L 2- kapitulli ii- nocioni dhe koncepti i shpenzimeve

Kapitulli II-të

Në këtë ligjëratë do të njiheni me: Konceptin e shpenzimeve bazike të

menaxhmentit Strukturën dhe klasifikimin e shpenzimeve Faktorët që ndikojnë në lartësinë e shpenzimeve Sistemimin e shpenzimeve nëpër zona të

përgjegjësisë Sjelljen e shpenzimeve Analizën e pragut të rrezikut apo analiza:

Kostoja-Vëllimi-Prodhimi (KVP)

NOCIONI I DHE KONCEPTI I SHPENZIMEVE

Nocioni shpenzim është nocion i afërt me secilin dhe e përdorim sa herë që diskutojmë për blerje të diçkaje

Roli i kontabilitetit menaxherial është të gjejë dhe të klasifikojë shpenzimet në mënyra dhe rrugë të ndryshme për qëllime të ndryshme

Kuptimi i nocionit shpenzim, koncepti dhe klasifikimi i shpenzimeve janë faktor bazë për çdo studim të kontabilitetit menaxherial

KONCEPTI I MENAXHIMIT TË SHPENZIMEVE

ROLI I KONTABILITETIT MENAXHERIAL ËSHTË QË TË?

A) Regjistroj në mënyrë të vazhdueshme shpenzimet e ndodhura në ndërmarrje

B) Të gjejë dhe klasifikoj shpenzimet në mënyra dhe rrugë të ndryshme për qëllime të ndryshme

C) Siguroj shënime nga dora e parë për përpilimin e pasqyrave financiare

D) A, B dhe C

TEST I SHPEJTTEST I SHPEJT

1. Si faktor gjatë përcaktimit të të ardhurave në ndërmarrje

2. Si instrument i kontrollit të efikasitetit të afarizmit të ndërmarrjes

3. Si faktor me rëndësi gjatë vendosjes për problemet e planifikimit dhe politikës afariste të ndërmarrjes

…KONCEPTI I MENAXHIMIT TË SHPENZIMEVE

Shpenzimet si faktor me rëndësi gjatë marrjes së vendimeve afariste, në ndërmarrje i shfrytëzojmë kryesisht për tri qëllime:

Në literaturë dhe në praktikë ekziston një klasifikim dhe kuantifikim i shpenzimeve dhe atë:

Në bazë të dispozitave ligjore duke iu përmbajtur SNK

Në bazë të nevojave interne të ndërmarrjes

Në bazë të literaturës së brendshme dhe asaj të jashtme e që mund të kenë rëndësi praktike dhe teorike

…KONCEPTI I MENAXHIMIT TË SHPENZIMEVE

DEFINIMI I SHPENZIMEVE

Shpenzimet paraqesin shprehjen monetare të sasisë së punës së gjallë, mjeteve të punës dhe të objektit të punës të nevojshme për prodhimin e të mirave materiale

Definicioni më i përgjithësuar i shpenzimeve nënkupton shpenzimet si shprehje vlerore e harxhimit të të të mirave ekonomike, respektivisht të faktorëve prodhues me qëllim të prodhimit dhe shitjes së efekteve të ndërmarrjes dhe të realizimit të fitimit sipas kësaj baze.

Definimi i tillë i shpenzimeve na drejton në tri karakteristikat kryesore të tyre:

Cilat janë ato?

Definimi i tillë i shpenzimeve na drejton në tri karakteristikat kryesore të tyre:

Si parim bazë i tyre duhet të jetë shprehja sasiore e harxhimit të të mirave ekonomike (faktorëve prodhues)

Harxhimi i të mirave ekonomike duhet të jetë në lidhje me efektet (produktet), respektivisht e kushtëzuar me prodhimin e atyre efekteve (produkteve) dhe se shpenzime mund të konsiderohen vetëm ato që janë të provokuara nga prodhimi i efekteve (produkteve)

Sasitë e harxhuara të të mirave ekonomike duhet të jenë të shprehura në vlerë, respektivisht të vlerësuarit sipas çmimeve përkatëse, me fjalë tjera duhet të ekzistojë komponenta çmimore e shpenzimeve

DEFINIMI I SHPENZIMEVE

PËR KONTABILITETIN MENAXHERIAL, SHPENZIMET JANË FAKTOR ME RËNDËSI GJATË MARRJES SË VENDIMEVE AFARISTE DHE SI TË

TILLA SHPENZIMET KRYESISHT SHFRYTËZOHEN?:

A) Si faktor gjatë përcaktimit të të ardhurave në ndërmarrje

B) Si faktor me rëndësi gjatë vendosjes për problemet e planifikimit dhe politikës afariste të ndërmarrjes

C) Për të kënaqur nevojat e rregullta te raportimit tek autoritetet tatimore

D) Si instrument i kontrollit të efikasitetit të afarizmit të ndërmarrjes

E) A dhe C


THËNË SHKURT:

Shpenzimet mund të definohen si sakrificë apo dhënie e burimeve për qëllime të posaçme

Shpenzimet shpesh maten me njësi monetare që duhet të paguhen për mallra apo shërbime

...DEFINIMI I SHPENZIMEVE

SHPENZIMET MUND TË DEFINOHEN EDHE SI SAKRIFICË APO DHËNIE E

BURIMEVE PËR QËLLIME TË POSAÇME?

A) E saktë

B) E pasaktë


Kosto apo shpenzim

Dr. Diana Lamani jep një definicion interesant të kostove të cilat i dallon nga shpenzimet.

Me kosto nënkupton vlerën e mjeteve të përdorura ose për t’u përdorur për sigurimin e mjeteve tjera,

Shpenzimi përfaqëson vlerën e mjeteve të përdorura për të siguruar të ardhura.

Faktikisht, shumica e kostove shndërrohen në shpenzime. Disa prej tyre shndërrohen në shpenzime në të njëjtën kohë kur ato kryhen.

Kur ndodhë një gjë e tillë, shpesh termat kosto dhe shpenzime përdoren në mënyrë të ndërsjelltë.

Përafërsisht definicion të njëjtë jep dhe dr. Ronald Hilton me ç’rast kostot i definon si sakrificë e kryer, zakonisht e matur me resurset e dhëna për këtë sakrificë, për të arritur qëllime të veçanta.

Siç do të shohim edhe më vonë, të gjitha kostot që nuk janë kosto të produktit, quhen kosto të periudhës. Këto kosto identifikohen me periudhën kohore në të cilën janë shkaktuar më saktë se me njësitë e blera apo të prodhuara. Kostot e periudhës njihen si shpenzime të periudhës në të cilën janë krijuar.

Kosto apo shpenzim

Për kostot nuk mund të flasim në këto raste: Kur nuk kemi të bëjmë me ndonjë element të procesit

të prodhimit, Kur njëri ndër elementet e procesit të prodhimit nuk

shpenzohet edhe pse merr pjesë në procesin e prodhimit,

Kur për ndonjërin prej elementeve të procesit të prodhimit nuk kemi shprehje të vlerës apo për sigurimin e tij nuk na nevojiten kurfarë mjete monetare,

Kur harxhimet e shprehura në vlerë monetare nuk janë të lidhura me krijimin e një të mire materiale.

Kosto apo shpenzim

STRUKTURA DHE KLASIFIKIMI I SHPENZIMEVE

STRUKTURA DHE KLASIFIKIMI I SHPENZIMEVE

SIPAS KONTROLLIT TË SHPENZIMEVE:

Shpenzimet e kontrolluara përfshijnë shpenzimet të cilat menaxheri mund t’i kontrolloj dhe të ndikoj në lartësinë e atyre shpenzimeve

Shpenzimet e pakontrolluara përfshijnë shpenzimet në të cilat menaxheri nuk mund të ndikoj në këto shpenzime

...KLASIFIKIMI I SHPENZIMEVE

SHPENZIMET MENAXHERI KLASIFIKIMI

Shpenzimet e lëndës së parë për prodhimin

e kompjuterit

Mbikëqyrësi i departamentit të

prodhimit për çipat e

kompjuterit

Të kontrolluara

Shpenzimet e ushqimit të një

restoranti

Menaxheri i restorantit

Të kontrolluara

Shpenzimet e shpalljes apo shpenzimet e

procesimit të dhënave të operacioneve të

kontabilitetit

Menaxheri i agjencisë

Të pakontrolluara

SIPAS SHKALLËS SË SHFRYTËZIMIT TË KAPACITETEVE:

Shpenzimet relevante dhe jo relevante

Shpenzimet e depozituara apo shpenzimet e shkaktuara në të kaluarën (sunk cost)

Shpenzimet e arritura dhe të pa arritura

Shpenzimet oportune

Shpenzimet e shtuara dhe margjinale

…KLASIFIKIMI I SHPENZIMEVE

Ndarja e kostove sipas natyrës:1. Kosto elementare (natyrale) kanë të

bëjnë me elementet e procesit të riprodhimit,

2. Kosto të krijuara mund të vijnë nga jashtë dhe quhen edhe kosto eksterne por edhe interne.

04/12/23 Skender Ahmeti 18


Kosto tëdrejtpërdrejta

Kosto tëtërthorta

Objekti i kostos

Kostot të cilat kanë të bëjnë dhe lidhen drejtpërsëdrejti me

objektin e identifikuar të kostove (MD, PD)

Kostot të cilat kanë të bëjnë por nuk lidhen drejtpërsëdrejti me

objektin e identifikuar të kostove (KIP)

Kosto e drejtpërdrejta

Kosto e tërthorta

Materiali

direkt

Puna direkte

Kosto e përgjithshme

...KOSTO TË DREJTPËRDREJTA (DIREKTE)

KOSTO TË TËRTHORTA (INDIREKTE)

Çfarë janë kostot e tërthorta?

Janë kosto të cilat duhet të shpërndahen me qëllim të Janë kosto të cilat duhet të shpërndahen me qëllim të

mbulimit nga produkti apo vendi i shpenzimitmbulimit nga produkti apo vendi i shpenzimit

Shembull:Shembull:

Kostot e shpalljes për një Kostot e shpalljes për një vijë ajrore por që nuk kanë vijë ajrore por që nuk kanë

të bëjnë me një fluturimtë bëjnë me një fluturim

KOSTOT E TËRTHORTA TË PRODHIMIT

Janë kostot e përgjithshme të prodhimit, që përfshijnë të gjitha kostot të përcjella me procesin e prodhimit e që nuk mund të lidhen me produktet e prodhuara në një mënyrë ekonomikisht të realizueshme

Janë kostot e prodhimtarisë që nuk mund të lidhen direkt me njësinë e produktit

KOSTOT E TËRTHORTA APO KOSTOT E PËRGJITHSHME

Shembull:

Puna indirekte apo materiali indirekt

Shembull:

Puna indirekte apo materiali indirekt

Pagat e paguara të punësuarve që nuk janë drejtpërsëdrejti të përfshirë në punët prodhuese

Shembull: Punëtorët e mirëmbajtjes, rojet,

sigurimi, portierët, etj.

Materialet e shfrytëzuara për të përkrahur procesin prodhues

Shembull: Materiali për lyerje dhe pastrim i përdorur në repartin e montimit

të automobilit

2 - 24

Kosto të shndërruara (konvertuara)

Puna direkte

Kosto e tërthortatë prodhimtarisë+ =

Kosto të konvertuara

Puna indirekte

Materiali indirekt Të tjera

Sa i përket pikëvështrimit kontabël dhe atij të përpilimit të kalkulimit të kostos, është e rëndësishme ndarja e kostove në:

1. KOSTO TË PRODUKTIT

2. KOSTO TË PERIUDHËS

...KLASIFIKIMI I KOSTOVE

Rrjedha e kostove në firmat prodhueseRrjedha e kostove në firmat prodhuese

Materiali direkt

Materiali direkt

Puna direkte

Puna direkte

Shp. indir.të prodh.

Shp. indir.të prodh.

Gjysmë-produktet

Gjysmë-produktet

Produktet e gatshme

Produktet e gatshme KMSHKMSH

KOSTOT E PRODUKTIT: KATEGORITË

Janë të gjitha kostot që eventualisht shpërndahen në produkte dhe të klasifikuara si:

1. Kostot e furnizimit të materialit direkt,

2.Kostot e konvertimit: puna direkte

3. Kostot tjera jo prodhuese, të disajnimit të produktit etj.

MD – Çfarë është kostoja?

Çmimi i faturës së lëndës së parë, Kosto e transportit, Detyrimet importuese dhe Zvogëlimet për zbritjet e

lejueshme për pagesa të menjëhershme.

Janë të gjitha kostot tjera që nuk janë kosto të produktit. Këto kosto me tepër identifikohen me periudhën kohore në të cilën ato janë shkaktuar se sa me njësitë e blera apo të prodhuara

Në këtë grup hyjnë: Shuma e pazakonshme e kallos, punës së panevojshme dhe

shpenzime tjera të prodhimtarisë Shpenzimet e deponimit (përveç nëse ato shpenzime janë të

domosdoshme në procesin e prodhimit gjatë fazave të mëtutjeshme të prodhimtarisë)

Shpenzimet e përgjithshme të administratës të cilat nuk kanë të bëjnë me sjelljen e materialit në gjendje dhe lokacion ekzistues

Shpenzimet e hulumtimit dhe të zhvillimit Shpenzimet e shitjes dhe të administratës, etj.

KOSTO TË PERIUDHËS

Materiali direkt

Materiali direkt

Puna direkte

Puna direkte

Mfg.Overhead

Mfg.Overhead

Gjysmëproduktet

Gjysmëproduktet

Produktet e gatshme

Produktet e gatshme KPSHKPSH

KMSHKMSH

Shpenzimet jo prodhueseShpenzimet jo prodhuese

Shitja

-= Bruto marzha

-E ardhura neto=

Pasqyra e të ardhurave

Shitur

•Të njohura si kosto të periudhës.

•Ato janë shpenzuar në periudhën në të cilën janë shkaktuar.

Kostot jo prodhuese

Kosto të shkaktuara për aktivitete tjera prodhuese.

Kostot e produktit apo kosto të periudhës

Kostot e produktit apo kosto të periudhës

MS, PD, KIP, SH&A MS, PD, KIP, SH&A

MD, PDKIP

MD, PDKIP

MD, PDKIP

MD, PDKIP

MD, PDKIP

MD, PDKIP

SS&&AA

SS&&AA

SS&&AA

Kostot e Kostot e produktitproduktit

Kostot e shitjes dhe administratës

Gjysmë produktet

Produktet e gatshme

Shitja

KMSH

MMDD , ,PPD D KIPKIP

Kostot e Kostot e periudhësperiudhës

Shpenzuar në periudhën rrjedhëse

KOSTOT E PRODUKTIT PËRBALLË KOSTOVE TË PERIUDHËS

Kostot e produktit përfshijnë materialin direkt, punën direkte

dhe shpenzimet e përgjithshme

Kostot e periudhës nuk përfshihen në kostot e

produktit. Ato janë shpenzime të raportit

të të ardhurave

Inventari KMSH

Bilanci i gjendjes

Pasqyra e tëardhurave

Shitja

Shpenzimet

Raporti i tëardhurave

KOSTOT E PRODUKTIT APO TË PERIUDHËS

Në kontabilitetin e tregtisë, sigurimet, zhvlerësimi dhe pagat janë shpenzime periodike (shpenzime të periudhës rrjedhëse)

Në kontabilitetin e prodhimit, shumë nga këta zëra janë të lidhur me aktivitete prodhuese prandaj si shpenzime indirekte, janë shpenzime të produktit

KOSTOT E PERIUDHËS:TREGTIA DHE PRODHIMI

Në të dy llojet e kontabilitetit

(prodhues dhe tregtar) shpenzimet

e shitjes dhe ato administrative janë

shpenzime të periudhës

SA I PËRKET PIKËVËSHTRIMIT KONTABËL DHE ATIJ TË PËRPILIMIT TË KALKULIMIT TË KOSTOS, ËSHTË E RËNDËSISHME NDARJA E

KOSTOVE NË:

A) Kostot e arritura dhe të pa arritura

B) Kostot e kontrolluara e pakontrolluara

C) Kostot të prodhimtarisë dhe të periudhës

D) Asnjëra nga të mësipërmet


Sipas zonave funksionale të ndërmarrjes në:

1. KOSTO TË PRODHIMTARISË

2. KOSTO TË MARKETINGUT

3.KOSTO TË ADMINISTRATËS



Materiali direkt

Materiali direkt

Puna direkte

Puna direkte

Shp.ind.të prodh.

Shp.ind.të prodh.

Gjysmëproduktet

Gjysmëproduktet

Produktet egatshme

Produktet egatshme KMSHKMSH

Kostot e prodhimtarisë

Kostot e shkaktuara gjatë prodhimit të

produkteve.


Materiali direkt

Materiali direkt

Puna direkte

Puna direkte

Shp.ind. të prodhim.

Shp.ind. të prodhim.

Gjysmëproduktet

Gjysmëproduktet

Produktet e gatshme

Produktet e gatshme KMSHKMSH

Ato materiale që bëhen pjesë integrale e produkteve të kryera dhe që fizikisht lidhen me produktin.

Ato kosto të punës që munden fizikisht të lidhen me produktin apo që krijohen në procesin e prodhimit.

Të gjitha kostot të përcjellura me prodhimin e produktit përveç materialit direkt dhe punës direkte.

PRODUPRODUKKTTII

Materiali direktMateriali direkt Puna direktePuna direkteKostot e

përgjithshme të prodhimtarisë

Kostot e përgjithshme

të prodhimtarisë

...KOSTOT E PRODHIMTARISË

Kostot e prodhimtarisë

Materiali që drejtpërsëdrejti barten në produktin apo shërbimin e

prodhuar.

Qeliku në veturë, druri në mobilje etj.

Të gjitha kostot e prodhimtarisë të tjera prej materialit direkt dhe punës

direkte.

Shërbimet, sigurimi, rojet etj.

KIP – Disa shembuj

Mbikëqyrja e fabrikës, Telefoni, nxemja, uji, energjia

elektrike, Pagat e kontabilistëve të fabrikës, Sigurimi, Zhvlerësimi i pajisjeve të fabrikës, Materiali indirekt dhe puna

indirekte.

KUR BËHET FJALË PËR KOSTO TË DREJTPËRDREJTA, ATËHERË DUHET TË KONSTATOJMË SE?

A) Nuk e ngarkojnë çmimin përfundimtar e produktit final prandaj nuk ka rëndësi nëse prandaj nuk ka rëndësi nëse mund të lidhen apo jo me produktin apo mund të lidhen apo jo me produktin apo vendin e shpenzimitvendin e shpenzimit

B) Nuk mund të lidhen për produktin apo vendin d të lidhen për produktin apo vendin e shpenzimite shpenzimit

C) Lehtë mund të lidhen për produktin apo ehtë mund të lidhen për produktin apo vendin e shpenzimitvendin e shpenzimit

D) Asnjëra nga të mësipërmet


KOSTOT E PUNËS DIREKTE

Përfshijnë pagat e punës që mund të lidhen në mënyrë specifike me

produktet e prodhuara në një mënyrë ekonomikisht të

realizueshme

Puna që drejtpërsëdrejti lidhet me produktin e

prodhuar.

Punëtorët e vijës prodhuese, kuzhinjerët, drejtuesit

KOSTOT JO PRODHUESEKOSTOT JO PRODHUESE

Të gjitha kostot që nuk përcjellën me prodhimin e produkteve të gatshme.Kostot administrativeKostot e marketingut

KOSTOT JOPRODHUESEKOSTOT JOPRODHUESE

Kostot marketingut dhe shitjes

Kosto të domosdoshme për të shpërndarjen dhe shitjen e

produktit

Kostot administrative

Kosto tjera ekzekutive, organizative dhe kosto tjera të

zyrës

Materiali direkt

Materiali direkt

Puna direkte

Puna direkte

Mfg.Overhead

Mfg.Overhead

Gjysmëproduktet

Gjysmëproduktet

Produktet e gatshme

Produktet e gatshme KPSHKPSH

KMSHKMSH

Shpenzimet jo prodhueseShpenzimet jo prodhuese

Shitja

-= Bruto marzha

-E ardhura neto=


Shitur

Kostot e përgjithshme & administrative Të gjitha kostot ekzekutive, organizative dhe të zyrës të përcjella me menaxhmentin e përgjithshëm të kompanisë.Kostot e shitjes & të shpërndarjes

Të gjitha kostot e domosdoshme për të siguruar kërkesat e konsumatorëve dhe të ofrojë konsumatorit produktin / shërbimin.

KOSTOT MESATARE

Cili është dallimi në mes të kostove të diferencës dhe të kostove diferenciale?

Kostot e diferencës paraqesin diferencën në mes të shumës së tërësishme të kostove të një shkalle të shfrytëzimit të kapaciteteve dhe të shumës së tërësishme të kostove të shkallës së mëparshme të shfrytëzimit të kapaciteteve

Kostot diferenciale janë kosto mesatare për njësi të produktit të prodhuar në shkallën e caktuar të punësimit

Shembull:

Kostot vjetore për prodhimin e produkteve nё shkallën e shfrytëzimit të kapaciteteve prej 70% janë 85.000 €

Kostot vjetore për prodhimin e produkteve nё shkallen e shfrytëzimit të kapaciteteve prej 60% janë 75.000 €

Kostot vjetore diferenciale janë 10.000 €

...KOSTOT MESATARE

Çka paraqesin kostot margjinale?

Së pari, kostot margjinale paraqesin ndryshimin në mes të kostove totale kur prodhimi lëvizë për një njësi

Së dyti, kostot margjinale identifikohen edhe me kostot variabile të tërësishme që njëherit, me rastin e kalkulimit të kostos paraqet një alternativë të metodës së Direct Costingut, apo një alternativë të re të sistemit të përllogaritjes së kostove.

KOSTOT MARGJINALE

...KOSTOT MARGJINALE

Shënim:

Për qëllime praktike dhe me qëllim të zhvillimit

të sistemit të përllogaritjes margjinale, lejohet

zëvendësimi i kostove variabile me kosto

margjinale, sepse analiza e vërtetë margjinale

operon me kosto mesatare variabile në rolin e

kosto margjinale

KOSTOT MARGJINALE DHE MESATARE

Kostot totale të prodhimit të ndara për

sasinë e prodhuar

Kostot margjinale dhe ato mesatare rriten varësisht nga situata ekonomike dhe

sjellja e kostove fikse dhe variabile

Ekstra kostot tëshkaktuara nga

prodhimii një njësie shtesë

NUMRI I PRODUKTEVE

KOSTOT TOTALE

DIFERENCA KOSTOT MARGJINALE

1 2.000

2 3.900Diferenca është 1.900

Kostot margjinale të produktit të dytë = 1.900

10 18.000

11 19.600Diferenca është 1600

Kostot margjinale të produktit të 11 = 1.600

...KOSTOT MESATARE DHE MARGJINALE

KOSTOT OPORTUNE

Paraqesin një koncept ekonomik dhe mund të definohen si vlerë e

alternativës më të mirë të zgjedhur me qëllim të marrjes së vendimit

adekuat afarist


SHEMBULL:

Nëse kemi blerë një artikull me çmim prej 2,10 €, të cilin e kemi shitur me çmim prej 2,30 €, ku çmimi i tregut është 2,40 €, sipas evidencës kontabile ne kemi fituar 0,20 €, mirëpo nëse bazohemi në procesin e marrjes së vendimeve ne kemi humbje për 0,10 €. Me fjalë tjera, pasi që objektiv i shpenzimeve në procesin e marrjes së vendimeve është gjetja e profitit relativ të njërës alternativë ndaj tjetrës, bazë për vlerësimin e të gjitha resurseve matëse dhe aktiviteteve (produkti apo shërbimi) duhet të jetë maksimumi i profitit potencial


SHPENZIMET E SHKAKTUARA NË TË KALUARËN (SUNKS COSTS)

Shembull:

Blerja e sistemit kompjuterik i cili nuk mund të përdoret më për nevojat e

parapara


SIPAS KONTROLLIT TË SHPENZIMEVE KEMI KËTO LLOJE TË SHPENZIMEVE?

A) Shpenzimet e arritura dhe të pa arritura

B) Shpenzimet e kontrolluara

C) Shpenzimet oportune

D) Shpenzimet e pakontrolluara


Materiali direkt

Kostot prodhimtaris

ëPuna direkte KOSTO VARIABILE

Kostot e përgjithshme të prodhimtarisë

KOSTOT TËRËSISHME TË

PRODHIMTARISË

Shpenzimet e shitjes

Shpenzimet e periudhës

Shpenzimet administrative

KOSTO FIKSE

Shpenzimet e përgjithshme të prodhimtarisë


SJELLJA E KOSTOVE

04/12/23 Skender Ahmeti 62

SJELLJA E KOSTOVE

Për nga aspekti i reagimit të kostove në vëllimin e prodhimit, shkallën e shfrytëzimit të kapaciteteve apo në shkallën e punësimit, kostot ndahen në:

1.Kosto variabile

2.Kosto fikse

3.Kosto të përziera

Shembull:

Mbikëqyrësi i kompanisë merr

pagë vjetore prej €7,000.

Fabrika prodhon nga 50,000 deri

në 300,000 shishe parfumi

KOSTOT FIKSE

Numri i shisheve të prodhuara

Totali i pagave për

mbikëqyrësin

50,000 €75,000 €1.500100,000 75,000 0.750150,000 75,000 0.500200,000 75,000 0.375250,000 75,000 0.300300,000 75,000 0.250

Paga në një shishe të prodhuar

…KOSTOT FIKSE

Grafiku u shpenzimeve totale fikseGrafiku u shpenzimeve totale fikseK

osto

tota

leK

osto

tota

le

€150,000€125,000€100,000

€75,000€50,000

€25,000

100 200 3000

Grafiku për shp. fikse për njësiGrafiku për shp. fikse për njësi

Shishe të prodhuara (000)

Numri i shisheve të prodhuara

Kos

to p

ër n

jësi €1.50

€1.25€1.00€.75€.50

€.25

100 200 3000

Njësitë e prodhuara (000)

Totali pagave për

mbikëqyrësin

50,000 shishe €75,000 €1.500100,000 75,000 0.75015,000 75,000 0.50020,000 75,000 0.37525,000 75,000 0.30030,000 75,000 0.250

Pagat në shishe të prodhuar

…KOSTOT FIKSE

KOSTOT E TËRËSISHME FIKSE

Fatura e juaj mujore bazike e telefonit me siguri se nuk ndryshon kur ju bëni më shumë biseda lokale

Numri i thirrjeve lokale

Fat

ura

bazi

ke m

ujor

e e

tele

foni

t

KOSTOT FIKSE PËR NJËSI

Numri i thirrjeve lokale

Fat

ura

muj

ore

bazi

ke e

te

lefo

nit p

ër th

irrje

loka

le

Shpenzimi mesatar për thirrje lokale zvogëlohet sa më shumë thirrje lokale që

bëni

Ardi Co prodhon sisteme muzikore me emër tregtar J-Sound. Pjesët për sistem muzikor janë blerë nga një furnizues i jashtëm me çmim prej 10 € për njësi (kostoja variabile)

KOSTOT VARIABILE

Grafiku i shpenzimeve të tërësishme variabile

Sh

pen

zim

et e

tërë

sish

me €300,000

€250,000€200,000€150,000€100,000 €50,000

10 20 30 0Njësia e prodhuar (në 000)

…KOSTOT VARIABILE

Grafiku u shpenzimeve variabile për njësi

€20

€15

€10

€5

0Sh

pen

zim

et p

ër n

jësi

10 20 30Njësitë e prodhuara (000)

…KOSTOT VARIABILE

Kos

to to

tale

Kos

to to

tale

€300,000€250,000€200,000€150,000€100,000 €50,000

10 20 300

€20€15€10€5

0Kos

to p

ër n

jësi

10 20 30

Numri injësive të prodhuara



Kosto e materialit direkt

për njësi

Kosto totale e materialit

direkt

5,000 njësi €10 € 50,00010,000 10 l00,00015,000 10 150,00020,000 10 200,00025,000 10 250,00030,000 10 300,000

…KOSTOT VARIABILE

KOSTOT E TËRËSISHME VARIABILE

Vlera e faturës së juaj të telefonit është e bazuar në numrin e minutave që ju

keni folur në telefon

Minutat e të folurit

Gja

tësi

a e

tërë

sish

me

e fa

turë

s së

tele

foni

t

KOSTOT VARIABILE PËR NJËSI

Minutat e të folurit

Shp

enzi

mi i

tele

foni

t për

m

inut

ë

Kostot e të folurit për minutë është konstant. P.sh. 10 cent për minutë

Shprehin kostot të cilat përmbajnë elemente

të kostove fikse ashtu edhe të atyre

variabile dhe ndryshojnë në tërësi por jo

proporcionalisht me ndryshimin e shkallës së

shfrytëzimit të kapaciteteve apo nivelit të

aktiviteteve

KOSOT E PËRZIERA (MIKSE)

Shembull:

Standard Inc. prodhon anije me

vela duke shfrytëzuar pajisje të

marra me qira. Ngarkesa e qirasë

për një vit është 15,000 € plus 1 €

për secilën orë të shfrytëzimit të

makinës mbi 10,000 orë

...KOSTOT E PËRZIERA (MIKSE)

Grafiku i shpenzimeve totale mikseGrafiku i shpenzimeve totale mikse

Kos

to to

tale

Kos

to to

tale

0

Orët totale të makinës (000)

€45,000€40,000 €35,000€30,000€25,000€20,000€15,000€10,000 €5,000

10 20 30 40

Kostot e përziera zakonisht ndahen në komponentë të tyre

fikse dhe variabile për analiza menaxheriale

Kostot e përziera zakonisht ndahen në komponentë të tyre

fikse dhe variabile për analiza menaxheriale

Kostot e përziera ndonjëherë quhen

gjysmë variabile apo gjysmë fikse

Kostot e përziera ndonjëherë quhen

gjysmë variabile apo gjysmë fikse

...KOSTOT E PËRZIERA (MIKSE)

SJELLJA E KOSTOVE NË INDUSTRITË TJERA

Tregtia

KMSH

Prodhimtaria

Materiali direkt, puna direkte dhe shpenzimet e

përgjithshme të prodhimtarisë

Tregtia dhe prodhimtaria

Shitja komisionere dhe kosto e ngarkim shkarkimit

Ndërmarrjet Shërbyese

Furnizimet dhe udhëtimet

Shembuj të kostove variabile

Shembuj të kostove fikse

Tregtia dhe organizatat shërbyese

Taksat e patundshmëriveSigurimet

Pagat e shitjesZhvlerësimiReklamimi

…SJELLJA E KOSTOVE NË INDUSTRITË TJERA

RRJEDHA E KOSTOVE TË PRODHIMIT

Kostot indirekte

Furnizimi me material

Puna direkte

Kostot Rezervat

Produktet e gatshme

KMSH


Të shitjes dhe administratës

Të shitjes dhe administratës

Shpenzimet periodike

Gjysmë

produktet

Lënda e parë

PREZANTIMI I RAPORTEVE FINANCIARE: KOMPANITË TREGTARE

Inventari i mallitInventari i mallit

ShitjaShitja

KMSH(si shpenzim)

KMSH(si shpenzim)

Shpenzimet e shitjes dheadministrative

Shpenzimet e shitjes dheadministrative

Bilanci Raporti i të ardhurave

–

= bruto marzha

= E ardhura operative

–

shitur

Shpenzimet eperiudhës

PREZANTIMI I RAPORTEVE FINANCIARE: KOMPANITË PRODHUESE

Inventari i produktevetë gatshme

Inventari i produktevetë gatshme

ShitjaShitja

KMSH(si shpenzim)

KMSH(si shpenzim)

Shpenzime të shitjesdhe administrative

Shpenzime të shitjesdhe administrative

Bilanci Raporti i të ardhurave

–

= bruto marzha

= e ardhura operative

–

Shitja

Shpenzimetë

periudhës

Inventari i materialit

direkt

Inventari i materialit

direkt

Inventari i gjysmë

produkteve

Inventari i gjysmë

produkteve

KMSH PËR PRODHUESIT

Kosto e produkteve të prodhuara dhe të shitura

zakonisht është përbërë nga tri kategori:

1. Materiali direkt

2. Puna direkte

3. Shpenzimet indirekte

KMSH PËR MALLIN TREGTAR

KMSH e mallit zakonisht është e përbërë nga kosto e blerjes duke përfshirë edhe transportin dhe ngarkim-shkarkimin si është kërkuar dhe pastaj ri-shitur

Pyetje

Çfarë lloji i llogarisë është llogaria e gjysmëprodukteve”?

a. Llogari e pasqyrës së të ardhurave.

b. Llogari e inventarit në bilancin e gjendjes.

c. Llogari e përkohshme e lirimit nga materiali

direkt dhe puna direkte.

d. Llogari e mbajtjes së shpenzimeve

indirekte dhe punës direkte.








C 5

PyetjeC 5















Pyetje

Dallimi primar në mes të kostos së produktit dhe kostove të periudhës është . . .

a. Kostot e produktit janë shpenzime të shkaktuara

brenda periudhës.

b. Kostot e produktit janë kosto që lidhen direkt me

njësi të produktit.

c. Kostot e produktit janë kosto që inventarizohen.

d. Kostot e periudhës janë kosto që inventarizohen.

Dallimi primar në mes të kostos së produktit dhe kostove të periudhës është . . .

a. Kostot e produktit janë shpenzime të shkaktuara

brenda periudhës.

b. Kostot e produktit janë kosto që lidhen direkt me

njësi të produktit.

c. Kostot e produktit janë kosto që inventarizohen.

d. Kostot e periudhës janë kosto që inventarizohen.

“Kur, nëse jo tani? Kush, nëse jo Ju?" (Winston Churchill).

PËRFUNDIMI I KAPITULLIT TË IPËRFUNDIMI I KAPITULLIT TË III--ttëë

L 2- kapitulli ii- nocioni dhe koncepti i shpenzimeve

Documents

Transcript of L 2- kapitulli ii- nocioni dhe koncepti i shpenzimeve