Marketing research of wine tourism sector in Georgia (Georgian Version)

Common borders. Common solutions.

საქართველოს ღვინის ტურიზმის

სექტორის მარკეტინგული კვლევა

საქართველოს ღვინის ტურიზმის სექტორის გამოწვევები და ძირითადი მიმართულები

კვლევა ჩატარებულია პროექტის ფარგლებში „შავი ზღვის ქსელი მდგრადი ტურიზმის-სტრატეგიები ერთობლივი

ტურისტული მარკეტინგისა და განვითარებისთვის შავი ზღვის რეგიონში (BS NST)”

2015

ასოციაცია ქართული ღვინო

ტატიანა ჯაიანი


Table of Contents

შემოკლებები .............................................................................................................................................................. 4

1 ძირითადი ინფორმაცია .................................................................................................................................... 4

1.1 გეოგრაფიული ადგილმდებარეობა ...................................................................................................... 4

1.2 პოლიტიკური სისტემა ............................................................................................................................... 4

1.3 სოციალურ ეკონომიური მდგომარეობა ................................................................................................ 5

1.4 შემოსავალი, სიღარიბე და დასაქმება ................................................................................................... 6

2 პროექტის წინაპირობა და არსებული პრობლემები .................................................................................... 8

2.1 შესავალი ..................................................................................................................................................... 8

2.2 პროექტის შესახებ ...................................................................................................................................... 9

2.3 ძირითადი პრობლემა ............................................................................................................................... 9

2.4 მიზნები და ხედვები .................................................................................................................................. 11

2.5 კვლევის მეთოდოლოგია ...................................................................................................................... 11

3 ღვინის ტურიზმის განვითარება საქართველოში ........................................................................................ 12

3.1 შესავალი ................................................................................................................................................... 12

3.2 საქართველოს ღვინის ინდუსტრია ....................................................................................................... 12

3.2.1 ქართული ღვინის ინდუსტრიის განვითარების ისტორია. .......................................................... 12

3.2.2 საქართველოს ღვინის რეგიონები ................................................................................................ 13

3.2.3 ქართული ღვინის ჯიშები ................................................................................................................ 15

3.2.4 ღვინის წარმოების ტექნოლოგიები .............................................................................................. 16

3.2.5 საქართველოს ღვინის ინდუსტრიის ბიზნეს გარემო .................................................................. 17

3.2.6 ქართული ღვინის ინდუსტრიის SWOT ანალიზი .......................................................................... 19

3.2.7 ღვინის ტურიზმის განვითარება საქართველოში ........................................................................ 20

3.2.8 ღვინის ტურიზმი კონტექსტში ......................................................................................................... 21

3.2.9 ბაზრის სეგმენტაცია ......................................................................................................................... 22

3.2.10 საქართველო, განსაკუთრებული ბაზარი საერთაშორისო ვიზიტორებისთვის ...................... 23

3.2.11 ღვინის ტურიზმის სისტემა ............................................................................................................... 24

3.2.12 ტურისტების პორტრეტი და მოტივაცია ........................................................................................ 24


3.2.13 დაბინავების საშუალებები .............................................................................................................. 30

3.2.14 კეტერინგი (ღვინო და საჭმელი) ................................................................................................... 32

3.2.15 ღვინო და გართობა ........................................................................................................................ 32

3.2.16 რამდენად კმაყოფილები არიან ტურისტები ............................................................................... 34

3.2.17 ღვინის ტურიზმის დადებითი და უარყოფით მხარეები მარნებისთვის .................................... 35

3.2.18 ღვინის ტურიზმის გამოწვევები და ძირითადი მიმართულებები ............................................... 35

3.2.19 ღვინის ტურიზმის პროდუქტების დახასიათება და ბენეფიტები ................................................ 38

3.2.20 ტურ ოპერატორების მომსახურება ............................................................................................... 40

4 ღვინის ტურიზმის მარკეტინგი ........................................................................................................................ 41

4.1 შესავალი ................................................................................................................................................... 41

4.2 მარკეტინგის პროცესი ............................................................................................................................. 41

4.3 მარკეტინგული პროცესი ........................................................................................................................ 42

4.4 მარკეტინგი და ხელშეწყობა ღვინის ტურიზმის ინდუსტრიაში .......................................................... 43

4.4.1 ღვინის გაყიდვები და გაყიდვების ხელშეწყობა .......................................................................... 43

4.4.2 რეკლამა და პიარი .......................................................................................................................... 46

4.4.3 ღვინის გაყიდვა ................................................................................................................................ 48

4.4.4 საზოგადოებასთან ურთიერთობა ................................................................................................. 48

4.4.5 პირდაპირი მარკეტინგი .................................................................................................................. 48

5 დასკვნები და რეკომენდაციები ..................................................................................................................... 49

5.1 რეკომენდაციები ღვინის მარნებისადმი და ტურ კომპანიებისთვის ................................................. 51

5.2 კვლევის სამომავლო არეალი .............................................................................................................. 53

6 ბიბლიოგრაფია ............................................................................................................................................... 54

7 გრაფების სარჩევი ........................................................................................................................................... 55

8 დანართი ........................................................................................................................................................... 56

8.1 პროექტის პრეზენტაცია .......................................................................................................................... 56

8.2 კითხვარები ............................................................................................................................................... 59

8.2.1 კითხვარი ტურ ოპერატორებისთვის ............................................................................................ 59

8.2.2 კითხვარი მარნებისთვის ................................................................................................................. 61

8.2.3 კითხვარი ტურისტებისთვის ............................................................................................................ 64


შემოკლებები

მშპ - მთლიანი შიდა პროდუქტი

GIZ-‐ Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit

GWA-‐ ასოციაცია „ქართული ღვინო“

PR-საზოგადოებასთან ურთიერთობა, პიარი

1 ძირითადი ინფორმაცია

1.1 გეოგრაფიული ადგილმდებარეობა

საქართველო მდებარეობს აღმოსავლეთ ევროპასა და აზიას შორის. ის კავკასიის რეგიონის ნაწილს

წარმოადგენს და მისი მოსაზღვრე ქვეყნებია თურქეთი, სასომხეთი, აჟერბაიჯანი, და რუსეთი.

საქართველოს მთლიანი ფართობი 69.700 კვადრატული მეტრია, ხოლო მისი მოსახლეობა 4.5 მილიონ

კაცს წარმოადგენს

გრაფა 1 საქართველოს რუკა

1.2 პოლიტიკური სისტემა

1991წლის 9 აპრილიდან საქართველო დამოუკიდებელი ქვეყანაა.


ქვეყნის მთავარი პირი პრეზიდენტია. ის არის მთავარი წარმომადგენელი საგარეო პოლიტიკისა და

საერთაშორისო ურთიერთობების დროს, პრემიერ მინისტრი კი განსაზღვრავს და მართავს ქვეყნის შიდა

პოლიტიკას.

სქართველოს პარლამენტი 150 დეპუტატისგან შედგება და არის უმაღლესი წარმომადგენლობითი

ორგანო, რომელიც ახორციელებს საკანონმდებლო ხელისუფლებას, განსაზღვრავს ქვეყნის საშინაო

და საგარეო პოლიტიკის ძირითად მიმართულებებს და აკონტროლებს მთავრობის საქმიანობას.

საქართველო შედგება 9 რეგიონისგან და ორი ავტონომიური რესპუბლიკისგან (აჭარა და აფხაზეთი).

1.3 სოციალურ ეკონომიური მდგომარეობა

საქართველოს ეკონომიკამ საკმაოდ რთული გზა განვლო 90 ათიანი წლების შემდეგ. საბჭოთა კავშირის

დაშლის შემდეგ ეკონომიკურ მდგომარეობას ქვეყნის შიგნით არსებული კონფლიქტები და

სამოქალაქო ომები კიდევ უფრო ამძიმებდა.

მასიური უმუშევრობა, ინფლაცია, ინფრასტრუქტურის მოშლა, კრიზისი ენერგეტიკის სექტორში

საქართველოს მოსახლობის ცხოვრებას ძალიან ამძიმებდა.

საერთაშორისო ორგანიზაციებისა და რიგი რეფორმების ჩატარების წყალობით, მოხერხდა სიტუაციის

უკეთესობისკენ შეცვლა და ეკონომიკური მაჩვენებლების გაუმჯობესება.

2003 წლიდან იწყება ეკონომიკური მაჩვენებლების ზრდა. მსოფლიო ბანკის მონაცემების მიხედვით

ეკონომიკური ზრდის მონაცემები 2013 წელთან შედარებით (2,3%) გასამმაგებულია და 6,3 პროცენტს

აღწევს. სავარაუდოდ ეს მონაცემები მომავალი ორი წლის განმავლობაში უცვლელი დარჩება.

სოფლის მეურნეობის დარგი საქართველოს ეკონომიკის ერთ-ერთ მთავარ მიმართულებას

წარმოადგეს და მშპ მნიშვნელოვანი ნაწილი უკავია. ბოლო წლების განმავლობაში შეინიშნება არა

მხოლოდ წარმოების ზრდა(მინერალური წყალი, ალკოჰოლური სასმელები, საჭმლის წარმოება),

არამედ მომსახურების სფეროს გაუმჯობესებაც (სასტუმროები, კაფე/ბარები, ტრანსპორტი და სხვა). სხვა

ქვეყნიდან ტრანზიტით შემოსულ მგზავრებს ამ სფეროს განვითარებაში მნიშვნელოვანი ადგილი უკავია.

გარდა ამისა, გასულ პერიოდში, სახელმწიფოს მხრიდანაც მოხდა, ტურიზმის სფეროს განსაკუთრებული

ხელშეწყობა და განვითარება, რამაც მხოლოდ 2012 წელს წლიური შემოსავლები 56 პროცენტით

გაზარდა.

1998 წლიდან დადებითი მაჩვენებლები აქვს მშპს.

ეკონომიკის ზრდისა და დადებითი მაჩვენებლების მიუხედავად, უნდა აღინიშნოს, რომ საქართველოს

მოსახლეობის დიდი ნაწილი კვლავ სიღარიბეში ცხოვრობს. საარსებო მინიმუმი 2014 წლის ბოლოსკენ

160 ლარს შეადგენს და შემოსავლების თითქმის ნახევარი 50 ლარს შეადგენს. 2004-2008 წლებში 6,8


პროცენტიანი ზრდა შეინიშნებოდა ეკონომიკაში, რუსეთთან კონფლიქტის დროს კი ეს მაჩვენებლები

განახევრდა.

საქართველოში ბოლო წლების გამოწვევად, სიღარიბე, ცუდი საცხოვრებელი პირობები და უმუშევრობა

შეიძლება დასახელდეს. სიღარიბის მაჩვენებელი განსხვავდება რეგიონებისა და სოფლების მიხედვით.

სხვადასხვა კვლევებმა ისიც ცხადყო, რომ მოსახლეობის ნაწილს დღემდე წვდომა არ აქვს ძირითად

მომსახურების სფეროებთან, ჯანდაცვასთან და ნაკლებად აქვთ შანსი ჩაერთონ სოციალურ თუ

პოლიტიკურ ცხოვრებაში.

1.4 შემოსავალი , სიღარიბე და დასაქმება

2013 წლის მონაცემების მიხედვით საქართველოს მოსახლეობის დაახლოებით ნახევარი საარსებო

მინიმუმის (160 ლარი) ზღვარს ქვემოთ ცხოვრობს. სიღარიბის მაჩვენებლები გაცილებით მაღალია

ქალაქებში, ვიდრე სოფლებში. წლების მიხედვით კი სიღარიბის % მაჩვენებელი შემდეგნაირად

გადანაწილდება:

გრაფა 2 მოსახლეობის სიღარიბის მაჩვენებელი

სიღარიბე და უმუშევრობა ერთმანეთთან მჭიდროდ არის დაკავშირებული. შემდეგი ცხრილი ნათლად

ასახავს უმუშევრობის მაჩვენებლებს გასული წლების განმავლობაში:

გრაფა 3 უმუშევრობის მაჩვენებლები საქართველოში

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

6.4 8.4

9.9 9.7 9.2

9.7 9.7

1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025

1

3

5

7

Series1 Series2

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

13.8 13.6 13.3

16.5 16.9 16.3 15.1

15 14.6

1

3

5

7

9

!"!#$%&'()* "+,%$-$(.$() YEARS Unemployment rate


უმუშევრობა არის საქართველოს ეკონომიკის ერთ ერთი მთავარი გამოწვევა. ეკონომიკის

ტრანსფორმაციის დროს მოხდა რიგი პროფესიების დაკარგვა და ახალი მიმართულებების აღმოცენება.

საქართველოში მოსახლეობის 55% სოფლის მეურნეობის დარგშია დასაქმებული, და მშპ 8,2 პროცენტს

შეადგენს. მათი თვიური შემოსავალი კი 773,1 ლარს წარმოადგენს. მომდენო გრაფა ასახავს მშპ

გადანაწილებას წლებისა და ფასების მიხედვით:

გრაფა 4: მშპ წლების , ფასისა და შემოსავლების მიხედვით

ამასთან ტურიზმის სფეროს მშპ 6% უკავია

გრაფა 5 ტურიზმის წილი მშპ ში

დეტალურად კი ეს მაჩვენებლები ასე ნაწილდება

0 5000

10000 15000 20000 25000 30000

Gross DomesMc Product

GDP at current prices mil.GEL

GDP per capita (at current

prices),GEL

GDP per capita (at current prices), USD

GDP at current prices mil.USD

Series1 2010 20743.4 4675.7 2623 11636.5

Series2 2011 24344 5447.1 3230.7 14438.5

Series3 2012 26167.3 5818.1 3523.4 15846.5

Axis Title

6.30%

6.08%

6.19%

5.95% 6.00% 6.05% 6.10% 6.15% 6.20% 6.25% 6.30% 6.35%

2011 2012 total

/!&)0")* 1).) "#2 -‐#)

Share of tourism in GDP


გრაფა 6: ტუზმის წილი მშპ-ში სფეროების მიხედვით

2013 წლის ნოემბერში საქართველოს მთავრობამ ვილნიუსის სამიტზე ევროკავშირთან ხელი მოაწერა

თავისუფალი ვაჭრობის ხელშეკრულებას (DCFTA) რაც კიდევ უფრო ხელს შეუწყობს საქართველოში

ეკონომიკის განვითარებასა და ქვეყნის ცნობადობის ამაღლებას.

ასევე მსოფლიო ბანკის მიერ მზადდება ქვეყნებს შორის საპარტნიორო სტრატეგია 2014-2017

წლებისთვის, რომელიც ასევე ხელს შეუწყობს ქვეყნის განვითარებას და აღმავლობას.

2 პროექტის წინაპირობა და არსებული პრობლემები

2.1 შესავალი

შესანიშნავი კლიმატური პირობებით განპირობებული საქართველოს ადგილმდებარეობა განაპირობებს

იმას, რომ აქ 500 მეტი ენდემური ვაზის ჯიშია გაშენებული.

საქართველო თავის თავს „ ღვინის ერად“ აღიქვამს და მეცნიერები იმაზეც ლაპარაკობენ, რომ „Wine”

სიტყვა ღვინოდან. არქეოლოგიური გათხრების შედეგად აღმოჩენილი წიპწები ქრისტეშობამდე 6000

წლით თარიღდება. ნაპოვნია ღვინისთვის განკუთვნილნი არაერთი უძველესი თიხის ჭურჭელი და

სამკაული, რომელიც ამჟამად ეროვნულ მუზეუმში ინახება.

ღვინო საქართველოს ცხოვრების, კულტურისა და ისტორიის ნაწილია. არსებობს არაერთი ლექსი და

სიმღერა ღვინოზე, ღვინით ყველანაირ წვეულებას აღნიშნავენ, იქნება ეს ბავშვის დაბადება,

მიცვალებულის გაცილება თუ უბრალო ღონისძიება. ღვინო საქართველოს ეკონომიკის ერთ- ერთ

მთავარ მამოძრავებელ ძალას წარმოადგენს საუკუნეების განმავლობაში.

0.00 0.00 0.00 0.00 0.01 0.10

2011

2012

total

").)'-)

Total real GDP

Total tourism value added

Travel companies

Transport

Food objects

AccommodaMon


მაგრამ საჭიროა ქართული ღვინის უფრო მასშტაბიანი ცნობადობის ამაღლება; ის არ უნდა

შემოიფარგლოს მხოლოდ ღვინის მოხმარებითა და გაყიდვით საზღვარგარეთ. ხელი უნდა შეეწყოს

საქართველოს ღვინის ტურიზმის განვითარებას და მან კი თავის მხრივ წვლილი უნდა შეიტანოს ამ

პროდუქტის ცნობადობის ამაღლებასა და პიარში.

საერთაშორისო გამოცდილებამ ცხადყო, რამდენად მნიშვნელოვანია ღვინისა და ტურიზმის

ერთმანეთთან დაკავშირება და რამდენად მომგებიანია ამ ორი სექტორის ურთიერთთანამშრომლობა

არა მხოლოდ მარნისთვის, არამედ, ზოგადად, ქვეყნის ეკონომიკისთვის. კვლევის ძირითადი ამოცანა

სწორედ იმაში მდგომარეობს, რომ აღვწეროთ ღვინის ტურიზმის სექტორში არსებული პრობლემები,

გამოწვევები, ტენდენციები და ინოვაციები.

2.2 პროექტის შესახებ

პროექტი ხორციელდება , ,შავი ზღვის ქსელი მდგრადი ტურიზმისთვის-სტრატეგიები

ერთობლივი ტურისტული მარკეტინგისა და განვითარებისთვის შავი ზღვის რეგიონში (BS

NST)“ ფარგლებში. საქართველოს გარდა ამ პროექტში ჩართულია მოლდოვა, უკრაინა, თურქეთი და

ბულგარეთი.

პროექტის მთავარი ამოცანაა ხელი შეუწყოს აგრო, ეკო და ღვინის ტურიზმის განვითარებას და

ერთობლივი სტრატეგიის დაწერას შავი ზღვის რეგიონის ქვეყნებისთვის. პროექტის დეტალური

პრეზენტაცია თან ერთვის კვლევას.

2.3 ძირითადი პრობლემა

საქართველოს ღვინის ინდუსტრია მრავალი გამოწვევისა და დაბრკოლების წინაშე დგას. მიუხედავად

იმისა, რომ საქართველო ღვინის აკვანია, ქართულ ღვინო, მსოფლიო მასშტაბით ცნობადობა აკლია.

ცნობადობის გაზრდისთვის კი პროდუქტის ხარისხი და ფასი 21 საუკუნეში უკვე საკმარისი არ არის.1

ახალი მიმართულებისა და ინოვაციების მიხედვით თუ ვიმსჯელებთ, ქართული ღვინის ინდუსტრია

დიდხანს ვერ იარსებებს, თუ მხოლოდ წარმოებაზე გაამახვილებს ყურადღებას. საჭიროა მთლიანი

ღირებულებათა ჯაჭვის დანერგვა ამ სექტორში, რომ მოხდეს დარგის სათანადო განვითარება.

ღირებულებათა ჯაჭვი პორტერის განმარტებით წარმოადგენს პროცესს, რომლის დროსაც ხდება

ძირითადი პროდუქტების ტრანსფორმირება საბოლოო პროდუქტად ღირებულებების მქონე

პროცესების დამატების საშუალებით. შემდგომში კი ხდება პროდუქტის დისტრიბუცია სხვადასხვა

1 Van Rooyen in Media Vision Consultants, 2008


სადისტრიბუციო არხებით, მარკეტინგისა და გაყიდვების სტრატეგიის გამოყენებით 2. არხების

ვიზუალიზაცია შემდეგ გრაფაშია მოცემული

გრაფა 7 ღირებულება ჯაჭვი პორტერის მიხედვით

ღვინის სექტორში ამ მოდელის დანერგვა შემდეგნაირად შეიძლება დახასიათდეს:

ღვინის მთავარი პროდუქტი ყურძენი ვენახებში იზრდება. მარნის მართვა კი მოიცავს ისეთ პროცესებს,

როგორიცაა რთველი, ყურძნის დამუშავება და ფერმენტაცია, ღვინო მასალის დაძველება(ძირითადი

პროდუქტი). საბოლოო პროდუქტი (ღვინო) სხვადასხვა სადისტრიბუციო ქსელების მეშვეობით აღწევს

თავის მომხმარებელთან. ღვინის გაყიდვის პროცესის ხელშეწყობა მრავალი მარკეტინგული და

მომსახურების ხელშემწყობი სტრატეგიების მეშვეობით ხდება. მაგ: ღვინისა და საჭმლის შეხამების

ღონისძიებები და ფესტივალები, ღვინისა და კულტურის საღამოები და ღონისძიებები და ა.შ.

ღვინის ტურიზმს კი განსაკუთრებული წვლილის შეტანა შეუძლია მარნისა და ღვინის ცნობადობის

ამაღლებაში. აქტივობები, როგორიცაა ფესტივალები, ტურები, ღონისძიებები, სიმპოზიუმები და სხვა

ხელს უწყობს ქვეყნის და ღვინის კულტურის ცნობადობის ამაღლებას. შესაბამისად შეგვიძლია

დავასკვნათ, რომ შიდა ღირებულებათა ჯაჭვში მოცემული ლოგისტიკა, მარკეტინგი და გაყიდვები, ასევე

მომსახურება ღვინის დარგის გარშემო მნიშვნელოვანალია და ლიგისტიკა, მარკეტინგი დამატებით

ღირებულებას მატებს ღვინის დარგს.

90 ათიან წლებში მკვლევარებმა დაადგინეს, რომ ღვინისა და ტურიზმის თანამშრომლობა

მნიშვნელოვანია, ვინაიდან ხდება:

ღვინის გაყიდვების გაზრდა;

დამატებითი შემოსავლის მიღება;

ლოიალურობის ხელშეწყობა კონკრეტული ბრენდის მიმართ

ფინანსური შემოსავლები ღვინის ტურიზმის კუთხით საკმაოდ მაღალია ყველა ქვეყანაში, სადაც ეს

დარგი სათანადოდ არის განვითარებული: ავსტრალია, ამერიკა, ესპანეთი, გერმანია თუ სხვა. 3

2 in Barnes 2001

3 Everything about wine tourism development

#)3+ .'4)*/)5+ "+&6%+ 4+&$

.'4)*/)5+ "+&5$/)-4)&4+7)3%$() "'"*+8!&$(+


საქართველოში ღვინის ტურიზმის პოტენციალი ბოლომდე არ არის შესწავლილი. კვლევის მიზანია,

სწორედ ხელი შეუწყოს ამ პოტენციალის გამოვლენასა და უკეთეს დახასიათებას. კვლევა მოიცავს

შემდეგ პუნქტებს:

• ღვინის ტურიზმის დარგის სტატუს ქვო ანალიზი ღვინის რეგიონებში;

• საერთაშორის გამოცდილებების გაზიარება და მოთხოვნა ქართული ღვინის პიარის კუთხით;

• ღვინის ტურიზმის პროდუქტების მარკეტინგული და ცნობადობის ამაღლების საშუალებები;

მიუხედავად იმისა, რომ ღვინის ტურიზმი ახალი დარგი არ არის საქართველოსთვის, კვლევები ამ

მიმართულებით ძალიან მწირეა ან მოძველებული; შესაბამისად წინამდებარე კვლევა მნიშვნელოვნად

შეუწყობს ხელს ახალი მიმართულებების დადგენას და მდგრადი ტურიზმის განვითარების პოტენციალის

აღწერას.

2.4 მიზნები და ხედვები

კვლევის მთავარი ამოცანაა

• საქართველოს ღვინის ტურიზმის სტატუს ქვოს (არსებული სიტუაციის) აღწერა

მეორადი ამოცანა არის:

• საქართველოს ღვინის ტურიზმის ძირითადი გამოწვევებისა და მიმართულებების განსაზღვრა;

• ვიზიტორების პროფილის შექმნა;

• საქართველოსთვის ღვინის ტურიზმის დადებითი და უარყოფითი მხარეების აღწერა;

• ამ დარგში არსებული ძირითადი მომსახურებების, პროდუქტებისა აღწერა;

• განსაზღვრა იმისა, თუ რამდენად უწყობს ტურიზმის ეკონომიკის განვითარებას ქვეყანაში;

• ღვინის მარნების დამოკიდებულების გაგება ღვინის ტურიზმისადმი;

• ღვინის ტურიზმის ძირითადი აქტივობებისა და საშუალებების დადგენა;

2.5 კვლევის მეთოდოლოგია

კვლევა ორი ძირითადი ნაწილისგან შედგება: ლიტერატურული მასალის შესწავლისგან და

ინტერვიუების ანალიზისგან, რომელიც ძირითადად კახეთის ღვინის რეგიონების მარნების უმრავლეს

ნაწილს დაეგზავნა.


3 ღვინის ტურიზმის განვითარება საქართველოში


საქართველოს ღვინის ტურიზმის განვითარების განსაზღვრა ამ კვლევის ძირითად ამოცანას

წარმოადგენს. სანამ უშუალოდ ღვინის ტურიზმზე გადავიდოდეთ, განვსაზღვროთ, თუ რას ნიშნავს ამ

დარგის ორი ძირითადი შემადგენელი ნაწილი: ღვინო და ტურიზმი. ამ თავში მოთხრობილია

საქართველოში ღვინის კულტურისა და ისტორიის განვითარების რამდენიმე ასპექტი, ასევე მისი

კავშირი ტურიზმის დარგთან.

3.2 საქართველოს ღვინის ინდუსტრია

3.2.1 ქართული ღვინის ინდუსტრიის განვითარების ისტორია .

ქართული ღვინის კუტურის განვითარება 8000 წლის წინ დაიწყო. ამ პერიოდიდან მოყოლებული ღვინო

ქართული კულტურისა და ისტორიის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს.

მრავალი დაბრკოლებებისა და გამოწვევების მიუხედავად ღვინის წარმოება საქართველოში არასდროს

არ შეჩერებულა და დღეს ამაყად შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ქართული ღვინო 8000 რთველს ითვლის.

ქართული ღვინის დარგი საკმაოდ დიდ გავლენას განიცდიდა რუსეთის მხრიდან. მე- 19 საუკუნეში,

რუსეთის იმპერიის დროს და შემდეგ უკვე საბჭოთა კავშირის პერიოდში ქართული ღვინო ამ ბაზრის

მთავარი პროდუქტი გახდა. ქართული ღვინო მოსწონდათ რუსეთში და ძირითადი ნაწილი სწორედ იქ

იყიდებოდა.

მე 20 საუკუნეში შეიცვალა პოლიტიკური მდგომარეობა, რამაც გავლენა ღვინოზეც იქონია. 2000 წლის

შემდეგ ქართული ღვინოს გატანა სხვა ქვეყნებშიც დაიწყეს და მან საკმაოდ კარგი სახელი მოიხვეჭა

საერთაშორისო ბაზრებზე. 2006 წელს კი რუსეთის მხრივ გამოცხადებული ემბარგოს შემდეგ

ქართველმა მეღვინეებმა სხვა გასაყიდი ბაზრების ძებნა დაიწყეს. ამჟამად, ქართული ღვინო მსოფლიოს

თითქმის ყველა ქვეყანაში იყიდება და საკმაოდ დიდი პოპულარობითა და მოწონებით სარგებლობს.

მეღვინეობა ქართული ეკონომიკის ძირითადი მამოძრავებელი ძალა იყი საუკუნეების მანძილზე,

შესაბამისად ბუნებრივიც არის, რომ ის აღმავლობის, ჯანმრთელობისა და სიუხვის ერთგვარი

სიმბოლოა. მისი ასეთი მნიშვნელობა კიდევ ერთხელ ჩანს იმ მრავალ ხელოვნების ნიმუშზე, რომელიც

არქეოლოგიური გათხრების შემდეგ ნაპოვნია იმერეთსა და ქართლში. ყველა ეს ნივთი, ამჟამად,

საქართველოს ეროვნულ მუზეუმში არის გამოფენილი (ღვინის თიხის თასები, სხვადასხვა სასმისები და

ფიალები).


ვაზის სიმბოლო საქართველოში კიდევ უფრო მნიშვნელოვანი ხდება წმ. ნინოს საქართველოში

შემოსვლითა და საქართველოს გაქრისტიანების შემდეგ. ლეგენდის მიხედვით, წმ. ნინომ საქართველო

სწორედ ვაზისგან გაკეთებული ჯვრით გააქრისტიანა.

ქართველ მეომრებს კი ვაზი მუდამ ჰქონდათ აბჯარში. სიკვდილის შემთხვევაში მათ საფლავებზე ვაზი

ამოიზრდებოდა და ყველას ეცოდინებოდა, რომ იქ ქართველი მეომარი დაეცა.

12-ე საუკუნეში იყალთოს მონასტერში სხვა საგნებთან ერთად მეღვინეობა&მევენახეობაც ისწავლებოდა.

საქართველოთი და ქართული ღვინით დაინტერესება მსოფლიო მასშტაბით სულ უფრო მასშტაბური

ხდება, შესაბამისად ღვინის მარნებმა, ტურ ოპერატორებმა და სხვა ამ დარგში მომუშავე სტრუქტურებმა

უნდა ისარგებლონ ამ დაინტერესებით და ტურისტების ყურადღება შემდეგ ასპექტებზე გაამახვილონ:

• საქართველო ღვინის სამშობლოა და ამით უძველესი ღვინის მწარმოებელი ქვეყანაა;

• ქართული ღვინო მჭიდროდ არის დაკავშირებული ქვეყნის ისტორიასა და კულტურასთან;

• საქართველოში 500 ზე მეტი აბორიგენული (ადგილობრივი) ჯიში იზრდება;

• საქართველოში კვლავ იყენებენ ღვინის დაყენების უძველეს ტექნოლოგიებს, კერძოდ ღვინის

დაყენება ქვევრში;

3.2.2 საქართველოს ღვინის რეგიონები

საქართველოში არსებობს მევენახეობის შემდეგი რეგიონები: კახეთი, ქართლი, იმერეთი, რაჭა-

ლეჩხუმი და სუბტროპიკული ზონა.

კახეთი : საქართველოს ყურძნის 70 % სწორედ ამ რეგიონში იზრდება. ეს რეგიონი წარმოადგენს

მეღვინეობა-მევენახეობის მთავარ კერას. 18 მიკროზონიდან, 12 კახეთშია განლაგებული (წინანდალი,

ყვარელი, ქინძმარაული, მანავი, ნაფარეული, ახაშენი და სხვა). ძირითადი ჯიშებია კახური მწვანე,

რქაწითელი, ქისი, ხიხვი, საფერავი.

რეგიონში ხდება, როგორც თანამედროვე (ე.წ. ევროპული სტილით დაყენებული) ღვინის წარმოება,

ასევე უძველესი მეთოდით ქვევრში ღვინის დაძველება.

ქართლი : ქართლი საქართველოს შუაგულში მდებარეობს. ამ რეგიონში წარმოებული ღვინოები

ძირითადად სტილით ევროპულ ღვინოებს ჰგავს. ამ რეგიონის ძირითადი ჯიშებია: ჩინური, გორული

მწვანე, თავკვერი. გვხვდება ასევე საერთაშორისო ჯიშებიც, შარდონე, პინო ნუარი. ამავე რეგიონში

მდებარეობს უძველესი ცქრიალა ღვინისა და ბრენდის მწარმოებელი საწარმოები- სარაჯიშვილი და

ბაგრატიონი 1882.


იმერეთი : ხუმრობით იმერეთს საქართველოს „კუჭს“ უწოდებენ. ეს რეგიონი განსაკუთრებით

განთქმულია თავისი სტუმართმოყვარეობითა და სამზარეულოთი. მე 19 საუკუნეში იმერეთის

დედაქალაქი ქუთაისი მეღვინეობის ცენტრად იყო ცნობილი.

მთავარი ყურძნის ჯიშებია: ციცქა, ცოლიკოური, კრახუნა, ალადასტური, ძელშავი, ოცხანური საფერავი.

მთავარი მეღვინეობა მევენახეობის მიდამოებია ზესტაფონი, თერჯოლა, ვანი და ბაღდათი. ქვევრში

ღვინის დაყენება აქაც ხდება, ოღონდ აქ ქვევრს ჭურს ეძახიან და კახეთისგან განსხვავებით დადუღების

ხანგრძლიობა ჭაჭაზე 6- 8 კვირამდე ხდება.

რაჭა-ლეჩხუმი : ეს საქართველოს მევენახეობის რეგიონებს შორის ყველაზე პატარა მხარეა, მაგრამ

ძალიან მნიშვნელოვანი, ვინაიდან სწორედ აქ ხდება ისეთი ჯიშების მოყვანა, როგორიცაა

ალექსანდროული, მუჯურეთული, უსახელოური, ორბელური ოძალეში. ამავე რეგიონში მდებარეობს

ყველასათვის ცნობილი ხვანჭკარის მიკროზონა, სადაც ნახევრად ტკბილი ღვინის დაყენება ხდება.

სუბპრტოპიკული მიკროზონებია: აფხაზეთი , აჭარა , გურია და სამეგრელო .

დღევანდელი მონაცემებით საქართველოს ვენახები 45 ათას ჰექტარზეა გაშენებული, მაშინ როდესაც 84

წლის წინ ვენახები 120 ათას ჰექტარს მოიცავდნენ 4.

ღვინის ეროვნული სააგენტოს მიერ მიმდინარე ახალი საკადასტრო სისტემის დანერგვა

მნიშვნელოვნად შეუწყობს ხელს ვენახების ზუსტ აღნუსხვასა და მონიტორინგს. სისტემის გაშვება 2015

წლისთვის არის დაგეგმილი.

4 According to 2004 census, the total area of vineyards in Georgia has summed up to 37.5 thousand hectares. Though, the census did not include the vineyards in the possession of the residents of the following cities: Tbilisi, Rustavi, Kutaisi, Poti and Batumi, which sum up to approximately 7-10 thousand hectares altogether.

51.862

47.125

29.5 37.472

41.405

54.743

48.142 52.149

55.503

73.5 93.3

98

111.5

112.3

103.3

45

0

20

40

60

80

100

120

1914

1917

1921

1926

1937

1940

1947

1953

1955

1965

1970

1975

1980

1985

1990

2004

*+9+&6%$.'* %$-+8$()* :+&6'()(1000 ;$9/+&))


ღვინის ტურიზმის მხრივ ყველაზე განვითარებული კახეთის რეგიონის. რაჭა-ლეჩხუმი და იმერეთი,

მხოლოდ ახლა იწყებენ ამ დარგის განვითარებას.

3.2.3 ქართული ღვინის ჯიშები

შესანიშნავი ადგილმდებარეობისა და კლიმატური პირობებიდან გამომდინარე საქართველოში 500 ზე

მეტი ყურძნის ადგილობრივი ჯიში იზრდება, მაგრამ ამათგან მეღვინეობაში 38 ჯიშამდე იყენებენ. ესენია:

რქაწითელი, ჩინური, კახური მწვანე, გორული მწვანე, ციცქა, ცოლიკოური, ოძალეში, ალადასტური,

ძელშავი, უსახელოური, მუჯურეთული, საფერავი, ოცხანური საფერავი, თავკვერი და სხვა.

ვინაიდან ეს ჯიშები სავსებით განსხვავდებიან თავიანთი არომატითა და გემოთ საერთაშორისო ღვინის

ჯიშებისგან, მათი გაპიარება საკმაოდ რთულია, ვინაიდან მომხმარებელი არ იცნობს მის არომატებსა და

გემოს და, უფრო მეტი, ძალისხმევაა საჭირო მსოფლიოსთვის ამ არომატებისა და გემოს გასაცნობად.

მომდევნო გრაფა აღწერს, თუ რომელი ქართული ჯიში არის ყველაზე მეტად გავრცელებული კახეთში:

გრაფა 8 კახეთის ღვინის რეგიონების ძირითადი ჯიშები

კარგი მოსავლიანობისა და რეზისტენტულების წყალობით, საფერავი და რქაწითელი ყველაზე უხვად

არის გაშენებული კახეთის რეგიონში.

გრაფა 9 ყურძნის მოსავლიანობა

32%

26% 9% 7%

7%

1%

7%

1% 1%

5%

3%

1%

Grape varieAes Saperavi

Rkatsiteli

Mtsvane

Kisi

khikhvi

Sauvignon Blanc


*საერთაშორისო ჯიშების მოყვანა ძირითადად ერთი კომპანიის მიერ ხდება, ამიტომ იმის თქმა რომ ეს

ჯიში საფერავზე და რქაწითელზე მეტად არის გავრცელებული, მცდარი იქნებოდა.

გრაფებიდან გამომდინარე ნათელია, რომ წითელი ღვინის წარმოება ერთმნიშვნელოვნად უფრო

მაღალია თეთრ ღვინოსთან შედარებით, შესაბამისად უფრო მაღალია მისი გაყიდვებიც:

გრაფა 10 ღვინის გაყიდვები

3.2.4 ღვინის წარმოების ტექნოლოგიები

საქართველოში ოდითგანვე არსებობდა ღვინის დაყენების ტრადიციები და მეთოდები. მე 19 საუკუნეში

ალექსანდრე ჭავჭავაძემ პირველად დაიწყო ე.წ. ღვინის დაყენება ევროპული მეთოდით; სწორედ მის

დროს მოხდა ასევე ქართული ღვინის გაყიდვა რუსეთში და ქართული და უცხოური ჯიშების

გავრცელება. პირველად აქ კაბერნე სოვინიონი გაშენდა ანტონი მოსამოს მიერ, შემდეგ მოხდა

მუსკატის შემოტანაც. დაიწყო ახალი ჯიშებისა და ახალი ტექნოლოგიების ერა. ამჟამად კომპანიების

უმრავლესობა წარმოებაში ე.წ. არატრადიციულ ღვინოს ასხამს, თუმცა ბოლო პერიოდში გახშირდა

ასევე ქვევრის ღვინის წარმოება დიდი მარნების მიერ. თანამედროვე ქვევრი 800 -3500 ლიტრს შორის

შეიძლება იყოს . მიწა, რომელშიც ქვევრია ჩაფლული, არეგულირებს და აბალანსებს ტემპერატურას და

Saperavi, 7.29

Rkatsiteli, 6.77

Khikhvi, 3.72

Kisi, 6.5

Mtsvane, 5.5

Cabernet sauvignon , 11 Merlo, 8

chardonnay, 29

Sauvignon blanc, 8.5

Red Wine 65%

White wine 33%

Other 2%

0%

Sales


ის მუდმივად 14-15 გრადუსსია. ამ გზით წარმოებული ღვინოები გაცილებით სტრუქტურირებულია და

მაღალი ტანინით გამოირჩევა. განსხვავებულია ასევე ქვევრში ღვინის დაძველება რეგიონების

მიხედვითაც.

ქვევრის დამზადება (შენება) და მასში ღვინის დაყენება თაობიდან თაობას გადაეცემოდა.

2013 წლიდან ქვევრში ღვინის დაყენება იუნესკოს არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობის

სიაშია შესული, როგორც ხელშეუხებელი კულტურული მემკვიდრეობა.

3.2.5 საქართველოს ღვინის ინდუსტრიის ბიზნეს გარემო

ყველა ინდუსტრია, მათ შორის ღვინის დარგიც, ფუნქციონირებს მარკეტინგულ გარემოში5. მარნის

მარკეტინგული გარემო შედგება ყველა იმ გარე და შიდა ფაქტორისაგან, რომელიც გავლენას ახდენს

პირდაპირ თუ ირიბად მარნის მარკეტინგულ აქტივობებზე.6 ღვინის ინდუსტრიის ბაზარი შედგება მიკრო

და მაკრო გარემოსგან 7 . არსებობს მარანზე ზემოქმედების რამდენიმე მარკეტინგული კომპონენტი:

• კონკურენტები;

• შუამავლები;

• პოლიტიკური და სოციალური გარემო;

გრაფა 11 მარნის მარკეტინგული გარემო

5 Bennett&Strydom, 2001:24

6 Bennett&Strydom, 2001:24

7 Kottler&Amstron, 2006:65


ყველა მარანმა, რომელსაც წარმატება სურს, ყურადღება უნდა მიაქციოს ამ ფაქტორებს.

3.2.5.1 მაკრო გარემო (საქართველოს ღვინის ტურიზმის ინდუსტრია )

მაკრო გარემო შედგება ყველა ფაქტორებისგან , რომელიც გავლენას ახდენას ინდუსტრიაზე და

ორგანიზაციებზე8. ზოგადად ორგანიზაციებს არ შეუძლიათ გარე (მაკრო) ფაქტორებისა და გარემოს

დარეგულირება, მაგრამ ამ ფაქტორებს გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს ორგანიზაციისთვის 9 . ეს

ელემენტებია:

• პოლიტიკა;

• ეკონომიკა;

• სოციალური გარემო;

• ტექნოლოგიები;

• საცხოვრებელი გარემო;

ინგლისურად შემოკლებით PESTE.

თითოეული მათგანი ზეგავლენას განიცდის

• ადგილობრივი

8 Ehlers&Lazenby, 2007:103

9 Nieuwenhuizen&Rossouw, 2008:21

"+5&' 4+&$"'

")5&' 4+&$"'

"+&+-)

პოლიტიკასოციუმი

ეკონომიკა ტექნოლოგიები მომხმარებე

მიმწოდებელი

შუამავლები კონკურენტები


• რეგიონალური

• ეროვნული (ნაციონალური)

• და გლობალური ფაქტორებისგან

3.2.5.2 მიკრო გარემო (საქართველოს ღვინის ტურიზმის ინდუსტრია )

ღვინის დარგის მიკრო გარემო ასახავს ყველა იმ ფაქტორსა და ელემენტს, რომელიც გავლენას ახდენს

მის პერფორმანსზე და გადაწყვეტილების მიღების პროცესზე და კონტროლირებადია ბიზნესის მიერ10.

ყველაზე უფრო გავლენის მქონე ფაქტორებია:

• კონკურენტები

• მომწოდებლები

• მომხმარებლები

• შუამავლები

3.2.6 ქართული ღვინის ინდუსტრიის SWOT ანალიზი

SWOT ანალიზი წარმოადგენს ერთის მხრივ შიდა და გარე ფაქტორების მონიტორინგს, მეორეს მხრივ კი

აჯამებს იმ გამოწვევებს, მიმართულებებს, პრობლემებსა და საშუალებებს, რომელიც საქართველოს

ღვინის ინდუსტრიას აქვს.

გრაფა 12 ქართული ღვინის ინდუსტრიის SWOT ანალიზი

ძლიერი მხარეები

• ქართული ყურძნის ჯიშებისა და

რეგიონების მრავალფეროვნება;

• უნიკალური ნიადაგი, სხვადასხვა

მიკროზონები და კლიმატი;

• 525 ენდემური ვაზის ჯიში ;

• ქვევრის ღვინო და დაინტერესება ქვევრის

ღვინის ტექნოლოგიებით ;

სუსტი მხარეები

• ადგილობრივი მოსახლეობის მიერ ერთ

სულზე ღვინის მოხმარების დაბალი

მაჩვენებელი (18-‐20 ლიტრი);

• საერთაშორისო მასშტაბით დაბალი

ცნობადობა;

• ხარისხის კონტროლი ;

• ღვინის ექსპორტის სიძნელეები (მაღალი

ფასი და სადისტრიბუციო ქსელის

გაუმართაობა ) ;

10 (Kotler&Armstrong, 2006) : 65


შესაძლებლობები

• ღვინის ტურიზმი ;

• ქვევრის ღვინო (ქვევრის აშენება და

ქვევრში ღვინის დაწურვა);

• კარგი ურთიერთობები ყოფილ საბჭოთა

კავშირის ქვეყნებთან, ბალტიის

ქვეყნებთან, ევროპასთან და აზიასთან;

• ტრენდი, ახალი ქვეყნები ძელი ღვინის

ისტორიით;

• სოციალური მედია მარკეტინგი ;

• აზიასა და ამერიკაში ექსპორტის

ხელშეწყობა;

გამოწვევები

• ღვინის ემბარგო (რუსეთი);

• კონკურენცია ბაზარზე;

• ზედმეტი რაოდენობით ღვინის წარმეობა

მსოფლიო მასშტაბით ;

• მაღალი გადასახადები;

• გლობალური დათბობა ;

• სტიქიური კატასტროფები;

3.2.7 ღვინის ტურიზმის განვითარება საქართველოში პირველი ტურები ვენახებში ჯერ კიდევ ანტიკურ ხანაში დაიწყო11, თუმცა ღვინო და მასთან

დაკავშირებული აქტივობები განსაკუთრებით პოპულარული ამ საუკუნის ოთხმოციან წლებში ხდება12.

მიზეზი შემდეგია:

• ტრანსპორტისა და ინფრასტრუქტურის ევოლუცია;

• სოციალური ევოლუცია;

• ღვინის ტურიზმთან დაკავშირებული პროდუქტების და აქტივობების განვითარება;

• ახალი ღვინის ქვეყნების აღმოჩენის სურვილი;

საქართველოში ღვინის ტურიზმის განვითარება 2000 იანი წლების ბოლოს დაიწყო. მიუხედავად იმისა,

რომ ამ დროიდან ბევრი რამ გაკეთდა ღვინისა და ტურიზმის დარგში, კვლავაც ბევრი დაბრკოლება და

გამოწვევა არსებობს ამ ინდუსტრიაში.

ეროვნული სტრატეგიის არქონა მნიშვნელოვნად აზიანებს ერთიანი ხედვისა და სტრატეგიის არქონას

სხვადასხვა ღვინის რეგიონებსა თუ ადგილებში. მსოფლიო ბანკის ხელშეწყობით ტურიზმის ეროვნული

ადმინისტრაცია სწორედ ამ პრობლემის მოგვარებას, ეროვნული სტრატეგიის დაწერად ახორციელებს.

11 (Hall, C.M& Mitchell, M, 2006, 2000),

12 (Hall C. , 2000)


ეს სტრატეგია მნიშვნელოვნად შეუწყობს ხელს ღვინის ტურიზმის აქტივობების განვითარებას და

სხვადასხვა სახის ღონისძიებების დანერგვას საქართველოში, ასევე ხელს შეუწყობს ღვინის ტურიზმში

ინოვაციებისა და ახალი მიმართულებების დანერგვას.

3.2.8 ღვინის ტურიზმი კონტექსტში მსოფლიო ტურიზმის ორგანიზაციის მიხედვით მოგზაურობა და ტურიზმი მსოფლიოს წამყვანი და

ყველაზე მრავალფეროვანი დარგებია13. სხვა აქტივობებთან ერთად (სპორტის სხვადასხვა სახეობები)

ტურიზმი- რეკრეაციის ერთ ერთი ფორმაა. რეკრეაცია კი განისაზღვრება, როგორც ადამიანების

თავისუფალი დროის დისკრეციული გამოყენება.14.

ტურიზმისადმი სამი მიდგომა არსებობს:

• ინდუსტრია;

• აქტივობა;

• სისტემა;

თუ ტურიზმს ინდუსტრიის კუთხით ვუდგებით, მაშინ ის განისაზღვრება, როგორც ტურიზმის მომარაგება15.

აქტივობები დაკავშირებულია მოთხოვნასთან16.

სისტემა კი მოთხოვნისა და მომარაგების კომბინაციას წარმოადგენს17.

ამჟამად ღვინის ტურიზმის ერთი კონკრეტული დეფინიციის პოვნა საკმაოდ რთულია. სხვადასხვა

მეცნიერი მას სხვადასხვანაირად განმარტავს. ჰოლის ღვინის ტურიზმს შემდეგნაირად განმარტავს: „

ვენახების, მარნების, ღვინის ფესტივალებისა და ღვინის შოუების მონახულება, სადაც და რომლის

დროსაც ღვინოს დაგემოვნება და ამ დარგის გამოცდილების გაზიარება შენი მოგზაურობის მთავარ

მიზანს წარმოადგენს“ სხვა ავტორები ღვინის ტურიზმთან მარკეტინგსა და დაგეგმარების სტრატეგიასაც

მოიხსენებენ18.

შესაბამისად ღვინის ტურიზმი არ უნდა იყოს გაგებული როგორც აქტივობა, რომელიც მხოლოდ

ვენახების მონახულებასთან არის დაკავშირებული.

13 (WTO, 2007b, p. 1)

14 (Hall&Page, 2006)

15 (World Travel and tourism Council's)

16 (Lubbe, 2003)

17 (Hall&Page, 2006, p. 114)

18 (Getz D. D., 1999)


გრაფა 13 ღვინის ტურიზმის დაკავშირება სხვა აქტივობებთან

3.2.9 ბაზრის სეგმენტაცია საქართველოში ღვინის ტურიზმით დაინტერესებულები შეიძლება დავახასიათოთ:

ღვინის მოყვარულები ღვინით დაინტერესებულები ახალბედები

განსაკუთრებით

დაინტერესებულები ღვინის

ისტორიითა და

ტექნოლოგიებით

ღვინით საკმაოდ

დაინტერესებულები

არაფერი იციან ღვინის

შესახებ, მაგრამ ეს დარგი

აინტერესებთ

მარნების მონახულება

შეიძლება მათი ჩამოსვლის

საშუალო და კარგი

შემოსავლის მქონე

მარნების მონახულება

გართობის ერთგვარ

<%)-)* /!&)0")

+4&' /!&)0"

)

$5' /!&)0"

)

"34+&+3) /!&)0")

5!.)-+&)!.) /!&)0"

)


ძირითად მიზანს

წარმოადგენს

მოგზაურები. ჩამოსვლის

მიზეზი მხოლოდ ღვინო არ

არის

საშუალებას წარმოადგენს

უმოგზაურიათ სხვა ღვინის

რეგიონებსა და ქვეყნებში

სავარაუდოდ უმოგზაურიათ

სხვა ღვინის რეგიონებსა და

ქვეყნებში

შესაძლებელია უმოგზაურიათ

სხვა ღვინის რეგიონებსა და

ქვეყნებში

სავარაუდოდ ღვინოს ხშირად

ყიდულობენ

დროდადრო ყიდულობენ

ღვინოს და კულინარიულ

ჟურნალებს

იშვიათად ყიდულობენ

ღვინოს

შესაძლებელია მუშაობენ

ღვინის დარგში და საკვების

სფეროში

იცნობენ ღვინის დაყენების

ძირითად მეთოდებს

ცნობისმოყვარეობით

ეცნობიან ღვინოსა და ღვინის

პროდუქტებს

სავარაუდოდ ღვინოს

მარნებში ყიდულობენ და

მეილინგ ლისტში ამატებენ

თავიანთ სახელს

სავარაუდოდ ღვინოს

მარნებში ყიდულობენ და

მეილინგ ლისტში ამატებენ

თავიანთ სახელს

საშუალება გაერთონ

მეგობრებთან და ოჯახის

წევრებთან

ხელმეორედ აუცილებლად

შეიძენს იგივე მარნის

პროდუქტს

შესაძლებელია დაბრუნდეს

იგივე პროდუქტის შესაძენად

მარანში

სავარაუდოდ იყიდის, მაგრამ

მეილინგ ლისტში არ

დაამატებს თავის სახელს

წყარო: Hall&Macionis19

3.2.10 საქართველო , განსაკუთრებული ბაზარი საერთაშორისო ვიზიტორებისთვის Getz- ის 20 მიხედვით ღვინის ტურიზმი ერთგვარი მოგზაურობაა განსაკუთრებული ბაზრის

მიმართულებით. საქართველო სწორედ ამგვარ ქვეყანას წარმოადგენს საერთაშორისო

ვიზიტორებისთვის. ის მათ სთავაზობს:

• ღვინის ხანგრძლივ ისტორიას - 8000 რთველი;

• 525 ენდემურ ყურძნის ჯიშს;

• ქვევრის ღვინოს;

19 (Hall&Macionis, 1998, p. 217)

20 (Getz D. , 2000)


• არაჩვეულებრივ ლანდშაფტს ;

• განსაკუთრებულ ადათებსა და ტრადიციებს;

• ქართულ უნიკალურ სამზარეულოს ;

• განსაკუთრებული ღვინისა და საჭმლის შეხამებას ;

3.2.11 ღვინის ტურიზმის სისტემა ღვინის ტურიზმის სისტემა კომპლექსური სტრუქტურაა, რომელიც შედგება მომხმარებლის

მოთხოვნისგან და ამ მოთხოვნის დაკმაყოფილებისგან ღვინის ტურიზმის გამოცდილების შექმნის

გზით21 .

ამ მოდელის მთავარი კომპონენტია ღვინის ტურიზმის გამოცდილება ან სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ,

რა რჩება ტურისტს მოგზაურობის შემდეგ.

3.2.12 ტურისტების პორტრეტი და მოტივაცია ღვინის ტურიზმის მსგავსად არ არსებობს ღვინის ტურისტის მხოლოდ ერთი დეფინიცია. ყველა ქვეყანას

თავისი დეფინიცია აქვს და ის განსხვავდება ქვეყნების, რეგიონებისა და კონტინენტების მიხედვით.

საქართველოში განასხვავებენ ტურისტების სამ ძირითად კატეგორიას:

• შემთხვევითი ტურისტი;

• დარგით დაინტერესებული ტურისტი;

• დარგში აქტიურად ჩართული ტურისტი;

შემთხვევითი ტურისტი

საქართველოში ამ კატეგორიის ტურისტების სხვა მიზნით ჩამოდიან, თუმცა შესაძლებელია მარანიც

მოინახულონ. ასეთ შემთხვევაში, ისინი ხშირად მცირე ზომის მარნებში მიდიან ღვინის გასინჯვისა და

განსხვავებული გამოცდილებების მიღების მიზნით. მათვის მარნის მონახულება უფრო

ურთიერთობასთან არის დაკავშირებული. ღვინოზე ბევრი არაფერი იციან, აქვთ საშუალო /მცირე

შემოსავალი და ძირითადად საშუალო ფასიან ღვინოს ყიდულობენ.

დაინტერესებული ტურისტი

• მარნის მონახულება მათი პროგრამის ნაწილია, მაგრამ არა ძირითადი ჩამოსვლის მიზანი.

• აქვთ მაღალი ან საშუალო შემოსავალი და კარგი განათლება

• სავარაუდოდ ადრე სხვა ღვინის რეგიონებშიც ყოფილან და კვლავ ესტუმრებიან საქართველოს

• სავარაუდოდ იყიდიან ძვირიან ღვინოს და მეგობრებსაც ურჩევენ მის ყიდვას 21 (Hall C. , 2000)


ღვინის დარგში აქტიურად ჩართული ტურისტი

• ღვინის მოყვარულები, რომლებიც ხშირად სტუმრობენ ღვინის რეგიონებს ღვინის გასინჯვის

მიზნით;

• ბევრი რამ იციან ღვინის შესახებ;

• ძალიან აინტერესებთ ღვინის ისტორია და დაყენების ტექნოლოგიები;

• კარგი და საშუალო შემოსავალი, მაღალი განათლების მქონე ხალხი;

• სავარაუდოდ იყიდიან სხვადასხვა სახის ღვინოს და კვლავ დაბრუნდებიან ამ რეგიონში /

მარანში;

გრაფა 14 ტურიზმი საქართველოში

სხვა ქვეყნებისგან განსხვავებით, საფრანგეთი, გერმანია, ესპანეთი, სადაც ღვინის ტურისტების

რაოდენობა თითქმის ერთნაირია - ადგილობრივი (50.5 %) და საერთაშორისო (49.5%) , საქართველოში

ღვინის ტურიზმით უფრო საერთაშორისო მოგზაურები არიან დაინტერესებულები. წინამდებარე გრაფა

წარმოგვიდგენს იმ ძირითად ქვეყნებს, საიდანაც ჩამოდიან ტურისტები:

გრაფა 15 ტურისტების წარმოშობის ქვეყნები

1,500,049 2,031,717

2,822,363

4,428,221

5,392,303 5,059,832

2009 2010 2011 2012 2013 2014

#)-+4+- *+9"$6+ *+")-)*/&'

35%

39%

57%

22%


საკმაოდ უმნიშვნელოა გენდერული გადანაწილება. ტურისტებს შორის 53% მამაკაცია და 46% ქალი. ეს

ინფორმაცია კი იმაზე მიგვითითებს, რომ ღვინო ორივე სქესის წარმომადგენლისთვის საკმაოდ

საინტერესო პროდუქტია.

გრაფა 16 ტურისტების სქესი

განსხვავდებიან ტურისტები თავიანთი ასაკითაც. მოგზაურთა ჯგუფი ძირითადათ 25-44 წლის არის:

საშუალოდ მოგზაურობის ხანგრძლიობა დაახლოებით 3 დღეა. მოგზაურთა ძირითადი ნაწილი მარტო

მოგზაურობს ან ოჯახის წევრებთან ერთად:

51389

33537

7410 2290 1589 878 552 321 289 186 182

9%$7-$() Visitors

55% 45%

/!&)*/$()* *9$*) Female Male

0% 5%

10% 15% 20% 25%

15-‐17 18-‐24 25-‐34 35-‐44 45-‐54 55-‐64 65 and over

+*+5)


გრაფა 17 ვისთან ერთად მოგზაურობენ ტურისტები

ტურისტებმა მოგზაურობის შემდეგი სამოტივაციო ფაქტორები დაასახელეს:

• ღვინის მარნის გარემოების ნახვა და გამოცდილების მიღება;

• ღვინის ძველი კულტურისა და ისტორიის გაცნობა;

• სხვადასხვა სტილის ღვინის დაგემოვნება (ქვევრი, იმერული სტილი);

• განსხვავებული ყურძნის ჯიშებისა დაგემოვნება;

• სხვადასხვა ღვინის რეგიონების მონახულება;

• ქვევრის ღვინის ტექნოლოგიების შესახებ უფრო მეტის გაგება;

• ქინძმარაულის, საფერავის, ხვანჭკარისა და მუკუზანის დაგემოვნება;

• განსხვავებული ღვინის შეძენა;

• ჯანსაღი და განსხვავებული გარემოს გაცნობა;

0.00%

10.00%

20.00%

30.00%

40.00%

50.00%


თითო ვიზიტორის საშუალო დანახარჯი 300 აშშ დოლარს შეადგენს. აქედან 150 აშშ. ღვინოსა და ღვინის

დარგს ხმარდება. დანახარჯები განსხვავდება რეგიონებისა და ფულის ხარჯების საშუალებების

მიხედვით. საქართველოში რეგიონები საკმაოდ განუვითარებელია, შესაბამისად არ ხდება არც

სათანადო მომსახურებებისა შეთავაზება. დაბინავების კარგი საშუალებები, საშოპინგო საშუალებები

თითქმის არ არსებობს რეგიონებში, შესაბამისად ამ მიმართულებების განვითარება მნიშვნელოვნად

შეუწყობდა ხელს ამ რეგიონების ეკონომიკური სიტუაციის გაუმჯობესებას.

ტურისტების გადაადგილება ძირითადად მცირე ზომის ავტობუსებითა ან მანქანებით ხდება.

გრაფა 18 ტრანსპორტის საშუალებები

ტურისტების ძირითადი ნაწილი სახლებსა ან კერძო ბინებში ჩერდება, ბევრი მეგობართან ან

ნათესავთან. მხოლო მცირე ნაწილი მიდის სასტუმროსა და ჰოსტელში

გრაფა 19 დაბინავების საშუალებები

6%

53%

38%

3%

4+3++34).$()* *+#!+.$($()

Train

Bus/minibus

Private vehicle

Rented vehicle


ტურისტების უმრავლესობა თბილისში ჩამოდის, ნაწილი რეგიონებში გადის. ყველაზე პოპულარული

ქალაქებია: გურჯანი, თელავი, სიღნაღი, ქუთაისი და სხვა.

გრაფა 20 საქართველოს პოპულარული ადგილები

მარკეტინგი და პიარი მნიშვნელოვან როლს თამაშობს საქართველოს ღვინის ტურიზმის განვითარებაში,

ინფორმაციის ადრესატამდე მიტანის ძირითად საშუალებად ტურისტების მიერ ტელევიზორი, რადიო და

წინა ვიზიტები იყო დასახელებული:

გრაფა 21 ინფორმაციის წყარო

47%

1% 1% 0% 1% 0% 1% 2%

10% 6%

31%

0% 0%

3+()-+%$()* *+#!+.$($()

0.00% 5.00% 10.00% 15.00% 20.00% 25.00% 30.00%

Batumi (KvariaM, Botanical garden, Gonio fortress) Borjomi (Likani, Mineral waters, Green monastery,

Gori (Stalin’s museum, Gori fortress) Kutaisi (GelaM monastery, Bagrat’s Cathedral,

Marneuli Mtskheta (SveMtskhoveli Cathedral, Jvari

Rustavi Sighnaghi (Bodbe Monastery)

Telavi (King Erekle’s museum and palace, Tbilisi

Zugdidi (Dadiani’s Palace) Gurjaani

4.90% 1.20%

3.80% 11.40%

3.40% 2.40% 3.30%

1.40% 4.10%

25.90% 3.10%

1.20% Popular Places


საქართველოში ჩამოსვლის საუკეთესო დროდ გაზაფხული და შემოდგომა სახელდება. სწორედ

შემოდგომაზე იმართება ღვინოსთან დაკავშირებული სხვადასხვა სახის ფესტივალები, აქტივობები და

ღონისძიებები.

3.2.13 დაბინავების საშუალებები ტურიზმის განვითარებასთან ერთად დაიწყო სასტუმროებისა და გესტჰაუზების მასიური მშენებლობა.

ამჟამად 1000 ზე მეტი კერძო სასტუმრო, გესტჰაუსი და მოტელი მუშაობს საქართველოში. მაგრამ მათი

რიცხვი თანაბრად არ არის განაწილებული რეგიონებში. ყველაზე მეტი დასაბინავებელი საშუალება

აჭარაში მდებარეობს - 250 გესტჰაუსი და სასტუმრო. კახეთში კი 144 დასაბინავებელი საშუალებაა

რეგისტრირებული. სასტუმროების, გესტჰაუსების, მოტელების, კერძო დასაბინავებელი საშუალებების

ფასი 20 -300 დოლარამდე მერყეობს.

გრაფა 22 დაბინავების საშუალებები და რაოდენობა საქართველოში

8% 36%

2% 58%

12% 0% 0% 0%

3% 0% 0% 0% 0% 1%

I don’t remember Friends & relaMves

OrganizaMon/business partner Previous visit

Television / Radio Travel guidebook

Travel agency / Tour operator Travel fairs

Internet Magazines/Newspapers

Doctor From school

Book I don't know

)-:'&"+=))* 17+&'


ტურისტები ყველაზე მეტად კერძო სახლებსა და აპარტამენტებში ჩერდებიან (31%). მხოლოდ მცირე

ნაწილი ჩერდება ძვირადღირებულ სასტუმროებში.

გრაფა 23 სად ჩერდებიან ტურისტები

1 2 4 8 16 32 64 128 256

Adjara Samegrelo/Zemo SvaneM

Guria Racha Lechkhumi/Kvemo SvaneM

Samtzkhe JavakheM ImereM KakheM

Kvemo Kartli Shida Kartli

Mtzkheta MManeM

3+()-+%$()* *+#!+.$($()


3.2.14 კეტერინგი (ღვინო და საჭმელი)

საქართველოში არაერთი რესტორანი მოქმედებს. ქართული სამზარეულო ტურისტებს გემრიელი

ქართულ სამზარეულოს სთავაზობს. მაგრამ იშვიათია ისეთი ადგილის ნახვა სადაც პროფესიონალურ

დონეზე მოხდება ღვინისა და კერძების შეხამება. მცირეა ასევე ღვინის ბარების რაოდენობა.

სტატისტიკური მონაცემების უქონლობის გამო სამწუხაროდ ვერ ხერხდება უფრო დეტალურად

სიტუაციის აღწერა.

3.2.15 ღვინო და გართობა

ტურისტების ძირითადი ნაკადის საქმიანობა საქართველოში ვიზიტის დროს:

გრაფა 24 ტურისტების აქტივობები

47%

1% 1% 0% 1% 0% 1% 2%

10% 6%

31%

0% 0%

4+*+,$&$($.) +34).$()


ტურისტების ძირითადი ნაწილი მეგობრებისა და ნათესავების მოსანახულებლად ჩამოდის. მხოლოდ 2

% ბიზნეს საქმიანობისთვის.

გრაფა 25 საქართველოში ჩამოსვლის მიზანი

33%

8% 11%

6% 6% 3%

24%

1% 1% 5%

7%

28%

1%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%


3.2.16 რამდენად კმაყოფილები არიან ტურისტები

ზოგადად საქართველოში ვიზიტით თითქმის ყველა ტურისტი კმაყოფილია.

ღვინის ტურისტები კი განსაკუთრებულ კმაყოფილებას გამოხატავენ ამ ქვეყანაში ჩამოსვლით.

სამწუხაროდ სტატისტიკის უქონლობის გამო ვერ ხერხდება მონაცემების შედარება.

შესაჯამებლად კი შეიძლება ითქვას რომ ღვინის ტურისტი

• 25-45 წელს შორის არის;

• ძირითადად მარტო ან ოჯახის წევრებთან ერთად მოგზაურობს;

• საშუალოდ 150-120 დოლარს ხარჯავს ღვინის აქტივობებზე;

• საშუალოდ 3 დღე ჩერდება საქართველოში და აქედან 2 დღე ღვინის რეგიონში;

• ტურისტების უმრავლესობა ყოფილი საბჭოთა კავშირისა და მეზობელი ქვეყნებიდან ჩამოდიან;

• ღვინის ტურისტები ძირითადად საერთაშორისო ტურისტები არიან, ადგილობრივების

რაოდენობა ძალიან მცირეა;

15.90%

5.40%

37.80%

1.70%

9.80%

0.90%

9.60%

3.90% 1.60% 3.00% 1.70% 2.40% 2.50% 2.30% 1.40%

*+9+&6%$.'#) ,+"'*%.)* ")0+-)


3.2.17 ღვინის ტურიზმის დადებითი და უარყოფით მხარეები მარნებისთვის მარნებში ტურისტების რაოდენობა განსხვავდება მარნის ადგილმდებარეობისა და სიდიდის მიხედვით.

კახეთში დაახლოებით 80 ღვინის კომპანიაა, აქედან უმრავლესობა ღვინის ტურიზმში არის ჩართული ან

მომავალში გეგმავს მის დანერგვას. მევენახეებიც კი ღვინის ტურიზმის დანერგვაზე ფიქრობენ უკვე.

ღვინის ტურიზმის საშუალებით ხდება ქვეყნის ცნობიერების ამაღლება, მარნის ეკონომიკური

მდგომარეობის გაუმჯობესება და ცნობადობის ამაღლება, ურთიერთობებისა და ე.წ. ნეთვორქინგის

გაუმჯობესება სხვა ქვეყნებთან და მრავალი სხვა.

ყველაზე მომგებიანი კი ღვინის ტურიზმი იმით არის, რომ აუმჯობესებს ქვეყნისა და მარნის იმიჯს (68.9%)

და მატებს ქვეყანას შემოსავლებს (61.9%).

გრაფა 26 ღვინის ტურიზმის დადები მხარეები

ღვინის ტურიზმის უარყოფითი მხარეები:

• გაუმჭვირვალობა;

• ერთიანი სტრატეგიის არქონა;

• თანამშრომლობისა და ერთიანი სტრატეგიის დანერგვის სურვილის უქონლობა;

• მომსახურებისა და პროდუქტის ხარისხის გაკონტროლების მექანიზმის არქონა.

3.2.18 ღვინის ტურიზმის გამოწვევები და ძირითადი მიმართულებები საქართველოში ღვინის ტურიზმი კულტურასთან და ისტორიასთან არის მჭიდროდ დაკავშირებული.

ქართულ ღვინოს ასევე მემკვიდრეობასთან და ხარისხთან აიგივებენ.

61.90%

68.90%

52.80%

53.80%

Increase revenues

Improve image

Increase tourism affluence

Winery/brand posiMoning

0.00% 10.00% 20.00% 30.00% 40.00% 50.00% 60.00% 70.00% 80.00%

<%)-)* /!&)0")* 3+3$() "8+&$$()


ერთმანეთისგან საკმაოდ განსხვავდებიან „ღვინის ახალი მწარმოებელი ქვეყნები“ და „ევროპული

ქალაქები“, სადაც მარნები ღვინის ტურიზმის მიმართულებით უკვე მრავალი წელი აქტიურად მუშაობენ.

ბორდოში, მაინცში, პორტოსა, ბილბაოში თუ ფლორენციაში ღვინის წარმოება მე-XVII საუკუნეში

დაიწყო განსხვავებით ავსტრალიისგან, ახალი ზელანდიისა თუ ჩილესგან, სადაც ღვინო მხოლოდ

რამოდენიმე წლის წინ გახდა ტურისტების მოზიდვის მთავარი პროდუქტი.

მართალია, საქართველოს ღვინის დარგი 8000 რთველს ითვლის, მაგრამ ღვინის ტურიზმის აქტივობები

აქაც საკმაოდ გვიან დაიწყო. ბოლო ხუთი წლის განმავლობაში კი შეინიშნება მნიშვნელოვანი ძვრები

ახალი ტენდენციებისა და ინოვაციების დანერგვის კუთხით ამ ინდუსტრიაში. განსაკუთრებით კი ღვინის

ტურიზმის განვითარება კახეთს დაეტყო. ამჟამინდელი მიმართულებებია:

• ღვინის გზის არსებობა;

• ღვინის ტურიზმის გზამკვლევის შემუშავება;

• ქართული ღვინის ტურიზმის პორტალის ამუშავება georgainwine.travel;

• ღვინის რუქის შექმნა;

• ქართული ვაზის ჯიშების გზამკვლევის შექმნა;

მართალია, სხვა ქვეყნებთან შედარებით ჯერ კიდევ მრავალი გამოწვევისა და პრობლემის წინაშე დგას

საქართველო, მაგრამ კარგი (ფინანსური და ტექნიკური) მხარდაჭერის მეშვეობით შესაძლებელია ამ

დაბრკოლებების მალე დაძლევა.

საქართველოს ღვინის ტურიზმის ძირითადი გამოწვევები:

• მაღალი კონკურენცია ბაზარზე;

• „მწვანე“ ეკოლოგიურად სუფთა მიდგომის ნაკლებობა;

• დაბალი ცნობადობა საერთაშორისო ბაზრებზე;

• ცუდი ინფრასტრუქტურა;

• ხარისხისა და ფასის შეფარდება;

• ინფორმაციის ნაკლებობა;

• ადამიანური რესურსის ნაკლებობა;

• გამჭირვალობისა და ნეთვორქინგის ნაკლებობა;

• ბუნების კატაკლიზმები;

• კონფლიქტები;

• გლობალური და ადგილობრივი ეკონომიკის კრიზისი;

• ღვინის ბარების, რესტორნების, სადეგუსტაციო დარბაზების ნაკლებობა;


• ნიშნულებისა და წარწერების ნაკლებობა;

• ცუდად განვითარებული ღვინის გზა ;

• ღვინის დისტრიბუციის სირთულეები;

ცნობადობის ამაღლების, ერთიანი სტრატეგიის შექმნით, კარგი კომუნიკაციის დამყარებით, ბიზნესის

ხელშეწყობითა და ინოვაციების დანერგვის გზით შესაძლებელია ამ სირთულეების დაძლევა.

საერთაშორისო ექსპერტების, ღვინის ჟურნალისტების, მაგისტრებისა და კრიტიკოსების ჩამოყვანა,

საკვალიფიკაციო ტურების ორგანიზება ასევე ერთ ერთი კარგი იარაღია ქვეყნის პიარისა და

მარკეტინგის კუთხით.

ქართულ ღვინის სექტორს გაცილებით მეტი წარმატების მიღწევა შეუძლია, თუ მოხდება შემდეგი

მარკეტინგისა და პიარის საშუალებების შემუშავება და დანერგვა:

#1 – ღვინის გზა – კარგი ინფრასტრუქტურის, წარწერებისა და ინფორმაციის მქონე მარშრუტების

შემუშავება. რუკაზე რესტორნების, ბარებისა და სხვა საჭირო ინფორმაციის დატანა.

#2 – თემთა პარტნიორობა ღვინის გარშემო – ერთობლივად პროდუქტების შექმნა და გაპიარება.

ერთიანი სტრატეგიისა და ხედვის შემუშავება სხვადასხვა ღვინის რეგიონისთვისა და კუთხისთვის.

#3 – ღვინის ღონისძიებები და ფესტივალები – განსაკუთრებული ღონისძიებების ორგანიძება,

სადა მოხდება ღვინისა და რომელიმე სხვა სფეროს ერთმანეთთან დაკავშირება. მაგალითად ღვინო და

კულტურა, ღვინო და ყველი, ღვინო და თაფლი და ა.შ.

#4 – ექსპერიმენტალური პროგრამების მოწყობა ღვინის გარშემო – მონაწილეობის მიღება

სხვადასხვა სახის პროგრამებსა და სემინარებში, სადაც ტურისტები თვითონ ქმნიან უჩვეულო

პროდუქტსა თუ ღვინოს. მაგალითად ბრმა დეგუსტაციებში მონაწილეობის მიღება, ღვინის კუპაჟით

სასურველი ღვინის დამზადება საკუთარი ეტიკეტით და სხვა.

#5 – რეგიონალური ტურიზმისა და ღვინის დაკავშირება - რეგიონისთვის დამახასიათებელი

ღირსშესანიშნაობებისა და ღვინის დაკავშირება, მაგალითად პეკინში დიდი კედლის მონახულება და

ღვინის დეგუსტაციაში მონაწილეობის მიღება.

#6 – სახვადასხვა სახის პარტნიორობა - ღვინო და გოლფი, ღვინო და რაფტინგი ღვინო და სპა და

სხვა.

#7 – ღვინის სოფლები –ღვინის სოფლების სიმბოლოების შექმნა, სადაც იქნება სხვადასხვა სახის

დიდი სადეგუსტაციო დარბაზები, რესტორნები, ბარები და ადგილობრივი სამზარეულოსა და ღვინის

შეხამების საშუალება. საქართველოში მსგავსი „სოფლების“ განვითარება შეიძლება რაჭასა და კახეთში

(თელავი, ყვარელი და სხვა).


#8 – ხელოვნების , არქიტექტურისა და ღვინის დაკავშირება - ფერწერული ნამუშევრების,

სკულპტურების გამოფენის მოწყობა მარნებში და მათ მიმდებარე ტერიტორიებზე, ისტორიულ შენობა

ნაგებობებში სადეგუსტაციო დარბაზის ორგანიზება და სხვა

#9 – ღვინისა და საჭმლის შეხამება

#10 – ეკოტურიზმისა და „მწვანე“ მარნის ხელშეწყობა – ბუნების დაცვა და ეკო ასპექტებზე

ყურადღების გადატანა 21- ე საუკუნის მთავარი მიმართულებაა. შესაბამისად ბევრი მარანი სწორედ ამ

მიმართულებით ვითარდება და სტუმრებსაც საგანგებოდ ორგანიზებულ ტურებსა და

საგანმანათლებლო პროგრამებს სთავაზობს.

#11 – უნიკალური ღვინის ტურები– ღვინისა და სხვა მიმართულების ტურების შეხამება. მაგალითად

ღვინის დაგემოვნება და კაიაკიზე გასეირნება, ღვინო და რაფტინგი, ღვინო და საფარი ტური და სხვა.

#12 – ღვინის ტურიზმი და სოციალური მედია– თანამედროვე მარკეტინგული და პიარის

საშუალებების დანერგვა ღვინის ტურიზმში. ვებ გვერდები, მობილური აპლიკაციები, სოციალურ

ქსელებსა და სხვა მნიშვნელოვან ვებ გვერდებზე აქტიურობა 21- ე საუკუნის ძირითად სარეკლამო

საშუალებას წარმოადგენს.

3.2.19 ღვინის ტურიზმის პროდუქტების დახასიათება და ბენეფიტები საქართველოში ღვინის ტურიზმის დარგში მომსახურებებისა და პროდუქტების ჩამონათვალი:

• ღვინის დაგემოვნების შესაძლებლობები;

• მარნის სადეგუსტაციო დარბაზები;

• ღვინის ტურები გიდის თანხმლებით;

• ბიო პროდუქტები და ბიო ღვინო;

• ქვევრის ღვინო;

• ღვინის ფესტივალები და ღონისძიებები;

• ღვინის რესტორნები და ბარები;

• სხვადასხვა ტიპის სასტუმროები, გესტჰაუსები, კერძო ბინები და სხვა;

• სხვა გასართობი საშუალებები, როგორიც არის ღვინის სპა, ველოტურები, რაფტინგი და სხვა)

გრაფა 27 სხვადასხვა ობიექტები ტურისტებისთვის

ღვინის დეგუსტაცია ლანჩები მარნებსა და

რესტორნებში

ვენახებში გასეირნება

მარანში ღვინის გაყიდვა ახალი პროდუქტების


გაყიდვა (ფერმერების მიერ)

საგანმანათლებლო ტურები

მარნებში

სუვენირებისა და

ხელნაკეთების მაღაზია

ცხოველებისა და

ფრინველების ჭმევა

მეღვინეებთან შეხვედრა სოციალური ფუნქციის მქონე

ობიექტები

ტურისტული საინფორმაციო

ცენტრები

საკონფერენციო დარბაზები ფეხით მოსიარულეთა და

ველოტურისტების გზები

ისტორიული შენობები და

მუზეუმები

ღამისთევის საშუალებები

ღვინის ფესტივალები პიკნიკის ადგილები ტრაქტორებითა და

მატარებლით გასეირნება

სამწვადე ადგილები ცხენით და პონით გასეირნება

გაზგასამართი სადგურები

წყარო: (Getz D. , 2000, p. 7), (O'Neill&Charter, 2000, p. 113) (Treloar, 2004, p. 6)

ამ ობიექტების არსებობით მარნები შემდეგ ბენეფიტებს ღებულობენ

ღვინის ინდუსტრიის

ბენეფიტები

ღვინის რეგიონის ბენეფიტები ადგილობრივი თემის

ბენეფიტები

გაზრდილი გაყიდვები ცნობადობის ამაღლება და

ტურისტების რიცხვის მატება

ახალი ინვესტიციების

მოზიდვა

ბრენდ ლოიალურობის

შექმნა და ცნობადობის

ამაღლება

შემოსავლების გაზრდა

რეგიონისთვის

ახალი ობიექტების

დაარსება/აშენება

ახალი ბაზრების მოზიდვა ახალი ვიზიტორების მოზიდვა

და ძველის შენარჩუნება

ინფრასტრუქტურის

განვითარება

შემოსავლების გაზრდა პოზიტიური იმიჯის შექმნა დასაქმების შესაძლებლობა

ნეთვორქინგის გაუმჯობესება უცხოური ვალუტის მოძრაობა მეორადი ეკონომიკური


აქტივობების წახალისება

(გაორმაგებული ეფექტი)

ახალი თანამშრომლობების

დანერგვა

ახალი და ინოვაციური

იდეები, ხედვები და მიზნები

მონაცემების არარსებობის გამო ამჟამად ვერ ხერხდება არსებული სიტუაციის შედარება წინა წლების

მიღწევებთან. რეკომენდირებულია მსგავსი კვლევის ჩატარება ორ წელიწადში, როდესაც მოხდება

არსებული მონაცემების შედარება ახალ მონაცემებთან.

3.2.20 ტურ ოპერატორების მომსახურება

ტურ ოპერატორების ძირითადი ფუნქცია ტურიზმის ხელშეწყობა და ქვეყნის ცნობადობის ამაღლებაა,

ასევე ნეთვორქინგის ხელშეწყობა და სხვადასხვა სერვისების განვითარება და გაუმჯობესება არსებულ

ბაზარზე.

საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ, ტურიზმის დარგის განვითარებასთან ერთად განვითარდა ტურ

ოპერატორების მომსახურებაც. ამჟამად საქართველოში 100-ზე მეტი ტურისტული სააგენტო მუშაობს,

სამწუხაროდ ზუსტი სტატისტიკური მონაცემები არ არსებობს, ამიტომ რთულია ვთქვათ თუ რამდენი

ტურისტული სააგენტო მუშაობს სხვადასხვა რეგიონში. ტურისტული სააგენტოების ძირითადი

მომსახურება შემდეგით შემოიფარგლება:

• სხვადასხვა ტურების დაგეგმვა და ორგანიზება საქართველოს მასშტაბით;

§ ტურები შვებულებასა და არდადეგების დროს;

§ ბიზნეს ტურები;

§ სათავგადასავლო ტურები;

§ ღვინის ტურები;

§ ღვინისა და საჭმლის შეხამება;

§ მომლოცველი ტურები;

§ თევზაობის, ჩიტების დათვალიერება და სხვა;

• ტრასპორტირება;

• ვიზა;


• დაბინავება და სხვა;

4 ღვინის ტურიზმის მარკეტინგი


მარკეტინგი 21-ე საუკუნეში ნებისმიერი დარგისა და მიმართულების განვითარების ერთ ერთი

უმნიშვნელოვანესი იარაღია. ღვინის ტურიზმი გამონაკლის არ წამოადგენს.

4.2 მარკეტინგის პროცესი

ბიზნესის წარმატების რამდენიმე ელემენტი არსებობს, მათგან უმთავრესია:

• სწორი გზის შერჩევა;

• ბიზნესის რენტაბელურობა;

• სტაბილური ზრდა;

იმისთვის რომ მოხდეს ამ მიზნების შესრულება (მარნები და ტურ ოპერატორები ) უნდა დამყარდეს

მოგებაზე ორიენტირებული და ორივე მხარისთვის სასარგებლო ურთიერთობა მიმწოდებელსა და

მომხმარებელს შორის. ამ ურთიერთობის შექმნას კი კარგი მარკეტინგული მენეჯმენტი სჭირდება,

რომელიც განისაზღვრება, როგორც დაგეგმარების პროცესი, კონცეპტების, კომუნიკაციების, ფასების,

დისტრიბუციის და სხვა მომსახურების სფეროში არსებული ელემენტების შესასრულებლად22. ასოციაცია

ქართული ღვინო მარკეტინგს შემდეგნაირად განმარტავს: “ მართვის პროცესი, რომელიც

პასუხისმგებელია გამოავლინოს, გაითვალისწინოს და დააკმაყოფილოს მომხმარებლის მოთხოვნები

და შეასრულოს ორგანიზაციის მიზნები23. შესაბამისად მარკეტინგი არის მუდმივი პროცესი რომელიც

რამდენიმე მონაწილეს მოიცავს. მარკეტინგის პროცესის ილუსტრირება შემდეგნაირად შეიძლება :

ნაბიჯი 1: გაყიდვის ადგილის შერჩევა და მომხმარებლის საჭიროებებისა და სურვილების დადგენა;

ნაბიჯი 2: მომხმარებელზე ორიენტირებული მარკეტინგული სტრატეგიის შექმნა;

ნაბიჯი 3: მარკეტინგული პროგრამის შექმნა, რომელიც შესანიშნავ ფასს სთავაზობს;

ნაბიჯი 4: მომხმარებელთან კარგი და მომგებიანი ურთიერთობის დამყარება;

ნაბიჯი 5: მომხმარებლისგან სარგებლობის მიღება მოგებისა და ხარისხის შექმნისთვის24.

22 (Cant, 2007, p. 3)

23 (George, 2007, p. 4)

24 (Kotler&Armstrong, 2006, p. 5)


4.3 მარკეტინგული პროცესი მარკეტინგული პროცესის დანერგვა ყველა სახის ორგანიზაციაში შეიძლება. მთავარია მოხდეს იმის

იდენტიფიცირება, თუ რა სჭირდება მომხმარებელს, ხოლო შემდეგ მოხდეს იმის დადგენა თუ

i. რომელი მომხმარებლის მომსახურება უნდა მოხდეს და რა კრიტერიუმებით (სამიზნე ჯგუფისა და

ბაზრის სეგმენტაცია);

ii. როგორ უნდა მოხდეს მომხმარებლის მომსახურება (დიფერენცირება და პოზიციონირება) ;

ასევე მნიშვნელოვანია იმის გათვალისწინება, რომ უნდა მოხდეს მიმწოდებელსა და მომხმარებელს

შორის ურთიერთ სასარგებლო ურთიერთობის ჩამოყალიბება. ე.წ. ოთხი P ის პრინციპი (პროდუქტი,

ფასი, ადგილი და რეკლამა) ხშირად უგულებელყოფილია საქართველოში, თუმცა მათი

გათვალისწინებით შესაძლებელია მარკეტინგული სტრატეგია რეალური ფულის შემომტანი საბუთი

გახდეს. 25.

როგორც წესი, თავდაპირველად იწყება პროდუქტის შემუშავება, შემდეგ ფასების დადგენა და

პროდუქტის სადისტრიბუციო ქსელის აწყობა, ხოლო ბოლოს კი ამ პროდუქტის რეკლამა და

მომხმარებლის მოზიდვა.26 .

მარკეტინგული მიქსი შედგება მაკონტროლებადი, ტაქტიკური საშუალებებისგან, რომელსაც კომპანია

ქმნის იმ სახელის მოსახვეჭად, რასაც ის იმსახურებს27.

მარკეტინგი ყველა კომპანიას სჭირდება და საჭიროა ბიზნესის სწორი წარმართვისთვის და ზრდისთვის28.

ოთხო P’ს ელემენტების ილუსტრაცია შემდეგ გრაფაშია მოცემული:

გრაფა 28 მარკეტინგული მიქსი

2525 (Kotler&Armstrong, 2006:8.12)

26 (Kotler, 2010, p. 358), (Kotler&Armstrong, 2006, p. 13)

27 (Kotler&Keller, 2009, p. 63)

28 (Kotler, 2010, p. 358), (Kotler&Keller, 2009)


4.4 მარკეტინგი და ხელშეწყობა ღვინის ტურიზმის ინდუსტრიაში

მარკეტინგი კლიენტებთან ურთიერთობის ერთ ერთი საუკეთესო საშუალებაა. მარკეტინგის გარეშე

ღვინის გაყიდვა წარმოუდგენელია.

ყველა წარმატებული მარანი ე.წ. საპრომოციო მიქს იყენებს პროდუქტის გაყიდვისას და პიარისას.

სამწუხაროდ საქართველოში არც ღვინის მარნები და არც ტურ სააგენტოები ყურადღებას არ აქცევენ

ხელშემწყობი საშუალებების მიქს (პირდაპირი მარკეტინგი, გაყიდვების წახალისება და ხელშეწყობა,

რეკლამა, PR და სხვა), ვინაიდან მათ დამატებითი ინვესტიციები და კადრების მობილიზება სჭირდება.

4.4.1 ღვინის გაყიდვები და გაყიდვების ხელშეწყობა

ღვინის გაყიდვები პირდაპირ დამოკიდებულია მარკეტინგული პროცესის მეორე ელემენტთან - ფასთან.

ფასის განსაზღვრა კი გარე და შიდა ფაქტორების გათვალისწინებით ხდება29.

შიდა ფაქტორიები:

• პროდუქტის დიზაინი, დისტრიბუცია და სარეკლამო არხები

გარე ფაქტორებია:

• კონკურენცია, ბაზრის მოთხოვნა და სხვა გარემო პირობები; 29 (Kotler&Armstrong, 2006, p. 309)

Product

2&'3!9/) *+8$'(+ 8+&)*8) 3)0+)-)

(&$-3)* 3+*+8$.$(+ #$:!6%+

"'"*+8!&$(+

Price

:+*) :+*)

:+*3+5.$(+ -$(+&6%+

4+3+83)* 2$&)'3) 5&$3)/)* 2)&'($()

8$.#$17'(+ &$5.+"+ 4+7)3%$()

4+7)3%$()* 8$.#$17'(+ !&6)$&6'(+ 8+.86+-

+34).) +&8$()

3+:+&%)* &+3)!*) +*'&/)"$-/) )-%$-/+&)

/&+-*2'&/)&$(+ .'4)*/)5+

*+")0-$ >4!:)* 2'0)=)'-)&$(+


ფასის დადგენა სწორედ ამ ფაქტორების გათვალისწინებით ხდება.

გაყიდვების ხელშეწყობის რამდენიმე საშუალება არსებობს, საქართველოში ყველაზე ხშირად ამ სამს

მიმართავენ:

• ფასდაკლებები;

• ფასდაკლების კუპონები;

• სხვადასხვა სახის შეთავაზებები (იყიდე ერთი და მეორე 50% ფასდაკლებით);

მარნის შიგნით გაყიდვა ძირითადად მარნების 75 % არის დამახასიათებელი, განსაკუთრებით კი მცირე

და პატარა ზომის მარნებში30.

ამჟამად კომპანიების შემოსავლის დაახლოებით 20 % ტურისტული აქტივობებისგან შემოდის, მაშინ

როდესაც დანარჩენი 80 ღვინის გაყიდვებისგან.

გრაფა 29 შემოსავლის წყარო მარნებში

ღვინის გაყიდვები მარნის შემოსავლების ძირითად ნაწილს წარმოადგენს. მარნის გარდა ღვინო

იყიდება რესტორნებში, ბარებში, სუპერმარკეტებსა და ვებ გვერდებზე.

გრაფა 30 სადისტრიბუციო არხები

30 (Hall C. , 2000)

77.9

19.45

Wine Sales

Tourism acMvity

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

#$"'*+%.)* 17+&'

Series1


ფასის მხრივ დიდი სხვაობა არ არის საშუალო და დიდ მარნებს შორის. განსხვავდება მხოლოდ მცირე

ზომის მარნების ღვინის ფასი, რომელიც ძირითად შემთხვევაში ქვევრის ღვინოს წარმოადგენს.

• დიდი კომპანიების ღვინის ფასი 5-‐10 ლარამდე მერყეობს 54 %;

• საშუალო კომპანიების 5 ლარზე ნაკლები 79 %;

• პატარა კომპანიები კი ღვინოს 20 ლარი და მეტი ყიდიან (58%);

ღვინის გაყიდვის გარდა მარნების შემოსავლის ნაწილს მარნის ტურები, გესტჰაუსები და სხვა

შეთავაზებული სერვისები წარმოადგენენ. 2 საათიანი ღვინის ტურის საშუალო ფასი 50 ლარს შეადნებს,

ხოლო გესტჰაუსის საშუალო ფაში 30 დოლარია საუზმის ჩათვლით.

ღვინის ტურიზმით ტურისტების დაინტერესება და მისი პოტენციური ზრდა ნათელია თითქმის ყველა

მეღვინისთვის. შესაბამისად კახეთში მარნების უმრავლესობა უკვე სთავაზობს სტუმრებს ამ

მომსახურებას, ნაწილი კი მომავალში გეგმავს. ბოლო დროს განხორციელებული და ჯერ კიდევ

განსახორციელებელი აქტოვებები ამ დარგში შემდეგნაირად გამოიყურება:

18.10% 14%

8%

2%

29% 25%

4%

0.00%

5.00%

10.00%

15.00%

20.00%

25.00%

30.00%

35.00%

0%

50%

100%

<5 5-‐10 10-‐15 15-‐20 20-‐25 25-‐30 30+

Big

Medium

Small

სადისტრიბუციო არხები


• ახალი დანადგარები და მანქანები კახეთში 30 ღვინის კომპანიამ შეიძინა;

• ობიექტი გააფართოვა და განავითარა -25 მა კომპანიამ;

• ახალი ვენახები გააშენა -18 მა კომპანიამ;

• თანამშრომლების კვალიფიკაცია განავითარა -10 მა კომპანიამ;

4.4.2 რეკლამა და პიარი

რეკლამა ალბათ პიარის ყველაზე უფრო ძლიერი კომპონენტია. ის წარმოადგენს იდეების,

პროდუქტებისა და მომსახურების არა პირად ფასიანი პრეზენტაცია, დადგენილი სპონსორის მიერ.

სარეკლამო მესიჯის გადაცემა სხვადასხვა მედიის საშუალებით შეიძლება (ტელევიზორი, ჟურნალი,

რადიო, ინტერნეტი და სხვა).

ქართული კომპანიების უმრავლესობა იყენებს რეკლამას სოციალური ქსელების საშუალებით. იშვიათია

ასევე პორტალებისა და მეილინგ ლისტების გამოყენება სარეკლამო მესიჯების გაგზავნისათვის.

სხვა ქვეყნების მსგავსად, განსაკუთრებული ყურადღება ექცევა ტრადიციულ პიარს. პირისპირ

კომუნიკაციას, ღვინის დეგუსტაციების, ღვინის ფესტივალები და გამოფენები ქართული ღვინის

რეკლამის ყველაზე გავრცელებული საშუალებაა. თუმცა არ უნდა დავივიწყოთ გაყიდვები და რეკლამა

ვებ გვერდებისა და პორტალების საშუალებებით. ასოციაცია ‘ქართული ღვინო’ სისტემატურად აწყობს

კვალიფიკაციის ამაღლების / გასაცნობ ტურებს ბლოგერებისთვის, ღვინის მაგისტრებისთვის,

კრიტიკოსებისთვის და ღვინის ჟურნალისტებისთვის. მსგავსი ტურების ძირითადი მიზანია გააცნოს

მსოფლიოს ქართული ღვინო და ღვინის კულტურა. თუმცა უკეთესი შედეგების მისაღებად, სასურველია

ერთიანი ეროვნული სარეკლამო სტრატეგიის ქონა მიზნობრივ ბაზრებზე. მსგავსი სტრატეგიის არქონა

მნიშვნელოვნად აფერხებს დარგის განვითარებას.

გრაფა 31 საშუალებები , რომელსაც ქართული კომპანიები იყენებენ პროდუქტის გასაპიარებლად


გარდა ამისა, სხვადასხვა კომპანიები ასევე მიმართავენ შემდეგ სარეკლამო საშუალებებს:

• ტურიზმის საინფორმაციო ცენტრები

• ადგილობრივი ღვინის მაღაზიები და ბარები

• სხვადასხვა სახის ღვინის ღონისძიებები

• ტურ ოპერატორების მომსახურება

• ღვინის ტურიზმის პორტალი georgianwine.travel

წინამდებარე ჩარტში მოცემულია ის სარეკლამო საშუალებები, რომელსაც ქართული კომპანიები ეხლა

იყენებენ და სურვილი აქვთ, რომ შემდგომშიც გამოიყენონ

გრაფა 32 სარეკლამო საშუალებები დღეს და მომავალში

0% 2% 4% 6% 8% 10% 12% 14% 16% 18% 20%

*+&$5.+"' *+#!+.$($()

32 10 17 13 17

3 13

32

28

18

32

19

33

30

Wine Fairs/ fesMvals Wine tasMngs

AdverMsements in wine Magazines Study tours for Bloggers, Wine masters ,

Online adds/ digital markeMng Awareness raising though websites

Gourmet dinners

*+&$5.+"' *+#!+.$($() "+&-$(#)

Doing Wanted


4.4.3 ღვინის გაყიდვა

ღვინის გაყიდვა პირდაპირი/პირისპირი გზით პიარის ყველაზე კარგი საშუალებაა, რაც მომხმარებელს

აძლევს იმის საშუალებას, რომ პროდუქტის ხარისხში და უნიკალურობაში დარწმუნდეს.

საქართველოში მსგავსი სახის გაყიდვები ყველაზე უფრო გავრცელებული და პოპულარულია.

მიუხედავად რომ თითქმის ყველა მარანში მუშაობს გაყიდვების გუნდი მათ ხშირად კომპეტენცია და

პროფესიონალიზმი აკლიათ. სასურველია რომ ამ პერსონალის კვალიფიკაციის ამაღლებისთვის

რეგულარულად ტარდებოდეს ტრეინინგები და სემინარები

4.4.4 საზოგადოებასთან ურთიერთობა

ხალხთან ურთიერთობა გაყიდვების ხელშეწყობის კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი ელემენტია. ის

განისაზღვრება, როგორც კარგი ურთიერთობის დამყარება კომპანიის სხვადასხვა თანამშრომლებთან,

გამოჩენილ პირებთან, კომპანიისთვის კარგი იმიჯისა და სახელის შექმნა, ჭორების გაქარწყლება ან

პირიქით მათი გამოყენება პოპულარობისთვის და სხვა31 . სხვადასხვა სახის ღონისძიებების

დასპონსორება, საინტერესო ისტორიებისა და ლეგენდების მოყოლა და ა.შ. საზოგადოებასთან

ურთიერთობის ფორმაა.

ქართული ღვინის კომპანიები ხშირად მიმართავენ სხვადასხვა ღონისძიებების დასპონსორებისა და

საქველმოქმედო აქციებს.

4.4.5 პირდაპირი მარკეტინგი

პირდაპირი მარკეტინგი წარმოადგენს უშუალო კონტაქტს ინდივიდუალურ მომხმარებელსა და

კომპანიას შორის დაუყოვნებლივი პასუხის, ინფორმაციის მიღების, ხელშეკრულებების დადებისა და ა.შ.

მიზნით.32.

ქართულ კომპანიებს თავის სასარგებლოდ შეუძლიათ პირდაპირი მარკეტინგის გამოყენება. ამჟამად

პირდაპირი მარკეტინგის ყველაზე უფრო გავრცელებული სახეობებია

• კატალოგები და ღვინის გზამკვლევები;

• ღვინის პორტალები;

• მომხმარებელთან პირდაპირი კომუნიკაცია;

31 (Kotler, 2010, p. 376)

32 (Kotler, 2010, p. 376)


5 დასკვნები და რეკომენდაციები

ქართული ღვინის ტურიზმის ინდუსტრია საკმაოდ მძიმე ბიზნეს გარემოში ვითარდება. მას აქვს ბევრი

ადგილობრივი და საერთაშორისო გამოწვევა და დაბრკოლება განვითარების გზაზე. კარგი შედეგების

მისაღებად სასურველია მოხდეს ერთიანი სტრატეგიის შემუშავება. მიუხედავად იმისა, რომ ღვინის

ტურიზმის მნიშვნელობა ყველას კარგად ესმის, ჯერ კიდევ ბევრი რამ არის გასაკეთებელი ამ სფეროში

მისი სრულყოფისა და დახვეწისთვის.

კვლევისას გამოვლინდა ბევრი სირთულე და გამოწვევა. განსაკუთრებით ეკონომიკური და

სტატისტიკური მონაცემების არქონა, რაც მნიშვნელოვნად ხელს უშლის სტრატეგიების, შედარებითი

კვლევების შემუშავებას.

ღვინის კომპანიების, ტურიზმის ადმინისტრაციის, სტატისტიკის დეპარტამენტის მიერ მოწოდებული

მონაცემების საფუძველზე კვლევისას შემდეგი სურათი გამოვლინდა:

-‐ საქართველოში არსებობს გარკვეული რაოდენობის ღვინის ტურიზმის პროდუქტები და

მომსახურება;

-‐ არსებობს კონკრეტული ღვინის ტურისტის პორტრეტი;

-‐ ვლინდება მარნებისთვის ღვინის ტურიზმის დადებით და უარყოფით მხარეები;

-‐ ღვინის ტურიზმის ხელშემწყობი სტრატეგიის მნიშვნელობა;

-‐ ღვინის ტურიზმის გამოყენება მარნის იმიჯისა და ტურისტის მიერ ბრენდისადმი ლოალურობის

შენარჩუნების მიზნით;

უნდა აღინიშნოს, რომ კვლევებისადმი დამოკიდებულება ქართული მარნებისა და ტურ ოპერატორების

მიერ, ძალიან დაბალია, შესაბამისად საკმაოდ ძნელდება მონაცემების მოგროვება და დამუშავება.

სხვა სირთულეს ბაზრის კონკურენცია და მონაცემების დამალვა წარმოადგენს. ბევრი მონაცემების

გაცემას ერიდება კონფიდენციალურობის შენარჩუნების გამო.

მიუხედავად ამ რიგი დაბრკოლებებისა, GWA -მ შეძლო საჭირო ინფორმაციის მოგროვება და

საინტერესო მონაცემებისა და შედეგების გამოქვეყნება.

შეჯამებისას შემდეგი ტრენდები გამოიკვეთა:

− ღვინისა და ტურიზმის სექტორის ზრდასთან ერთად, იზრდება ქართული ღვინითა და ღვინის

ტურიზმით დაინტერესება. იზრდება ასევე ქართული ღვინის მოხმარება მსოფლიო მასშტაბით;

− შესამჩნევია კომპანიების მიერ ახალი ვენახების გაშენების ტენდენციაც რაც ღვინის ტურიზმის

განვითარებას მხოლოდ ხელს უწყობს;


− ღვინის ტურიზმის ტრენდები და აქტივობები გვაძლევს იმის საშუალებას დავასკვნათ, რომ ღვინის

ტურიზმის აქტივობები არა მხოლოდ მდგრადია, არამედ პრაქტიკულიცაა;

− ქართული ღვინით დაინტერესება იწვევს ღვინის კომპანიების მიერ ღვინის ტურიზმის

განვითარების ხელშეწყობასა და წახალისებას;

იმისთვის რომ მოხდეს ამ მიმართულების კიდევ უფრო კარგად და სარფიანად განვითარება, საჭიროა

პროდუქტის ხარისხზე და მის გარშემო გაწეულ მომსახურებაზე ზრუნვა.

მარკეტინგისა და მარნის განვითარების კუთხით შემდეგი ოთხი ფაქტორი გამოვლინდა, რომელიც

ძალიან მნიშვნელოვანია მარნისა და დარგის სწორი განვითარებისთვის:

− ღვინის პროფესიონალების დაქირავება;

− სტუმრების განათლება ქართული ღვინის გარშემო;

− კარგი ნიშნულები და აბრები;

− მეგობრული, კეთილგანწყობილი თანამშრომლების დაქირავება მომსახურების სფეროში;

სტუმრებს უყვართ მოგზაურობისას სხვადასხვა ტიპი აქტიურობებში ჩართვა და შემდეგ თავიანთ

გამოცდილების გაზიარება მეგობრებისთვის, ოჯახის წევრებისთვის და კოლეგებისთვის. ეგრეთ

წოდებული word of mouth რეკლამის და იმიჯის შექმნის საუკეთესო საშუალებაა დღეს დღეისობით.

კვლევამ აჩვენა რომ კომპანიების 20% შემოსავალი ზუსტად ღვინის ტურიზმის აქტივობებიდან

მომდინარეობს. გარდა ამისა ღვინის ტურიზმის ეკონომიკისა და ქვეყნის ერთ ერთი უმნიშვნელოვანესი

კომპონენტია მთელი მსოფლიოს მასშტაბით.

კვლევისას შემდეგი საჭიროებები გამოიკვეთა ღვინისა და ტურიზმის სფეროში:

− პროფესიონალების ნაკლებობა და მომსახურების სფეროს არასათანადო განვითარება;

− ადგილობრივი ეკონომიკური მონაცემებისა და სტატისტიკის ნაკლებობა;

− უნარებისა და გამოცდილების ნაკლებობა;

− ყურძნის მაღალი ფასი და ხარისხის კონტროლი მექანიზმის ნაკლებობა;

− სტანდარტიზაციისა და სერტიფიცირების საშუალებების ნაკლებობა;

− მარკეტინგისა და PR ის ნაკლებობა;

− ინოვაციური პროდუქტების განვითარების ნაკლებობა;

− ახალი ინფორმაციის მიღება ბაზრისა და ტენდენციების შესახებ;

− ლოგისტიკისა და ტრანსპორტის სირთულეები;

− ფინანსური რესურსების ნაკლებობა;

− დაბალპროცენტიან ბანკის კრედიტზე წვდომა;


მუხედავად იმისა, რომ ღვინის ტურიზმი მნიშვნელობა კარგად ესმით ღვინის მარნებს, კითხვა, აღიქვამენ

თუ არა ღვინის მარნები ღვინის ტურიზმს მარკეტინგული საშუალების იარაღად, კვლავ ღიად რჩება

5.1 რეკომენდაციები ღვინის მარნებისადმი და ტურ კომპანიებისთვის

ყველა კომპანიას სხვადასხვა ბიზნეს მიზნები და მარკეტინგული მოთხოვნები აქვს. მაგრამ რადგანაც

ღვინის ტურიზმი მარკეტინგული საშუალების განუყოფელ ნაწილად არ აღიქმება სასურველია, რომ

კომპანიებმა თავიანთი ბიზნესის განვითარების საკეთილდღეოდ შემდეგი რეკომენდაციები

გაითვალისწინონ:

მარკეტინგული საინფორმაციო სისტემის /მონაცემთა ბაზის შემუშავება (MIS database)

სტატისტიკური ინფორმაციის ნაკლებობის გამო საკმაოდ რთულია რიგი სფეროებისა და

ინფორმაციების შედარება/მოპოვება. მონაცემთა ბაზის არსებობა მნიშვნელოვნად შეუწყობს ხელს

ტურისტების სურვილებისა და მოთხოვნების გაზიარებასა და მოთხოვნებზე მორგებას. მონაცემთა ბაზის

გამოყენება შეიძლება გამოყენებულ იქნას სხვადასხვა სახის პროდუქტების შესაქმნელად,

მარკეტინგული სტრატეგიის შესამუშავებლად და ინდივიდუალური სურვილების

გაზიარება/მორგებისთვის.

ღვინის ტურიზმის გამოყენება , როგორც მარკეტინგული კვლევის , პროდუქტის გასინჯვის ,

ლოიალურობის შემუშავების საშუალება

ღვინის ტურიზმის საშუალებით მარნებს საშუალება აქვს გამოიყენონ ეს საშუალება და შეაგროვონ

სხვადასხვა სახის მონაცემები, კვლევები, შეამოწმონ და დანერგონ ახალი პროდუქტები და

გააუმჯობესონ თავიანთ ბრენდი. იმ კომპანიებს, რომლებიც ღვინის ტურიზმს სერიოზულად არ

აღიქვამენ და მის დანერგვაზე ფიქრობენ, მალე კონკურენტ უუნაროები გახდებიან, თუმცა არ უნდა

ვიფიქროთ, რომ ღვინის ტურიზმი ბრენდის ლოალურობის შექმნის ერთადერთი გზაა.

დეგუსტაციებზე მინიმალური ფასის დაწესება

დადგენილია, რომ ის მარნები, რომლებიც დეგუსტაციაზე გარკვეულ ფასებს აწესებენ გაცილებით

უკეთესი შიდა გაყიდვები აქვთ, ვიდრე უფასო დეგუსტაციის მქონე კომპანიებს. მიზეზი მარტივად

აიხსნება, რომ მომხმარებელი თავს ვალდებულად არ თვლის იყიდოს ღვინო, მაგრამ ამას სიხარულით

აკეთებს.

ბაზრისა და პროდუქტის სეგმენტაცია

უკეთესი შედეგის მისაღებად სასურველია, რომ ყველა ორგანიზაციას და დაწესებულებას ჰქონდეს

საკუთარი ან იხელმძღვანელოს ქვეყნისთვის მისაღები სეგმენტაციით, ბაზრისა და პროდუქტის


სეგმენტაცია საშუალებას გვაძლევს უკეთ მოვერგოთ ტურისტებისა და ბაზრის მოთხოვნებს და

შესაბამისად შევარჩიოთ, შევამუშავოთ ტურ პაკეტები და პროდუქტები.

სერტიფიკატები და ვარსკვლავების მინიჭების სისტემა

მარნებს საშუალება აქვთ ვარსკვლავების სისტემის მინიჭებით გაიუმჯობესონ ცნობადობა მსოფლიო

მასშტაბით და ასევე ხელი შეუწყობ რეპუტაციისა და ბრენდის ლოიალურობის ზრდას.

ცნობადობა ქართული ღვინის შესახებ საკმაოდ დაბალია, მაგრამ შესაძლებელია, რომ ცნობადობის

ამაღლება მოხდეს სხვადასხვა ინოვაციებისა დანერგვის გზით. ასევე შესაძლებელია კულტურისა და

ინოვაციის ერთმანეთთან დაკავშირება და ამ გზით ახალი ღირებულებების შექმნა. მაგ. ქვევრის ღვინო

და 8000 რთველი მნიშვნელოვანი ასპექტია ქართული ღვინის განვითარების გზაზე, შესაბამისად

ქვევრის ღვინის სერტიფიცირება ქვეყნის ცნობადობის ამაღლებას შეუწყობს ხელს.

თანამშრომლების გადამზადება და კომპეტენციის ამაღლება

სხვადასხვა სახისა და მრავალფეროვანი ტურ პაკეტების შექმნა და განვითარება

რაც უფრო მრავალფეროვანი გახდება ღვინის ტურიზმის შეთავაზებები და მოხდება სხვა აქტივობების

ჩართვა მით უფრო საინტერესო და მრავალფეროვანი გახდება ტურისტებისთვის საქართველოში

ჩამოსვლა.

სასურველია, რომ მომავალში მოხდეს კერძო, სახელმწიფო და დონორ ორგანიზაციების რესურსების

მობილიზაცია და ერთობლივად არსებული დაბრკოლებებისა და გამოწვევების გადალახვა.

განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია თანამშრომლობა და ხელშეწყობა ამ მიმართულებით:

− ბიზნეს სტრატეგიების დაგეგმარება;

− მარკეტინგი & PR;

− სერტიფიცირებისა და სტანდარტიზაციის დანერგვა სხვადასხვა მიმართულებით;

− განათლებისა და პროფესიული განათლების კვალიფიკაციის ამაღლება;

− ცნობადობის ამაღლება და მასთან დაკავშირებული სხვადასხვა აქტივობები;

კვლევამ ხელი შეუწყო არა მხოლოდ ძირითადი მიმართულებებისა და გამოწვევების განსაზღვრას

ღვინის ტურიზმის მიმართულებით, არამედ გამოავლინა ასევე სხვა მნიშვნელოვანია ასპექტები,

რომელიც მნიშვნელოვანია დარგის ზოგადი განვითარებისთვის:

− ინოვაციების ხელშეწყობა (ახალი პროდუქტების, აღჭურვილობის დანერგვა);

− კლიმატის ცვალებადობა და მოსალოდნელი შედეგების წინასწარ განსაზღვრა;

− ახალი სტატისტიკის შემუშავება და მონაცემთა მართვის ახალი მოდელების დანერგვა;

− IT გადაწყვეტილებებისა და კომპიუტერული პროგრამირების ხელშეწყობა და დანერგვა;


5.2 კვლევის სამომავლო არეალი

კვლევის შედეგებიდან გამომდინარე, სასურველია მომავალში გაკეთდეს კვლევები, რომელიც

მიმართული იქნება:

• განსაკუთრებული ტურისტული პროდუქტები საქართველოს ღვინის მარნებში;

• გენდერული თანასწორობა და სხვადასხვა სქესისთვის დამახასიათებელი აქტივობები ღვინისა

და ტურიზმის სფეროში;

• სოციალური პასუხისმგებლობა ღვინისა და ტურიზმის სფეროში;

• სოციალური მედიის ზეგავლენა ღვინისა და ტურიზმის სფეროში;

• ზუსტი სტატისტიკური მონაცემები ვიზიტორების უფრო დეტალური პროფილის შესადგენად;

• MIS მონაცემთა ბაზის შექმნა


6 ბიბლიოგრაფია

Dodd, T. (2000). Influence on cellar door sales and determinants of wine tourism sucess: results from Texas wineries, in Wine toruism around the world: Development, managment and markets. Oxford, UK: Elsevier science.

George, R. (2007). Marketing in tourism, 2 nd edition. Oxford University Press.

Getz, D. (2000). Expore Wine tourism: management, development and destinations. New York: Cpgnizant Communication.

Getz, D. D. (1999). Critical success factors for wine tourism. International Hournal of Wine Marketing , 11-‐20.

Hall&Macionis. (1998). Wine Tourism and recreation in rural areas. Oxford : Wiley.

Hall&Page. (2006). The geography of tourism and recreation: environment, place and space 3rd edition. Oxford: Routledge.

Hall, C. (2000). Wine Tourism: an introductio, in Wine tourism arround the world: Development, management and markets. Oxford: Butterworth-‐Heinemann.

Hall, C. a. (1998). Wine Tourism in Australia and New Zealand, in Tourism and recreation in rural areas. Oxfor, England.

Hall, C.M& Mitchell, M. (2006, 2000). Wine Tourism in the Mediterranean: A tool for restructing and development. International Business review, 42, 445-‐465.

Kolyesnikova, N., & Dodd, T. (2009). There is n such thing as a free wine tasting. Travel and Tourism Marketing, 806-‐819.

Kotler&Armstrong. (2006). Principles of marketing, 11 th edition. Upper Saddle River, NJ: Prentice-‐Hall.

Kotler&Keller. (2009). Marketing management, 13th edition . Upper Saddle river, NJ: Prentice-‐Hall.

Kotler, e. a. (2010). Marketing for hospitality and tourism. 5th edition. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.

Lubbe. (2003). Tourism Management in Southern Africa. Cape Town: Pearson edition .

O'Neill&Charter. (2000). Service quality in the cellar door:implications for western Australia's developing wine tourism industry,. Managing service Quality, 112-‐122.

Treloar, P. H. (2004). Wine tourism and the generation Y market: any Possibilities? Online Source.


(n.d.). World Travel and tourism Council's.

WTO. (2007b). World Touris Barometer.

Association Georgian Wine (2014) Assessment Needs of Wine and Grape sector

National Tourism Administration -‐ http://gnta.ge/

National Statistics office of Georgia -‐ http://www.geostat.ge/

World Bank -‐ HYPERLINK "http://www.worldbank.org/en/country/georgia/overview" http://www.worldbank.org/en/country/georgia/overview

7 გრაფების სარჩევი

გრაფა 1 საქართველოს რუკა .................................................................................................................. 4 გრაფა 2 მოსახლეობის სიღარიბის მაჩვენებელი ................................................................................ 6 გრაფა 3 უმუშევრობის მაჩვენებლები საქართველოში ....................................................................... 6 გრაფა 4: მშპ წლების, ფასისა და შემოსავლების მიხედვით .............................................................. 7

გრაფა 5 ტურიზმის წილი მშპ ში ............................................................................................................... 7 გრაფა 6: ტუზმის წილი მშპ-ში სფეროების მიხედვით .......................................................................... 8

გრაფა 7 ღირებულება ჯაჭვი პორტერის მიხედვით ........................................................................... 10

გრაფა 8 კახეთის ღვინის რეგიონების ძირითადი ჯიშები .................................................................. 15 გრაფა 9 ყურძნის მოსავლიანობა ......................................................................................................... 15 გრაფა 10 ღვინის გაყიდვები .................................................................................................................. 16 გრაფა 11 მარნის მარკეტინგული გარემო ........................................................................................... 17

გრაფა 12 ქართული ღვინის ინდუსტრიის SWOT ანალიზი ................................................................ 19 გრაფა 13 ღვინის ტურიზმის დაკავშირება სხვა აქტივობებთან ......................................................... 22 გრაფა 14 ტურიზმი საქართველოში ..................................................................................................... 25 გრაფა 15 ტურისტების წარმოშობის ქვეყნები ..................................................................................... 25 გრაფა 16 ტურისტების სქესი .................................................................................................................. 26 გრაფა 17 ვისთან ერთად მოგზაურობენ ტურისტები ......................................................................... 27 გრაფა 18 ტრანსპორტის საშუალებები ................................................................................................ 28 გრაფა 19 დაბინავების საშუალებები .................................................................................................... 28 გრაფა 20 საქართველოს პოპულარული ადგილები ........................................................................ 29 გრაფა 21 ინფორმაციის წყარო ............................................................................................................. 29

გრაფა 22 დაბინავების საშუალებები და რაოდენობა საქართველოში .......................................... 30 გრაფა 23 სად ჩერდებიან ტურისტები .................................................................................................. 31 გრაფა 24 ტურისტების აქტივობები ....................................................................................................... 32


გრაფა 25 საქართველოში ჩამოსვლის მიზანი .................................................................................... 33 გრაფა 26 ღვინის ტურიზმის დადები მხარეები .................................................................................... 35 გრაფა 27 სხვადასხვა ობიექტები ტურისტებისთვის ......................................................................... 38 გრაფა 28 მარკეტინგული მიქსი ............................................................................................................. 42 გრაფა 29 შემოსავლის წყარო მარნებში .............................................................................................. 44 გრაფა 30 სადისტრიბუციო არხები ........................................................................................................ 44 გრაფა 31 საშუალებები, რომელსაც ქართული კომპანიები იყენებენ პროდუქტის გასაპიარებლად .................................................................................................................................................................... 46 გრაფა 32 სარეკლამო საშუალებები დღეს და მომავალში .............................................................. 47

8 დანართი

8.1 პროექტის პრეზენტაცია

PROJECT NAME -‐ “Black Sea Network for Sustainable Tourism -‐ Strategies for joint tourism marketing and development in the Black Sea region” (BS NST)

PROJECT DURATION -‐ 18 months

PROJECT PARTNERS :

ü Business Consulting Institute (BCI), Moldova, Chisinau – PROJECT LEADING PARTNER

ü International Business Development and Investment Promotion Center (IBDIPC), Georgia, Adjara AR

ü Department of Tourism and Resorts of Adjara AR, Georgia

ü Burgas municipality, Bulgaria, NUTS II regions Yugoiztochen

ü Agency of Regional Development (ARD), Ukraine, Odessa region

ü Eastern Black Sea Development Agency (DOKA), Turkey, TR90 – Eastern Black Sea Region

Project Major Goals and Objectives of the joint Action

v Improvement of the regional capacities for planning, coordination and implementation of joint strategy

v Building of an effective network infrastructure for promotion and implementation of market orientated tourist products

v Improvement of the knowledge/skills and developing the tourism products in partner regions to current needs of international markets

v Creation of a cooperative environment for building up a common agenda for sustainable tourism development in the Black Sea Basin respecting regional specificities

v Intensifying cross-‐border economic cooperation through tourism

v Specific objective(s)


v Achieving stronger regional partnership and cooperation among regions in Black Sea Basin for sustainable tourism management and joint marketing strategy focused on PPP

Target groups & Final Beneficiaries

Target group(s)

v Public sector – tourism departments, regional authorities, municipalities etc.

v NGOs – working in the tourism filed – tourist associations, tourism development organizations etc.

v Private sector – tour operators and travel agencies, guesthouse owners, hotels etc.

Final beneficiaries

v The tourism sector in general – the project will contribute to tourism development in each partner regions. That will benefit to all businesses involved in the tourism industry;

v Communities/population in the target regions – through increased tourist numbers more local income and social-‐economic conditions will be available;

v Tourists (both domestic and international) – benefit from improved tourist products, new tourist products and improved level of service;

Project’s Main Activities

GA2 Development of joint marketing strategies

v Jointly develop tourism marketing strategy and action steps for each of the partner countries in order to effectively promote common tourist products of the representative destination.

v Marketing researches -‐ in each region resulting in useful analytical information gathered via marketing researches. This will be used for -‐ Joint marketing strategy development as well as gathered data will be useful for final catalogue and online web-‐portal (to put necessary tourism info)

v Feasibility studies for new products and cross-‐border tour projects -‐ It will include identifying the possibilities of cross-‐border tour-‐products – ex: Moldova/Ukraine/Bulgaria, Georgia/Turkey -‐ joint tour package offered to tourists of both countries and International tourists.

v Creating network of cross-‐border tour operators / tourism stakeholders among participant countries -‐ the intensified regional cooperation of tourism countries and stakeholders related to the development of other tourism areas facilitates a mutual learning from different approaches and problems and has the potential to lead to a increased development of cross-‐border concepts and cooperation

GA 3 Tourism project development and skills capacity improvement

Trainings for skills improvement -‐ 4 training packages will be developed and trainigns organized. These include the following:

v I package – Trainings in Destination & Internet/social media marketing (3 days)


v II package – wine/eco tourism specifics, service skills, marketing etc.

v III package – Trainings/workshops in Sustainable tourism development strategy through PPP partnership (3 days)

v IV package – Workshop for joint promotion of tourism products – public/praivate cooperatoin, joint funding schemes etc.

GA 3 Tourism project development and skills capacity improvement

v Site visits for exchange of experience in BS countries -‐ One site visit in each country during the project implementation (3 days duration) for exchanging the experience, to meet the local stakeholders and get necessary consultations etc.

v Workshops on PPP tourism development -‐ 2 workshop during project period will be held in each country to discuss the tourism product development / marketing strategy issues with all major tourism stakeholders (for ex: tourism associations, private tour companies, local experts, government etc.).

GA 4 Creating an effective online platform for joint promotion of tourism products

v Creation of BS InfoTourism Database -‐ Each of the partners will put on IT platform major tourism data’s e.g. mapping of destinations, identification of local authority’s, tourism products, news, festivals etc.

v IT portal/web-‐site creation and continuous content development -‐ portal will have information about all relevant data generated during project implementation: marketing strategies, tourist destinations, trends, news, festivals etc. The portal will also act as a communication platform for the project partners and the local stakeholders, joint online promotion of tour products, jcross-‐border tour packages etc

v Developing a Social Media Platform for tourism projects -‐ social media marketing is gradually increasing in the world. Under the Project will be developed package of social media tolos (Blog, Facebook, Twitter, Youtube, Flickr etc.) whcih will be intergrated with web-‐site/IT platfrom

GA 5 Visibility of the Action

v Press conference and newspapers inserts -‐ a) Press conferences in each country for launching the project, highlighting project’s major activities, presenting Web-‐portal etc. b) newspaper inserts on tourism related issues that will be helpful for highlighting the tourism importance, present the ongoing tendencies, problems, Project partner’s tour product promotion etc., c) Press releases and Media coverage

v The presence of Project in Regional tourism fairs and dissemination of BS Tourism Catalogue and Info materials

v Black Sea Tourism Final Conference -‐ The final conference will be a physical platform for all partners to promote traditional and newly developed tourist products. Participants from the three regions will be invited with different background (business, NGO’s etc.) and will have the opportunity to promote their activities in the field of tourism, establish networking contacts etc.


8.2 კითხვარები

8.2.1 კითხვარი ტურ ოპერატორებისთვის

1. შედის თუ არა თქვენს მომსახურებაში ღვინის ტურების ორგანიზება?

• კი • არა

2. რომელ მარნებში მიგყავთ ჩვეულებრივ ტურისტები?(დაასახელეთ მარნები)

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. რა კრიტერიუმებს ანიჭებთ უპირატესობას მარნის შერჩევისას? (შეგიძლიათ შემოხაზოთ რამდენიმე)

• კეთილმოწყობილი გარემო

• ფასი • კარგი მომსახურება • გზასთან სიახლოვე/ადვილად მისასვლელი ადგილი • უნიკალურობა (ძველი მარანი, მუზეუმი, ) • კულტურული ღირსშესანიშნაობებისა და ღვინის დეგუსტაციის შერწყმის საშუალება • ღვინის ხარისხი • სხვა

4. რა სახის მომსახურება შედის ტურ პაკეტებში (შეგიძლიათ შემოხაზოთ რამდენიმე) • ავტობუსით გადაადგილება • გიდი • ლანჩი • დაბინავებას • ღვინის დეგუსტაცია სადეგუსტაციო დარბაზში • მარნის დათვალიერება • მთლიანი საწარმოს ტერიტორიის დათვალიერება • ვენახების დათვალიერება • რთველში მონაწილეობის მიღება • ღონისძიებების მოწყობა კომპანიის ტერიტორიაზე • ველო ტურები + ღვინის დეგუსტაცია • ტური ცხენებით + ღვინის დეგუსტაცია • სხვა

5. ღვინის ტურის საშუალო ღირებულება კაცზე • 50 -100 ლარი • 100-150 ლარი

• 150- 250 ლარი • 300 ლარზე მეტი


6. თითო მარანში რამდენი ხანი ჩერდებიან სტუმრები საშუალოდ • 1 საათი • 1-3 საათამდე • 3 საათზე მეტი

7. რამდენი დღე გრძელდება საშუალოდ თქვენს მიერ შემოთავაზებული ტური • 1დღე • 2 დღე • 3 დღე და მეტი

8. წელიწადში რამდენ ტურისტს ემსახურებით ღვინის ტურიზმის კუთხით? • 100 -200 • 200 – 300 • 300 -400

• 400 -700 • 700 -1000 • 1000 ზე მეტს

9. იცით თუ არა მათ შორის % რამდენია ქართველი (საქართველოში მცხოვრები პირი) • 5% • 10% • 15% • 20%

• 25% • 30% • 50% მეტი

10. უცხო ქვეყნის მოქალაქე • 5-10%• 15% • 20%

• 25% • 30%

• 50% მეტი

11. საიდან არიან ძირითადად ტურისტები? • ევროპის ქვეყნებიდან • აზიის ქვეყნებიდან • აშშ

• ბალტიის ქვეყნები • ყოფილი საბჭოთა კავშირის ქვეყნები

12. მათი ასაკი? • 18 -25 • 25 -35 • 35 -45

• 45 -55 • 55 ზე ზევით

13. თქვენი ტურისტების ინტერესთა სფერო (შეგიძლიათ შემოხაზოთ რამდენიმე) • ქართული ღვინის კულტურისა და ისტორიის გაცნობა • ქართული ღვინის დაგემოვნება • რთველში მონაწილეობის მიღება • განსხვავებული შთაბეჭდილებების მიღება • ქვეყნის სხვა კუთხით გაცნობა • სხვა

14. გაქვთ თუ არა თქვენ ინფორმაცია ღვინის გზის პროექტის შესახებ?

• კი • არა

15. რა არის თქვენთვის ღვინის ტურიზმი? • დამატებითი შემოსავლის წყარო • კომპანიის რეკლამა


• ქვეყნის იმიჯი • ტენდენციის მიდევნება

• სხვა ________________________________

16. რა სახის რეკლამას იყენებთ ღვინის ტურის გასაპიარებლად

• ემეილი • სმს რეკლამა • სოციალური ქსელები • გამოფენები • სპეც. შეთავაზებების შემუშავება • ბეჭდვითი მედია • სხვადასხვა სახის ღონისძიებებში მონაწილეობის მიღება

o რთველი o ზაოდობა o სხვა

• სხვა სარეკლამო საშუალებები (გთხოვთ დაასახელოთ) - _____________________________________

8.2.2 კითხვარი მარნებისთვის

1. როგორი ტიპის საწარმოს წარმოადგენთ? • პატარა ღვინის მარანი • ღვინის მარანი+სასტუმრო

• კერძო ოჯახის მარანი • დიდი ღვინის კომპანია

2. სად მდებარეობს თქვენი საწარმო • მიუთითეთ (სოფელი, რაიონი) ________________________________________________________

3. რამდენად ადვილად მისაგნებია თქვენი საწარმო?

იოლად საშუალოდ რთულად მანქანით

საზოგადოებრივი ტრანსპორტით ფეხით

4. ხართ თუ არა თქვენ ღვინის გზის პროექტის მონაწილე? • კი • არა

5. რა სახის რეკლამას იყენებთ თქვენი კომპანიის/საწარმოს გასაპიარებლად (შემოხაზეთ

რამდენიმე რასაც იყენებთ) • ემეილი • სმს რეკლამა • სოციალური ქსელები


• გამოფენები • სპეც. შეთავაზებების შემუშავება • ბეჭდვითი მედია • სხვადასხვა სახის ღონისძიებებში მონაწილეობის მიღება o რთველი o ზაოდობა o სხვა ______________________________________ • სხვა სარეკლამო საშუალებები (გთხოვთ დაასახელოთ) ________________________________

__________________________________________________________________________________

6. რითი გამოირჩევა თქვენი საწარმო სხვა საწარმოსგან? (შეგიძლიათ შემოხაზოთ რამდენიმე) • ადგილმდებარეობით • ისტორიით • ტრადიციებისა და ინოვაციების შერწყმით • ღვინის სპეც. შეთავაზებით • ახალი პროდუქტების შემუშავებით • სამიზნე ჯგუფების სეგმენტაციით • სხვა

7. რა სახის მომსახურებას სთავაზობთ ტურისტებს? (შემოხაზეთ რამდენიმე მომსახურება რასაც სთავაზობთ) :

• დაბინავებას • ღვინის დეგუსტაცია სადეგუსტაციო დარბაზში • მარნის დათვალიერება • საწარმოს ტერიტორიის დათვალიერება • ლანჩი+ღვინის დეგუსტაცია

• ვენახების დათვალიერება • რთველში მონაწილეობის მიღება • ღონისძიებების მოწყობას თქვენს ტერიტორიაზე • ველო ტურებს • ტური ცხენებით

8. თქვენი აზრით , რა არის საჭირო ღვინის ტურიზმის სათანადო განვითარებისთვის საქართველოში? (5 ქულა - ყველაზე მნიშვნელოვანი , 1 - ნაკლებად მნიშნველოვანი)

• • 1 2 3 4 5 • ქვეყნის პიარი • • • • • • სათანადო მომსახურების შეთავაზება • • • • • • ღვინისა და სხვა რესურსების ერთობლივი გამოყენება • • • • • • ფასების დაწევა • • • • • • პროდუქტების მრავალფეროვნება • • • • • • სამიზნე ჯგუფის სეგმენტაცია • • • • • • სადისტრიბუციო ქსელის აწყობა • • • • •

9. თქვენი აზრით , რა აფერხებს ღვინის ტურიზმის არასათანადო განვითარებას საქართველოში

(შეგიძლიათ შემოხაზოთ რამდენიმე) : • • 1 • 2 3 • 4 5 • ქვეყნის დაბალი ცნობადობა • • • • • • პროდუქტის ხარისხი • • • • •


• არასათანადო ტურ პაკეტების არსებობა • • • • • • ინფრასტრუქტურა • • • • • • ადამიანური რესურსი (კადრები) • • • • • • ერთიანი სტრატეგიის არარსებობა • • • • •

10. რა არის თქვენთვის ღვინის ტურიზმი? • დამატებითი შემოსავლის წყარო • კომპანიის რეკლამა • პროდუქტის რეკლამა

• ქვეყნის იმიჯი • ტენდენციის მიდევნება • სხვა

11. აპირებთ თუ არა სამომავლოდ ღვინის ტურიზმის მიმართულებით ინვესტიციის

განხორცილებას ბიზნესის განვითარების მიზნით? • კი • არა

12. წელიწადში რამდენ ტურისტს ემსახურებით • 100 -200 • 200 – 300 • 300 -400

• 400 -700 • 700 -1000 • 1000 ზე მეტს

13. იცით თუ არა მათ შორის % რამდენია საქართველოს მოქალაქე • 5-10% • 15%

• 20% • 25%

• 30% • 30% მეტი

14. უცხო ქვეყნის მოქალაქე • 5-10 % • 15%

• 20% • 25%

• 30% • 30% მეტი

15. საიდან არიან ძირითადად თქვენი სტუმრები • ევროპის ქვეყნებიდან

o გერმანია o იტალია

o ესპანეთი o პოლონეთი

• აზიის ქვეყნებიდან • აშშ • ბალტიის ქვეყნები • ყოფილი საბჭოთა კავშირის ქვეყნები

16. თქვენი სტუმრების ასაკი? • 18 -25 • 25 -35 • 35 -45

• 45 -55 • 55 ზე ზევით


17. რა საშუალებებით გეგმავთ მომავალში ღვინის ტურიზმის ვიზიტორების რიცხვის გაზრდას?

• სპეც. პაკეტების შემუშავებით o საოჯახო პაკეტი o მარტოდ მოგზაურთა პაკეთი o Backpackerebის პაკეტი o პენსიონერთა პაკეტი o სხვა • მარნის გაფართოებით • სპეც. პროდუქტების შემუშავებით • ინფრასტრუქტურის მოწესრიგებით • ფასთა პოლიტიკის შეცვლით • სემინარებისა და ვორქშოპების ორგანიზებით (ქართული ღვინო&კულტურა) • ფოლკლორისა და კულტურული ელემენტების დამატებით • სხვა

18. რა რაოდენობის ღვინო (% მაჩვენებელი) იყიდება მარნის ტერიტორიაზე?

• წარმოების 5% -10% • წარმოების 15-25% • წარმოების 25 -35% • წარმოების 35 -45% • წარმოების 50% ზე მეტი

8 .2.3 კითხვარი ტურისტებისთვის 17. ასაკი

18-25 26-35 36-45 46-60 61-75 More than 75

18. წარმოშობა (რომელი ქვეყნიდან ჩამოვიდა ტურისტი)

- საქართველო

- დასავლეთ ევროპა (გთხოვთ მიუთითოთ) ________________________________

- აღმოსავლთ ევროპა (გთხოვთ მიუთითოთ) _______________________________

- პოსტ-საბჭოთა სივრცე (გთხოვთ მიუთითოთ) _____________________________

- სხვა (გთხოვთ მიუთითოთ) ______________________________________________

19. შემოსავლების დონე (ევრო)

0-10,000 10,001 – 20,000

20,001-35,000

35,001-50,000

50,001-70,000

75,000 და მეტი

20. ოჯახური მდგომარეობა

• დასაოჯახებელი • დაოჯახებული

• გაშორებული • დაქვრივებული


21. ვისთან ერთად მოგზაურობთ?

• მარტო • ოჯახთან • მეგობრებთან

• პარტნიორთან • ტურისტულ ჯგუფთან

22. რა არის თქვენი მოგზაურობის მთავარი მიზანი?

• დასვენება • ბიზნესი • ტურისტული ადგილების მონახულება

• ღვინის და გასტრონომიული ტური • ქვეყნის გაცნობა • სხვა______________________

23. საშუალოდ რამდენს ხარჯავთ (ან დახარჯავდით) საქართველოში ღვინის ტურიზმის ერთდღიან პაკეტზე (ღვინის დეგუსტაცია , ლანჩი , ღამისთევა)?

0-30 EUR 31-60 EUR 61-100 EUR 100+

24. რამდენი დღე გრძელდება თქვენი „ღვინის ტური“

• 1დღე • 2 დღე • 3 დღე და მეტი

25. ძირთადად საიდან იღებთ ინფორმაციას თქვენი მოგზაურობის დაგეგმვისთვის (შეგიძლიათ შემოხაზოთ რამდენიმე)?

• • ინტერნეტი • სოციალური მედია (Facebook etc.) • ტურკომპანიის კატალოგი • პრესა • ინფორმაცია წინა ვიზიტიდან • მეგობრის/ნაცნობის რჩევა • ტურისტული გიდები ((e.g. Time Out, Lonely Planet, Rough Guide etc.) • ტურისტული საინფორმაციო ცენტრები • ტურისტული გამოფენები • სხვა (მიუთითეთ) _________________________________________________

26. დაასახელეთ 3 ძირითადი ფაქტორი , რატომაც გაინტერესებთ ღვინის ტურიზმი :

• კულტურისა და ისტორიის გაცნობა • ღვინის დაგემოვნება • რთველში მონაწილეობის მიღება • მეღვინესთან შეხვედრა • ადგილობრივი საჭმლისა და ღვინის შეხამება და დაგემოვნება • დასვენება • განსაკუთრებული/განსხვავებული შთაბეჭდილებების მიღება • განსაკუთრებული&საინტერესო ღვინოების აღმოჩენა • მეგობრებთან&კოლეგებთან სასიამოვნო დროის გატარება • სხვა ____________________________

27. რა ტიპის განთავსების ობიექტს ირჩევთ მოგზაურობის დროს? • მაღალი კლასის სასტუმრო • საშუალო კლასის სასტუმრო


• გესტჰაუსი • ჰოსტელი

• სხვა___________________________

28. „ღვინის ტურის“ პაკეტში გარდა ღვინის დეგუსტაციისა , რა დამატებითი კომოპნენტების

ჩადება იქნებოდა თქვენთვის საინტერესო ?

• ქართული სამზარეულოს გაცნობა • ფოლკლორული შოუ • ღვინის დაწურვაში/არყის გამოხდაში მონაწილეობა • კულტურულ-ისტორიული ძეგლების მონახულება • ეკოტურისტული ადგილების ნახვა • სხვა __________________________________

29. როგორ შეაფასებდით საქართველოში „ღვინის ტურის“ დრო მიღებულ გამოცდილებას სხვა ქვეყნებში მსგავსი ტურის დროს მიღებულ გამოცდილებასთან 5 ქულიანი შკალით (1 ქულა - საქართველოში იყო ყველაზე ცუდი გამოცდილება , 5 - საქართველოში გვქონდა საუკეთესო გამოცდილება)?

1 2 3 4 5

30. რა კომპონენტების გაუმჯობესებას ისურვებდით , რაც თქვენ შეამჩნიეთ „ღვინის ტურის“ დროს (ან ზოგადად საქართველოში მოგზაურობისას) ?

• სასტუმრო • ტურ სააგენტოს მომსახურება • გიდი • საკვები/მენიუ

• მისასვლელი გზების მდგომარეობა • ღვინო • ღვინის დეგუსტაციის ფორმატი • სხვა ___________________________

31. როგორ შეაფასებდით საქართველოში „ღვინის ტურის“ დროს მიღებულ გამოცდილებას სხვა ქვეყნებში მსგავსი ტურის დროს მიღებულ გამოცდილებასთან მიმართებაში 5 ქულიანი შკალით (1 ქულა - საქართველოში მქონდა ყველაზე ცუდი გამოცდილება , 5 ქულა - საქართველოში მქონდა „ღვინის ტურის“ საუკეთესო გამოცდილება)

1 2 3 4 5

32. როგორ მოგეწონათ საქართველოში მოგზაურობა მთლიანობაში?

კი არა საშუალოდ

33. გაუწევთ თუ არა რეკომენდაციას საქართველოში მოგზაურობას , ღვინის ტურიზმის მოყვარულებისთვის?

კი არა არ ვიცი

34. თქვენი აზრით , რა არის საჭირო ღვინის ტურიზმის სათანადო განვითარებისთვის საქართველოში? (5 ქულა - ყველაზე მნიშვნელოვანი , 1 - ნაკლებად მნიშნველოვანი)

• • 1 2 3 4 5 • ქვეყნის პიარი • • • • • • სათანადო მომსახურების შეთავაზება • • • • • • ღვინისა და სხვა რესურსების ერთობლივი გამოყენება • • • • • • ფასების დაწევა • • • • • • პროდუქტების მრავალფეროვნება • • • • • • სამიზნე ჯგუფის სეგმენტაცია • • • • • • სადისტრიბუციო ქსელის აწყობა • • • • •

35. თქვენი აზრით , რა აფერხებს ღვინის ტურიზმის არასათანადო განვითარებას

საქართველოში (შეგიძლიათ შემოხაზოთ რამდენიმე) : • • 1 • 2 3 • 4 5 • ქვეყნის დაბალი ცნობადობა • • • • • • პროდუქტის ხარისხი • • • • • • არასათანადო ტურ პაკეტების არსებობა • • • • • • ინფრასტრუქტურა • • • • • • ადამიანური რესურსი (კადრები) • • • • • • ერთიანი სტრატეგიის არარსებობა • • • • •

Marketing research of wine tourism sector in Georgia (Georgian Version)

Documents

Transcript of Marketing research of wine tourism sector in Georgia (Georgian Version)