manuel-ed-6
description
Transcript of manuel-ed-6
adlis n tnlmadt d unlmadasgåas wiss ãäiã n usslmd amnzu
imuran
Tagldit n lmvribTamawast n usgmi anamur d usslmd yattuyn d usmuttg n imssugar
d usiggl amassnan
asinag agldan n tussna tamazivt
tifawin a tamazivt
faÏima agnaw mpmmd lbvdadi hnnu loëj
mryam dmnati obdslaM xalafi nuëddin am¨¨ëuã
lmhdi iozzi pamid swifi obdlla qasi
hÉæcCG áªWÉa êô©d ƒæg…OGó¨ÑdG óªfi
¢UhôeG øjódG Qƒf»Ø∏N ΩÓ°ùdG óÑY
»°SÉb ¬∏dG óÑY»Øjƒ°S ó«ªMGdª¡ó… GEYõ……õYEG …ó¡ªdG
6
2
3
iskkiln n tfinav
4
tivri
A^äëiã n tvri- dadda lfahim
Tivmrt n tvri-argaz aqrzaz
A^äëiã n tvri-pmmu bu invmisn
Tivmrt n tvri-Tivariwin d wagarn n middn-takarikaturt s wawal
aäëiã n tvri-tifyur: tanaçuët tamççyant
^ Tivmrt n tvri-açawan
aäëiã n tvri-rar taväft g ubrid !
Tivmrt n tvri-ifiln n usikl
aäëiã n tvri-masinisa amzwaru
Tivmrt n tvri-obdlkrim lxïïabi, anzbay
amqqran
aäëiã n tvri-tawuri n imççyann
Tivmrt n tvri-is tssnm izrfan nnun a imççyann ?
aäëiã n tvri-mamk ittbbi usddi amaddur?
Tivmrt n tvri-mnnaw n wanawn n imaddarn ad illan g
usddi amaddur?aäëiã n tvri
-tazzult n unvmasTivmrt n tvri
-akal n tmvarin-tazzulin nni xf ur jjin nsla
isntal d isursn numsawaä
tangmi tanamurttamsäãayt
Tivariwin d wagarn
açawan n tmurt inu
taväft g ubrid
inmvurn n umzruy azayku
tawuri n imççyann
asddi amaddur
tazzulin
tasugrt
Allas n tallast
tamsÄãayt(7-20)
Asnuml ntvariwin d
wagarn nuwrik (21-34)
asiwl xfuçawan n
tmurt inu (35-48)
askan dusmigl xf
tväft gubrid(49-62)
assullvtxf inmvurn n
umzruyazayku(63-76)
Annvms xftwuri nimççyann (77-90)
Assfru ntumant
tamassant(91-104)
Assnçi xfustay n
tazzulin(105-118)
imalass
12, 3, 4
5, 6, 7
8, 910, 11, 12
13, 14, 15
16, 1718, 19, 20
21, 22, 23
24, 2526, 27, 28
29, 30, 31
32, 33
Abïïu n tsugar xf usgåas
Imalass n usnbgi
tayafut
tayafut
tayafut
tayafut
5
awrar
-tallast tams^äãayt
- tizlit
- tanfust
- izlan
- tiwafitin
- izlan
- tiwafitin
- tanfust
- tanfust
- tizlit
- tanfust
- tizlit
- izlan
- tanfust
- tanfust
- tizlit
tirra
-asmutti n usaru unniv vruäëiã amallas- afars n tallasttamsäãayt
- asiriw n u^äëiãasnummal s tlviwin ntvariwin d wagarn-afars n uäëiã asnummal
- Asmad n uäëiã n umsawals tlviwin d yusan- afars n uäëiã n umsawal
- asmad n uäëiã amskan stlviwin n uskan- afars n uäëiã amskan
- assuds n uäëiãamssullvt- afras n uäëiãamssullvt
- annvms xf twuri nimççyann s usmrs nisqsitn d yusan- afars n uäëiã annvmas susmrs n isqsitn d yusan
-assuds n uäëiã amssfraws tawsa n iwlafn-afars n uäëiã amssfraws tawsa n iwlafn
-asmad n tflwit s tikki ninçatn imakadn d inçatninmgaln - afars n uäëiã amssnçay
Tajëëumt d usfti
1- tajëëumt- imrnutn n wakud- talviwin n wakud2- asfti- asfti n imyagn g wusmid
1- tajëëumt- ifrisn n tvara- talviwin n tvara 2- asfti- asfti n imyagn g wusmid
1- tajëëumt- anawn n twinas- tinawt tusridt d tinawt tarusridt2- asfti- asfti n imyagn g wusmid1- tajëëumt-talviwin n uskan -talva tanabawt2- asfti - asfti n imyagn g wurmir s “ad”
1- tajëëumt- imçlay imskann- imqqimn imskann2- asfti- asfti n imyagn g warusmid
1- tajëëumt- talviwin n usqsi- imçlayn imilan d imqqimn imilan2- asfti- asfti n imyagn g warusmid
1- tajëëumt- talviwin n tfada- tawila tattwavt2- asfti- asfti n imyagn g warusmid1- tajëëumt- imassn n ussnçi- imçlayn arunmiln2- asfti- asfti n imyagn g warusmid s “ad”
Abïïu n tsugar xf usgåas
Imalass n usnbgi
tayafut
tayafut
tayafut
tayafut
azul ! ha adlis nnv n tmazivt wiss ãäiã. ntta, d adlis n uswiramggaru g usslmd amnzu.llant gis tamt n tsugar. ku tasugrt, gis ãäiãt n tilal :amsawaä, tivri, taj^ëëumt d usfti, tirra, tivmrt n tvri, awrar.
g umsawaä, ad nsku tisugar n umsawaä s usiwl xf isntal ad : tangmitanamurt tamsäãayt, asnuml n tvariwin d wagarn n iwrikn, açawan ntmurt nnv, taväft g ubrid, inmvurn n umzruy azayku, tawuri n imççyannd izrfan nnsn, asddi amaddur d tazzulin.
g tivri,1. ad nvr iäëiãn s tmazivt tanamurt.2. ad tn nrms s wawwas n tmawalt.3. ad nrar xf isqsitn izdin d iäëiãn.4. ad nssn asnay n wanawn n iäëiãn.
g tjëëumt d usfti, ad nssiriw ils nnv :s usmrs n usnay n twinas d tuskiwin d usfti n imyagn.
g tirra, ad nlmd ad nari anawn n iäëiãn s ussmrs n ilmmudn nnv dwawwas n iluvma d twlafin.
g tvmrt n tvri, ad nssiriw tussna nnv s i^äëiãn ya^änin.
g uwrar, ad nlmd s tirart, nssmvur tussna nnv s tzlatin d tnfusind twafitin.
taguri xf udlis nnv
6
7
Tasugrt 1: Allas n tallast tamsäãayt
Asntl : tangmi tanamurt tamsäãayt
tizmmar n umsawaä u ad çëv awlaf, sawlv.u ad aæzv iwrikn n tallast.u ad aæzv timitar n wakud d udvar.u ad aæzv tifras timsäãayin n tallast.u ad alsv tanfust s usmrs n imassn n tutlayt.
tizmmar n tvriu ad vrv, skuv anamk n tallast tamsäãayt.u ad aæzv iwrikn n tnfust.u ad afv akud d udvar.u ad afv asuds n tigawin.u ad afv tifras timsäãayin n tallast.u ad aæzv asnay n uäëiã amallas.
tizmmar n tjëëumt d usfti1. taj^ëëumt
u ad rmsv, sniyv tiwinas s imrnutn n wakud.u ad rmsv, sniyv tiwinas s talviwin n wakud.
2. Asftiu ad ssftiv imyagn g wusmid.
tizmmar n tirrau ad smuttiv asaru unniv vr uäëiã amallas.u ad ariv tallast tamsäãayt.
8
tasugrt 1 : Allas n tallast tamsäãayt
amsawa^^ä
tidffuyin tizgåavin
hmmmmmmmmm ! Awi dtidffuyin tizgåavin !
1 2
3 4
5 6
tasugrt 1 : Allas n tallast tamsäãayt
9
1. ad çëv tasna n uçlmaä, iniv ma ad illan gusaru unniv.
2. ad iniv is jjun xafi tkka zun d tallast ad.
1. mcta n iwrikn ad illan g usaru unniv ad ?2. mani g tmsar tallast ad ?3. min imsarn g umzwaru n tallast ad ? man akud ?4. ma ad iskr urgaz i irbatn ? is ifulki uynna ?5. mani g llan irbatn g twlaft tiss kkuçt ? ma ad skarn ? 6. ma ad ijëan g umggaru ?7. ma ad isäãan g tallast ad ?
1. ad alsv tallast tamsäãayt n tasna n u^çlma^ä.ad awsv i yixf inu s usmrs n talviwin n wakud d umawal d yusan. ad alsv tallast s tbridt isäãan.
2. ur ttettuv ad sawlv :- xf usurs amzwaru : iwrikn, akud, advar.- xf usurs anammas : timsarin, timukrisin / imxumbar.- xf usurs amggaru : afssay.
3. ad alsv yat n tallast tamsäãayt nna ssnv.
amsawa^^ä
aorbub
ismäal / imälan
ad çëv
ad ssnv ad alsv tallast tamsäãayt
ad alsv tallast tamsäãayt
yan wass / ijj n wass...g yiä / g tmddit...is ka / vas / var...
imassn n wallas
llig / lliv / umi...ilmma / uca / day...
g umggaru...
10
tasugrt 1 : Allas n tallast tamsäãayt
ad ssiriwv amawal inu kudnna : milmi mma, adday.ttlavan as : ar as qqarn, ar as aqqran.ar swingimn : ar ttxmmamn, ttxëëaãn.aylliv ëmin : alami upln, ayllig upln.iknu : yudr.is ka içëa : var içëa, vas içëa.agayyu : ixf, azllif, aqrru.yan imikk : yan imiqq, xas uca.tjla, nufa tt : twääë, nufi tt .llig d yusa : lliv d yucka, umi d yusa.
ittwassn g yiffus n tmurt nnv, yan urgaz s ufssay n tmukrisin.ar as ttinin «dadda lfahim». kudnna ran imzdavn afssay nkra n tmukrist, ttlavan as.
yan wass, çëan imçdavn yan umudr nna ur jjunçëin. tga akæ tadawt nns tisgniwin.ar swingimn, ar swingimn ayllivëmin. ur ssinn ma ad iga. ^^^msasanad vrn i «dadda lfahim».
llig d yusa, iknu xf umudr ann,ar gis ismuqqul, ar gisismuqqul.
is ka içëa tisgniwin, issntiar ikkmz tamart nns d ugayyu nns.
yan imikk, yasi «daddalfahim» amudr g ufus nns, yinii imzdavn :
«way ! way ! way ! hmmm ! tjla, nufa tt ! tapanut n tsgniwin aya !»
dadda lfahim
tivri
amawal
tisgniwin / tisgnaf
tasugrt 1 : Allas n tallast tamsäãayt
11
tivri
ad rarv xf isqsitn ad1. ma ad iga uwrik n tallast ad ?2. mani g ittwassn d ma s ittwassn ?3. man tamukrist illan g tallast ad ? 4. is yufa «dadda lfahim» a fssay n tmukrist ?5. ma ad isäãan g tallast ad ? ini max.
ad ssnv asnay n uäëiã
llant këaät n tfulin: -asurs amzwaru, asurs anammas, asurs amggaru.
1. ad afv man asurs g nttafa tankda n uwrik d udvar. 2. ad afv asurs g tlla tmukrist.3. ad afv asurs g illa ufssay n tmukrist. 4. ad afv asurs amsäãay.5. ad iniv ma ad iga wanaw n uäëiã ad.
armas
insi
mmutn irbatn ad s taäãa immut urgaz ad s tawda !immut s tigåda !
12
tasugrt 1 : Allas n tallast tamsäãayt
da nsmras imrnutn n wakud g uäëiãamallas afad ad nssuds timsarin ntallast.
yan wass = ijj n wass yan imikk = xas uca
ad smdv tiwinas ad s imrnutn n wakud d yusan.1. .................., ddiv s mëëakc, nkk d yimma.
llig nlkm, nufa nn tafukt irvan.....................issnti unçaë ar ikkat.
2. ....................... nffv ncc d imddukkal inu ad nssara g tagant.umi niwä, nufa ijj n ujäiä iëëç sg uäaë.ngga as tavanimt, nwca as ad icc, nsrs t xf yict n tãïïa............................, iäwa g ujnna.
tajëëumt
ad ssnv
ad sniyv
1. imrnutn n wakud
1. yan wass, ufiv yan utbir ddaw n waddag, asiv t g ufus inu. yan imikk, tbdd d yimmas aflla n yixf inu. llig srsv atbir g ugns n yiskki nns, tayl yimmas.
2. ijj n wass, ufiv ijj n utbir sadu n usklu, isiv t g ufus inu.xas uca, tbdd d yimmas xf uzllif inu.umi srsv atbir g ugns n yiskki nns, täwa yimmas.
ad çëv
da nsmras talviwin n wakud g uäëiã amallas afad ad nssuds timsarin n tallast.kudnna = milmi mma = adday
is ka = var = vas
tasugrt 1 : Allas n tallast tamsäãayt
13
tajëëumt
2. talviwin n wakud
- kudnna ran imzdavn afssay n kra n tmukrist, ar as aqqran. - adday ran imzdavn afssay n kra n tmukrist, ar as qqarn.- milmi mma xsn imzdavn afssay n kra n tmukrist, ttlavan as.
ad smdv tiwinas s talviwin n wakud d yusan1. ................... tra tifawt ad tftu s tinml, ar tsray azzar nns.2. .................ikkat unçaë, da kccmv vr taddart inu.3. ..................txsd ad tccd, iqqan d ad tssirdd ifassn nnk.
- is ka içëa «dadda lfahim» tisgniwin, issnti ar ikmmz tamart nns d ugayyu nns.- vas içëa «dadda lfahim» tisgniwin, issnti ar ikmmz tamart nns d uqrru nns.- var içëa «dadda lfahim» tisgnaf, issnti ikmmz tamart nns d uzllif nns.
ad smdv tiwinas s talviwin n wakud d yusan1. ..................iç^^ëa umucc aydi, issufv ibbaskarn nns.2. ..................issfld i tallast tamsäãayt, immut s taäãa.3. .....................i^çëa yidir amddakæl nns, ilava as.
ad çëv
ad sniyv
ad sniyv
ad çëv
ad ssnv
14
tasugrt 1 : Allas n tallast tamsäãayt
adday nsawal xf tigawin izrin, da nssmras imyagn g wusmid.
ad smdv amyag «zdv» g wusmid
ad smdv tiwinas ad s «ëçm» niv «zdv» g wusmid1. .........tilila adlis nns n tmazivt.2. .........yidir g tama n tinidlisn.3. .........irbatn ilugn nnsn n tirra.4. ...........tmddukkal inu g unfgu.
ad ssftiv imyagn «lkm» d «kcm» g wusmid
asfti
ad ssnv
ad sniyv
imyagn «ëçm», «zdv», «lkm», «kcm» g wusmid
1. g imalass izrin, i^ëçm yan yimikr taggurt n taddart nnv. 2.tëçm titrit adlis n twlafin vudanin. 3. llig nlkm, nëçm taggurt n tgmmi. 4. ëçmnt trbatin idlisn nnsnt n tmazivt.
ad ssftiv amyag «ëçm»
ad çëv
ëçmv nëçm
tëçmd / tëçmt tëçmm
iëçm tëçmmt
tëçm ëçmn
ëçmnt
zdv... ...zdv ...zdv... ...zdv... ...zdv ...zdv... ... ...zdv zdv...
zdv... ...
ad ur ttuv ad :1. stiv tallas tamsäãayt2. ssudsv aäëiã :
- asurs amzwaru : awrik, advar.- asurs anammas : tamukrist.- asurs amggaru : afssay.
ad ariv tallast tamsäãayt nna ssnv
tasugrt 1 : Allas n tallast tamsäãayt
15
tirra
ad çëv asaru unniv, ariv tallast tamsäãayt
- yan wass - ijj n wass
...
avrda akrbay tisi tamãëiyt
- llig- lliv- umi
- yan imikk- xas uca
- is ka- vas- var
ad lmdv ad ariv tallast tamsäãayt
... ......
16
tasugrt 1 : Allas n tallast tamsäãayt
tivmrt n tvri
imyar ad ittamç dar middn : innum ittïïf sg middn.aqrzaz : amjpap, amrjijju, abxil. iccä : ipëuäjä.inggä : ihkæa.iæna : yudr.amivis : upëic.yugi : ur iri, ur ixs.Iïïf : yumç.
amawal
argaz aqrzaz
illa g yan yivrm yan urgaz aqrzaz, imyar ad ittamç dar middn, maca ur jjunifki kra i awd yan.yan wass, iæna xf tmda n waman afad adissird ifassn nns.yan imikk, iccä. ur issin ad icucf.ar ingg^ä g waman, isvuyyu.uzzln d imzdavn n yivrm pma ad asawsn. ku yan da as ittini«awi d afus nnk ! awi d afus nnk !». yugiad asn isl. ar ing^gä, ar inggä.isawl d yan umivis. inna i imzdavn :«ajjat iyi ad sawlv akids !». yudr vr urgaz, inna as : «av ak afus inu, amç !». iïïf urgaz afus, iffv d sg waman.inna umivis i imzdavn : «argaz ad, ur ittiri «awi d», ipml vas «amç ! av ak ! ha! ha! ha!».
tasugrt 1 : Allas n tallast tamsäãayt
tilal n uwrar
18
tasugrt 1 : Allas n tallast tamsäãayt
tawngimt n pmmu
pmmu vars drus n tnoacin. ijj n wass, iëup var ugadaz. tuva illuç, ur icci sgiännaï nns.
umi yiwä var ugadaz, yufa ipmmasn n islman ëçmn tiwura nnsn. yisi s usqinft, inna gwul nns : «Ayyay ! mcpal içiän islman n ugadaz !»
iswingm mamc va igg ad tnicc. iëap var yijj n buinguln, isva ict n tngult nuvrum s uynni vars ntnoacin yudrusn. sgssnni yudf var ijj n buislman, ibdd xfuvzdis nns, ikks davëum nni isva, igg it snnji islman ittwacnfn, uca yiliittet.
inna as upmmas : «srs tinoacin,atig n islman !».
irra xafs pmmu : «aqqa, ttettv avrum inu, ur ttettv islman nnc!»
irra xafs upmmas : «uhu, aqqa ttettd aäu n islman inu! srs tinoacin!»
icmz pmmu g tmart nns, ixa^ëëã. sg ssnni, issufv d ijj n tqabsat sg upsin nns, iggagis ijj n äuëu, uca, issunnä itt g ujnna. inna as i upmmas: «sl! mala nkk æäiv islman nnk,ckk sl I tnoacin ttsrsirnt ! Ha ! ha ! ha!».
æäiv : cmmv.aäu n islman : arript n islman.
tallast tamsäãayt
amawal
tasugrt 1 : Allas n tallast tamsäãayt
19
awtil d urgaz
idda yan urgaz vr ugadaz, yaf nn yan uoïïa^ë da izznza tikäifin, isrs yan uwtiltama nns. inna as i uoïïaë : «mcta ad gant tkäifin ad ?»
irar d xafs uoïïaë. inna as : «ku yiwt s watig nns».isqsa t urgaz nna. inna as : «imma awtil ad, mcta ad gisttettrt ?»
inna as uoïïaë : «atig n uwtil ad, anct nns anct nwatig n tkäifin kul.»
inna as urgaz : «mimc ?»
irar d xafsuoïïaë : «hat,ntta ad iggarnaçïïa nnsnt,içä tnt».
inna as urgaz : «i mimc va as gvpma ad iyi içä yat tkäift ?».
irar d xafs uoïïaë : «awi t arca n udvar igan luïa, tëçmt asgis, hat idda ad ak igr açïïa ntkäift nna trit».
msasan xf watig n uwtil, isv t urgaz lli,yawi t ar advar igan luïa, iëçm as. yaf uwtil aynna ira. yazzl allig uras tqqimi tmatart. ar as iqqar urgaz lli: «addu d a awtil ! addu d !han tikäift nna riv, ur tgi anct nna».
tallast tamsäãayt
20
tasugrt 1 : Allas n tallast tamsäãayt
Tigmmi n imnadninkr yan urgaz ar issaqqlay yat tgmmi ma v ittzdav, ig as imimnid n uvaras.
yan wass, izri d yan urgaz, arismuqqul v tgmmi lli, yini as :«azul a bab n tgmmi ! ad ur tgtimi n tgmmi nnk xf tsga n ubrid.wann izrin, rad içë agnsu n tgmminnk. iqqan d ad tgt taggurt xftsga yaänin». iswingm bab ntgmmi, yaf nn amnad n urgaz ifulki.yadj imi amzwaru, iëçm wayyaä vudvar ya^^änin.
yan wass, izri d yan urgaz yaänin,yini as : «azul a bab n tgmmi ! adur tgt imi n tgmmi nnk xf tsga ann.ur sar ak tffv tafukt imi n tgmmig unbdu. iqqan d ad tgt imi n tgmmi xftsga nna illan g umalu». iswingm bab n tgmmi, yaf nn amnad n urgaz ifulki. ifl taggurtann, iskr tayyaä.
vmkan, kra igat ass d ma ad izrin, ifk as amnad nns, yaf t inn ifulki, iskr sis,aylliv tga zun d tigmmi n uvrda.
ur issin ma iskar. man imi rad iqqn d man wad rad iëçm.
llig iëmi, yadj akæ tigmmi ann, iddu s yan udvar yaänin, ar gis issaqqlay yattgmmi tamaynut.
yan imikk, izri d yan urgaz, yini as: «azul a bab n tgmmi ! ad ur tgt imi n tgmmi....».ibbi as bab n tgmmi awal, irar as d:
«ssfld a argaz ! tigmmi ad, tinu ad tga ! han tigmmi n imnadn g udvar ann, ëçm allnnnk, sti imi nna trit !»
tallast tamsäãayt
tasugrt 2 : asnuml n tvariwin d wagarn n uwrik
Asntl d usurs n umsawaä: tivariwin d wagarn
tizmmar n umsawaäu ad çëv iwlafn, aæzv ma ayd gisn illan.u ad snumlv tafrist tawngimt n iwrikn illan g iwlafn.u ad snumlv tafrist tawngimt n yan uwrik nna ssnv.
tizmmar n tvriu ad vrv, skuv anamk n uäëiã asnummal.u ad d ssufvv tafrist takmamt n uwrik.u ad d ssufvv tafrist tawngimt n uwrik. u ad aæzv asnay n uäëiã asnummal.
tizmmar n tjëëumt d usfti1. taj^ëëumt
u ad rmsv, sniyv tiwinas s ifrisn d imyagn n tvara.u ad rmsv, sniyv tiwinas s tlviwin n tvariwin d wagarn.
2. Asftiu ad ssftiv imyagn g wusmid.
tizmmar n tirrau ad siriwv a^äëiã asnummal s ifrisn d tlviwin n tvariwin d
wagarn .u ad snumlv ca n uwrik nna ssnv s usmrs n tvarast n usnuml n tfrist.
21
- arba ad, gis ul.- gis amnus n tvri.- iga amhrri.
- tcca tpnjirt a ifaddn nns !- immut as wul.- tga tamogazt.
22
tasugrt 2 : asnuml n tvariwin d wagarn n uwrik
amsawa^^ä
- imqqur as wul i urba ad.- ul nns d amqqran !- iga amnafu.
- iqqur as wul i ufrux ad.- ul nns d açëu.- ntta, d mirixf nns.
tasugrt 2 : asnuml n tvariwin d wagarn n uwrik
23
- ad çëv iwlafn n tasna n uçlmaä, iniv ma ad ittgg ku awrik.- ad iniv min ismunn ngr iwlafn ad.- ad vrv azwl n tsugrt, iniv ma xf d iwin iwlafn ad.
1. ad çëv iwlafn 1 d 3, iniv ma tn ismunn.2. ad snumlv awlaf 1, ssufvv d tavara gis illan. 3. ad snumlv awlaf wiss 3, ssufvv d tavara gis illan.4. ad çëv iwlafn wiss 2 d 4, iniv ma tn ismunn.5. ad snumlv awlaf wiss 2, ssufvv d agar gis illan.6. ad snumlv awlaf wiss 4, ssufvv d agar gis illan.7. ad siwlv xf tvariwin inu d wagarn inu.
ad awsv i yixf inu s iggitn n wawal d umawal nna lmdv.
amsawa^^ä
ad çëv
ad ssnv ad snumlv
ad snumlv tivariwin d wagarn n kra n uwrik nna ssnv
24
tasugrt 2 : asnuml n tvariwin d wagarn n uwrik
pmmu, d argaz awssar. illa vurs ngr 70 d 80 n isgåasn.
maca, tsul twada nns tfssus waxxa ixatr g uwtay nns.
Iga pmmu yan ufgan bu tiddiimsasan, ur ivzzif, uriqquäeä. da ilssa snat ntjlluba n taäu^^ät, am gtgrst am g unbdu. ict, tgatumlilt d ict, tazgzawt.
ifssus pmmu xf wul,minzi iga bu taäãa d butqbbaät.
ku ass, ttafd vars anvmisamaynu. s man aya, qqarn asimddukkal nns bu invmisn.
iga pmmu argaz anfkay,mqqar idrus uynna darsillan. adday vurs isiggkra n yan, ad as d isrs aynnavurs illan.
pmmu, d afgan amivis, da ittafa afssay i tmukrisin n imddukkal nns.
ntta, s tidt, d argaz nna mi ië^çm ufus, imvur as wul. ar iäããa d umççyan d umqqran.maca, gis yan wagar axatar:
da ittgga izm adday as iëça iäã. ur ipmil pmmu ad isl i udida n yizi milmimma ixs ad iswunfu g yimi n taddart nns. wnna ikkan tama nns, ar ittddu xf tfdninpma ur t iskkr sg unuddm. mc t isfafa, la ittavul pmmu argaz yaän. Da ittggaukëiä.
pmmu bu invmisn
tivri
tasugrt 2 : asnuml n tvariwin d wagarn n uwrik
25
1. ad ssiriwv tamawalt inu s tguriwin afgan : bnadmtaäuät : taäuft tumlilt : tacmlalttawada : ticlianfkay : wnna mi iëçm ufus, wnna ijudn, amjjudi.adida : lpss.ur sar ittettu : ommars ad ittu.pma ur t iskkr : afad ad t ur issnkr sg yi^äã^. ukëiä : wnna mi iqsp wawal.
2. ad ssiriwv tamawalt inu s tlviwin. ifssus xf wul : wnna ttirin middn.ittddu xf tfdnin : ittddu s yifsti, s lpss.
amawal
tivri
ad rarv xf isqsitn 1. ma ism n uwrik nna isnuml uäëiã ad ?2. ad d ssufvv tafrist takmamt nns: awtay nns, tiddi nns, timlsit nns.3. ad d ssufvv tafrist tawngimt nns: tivariwin nns d wagarn nns.4. ad afv g uäëiã talviwin d ifrisn isnumuln tivariwin nns.5. ad afv g uäëiã talviwin d ifrisn isnumuln agarn nns.6. ad smdv taflwit ad s tlviwin ad d ifrisn ad:
ad ssnv asnay n uäëiã 1. ad afv, g uäëiã, tasddart isnumuln tafrist takmamt n uwrik. 2. ad afv tisddarin isnumuln tafrist tawngimt nns: tivariwin nns d wagarn nns. 3. ad iniv ma ad igan anaw n uäëiã ad.
armas
tivariwin agarn
ifrisn talviwin ifrisn talviwin
.............................. .............................. .............................. ..............................
.............................. .............................. .............................. ..............................
26
tasugrt 2 : asnuml n tvariwin d wagarn n uwrik
ttmsasan ifrisn akd wassavn nna d ttmunn. amdya : arba amççyan. tarbat tamççyant.
irbatn imççyann. tirbatin timççyanin.
ad smsasav afris d wassav nns- tga tjllabit n pmmu (azgza).- da ttiriv kigan ultma (amççyan).- tga tifawt tarbat (amanuz ). ur da tsxitir ixf nns xf awd yan.- gan ismunn inu (imivis), da ttrmasn dvya.
tajëëumt
ad ssnv
la iäffuë umyag n tvara assav zun d afris. amdya: argaz ivudan /tamvart ivudan.izmr umvun ad imsasa d wassav g umagut. amdya: tarbat ivudan /tirbatin vudanin.
ad ssnv
ad sniyv
ad ssftiv imyagn n tvara - idir, d arba (içil).- tga tifawt tafruxt (ifulki).- iddr d masin, d ipnjirn (icna).- tifawt d nadya, gant tirbatin (ivudan).
ad sniyv
1. ifrisn n tvara
- pmmu, d argaz amqqran.- tga faäma tamvart tamqqrant. - gan pmmu d oddi irgazn imqqrann.- faäma d yi^ïïu, gant timvarin timqqranin.
ad çëv
2. imyagn n tvara
- iga pmmu argaz imqqurn. - tga ¨faäma tamïïuät imqqurn.- pmmu d oddi, d irgazn imqqurn. - pmmu d oddi, gan irgazn mqqurnin. -faäma d i^ïïu, d timvarin imqqurn.- faäma d i^ïïu, gant timvarin mqqurnin.
ad çëv
tasugrt 2 : asnuml n tvariwin d wagarn n uwrik
27
tajëëumt
3. talviwin n tvara
- iëçm as ufus i pmmu , da yakka aynna vurs illan. - tlla gis tasa, da ittiri tarwa nns cigan. - tqqur as tasa i tmucct ad, ur da tssuïïuä tarwa nns. - arba ad, itca ifaddn nns, iga amogaz.
ad çëv
ad ssnv
ad sniyv
mala nra ad nsnuml tafrist tawngimt n ca n uwrik, dansmras talviwin n tvariwin. amdya :
«im^qqur as wul» g wansa n «iga amnafu».
argaz aqrzaz ad zdiv talviwin d unamk nnsn.
1.ur gis tasa : q tqqur as tasa q kksn as tasa q ilul bla tasa.
2.immut as wul :q gis ul q ur gis ul q kksn as ul.
3. iqqur as ufus :q imqqur as ufus q ikrs as ufus q immut as ufus.
28
tasugrt 2 : asnuml n tvariwin d wagarn n uwrik
g usmid, da nsnfal avri amzwaru «a» n umyag am «als» s «u»amdya : als uls, adf udf, a^æz ukz.
- (aæz) ultma iwrikn n tallast nna nvra iälli.- (aæz ) baba amdda^kæl nns g tilifizyun. - (adf) istma vr tsdlist.- (adf) uslmad vr tdala.- tfulki tnfust nna av (als) yimma iägam.- (als) uslmad i iluvma nna ur nrmis.- (agl) mddn icnyaln ass n tfugla n tlalit n ugllid.- (agl) tmvarin idffasn nnsnt g tafukt.
asfti
ad ssnv
ad ssftiv imyagn g wusmid
asfti n imyagn «als», «aæz», «adf», «agl» g wusmid
- imalass lli izrin, ulsv yat n tnfust ifulkin i imddukkal inu.- yuls av baba tanfust n yinsi d wuccn llig d yavul sg twuri nns.- yukz idir amddakæl nns masin g twlaft n tinml.
ad ^çëv asfti n imyagn «als» d «adf», smdv taflwit n usfti n umyag «aæz»
ad çëv
amyag «als» g wusmidulsv
tulsd /tulstyuls tulsnuls
tulsmtulsmtulsnulsnt
amyag «adf» g wusmidudfv
tudfd / tudftyudf tudfnudf
tudfmtudfmtudfnudfnt
amyag «aæz» g wusmid...kz...kz.......kz.......kz.......kz...kz.......kz.......kz.......kz....
tasugrt 2 : asnuml n tvariwin d wagarn n uwrik
29
ad awsv i yixf inu s tvarast ad:- tankda n uwrik- asnuml n tiddi nns- asnuml n tmlsit nns- asnuml n tvariwin nns- asnuml n wagarn nns.
ad ariv aäëiã asnummal xf ca n uwrik nna ssnv
tirra
ad ssiriwv aäëiã ad s ifrisn niv talviwin d yusan . ad awsv i yixf inu s umawal ad :imqqur as wul, tamanuzt, timhrrit, (gis) tasa, tfssus (xf wul),tagzlalt / taquäaät, fulkinin.
titrit, tarbat tamivist
tga titrit tamddak^^^^^^^ælt inu. titrit, yat n trbat ................. ilssan timlsa ...................................... titrit xf wul n inlmadn. nttat, d tafruxt ....................... da d ttasa d tamzwarut g tdala. waxxa aynna, tgatitrit yat n tnlmadt ............................................... i titrit d tili gis .......................... awd xf imudar.illa yan wagar vr titrit; ur tssin ad tini uhu i awd yan.
ad lmdv ad snumlv awrik
30
tasugrt 2 : asnuml n tvariwin d wagarn n uwrik
tivmrt n tvri
Qqarn as : da as ttinin. Wanna ittbddadn d middn : wnni ittbddan akd iwdan.
amawal
bäan middn xf kigan n wanawn
bäan middn xf kigan n wanawn.ku yan s tvariwin nns d wagarn nns.
illa wanna g illa wul, ur gis tasa,yili wnna g tlla tasa, immt as wul.
da nttafa wnna mi imqqur wul, igaamogaz, naf wnni g illa umnus, iqquras ufus.
takarikaturt s wawalllan middn ittggn takarikaturt s wawal. qqarn as i wnna isawaln aïïaã, tisirtn wawal niv ar iççaä awal. ar ttinin i wanna bahra issugrn, iga tifrvi n waäuniv ittjbban aman. da ttinin i wanna igan aqrzaz, iga ilammn çmanin, niv ur ittettvar ma iqqn amucc.
qqarn as i wanna ittbdadn d middn «srs t xf utrs ijji», «niv srs t xfunccaf ijji», «niv srs t xf ugzzim ad iggnfa».
tilal n uwrar
tasugrt 2 : asnuml n tvariwin d wagarn n uwrik
32
tasugrt 2 : asnuml n tvariwin d wagarn n uwrik
tamunit
munt d iw, munmt idAd ngg afus g ufus Ad nbna tammurt nnv
Ad nmunt i umnusmala nccin nmunmaëëa ad xafnv ifsusAd d nbna g umaäalAd d asmn lgnusAd nssili tacnyaltAd ttali ur tettrus
mupmmd caca, azlawi amaziv
1. azzl g tm^çi nnk, xf tmvr nnk.2. tivydt n u^çvaë, ur ttjji tamurt nns waxxa twt itt tzawa.
tizlit
tiwafitin
tasugrt 2 : asnuml n tvariwin d wagarn n uwrik
33
tAmucct n tfqqirt
tlla yat tfqqirt, tzdv vas nttat d yixf nns. idrus gis wawal. ur da tsawal vasi imudar nna tssgma.
yan wass, tssufv as d tfullust icicawn, ukan tgg tn d twuri nns.
s wass, da tn tkssa g umrdul, tpäu tn sg tmdda d yicob... g yiä, da tn ttawi vrtama n tissi nns, tvms asn s waåra iççayn.
tkka tt nn tfqqirt ad, tsgma yat tmucct. maca, iddv ar as ttakr, ur tqqimi da gistt ttawi. ku iä, da tkccm tmucct vr taddart n tfqqirt pma ad taf ma ayd ttetta,maca ur da as takka tmvart awd pap. yan yi^ä, tsla tmucct i lpss n icicawn ddaw nwaåra. trzzu ad tn ttc. Ur vursnt tufi abrid...
sg wass nna, ku iä, da ttali xf waåra, tsuggrxf icicawn ignan, tskcm tacwwalt nns g waln nwaåra, tssfafa tn, tddu tffr g ca ntvmrt. adday svuyyn icicawn, tkkr dtmvart tgllint, sg unudm, tdduhda,pma ad tçë ma ayd ijëan iicicawn nns.
sg tvmvt nns, da gisttëaoa tmucct, ar ttinig yixf nns:
«çë a tafqqirt ! urgganv, ur tggant, ur ggannicicawn....»
tanfust
amrdul : advar nna içiln i tkssa.icob : amudr ittuttn ifullusn.tacwwalt : tabëäuät n umucc.
amawal
34
tasugrt 2 : asnuml n tvariwin d wagarn n uwrik
tafullust d ubavuv
yan wass, yav laç yan ubavuv, iddu s tama n taddart n yat tfullust ar gis ittini:
- «wanna iran invmisn d igåran, iffv d ad asn issfld!»
tafullust lli, nttat, ur d tffiv acku tkãuä ad tt icc ubavuv. tsaqsa t id sg ugnsn tgmmi nns:
- «ma ad d igåran ?»
- «Anvmis amzwaru, iga t mas dmcackan imudar ad sul ur cttanngratsn. Izm, ur ad ictta udad ;avilas, ur ad ictta açnæä; agru,ur ad ictta tamurvi; uccn, ur adictta tavaät; abavuv, ur ad icttatafullust. iv trit ad am inivanvmis wiss sin, tffvt d !»
tra tfullust ad tssn anvmiswiss sin, maca ur tt ujjinttkããaä ad d tffv dar ubavuv.Imik ukan, tanni nn tfullust yanwuãkay imqqurn, yumç d avaras.ffvnt tt tkããaä, ar ilmmattpyyal ad d tffv dar ubavuv.Abavuv lli, nttan, is nn ka içëauãkay, siv nit iffrtl, irwl,ar as taqqra tfullust :
- «yak tnnit a abavuv mas ur rad sul cttan imudar ngratsn. max aylliv trwlt ?»
- «ur nniv uãkay nna is t ilkm unvmis nna am nniv !»
tanfust
35
tasugrt 3 : asiwl xf uçawan n tmurt inu
Asntl d usurs n umsawaä : açawan n tmurt inu
tizmmar n umsawaäu ad çëv iwlafn, sawlv.u ad aæzv aynna xf d yiwi umsawal.u ad aæzv imslsawaln. u ad d ssufvv tufrayin n imslsawaln.u ad d ssufvv talviwin timzdayin d twilawin n umgnu d yusan akd
usurs n umsawal.u ad smrsv talviwin d twilawin nna lmdv g usurs amaynu.
tizmmar n tvriu ad vrv aäëiã n umsawal.u ad aæzv aynna xf d yiwi umsawal.u ad aæzv imslsawaln.u ad d ssufvv tufrayin n imslsawaln.u ad d ssufvv timitar n uäëiã n umsawal.u ad aæzv asnay n uäëiã n umsawal.
tizmmar n tjëëumt d usfti1. taj^ëëumt
u ad smrsv tawinst tanalawt d twinst tasqsayt d twinst tanaçaft,d twinst tanaät.u ad bäuv ngr tinawt tusridt d tinawt tarusridt
2. asftiu ad ssftiv imyagn g wusmid
tizmmar n tirrau ad smdv amsawal s tlviwin timzdayin d twilawin n umgnu.u ad ariv aäëiã n umsawal.
36
tasugrt 3 : asiwl xf uçawan n tmurt inu
amsawa^^ä
tifawin a idir ! dasmuqqulv yan n udlis
xf imassn n uçawan.
waxxa. as d!qqim !
çë tamja a,mcpal tcna!
s tidt, tvuda! ttxsvtimslit nns aïïaã!
Awd rribaba ihyya, ma ay
tnnid?
tvçant! ifulki!ssfldv as g unzway
tssnd! ncc tnqqiyi ticti n wallun!
imassn n uçawan ntmurt nnv maëëa cnan ! tanmmirt xf uynna
iyi tmlid!
s taäfi !
Azul a nadya ! mintsmuqquld ?
ifulki! mliyi ad çëv!
tanmmirt !
tasugrt 3 : asiwl xf uçawan n tmurt inu
37
- ad çëv tasna n uçlmaä, iniv man anaw n warra gis illan.- Ad iniv mamk ssnv.
- ad iniv mcpal n iwrikn illan g tasna n uçlmaä.- Ad iniv ma ad gan.- Ad iniv mani llan.- Ad iniv min xf sawaln imslsawaln, iniv mamk ssnv. - Ad iniv mamk ssntin amsawal nnsn.- Ad iniv mamk smdn amsawal nnsn.
Ad sawlv akd umddakæl/ tamddakælt inu xf kra n unaçuë nna ttxsv, ur ttettuv : - ad ssntiv amsawal s usuzl (azul, tifawin, timnsiwin...).- ad ur ttbbiv awal.- Ad ur ttffvv xf uynna d yiwi umsawal.- Ad smrsv tiwilawin n umgnu (tanmmirt, s taäfi...).- Ad smrsv talviwin am: s tidt! Tvçant! Ma tnnid, is tssnd...)
amsawa^^ä
ad çëv
ad ssnv ad sawlv xf uçawan n tmurt inu
Ad sawlv xf uçawan n tmurt inu
tamja / tavanimt rribab Allun anzway
38
tasugrt 3 : asiwl xf uçawan n tmurt inu
imsagar ziri akd tifawt tama n tinmlnnsn.
ziri : «azul a tifawt! ma tsmdd aäëiãnnm xf inaçuën n tmurt nnv?»
tifawt : «tifawin a ziri ! wah smdv t».
ziri : «man anaçuë xf turid ?»
tifawt : «uriv xf tnaçuët tifyur»
ziri : «tifyur ! mcpal icna uçawan nns !siwl iyi xafs mala txsd !»
tifawt : «tifyur, d tanaçuët tamççyant.is tssnd ? nttat d tanlmadt tamivist. tettas d tamzwarut g tinml waxxatga tanaçuët».
ziri : «min xf ssawaln izlan nns ?»
tifawt : «izlan nns, ttxsv tn aïïaã ! ssawaln xf tussna tamazivt d inmvurn n umzruy ntmurt nnv am obdlkrim lxïïabi ».
ziri : «yam ? is tufid ad iyi tinid kra sg izlan nns ?»
tifawt : «yyih ! ssfld:
lmd a amaziv, lmd ad tssndad tksd ifurag xf tussna, ad tzdvd».
ziri : «ayyaw ! mcpal icna yizli a! tanmmirt!».
tifawt : «s taäfi!».
tifyur : tanaçuët tamççyant
tivri
ad ssiriwv amawal inuimsagar : immaqqar, immaggar.mala txsd : mc trit, iv trit.
amawal
tasugrt 3 : asiwl xf uçawan n tmurt inu
39
tivri
ad afv g uäãiã imnawayn n tlviwin a :siwl vifs / siwl fllasmc tufit / mala tufid mkad ifulki / mcta ivudamqqar ttirir
ad rarv xf isqsitn a : 1. wi isawaln g uäëiã ? mamk t tssnd ?2. mani g llan imslsawaln ?3. ma xf sawaln imslsawaln ?4. mamk ssntin amsawal nnsn ?5. ma xf isqsa ziri ? 6. man invmisn tfka tifawt xf tifyur ?7. mamk tsiwl tifawt xf tifyur ?8. man tiwilawin n umgnu smrsn imslsawaln g uäëiã ?
ad ssnv asnay n uäëiã - ma s issnti umsawal ? max ?- mamk tga twila n uäëiã a (anaw n twinas d umpas) ? - Ad iniv man anaw iga uäëiã a.
armas
anaçuë amççyan
apidus n iorrimn n ayt wa¨¨¨¨ëayn
tanaçuët crifa
40
tasugrt 3 : asiwl xf uçawan n tmurt inu
tajëëumt
1. anawn n twinas
- tga tifyur tanaçuët tamççyant.- is fulkin izlan nns?- wayyaw ! mcpal cnan izlan n tifyur !- ini iyi kra sg izlan nns!
ad çëv
ad ssnv
ad sniyv
tawinst tanawt, da takka anvmis. tettsmad s tnqqiät(.).tawinst tasqsayt, da tsqsa xf kra n unvmis. tettsmad s tmatart n usqsi (?).tawinst tanaçaft, da takka tufrayin n unmsawal. tettsmad s tmatart n wuçuf(!).tawinst tanaät, da takka tanaät niv agddul niv asmigl niv tutra. da ittusftay umyag nns g wanaä. Tettsmad s tmatart n wuçuf(!).
1. ad d ssufvv sg uäëiã n tvri g tasna 38 :tawinst tanawt : ..................................................................................................................tawinst tasqsayt : ...........................................................................................................yat n twinst tanaçaft : .......................................................................................................yat n twinst tanaät : ...........................................................................................................
2. ad ariv tawinst d yusan akd ku asurs. - Içëa idir yan unaçuë axatar, ira ad issn ism nns, isqsa babas :........................................................................................................- ira babas ad irar xf usqsi n yidir, inna as :........................................................................................................- tsla titrit i uçawan n unaçuë, issusm tt kigan, tnna :........................................................................................................- tettr titrit i yidir tasfift n ina^çuën lfnayë :......................................................................................................... tasfift
tanaçuët tifyur
tasugrt 3 : asiwl xf uçawan n tmurt inu
41
tajëëumt
2. tinawt tusridt d tinawt tarusridt
1- ziri: «man anaçuë xf turid a tifawt ?»isqsa ziri tifawt man anaçuë xf tura.
2- ziri: «is tssnd tifyur a tifawt ?»isqsa ziri tifawt is tssn tifyur.
3- ziri: «ma tssnd tifyur a tifawt ?»isqsa ziri tifawt ma tssn tifyur.
ad çëv
ad ssnv
ad sniyv
ad ssnflv tiwinas a sg tinawt tusridt vr tinawt tarusridt.
1- idir: «man avanib trid a titrit?».
- idir, isqsa titrit......................................................................................................
2- titrit: «mcta n tsddarit turid xf tifyur a nadya?».
- tsqsa titrit nadya ........................................................................................................
3- taslmadt: «is turim aäëiã xf uçawan n tmurt nnv?».
- tra tslmadt ad tssn is.................................................................................................
4- «mlmi va tddud vr lpusima a baba?».
- idir, isqsa babas.......................................................................................................
tinawt tusridt-tlla twinst gr taskarin-llant snat n tnqqaä dat n taskarin
tinawt tarusridt- ur tlli twinst gr taskarin - tga tawinst tanalawt
tagiïaët
42
tasugrt 3 : asiwl xf uçawan n tmurt inu
g wusmid, la nsftay imyagn am «ml» s tmrnut n «i» g wudm amzwarud wiss sin amdya : mliv, tmlit d uvri «a» g udmawn nniän.
asfti
imyagn «ml», «sv», «gr» d «fl» g wusmid
1- iännaä, mliv adlis n tzlatin i baba. 2- imalass nni izrin, tmla anv tslmadt tawlaft n tifyur.3- mlan inaçuën imassn n uçawan i inlmadn.
Ad ssftiv amyag «ml» g usmid
ad çëv
mliv nmlatmlid / tmlit tmlamimla tmlamttmla mlan
mlant
ad sniyv
ad ssnv
ad smdv amyag «sv» g wusmid
ad smdv tiwinas a s «ml» niv «sv» g wusmid.- Asinas nni izrin, ....... iyi baba tagiïaët tamaynut. - Iännaä, ....... baba sin n idlisn.- ....... inlmadn aluvmu nnsn i uslmad imalass nni izrin. - g tfaska izrin, ....... yidir timlsit tamaynut.
ad ssftiv amyag «gr» d «fl» g warusmid
aytmatn lokkaf
sv... … ...sv…...sv... … ...sv... …...sv… ...sv... ... …...sv… sv... …
sv... ... …
tasugrt 3 : asiwl xf uçawan n tmurt inu
43
ur ttettuv :1. ad stiv asurs n umsawaä.2. ad stiv imslsawaln.3. talviwin timzdayin d twilawin n umgnu.4. ampas.
ad ariv a^äëiã n umsawal
tirra
ad smdv aäëiã s talviwin d yusanazul, tanmmirt, tifawin, is tufid / ma tzmmard / is tvid, s taäfi, mcpal icna /mcta ihyya / mkad ifulki.
idir : «.... a nadya, min ttggd?»nadya : «.... a idir. da ssflidv i ommuri mbark.
ifulki uçawan nns. »idir : «.... … imsli n tgiïaët nns ... ... ad iyi tmld
mani sg d tsvid tasfift nns?»nadya : «waxxa.»idir : «… »titrit : «... …»
ad lmdv ad ariv aäëiã n umsawal
anaçuë ommuri mbark
anoibaë n umarg ngr ëëayã ipya d ëëayã ajmmao
44
tasugrt 3 : asiwl xf uçawan n tmurt inu
tivmrt n tvri
ufin...aqqa : ufan ....mas.imuäan : imuäinn, imhrac.altu : dav, div.xf yiggi n uya : nnig n uya, snnj i man aya.
amawal
açawan
ifulki uçawan i waïïaã n tvawsiwin gtudrt n ufgan. ufin imsiggiln aqqaassfld n uçawan issfsus aïïann xf imuäan.da ittaws uçawan, altu, i uswuri n wul dwanli. xf yiggi n uya, issdrus uçawanangas g ubrid, minzi:- ur ttipln imndahn.- ur da tn ittawi yiäãs man aya, iqqn d ad nssflid i uçawan kuass.
Amndah
atklasluïaë ganga
tilal n uwrar
tasugrt 3 : asiwl xf uçawan n tmurt inu
46
tasugrt 3 : asiwl xf uçawan n tmurt inu
nccin d tmça
A ëap d ad nirar,A ëap d ad näpc,Ad nali var tagant,ad nirar ad npparwc
ma tslim xf tmça,tnn iccin tarwa nns?tçwa sboa n idurar,trzzu xf umksa nns,tsqsa taziri,cpal jar as d akids!
ma d adrar, ma d tnayn!tmmarmc ixsan nns!Nccin d imççyann,Ntsla xf tissar nns,manis mma nkka,nttaf rimart nns!
Nccin ommars ad nmmt,Nccin lbda aqqa nddar,mala d imççyann,tiwcca aqqa nmvar !
tanaçuët tifyurtaqaëiät : mulay mupmd, 2007
izlan
tasugrt 3 : asiwl xf uçawan n tmurt inu
47
izlan
tiwafitin
tamvart
a tamvart a tnna
ipäan amzruy,
qqis iyi ma tçëit
qqis iyi ma izrrin
qqis iyi äaët uçïïa.
.....
siwl iyi xf imdyazn
timviw d ipidas,
siwl iyi xf invmisn
n wussan nna izlan;
siwl iyi xf imnvan
d irgzn iozzan.
.....
mupa mllal : anzwum,1996. tasna 40
zuzzrv awn tt inn, ma ayd igan ?- izikr ur illim ufus.- ilul d s tamart, immt bla tamart. - ar ittazzal, ur yupil ? - ilul d s waskiwn, immt bla askiwn ? - ar ttetta, ur tdjiwn ?
48
tasugrt 3 : asiwl xf uçawan n tmurt inu
atbir umlil
atbir umlil, nra a nmun s daruniv iyi trit, nra bdda a ng winnuna nmun, a nçë walli nra v ddunit iqqan av d usmun, lxyar d kyyinma iyi imlan is ijla utbiriga wapdat ur imun d yana xuya atbir niv apbib n yana t ukan lap iqqan d ad jlunlmuluo yan iãyyän atbirnkki nniv yuf a tn iäalb yaniv ira a t tëbbut a bdda ig winnunnkk nniv yuf a tn iäalb yani walli t yurun nv tn ëbbanimma axlawiy ur sar ggawrnmlad lhwa nns is ira ad jlun.
amarg aqbur. inna t ëëayã lpajj bloid
izlan
tiwafitin
apbib : asmun.lmuluo : wanna bahra ittirin asmun nns. yan iãyyän : yan igmrn.a tn iäalb yan : ad tn ittr yan.iv ira a t tëbbut : iv ira ad t tssgmit.axlawiy : awliwan, wanna dar ur illi usmun niv amddakæl.
amawal
1. tjyyr ur tïïaf imi. ma ad tga?2. ar ittwddan ur ar ittçalla. ma ad iga?3. imun d uvaras, yasi tukrist nns. ma ad iga?4. immvi, ur iïïaf içuëan. ma ad iga?5. tagåst inu dar unsram, adis inu dar ugzzar. mad ad giv?
49
tasugrt 4 : askan d usmigl xf tväft g ubrid
Asntl d usurs n umsawaä: taväft g ubrid
tizmmar n umsawaäu ad çëv iwlafn, sawlv.u ad aæzv timukrisin nna xf d iwin iwlafn.u ad fkv ismigiln d yusan s usmrs n talviwin n uskan.u ad afv yat tmukrist yaänin, fkv ismigiln d yusan.
tizmmar n tvriu ad vrv aäëiã amskan.u ad aæzv timukrisin nna xf d yiwi uäëiã. u ad d ssufvv ismigiln illan g uäëiã.u ad afv talviwin n uskan illan g uäëiã.u ad aæzv asnay n uäëiã amskan.
tizmmar n tjëëumt d usfti1. taj^ëëumt
u ad rmsv, sniyv tiwinas s talviwin n uskan. u ad rmsv, sniyv tiwinas s talva tanabawt.
2. Asftiu ad ssftiv imyagn g wurmir s «ad».
tizmmar n tirrau ad smdv aäëiã amskan s talviwin n uskan.u ad ariv aäëiã amskan.
- ad ur nzggr g tuççumt n uvaras. - ad ur nttbbi g wammas n ubrid.- ur nçkæi g wammas n ubrid.
- iqqan d ad nbbi avaras sg usaka n imikiln. - iqqan d ad nbbi abrid sg usaka n imikiln.- iqqan d ad nçwa abrid sg usaka n imikiln.
50
tasugrt 4 : askan d usmigl xf tväft g ubrid
amsawa^^ä
asurs amzwaru
- ad ur ntturar g uvaras.- ur ntturar g ubrid.
- mla d nkk, ad tturarv g usays. - mr d nkk, ad tturarv g usays. - mli d ncc, ad tturarv g usays.
asurs wiss sin
idir, iga arba amzzav, da ittbbiabrid sg usaka n imikiln.
tasugrt 4 : askan d usmigl xf tväft g ubrid
51
1. ad çëv tasna n uçlmaä, iniv ma ad gis illan.2. ad iniv ma ad ismunn ngr iwlafn ad.
1. ad çëv tiwlafin n usurs amzwaru, snumlv tnt.2. ad afv tamukrist illan g usurs amzwaru.3. ad fkv ismigiln d yusan. 4. ad çëv tiwlafin n usurs wiss sin, snumlv tnt.5. ad afv tamukrist illan g usurs wiss sin.6. ad wcv ismigiln d yusan.
1. ad afv yat tmukrist yaänin nna ssnv.2. ad iniv ismigiln d yusan.
amsawa^^ä
tawjja / tacamma
asays
ad çëv
ad ssnv ad smiglv
ad smiglv
52
tasugrt 4 : askan d usmigl xf tväft g ubrid
ad ssiriwv amawal inu rar taväft : arr taynit, rar anli.bbi : zgr, çwa.iv : mala, mc.tugt : kigan, aïïaã, bzzaf.Asidd, isaddn : tifawt, tifawin. ad nëaja : ad nqql, ad nggani.iv ur ta nzgr avaras : dat ad nbbi abrid.talgåit : taruggut.
ad afv g uäëiã imnawayn n twinst ad ommrs ad nçwa abrid.
arr taynit ! cqqan ibridn ! tugt n imikiln ar tn kkatnt thiritin iv bbin abrid,ur rurn anli.ha kra n ismigiln xf mamk rad nbbi avaras :1. mala illa usaka n imikiln d isaddn n usikliqqan d ad n^ëaja ar va tili tifawt taz^g^^åavt, bddnt thiritin, pma ad nçwa abridsg usaka n imikiln.2. iv illa usaka n imikiln, maca ur llin isaddn n usikl mqqar illa usaka n imikiln, ad ur nttettu ad nsmuqql xf ufasi nnv d uçlmaä nnv iv urta nzgr avaras.3. mc ur illi usaka n imikiln d isaddn n usikliqqan d ad nsti yan udvar g nttannay tihiritin d ittasan sg ufasi d uçlmaä. ad nçëkigan n tikkalt vr ku tasga dat ad nbbi abrid.4. mala illa ugrbrid ur nttettu ad nbdd xf usali, nsmaqql xf ufasi nnv d uçlmaä nnv, nbbi abrid sg usakan imikiln. ommrs ad nç^wa g wammas n ugrbrid.5. iv illa ubrbridiqqan d ad nkk xf tlgåit ittawin s tsga yaänin n ubrbrid. ar bahra gis ttazzalntthiritin. ur sar rad nbbi avaras g wammas n ubrbrid !
rar taväft g ubrid !
tivri
amawal
Asaka n imikiln
abrbrid agrbrid
tasugrt 4 : askan d usmigl xf tväft g ubrid
53
tivri
asali
isaddn n usikl
ad rarv xf isqsitn ad1. ma xf isawal uäëiã ad ?2. ma rad ijëu g uvaras iv ur nrur anli ?3. g man tifawt ad nçwa abrid ?4. xf man advar ad nttbbi abrid ?5. ma rad nskr ku tikklt nna nra ad nbbi avaras ?6. mala illa ugrbrid, min ur nttgg ?7. mamk nttbbi abrbrid ?
ad ssnv asnay n uäriã1. man anaw iga uäëiã ad ? mamk tssnd ? 2. man anvmis nttafa g uzwl ?3. max allig llan wuïïunn g uäëiã ? 4. ma illan ddaw n ku uïïun ? mamk tssnd ?
armas
tihirittalgåit
54
tasugrt 4 : askan d usmigl xf tväft g ubrid
da nttafa talviwin n uskan g uäëiãamskan, zun d :
iqqan d ad
ad smdv tiwinas ad s iqqan d ad
1. iv ira yidir ad izgr avaras sg usaka n imikiln, ............ içë xf ufasi nnsd uçlmaä nns.
2. mala lliv tama n isaddn n usikl, ........... ëajiv ar va tili tifawt tazgåavt pmaad çwiv abrid.
3. ad ur ttazzalt g uvaras n tinml, ...........tffvt zikk sg tgmmi.
4. mc tra tifawt ad tbbi abrid, ..............trar taväft.
5. ur tturar g wammas n ubrid, ...........tturard g usays.
tajëëumt
ad ssnv
ad sniyv
1. talviwin n uskan
1. kudnna trit ad tzgrt a^varas, iqqan d ad tsmaqqlt xf ufasi d uçlmaä.2. adday nlla g ubrid, iqqan d ad nrar taväft.3. milmi mma txsd ad t^çwid abrid, iqqan d ad tsmuqqld xf ufusi d uçlmaä.
ad çëv
tasugrt 4 : askan d usmigl xf tväft g ubrid
55
da ttafa talva tanabawt s : ur jjun = ur jjin
ad ssnv
tajëëumt
da nttafa talviwin n uskan g uäëiã amskan.mla d nkk = mr d nkk = mli d ncc
ad smdv tiwinas ad s mla d nkk / mr d nkk / mli d ncc.
1. ibbi urba abrid s tazzla …………….., rad smaqqlv g umzwaru xf ufasid uçlmaä.
2. tturarn irbatn s tcamma g wammas n ubrid………………, ad urarv g yijj nwansa d yusin, am usays.
3. da ittddu urba g wammas n ubrid ......................, ad dduv xf usali.
ad ssnv
ad sniyv
1. tzgr nadya avaras g tuççumt n ugrbrid.mla d nkk, rad zgrv xf usaka n imikiln.
2. ibbi ïaëiq abrid, ur yannay xf ufasi nns duçlmaä nns.mr d nkk, ad annayv xf ufasi inu d uçlmaä inu.
3. içwa karim g wammas n ubrbrid.mli d ncc, ad çwiv g truggut ittawin sujmmaä inn.
ad çëv
2. talva tanabawt
ur jjun urarv g tuççumt n uvaras.ur jjin nttu ad nrar taväft g ubrid.ur jjin içwa abrbrid g wammas nns.
ad çëv
ad nçwa abrbrid sg truggut
ad ur ntbbi g ugrbrid
56
tasugrt 4 : askan d usmigl xf tväft g ubrid
ad smdv tiwinas ad s imyagn «ëçm», «als», «ml» g wurmir s ad.1. tra titrit … .... adlis nns n tmazivt.2. ran inlmadn d tnlmadin … .... tallast g tdala.3. yuf awn, … ... abrid i irbatn m^ççiynin..
ad ssftiv imyagn «kcm», «adf», «sv» g wurmir s ad
asfti
ad sniyv
imyagn «ëçm», «als», «ml» g wurmir s ad
1. riv ad ëçmv as^ëjm, ad ikcm uzwu. 2. tra massa yamna ad tals tanfust i titrit.3. iqqan d ad nml i irbatn mç^^çiynin mamk nttbbi abrid.
ad ssftiv imyagn «ëçm», «als», «ml» g wurmir s ad
ad çëv
ad ëçmv ad alsv ad mlv
ad tëçmt/d ad talst/d ad tmlt/d
ad iëçm ad yals ad iml
ad tëçm ad tals ad tml
ad nëçm ad nals ad nml
ad tëçmm ad talsm ad tmlm
ad tëçmmt ad talsmt ad tmlmt
ad ëçmn ad alsn ad mln
ad ëçmnt ad alsnt ad mlnt
ad smdv tiwinas ad s ur jjun / ur jjin
1. ar tturarn irbatn s twjja n uäaë g wammas n ubrid. nkk, ......... urarv g tuççumtn uvaras.
2. .............irar yidir g ubrid.3..............ddiv vr tinml s tazzla.4. .................. tçwa tifawt agrbrid g wammas nns. 5. ................ nbbi abrid iv tlla tifawt tazgzawt.
ad sniyv
ad çëv iwlafn ad, afv tamukrist.
ad ariv ismigiln d yusan ddawatsn.
ad ariv aäëiã amskan
tasugrt 4 : askan d usmigl xf tväft g ubrid
57
tirra
ad smdv tabrat ad s : - iqqan d ad,- ad ur ttazzalm / ur ttazzalm,- ad ur ttettum / ur ttettum, - mla d nnk / mr d nnk / mli d ncc.
tabrat i imndahn
tamndaht, amndah,arrt taynit ! rarat anli ! ............. tama n tinml nnv. ............. ad trarm taväft i tnlmadin d inlmadn g uvaras.......... ad ttbddm dat n usaka n imikiln afad ad nbbi abrid.................., ad gv amndah amzzav.
inlmadn d tnlmadin n tinml n tifawin
ad lmdv ad ariv aäëiã amskan
tanttalt
! ! !
58
tasugrt 4 : askan d usmigl xf tväft g ubrid
tivmrt n tvri
azlalam ifil ançayë Ifil anmkëaä
ifiln n usikl
llan këaä n wanawn n ifiln n usikl :
1. ifiln n ugddul. ad ur nskr !ifiln ad, gan inçayën, tisgåin nnsn tizgåavin.g ugns nnsn, nttaf awlaf immaln agddul.
2. ifiln n uzuccl iqqan d ad nttgg ! ifiln ad, gan inçayën, ammas nnsn açëwal.g ugns nnsn, nttaf awlaf immaln azuccl.
3. ifiln n imizi: ad narr taynit ! ifiln ad, gan inmkëaän, timwwa nns tizgåavin.g ugns nnsn, nttaf awlaf immaln imizi.
ad ur nzri suäaë.
ad ur nzri suzlalam.
iqqan d adnzri s uäaë.
iqqan d ad nzris uzlalam.
ad nrar taväfti irbatn nna
ittbbin abrid.
ad nrar anli i imikiln lliizgrn avaras.
tilal n uwrar
tasugrt 4 : askan d usmigl xf tväft g ubrid
60
tasugrt 4 : askan d usmigl xf tväft g ubrid
ayur, ayur !
ayur, ayur !ayur, ayur !
ini iyi min ttwaridsg umzwar ar amggar ?ttwariv ibridn b^äan,man abrid va näfaë !ttwariv diha tmçi,tssur akd twsar !ttwariv buydunan,ittru ivïïë afar !
ayur, ayur !ayur, ayur !
siwl iyi xf ujnna,tammurt d rbpur.nnan ad iwwt unçaës tvaydin n unçaë !ad ilellc ujnnas tslatin n unçaë !ad tssu dduncts wafar n udbir !
ayur, ayur !ayur, ayur !
yura tt uzlawi, musawi saoid, irir itt unaçuë, karim lmrsi
izlan
1. twäa d sg tzqqa, ur tëëiç, twäa g waman, tëëç.2. tggur, tççuvuë adan nns.3. tçwa aman, ur tuff.
tiwafitin
tasugrt 4 : askan d usmigl xf tväft g ubrid
61
tara d tmça
tlla yat tmïïuät ar tssgma yat trbibttamççyant ism nns tara. tudja tt d tmïïuät
tamzwarut n urgaz nns. ku ass, tsxub as tmïïuät aäu i tara. yan wass, tnna tmïïuät gr as d yixf nns:«ad aznv tara ad d tzdm g udrar. Dinnav, ad tt tamç tamça,ad tt tettc, hnnav digs.»llig d yuli wass, tskkr d tmïïuät tara sg yiïs, tnna as :«ur vurnv iqqimi ma s nssiviy timssi a illi. hat iqqan km d ad tddud ad av dtawid ca n ikccuän sg udrar»ur tviy tara ad as tini uhu i tmïïuät n babas, tkkr tddu vr udrar.ar tzddm allig tvli tafuyt, tsmun yat tzdmt tamqqrant, tasi tt, tmun d ubridittawin s yivrm. iççay wagåa xf tadawt n tara, ar tteddu vas s ttawil. äëant vifs tillas ur yadtssid datas.Imiq, tffv as d tmça mi qqarn tarir. tnna as i tara :«yuwi d ëbbi imnsi inu! ad km tcv! hat inva iyi laç.»tëëç d tara ca g ukcciä n tzdmt, tãuä vifs g ifassn nns, tav digs tmssi.tara, d ticirrit tamççyant ivudan, tssiv timssi g tdiklt n ifassn nns ar ttãuävf trggin !tgåd tmça acku ur tviy ad ttc ticirrit d trggin g ufus nns! Tggami tmça matqqar i unçar ad issxsi tirggin g ufus n tcirrit nnav, maca, iãuä waäu g trggin,irnu ujajip n tmssi gr ifassn n tcirrit. trwl tmça,tmmt s tawda.tazmrt imqqurn ay illan vur tara, ticirrit tamççyant ivudan!tavul tara tmun d ubrid ittawin vr uxxam nns.llig nn tuwä taddart, tals as i tmïïuät n babas aynna as ijëan. tgåd awd nttat. uryad tviy ad as tsxub aäu.zrin isgåasn, tmqqur tara, tawl, ilin vurs icirran ivudan, ddrn g lman d lhna.
lapbib fuad
tanfust
tamça : ttrhu, tarir. timssi : afa, takat.tidiklt : uraw, urawn. ajajip : apmadju.tawda : ism sg umyag «gåd».
amawal
62
tasugrt 4 : askan d usmigl xf tväft g ubrid
agadir
nkka kullu timizar yat ïïëf n yatkullu ma ad nkka s uäaë, nkka tn s lfëpzun d lhna n ugadir ur ili anawwalaynni tamazirt, mla yufa yanad gis iskr tamazirt nns, arun arrawa mar ibnan agadir s imcä n tammntig asn tigjda s usvar nnk a rripanig as aæfaf s tibinãët, tlup amantiflwin tin jjaj, lqfl win n nnqqrttasarut n ddahab, ifili win lmlfukan ifk ak a bab n äëaft tasarut
amarg n taëëayst rqyya talbnsirt, 1968.
Ayyih awa a atbir
Ayyih awa a atbirma rad tskrt i uãiyyaävar imutr æn Ar iklla v udrarAr inssa v udrar Acku kyyi a f imditlla giti tawdan ëëãaã lli darsrad k yut, zluzzun kAyyih awa a aålifma rad tskrt izznza k bab n taddartUrta tssn tazzwitis tnzit a aålif.
Amarg n ëëayã bizmawn, 1975.
izlan
tasugrt 5 : assullvt xf inmvurn n umzruy azayku
Asntl d usurs n umsawaä: inmvurn n umzruy azayku
tizmmar n umsawaäu ad çëv arratn, ssufvv d invmisn gisn illan.u ad afv anmvur xf d iwin invmisn ad.u ad afv akud d udvar izdin akd invmisn.u ad ssudsv invmisn sg umqqran ar amç^çyan.u ad ssullvtv xf yan unmvur nni ssnv.
tizmmar n tvriu ad vrv, skuv anamk n uäëiã amssullvt.u ad aæzv awrik nna xf illa unvmis.u ad wcv invmisn xf wakud d udvar n uwrik.u ad fkv invmisn illan xf uwrik.u ad ssudsv aäëiã amssullvt.
tizmmar n tjëëumt d usfti1. taj^ëëumt
u ad rmsv, sniyv tiwinas s imçlayn imskann. u ad rmsv, sniyv tiwinas s imqqimn imskann.
2. asftiu ad ssftiv imyagn g warusmid.
tizmmar n tirrau ad ssudsv aäëiã amssullvt.u ad ariv aäëiã amssullvt.
63
64
tasugrt 5 : assullvt xf inmvurn n umzruy azayku
amsawa^^ä
tamddurt n yuba wiss sin
ilul g usg^åas 52 dat n tlalit n lmasip g ifriqya n yi^ççlmä.
in^bä xf kigan n tmizar g muëiïan.
ittwassn s tussna nns tamqqrant g igran n tskla d umzruy dtrkyulujit.
ittwassn s udlis nns «libika» issawaln xf tmurt n imazivn.
immut g wattayn n 23 dffir n tlalit n lmasip.
iddza ugllid yuba wiss sin iqaëiän s yism nns d yismn tmvart nns kliyubaïëa silini, illis n tgllidt n miãëatazaykut.
yuba wiss sinagllid amusnaw
takaëäa tazaykut n ifriqya n yiççlmä
tasugrt 5 : assullvt xf inmvurn n umzruy azayku
65
1. ad iniv man anaw n warratn illan g tasna n uçlmaä.2. ad iniv ma ismunn jar warratn ad.3. ad iniv is jjin çëiv zun d arratn ad. ad iniv mani.
1. ad çëv arra amzwaru, ssufvv d invmisn gis illan.2. ad çëv arra wiss sin, ssufvv d invmisn gis illan.3. ad çëv arra wiss këaä, ssufvv d invmisn gis illan.4. ad ssudsv invmisn s tbridt ad :
- ism n unmvur;- ma ad iga;- akud d udvar n tlalit nns;- akud g immut;- tamazirt xf inbä;- ma s ittwassn;- ism n tmvart nns d ma ad tga;- ivrman n tgldit.
ad ^ ssullvtv xf unmvur nna ssnv.ad ur ttuv ad fkv invmisn :
1. xf yism nns;2. xf ma ad iga;3. xf milmi ilul; 4. xf mani g ilul;5. xf min igga g tudrt nns;6. xf s mi ittwassn.
amsawa^^ä
ad çëv
ad ssnv ad ssullvtv
ad ssullvtv
aqaëiä nugllid yuba wiss sin
66
tasugrt 5 : assullvt xf inmvurn n umzruy azayku
iga masinisa amzwaru agllid amqqran g umzruy amazivazayku. ilul g usg^åas n 238 dat n tlalit n lmasip, g tgldit nmasil. tuva t d argaz idusn. ittmnva xf tmurt nns artingira n tudrt nns. ittwassn s tnaka n iysan d ufrag dtayri n tmazirt nns.
umi yumç tanbaät, yufa masinisa kigan n tmnaäin n tmazirt nnsg ifassn n umddurruy n i^ëumaniyn d umddurruy n iqëïajn.awarni n waïïaã n imnvan, ismun timna^^äin ad, isku yat n tgldittaxatart.
isvuda masinisa tudrt n ugdud nns. isbuvla tadamsa ntgldit nns s ussmvr n ufars n imndi d uzatim d idqqi.issugt inyalkamn imzznzayn akd tmizar yaän.
Anaruz n masinisa : tilelli d tamunt n ifriqya n yiçlmä. lligimmut g usgåas 148 dat n lmasip, iska as ugdud nns yan usmäl imqqurng tmnaät n yivrm n qããnïin. da ttinin ittwassn masinisa amzwaru s wawal nns:«ifriqya i ifriqiyn».
masinisa amzwaru
tivri
takaëäa tazaykut n uzmz n masinisa
tasugrt 5 : assullvt xf inmvurn n umzruy azayku
67
ad ssiriwv amawal inuamddurruy : amakkas n tmizar.tuva t : ikka tt inn. argaz idusn : argaz iãpan.tanaka : tanaya (sg umyag «niy». «niy xf wayyis»).awarni : dffir, äaët.inyalkamn imzznzayn : tasbbabt ngr tmizar.asbuvlu : asmvr, asugt.issugt : isxatr, igga s waïïaã. Anaruz : asitm.
amawal
tivri
ad d ssufvv sg uäëiã invmisn :- xf tnkda n unmvur.- xf tiggawin n unmvur.- xf unaruz n unmvur.
ad afv ma ad ibäan d ma ad ismunn ngryuba wiss sin d masinisa.
ad ssnv asnay n uäëiã1. g man tafult nttaf invmisn xf tnkda n
unmvur?2. g man tafult nttaf invmisn xf tiggawin
n unmvur? 3. g man tafult nttaf invmisn xf tmitar
nns?4. man anaw iga uäëiã ad?
armas
asm^äl n masinisa
68
tasugrt 5 : assullvt xf inmvurn n umzruy azayku
tajëëumt
1. imçlayn imskann
argaz ad irgazn ad tamvart ad timvarin adargaz a irgazn a tamvart a timvarin a
argaz ann irgazn ann tamvart ann timvarin annargaz inn irgazn inn tamvart inn timvarin inn
ad çëv
ad ssnv
ad sniyv
- llan sin n wanawn n imçlayn imskann : 1- imçlayn imskann n wadas niv n twaçit (ad, a)2- imçlayn imskann n tsaggugt niv n usig^åj (ann, inn).
- ur da ttmsasan imçlayn ad akd wassavn nna d ttmunn.
ad vrv tiwinas, smdv tnt s imçlayn imskann d yusan1. anlmad ............. illan tama inu, vurs adlis n umzruy.2. tfulki tdabut ............. illan ngratnv. 3. adlis ........... illan g ifassn inu, issawal xf ugllid masinisa.4. tapnjirt ......... ibddn dat n tpanut inn, txs ad tsv alug.5. ur zmirv ad awäv idlisn ............ illan g tsdlist.6. imudar .......... iqqnn g turtit, ran tilelli.
tasugrt 5 : assullvt xf inmvurn n umzruy azayku
69
tajëëumt
2. imqqimn imskann
argaz ad wad irgazn ad wid tamvart ad tad timvarin ad tidargaz a wa irgazn a yina tamvart a ta timvarin a tina
argaz ann wann irgazn ann winn tamvart ann tann timvarin ann tinnargaz inn winn irgazn inn yininn tamvart inn tinn timvarin inn tininn
ad ssnv
ad sniyv
ttilin imqqimn imskann g udvar n wassav.amdya: tirbatin ad, llant g tdala tid, llant g tdala. tarbat a, ism nns tifawt ta, ism nns tifawt.
ad smdv tiwinas s imqqimn imskann d yusan : 1. islmadn ann, zdvn g xnifra
..........., zdvn g xnifra2. tislmadin inn, zdvnt g taza.
.........., zdvnt g taza. 3. aslmad a, isslmd anv amzruy n lmvrib.
............., isslmd anv amzruy n lmvrib.4. tafruxt ad, ar bahra tettiri ijddign.
............., ar bahra ttiri ijddign.
ad çëv
70
tasugrt 5 : assullvt xf inmvurn n umzruy azayku
xmi nssawal xf tiggawin ur ismidn, nssmras imyagn gwarusmid. da nssftay imyagn am «zdv» «ëçm», «lkm» d«kcm» g warusmid s wallas n uskkil wiss sin n imyagn ad.dat n umyag g warusmid, nzmr ad nsmrs tizlviwin am : «da, ar, la».
ad çëv asfti n imyagn «ëçm» d «zdv», smdv taflwit n usfti n umyag «kcm»
asfti
ad ssnv
imyagn «zdv», «ëçm», «lkm» d «kcm» g warusmid
1. ku ass, iëççm yidir adlis nns n tmazivt.2. ku ass, da iëççm yidir adlis nns n tmazivt.3. ku ass, ar iëççm yidir adlis nns n tmazivt.
ad çëv
Amyag ^«ë^^^çm» g warusmidëççmv
tëççmd / tëççmtiëççmtëççmnëççm
tëççmmtëççmmtëççmnëççmnt
Amyag «zdv» g warusmidzddvv
tzddvd/tzddvtizddvtzddvnzddvtzddvmtzddvmt
zddvnzddvnt
Amyag «kcm» g warusmidkc…m…
…kc…m……kc…m…kc…m…kc…m…kc…m……kc…m……
kc…m…kc…m……
ad sniyvad ssftiv imyagn «ëçm» «zdv» g warusmid
1. ku tanuëçmt n unbdu, (zdv) dar babatnv amqqran g udrar.2. (ëçm) tinml ku ayyur n cuntanbir.3. (zdv) timddukkal inu dat n tmzgida.4. iwdan infkayn, (ëçm) ifassn nnsn d wul nnsn.
ad ssftiv amyag «lkm» g warusmid.
tasugrt 5 : assullvt xf inmvurn n umzruy azayku
71
AD çËV AWLAF, ARIV aäëiã amssullvt XF UWRIK GIS ILLAN.ad awsv i yixf inu s invmisn ad :
1. ism nns : mãïafa pjji.2. talalit : 1971.3. advar n tlalit : ifran, tamnaät n uglmim g yiffus n lmvrib.4. tawuri : amaddal amaälan n tcamma n uäaë.
ad ur ttuv ad afv invmisn yaän xf umaddal ad.
ad ariv aäëiã amssullvt
tirra
ad ssudsv invmisn ad1. tlul g waïlaã anammas, g tqbilt n ayt sxman.2. tddr g uzmz n umddurruy afëanãiã g lmvrib. 3. tawgrat ult oisa, tga tamdyazt tanzbayt. 4. s man aya, tnna timdyazin xf tlelli d tnzbayt.5. tuva ttmnva PMA AD TSLELLI TAMURT NNS LMVRIB.
ad lmdv ad ariv aäëiã amssullvt
tawgrat ult oisa
mãïafa pjji
72
tasugrt 5 : assullvt xf inmvurn n umzruy azayku
tivmrt n tvri
obdlkrim lxïïabi, anzbay amqqran
iga mupmmd obdlkrim lxïïabi anzbay amqqrann umzruy n lmvrib. ilul g wattayn n usgåas n 1882,g ujdir, g tqbilt n ayt waryivr g arrif.ittwassn unzbay ad akswat s tmxsa nns taxatarti tlelli n tmurt nns.ivra mupmmd obdlkrim lxïïabi g yivrm n fasd yivrm n mlilt. tuva tawssna nns d tamQqrant gigran n usslmd d izrfan d uvmis. ikka tt inn arisslmad tamazivt g yivrm n mlilt. g usgåas n1906 idwl d anvmas. g usgåas n 1915, yavul igaamqqran n inbäan.llig d isug umddurruy xf yiççlmä n lmvrib gusgåas n 1912, ikkr mupmmd obdlkrim lxïïabi,ismun inzbayn n arrif, ibdd arndad n isnga ad.iëça adfrir nnsn g waïïaã n idvarn am «ähaë ubaëëan» nna ittwassn s «imnvi nunwal» d «ivribn». g usgåas n 1923, ibdd, altu, arndad n ifëanãiãn nna yiwsn iiãbanyuln. tuva mupmmd obdlkrim lxïïabi anct ittxs tamazirt nns, anct ittwqqar izrfann ufgan waxxa gan isnga. s man aya, issufv d yan uzrf ifrrgn i inkrufn n yimnvi.ifka asn mani va ïïãn, d min va iëëän, d ma ad tcn, d ma ad swn. isbdd imnvanngr tqbilin, inbä ngratsnt s tvdmt.idja mupmmd obdlkrim lxïïabi imvrabin ak^æ kssin iri nnsn g ujnna. acku,irur asn d addur d tindi jar igdudn n umaäal maëëa.
tilal n uwrar
tasugrt 5 : assullvt xf inmvurn n umzruy azayku
aqzin, ittzu g ujnna !
msasan sin imddukkal ad ggn tizmmar nnsn pma ad ddrn s ixarriqn d icïïipn. nnan iwayawya : «iqqan d ad nmyawas, ad njj iwdan çaëën ixarriqn nnv am tidt. Aqqa, sixarriqn, ad nawi min va ntc !».
muddan, imddukkal ad, var yan n ivrm mani ur tn issin ura d ijj. umi iwän, msagarnakd tarwa n tmurt nni. ikkr bu icïïipn amzwaru, inna : «slt a iwdan n yivrm ad. Aqqa,ncnin nttsla min ur ttslim! nçaëë min ur tçaëëm! Aqqa, nknin nxs ad awm nini min illan gtmurt, d min illan g ujnna!».
ibbirh wul n ayt yivrm, nnan asn: «init anv min illan!».ibdd bu icïïipn wiss sin, inna: «aqqa, sliv i yijj n uqzin ittzu g ujnna!».ttbhän iwdan n yivrm, nnan asn : «mavar iïan, ïïawn g ujnna pma ad dinn zun !».
ikkr bu icïïipn amzwaru, inna asn : «wah! Aqqa ra d ncc ttsliv as ittzu g ujnna! minziizmmar ad yili ca n ujäiä, iäwa sigs, pma ad t icc g tqiccat n udrar!».
nnan iwdan n yivrm nni i wayawya : «man aya urittili, minzi ijäaä ur kssin imudarimqqrann am uydi!».
Ayyay! tëëç, i Imddukkal, tmllalt gufus! iwdan n yivrm ur isin sg wawal nnsn.nnan asn: «man aya ur ittili. mala txsm adtawym tudrt nwm, iqqan d ad tggm tawurinwm. Aqqa ixarriqn ur ttiwyn var mani!».inna bu icïïipn wiss sin i umzwaru : «ckkur tssind ad iyi tawsd g ixarriqn inupma ad nawi amkli». irra xafs umddukklnns : «nccin nmtawa ad ac awsv g ixArriqn ntmurt ur lli g yinni n ujnna!».
74
tasugrt 5 : assullvt xf inmvurn n umzruy azayku
tanfust
tasugrt 5 : assullvt xf inmvurn n umzruy azayku
75
fazaz
isul uçuë nnc a fazaz izgzaw
isul ad d issili ala ad isslhu
isul ad ixatr ad t annin injda
isul umalu nnc ad t amçn imzdav
sg ma ayd llant tmsmunin g udvar
sg ma ayd usin ayt uxam nnc anzgum
sg ma ayd ttilin kuci nnsn g ugraw.
iãpa uynna vifc ittini umzruy
iãpa c umur ur c ilamma agåd yuk
iãpa ufrag n tmagit nna av tgit
iãpa uvbalu nnc issufv tirgåin.
lakbir lvaziinuçaë , 2007
tizlit
fazaz : adrar n waïlas anammas.Ala : afriwn n imvayn d winn isæla.
amawal
76
tasugrt 5 : assullvt xf inmvurn n umzruy azayku
pmad unamir
yan wass g yiä, iduy d pmad unamir, yaf d yat tinirt bahra ifulkin ar as tvmmalpnna. yamç as afus, ittr as ad tt yawl. trar as d mas tra. maca, tskr dis ad aszwar isku sa ipuna trgl yat tsarut ; d immas ad sar tt ur tçë. iskr s wawal llias tnna. immas n pmad unamir, ur tçäaë ad ur tssn mamk tga tmvart n yiwis. tqqlaylliv idda pmad unamir s ugadaz, ar ttlli aylliv tufa tasarut n ipuna lli, tawlilmma ar tn të^^ççm yan s yan. is as ka tssfld tinirt, tgr itli nns g wakal, tffv gusëçm, tayl d ignwan. lliv d yavul pmad unamir, ur d yufi amr itli n tsmunt nns, yasit, s kigan n unzgum, iddu iniy ayyis nns ar dar yigidr, yini as: «buyh a igidrazgzaw, asmun inu vlin d ignwan!»irar as d yigidr: «vrs i wayyis nnk a pmad unamir s awa tlkmt mmu udlal ijjan»irar as d pmad unamir: «mmak qqrsv i wayyis inu, mu giv ilguma n wurv ayllivakæ mdan?»irar as d wayyis nns: «tjja lmut a bab inu, iv tlkmt dar mmu udlal ijjan!»ivrs i wayyis lli nns, ifk t i yigidr. icc t aylliv ijjawn, yasi ilmma pmadunamir xf tadawt nns, isslkm t ar tavbalut lliv ttilint tinirin. ar ittqql aylliv d tucka tsmunt nns ad d tagm, igr as nnitli nns g tbuqqalt. taæz t, munn ilmma stgmmi n tinirt lliv zzrin kigan nwussan çilnin. yan wass g wussann tfaska, tini as: «riv addduv ad çëv tawja inu ;maca, ad nn ur tagåt ddutçëut ad!»lliv tdda, yini d yixfnns: “iqqan d ad ssnv ma adillan ddu tçëut ad». lliv tt issinf, yanni nn immasar ukan ttini: «ma rad iyi ivrs i ussfkinu, a pmad unamir inu, a pnnanu!»igr as d tuzzalt ur tt tlkim,iäë d ilmma s wakal ar ittini: «inva iyi uãmmiä n ngr tgnaw a immi!».
tanfust
77
Tasugrt 6 : annvms xf twuri n im^ççyann
Asntl d usurs n umsawaä: tawuri n imççyann
tizmmar n umsawaäu Ad çëv awlaf, sqsav xf ma ad gisn illan.u Ad aæzv tamukrist n usurs.u Ad nnvmsv xf Uwrik n tmukrist ad.u Ad nnvmsv xf izrfan n imççyann.u Ad nnvmsv xf kra n tmukrist yaän.
tizmmar n tvriu Ad vrv, skuv anamk n uä^ëiã annvmas.u ad a^æzv tamukrist illan g u^ä^ëi^ã ad.u Ad aæzv iwrikn illan g uäëiã ad.u Ad aæzv isqsitn iqqnn s tmukrist n usurs.u Ad d ssufvv invmisn illan xf tmukrist ad.u Ad aæzv asnay n uäëiã annvmas.
tizmmar n tjëëumt d usfti1.tajëëumt
u ad rmsv, sniyv tiwinas s talviwin n usqsi.u ad rmsv, sniyv tiwinas s imqqimn imilan.
2. asfti. u ad ssftiv imyagn g warusmid.
tizmmar n tirrau ad nnvmsv xf ca n tmukrist n twuri n im^ççyann s isqsitn d yusan.
78
Tasugrt 6 : annvms xf twuri n im^ççyann
amsawa^^ä
mli d as tufa!tkkat, tgllint,
tamara gtaddarin n
middn. llan a illi,
maca idrusma tn issnn.
max, ur da tettddutrbat ad s tinml ?
is ur llin izrfann imççyann ?
is tufit, aimma, ad avtsawlt xf
izrfan ad ?
awd nkk, riv addduv vr tinml
Tasugrt 6 : annvms xf twuri n im^ççyann
79
- ad çëv awlaf n tasna n uçlmaä, aæzv iwrikn gis illan.- ad aæzv awrik lli xf d yiwi unnvms.- ad d ssufvv tamukrist xf d yiwi unnvms, iniv mamk tt ssnv.
- xf uwrik : 1. ma ad tga trbat ad?2. mcta n isgåasn ad as tfkd?3. min tettgg ?
- xf tmukrist4. ma ad tga tmukrist n trbat ad ?5. man advar d iqqan ad gis tili ?6. man isqsitn ya^än tufid ad tn twcd xf tmukrist ad ?
- xf ufssay n tmukrist7. is llan izrfan vur trbat ad ?8. ma ad gan izrfan ad ?
ad stiv yan uwlaf, nnvmsv xf uwrik d tmukrist gis illan.
Ad awsv i yixf inu s tflwit ad
amsawa^^ä
ad çëv
ad ssnv ad nnvmsv
ad nnvmsv
isqsitn xf uwrik
- ma ad iga ...? - min iona.... ?
- mcta... - mcpal... - mnnaw n isgåasn... ?- ma ayd ittgga... ? - min ittgg... ? - ma ad iskar ?
isqsitn xftmukrist
- mani g illa - mani illa ?
- ma ad gan imizitnn twuri nns?
- man advar diqqan ad yiliuwrik ?
isqsitn xf ufssayn tmukrist
- is llan izrfan nimççyann ?
- MA LLAN izrfan nimççyann ?
- mani nttafa izrfan nimççyann ?
- is tn ttwqqarnmiddn g tmazirtnnv ?
tIWILAwin n umgnu
- is tçäaët ad… ? - ma tzmrd Ad.... ?- is tufid ad ...?
Tanmmirt!
S TAÄFI
INVMI
80
Tasugrt 6 : annvms xf twuri n im^ççyann
isul iqqim, ngr walln n yidir d tifawt, Uwlaf n trbat nni ittmrratn g taddarin nmiddn.
idir: «is tufid, a imma, ad anv tinid max allig xddmn imççyann ?
massa yamna : llant its n twacunin, a memmi,iããifiän tarwa nnsnt vrtwuri afad ad asnt awsnt gtudrt nnsnt iddv ganttimçlaä.
tifawt: is ggudin imççyann ad ?
massa yamna : ggutn, a illi! aïïaã n tfrxind ifrxan, ttggn s uvil, kigann twuriwin sg tmçi nnsn.
idir : ini iyi, a imma, man twuriwin ttggn ?
massa yamna : tiwuriwin nna ttggn, cqqant!llant trbatin izzruyntudrt nnsnt ttmrratnt gtåmma n middn. da skarnt,iä d wass, aynna asnt innabab d lal n taddart. llanim^^ççyann izzruyn ass nnsn gigran. llant tpnjirin, izzruyn ussanNnsnt ttagmnt. llan dav ipnjirn, ikllan ttasin agåatn iççayn g igadazn.
tifawt : igllinn ! is da ttviman g tmara ad, ku ma tkka tudrt nnsn ?
massa yamna : isgåasn xf isgåasn, ur da ttafan ad urarn, ur da ttafan ad vrn niv adsgunfun. imççyann ad, igllinn, waxxa xddmn kigan n isgåasn, ttviman gtmara sg tmçi nnsn ar umggaru n tudrt nnsN.
tifawt: max ur llin i^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^zrfan n im^^^^^^^^^^^^ççyann ?
massa yamna : llan izrfan g warratn. msasant xafsn tmura n umaäal. illa awd wassamaäLAN N izrfan N imççyann, ar tn id nsktay ku ass n 12 yunyu.»
tawuri n imççYAnn
tivri
Tasugrt 6 : annvms xf twuri n im^ççyann
81
tivri
ad ssiriwv amawal inuits n twacunin : ca n twacunin, kra n twjiwin, its n txamin.max allig xddmn : maymmi xddmn.iããifiän : ittaznn. ggudin : ggutn, llan s waïïaã, llan s kigan.s uvil : s bzzez, s bzziz, s yivnan.ikllan : ikkaln, zzrayn ass nnsn.iä d wass : iä d uzal / tamddit d wass.
amawal
ad rarv xf isqsitn ad 1- ma xf d yiwi uäëiã ad?2- maymmi xddmn its n irban d its n trbatin sg tmçi nnsn ?3- man tiwuriwin ttggn ? mamk gant twuriwin ad ? ini mamk tssnd.4- swingm, tinid mani g d iqqan ad ilin imççyann ad. 5- mamk tëçça twuri n imççyann tudrt nnsn ? 6- ini amnad nnk, tfkt yan ufssay i tmukrist n imççyann ad.
ad ssnv asnay n uäëiã annvmasllant snat n tfulin g uäëiã ad : - tafult n tnkda n tmukrist.- tafult n unnvms xf tmukrist ad.1. af tifulin ad g uäëiã. 2. ssufv d tiguriwin n unnvms sg tfult n unnvms :
isqsitn, tiwilawin n umgnu.
armas
ku arba d trbat lan amurnnsn g tinml
2. imçlayn imilan
tsqsa tslmadt izza inlmadn d tnlmadin nns.taslmadt izza : is d tiwim imassn nnun n tvri ?Ayyur : nkki, iwiv d imassn inu n tvri.taslmadt izza : i cmm a tilila, is d tiwit imassn nnm n tvri ? tilila : yah, llan g wacckaë inu.taslmadt : i ckk a ziri d kmm a muna?ziri d muna : ula nccnin niwi d imassn nnv.
82
Tasugrt 6 : annvms xf twuri n im^ççyann
tajëëumt
1. talviwin n usqsi
tsrs titrit isqsitn ad pma ad tnnvms xf twuri n imççyann1. is da xddmn imççyann ?2. max allig xddmn ?3. mani g xddmn ?4. man anaw n twuriwin skarn ? 5. ma llan izrfan n imççyann ? 6. milmi d ffvn izrfan ad ? 7. mnnaw n izrfan ayd illan ?
ad çëv
ad çëv
ad ssnv
ad sniyv
da nssmras talviwin n usqsi pma ad nennvms xf ca n uwrik niv kra n tmukrist nivca n tvawsa.
is = ma. mani = mani g milmi = managu = mantur = man asra.max = maymmi. man mnnaw = mcta = mcpal.
1. ad vrv isqsitn n titrit, alsv asn s usmrs n imnawayn n tlviwin n usqsi n snnj.2. ad vrv aäëiã n tvri, ssufvv d sigs talviwin n usqsi.3. ad srsv isqsitn pma ad nnvmsv xf wass anmaäal n imççyann.
Tasugrt 6 : annvms xf twuri n im^ççyann
83
3. imqqimn imilan
1. avanib inu. winu, wnninu.2. tanakat inu. tinu, tnninu.3. idlisn nnv. winnv, yinninnv.4. tinakatin nnv. tinnv, tinninnv.
ad çëv
tajëëumt
ad ssnv
ad sniyvad ariv tiwinas s usmrs n imçlayn imilan. Ad awsv i yixf inu s umsawal illan g
tasna 82 d tflwit illan snnj.
ad sniyvad vrv tiwinas, snflv imçlayn imilan s imqqimn imilan
1. adlis inu. …………….. .
2. tasffaät inu. …………….. .
3. ilugn nnv. …………….. .
4. tisrramin nnv. …………….. .
imqqimn udmawannNkk / ncc
kiyy/ckkkmm/ cmm
nttanttat
nkæni / nccnin ænnin / knniw
ænninti /knnintnttni / nitni
nttnti/ nitnti
imçlayn imilaninu
nnk / nncnnmnnsnnsnnv
nnun / nnwmnnunt / nnænt / nncnt
nnsnnnsnt
amznzi
84
Tasugrt 6 : annvms xf twuri n im^ççyann
da nssftay imyagn am «adf», «als», «aæz», «agm» d «amç» g warusmid s tmrnutn iskkiln «tt». nçäaë ad nssmrs «da», «ar» niv «la» dat n imyagn ad g warusmid.
asfti
ad ssnv
imyagn «adf», «aæz» d «als» g warusmid
1- ku ayyur n cutanbir, ttadfn inlmadn vr tinml.2- da anv ttals immatnv tamqqrant tallasin ku iä. 3- Ar ttaæzv iwrikn g iwlafn n ku tamsirt n umsawaä.
ad çëv asfti n imyagn «adf» d «als», smdv taflwitn usfti n umyag «aæz»
ad çëv
ad sniyvad ssftiv imyagn g warusmid
ku ass, (adf) inlmadn d tnlmadin vr tdala sin s sin. çë ziri ! (als) tanfust i ultmas. ku imalass, (als) titrit i tzlit afad ad tt tpsu.ku asgåas, (amç) ku ma lmdv g tinml.
Amyag «adf» g warusmidTtadfvTtadfd / Ttadft
ittadftettadf
nttadftettadfmtettadfmt
ttadfnttadfnt
Amyag «als» g warusmidTtalsvTtalsd / Ttalst
ittalstettals
nttalsteTtalsmteTtalsmt
Ttalsnttalsnt
Amyag «aæz» g warusmid... ...aæz…
… …aæz… … … …aæz
… … … …aæz… … … aæz
… … … … aæz…… … … … aæz… …
… … aæz…… … aæz … …
anamas n iburksn
Tasugrt 6 : annvms xf twuri n im^ççyann
85
ad stiv yan uwlaf, nnvmsv s isqsitn d yusan.ur tettuv ad nnvmsv :
- xf uwrik.- xf tmukrist.- xf ufssay n tmukrist.
ad nnvmsv xf twuri n imççyann
tirra
ad çëv iwlafn, nnvmsv s isqsitn d yusan. Ad awsv i yixf inu s tflwit n tasna 79.
Ad lmdv ad nnvmsv xf twuri n imççyann
isqsitn xf uwrik
- awtay nns
- anaw (arba / tarbat) - advar n tzdduvt nns
isqsitn xf tmukrist
- tiwuriwin n uwrik - imizitn n twuriwin nns - akud d udvar n twuri nns- Anaruz nns
isqsitn xf ufssay ntmukrist
- izrfan n imççyann
-anaw n izrfan ad-Asmrs n izrfan ad
imgni inä
86
Tasugrt 6 : annvms xf twuri n im^ççyann
tivmrt n tvri
lan amur : darsn tasvart nnsn, varsn taãvaët nnsn.Aynna ira ig t : mamc ma iga.illa xf tmizar n umaäal ad… : iqqan d var tmura n umaäal ad....asvan : iga lislam asvan n imuslmn.
amawal
is tssnm izrfan nnun a imççyann ?
1- ku arba d ku tarbat, lan amur nnsn g yism d tawja. 2- ku arba d ku tarbat, lan amur nnsn g udwas ifulkin, d wutci tn ittajjan ad
mvurn.3- ku arba d ku tarbat, lan amur nnsn g tinml. ad ssnn ad vrn, ad arin, ad ssiïïn,
ad urarn d ad swunfun.4- ku arba d ku tarbat, lan amur nnsn g usgmi.5- ku arba d ku tarbat, lan amur nnsn g uwqqr aynna ira ig t u^çuë nnsn d uælu nnsn niv
asvan nnsn.6-illa xf tmura n umaäal ad frgnt i imççyann sg umrmd waxxa iga win ayt uxam nnsn.7- ur illi xf urba niv tarbat ad skrn tiwuriwin icqqan.8- ku arba d ku tarbat, lan amur nnsn g usiwl s tlelli.9-illa xf tmura n umaäal ad frgnt i irban d trbatin immuoäën. 10- illa xf tmizar n umaäal ad ur sskcamnt tarwa nnsnt g imnvan illan ngratsnt d
tmizar yaän.tasuvlt n «izrfan n imççyann»
tilal n uwrar
Tasugrt 6 : annvms xf twuri n im^ççyann
88
Tasugrt 6 : annvms xf twuri n im^ççyann
imndi nnm, Alum nnm
tgga tqnannct adwal akd wuccn. msasan ad^ççun imndi. umi d tiwä tkrza, tssntitqnannct tkrrz. tnna as i wuccn: ugur auccn, ssiv iyi d afus. maca, irarxafs s taäãa: cmm, a taqnannct, krz ! nkk,ad dduv ad ïïfv addar inn, pma uriwïïi xafm.
tgga tqnannct, tagllint, tawuri nns. umi dyiwä unbdu, yuçv yimndi, tssntitqnannct tmjjr. tnna as i wuccn, amdwal nns:ugur a uccn, ssiv iyi d afus. maca,irar xafs wuccn s taäãa: cmm, ataqnannct, mjr! nkk, ad ëapv var yill ad t ïïfv pma ur xafm issfay. tmjr tqnannctigran, tgga imndi d taffiwin. Sg ssinni, tddu var wuccn, tuf it vas ittazzl,inïïu, ittirar g yijdi n yill. tnna as: aqqa, rxxu mjrv, ugur ad iyi tssivd afuspma ad nssrwt. maca, uccn, irar xafs s taäãa: nkk, ad dduv ad awiv aäu pma adtzzuzzrd. tugur tqnannct, tgllint, tssnti tssrwat. umi tsala, tbäa imndi xf ulum,tgga imndi g txuncay, tsbdd atmun, yus d vars wuccn, inna as: iwa, rxxu ad nbäa.nkk, ad ksiv imndi, cmm, ad tisid alum. trar xafs tqnannct: waxxa, maca, iqqan d add nawi inbäi pma ad ibäa jaranv. yaäãa wuccn, inna as: ëup, awi t id! ha ! ha ! ha !
tffv tqnannct. cway, uca tudf d. tzrv d s yijj n tzyawt, tarbu tt id. tnna as i wuccn:jjall, aqqa tggid tawuri nnk amntnna. yisiwuccn aäaë, ijjull aqqa igga tawuri nnsamntnna. xas, ijj n wuccay ad iffv sg tzyawtnni. isvuy wuccn, igåd. irwl s tazzla,iäaën ttawän as imjjan. Awarnas uccay, ixsad t iïïf. isvuyyu wuccn maëëa min vars gtmijja nns. iqqar as: «a lalla taqnannct inu!surf iyi, imndi nnm, alum nnm! a lalla taqnannctinu! imndi nnm, alum nnm!».
tanfust
Tasugrt 6 : annvms xf twuri n im^ççyann
89
tizlit
tirart
Ur riv ad mmtv
Ur riv ad mmtv
Ar d sfldv i taïãa n ifrax g umaäal.
Ur riv ad mmtv
Ar d ijjawn ku afrux g ivrman.
Ur riv ad mmtv
Ar d annayv tirbatin qqap jaj n tinmal.
Ur riv ad mmtv
Ar d amçn im^ççyann amur nnsn d yusan.
Ad afv tiguriwin immaln mani g illa umur nnsn i im^ççyann.
Awrar adlis aswunfu awrav Tinml ayur insi
ayt uxam askka utci ismvurn urti asgmi tiï afrag
ism tamazivt
adwas içiln
90
Tasugrt 6 : annvms xf twuri n im^ççyann
Agadir ifawn
Agadir ifawn,ikllan amanifaw v ignwan, ifaw i wakal kul ma ad d tmaggart ntta a f isawlgan angur n tumrt issn tn ku yan.
zzin n ugadir ifaw, iga zun d ayyurifka tifawt i wakal, ifka tt i ignwaninna v nn illa umallay, ar t id ittvawaliv t inn lkmn timitar n ufulki ad çëëanistara gis, ifjjij iëup ad tthnnan.
zzin n ugadir ifaw, iga zun d ayyurhad luäa, hann imudal, ijddign d wamanlbpë zun d nnqqrt, amlal nns gan urvfulkin imuran, ijaëifn lli olanin afulki n tvazut, azuzwu d taääangiwin
Agadir ifawn,ikllan amanifaw v ignwan, ifaw i wakal kul ma ad d tmaggart ntta a f isawlgan angur n tumrt issn tn ku yan.
imuzzar n ida utanan, iwin d amanaçëu nns gan asafar, i kigan d waïïan.tiznit, tfëp s imazzaln, tqqn tanbalintafrawt, tsrs nn lluz immimn d wataytaznaxt, tfëp s inbgiwn, tssa tikäifin
inaçurn amarg fizyuntaqaëiät tuddizt «agadir ifawn» 2005.
izlan
91
tasugrt 7 : assfru n tumant tamassant
asntl d usurs n umsawaä : asddi amaddur
tizmmar n umsawaäu ad çëv arra, aæzv tumant ittwasfran.u ad aæzv ifëäiãn n warra.u ad ssfruv ifëäisn n warra s tbridt tamssfrawt d yusan.u ad ssfruv tumanin nniän n usddi amaddur.
tizmmar n tvriu ad vrv, rmsv aäëiã amssfraw.u ad aæzv tumant ittwasfran g uäëiã.u ad d ssufvv sg uäëiã ifëäiãn n tumant ittwasfran.u ad d ssufvv sg uäëiã tawnavt n usddi amaddur.u ad d ssufvv ammakn imssfrawn illan g uäëiã.u ad aæzv asnay n uäëiã amssfraw.
tizmmar n tjëëumt d usfti1. taj^ëëumt
u ad rmsv, sniyv tiwinas s talviwin n tfada.u ad rmsv, sniyv tiwinas s twila tattwavt.
2. asftiu ad ssftiv imyagn g warusmid.
tizmmar n tirrau ad ssudsv aäëiã amssfraw s tawsa n iwlafn.u ad ariv aäëiã amssfraw s tawsa n iwlafn.
tindrt 3: afgan
da yakka wutci azmar
92
tasugrt 7 : assfru n tumant tamassant
amsawa^^ä
mamk ittili usddi amaddur?
amdya n usddi amaddur :
tindrt 2: amudrtindrt 1 : amvay
tasugrt 7 : assfru n tumant tamassant
93
1. ad çëv tasna n uçlmaä, iniv ma xf d tiwi. 2. ad iniv is jjun çëiv zun d a¨rra ILLAN G tasna n uçlmaä d mani.
1. ad çëv tasna n uçlmaä, afv ifëäiãn gis illan (azwl, amdya,iwlafn)
2. min illan g uzwl? 3. man taguri n usqsi illan g uzwl? max?4. man amdya ittwasfran? 5. ma ad ismunn ngr umdya d iwlafn?6. mannawt n tindar ad illan g umdya n usddi n tasna n uçlmaä. ma ad gant?7. ma ad ismunn ngr tindar ad?8. ad çëv iwlafn sg 1 ar 3, ssfruv mamk ittili usddi amaddur.
1. ad çëv iwlafn ad, ssfruv asddi amddur.
2. ad awsv i yixf inu s tflwit ad :
amsawa^^ä
ad çëv
ad ssnv ad ssfruv mamk ittili usddi amaddur
ad ssfruv asddi amaddur yaän
imaddarn
addag tamurvi agru/aliga ifivr/alåmaä igidr
tiguriwin issfrunasvun ngr issfrutn
- acku / iddv / minzi; - afad ad / pma ad;- vmkann af / s man aya /
aynna a xf.
tiguriwin issudusnissfrutn
- g umzwaru;- ilmma /day / uca;- dav / div; - g umggaru.
tamawalt
- amaddar, IMADDarn ;- tafukt ; tindrt, tindar ;- utci/ amtcu ;- azmar.
94
tasugrt 7 : assfru n tumant tamassant
mamk ittbbi usddi amaddur?
tivri
adal timlçit tagant ayyis n waman angmarislman
da immal usddi amaddur ma ad icttan mi. da issntay s umvay ismd s umdlap. ivtëça yat sg tindar nns, rad ibbi usddi amaddur am min imsarn g yan ivrmamççyan, g tmazirt n kungu g ifriqya. g yivrm ad, myarn imzdavn ad cttan islman nna gmmrn sg wasif. maca, ass xf wass,ar ttidrusn islman g wasif allig afuän. max ?
sin isgåasn dat n wufuä n islman, sskmän imzdavn tagant pma ad ssiriwn ivrm nnsn.tagant ad, av ttafan iysan n waman utci nnsn. imudar ad, kudnna ccan, ar ttddun s wasif.da gis skarn timl^çit nnsn. timlçit ann ad ictta wadal nna ttettn islman. maca, sg maisskmä ufgan tagant, ffvn tt iysan n waman, tbbi tml^çit, yafuä wadal. s man aya, urqqimin islman nna gmmrn imzdavn n yivrm ad.
tasugrt 7 : assfru n tumant tamassant
95
tivri
ad ssiriwv amawal inuamdlap : amudr igmmrn imudar yaän.tindar : amagut n tindrt, imaddarn ittilin g usddi amaddur. myarn ad cttan islman : nnumn ad ttettn islman / walfn ad ttettn islman. Am imsarn g.. : zun d mklli ijëan g.../am uynna ijëan g…afuän : ur qqimin. mmndan.sskmän tagant : jdrn tagant / svusn tagant.
ad afv imnawayn n tguriwin ad:iv : .................... s man aya : .................... am : ....................pma ad : ....................
amawal
ad rarv xf isqsitn ad 1. ma ad issfraw u^äëiã ad? mamk tssnt?2. ma ad igan asddi amaddur?3. milmi ayd ittbbi usddi amaddur?4. ad d ssufvv sg uäëiã max allig ibbi usddi amaddur g yivrm.5. ma ad ismunn ngr tagant d islman?6. ad iniv amnad inu xf tmukrist n ayt yivrm ad.
ad ssnv asnay n uäëiã llant këaät n tfulin g uäëiã ad:- azwl d uwlaf, tasddart tazwarayt, tasddart n ussfru.
1. man invmisn nttaf g uzwl d iwlafn n uäëiã?2. ad afv tafult n ussfru g uäëiã, iniv mamk ssnv. 3. ad iniv man anaw iga uäëiã ad. ad iniv mamk ssnv.
armasad ur nsskmaä tagant !
da nssmras talva n tfada kudnna nra ad nsrs tafada i kra n tigawt. mac…ad = mala...ad = iv…rad niv mc ur…ad = mala ur…ad = iv ur…rad
ad ssnv
96
tasugrt 7 : assfru n tumant tamassant
ad zdiv tiwinas s talviwin n tfada1. nsmun arras. nsvuda turtit nnv.2. da issa aæfay. imvr kigan.3. tlla tafukt d waman. mvrn imvayn.4. illa unçaë. yili yimndi. 5. nttbbi addagn. ttili tnzruft.
tajëëumt
ad sniyv
ad zdiv tiwinas s talviwin n tfada1. ur illi unçaë. idrus yimndi.2. ur llin imvayn. mmttn imudar. 3. ur llin imvayn. ibbi usddi amaddur.
ad sniyv
1. talviwin n tfada
1. bbin imzdavn addagn. iëça usddi amaddur.- mc da ttbbin imzdavn addagn, ad iëç usddi amaddur.- mala ttbbin imzdavn addagn, ad iëç usddi amaddur.- iv ar ttbbin imzdavn addagn, rad iëç usddi amaddur.
ad çëv
2. ur llin waman. tbdd tudrt.- mc ur llin waman, ad tbdd tudrt. - mala ur llin waman, ad tbdd tudrt.- iv ur llin waman, rad tbdd tudrt.
ad çëv
ad ur nttbbi addagn !
ssizdigat av tawnnaät nnv
tasugrt 7 : assfru n tumant tamassant
97
tajëëumt
da ttilin yits n imyagn g twila tattwavt s usmrs n «ttwa». da ittmsasa umyag g twila tattwavt akd wassav nna t i^äfuën.
ad snflv tiwinas vr tawila tattwavt
1. ssnn middn tamazirt nnv s tmazirt n lmvrib................................................................................................................................................
2. gmrn middn izm amggaru n wa^ïlaã.
...............................................................................................................................................
3. ëçan ibuvas addagn n yidgl.
...............................................................................................................................................
ad ssnv
ad sniyv
2. tawila tattwavt
1. icca ifivr agru. ittwatc ugru.2. igmr igidr tiskrin. ttwagmrnt tskrin.3. ssnn inlmadn tavarast n usfru tettwassn tvarast n usfru
ad çëv
izm / Ayrad abavus idgl
98
tasugrt 7 : assfru n tumant tamassant
1. ad ssftiv imyagn g warusmid- (ml) anv islmadn d tslmadin aïïaã n tvawsiwin.-(gr) afëaä g udvar nns, mc trid ad tvudu twnnaät.-ku ayyur n cutanbir, (sv) tnlmadin d inlmadn idlisn imaynutn.-ku ass, (fl) tadala nnv tzddig.-ku tikklt nna tdda tawja nnv vr tagant niv aftas, (fl) advar nns izddig.
2. ad ssftiv amyag «fl» g warusmid
ad çëv asfti n imyagn «ml» d «gr» g warusmid, smdv taflwit n usfti n umyag«sv».
asftiimyagn «ml», «gr», «sv» d «fl» g warusmid
1. ar anv tmmal tsugrt ad assfru n usddi amaddur.2. immal anv u^äëiã n tvri mamk ittbbi usddi amaddur.3. da nggar afëaä g udvar nns pma ad nszdig tawnnaät nnv.4. ku asgåas, ssavnt tnlmadin d inlmadn imassn n tvri.5. ur ar ffalv imddukkal inu g ubrid.
ad çëv
amyag «ml» g warusmid
mmalv
tmmald /tmmalt
immal
tmmal
nmmal
tmmalm
tmmalmt
mmaln
mmalnt
amyag «gr» g warusmid
ggarv
tggard /tggart
iggar
tggar
nggar
tggarm
tggarmt
ggarn
ggarnt
amyag «sv» g warusmid
s… …vv
ts… …vd /ts… …vt
is... ... v
ts... ... v
ns... ... v
ts... ... vm
ts... ... vmt
s... ... vn
s... ... vnt
da nssftay imyagn zun d «ml», «gr», «sv» d «fl» g warusmid s wallas n uskkilamzwaru n umyag d tmrnut n uvri «a» amdya : ml mmal gr ggar
sv ssav fl ffalnçäaë ad nssmrs «da», «ar» niv «la» dat n imyagn ad.
ad ssnv
ad ariv a^^äëiã amssfraw
tasugrt 7 : assfru n tumant tamassant
99
tirra
ad ssudsv tiwinas sg 1 ar 8 s tawsa n iwlafn ad.
ad lmdv ad ariv a^äëiã amssfraw
1. s man aya, iqqan d ad nfrg ku tindrt n usddi amaddur. 2. mc yafu^ä kra n umudr g usddi amaddur, rad mmtn imudar nna t ittettn. 3. aqaymëun d titrit n yill ar cttan tadalut. 4. awd nttni, da tn cttan islman imqqrann am ïïun. 5. islman imqqrann, ar tn igmmr ufgan, iskr sisn tirmt nns. 6. mamk ittili usddi amaddur g yill ? 7. llan g yill a^ïïa^ã n wanawn n imaddarn : imvayn d tdalut d islman. 8. ar ictta uwqqas ïïun.
ad çëv iwlafn, ariv aäëiã amssfraw
ur ttettuv: 1. ad srsv asqsi xf usddi amaddur ad.2. ad nkdv aynna rad ssfruv.3. ad ssfruv s usmrs :
- n tguriwin issudusn issfrutn : g umzwaru, ilmma / day / uca, g umggaru.- n tguriwin issfrun asvun ngr issfrutn : acku / iddv / minzi.- n talviwin n tfada : mc / iv / mala.
amvay ilan tikunda takkalt aylal uccn
mnnaw n wanawn n imaddarn ad illan g usddi amaddur ?llan smmus n wanawn n imaddarn g usddi amaddur.
1. imsyufa : g umzwaru n usddi amaddur, nttaf imvaynam tuga d waddagn d ijddign. imaddarn ad, nqqarasn imsyufa minzi ssmarn matca nnsn s ixfawn nnsn stawsa n tafukt d waman d umazir.
2. imstuga : nttaf imudar am tvaät d udadd ugbur. imaddarn ad, da asn nttiniimstuga iddv da ttettn imvayn am tuga dwalim d waqqayn n is^æla.
3. imsksumn : llan dav imaddarn zun dtakkalt d ugru d wuccn d yizm.imaddarn ad, ar asn nttini imsksumnacku ar cttan aksum n imudar ya^än.
4. inarmutn : llan altu imaddarn am ufgan. imaddarn ad, nqqarasn inarmutn minzi ttettn imvayn d uksum.
5. imssrciyn : g umggaru n usddi amaddur, da ttilin kran imaddarn nna ittddrn ddaw n wakal, zun d ibxxuyn dtwkka d iårsln. imaddarn ad, ar sfruruyn imaddarnmmutnin. ar sigsn cttan kra, ajjn kra, ig amazir i imvayn.
100
tasugrt 7 : assfru n tumant tamassant
tivmrt n tvri
tilal n uwrar
tasugrt 7 : assfru n tumant tamassant
102
tasugrt 7 : assfru n tumant tamassant
tirja n umksa
tuva ijj umksa irk^æs var ijj n bab n txswin d ifunasn. ku ass, tuva t ikssi cwaytsg trussi, ismuna tt g yijj n tqdipt i yuyl g tnwalt nns. umi tt iccur, inna g yixfnns: trussi a, ad t xmmrv i wussan ibarcann.
ijj n wass, i^^ëggp d sgtrwsa. i^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^ççl g tnwalt, ucayili ittxa^^^^^^^^^^ëa^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^ã. ixzar gtqdipt snnj nns, uca yiliittarja. inna as: «ih ! ataqdipt. aqqa, ad zznzvtrussi nnm s frank. ad sigssvv ict n txsi. tixsi nni, adtaru tixswin nniän. ad ggvtpimmrt. sg ssnni, ad ttzznzv, ad svv tifunasin. adarunt tiynduzin. ad tnt zznzv,ad svv tilvmin. tilvmin nni,ad arwnt ijouän. ad ggnttpimmrt tmvar. iwa, xmi vadwlv d bu wagra amqqran, adssilyv ijj n ibrgmmiimvar. ad as qqarn iwdan:«cnna mara inna tt !».
ibbirh wul nns, innupmz, icmzg uoddis, uca irni, inna : «ad rzuv ad awiv ict n tmvart tcna a^^^^^^^^^^^^^^^^ï^^^^^^^^^^^^^^^^^^ïaã. ur vars butsarwas. ad vari yili ijj upnjir ivuda, yif maëëa ipnjirn. ad t ssymv, ad tsvrv. ad ilmd tivit. maca, mala igga ãëabt niv yugi ad yisi s wawal inu, ad t wtvs ukccuä a. ad as ggv : «ddaf, ddaf !»
umi, yisi umksa akccuä nns g ujnna, iväë d taqdipt nni n trussi xf uzllif nns, ucatëëç. tnnvl as d xf yiri d uorur !
tanfust
tasugrt 7 : assfru n tumant tamassant
103
tasmunt n tuda
zikk, llig ar sawaln imudar, tlla yat tgujilt tar immas g taddart nnsn nttat dbabas d tmïïuät n babas d istmas sg babas. tagujilt ad, ism nns tuda.
iddv ur tt tpmil tmïïuät n babas, tgra vifs agåa n taddartkul. sg ma ayd d ttnqqar tafukt, d tuda tsmun, tssirid, tssnwa.ur da ttafa ad tkmz ixf nns, qqimnt istmas da tturarnt.
mani æn tlla yat tydit vr middn ad, ism nns tasmunt,tozz cigan vr tuda, ar dids tbïïu aynna n imiq nwutci nna as takka tmïïuät n babas.
yan wass, tlla tuda ar tszdig taddart, tsli tydit da as tsawal :
«ddu ad tswunfud , adj iyi ad am smunvtaddart». tëçm gis tuda alln d yimi,tnna as : «is tssnd ad tsiwld ?»
tïãa tydit, tnna as i tuda «ddu, dduvr tvmrt nna g nttetta hat srsv am cagis». tddu tuda vr unsa nna myarntda gis ttettant, taf nn utci azddag,anaäfat ivms s yan lcttan umlil.ttc, tsu, tavul d vr tsmunt taftaddart tmun, utci inwa, iobannaridn. tnna as i tydit nns :
«mimc tggid i uya ad t tsmunt ?» trar d vifs tnna as :
«ma ayd km iddan. sg wass ad, ur sar ttasi anzwum i awd imiqq».
zrin wussan, tannay tmïïuät n babas n tuda, tarbibt nns tavul tdus,tavul tvuda; tvalis d anct n twuri nna ttgga tuda ayd tt isvudan. tkks as tt, tgr tt vr istis. maniæn, isla memmis n ugllid n tmazirt nna s tvudi n tuda, yazn d imazann nns, ittr tt, yawltt. tawi dids tuda tasmunt vr abrgmmi nna as iska ugllid.
tanfust
104
tasugrt 7 : assfru n tumant tamassant
tiddukkla !
yan wass, ikla nn yan uvëäa imççiyn g bëëa. llig d ikcm s taddart, tsaqsa t immas:«mani g nn tklit ar vila?- ar ttirarv d umddakæl inu amucc.- max ur tssint! avëäa d umucc ur jjun gin imddukkal!- max?- acku, iv yufa umucc avëäa, ar
t ictta! vmkan a xf d iqqanad sul dids ur ttirart.
- waxxa! tanmmirt xfissfrutn ad a immainu pnnanu!»
amucc, vd nttan, tsqsa tyimmas : «mani g nn tklit arvila?- ar ttirarv d umddakæl
inu, avëäa.- max ur tssint! amucc d
uvëäa, ur jjun ginimddukkal!
- max?- acku, nkknin n imucca, ar nctta
ivëäayn ! vmkan a xf d iqqanad tcct amddakæl nna nnk askka!
- waxxa! tanmmirt xf issfrutn ada imma inu pnnanu!»
llid askka, ar d ittnqqar umucc tiflut n taddart n uvëäa: «ffv d a amddakæl inuad nirar!- uhu! ur ad nn ffvv, acku issfrutn nna illan g yixf nnk, ad illan g winu!»
tanfust
tasugrt 8 : assn^çi xf ustay n tazzulin
Asntl d usurs n umsawaä : tazzulin
tizmmar n umsawaäu ad ^çëv, aæzv tavawsa nna xf illa ussn^çi.u ad d ssufvv inçatn imakadn d inçatn inmgaln. u ad stiv ca n tazzult, fkv inçatn inu s usmrs n tguriwin n ussnçi.
tizmmar n tvriu ad vrv, skuv anamk n uäëiã amssnçay.u ad afv tazzult nna xf illa ussnçi.u ad ssufvv inçatn imakadn d inçatn inmgaln.u ad aæzv asnay n uäëiã amssnçay.
tizmmar n tjëëumt d usfti1- tajëëumt
u ad rmsv, sniyv tiwinas s imassn n ussnçi.u ad rmsv, sniyv tiwinas s imçlayn arunmiln.
2- asftiu ad ssftiv imyagn g warusmid s «ad».
tizmmar n tirrau ad smdv taflwit s tikki n inçatn imakadn d inçatn inmgaln xf kra n
tazzult.u ad ariv aäëiã amssnçay xf ca n tazzult nni ttxsv.
105
106
tasugrt 8 : assn^çi xf ustay n tazzulin
amsawa^^ä
man tazzult txsd ad tggd xmi va tmvrd ? maymmi?
«iv mqqurv, riv ad gv «nkki, ur riv ad gv tamarirt ackuamarir afad ad sslkmv ur dari agëä ifulkin. yuf iyi adtibratin n tayri d ufra.» gv tamssasfrt afad ad sujjiv imu^äan.»
«xmi va mvrv, xsv ad dwlv «ncc, yif vari ad gv amssxsid tamstant pma ad bddv xf minzi issnjam middn.»izrfan n im^ççyann.»
«adday mvurv, riv ad gv «nkk, ur nniv ad gv tansramt, flän iyi Ansram akswat pma ad d ssufvv ifassn. mc ufiv ad gv tinbäit iddvsg ifassn inu iskkinn çilnin.» riv ad smsasav ngr middn.»
tasugrt 8 : assn^çi xf ustay n tazzulin
107
1. ad çëv tasna n uçlmaä, iniv ma xf d iwin iwlafn. 2. ad iniv ma ismunn ngr iwlafn ad.
1. mnnaw n isqsitn ad illan g tasna n uçlmaä. ma xf d yiwi kuasqsi?
2. ma xf isawal ku awrik? mamk isawal xf ustay nns?3. ad iniv is masasan iwrikn xf ustay nns, iniv mamk ssnv.4. ad d ssufvv inçatn imakadn d inçatn inmgaln. 5. “ur tlli kra n tazzult yufn tnniän”, wc amnad nnk.
-ad stiv tazzult xsv, iniv max?-ad stiv tazzult nna ur riv, iniv max?
ad awsv i yixf inu s imassn n ussnçi n tflwit ad :
amsawa^^ä
ad çëv
Ad ssnv ad ssn^çiv
Ad ssn^çiv
taslmadt
amkni
asbbab
tazzult nna riv
xsv ad gv… riv ad gv…minzi / acku /iddv …pma ad / afd ad…mqqar /waxxa…maca…
tazzult ur xsv
ur riv ad gv…ur xsv ad gv…minzi / acku /iddv …pma ad / afad ad…mqqar /waxxa…maca…
maëëa tazzulin varsnt tibvurin d twiva. tga tazzult n unvmas yat sg tazzulin nna xf
ur msasan middn. llan yinni gis i^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^çaëën aïïaã n tvariwin,
ilin winna gis i^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^ttannayn kigan n wagarn.
tga tazzult n unvmas, vr yinni gis i^çëëan
tibvurin, annuëçm xf umaäal; minzi anvmas
ittmuddu g tmazirt nns d tin bëëa, Pma ad
irzu invmisn nna issiwiä i middn. tazzult
ad, addur nns imqqur, acku ttajja anvmas
ad imsagar akd inmvurn n tdamsa d tussna d
tsrtit. s man aya issiriw unvmas tussna nns d
tin middn.
maca tga tazzult n unvmas, dar winna gis içëëan
tiwiva, tin tmara, iddv tawuri ad, gis
bahra n tmukrisin d imizitn.
kigan n immuddutn ttajjan
Anvmas ig^åj xf twacunt nns, ajjn
t ad yakka udm nns i imizitn n
imnvan. vas g usgåas n 2007
mmutn g imnvan ugar n 77 n unvmas
g tmnaäin n umaäal.
waxxa tga tazzult n unvmas tin
imxumbar, llan wnni tt ittirin,
acku da sslkamn, s tazzult ad,
invmisn i middn.
108
tasugrt 8 : assn^çi xf ustay n tazzulin
tazzult n unvmas
tivri
tasugrt 8 : assn^çi xf ustay n tazzulin
109
tibvurin : min icnan g tazzult /aynna i^çiln g tazzult.tiwiva : min ur ivudin g tazzult / aynna ur ifulkin g tazzultAddur : atig axatar.ig^åj xf twacunt nns : yaggug xf tawja nns niv xf ayt uxam nns.Ajjn t ad yakka udm nns : ttjjan t ad iwc udm nns.
amawal
tivri
ad rarv xf isqsitn ad1. man tazzult xf isawal uäëiã ?2. is msasan middn g umnad nnsn xf tazzult ad ?3. ma ad igan amnad n yinni ittxsn tazzult ad? ssufv
d inçatn nnsn.4. ma ayd igan amnad n winna ur ittirin tazzult ad ? ssufv d inçatn nnsn.5. mamk isala u^äëiã ad ?6. wc amnad nnk xf tazzult ad.
Ad ssnv asnay n uäëiã amssnçayllant këaät n tfulin g uäëiã ad:1. tazwarayt : tankda n uynna xf illa ussnçi.2. tafult n ussnçi : inçatn imakadn d inçatn inmgaln.3. tafult tamggarut : tikki n umnad n imuran.
ad vrv aäëiã :- afv tasddart g llan inçatn imakadn.- afv tasddart g llan in^^çatn inmgaln.- iniv min iqqnn tasddart tamggarut vr tsddarin yaänin.
armas
anvmas n tunnunt
tamsmnidt n invmisn
110
tasugrt 8 : assn^çi xf ustay n tazzulin
tajëëumt
1. imassn n ussnçi
- ixs masin ad ig amssxsi. tazzult a, tssnjam iwdan sg tmssi.- ixs masin ad ig amssxsi minzi tazzult a tssnjam iwdan sg tmssi.
- ira yidir ad ig amarir. tazzult ad, ar tsslkam tibratin n tayri d ufra.- ira yidir ad ig amarir acku tazzult ad ar tsslkam tibratin n tayri d ufra.
- tra nadya ad tg tinbäit. tazzult ad, da tsmsasa ngr middn. - tra nadya ad tg tinbäit iddv tazzult ad da tsmsasa ngr middn.
ad çëv
ad çëv
ad ssnv
ad sniyv
da nssmras «minzi», «acku» d «iddv» afadad nfk tamntilt n kra n tvawsa.
minzi = acku = iddv
ad ssnv
nssmras maca pma ad nwc amnad anmgal
ad zdiv tiwinas s minzi / iddv / acku1. txs nadya ad tg tamstant. tazzult ad, ttbdda xf izrfan.2. tra titrit ad tg tamssasfrt. tazzult ad, tssujjuy middn. 3. ira yitri ad ig anvmas. tazzult ad, ar tsslkam invmisn i middn.
- tazzult n unvmas, addur nns imvr. illa gis waïïaã n tmara.- tazzult n unvmas, addur nns imvr, maca illa gis waïïaã n tmara.
amarir
2. imçlayn arunmiln
maëëa tazzulin, varsnt tibvurin d twiva.qqap tazzulin, vursnt tibvurin d twiva. tazzulin akæ, darsnt tibvurin d twiva.
ad çëv
ad ssnv
ad sniyv
imçlayn arunmiln, ur da ttmsasan akd tguriwin nna d munn. maëëa = qqap = Akæ
1.Ad smdv tiwinas s «maëëa» / «qqap» / «Akæ»- tazzulin ..., darsnt addur amqqran.- ... tazzulin ttettrnt aïïaã n twuri. - ... tazzulin, gisnt tamara.
2.Ad sniyv tiwinas ad s usmrs n «maëëa» / «qqap» / «Akæ»- timddukkal n tifawt, ttxsnt tazzult n unaçuë.- middn, da ttirin tamazirt nnsn.- inlmadn d tnlmadin, ar ttirin tanuëzmt.
tasugrt 8 : assn^çi xf ustay n tazzulin
111
tajëëumt
ad sniyv
ad zdiv tiwinas s maca- riv ad gv amarir. ur dari ag^ëä.- xsv ad gv amssxsi. tssagåad iyi tmssi. - riv ad gv amssayl. digi timlillay.
imssayln
amskar
112
tasugrt 8 : assn^çi xf ustay n tazzulin
nzmmr ad nsmrs imyagn g warusmid s «ad» akd tiguriwin am : iqqan d, yuf, icna, ifulki, riv, xsv, viyv…
ad çëv asfti n imyagn «gmr» d «adf» d «sv» g warusmid
asfti
ad ssnv
imyagn g warusmid s «ad»
- ifulki ad ngmmr islman g wakud nnsn. - iqqan d ad ttadfn inlmadn s tinml ku ayyur n cuttanbir. - yuf ad tssavt imassn n tvri dat n ukccum n tinml.
ad çëv
Ad gmmrv ad ttadfv ad ssavv Ad tgmmrd /t ad ttadfd/t Ad tssavd/t Ad igmmr ad ittadf Ad issav Ad tgmmr ad tettadf Ad tssav Ad ngmmr ad nttadf Ad nssav
Ad tgmmrm ad ttadfm Ad tssavm Ad tgmmrmt ad tettadfmt Ad tssavmtAd gmmrn ad ttadfn Ad ssavn Ad gmmrnt ad ttadfnt Ad ssavnt
ad sniyv
1. ad ssftiv imyagn g warusmid s «ad»- ittxs masin (adf) g tsdlast n tinml. - ar ttirin ifrxan d tfrxin (sv)
timlsit tamaynut. - iqqan d (gmr) ingmarn ij^äaä g wakud n
tgmart nnsn.
2. Ad ssftiv imyagn « ^ëçm», «als», «ml»g warusmid s «ad».
angmar d uydi nns
tasugrt 8 : assn^çi xf ustay n tazzulin
113
1. ad stiv yat tazzult.2. ad srsv inçatn imakadn n tazzult ad.3. ad srsv inçatn inmgaln n tazzult ad.4. Ad ur ttuv ad smrsv imassn n ussnçi.
ad ariv aäëiã amssnçay
tirra
ad stiv yat tazzult, afv inçatn, smdv taflwit ad.
ad lmdv ad ariv aäëiã amssnçay
amsgnaf
amssal
aslmadamstan
inbäi
in^çatntazzult inçant imakadn ................................................. ....................................................................................................................................................................................................
in^çatn inmgaln ................................................. ....................................................................................................................................................................................................
........................................
Acku = minzi = iddv, …
pma ad = afad ad……
s man aya = aynna a xf = vmkann a f
mqqar = waxxa
maca
tazzulin nni xf ur jjin nslallan ca n iwdan ttggn kra n tazzulin nni xf ur jjin nslag tmazirt nnv.g karulina n yiççlmä, illan g tmurt n amirika, danttafa ca n middn, tawuri nnsn, ssgman ivlaln pma adggn sigsn ampizwar ittilin ku asgåas g tmurt nnsn.g tmizar n urubba, llan kra n middn, tawuri nnsn, ttawiniyyäan n wiyya^ä pma ad tn ssufvn ad ssaran g turtitin dtaganin.s man aya, nzmmr ad nini: «ku ijj d twuri nns !».
114
tasugrt 8 : assn^çi xf ustay n tazzulin
tivmrt n tvri
akal n tmvarintga «tmsmunt n wakal n tmvarin» yat sg tmsmunin illan g yiççlmä n lmvrib.tamsmunt ad, tusi anzgum n ufragd waray n idqqi nni igan sgtazzulin tizaykutin n tmizar nyill agrakal. «tamsmunt n wakal ntmvarin», tsmutti tawuri nidqqi nna izdin vas d ifckan syat n twuri nna iqqnn s t^çu^ëi. dvi,nttafa kigan n iskkinn ittwaggn sgidqqi. iskkinn ad, gisn iælaniçiln d wunuvn nna igan timitar ntussna tamazivt. tawuri n tmsmunt ad, tla addur amqqran, acku da tsmun ngr tussna tazaykut dtussna tamaynut.
tilal n uwrar
tasugrt 8 : assn^çi xf ustay n tazzulin
amkraz d tarwa nns
yuca ijj n uwssar s wussan nns tt^ëapn ttudrusn,tudrt nns tg^gur ad tbdd. tuva iwdan, maëëa,ttlavan as amkraz amivis. Minzi, tudrt nns amntlla iska tt s twuri n tmurt. s man aya, iggaaïïaã n wagra. umi d iwän wussan nns ad immt,ilava xf tarwa nns ad d asn vr uxxam mani illa.udfn vars, imïïawn g tiïïawin. inna asn : «qqnmtawurt d tqqimm arndad inu !» ixzar xf ufusi d uçlmaä, iãwä g tmurt, inäëtamuvli nns g udmawn n tarwa nns, uca inna asn : «slt a tarwa inu min awm va iniv ! aqqa, g tmurtnnv illa gis waïïaã n wurv. maca, ur ssinv man ansa g ittwaffr. s man aya, mala txsmad tggm agra, iqqan d ad xafs tvçm, pma ad ttafm. iqqan d ad tggm maëëa tizmmarnwm pma ad t id tkksm».isqinft uwssar amivis, uca irni, inna : «varwm, a tarwa inu, ad tzznzm acal nwm !aqqa, acal a, d wnni d içuëan nwm, d wnni d ijjin imvarn nwm. d wnni knniw d issvmyn,issymn ar ami tmvarm. tudrt nwm, a tarwa inu, tssur akd tmurt nwm. S man aya, malatxsm ad tafm urv vzat tamurt nwm, rzut ansa mani illa !». immut umkraz amivis g uyur n vuct. Umi t näln tarwa nns, kkrn ad vzn tamurt, rzzun xfwurv d tbanyut. Nqcn acal tivmart, tivmart. ur jjin ansa ur t nqicn. aCal, idwl ifif.Maca, walu, ur ufin min asn inna babatsn ! swingmn akdyixf nnsn, nnan as : umi, ur nufi urv, iqqan d ad gisnççu imndi. Asgåas nni, yus d uvmmuy. twca tmurt tayafut.ccurn tarwa n umkraz amivis tisarfin, ggin agra. ku asgåas, nqqcn, crrzn, qqazn tamurt. maca, urttifn urv nni ! g wansa ad t afn, tticc asn tmurtafars n imndi d igumma, d tfsut. immrni wagrannsn, immrni usnddi, ccurnt tisarfin nnsn. Asgåas awarni usgåas, rmsn, tarwa n umkrazamivis, tivit n babatsn.
116
tasugrt 8 : assn^çi xf ustay n tazzulin
tanfust
tasugrt 8 : assn^çi xf ustay n tazzulin
117
Awïïuf d ubarjuj
ikka tt inn yan uwïïuf d yan ubarjuj zdvn g yan waddag amqqran. abarjuj da izzrayass ma ayd ila g izlan. lkamanja g ufus, allun g uäaë, izlan g imi...da ittaylal ingrigdjign d isælaar ittirar :
«tçilt a tudrt, tçilt a tafukt,Axiknid a ussan irvan !Axiknid a ussan ivzzafn !Plan igdjign d waman n ivzran !...»
Awïïuf, ntta, illa da ismuttur irdn g inurar, dtmçin g imrdal. ma ayd ila wass, ur da itsula...izri unbdu, yiwä umwan, awïïuf d ubarjuj ku yangisn iäfar tawuri nns. imil, han tagrst tsugr d s udfl d usmmiä d wussanigzlaln. abarjuj, igllin, immv as uçnnaë, ibzg as wallun, bbint as tgzwin n lkamanja.iqqim ar yalla. Ar ittini:
«Ap nns i ddunit ! tamxibt itbëëamn,ddan wussan ivudan, iwän d wussan n tmara d buhyyuf,mani km a tafukt, mani k a anrvi ?»
Awïïuf, ntta, iqqn d vifs tiflut. tasraft nns tuff syirdn d tmçin. Almssi nns, gis utci d unrvi. da disuggur sg usëjm ar ittannay adfl ivms i umrdul.
yan wass, han abarjuj da vifs d ikkat tiflut, ar ittini:«a gma awïïuf ! ëçm iyi ad rvv imiqq, ëzm iyi ad tcv ca. ad ur tettut açawan inu,ad ur tettut izlan inu...»maca iqqur as wul i uwïïuf. inna as: «ddu ! mc da tirart g unbdu, iwa dvi cïïps usmmiä».
tanfust
inurar : idvarn nna g nsrwat imndi.tasraft : axbu ivzan ddaw wakal, da gis nsrus imndi.
amawal
118
tasugrt 8 : assn^çi xf ustay n tazzulin
manza k inn?
manza k inn a amkraz manza tizzla nnun manza izmaz lli zrininafulki manza t inn ?
manza k inn a amkraztaåmat inu manza k innmanza tisrfin n tmçin ?ixaban n wudi d tammntmanza iznæaä v taganinmanza aådal n zznbup d llimmanza k inn a amkraz tizzla n ufulki, manza tt inn ? .
lpusin ajgunsg tzlfin n ulili. al aqlam. agadir 2007. tasna tiss 14.
tizlit
tga tamunt tadusi
g yan uzmz lli izrin, ikka tt inn yan urgaz awssar, dars këaä ifrxan. ikãuä iglliniv immut, ad bäun tarwa nns, tëç tawja nns...iggawr ar iswingim ma rad iskr afadad tn ismun.yan wass ivra i tarwa nns, ifk i ku yan gisn yat tkccuät, yini asn: «riv ad çëv maad gitun içäaën ad iëç takccuät nns»... kra igat yan gisn iëç tt dvya.issufv d uwssar këaät tkccuäin yaänin,ismun tnt s ifili. yinna i tarwa nns:«vilad riv ad çëv ma ad içäaën gitun adiëç tikccuäin ad imunn»... Awd yan gisn ur içäaë ad tnt iëç!inna uwssar i tarwa nns: «iv tbäam, rad tëçim zun d tikccuäin bäanin. maca, iv tmunm,han tamunt tga tadusi. Swingmat a tarwa inu g wawal ad.»
tanfust
119
tamawalt n imnawayn
amawal n imnawayn
tasugrt 1ad tftu : ad tddu / ad tëapad vrn i : ad lavan iadday : kudnna, milmi mmaagayyu : ixf / azllif, aqrruajäiä : agäiäakæ : maëëa / qqapamivis : upëic / ifukksaqrzaz : amrjijju/ amcpap/azqram ar as ttinin : qqarn as ar gis ismuqqul : da gis ittraoa / ixzzar daysar ikkmz : icmmz / ikmmzar ingg^ä : ar ilçça/ ihkæaar swingimn : ttxmmamn / ttxaëëaãnatbir : adbir aylliv ëmin : ar ami upln/ allig uplnazzar : acwwafg ugnsu : g ugns, g daxriäwa g ujnna : yayl g ignnaibbaskarn : Accarn, axbacniccä : ipruäjäict n tãïïa : yan ucïïup/ yat tãïïat / askkiä icucf : iftp, ioumiïïf : yumçiknu : yadr/ yudr/ipudrimikr : amxxar/ acffarimyar : innumis ka içëa : var içëa/ vas içëaittamç dar middn : ittïïf sg middnkccmv : ttadfv kra : cakudnna : milmi mma/ addayllig d yusa : umi d yusa, lliv d yuckallig nlkm : umi niwäma ad iga : min ionamas ittwassn ? : s minzi ittwassn?mcta : cpal / mcknufa nn : nufa dinnnwca as : nca as/ nfka aspma ad : afad adtadawt : aorurtaggurt : tiflut/ tawwurttayl : tafru / täwa
120
timukrisin : imxumbartisgniwin : tisinaftjla nufa tt! : Tzla naf tt!/ twääë nufi tt!ttlavan as : ar as aqqranumi : llig, llivur jjun ifka kra i awd yan : ur jjin iwca ca i ca n yijjur jjun : ur jjinvifi : xafi / fllativudanin : fulkinin/ cnAn yan imikk : yan imiqq/ xas ucayan wass : ijj n wassyugi ur iri
tasugrt 2ad iswunfu : ad isunfu, ad izgnfaadf : kcmadida : azbzb / lpss am : zun danccaf : ayzzim / atrscigan : kigan/ a^ïïaãda ilssa : ittiëäiälli : iännaï, iägamIct : yatiqquäeä : igzzuliqqur as ufus : yuçv as ufusisigg : issijivzzif : izzugartixatr g uwtay : imvar g isgåasnllig d yavul : umi d idwl / lliv d yurrima ayd gis illan : min gis illanma ittgg / iskar : min ittggma tn ismunn : min tn ismunnmc : iv / malamilmi mma : kra igan tizi nna... Minzi : acku/ iddvMqqar : waxxaNgr : jarpma ad ur t isfafa : afad ad t id ur issnkr / pma ur t iskkr s man aya : s uya / vmkann a f taäu^^ät : taäufttafugla : tamvratagzlalt : taquäaät tawada : ticli / tiklitcca ifaddn nns : tga tamogazttimlsit : aëëuä / iobann / ihdumntaqbbaät : taq¨ããaët / ar ttqqn ï^^ïnç
121
tqqur as tasa : tuçv as tasa tsul twada nns tfssus : tqqim ticli nns tfsusTumlilt : tacmlaltul n trbat d amqqran : tga tamnafutul n ufrux d açëu : iqqur as wulur sar : ommrsviyv : zmrv / çäa¨¨ëvwnna ikkan tama nns : wnni ikkin tama nnswnna mi imqqur wul : wnni umi imvar wul
TASUGRT 3Aïïan : lhrac / tamaäuntAltu : div / davas d : ack dAynna xf d yiwi : min xf d yiwi/ aynna f d yiwiGr : jar, ingrIfurag : ifrignIhyya : icna/ ivuda / ipla/ifulki /ipëãimsagar akd : immaqqar / immaggarimsiggiln : imrzzutninmvurn : imqqrann / imvarnis tufid : mc tvid, ma tzmmardisqsa is tssn : isqsa ma tssnma s issnti : s minzi issntima tsmdd : is tsmdtma xf sawaln : min xf sawalnmamk : mammcmax : maymmimcpal icna : mkad ifulki / mcta ivudamin tnnid : ma ayd tnnit, ma ad tnnitmlmi va : managu rad Ngr : jarqqim : gawr/ skussiwl vifs : sawl fllas / siwl xafsTamja : tavanimt / talowadtTamvnajt : tamarirttnqq iyi ticti n wallun : ar iyi inqqa usngi n wallun, da iyi tnqqa Tvçant : awal nnc g wansa nnsur ttipln : ur ar ttëmuyn / ur da ttupiln wi issawaln : ma ad isawaln. xf iggi n uya : snnj i man aya / uggar n maya
TASUGRT 4Ad fkv : ad wcvAd Ikcm : ad yadfad nëaja : ad nqql, ad nggani
122
Ad wcv : ad fkvajmmaä inn : aåmmaä ann / s tsga yaäninAnsa : advarrar taväft : arr taynit, rar anliAsays : azzargavaras : abridbbi : çwa, zgrbahra : aïïaã / cigancqqan : qspn ddawatsn : s wadday nnsnijj : yanisaddn : tifawinittawin s tsga yaänin : ittawin vr ujmmaä inniv ur ta : dat ad / dat maku tikklt : ku amurkudnna : adday / mlmi mma / tizit nna ma rad ijëu : min va ijëan / imsarnma xf : min xfmala : iv / mcmqqar : waxxaMra d nkk : mli d ncc / mr d nkkNskr : nggarar taväft : arr taynit, rar anlitalgåit : taruggutTawjja : tacammatisgåin : timwwatuççumt : ammastugt n imikiln : kigan, aïïaã n imsbridnur sar rad nbbi avaras : ommars ad nçwa abridYaänin : nniänYuf awn : yif awmzgr : bbi, çwa
TASUGRT 5ad wcv : ad fkvAkswat : amqqran, axatarAltu : div, oawdanaruz : asitm, açuçäAm uya : ammu, s vmka argaz idusn : argaz iãpan / iqspnarndad : mnidAsbuvlu : asmvr / asugtAsmäl imqqurn : amäl amqqranAttayn n usgåas : ëunuä n usgåasAwarni : dffiricïïipn n ujnna : ixaëëiqn / tikrkas / tipllal
123
Iddza iqaëiän : iwta / iskr/ igga iqaëiänidwl d : yavul dIjddign : tinwwacin / tilullucin / ildjignIkka tt inn : tuvaIngratsnt : jar asnInmvurn : imqqrann, imvarnInyalkamn : imsawaänIsnga : iodawnIssugt : isxatar, issmvr, igga aïïaã Izdin akd : iqqnn sjar : ingrLlig : umi / llivMa ad iga : min ionamani va ïïãn : mani va ggann. Min igga : ma iskr min va iëëän : ma ad lssanNgratnv : jaranvRan : xsnS mi ittwassn : s minzi ittwassntanaka n iysan : tanaya n iysan, (sg umyag “niy”: “Niy xf wayis”)Tapnjirt : tarbatTaxatart : tamqqrant Tayri : timxsaTazaykut : taqburt/ taqdimtTimxsa : tayriTingira : tasyurit/ amggaru / tigaraUdfn : kcmnUmi : lligYaänin : nniänYumç : iïïf
tasugrt 6Ad ur sskcamnt : ur ssidifntawd nkk : ra d ncc / ula nkkAynna asnt inna : min asnt innaAynna ira ig t uçuë nnsn : mamc ma iga uçwaë nnsnCkk : cgg, kyyCmm : kmm, kmmiCqqant : qspntGgudin : ggutn, llan s waïïaã, llan s kiganiä d wass : iä d uzalIä : tamdditIããifiän : ittaznn Iddv : acku / minziidrus ma issnn izrfan : idrus wi issnn izrfan ikllan : ikkaln, zzrayn ass nnsn
124
Imassn nnun : imassn nwmis tçäaët ad : ma tzmmard adIs tiwit : ma tiwidis ur llin : ma ur llinits n twacunin : ca n twacunin, kra n tawjiwin, its n txaminKudnna : xmi / addayLan amur nnsn : darsn taãvaët nnsn / varsn taãvaët nnsnma ad tga? : min tona?max : maymmimax allig : maymmi / max ayllivmaymmi : maxMcta n isgåasn ad v as tfkd ? : mcpal n isgåusa ad as va twcd? / mnnaw n isgåasn
ad rad as tfkt?min tettg? : ma ad tskar? Ma ay da tettgg?mli da as tufa : mla as tufa Mnnaw ayd illan? : mcpal i illan? / mcta illan?Nccnin : nkænin / nccin Nkki : nkk / nccSkarn : ttggnSnnj : iggiSwingm : xaëëãTamara : tammaraTifrxin mççiynin : tirbatin timççyanintkkal tkkat tamara : ar tklla v tmmaratirbatin izzruyn tudrt nnsnt : tipnjirin issodun tudrt nnsntttggn s uvil : ar skarn s bzzez utci : matca / amtcuyaän : yaänin / nniän
tasugrt 7afëaä : arrasafuän : ur qqimn, qäan, mmndanalim : ulumamazir : lvbaram imsarn g : zun d mklli ijëan g...amvay : avmay / avmmuyaqnin : aqninniaqqayn : ivyaynarras : afëaäawtil : ayëçiç / awtulcttan : tettnddaw n wakal : sadu n ucaligidr : ajidrimvayn : ivmmuyniskr sis : igga sigsits n imyagn : ca / kra n imyagn
125
lkmn dvya : iwän dvyamc : mal a/ ivmyarn : nnumnnggar : nnïïë rad : adsskmän tagant : jdrn tagant / svusn taganttafgga : arrimttakkalt : tastit / tabvaynust / iwlilli / qundoatawkka : ikccawntimlçit : tisct / tiscin / tarffuctur ar ffalv imddukkal inu : ur ttjjiv imddukkal inu
tasugrt 8ad dwlv : ad avulv , ad urrivad sjjiv middn : ad sgnfiv middnad yakka udm nns : ad yuc udm nnsaddur : atigagëä : tmijjaamarir : amvnajanzgum : amnusaray n yidqqi : afrag n yidqqidigi : giti / dayiiçaëën : ittannayniddv : acku / minziifckan : tiruraigåj xf : yaggug xfimqqur : imvarittirin : ittxsnizdin : iqqnnmaëëa : qqap, akæmiddn : iwdansis : sigssslkmv : ssiwävtazzult : lxdmttimlsit : aëëuätinn : tnnitla addur : vars addurtssjjuy : tsgnfawinna : wnniwiyyaä : yinniän
126