เอกสารคาสอน

วชา ศ.452 เศรษฐศาสตรการเงนระหวางประเทศ

Lecture Notes for EC452 International Monetary and Financial Economics

บทท 6

ความสมพนธของผลผลต อตราดอกเบย อตราแลกเปลยน และการใชนโยบาย

การเงนการคลง: แบบจาลอง IS-LM-BP

พจตรา ประภสสรมน

คณะเศรษฐศาสตร

มหาวทยาลยธรรมศาสตร

โครงการเศรษฐศาสตรบณฑต ภาคภาษาไทยสงหาคม 2562

1

ในบทน เราจะศกษาความสมพนธของตวแปรทสาคญทางเศรษฐกจมหภาคอนไดแก ผลผลต

หรอรายได อตราดอกเบย และอตราแลกเปลยน รวมถงประสทธผลของนโยบายการเงนการคลง

ตอตวแปรตางๆเหลาน โดยใชแบบจาลอง Mundell-Fleming ในการวเคราะห แบบจาลองนมองค

ประกอบทสาคญ 3 สวนคอ เสน IS ทแสดงดลยภาพในตลาดสนคา, เสน LM ทแสดงดลยภาพ

ในตลาดเงนในประเทศ, และเสน BP ทแสดงดลยภาพในตลาดเงนตราตางประเทศ และขอสมมต

ทสาคญทใชในการวเคราะหความสมพนธระหวางตวแปรตางๆคอ การวเคราะหนเปนการวเคราะห

ในระยะสนทกาหนดใหระดบราคาสนคาคงททระบบเศรษฐกจยงมกาลงการผลตสวนเกนและมการ

วางงานอย

6.1 ดลยภาพในตลาดสนคาและเสน IS

แนวคดแบบเคนสอธบายวาสงททาใหเกดภาวะถดถอยเศรษฐกจ มการวางงานและกาลงการผลตสวน

เกนขนนนเกดจากการทระดบราคาคงท ไมสามารถปรบตวเพอกระตนการผลตและลดการวางงาน

ได ในระยะยาว ถาราคาปรบตวไดเตมท ระบบเศรษฐกจจะเขาสภาวะการจางงานเตมท (full em-

ployment) ไดในทสด

สงทเปนตวกาหนดราคาและปรมาณดลยภาพในตลาดสนคาขนอยกบอปสงคโดยรวม (aggregate

demand) และอปทานโดยรวม (aggregate supply) ถาราคาสนคาคงท และ ณ ระดบราคานนผผลต

สามารถผลตสนคาไดมากเทาทผบรโภคตองการจะซอ นนหมายความวาเสนอปทานรวมจะเปนเสน

ทขนานกบแกนนอน หรอคอแกนทแสดงปรมาณสนคา ดงนน ปรมาณผลผลตทดลยภาพจะถกกาหนด

จากอปสงคโดยรวม ซงเกดจากผลรวมของความตองการจบจายใชสอยของประชาชนในประเทศ

อปสงครวมทแสดงการใชจายโดยรวมของประชาชนในประเทศคอผลรวมของการใชจายเพอการ

บรโภค (consumption หรอ C) การลงทน (investment หรอ I) การใชจายรฐบาล (government

spending หรอ G) และสวนตางของการสงออก (export หรอ X) และการนาเขา (import หรอ M )

ซงเราสามารถมองสวนตางนในรปของดลบญชเดนสะพด (current account หรอ CA) สมการท

แสดงอปสงครวมสามารถเขยนไดดงน

Y = C + I +G+X −M

กาหนดใหสวนของการดดซบ (absorption หรอ A) คอสวนของความตองการใชจายเพอซอ

2

สนคาทมาจากรายจายการบรโภค รายจายเพอการลงทนและรายจายรฐบาล เราจะเหนวาอปสงครวม

ประกอบดวยสวนสาคญ 2 สวนคอ สวนของการดดซบ และสวนของดลบญชเดนสะพด ซงสามารถ

เขยนดวยสมการดงตอไปน

Y = A+ CA

โดยท A คอ C + I +G และ CA = X −M

รายจายเพอการบรโภคของครวเรอน (C) จะขนอยกบรายไดทใชจายได ซงกคอรายได (Y ) หลง

จากหกภาษ (T ) สมการการบรโภคสามารถเขยนไดดงน

C = C0 + a(Y − T )

โดยท C0 คอการบรโภคทคงท ซงเปนการบรโภคทไมขนกบรายได เรยกวา autonomous con-

sumption สวน a คอสดสวนของรายไดสทธสวนเพมทใชจายไปในการบรโภค (marginal propen-

sity to consume หรอ MPC) คา a มคาเปนบวกและนอยกวาหนง ซงหมายความวา เมอรายได

เพมขน 1 บาท การบรโภคจะเพมขนนอยกวา 1 บาท โดยประชาชนสามารถนารายไดสวนทเหลอ

เกบไวในรปแบบของการออม (saving) สดสวนของรายไดสทธสวนเพมทถกออมสามารถแสดงได

จาก marginal propensity to save (MPS หรอ s) ผลรวมของ MPC และ MPS มคาเทากบหนง

(a+ s = 1)

รายจายเพอการลงทน (I) เปนฟงกชนทแปรผกผนกบอตราดอกเบย (i) เมออตราดอกเบยสง

ขนสะทอนตนทนของการกยมทสงขน นกลงทนจงลดการลงทนลง เราสามารถเขยนความสมพนธ

ระหวางการลงทนและอตราดอกเบยไดดวยสมการตอไปน

I = I0 − bR

โดยท I0 คอสวนของการลงทนทไมตอบสนองตอการเปลยนแปลงของอตราดอกเบย หรอ autonomous

investment และ b คออตราการตอบสนองของการลงทนทมตอการเปลยนแปลงในอตราดอกเบย

คาของ b จะมคาเปนบวก ซงหมายความวาเมออตราดอกเบยเพมขน รายจายเพอการลงทนจะลด

ลง

3

รายจายของรฐบาล (G) เปนตวแปรทมคาคงทและถกกาหนดจากภายนอกแบบจาลอง (exoge-

nous variable) นนคอ G = G เมอเรานาเอารายจายทงสามดานมารวมกน เราสามารถเขยน

สมการการดดซบ (A) ไดดงน

A = C + I + G

A = C0 + a(Y − T ) + I0 − bR + G

A = A+ aY − bR

โดยท A = C0+I0+G−aT ซงคอสวนของการดดซบทไมขนกบรายไดและอตราดอกเบย อยางไร

กตาม สวนการดดซบ (A) มความสมพนธเปนบวกกบรายไดและมความสมพนธเปนลบกบอตรา

ดอกเบย

นอกจากสวนการดดซบ (A) แลวองคประกอบทสาคญในอปสงครวมอกอยางคอดลบญชเดน

สะพด (CA) ซงเปนสวนตางระหวางการสงออก (X) และการนาเขา (M ) สมการสาหรบดลบญช

เดนสะพดในรปเงนบาทแสดงไดดงน

CAN = XN −MN = PX − EP ∗M

ตวแปรทหอย N เปนตวแปรทอยในรปตวเงน (nominal term) ถาหากเราเขยนสมการดลบญช

เดนสะพดใหอยในหนวยเปนจานวนสนคา (real terms) เราสามารถทาไดโดยการนาราคา (P ) มา

หารตลอด และจะไดสมการดงตอไปน

CA =CAN

P= X − EP ∗M

P

= X − qM

โดยท X และ M คอปรมาณการสงออกและการนาเขาของประเทศทนบเปนหนวยของสนคา q =

EP ∗/P คออตราแลกเปลยนทแทจรง คาของ q จะเปลยนแปลงไดกตอเมออตราแลกเปลยนท

เปนตวเงน (E) หรอระดบราคา (P ∗/P ) เปลยนแปลง อยางไรกตาม ในการวเคราะหระยะสนเรา

สมมตใหราคาไมมการเปลยนแปลง ดงนนการเปลยนแปลงในอตราแลกเปลยนทแทจรงจะเกดจาก

การเปลยนแปลงในอตราแลกเปลยนทเปนตวเงน นนคอคาของ q จะเปลยนแปลงไปในทศทาง

4

เดยวกบ E

การสงออกของประเทศ (X) เปนฟงกชนทขนอยกบรายไดทแทจรงของชาวตางชาต (Y ∗) และ

อตราแลกเปลยนทแทจรง (q) ซงเปนราคาเปรยบเทยบระหวางสนคาตางประเทศและสนคาในประเทศ

โดยทการสงออกจะมความสมพนธทางบวกกบรายไดตางประเทศ (Y ∗) แตเพอความงายเราจะสมมต

ให Y ∗ มคาคงทและเปนตวแปรทถกกาหนดจากภายนอกแบบจาลอง สวนความสมพนธระหวาง

การสงออกและอตราแลกเปลยนทแทจรงมความสมพนธทางบวกเชนกน เมอ q เพมขน (ลดลง)

ราคาสนคาสงออกถกลง (แพงขน) ทาใหความตองการซอสนคาสงออกของชาวตางชาตมากขน (ลดลง)

การนาเขา (M ) ขนอยกบรายไดทแทจรงของประเทศ (Y ) และอตราแลกเปลยนทแทจรง (q)

โดยทการนาเขามความสมพนธทางบวกกบรายไดทแทจรงของประเทศ การเพมขน(ลดลง)ของการนา

เขาทตอบสนองตอการเพมขน(ลดลง)ของรายไดทแทจรงของประเทศจะมากหรอนอยขนอยกบสดสวน

ของรายไดสวนเพมทใชจายเพอซอสนคานาเขา (marginal propensity to import (MPM) หรอ

m) ซงคา MPM นมคาเปนบวกและนอยกวาหนง สวนความสมพนธระหวางการนาเขาและอตรา

แลกเปลยนทแทจรงมความสมพนธในเชงผกผน กลาวคอ เมออตราแลกเปลยนทแทจรงเพมขน

สนคาตางประเทศแพงขนเมอเทยบกบสนคาในประเทศ ผบรโภคในประเทศจงลดการนาเขาลง

จากความสมพนธของการสงออกนาเขากบตวแปรตางๆทไดกลาวมาขางตน เราสามารถเขยน

สมการแสดงความสมพนธไดดงน

CA = X(Y ∗, q)− qM(Y, q)

= CA(Y ∗, Y, q)

= CA(Y ∗)−mY + γq

สมการขางตนมความหมายวาดลบญชเดนสะพดถกกาหนดจากรายไดตางประเทศ (Y ∗) แตทงน

เรากาหนดให Y ∗ มคาคงทและถกกาหนดจากภายนอกแบบจาลอง ดลบญชเดนสะพดจงจะไมได

รบผลกระทบตอการเปลยนแปลงในภาวะเศรษฐกจตางประเทศ ตวแปรทสองคอรายไดในประเทศ

ซงมผลตอการเปลยนแปลงในการนาเขาและกระทบตอดลบญชเดนสะพดไดในทสด การเปลยนแปลง

ในดลบญชเดนสะพดตอการเปลยนแปลงในรายไดจะมากหรอนอยขนกบคา marginal propensity

to import (m) เมอรายไดสงขนการนาเขาเพมขน แตจะเพมมากนอยเพยงใดขนกบคา m การนา

เขาทเพมขนทาใหดลบญชเดนสะพดแยลง ตวแปรสดทายทมผลตอดลบญชเดนสะพดคออตราแลก

5

เปลยนทแทจรง (q) การท q เพมขนอาจทาใหดลบญชเดนสะพดดขนหรอเลวลงกได การท q

เพมขนทาใหปรมาณการนาเขา (M ) ลดลง แตตนทนในการนาเขาในรปของ qM สงขน ซงม

ผลทาใหดลบญชเดนสะพดแยลง นนคอคา γ อาจจะมคาเปนบวกหรอลบกได จากทเราเคยศกษา

เงอนไข Marshall-Lerner มาแลววาการลดคาเงนจะทาใหดลบญชเดนสะพดดขนกตอเมอผลรวม

ของคาสมบรณความยดหยนของอปสงคการสงออกตอราคาและความยดหยนของอปสงคการนาเขา

ตอราคามากกวาหนง อยางไรกตาม เพอความงายในการวเคราะหเราจะสมมตใหคา γ มคาเปนบวก

เสมอ แปลวาการท q สงขน (เงนในประเทศออนคา) มผลใหดลบญชเดนสะพดดขนเสมอ ในทาง

กลบกน q ลดลงทาใหดลบญชเดนสะพดลดลง

ดลยภาพในตลาดสนคาเกดขนกตอเมออปทานรวม (aggregate supply) เทากบอปสงครวม (ag-

gregate demand) โดยทอปสงครวมประกอบดวยสวนของการดดซบ (A) และสวนของดลบญช

เดนสะพด (CA) นนคอ ดลยภาพในตลาดสนคาเกดขนเมอ

Y = A+ CA

Y = (A+ aY − bR) + (CA−mY + γq)

Y (1− a+m) = A− bR + CA+ γq

Y = α(A− bR + CA+ γq)

โดยท α = 11−a+m

= 11−MPC+MPM

= 1MPS+MPM

เราเรยก α วาตวทวคณรายได (income mul-

tiplier) ถามการเปลยนแปลงในรายจาย 1 หนวยจะทาใหรายไดเพมขนเปน α เทาของรายจายท

เพมขน คาของ α ขนอยกบคา MPS และ MPM ซงโดยปกตแลว MPS+MPM มคาไมเกนหนง

เพราะผมรายไดเพมขนไมนาใชรายไดทเพมขนทงหมดไปกบการออมและการซอสนคานาเขา

จากเงอนไขทกาหนดดลยภาพในตลาดสนคาขางตน เราจะเหนวาตวแปรทสาคญในการกาหนด

ดลยภาพในตลาดสนคาคอ รายได (Y ) อตราดอกเบย (R) และอตราแลกเปลยนทแทจรง (q) สวน

A และ CA มคาคงท ถาสมมตให q มคาคงทดวย เราจะหาความสมพนธระหวางอตราดอกเบย

และรายไดไดดงน การลดลงของอตราดอกเบยเปนการกระตนใหเกดการลงทนทมากขน ทาใหอปสงค

รวมเพมขน เพอรกษาดลยภาพในตลาดสนคารายไดและผลผลตตองเพมขนดวย ในทางตรงกนขาม

การเพมขนของอตราดอกเบยสงผลใหการลงทนลดลง อปสงครวมลดลง ทาใหรายไดลดลงดวย ดง

นนเพอรกษาดลยภาพในตลาดสนคา รายไดและอตราดอกเบยมความสมพนธแปรผกผนกน ถาเรา

6

วาดกราฟโดยใหแกนตงแทนอตราดอกเบย และแกนนอนแทนรายได เราจะไดเสนทมความชนเปน

ลบ เรยกเสนนวาเสน IS ซงเปนเสนทแสดงความสมพนธคตางๆของรายไดและอตราดอกเบยท

ทาใหตลาดสนคาอยในดลยภาพ สมการเสน IS สามารถเขยนไดดงน

R =A+ CA+ γq

b−

(1− a+m

b

)Y

จดทอยเหนอเสน IS แสดงใหเหนวา ณ ระดบรายไดหนง อตราดอกเบยสงเกนไปจนทาใหการ

ลงทนและอปสงครวมตากวาระดบผลผลตทผลตได กอใหเกดอปทานสวนเกน (excess supply) หรอ

ภาวะสนคาลนตลาด สวนจดทอยใตเสน IS แสดงวาทระดบรายไดหนง อตราดอกเบยตาเกนไป

ทาใหอปสงครวมมากกวาอปทานรวม เกดอปสงคสวนเกน (excess demand) ระบบเศรษฐกจอย

ในภาวะสนคาขาดตลาด เสน IS แสดงไดในรปท 6.1

รปท 6.1: เสน IS

ปจจยทมผลตอการยานเสน IS ไดแก 1. ปจจยทมผลกระทบตอ A เชน การการเปลยนแปลง

ในการใชจายรฐบาลและภาษ 2. ปจจยทมผลตอ CA เชน รายไดตางประเทศ และ 3. อตรา

แลกเปลยนทแทจรง q ตวอยางเชน ถารฐบาลเพมการใชจาย (G เพมขน) หรอทาใหเงนบาทลด

คา (q เพมขน) อปสงครวมเพมขนผานรายจายรฐบาลทเพมขนหรอผานการสงออกทเพมขน ราย

ไดจะเพมขนเปนทวคณผานตวคณทางรายไดททกๆระดบอตราดอกเบย ดงนนการเพมขนของ G

และ q ทาใหเสน IS เลอนไปทางขวา นนคอการเปลยนแปลงในปจจยใดๆทมผลใหอปสงครวม

เพมขน (ลดลง) จะมผลใหเสน IS เลอนไปทางขวา (ซาย)

7

6.2 ดลยภาพในตลาดเงนและเสน LM

ดลยภาพในตลาดเงนถกกาหนดจากอปทานของเงนทแทจรง (real money supply หรอ Ms/P )

และอปสงคของการถอเงนทแทจรง (real money demand หรอ Ld) โดยทอปทานของเงนทแท

จรงหรอปรมาณเงนทแทจรงถกกาหนดจากธนาคารกลาง ซงในแบบจาลองถกกาหนดใหคงท สวน

อปสงคของการถอเงนทแทจรงมความสมพนธเปนบวกกบระดบรายได (Y ) และมความสมพนธเปน

ลบกบอตราดอกเบย (R) เมอประชาชนมรายไดมากขนจะมความตองการถอเงนเพอจบจายใชสอย

มากขน อปสงคของการถอเงนจงสงขน แตเมออตราดอกเบยสงขน ตนทนคาเสยโอกาสของการ

ถอเงนไวเฉยสงขนทาใหประชนชามอปสงคในการถอเงนนอยลง สมการแสดงอปสงคการถอเงนสามารถ

เขยนไดดงน

Ld = fY − hR

โดย f และ h คอพารามเตอรทมคาเปนบวกทแสดงการตอบสนองของอปสงคการถอเงนตอราย

ไดและอตราดอกเบย

ดลยภาพในตลาดเงนเกดขนเมออปทานของเงนทแทจรงเทากบอปสงคการถอเงนทแทจรง

Ms

P= fY − hR

สมการขางตนสามารถเขยนใหอยในรป

R =1

h

(fY − Ms

P

)หากกาหนดใหอปทานของเงนมคาคงท (Ms

P) ตลาดเงนจะอยในดลยภาพเมออตราดอกเบยและ

รายไดเปลยนไปในทศทางเดยวกน กลาวคอ เมอรายไดเพมขน อปสงคการถอเงนเพมขน แตเนองจาก

ปรมาณเงนถกกาจดใหมคาคงททระดบหนง อปสงคการถอเงนสวนหนงตองปรบตวลดลงเพอรกษา

ดลยภาพในตลาดเงน การปรบตวนทาไดโดยการเพมอตราดอกเบยใหสงขนเพอจงใจใหประชาชน

หนไปถอสนทรพยชนดอนๆนอกจากถอเงน ดงนนรายไดและอตราดอกเบยมการเคลอนไหวในทศทาง

เดยวกนเพอรกษาดลยภาพในตลาดเงน

8

เสน LM แสดงความสมพนธของอตราดอกเบยและรายไดคตางๆททาใหตลาดเงนอยในดลยภาพ

สมการทแสดงความสมพนธระหวางอตราดอกเบยและรายไดทแสดงขางตนเปนสมการทแสดงเสน

LM ซงความสมพนธทเปนบวกระหวางอตราดอกเบยและรายไดนนแสดงวาความชนของเสน LM

มคาเปนบวก ถาเสน LM มความชนมาก (นอย) สะทอนวาความยดหยนของรายไดตออตราดอกเบย

นอย (มาก) รปท 6.2 แสดงเสน LM จดทอยทางขวาของเสน LM แสดงวา ณ ระดบอตรา

ดอกเบยหนง รายไดมคาสงกนไปจนทาใหอปสงคการถอเงนมากกวาอปทานของเงน ทาใหเกดอปสงค

สวนเกนในตลาดเงนหรอภาวะทตลาดเงนขาดสภาพคลอง (lack of liquidity) ในทางตรงขาม จด

ทอยดานซายของเสน LM เปนจดทรายไดตาเกนไป ทาใหอปสงคการถอเงนนอยกวาอปทานเงน

เกดอปทานเงนสวนเกนหรอตลาดเงนมสภาพคลองสวนเกน (excess liquidity)

รปท 6.2: เสน LM

การเพมขนของปรมาณเงนมผลใหอตราดอกเบยลดลงทกๆระดบรายได การลดลงของอตราดอกเบย

ทาใหอปสงคของการถอเงนเพมขนเทากบปรมาณเงนทเพม เสน LM เลอนไปทางขวา ในทาง

ตรงกนขาม การลดปรมาณเงนทาใหอตราดอกเบยสงขน ณ ทกๆระดบรายได เสน LM จะเลอน

ไปทางซาย เมออปสงคการถอเงนเพมขน (ลดลง) สงผลใหอตราดอกเบยสงขน (ลดลง) ทกๆ

ระดบรายได เสน LM จะยายไปทางซาย (ขวา)

9

6.3 ดลยภาพในตลาดเงนตราตางประเทศและเสน BP

ดลยภาพในตลาดเงนตราตางประเทศเกดขนเมออปสงคของเงนตราตางประเทศเทากบอปทานของ

เงนตราตางประเทศ สภาวะนจะเปนจรงเมอบญชดลการชาระเงนสมดล นนคอ ผลรวมของบญช

เดนสะพด (CA) และบญชเงนทน (KA) เทากบศนย

CA+KA = 0

ภายใตระบบอตราแลกเปลยนทยดหยนได เมอดลการชาระเงนขาดดล ปรมาณเงนตราตางประเทศ

ไหลออกมากกวาไหลเขา เกดอปสงคสวนเกนในเงนตราตางประเทศ กลไกตลาดกดดนใหอตราแลก

เปลยนสงขน คาเงนในประเทศออนคา ทาใหสนคาสงออกของประเทศมราคาถกลง การสงออกเพม

การนาเขาลด ดลบญชเดนสะพดดขน ดลการชาระเงนปรบตวเขาสสมดลในทสด ในทางตรงขาม

ถาดลการชาระเงนเกนดล จะมกลไกการปรบตวททาใหอตราแลกเปลยนลดลง คาเงนในประเทศ

แขงคา ดลบญชเดนสะพดแยลง จนในทสดดลการชาระเงนปรบตวเขาสสมดล

เราไดศกษามากอนหนานแลววาดลบญชเดนสะพดขนกบปจจยดานรายไดตางประเทศ รายได

ในประเทศ และอตราแลกเปลยนทแทจรง และสมการแสดงดลบญชเดนสะพดสามารถเขยนไดดงน

CA = CA−mY + γq

บญชทนเปนบญชทแสดงการไหลเขาออกของเงนทนระหวางประเทศ ปจจยทกาหนดการเคลอน

ยายเงนทนระหวางประเทศคออตราผลตอบแทนในการลงทนในสนทรพยในประเทศและสนทรพย

ตางประเทศ เพอความงาย เราสมมตวานกลงทนทตดสนใจลงทนระหวางประเทศจะตดสนใจโดย

พจารณาจากความแตกตางระหวางอตราดอกเบยในประเทศ (R) และอตราดอกเบยตางประเทศ (R∗)

ในกรณท R > R∗ นกลงทนตดสนใจลงทนในประเทศมากขน ทาใหเกดการไหลเขาของเงนทน

(capital inflow) บญชทนมโอกาสเกดนดล (KA > 0) ในทางตรงกนขาม ถา R < R∗ เกด

การไหลออกของเงนทน (capital outflow) เพราะนกลงทนยายเงนลงทนไปยงตางประเทศทใหผล

ตอบแทนสงกวา บญชทนมโอกาสขาดดล (KA < 0) เราสามารถเขยนความสมพนธของบญชทน

และความตางของอตราดอกเบยไดดงน

10

KA = β(R−R∗)

โดยท β คอพารามเตอรทมคาเปนบวกและแสดงถงอตราการตอบสนองของการไหลของเงนทนท

มตอความแตกตางของอตราดอกเบยในประเทศและตางประเทศ ในกรณทเงนทนสามารถเคลอน

ยายไดเสร (perfect capital mobility) คา β มคาเปนอนนต (infinity) เพราะเมอไรกตามทเกด

ความตางระหวางอตราดอกเบยในประเทศและอตราดอกเบยตางประเทศจะเกดการไหลของเงนทน

เปนจานวนมาก ซงจะกดดนใหความตางของอตราดอกเบยหมดไป กรณนจะเปนจรงในประเทศท

มการเปดเสรทางการเงนอยางเตมท ตลาดทนในประเทศเชอมโยงกบตลาดทนโลกเปนอยางด และ

สามารถกยมหรอลงทนในปรมาณทตองการ ณ ระดบอตราดอกเบยทเกดขน ในกรณทเงนทนสามารถ

เคลอนยายไดแตไมถงกบกรณสดโตง (imperfect capital mobility) เมอมความตางของอตราดอกเบย

เกดขน กจะทาใหเกดแรงจงใจในการเคลอนยายเงนทนระหวางประเทศ แตการเคลอนยายทนนอาจ

จะทาไดไมเตมทนก ซงอาจเปนเพราะขอจากดบางประการ เชน มาตรการควบคมการไหลเขาออก

ของเงนทนระหวางประเทศ (capital control) ความเสยงทางการเมอง ขอจากดดานตลาดทนทยง

ไมพฒนา

ดลยภาพในตลาดเงนตราตางประเทศสามารถแสดงไดดงน

CA+KA = 0

CA−mY + γq + β(R−R∗) = 0

ถาเรายายขางสมการขางตนใหตวแปรซายมอคออตราดอกเบยและตวแปรขวามอคอรายได เรา

จะไดสมการเสน BP ทแสดงความสมพนธระหวางอตราดอกเบยและรายไดททาใหตลาดเงนตรา

ตางประเทศอยในดลยภาพดงน

R =βR∗ − CA− γq

β+

m

βY

สมการเสน BP ขางตนแสดงใหเหนวาเสน BP มความชนเปนบวก อตราดอกเบยและราย

ไดจะเปลยนแปลงไปในทศทางเดยวกนเพอรกษาดลยภาพในตลาดเงนตราตางประเทศ เมออตรา

ดอกเบยในประเทศสงขนจะมเงนทนไหลเขาประเทศทาใหดลบญชทนเกนดล รายไดของประเทศ

11

ตองมากขนเพอใหมการนาเขามากขนและบญชเดนสะพดขาดดลเพอชดเชยการเกนดลในบญชทน

ทาใหดลการชาระเงนกลบมาสมดล ในทางตรงขาม การลดลงของอตราดอกเบยในประเทศทาใหบญช

ทนขาดดล จะตองชดเชยโดยการลดลงของรายไดและการนาเขาเพอใหดลบญชเดนสะพดเกดดลเพอ

รกษาสมดลในดลบญชการชาระเงน ความชนของเสน BP ขนกบแนวโนมของการนาเขาเมอราย

ไดของประเทศเปลยนแปลง (marginal propensity to import หรอ m) และการตอบสนองของการ

ไหลเขาของเงนทนตออตราดอกเบย (β) ความชนของเสน BP สะทอนใหเหนวาการไหลเขาออก

ของเงนทนตอบสนองตอผลตางของอตราดอกเบยในประเทศและอตราดอกเบยในตลาดโลกมากนอย

เพยงใด ยงตอบสนองมากยงทาใหเสน BP ชนนอยลง เราสามารถจาแนกความชนของเสน BP

ไดเปน 3 กรณดงตอไปน

1. กรณท β = 0 คอกรณทเงนทนระหวางประเทศไมตอบสนองตออตราดอกเบย เสน BP จะ

เปนเสนตรงตงฉากกบแกนนอน สะทอนใหเหนวาการไหลเขาของเงนทนไมมความคลองตว (per-

fect capital immobility)

2. กรณท 0 < β < ∞ การไหลเขาของเงนทนตอบสนองตออตราดอกเบยในระดบหนง กรณท

β มคาตา การไหลเขาของเงนทนตอบสนองตออตราดอกเบยนอย เสน BP จะคอนขางชน สวน

กรณท β มคามาก เงนทนไหลเขาออกมความคลองตวมาก หรอตอบสนองตออตราดอกเบยมาก

เสน BP คอนขางลาด

3. กรณท β = ∞ การตอบสนองของเงนทนตออตราดอกเบยมคาเปนอนนต เงนทนสามารถ

เคลอนยายไดคลองตวเตมท (perfect capital mobility) เสน BP เปนเสนตรงขนานกบแกนนอน

ณ ระดบอตราดอกเบยหนงๆ ในกรณนอตราดอกเบยในประเทศจะตองเทากบอตราดอกเบยตางประเทศ

เสมอ ความแตกตางระหวางอตราดอกเบในสองตลาดเพยงเลกนอยจะทาใหมการไหลของเงนทน

เปนจานวนมาก อตราดอกเบยในประเทศตองปรบตวเขาหาอตราดอกเบยตางประเทศอยางรวดเรว

รปท 6.3 แสดงเสน BP ในกรณ β คาตางๆ

โดยทวไป เราจะเปรยบเทยบความชนของเสน BP ทสะทอนความคลองตวของเงนทนไหลเขา

กบความชนของเสน LM ดงทแสดงในรปท 6.4 และเราจะเหนวาบรเวณทอยเหนอเสน BP แสดง

ภาวะการเกนดลในบญชดลการชาระเงนเพราะอตราดอกเบยในประเทศสงเกนไป ทาใหเงนทนไหล

เขาและบญชทนเกนดล สวนบรเวณใตเสน BP แสดงภาวะการขาดดลในบญชดลการชาระเงน เพราะ

อตราดอกเบยตาเกนไป เงนทนไหลออกจนทาใหดลบญชทนขาดดล

ปจจยทมผลตอการเคลอนยายเสน BP คอการเปลยนแปลงในอตราแลกเปลยน การออนคา

12

รปท 6.3: เสน BP ในกรณท β มคาตางๆ

รปท 6.4: ความชนของเสน BP เปรยบเทยบกบความชนของเสน LM

ของเงนในประเทศจะกระตนใหมการสงออกมากขน อปสงครวมและรายไดสงขน เสน BP ยาย

ไปทางขวา ณ ทกๆระดบอตราดอกเบย การออนคาของคาเงนในประเทศจะตองเกดควบคกบการ

เพมขนของรายไดเพอรกษาดลยภาพในตลาดเงนตราตางประเทศ ในทางตรงกนขาม การทคาเงน

ในประเทศแขงคาจะทาใหเสน BP เลอนไปทางซาย

13

6.4 ดลยภาพเตมรป (Full Equilibrium)

เมอดลยภาพในตลาดสนคา ตลาดเงนบาท และตลาดเงนตราตางประเทศเกดขนพรอมกนจะทาให

เศรษฐกจโดยรวมอยในดลยภาพ เราเรยกสภาวะนวาดลยภาพเตมรป (full equilibrium) รปท 6.5

แสดงดลยภาพเตมรปเกดทจดตดกนของเสน IS เสน LM และเสน BP

รปท 6.5: ดลยภาพเตมรป

ระดบรายไดททาใหเกดดลยภาพเตมรปแบบคอระดบรายไดทจดตดกนของเสน IS − LM −

BP ณ ระดบรายไดน เศรษฐกจยงมปญหาการวางงานอย (Y < Yf ) เพอกระตนใหเศรษฐกขเขา

สภาวะการจางงานเตมท (full employment) รฐบาลตองดาเนนนโยบายการเงน นโยบายการคลง

เพอเปลยนแปลงรายไดของประเทศใหระบบเศรษฐกจอยในภาวะการจางงานเตมท

ในหวขอตอไปเราจะศกษาประสทธผลของนโยบายการเงนการคลงตอระดบรายไดภายใตระบบ

อตราแลกเปลยนแบบลอยตวและระบบอตราแลกเปลยนคงท โดยในแตละระบบอตราแลกเปลยน

เราจะแบงการพจารณาออกเปน 2 กรณคอ กรณทเงนทนเคลอนยายไดสมบรณ และเงนทนเคลอน

ยายไมสมบรณ

14

6.5 ประสทธผลของนโยบายการเงนการคลงในระบบอตราแลกเปลยน

แบบยดหยนได (Flexible Exchange Rate)

ภายใตระบบอตราแลกเปลยนแบบยดหยนได อตราแลกเปลยนเปนฉนวนปองกนผลกระทบจากความ

ผนผวนของเศรษฐกจภายนอก (insulation of external shock) กลาวคอเมอเศรษฐกจโลกผนผวน

และเกดภาวเศรษฐกจถดถอย รายไดของประเทศคคาลดลงทาใหประเทศคคานาเขานอยลง ผลคอ

ประเทศของเราสงออกไปตลาดโลกไดนอยลงทาใหบญชเดนสะพดจะขาดดลมากขน เสน IS และ

เสน BP เลอนไปทางซาย ดลยภาพในตลาดสนคาและตลาดเงนจะเปลยนไปในทศทางททาใหอตรา

ดอกเบยลดลง สงผลใหเงนทนไหลออกเปนจานวนมาก บญชทนขาดดลและกดดนใหคาเงนในประเทศ

ออนคา กระตนใหการสงออกดขน เสน IS และเสน BP ยายกลบมาทเดม รายไดและการผลตไม

ไดมการเปลยนแปลงจากดลยภาพเดม ดลบญชเดนสะพดและบญชทนสมดล สงทเปลยนเพยงอยาง

เดยวคอคาเงนในประเทศ รปท 6.6 แสดงการปรบตวดงกลาว ในทางตรงขาม การขยายตวของ

เศรษฐกจโลกกจะไมมผลตอการขยายตวของเศรษฐกจในประเทศ ยกเวนแตจะทาใหคาเงนในประเทศ

แขงคา การปรบตวของอตราแลกเปลยนทยดหยนไดเปรยบเสมอนเกราะปองกนไมใหเศรษฐกจใน

ประเทศผนผวนไปตามภาวะเศรษฐกจโลก

รปท 6.6: อตราแลกเปลยนแบบหยนไดชวยปองกนผลกระทบจากความผนผวนของเศรษฐกจโลก

15

6.5.1 ประสทธผลของนโยบายการเงนการคลง กรณเงนทนเคลอนยายไดสมบรณ

(Perfect Capital Mobility)

1. ประสทธผลของการใชนโยบายการคลง นโยบายการคลงขยายตวคอนโยบายทเพมการใชจาย

รฐบาล (G) เพอกระตนเศรษฐกจใหมการผลต รายได และการจางงานมากขน การใชนโยบาย

นทาใหเสน IS เลอนไปทางขวา ผลคออตราดอกเบยในประเทศสงขน ซงสงกวาอตราดอกเบย

ตางประเทศ ทาใหเงนทนไหลเขาเปนจานวนมาก เมออตราแลกเปลยนเปนแบบยดหยน อตรา

แลกเปลยนจะลดลง คาเงนในประเทศแขงคา ทาใหการสงออกลดลง การนาเขาเพมขน เสน

IS เลอนกลบไปทางซายอนเปนผลจากการขาดดลในบญชเดนสะพด (ไมมผลตอเสน BP

เพราะผลของอตราดอกเบยมากกวา) ดลยภาพกลบเขาสทเดม การผลตและรายได รวมถง

อตราดอกเบยมคาเทาเดม การไหลเขาของเงนทนทาใหคาเงนในประเทศปรบตวสงผลตอดล

บญชเดนสะพด การเปลยนแปลงในดลบญชเดนสะพดลบลางผลของนโยบายการคลงขยาย

ตว นโยบายการคลงไมไดผลโดยสนเชง

ภายใตระบบอตราแลกเปลยนทยดหยนได และเงนทนเคลอนยายไดเตมท การใชนโยบายการ

คลงไมมประสทธผล คอไมมผลใดๆตอระดบการผลตและรายไดของประเทศ อยางไรกตาม

ถงแมวานโยบายจะไมมผลตอขนาดของรายได แตมผลตอการเปลยนองคประกอบของราย

ได กลาวคอ เมอรายจายรฐบาลสงขน การสงออกสทธจะลดลงในปรมาณเดยวกบการเพม

รายจายรฐบาล การเพม G แลวมผลให X − M ลดลงนน เราเรยกวาเกด crowding-out

effect ทผลของนโยบายไปเบยดทาใหการสงออกสทธลดลง

2. ประสทธผลของการใชนโยบายการเงน นโยบายการเงนขยายตวคอนโยบายทเพมปรมาณเงน

ผลทาใหเสน LM เลอนไปขวา อตราดอกเบยในประเทศลดตากวาอตราดอกเบยตางประเทศ

เงนทนไหลออกเปนจานวนมาก บญชดลการชาระเงนขาดดล กดดนใหอตราแลกเปลยนสง

ขน ในทสดการสงออกจะเพมขนทาใหเสน IS เลอนไปทางขวา (ไมมผลตอ BP เพราะ

ผลกระทบของอตราดอกเบยตอบญชดลการชาระเงนสงมาก) กระตนใหการผลตและรายได

สงขนจนกระทงอตราดอกเบยในประเทศกลบเขาสระดบเดยวกนกบอตราดอกเบยตางประเทศ

ทดลยภาพใหม เราจะเหนวานโยบายการเงนขยายตวทาใหรายไดของประเทศเพมขน นนคอ

นโยบายการเงนมประสทธผลมากในการเปลยนแปลงของรายได รปท 6.8 แสดงประสทธผล

ของนโยบายการเงนขยายตว

16

รปท 6.7: การใชนโยบายการคลงภายใตระบบอตราแลกเปลยนลอยตวและเงนทนเคลอนยายสมบรณ

รปท 6.8: การใชนโยบายการเงนภายใตระบบอตราแลกเปลยนลอยตวและเงนทนเคลอนยายสมบรณ

6.5.2 ประสทธผลของนโยบายการเงนการคลง กรณเงนทนเคลอนยายไมสมบรณ

(Imperfect Capital Mobility)

ในกรณทการไหลของเงนทนระหวางประเทศตอบสนองตออตราดอกเบยในระดบหนง คาของอตรา

การตอบสนอง (β) มคาเปนบวกแตไมถงกบเปนอนนต เสน BP มความชนเปนบวก โดยทคา

ความชนเทากบ m/β ยงการตอบสนองของการไหลของเงนทนตออตราดอกเบยมาก (β) เพยงใด

17

เสน BP จะชนนอยลง ถา m มคามากเสน BP จะชนมากขน เมออตราดอกเบยในประเทศสงขน

จะดงดดใหมเงนทนไหลเขามามากทาใหดลบญชทนเกนดล การม m สงๆ ทาใหรายไดไมจาเปน

ตองเพมมากนกเพอกระตนใหมการนาเขามากขน ดลบญชเดนสะพดแยลงจนทาใหบญชดลการชาระเงน

กลบเขาสสมดล

1. ประสทธผลของการใชนโยบายการคลง นโยบายการคลงแบบขยายตวโดยการเพมการใชจาย

รฐบาลทาใหเสน IS เคลอนไปทางขวา เกดดลยภาพใหมทอตราดอกเบยสงขน รายไดเพม

ขน การทอตราดอกเบยในประเทศสงขนนนจะดงดดใหมเงนทนไหลเขา แตจะไมมากและ

รวดเรวเทากบกรณทเงนทนไหลคลองตวเตมท บญชดลการชาระเงนไดรบผลกระทบทงจาก

การเพมขนของรายไดและอตราดอกเบยดงน 1. อตราดอกเบยสงขนทาใหเงนทนไหลเขา

ดลบญชทนเกนดล และ 2. รายไดทสงขนทาใหมการนาเขาทมากขนสงผลใหดลบญชเดน

สะพดแยลง ในกรณทการเกนดลในบญชทนมากกวาการขาดดลในบญชเดนสะพดจะทาใหบญช

ดลการชาระเงนเกนดลดวย แตบญชดลการชาระเงนจะขาดดลหากเกดการขาดดลในบญชเดน

สะพดทมากกวาการเกนดลในบญชทน อยางไรกตาม ผลกระทบตอบญชทนจะมากนอยเพยง

ใดขนกบคา β และผลกระทบตอดลบญชเดนสะพดมากนอยเพยงใดขนกบคา m

ในกรณท β มคามากและ m มคาตา เสน BP มความชนนอยกวาเสน LM การใชนโยบาย

การคลงขยายตวโดยการเพมการใชจายรฐบาลทาใหเสน IS เคลอนไปทางขวา เกดดลยภาพ

ท E1 อตราดอกเบยสงขน รายไดเพมขน กรณนเสน BP มความชนนอยกวาเสน LM

ดลยภาพใหมเปนจดทอยเหนอเสน BP ซงสะทอนวาบญชดลการชาระเงนเกนดล การเกน

ดลนกดดนใหคาเงนในประเทศแขงคา เสน BP และ IS เลอนไปทางซาย เนองจากการลด

ลงของอตราแลกเปลยนจะลดระดบการสงออกแตกระตนการนาเขา ดลยภาพใหมอยทจดE2

ซงเปนจดทเสน IS − LM − BP ตดกนและเกดดลยภาพเตมรปเกดขน ผลของนโยบาย

การคลงในกรณนคอทาให อตราดอกเบยและรายไดเพมขนกวาเดมทไมมการใชนโยบาย รป

ท 6.9 แสดงประสทธผลของนโยบายการคลงและการปรบตวเขาสดลบภาพดงทอธบายไวขาง

ตน

ในกรณท β มคานอยและ m มคามาก เสน BP ชนกวาเสน LM การใชนโยบายการ

คลงขยายตวโดยการเพมการใชจายรฐบาลทาใหเสน IS เคลอนไปทางขวา ดงทแสดงไดใน

รปท 6.10 เกดดลยภาพท E1 อตราดอกเบยสงขน รายไดเพมขน ดลยภาพใหมเปนจด

18

รปท 6.9: การใชนโยบายการคลงภายใตระบบอตราแลกเปลยนลอยตวและเงนทนเคลอนยายไมสมบรณ

ทอยใตเสน BP ซงสะทอนวาบญชดลการชาระเงนขาดดล การขาดดลนกดดนใหคาเงนใน

ประเทศออนคา เสน BP และ IS เลอนไปทางขวา เนองจากการสงออกดขนการนาเขาลด

ลง ดลยภาพใหมอยทจดE2 ผลของนโยบายการคลงในกรณนคอทาใหรายไดและอตราดอกเบย

สงขน โดยทการเพมขนของรายไดและอตราดอกเบยนมากกวาในกรณทเงนทนไหลเขามความ

คลองตวมาก (เสน BP ชนนอยกวา LM )

รปท 6.10: การใชนโยบายการคลงภายใตระบบอตราแลกเปลยนลอยตวและเงนทนเคลอนยายไมสมบรณ กรณทเสน BP ชนกวา LM

19

เราจะเหนวายงการไหลเขาของเงนทนมความคลองตวนอยเทาใด ยงทาใหนโยบายการคลง

มประสทธผลตอรายไดและอตราดอกเบยมากขน ความฝดของเงนทนทาใหคาเงนในประเทศ

ลดคาไดมากและกลายเปนแรงกระตนททาใหระบบเศรษฐกจขยายตว

2. ประสทธผลของการใชนโยบายการเงน รปท 6.11 แสดงผลของการใชนโยบายการเงนตอ

ระดบรายไดและอตราดอกเบย การใชนโยบายการเงนขยายตวโดยการเพมปรมาณเงนทาให

ดลยภาพเปลยนจากจด E0 เปน E1 อตราดอกเบยลดลง รายไดเพมขน ณ จดดลยภาพ

ใหมนเปนจดทอยตากวาเสน BP แสดงวาเกดการขาดดลในบญชดลการชาระเงน ในระบบ

อตราแลกเปลยนยดหยนได อตราแลกเปลยนจะสงขน คาเงนในประเทศออนคา สงผลให

ใหเสน BP และเสน IS เลอนไปทางขวา เพราะการสงออกเพมขน การนาเขาลดลง ดลยภาพ

ใหมคอจด E2 รายไดเพมขน อตราดอกเบยลดลง

รปท 6.11: การใชนโยบายการเงนภายใตระบบอตราแลกเปลยนลอยตวและเงนทนเคลอนยายไมสมบรณ

20

6.6 ประสทธผลของนโยบายการเงนการคลงในระบบอตราแลกเปลยน

คงท

6.6.1 ประสทธผลของนโยบายการเงนการคลง กรณเงนทนเคลอนยายไดสมบรณ

(Perfect Capital Mobility)

1. ประสทธผลของการใชนโยบายการคลง การเพมการใชจายรฐบาลทาใหเสน IS เลอนไปขวา

เกดดลยภาพททาใหรายไดสงขนและอตราดอกเบยในประเทศสงกวาตางประเทศ ทาใหเงน

ทนไหลเขาเปนจานวนมาก บญชทนเกนดลสงผลใหดลการชาระเงนเกนดล เพอรกษาอตรา

แลกเปลยนใหคงท ธนาคารกลางตองแทรกแซงดวยการซอเงนตราตางประเทศ และขายเงน

บาท สงผลใหปรมาณเงนเพมขน เสน LM เลอนไปทางขวา เกดดลยภาพททาใหอตราดอกเบย

ในประเทศกบตางประเทศเทากนท E1 การขยายตวของรายไดเพมเปน Y1 การใชนโยบาย

การคลงภายใตระบบอตราแลกเปลยนคงทมประสทธผลมาก คอสามารถเพมผลผลตและราย

ไดของประเทศได ซงเปนขอสรปทตรงขามกบกรณการใชนโยบายการคลงภายใตอตราแลก

เปลยนยดหยนได รปท 6.12 แสดงผลของการใชนโยบายการคลงในกรณน

รปท 6.12: การใชนโยบายการคลงภายใตระบบอตราแลกเปลยนคงทและเงนทนเคลอนยายสมบรณ

หากรฐบาลใชมาตรการ sterilization เพอลบลางผลของการเพมปรมาณเงน โดยการขายพนธบตร

21

รฐบาล เศรษฐกจจะขยายตวทระดบ Y ′1 เพยงชวคราวเทานน เพราะเงนทนตางประเทศไหล

เขามาในปรมาณมากมายภายใตขอสมมตเงนทนไหลเขาคลองตวเตมท ธนาคารกลางจะไมสามารถ

แทรกแซงโดยการซอเงนตราตางประเทศกลบไดเปนเวลานาน สนทรพยทธนาคารกลางถอ

จะกลายเปนสนทรพยตางประเทศทงหมด ทาใหไมสามารถลดสนทรพยเพอชดเชยการเพม

ขนของเงนสารองระหวางประเทศไดอก

2. ประสทธผลของการใชนโยบายการเงน การใชนโยบายการเงนขยายตวทาใหเสน LM เลอน

ไปขวา ทาใหอตราดอกเบยลดลง รายไดเพมขน การลดลงของอตราดอกเบยทาใหเงนทน

ไหลออกเปนจานวนมากเกดดลยภาพททาใหดลการชาระเงนขาดดล การแทรกแซงของธนาคาร

กลางเพอรกษาอตราแลกเปลยนใหคงท ทาไดโดยการขายเงนตราตางประเทศ ซอเงนบาท

หากไมมมาตรการ sterilization การแทรกแซงนสงผลใหปรมาณเงนลดลง เสน LM เลอน

กลบไปทเดม ดลยภาพกลบสทเดม นโยบายการเงนไมสมฤทธผลโดยสนเชงเพราะนโยบาย

ไมมผลตอการผลตและการจางงานเลย ขอสรปนตรงขามกบผลของการใชนโยบายการเงนภาย

ใตอตราแลกเปลยนยดหยนได รปท 6.13 แสดงดลยภาพของการใชนโยบายการเงน

รปท 6.13: การใชนโยบายการเงนภายใตระบบอตราแลกเปลยนคงทและเงนทนเคลอนยายสมบรณ

การแทรกแซงคาเงนควบคกบการทา sterilization (ซอพนธบตรรฐบาล) เพอลบลางผลกระ

ทบตอปรมาณเงนไมสามารถทาไดนาน เพราะอตราดอกเบยในประเทศทตากวาในตลาดโลก

จะทาใหเกดเงนทนไหลออกอยางตอเนอง ธนาคารกลางจะสญเสยเงนสารองระหวางประเทศ

22

จนไมมเงนสารองเหลอเพยงพอทจะใชแทรกแซงคาเงน

Impossible Trinity

การใชนโยบายการเงนภายใตระบบอตราแลกเปลยนคงทและเงนทนไหลเขาเสรไมมประสทธผล

เลย เราเรยกภาวะการเกดเหตการณนวา “ไตรภาวะทเปนไปไมได (Impossible Trinity)”

ซงกคอภาวะสามอยางทไมสามารถเกดขนไดพรอมกน ไดแก

1. การไหลของทนอยางคลองตวเตมท: R = R∗ + (Ee−E)E

2. ระบบอตราแลกเปลยนคงท: Ee−EE

= 0

3. นโยบายการเงนทใชไดอยางมประสทธผลและมอสระ: R = R∗

สงทตองตระหนกตอการเกด Impossible Trinity คอ ประเทศจะไมสามารถเลอกใชเปาหมาย

ทงสามอยางขางตนไดพรอมกน โดยประเทศอาจจะเลอกใชมาตรการเพยง 2 ใน 3 ของ trin-

ity เชน ถาเลอกเปาหมาย 1 และ 2 อตราดอกเบยของสองประเทศตองเทากนซงจะไม

สามารถบรรลปาหมายท 3 ทนโยบายการเงนทมประสทธผลและเปนอสระได ถาเลอกเปา

หมาย 1 และ 3 อตราแลกเปลยนตองไมคงท ประเทศจะตองปลอยใหอตราแลกเปลยน

ลอยตว ซงจะขดแยงกบเปาหมายท 2 ถาเลอกเปาหมาย 2 และ 3 กจะตองควบคมการ

ไหลเขาออกของเงนทนระหวางประเทศ ซงขดแยงกบขอ 1

ตวอยางทสาคญของการเกด Impossible Trinity คอการเกดวกฤตเศรษฐกจในประเทศไทย

ป 2540 ชวงกอนเกดวกฤตประเทศไทยมการเปดเสรทางการเงน ใหทนเคลอนยายไดสะดวก

กาหนดอตราแลกเปลยนระหวางบาท/ดอลลารคงท ท 25 บาท/ดอลลาร และใชนโยบายการ

เงนเขมงวด (หดตว) เพอรกษาอตราดอกเบยใหสงเพอดงดดเงนลงทนจากตางประเทศ ผล

คอเงนทนไหลเขาจานวนมาก สงผลใหดลการชาระเงนเกนดลอยางตอเนอง เนองจากบญช

ทนเกนดลมากกวาการขาดดลในบญชเดนสะพด รฐบาลยงใชมาตรการ sterilization เพอลด

ปรมาณเงนบาทแตไมสามารถควบคมปรมาณเงนในระยะยาว ประเทศเกดปญหาเงนเฟอและ

เกดภาวะเศรษฐกจฟองสบ หนตางประเทศของไทยเพมสงขนอยางตอเนอง โดยเฉพาะหน

ระยะสน จนนาไปสภาวะวกฤตเศรษฐกจในทสด

ตวอยางอกกรณคอการรวมกลมทางเศรษฐกจของประเทศในกลมสหภาพยโรป (European Union)

หนงในมาตรการของการรวมกลมคอการผกคาเงนของประเทศสมาชกไวดวยกนจนสามารถ

ตกลงใชเงนสกลเดยวกน ซงคอเงนยโร ในขณะเดยวกนการรวมกลมสงเสรมใหมการเคลอน

23

ยายเงนทนระหวางประเทศอยางเสร ซงประเทศเหลานตระหนกดวาธนาคารกลางแตละประเทศ

จะไมสามารถดาเนนนโยบายการเงนโดยอสระไดอยางมประสทธผล จงจาเปนตองมการกาหนด

ธนาคารกลางรวมกนเพยงธนาคารเดยว เรยกวาธนาคารกลางยโรป (European Central Bank:

ECB) เพอกาหนดนโยบายการเงนรวมกน เชน เดนมารกผกคาเงน Danish Krone ไวกบ

เงนยโรและใหการเคลอนยายเงนทนระหวางประเทศเปนไปอยางเสร ประเทศเดนมารกจะสญ

เสยความเปนอสระในการดาเนนนโยบายการเงน นนคอ อตราดอกเบยในประเทศตองเทากบ

อตราดอกเบยตางประเทศเสมอ เมอตางประเทศเพม/ลดอตราดอกเบย ประเทศจะตองเพม/

ลดอตราดอกเบยตาม ทาใหไมมความเปนอสระในการดาเนนนโยบายทางการเงน แตสาหรบ

ประเทศองกฤษ องกฤษไมยอมผกคาเงนปอนไวกบยโร เพอใหเงนทนไหลคลองตวและมความ

เปนอสระในการดาเนนนโยบายทางการเงน

ประเทศจนมการกาหนดอตราแลกเปลยนแบบคงทแตอตราแลกเปลยนสามารถเปลยนแปลง

ไดในชวงแคบๆ (crawling bands) ซงหมายความวาธนาคารกลางมอสระในการดาเนนนโยบาย

การเงนเพอรกษาอตราแลกเปลยนใหอยใน bands ได แตจนกตองมการกาหนด capital con-

trol เพอปองกนการไหลเขาออกของเงนทนระหวางประเทศทอาจจะไปกระทบกบเปาหมาย

การรกษาอตราแลกเปลยนใหคงท

6.6.2 ประสทธผลของนโยบายการเงนการคลง กรณเงนทนเคลอนยายไมสมบรณ

(Imperfect Capital Mobility)

1. ประสทธผลของการใชนโยบายการคลง การเพมรายจายรฐบาลทาใหเสน IS เลอนไปทาง

ขวา เกดดลยภาพใหมทรายไดและอตราดอกเบยเพมขน จดดลยภาพใหมอยเหนอเสน BP

แสดงวาดลการชาระเงนเกนดล การไดผลเชนนเปนเพราะเสน BP ลาดกวาเสน LM เสน

BP ลาด (มความชนนอย) แสดงวาการไหลของเงนทนตอบสนองตออตราดอกเบยมาก นน

คอ การทรายไดเพมขน ณ ดลยภาพใหม ทาใหมการนาเขาเพมขน ซงทาใหดลบญชเดน

สะพดขาดดล แตการขาดดลนนอยกวาการเกนดลในบญชทนจากการทอตราดอกเบยเพมขน

เพราะการไหลของเงนทนตอบสนองตออตราดอกเบยมาก ผลรวมจงทาใหดลการชาระเงนเกน

ดล เนองจากอตราแลกเปลยนตองคงท ธนาคารกลางตองแทรกแซงคาเงนโดยการซอเงน

ตราตางประเทศและขายเงนบาท ทาใหปรมาณเงนบาทเพมขน เสน LM เลอนไปทางขวา

24

เกดดลยภาพใหมท E2 รายไดยงเพมขน

รปท 6.14: การใชนโยบายการคลงภายใตระบบอตราแลกเปลยนคงทและเงนทนเคลอนยายไมสมบรณ กรณ BP ชนนอยกวา LM

กรณนการตอบสนองของเงนทนตออตราดอกเบยตา (เสน BP มความชนมาก และชนมากกวา

เสน LM ) นโยบายการคลงขยายตวทาใหรายไดและอตราดอกเบยเพมขน รายไดทเพมขน

ทาใหมการนาเขามากขน และทาใหดลบญชเดนสะพดขาดดล ขณะทอตราดอกเบยเพมขน

ดงดดใหมการไหลเขาของเงนทน แตเงนทนตอบสนองตออตราดอกเบยนอยตามลกษณะของ

เสน BP ผลของการไหลเขาของเงนทนทาใหบญชทนดขนแตไมพอทจะชดเชยการขาดดล

ของดลบญชเดนสะพดจงเปนผลใหดลการชาระเงนขาดดล ดลยภาพใหมอยตากวาเสน BP

แสดงถงการขาดดลของดลการชาระเงน ธนาคารกลางตองแทรกแซงคาเงนเพอไมใหเงนบาท

ลดคาดวยการขายเงนตราตางประเทศ ซอบาท ทาใหปรมาณเงนลดลง เกดดลยภาพใหมท

E2 รายไดสทธเพมขน เราจะเหนวาภายใตอตราแลกเปลยนคงทจาเปนตองมการแทรกแซง

คาเงน นโยบายการคลงจะมประสทธภาพนอยลงไปตามอตราการตอบสนองของเงนทนระหวาง

ประเทศตออตราดอกเบย

ในทงสองกรณหากใชมาตรการ sterilization เพอลบลางผลกระทบทมตอปรมาณเงนบาท จะ

ทาใหรายไดคงอยท E1 ตอไปไดระยะหนง แตในทสดปรมาณเงนตองมการเปลยนแปลง เพราะ

ปรมาณเงนสารองทใชแทรกแซงลดลง จะเหนวาทระดบรายได Y1 เปนจดทไดดลยภาพไม

ครบ คอไดดลยภาพในตลาดสนคาและตลาดเงน แตไมไดดลยภาพในเงนตราตางประเทศ

25

รปท 6.15: การใชนโยบายการคลงภายใตระบบอตราแลกเปลยนคงทและเงนทนเคลอนยายไมสมบรณ กรณ BP ชนมากกวา LM

2. ประสทธผลของการใชนโยบายการเงน นโยบายการเงนขยายตว ทาใหเสน LM เลอนไป

ขวา เกดดลยภาพใหมทรายไดเพมขนและอตราดอกเบยลดลง อตราดอกเบยทลดลงทาให

เงนทนไหลออก บญชทนขาดดล ขณะเดยวกนรายไดทเพมขนกระตนการนาเขาทาใหดลบญช

เดนสะพดขาดดล ดลยภาพใหมเปนจดทอยตากวาเสน BP ดลการชาระเงนขาดดล มาตรการ

แทรกแซงคาเงนโดยการขายเงนตราตางประเทศ ซอบาท ทาใหปรมาณเงนบาทลดลง เสน

LM เลอนกลบมาทเดม สงผลใหอตราดอกเบยสงขน ผลผลตลดลง กลบสดลยภาพเดม

นโยบายการเงนภายใตอตราแลกเปลยนคงทกรณนไมสามารถใชไดอยางมประสทธผล หาก

มมาตรการ sterilization แทรกแซงคาเงนโดยไมทาใหปรมาณเงนบาทลดลง กทาได โดยจะ

ทาใหรายไดคงอยทระดบ Y1 แตกจะทาไดไมนาน เพราะการขาดดลในบญชดลการชาระเงน

นานๆ ทาใหเงนสารองลดลงอยางตอเนอง จนไมมเงนสารองเหลอพอจะแทรกแซง

6.7 การใชนโยบายการเงนการคลงรวมกน

ในการศกษาทผานมาเราพจารณาการใชนโยบายการคลงและนโยบายการเงนแยกกน แตในทางปฏบต

รฐบาลสามารถดาเนนนโยบายทงสองพรอมกนได โดยวตถประสงคของการใชนโยบายม 2 ประการ

คอ 1. เพอตองการใหรายไดและการผลตอยในระดบทมการจางงานเตมท (full employment) ซง

เรยกวา การไดดลภายใน (internal balance) และ 2. เพอตองการใหดลการชาระเงนสมดล ซง

26

รปท 6.16: การใชนโยบายการเงนภายใตระบบอตราแลกเปลยนคงทและเงนทนเคลอนยายไมสมบรณ

เปนสภาวะทธนาคารกลางไมตองเขาแทรกแซงอตราแลกเปลยน เราเรยกสภาวะนวา ดลภายนอก

(external balance)

รปท 6.17 แสดงดลภายในและดลภายนอก จากรปแกนตงแสดงแกนอตราดอกเบยและแกน

นอนแสดงรายได โดยทดลภายในแสดงดวยเสน IB ซงเปนเสนตรงตงฉากกบแกนรายไดทระดบ

รายไดทมการจางงานเตมท สวนดลภายนอกแสดงดวยเสน BP ซงเปนเสนทแสดงคตางๆของราย

ไดและอตราดอกเบยททาใหดลการชาระเงนสมดล จดตดของทงสองเสนแสดงระดบรายไดและอตรา

ดอกเบยททาใหเศรษฐกจบรรลวตถประสงคดานนโยบายทงสองประเภทไดพรอมกน ผดาเนนนโยบาย

ตองเลอกใชนโยบายการเงนการคลงเพอเลอนเสน IS−LM จนกระทงเกดจดตดของทงสองเสน

มาอยทจด E

ในกรณทเงนทนไมสามารถเคลอนยายระหวางประเทศได เสน BP เปนเสนตงฉากกบแกนราย

ได (β = 0) ถาเสน BP ทตงฉากนไมเปนเสนเดยวกนกบเสน IB แลวระบบเศรษฐกจจะไม

สามารถเกดดลภายในและดลภายนอกพรอมกนไดเลย ดงนนในการทจะใหระบบเศรษฐกจไดดลภายใน

และดลภายนอกพรอมกนได เราจาเปนตองใหเงนทนระหวางประเทศเคลอนยายไดบาง

จดทอยทางซายเสน IB แสดงวามปญหาการวางงานเพราะรายไดอยในระดบตากวาระดบราย

ไดทมการจางงานเตมท สวนจดทอยทางขวาของเสน IB จะมปญหาเงนเฟอ เพราะรายไดมากกวา

ระดบรายไดทมการจางงานเตมท เศรษฐกจขยายตวมากเกนไป สวนจดทอยเหนอเสน BP สะทอน

ภาวะดลการชาระเงนเกนดล เพราะ ณ ระดบรายไดตางๆ อตราดอกเบยสงเกนไป ทาใหมเงนทน

27

ไหลเขามาเปนจานวนมากจนบญชดลการชาระเงนเกนดล สวนจดทอยใตเสน BP ดลการชาระเงน

ขาดดล ณ ระดบรายไดตางๆ อตราดอกเบยตาเกนไป ทาใหมเงนทนไหลออกเปนจานวนมากจน

บญชดลการชาระเงนขาดดล

รปท 6.17: ดลภายในและดลภายนอก

เราจะเหนวาการตดกนของเสน IB และ BP แบงพนทเปนสเขต ซงแตละเขตแสดงภาพปญหา

ทางเศรษฐกจทไมเหมอนกนอนเนองมาจากการทเศรษฐกจไมไดทงดลภายในและดลภายนอก เรา

เรยกเขตทง 4 วา “เขตแหงความทกขทางเศรษฐกจ” (four zones of economic unhappiness) อน

ไดแก

เขตท 1: เศรษฐกจมปญหาการวางงานและดลการชาระเงนเกนดล

เขตท 2: เศรษฐกจมปญหาเงนเฟอและดลการชาเงนเกนดล

เขตท 3: เศรษฐกจมปญหาเงนเฟอและดลการชาระเงนขาดดล

เขตท 4: เศรษฐกจมปญหาการวางงานและดลการชาระเงนขาดดล

ถารฐบาลทราบลกษณะเสน IS−LM รฐบาลสามารถตดสนใจดาเนนนโยบายการเงนและการ

คลงเพอกระตนใหเศรษฐกจอยในภาวะไดดลภายในและภายนอกได รปท 6.18 เสน IS และ LM

ตดกนทจด A เศรษฐกจมปญหาการวางงานและการเกนดลในบญชดลการชาระเงน รฐบาลตองใช

นโยบายการเงนขยายตว (เลอนเสน LM ไปทางขวา) และนโยบายการคลงหดตว (เลอนเสน IS

ไปทางซาย) เพอใหจดตดทง 4 เสนอยทจด E เศรษฐกจไดดลภายในและดลภายนอกพรอมกน

ถาหากเสน IS และ LM ตดกนทจด B เศรษฐกจมปญหาการวางงานและดลการชาระเงนเกน

28

ดลเชนกน แตดวยลกษณะเสน IS และ LM ทแตกตางกนทาใหการดาเนนนโยบายตางกนดวย

ในกรณนรฐบาลตองใชนโยบายการเงนหดตว (เลอน LM ไปทางซาย) และนโยบายการคลงขยาย

ตว (เลอน IS ไปทางขวา)

รปท 6.18: เศรษฐกจโซน 1

สาหรบในเขตท 3 เศรษฐกจมปญหาเงนเฟอและดลการชาระเงนขาดดล ทจดตดของเสน IS

และ LM ทจด C รฐบาลตองใชนโยบายการเงนหดและนโยบายการคลงขยายตวเพอเลอนดลยภาพ

เขาสจด E เศรษฐกจไดดลภายในและภายนอก สวนทจด D ตองใชนโยบายการเงนขยายตวและ

นโยบายการคลงหดตว การดาเนนนโยบายตรงขามกนแมวาเศรษฐกจอยในเขตทมปญหาทางเศรษฐกจ

เหมอนกน

ในเขตท 2 เศรษฐกจมปญหาเงนเฟอและดลการชาระเงนเกนดล ทจด J และ K ตองใช

นโยบายการคลงหดตวเหมอนกน เพอทจะเลอนเสน IS ไปทางซาย แตทงสองจดจะมการดาเนน

นโยบายการเงนไมเหมอนกน ทจด K ตองใชนโยบายการเงนขยายตว สวนทจด J ตองใชนโยบาย

การเงนหดตว

เศรษฐกจโซน 4 มปญหาการวางงานและการขาดดลบญชดลการชาระเงน การใชนโยบายในเขต

นจะเหมอนกบในเขตท 2 ทเราสามารถทราบทศทางของนโยบายการคลงไดชดเจน แตไมสามารถ

บอกทศทางทชดเจนของนโยบายการเงนได ทจด N ตองใชนโยบายการคลงขยายตวและนโยบาย

การเงนขยายตว สวนทจด R ใชนโยบายการคลงขยายตวเชนกนแตตองใชนโยบายการเงนหดตว

การทจะรวาจะใชนโยบายการเงนและการคลงในการแกปญหาทางเศรษฐกจไดนน เราตองรลกษณะ

29

รปท 6.19: เศรษฐกจโซน 3

รปท 6.20: เศรษฐกจโซน 2

ของเสน IS และ LM เสยกอนจงจะทราบไดวาควรดาเนนนโยบายการเงนการคลงแบบใด แมวา

เศรษฐกจจะมปญหาเดยวกนแตการแกปญหาเศรษฐกจในแตละโซน กใชนโยบายการเงนและการ

คลงทแตกตางกน นอกจากเราจะรถงปญหาและแนวทางในการแกไขตางๆแลว เราจะมเกณฑอะไร

หรอไมทจะมอบหมายใหนโยบายใดนโยบายหนงแกไขปญหาใดปญหาหนง เราเรยกปญหานวา as-

signment problem ซงคอปญหาทเราไมสามารถระบไดวา ควรใชเครองมอใด นโยบายการเงนหรอ

การคลงหรอสวนผสมของนโยบายการเงนและนโยบายการคลงแบบใดในการทาใหเกดสมดลภายใน

และสมดลภายนอก Mundell (1986) เสนอแนะวาควรใชนโยบายการเงนเพอใหเกดสมดลภายนอก

30

รปท 6.21: เศรษฐกจโซน 4

(external balance) และใชนโยบายการคลงเพอใหเกดสมดลภายใน (internal balance) การใชนโยบาย

การเงนขยายตวทาใหดลการชาระเงนขาดดลมากกวาการใชนโยบายการคลงขยายตว เพราะฉะนน

นโยบายการเงนมอทธพลตอสมดลภายนอกมากกวานโยบายการคลง (มผลตอดลการชาระเงนมากกวา)

และการใชนโยบายการคลงมผลตอดลภายในมากกวาการใชนโยบายการเงน รปท 6.22 แสดงการ

ใชนโยบายการเงนการคลงท Mundell เสนอแนะ

รปท 6.22: การใชนโยบายการเงนการคลงท Mundell เสนอ

ในการดาเนนนโยบายการเงนการคลงนนในเบองตนเราตองทราบสภาพปญหาทางเศรษฐกจกอน

วาเศรษฐกจมปญหาอยางไร อยในโซนปญหาแบบใด และเราตองรลกษณะเสน IS และ LM เพอ

31

ทจะเลอกใชนโยบายใหถกตอง แตถาเราไมรลกษณะเสน IS และ LM ทแนชด เรากสามารถ

ดาเนนนโยบายตามแนวทางของ Mundell อยางไรกตาม การดาเนนนโยบายบางอยางมผลกระทบ

อนๆตอระบบเศรษฐกจ เชน การดาเนนนโยบายทกอใหเกดสมดลในบญชดลการชาระเงนอาจทาให

เกดการเกนดลในบญชทนเปนเวลานาน ประเทศกอหนตางประเทศสะสม หรอการดาเนนนโยบาย

การคลงขยายตวเปนเวลานานทาใหหนสาธารณะเพมขน ดงนนการจะดาเนนนโยบายอะไรตองพจารณา

ผลกระทบทจะเกดขนใหรอบดาน

นอกจากน สงทตองคานงถงในการดาเนนนโยบายคอ ผลของการใชนโยบายตองใชเวลาในการ

ปรบตว (time lags) ในการเกดผลลพธตอระบบเศรษฐกจ การทนโยบายใชเวลานานกวาจะแสดง

ผลทเกดขนจากการใชนโยบายยงจะทาใหเปนการยากในการตดสนใจทเปลยนแปลงนโยบาย ปจจย

ภายนอกอนๆ เชน ปจจยทางการเมอง มผลตอการเลอกใชนโยบายของรฐบาล ในบางครงการเปลยนแปลง

ในนโยบายบางอยางอาจมผลตอฐานเสยงสนบสนนรฐบาล ทาใหรฐบาลไมกลาทจะเปลยนแปลงนโยบาย

เพอทจะแกไขปญหาทางเศรษฐกจ การเปลยนแปลงในการคาดการณของสาธารณชนกมผลกระทบ

ตอการดาเนนนโยบายทผดาเนนนโยบายตองรวมผลของการเปลยนแปลงในการคาดการณของประชาชน

เผอไวดวย