L. Zamenhof - Anekdotoj

8/9/2019 L. Zamenhof - Anekdotoj

http://slidepdf.com/reader/full/l-zamenhof-anekdotoj 1/44



Ĉi tiu e-libro enhavas anekdotojn, kiujn doktoroZamenhof kolektis por la Fundamenta Krestomatio

(dua eldono). La tiparanĝon kaj interpunkciojn tuterearanĝis Barijo Ŝvarc, kiu kompostis la e-libronper ConTeXt Mark IV, uzanta la tiparon Constantia.

Li aldonis kelkajn mallongajn piednotojn.

La Rubejplenigejo • The Crud Factory http://crudfactory.com/

Sur la kovro: Pleŭronekto. Ilustraĵo el la sveda kuirlibroIduns kokbok de Elisabeth Östman. Stokholmo, 1911.

http://crudfactory.com/

http://crudfactory.com/



A NEKDOTO J

U , tre malgranda, venis juĝejon, por defendi la

aferon de sia kliento. Alia advokato, vidante lin, demandis, kiu liestas. Tiu respondis. Tiam la unua ekkriis:

«Kio? tia malgranda advokato? Mi ja povas vin kaŝi en mianpoŝon!»

«Vi po v as», trank vile diris tiu, «ka j tiam en via poŝo estos plida saĝo, ol en la kapo».

[M. S]

U veturis sur veturilo. Subite la veturilo kli-niĝis: ĝi trafis en ka v on. La malgrandruso desaltis ka j pro vis le vila v eturilon, sed ne po vis. Tiam li kolektas sia jn f orto jn ka j v o-kas pro helpo la sanktan Nikolaon. Sed ankaŭ tio ĉi ne helpis.Tiam en malespero li krias «Ĉiuj sanktuloj helpu!» kaj puŝas la

veturilon kun tia forto, ke ĝi renversiĝas sur alian flankon.«Jen vi havas!» li ekkriis kolere: «Vi ne devis puŝi ĉiuj kune!»

[M. S]

U volis rigardi, kiel oni nutras la soldatojn. Nea-tendite li v enas en la soldatan kuire jon. Sur la korto li renkontasdu soldatojn, kiuj portas kaldronon.

«Haltu!» li ordonas. «Alportu kuleron!»«Sed, Via Generala Moŝto …» komencas la alkurinta ad jutanto.«Silentu!» krias la generalo. Li prenas kuleron. «Levu la kovri-

lon!»Lia ordono estas plenumata. Li ĉerpas per la kulero la fluida ĵon,

provas kaj kun abomeno kraĉas.

«Kio tio ĉi estas? ĝi estas tia supo? Ĝi estas kotaĵo!!»«Jes, Via Generala Moŝto», murmuretas la timigita adjutanto,«mi tion ĉi ja volis diri al vi».

[M. S]



4 Anek-

U elpensis lasek v antan ruzan ŝercon.Sur la pordo de sia budo li skribis: «Eniro senpaga». Granda

amaso da publiko plenigis baldaŭ la budon. Sed kiam la gasto j v olis eliri, ili renkontis du granda jn gardisto jn ka j super la pordola surskribon: «Eliro kostas k vindek centimo jn». La sukceso estisbrilanta. Preskaŭ ĉiuj pagis, laŭte ridante pro tiu ĉi ideo.

[M. S]

L M Filipo respondis al sia j amiko j, kiu j diradisal li, ke la greko j, k v ankam ĉirkaŭŝutata j per lia j f a v oro j, tameninsultas lin:

«Kio rezultus, se mi agadus kun ili pli malbone?!»[J. S]

T1 edzinigis sian filinon je homo tre bona, sed malriĉa,

«ĉar», li diris, «mia filino pli v olas homon sen ha v a ĵo, ol ha v a ĵonsen homo».

[J. S]

L R Cicero diris al unu homo, kiu diradis, ke liaedzino havas 30 jarojn: «Ĝi estas sendube vera, ĉar jam 10 jarojnmi aŭdas tion ĉi de vi».

[J. S]

U petis Aŭguston eksigi lin de laservo kaj lasi al li la pension.

« A l mi ne la mono estas bezona, regnestro», li diris, «sed mi volus, ke ĉiuj sciu, ke mi ricevis tiun ĉi favoron el viaj manoj».

Antikva atena regnestro.1



dotoj 5

Aŭgusto respondis: «Bonege, diradu ĉie, ke mi k v azaŭ donasal vi pension, mi tion ĉi ne neados».

[J. S]

P , ke Lizandro konf esual li sian ple j ĉef an pekon.«Ĉu vi aŭ la dioj ordonas al mi malkovri mian animon?» de-

mandis Lizandro.«La dioj ordonas al vi!» diris la pastro.

«Bone», rediris Lizandro; «f oriru de tie ĉi, ka j kiam la dio j mindemandos, mi respondos al ili».[J. S]

H2 en sia v erko De l’ esprit rakontas lasek v antan okazon:Unu edzo kon vinkiĝis pri malfideleco de sia edzino ka j komencisŝin riproĉi. La edzino respondis, ke li diras sensencaĵon.

«Sed mi vidis per miaj propraj okuloj!» ekkriis la edzo.«Ha, jen kiel vi min amas», rediris la edzino. «Vi pli kredas al

viaj okuloj, ol al miaj vortoj!»[N. B]

E . Vivis iam homo tre malbona kaj peka. Li pre-mis ĉiun, kiun li po vis, li al neniu helpis iam eĉ per unu centimo.Banante sin en la larmo j de multa j sia j of ero j, li tamen vivis f eliĉe,ka j la tera justeco lin ne atingis. Sed jen li mortis. Ĝo ja j, ke ililiberiĝis de li, la heredanto j f aris al li belegan enterigon. Sed ape-naŭ oni lin metis en la teron, la tero tu j elĵetis returne la korponde la pekulo. Vidante, ke la tero ne volas akcepti la malbenitankorpon, oni decidis f orbruligi ĝin per f a jro; sed ankaŭ la f a jro

kun abomeno f orsaltis de la korpo ka j ne v olis eĉ tuŝi ĝin. Nepo v ante al si helpi, oni ĵetis la korpon al hundo j, ke ili ĝin disŝiru;

Franca filozofo en la 18-a jarcento.2



6 Anek-

sed ankaŭ la hundo j kun indigna bo jado f orkuris de la korpo ka jne tuŝis ĝin. Oni ĵetis la korpon en profundan marĉon, por ke la

koto ĝin ko vru ka j ripozigu, sed la korpo restis super la marĉokaj eĉ unu kotero ne volis aliĝi al la peka korpo.…

Nun, miaj aŭskultantoj, tiu ĉi terura ekzemplo servu al vi kielinstruo! Estu bonaj, honestaj kaj piaj, kaj tiam vi povos esti tutecerta j, ke la tero vin prenos, f a jro vin bruligos, hundo jvin disŝiroskaj koto kovros vin en granda amaso!

K . Unu cigano venis al pastro peti lin, ke tiuĉi benu lian edziĝon. La pastro postulis, ke li antaŭ la edziĝo f arukonfeson, kaj li difinis por tio ĉi la sekvantan tagon. Veninte enla difinita tago al la pastro, la cigano vidis en la kuire jo, kie neniuestis, barelon kun pizo j ka j en tiu ĉi grandan pecon da porkasebo. Ciganoj entute estas grandaj amantoj de porka sebo, tial

ankaŭ nia cigano ne po vis sin deteni ka j, f orirante, li prenis ĝinkun si. Jam apud la pordo li vidis ankoraŭ ĉapon, pendantan surla muro, ka j, ĉar lia propra estis jam tute malno v a ka j malbona, liprenis ankaŭ la ĉapon, pensante en si: «Estas tute egale, ĉu f ariunu pekon aŭ du, tiom pli, ke mi hodiaŭ f aros mian konf eson ka jpuriĝosdeĉiu j peko j». Formanĝinte la sebon,liiris en la preĝe jon,por fari la konfeson.

«Nu, kiajn pekojn vi faris?» demandas lin la pastro.«Hodiaŭ mi vidis porkon en via j pizo j ka j f origis ĝin de tie»,

respondis la konfesanto.«Tio ĉi tute ne estas peko; kontraŭe, vi f aris, kiel vi de vis f ari.

Kion vi ankoraŭ povas diri?»«Kiam mi estis hodiaŭ en via domo, mi deprenis la ĉapon en

la kuirejo».« A nkaŭ tio ĉi estas tute laŭdinda ago. Se vi ne havas aliajnpekojn, iru en paco kaj estu trankvila!»

La cigano foriris de la konfeso tute kontenta, ĉar li ne kaŝis



dotoj 7

siajn pekojn kaj malgraŭ tio ĉi estis eĉ laŭdita de la pastro.Kiam poste, re v eninte he jmen, la pastro sciiĝis pri la malapero

de la sebo kaj la ĉapo, li tuj divenis, kiu estis kulpa en tio ĉi.«Ha»,li diris al si mem,«li eĉ konf esis al mi sia jn peko jn ka j mi

mem lin laŭdis … Sed estis jam tro malfrue re v enigi la perdita ĵon».[I. L]

M . «Prezentu al vi, amiko, mian ĉagrenon! Mi

forgesis en domo la monujon.… Pruntu al mi dek rublojn ĝismorgaŭ».«Pardonu, mi ĝin ne povas, sed mi povas konsili al vi certan

rimedon, por ricevi tiun ĉi monon».«Ho, mi dankas vin, vi estas vera amiko.…»«Jen dudek kopeko j 3; prenu v eturigiston ka j v eturu he jmen,

por preni la monujon».

[I. L]

F . «Mi komprenas», diris iu, «ke oni povisfari instrumentojn kaj esplori per ili la stelojn kaj planedojn, tioĉi estas farebla; sed kiel la instruituloj sciiĝis pri la nomo de ĉiustelo—tion ĉi mi jam neniel povas kompreni.»

R Ŭ E. En unu urbeto en ga jasocieto oni parolis pri la ĥolero kaj pri la novaj rimedoj kontraŭĝi. En la societo sin trovis ankaŭ unu kuracisto kaj unu juna ho-mo, kies sola celo en la vivo estis bone manĝi, bone trinki kajamuzi fraŭlinojn, kaj kiu pensis pri si, ke li estas eksterordinaresprita, ka j amis ĉion kritiki, nenion sciante. Kiam la kuracisto

rakontadis pri la novaj rimedoj kontraŭ la ĥolero, la junulo inte-rrompis lin kaj diris: «Vi havas rimedojn kontraŭ ĉiuj malsanoj;

1 rublo = 100 kopekoj 3



8 Anek-

sed ĉu via scienco trovis jam ankaŭ efikajn rimedojn kontraŭ laplej nova malsano, kiu nun vastiĝas en la mondo—kontraŭ la

esperantismo?»«Kio estas esperantismo?» demandis unu fraŭlino.«Esperantismo», respondis la junulo kun mieno de granda

scienculo, «estas aliĝado al la no v e elpensita ling v o, kiu ha v as lanomon ‹Esperanto›. Tiu ĉi malsano konsistas en tio, ke homoj,kiu j ofte ĝis nun estis tute prudenta j, rice v as atakon de frenezo

kaj komencas lerni la novan lingvon; ili ricevas varmegon, kajen la deliro, kaŭzita de tiu ĉi varmego, ili komencas paroli prila ‹estonteco›, pri la ‹frateco de la popolo j› ktp, ktp; ekster tio iliricevas la tre danĝeran pasion infekti per sia malsano kiel eblepli da alia j homo j, ka j en tio ĉi kuŝas la ple j granda danĝero detiu ĉi malsano. Oni diras, ke tiu ĉi malsano inf ektis jam multa jnurbojn kaj landojn. Ĉu vi elpensis jam ian rimedon kontraŭ tiu

ĉi malsano, sinjoro doktoro?»«Jes», respondis la kuracisto (kiu okaze mem estis esperantis-

to), «mi prof unde esploris tiun ĉi malsanon ka j mi ha v as kontraŭgi tre efikan rimedon. La bacilo j de tiu ĉi malsano portas sin en laradioj de la suno, kaj en mallumo ili ne povas vivi; tial la plej bo-na rimedo kontraŭ la esperantismo estas: sidi ĉiam en profundamallumo kaj allasi al si nenian radion de la suno».

[P. K.]

S. «Homo j, ĉiam kuraĝe ka j diligente, ka j vi ĉion atin-gos! La ovo de Kolumbo ankaŭ ne estas metita en unu tago!»

Ŝ Z. La v erkisto Gibeau, kiu ĉiam sin tro v adisenmona

embaraso, skribis unu f o jon al la ĉef o de la konata f abriko deĉampano Röderer leteron kun la sekvanta enhavo:«Sin joro! Mi ne ha v as eĉ unu centimon ka j mi adoras la ĉam-

panon. Estu tiel bona kaj sendu al mi korbon da boteloj de via



dotoj 9

dia trinkaĵo. Kun ĝi mi esperas forgesi mian mizeron». Apenaŭ Röderer rice vis tiun ĉi leteron, l i tu j sendis lasek v antan

respondon:«Via rimedo, por f orgesi vian mizeron, nenion taŭgas. La sen-

ĉesa kaj obstina prezentado de mia kalkulo rememorigus vinĉiuminute denove pri via malĝoja situacio».

«M , kiel oni po v as plendi ĉiam pri la tro kara j

viandokostoj! Mi kaj mia familio estas kune dektri personoj, kajtamen sufiĉas por ni 1½ f unto j da viando por tago. Mia edzino nemanĝas ĝin, miaj naŭ infanoj ne ricevas ĝin kaj la du servantinojne bezonas ĝin. Jen en tia maniero la 1½ funtoj tute sufiĉas pormi por la tuta tago».

[D]

I . Unu instruitulo entreprenis gravansciencan laboron, sed ne havis la rimedojn por ĝin efektivigi. Li

vizitas unu riĉulon ka j petas lin pri helpo. La riĉulo rif uzas, ka jinter ili komenciĝas la sekvanta dialogo:

R iĉulo: «Mirinde estas, ke nur la instruitulo j ĉiam v enadas al lariĉulo j ka j ke la lasta j, kontraŭe, neniam v enas al la instruitulo j».

Instruitulo: Ĉar la instruituloj komprenas, ke al ili mankasmono, sed neniam la riĉulo j komprenas, ke alili mankas scienco».

Riĉulo: «Kial do la riĉuloj volonte oferas al blinduloj, lamulojkaj similaj malfeliĉuloj, sed ne amas helpi al malriĉaj instruitu-loj?»

Instruitulo: «Ĉar ili timas, ke fariĝi en la estonteco blindaj,lama j ktp ili po v as iam mem, sed f ariĝi iam instruita j ili neniam

timas!» [N. K]



10

D. «Kiu en la 17-a centjaro portis la plej grandan ĉape-lon?»

«Tiu, kiu havis la plej grandan kapon».

K. «Sinjoro!» krias unu maljuna fraŭlino el la vagonoal unu sinjoro, kiu volas tien eniri. «Tie ĉi estas la vagono porsinjorinoj!»

«Ho!» respondas la sin joro, enirante ka j dismetante sia jn pa-

kaĵojn, «mi ne estas timemulo!»M . «Jes, miaj sinjoroj», predikas sinjoro A., trin-kante sian glason en gaja kolegaro, «mia devizo ĉiam estis: ‹Lahomo mem de v as ĉion al si ellabori›. Kiu mem al si helpas, al tiuankaŭ Dio helpas! La 50000 franko jn, kiu jn mi posedas, neniu almi donacis kaj ankaŭ de neniu mi ilin heredis—ne, mi mem ilin

gajnis en la loterio!»

M . Juna homo, kiu en sia urbo havis neni-an okupon, v enis Londonon, por serĉi helpon ĉe unu sia parenco.Tiu ĉi lasta donis al li kelkan nombron da ĉapoj kaj konsilis al listari sur la strato kaj vendi ilin. Ĝoja, ke li nun povos iom perla-bori, la junulo prenis la ĉapo jn ka j iris kun ili sur unu homplenanstraton kaj sidiĝis en unu oportuna anguleto. Vespere li revenasal la parenco, kaj tiu ĉi demandas:

«Nu, ĉu vi multe vendis?»«Ha», malgaje respondas la junulo, «eĉ unu ĉapon mi ne ven-

dis!»«Ĉu vi al neniu proponis? Kion do vi faris la tutan tagon?»

«Mi tenis la ĉapo jn bone kaŝita jn en mia korbo, por ke la polv oilin ne malbonigu, sed proponi al iu mi ne trovis okazon en ladaŭro de la tuta tago, ĉar el la granda amaso da homo j, kiu j pasisantaŭ mi, ĉiuj havis jam ĉapojn sur la kapoj».



dotoj 11

A. «Kial vi petas almozojn?»«Ĉar mi volas manĝi, mia bona sinjoro».

«Kial do vi ne laboras?»«Ha, kiam mi laboras, mi ankoraŭ pli volas manĝi».

N . «Mi vin amas …»«Sed mi estas malriĉa».«Pardonu, vi ne lasis min elparoli ĝis la fino.… Mi amas vin ne

tiel, por edziĝi je vi …»«Ha, ha, ha! Mi v olis nur elpro vi vin, mi ha v as grandegan kapi-talon!»

«Pardonu, vi tamen ne lasis min fini; mi amas vin ne tiel, poredziĝi je vi pro via mono».

Z. «Vi estas tiel malgaja, al vi kredeble faras zorgojn viaj

kreditoroj?»«Jes, miaj kreditoroj estontaj, ĉar mi ĉiam zorgas, de kiu mi

nun povos ankoraŭ prunti».

P. En unu societo oni demandis pentriston, kiel oni po- v as la ple j relief e prezenti du procesanto jn, el kiu j unu ga jnis laproceson kaj la dua ĝin perdis.

«Mi pentrus la unuan en ĉemizo kaj la duan nuda», respondisla pentristo.

E . La imperiestro Paŭlo4 ordonis, ke ĉiujpreterv eturanta j sur la strato, renkontante lin, eliru el la kaleŝokaj donu al li la reĝan honoron per saluto. Escepto ne estis farita

ankaŭ por sin jorino j. Unu f o jon la imperiestro ra jdis promene surla strato en kota tago. Sur la strato montriĝas rapide veturanta

Rusa imperiestro, 1796–1801.4



dotoj 13

promesis ellabori oportunan surtuton. Kelka j tago j pasis, ka j lata jloro ef ektiv e plenumis sian v orton: li alportis pretan surtuton

sufiĉe v astan ka j tiel longan, ke li de vis ankoraŭ subtranĉi. Kunmirego la barono v estis la surtuton, ka j ĝo ja li bone rekompencisla tajloron, kiu iris domen.

Post kelkaj semajnoj, en unu tago de festo, la barono, prome-nante sur la strato, vidis knabon, havantan la aĝon de ĉirkaŭ sep

jaroj, kiu portis manteleton el tia sama ŝtofo, kiel lia surtuto. Li

ekkoleris, sed lia miro estis pli granda, ol la kolero. Demandinte,kies estas tiu ĉi knabo, li sciiĝis, ke li estas filo de la tajloro, kiukudris liansurtuton. V eninte domen li sendis v oki tiun ĉi ta jloron.Tiu ĉi venis, kaj la barono diris al li:

«Ke vi ŝtelis pecon da ŝtof o ka j ke vi f aris al via filo v eston el tiusama ŝtof o, kiel mia surtuto, mi pardonas al vi; sed diru al mi: Mi

ja vidas, kedemia ŝtof o ankoraŭ restis; kial do mia konata ta jloro,

kiu bone komprenas sian laboron, diris, ke neniel ĝi povas estisufiĉa por surtuto?»

La ta jloro rediris: «Tute simple, via barona moŝto! ĉar lia filohavas jam la aĝon de dekdu jaroj».

[E. NŬ]

L R . El la anekdoto j, kiu j rakontas pri Henri-ko de Anglu jo, estas nenia, kiumontrus lindeaminda flanko;sed nenia estas tiel karakteriza, kiel la sekvanta. La reĝo unu ta-gon sur la ĉaso perdis la vojon kaj venis ĉirkaŭ tagmezo en la

vilaĝon Reading. Malsata li iris al la juĝisto ka j petis manĝon ka jtrinkon. La juĝisto, kiu prenis lin por simpla gvardiano, akceptislin kore kaj donis al li sur la tablon bovan langon kaj kruĉon da

biero. La reĝo manĝis kun apetito, ka j la mastro amike rimarkis:«Mi donus cent f unto jn da sterlingo j, se bo v a lango po v us ha vipor mi tian bonan guston kiel por vi».

Post paso de unu semajno la juĝisto estis vokita Londonon



14

kaj metita en malliberejon. En daŭro de ok tagoj li ricevadis nurpanon kaj akvon, fine la naŭan tagon oni donas al li langon de

bo v o ka j kruĉondabiero. La malliberuloesprimassian miron; sedla gardisto de la malliberejo restas muta por ĉiuj liaj demandoj.Tiel la juĝisto, ne rice vinte klarigon, komencas manĝi la langonde bovo, kiu efektive havas por li tre bonan guston.

Subite pordo malfermiĝas, kaj la reĝo eniras. «Mi estis via ku-racisto», diras Henriko al la surprizita juĝisto. «Mi sanigis

vian malf ortan stomakon. Pagu al mi sek v e mian honorarion decent f unto j da sterlingo j, kiun vi mem difinis; alie vi restos tie ĉila tutan vivon».

La juĝisto pagis kaj forlasis Londonon. Kion li pensis pri ladankemeco de la reĝo, la historio al ni ne rakontas.

M . «Oni diras, ke la soldatoj estas

saĝaj homoj», rakontas malgrandrusa vilaĝano, veninta el Kievo,kien li iris preĝi, al siaj kunvilaĝanoj. «Sed tio ĉi estas mensogo;

jen mi donos al vi ekzemplon. Unu fojon mi iras en Kievo sur lastrato; ek vidinte tre altan domon, mi le vis la kapon, rigardanteĝian supron.

«‹Kion vi rigardas, hundinido?› ekkriis alsaltinta al mi soldato.«‹Mi kalkulas la korv o jn, kiu j starassur la tegmento›, mi timege

respondis, kaptante la ĉapon en la manon.«‹Kiom do vi kunkalkulis, hundinido?› li denove ekkriis.«‹Dek tri›, mi respondis.«‹Pagu do tu j dek tri rublo jn, hundinido, ĉar, se vi ne pagos, mi

tu jvin transdonos al la guberniestro›,li kolereekkriis. Mi estis ĝo- ja liberiĝi de li kun tia malgranda sumo, ka j, paginte, mi f orkuris,

eĉ ne rerigardante posten. Sed vi pensas, ke mi kunkalkulis nurdek tri korvojn? Ho, ho, mi trompis la soldaton: mi kunkalkulispli ol kvardek korvojn kaj pagis nur dek tri rublojn!»

[N. K]



dotoj 15

T . A: «Kiel plaĉas al vi mia versaĵo? Ne vere, feliĉa ideo?»

B: «Jes, jes, la ideo estas jam per tio f eliĉa, ke ĝi elsaltis el viakapo».

E . A: «Kial Hanibalo iris trans la Alpojn?»B: «Ĉar tiam la tunelo ne estis ankoraŭ preta».

E . Juĝanto: «Kiel oni vidas el la prepara j akto j, la ŝtelado estas via

profesio!»

Juĝato: «Kion do vi v olas, sin joro juĝanto, ke mi ŝteladu por plezuro?»

T . Juna edzino naskis filinon. La edzo v olis sciigila patrondesiaedzino pritiu ĉi f akto, aldonante, ke la f akto ha vislokon en la sepa horo matene ka j ke poste per letero li skribos plidetale. Li telegraf as: «Hodiaŭ matene sepa filino naskita. Postepli».

L .Leŭtenanto: «Ni supozu, ke la malamiko staras tie ĉi antaŭ la

arbo. Laŭ la komando ‹tri› vi ekpafos sur la arbon. Sekve atentu:unu—du—tri! … Ha, mallerta urso, vi pafis ja preter la arbon!»

Rekruto: «Nu, kion do ĝi malutilas, sinjoro leŭtenanto? Kiamla malamiko efektive venos, tiam ja certe ne ĉiuj staros antaŭ laarbo, kelkaj staros ankaŭ apud la arbo!»



dotoj 17

«Ha, kion vi diras! … Ĉu vi estos tiel bonaankaŭeltirilianpa jlanĉapon? Jen ĝi naĝas».

[M ]

K. En la pafado unu soldato memvolulo nenielpovis trafi la celon. La oficiro prenas lian pafilon kaj, rigardantelin kun riproĉo, diras, «Nu, vi estus trafema pafisto!»

La oficiro ekcelas. Paf! … maltraf o. «Jen kiel vi paf as!»Li ekcelas

la duan fojon—paf! … denove maltrafo. «Jen kiel vi pafas!» Laoficiro ekcelas la trian fojon—paf! li trafis. «Tiel oni devas pafi»,diras la oficiro, redonante la pafilon.

[M ]

A disputis pri tio, kiu el ili staras plialte. Oni demandis tiam la poeton Piron’on5 ka j petis lin solvi la

disputon.«La fripono iras ĉiam antaŭe, kaj la ekzekutisto lin sekvas»,

estis la respondo.

J S W6 . La glora aŭtoro de la V o jaĝo j

de Gullivero estis granda amanto de pleŭronekto j7. Tion ĉi sciislia adoranto kaj bonfaranto, lordo Temple, kiu ofte sendadis alli granda jn fiŝo jn de tiu ĉi speco. La satiristo ĉiam kun plezuroilin akceptadis, sed al la alportanta serv anto li neniam donadistrinkmonon. Tio ĉi kolerigis la servanton, kaj, kiam li unu fojondeno v e de vis iri al Swift, por alporti al li grandan pleŭronekton,li montris sian nekontentecon iom maldelikate.

Tu j Swift le viĝis, sidigis la serv anton sur sian seĝon ka j diris,

Franca epigramisto en la 18-a jarcento.5

1667–1745. Angla-irlanda verkisto.6

Bongusta marfiŝo.7



18

«Mia amiko, vi ne scias, kiel oni devas plenumi komision; mimontros ĝin al vi». Swift prenis la pleŭronekton ka j alpaŝis malra-

pide ka j respektege al la serv anto. «Mia sin joro», li diris, «salutas vin kaj petas vin, sinjoro Dekano, akcepti tiun ĉi malgrandandonacon».

Nun la serv anto sin le vis ka j respondis, «Mi petas tre koredanki vian sinjoron». Kun tiuj ĉi vortoj li metis la manon en la poŝon,eltiris duonon da krono ka j premis ĝin al Jonathan Swift en la

manon.«Goddam!» ekkriis tiu ĉi, «Vi estas pli saĝa, ol mi pensis. Mirimarkos al mi la instruon ka j jam pli ne f orgesos pri la trinkmo-no».

K S W prenadis no v a jn serv antino jn, li ĉiam diradis alili, keili en lia domo de v as antaŭ ĉio observ adi du af ero jn: unue, f ermi

post si la pordon, kiam ili venas en ĉambron, kaj due—denovefermi la pordon, kiam ili eliras.

Unu f o jon unu serv antino petis de li la permeson iri al la f estode edziĝo de ŝia fratino.

«Tre volonte», diris Swift, «mi eĉ donos al vi ĉevalon kaj servanton por akompani, kaj vi povas ambaŭ kune veturi».

Tute ekster si de ĝojo, la servantino, elirante, lasis la pordonne f ermita. K v aronon da horo post ilia f orv eturo Swift ordonisseli alian ĉevalon kaj sendis sur ĝi rapide alian servanton kun laordono re v enigi ilin. Tiu ĉi tro vis ilin en la mezo de v o jo, ka j ĉu ili

volis aŭ ne—ili devis veturi returne. Tute depremita, la knabinoeniris en la ĉambron de sia sin joro ka j demandis, kion li ordonos.

«Nenion pli ol nur ke vi f ermu post vi la pordon», li diris ka j

lasis ŝin post tio ĉi denove forveturi.



dotoj 19

Ĉ . «Mirinde! Mi neniam povas manĝi bonan peconda meleagro.…»

«Kial do? Ĉu vi havas tian strangan stomakon?»«Ne, sed ĉar mia edzino ĝin ĉiam formanĝas».

E . «Pardonu, sin joro, ĉu ne kun sin joro Fredo mi ha v asla honoron paroli?»

«Ne».

«Mi tiel ankaŭ tu j pensis al mi! Vi ne estas eĉ simila je sin joroFredo».

I . En la tempo de la serv uta ra jto S. Peterbur-gon alveturis unu instruita mimikisto, kiu publike anoncis, ke lipovas per diversaj signoj de manoj paroladi ne sole pri ordinarajob jekto j de la ĉiutaga viv o, sed eĉ pri ob jekto j de filozofio, ka j li

f anf aronis, ke neniu po v os kun li eĉ iom interparoli. En tiu samatempo en S. Peterburgo estis iu bienhavanto kun sia servutulo.Eksciinte pri la anonco de la mimikisto, la bienhavanto sendis alli sian servanton, al kiu li ordonis nepre paroli kun la mimikisto.Tiu venis.

«Ĉu vi ef ektiv e po v as libere paroli per mimiko?» oni demandisla vilaĝanon.

«Mi eĉ ne scias, kio ĝi estas ‹per mimiko›», li respondis. Je tiuĉi respondo ĉiu j multe ridis, tamen oni klarigis al la vilaĝano,ke ‹paroli per mimiko› estas tio sama, kio ‹paroli per signoj demanoj›.

«Ha, mi komprenas!» diris la vilaĝano, «per mano j … per mano jmi po v as paroli tre bone: mi tiel ofte parolas, ĉar mi ha v as mutan

fraton».Kiam la instruitulo eksciis, kun kiu li de v os paroli per mimiko,li forte ekridis kaj antaŭ atestantoj promesis doni al la vilaĝanotricent rublo jn, se li ef ektiv e po v os klariĝadi per mimiko aŭ alme-



20

naŭ ion kompreni el tio, kion li, instruitulo, al li parolos; tiun ĉipromeson la instruitulo konsentis eĉ doni per skribo. La bienha-

v anto, al kiu apartenis la no v a mimikisto, ankaŭ promesis donial li plenan liberon ka j dudek ora jn monero jn, se li kompreniĝoskun la instruitulo per mimiko.

«Sed se vi ne povos interparoli, vi ricevos dudek kvin basto-nojn», aldonis la bienhavanto. «Ĉu vi volas aŭ ne?»

«Jes, mi konsentas kun plezuro», respondis la vilaĝano. Ka j jen

en difinita horo la du mimikistoj eniris en la salonon kaj sidiĝisunu kontraŭ la dua. Tie ĉi ankaŭ sidis multegaj atestantoj, kunsciemo atendante la interesan paroladon.

La instruitulo komencis la unua. Dezirante pro vi la scion de la vilaĝano, li montris al li unu fingron (tio ĉi en la mimiko de la in-struitulo de vis signifi:«Dio estasunu»).La vilaĝano, respondante,montris du fingro jn. La instruitulo ekmiris, sed li pensis, ke tio ĉi

estas simpla okazeco. Li montris al la vilaĝano manplaton (signode regno); la vilaĝano tu j montris al li pugnon. La instruitulo ka jĉiuj alestantoj estis tre mirigitaj, precipe la instruitulo. Li ruĝiĝisde ĉagreno ka j kun kolero li montris supren ka j malsupren (tioĉi signif as: «Dio estas en la ĉielo ka j sur la tero»). Ĉiu j ekrigardisla vilaĝanon. Li en tiu sama minuto eltiris antaŭen la mano jn ka jfaris signon, kvazaŭ li ion trenas. Ĉiuj estis senfine mirigitaj, lainstruitulo eĉ eksaltis; li sentis sin mortigita! Li rapide elprenis ella poŝo monujon kaj tuj elkalkulis al la vilaĝano tricent rublojn,kiujn lia kunparolanto prenis kaj trankvile kaŝis en sian poŝon.

Neniu komprenis, pri kio parolis la mimikistoj, kaj tial onidecidis demandi aparte la instruitulon kaj la vilaĝanon, pri kioili interparolis. Antaŭe estis forigita la vilaĝano. Tre ekinteresitaj,

la alestanto j kun sciemo ka j malpacienco atendis, kion diros lainstruitulo. Tiu ĉi rapidis trankviligi ilian malpaciencon: «Mineniam ankoraŭ renkontishomon, kiu po v us tiel libere klariĝi permimiko! Mi mem tre ofte pensas, antaŭ ol mi ion diras, k v ankam



dotoj 21

mi lernis tiun ĉi malfacilan sciencon preskaŭ tridek jarojn! Tioĉi estas tre mirinda! Simpla, tute ne instruita vilaĝano, kaj tiel

libere respondas per mimiko tia jn pure filozofia jn demando jn!Tre mirinde, tre mirinde!»

«Sed diru do al ni, sinjoro, pri kio vi interparolis?»«Vidu, sin joro j: unue, en la komenco de la parolado, mi diris

al la vilaĝano, ke Dio estas unu. Li al mi respondis, ke Dio estaskvankam unu, sed Li tamen estas duobla, ĉar Li estas samtempe

Dio kaj homo. Tiun ĉi ideon la vilaĝano esprimis per signo dedu fingroj. Mi pensis, ke li okaze respondis al mi vere. Tial miŝanĝis la temon de la parolado, kaj mi montris al li manplaton,esprimante per tiu ĉi signo, ke Rusujo estas bonkonstruita reg-no—ka j li respondis al mi, ke Rusu jo estas regno unupotencaka j estas sub la sceptro de Imperiestro (pugno signif as sceptron).Tiam mi ree min turnis al la unua temo, ka j montrinte supren ka j

malsupren, mi diris per tiu ĉi signo, ke Dio estas en la ĉielo kajsur la tero; ka j li finis mian penson, dirante, ke Dio estas ĉie. Ĉiotio ĉi min konvinkis, ke tiu ĉi simpla vilaĝano, tiu ĉi malklerulo,tute libere povas paroli per mimiko, kaj mi antaŭ li min klinas».

Oni vokis la vilaĝanon kaj ankaŭ lin petis rakonti, pri kio liparolis kun la instruitulo.

«Ni preskaŭ nenion parolis», diris la vilaĝano. «Ni nur minacisunu al la dua: li al mi, ka j mi al li. Mi, estimata j sin joro j, po v astute bone paroli per signoj de manoj, ĉar mi havas mutan fraton,kun kiu mi ĉiam tiel interparolas. Tiu ĉi sinjoro (li montris lamimikiston) montris al mi fingron, kaj mi tuj komprenis, ke li

volas al mi elpiki okulon; kaj mi respondis, ke mi povas elpiki alli eĉ ambaŭ okulo jn (du fingro j). La sin joro kredeble ekkoleris

pro tiu ĉi respondo ka j diris al mi, ke li donos al mi surv angon(manplato); ka j mi respondis, ke mi mem pref eras pugnon, kiuiaf o je tre bone efikas. Tiam la sin joro, tute ekkolerinte ka j dezi-rante kredeble min timigi, diris, ke li min supren le v os ka j poste



22

ĵetos al la tero. Mi respondis al li, ke se li provus tion ĉi fari, miprenus lin per la haroj kaj trenus sur la planko. Tio ĉi estas ĉio,

pri kio ni parolis».En la salono eksonis laŭta ridego de ĉiu j alestanto j, ka j la mal-

feliĉa instruita mimikisto tute ne sciis, kion fari: tre konfuzita, linur mordis la lipojn kaj silentis. En tiu ĉi sama tago li forveturisel S. Peterburgo.

[V. D]

P dezoologio N. treneamis, kiam la studento j malfruisal la komenco de la lekcio kaj tiam, interrompante sian legadon,li ĉiam esprimadis sian malplezuron al la malfruinta studento.Unu fojon, kiam la profesoro legis pri ĉevalo, eniris en la legejoniu malfruinta studento. A l la miro de la studento j, kontraŭ siakutimo la profesoro nenion diris al la studento kaj daŭrigis sian

legadon. Fininte la legadon pri ĉevalo, li diris:«Nun, sinjoroj, post la ‹ĉevalo› ni transiru al la ‹azeno›», kaj,

turninte sin al la malfruinta, li diris, «Mi petas, sidiĝu».«Ne maltrank viligu vin, sin joro prof esoro», respondis la stu-

dento, «mi povas aŭskulti azenon ankaŭ starante».[A. GÜ]

I . «Ĉu vi estas kontenta je via nova bofilo?»«Ho, ne forte, mi faris tre malbonan elekton».«Per kio?»«Vidu, mia kara, li ne povas trinki, li ne scias ludi kartojn, kaj

al ĉio li havas ankoraŭ mirindan talenton de parolado».«Kion do vi v olas? Mi vin ne komprenas! Tio ĉi estas ja ĉiu j nur

tre bonaj ecoj!»«Sed vidu: li ne po v as trinki ka j trinkas, li ne scias ludi karto jnka j ludas; se li ne estus granda parolanto, tiam mi sola scius, keli estas malsaĝa—nun la tuta mondo tion ĉi scias».



dotoj 23

A , elirante el la preĝe jo, kie lapastro parolis pri bonf arado,diris: «La prediko tiel min tuŝis, ke mi mem estas preta peti

almozojn».[P. K]

G . La ministro diris al la direktoro, «Laopero iris tre bone, nur la ĥoroj lasis ion por deziri».

La direktoro iras al la reĝisoro, «Sin joro reĝisoro, mi ha v as

kaŭzon esti nekontenta je la ĥoro; mankas al ĝi energio; mirindeestus, se lia ministra moŝto ne akceptus ĝin de malbona flanko».La reĝisoro iras al la kapelestro, «Sinjoro kapelestro, mi devas

diri al vi, ke la ĥoro j estis hodiaŭ ekstreme malbona j, tiel malbo-na j, ke mi timis la f alon de la opero. Mi vin petas, observ u, ke ĝiestonte iru pli bone. La ministro severe punos».

Lakapelestro rapidasal la direktanto de la ĥoro j.«La ĥoro j estis

hodiaŭ absolute abomenaj. Unu rapidas, alia restas, unu kantastro alte, alia tro malalte, tute kiel strataj buboj. La reĝisoro orde

vin regalos kaj bone faros».La sek v antan tagon la direktanto, alestante ĉe la pro v o de la

ĥoranoj, diras, «Vi kriegis hieraŭ kiel brutaro; estas honto kajabomeno! Ĉu vi ne ha v as orelo jn, ne ha v as ideon pri takto, ke vikantas kiel so v aĝulo j? Mi miras, kial la kapelestro ne ĵetis al vi lanoto jn en la vizaĝo jn ka j ne f orpelis ĉiu jn al la diablo! Mi ripetas,

vi kantis kiel brutaro, ka j se tiel okazos ankoraŭ unu f o jon, mi vin ĉiujn dispelos kiel bestojn!»

[P. K]

F , reĝo de Francu jo vizitis la papon Leonon X. La

reĝo, mirigita de la lukso de la kortego de la papo, diris, ke laŭla rakonto de la biblio la religiaj kondukantoj vivis malriĉe kajsimple.



24

«Vero», respondis la papo, «sed tio ĉi estis tiam, kiam la reĝojpaŝtis brutarojn».

[P. K]

K ?Havante unu jaron—sian nutristinon;Kvin jarojn—la patrineton;Dek jarojn—la lernan libertempon;

Dekses jarojn—la liberecon;Dudek jarojn—sian amatinon;Tridek jarojn—sian edzinon;Kvardek jarojn—siajn infanojn;Sesdek jarojn—sian oportunecon;En ĉiuj tempoj—sin mem.

[K. O. S-]

S. Sinjorino, forlasante sian servantinon: «Jes, mibedaŭras, sed mi ne po v as repreni el via serv a libro mian atestonpri via nepuremeco. R igardu do mem ekzemple la malpura ĵonde muŝoj tie ĉi en la angulo».

Serv antino: «Tio ĉi ja estas ne mia kulpo! Tiu ĉi malpura ĵo jamestis, kiam mi antaŭ jaro komencis mian servadon ĉe vi».

L . Despota urbestro ofendis unu urbanon. La urbanorakontis sian malf eliĉon al unu el sia j konato j, kiu pretendis, keli estas granda konanto de la leĝoj. Indigne ekkriis la konato:

«Kiel li kuraĝis tion ĉi f ari! Mi tu jiros al la urbestro ka j montrosal li, ke li ne konas la leĝo jn, ka j mi de vigos lin, ke li sur la genuo j

petu de vi pardonon!»



dotoj 25

Ili ambaŭ iris al la urbestro; la leĝisto eniris en la loĝejon, laofendito jam preparadis sin, kiel li akceptos la pardonpetantan

urbestron, tamen li ne estis sufiĉe kuraĝa ka j restis post la pordo.Post kelkaj minutoj la kuraĝulo eliras.

«Nu, kia rezultato?» demandis la atendanta.«Ha», respondis la kuraĝulo, «mi tute ne atendis, ke li estos tia

maldelikatulo! Prezentu al vi, kiam mi komencis mian riproĉanparolon, li tuj volis doni al mi du survangojn!»

«Kiel vi scias, ke li volis tion ĉi fari?»«Se li ne volus, li ja tion ĉi ne farus, kaj se li faris, tio ĉi jamontras tute sendube, ke li tion ĉi volis».

«Kaj vi silentis?»«Enirinte al li, mi forgesis lin bone titoli, kaj ekzistas leĝo, ke

se oni iun salutas per pli malalta titolo, ol li ha v as, li ha v as larajton doni al vi tri survangojn».

«Sed vi ja ricevis nur du!»«Ha, mi f orgesis; vidu, ekzistas leĝo, ke se la punata f alas sur

la teron, li jam pli da survangoj ne devas ricevi».«Kial do vi ne falis sur la teron tuj post la unua survango?»«Ekzistas alia leĝo, ke tiel longe, kiel oni ĉe la surv ango j ha v as

ankoraŭ la forton stari sur la piedoj, oni devas stari».«Kaj kio estos kun mia ofendo?»«Iru mem ka j pro v u ŝo vi al li en la manon kelkan sumon da

mono, eble li al vi pardonos. Mi nenion kun li povas fari, ĉar mi vidas, ke li mem scias ĉiu jn leĝo jn parkere ka j ha v as ilin ĉiam subla mano».

L . Knabo aĉetis boteleton da inko ka j rapidis domen.

En la mezo de la strato la inkujo elfalis el lia mano kaj rompiĝiskaj la tuta inko elverŝiĝis sur la teron. Konfuzite la knabo staraskaj malgaje rigardas la elverŝitan inkon.



26

«Nu, kion vi staras, mia knabo?» diris unu preteriranto. «Vi jam elskribis la tutan inkon ka j nun vi po v as trank vile iri domen!»

P. Luigantino de ĉambro: « Antaŭ ol vi enloĝiĝasenmianĉambron, mi de v as al vi rimarki, ke mi amas, ke oni akurate pagula luan pagon».

Studento: «Tio ĉi estas ankaŭ mia principo; aŭ akurate, aŭ tutene!»

M . «De kio vi havas tian embarasan mienon?»«Ha, prezentu al vi mian teruran situacion: Mi petis hieraŭ

fraŭlinon Marion pri ŝia mano kaj mi ne memoras, kion ŝi al mirespondis: jes aŭ ne …»

N . Sin joro v enas domen laca ka j malsata. Lia

sesdek jara kuiristino donas al l i la tagmanĝon, kiu estas preparitatre malbone.

Sin joro: « A ŭskultu, A ntonino, diru al mi malkaŝe, kial vi neprenas oficon de nutristino? Ĝi estas ja multe pli enspeza, ol laofico de kuiristino».

Kuiristino: «Ha, sin joro, vi ŝercas! Kiel do ĝi estus ebla? Ĉu mipovus nun esti nutristino?»

Sin joro: «Neniom malhelpas! Kuiristino vi ja ankaŭ tute nepovas esti kaj tamen estas!»

B.Fianĉino: «Diru, ĉuestas v ero tio, kion mia patrino al mi diris?»Fianĉo: «Kion do?»

Fianĉino: «Ke vi edziĝas je mi, ĉar mi poste ha v os grandansumon da mono».Fianĉo: «Sed mia infano, kontraŭe! Estus al mi eĉ pli agrable,

se vi ĝin havus jam nun».



dotoj 27

T .«For! Al sanaj kaj fortaj mi almozon ne donas».

«Kiel vi v olas; pro via j kelka j centimo j mi al mi piedon nerompos».

T . Onklino parolas kun malgranda nevo, kiu ĵus venis el la lernejo.

«Nu, ĉu vi lernis aritmetikon?»

«Certe!»«Kion do vi lernis?»«Deprenadon».« A ha! Sekve se mi diros al vi, en kiu jaro mi naskiĝis, ĉu vi

povos diri, kian aĝon mi havas?»«Oho! Tia jn granda jn nombro jn ni en la lerne jo ankoraŭ ne

lernis».

MĴ . En unu societo oni parolis primedicino. Unu el la alestanto j diris, ke la unua montrilo en laple j multa j malsano j estas la lango ka j se la lango estas ko vrita,tio ĉi jam montras, ke la homo ne estas sana.

«Ka j tamen», rimarkis alia, «mi konas unu sin jorinon, kies lan-go ĉiam estas ko vrita per tre dika ta v olo da ĉikano j ka j kalumnio jkaj ŝi tamen estas tute sana».

N . Juĝanto: «Viaj respondoj estas ĉiuj fonditaj sur plena vereco?» Juĝato: «Vorto post vorto, Via moŝto! Ke mi mortu, se mi iom

mensogas!»

Juĝanto: «Sekve vi estas preta ankaŭ ĵuri pri ili?» Juĝato: «Hm … ne tre volonte, sinjoro».



28

N . «Kara edzo, la kuracisto diras, ke mi bezo-nas min distri, vidi aliajn vizaĝojn ĉirkaŭ mi.…»

«Nu, en tia okazo mi tu j f orlasos vian serv antaron ka j dungosaliajn».

N. «La somerloĝo, kiun mi luigas, sin trovas, kiel vi vidas,apud la arbaro mem. La odoron de la abioj vi havos ĉiam en laĉambro. Pro v u nur la odoron! Belega, ra v anta! Ka j kiel saniga! Ĉu

vi eble havas iun malsanan je la brusto en via estimata familio?»«Ne!»«Ha, efektiva domaĝo!»

M . «Patrineto, mi rice vis leteron de sin joroRoberto, li petas mian manon; ĉu vi permesas, ke mi ĝin donu alli?»

«Sinjoro Roberto? Ho, mia naiva, ĉu vi bone komprenas ladezirojn de sinjoro Roberto?»

«Legu do mem, patrineto, kion li skribas: ‹Fraŭlino, donacual mi vian manon! Mi po v as vivi nur por vi! Per floro j ka j balo jmi plenigos vian tutan viv on! Kun via kiso mi iros al la fino de lamondo!›»

«Ha, ha, ha! Sed vi ja tute ne bone legis la leteron! Rigardu,kion li skribas: ‹Fraŭlino, donacu al mi vian monon! Mi po v as

vivi nur per vi! Per ploroj kaj batoj mi plenigos vian tutan vivon!Kun via kaso mi iros al la fino de la mondo!›»

N B. Napoleono ofte mokadis sia jnkorteganojn. Tiel li diradis al Benedetti, lia konata ambasadoro,

ke li havas bovan vizaĝon.«Mi ne scias, Via Imperiestra Moŝto», respondis unu f o jon Be-nedetti al tiela ŝerco, «ĉu mi ef ektiv e ha v as vizaĝon de bo v o, sedmi trebonescias, ke mi multa jn f o jo jn prezentadis vianpersonon,



dotoj 29

kaj ĉiam kun tiu ĉi sama vizaĝo, kiun mi nun havas».[I. L]

NŬ . Unu provincano, veninte Romon,turnis al si la atenton de ĉiu j per frapanta simileco kun la imperi-estro Aŭgusto. Tiu ĉi ordonis, ke oni alkonduku al li la similulonkaj, rigardante lin atente, li diris:

«Junulo, ĉu via patrino neniam estis en Romo?»

«Ne, Sin joro», respondis la pro vincano, «sed mia patro ofte tieĉi estadis».[I. L]

K. En bona restoracio estas granda amaso da homo j,kiu j manĝas ka j trinkas. Apud du tableto j, proksime de la enire jo,sidas du sinjoroj: unu jam nejuna kun friponeta vizaĝo; antaŭ

li sur la tablo staras malplena glaseto kaj telero kun duono dapantranĉo kun ŝinko; la dua—juna homo, dande v estista, videble ĵus sidiĝinta apud la tableto; li detiris sia jn ŝama jn ganto jn ka jdisbutonumas la superv eston. La ne juna sin joro legas gazetonkaj de post ĝi li de tempo al tempo ĉirkaŭrigardas la publikon.

«Servanto!» vokas la juna dando. «Tason da kafo kaj pasteĉe-ton!»

Post kelkaj minutoj la servanto alportis. La juna homo komen-cas trinki la kaf on, rigardas ĉirkaŭen sur ĉiu j flanko j ka j subitekaŝas la kulereton de sia kafo en la poŝon. Tion ĉi rimarkis lamaljuna sinjoro. Li vokas la servanton. Tiu ĉi aperas.

«Tason da kafo kaj pasteĉeton!» La postulitaĵo estas alportita.La sinjoro manĝas.

«Se vi v olas, mi montros al vi ĵonglon», li diras al la serv anto,alvokinte lin. La servanto ridetas.«Rigardu: Ĉu tio ĉi estas kulereto?»«Jes, sinjoro».



30

«Kie do ĝi estas nun?» demandis la sinjoro, rapide kaŝante lakulereton en la poŝon.

«En via poŝo».«Ne, ne en mia, sed en la poŝo de tiu ĉi juna sinjoro». La ser-

v anto sen v ole returnas sin al la dando. Tiu ĉi suprensaltas. «V olu,sin joro, elpreni la kulereton el via poŝo», turnas sin al li la ne junahomo. Vole-ne-vole la dando enŝovas la manon en la poŝon kajeltiras la kulereton.

«Nu, vi estas vera ĵonglisto», li rimarkas konfuzite.«Jes. Prenu por la kafo; la brando estas pagita», diras la ĵongli-sto, ĵetante moneron sur la tablon, ka j f oriĝas, akompanata persaluto j de la mirigita serv anto ka j f orportante la kaŝitan kulere-ton.

[I. L]

L P.La angla reĝo, vidinte unu f o jon sur la strato Pope’on8, konatan

poeton, sed ĝibulon, diris al sia sek v antaro, «Mi v olus scii, porkio taŭgas tiu ĉi hometo, kiu iras tiel malrekte».

Pope aŭdis tiu jn ĉi v orto jn ka j, turninte sin al la reĝo, li ekkriis,«Por igi vin rekte iradi».

[I. L]

F G 9 amis disputo jn ka j ha vis la kutimon finiilin per ekbato d e piedo en la genuon de lakundisputanto. Unu f o-

jon, ha v ante f ortan deziron disputi, li demandis unu korteganon,kial li ne diras al li sian veran opinion.

Alexander Pope, 1688–1744.8

Frideriko II, 1712–1786. Prusa reĝo.9



dotoj 31

«Estas maloportune», respondis tiu ĉi, «diri siajn opiniojn alreĝo, kiu havas tiajn fortikajn konvinkojn kaj tiajn solidajn bo-

tojn».[N.B.]

U demandis unu junan soldaton, ĉu estas sufiĉapor li la porcio da pano, kiun li ĉiutage ricevas.

«Jes, Via Generala Moŝto».

«Kaj eble io ankoraŭ restas?»«Jes, Via Generala Moŝto».«Kion do vi faras kun la restaĵo?»«Mi ĝin formanĝas, Via Generala Moŝto».

[N.B.]

R , rice vinte de unu alilandulo elv okon al duelo, sen-

dis al li kiel sekundanton unu sian kolegon. Oni prezentas al lila sekundanton de la kontraŭa flanko, malgrandan kaj tre dikanhomon.

«Ĉu vi scias nian kutimon», demandis la lasta, «ke se la batal-antoj maltrafas, la sekundantoj devas batali?»

«Mi konsentas», respondis la oficiro.«Sed ĉu vi scias», daŭrigis la dika sekundanto, «ke mi je dudek

kvin paŝoj trafas en kvinkopekan moneron?»«Mi ne scias», respondis la oficiro, «ĉu mi traf os en tia inter-

spaco en kvinkopekon, sed en tian ventregon, kiel via, mi trafossendube».

[N.B.]



32

M tagmanĝis ĉe avara riĉulo. La avarulo forŝovisla panon sur la tablo tiel malproksimen, ke la malriĉa gasto ne

po vis ĝin atingi. Ne estante ankoraŭ kontenta de tio ĉi ka j v olantepli ĉagreni sian gaston, la avarulo turnis sin al li:

«Mi aŭdis, ke vi estas tre saĝa homo, sed mi vidas, ke vi estasnelaborema: v i v olas, ke alia j laboru, dum vi memsidas surili kielparazito ka j manĝas ka j v estas vin per fremda kosto. Se, kontraŭe,

vi estus laborema, vi po v us f ariĝi io, ekzemple ĉe mi ka j mia j

komercoj».«Ne, miabonf arema», respondis la saĝulo, «kontraŭe: Mi v olusio fariĝi ĉe vi, sed vi ne permesas al mi.…»

«Klarigu vin», diris la avarulo, «ĉar mi vin ne komprenas».«Tute simple», kun sarkasma rideto sur la lipo j respondis la

saĝulo. «Mi volis ĉe vi fariĝi sata, sed vi ne permesas al mi».[N. K]

KŬ kelka j ga ja jfilo jde la Marburga universitato en unu nokto faris al si la plezuronskribi per kreto sur la nigra tabulo de la univ ersitata domo lasekvantan sentencon: «Kiu bone drinkas, tiu bone dormas; kiubone dormas, tiu ne pekas; kiu ne pekas, estas bona homo; sek v e:kiu bone drinkas, estas bona homo!» Kian grandegan gajecontiu ĉi sentenco la sek v antan matenon elv okis ĉe la studento j, onifacile povas al si prezenti.10

[K. HÜ]

Rimarkas la eldonanto de tiu ĉi e-libro, ke efektive alkoholo perturbas dor-10

mon, do la feliĉa konkludo ne sekvas.



dotoj 33

O la filozofon Malebranche11 pri la kaŭzo de lasuf ero j de labesto j.«Ke lahomo j suf eras, tio ĉi estaskomprenebla:

Adamo manĝis la malpermesitan frukton; sed por kio suferas labestoj?»

«Eble ili manĝis malpermesitan f o jnon», respondis Malebranc-he.

[N.B.]

J . Mallongan tempon post la 25-jara jubi-leo de la tago de apero de Guberniaj Skizoj de la rusa satiristoŜĉedrin-Saltikov 12 havis lokon la ĉiujara kolega tagmanĝo de lastudentoj de la N…a universitato. Unu el la alestantoj proponis,ke oni esprimu al la talenta satiristo la studentan gratulon jela pasinta jubileo. Lia ideo estis unu v oĉe akceptita ka j tu j estiskunmetita telegramo kun konvena teksto kaj kun la komuna

subskribo: «Ĉiujare-tagmanĝantaj studentoj».Post unu horo de Ŝĉedrin venis respondo: «Dankas! Ĉiutage

tagmanĝanta Ŝĉedrin».

F . Kiam Napoleono forlasis la insulon Elbokaj aliradis al Parizo, la Pariza gazeto Moniteur per la sekvantajesprimoj sciigis pri tio ĉi siajn legantojn:

Tago 1: «La malbenita hommanĝanto eliris el sia nesto».Tago 2: «La korsika diablo forlasis la ŝipon en la golfo Ĵuano».Tago 3: «La tigro alvenis al Gano».Tago 4: «La monstro pasigis la nokton en Grenoblo».Tago 5: «La tirano trairis tra Liono».Tago 6: «La uzurpatoron oni vidis en 60 mejloj de la ĉefurbo».

Tago 7: « Napoleono estos morgaŭ apud niaj fortikaĵoj».

Nicolas Malebranche, 1638–1715. Franca filozofo.11

M. E. Saltikov-Ŝĉhedrin; 19-a jarcento.12



34

Tago 8: «La imperiestro venis al Fonteneblo».Tago 9: «Lia Imperiestra Moŝto enpaŝis hieraŭ en la palacon

Tuilerian, ĉirkaŭita de siaj fidelaj regatoj».

I . «La diablo prenu tian ordon! Ĉiun f o jon, kiammi volas vesti novan ĉemizon, ĝi ĉiam estas sen butonoj!»

«Kiel vi nehontas, grandaĝa viro, tiel brui pro kelka j mankanta jbutonoj! Rigardu la infanojn: ĉe ili la tutaj vestoj estas disŝiritaj,

kaj ili ne diras eĉ unu vorton».S . Unu f o jon la glora Buff on13 in vitis al tagman-ĝo kelkajn aliajn naturistojn. Post la tagmanĝo la societo deirisen la ĝardenon. Estis ankoraŭ sufiĉe v armege, malgraŭ ke la sunostaris jam sufiĉe malalte. En la ĝardeno turnis sur sin la atentonstaranta sur postumento14 vitra globo, kion oni ofte vidas en ĝar-

denoj. Iu, metinte sur ĝin la manon, trovis, ke per ia strangecoĝi estas sur la ombra flanko multe pli varma, ol sur la suna. Litu j komunikis sian eltro v on al sia na jbaro. Unu post la alia ĉiu jkomencis metadi la manojn sur la globon kaj trovis, ke la diritaestas vero. Ĉiuj kolektiĝis ĉirkaŭ la vitra globo, kaj komenciĝisalte scienca interparolo; ĉiu, por klarigi la f enomenon, elpensissian teorion: unu supozis engluton de la radio j de v armeco, aliamontris la liberiĝon de kaŝita v armelemento, tria klarigis ĉionper rebato de la radio j. Kion unu ne sciis, tion plenigis la alia, ka jfine, apogante sin sur la leĝo j de la naturo, i l iv enis al la konkludo,ke la apero estas tute natura ka j ke alie ne po v as esti. Buff on, kiune v olis ankoraŭ esprimi sian opinion pri tiu ĉi apero, alv okis laĝardeniston kaj demandis:

«Nu, mia kara, diru, kial la globo sur la ombra flanko estas pli

Georges-Louis Leclerc, Comte de Buffon, 1707–1788. Franca naturisto.13

piedestalo14



dotoj 35

varma, ol sur la flanko turnita al la suno?»«Kial?» respondis la ĝardenisto, «Tial, ĉar mi ĵus turnis la glo-

bon, por ke tiu ĝia flanko ne tro varmiĝu».[M. S]

U plendis al kapitano, ke ŝi estas ĉirkaŭrabita de liajsoldatoj.

«Ĉu ili ĉion forportis?» demandis la kapitano.

«Ne, ili restigis ion».«Nu, sekve tio ĉi ne estis miaj soldatoj; miaj prenas ĉion».

L K sonoras kaj neniu el ŝiaj servantoj venas. Ŝi iras el la kabineto en la vestejon kaj pli malproksimen,kaj fine en unu el la lastaj ĉambroj ŝi vidas, ke la hejtisto fervoreligas maldikan paka ĵon. Ek vidinte la imperiestrinon, li paliĝis ka j

ĵetis sin antaŭ ŝi sur la genuojn.«Kio estas?» ŝi demandis.«Pardonu min, Via Imperiestra Moŝto!»«Kion do vi faris?»«Jen, kara reĝino, mia v alizo estas plena de div ersa j bona j ob-

jektoj el la palaco de Via Moŝto. Tie ĉi sin trovas rostaĵo, kukaĵo,kelkaj boteletoj da biero kaj kelkaj funtoj da bombonoj por miajinfanetoj. Mi deĵoris mian semajnon, kaj nun mi iras hejmen».

«Tra kie do vi volas eliri?»«Jen tie, per tiu ŝtuparo».«Ne, tie ne iru; tie eble renkontos vin la ĉef o de la palaco; ka j mi

timas, ke tiam via j inf ano j nenion rice v os. Prenu do vian paka ĵonkaj iru post mi».

Ŝi elkondukis lin tra la salono j sur alian ŝtuparon ka j, malf er-minte mem la pordon, diris, «Nu, nun iru kun Dio».



36

L . Chassié, unu el la plej gloraj juristoj deFrancujo kaj poste prezidanto de la parlamento en la Provenco,

f ondis sian gloronper tio, ke li en la jaro 1522 elpaŝis kiel ad v okatode ratoj. Oni devas scii, ke en la fino de la mezaj centjaroj regisla malsaĝo, ke la reĝa prokuroro eĉ bestojn tiradis al juĝo. Tioĉi havis lokon kun la ratoj en la dirita jaro; ili estis invititaj alla juĝejo, por pravigi sin kontraŭ la plendoj, levitaj kontraŭ ili.Kompreneble ili ne v enis, ka j ĉiu pensis, ke oni juĝos ilin en

foresto, kiam subite Chassié aperis kiel ilia defendanto kaj diris,ke liaj klientoj ne estis invititaj en leĝa ordo.«Kaj kiel oni tion ĉi povas fari?» demandis la prokuroro; kaj

kun ŝajna seriozeco la advokato respondis:«Oni albatu la in viton al la pordo j de la preĝe jo j, sed oni f or-

gesu nenian lokon, oni ankaŭ enŝlosu ie la kato jn, la terura jnmalamiko jn de mia j kliento j, por ke la v o jo j f ariĝu libera j, ka j oni

bone klarigu al la kato j, ke ili estos se v ere punata j, se ili malgraŭla malpermeso pekos kontraŭ la libereco de la vojoj».

«Tio ĉi estas ja neebla», ekkriis la prokuroro.«En tia okazo mi esprimas proteston kontraŭ ĉia f arita juĝa

decido», respondis Chassié ka j f orlasis triumf e la salonon de juĝo.De tiu momento lia gloro estis fondita; la tuta Francujo penadisen okazo de bezono ricevi lin kiel advokaton.

S . «Invitu al valso tiun fraŭlinon, kiun vi tie vidas».«Kun granda plezuro, fraŭlino! Tio ĉi estas kredeble via amiki-

no?»«Ne, kontraŭe, sin joro; tio ĉi estas mia ple j granda malamikino,

kaj vi almenaŭ plene batos al ŝi la piedojn».



dotoj 37

MĴ. Okaze kun v enis k v ar sin joro j, granda j ma jstro j ka jamanto j de mensogado. Longan tempon ili sidis silente, fine unu

diras:«Ĉu vi aŭdis, kian sukceson havis A ramburo? Mi mem vidis,

ke en la teatro estis tiel malvaste, ke oni ne povis aplaŭdi enhorizontala direkto, sed aplaŭdis en vertikala».

«Tre po v as esti», diris la dua, «ka j mi unu f o jon estis en teatro,ka j prezentu al vi, tie estis tiel plenege, ke oni ne po vis ridi en

horizontala direkto, sed ridis en vertikala.…»«Ĉio ĉi estas malvera», diris la tria, «sed jen mi, kiam mi estisen A friko, vidis negron tiel nigran, ke oni bezonis, por lin rigardi,ekbruligi kandelon».

«Nu, tio ĉi ankaŭ estas malv era», diris la k v ara, «sed jen mi,kiam mi estis en Anglu jo, mi vidis tiel maldikan fraŭlinon, ke ŝibezonis du f o jo jn eniri la ĉambron, por ke oni po v u ŝin rimarki».

[M. S]

S . Ĉiu el la regimento j, kiu j starasenParizo,posedas propran bibliotekon, kies gardisto estas ordinare ia maljuna suboficiro, kiu estas multe pli kompetenta en aferoj militaj,ol en literaturo. Unu leŭtenanto de la maristaro sendis unu f o jonen tian bibliotekon sian serv anton kun la komisio, ke li alportual li el la biblioteko la 9-an v olumon de la v ortaro de Larousse(kun la litero j I, J, K). Post unu horo la soldato alportas al li la

v olumon unuan, raportante al li, ke la bibliotekisto ne po vis donila naŭan volumon al persono, kiu ne legis la ok unuajn, kaj ke,traleginte tiujn ĉi, la leŭtenanto ricevos tion, kion li deziras.



38

L F. Malriĉa hebreo volis kristaniĝi. La pastro instruis linpri la preĝo, sed lia penado restis vana, ĉar la hebreo estis tre

malinteligenta.«Nu, mia filo, se vi morgaŭ scios fari senerare la signon de la

kruco, vi ricevos de mi sakon da terpomoj».En lasek v anta tago lahebreo preniskunsi sian filon, portantan

sakon por la donaco, ka j li eniris en la domon de la pastro lasintela filon en la korto.

«Nu, faru la signon de la kruco», diris la pastro.«En la nomo de la Patro kaj de la Sankta Spirito. Amen».«Ne, kie do restis la ‹Filo›?»«Pardonu, via pastra moŝto, mi lasis lin ekstere; li tenas la

sakon por la terpomoj».[P. LY]

LŬ . «Ha, via graf a moŝto, vi estas tie ĉi, en la ĉef urbo?Kaj en tia malnova, eluzita vesto!

«Kial ne? Estas trekomf orte portadi ĝin, ka j en la ĉef urboneniumin konas».

«Sed vi ĝin portadas ankaŭ hejme».«Nu, kial ne? Hejme ja ĉiu min konas».

[P. LY]

KZ . Tri sin joro j, elegante v estita j,v enisenhotelon,prezentante sin kiel komisaro j Amerika j de la ekspozicio Antv er-pena, kaj ekvivis tie tiel lukse, ke ilia kalkulo en la daŭro de tritagoj kreskis ĝis kelkaj centoj da frankoj. En vespero de la tria ta-go antaŭ la komenciĝo de la hotela tagmanĝo aperis en la hotelo

kvara gasto, kiu legitimiĝis ĉe la mastro kiel kriminala policistoel Parizo, sciigante, ke li intencas serĉi tri danĝerajn krimulojn.Dume li montris al la mastro f otograf a ĵo jn de tri persono j, en kiu joni tuj ekkonis la tri komisarojn A merikajn. Nun la kriminala



dotoj 39

policisto proponis la sek v antan planon al la mastro kun la petohelpi al li en la plenumo de ĝi: la mastro zorgu, ke neniu el la

tri personoj malaperu el la domo. La policisto sidiĝis al tablo kajĝuis kun granda apetito manĝojn kaj trinkojn. Kiam oni alportisla deserton, la policisto sin le vis ka j ordonis silenton, sciigante laalestantajn terurigitajn gastojn, ke la tri kontraŭsidantaj sinjorojestas tri danĝeraj krimuloj, kiujn li devas aresti. La tri sinjorojprovis forkuri, sed la mastro kune kun sia servantaro staris jam

antaŭ la pordo kontraŭ ili. Laŭ la ordono de la policisto alv eturisdroŝko en kiun sidiĝis ĉiuj kvar sinjoroj.«Ĉu la trompistoj pagis sian kalkulon?» demandas la policisto

la mastron.«Ne».«Kiom ili ŝuldas?»«295 frankojn».

«Bone! Ni traserĉos ilin en la polico kaj pagos vian kalkulonper la tro vita mono. Miankalkulon vi po v as ankaŭ sendi tien. Ka jnun, v eturigisto, antaŭen, al la polico!» Sed la mastro vidis ĝishodiaŭ nek la krimulojn nek la kriminalan policiston.

[G. D]

R . Ruso ka j tataro v eturis kune. En la v o jo f ariĝisnokto, ka j i l irestis sur la kampo nokti. Ili disbruligis f a jron, kuiriskaĉon ka j, manĝante la kaĉon, komencis disputi pri tio, kiu elili devas gardi la ĉevalojn. La ruso havis ĉevalon malbonan kajde koloro blanka, la tataro ha vis bonan nigran ĉe v alon. La noktoestis nigra, ka j jen la rusodiras al la tataro, «Mi neha v as bezonongardi mianĉe v alon; mi mianĉe v alon tu j ek vidos, kiam mi v ekiĝos,

ĉar ĝi estas blanka; sed vi ne devas dormi, sed, gardi vian nigranĉevalon». La tataro ne havis grandan deziron maldormi pro laĉe v alo, ka j li f aris kun la ruso interŝanĝon kun la ĉe v alo j. La rusoprenis la bonan ĉevalon kaj, ridante je la tataro, diris al li, «Nun



40 Anek-

mi tute ne gardos mian ĉevalon, ĉar ŝtelisto en la nigra nokto neekvidos mian nigran ĉevalon, sed vian blankan li tuj ekvidos kaj

ŝtelos».La tataro de visnedormi, sed gardi sianĉe v alon. Lanoktopasis.

La rusoka j tataro v eturis plu. Por manĝiili ha vis nur unu kokinon.Por du persono j ĝi ne estis sufiĉa, ka j tial ili decidis, ke manĝosnur unu—nome tiu, al kiu la sorto ĝin decidos. La tataro diras,

«Ni endormiĝu, ka j tiu, kiu vidos pli bonan sonĝon, manĝos la

kokinon». Ili kuŝiĝis. La tataro ne dormas, sed elpensas sonĝon, vekas la ruson kaj demandas, «Kion vi vidis en sonĝo?»La ruso postulas, ke la tataro antaŭediru, kion lividis en sonĝo.

La tataro diras, «Ha, ruso! Bonan sonĝon mi vidis: oni prenis minen la ĉielon; en la ĉielo mi vidis multa jn spirito jn.… Ha, kiel bonetie estis!»

«Jes», diras la ruso, «mi ankaŭ vidis, kiel oni prenis vin en la

ĉielon; mi pensis, ke vi de tie jam ne revenos, kaj mi formanĝisla kokinon». La tataro restis tiel sen bona ĉevalo kaj sen manĝokaj ne volis jam pli iradi iam kun ruso.

[J. P]

S . Kiam nia mortinta juĝisto Begli glitiĝisen la juĝejo, falis de la ŝtuparo kaj rompis al si la kolon, ni ekme-ditis pri grava demando, kiel komuniki tiun ĉi malĝojan sciigonal lia malf eliĉa edzino. Fine ni decidis tiel; ni metis la korpon enla v eturilon de nia maljuna honesta v eturigisto ka j ordonis al tiuĉi lasta liveri la mortinton en la domon de sinjorino Begli, sedĉe tio ĉi agi kun granda takto ka j singardemo. Precipe ni turnislian atenton sur tion, ke li ne komuniku la okazintan malf eliĉon

al la maljunulino subite, sed ke li antaŭe preparu ŝin al tio ĉi. A lv eturinte al la loko de la difino, nia v eturigisto komencis kriegiel la tuta gorĝo, ĝis sur la sojlo aperis la edzino de la juĝisto.

Tiam li demandis ŝin, «Ĉu tie ĉi loĝas la vidvino Begli?»



dotoj 41

«Vidvino Begli?… Ne, ŝi ne loĝas tie ĉi».«Kaj mi povas veti, ke ŝi loĝas tie ĉi!… Sed tio ĉi ne estas grava.

Diru, ĉu tie ĉi loĝas la juĝisto Begli?»«Jes, li loĝas tie ĉi».«Kaj mi povas veti, ke li ne loĝas tie ĉi. Cetere tio ĉi ne estas

grava. Mi ne disputos kun vi. Diru, ĉu li ne estas hejme?»«Ne, li ne estas hejme».«Sed mi po v as v eti, ke li estas he jme… Sin jorino, mi konsilas al

vi apogi vin al la muro, mi diros al vi ion tion, ke vi kredeble neeltenos sur la piedo j. Okazis malf eliĉo! Jen en mia v eturilo kuŝasla maljuna juĝisto. Ekrigardu lin, kaj vi vidos, ke li jam neniamsin levos».

[E M TW. T S. B]

D . Juna kaj tre bela dresistino de leonoj permesis

al leono preni pecon da sukero el ŝia buŝo.«Tion povas ankaŭ mi fari», diris unu rigardanto.«Kio, vi, malforta junulo?» respondis la bela dresistino.«Jes, egale bone kiel la leono».

[O. J. O]

T T T

L. Zamenhof - Anekdotoj

Documents

Transcript of L. Zamenhof - Anekdotoj