Risale-i Nur Külliyatı’ndan

Lem'alar

B e d i ü z z a m a n

Said Nursî

İstanbul - 2014

LEM’ALAR

Copyright © Şahdamar Yayınları, 2014Bu eserin tüm yayın hakları Iþýk Yayýncýlýk Ticaret A.Þ.’ne aittir.

Eserde yer alan metin ve resimlerin, Iþýk Yayýncýlýk Ticaret A.Þ.’nin önceden

yazılı izni olmaksızın, elektronik, mekanik, fotokopi ya da herhangi bir kayıt

sistemi ile çoğaltılması, yayımlanması ve depolanması yasaktır.

ISBN978-605-5119-56-0

Yayın Numarası191

Basım Yeri ve Yılı

Çağlayan A.Ş.

TS EN ISO 9001:2008

Ser No: 300-01

Sarnıç Yolu Üzeri No: 7 Gaziemir / İZMİR

Tel: (0232) 274 22 15

Haziran 2014

Genel Dağıtım

Gökkuşağı Pazarlama ve Dağıtım

Merkez Mah. Soğuksu Cad. No: 31

Tek-Er İş Merkezi Mahmutbey/İSTANBUL

Tel: (0212) 410 50 60 Faks: (0212) 445 84 64

Şahdamar Yayınları

Bulgurlu Mahallesi Bağcılar Caddesi No: 1

34696 Üsküdar / İSTANBUL

Tel: (0216) 522 11 44 Faks: (0216) 522 11 78

www.sahdamaryayinlari.com

İçindekilerBirinci Lem’a ........................................................................................................................................................4

İkinci Lem’a ...........................................................................................................................................................8

Birinci Nükte .....................................................................................................................................................9

İkinci Nükte .....................................................................................................................................................10

Birinci Vecih ................................................................................................................................................10

İkinci Vecih ...................................................................................................................................................10

Üçüncü Vecih ............................................................................................................................................11

Üçüncü Nükte ..............................................................................................................................................11

Dördüncü Nükte .......................................................................................................................................12

Beşinci Nükte................................................................................................................................................13

Birinci Mesele ............................................................................................................................................13

İkinci Mesele ...............................................................................................................................................15

Üçüncü Mesele .........................................................................................................................................15

Hâtime ...................................................................................................................................................................16

Üçüncü Lem’a .................................................................................................................................................17

Birinci Nükte ..................................................................................................................................................17

İkinci Nükte .....................................................................................................................................................18

Üçüncü Nükte ..............................................................................................................................................19

Dördüncü Lem’a .........................................................................................................................................23

Birinci Makam ..............................................................................................................................................23

Birinci Nükte ...............................................................................................................................................23

İkinci Nükte..................................................................................................................................................24

Üçüncü Nükte ...........................................................................................................................................25

Dördüncü Nükte .....................................................................................................................................27

İkinci Makam .................................................................................................................................................33

Beşinci Lem’a ..................................................................................................................................................34

Altıncı Lem’a ......................................................................................................................................................35

Yedinci Lem’a ...................................................................................................................................................36

Birincisi .................................................................................................................................................................37

İkincisi ....................................................................................................................................................................37

Üçüncüsü ...........................................................................................................................................................38

Dördüncüsü ....................................................................................................................................................38

Beşincisi ..............................................................................................................................................................39

Altıncısı ..................................................................................................................................................................40

Yedincisi ...............................................................................................................................................................40

Birincisi ............................................................................................................................................................41

İkinci Vecih ...................................................................................................................................................41

Bir Tetimme ...................................................................................................................................................43

Birinci Nükte ...............................................................................................................................................43

İkinci Nükte..................................................................................................................................................43

Bu Tetimmeye İkinci Bir İzah....................................................................................................45

Hâtime ...................................................................................................................................................................48

Sekizinci Lem’a ..............................................................................................................................................50

Dokuzuncu Lem’a .....................................................................................................................................51

Onuncu Lem’a (Şefkat Tokatları Risalesi) ..........................................................................52

f ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ LEM’ALAR

Birincisi .................................................................................................................................................................53

İkincisi ....................................................................................................................................................................54

Üçüncüsü ...........................................................................................................................................................54

Dördüncüsü ....................................................................................................................................................54

Beşincisi ..............................................................................................................................................................55

Altıncısı ..................................................................................................................................................................56

Yedincisi ...............................................................................................................................................................56

Sekizincisi ..........................................................................................................................................................57

Dokuzuncusu ................................................................................................................................................57

Onuncusu ..........................................................................................................................................................58

On Birincisi ......................................................................................................................................................58

On İkincisi .........................................................................................................................................................58

On Üçüncüsü ................................................................................................................................................59

On Dördüncüsü .........................................................................................................................................59

On Birinci Lem’a (Mirkâtü’s-Sünne ve Tiryâku Marazi’l-Bid’a) ......................63

Birinci Nükte ..................................................................................................................................................63

İkinci Nükte .....................................................................................................................................................64

Üçüncü Nükte ..............................................................................................................................................65

Dördüncü Nükte .......................................................................................................................................65

Beşinci Nükte................................................................................................................................................67

Altıncı Nükte ...................................................................................................................................................68

Yedinci Nükte ................................................................................................................................................69

Sekizinci Nükte ...........................................................................................................................................70

Dokuzuncu Nükte ....................................................................................................................................71

İÇİNDEKİLER ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- g

Onuncu Nükte .............................................................................................................................................73

Birinci Nokta ...............................................................................................................................................73

İkinci Nokta .................................................................................................................................................75

Üçüncü Nokta ...........................................................................................................................................75

On Birinci Nükte .......................................................................................................................................76

Birinci Mesele ............................................................................................................................................76

İkinci Mesele ...............................................................................................................................................77

Üçüncü Mesele .........................................................................................................................................77

On İkinci Lem’a ............................................................................................................................................79

Birinci Nükte ..................................................................................................................................................79

Birinci Nokta ...............................................................................................................................................79

İkinci Nokta .................................................................................................................................................81

[İkinci Nükte] .................................................................................................................................................82

Birinci Mesele-i Mühimme ............................................................................................................82

Birincisi ............................................................................................................................................................82

İkincisi ...............................................................................................................................................................82

Üçüncüsü.......................................................................................................................................................83

Dördüncüsü ................................................................................................................................................84

İkinci Mesele-i Mühimme’dir ......................................................................................................84

Birinci Kâide ...............................................................................................................................................85

İkincisi ...............................................................................................................................................................85

Üçüncüsü.......................................................................................................................................................85

Dördüncüsü ................................................................................................................................................85

Beşincisi ..........................................................................................................................................................86

Altıncısı .............................................................................................................................................................86

Yedincisi ..........................................................................................................................................................86

h -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- LEM’ALAR

On Üçüncü Lem’a (Hikmetü’l-istiâze) ...................................................................................89

Birinci İşaret....................................................................................................................................................89

İkinci İşaret .......................................................................................................................................................90

Üçüncü İşaret................................................................................................................................................91

Dördüncü İşaret .........................................................................................................................................92

Beşinci İşaret .................................................................................................................................................93

Altıncı İşaret ....................................................................................................................................................94

Yedinci İşaret ..................................................................................................................................................96

Sekizinci İşaret .............................................................................................................................................98

Dokuzuncu İşaret .................................................................................................................................101

Onuncu İşaret ..........................................................................................................................................103

On Birinci İşaret ....................................................................................................................................105

On İkinci İşaret........................................................................................................................................106

On Üçüncü İşaret ................................................................................................................................109

Birinci Nokta ...........................................................................................................................................109

İkinci Nokta .............................................................................................................................................110

Üçüncü Nokta .......................................................................................................................................111

On Dördüncü Lem’a .........................................................................................................................113

Birinci Makam ..........................................................................................................................................113

Bu defaki sualinizde diyorsunuz ki: ................................................................................113

Birinci Esas ..............................................................................................................................................114

İkinci Esas .................................................................................................................................................114

Üçüncü Esas ..........................................................................................................................................115

Birincisi ........................................................................................................................................................115

İkinci Vecih ...............................................................................................................................................116

İÇİNDEKİLER ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- i

Üçüncü Vecih ........................................................................................................................................116

İkinci Suâl: Âl-i Abâ hakkındadır. .....................................................................................118

İkinci Makam .............................................................................................................................................119

Birinci Sır ...................................................................................................................................................120

İkinci Sır ......................................................................................................................................................120

Üçüncü Sır ................................................................................................................................................121

Dördüncü Sır .........................................................................................................................................123

Beşinci Sır .................................................................................................................................................124

Altıncı Sır ....................................................................................................................................................126

On Beşinci Lem’a ..................................................................................................................................128

On Altıncı Lem’a ......................................................................................................................................129

Birincisi .............................................................................................................................................................129

İkinci Meraklı Sual ...............................................................................................................................130

Üçüncü Meraklı Sual ........................................................................................................................131

Dördüncü Meraklı Sual .................................................................................................................132

Hâtime ...............................................................................................................................................................133

Evvelâ ............................................................................................................................................................135

İkinci Sualiniz .........................................................................................................................................135

Üçüncü Sualiniz...................................................................................................................................137

[Mugayyebât-ı Hamse] ...................................................................................................................138

On Yedinci Lem’a ...................................................................................................................................141

Mukaddime ..................................................................................................................................................141

Birinci Nota .................................................................................................................................................141

İkinci Nota.....................................................................................................................................................142

Üçüncü Nota .............................................................................................................................................142

j ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ LEM’ALAR

Dördüncü Nota .......................................................................................................................................143

Beşinci Nota ...............................................................................................................................................143

Altıncı Nota ..................................................................................................................................................150

Yedinci Nota................................................................................................................................................151

Sekizinci Nota ...........................................................................................................................................153

Dokuzuncu Nota ...................................................................................................................................157

Onuncu Nota ............................................................................................................................................159

On Birinci Nota ......................................................................................................................................160

On İkinci Nota .........................................................................................................................................160

On Üçüncü Nota ..................................................................................................................................162

Birincisi ........................................................................................................................................................162

İkinci Mesele ...........................................................................................................................................164

Üçüncü Mesele .....................................................................................................................................164

Dördüncü Mesele...............................................................................................................................166

Beşinci Mesele ......................................................................................................................................167

On Dördüncü Nota ...........................................................................................................................168

Birinci Remiz ..........................................................................................................................................168

İkinci Remiz .............................................................................................................................................169

Üçüncü Remiz .......................................................................................................................................169

Dördüncü Remiz .................................................................................................................................170

On Beşinci Nota ....................................................................................................................................170

Birinci Mesele ........................................................................................................................................171

On Sekizinci Lem’a ..............................................................................................................................173

On Dokuzuncu Lem’a (İktisad Risalesi) ........................................................................174

Birinci Nükte ..............................................................................................................................................174

İÇİNDEKİLER --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- k

İkinci Nükte .................................................................................................................................................174

Üçüncü Nükte ..........................................................................................................................................175

Dördüncü Nükte ...................................................................................................................................176

Beşinci Nükte............................................................................................................................................179

Altıncı Nükte ...............................................................................................................................................180

Yedinci Nükte ............................................................................................................................................181

Birincisi ........................................................................................................................................................181

Hırsın İkinci Neticesi .......................................................................................................................182

Üçüncü Netice ......................................................................................................................................183

Yirminci Lem’a (İhlâs hakkında)...............................................................................................186

Birinci Nokta ..............................................................................................................................................186

Yirmi Birinci Lem’a (İhlâs hakkında) .................................................................................199

Birinci Düsturunuz ..............................................................................................................................200

İkinci Düsturunuz .................................................................................................................................201

Üçüncü Düsturunuz ..........................................................................................................................202

Dördüncü Düsturunuz ...................................................................................................................203

Bir Kısım Kardeşlerime Hususî Bir Mektuptur .................................................209

Birincisi ........................................................................................................................................................209

İkincisi ...........................................................................................................................................................209

Yirmi İkinci Lem'a ..................................................................................................................................211

İşârât-ı Selâse ...........................................................................................................................................211

Birinci İşaret ............................................................................................................................................211

İkinci İşaret ...............................................................................................................................................213

Üçüncü İşaret ........................................................................................................................................215

Hâtime ...............................................................................................................................................................218

l ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ LEM’ALAR

Yirmi Üçüncü Lem’a (Tabiat Risalesi) .............................................................................220

İhtar .................................................................................................................................................................220

Şu Sırrı İzahtan Evvel Bir İhtar ..............................................................................................221

Mukaddime ..................................................................................................................................................221

Amma Birinci Yol ki ..........................................................................................................................222

Birincisi ........................................................................................................................................................222

İkinci Muhal .............................................................................................................................................223

Üçüncü Muhal .......................................................................................................................................223

Amma İkinci Mesele .........................................................................................................................224

Birincisi ........................................................................................................................................................224

İkinci Muhal .............................................................................................................................................225

Üçüncü Muhal .......................................................................................................................................225

Üçüncü Kelime .......................................................................................................................................226

Birincisi ........................................................................................................................................................226

İkinci Muhal .............................................................................................................................................227

Üçüncü Muhal .......................................................................................................................................229

Birinci Misal ......................................................................................................................................229

İkinci Misal .........................................................................................................................................230

Hâtime ...............................................................................................................................................................235

Birinci Suâl ...............................................................................................................................................235

İkinci Suâl ..................................................................................................................................................236

Üçüncü Suâl ...........................................................................................................................................239

Yirmi Dördüncü Lem’a (Tesettür Hakkındadır) ....................................................241

Birinci Hikmet ..........................................................................................................................................241

İkinci Hikmet .............................................................................................................................................242

Üçüncü Hikmet ......................................................................................................................................243

İÇİNDEKİLER ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- m

Dördüncü Hikmet ...............................................................................................................................244

Ehl-i Îmân Âhiret Hemşirelerim Olan Kadınlar Tâifesi İle Bir Muhaveredir ................................................................................................................................................246

Birinci Nükte ...........................................................................................................................................246

İkinci Nükte..............................................................................................................................................248

Üçüncü Nükte .......................................................................................................................................250

Yirmi Beşinci Lem’a (Hastalar Risâlesi) ..........................................................................252

Yirmi Beş Devadır ..............................................................................................................................252

İhtâr ve İtizar ...........................................................................................................................................252

Birinci Deva .................................................................................................................................................252

İkinci Deva ....................................................................................................................................................253

Üçüncü Deva .............................................................................................................................................253

Dördüncü Deva ......................................................................................................................................254

Beşinci Deva ..............................................................................................................................................255

Altıncı Deva .................................................................................................................................................255

Altıncı Deva .................................................................................................................................................256

Yedinci Deva ...............................................................................................................................................256

Sekizinci Deva ..........................................................................................................................................257

Dokuzuncu Deva ..................................................................................................................................258

Onuncu Deva ............................................................................................................................................259

On Birinci Deva ......................................................................................................................................259

On İkinci Deva .........................................................................................................................................260

On Üçüncü Deva ..................................................................................................................................260

On Dördüncü Deva ...........................................................................................................................261

On Beşinci Deva ...................................................................................................................................262

n -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- LEM’ALAR

On Altıncı Deva ......................................................................................................................................263

On Yedinci Deva ....................................................................................................................................263

On Sekizinci Deva ...............................................................................................................................265

On Dokuzuncu Deva .......................................................................................................................266

Yirminci Deva ............................................................................................................................................267

Yirmi Birinci Deva ................................................................................................................................268

Yirmi İkinci Deva ...................................................................................................................................268

Yirmi Üçüncü Deva ............................................................................................................................269

Yirmi Dördüncü Deva .....................................................................................................................270

Yirmi Beşinci Deva .............................................................................................................................271

Yirmi Beşinci Lem’a’nın Zeyli ................................................................................................272

Yirmi Altıncı Lem’a (İhtiyarlar Risâlesi) ............................................................................273

Birinci Rica ...................................................................................................................................................274

İkinci Rica ......................................................................................................................................................274

Üçüncü Rica ...............................................................................................................................................275

Dördüncü Rica ........................................................................................................................................276

Beşinci Rica ................................................................................................................................................278

Altıncı Rica ...................................................................................................................................................279

Yedinci Rica .................................................................................................................................................281

Sekizinci Rica ............................................................................................................................................284

Dokuzuncu Rica ....................................................................................................................................287

Onuncu Rica ..............................................................................................................................................290

On Birinci Rica ........................................................................................................................................292

On İkinci Rica ...........................................................................................................................................298

İÇİNDEKİLER --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- o

On Üçüncü Rica ....................................................................................................................................302

On Dördüncü Rica .............................................................................................................................309

Birinci Mertebe-i Nuriye-i Hasbiye ....................................................................................310

İkinci Mertebe-i Nuriye-i Hasbiye .......................................................................................310

Üçüncü Mertebe-i Nuriye-i Hasbiye .................................................................................311

Dördüncü Mertebe-i Nuriye-i Hasbiye ...........................................................................312

Beşinci Mertebe-i Nuriye-i Hasbiye ..................................................................................313

Altıncı Mertebe-i Nuriye-i Hasbiye .....................................................................................313

On Beşinci Rica .....................................................................................................................................314

On Altıncı Rica ........................................................................................................................................320

Yirmi Altıncı Lem’a’nın Zeyli ...................................................................................................325

Yirmi Yedinci Lem’a ............................................................................................................................326

Yirmi Sekizinci Lem’a .......................................................................................................................327

İkinci Nükte .................................................................................................................................................327

Birincisi ........................................................................................................................................................327

İkinci Vecih ...............................................................................................................................................328

Üçüncü Vecih ........................................................................................................................................328

Uyku Üç Nevi’dir ....................................................................................................................................329

Birincisi ........................................................................................................................................................329

İkincisi ...........................................................................................................................................................329

Üçüncüsü...................................................................................................................................................330

“Bu da Güzeldir” ...................................................................................................................................330

[Vahdetü'l-vücuda Dâir] ................................................................................................................332

Birincisi ........................................................................................................................................................332

İkincisi ...........................................................................................................................................................332

p -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- LEM’ALAR

Üçüncüsü...................................................................................................................................................332

Bir Suale Cevap .....................................................................................................................................333

Mânidar Bir Tevâfuk-u Latîfe .................................................................................................337

Zekâi'nin Rüyası .....................................................................................................................................339

Tarafgirâne ve Risale-i Nur’a Rakibâne Söylenen Sözlere Mukâbildir ......................................................................................................................................................339

Yirmi Sekizinci Lem’a’nın Yirmi Sekizinci Nüktesi .......................................340

Yirmi Dokuzuncu Lem’a ...............................................................................................................345

İfade-i Meram ............................................................................................................................................345

Üçüncü Bâb: ..............................................................................................................................................348

Birinci Mertebe .....................................................................................................................................348

İkinci Mertebe ........................................................................................................................................354

Üçüncü Mertebe..................................................................................................................................358

Dördüncü Mertebe ...........................................................................................................................360

Beşinci Mertebe ...................................................................................................................................366

Altıncı Mertebe ......................................................................................................................................372

Elhâsıl: ..........................................................................................................................................................374

Yedinci Mertebe ...................................................................................................................................376

Otuzuncu Lem'a ......................................................................................................................................379

Birinci Nükte ..............................................................................................................................................379

Otuzuncu Lem’a’nın İkinci Nüktesi ................................................................................383

Üçüncü Nükte ..........................................................................................................................................386

Üçüncü Nükte’nin Birinci Noktası .....................................................................................387

Üçüncü Nükte’nin İkinci Noktası ........................................................................................388

Birinci Meselesi .............................................................................................................................388

İkinci Noktanın İkinci Meselesi ......................................................................................389

İÇİNDEKİLER --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- q

Üçüncü Nokta .......................................................................................................................................389

Dördüncü Nokta .................................................................................................................................392

Beşinci Nokta ........................................................................................................................................392

Birinci Mesele .................................................................................................................................393

İkinci Mesele ....................................................................................................................................393

Otuzuncu Lem’a’nın Dördüncü Nüktesi ..................................................................395

Birinci İşaret ............................................................................................................................................395

Birinci Sikke .....................................................................................................................................395

İkinci Sikke ........................................................................................................................................396

Üçüncü Sikke..................................................................................................................................396

İkinci İşaret ...............................................................................................................................................397

Üçüncü İşaret ........................................................................................................................................397

Dördüncü İşaret ..................................................................................................................................398

Birincisi .................................................................................................................................................398

İkinci Nokta.......................................................................................................................................400

Üçüncü Nokta ................................................................................................................................401

Beşinci İşaret ..........................................................................................................................................402

Altıncı İşaret ............................................................................................................................................404

Yedinci İşaret ..........................................................................................................................................405

Birincisi .................................................................................................................................................406

İkincisi ....................................................................................................................................................406

Üçüncüsü ............................................................................................................................................406

Otuzuncu Lem’a’nın Beşinci Nüktesi ..........................................................................408

Birinci Remiz ..........................................................................................................................................408

İkinci Remiz .............................................................................................................................................410

Üçüncü Remiz .......................................................................................................................................412

Dördüncü Remiz .................................................................................................................................413

r ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- LEM’ALAR

Beşinci Remiz ........................................................................................................................................418

Hâtime ..........................................................................................................................................................420

Otuzuncu Lem’a’nın Altıncı Nüktesi .............................................................................422

Birinci Şuâ ................................................................................................................................................423

İkinci Şuâ ...................................................................................................................................................427

Birinci Mesele .................................................................................................................................427

İkinci Mesele ....................................................................................................................................428

Üçüncü Şuâ.............................................................................................................................................430

Birincisi .................................................................................................................................................430

Dördüncü Şuâ ......................................................................................................................................432

Beşinci Şuâ ..............................................................................................................................................435

Birinci Meselesi .............................................................................................................................435

Beşinci Şuâ’nın İkinci Meselesi .....................................................................................437

Otuz Birinci Lem’a ................................................................................................................................442

Otuz İkinci Lem’a ...................................................................................................................................442

Otuz Üçüncü Lem’a............................................................................................................................442

Münâcât ................................................................................................................................................................443

Fihrist .......................................................................................................................................................................459

Sekizinci Lem’a’nın Fihristesinden Bir Parça .....................................................525

Yirmi Sekizinci Lem’a’nın Fihristesinden Bir Parça....................................527

İÇİNDEKİLER ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- s

Lem'alar

ِ ِ َّ ِ ا ٰ ْ َّ اِ ّٰ ِ ا ــــــ ْ ِ

1 َ ِ ِ َّא َ ا ِ ُ ْ ِّ ُכ ََכ۠ ِإ א َ ْ ُ َ ْ َّ أَ َ ِإ ٰ אِت أَْن ِإ َ ُ ُّ اِ َאٰدى َ

2 َ ِ ِ ا َّ ُ ا َ َ أَْر ْ ُّ َوأَ ُّ َ اِ َّ َ ِّ َّ أَ َאٰدى َر ِإْذ

3 ِ ِ َ ْ ِش ا ْ َ ْ َ َربُّ ا ُ ُ َو ْ כَّ َ َ ِْ َ َ ۘ َ ُ َّ َ ِإ ٰ ُ۬ ِإ ّٰ َ ا ِ ْ َ ْ ُ َ ا ْ َّ َ َ ْن ِ َ

5 ِ ِ َ ْ ِّ اِ َ ْ ِ ا ّٰ א ِ َّ َة ِإ َّ ُ َ َل َو ْ َ َ ،

4 ُ ِכ َ ْ َ ا ِْ ُ َو ّٰ َא ا ُ ْ َ

6 ِ א َ ْ َ ا ْ أَِ َא َא .. ِ א َ ْ َ ا ْ أَ

ِ َא َא אٌء7 ِ ى َو ً ُ ا ُ َ َ ٰا ِ َّ ِ

Otuz Birinci Mektub’un birinci kısmı; her zaman, hususan mağrib ve işâ ortasında otuz üçer defa okunması çok faziletli bulunan mezkûr kelimât-ı mü-bareke nin her birinin çok envârından birer nurunu gösterecek altı lem’adır.

1 “Sonra, (düştüğü balığın karnının, gecenin ve denizin, bir de bulunduğu halin) karanlıkları içinde, “Sen’den başka ilâh yoktur. Sen, her türlü kusurdan, eksiklikten, eşi-ortağı bulunmaktan mutlak münezzehsin. Ben, gerçekten kendine yazık edenlerden oldum!” diye yakardı.” (Enbiyâ sûresi, 21/87)

2 “Yâ Rabbî, bu dert bana iyice dokundu. Sen merhametlilerin en merhametli olanısın.” diye niyaz etmişti.” (Enbiyâ sûresi, 21/83)

3 “(Ey Resûlüm! Sen böyle onların üzerine titrerken) onlar halâ senden ve yolundan yüz çevirecek olur-larsa de ki: Bana (yardımcı ve destekçi olarak) Allah kâfidir. O’ndan başka hiçbir ilâh yoktur. Ben O’na dayandım, O’na güvendim ve O, (bütün kâinatın, bütün varlıkların idare merkezi olan) Büyük Arş’ın Rabbi, (bütün kâinatın mutlak Sultanı, bütün varlıkların yegâne sığınağı, besleyip yaşatanı, koruyup gözetenidir).” (Tevbe sûresi, 9/129)

4 “Allah bize yeter. O ne güzel vekildir!” ( Âl-i İmran sûresi, 3/173).5 “Hareket ve güç, ancak yüceler yücesi ve pek büyük olan Cenâb-ı Hakk’ın dilemesi ile olur.”

Peygamber Efendimiz (sallallâhu aleyhi ve sellem) bu sözün, cennet hazinelerinden bir hazine olduğunu bildirmiştir. Bkz.: Buhârî, meğâzî 38, deavât 51, 68, kader 7; Müslim, zikir 44-46.

6 Ey Kendinden başka her şeyin fânî olduğu tek Bâkî!7 “O (Kur’ân), iman edenler için hidâyet ve şifadır.” (Fussilet sûresi, 41/44).

Birinci Lem'aِ ِ َّ ِ ا ٰ ْ َّ ا

ِ ّٰ ِ ا ــــــ ْ ِHazreti Yûnus İbni Mettâ (alâ Nebiyyinâ ve aleyhissalâtü vesselâm)’ın münâcâtı, en

azîm bir münâcâttır ve en mühim bir vesîle-i icâbe-i duâ dır.1

Hazreti Yûnus (aleyhisselâm) ’ın kıssa-yı meşhûresinin hülâsası:

Denize atılmış, büyük bir balık onu yutmuş.2 Deniz fırtınalı ve gece dağ-dağalı ve karanlık ve her taraftan ümit kesik bir vaziyette,

3 َ ِ ِ َّא َ ا ِ ُ ْ ِّ כُ ََכ۠ ِإ א َ ْ ُ َ ْ َ َّ أ َ ِإ ٰ ِإmünâcâtı, ona süraten vasıta-yı necat olmuştur.

Şu münâcâtın sırr-ı azîmi şudur ki:

O vaziyette esbab bilkülliye sukût etti. Çünkü o hâlde ona necat ve-recek öyle bir Zât lâzım ki; hükmü hem balığa, hem denize, hem geceye, hem cevv-i semâya geçebilsin. Çünkü onun aleyhinde “gece, deniz ve hût ” ittifak etmişler. Bu üçünü birden emrine musahhar eden bir Zât onu sâhil-i selâmet e çıkarabilir. Eğer bütün halk onun hizmetkârı ve yardımcısı olsa idi-ler, yine beş para faydaları olmazdı.4

Demek esbâbın tesiri yok. Müsebbibü’l-esbab ’dan başka bir melce’ olama-dığını aynelyakîn gördüğünden, sırr-ı ehadiyet , nur-u tevhid içinde inkişâf ettiği için şu münâcât birdenbire geceyi, denizi ve hûtu musahhar etmiştir. O nur-u tevhid ile hûtun karnını bir tahte’l-bahir gemisi hükmüne getirip ve zelzeleli dağvâri emvâc dehşeti içinde; denizi, o nur-u tevhid ile emniyetli bir sahrâ, bir meydan-ı cevelân ve tenezzühgâhı olarak o nur ile semâ yüzünü bulutlardan süpürüp, kameri bir lâmba gibi başı üstünde bulundurdu. Her taraftan onu

1 Bkz.: Tirmizî, deavât 81; Ahmed İbni Hanbel, el-Müsned 1/170.2 Kıssanın tamamı için bkz.: et-Taberî, Câmiu’l-beyân 17/79-81.3 “Sen’den başka ilâh yoktur. Sen, her türlü kusurdan, eksiklikten, eşi-ortağı bulunmaktan mutlak

münezzehsin. Ben, gerçekten kendine yazık edenlerden oldum!” (Enbiyâ sûresi, 21/87)4 Bkz.: En’âm sûresi, 6/17; Yûnus sûresi, 10/107; Fâtır sûresi, 35/2.

tehdit ve tazyik eden o mahlûkat, her cihette ona dostluk yüzünü gösterdiler. Tâ sâhil-i selâmet e çıktı, şecere-i yaktîn1 altında o lütf-u rabbânîyi müşâhede etti.

İşte, Hazreti Yûnus (aleyhisselâm) ’ın birinci vaziyetinden yüz derece da-ha müthiş bir vaziyetteyiz. Gecemiz, istikbâldir. İstikbâlimiz, nazar-ı gaf-let le, onun gecesinden yüz derece daha karanlık ve dehşetlidir. Denizi-miz, şu sergerdân küre-i zeminimizdir. Bu denizin her mevcinde binler cenaze bulunuyor; onun denizinden bin derece daha korkuludur. Bizim hevâ-yı nefsimiz, hûtumuzdur; hayat-ı ebediyemizi sıkıp mahvına çalışı-yor.2 Bu hût , onun hûtundan bin derece daha muzırdır. Çünkü onun hûtu yüz senelik bir hayatı mahveder. Bizim hûtumuz ise, yüz milyon seneler hayatın mahvına çalışıyor.

Madem hakikî vaziyetimiz budur; biz de Hazreti Yûnus (aleyhisselâm) ’a iktidâen, umum esbaptan yüzümüzü çevirip doğrudan doğruya Müsebbibü’l-

esbab olan Rabbimize ilticâ edip 3 َ ِ ِ َّא َ ا ِ ُ ْ ِّ ُכ ََכ۠ ِإ א َ ْ ُ َ ْ َّ أَ َ ِإ ٰ ِإdemeliyiz ve aynelyakîn anlamalıyız ki; gaflet ve dalâletimiz sebebiyle aleyhi-mize ittifak eden istikbâl, dünya ve hevâ-yı nefs in zararlarını defedecek yal-nız o Zât olabilir ki; istikbâl taht-ı emrinde, dünya taht-ı hükmünde, nefsimiz taht-ı idaresindedir. Acaba Hâlık-ı semâvât ve arzdan başka hangi sebep var ki, en ince ve en gizli hâtırât-ı kalbimizi bilecek ve bizim için istikbâli, âhiretin îcâdıyla ışıklandıracak ve dünyanın yüz bin boğucu emvâcından kurtaracak, –hâşâ– Zât-ı Vâcibü’l-vücud ’dan başka hiçbir şey, hiçbir cihette O’nun izni ve iradesi olmadan imdâd edemez ve halâskâr olamaz.4 Madem hakikat-i hâl böyledir. Nasıl ki Hazreti Yûnus (aleyhisselâm) ’a o münâcâtın neticesinde hûtu ona bir merkûb, bir tahte’l-bahir ve denizi bir güzel sahrâ ve gece mehtâplı

bir latîf sûret aldı. Biz dahi o münâcâtın sırrıyla ُ ْ ِّ ُכ ََכ۠ ِإ א َ ْ ُ َ ْ َّ أَ َ ِإ ٰ ِإَ ِ ِ َّא َ ا ِ demeliyiz.

1 Bkz.: “Üzerine gölge yapması için, orada asma kabak cinsinden bir ağaç bitirdik.” (Sâffât sûresi, 37/146)

2 Bkz.: “Rabbimin merhamet edip korudukları hariç, nefis daima fenalığı ister, kötülüğe sevk eder.” (Yûsuf sûresi, 12/53)

3 “Sen’den başka ilâh yoktur. Sen, her türlü kusurdan, eksiklikten, eşi-ortağı bulunmaktan mutlak münezzehsin. Ben, gerçekten kendine yazık edenlerden oldum!” (Enbiyâ sûresi, 21/87)

4 Bkz.: Kehf sûresi, 18/23-24; Dehr sûresi, 76/30; Tekvir sûresi, 81/29; Hac sûresi, 22/65.

BİRİNCİ LEM’A -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 5

6 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- LEM’ALAR

1 َ ْ َّ أَ َ ِإ ٰ ََכcümlesiyle istikbâlimize, 2 ِإ א َ ْ ـ ُ kelimesiyle dünyamıza, 3 َ ِ ِ َّא ا َ ِ ُ ْ ُכ ِّ -fıkrasıyla nefsimize nazar-ı merhametini celb etmeli ِإyiz.4 Tâ ki, nur-u îmân ile ve Kur’ân’ın mehtâbı yla istikbâlimiz tenevvür et-sin ve o gecemizin dehşet ve vahşeti, ünsiyet ve tenezzühe inkılâp etsin. Ve mütemâdiyen mevt ve hayatın değişmesiyle seneler ve karnlar emvâcı üstün-de hadsiz cenazeler binip ademe atılan dünyamız ve zeminimizde, Kur’ân-ı Hakîm ’in tezgâhında yapılan bir sefine-i mâneviye hükmüne geçen hakikat-i İslâmiyet içine girip selâmetle o denizin üstünde gezip, tâ sâhil-i selâmete çıkarak hayatımızın vazifesi bitsin. O denizin fırtınaları ve zelzeleleri, sine-ma perdeleri gibi tenezzühün manzaralarını tazelendirmekle, vahşet ve deh-şet yerine, nazar-ı ibret ve tefekkürü keyiflendirerek okşayıp ışıklandırsın. Hem o sırr-ı Kur’ân’la, o terbiye-i Furkâniye ile; nefsimiz bize binmeyecek, merkûbumuz olup, bizi ona bindirip, hayat-ı ebediyemizin kazanmasına kuv-vetli bir vasıtamız olsun.

Elhâsıl: Madem insan, mâhiyetinin câmiiyeti itibârıyla sıtmadan mü-teellim olduğu gibi, arzın zelzele ve ihtizâzâtından ve kâinatın Kıyâmet hengâmında zelzele-i kübrâsından müteellim oluyor.

Ve nasıl ki hurdebînî bir mikrop tan korkar; ecrâm-ı ulviyeden zuhur eden kuyruklu yıldız dan dahi korkar.

Hem nasıl ki hânesini sever; koca dünyayı da öyle sever. Hem nasıl ki küçük bahçesini sever; öyle de, hadsiz ebedî cennet i dahi müştâkâne sever.

Elbette, böyle bir insanın Mâbûdu, Rabbi, melcei, halâskârı, maksûdu öyle bir Zât olabilir ki, umum kâinat O’nun kabza-yı tasarruf unda, zerrât ve seyyârât dahi taht-ı emrindedir.5

1 “Sen’den başka ilâh yoktur.” (Enbiyâ sûresi, 21/87)2 “Sen, her türlü kusurdan, eksiklikten, eşi-ortağı bulunmaktan mutlak münezzehsin.” (Enbiyâ sûresi,

21/87)3 “Ben, gerçekten kendine yazık edenlerden oldum!” (Enbiyâ sûresi, 21/87)4 Peygamber Efendimiz’in (sallallâhu aleyhi ve sellem) Hz. Ebûbekir’e (radiyallâhu anh) tavsiye buyurduğu bir

duâ şöyledir: “Allahım! Ben nefsime çok zulmettim. Günahları ancak Sen affedersin. Öyle ise beni, şânına lâyık bir mağfiretle bağışla, bana merhamet et. Sen affedici ve merhamet edicisin.” (Buhârî, ezân 149, tevhîd 9, deavât 16; Müslim, zikir 47, 48, hudûd 23).

5 Bkz.: “Göklerin ve yerin hazinelerinin anahtarları O’nun nezdindedir.” (Zümer sûresi, 39/63; Şûrâ sûresi, 42/12). “Göklerin ve yerin mirası Allah’ındır.” (Âl-i İmran sûresi, 3/180; Hadîd sûresi, 57/10)

Elbette öyle bir insan dâimâ Yûnusvârî (aleyhisselâm) ََ۠כ א َ ْ ُ َ ْ َّ أَ َ ِإ ٰ ِإ1 َ ِ ِ َّא َ ا ِ ُ ْ ِّ ُכ .demeye muhtaçtır ِإ

2

ُ ِכ َ ْ ُ اِ َ ْ َ ا ْ َ ََّכ أ َאۘ ِإ َ ْ َّ َ א َ َّ א ِإ َ َ ْ

ِ َ ََכ א َ ْ ُ

1 “Sen’den başka ilâh yoktur. Sen, her türlü kusurdan, eksiklikten, eşi-ortağı bulunmaktan mutlak münezzehsin. Ben, gerçekten kendine yazık edenlerden oldum!” (Enbiyâ sûresi, 21/87)

2 “Sübhansın yâ Rab! Senin bize bildirdiğinden başka ne bilebiliriz ki? Her şeyi hakkıyla bilen, her şeyi hikmetle yapan sensin.” (Bakara sûresi, 2/32 )

BİRİNCİ LEM’A ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 7

İkinci Lem'aِ ِ َّ ِ ا ٰ ْ َّ ا

ِ ّٰ ِ ا ــــــ ْ ِ1 َ ِ ِ ا َّ ُ ا َ َ أَْر ْ ُّ َوأَ ُّ َ ا

ِ َّ َ ِّ َّ أَ َאٰدى َر ِإْذ Sabır kahramanı Hazreti Eyyûb (aleyhisselâm) ’ın şu münâcâtı, hem mü-

cerreb, hem tesirlidir.2 Fakat âyetten iktibas sûretinde bizler münâcâtımızda3 َ ِ ِ ا َّ ُ ا َ َ أَْر ْ ُّ َوأَ ُّ َ ا

ِ َّ َ ِّ .demeliyiz َرِبّ ِإHazreti Eyyûb (aleyhisselâm) ’ın meşhur kıssasının hülâsası şudur ki:4

Pek çok yara bere içinde epey müddet kaldığı hâlde, o hastalığın azîm mükâfâtını düşünerek kemâl-i sabırla tahammül edip kalmış. Sonra yarala-rından tevellüd eden kurtlar, kalbine ve diline iliştiği zaman, zikir ve mârifet-i ilâhiye nin mahalleri olan kalb ve lisânına iliştikleri için,5 o vazife-i ubûdiyete halel gelir düşüncesiyle kendi istirahati için değil, belki ubûdiyet -i ilâhiye için demiş: “Yâ Rab! Zarar bana dokundu, lisânen zikrime ve kalben ubûdiyetime halel veriyor.” diye münâcât edip, Cenâb-ı Hak o hâlis ve sâfî, garazsız, lillâh için o münâcâtı gayet hârika bir sûrette kabul etmiş. Kemâl-i âfiyetini ihsân edip envâ-ı merhametine mazhar eylemiş.6

İşte bu Lem’ada “Beş Nükte” var.

1 “Yâ Rabbî, bu dert bana iyice dokundu. Sen merhametlilerin en merhametli olanısın.” diye niyaz etmişti.” (Enbiyâ sûresi, 21/83)

2 Allah Teâlâ, duanın yer aldığı âyet-i kerîmenin hemen ardından, Hz. Eyyûb’un (aleyhisselâm) duasını kabul buyurduğunu beyan etmektedir. (Bkz.: Enbiyâ sûresi, 21/84)

3 Yâ Rabbî, bu dert bana iyice dokundu. Sen merhametlilerin en merhametli olanısın.4 Kıssanın teferruatlı hâli için bkz.: İbnü’l-Mübârek, ez-Zühd s.49; et-Taberî, Câmiu’l-beyân 17/71-72,

23/165-166; İbni Hacer, Fethu’l-bârî 6/421.5 Bkz.: İbnü’l-Esîr, el-Kâmil fi’t-târîh 1/98-100.6 Bkz.: Enbiyâ sûresi, 21/84; Sâd sûresi, 38/42-43. Ayrıca bir gün Cenâb-ı Hak, Hz. Eyyûb (aleyhisselâm)

üzerine altın çekirgeler indirmiştir: (Bkz.: Buhârî, gusül 20, enbiyâ 20, salât 42).

Birinci NükteHazreti Eyyûb (aleyhisselâm) ’ın zâhirî yara hastalıklarının mukâbili bizim bâtınî

ve rûhî ve kalbî hastalıklarımız vardır. İç dışa, dış içe bir çevrilsek, Hazreti Ey-yûb’dan daha ziyâde yaralı ve hastalıklı görüneceğiz. Çünkü işlediğimiz her bir günah , kafamıza giren her bir şüphe , kalb ve rûhumuza yaralar açar.

Hazreti Eyyûb (aleyhisselâm) ’ın yaraları, kısacık hayat-ı dünyeviyesini tehdit ediyordu. Bizim mânevî yaralarımız , pek uzun olan hayat-ı ebediyemizi tehdit ediyor. O münâcât-ı Eyyûbiye ’ye, o hazretten bin defa daha ziyâde muhtacız.

Bâhusus, nasıl ki o hazretin yaralarından neşet eden kurtlar, kalb ve lisânına ilişmişler; öyle de, bizleri, günahlardan gelen yaralar ve yaralar-dan hâsıl olan vesveseler, şüpheler –neûzü billâh– mahall-i îmân olan bâtın-ı kalbe ilişip îmânı zedeler ve îmânın tercümanı olan lisânın zevk-i rûhânîsine ilişip zikirden nefretkârâne uzaklaştırarak susturuyorlar.1

Evet günah kalbe işleyip, siyahlandıra siyahlandıra tâ nur-u îmânı çıka-rıncaya kadar katılaştırıyor.2 Her bir günah içinde küfr e gidecek bir yol var. O günah istiğfar ile çabuk imha edilmezse,3 kurt değil, belki küçük bir mânevî yılan olarak kalbi ısırıyor.

Meselâ, utandıracak bir günahı gizli işleyen bir adam, başkasınınıttılâından çok hicap ettiği zaman, melâike ve rûhâniyâtın vücudu ona çok ağır geliyor. Küçük bir emâre ile onları inkâr etmek arzu ediyor.

Hem meselâ, cehennem azâbını intâc eden büyük bir günahı işleyenbir adam, cehennemin tehdidâtını işittikçe istiğfar ile ona karşı siper almazsa, bütün rûhuyla cehennemin ademini arzu ettiğinden, küçük bir emâre ve bir şüphe , cehennemin inkârına cesaret veriyor.

Hem meselâ, farz namazı nı kılmayan ve vazife-i ubûdiyet i yerine getir-meyen bir adamın küçük bir âmirinden küçük bir vazifesizlik yüzünden aldığı tekdirden müteessir olan o adam, Sultan-ı Ezel ve Ebed ’in mükerrer emirleri-ne karşı farzında yaptığı bir tembellik, büyük bir sıkıntı veriyor ve o sıkıntıdan arzu ediyor ve mânen diyor ki: “Keşki o vazife-i ubûdiyeti bulunmasa idi.” Ve

1 Bkz.: Tâhâ sûresi, 20/124; Zuhruf sûresi, 43/36.2 Bkz.: Mutaffifîn sûresi, 83/14; Tirmizî, tefsîru sûre (83) 1; İbni Mâce, zühd 29; Muvatta, kelâm 18.3 İnsanın, günahtan tevbe ettiği zaman, o günahı hiç işlememiş hâle geleceğine dair bkz.: İbni Mâce,

zühd 30.

İKİNCİ LEM’A --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 9

bu arzudan bir mânevî adâvet-i ilâhiyeyi işmâm eden bir inkâr arzusu uyanır. Bir şüphe , vücud-u ilâhiyeye dâir kalbe gelse, kat’î bir delil gibi ona yapışma-ya meyleder. Büyük bir helâket kapısı ona açılır.

O bedbaht bilmiyor ki: İnkâr vasıtasıyla, gayet cüz’î bir sıkıntı vazife-i ubûdiyet ten gelmeye mukâbil, inkârda milyonlar ile o sıkıntıdan daha müthiş mânevî sıkıntılara kendini hedef eder.1 Sineğin ısırmasından ka-çıp, yılanın ısırmasını kabul eder. Ve hâkezâ... bu üç misâle kıyâs edilsin

ki 2 ْ ِ ِ ُ ُ ٰ َ َراَن ۔ ْ َ sırrı anlaşılsın.

İkinci NükteYirmi Altıncı Söz ’de sırr-ı kader e dâir beyân edildiği gibi, musîbet ve has-

talıklarda insanların şekvâ ya üç vecihle hakları yoktur.

Birinci VecihCenâb-ı Hak , insan a giydirdiği vücud libâsı nı sanatına mazhar edi-

yor. İnsanı bir model yapmış, o vücud libâsını o model üstünde keser, biçer, tebdil eder, tağyir eder; muhtelif esmâsının cilvesini gösterir. Şâfî ismi hastalığı istediği gibi, Rezzâk ismi de açlığı iktizâ ediyor. Ve hâkezâ...

אُء3 َ َ ْ َכ۪ ِכ ْ ُ ِ ُف َّ َ َ َ ِْכ ُ ْ ُِכ ا א َ

İkinci VecihHayat musîbetlerle, hastalıklarla tasaffî eder,4 kemâl bulur, kuvvet bulur,

terakki eder, netice verir, tekemmül eder; vazife-i hayatiye yi yapar.5 Yeknesak

1 Bkz.: Nûr sûresi, 24/39; Hac sûresi, 22/31.2 “Bilâkis onların kalpleri paslandı.” (Mutaffifîn sûresi, 83/14)3 Mülk sahibi, mülkünde dilediği gibi tasarruf eder.4 Allah Teâlâ’nın, arındırmak istediği kullarına musibet ve belâlar verdiğine (İbni Ebî Şeybe, el-Musannef

7/81; el-Hâkim, el-Müstedrek 1/500); hastalıkların, geçmiş günahlara keffâret, geri kalan hayat için de bir öğüt olduğuna (Müslim, birr 52; Ebû Dâvûd, cenâiz 1); hastalıkların, Allah Teâlâ’dan birer hediye olduklarına dair bkz.: ed-Deylemî, el-Müsned 1/123; el-Hakîm et-Tirmizî, Nevâdiru’l-usûl 1/286.

5 Bkz.: “Mümin kişiye bir ağrı, bir yorgunluk, bir hastalık bir üzüntü hatta bir ufak tasa isabet edecek olsa, Allah onun sebebiyle müminin günahından bir kısmını mağfiret buyurur.” (Buhârî, merdâ 1; Müslim, birr 52); “Erkeğiyle kadınıyla müminlerin bizzat kendisinde, çocuğunda, malında belâ eksik olmaz. Tâ ki hatasız olarak Allah’a kavuşsun.” (Tirmizî, zühd 57; Muvatta, cenâiz 40; Dârimî, rikak 76)

10 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- LEM’ALAR

istirahat döşeğindeki hayat, hayr-ı mahz olan vücuddan ziyâde, şerr-i mahz olan ademe yakındır ve ona gider.

Üçüncü VecihŞu dâr-ı dünya , meydan-ı imtihandır1 ve dâr-ı hizmettir.2 Lezzet ve üc-

ret ve mükâfât yeri değildir. Madem dâr-ı hizmet tir ve mahall-i ubûdiyet tir.3 Hastalıklar ve musîbetler, dinî olmamak ve sabretmek şartıyla4 o hizmete ve o ubûdiyete çok muvâfık oluyor ve kuvvet veriyor. Ve her bir saati, bir gün ibâdet hükmüne getirdiğinden5 şekvâ değil, şükretmek gerektir.

Evet ibâdet iki kısımdır:

Bir kısmı müsbet, diğeri menfî.

Müsbet kısmı mâlûmdur.

Menfî kısmı ise, hastalıklar ve musîbetlerle musîbetzede zaafını ve aczini hissedip Rabb-i Rahîm ine ilticâkârâne teveccüh edip, O’nu düşü-nüp, O’na yalvarıp hâlis bir ubûdiyet yapar. Bu ubûdiyete riyâ giremez, hâlistir. Eğer sabretse, musîbetin mükâfâtını düşünse, şükretse, o vakit her bir saati bir gün ibâdet hükmüne geçer. Kısacık ömrü uzun bir ömür olur. Hattâ bir kısmı var ki, bir dakikası bir gün ibâdet hükmüne geçer.

Hattâ bir âhiret kardeşim, Muhâcir Hâfız Ahmed isminde bir zâtın müthiş bir hastalığına ziyâde merak ettim. Kalbime ihtâr edildi: “Onu tebrik et. Her bir dakikası bir gün ibâdet hükmüne geçiyor.” Zâten o zât, sabır içinde şük-rediyordu.

Üçüncü NükteBir-iki Söz’de beyân ettiğimiz gibi: Her insan geçmiş hayatını düşün-

se, kalbine ve lisânına ya “Ah!” veya “Oh!” gelir. Yani ya teessüf eder, ya “Elhamdülillâh ” der.

1 Bkz.: Bakara sûresi, 2/155; Âl-i İmran sûresi, 3/152, 154, 186; Mâide sûresi, 5/48; En’âm sûresi, 6/165; A’râf sûresi, 7/129; Yûnus sûresi, 10/14.

2 Bkz.: Tevbe sûresi, 9/105; Necm sûresi, 53/39.3 Bkz.: Bakara sûresi, 2/21; Necm sûresi, 53/36.4 Peygamber Efendimiz’in duâlarında şu ifadeler vardır: “Allahım! Yakîninden öyle bir hisse lutfet

ki dünyevî musibetlere tahammül kolaylaşsın.. ve bize, dînî musibet verme.” (Tirmizî, deavât 79; en-Nesâî, es-Sünenü’l-kübrâ 6/106).

5 Bkz.: Dârimî, rikak 56; Ahmed İbni Hanbel, el-Müsned 2/159, 194, 198, 3/148, 238, 258.

İKİNCİ LEM’A -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 11

Teessüfü dedirten, eski zamanın lezâizinin zevâl ve firâkından neşet eden mânevî elemlerdir. Çünkü zevâl-i lezzet elemdir. Bazen muvakkat bir lezzet, dâimî elem verir. Düşünmek ise o elemi deşiyor, teessüf akıtıyor.

Eski hayatında geçirdiği muvakkat âlâm ın zevâlinden neşet eden mânevî ve dâimî lezzet, “Elhamdülillâh ” dedirtir. Bu fıtrî hâletle beraber, musîbetlerin neticesi olan sevâp