Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

241ERP และ โซอปทาน

ERP และ โซอปทาน

บทท9

โซอปทาน (Supply Chain) เปนการรวมกนขององคกรตางๆ ททำงานรวมกน

ในการจดหาวตถดบซงถกเปลยนไปเปนผลตภณฑ และถกจดสงใหกบรานคาปลกท

ซงลกคาสามารถไดรบสนคาเหลานนได ในอดตนน ตลาดแบบผกขาด (Monopoly)

จะพยายามบรณาการในแนวดง (Vertical Integration) ซงทำใหสามารถควบคมโซ-

อปทานไดทงหมด (นำมนมาตรฐานไดกาวไปไกลแลวในการบรณาการแนวดง; บรษท

เหลกกไดทำบางสงบางอยางดวยวธการนดวยเชนกน) บรษท Dutch East India

เปนตวอยางแรกๆ ของโซอปทานระดบโลก1 ระบบสงกำลงบำรงทางการทหาร (Millitary

Logistics System) เปนตวอยางทดเลศของโซอปทาน คณคาของโซอปทานคอการควบคม

และประสทธภาพ บรษทในทกวนนเพมประสทธภาพโดยการทำใหเชยวชาญในระดบท

สงขน สงนปรากฏในหลายรปแบบ ซงรวมถงการใชบรการเอาตซอรส (Outsourcing)

แนวคดเบองหลงการใชบรการเอาตซอรส คอ การมผชำนาญการเฉพาะตลอดโซอปทาน

ผซงสามารถทำงานในหนาทเฉพาะทางไดดกวา

การบรณาการในแนวดงทแทจรงนน แนวคดคอการประสานงานโซอปทาน

ภายในอยางใกลชด ในชวงทศวรรษท 1970 และ 1980 บรษทยานยนตมกผกผขาย

และชองทางคาปลกเขาดวยกนไปสการประสานงานโซอปทานอยางใกลชดเพอเพม

ประสทธภาพการผลต (ซงปรากฏใหเหนในรปของการผลตแบบทนเวลาพอด หรอ Just-

in-time) ทกวนนเทคโนโลยคอมพวเตอรชวยใหเราไดรบประโยชนทเหมอนกนมาก

มายตลอดทวทงการประสานงานระหวางองคกรตางๆ การเกดระบบ ERP พรอมดวย

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

242 ERP สำหรบผบรหาร : ประเดนในการเลอกใช ดำเนนโครงการ และขยายผล

เทคโนโลยโทรคมนาคมไดชวยโซอปทานใหมประสทธภาพเพมมากขน

จากการสำรวจครงหนงพบวา เกอบ 20% ของผผลตในสหรฐอเมรกาไดนำ

สวนขยายของโซอปทานไปใชในระบบ ERP ของตน แมจะหางไกลจากความเปนสากล

โดยนอยกวา 1 ใน 3 ของอตสาหกรรมไมมการวางแผนสำหรบสวนขยายเชนน (ตรงกน

ขามกบการสำรวจในสวเดนซงอยท 46%)2

ในบทนจะ :

t อธบายวาโซอปทานคออะไร และขอไดเปรยบทโซอปทานใหคออะไร

t อธบายถงระบบการวางแผนชนสง (Advanced Planning System) ในการ

สนบสนนโซอปทาน

t กลาวถงบทบาทหนาทของตลาดแบบออนไลนในโซอปทาน

t ทบทวนถงแนวคดของการผลตแบบลน (Lean Manufacturing) ในบรบท

ของ ERP

ขอไดเปรยบของโซอปทานโซอปทานสามารถใหความไดเปรยบทางการแขงขนจากตนทนและคณคา3 ใน

ดานของตนทน ประสทธภาพการผลตสามารถทำใหเกดผลลพธทสนเปลองนอยกวา

ในดานการสงมอบ คณคาทเพมขนอาจไดมาดวยความมประสทธภาพทางลอจสตกส

ซงนำไปสตนทนทตำลง การประสานงานทดขนของแคมเปญโฆษณา การบรการทยก

ระดบขนจากการทำงานในสดสวนปรมาณทใหญขน หรอวธการอนๆ

หนงในสงจงใจทสำคญทสดสำหรบบรษทดานการผลตในการนำ ERP ไปใช คอ

การปรบปรงการปฏสมพนธและการสอสารกบผขายและลกคา4 ดงนน ERP จงมบทบาท

ในการสนบสนนกจกรรมของโซอปทาน การศกษาผผลตในแถบตะวนตกตอนกลางของ

สหรฐอเมรกามากกวา 400 รายพบวา 20% ของบรษททถกสำรวจไดนำสวนขยายดาน

โซอปทานไปใชกบระบบ ERP แลว และอก 25% กำลงวางแผนอย5

การตดตงระบบ ERP โดยทวไปอาจสรางขอจำกดบางอยางในการสอสารนได

ดวยระบบ ERP ทมงเนนเฉพาะเรองภายในองคกร อาจสรางขอจำกดใหแกการประสาน-

งานโซอปทานได6 แมวาระบบ ERP เออตอการบรณาการขอมลตลอดโซอปทานใน

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

244 ERP สำหรบผบรหาร : ประเดนในการเลอกใช ดำเนนโครงการ และขยายผล

ทไดรบอกหลายอยาง องคกรเหลานนซงกาวไปกบระบบแบบเปดมากขนไดรายงานวา

ไดรบประโยชนจากการปฏบตการดานการสงซอและลอจสตกสเพมขน10 อนเทอรเนต

ทำใหโครงสรางพนฐานทางขอมลสารสนเทศมความสมบรณ ทำใหการเจรจาตอรอง การ

แบงปนองคความร และการประมวลผลธรกรรมงายขนและเรวขน บรษทแบบดงเดม

อาจถกเขยออกจากการแขงขนไดโดยกลมโซอปทานทใชอนเทอรเนตทมประสทธภาพ

และสามารถแขงขนไดดกวา11

ระบบการวางแผนชนสง เทคโนโลยคอมพวเตอรไดชวยปรบปรงทงในดานตนทนและคณคาของโซอปทาน

ความไมแนนอนของอปสงคไดรบการจดการทดข นดวยการพยากรณความตองการ

สนคาคงคลงทดขน การลดสนคาคงคลง และตนทนการขนสงทปรบปรงดวยการหา

ผลทเหมาะสมทสดของกจกรรมทประสานกนในโซอปทาน ระบบการวางแผนชนสง

(Advanced Planning System : APS) ใหการสนบสนนการตดสนใจโดยการใชขอมล

เชงปฏบตการในการวเคราะหการไหลของวสดตลอดทงโซอปทาน ความสามารถของ

คอมพวเตอรทเพมขนทำใหสามารถวเคราะหไดซบซอนยงขน

ผลตภณฑ APS มจำหนายโดย :

t BAAN

t CAPS Logistics

t i2 Technologies

t J.D. Edwards

t Manugistics

t Numetrix

t Oracle

t PeopleSoft

t SAP12

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

247ERP และ โซอปทาน

ระบบ APS และตลาดแบบออนไลนเปนตวแทนของการประยกตใชงานเทค-

โนโลย 2 แบบ ซงทำใหโซอปทานมประสทธภาพมากยงขน แตดงเดม การผลตแบบลน

(Lean Manufacturing) ถกนำเสนอวาเปนวธการททำใหโซอปทานมประสทธภาพ โดยราว

กบวาเปนกลยทธซงไมตองใชเทคโนโลยสารสนเทศสนบสนน ผจำหนาย ERP ไดกำลง

แสวงหาเพอแสดงวาระบบของตนจะสามารถสนบสนนแนวคดการผลตแบบลนไดอยางไร

การผลตแบบลน การผลตแบบลน (Lean Manufacturing) เปนกลมของเทคนคซงรเรมโดย

บรษท Toyota ในทศวรรษท 1950 ระบบการผลตนโดยไดกลายเปนแนวทางปรชญา

ทวไปในการออกแบบองคกรโซอปทานในอตสาหกรรมยานยนต หลกการสำคญของ

การผลตแบบลน คอ การขจดความสญเปลาโดยการกำจดกจกรรมทไมเพมคณคา

โดยการทำใหแนใจวาหลกการนถกใชตลอดทวทงโซอปทาน โดยการสรางการไหลของ

ผลตภณฑอยางตอเนองปราศจากคอขวด โดยการผลตตามคำสงซอ (เปนอปสงคแบบ

ดง มากกวาระบบอปทานแบบผลก) และโดยการมงเนนทคณภาพ ทวไปแลว แนวทางน

จะนำไปสการกำจดงานคางสง (Backlog) และการผลตใหสอดคลองกบการพยากรณ

มากขน วธการการผลตแบบลนไดรบการยอมรบจากการปรบปรงการบรการลกคา รวมทง

ลดตนทนการจดหาและตนทนในโรงงาน15

ตารางท 9.2 ประเภทของตลาดแบบออนไลน

ทมา : J. Mametti, “How Technology is Transforming Manufacturing.” Communications of the ACM 42, ฉบบท 1 (ป 2001)

หนา 54-64

ตลาดเปาหมาย คณลกษณะ

แนวดง เขาถงผลตภณฑในเชงลกและแคบ

แนวดงหลายแนว เวบไซตตามแนวดงหลายเวบ

แนวราบ กวางกวา และมความเชอมโยงทครอบคลมหลายเวบไซต

วธการของธรกรรม คณลกษณะ

มการประมล ทำใหมการเสนอราคาพรอมๆ กน

การแปรผนสญญาลวงหนา ลดความเสยง

ระบบประมลแท ตงราคาสำหรบผซอ

ประมลแบบยอนกลบ ตงราคาสำหรบผขาย

Metacatalogs ลดตนทนในการคนหา

Mall-Based เขาถงผขายหลายๆ รายไดจากเวบไซตเดยว

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

248 ERP สำหรบผบรหาร : ประเดนในการเลอกใช ดำเนนโครงการ และขยายผล

การประยกตใช ERP ในชวงแรกเรมมกเกดประสทธภาพในพนโรงงานเพยง

เลกนอย ปญหาของระบบ ERP ในชวงแรกคอ บญชรายการวสด (Bill of Material

หรอ BOM) ทซบซอน การไหลของงานทไมมประสทธภาพ และการเกบขอมลทไม

จำเปน การเปลยนการจดการพนโรงงานในระบบ ERP ไปเปนอปสงคแบบดง (การ

ผลตแบบลน) ไดรบการกลาววาเปนวธการในการเอาชนะขอจำกดเหลาน16

มความแตกตางหลายอยางท ERP และการผลตแบบลนมงเนน กลาวคอ ERP

ใหความสำคญกบการวางแผนทอยบนพนฐานของการพยากรณยอดขาย แตการผลต

แบบลนนนผกตดกบการผลตตามการสงซอจรง การผลตแบบลนใหความสำคญกบการ

ปรบปรงอยางตอเนอง17 ERP ตรวจสอบตดตามทกๆ กจกรรม และราคาวสดซงมก

กอใหเกดธรกรรมทไมกอใหเกดคณคาเพม ซงตรงกนขามกบความสำคญของปรชญาการ

ผลตแบบลนทเนนความเรวและการผลตทราบรน ผใชงาน ERP บางรายไดจดการกบ

ความแตกตางทางปรชญานโดยการปดการบนทกเหตการณ (Log) และรายงานของ

ERP ททำใหเกดการผลกมากกวาการดง18 ในขณะทบรษทอนๆ พอใจกบการเปลยน

ซอฟตแวร ERP

ผจำหนาย ERP หลายรายไดกลาวอางวา ERP ของตนมคณลกษณะชวยการ

นำแนวคดลนไปใช แตไมใชลกคาทงหมดทเชอวาผจำหนายสามารถสนบสนนแนวคด

แบบลนทครอบคลมได Bradford และคณะไดสำรวจแนวคดแบบลนจากผจำหนาย

ERP 14 ราย ซงทกรายระบวาผลตภณฑของตนสนบสนนคณลกษณะการผลตแบบลน

อยางนอย 1 อยาง คณลกษณะการผลตแบบลนทผขายไดรวมไวในระบบ คอ การปรบเรยบ

อปสงค (Demand Smoothing) ซงเปนแบบจำลองเชงคณตศาสตรเพอปรบเรยบใหการ

ผลตประจำวนสอดประสานกบอปสงค การคำนวณการเตมสนคาดวยบตร Kanban

และการรายงานกรณยกเวน (Exception Reporting) การประเมนโดยรวมทงหมด

ของ Bradford ในดานความสามารถในการสนบสนนกลยทธธรกจแบบลนของ ERP

ในสภาพแวดลอมทางการผลตทไมตอเนอง (Discrete) และตอเนอง (Continuous)

ไดสรปไวในตารางท 9.3

ระบบ ERP พนฐานของ J.D. Edward สนบสนนการจดตารางกำหนดการผลต

แบบผสมรน (Mixed-model) การผลตระบบอปสงคแบบดง (Demand Pull Produc-

tion) การวางแผนวสดและกำลงการผลตทยดหยน (Flexible Material and Capacity

Planning) การจดตารางกำหนดการกระจายสนคา (Distribution Scheduling) และ

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

252 ERP สำหรบผบรหาร : ประเดนในการเลอกใช ดำเนนโครงการ และขยายผล

252 ERP สำหรบผบรหาร : ประเดนในการเลอกใช ดำเนนโครงการ และขยายผล

กรณศกษาจรง : ผลกระทบของ ERP ในโซอปทานทบรษท Hershey

บรษท Hershey Foods Corp. ไดนำระบบ ERP ทมงบประมาณมากกวา 110

ลานเหรยญสหรฐฯ มาใชในป 1997 เพอทดแทนระบบทสบทอดกนมาในการจดการ

กบสนคาคงคลง จดการคำสงซอ และการประยกตใชงานอนๆ21 แตเดมนนไดวาง

กำหนดการโครงการไวนาน 4 ป22 กำหนดการนไดถกบบใหลดลงเหลอ 30 เดอน

เพอใหใชงานจรงไดกอนชวงทมยอดขายสงสดกอน Y2K ในเดอนกรกฎาคม ป 1999

โครงการไดลาชาจากกำหนดการไป 3 เดอน แตอยางไรกตาม กไดนำระบบไปใช

โดยวธการแบบเรมทงหมดในคราวเดยว (Big-bang)

ในชวงกลางเดอนกนยายน (ซงเปนชวงทมงานมากสำหรบ Hershey) บรษท

ประสบกบปญหาทรนแรงกบระบบการจดการคำสงซอและการขนสงของระบบ ลกคา

รายใหญส งลกกวาดสำหรบเทศกาล Halloween ในไตรมาสท 3 ของทกป

หลงการนำระบบใหมไปใช Hershey สงสนคาลาชา และการจดสงไมสมบรณตาม

คำสงซอ เวลาในการสงมอบตามปกตไดเพมขนจาก 5 วนเปน 12 วน ในไตรมาส

ท 3 ของป 1999 ยอดขายของ Hershey ตกลงมากวา 12% เมอเทยบกบป 1998

ทงทมสนคาคงคลงสะสมอยกตาม สงนสรางความตงเครยดในความสมพนธกบ

ลกคาหลายรายและคกคามตอสวนแบงการตลาดดวย

การวนจฉยปญหาของการนำ ERP ขนาดใหญไปใชในสภาพแวดลอมของ

โซอปทานไดมงประเดนไปทเวลาในการนำไปใช23 Hershey พยายามนำระบบ

ไปใชระหวางชวงทมยอดขายสงสด ปญหาท 2 คอ การพยายามมากเกนไปในการ

ทจะทำใหเสรจภายในคราวเดยว24 นอกจากซอฟตแวร SAP R/3 แลว Hershey ยงได

เพมระบบ CRM จาก Siebel System และชดโปรแกรมลอจสตกสจาก Manugistics

ซงจะจดสมดลสนคาคงคลงระหวางคลงสนคาตางๆ ดวย สงนทำใหโครงการคอน

ขางซบซอน และแมวาการตดตงไดสำเรจไปแลว แตกไดรบการพสจนใหเหนวาม

สงทนาหวนเกนไปสำหรบในกรณของ Hershey บรษท Hershey ยงเผชญหนากบ

ปญหาในเรองเวลา (ปญหา Y2K) ซงอาจทำให Hershey พยายามนำระบบ ERP

ไปใชเสรจในชวงเวลาทสนเกนไป การบงชกระบวนการธรกจใหถกตอง ถกมองวา

เปนอกปญหาหนงดวย

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

254 ERP สำหรบผบรหาร : ประเดนในการเลอกใช ดำเนนโครงการ และขยายผล

คำสำคญ

การผลตแบบลน (Lean Manufacturing) คอ แนวทางเชงปรชญาสำหรบเพม

ประสทธภาพขององคกรในโซอปทานทปราศจากคอขวด

โซอปทาน (Supply Chain) คอ เครอขายขององคกรททำงานรวมกนในการ

ผลตผลตภณฑ จากวตถดบไปจนถงสนคาทสงมอบ

ตลาดแบบออนไลน (On-Line Marketing) คอ ระบบทตดตอกบหนสวนทม

โอกาสสนใจในโซอปทาน

ระบบการวางแผนชนสง (Advanced Planning System : APS) คอ ซอฟต-

แวรทใชในการวเคราะหการไหลของวสดตลอดทงโซอปทาน

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

256 ERP สำหรบผบรหาร : ประเดนในการเลอกใช ดำเนนโครงการ และขยายผล

1K. Kumar, “Technology for Supporting Supply,” Communications of the ACM 44, ฉบบท 6 (เดอนมถนายน ป 2001) หนาท 58-61 2V. M. Mabert, A. Soni, and M. A. Venkataramanan, “Enterprise Resource Planning Survey of U.S. Manu- facturing Firms,” Production and Inventory Management Journal 41 ฉบบท 20 (ป 2000) หนาท 52-58, และ J. Olhager and E. Selldin, “Enterprise Resource Planning Survey of Swedish Manufacturing Firms,” European Journal of Operational Research 146 (ป 2003) หนาท 365-73 3E. Chirstaanse and K. Kumar, “ICT-Enabled Coordination of Dynamic Supply Webs,” International Journal of Physical Distribution and Logistics Management 30, nos. 3-4 (ป 2000) หนาท 268-75 4V. A. Mabert, A. Soni, and M. A. Venkataramamam, “Enterprise Resource Planning Survey of U.S. Manufacturing Firms,” Production and Inventory Management Journal 41 ฉบบท 20 (ป 2000) หนาท 52-58 5เลมเดยวกน 6T. Davenport, “Putting the Enterprise into the Enterprise System,” Harvard Business Review 76, ฉบบท 4 (เดอนกรกฎาคม-สงหาคม ป 1998) หนาท 121-31 7D. J. Bowersox, D. J. Closs, and T. P. Stank, “21st Century Logistics: Marking Supply Chain Integration a Reality,” Supply Chain Management Review 3, ฉบบท 3 (ป 1999) 8T. Baron, “One Vendor, One Solution, “Information Week 760 (วนท 8 เดอนพฤศจกายน ป 1999) หนาท 108-12 9P. Edwards, M. Peters, and G. Sharman, “The Effectiveness of Information Systems in Supporting the Extended Supply Chain,” Journal of Business Logistics 22, ฉบบท 1 (ป 2000) หนาท 1-28 10J. Curry and M. Kenney, “Beating the Clock: Corporate Responses to Rapid Change in the PC Industry,” California Management Review 42, ฉบบท 1 (ป 1999) 11D. Tapscott, Creating Value in the Network Economy (Boston: Harvard Business Press, 1999) 12T. Baron, “One Vender, One Solution,” and K. Kumar, “Technology for Supporting Supply” 13T. Baron, “One Vender, One Solution,” 14A. Moshowitz, “Virtual Organization,” Communications of the ACM 40 ฉบบท 9 (ป 1997) หนาท 30-37 15M. Bardford, T. Mayfield, and C. Toney, “Does ERP Fit in a Lean World?” Strategic Finance 82, ฉบบท 11 (เดอนพฤษภาคม ป 2001) หนาท 28-34 16เลมเดยวกน 17D. Bartholomew. “Lean vs. ERP,” Industry Week 248 ฉบบท 14 (เดอนกรกฎาคม ป 1999) หนาท 24-30 18Bradford et al. “Does ERP Fit?” 19เลมเดยวกน 20H. A. Akkermans, P. Bogerd, E. Yucesan, and L. N. van Wasswnhove, “The Impact of ERP on Supply Chain Management: Exploratory Findings form a European Delphi Study,” European Journal of Operational Research 146 (ป 2003) หนาท 284-301 21A. Osterkand, “Blaming ERP,” CFO, เดอนมกราคม ป 2000 หนาท 59-62 22C. Stedman, “Failed ERP Gamble Haunts Hershey,” Computerworld 33, ฉบบท 45 (วนท 1 เดอน พฤศจกายน ป 2000) หนา 1-2 23M. L. Songini, “Halloween Less Haunting for Hershey This Year,” Computerworld 34, ฉบบท 45 (วนท 6 เดอนพฤศจกายน ป 2000) หนา 12 24A. Osterland, “Blaming ERP.”

หมายเหต