Logika da diskretuli maTematika Tbilisis saxelmwifo universiteti zusti da sabunebismetyvelo...

30
logika da diskretuli maTematika Tbilisis saxelmwifo universiteti zusti da sabunebismetyvelo mecnierebaTa fakulteti informatikis mimarTuleba bakalavriati prof. revaz grigolia

Transcript of Logika da diskretuli maTematika Tbilisis saxelmwifo universiteti zusti da sabunebismetyvelo...

Page 1: Logika da diskretuli maTematika Tbilisis saxelmwifo universiteti zusti da sabunebismetyvelo mecnierebaTa fakulteti informatikis mimarTuleba bakalavriati.

logika da diskretuli maTematika

Tbilisis saxelmwifo universitetizusti da sabunebismetyvelo mecnierebaTa fakulteti

informatikis mimarTulebabakalavriati

prof. revaz grigolia

Page 2: Logika da diskretuli maTematika Tbilisis saxelmwifo universiteti zusti da sabunebismetyvelo mecnierebaTa fakulteti informatikis mimarTuleba bakalavriati.

simravleebi, funqciebi, mimarTebebi leqcia # 1

• 1.1 simravluri operaciebi

• gaerTianeba da TanaukveTi gaerTianeba – TanakveTa – sxvaoba “”– damateba “ ”– simetriuli sxvaoba

Page 3: Logika da diskretuli maTematika Tbilisis saxelmwifo universiteti zusti da sabunebismetyvelo mecnierebaTa fakulteti informatikis mimarTuleba bakalavriati.

simravleebi, funqciebi, mimarTebebi leqcia # 1

universaluri simravle

roca Cven vsaubrobT simravleebze, universaluri simravle saWiroebs dazustebas. miuxedavad imisa, rom simravle ganisazRvreba misi elementebiT, romlebsac is Seicavs, es elementebi ar SeiZleba iyos nebismieri. Tu nebismier elementebis Semcveloba daSvebulia, maSin SesaZlebelia miviRoT paradoqsebi TvTmiTiTebis xarjze.

Page 4: Logika da diskretuli maTematika Tbilisis saxelmwifo universiteti zusti da sabunebismetyvelo mecnierebaTa fakulteti informatikis mimarTuleba bakalavriati.

simravleebi, funqciebi, mimarTebebi leqcia # 1

rasselis paradoqsi

Tu Cven davuSvebT nebismier elements, maSin Cven unda davuSvaT agreTve, rom simravlec iyos elementi, agreTve simravleebis simravlec, da a. S. amitom, savsebiT dasaSvebia ganvixiloT Semdegi simravle:

S = simravle Semdgari yvela im simravleebisagan, romlebic ar Seicaven Tavis Tavs.

winadadeba. es simravle ar arsebobs.

Page 5: Logika da diskretuli maTematika Tbilisis saxelmwifo universiteti zusti da sabunebismetyvelo mecnierebaTa fakulteti informatikis mimarTuleba bakalavriati.

simravleebi, funqciebi, mimarTebebi leqcia # 1

rasselis paradoqsi

damtkiceba. Tu es simravle arsebobs, maSin is an unda Seicavdes Tavis Tavs an ar unda Seicavdes. ganvixiloT orive SemTveva: 1. S-i Seicavs Tavis Tavs, rogorc elements. amitom, vinaidan S-is elementebi ar Seicaven Tavis Tavs, elementis saxiT, maSin is ar Seicavs S-s. es ki ewinaamRdegeba daSvebas, da amitom es pirveli SemTveva SeuZlebelia.

Page 6: Logika da diskretuli maTematika Tbilisis saxelmwifo universiteti zusti da sabunebismetyvelo mecnierebaTa fakulteti informatikis mimarTuleba bakalavriati.

simravleebi, funqciebi, mimarTebebi leqcia # 1

rasselis paradoqsi2. S-i ar Seicavs Tavis Tavs, rogorc elements.

amitom, vinaidan S-i Seicavs yvela im simravleebs, romlebic ar Seicaven Tavis Tavs, elementis saxiT, maSin is unda Seicavdes S-s. es ki ewinaamRdegeba daSvebas, da amitom meore SemTxvevac SeuZlebelia.

vinaidan orive SemTxveva SeuZlebelia, S-i ar arsebobs.

Page 7: Logika da diskretuli maTematika Tbilisis saxelmwifo universiteti zusti da sabunebismetyvelo mecnierebaTa fakulteti informatikis mimarTuleba bakalavriati.

simravleebi, funqciebi, mimarTebebi leqcia # 1

• {x N | y (x = 2y ) }• {0,1,8,27,64,125, …}

kiT1: U = N. { x | y (y x ) } = ?

kiT2: U = Z. { x | y (y x ) } = ?

kiT3: U = Z. { x | y (y R y 2 = x )} = ?

kiT4: U = Z. { x | y (y R y 3 = x )} = ?

kiT5: U = R. { |x | | x Z } = ?

kiT6: U = R. { |x | } = ?

Page 8: Logika da diskretuli maTematika Tbilisis saxelmwifo universiteti zusti da sabunebismetyvelo mecnierebaTa fakulteti informatikis mimarTuleba bakalavriati.

simravleebi, funqciebi, mimarTebebi leqcia # 1

pas1: U = N. { x | y (y x ) } = { 0 }pas2: U = Z. { x | y (y x ) } = { }

pas3: U = Z. { x | y (y R y 2 = x )} = { 0, 1, 2, 3, 4, … } = N

pas4: U = Z. { x | y (y R y 3 = x )} = Z pas5: U = R. { |x | | x Z } = Npas6: U = R. { |x | } = arauaryofiTi namdvili ricxvebi.

Page 9: Logika da diskretuli maTematika Tbilisis saxelmwifo universiteti zusti da sabunebismetyvelo mecnierebaTa fakulteti informatikis mimarTuleba bakalavriati.

simravleebi, funqciebi, mimarTebebi leqcia # 1

Semdegi Teoriul-simravluri operaciebi

– gaerTianeba ()– TanakveTa ()– sxvaoba (– damateba (“—”)– simetriuli sxvaoba ()

gvaZleven simravleebs: AB, AB, A-B, AB, andA .

Page 10: Logika da diskretuli maTematika Tbilisis saxelmwifo universiteti zusti da sabunebismetyvelo mecnierebaTa fakulteti informatikis mimarTuleba bakalavriati.

simravleebi, funqciebi, mimarTebebi leqcia # 1

gaerTianeba• elementebi ekuTvnis ori simravlidan erTs mainc

AB = { x | x A x B }

A B

U

AB

Page 11: Logika da diskretuli maTematika Tbilisis saxelmwifo universiteti zusti da sabunebismetyvelo mecnierebaTa fakulteti informatikis mimarTuleba bakalavriati.

simravleebi, funqciebi, mimarTebebi

• elementebi ekuTvnis zustad orive simravlesTanakveTa

AB = { x | x A x B }

A B

U

AB

Page 12: Logika da diskretuli maTematika Tbilisis saxelmwifo universiteti zusti da sabunebismetyvelo mecnierebaTa fakulteti informatikis mimarTuleba bakalavriati.

simravleebi, funqciebi, mimarTebebi TanaukveTi simravleebi

• gans: Tu A da B-s ar gaaCniaT saerTo elementebi, maSin mas uwodeben TanaukveT simravleebs, e. i. A B = .

A B

U

Page 13: Logika da diskretuli maTematika Tbilisis saxelmwifo universiteti zusti da sabunebismetyvelo mecnierebaTa fakulteti informatikis mimarTuleba bakalavriati.

simravleebi, funqciebi, mimarTebebi

TanaukveTi gaerTianeba

A B

U

BA

Page 14: Logika da diskretuli maTematika Tbilisis saxelmwifo universiteti zusti da sabunebismetyvelo mecnierebaTa fakulteti informatikis mimarTuleba bakalavriati.

simravleebi, funqciebi, mimarTebebi sxvaoba

• elementebi ekuTvnis pirvel simravles da ara meores

AB = { x | x A x B }

A

B

U

AB

Page 15: Logika da diskretuli maTematika Tbilisis saxelmwifo universiteti zusti da sabunebismetyvelo mecnierebaTa fakulteti informatikis mimarTuleba bakalavriati.

simravleebi, funqciebi, mimarTebebi simetriuli sxvaoba

• elementebi ekuTvnis oridan mxolod erT simravles

A B

UAB

AB = { x | x A x B }

Page 16: Logika da diskretuli maTematika Tbilisis saxelmwifo universiteti zusti da sabunebismetyvelo mecnierebaTa fakulteti informatikis mimarTuleba bakalavriati.

simravleebi, funqciebi, mimarTebebi damateba

• elementebi ar ekuTvnis simravles (unaruli operatoria)

A = { x | x A }

A

U

A

Page 17: Logika da diskretuli maTematika Tbilisis saxelmwifo universiteti zusti da sabunebismetyvelo mecnierebaTa fakulteti informatikis mimarTuleba bakalavriati.

simravleebi, funqciebi, mimarTebebi

simravluri igiveobebi

• logikuri igiveobebi hqmnian simravlur igiveobebs sxvadasxva simravluri operaciebis gansazRvris gamoyenebiT. magaliTad:

• lema. (gaerTianebis asociaciuroba). (AB )C = A(B C )

Page 18: Logika da diskretuli maTematika Tbilisis saxelmwifo universiteti zusti da sabunebismetyvelo mecnierebaTa fakulteti informatikis mimarTuleba bakalavriati.

simravleebi, funqciebi, mimarTebebi

simravluri igiveobebi

• logikuri igiveobebi hqmnian simravlur igiveobebs sxvadasxva simravluri operaciebis gansazRvris gamoyenebiT. magaliTad:

• lema. (gaerTianebis asociaciuroba). (AB )C = A(B C )

damtkiceba. (AB )C = {x | x A B x C } (gans. Tan.)

Page 19: Logika da diskretuli maTematika Tbilisis saxelmwifo universiteti zusti da sabunebismetyvelo mecnierebaTa fakulteti informatikis mimarTuleba bakalavriati.

simravleebi, funqciebi, mimarTebebi

simravluri igiveobebi

• logikuri igiveobebi hqmnian simravlur igiveobebs sxvadasxva simravluri operaciebis gansazRvris gamoyenebiT. magaliTad:

• lema. (gaerTianebis asociaciuroba). (AB )C = A(B C )

damtkiceba. (AB )C = {x | x A B x C } (gans. Tan.)

= {x | (x A x B ) x C } (gans. Tan.)

Page 20: Logika da diskretuli maTematika Tbilisis saxelmwifo universiteti zusti da sabunebismetyvelo mecnierebaTa fakulteti informatikis mimarTuleba bakalavriati.

simravleebi, funqciebi, mimarTebebi

simravluri igiveobebi

• logikuri igiveobebi hqmnian simravlur igiveobebs sxvadasxva simravluri operaciebis gansazRvris gamoyenebiT. magaliTad:

• lema. (gaerTianebis asociaciuroba). (AB )C = A(B C )

damtkiceba. (AB )C = {x | x A B x C } (gans. Tan.)

= {x | (x A x B ) x C } (gans. Tan.)

= {x | x A ( x B x C ) } (log. asoc.)

Page 21: Logika da diskretuli maTematika Tbilisis saxelmwifo universiteti zusti da sabunebismetyvelo mecnierebaTa fakulteti informatikis mimarTuleba bakalavriati.

simravleebi, funqciebi, mimarTebebi

simravluri igiveobebi

• logikuri igiveobebi hqmnian simravlur igiveobebs sxvadasxva simravluri operaciebis gansazRvris gamoyenebiT. magaliTad:

• lema. (gaerTianebis asociaciuroba). (AB )C = A(B C )

damtkiceba. (AB )C = {x | x A B x C } (gans. Tan.)

= {x | (x A x B ) x C } (gans. Tan.)

= {x | x A ( x B x C ) } (log. asoc.)

= {x | x A x B C ) } (gans. Tan.)

Page 22: Logika da diskretuli maTematika Tbilisis saxelmwifo universiteti zusti da sabunebismetyvelo mecnierebaTa fakulteti informatikis mimarTuleba bakalavriati.

simravleebi, funqciebi, mimarTebebi

simravluri igiveobebi

• logikuri igiveobebi hqmnian simravlur igiveobebs sxvadasxva simravluri operaciebis gansazRvris gamoyenebiT. magaliTad:

• lema. (gaerTianebis asociaciuroba). (AB )C = A(B C )

damtkiceba. (AB )C = {x | x A B x C } (gans. Tan.)

= {x | (x A x B ) x C } (gans. Tan.)

= {x | x A ( x B x C ) } (log. asoc.)

= {x | x A x B C ) } (gans. Tan.)

= A(B C ) (gans. Tan.)

analogiurad gamoyvaneba sxva igiveobebi.

Page 23: Logika da diskretuli maTematika Tbilisis saxelmwifo universiteti zusti da sabunebismetyvelo mecnierebaTa fakulteti informatikis mimarTuleba bakalavriati.

simravleebi, funqciebi, mimarTebebi

simravluri igiveobebi venis diagramebis saSualebiT

• xSirad ufro advilia simravluri igiveobebis gageba venis diagramebis daxatviT.

• magaliTad ganvixiloT de morganis pirveli kanoni

BABA

Page 24: Logika da diskretuli maTematika Tbilisis saxelmwifo universiteti zusti da sabunebismetyvelo mecnierebaTa fakulteti informatikis mimarTuleba bakalavriati.

simravleebi, funqciebi, mimarTebebi

de morganis kanoni

A: B:

Page 25: Logika da diskretuli maTematika Tbilisis saxelmwifo universiteti zusti da sabunebismetyvelo mecnierebaTa fakulteti informatikis mimarTuleba bakalavriati.

simravleebi, funqciebi, mimarTebebi

de morganis kanoni

A: B:

AB :

Page 26: Logika da diskretuli maTematika Tbilisis saxelmwifo universiteti zusti da sabunebismetyvelo mecnierebaTa fakulteti informatikis mimarTuleba bakalavriati.

simravleebi, funqciebi, mimarTebebi

de morganis kanoni

A: B:

AB :

:BA

Page 27: Logika da diskretuli maTematika Tbilisis saxelmwifo universiteti zusti da sabunebismetyvelo mecnierebaTa fakulteti informatikis mimarTuleba bakalavriati.

simravleebi, funqciebi, mimarTebebi

de morganis kanoni

A: B:

Page 28: Logika da diskretuli maTematika Tbilisis saxelmwifo universiteti zusti da sabunebismetyvelo mecnierebaTa fakulteti informatikis mimarTuleba bakalavriati.

simravleebi, funqciebi, mimarTebebi

de morganis kanoni

A: B:

A: B:

Page 29: Logika da diskretuli maTematika Tbilisis saxelmwifo universiteti zusti da sabunebismetyvelo mecnierebaTa fakulteti informatikis mimarTuleba bakalavriati.

simravleebi, funqciebi, mimarTebebi

de morganis kanoni

A: B:

A: B:

:BA

Page 30: Logika da diskretuli maTematika Tbilisis saxelmwifo universiteti zusti da sabunebismetyvelo mecnierebaTa fakulteti informatikis mimarTuleba bakalavriati.

simravleebi, funqciebi, mimarTebebi

de morganis kanoni

BA

BA