LES. 1 / WEEK. 1

HUISHOUDING Wat is die doel van werkplek huishouding? Swak huishouding kan 'n oorsaak van ongelukke, soos in:

• struikel oor los voorwerpe op vloere, trappe en platforms • kan getref word deur vallende voorwerpe • gly op vetterige, nat of vuil oppervlaktes • stamp teen geprojekteerde, swak gestapelde items of misplaaste materiaal • sny, gate, of skeur die vel van die hande of ander dele van die liggaam op • geprojekteerde spykers, draad of staal band

Om hierdie gevare te vermy, moet 'n werkplek "orde handhaaf' deur die hele werksdag. Alhoewel dit goeie bestuur en beplanning veg is die voordele baie. Wat is 'n paar voordele van goeie huishouding praktyke? Effektiewe huishouding resultate in:

• verminderde hantering om die vloei van materiaal te verlig • minder struikel en gly ongelukke in warboel-vrye en mors-vry werk gebiede • afneem van brandgevaar • laer werker blootstelling aan gevaarlike stowwe (bv stof, dampe) • 'n beter beheer van gereedskap en materiaal, insluitend voorraad en voorrade • meer doeltreffende toerusting opruiming en instandhouding • beter higieniese toestande wat lei tot verbeterde gesondheid • meer doeltreffende gebruik van ruimte • verminder skade aan eiendom deur die verbetering van voorkomende instandhouding • minder skoonmaakwerk • verbeter moraal • verbeterde produktiwiteit (gereedskap en materiale sal maklik wees om te vind)

Algemene veiligheid

• Veiligheid korn eerste

• Jy mag nie hardloop in die werkswinkel nie.

• Dra ten alle tye 'n oorpak.

• Veiligheidstoerusting moet ook gedra word waar nodig.

• Sorg dal masjienskerms altyd vas is.

• Gebruik die regte gereedskap vir die werk wat gedoen word.

• Hou vloere altyd skoon.

• Rapporteer alle foute.

• Maak seker dat masjiene reg gestel is voor jy begin werk.

• Plaas gereedskap terug na gebruik.

Jaar 4 Termyn 2

Prosedure ingeval van 'n besering Werkswinkel veiligheid Onveilige handelinge

• Werk teen gevaarlike spoed.

• Werk sonder toestemming.

• Laat masjien onveilig.

• Voorwerpe op onveilige plekke plaas.

• Grappies maak.

• Stel aan bewegende dele.

• Onveilige klere te dra.

Onvellige toestande • Loopgange is versper.

• Onveilige konstruksie.

• Swak beplanning.

• Swak ventilasie.

• Swak beligting. Wat is 'n ongeluk? 'n Ongeluk is 'n onbeplande en onbeheerde gebeurtenis wat veroorsaak word deur onveilige handellng of onveilige, toestande. Oorsake van n ongeluk.

• Slegte huishouding.

• Los kleredrag.

• Verkeerde gebruik van gereedskap.

• Masjiene wat verkeerd opgestel word.

• Oormatige geraas. Prosedure ingeval van 'n besering

• Bepaal hoe ernstig die besering is.

• Roep die onderwyser.

• Indien die beseerde persoon bloei, moenie aan die besering probeer vat met jou kaal hande nie.

• Hou die persoon kalm.

Jaar 4 Termyn 2

Hoe om n oop wond te behandel • Roep die onderwyser • Kry die noodhulpkas • Trek rubber handskoene aan • Kry watte en detel om die wond skoen te maak • Moenie Ie hard op die wond druk nie • Sorg dat die wond droog is, nadat jy dit met detol gewas he! • Plaas gaas op die wond • Kry 'n pleister wat sal pas op die wond • Plak die pleister sodat dit nie maktik los sal korn nie • Onthou om kalm en rustig Ie bly • Gooi die gebruikte wane en gaas in die regte asblik Onthou dat jou hande altyd skoon en beskerm is

Vraag 1Noem 3 swak huishouding elemente wat ongelukke veroorsaak.

1______________________________________________________

2______________________________________________________

3_______________________________________________________

(3)

Vraag 2

Noem 4 effektiewe huishouding elemente wat ongelukke kan verhoed.

1______________________________________________________

2______________________________________________________

3_______________________________________________________

4_______________________________________________________

(4)

Jaar 4 Termyn 2

Vraag 3

Dui aan of die volgende 'n onveilige handeling (oh),onveilige toestand ( ot ) of oorsaak van 'n ongeluk ( 00) is.

Werk teen gevaarlike spoed loopgange is versper Slegte huishouding Verkeerde gebruik van gereedskap laat masjien onveilig Stel aan bewegende dele. Los kleredrag Swak beligting. Grappies maak. Swak ventilasie

(10)

Dui aan in die blokkie of die volgende stellings waar of onwaar is. WAAR ONWAAR Veiligheid kom tweede Jy mag nie hardloop in die werkswinkel nie. Dra ten alle tye 'n oorpak. Veiligheidstoerusting hoef nie gedra te word nie. Sorg dat masjienskerms altyd vas is. Gebruik die regte gereedskap Moenie foute rapporteer nie. los gereedskap net daar waar jy gewerk het Maak seker dat masjiene reg gestel is voor jy begin werk Vloere hoef nie skoon gehou te word nie.

(10)Vraag 4

Plaas die procedure van n besering in die korrekte orde,

Nommer die blokkies 1-5 Bepaal hoe ernstig die besering is. Indien die beseerde persoon bloei . moenie aan die besering probeer Vilt met jou hal hande nie.

Roep die onderwyser. Hou die persoon kalm. Moenle paniekerig raak nie, bly rustig.

(5)

Jaar 4 Termyn 2

Vraag 5Sê of die volgende waar of onwaar is met behandeling van n oop wond

WAAR ONWAAR Roep die onderwyser Trek rubber handskoene aan Kry die naaste lap om wond toe te maak Plak die pleister eerste op Druk hard op die wond Kry n pleisler wat sal pas op die wond Hou die wond nat Plaas gaas op die wond Kry die grootste pleister Onthou om kalm en rustig Ie bly

(10)

Krag gereedskap (Hierdie soorte gereedskap werk met elektrisiteit). KRAGGEREEDSKAP VEILIGHEID

• Lees altyd , verstaan en volg die instruksies • Dra altyd veiligheidsbril of veiligheidsbril met syskerms. Gebruik 'n stofmasker vir • stowwerige bedrywighede en dra gehoorbeskerming as jy die gereedskap vir 'n lang •

tydperk gebruik. • Geen lospa ssende klere, geen halssnoere, Lang hare moet uit jou pad vasgebind word. • Non-slip skoene word aanbeveel. • Moet nooit elektriese gereedskap gebruik as jy moeg, siek, is nie. • Maak seker dat u werksarea netjies en skoon is en vry van enige puin wat in jou pad kan

• Maak seker dat jou werksarea baie helder, skadu-vrye lig is. • Maak seker dat die kragskakelaar afgeskakel is voordat u enige kraggereedskap

aanskakel. • Maak seker dat alle toepaslike wagte in plek is en werk. • Skakel altyd die krag af voordat u enige aanpassings maak of bykomstighede verander. • Moet nooit elektriese gereedskap in nat of klam toestande gebruik nie. • Moet nooit haastig wees wat jy doen nie.

Jaar 4 Termyn 2

Vraag 6

Noem 4 veiligheids elemente van krag veiligheid.

1______________________________________________________

2______________________________________________________

3_______________________________________________________

4_______________________________________________________

Gebruike van gas silinders

Gas silinders is 'n gerieflike manier om te vervoer en gasse onder druk berg. Hierdie gasse word gebruik vir baie verskillende doeleindes insluitend: • chemiese prosesse

• soldering, sweis en vlam te sny

• asemhaling (bv. duik, noodgeval redding)

• mediese en laboratorium gebruike

• resepterende drank

• brandstof vir voertuie (bv. vurk-hysers, vragmotors)

• Brand blussers;

• verwarming en kook

• artistieke skulpturele sny en sweis

• water behandeling.

Berging Berg gas silinders in 'n droë, veilige plek op 'n plat oppervlak in die oop lug. As dit nie redelikerwys prakties uitvoerbaar is, berg in 'n behoorlik geventileerde gebou of gedeelte van 'n gebou wat spesifiek vir hierdie doel gereserveer. Gas silinders bevat vlambare gas en moet nie gestoor word in 'n deel van 'n gebou wat vir ander doeleindes gebruik word. Beskerm gas silinders van eksterne hitte bronne wat hul meganiese integriteit nadelig kan beïnvloed.

Gas silinders moet weg van bronne van ontbranding en ander vlambare materiaal gestoor word. Vermy gas silinders te bêre sodat hulle staan of lê in water. Verseker die klep shut is gehou op leë silinders te voorkom kontaminante kry. Berg gas silinders stewig wanneer hulle nie in gebruik is nie. Hulle moet word behoorlik aan bande gelê, tensy ontwerp wees vrystaande.

Gas silinders moet duidelik gemerk word om te wys wat hulle bevat en die gevare wat verband hou met hul inhoud. Berg silinders waar hulle nie vatbaar is vir gevare, veroorsaak deur impak, bv van voertuie soos vurk-hyser en vragmotors.

Jaar 4 Termyn 2

Vraag 7 Noem 4 veilige gebruik van gas silinders

1______________________________________________________

2______________________________________________________

3_______________________________________________________

4_______________________________________________________

(4

Vraag 8 Noem 4 veilige berging van gas silinders.

1______________________________________________________

2______________________________________________________

3_______________________________________________________

4_______________________________________________________

(4)

Jaar 4 Termyn 2

LES 2. / WEEK 2-3

Gereedskap en toerusting Voetstuk boor - akkurate boor werk te doen

Punt sweis - is 'n proses waarin kontak metaal oppervlaktes verbind word deur hitte weerstand verkry deur n elektriese stroom. Werkstukke word saam gehou onder druk deur twee elektrodes, Die proses gebruik twee gevormde koper elektrodes wat gekonsentreer is in 'n klein "kol" en dan terselfdertyd die plate

aanmekaar knyp

Jaar 4 Termyn 2

“Beading / swaging” masjien Hierdie masjiene kan vinnig en akkuraat stappe, riffels, groewe, krulle, en baie ander vorms in plaatmetaal panele maak.

'N Nibbler, of knippers, is 'n hulpmiddel om plaatmetaal met 'n minimale vervorming te sny.

Jaar 4 Termyn 2

Vraag 10

Identifiseer die volgende gereedskap.

Naam Gebruik

(6) Vraag 11 Waarvoor word 'n Punt sweis masjien in die meganiese werkswinkel gebruik voor? A Om plaat en metaal te rol B Om plaat en metaal te buig C Om plaat en metaal te sny D Om plaat en metaal aanmekaar te voeg

(1)

Jaar 4 Termyn 2

LES. 3 / WEEK 4-5

Eienskappe van metale

Verduidelik en beskryf die eienskappe van metale Elastisiteit is die eienskap waarmee 'n metaal na sy oorspronklike vorm kan terugkeer wanneer die krag veroorsaak dat die verandering of vorm verwyder word. Hierdie eiendom is uiters waardevol, omdat dit ongewens sou wees om 'n permanente verwronge deel te hê nadat 'n toegepaste vrag verwyder is. Hardheid verwys na die vermoë van 'n metaal om skuur, penetrasie, snyaksie of permanente vervorming te weerstaan. Strukturele dele word dikwels gevorm uit metale in hul sagte toestand en word dan hittebehandel om dit te verhard sodat die finale vorm behou word. Hardheid en sterkte is nou verwante eienskappe van alle metale. Brosheid is die eienskap van 'n metaal wat 'n bietjie buiging of vervorming moontlik maak sonder om te breek. Met ander woorde, 'n bros metaal is geskik om te breek of te breek sonder om van vorm te verander. Aangesien strukturele metale dikwels skokbelasting ondergaan, is bruikbaarheid nie 'n baie wenslike eienskap nie Smeerbaarheid 'n Metaal wat gehamer, gerol of in verskillende vorms gedruk kan word sonder om te kraak of te breek of ander nadelige gevolge het, kan gesê word dat dit smeebaar is. Hierdie eienskap is nodig in plaatmetaal wat in geboë vorms bewerk is, soos kuiltjies, kaste en vlerkpunte. Koper is een voorbeeld van 'n vormbare metaal.

Trekbaarheid is die eienskap van 'n metaal waarmee dit permanent getrek kan word, of in verskillende vorms gedraai kan word sonder om te breek. Hierdie eiendom is noodsaaklik vir metale wat gebruik word om draad en buise te maak. Trekbare metale is baie verkieslik vir vliegtuiggebruik as gevolg van hul gemak of vorming en weerstand teen fout onder skokbelasting

Jaar 4 Termyn 2

VRAAG 12

Verduidelik en beskryf die eienskappe van metale (merk die korrekte nommer in die middelste kolom)

Elastisiteit 1) eienskap van 'n metaal wat 'n bietjie buiging of vervorming moontlik maak sonder om te breek

Hardheid 2) 'n Metaal wat gehamer, gerol of in verskillende vorms gedruk

kan word sonder om te kraak of te breek Brosheid 3) eienskap waarmee 'n metaal na sy oorspronklike vorm kan

terugkeer Smeebaarheid 4) eienskap van 'n metaal waarmee dit permanent getrek kan

word, of in verskillende vorms gedraai kan word sonder om te breek

Trekbaarheid 5) vermoë van 'n metaal om skuur, penetrasie, snyaksie of

permanente vervorming te weerstaan (5)

Jaar 4 Termyn 2

LES. 5 / WEEK 6-8 Heggings metodes

• Boog sweiswerk • MIG sweiswerk • Soldering • Tig sweiswerk

Boog sweis

Boogsweiswerk is 'n sweisproses wat gebruik word om metaal by metaal aan te sluit deur elektrisiteit te gebruik om genoeg hitte te smelt om metaal te smelt, en die gesmelte metale wanneer dit koel is, lei tot 'n binding van die metale. Dit is 'n soort sweiswerk wat 'n sweis kragbron gebruik om 'n elektriese boog tussen 'n metaalstok ("elektrode") en die basismateriaal te skep om die metale by die kontakpunt te smelt. Arc sweisers kan gebruik word van direkte (DC) of wisselende (AC) stroom, en verbruikbare of nieverbruikbare elektrodes

SOLDEERSEL Soldeer is 'n proses waarin twee of meer items (gewoonlik metaal) bymekaar gesmelt word deur smelten 'n vulmiddel (soldeer) in die gewrig plaas, die vulstof met 'n laer smeltpunt as die aangrensende metaal.

Jaar 4 Termyn 2

MIG sweis Gas metaal boogsweis (GMAW), soms somtyds genoem metaal inert gas (MIG) sweis of metaal aktiewe gas (MAG) sweis, waarna 'n sweis proses waarin 'n elektriese boog vorm tussen 'n verbruikbare draad electrode en die werkstuk metaal(e), wat die werkstuk metaal(e) verhit, wat veroorsaak dat hulle saam smelt en heg.

Sweis geweer en draad eenheid voer

GMAW fakkel spuitkop weggesnyde beeld. (1) Fakkel handvatse, (2) Gegiette phenolic diëlektries (aangetoon in wit) en geskroefde metaal moer insetsel (geel), (3) Afskerming gas brander, (4) Kontak punt, (5) Spuitpunt uitset gesig

Jaar 4 Termyn 2

TIG SWEIS

TIG-sweiswerk vir motorsport. TIG staan vir tungsten-inerte

Die tungsten- en sweispoel word beskerm en afgekoel met 'n

Vraag 13Sê of die volgende waar of onwaar is vir die hegging van materiaale.

TRUE WAAR

FALSE ONWAAR

Boog sweis

Soldering

Puntsweiswerk

MIG sweis

Gom

(5) Vraag 14

Waarvoor staan TIG in tig sweiswerk? Jaar 4 Termyn 2

gas en word tegnies gaswolfraam-ontsteking (GTAW)

genoem. Die proses gebruik 'n nie-verbruikbare

tungstenelektrode wat die stroom na die sweisboog lewer.

inerte gas, tipies argon.

________________________________________

(1]

Jaar 4 Termyn 2

)5(

Spuitpunt uitset gesig (5)

, Kontak punt (4) ,Afskerming gas brander (3)

insetsel (geel), metaal moer geskroefdeen aangetoon in wit) ( diëlektriesphenolic Gegiette (2)

, Fakkel handvatse (1)

Voltooi die aktiwiteit deur die korrekte nommer langs die prent te skryf:

Vraag 15