Középhaladó nyelvkönyv Ógörögmek.oszk.hu/19300/19398/19398.pdf · 2019. 5. 26. ·...

Koumlzeacute

phala

doacute oacuteg

oumlroumlg n

yelvk

oumlnyv

ELTE

Eoumltvouml

s Joacutez

sef Co

llegiu

mHorvaacuteth Laacuteszloacute

ANTIQU

ITA

S B

YZ A N T I UM

ReNA

SceN

TIA

MMXIII

OacutegoumlroumlgKoumlzeacutephaladoacute nyelvkoumlnyv

Periergopeneacutes IOgorog_gyakorlo_boritoindd 1 20171210 55752

Horvaacuteth Laacuteszloacute

Koumlzeacutephaladoacute oacutegoumlroumlg nyelvkoumlnyvPeriergopeneacutes ndash Szegeacuteny gyoumltrődő tanuloacute I

Antiquitas bull Byzantium bull Renascentia XXVII

Sorozatszerkesztők

Farkas ZoltaacutenHorvaacuteth LaacuteszloacuteMeacuteszaacuteros Tamaacutes



ELTE Eoumltvoumls Joacutezsef CollegiumBudapest 2017

A koumltet a Taacutersadalmi kontextus a szoumlvegkritika tuumlkreacuteben Bizaacutencon innen eacutes tuacutelciacutemű NKFIA NN 124539 paacutelyaacutezat taacutemogataacutesaacuteval joumltt leacutetre

ELTE Eoumltvoumls Joacutezsef CollegiumBudapest 2017Felelős kiadoacute Dr Horvaacuteth Laacuteszloacute az ELTE Eoumltvoumls Collegium igazgatoacutejaA szoumlveget gondozta Szaboacute Edit ZsuzsannaLektoraacutelta Juhaacutesz ErikaBoriacutetoacuteterv Egedi-Kovaacutecs EmeseA boriacutetoacute az Archimeacutedeacutes-palimpsestus tulajdonosaacutenak sziacuteves hozzaacutejaacuterulaacutesaacuteval keacuteszuumllt A keacutepen a 175r-174v folium laacutethatoacute Az alsoacute szoumlveg kritikai kiadaacutesaacutet laacutesd a 341 oldalonCopyright copy Eoumltvoumls Collegium 2017 copy A szerzőMinden jog fenntartvaA nyomdai munkaacutekat a Paacutetria Nyomda Zrt veacutegezte1117 Budapest Hunyadi Jaacutenos uacutet 7Felelős vezető Orgovaacuten KatalinISSN 2064-2369ISBN 978-615-5371-75-2

7

Tartalomjegyzeacutek

Előszoacute 11Felhasznaacutelt segeacutedletek 13A koumltetben szereplő szerzők eacutes művek roumlvidiacuteteacuteseinek jegyzeacuteke 15Aacuteltalaacutenos roumlvidiacuteteacutesek jegyzeacuteke 19

NeacutevszoacuteragozaacutesI Magaacutenhangzoacute-toumlvű neacutevszoacuteragozaacutesok 25II Zaacuterhangzoacutes toumlvű neacutevszoacuteragozaacutes 33III Folyeacutekony maacutessalhangzoacutes neacutevszoacuteragozaacutes 42IV ς- eacutes feacutelhangzoacutes toumlvek 51V Kettős magaacutenhangzoacutes οj- ωϝ-toumlvű főnevek eacutes az adiectivum verbale 61VI Fokozaacutes eacutes adverbiumok 71VII Neacutevmaacutesok eacutes szaacutemnevek 79

IgeragozaacutesVIII Neacutehaacuteny magaacutenhangzoacutes tő 109IX T-hanguacute toumlvek 115X K- eacutes P-hanguacute toumlvek 124XI Erős activ eacutes medialis aoristos 129XII Erős passiv aoristos 137XIII Erős perfectum 143XIV Haacuterom neacutemahanguacute tő 149XV Folyeacutekonyhanguacute toumlvek 157XVI A perfectum keacutepzeacutese folyeacutekonyhanguacute toumlvekből 162XVII Erős keacutepzeacutesű alakok folyeacutekonyhanguacute toumlvekből 167XVIII Az augmentum neacutehaacuteny tovaacutebbi sajaacutetossaacutega 173XIX A perfecta-reduplicatio neacutehaacuteny sajaacutetossaacutega 179XX Jelenteacutesbeli sajaacutetossaacutegok 185XXI Az uacuten rendhagyoacute igeacutek harmadik vagy orrhanguacute osztaacutely 190XXII Negyedik vagy kezdő igeacutek osztaacutelya 195XXIII Oumltoumldik vagy E-osztaacutely igeacutei 200

8


XXIV Vegyestoumlvűek osztaacutelya 206XXV A μι-veacutegű igeacutek első csoportja 212XXVI Főmondati felteacuteteles moacutedok valamint az oacutehajtaacutes kifejezeacutese

a μι-veacutegűek első csoportjaacutenak tuumlkreacuteben 221XXVII A μι-veacutegű igeacutek maacutesodik csoportja 229XXVIII A ἵστημι-t koumlvető igeacutek 236XXIX Erős aoristosok eacutes perfectumok a μι-veacutegűek szerint 249XXX A toumlbbi μι-veacutegű ige οἶδα εἰμί εἶμι 256XXXI Participiumok 264

Fordiacutetaacutesi segeacutedlet Magyarndashoacutegoumlroumlg szoacuteszedet 291Megoldaacutesok 315

11

Előszoacute

Diogenianosroacutel aki Hadrianus csaacuteszaacuter uralkodaacutesa alatt a pontosi Heacuterakleia vaacutero-saacuteban szuumlletett Heacutesychios a Kr u V szaacutezadi szoacutetaacuterszerkesztő ndash mint koumlzvetlen elődjeacuteről ndash iacutegy emleacutekezik

bdquoKoumlnyveinek sajaacutetos megfontolaacutessal a Szegeacuteny gyoumltrődő tanuloacutek (Περιεργοπενήτες) ciacutemet adta Uacutegy veacutelem ugyanis minden bizonnyal azt gondolta hogy nemcsak a gazdag hanem a szegeacuteny embereknek is hasznaacutera lesznek sőt a tanaacuterokat is helyettesiacutethetik ha az ilyen műveket csak keserves munkaacuteval tudnaacutek mindenuumlnnen felkutatni eacutes megszerezni Nemes lelkű igyekezeteacuteeacutert eacuten bizony nagyra becsuumlloumlm őt mert feltett szaacutendeacuteka volt hogy kivaacuteloacutean hasznaacutelhatoacute eszkoumlzt ndash egyszersmind a komoly fi loloacutegusok szaacutemaacutera ndash az oktataacutes minden teruumlleteacuten joacutel hasznaacutelhatoacute tanaacuteri keacutezikoumlnyvet keacutesziacutetsenrdquo

hellip ἐπιγράψας τὰ βιβλία Περιεργοπένητας καὶ ταύτῃ χρησάμενος τῇ διανοίᾳ ἡγεῖτο γάρ οἶμαι μὴ μόνοις πλουσίοις ἀλλὰ καὶ τοῖς πένησι τῶν ἀνθρώπων χρησιμεύσειν τε καὶ ἀντὶ διδασκάλων ἀρκέσειν αὐτά εἰ μόνον περιεργασάμενοι πανταχόθεν ἀνευρεῖν ταῦτα δυνηθεῖεν καὶ ἐγκρατεῖς αὐτῶν γενέσθαι Επαινῶ μὲν ἔγωγε τὸν ἄνδρα καὶ τῆς φιλοκαλίας καὶ τῆς σπουδῆς ὅτι χρησιμωτάτην πραγματείαν καὶ τοῖς σπουδαίοις τῶν φιλολόγων ὠφελιμωτάτην χορηγίαν πρὸς ἅπασαν παιδείαν προείλετο παρέχειν

Diogenianos ndash mint a szoacutetaacuterak eacutes segeacutedkoumlnyvek szerkesztőinek toumlbbseacutege ndash maga is elődei munkaacutejaacuteboacutel meriacutetett Zoacutepyrion eacutes Pamphilos kilencvenoumlt koumltetes szoacutetaacuteraacutet oumlt koumlnyvbe toumlmoumlriacutetette amelynek a hivatalos ciacuteme valoacutejaacuteban Mindenfeacutele kifejezeacutesek lehetett (Λέξις παντοδαπή) A goumlroumlg lexikograacutefi a kutatoacuteinak veacutelemeacutenye megoszlik arroacutel vajon a keacutet ciacutem a Szegeacuteny gyoumltrődő tanuloacutek eacutes a Mindenfeacutele kifejezeacutesek ugyanarra a műre vonatkozik-e Annyi azonban biztosnak tűnik hogy Diogenianos alaacutezatos igyekezettel a tanuloacutek eacutes a (majdani) kutatoacutek eacuterdekeacuteben a koraacutebbi elteacuterő irodalmi műfajok szerint szerkesztett szoacutetaacuterak anyagaacutet egy joacutel kezelhető oumlsszegző műben egyesiacutetette Elsőkeacutent teremtette meg az attikai goumlroumlg nyelv aacuteltalaacutenos betűrendes szoacutetaacuteraacutet

Mikor Diogenianos műveacutenek ciacuteme megelevenedett e koumltet szerzőjeacutenek szeme előtt nem felteacutetlenuumll az anyagi gondoktoacutel hanem sokkalta inkaacutebb a tudaacutes meg-szerzeacuteseacutenek neheacutezseacutegeacutetől gyoumltrődő tanuloacutek lebegtek A keacutepzeletneacutel erősebb volt a tapasztalat a bdquogyoacutegygoumlroumlgrdquo tanulmaacutenyok utaacuten oacutegoumlroumlg szakot vaacutellaloacute hallgatoacuteknak a leiacuteroacute nyelvtani szeminaacuteriumokon biztos iraacutenymutataacutesra segeacutedletekre ndash a tanaacuter-nak pedig bdquokeacutezikoumlnyvrerdquo ndash van szuumlkseacutege Mikeacutent az oacutekori szoacutetaacuterszerkesztő uacutegy a Goumlroumlg Tanszeacutek fi atal tanaacutersegeacutede is az eleacuterhető kuumlloumlnfeacutele műfajuacute idegen nyelvű

12

segeacutedletekből meriacutetett eacutes a bdquomaywaldirdquo nyelvtankoumlnyv fejezeteit koumlvetve gyakorlato-kat aacutelliacutetott oumlssze Az oacuteraacuteroacutel oacuteraacutera sokszorosiacutetott melleacutekletekbe azonban ndash kuumlloumlnoumlsen az igeragozaacutesok taacutergyalaacutesaacutenaacutel ndash a szaacuteraznak tűnő nyelvtani szabaacutelyok taniacutetaacutesaacuteba neacutemi bdquooumlroumlmetrdquo irodalmi eacutelmeacutenyt is megproacutebaacutelt belopni Az oumltletet az Eoumltvoumls Collegium koumlnyvtaacuteraacuteban fellelt Traut feacutele Verbalformen Lexikon adta ebben a gyűjtemeacutenyben ugyanis uacutegy szerepelnek a ragozott igealakok hogy az adott lemma egy-egy jeles irodalmi helyre is utal Az iacutegy megtalaacutelt irodalmi gyoumlngyszemeket azutaacuten gyakor-lattaacute alakiacutetva lehetett ndash az adatbaacutezisok előtti időkben ndash bdquoaacutetgeacutepelnirdquo az egyes bdquomay-waldirdquo fejezetek egyseacutegeibe hogy az oacuteraacuten alkalom legyen frissiacutető lelkesiacutető irodalmi kitekinteacutesre is

Az egykori goumlroumlg szak neacutegy feacuteleacuteves leiacuteroacute nyelvtanainak első keacutet egyseacutegeacutet tartja kezeacuteben a bdquogyoumltrődő tanuloacuterdquo A koumltet szoacute szoros eacutertelemben vett gyakorloacutekoumlnyv olyannyira hogy a megoldaacutesokat a megfelelő helyekre be is lehet iacuterni Az egyes fe-jezeteket bevezető (vagy Nota Bene megjegyzeacutessel kiemelt) nyelvtani magyaraacutezatok uacutej ismereteket nem tartalmaznak a leacutenyeg kiemeleacuteseacutevel csupaacuten az eligazodaacutest az is-meacutetleacutest segiacutetik A feladatok reacuteszint eredeti szoumlvegreacuteszletekből reacuteszint a Felhasznaacutelt se-geacutedletek ciacutemű fejezetben (alaacutebb) felsorolt koumltetek adaptaacutelt mondataiboacutel szaacutermaznak Az oumlnaacutelloacute gyakorlatozaacutest a koumltet veacutegeacuten talaacutelhatoacute Fordiacutetaacutesi segeacutedlet Magyarndashoacutegoumlroumlg szoacuteszedet eacutes Megoldaacutesok teszi lehetőveacute

Koumlszoumlnoumlm hogy a goumlroumlg szakos hallgatoacutek nemzedeacutekeivel toumlbb mint huacutesz eacuteven aacutet megeacutelhettem a sokszor uacutejraolvasott reacuteszletek mindig meguacutejuloacute szeacutepseacutegeacutet Koumlszoumlnoumlm lelkesedeacutesuumlket odafi gyeleacutesuumlket eacutes javiacutetaacutesaikat mikeacutent Szaboacute Edit Zsuzsannaacutenak is gondos ellenőrzeacuteseacutet javiacutetaacutesait a szoacuteszedet eacutes a roumlvidiacuteteacutesjegyzeacutekek oumlsszeaacutelliacutetaacutesaacutet eacutes Juhaacutesz Erikaacutenak a lektori munkaacutet

Budapest 2017 Karaacutecsonyaacuten


13

Felhasznaacutelt segeacutedletek

M G Balme Athenaze A Beginnerrsquos Course in Ancient Greek (Harrow Harrow School Bookshop 1980 xiii + 139 p)

W Brandenstein Griechische Sprachwissenschaft II Wortbildung und Formenlehre Sammlung Goumlschen Band 118118 a (Berlin Walter de Gruyter amp Co 1959 192 + 23 + [1] p)

E Happ ndash R Menzel ndash A Zeller Organon Uumlbungsbuch I (Muumlnchen Bayerischer Schulbuch-Verlag ndash Bamberg C C Buchners Verlag 1968 viii + 152 p)

Maywald J ndash Vayer L Goumlroumlg nyelvtan A kilencedik teljesen aacutetdolgozott kiadaacutest keacutesziacutetette Meacuteszaacuteros Ede A jelen tizenharmadik kiadaacutest szerkesztette Mayer Gyula Antiquitas ndash Byzantium ndash Renascentia VIII (Budapest ELTE Eoumltvoumls Joacutezsef Collegium 2014 333 p)

Maywald J ndash Vayer L Goumlroumlg olvasoacute- eacutes gyakorloacutekoumlnyv I A gimnaacutezium V osztaacutelya szaacutemaacutera A kilencedik aacutetdolgozott kiadaacutest szerkesztette Meacuteszaacuteros Ede (Budapest Koacutekai Lajos 1939 119 p)

Maywald J ndash Vayer L Goumlroumlg olvasoacutekoumlnyv II A gimnaacutezium VI osztaacutelya szaacutemaacutera Szemelveacutenyek Xenophon műveiből A hetedik aacutetdolgozott kiadaacutest szerkesztette eacutes goumlroumlg nyelvtoumlrteacuteneti fuumlggeleacutekkel ellaacutetta Meacuteszaacuteros Ede (Budapest Koacutekai Lajos 1940 128 p)

Maywald J Goumlroumlg gyakorloacute- eacutes olvasoacutekoumlnyv Gimnaacuteziumi hasznaacutelatra II reacutesz Szemelveacutenyek Xenophon s a goumlroumlg liacuterikusok műveiből A VI osztaacutely szaacutemaacutera (Negyedik kiadaacutes Budapest Koacutekai Lajos Bizomaacutenya 1906 [4] + 180 p + 2 t)

H Menge Repetitorium der griechischen Syntax Neunte verbesserte Aufl age im Zusammenwirken mit Ute Gebhardt besorgt von Andreas Th ierfelder (Muumlnchen Max Hueber Verlag Gottschalksche Verlagsbuchhandlung 1961 263 + [1] p)

H Schluumlter Exercitationes Graecae Uuml bungssauml tze zur Einuuml bung und Wiederholung der griechischen Syntax (Goumlttingen Van den Hoeck amp Ruprecht 1965 43 p)

M Stehle Griechische Wortkunde auf Grund der Wortbildungslehre 9ndash12 Schuljahr (Berlin Volk und Wissen Verlags GmbH ndash Leipzig B G Teubner Verlagsgesellschaft 1948 95 p)

G Traut Lexikon ueber die Formen der griechischen Verba nebst zwei Beilagen I Verzeichniss der Declinations- und Conjugations-Endungen II Grammatischer Schluumlssel (2 Aufl Giessen E Roth 1867 rpr 1968 1973 2007 2015 viii p + 718 col + 44 p)

14

M Weiss Organon Uumlbungsbuch II (Muumlnchen Bayerischer Schulbuch-Verlag ndash Bamberg C C Buchners Verlag 1968 viii + 168 p)

G Zuntz Greek A Course in Classical and Post-Classical Greek Grammar from Original Texts 2 Volumes 1 P1 Greek Lessons Anthology Fasti Graeci Name Index P2 Exercises Vocabulary Word Index (Sheffi eld Academic Press 1994 704 p)

G Zuntz Greek A Course in Classical and Post-Classical Greek Grammar from Original Texts 2 Volumes 2 P3 Appendix Grammatica Summa Grammatica Subject Index (Sheffi eld Academic Press 1994 433 p)

15

A koumltetben szereplő szerzők eacutes művekroumlvidiacuteteacuteseinek jegyzeacuteke

Ael(ianus Claudius) Ailianos Klaudios V(aria)H(istoria) Tarka toumlrteacutenetekAesch(ylus) Aischylos Ag(amemnon) Agamemnoacuten Ch(oephoroe) Aacuteldozatvivők Eum(enides) Eumenisek Per(sae) Perzsaacutek Prom(etheus vinctus) A lelaacutencolt Promeacutetheus Sept(em contra Th ebas) Heten Th eacutebai ellenApoc(alypsis Joannis) Jeleneacutesek koumlnyveArist(oteles) Aristoteleacutes De part(ibus) anim(alium) Az aacutellatok reacuteszei Meteor(ologica) MeteoacuterologikaAristoph(anes) Aristophaneacutes Ach(arnenses) Acharnaibeliek Plut(us) Plutos Ra(nae) A beacutekaacutek Th (esmophoriazusae) A nők uumlnnepeCom(ica) Adesp(ota) Ismeretlen szerzőseacutegű komeacutediatoumlredeacutekekDem(osthenes) Deacutemostheneacutes Exord(ia) BevezetőkDiod(orus) Sic(ulus) Diodoacuteros Siculus Bibl(iotheca) hist(orica) Toumlrteacuteneti koumlnyvtaacuterEur(ipides) Euripideacutes El(ectra) Eacutelektra Hel(ena) Heleneacute Hipp(olytus) Hippolytos I(phigenia)A(ulidensis) Iphigeneia Aulisban Ion Ioacuten Med(ea) MeacutedeiaEv(angelium secundum) Luc(am) Lukaacutecs evangeacuteliumaEv(angelium secundum) Matt(haeum) Maacuteteacute evangeacuteliumaGalen(us) Galeacutenos De temp(eramentis libri iii) A veacutermeacuterseacutekletekről haacuterom koumlnyvben

16

Her(odotus) HeacuterodotosHes(iodus) Heacutesiodos Th eog(onia) Th eogonia (Az istenek szuumlleteacutese)Hom(erus) Homeacuteros Il(ias) Ilias Od(yssea) OdysseiaIs(aeus) IsaiosIsocr(ates) IsokrateacutesLucian(us) Lukianos De par(asito) Az eacutelőskoumldő V(erae)H(istoriae) Igaz toumlrteacutenetekLyc(urgus) LykurgosLys(ias) LysiasMenand(er) Menandros Sent(entiae) GnoacutemaacutekPlat(o) Platoacuten Alc(ibiades) i Az első Alkibiadeacutes Ap(ologia Socratis) Apoloacutegia (Soacutekrateacutes veacutedőbeszeacutede) Crit(o) Kritoacuten Gorg(ias) Gorgias Ion Ioacuten Lys(is) Lysis Phaed(o) Phaidoacuten Phaedr(us) Phaidros Prot(agoras) Proacutetagoras Resp(ublica) Aacutellam Symp(osium) LakomaSoph(ocles) Sophokleacutes Aj(ax) Aias Ant(igone) Antigoneacute El(ectra) Eacutelektra O(edipus)C(oloneus) Oidipus Koloacutenosban O(edipus)T(yrannus) Oidipus kiraacutely Phil(octetes) Philokteacuteteacutes Trach(iniae) Trachisi nőkTh eocr(itus) Th eokritosTh eog(nis) Th eognis Eleg(iae) EleacutegiaacutekTh uc(ydides) Th ukydideacutes

17

Xen(ophon) Xenophoacuten Ag(esilaus) Ageacutesilaos An(abasis) Anabasis Cyn(egeticus) A vadaacuteszatroacutel Cyr(opaedia) Kyrupaideia De re eq(uestri) A lovaglaacutesroacutel Hell(enica) Helleacutenika Hipp(archicus) A lovas parancsnok feladatai Mem(orabilia) Emleacutekezeacutesek Soacutekrateacutesre Oec(onomicus) Oikonomikos (A gazdaacutelkodaacutesroacutel) Symp(osium) LakomaXenarch(us) Xenarchos

19

Aacuteltalaacutenos roumlvidiacuteteacutesek jegyzeacuteke

A activum cselekvőacc accusativus taacutergyesetadi adiectivum melleacutekneacutevadv adverbium hataacuterozoacuteszoacuteao aoristosatt attikaiaacutetv aacutetvitt jelenteacutesbenc cumcf confer voumlcomp comparativus koumlzeacutepfokconi coniunctivus koumltőmoacutedcontr contractus oumlsszevontdat dativus reacuteszes esetep epikusetc et cetera stbetymol etimoloacutegiaacutejaf femininum nőneműfrg fragmentum toumlredeacutekfut futurum joumlvő időgen genitivus birtokos esetidőhat időhataacuterozoacute szoacuteill illetveimper imperativus felszoacuteliacutetoacute moacutedimpers impersonale szemeacutelytelenind indicativus kijelentő moacutedindecl indeclinabile ragozhatatlaninf infi nitivus főneacutevi igeneacutevinteri interiectio indulatszoacuteintr intransitivum taacutergyatlanipf imperfectum folyamatositer iterativum gyakoriacutetoacutekb koumlruumllbeluumll

20

km kilomeacuteterkoumllt koumlltőiksz koumltőszoacuteκτλ καὶ τὰ λοιπά stbl laacutesdm masculinum hiacutemneműM mediummut mutatoacuten neutrum semlegesNB nota benenm neacutevmaacutesnom nominativus alanyesetoacuteatt oacuteattikaiopt optativus oacutehajtoacute moacutedP passivum szenvedőpf perfectum befejezettpl peacuteldaacuteulplur pluralis toumlbbes szaacutem(uacute)praep praepositio eloumlljaacuteroacuteszoacutepraes praesens jelen időpraet praeteritum muacutelt időpt participium melleacutekneacutevi igeneacutevsc scilicet tudniilliksg singularis egyes szaacutem(uacute)sim simuloacutesk eacutes koumlvetkezőskk eacutes koumlvetkezőkstb eacutes a toumlbbisubst substantivum főneacutevsup superlativus felsőfokszaacutemn szaacutemneacutevszem szemeacutelyűti tudniilliktkp tulajdonkeacuteppentoumlbbny toumlbbnyiretr transitivum taacutergyasuacuten uacutegynevezett

21

v vagyverb verbale igeivki valakivmi valamivoc vocativus megszoacuteliacutetoacute esetvouml vesd oumlssze

Neacutevszoacuteragozaacutesok

25

I Magaacutenhangzoacute-toumlvű neacutevszoacuteragozaacutesok(MVM 38ndash46 sect)

Bevezető gyakorlat hangsuacutely

ἑταίρα χρυσία εἰ φοροίη ΔΗΜΟΣΙΑ ἔστω πεφώραται φοροῦσά τις ἑταίρα χρυσία καὶ δημοσίαν τίς φησιν αὐτὴν εἶναι ἣ δὲ οὐκ αὐτὴν εἶναι δημοσίαν φησί τὰ χρυσία δέ ἡ προβολὴ τοῦ ῥητοῦ raquoδημοσίαν σε εἶναι κελεύει ὁ νόμοςlaquo ndash Ἡ ἑτέρα προβολὴ κατὰ τὸ ἀμφίβολον raquoοὐκ ἐμὲ ἀλλὰ τὰ χρυσίαlaquo

Kiegeacutesziacuteteacutes

1 μῦθος ndash μυθον μυθου δοῦλος ndash δουλον δουλων ξεῖνος ndash ξεινον ξεινῳ βαῖνε ndash βαινετε σῶμα ndash σωματα θεός ndash θεον θεων κακός ndash κακως ἀγαθός ndash ἀγαθην ἀγαθαις τούτων ndash τουτον ἐν Δήλῳ ndash εἰς Δηλον βαίνει ndash βαινε ἄγγελος ndash ἀγγελου ἄνθρωπος ndash ἀνθρωπων θάλασσα ndash θαλασσαν θαλασσης πολίτης ndash πολιτας πολιτων

NBA hiacutemnemű α-toumlvűek

Hasonloacutean a latinhoz (collega etc) a goumlroumlgben is vannak az α-toumlvű neacutevszoacuteragozaacuteshoz tartozoacute hiacutemnemű foglalkozaacutest jelentő főnevek Itt azonban a nominativusban az ο-toumlvű neacutevszoacuteragozaacutes ς esetragja jaacuterul a tőhoumlz Kiveacutetelt keacutepeznek a homeacuterosi ἱππότα Νέστωρ εὐρύοπα Ζεύς Idetartoznak elsősorban a -της suffi xummal keacutepzett nomi-na agentis A vocativusok ᾱς-veacutegűekneacutel ndash ᾱ της-veacutegűekneacutel ndash ᾰ ης-veacutegűekneacutel ndash η kiveacuteve a neacutepneveket eacutes az oumlsszeteacuteteleket amelyekneacutel ndash ᾰ

AacutetalakiacutetaacutesEgyes eacutes toumlbbes szaacutem (vice versa)

2 Μουσῶν προφήτης ἐστὶν ὁ ποιητής

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip



26

Neacutevszoacuteragozaacutes

3 Ὁ νομοθέτης νόμων ποιητής ἐστιν




4 Οἱ κυβερνῆται κελεύουσι τὰ τοῖς ναύταις συμφέροντα





5 Χρηστοῖς δούλοις συμφορὰ τὰ δεσπότης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip κακά

6 Ἄκουε τοῦ φιλοσόφου ὦ χρηστὲ νεανίας helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

7 Σιγὴ νεανίας helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τιμὴν φέρει

8 Χαῖρε δεσπότης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ndash χαῖρε καὶ σύ Ὀνήσιμος

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

9 Χαῖρε ὦ Καλλίας helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip χαῖρε καὶ σύ ἀδελφός helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

10 Χαῖρε χαῖρrsquo Εὐριπίδης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ndash καὶ σύ ὦ Ἀναξαγόρας

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip χαῖρε

11 Εὐριπίδης ἦν μαθητὴς Ἀναξαγόρας helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ ἐθαύμαζε τὸν μὲν

Ἀναξαγόρας helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὁ Εὐριπίδης τὸν δrsquo Εὐριπίδης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Ἀναξαγόρας

12 Καμβύσης υἱὸς ἦν Κύρου τοῦ Πέρσης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

27

I Magaacutenhangzoacute-toumlvű neacutevszoacuteragozaacutesok

13 Οἱ Πέρσης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοὺς νεανίας helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοξεύειν καὶ ἀληθεύειν ἐδίδασκον

14 Εὐχὴ δικαία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀκούει θεός

Fordiacutetaacutes

15 Azt mondjaacutek hogy az istenek meghallgatjaacutek az igaz imaacutedsaacutegot imaacutedsaacutegokat

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip


NBAz α- eacutes ο-toumlvű neacutevszoacuteragozaacutes oumlsszevont főnevei eacutes melleacuteknevei

a) Az oumlsszevonaacutes nőnemben έᾱ- vagy άᾱ-boacutel toumlrteacutenik ᾱ-vaacute vagy η-vaacute Mivel ezek-ben az alakokban a maacutesodik magaacutenhangzoacute mindig hosszuacute eacutes a megelőző hang-suacutelyos az oumlsszevonaacutes eredmeacutenyekeacuteppen a ragozaacutesban mindveacutegig hajtott hangsuacutelyt mutatnak

b) Az oumlsszevonaacutes εο οο tőből ου illetve εᾰ-boacutel eacutes εᾱ-boacutel ᾱ A hangsuacutely hasonloacutean alakul (veacuteghajtott) kiveacuteve az oumlsszetetteket ahol az aacuteltalaacutenos hangsuacutelyozaacutesi toumlrveacute-nyeket koumlvetve a szoacute eleje feleacute toumlrekszik (az utolsoacute előtti szoacutetag hangsuacutelyos)

Kiegeacutesziacuteteacutes(oumlsszevonva is)

16 Ἀναξαγόρας ἀρχὴν ποιεῖ πάντων τὸν νόος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ Νόος

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Κοσμοποιὸν τὸν θεὸν λέγει

17 Καλὸς πλόος (Plur-ban is) helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐν γαλήνῃ

18 Ἀρριανός ὁ Ἐπικτήτου μαθητής koumlruumllhajoacutezoacute uacutetleiacuteraacutes helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοῦ Εὐξείνου Πόντου ξυνέγραψεν

28


19 Χοιρίλος ὁ ποιητὴς γῆ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip csont helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοὺς λίθους ἔλεγεν

20 Ἀθηνᾶhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Ἀθηναῖοι θεραπεύουσιν

21 ὦ χαῖρε Ἀθηνᾶ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip χαῖρε ἣ τὴνδrsquo ἔχεις γῆν

22 Πρὸς τῆς Ἀθηνᾶ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἄκουσόν μου ὠγαθέ

23 Ἡ μνᾶ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip σοῦ κύριος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐποίησεν

πέντε μνᾶ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

24 Λεγούσιν Ἑρμῆς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὰς ψυχή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εἰς Ἅιδου ἄγειν

25 Ἀκούσατε Ἑρμῆς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοῦ τῶν θεῶν ἀγγέλου

26 Χρύσεος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip γένος ἀνθρώπων ὥς φησιν Ἡσίοδος τὸ

πρῶτον οἱ θεοὶ ἐποίησαν εἶτα ἀργύρεος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ χάλκεος

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ τὸ νῦν τὸ σιδήρεος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

27 Ὅμηρος λέγει ὡς τοῦ Ταρτάρου ἡ πύλη σιδήρεος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐστιν

ἡ δὲ ὁδὸς χάλκεος (Plur-ban is) helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

28 ἔνθα σιδήρειαί τε πύλαι καὶ χάλκεος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὐδός

Fordiacutetaacutes

29 A maacutegusok a bronz (dolgokboacutel) aranyat csinaacutelnak


30 Aischylos azt mondja hogy egyszerű uacutet vezet az alvilaacutegba eacutes az igazsaacutegnak egyszerűek a beszeacutedei


29




31 Ki olyan ostoba hogy nem szereti a beacutekeacutet




32 Εὔνους ἐμοὶ ἥδε ἡ παρθένος


33 Τοῖς εὔνοις πίστευε


34 Συμμάχους ἡμᾶς ἔχεις εὔνους σοί


35 Οἱ ὅμοιοι τοῖς ὁμοίοις εὖνοί εἰσιν


36 Ἄνοι εἰσίν ὅσοι μακαρίους τοὺς πλουσίους λέγουσιν



37 Ἡ εὔνοια ἀρχὴ φιλίας ὁ μὲν γὰρ φίλος πᾶς εὔνους ὁ δrsquo εὔνους οὐ πᾶς φίλος



30




38 Ἀναξαγόρας ἀρχὴν τὸν νοῦς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip λέγει πάντων μόνον γάρ

φησιν αὐτὸν τῶν ὄντων ἁπλοῦς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εἶναι καὶ καθαρόν

NBAz ω-veacutegű toumlvek az attikai neacutevszoacuteragozaacutes

A metathesis quantitatis uacutetjaacuten leacutetrejoumltt ω-tő megmarad veacutegig a ragozaacutesban minden magaacutenhangzoacutet magaacuteba olvaszt kiveacuteve pl a semleges nem plur nom acc α-jaacutet A vo-cativus egyenlő a nominativusszal A hangsuacutely a metathesis előtti aacutellapotot mutatja

λᾱός -οῦ gt λεώς -ώνᾱός -οῦ gt νεώς -ώἵλᾱος -ον gt ἵλεως -ων


39 Ἰησοῦς ἐδίδασκε τὸν λαὸν gt helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐν τῷ ναῷ

gt helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

40 Ἐγὼ καταλύσω τὸν ναὸν gt helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοῦτον

41 Πρὸ τοῦ νεώς (Plur-ban is) helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipβωμός ἐστιν

42 Ἑλένη ἡ Τυνδάρεως helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Μενέλεως helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip συνῆν

43 ὦ θεοί σῴζετε Μενέλεως Μενέλαος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

44 Τοὺς Μενέλεως helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip θέλω λόγους ἀκοῦσαι

45 Οἱ θεοί οἷς εἰσιν ἵλεως helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip σημαίνουσιν

31


46 Περιμένειν σε δεῖ τὸν θάνατον ἵλεως helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῇ διανοίᾳ Μᾶρκος ὁ αὐτοκράτωρ λέγει

Fordiacutetaacutes

47 Minden nyuacutel (tapsi) gyaacuteva


48 A nyulaknaacutel gyaacutevaacutebbak a phrygoumlk


49 Egy orvos sok embernek eleacuteg


50 A szolgaacutek uraiknak a hitvaacutenyak vaacutegyaiknak szolgaacutelnak



51 Azt mondjaacutek hogy Sophokleacutes a koumlltő Aischylos taniacutetvaacutenya



52 Csodaacuteljuk a boumllcs biacuteroacutet


53 Nem vagyunk elegen hogy megkuumlzdjuumlnk a perzsaacutek iacutejaacuteszaival



32



54 Δίκαιος ἴσθι ὦ δεσπότης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δικαίῳ γὰρ δεσπότης

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πιστεύσομεν

55 Οἱ βουλευτής helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῷ δήμῳ τὰ ἄριστα συμβουλευσάντων

56 Μὴ καὶ σὺ ἐκ τῶν μαθητής helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εἶ τοῦ ἀνθρώπου τούτου

57 Οὐχ ἱκανοί ἐσμεν τοῖς τῶν Πέρσαι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοξόταις μάχεσθαι

58 Τοὺς νῦν δυνάστης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip λεγομένους ἐγὼ ὑπηρέτης

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὀνομάζω ὁ μὲν γὰρ νόμος ἐὰν δεσπότης τῶν δυνάστης

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ᾖ οἱ δὲ δυνάστης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δοῦλοι τοῦ νόμου σωτηρίαν καὶ εὐδαιμονίαν γιγνομένην βλέπω

59 Οἱ ποιητής helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἡμῖν πατέρες τῆς σοφίας εἰσίν

60 Ἆρrsquo οὐκ ἔβλεψας τοὺς Πέρσης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

61 Οἱ μὲν τῶν Πέρσης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip στρατιώτης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

τρέπονται ὁ δὲ Ξενοφῶν τοὺς ὁπλίτης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip κελεύει στρατοπεδεύσασθαι

62 Τόδε μόνον ἔργον ἐστὶν ἀγαθοῦ πολίτης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὸ πείθειν ἐπὶ

τοῦτο ὅθεν ὡς ἄριστοι ἔσονται οἱ πολίτης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

63 Θουκυδίδης Ἀθηναῖος συνέγραψε τὸν πόλεμον τὸν τῶν Ἀθηναίων καὶ Σπαρτιάτης

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀρξάμενος αὐτίκα γιγνομένου

64 Τῷ νεανίας helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἑπόμεθα

65 Κλέαρχος τοῖς στρατιώτης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip λέγει Οὐκέτι στρατιώτης

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Κύρου ἐσμέν ἐπεὶ οὐχ ἑπόμεθα αὐτῷ Πρῶτον οὖν χρὴ ἡμᾶς τὰ ἐπιτήδεια παρασκευάζεσθαι ἄνευ γὰρ τούτων οὔτε στρατηγοῦ οὔτε ἰδιώτου χρεία

33

II Zaacuterhangzoacutes toumlvű neacutevszoacuteragozaacutes(MVM 48ndash50 sect)

KiegeacutesziacuteteacutesBevezető gyakorlat hangsuacutely

1 Ανθρωπων εκαστος δυο πηρας φερει την μεν εμπροσθεν την δε οπισθεν γεμει δε κακων εκατερα αλλrsquo η μεν εμπροσθεν αλλοτριων η δε οπισθεν ιδιων Δια τουτο οι ανθρωποι τας μεν ιδιας νοσους ου γιγνωσκουσιν τας δε αλλοτριας ακριβως δικαζουσιν

NBAacutettekinteacutes

A latin harmadik declinatioacutenak1 megfeleltethető goumlroumlg neacutevszoacuteragozaacutesi csoport a kouml-vetkező alcsoportokra oszlik

A) maacutessalhangzoacutes toumlvek a) neacutemahanguacuteak α) K- P-hanguacuteak φύλαξ γύψ β) T-hanguacuteak ἐλπίς b) folyeacutekonyhanguacuteak δαίμων c) σ-toumlvűek γένοςB) feacutelhangzoacutes toumlvek a) ῡ-toumlvűek σῦς b) ῠ-toumlvűek πίτυς c) ῐ-toumlvűek πόλιςC) kettős magaacutenhangzoacutes (diphtongus-) toumlvek a) ευς-veacutegűek (ευ-toumlvűek) βασιλεύς b) gyoumlkeacuterszavak (ου- οϝ- eacutes αυ- αϝ-toumlvűek) βοῦς ναῦς c) οj- ωϝ-toumlvűek ἠχώ ἥρως

A maacutessalhangzoacutes neacutevszoacuteragozaacutes egytaguacute neacutevszoacutei genitivusban eacutes dativusban aacutelta-laacuteban a ragot hangsuacutelyozzaacutek

1 A latinban egyaraacutent a harmadik declinatioacutehoz tartozik a rex regis (regum) (maacutessalhangzoacutes tő) eacutes a civis civis (civium) (i-tő) A goumlroumlg nem kuumlloumlniacutet el negyedik eacutes oumltoumldik declinatioacutet (neacutevszoacuteragozaacutest) A goumlroumlg υ- (latin u-) toumlvűek akaacutercsak az ij-toumlvűek is a maacutessalhangzoacutes toumlvű neacutevszoacuteragozaacutesba tago-zoacutednak miacuteg a latin dies diei (ē-tő) csoportnak nincs goumlroumlg megfelelője


34

Kiegeacutesziacuteteacutes eacutes aacutetalakiacutetaacutes(Egyes eacutes toumlbbes szaacutem [vice versa] is)

2 Γλαῦξ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εἰς Ἀθήνας ἐπὶ τῶν ἀχρήστων ὅτι πολλαὶ Ἀθηνήσι

γλαῦξ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip


3 Κόραξ κόραξ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip φίλος


4 Ἔς κόραξ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip


5 Κακοῦ κόραξ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip κακὸν ᾠόν τουτέστι οἷος ὁ πατήρ τοιοῦτος καὶ ὁ υἱός



6 Τέττιξ μὲν τέττιξ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip φίλος μύρμηξ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δὲ μύρμηξ



7 Ἔνεστι καὶ μύρμηξ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip χολή


8 Αἴξ αἴξ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip φίλη


II Zaacuterhangzoacutes toumlvű neacutevszoacuteragozaacutes

35

9 Φυλάσσει μὲν ὁ φύλαξ κηρύσσει δὲ ὁ κῆρυξ



10 Ὄνος λύρας ἤκουσε καὶ σάλπινξ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὗς


11 Ἐξ ὄνυξ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip λέοντα


12 Ἄραψ Ἄραψ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὐ πιστεύει


Fordiacutetaacutes

13 Az a hiacuter jaacuterja hogy az ind hangyaacutek aranyat őriznek





14 Aischylos azt mondja hogy Hermeacutes az istenek hiacuternoumlke

(Κῆρυξ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μέγιστε τῶν ἄνω τε καὶ κάτω Ἑρμῆς

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip)




36

15 Oidipus megoldotta a szfi nx rejtveacutenyeacutet a szfi nx pedig maga magaacutet megoumllte




16 Heacutera kuumlldoumltt a theacutebaiaknak egy szfi nxet


17 A szfi nxek karmukkal viszik a zsaacutekmaacutenyt


18 Asszony az asszonynak szoumlvetseacutegese


19 Balveacutegzetű aki megnősuumll


20 A liacutebiai nomaacutedok nem nappalokkal hanem eacutejszakaacutekkal szaacutemoljaacutek az időt





21 χαίρετε κῆρυξ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Διὸς ἄγγελοι ἠδὲ καὶ ἀνδρῶνἆσσον ἴτrsquo οὔ τί μοι ὔμμες ἐπαίτιοι ἀλλrsquo Ἀγαμέμνων

22 τίθει μαγείρῳ μνᾶ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δέκrsquo ἰατρῷ δραχμήν

κόλαξ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τάλαντα πέντε συμβούλῳ καπνόνπόρνῃ τάλαντον φιλοσόφῳ τριώβολον


37

23 οὐχ αἱ θρίξ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ποιοῦσιν αἱ λευκαὶ φρονεῖν

24 Οὐκ ἐν ταῖς θρίξ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἡ σοφία

25 Οὐκ ἔκλεψα τῶν σῶν ἄξιον τι καὶ θρίξ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

26 Ἀγαθῆς γυνή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὐδέν ἐστι τιμιώτερον

27 κακὸν γυνή plur helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀλλrsquo ὅμως ὦ δημότης plurhelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipοὐκ ἔστιν οἰκεῖν οἰκίαν ἄνευ κακοῦκαὶ γὰρ τὸ γῆμαι καὶ τὸ μὴ γῆμαι κακόν

28 Μὴ παῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μάχαιραν

29 ἀλλrsquo εἰσὶ μητρὶ παῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἄγκυραι βίου

30 φέρrsquo ὕδωρ φέρrsquo οἶνον ὦ παῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Fordiacutetaacutes

31 Ahogy laacuteb a laacutebbal egyuumlttműkoumldik (egyuumlttműkoumldő) uacutegy ember az emberrel



32 Neacutezz a laacutebad eleacute


33 Tolvajokeacute az eacutejszaka az igazsaacutegeacute a (nap)feacuteny



34 Vilaacutegossaacutegban jaacuterjunk



38

NB

Az ις- υς-veacutegű tompahanguacuteak (utolsoacute szoacutetag hangsuacutelytalan) singularis accusativusban ν esetragot vehetnek felAz αντ- εντ-toumlvűek a hiacutemnem singularis nominativusban a σ keacutepző hataacutesaacutera poacutetloacute-nyuacutejtaacutest szenvednek miutaacuten az ντ kiesik Az οντ-toumlvűek ugyancsak nyuacutejtaacutest mu-tatnak ο ndash ω eacutes a szoacuteveacutegi τ leesik

Fordiacutetaacutes

35 Haacutelaacutes vagyok az istennek aki joacutet adott nekem (Plur-ban is)




36 Laacutetsz madarat ndash Apolloacutenra nem eacuten



37 Szegeacuteny embernek nincs baraacutetja


38 Minden dolog meacuterteacuteke az ember


39 Ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη bdquoSzemet szemeacutert fogat fogeacutertrdquo (kezet keacutezeacutert laacutebat laacutebeacutert)





39


40 μεσότης τις ἄρα ἐστὶν ἡ ἀρετή καὶ ἔστιν ἄρα ἡ ἀρετὴ ἐν μεσότης

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μεσότης δὲ δύο κακιῶν

41 Περικλῆς ἀντὶ τῶν πλουσίων καὶ ὀλίγων τοῖς πολλοῖς καὶ πένης

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip συνῆν

42 Ἀριστοτέλης ἐρωθηθείς τί ἐστι φίλος ἔφη Μία ψυχὴ ἐν δύο σῶμα


Fordiacutetaacutes

43 A fuumllekről



44 δεῦρrsquo ἔλθrsquo ἐς οὖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip γὰρ τοὺς λόγους εἰπεῖν θέλω

45 ὄνῳ τις ἔλεγε μῦθον ὁ δὲ τὰ οὖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐκίνει

46 Οὐ χρὴ λέγειν τὰ τοῖς οὖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τερπνά ἀλλὰ τὴν ἀλήθειαν

Fordiacutetaacutes

47 Az oumlregekről


48 Maacutesodszor gyermekek az oumlregek



40


49 καλὸν δὲ καὶ γέρων helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μανθάνειν σοφά

50 γέρων γέρων helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip γλῶσσαν ἡδίστην ἔχει

παῖς παῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ γυνή helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πρόσφορονγυνή

51 Τῶν ἀνθρώπων οἱ μὲν λύκοις ὅμοιοί εἰσιν οἱ δὲ λέων helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Fordiacutetaacutes

52 Az elefaacutentokroacutel


Kiegeacutesziacuteteacutes(ἐλέφας)

53 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐκ μυίας ποιεῖς

54 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip διαφέρεις οὐδέν ἐπὶ τῶν ἀναισθήτων ἡ παροιμία καὶ

ἄλλως helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὅμοιος εἶ

Fordiacutetaacutes

55 Haacuteny fogad van haacuterom vagy neacutegy


56 A gazdagok foggal eacutes koumlroumlmmel őrzik az aranyat




41

Kiegeacutesziacuteteacutes(πᾶς πᾶσα πᾶν)

57 Ἡρακλείτου ἐκ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἓν καὶ ἐξ ἑνὸς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Θαλῆς ἔλεγε νοῦν τοῦ κόσμου τὸν θεόν τὸ δὲ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἔμψυχον

εἶναι Ἓν τὸ helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Ἀναξίμανδρος καὶ Ἀναξιμένης καὶ ἄλλοι ἔλεγον

καὶ Ξενοφάνης ἔλεγε ὅτι Ἓν τὸ πᾶν τὸ δὲ ἓν τοῦτο καὶ πᾶν τὸν θεὸν ἔλεγεν τὸ γὰρ πάντων κράτιστον καὶ ἄριστον θεός

42

III Folyeacutekony maacutessalhangzoacutes neacutevszoacuteragozaacutes(MVM 51ndash52 sect)

NB

A folyeacutekonyhanguacute toumlvekneacutel a singularis nominativus keacutepzeacutese toumlbbnyire nyuacutejtaacutessal toumlrteacutenik kiveacutetel ὁ δελφίς δελφῖνος ἡ ῥίς ῥινός


1 Οἱ Ἕλλην helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip διαφερόντως ἐθεράπευον τὰς Μούσας καὶ τὸν

τῶν Μουσῶν ἡγεμών helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὸν Ἀπόλλων helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

2 Πολλοὶ οὖν ἦσαν ἐν τοῖς Ἕλλην helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τεχνῖται καὶ

ῥήτωρ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ ποιηταί πολλοὶ δὲ καὶ οἱ μουσικοὶ ἀγών

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῶν δὲ ἀγών helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἆθλον ἀποφέρεσθαι

μέγιστος ἔπαινος ἐνομίζετο

3 Οἱ κιθαρῳδοί ὅτε ἠγωνίζοντο πορφυροῦς ἔφερον χιτών helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

καὶ περὶ τῷ αὐχήν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ τῷ βραχίων helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipχρυσοῦς κόσμους

4 Κλυτὸς ἦν κιθαρῳδὸς Ἀρίων ἡ γὰρ φωνὴ αὐτοῦ καλὴ ἦν ὡς ἔαρος τῶν ἀηδών

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἢ χελιδών helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 Καὶ ποτὲ ὁ Ἀρίων εἰς Κόρινθον ἐξ Ἰταλίας ἔπλει Περιάνδρου καλοῦντος αὐτόν ἦν δὲ ὁ Περίανδρος τῶν Κορινθίων τύραννος καὶ ἡγεμών λέγουσι δrsquo αὐτὸν καὶ εἷς

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εἶναι τῶν ἑπτὰ σοφῶν

6 Καὶ ὁ μὲν πλοῦς καλὸς ἦν οἱ γὰρ δαίμων helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εὖνοι ἦσαν τῷ Ἀρίονι

καὶ κατέχοντες τοὺς μέλας helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip χειμών helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀκινδύνως τὸ πλοῖον ἦγον οἱ δὲ ναῦται τῶν Ἀρίονος θησαυρῶν ἐπιθυμοῦντες

III Folyeacutekony maacutessalhangzoacutes neacutevszoacuteragozaacutes

43

μάρτυς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὐ παρόντων εἰς τὴν ἅλς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὸν Ἀρίονα ἔβαλλον

7 Καὶ τότε ὁ κιθαρῳδὸς τοῖς δαίμων helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μόνοις μάρτυς

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοῦ μέλας helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip κακουργήματος εὔχετο

ὦ δαίμων helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὦ Ἀπόλλων helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἔστε σωτήρ


8 Οἱ δὲ δαίμονες μνήμων helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὄντες τῆς τοῦ Ἀρίονος εὐσεβείας

ἤκουον αὐτοῦ καὶ δελφίς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτῷ ἔπεμπον ὁ δὲ δελφὶς διὰ τῆς

ἅλς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπὶ Ταίναρον τὸν Ἀρίονα σῶν ἐκόμιζεν

9 Ἔνθα ὁ Ἀρίων ἐπεὶ τοῖς δαίμοσι σωτήρ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἔθυεν εἰς Κόρινθον ἐπορεύετο

10 Οἱ δὲ ναῦται πρῶτον μὲν ᾤοντο τὴν δίκην ἐκφεύγειν ὡς δὲ ὕστερον εἰς τὸν

λιμήν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἧκον Περιάνδρου κελεύοντος ἐδέοντο καὶ οὐδὲ εἷς αὐτῶν τὴν δίκην ἔφευγεν

Fordiacutetaacutes

11 Mint farkasok a baacuteraacutenyt szeretik


12 Goumlroumlg vagyok nem barbaacuter


13 A goumlroumlgoumlk boumllcsesseacutegre toumlrekszenek


14 Azt mondom hogy csak a nemes lelkű ember boldog



44

15 A megbiacutezhatatlan emberek eskuumljeacutet viacutezre iacuterd



16 Gyerekek mindig emleacutekezőek legyetek apaacuteitokra eacutes anyaacuteitokra eacutes haacutelaacutesak le-gyetek nekik




17 A joacute gyerekek sohasem feledkeznek el a joacuteteacutetemeacutenyekről hanem meacuteg feacuterfi ko-rukban sem szeretnek senkit jobban eacutes nem tartanak nagyobb tiszteletben mint apjukat eacutes anyjukat







18 A gondolat erősebb mint a kezek ereje



19 Ἔπεσεν ἔπεσεν Βαβυλὼν ἡ μεγάλη καὶ ἐγένετο κατοικητήριον δαιμόνιον



45

NB

Az -ιων -ιον reacutegebbi koumlzeacutepfokkeacutepző a goumlroumlgben A melleacutekneacutev gyoumlkereacutehez jaacuterul eacutes ragozaacutes tekinteteacuteben a folyeacutekonyhanguacute melleacutekneveket koumlveti Az eredeti -ιος keacutep-ző csak a m f singularis accusativusban valamint a pluralis nominativusban eacutes accusativusban eacuterhető tetten

Ὁ βραδὺς εἷλε τὸν ταχὺν καὶ ὁ πρεσβύτερος κατέβαλε τὸν νεώτερον

Fordiacutetaacutes

20 A perzsaacuteknak nagyobb a serege mint a helleacuteneknek



21 Nagyobb ajaacutendeacutekokat adott nekem mint a fi veacuteremnek



22 Toumlbb peacutenzt adtak a tengereacuteszeknek mint a katonaacuteknak



23 Parancsolni sokkal koumlnnyebb mint engedelmeskedni



24 Az atheacuteniak sokkal erősebbek voltak a tengeren mint a szaacuterazfoumlldoumln




46

25 A szigetek toumlbb peacutenzt kuumlldtek mint hajoacutet



26 A spaacutertai (Spaacutertaacuteban leacutevő) feacuterfi ak nem voltak viteacutezebbek mint feleseacutegeik




27 A hajoacutek szebbek voltak mint a mostaniak



28 Toumlbb győzelmet aratunk a versenyeken mint a theacutebaiak



29 A szabadsaacutegot nem szeretjuumlk keveacutesbeacute mint az eacuteletuumlnket



30 Az atheacuteniaknak nagyobb hadereje volt mint a spaacutertaiaknak




47

31 A maacutesodik hajoacute gyorsabban hajoacutezott mint az első



32 Szebb haacutezad van mint nekem


33 Semmit nem szeretett jobban mint a hiacuternevet


34 Xenophoacuten toumlbb koumlnyvet iacutert mint Th ukydideacutes



35 Koumlnnyebb joacutel iacuterni mint joacutel beszeacutelni


AacutetalakiacutetaacutesLehetőseacuteg szerint egyes eacutes toumlbbes szaacutem (vice versa)hasonliacutetoacuteszoacute ndash genitivus comparationis

36 Εὐριπίδης οὐ βελτίων ἢ Σωκράτης Πάντων γὰρ Σωκράτης βέλτιστος




37 Ἐπὶ μὲν εἰρήνης ὁ γεωργὸς ἀμείνων ἢ ὁ στρατιώτης Ἐπὶ δὲ πολέμου ὁ στρατιώτης ἀμείνων ἢ ὁ γεωργός



48






38 Οὐκ ἔστιν οὐδὲν κάκιον ἢ γυνὴ κακή Καὶ οὐδὲν κάλλιον ἢ γυνὴ καλή Πάντων γὰρ τῶν ἐπὶ γῆς ἡ γυνὴ κακίστη τε καὶ καλλίστη








39 Ἡ γυνὴ οὐ κρείττων ἢ ὁ ἀνὴρ




40 Σύμβουλος οὐδείς ἐστι βελτίων ἢ χρόνος Ὁ γὰρ χρόνος βέλτιστος σύμβουλος



49



41 Οὔποτε εἶδον δένδρον κάλλιον ἢ τὸ πρὸ τοῦ οἴκου




Fordiacutetaacutes(a minta alapjaacuten)

καλὴ ἡ κόρη καλλίων δrsquo ἡ γυνή ἡ γυνὴ καλλίων τῆς κόρης

42 szeacutep a gyerek szebbek a feacuterfi ak



43 joacute a foumlldműves jobb a katona



44 joacute beszeacutelni jobb a hallgataacutes



45 rossz az uacuter rosszabb az uacuternő




50

46 joacute tanaacutecsadoacute az idő jobb az orvos




51

IV ς- eacutes feacutelhangzoacutes toumlvek(MVM 53ndash56 sect)

Fordiacutetaacutes

1 Sziacuter szaacutermazaacutesuacute (szaacutermazaacutesra sziacuter)


2 Semmi toumlrveacutenyesseacuteg a mostani nemzedeacutekben


3 τέκνον ἐμόν ποῖόν σε ἔπος φύγεν ἕρκος ὀδόντων


4 πολλὰ πρὸς ἀλλήλους ἔπεα πτερόεντrsquo ἀγόρευον


5 ἐν γὰρ χερσὶ τέλος πολέμου ἐπέων δrsquo ἐνὶ βουλῇ



6 A muacutezsaacutek Kadmos lakodalmaacuten szeacutep dalt eacutenekeltek



7 Az eposzok legkivaacuteloacutebb koumlltője Homeacuteros a dalkoumllteacuteszetben pedig Sapphoacute az első




52

8 Egyszerűek az igazsaacuteg szavai


9 Τὰ βαρβάρων ἔθνη οὐ μετέχει ἐλευθερίας



10 Nem lehet szabad az aki szenvedeacutelyek rabja



11 Ἡρακλείτου ἦθος ἀνθρώπῳ δαίμων


12 A jellem hosszasan begyakorlott (πολυχρόνιον) szokaacutes


13 A rossz taacutersasaacuteg toumlnkreteszi a dereacutek jellemeket


14 Mind szokaacutesaikban mind testi feleacutepiacuteteacutesuumlkben kuumlloumlnboumlznek a barbaacuterok a hel-leacutenektől




15 Περὶ τῶν Ἡρακλείδης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

IV ς- eacutes feacutelhangzoacutes toumlvek

53

Τοῦ πατρὸς ἀποθανόντος τὰ Ἡρακλῆς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τέκνα τὸ Ἄργος

λιπόντα κατέφυγεν εἰς Ἀθήνας Οἱ Ἀθηναῖοι τοῖς καταφυγοῦσιν ἀσυλίαν παρεῖχον

Ὕστερον δrsquo οἱ Ἡρακλείδηςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐστράτευσαν ἐπὶ τὴν Πελοπόννησον

Ὕλλου τοῦ Ἡρακλῆς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἄγοντος τὸν στρατόν

16 Σωκράτης Σωφρονίσκου ἦν υἱὸς τοῦ λιθουργοῦ Τί λέγει ἡ γραφή ndash τὸν Σωκράτης

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip λέγει διαφθείρειν τοὺς νέους Ἀντιφῶν ὁ σοφιστής ποτε

διαλεγόμενος Σωκράτης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὦ Σωκράτης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ἔφη ἐγώ τοί σε δίκαιον μὲν νομίζω σοφὸν δὲ οὐδrsquo ὁπωστιοῦν Πλάτων Σωκράτης

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀκούσας κατέφλεξε τὰ ποιήματα Ἀντισθένης ὁ Ἀντισθένης

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ αὐτὸς Σωκράτης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip συνῆν τῷ δrsquo

Ἀντισθένης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Διογένης ὁ Κύων

17 Περικλῆς ἦν οἴκου καὶ γένος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοῦ πρώτου Ἀγαρίστη

ἡ Ξανθίππου γυνή κατὰ τοὺς ὕπνους ἔδοξε τεκεῖν λέοντα καὶ μεθrsquo ἡμέρας ὀλίγας

ἔτεκε Περικλῆς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Ἀθηναῖοι πρὸς Σαμίους στρατηγὸν ἔπεμψαν

σὺν Περικλῆς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ Σοφοκλῆς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὸν

ποιητήν Εἶπε δὲ πρὸς αὐτὸν ὁ Περικλῆς ὦ Σοφοκλῆς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὐ

μόνον τὰς χεῖρας δεῖ καθαρὰς ἔχειν τὸν στρατηγόν ἀλλὰ καὶ τοὺς ὀφθαλμούς

18 Δειλαίαν δειλαίου γῆρας helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἡ Εὐριπίδου Ἑκάβη λέγει αὑτήν ὁμοίως δὲ Πολυξένη ἡ θυγάτηροὐκέτι σοι παῖς ἅδrsquo οὐκέτι δὴ

γῆρας helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δειλαία δειλαίῳ

συνδουλεύσω ndash θύουσι γὰρ αὐτὴν οἱ Ἀχαιοίτύμβῳ τε στήλῃ τε τὸ γὰρ γέρας ἐστὶ θανόντων


54

19 ΣΩ Ἀλλὰ τί δήποτrsquo ἂν εἴη ταῦτα ὦ Εὐθύφρων τὰ παρrsquo ἡμῶν δῶρα τοῖς θεοῖς

ΕΥΘ Τί δrsquo οἴει ἄλλο ἢ τιμή τε καὶ γέρας helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καί ὅπερ ἐγὼ ἄρτι ἔλεγον χάρις

τἀληθὲς ἀεὶ πλεῖστον ἰσχύει λόγου

(Κατὰ τὸν Ἀριστοτέλην) οὐδενὸς γὰρ ἐνδεὴς ἡ εὐδαιμονία ἀλλrsquo αὐτάρκης καὶ τὸ τέλειον ἀγαθὸν αὔταρκες

20 Οὐ γὰρ φέρουσι καρπὸν οἱ ψευδής helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip λόγοι

Fordiacutetaacutes

21 Nemes ember nemes embertől (Plur-ban is)



22 Τῷ εὐγενεῖ συνέστω ὁ εὐγενής


23 Nemes apaacutektoacutel joacute szuumlleteacutesű gyerekek


24 Baacuter szegeacuteny vagyok meacutegsem hitvaacuteny a jellemem (biacuterok)



25 Τὸν ἀτυχῆ καὶ πρόβατον δάκνει


26 Τὸν εὐγενῆ εὐτυχῆ λέγομεν



55


27 Τὸ φάρμακον τὸ ἐμὸν οὐ τὴν κεφαλὴν μόνον ὑγιής helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ποεῖ ἀλλrsquo ὅλον τὸ σῶμα

28 βίου πονηροῦ θάνατος εὐκλεής helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

29 Οὐδὲν ὑγιής helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip λέγεις

30 Φρένας οὐκ ἔχεις ὑγιής helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

31 Οἱ Στωϊκοὶ τὴν ἀρετὴν αὐταρκής helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πρὸς εὐδαιμονίαν λέγουσιν

32 τὸν Ἕλληνα μὲν τῷ Ἕλληνι τὸν δὲ βάρβαρον τῷ βαρβάρῳ πάντας δὲ τοὺς

ἀνθρώπους ἀλλήλοις φαμὲν οἰκείους τε καὶ συγγενής helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εἶναι

Fordiacutetaacutes

33 Hallgatsz mint a csuka (hal)



34 Οὔτε ἐν ἰχθῦς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip φωνήν οὔτε ἐν ἀπαιδεύτοις ἀρετὴν δεῖ ζητεῖν



35 Dunaacuteba vizet (Helleacutespontosba halat)


36 Nincs toumlbb csak oumlt kenyeruumlnk eacutes keacutet halunk



56


37 Elefaacutent nem uumlldoumlz egeret


38 Az eacutelet roumlvid a tudomaacuteny hataacutertalan


39 Eacutedes (kedves) a haacuteboruacute azoknak akik nem tapasztaltaacutek (a tapasztalatla-noknak)


40 Eacutedesanyaacutem mit szeretneacutel hogy csinaacuteljak



41 βραχύς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τέρψις ἐστὶν ἡδονῆς κακῆς

42 Ἀριστοτέλης ἔφη τὰς μὲν ῥίζας τῆς παιδείας εἶναι πικράς τοὺς δὲ καρποὺς γλυκύς


43 Ταχύς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὄντες οἱ λαγῲ οὐ χρείαν ἔχουσι ἰσχύς

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοῖς δὲ βραδύς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ζῴοις ἰσχύς

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἡ φύσις δέδωκεν

44 Σὺ μὲν λέγεις ἀγαθὰ πάντα εἶναι τὰ ἡδέα Σωκράτης δέ φησι τὸ ἀγαθὸν καὶ

ἡδὺ διαφέρειν ἀλλήλων Πολὺ διαφέρει ὦ Σωκράτης helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὸ

παραχρῆμα ἡδὺ τοῦ εἰς τὸν ὕστερον χρόνον ἡδύ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip


57

45 Καλῶ δrsquo ἀρωγοὺς τὰς ἀεί τε παρθένους

ἀεὶ θrsquo ὁρώσας πάντα τἀν βροτοῖς πάθος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

σεμνὰς Ἐρινύς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τανύποδας

μέγα γὰρ δύναται πότνιrsquo Ἐρινὺςπαρά τrsquo ἀθανάτοις τοῖς θrsquo ὑπὸ γαῖαν

46 ὦ δῶμrsquo Ἀΐδου καὶ Περσεφόνης

ὦ χθόνιrsquo Ἑρμῆς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ πότνιrsquo Ἀρά

σεμναί τε θεῶν παῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Ἐρινύς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

αἳ τοὺς ἀδίκως θνῄσκοντας ὁρᾶθrsquoαἳ τοὺς εὐνὰς ὑποκλεπτομένουςἔλθετrsquo ἀρήξατε

47 Ἡ πόλις κοινωνία τῶν ἐλευθέρων ἐστίν ἡ γὰρ πολιτεία βίος τίς ἐστι πόλις

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐν ἁπάσαις δὴ ταῖς πόλις helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἔστι

τρία μέρος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῆς πόλεως οἱ μὲν εὔποροι σφόδρα οἱ δὲ ἄποροι

σφόδρα οἱ δὲ τρίτοι οἱ μέσοι τούτων Βούλεται δέ γε ἡ πόλις ἐξ ἴσων εἶναι καὶ ὁμοίων ὅτι μάλιστα τοῦτο δrsquo ὑπάρχει μάλιστα τοῖς μέσοις Δῆλον ἄρα τὰς τοιαύτας

εὖ πολιτεύεσθαι πόλις helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐν αἷς πολὺ τὸ μέσον

48 Σωκράτης ἐρωτηθεὶς ποία ἰσχυροτάτη τῶν πόλις helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εἶπεν ἡ ἄνδρας ἔχουσα ἀγαθούς

Fordiacutetaacutes

49 Feacuterfi a feacuterfi t vaacuteros a vaacuterost menti meg




58

50 ἀνδρὸς μὲν στέφανος παῖδες πύργοι δὲ πόληος




51 Vaacuterosok legszebbike Legszebb vaacuteros Atheacuten (voc)




52 Ἐπίχαρμος λέγει Φύσις helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἔχειν ἄριστόν ἐστι δεύτερον δὲ μανθάνειν

NBIndicativusok jelenteacutesaacuternyalata

A praeteritum imperfectum eacutes az aoristos is olyan cselekveacutest jeloumll amely a muacutelt-ban toumlrteacutent A praeteritum imperfectum azonban a muacuteltban elhuacutezoacutedoacute ismeacutetlődő megkiacuteseacuterelt cselekveacutest fejezi ki

Egeacutesz nap meneteltek eacutes keacutesőn taacuteboroztak lendash Πᾶσαν τὴν ἡμέραν ἐπορεύοντο καὶ ὀψὲ ηὐλίσαντο

Ahol a latin a muacuteltban lejaacutetszoacutedoacute toumlrteacuteneacutesek leiacuteraacutesaacuteban praeteritum perfectumot hasz-naacutelhat a viszonyiacutetaacutes kifejezeacuteseacutere a goumlroumlgben megaacutell egymaacutes mellett keacutet aoristos

Miutaacuten megjoumlttek letaacuteboroztakndash Ἐπειδὴ ἦλθον ηὐλίσαντο

A perfecta actio-beli alakok jelen aacutellapotot jeloumllnek amely a muacuteltban lezajlott toumlr-teacuteneacutes eredmeacutenyekeacuteppen aacutellt elő

Kyros halott (nem meghalt)ndash Ὁ Κῦρος τέθνηκε


59

Fordiacutetaacutes

53 A katonaacutek meghaltak a nyilaktoacutel


54 A polgaacuterok sok ajaacutendeacutekot szoktak adni a kiraacutelynak



55 Mindig a hajoacutek hoztaacutek a gabonaacutet a kikoumltőbe



56 Miutaacuten a sereget legyőzteacutek a vaacuteros elesett



57 Miutaacuten a hajoacutek behajoacuteztak a kikoumltőbe biztonsaacutegban voltak



58 Mindig becsuumlltuumlk a helyesen beszeacutelőket


59 A helleacutenek sokszor legyőzteacutek a perzsaacutekat



60

60 Kyros a testveacutere katonaacutei aacuteltal esett el



61 Az ellenseacuteg elpusztiacutetotta az atheacuteniak seregeacutet



62 A reacutegiek becsuumllteacutek a viteacutezeket


63 A hadvezeacuter miutaacuten megeacuterkezett meghalt


64 Miutaacuten a katonaacutek megeacuterkeztek a vaacuterosban maradtak



65 Feacuterj eacutes feleseacuteg halottak voltak


61

V Kettős magaacutenhangzoacutesοj- ωϝ-toumlvű főnevek

eacutes az adiectivum verbale(MVM 57ndash58 eacutes 92 sect)

NB

A ragozaacutes legfontosabb ismeacuterve hogy magaacutenhangzoacutes ragok előtt a tőveacutegi υ (ill j eacutes a ϝ) kiesik Oumlsszevonaacutes az ευ-toumlvűekneacutel csak ει-be lehetseacuteges Idetartoznak βασιλεύς eacutes a gyoumlkeacuterszavak βοῦς ναῦς

Fordiacutetaacutes eacutes aacutetalakiacutetaacutesEgyes eacutes toumlbbes szaacutem (vice versa)

1 Πόλεμος πάντων βασιλεύς πάντων δὲ πατήρ




2 A kiraacutelynak emberszeretőnek eacutes hazafi nak kell lennie




3 Κῦρος ἔλεγε παραπλήσια ἔργα εἶναι βασιλέως ἀγαθοῦ καὶ νομέως ἀγαθοῦ





62



4 A kiraacutelyok Zeustoacutel valoacutek



5 Spaacutertaacuteban is az a toumlrveacuteny hogy a kiraacutelyok a vaacuteros helyett aacuteldoznak





6 Th aleacutes mikeacutent neacutemelyek mondjaacutek elmenveacuten Egyiptomba a papokkal toumlltoumltte idejeacutet



7 Azt mondjaacutek Pythagoras is sokat tanult az ottani papoktoacutel




8 Ez itt Atheacuten egykor Th eacuteseus vaacuterosa Ez viszont Hadrianus (Atheacutenja) eacutes nem Th eacuteseuseacute


V Kettős magaacutenhangzoacutes οj- ωϝ-toumlvű főnevek eacutes az adiectivum verbale

63



9 Uumldvoumlzleacutegy Oumlreg


10 Csuacutefos a fi atal feleseacutegnek a veacuten feacuterj





11 Περιπατῶν δὲ παρὰ τὴν θάλασσαν τῆς Γαλιλαίας εἶδεν δύο ἀδελφούς Σίμωνα τὸν λεγόμενον Πέτρον καὶ Ἀνδρέαν τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ βάλλοντας ἀμφίβληστρον

εἰς τὴν θάλασσαν ἦσαν γὰρ ἁλιεύς plurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ λέγει

αὐτοῖς Δεῦτε ὀπίσω μου καὶ ποίησω ὑμᾶς ἁλιεύς pluracc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀνθρώπων

12 Ἀντίγονος ὁ μονόφθαλμος εἰπόντος τινὸς ὅτι πάντα καλὰ καὶ δίκαια τοῖς

βασιλεύς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ναὶ μὰ Ζεύς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἔφη τοῖς

τῶν βαρβάρων ἡμῖν δὲ μόνα καλὰ τὰ καλὰ καὶ μόνα δίκαια τὰ δίκαια

13 πολλῶν δrsquo ἀνθρώπων ἴδεν ἄστυ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ νόον ἔγνω

14 Πολλοί τοι περὶ ἄστυ μέγα Πριάμοιο μάχοντο ἥρως helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

15 Σπαρτιατῶν οὔτrsquo ἂν ἐπrsquo ἀγρῶν ἴδοις οὔτrsquo ἐν ἄστυ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip συμπόσια καὶ κώμους


64

16 Πῆχύς ἐστι τὸ ἀπὸ τοῦ ἀγκῶνος μέχρι τῶν δακτύλων τῆς χειρὸς διάστημα Τῆς Ἀθηνᾶς τὸ χρυσοῦν ἄγαλμα τὸ ἐν τῷ Παρθενῶνι Νίκην ὅσον τεσσάρων πῆχυς

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπὶ τῆς χειρὸς εἶχε

17 Εἴθrsquo ἰδεῖν εἴη μοι πατήρ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πρέσβυς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

18 ἐπέμψατε πρέσβυς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὡς βασιλέα τὸν μέγαν

19 ΚΗ Οἱ πρέσβυς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οἱ παρὰ βασιλέως

ΔΙ Ποίου βασιλεύς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Ἄχθομαι rsquoγὼ πρέσβυς


20 Δαρεῖος ἔπεμψε μυριάδας πολλὰς ἀνδρῶν ναῦς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δὲ

ἑξακοσίας Τῶν δὲ Ξέρξου ναῦς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀριθμὸς ἐγένετο ἑπτὰ

καὶ διακόσιαι καὶ χίλιαι καὶ σύμμαχος αὐτῷ παρῆν Ἀρτεμισία ἡ Ἁλικαρνασσέων

βασίλεια πέντε ναῦς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐν δὲ τῇ μάχῃ ἡ ναῦς ἡ Ἀρτεμισίας

ἐδιώκετο ὑπὸ ναῦς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Ἀττικῆς καὶ ἥ οὐκ ἔχουσα ἀποφυγεῖν

(ἔμπροσθεν γὰρ αὐτῆς ἦσαν ἄλλαι ναῦς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip φίλιαι)

ἐνέβαλε ναῦς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip φιλίᾳ καὶ κατέδυσε ὁ γοῦν τῆς Ἀττικῆς

ναῦς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τριήραρχος ὡς εἶδεν αὐτὴν ἐμβάλλουσαν ναῦς

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀνδρῶν βαρβάρων νομίσας τὴν ναῦς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

τὴν Ἀρτεμισίας Ἑλληνίδα εἶναι πρὸς ἄλλας ἐτράπετο

Fordiacutetaacutes

21 A halikarnassosi Heacuterodotos kutataacutesainak bemutataacutesa ezhellip




65

22 A szekeacuter huacutezza az oumlkroumlt



23 ἡ κύων κύων helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

κάλλιστον εἶναι φαίνεται καὶ βοῦς βοῦς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ὄνος δrsquo ὄνῳ κάλλιστον ὗς γε μὴν ὗς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

24 Boioacutet-csuacutefoloacute

Βοῦς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἔχετε ὦ Βοιωτοί βοῦς

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ κύων helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐστε ὅμοιοι καὶ βοῦς

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip θαυμάζουσιν ὑμᾶς

25 Τὰ Σαπφώ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ποιήματα πάντων κάλλιστα ὦ θαυμαστὴ ὡς

καλά σου τὰ ποιήματα

Fordiacutetaacutes

26 Sapphoacute azt mondja hogy Peithoacute Aphroditeacute laacutenya




27 Νῦν ὦ φίλη Πειθώ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip γενοῦ μοι σύμμαχος

28 Γοργίας πειθώ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δημιουργὸν τὴν ῥητορικὴν ἔλεγεν


66

29 καὶ ὁ λόγος μου καὶ τὸ κήρυγμά μου οὐκ ἐν πειθώ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip σοφίας

ἀλλrsquo ἐν ἀπόδειξις helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πνεύματος καὶ δύναμις helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ἵνα ἡ πίστις ὑμῶν μὴ ᾖ ἐν σοφίᾳ ἀνθρώπων ἀλλrsquo ἐν δύναμις helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip θεοῦ

Fordiacutetaacutes

30 Mondani akarok valamit de a szemeacuterem visszatart




31 Ζεὺς οὖν δείσας περὶ τῷ γένος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἡμῶν μὴ ἀπόλοιτο πᾶν Ἑρμῆς

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πέμπει ἄγοντα εἰς ἀνθρώπους αἰδώς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

τε καὶ δίκην ἵνrsquo εἶεν πόλις helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip κόσμοι τε καὶ δεσμοὶ φιλίας

συναγωγοί ἐρωτᾷ οὖν Ἑρμῆς Ζεύς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τίνα οὖν τρόπον δοίη δίκην

καὶ αἰδώς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀνθρώποις raquoΠότερον ὡς αἱ τέχναι νενέμηνται

οὕτω καὶ ταῦτας νείμω νενέμηνται δὲ ὧδε εἷς ἔχων ἰατρικὴν πολλοῖς ἱκανὸς

ἰδιώταις καὶ οἱ ἄλλοι δημιουργοί καὶ δίκην δὴ καὶ αἰδώς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

οὕτω θῶ ἐν τοῖς ἀνθρώποις ἢ ἐπὶ πάντας νείμωlaquo raquoἘπὶ πάνταςlaquo ἔφη ὁ Ζεύς

raquoκαὶ πάντες μετεχόντων οὐ γὰρ ἂν γένοιντο πόλις helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εἰ

ὀλίγοι αὐτῶν μετέχοιεν ὥσπερ ἄλλων τεχνῶν καὶ νόμον γε θὲς παρrsquo ἐμοῦ τὸν μὴ

δυνάμενον αἰδώς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ δίκης μετέχειν κτείνειν ὡς νόσον πόλις

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip laquo


67

Fordiacutetaacutes

32 Beszeacutelteacutel az istenekről eacutes a deacutemonokroacutel A hős pedig mi lenne Feacutelisteneknek mondhatnaacute valaki a hősoumlket Fohaacuteszkodunk tehaacutet a hősoumlkhoumlz is eacutes a hősoumlk fi aihoz is







33 τῶν πολιτικῶν ἀνδρῶν οἱ υἱός helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὐδὲν βελτίους εἰσὶν ἢ οἱ τῶν σκυτοτόμων

34 Περὶ τῶν δικαστῶν δωροδοκούντων οἱ Ἀθηναῖοι ἔλεγον Βοῦς ἐπὶ γλώττης

ἐν γὰρ τοῖς παλαιοῖς τῶν Ἀθηναίων νομίσμασι βοῦς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἦν σημεῖον

35 Καλὸν μὲν ἔχων σῶμα ψυχὴν δὲ κακήν κακὸν ἔχεις κυβερνήτην ἐν ναῦς

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καλῇ

36 Πολλοῖς ἔτος helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πρὸ τῆς Ἰλίου ἅλωσις helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Πελίας τῆς Ἰωλκοῦ ἐβασίλευεν φοβούμενος δὲ μὴ Ἰάσων ὁ τοῦ ἀδελφοῦ υἱός

τῆς ἀρχῆς αὐτὸν ἐκβάλλῃ ἐκέλευε τὸν ἥρως helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip κομίζειν

ἐκ τῆς Κολχίδος τὸ χρυσόμαλλον δέρμα Ὁ ἥρως οὐκ ἠναντιοῦτο ἀλλrsquo ἐδήλου

ἕτοιμος εἶναι ἤλπιζε γὰρ διαπράττεσθαι τὸ ἔργον Καὶ πειθώ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ἐπῆγε τὸν Ἄργον τὸν ἄριστον τῶν τότε τεκτόνων παρασκευάζειν αὐτῷ πλοῖον


68

Ὁ Ἄργος ἐπείθετο τῷ ἥρως helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῷ δὲ πλοίῳ ἀπὸ τοῦ τέκτονος

ὄνομα γίγνεται Ἀργώ Ἰάσονος καλοῦντος πολλοὶ τῶν ἥρως helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

παρῆσαν εἰς Ἰωλκόν ὅπου φιλοφρόνως ὑπὸ τοῦ ἥρως helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ἐξενοῦντο ἔπειτα δὲ ἐν τῇ Ἀργώ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πάντες εἰς Κολχίδα

ἔπλεον Οἱ δὲ τοῦ στόλου μέτοχοι ἥρως helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀπὸ τῆς Ἀργώ

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὀνομάζονται Ἀργοναῦται Ἐν Κολχίδι Ἰάσονι ἐν πολλῇ

ἀπορίᾳ ὄντι Μήδεια ἡ τοῦ βασιλέως θυγάτηρ βοήθειαν φέρει καὶ φαρμάκῳ τὸνφυλάττοντα δράκοντα θέλγει Ἔπειτα ὅ τε Ἰάσων καὶ ἡ Μήδεια ἁρπάζουσι τὸ δέρμα καὶ σὺν τοῖς ἑταίροις ἀπέπλεον ἀγόμενοι αὐτὸ εἰς τὴν Ἑλλάδα

NBAdiectivum verbale

A τέος-veacutegű adiectivum verbale szuumlkseacutegesseacuteget fejez ki Lehet szemeacutelyes eacutes szemeacutely-telen Akinek cselekedni kell dativusban aacutell

a) Szemeacutelyes szerkeszteacutesben a nemek szerint -τέος -τέα -τέον veacutegződeacutest vesz fel Akaacutercsak a latinban a gerundivum az adiectivum verbale szenvedő szemleacuteletű iacutegy csak transitiv igeacutekből szerkeszthetőὨφελητέα ἐστιν ἡμῖν ἡ πόλις ndash Meg kell segiacutetenuumlnk a vaacuterost

b) Szemeacutelytelen szerkeszteacutesben legtoumlbbszoumlr a -τέον veacutegű alak hasznaacutelatos de elő-fordul a -τέα is Tulajdonkeacuteppen hiaacutenyos szerkezet hiszen az ἐστίν odaeacutertendő Ez a szerkeszteacutes cselekvő igeacutevel fordiacutethatoacute Az adiectivum verbale alakban szereplő ige vonzata megmaradΤαῦτα ἡμῖν ποιητέον ἐστίν ndash Ezeket nekuumlnk meg kell tennuumlnkΒοηθητέον ἡμῖν ἦν τῇ πόλει ndash Segiacutetenuumlnk kellett a vaacuterosonE szerkezet aacuteltal kifejezett jelenteacutes hasonloacute a δεῖ χρή vezeacuterigeacutekkel szerkesztett accusativus cum infi nitivo jelenteacuteseacutehezΤαῦτα ἡμῖν ποιητέον ἐστί ndash δεῖ ἡμᾶς ταῦτα ποιῆσαι

Fordiacutetaacutes

37 A szoumlvetseacutegeseket nem szabad aacutetadnunk az atheacuteniaknak



69


38 Azt mondta a katonaacuteknak hogy nem szabad lebecsuumllni az ellenseacuteget



39 Meg kell osztani a zsaacutekmaacutenyt a szoumlvetseacutegesekkel (dat)



40 Feleseacuteguumll kellett adnia a laacutenyaacutet egy szegeacuteny emberhez



41 Mindenkeacuteppen tisztelnuumlnk kell azokat akik a hazaacuteeacutert haltak



42 Az alvezeacuterek tovaacutebbiacutetottaacutek a parancsot hogy a seregnek a szoumlvetseacutegesek sege-delmeacutere kell sietni




43 Mindig tisztelni kell a reacutegieket akik megszerezteacutek nekuumlnk ezt a hatalmas biro-dalmat



70



44 Mint egykori vendeacutegbaraacutetomnak uacutegy gondoltam segiacutetenem kell neki



45 Tudtaacutek vagy aacutet kell adni a vaacuterost vagy meg kell halni



46 Koumlrbejaacutert a hiacuter hogy azonnal taacutemadni kell


71

VI Fokozaacutes eacutes adverbiumok(MVM 63ndash66 sect)

Fordiacutetaacutes

1 Minden ember koumlzuumll a legboumllcsebb Soacutekrateacutes


2 Joacutel beszeacutelsz fi uacute de apaacuted boumllcsebben beszeacutelt anyaacuted pedig mindenki koumlzuumll a leg-boumllcsebben




3 Hogy vagy kedveskeacutem Hallgatagabb vagy a csukaacutenaacutel (halnaacutel) Hogy megy so-rotok ndash Joacutel megy sorunk




4 Joacutel van dolga a mostani huszaacuternak


5 Rosszul vagyok a nyelvtani gyakorlatok miatt




72

6 Ἆρα διδακτὸν ἡ ἀρετή Ezt nem lehet csak ilyen egyszerűen mondani




7 Δεῖ σε πρὸς τοὺς φίλους ὡς ἁπλοῦς sup helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εἶναι

8 Τὴν εὐδαιμονίαν τέλος καὶ τέλειον εἶναι λέγομεν πάντῃ πᾶς adv


Fordiacutetaacutes

9 Festina lente


10 Roumlviden mondd amit mondasz



11 Ἐθέλησον ὦ Γοργία κατὰ βραχὺ ἀποκρίνεσθαι ndash Πειράσομαί γε ὡς διὰ

βραχύς sup helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ γάρ φημι μηδένα ἂν ἐν βραχύς comp

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐμοῦ τὰ αὐτὰ εἰπεῖν

12 Θεοφράστου Ἔρως δέ ἐστιν ἀλογίστου τινὸς ἐπιθυμίας ὑπερβολὴ ταχύς

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μὲν ἔχουσα τὴν πρόσοδον βραδύς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

δὲ τὴν ἀπόλυσιν

VI Fokozaacutes eacutes adverbiumok

73

Fordiacutetaacutes

13 A nagy gazdagsaacuteg nem joacute az embernek


14 Sok a gonosz (ember) keveacutes a joacute


15 Boldogok lehettek (lehetőseacutegetek van boldognak lenni) ndash Igazat beszeacutelsz



16 Mineacutel inkaacutebb joacutezan (joacutezan eacuteltű) vagy annaacutel inkaacutebb boldog



17 Mineacutel inkaacutebb havazik annaacutel inkaacutebb hull a hoacute s mineacutel inkaacutebb hull a hoacute annaacutel inkaacutebb hoacutezik -zik -zik






18 ἐπεὶ δὲ τὰ τῶν θεῶν καλός adv helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εἶχεν ἤρχετο πάλιν ὧδε

Ἐτύγχανον λέγων ὅτι πολύς fplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ καλαὶ ἐλπίδες ἡμῖν

εἶεν σωτηρίας πρῶτον μὲν γὰρ ἡμεῖς μὲν ἐμπεδοῦμεν τοὺς τῶν θεῶν ὅρκους


74

οἱ δὲ πολέμιοι ἐπιωρκήκασί τε καὶ τὰς σπονδὰς παρὰ τοὺς ὅρκους λελύκασιν οὕτω δrsquo ἐχόντων εἰκὸς τοῖς μὲν πολεμίοις ἐναντίους εἶναι τοὺς θεούς ἡμῖν δὲ

συμμάχους οἵπερ ἱκανοί εἰσι καὶ τοὺς μέγας mpluracc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ταχύς adv

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μικροὺς ποιεῖν καὶ τοὺς μικροὺς κἂν ἐν δεινοῖς ὦσι σῴζειν

εὐπετής adv helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὅταν βούλωνται

19 ἰὼ Μοῖρα βαρυδότειρα μογεράπότνιά τrsquo Οἰδίπου σκιά

μέλας fsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Ἐρινύς ἦ μεγασθενής τις εἶ

20 καὶ τὸ τῆς μέγας helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip θεᾶς Ἀρτέμιδος ἱερὸν εἰς οὐθὲν

λογισθῆναι μέλλειν τε καὶ καθαιρεῖσθαι τῆς μεγαλειότητος αὐτῆς ἣν ὅλη ἡ Ἀσία καὶ ἡ οἰκουμένη σέβεται Ἀκούσαντες δὲ καὶ γενόμενοι πλήρεις θυμοῦ ἔκραζον

λέγοντες μέγας helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἡ Ἄρτεμις Ἐφεσίων

Fordiacutetaacutes

21 Milyen baacutejos valahaacutenyszor az ember ember



22 Hovaacute-hovaacute baacutejos houmllgyem


23 Gyorsan-gyorsan hozz bort gyorsabban hozd gyere a lehető leggyorsabban




75

24 Ha kisebb dolgot teszel kisebbet is hibaacutezhatsz



25 Ifj an az idősebbekre igyekezz hallgatni



26 Περὶ Κύρου τοῦ νέος comp helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

27 Κῦρος ὁ νεώτερος τῶν μετὰ τὸν παλαιός comp helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Κῦρον

Περσῶν βασιλικός sup helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἦν ἡ γὰρ φύσις λαμπροτάτοις δώροις αὐτὸν ἐκόσμησεν

28 Παῖς ἔτι ὢν φίλος comp helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἦν τῇ μητρὶ ἢ ὁ Ἀρταξέρξης

ὁ πρεσβύτερος ἀδελφός ἐπαιδεύετο δὲ μετὰ τῶν γενναῖος sup helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip παίδων

29 Πάντες γὰρ οἱ τῶν εὐγενής sup helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ ἔντιμος sup

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Περσῶν παῖδες ἐπὶ ταῖς βασιλέως θύραις παιδεύονται

ἵνα τῶν ἄλλων σοφός comp helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τε γίγνωνται καὶ σώφρων comp

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ δεινός comp helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἄρχειν τε καὶ

ἄρχεσθαι

30 Ἔπειτα δὲ Κῦρος ἐν τοῖς νεανίαις ὡς ἁπλοῦς advsup helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἦγε βίον


76

31 Οὐδὲν γλυκύς comp helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἦν αὐτῷ ἢ ἡ τοῦ σώματος ἄσκησις

φιλομαθής sup helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὖν ἦν τῶν πολεμικῶν ἔργων καὶ σπουδαῖος sup

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip θηρευτής

32 Ἐπεὶ δὲ ὁ πατὴρ εἰς Λυδίαν αὐτὸν ἔπεμψε σατράπην ἐν βραχύς sup

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip χρόνῳ φίλος sup helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πᾶσιν ἐγίγνετο

δίκαιος sup helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip γὰρ καὶ ἐγκρατής sup helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἦν

τῶν σατραπῶν καὶ ὁ αὐτὸς τοῖς πλούσιος comp helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ πένης comp


Fordiacutetaacutes

33 A tettek suacutelyosabbak a beszeacutedneacutel


34 Minden koumlzuumll a legmegbiacutezhatatlanabb a szerencse



35 Περὶ Ἀλεξάνδρου τοῦ μέγας helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

36 Φιλίππου τελευτήσαντος Ἀλέξανδρος ὁ υἱὸς αὐτοῦ ἦρξε τῶν Μακεδόνων

Οἱ τὸν βίον τοῦ Ἀλεξάνδρου γράφοντες δίκαιος adv helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτὸν καὶ

μέγας sup helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ ἀγαθός sup helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip λέγουσιν

μέγας comp helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip γὰρ καὶ καλός comp helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

πράγματα ἐποίησε ἢ σύμπαντες οἱ πρότεροι τῶν Μακεδόνων βασιλεῖς


77

37 Ἦν δὲ ὁ Ἀλέξανδρος τὸ μὲν σῶμα ἀγαθός sup helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ φιλόπονος

sup helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὴν δὲ ψυχὴν εὐφυής sup helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ

φιλότιμος sup helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

38 Οὐδὲν αὐτῷ (ὑπέρ) comp helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἦν τῆς δόξης καὶ οὐδὲν ἐχθρός

comp helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοῦ ἀκλεοῦς βίου

39 Ἀεὶ οὖν τῶν μεγίστων καὶ καλλίστων πράξεων ἐπιθυμητὴς ἦν Ἡδονῶν δὲ

τῶν τοῦ σώματος ὡς μικρός sup helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἦν αὐτῷ ἐπιθυμία αἰσχρός

sup helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip γὰρ ἐνόμιζε ταῖς ἡδοναῖς τὸ μὲν σῶμα κακός comp

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὴν δὲ ῥώμην ὀλίγος comp helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ποιεῖν

40 Τὴν δὲ ἀρετὴν μάλιστα ἐν τῷ πολέμῳ ἐδήλου στρατιὰν γὰρ τάττειν ἢ ὁπλίζειν

οὐδεὶς ἦν ἀγαθός comp helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοῖς δὲ πολεμίοις φόβον καὶ ταραχὴν

ἐμβάλλειν οὐδεὶς ταχύς comp helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοὺς δὲ στρατιώτας καὶ

ἐν τοῖς (ἐξ) sup helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip κινδύνοις θαρσύνειν οὐδεὶς ἀγαθός comp


Fordiacutetaacutes

41 Az Irigyseacuteg a legrosszabb eacutes legigazsaacutegtalanabb isten


42 A derekaknaacutel a rosszabbak neacuteha szerencseacutesebbek



78

43 Mindenben legjobb a meacuterteacutek



44 Ἔχων τις δύο κύνας τὸν μὲν θηρεύειν σοφός adv helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

καὶ ταχύς adv helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπαίδευσεν τὸν δὲ οἰκουρὸν πιστός sup

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐποίησεν καὶ δὴ εἴ ποτε ὁ θηρευτικὸς πρὸς θήραν

ἀπερχόμενος ἐπιτήδειος adv helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip συνελάμβανέ τι ἐκ τούτου μέρος

ὁ κύριος καὶ τῷ ἑτέρῳ ἁπλοῦς advsup helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip παρέβαλλεν

45 Ἀγανακτοῦντος δὲ σφόδρα τοῦ θηρευτικοῦ καὶ τὸν ἕτερον χαλεπός advsup

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὀνειδίζοντος ὅτι αὐτὸς ἄσχολος adv helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

μοχθεῖ ὁ δὲ οὐδὲ ποιῶν τοῖς ἑαυτοῦ πόνοις ἐντρυφᾷ ὁ οἰκουρὸς ἔφη raquoΜὴ ἐμοὶ μέμφου ἀλλὰ τῷ δεσπότῃ ὃς οὐ πονεῖν με ἐπαίδευσεν ἀλλrsquo ἀλλοτρίους πόνους ἐσθίεινlaquo

79

VII Neacutevmaacutesok eacutes szaacutemnevek(MVM 67ndash77 sect)

NBPronomen personale demonstrativum

αὐτός αὐτή αὐτό

Jelzői szerkeszteacutesről beszeacuteluumlnk akkor ha az adiectivum (vagy adverbium praeposi-tioacutes főneacutev neacutevmaacutes stb) a főneacutev eacutes a neacutevelő koumlzoumltt aacutell ὁ ἀγαθὸς ἀνήρ ndash a joacute ember vagy ha ugyanez nyomateacutekosan keruumll kifejezeacutesre akkor a főneacutev utaacuten megismeacutetelt neacutevelővel aacutell ὁ ἀνὴρ ὁ ἀγαθός ndash a feacuterfi meacutegpedig a joacute

Abban az esetben ha az adiectivum nem koumlzelebbi meghataacuterozaacutesaacutet adja a főneacutevnek hanem valamit mintegy kijelent roacutela akkor aacutelliacutetmaacutenyi szerkeszteacutesről beszeacuteluumlnk eb-ben az esetben vagy a neacutevelő eleacute vagy a főneacutev moumlgeacute keruumll ἀγαθὸς ὁ ἀνήρ ὁ ἀνὴρ ἀγαθός ndash a feacuterfi aki (ha mivel) joacute

Οἱ Κερκυραῖοι ἐνέπρησαν τὰς σκηνὰς ἐρήμουςndash A kerkyraiak feleacutegetteacutek az elhagyott saacutetrakat (mivel azokat elhagytaacutek)

A birtokos szerkezetek toumlbbnyire a jelzői szerkeszteacutest koumlvetik Az elteacuterő megoldaacutesok-nak sajaacutetos oka van iacutegy ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος ndash az atheacuteniak neacutepe (maacutes neacutepektől megkuumlloumlnboumlztetve) illetve ὁ δῆμος τῶν Ἀθηναίων ndash (a neacutepgyűleacutes maacutes testuumlletektől megkuumlloumlnboumlztetve)

A szerkeszteacutestől fuumlggően egeacuteszen maacutest jelentenek az ἄκρος μέσος ἔσχατος μόνος melleacuteknevek

τὸ ἄκρον ὄρος ndash a magas hegy τὸ ὄρος ἄκρον ἄκρον τὸ ὄρος ndash a hegy csuacutecsaἡ μέση νῆσος ndash a koumlzeacutepső sziget ἡ νῆσος μέση μέση ἡ νῆσος ndash a sziget koumlzepeἡ ἐσχάτη ὕλη ndash a legtaacutevolabbi erdő ἡ ὕλη ἐσχάτη ἐσχάτη ἡ ὕλη ndash az erdő szeacuteleὁ μόνος παῖς ndash az egyetlen fi uacute ὁ παῖς μόνος μόνος ὁ παῖς ndash a fi uacute egyeduumll csak a fi uacute

πᾶσα πόλις ndash (egy) egeacutesz vaacuteros πᾶσα ἡ πόλις ἡ πόλις πᾶσα ndash az egeacutesz vaacuteros ἡ πᾶσα πόλις ndash a vaacuteros teljes egeacuteszeacuteben


80

πᾶσαι πόλεις ndash egeacutesz vaacuterosok vagy az oumlsszes (minden elkeacutepzelhető) vaacuteros πᾶσαι αἱ πόλεις ndash minden (emliacutetett) vaacuteros αἱ πᾶσαι πόλεις ndash a (teljes) vaacuterosok mindenestuumll a vaacuterosok szoumlvetseacutege οἱ πάντες ἄνθρωποι ndash az egeacutesz emberiseacuteg

Hasonloacutean az αὐτός αὐτή αὐτό eseteacutebenjelzői szerkeszteacutesben ὁ αὐτὸς ἀνήρ eacutes ὁ ἀνὴρ ὁ αὐτός ndash ugyanaz a feacuterfi aacutelliacutetmaacutenyi szerkeszteacutesben αὐτὸς ὁ ἀνήρ ὁ ἀνὴρ αὐτός ndash maga a feacuterfi (a feacuterfi maga)

Fordiacutetaacutes

1 Maga a kiraacutelynő jelen volt a seregben



2 Μετrsquo αὐτὴν τὴν ναυμαχίαν ὁ τοῦ ναυάρχου ἀδελφὸς αὐτὸς δέκατος εἰς Σπάρτην ἀπεστάλη




3 Τὰ ὄρη ἀπότομα ὑπὲρ αὐτοῦ τοῦ ποταμοῦ ἐκρέματο



4 Αὐτὰ τὰ ἐναντία σωφροσύνης καὶ ἀκρασίας ἔργα ἐστίν



VII Neacutevmaacutesok eacutes szaacutemnevek

81

5 A diaacutekok nem a tanaacuteroknak hanem oumlnmaguknak (maga maguknak) tanulnak




6 A foumllfeleacute eacutes a lefeleacute vezető uacutet egy eacutes ugyanaz



7 Ugyanazokba a folyoacutekba bele is leacutepuumlnk meg nem is



8 Maga (a mester) mondta


9 Az atheacuteniak maguk toumlbb hajoacutet aacutelliacutetottak a meacuted haacuteboruacuteba mint az egeacutesz maradeacutek goumlroumlgseacuteg




10 Τὸ ὄντως καλὸν οὐ τῇ μὲν καλόν ἐστι τῇ δrsquo αἰσχρόν οὐδὲ πρὸς μὲν τό καλόν πρὸς δὲ τό αἰσχρόν ἀλλrsquo αὐτὸ καθrsquo αὑτὸ μεθrsquo αὑτοῦ ἀεὶ καλόν ἐστιν




82




11 Ha ketten mondjaacutek ugyanazt nem biztos hogy ugyanaz



NBPronomen relativum eacutes participiumok

AttractioAbban az esetben amikor a vonatkozoacute neacutevmaacutes accusativusban aacutellna de a főmondat aacutelliacutetmaacutenya genitivus vagy dativus eseteket vonz (tehaacutet a vonatkozoacuteszoacute amelyre vo-natkozik ezekben az esetekben aacutell) utoacutebbiak gyakran a sajaacutet esetuumlkhoumlz bdquovonzzaacutekrdquo a vonatkozoacute neacutevmaacutest (attractio modi) Ἐχρῆτο ταῖς βίβλοις αἷς εἶχεν (Ἐχρῆτο αἷς εἶχε βίβλοις) ndash Hasznaacutelta a koumlnyveket amelyek megvoltak neki

Ha a főmondatban praepositioacutes vonzat aacutell a praepositio ndash a főmondati mutatoacute neacutev-maacutes eltűneacuteseacutevel ndash a vonatkozoacute neacutevmaacutessal alkot egyseacuteget Ἐξήγγειλεν αὐτῷ περὶ ὧν ἐποίει ndash Jelenteacutest tett neki azokroacutel amiket csinaacutelt

Aacutetalakiacutetaacutes(a minta szerint)

Ἡ Ἀσία πατρίς μοί ἐστιν Τῆς Ἀσίας βασιλεύω Ἡ Ἀσία ἧς βασιλεύω πατρίς μοί ἐστινἈσίας πατρίδος μοι οὔσης βασιλεύω

12 Εὐριπίδου σοφώτερος Σωκράτης ἐστίν Σωκράτης φιλόσοφός ἐστιν




83





13 Σόλων νόμους τοῖς Ἀθηναίοις δίδωσι Οἱ νόμοι ψυχὴ τῆς πολιτείας εἰσίν








14 Πάντων μέτρον ἄνθρωπος Ὁ ἄνθρωπος πάντα τὰ ἐπὶ γῆς ὁρᾷ









84

15 Πάντα ἐκκαλύπτει ὁ χρόνος Ὁ χρόνος πάντα εἰς τὸ φῶς ἄγει








16 Ὁ ἄνθρωπος οὐ γαμεῖ Οὐκ ἔχει κακὰ ὁ ἄνθρωπος





17 Ὁ νέος ἀποθνῄσκει Αὐτὸν φιλοῦσιν οἱ θεοί








85

18 Βέβαια ἡ πόλις ἐστίν Αὐτῆς δίκαιοι οἱ πολῖται







19 Ὁ πλοῦτος ὁ τοῦ δικαίου βέβαιός ἐστιν Αὐτὸν αὐτῷ διδόασιν οἱ θεοί







20 Ὁρᾶτε ἡμᾶς Ὑμῖν πιστεύομεν



21 Σύμβουλος οὐδείς ἐστι βελτίων χρόνου Ὁ χρόνος πάντα ἐκκαλύπτει




86



22 Τοῦ διδασκάλου ἀκούουσιν οἱ μαθηταί Οὗτοι μανθάνουσιν





23 Ἡ πήρα ἔμπροσθέν ἐστιν Αὕτη γέμει ἀλλοτρίων κακῶν








24 Τῷ τόξῳ ὄνομα βιός Αὐτῷ ἔργον θάνατος





87

25 Ποταμοῖς τοῖς ἐμβαίνομέν τε καὶ οὐκ ἐμβαίνομεν Ἡμῖν ἕτερα καὶ ἕτερα ἐπιρρεῖ ὕδαταhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip








26 Σωκράτης ἀεὶ λέγει τὸ ἀληθές Τούτου οὐκ ἔστιν οὐδὲν κάλλιον





27 Θεοῦ χωρὶς οὐδεὶς εὐτυχεῖ βροτῶν ἐκεῖνος τοὺς μὲν δούλους ποιεῖ τοὺς δὲ ἐλευθέρους







88

28 Τίς ἄρα οὗτός ἐστιν Ὁ ἄνεμος καὶ ἡ θάλαττα ὑπακούει αὐτῷ



29 Ζεύς ἐστιν αἰθὴρ καὶ οὐρανὸς καὶ γῆ Οὐκ ἔστιν οὐδὲν ὑπέρτερον Διός





30 Ὁ ἀνὴρ τὴν γυναῖκα ἀφίησι Οὐκ ἐρᾷ αὐτῆς





NB

Abban az esetben ha a vonatkozoacuteszoacute amelyre a vonatkozoacute neacutevmaacutes vonatkozik mutatoacute neacutevmaacutes a mutatoacute neacutevmaacutes kiesik

Fordiacutetaacutes

31 Oszd meg a toumlbbiekkel amid van


32 Ἐμμένομεν οἷς ὡμολογήσαμεν



89

33 Kyros oumlsszes erőivel (azzal amely volt neki) foumllvonult


NBPronomen demonstrativum

1 ὅδε ἥδε τόδε ndash hic ez itt koumlzvetlenuumll (valoacutesziacutenűleg a δε ndash ide jelenteacutesű partiku-laacuteboacutel mint οἶκόνδε οἴκαδε ndash haza)2 οὗτος αὕτη τοῦτο ndash iste ez az a maacuter emliacutetett3 ἐκεῖνος ἐκείνη ἐκεῖνο ndash ille az ott ama (ismertre hiacuteresre mutat) A κε megegye-zik azzal a mutatoacute eacutertelmű partikulaacuteval amely a latinban az ecce szoacuteban is megvan Az ε tovaacutebbi mutatoacute partikula amely az ἐ-χθές χθές ndash tegnap szoacuteban is jelen van

Főneacutevre mutatva a neacutevelő hasznaacutelata koumltelező de a neacutevmaacutes sohasem aacutellhat a neacutevelő eacutes a főneacutev koumlzoumltt ταῦτα τὰ δῶρα τὰ δῶρα ταῦτα ἐκείνη ἡ νῆσος ἡ νῆσος ἐκείνη ἥδε ἡ ὁδός ἡ ὁδὸς ἥδε

Ha a οὗτος eacutes ἐκεῖνος neacutevmaacutesok egymaacutessal szembe aacutelliacutetva szerepelnek a mondatban akkor gyakorta előbbi utoacutebbi vagy emez amaz jelenteacutest hordoznak

Τῶν στρατηγῶν ἐκεῖνος μὲν ἀνδρειότερος ἦν οὗτος δὲ εὐτυχέστερος

Ha a οὗτος eacutes ὅδε mutatoacute neacutevmaacutesok aacutellnak egymaacutes mellett akkor az előbbi a meg-előző toumlrteacuteneacutesekre dolgokra az utoacutebbi az elkoumlvetkezendőkre utal

Ὁ μὲν ταῦτα ἤρετο ὁ δὲ τάδε ἀπεκρίνατο

A neacutevelő eredeti jelenteacuteseacuteben mutatoacute neacutevmaacutes volt (vouml Homeacuteros) Keacutesőbb a mutatoacute jelenteacutes elhomaacutelyosult neacutehol azonban eredeti jelenteacuteseacutevel talaacutelkozunkοἱ μὲν οἱ δὲ ndash egyesek maacutesok

Οἱ μὲν ἔμενον οἱ δὲ ἀπῆλθον ὁ μὲν φιλεῖ τὴν δόξαν ὁ δὲ τὸ ἀργύριον

Abban az esetben ha a mondat ὁ δέ οἱ δέ ndash ő ők viszont feluumlteacutessel kezdődik ak-kor a neacutevelő egy a koraacutebbiakban szereplő alanyra vonatkozik de nem a koumlzvetlenuumll megelőző mondat alanyaacutera

Οἱ Πέρσαι τῶν Μιλησίων ἐκράτησαν οἱ δὲ μετῴκησαν


90

A harmadik szemeacutelyben oumlnaacutelloacute birtokos neacutevmaacutes nincs ebben az eacutertelemben a visszahatoacute neacutevmaacutes genitivusa hasznaacutelatos ἑαυτοῦ mint suus illetve az αὐτοῦ Hasonloacutekeacuteppen az első eacutes maacutesodik szemeacutelyekben a birtokos neacutevmaacutes helyett elő-fordul a szemeacutelyes neacutevmaacutes genitivusa ἐμοῦ ἡμῶν

A visszahatoacute neacutevmaacutes genitivusa ἐμαυτοῦ ἑαυτοῦ a neacutevelő eacutes a főneacutev koumlzoumltt aacutell miacuteg a toumlbbi a főneacutev moumlgoumltt aacutellἀπῆλθον εἰς τὴν ἐμὴν οἰκίανἀπῆλθεν εἰς τὴν ἑαυτοῦ οἰκίανἦλθον εἰς τὴν οἰκίαν αὐτοῦἀπέλθετε πρὸς τὴν οἰκίαν ὑμῶν vagy πρὸς τὴν ὑμετέραν οἰκίαν

Fordiacutetaacutes

34 Maga a hadvezeacuter nem akarta megtaacutemadni ezt a sereget



35 Az igazsaacuteg joacute de az emberek nem mindig szeretik a joacutet




36 Ezek az urak (despotaacutek) felszabadiacutetottaacutek sajaacutet szolgaacuteikat



37 Egyesek maacuter megeacuterkeztek maacutesok induloacuteban voltak




91

38 Maga a kiraacutely hirdette ki ezeket az oumlsszes polgaacuternak



39 Odaadta nekik a sajaacutet lovaacutet


40 Nem akartam elfogadni a lovaacutet


41 A goumlroumlgoumlk haacuteromszor győzedelmeskedtek ugyanabban a haacuteboruacuteban



42 A theacutebaiak megmentetteacutek sajaacutet vaacuterosukat de nem akaroacutedzott nekik harcolni Hellaseacutert




43 Mi magunk mindig ugyanazokat az ajaacutendeacutekokat akartuk kapni



44 Mindannyian elmentuumlnk a sajaacutet otthonunkba




92

45 Nem akartam neki adni a kardomat



46 Voltak akik a vaacuterosban maradtak maacutesok viszont kivonultak az ellenseacuteg ellen



47 Mi magunk oumlnszaacutentunkboacutel adtuk a peacutenzuumlnket a szegeacutenyeknek



48 Azok a katonaacutek meacuteltoacuteak a legnagyobb elismereacutesre



49 A kardot odaadta a hadvezeacuternek a lovat viszont nem akarta



50 Ezeket jelentettem magaacutenak a kiraacutelynak


51 Uacutegy gondolom hogy ezek az aacuteruloacutek ugyanazt a buumlnteteacutest eacuterdemlik




93

52 Aacutetadta nekik a hajoacutekat eacutes a tengereacuteszeket is



53 Egyesek jobban szeretik az aranyat mint a becsuumlletet maacutesok ezt ruacutet dolognak tartjaacutek




54 Oumlnkeacutent adtam sok peacutenzt ezeknek a szegeacutenyeknek



55 A fi aacutet nem akarta elkuumlldeni szolgaacutet kuumlldoumltt haacutet



56 Mi aacutetadjuk majd neked az aranyunkat te viszont el fogod kuumlldeni nekuumlnk a gabonaacutet




57 Azt a peacutenzt magam kaptam az apaacutemtoacutel




94

58 Hallgassaacutetok ezt is ndash Ezeket meghallvaacuten a hiacuternoumlk a koumlvetkezőket mondta



59 Ama Th emistokleacutes


60 Ezen a foumlldoumln minden Isten ajaacutendeacuteka nem szabad haacutet visszaeacutelni ezekkel az ajaacuten-deacutekokkal




61 Az Isten mindannyiunk atyja


62 Maacutesnak maacutes kedves minket a sajaacutet dolgaink titeket a ti dolgaitok oumlrvendez-tetnek meg




63 Bennem benned eacutes mindannyiunkban halhatatlan a leacutelek




95

64 Semmi sem annyira a mieacutenk mint oumlnmagunk



65 Nem kis (a legkisebb) reacutesze a boumllcsesseacutegnek az oumlnismeret (az oumlnmagunkat is-mereacutes)



66 Vedd uacutegy hogy ami az enyeacutem az a tied


67 A boumllcs magaacuteban hordja a vagyonaacutet



68 A fukar nem eacutelvezi a javakat amelyeket biacuter



69 A fukar emberek nem hasznaacuteljaacutek javaikat amelyeket megszereztek



70 Eurybiadeacutes elmenekuumllt a hajoacuteival (a hajoacutekkal amelyeket biacutert)




96

71 Nincs olyan aki nem oumlroumlmmel van egyuumltt azokkal a taacutersaival akiket a leginkaacutebb szeret



72 A legreacutegibb tengeri uumltkoumlzet amelyről tudunk a korinthosiak eacutes a kerkyraiak koumlzoumltt zajlott (a korinthosiakeacute volt a kerkyraiak ellen)



73 Az embert ne csak annak alapjaacuten iacuteteacuteld meg amit tesz hanem abboacutel is amit (tenni) akar



74 A joacutek a joacute tettekeacutert csereacutebe amelyeket eacuteletuumlkben tettek a boldogok szigeteit lakjaacutek




75 A spaacutertaiak (lakedaimoacuteniak) amioacuteta megszerezteacutek a tengeren a hatalmat maacuter nem eacuteltek az őseiktől kapott toumlrveacutenyekkel eacutes azok mellett a szokaacutesok mellett sem maradtak meg amelyeket koraacutebban gyakoroltak (biacutertak)





97




76 Az atheacuteniak Sziciacuteliaacuteban győzelmi emleacutekoszlopot aacutelliacutetottak arroacutel a győzelemről amelyet az etruszkok arattak az ellenseacuteg gyalogsaacutegaacuten





Kiegeacutesziacuteteacutes(a megfelelő mutatoacute neacutevmaacutesokkal)

77 Ὁ σοφὸς τὸ κακῶς παθεῖν οὐ τοσοῦτον φοβεῖται ὅσον τὸ κακῶς ποιῆσαι

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip γὰρ αἴτιον helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

78 Δράκοντος ἦν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὁ νόμος ὁ ἁρπαγῆς ἢ κλοπῆς δίκην ὀφλὼν θανάτῳ ζημιούσθω

79 Οἱ Καρχηδόνιοι Κρόνῳ ἀνθρώπους ἔθυον καὶ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἔνιοι αὐτῶν υἱούς

80 Τίς ἂν ἀγνοοίη Ἐφιάλτην helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὃς τὴν Ἑλλάδα τοῖς Πέρσαις

προὔδωκε καὶ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὑπὸ βασιλέως ἀργυρίῳ διεφθαρμένος

NBPronomen reciprocum

ἀλλήλους ἀλλήλας ἄλληλα ndash egymaacutest koumllcsoumlnoumlsen jelenteacutesben Előfordul helyette a visszahatoacute neacutevmaacutes is ha a koumllcsoumlnoumls kapcsolatban reacutesztvevőknek e kapcsolaton kiacutevuumll eső maacutes ndash ἄλλος-toacutel valoacute kuumlloumlnbseacutegeacuten van a hangsuacutely


98

Τίνας πίστεις πρὸς τοὺς ἄλλους εὑρήσομεν εἰ τὰς πρὸς ἡμᾶς αὐτοὺς γεγενημένας οὕτως λύσομενndash Milyen hiteluumlnk lesz maacutesok előtt ha az egymaacutes koumlzoumltt leacutetrejoumltt megaacutellapodaacutesokat iacutegy foumllruacutegjuk

Kiegeacutesziacuteteacutes(koumllcsoumlnoumls eacutes visszahatoacute neacutevmaacutesokkal)

81 Αἱ μέλιτται ἐνίοτε helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μάχονται καὶ τοῖς κέντροις

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τιτρώσκουσιν

82 Ξέρξου τῷ ἀναριθμήτῳ στρατῷ τὸν Ἑλλήσποντον διαβάντος οἱ Ἕλληνες

διαλυσάμενοι τὰς πρὸς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἔχθρας ἐπὶ τὸν βάρβαρον ἐτράποντο

83 Συνθήκας ἐποιησάμεθα πρὸς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ ὅρκους ἰσχυροὺς

ὠμόσαμεν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

84 Οἱ τῶν Ἀθηναίων πολῖται ἀντὶ τοῦ συνεργεῖν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὰ

συμφέροντα ἀλλήλους πολλάκις ἔβλαπτον καὶ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μᾶλλον

ἐφθόνουν ἢ τοῖς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀνθρώποις

85 Οἱ ὄντως φίλοι εὐνοϊκῶς helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip διαλέγονται καὶ

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip προνοοῦσι καὶ ἐν τοῖς μεγίστοις κινδύνοις

NBA leggyakoribb egymaacutesra vonatkozoacute neacutevmaacutesok

τοιοῦτος ndash οἷος = olyan ndash amilyenτοσοῦτος ndash ὅσος = akkora ndash amekkoraοὕτως ndash ὡς = uacutegy ndash ahogyὅπου (οὗ) ndash ἐκεῖ (ἐνταῦθα) = ahol ndash ottὅτε (ὁπότε ἡνίκα) ndash τότε = amikor ndash akkorὅσῳ ndash τοσούτῳ vagy ὅσον ndash τοσοῦτον = mineacutel ndash annaacutel amennyire ndash annyira


99

Kiegeacutesziacuteteacutes(egymaacutesra vonatkozoacute neacutevmaacutessal)

86 Οἱ Ἀθηναῖοι οὔτrsquo εὐφωνίᾳ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip διαφέρουσι τῶν ἄλλων

οὔτε σωμάτων μεγέθει καὶ ῥώμῃ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip φιλοτιμίᾳ ἥπερ μάλιστα

παροξύνει πρὸς τὰ καλὰ καὶ ἔντιμα

87 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀπολελείμμεθα καὶ τοῖς ἔργοις καὶ ταῖς διανοίαις τῶν

προγόνων helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οἱ μὲν ὑπὲρ τῆς τῶν ἄλλων σωτηρίας τήν τε

(ἑαυτῶν) πατρίδα ἐκλιπεῖν ἐτόλμησαν καὶ μαχόμενοι τοὺς βαρβάρους ἐνίκησαν ἡμεῖς δrsquo οὐδrsquo ὑπὲρ τῆς ἡμετέρας αὐτῶν πλεονεξίας κινδυνεύειν ἀξιοῦμεν

Fordiacutetaacutes

88 A lelki versenyek annyival jobbak a testiekneacutel amennyivel a leacutelek jobb a testneacutel




89 Olyanoknak kell lennuumlnk maacutesokkal szemben amilyennek mi is maacutesokat meacutel-taacutenyolunk veluumlnk szemben




90 Ahogy baraacutetod jelenleacuteteacuteben beszeacutelsz uacutegy gondolj raacute taacutevolleacuteteacuteben is




100

91 Palameacutedeacutes aki igaztalanul veszett el olyan eleacutegteacutetelt kapott az istenektől ami-lyet senki maacutes




92 Ahol a legtoumlbb a toumlrveacuteny ott szokott lenni a legtoumlbb jogtalansaacuteg




NBPronomen indefi nitum

Τὶς τὶ sohasem aacutell a mondat eacuteleacuten Valaki (aliquis) eacutes egy bizonyos (quidam) jelenteacutesei mellett (Σωκράτης τις) a koumlvetkező jelenteacutesaacuternyalatokat hordozhatja1 az ember λέγοι τις ἄν ndash azt mondhatnaacute az ember2 hozzaacutevetőlegesen koumlruumllbeluumll πόσοι τινες ἑκατόν τινες ndash Koumlruumllbeluumll haacutenyan Mintegy szaacutezan3 egyfajta amolyan olyanforma πτωχός τις ndash amolyan koldusforma4 valami valamilyen rendkiacutevuumlli θαυμαστή τις ἀνδρεία ndash valami rendkiacutevuumllien baacute-mulatos viteacutezseacuteg δεινή τις δύναμις ndash valami rendkiacutevuumlli keacutepesseacuteg

Hasonloacutean adverbiumok mellett διαφερόντως τι ἀδικεῖσθαι ndash valamilyen egyeduumll-aacutelloacute moacutedon seacuterelmet szenvedni

Fordiacutetaacutes

93 Oumlregem uacutegy tűnik mondasz valamit Oumlregem uacutegy tűnik nem mondasz sem-mit




101

94 Koumlruumllbeluumll haacutenyan vagytok Mintegy neacutegyen vagy oumlten



95 Egyfajta vaacutegyakozaacutes Valamifeacutele koldus vagy foumlldoumlnfutoacute


96 Kinek-kinek maacutes tetszik


97 Ugyanazokroacutel maacuteskor maacuteskeacuteppen


98 Ki-ki maacuteshonnan joumltt


99 Maacutes maacutesra alkalmasabb


100 Az Isten minden embernek munkaacutet rendelt kinek-kinek maacutest



101 Konoacuten hol erre hol arra vonulva pusztiacutetotta az ellenseacuteg orszaacutegaacutet




102

102 Hannibal az egyik szemeacutere vak volt


103 Egyiket sem dicseacuterem sem a vakmerőt sem a hitvaacutenyt



104 Melyik koumlteleacutek erősebb a keacutenyszer vagy a vaacutegy



105 Heacuterakleacutes mivel keacutet utat laacutetott az egyik a gyoumlnyoumlreacute a maacutesik az ereacutenyeacute volt nem tudta mi lenne jobb melyikre forduljon




106 Aki keacutet nyulat uumlldoumlz (a keacutet tapsit uumlldoumlző) egyszerre az alighanem egyiket sem fogja meg



Kiegeacutesziacuteteacutes(helyettesiacutetse a kettő szaacutemnevet 1-gyel 3-mal 4-gyel)

107 Ἐκ δυοῖν πηγῶν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ῥεῖ ὁ ποταμός


103

108 Δύο ποταμοὶ ῥέουσι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip διὰ τῆς πόλεως

109 Μετὰ δυοῖν φίλων helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἥκω εἰς τὴν πατρίδα μου

110 Δύο ἐστὸν ἐστὶν γένη helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀνδρῶν τε καὶ θεῶν

111 Δύο νύκτας helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μένει ὁ ἰατρός

112 Δύο κύνας helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἑκάστῳ δίδωμι

113 Δύο δένδρα ἵστησι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πρὸ τοῦ οἴκου

Fordiacutetaacutes

114 Valamelyiket a kettő koumlzuumll Vagy el kell menekuumllni vagy meg kell halni


115 Senki sem szolgaacutelhat keacutet urat


116 Egy fecske nem csinaacutel nyarat (tavaszt)


117 Egy mindenkieacutert mindenki egyeacutert



104

118 Keacutetszer kettő neacutegy


119 Empedokleacutes azt mondja hogy neacutegy elem van tűz levegő viacutez foumlld



120 Dikaiarchos azt mondja hogy a leacutelek a neacutegy elem harmoacuteniaacuteja



121 A neacutegy aacutellamforma neve egyeduralom a legjobbak uralma a kevesek uralma neacutepuralom




122 Δὶς καὶ τρὶς τὸ καλόν τὸ δὲ κακὸν οὐδrsquo ἅπαξ



123 A tiacutez a nyolcnaacutel kettővel toumlbb


124 Haacuteromszor haacuterom mennyi Kilenc



105

125 Neacutegyszer neacutegy az tizenhat


126 Az atheacuteniak 2000 neheacutezgyalogost kuumlldtek Poteidaiaacuteba eacutes Kalliast Kalliadeacutes fi aacutet oumltoumldmagaacuteval hadvezeacuterkeacutent





127 Egy asszony neacutegy szuumlleacutesben huacuteszat szuumllt mert oumltoumlt-oumltoumlt szuumllt raacuteadaacutesul toumlbbseacuteguumlk eacutelt




Kiegeacutesziacuteteacutes(a megfelelő szaacutemnevekkel)

128 Στρατόνικος ὁ κιθαρῳδὸς διδάσκων γὰρ κιθαριστάς ἐπειδὴ ἐν τῷ διδασκαλείῳ

εἶχεν 9 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μὲν εἰκόνας τῶν Μουσῶν τοῦ δὲ Ἀπόλλωνος 1

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μαθητὰς δὲ 2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πυνθανομένου

τινὸς πόσους ἔχοι μαθητάς ἔφη σὺν τοῖς θεοῖς 12 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

129 Τῶν ἑπτὰ νήσωνhellip Σικελία μέν ὡς λόγος

ἐστὶν μεγίστη 2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Σαρδώ 3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Κύρνος 4 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δrsquo ἡ Διὸς Κρήτη τροφός


106

Εὔβοια 5 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip στενοφυής 6 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ΚύπροςΛέσβος δὲ τάξιν 7 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐν ταῖσδrsquo ἔχει

130 Σοφοκλῆς τοὺς χορευτὰς ἐποίησεν ἀντὶ ιβrsquo helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ιεrsquo

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ τὸν γ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὑποκριτὴν ἐξηῦρεν

131 Σοφοκλῆς ἔγραψε δράματα ὥς φησιν Ἀριστοφάνης ὁ γραμματικός ρλrsquo


132 Περὶ τὸν αὐτὸν χρόνον ὡς Εὐριπίδης ἀπέθανε καὶ Σοφοκλῆς ποιητὴς τραγῳδιῶν

ἔτη βιώσας rsquo helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip νίκας δrsquo ἔχων ιηrsquo helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

133 Ἀμίλκων ἐξέπλευσεν ἐκ τῆς Καρχηδόνος ἔχων πεζὴν μὲν δύναμιν οὐκ

ἐλάττω τῶν 300000 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ναῦς δὲ μακρὰς πλείους τῶν 200

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ χωρὶς πολλὰς ναῦς φορτίδας τὰς κομιζούσας τὴν

ἀγοράν ὑπὲρ τὰς 3000 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

134 Εἷς ὁ πατήρ παῖδες 12 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῶν δὲ ἑκάστῳ

παῖδες 2 x 30 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip διάνδιχα εἶδος ἔχουσαι

αἱ μὲν λευκαὶ ἔασιν ἰδεῖν αἱ δrsquo αὖτε μέλαιναι

Τῆς Μητρὸς τῶν θεῶν ὡς ὁ ὕμνος λέγει ἦντὸ μὲν ἥμισυ τοὐρανοῦτὸ δrsquo ἥμισυ γαίαςπόντου τε τρίτον μέρος

Igeragozaacutesok

109

VIII Neacutehaacuteny magaacutenhangzoacutes tő(MVM 93 sect)

NB

A tőhangzoacute nemcsak az imperfecta actioacuteban hanem mindenuumltt maacutesutt is roumlvid kiveacuteve az activ eacutes medialis aoristosi eacutes futurum alakokat


1 περὶ τῷ χωρίῳ δεδιότες παρακαλέω Apraetipfplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τε

εὐθὺς ἐς τὴν Λακεδαίμονα τοὺς ξυμμάχους καὶ κατεβόων ἔρχομαι Aaoptmplur

nom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῶν Ἀθηναίων ὅτι σπονδάς τε λύω Apfptmplurnom

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εἶεν καὶ ἀδικοῖεν τὴν Πελοπόννησον Αἰγινῆταί τε

φανερῶς μὲν οὐ πρεσβευόμενοι δεδιότες τοὺς Ἀθηναίους κρύφα δὲ οὐχ ἥκιστα (Th uc 167)

2 διότι τοὺς Ἀθηναίους ἐνόμιζον διπλοῦν τὸν πόλεμον ἔχοντας πρός τε σφᾶς καὶ Σικελιώτας εὐκαθαιρετωτέρους ἔσεσθαι καὶ ὅτι τὰς σπονδὰς προτέρους

λύω Apfinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἡγοῦντο αὐτούς ἐν γὰρ τῷ προτέρῳ πολέμῳ

σφέτερον τὸ παρανόμημα μᾶλλον γίγνομαι aoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὅτι τε ἐς Πλάταιαν ἦλθον Θηβαῖοι (Th uc 718)

NB

καλε- eacutes κλη- tő a καλέω-ban


3 εὔπαις εὐειδής εἰ δὲ πρὸς τούτοισι ἔτι τελευτάω Afutsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

τὸν βίον εὖ οὗτος ἐκεῖνος τὸν σὺ ζητέεις ὁ ὄλβιος καλέω Ppfinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

110

Igeragozaacutes

ἄξιός ἐστι πρὶν δrsquo ἂν τελευτάω Aaoconisg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπέχω Aaoinf

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μηδὲ καλέω Aipfinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip κω ὄλβιον

ἀλλrsquo εὐτυχέα Τὰ πάντα μέν νυν ταῦτα συλλαβεῖν ἄνθρωπον ἐόντα ἀδύνατόν ἐστι (Her 132)

4 Πειθομένων δὲ καὶ ταῦτα τῶν Μήδων οἰκοδομέει τείχεα μεγάλα τε καὶ καρτερά

ταῦτα τὰ νῦν Ἀγβάτανα καλέω Ppraespfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἕτερον ἑτέρῳ

κύκλῳ ἐνεστεῶτα Μεμηχάνηται δὲ οὕτω τοῦτο τὸ τεῖχος ὥστε ὁ ἕτερος τοῦ ἑτέρου κύκλος τοῖσι προμαχεῶσι μούνοισί ἐστι ὑψηλότερος (Her 198)

NB

Az αἰνέω eacutes αἰδέω ige mindenuumltt roumlvid tőhangzoacutet mutat


5 ΝΕ Ἴτω ποήσω πᾶσαν αἰσχύνην ἀφείς

ΟΔ Ἦ μνημονεύεις οὖν ἅ σοι παραινέω Aaosg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ΝΕ Σάφrsquo ἴσθrsquo ἐπείπερ εἰσάπαξ συναινέω Aaosg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ΟΔ Σὺ μὲν μένων νυν κεῖνον ἐνθάδrsquo ἐκδέχουἐγὼ δrsquo ἄπειμι μὴ κατοπτευθῶ παρών(Soph Phil 120 skk)

6 ΦΙ Ἔα με πάσχειν ταῦθrsquo ἅπερ πάσχω Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip με δεῖ

ἃ δrsquo αἰνέω Aaosg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μοι δεξιᾶς ἐμῆς θιγών

πέμπειν πρὸς οἴκους ταῦτά μοι πράττω Aaoimpersg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τέκνον

καὶ μὴ βράδυνε μηδrsquo ἐπιμιμνῄσκω Paoconisg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἔτιΤροίας(Soph Phil 1397 skk)

111

VIII Neacutehaacuteny magaacutenhangzoacutes tő

NB

A tőhangzoacute mindenuumltt roumlvid a passiv alakokban bdquopassiv sigmardquo jelenik meg amely neacutehol a tő reacutesze


7 Καλλίαν ἐκεῖνον τὸν δημόσιον καὶ τοιούτους ἀνθρώπους μίμους γελοίων καὶ ποιητὰς αἰσχρῶν ᾀσμάτων ὧν εἰς τοὺς συνόντας ποιοῦσιν εἵνεκα τοῦ γελάω Pao

inf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τούτους ἀγαπᾷ καὶ περὶ αὑτὸν ἔχει καίτοι ταῦτα καὶ

εἰ μικρά τις ἡγεῖται μεγάλrsquo ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι (Dem 219)

NB

Hosszuacute tőhangzoacute mellett bdquopassiv sigmardquo is felbukkan


8 τὰς διασφάγας τῶν ὀρέων ἐνδείμας ὁ βασιλεὺς πύλας ἐπrsquo ἑκάστῃ διασφάγι

ἔστησε ἀποκλείω Ppfptnsggen helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δὲ τοῦ ὕδατος τῆς διεξόδου

τὸ πεδίον τὸ ἐντὸς τῶν ὀρέων πέλαγος γίνεται ἐνδιδόντος μὲν τοῦ ποταμοῦ ἔχοντος δὲ οὐδαμῇ ἐξήλυσιν (Her 3117)

9 Τούτου τοῦ πελάγεος τὸ στόμα ἐστὶ εὖρος τέσσερες στάδιοι μῆκος δὲ τοῦ

στόματος ὁ αὐχήν τὸ δὴ Βόσπορος καλέω Ppraespfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip κατrsquo

ὃ δὴ ζεύγνυμι Ppraetpfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἡ γέφυρα ἐπὶ σταδίους εἴκοσι καὶ

ἑκατόν ἐστι τείνει δrsquo ἐς τὴν Προποντίδα ὁ Βόσπορος Ἡ δὲ Προποντίς ἐοῦσα εὖρος μὲν σταδίων πεντακοσίων (Her 485)

10 Τὴν δὲ Θεσσαλίην λόγος ἐστὶ τὸ παλαιὸν εἶναι λίμνην ὥστε γε συγκλείω Ppfptfsg

acc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πάντοθεν ὑπερμήκεσι ὄρεσι τὰ μὲν γὰρ αὐτῆς πρὸς

τὴν ἠῶ ἔχοντα τό τε Πήλιον ὄρος καὶ ἡ Ὄσσα ἀποκλείω Asg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip συμμίσγοντα τὰς ὑπωρείας ἀλλήλοισι (Her 7129)

112

Igeragozaacutes

11 ἴστε δήπου τοῦτrsquo ἀκοῇ ὅτι τὴν πόλιν ἐκλιπόντες καὶ κατακλείω Paoptmplurnom

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εἰς Σαλαμῖνα ἐκ τοῦ τριήρεις ἔχειν πάντα μὲν τὰ σφέτερrsquo

αὐτῶν καὶ τὴν πόλιν τῇ ναυμαχίᾳ νικήσαντες σῴζω Aaoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πολλῶν δὲ καὶ μεγάλων ἀγαθῶν (Dem 2213)

12 ἔστιν ὑπὲρ τριάκοντα τάλανθrsquo ἡ πρόσοδος μὴ πολεμουμένης εἰ πολεμήσεται

δέ οὐδὲ ἕν ἐκ δὲ τῶν ἐμπορίων ἃ τότrsquo ἂν κλείω Paooptsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

πλεῖν ἢ διακόσια ὥστε τί βουλόμενος μικρὰ λαμβάνειν καὶ πολεμεῖν ἂν αἱρέω

Maooptsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐξὸν τὰ πλείω καὶ φίλος εἶναι θαυμάζειν

φήσουσιν (Dem 23110)

NB

A tő ϝ (υ)-ja az imperfecta actioacuteban nem jelentkezik a toumlbbi actioacuteban jelen van (pl νέω)


13 ὅμως γε νεῖ οὐδὲν ἧττον Πάνυ μὲν οὖν Οὐκοῦν καὶ ἡμῖν νέω adiverb

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ πειράω adiverb helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip σῴζεσθαι ἐκ τοῦ

λόγου ἤτοι δελφῖνά τινα ἐλπίζοντας ἡμᾶς ὑπολαβεῖν ἂν ἤ τινα ἄλλην ἄπορον σωτηρίαν (Plat Resp 453d)

NB

A χέ(ϝ)ω χευ- eacutes χῠ- toumlvet mutat A futurum eacutes az aoristos σ keacutepző neacutelkuumll aacutell

113



14 ΜΗ τοὐντεῦθεν ἡμῖν τέκνα γὰρ κατακτείνω Afutsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

τἄμrsquo οὔτις ἔστιν ὅστις ἐξαιρέω Mfutsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

δόμον τε πάντα συγχέω Aaoptfsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Ἰάσονοςἔξειμι γαίας φιλτάτων παίδων φόνονφεύγουσα καὶ τλᾶσrsquo ἔργον ἀνοσιώτατον(Eur Med 792 skk)

15 ΧΟ ὦ τάλας ὅσον κακὸν ἔχει δόμοςδάκρυσί μου βλέφαρα καταχέω Paoptnplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τέγγεται σᾶι τύχαιτὸ δrsquo ἐπὶ τῶιδε πῆμα φρίσσω πάλαι(Eur Hipp 852 skk)

16 Περὶ τῶν Σιβυλλείων χρησμῶν

Ὅτε Ταρκύνιος τῶν Ῥωμαίων ἐβασίλευε γυνή τις ἐσθῆτα οὐκ ἐγχωρίαν ἐνδύω Apf

ptfsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἧκε πρὸς αὐτὸν βίβλους ἐννέα φέρουσα μεστὰς

τῶν καλέω Ppfptmplurgen helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Σιβυλλείων χρησμῶν ἡ δὲ γυνή

ὡς ἔνιοι λέγουσιν Ἀμάλθεια καλέω Paosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

17 Ἥκουσα οὖν πρὸς τὸν βασιλέα παραινέω Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτῷ ὠνεῖσθαι τὰς βίβλους

18 Οὐκ ἐθέλοντος δὲ τοῦ Ταρκυνίου τῆς αἰτηθείσης τιμῆς ὠνήσασθαι αὐτάς ἡ γυνὴ τρεῖς ἐξ αὐτῶν ἀπέσπασε καὶ ἐπrsquo ἐσχάρᾳ ἔνθα διὰ τὸ ἄρτι τυθῆναι πῦρ

ἔτι ἐφλέγετο κατακαίω Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ τὰς λοιπὰς φέρουσα

τῆς αὐτῆς ἐπώλει τιμῆς γελάω Paoptfsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δέ ὅτι τὴν αὐτὴν τιμὴν αἰτεῖ περὶ τῶν ἐλαττόνων πάλιν τρεῖς βίβλους κατακαίω Aaosg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ περὶ τῶν λοιπῶν τὸ ἴσον ᾔτει χρυσίον

114

Igeragozaacutes

19 Τοτὲ δὲ ὁ Ταρκύνιος οὐκέτι γελάω Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀλλὰ

αἰδέομαι Paoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὴν γυναῖκα προσκαλέω Μaosg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοὺς οἰωνοσκόπους καὶ τί χρὴ πράττειν ἠρώτησεν

20 Κἀκεῖνοι ἀκούσαντες τὸ πρᾶγμα ἐκέλευσαν τὸν βασιλέα ἀποτελέσαι τῇ γυναικὶ τὸ χρυσίον ὅσον ᾔτει καὶ τοὺς περιόντας τῶν χρησμῶν ὠνεῖσθαι Καὶ ὁ

μὲν Ταρκύνιος τὰ κελεύω Ppfptnpluracc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐτέλεσεν

21 Αἱ δὲ βίβλοι αὐτίκα ἐν τῷ Διὸς νεῴ τῷ ἐν Καπιτωλίῳ λιθίνῃ κίστῃ ἐγκλείω Pao

plur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ δύο ἐπιφανεῖς Ῥωμαῖοι ἄνδρες κελεύω Paoplur3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὴν φυλακὴν καὶ ἐπιστασίαν τῶν χρησμῶν ἔχειν

22 Ὕστερον δὲ ἐπεὶ ἡ βασιλεία καταλύω Paosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὁ δῆμος δέκα ἄνδρας τῶν ἐπιφανεστάτων φύλακας τῶν χρησμῶν ἐποίησεν ἦσαν δὲ οὗτοι

οἱ ἄνδρες καὶ ἐξηγηταὶ τῶν χρησμῶν διασείω Paoptfsggen helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

γὰρ τῆς πόλεως δεινοῖς πάθεσι πρὸς τὰ χράω Paoptnpluracc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ἐν ταῖς βίβλοις ἐτρέποντο ἐρευνῶντες τίνα τρόπον τῇ πόλει τὸν ὄλεθρον ἀρκέω

Aaooptplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ τὸν δῆμον τῶν κακῶν λύσειαν

23 Ἰσχυρᾶς ποτε σιτοδείας ἐν Ῥώμῃ οὔσης Πομπήϊος εἰς Σικελίαν πλέω Aao

sg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἵνα σῖτον τῷ ἄστει κομίζοι μέλλοντος δὲ αὐτοῦ

πάλιν ἀποπλέω Mfutinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὁ ἄνεμος σφοδρῶς πνέω Aaosg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ οἱ κυβερνῆται φοβούμενοι μὴ ἡ ναῦς καταδύω Paooptsg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὤκνησαν ὁ δὲ οὐδὲν τρέω Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ἀλλὰ κελεύσας τὴν ἄγκυραν ἀνασπάω Paoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀναβοάω Aao

sg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πλέω Aipfinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀνάγκη ζῆν οὐκ

ἀνάγκη

115

IX T-hanguacute toumlvek(MVM 96ndash97 sect)

NB

Maacutessalhangzoacutes toumlvű igeragozaacutes ndash verba impura az imperfectum tő eacutes az igető nem egyenlő Az imperfecta actio ragozaacutesa az imperfectum tő alapjaacuten teljesen a παιδεύω peacuteldaacutejaacutet koumlveti Ellenben az instans eacutes perfecta actioacutekban az igető a kuumlloumlnboumlző keacutepzők hataacutesaacutera hangvaacuteltozaacutesokat szenved Gyenge (keacutepzőkkel toumlrteacutenő) eacutes erős (keacutepzőtlen uacuten koumltőhangzoacutes) keacutepzeacutes egyaraacutent előfordul ezekneacutel az igeacutekneacutel

A neacutemahanguacute toumlvek T- K- P-hangra veacutegződnek Azaz sorrendben foghangok (zoumlngeacutetlen t th eacutes zoumlngeacutes d dh) torokhangok (zoumlngeacutetlen k kh eacutes zoumlngeacutes g gh stb) ajakhangok (zoumlngeacutetlen p ph eacutes zoumlngeacutes b bh) Aacuteltalaacuteban a ζω-veacutegűek (a hangot jelentők kiveacuteteleacutevel pl κράζω) a T-hanguacute ττω-veacutegűek (eacutes a hangot jelentő ζω-veacutegűek) a K-hanguacute πτω-veacutegűek a P-hanguacute toumlvekhez tartoznak

T-hanguacute toumlvek az igető veacutegeacuten aacutelloacute τ δ θ a hangtani toumlrveacutenyek szerint a rago-zaacutesban σ eacutes κ előtt nyom neacutelkuumll kiesik μ eacutes maacutesik T-hang előtt σ-vaacute lesz


1 πλάττω Aimpersg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοίνυν μίαν μὲν ἰδέαν θηρίου ποικίλου

καὶ πολυκεφάλου ἡμέρων δὲ θηρίων ἔχοντος κεφαλὰς κύκλῳ καὶ ἀγρίων καὶ δυνατοῦ μεταβάλλειν καὶ φύειν ἐξ αὑτοῦ πάντα ταῦτα Δεινοῦ πλάστου ἔφη τὸ ἔργον ὅμως δέ ἐπειδὴ εὐπλαστότερον κηροῦ καὶ τῶν τοιούτων λόγος πλάττω Ppf

impersg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Μίαν δὴ τοίνυν ἄλλην ἰδέαν λέοντος μίαν δὲ

ἀνθρώπου πολὺ δὲ μέγιστον ἔστω τὸ πρῶτον καὶ δεύτερον τὸ δεύτερον Ταῦτα

ἔφη ῥᾴω καὶ πλάττω Ppraespfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Plat Resp 588cndashd)

2 τόδε ἤδη ἐπεσκέψω ὡς οἵ τε φύσει λογιστικοὶ εἰς πάντα τὰ μαθήματα ὡς ἔπος εἰπεῖν ὀξεῖς φύονται οἵ τε βραδεῖς ἂν ἐν τούτῳ παιδευθῶσιν καὶ γυμνάζω Mao

116

Igeragozaacutes

coniplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip κἂν μηδὲν ἄλλο ὠφεληθῶσιν ὅμως εἴς γε τὸ ὀξύτεροι αὐτοὶ αὑτῶν γίγνεσθαι πάντες ἐπιδιδόασιν Ἔστιν ἔφη οὕτω (Plat Resp 526b)3 ἔπειτα δὲ αὐτῷ οἱ μὲν γυμνάζω Maoptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ

χρισάμενοι οἱ δὲ καὶ λουσάμενοι παρῆλθον (Xen Symp 17)

4 καὶ χειμῶνος μὲν ἐν στέγῃ γυμνάζω Mfutsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὅταν δὲ ἄγαν καῦμα ᾖ ἐν σκιᾷ (Xen Symp 218)

5 Πείραιε Κλυτίδη σὺ δέ μοι τά περ ἄλλα μάλιστα

πείθω Mipfsg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐμῶν ἑτάρων οἵ μοι Πύλον εἰς ἅμrsquo ἕποντο

(Hom Od 15540 sk)

6 ὥστrsquo ἐὰν ἔμοιγε πείθω Mipfconiplur2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὐ τοὺς εὐεργέτας

καθὸ δύνασθε τῆς πατρίδος ἀποστερήσετε (Lys 345)

7 πῶς τίς τοι πρόφρων ἔπεσιν πείθω Mipfconisg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Ἀχαιῶνἤ ὁδὸν ἐλθέμεναι ἤ ἀνδράσιν ἶφι μάχεσθαι(Hom Il 1150 sk)

8 ἀλλὰ διαμένω λέγων ἐξ ὧν ἐγὼ μὲν πολλῶν ἐλάττων εἰμὶ παρrsquo ὑμῖν ὑμεῖς δrsquo εἰ

πείθω Mfutoptplur2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μοι μείζους ἂν εἴητε (Dem 871)

9 Τοὺς μὲν θεοὺς φοβοῦ τοὺς δὲ γονεῖς τίμα τοὺς δὲ φίλους αἰσχύνου τοῖς δὲ

νόμοις πείθω Mipfimpersg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Τὰς ἡδονὰς θήρευε τὰς μετὰ δόξης (Isocr 116)

10 ἀλλrsquo ἄγεθrsquo ὡς ἂν ἐγὼ εἴπω πείθω Mipfconiplur1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πάντεςφεύγωμεν σὺν νηυσὶ φίλην ἐς πατρίδα γαῖαν οὐ γὰρ ἔτι Τροίην αἱρήσομεν εὐρυάγυιαν(Hom Il 2139 skk)

11 ΑΠ καὶ γὰρ κτανεῖν σrsquo πείθω Aaosg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μητρῷον δέμας(Aesch Eum 87)

117

IX T-hanguacute toumlvek

12 ΧΟ τοιαῦτrsquo ἔδρασας καὶ Φέρητος ἐν δόμοις

Μοίρας πείθω Aaosg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀφθίτους θεῖναι βροτούς(Aesch Eum 723 sk)

13 ὁ Νυμφόδωρος τόν τε ἐπὶ Θρᾴκης πόλεμον ὑπεδέχετο καταλύσειν πείθω Afut

inf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip γὰρ Σιτάλκην πέμπειν στρατιὰν Θρᾳκίαν Ἀθηναίοις

ἱππέων τε καὶ πελταστῶν ξυνεβίβασε δὲ καὶ τὸν Περδίκκαν τοῖς Ἀθηναίοις καὶ

Θέρμην αὐτῷ πείθω Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀποδοῦναι ξυνεστράτευσέ τε εὐθὺς Περδίκκας(Th uc 229)

14 ΧΟ πρὸς τοῦ δrsquo πείθω Paosg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ τίνος βουλεύμασιν

ΟΡ τοῖς τοῦδε θεσφάτοισι μαρτυρεῖ δέ μοι(Aesch Eum 593 sk)

15 εἴ τε μὴ παύσεται ὀλίγους μὲν αὐτὸν τῶν ἐχθρῶν ἐς φιλίαν προσάξεσθαι πολὺ

δὲ πλείους τῶν φίλων πολεμίους ἕξειν καὶ ὁ μὲν πείθω Paosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

τε καὶ Χίων ἄνδρας ὅσους εἶχεν ἔτι ἀφῆκε καὶ τῶν ἄλλων τινάς (Th uc 332)

16 οὔκουν ἐγὼ πείθω Paosg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τε ταῦτα ὑπὸ σοῦ καὶ

παρεγενόμην ἄνδρας ἄγων σοι ὡς ἦν δυνατὸν πλείστους τε καὶ ἀρίστους (Xen Cyr 55)

NB

σπένδω az igető -νδ veacutegződeacutese minden esetben poacutetloacutenyuacutejtaacutest eredmeacutenyez Iacutegy σπείσω ἔσπεισα stb

118

Igeragozaacutes


17 Τῶν δὲ δυώδεκα βασιλέων δικαιοσύνῃ χρεωμένων ἀνὰ χρόνον ὡς ἔθυσαν ἐν τῷ ἱρῷ τοῦ Ἡφαίστου τῇ ὑστάτῃ τῆς ὁρτῆς μελλόντων κατασπένδω Afutinf

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὁ ἀρχιερεὺς ἐξήνεικέ σφι φιάλας χρυσέας τῇσί περ

ἐώθεσαν σπένδω Aipfinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἁμαρτὼν τοῦ ἀριθμοῦ ἕνδεκα

δυώδεκα ἐοῦσι Ἐνθαῦτα ὡς οὐκ εἶχε φιάλην ὁ ἔσχατος ἑστεὼς αὐτῶν Ψαμμήτιχος περιελόμενος τὴν κυνέην ἐοῦσαν χαλκέην ὑπέσχε τε καὶ σπένδω Apraetipfsg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Οἱ δὲ ἐν φρενὶ λαβόντες τό τε ποιηθὲν ἐκ Ψαμμητίχου

καὶ τὸ χρηστήριον τὸν χαλκέῃ σπένδω Aaoptmsgacc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτῶν

φιάλῃ τοῦτον βασιλέα ἔσεσθαι μοῦνον Αἰγύπτου (Her 2151)

18 αὐτὰρ ἐπεὶ σπένδω Aaoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τε πίον θrsquo ὅσον ἤθελε θυμός(Hom Od 3342)

19 Τισσαφέρνης μὲν ὤμοσεν Ἀγησιλάῳ εἰ σπένδω Maooptsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἕως ἔλθοιεν οὓς πέμψειε πρὸς βασιλέα ἀγγέλους διαπράξεσθαι αὐτῷ ἀφεθῆναι αὐτονόμους τὰς ἐν τῇ Ἀσίᾳ πόλεις Ἑλληνίδας Ἀγησίλαος δὲ ἀντώμοσε σπονδὰς ἄξειν ἀδόλως (Xen Ag 110)

20 Λακεδαιμόνιοι δὲ αἰσθόμενοι τοὺς Κορινθίους μέλλοντας σπένδω Mfut

inf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πρὸς τὸ Ἄργος πέμπουσι πρέσβεις ἐς τὴν Κόρινθον

βουλόμενοι προκαταλαβεῖν τὸ μέλλον (Th uc 530)

21 ῝Ως ἔφαθrsquo οἳ δὲ ἕκαστος ἑλὼν δέπας ἀμφικύπελλον

σπένδω Aaoptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip παρὰ νῆας ἴσαν πάλιν ἦρχε δrsquo Ὀδυσσεύς(Hom Il 9656 sk)

119


22 ἀλλὰ μένrsquo ὄφρά κέ τοι μελιηδέα οἶνον ἐνείκω

ὡς σπένδω Aaoconisg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Διὶ πατρὶ καὶ ἄλλοις ἀθανάτοισι(Hom Il 6258 sk)

23 ὣς φάτο Ποντόνοος δὲ μελίφρονα οἶνον ἐκίρνανώμησεν δrsquo ἄρα πᾶσιν ἐπισταδόν οἱ δὲ θεοῖσιν

σπένδω Aaoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μακάρεσσι τοὶ οὐρανὸν εὐρὺν ἔχουσιν(Hom Od 1353 skk)

24 καὶ τὸν Ἱππίαν ὕστερον ἐσαγαγὼν ὥσπερ σπένδω Maosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ἐπειδὴ ἔνδον ἦν ξυλλαμβάνει καὶ κατατοξεύει (Th uc 334)

25 Ἀκαρνᾶνες δὲ καὶ Ἀμφίλοχοι ἀπελθόντων Ἀθηναίων καὶ Δημοσθένους τοῖς ὡς Σαλύνθιον καὶ Ἀγραίους καταφυγοῦσιν Ἀμπρακιώταις καὶ Πελοποννησίοις

ἀναχώρησιν σπένδω Maoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Th uc 3114)

26 ὅτι δrsquo ἂν τούτων παραβαίνωσιν ἑκάτεροι καὶ ὁτιοῦν τότε λελύσθαι τὰς

σπονδάς σπένδω Ppfinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δὲ αὐτὰς μέχρι οὗ ἐπανέλθωσιν οἱ

ἐκ τῶν Ἀθηνῶν Λακεδαιμονίων πρέσβεις (Th uc 416)

NB

σῴζω-nak keacutet igetoumlve van a σῳδ-boacutel csupaacuten a medialis praesens perfectum σέσῳσμαι ndash meg vagyok mentve ndash szaacutermazik A toumlbbi alak a σω- tőből


27 ἐπεὶ δὲ προσήλασαν πρῶτον μὲν αὐτῶν ἐπυνθάνετο ὁ Κῦρος εἰ σῴζω Paoopt

plur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οἱ πάντες αὐτῷ (Xen Cyr 44)

28 ΚΛ τί γὰργυναικὶ τούτου φέγγος ἥδιον δρακεῖν

120

Igeragozaacutes

ἀπὸ στρατείας ἄνδρα σῴζω Aaoptmsggen helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip θεοῦπύλας ἀνοῖξαι(Aesch Ag 601 skk)

29 πῶς γὰρ οὐκ αἰσχρόν μᾶλλον δrsquo εἴ τις ἔστιν ὑπερβολὴ τούτου τοὺς σῴζω

Apfptmpluracc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἡμᾶς τότε καὶ τὴν σῴζω Aipfptfsgacc

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip περὶ ἡμῶν ψῆφον θεμένους τούτους τῶν ἐναντίων

τετυχηκέναι διὰ τούτους καὶ περιῶφθαι τοιαῦτα πεπονθότας οἷrsquo οὐδένες ἄλλοι τῶν Ἑλλήνων τίς οὖν ὁ τούτων αἴτιος τίς ὁ ταῦτα φενακίζω Aaoptmsgnom

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὐχ οὗτος (Dem 1966)

30 οὕτω μοι προθύμως ἐβοήθησας ὡς νῦν τὸ μὲν ἐπrsquo ἐμοὶ οἴχομαι τὸ δrsquo ἐπὶ σοὶ

σῴζω Mpraespfsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Xen Cyr 54)

31 ΗΛ Ὦ φίλταται γυναῖκες ὦ πολίτιδεςὁρᾶτrsquo Ὀρέστην τόνδε μηχαναῖσι μὲν

θανόντα νῦν δὲ μηχαναῖς σῴζω Mpfptmsgacc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Soph El 1227 skk)

NB

A futurum atticum T-hanguacute toumlvekből Az ίζω-veacutegű igeacutek ha kettőneacutel toumlbb szoacute-tagboacutel aacutellnak akkor activ eacutes medialis futurumukat oumlsszevonaacutessal keacutepezhetik -ιῶ -ιοῦμαι Idetartozik az άζω-veacutegű βιβάζω is


32 Πρὸς δὲ τούτοις ἃ νῦν ἀπολαβεῖν οὐ δυνάμεθα διὰ πολέμου καὶ πολλῆς

δαπάνης ταῦτα διὰ πρεσβείας ῥᾳδίως κομίζω Mfutplur1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Μὴ γὰρ οἴεσθε Φίλιππον ὑπὲρ Ἀμφιπόλεως πολεμήσειν (Isocr 822)

121


33 καὶ τὴν Βοιωτίαν ἐξέλιπον Ἀθηναῖοι πᾶσαν σπονδὰς ποιησάμενοι ἐφrsquo ᾧ

τοὺς ἄνδρας κομίζω Mfutplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ οἱ φεύγοντες Βοιωτῶν

κατελθόντες καὶ οἱ ἄλλοι πάντες αὐτόνομοι πάλιν ἐγένοντο (Th uc 1113)

34 Ἀλλrsquo οὐδrsquo ἐκ τῶν πολεμίων ἐλύσω οὐδένα Ἀλλrsquo οὐδὲ τὰ ἀναθήματα ἃ Μενέξενος τριῶν ταλάντων ποιησάμενος ἀπέθανε πρὶν ἀναθεῖναι εἰς πόλιν

κομίζω Apraespfsg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Is 544)

35 κἀγὼ μὲν ὁ τάλας νεκρὸν ἀντὶ νυμφίου κομίζω Maosg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

καὶ ἔθαψα τηλικοῦτος ὢν ἄρτι γενειάσκοντα τὸν ἄριστον παῖδα τὸν ἀγαπητόν (Xen Cyr 46)

36 Φιλονικεῖν μοι ἔφη δοκεῖς ὦ Σώκρατες τὸ ἐμὲ εἶναι τὸν ἀποκρινόμενον

χαρίζομαι futsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὖν σοι καὶ λέγω ὅτι ἐκ τῶν ὡμολογημένων

ἀδύνατόν μοι δοκεῖ εἶναι (Plat Prot 360e)

37 οἱ μὲν ἐφrsquo οἷς χαρίζομαι futplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ταῦτrsquo ἔλεγον οἱ δrsquo ἐξ

ὧν ἔμελλον σωθήσεσθαι (Dem 964)

38 ἢν δὲ αἰσθάνωνταί σε ἄλλα ἢ τὰ γενόμενα λέγοντα νομίζω Afutplur3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip σε καὶ αὐτὸν καταδικάζειν σεαυτοῦ πάντα τὰ ἔσχατα

παθεῖν ἢν ἐγὼ τἀληθῆ πύθωμαι (Xen Cyr 31)

39 τοὺς δὲ καταβεβλημένως ζῶντας καὶ μηδενὸς ἄλλου φροντίζοντας πλὴν ὅπως ἀσελγῶς ἀπολαύσονται τῶν καταλειφθέντων τούτους δὲ μισήσετε καὶ

προδότας νομίζω Afutplur2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ τῆς πόλεως καὶ τῆς τῶν

προγόνων δόξης (Isocr 15305)

40 ΙΣ προσλαμβάνεικῆδός τε καινὸν καὶ ξυνασπιστὰς φίλους

122

Igeragozaacutes

ὡς αὐτίκrsquo Ἄργος ἢ τὸ Καδμείων πέδον

πάλῃ καθέξων ἢ πρὸς οὐρανὸν βιβάζω Afutptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Ταῦτrsquo οὐκ ἀριθμός ἐστιν ὦ πάτερ λόγωνἀλλrsquo ἔργα δεινά τοὺς δὲ σοὺς ὅποι θεοὶ

πόνους κατοικτίζω Afutplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὐκ ἔχω μαθεῖν(Soph OC 378 skk)

123

X K- eacutes P-hanguacute toumlvek(MVM 98 sect)

NB

K-hang + σ ξ P-hang + σ ψ μ előtt γ μ előtt μ τ előtt κ τ előtt π θ előtt χ θ előtt φ

Az activ perfectum mindig erős keacutepzeacutesű neacutehaacuteny esetben pedig az activ aoristos is Utoacutebbi esetben a praeteritum-ragok keacutepző neacutelkuumll koumltőhangzoacuteval jaacuterulnak az ige-tőhoumlz A perfectumban gyakran nincs keacutepző (κ) a ragok α illetve ει koumltőhangzoacute-val koumlzvetlenuumll jaacuterulnak a reduplikaacutelt perfectum tőhoumlz A tőbeacuteli magaacutenhangzoacute eacutes a veacutegső maacutessalhangzoacute gyakran hangmaacutesulaacutest szenved A passiv aoristosban szinteacuten előfordul az erős keacutepzeacutes tehaacutet a θ(η) keacutepző hiaacutenyzik


1 Ἐπελάθου ἦν δrsquo ἐγώ πάλιν ὦ φίλε ὅτι νόμῳ οὐ τοῦτο μέλει ὅπως ἕν τι γένος

ἐν πόλει διαφερόντως εὖ πράττω Afutsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀλλrsquo ἐν ὅλῃ τῇ

πόλει τοῦτο μηχανᾶται ἐγγενέσθαι (Plat Resp 519e)

2 καὶ ταῦτα μετὰ πόνων πάντα καὶ κινδύνων διrsquo ὅλου τοῦ αἰῶνος μοχθοῦσι καὶ ἀπολαύουσιν ἐλάχιστα τῶν ὑπαρχόντων διὰ τὸ αἰεὶ κτᾶσθαι καὶ μήτε ἑορτὴν

ἄλλο τι ἡγεῖσθαι ἢ τὸ τὰ δέοντα πράττω Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ξυμφοράν

τε οὐχ ἧσσον ἡσυχίαν ἀπράγμονα ἢ ἀσχολίαν ἐπίπονον (Th uc 170)

3 Τῶν δὲ πρότερον ἔργων μέγιστον πράττω Paosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὸ

Μηδικόν καὶ τοῦτο ὅμως δυοῖν ναυμαχίαιν καὶ πεζομαχίαιν ταχεῖαν τὴν κρίσιν ἔσχεν (Th uc 123)

4 τὰ δrsquo ἔργα τῶν πράττω Paoptnplurgen helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐν τῷ πολέμῳ οὐκ

ἐκ τοῦ παρατυχόντος πυνθανόμενος ἠξίωσα γράφειν οὐδrsquo ὡς ἐμοὶ ἐδόκει ἀλλrsquo οἷς τε αὐτὸς παρῆν καὶ παρὰ τῶν ἄλλων ὅσον δυνατὸν ἀκριβείᾳ περὶ ἑκάστου ἐπεξελθών (Th uc 122)

124

Igeragozaacutes

5 λαβὼν τριακοσίους στατῆρας Φωκαιᾶς ἀνήλωσα εἰς τοὺς στρατιώτας ἵνα πρᾶξίς

τις πράττω Paooptsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ ὑμῖν καὶ ἐκείνοις συμφέρουσα περὶ

τούτων μοι δικάζεται ὡς πατρικὸν κομίζω Mpfptmsgdat helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

χρέως παρὰ τῆς πόλεως τῆς Μυτιληναίων (Dem 4036ndash37)

6 Ἐγὼ τοίνυν ἔφη ὁ Τιγράνης εἰ μὲν ἄγασαι τοῦ πατρὸς ἢ ὅσα βεβούλευται ἢ

ὅσα πράττω Apraespfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πάνυ σοι συμβουλεύω τοῦτον

μιμεῖσθαι (Xen Cyr 31)

7 Ἐὰν δὲ δὴ καὶ ἀγαθὰ πράττω Apfptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip σοι δῆλος ὦ

καὶ προθυμούμενος πρᾶξαι ὡς ἐγὼ πλεῖστα ἐδυνάμην οὐκ ἂν καὶ ἐπαίνου σοι ἄξιος εἴην μᾶλλον ἢ μέμψεως (Xen Cyr 55)

8 Ἄνδρες φίλοι καὶ σύμμαχοι τοῖς μὲν θεοῖς οὐδὲν ἂν ἔχοιμεν μέμψασθαι τὸ μὴ

οὐχὶ μέχρι τοῦδε πάντα ὅσα ηὐχόμεθα καταπράττω Apfinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Xen Cyr 75)

9 οὐδεὶς αὐτῶν ἠξίωσε τὰ πράττω Ppfptnpluracc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εἰπεῖν ἀδίκως

πράττω Ppfinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πρὶν δυστυχησάσης τῆς πόλεως καὶ στάσεως

γενομένης Δικαιογένης οὑτοσί πείθω Paoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὑπὸ Μέλανος τοῦ Αἰγυπτίου (Is 57)

10 Ἐξ ἀρχῆς οὖν ὑμῖν ὅπως ἂν δύνωμαι διηγήσομαι τὰ πράττω Ppfptnpluracc

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Isocr 173)

11 ΚΗ εὖ γὰρ πράττω Ppraespfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ταῦτα δrsquo ἐν πολλῷ χρόνῳτὰ μέν τις ἂν λέξειεν εὐπετῶς ἔχειντὰ δrsquo αὖτε κἀπίμομφα τίς δὲ πλὴν θεῶνἅπαντrsquo ἀπήμων τὸν διrsquo αἰῶνος χρόνον(Aesch Ag 551 skk)

125

X K- eacutes P-hanguacute toumlvek

12 ΧΟ φεῦ φεῦ πράττω Ppraespfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip κοὐ κατώρθωνται τέχναιδέσποινα τῆς σῆς προσπόλου κακῶς δrsquo ἔχει(Eur Hipp 680 sk)

13 ΚΡ Τόνδrsquo ἀπάξομαι λαβώνΧΟ Δεινὸν λέγεις σύ ΚΡ Τοῦτο νῦν πράττω Mfutpfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἢν μή μrsquo ὁ κραίνων τῆσδε γῆς ἀπειργάθῃ(Soph OC 860 skk)

14 τὸν δrsquo αὖ Τηλέμαχος πεπνυμένος ἀντίον ηὔδαΕὔμαιrsquo ἦ μάλα τοῦτο ἔπος θυμαλγὲς ἔειπες

πῶς γὰρ δὴ τὸν ξεῖνον ἐγὼν ὑποδέχομαι futsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οἴκῳ(Hom Od 1668 skk)

15 ἀλλrsquo ἄγε νῦν μάστιγα καὶ ἡνία σιγαλόεντα

δέχομαι aoimpersg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐγὼ δrsquo ἵππων ἀποβήσομαι ὄφρα μάχωμαι(Hom Il 5226 sk)

16 καὶ οὕτως ὑπrsquo ἐμοῦ εἰς τὴν οἰκίαν εἰσδέχομαι Paoptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ὡς ἐνεμόμεθα τὰ πατρῷα ἀξιοῦντος ἐμοῦ ἀπολαβεῖν τὴν τῆς μητρὸς προῖκα ἀντενεκάλουν καὶ οὗτοι καὶ ἔφασαν ὀφείλεσθαι καὶ τῇ αὑτῶν μητρὶ τὴν ἴσην προῖκα (Dem 4014)

17 ΧΟ ἄνασσrsquo Ἀθάνα τίνα με φῂς ἔχειν ἕδραν

ΑΘ πάσης ἀπήμονrsquo οἰζύος δέχομαι ipfimpersg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δὲ σύ

ΧΟ καὶ δὴ δέχομαι Ppraespfsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τίς δέ μοι τιμὴ μένει

ΑΘ ὡς μή τινrsquo οἶκον εὐθενεῖν ἄνευ σέθεν(Aesch Eum 892 skk)

18 καὶ τὴν πόλιν ἐὰν μὲν ἡσυχάζῃ τρίβω Mfutinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τε

αὐτὴν περὶ αὑτὴν ὥσπερ καὶ ἄλλο τι καὶ πάντων τὴν ἐπιστήμην ἐγγηράσεσθαι ἀγωνιζομένην δὲ αἰεὶ προσλήψεσθαί τε τὴν ἐμπειρίαν καὶ τὸ ἀμύνεσθαι οὐ λόγῳ ἀλλrsquo ἔργῳ μᾶλλον ξύνηθες ἕξειν (Th uc 618)

126

Igeragozaacutes

19 ἠπείγετο ἐπιθέσθαι τῇ πείρᾳ καὶ οἱ ξυντομωτάτην ἡγεῖτο διαπολέμησιν ἢ γὰρ κατορθώσας ἕξειν Συρακούσας ἢ ἀπάξειν τὴν στρατιὰν καὶ οὐ τρίβω Mfutinf

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἄλλως Ἀθηναίους τε τοὺς ξυστρατευομένους καὶ τὴν

ξύμπασαν πόλιν (Th uc 742)

20 πάντων δὲ φανερώτατος Βρασίδας ἐγένετο τριηραρχῶν γὰρ καὶ ὁρῶν τοῦ χωρίου χαλεποῦ ὄντος τοὺς τριηράρχους καὶ κυβερνήτας εἴ που καὶ δοκοίη δυνατὸν εἶναι σχεῖν ἀποκνοῦντας καὶ φυλασσομένους τῶν νεῶν μὴ συντρίβω Aao

coniplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐβόα λέγων ὡς οὐκ εἰκὸς εἴη ξύλων φειδομένους

τοὺς πολεμίους ἐν τῇ χώρᾳ περιιδεῖν τεῖχος πεποιημένους (Th uc 411)

21 αὐτὰρ τοὺς ἄλλους κλήρῳ πεπαλέσθαι ἄνωγονὅς τις τολμήσειεν ἐμοὶ σὺν μοχλὸν ἀείρας

τρίβω Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐν ὀφθαλμῷ ὅτε τὸν γλυκὺς ὕπνος ἱκάνοι

(Hom Od 9331 skk)

22 ΟΙ κατεύχομαι δὲ τὸν δεδρακότrsquo εἴτε τιςεἷς ὢν λέληθεν εἴτε πλειόνων μέτα

κακὸν κακῶς νιν ἄμορον ἐκτρίβω Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip βίον (Soph OT 246 skk)

23 εὐτελέστερα δὲ τάδrsquo εἶναι βραχεῖ μορίῳ τῆς δαπάνης καὶ ἅμα μετὰ τῆς ἑαυτοῦ ἀσφαλείας αὐτοὺς περὶ ἑαυτοὺς τοὺς Ἕλληνας κατατρίβω Aaoinf

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Th uc 846)

24 Πῶς γὰρ ἂν γένοιντο σύμμετροι (sc ποιηταί) τοιούτοις ἀνδράσιν οἳ τοσοῦτον μὲν τῶν ἐπὶ Τροίαν στρατευσαμένων διήνεγκαν ὅσον οἱ μὲν περὶ μίαν πόλιν

στρατεύσαντες ἔτη δέκα διατρίβω Aaoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οἱ δὲ τὴν ἐξ

ἁπάσης τῆς Ἀσίας δύναμιν ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ κατεπολέμησαν οὐ μόνον δὲ τὰς

αὑτῶν πατρίδας διασῴζω Aaoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀλλὰ καὶ τὴν σύμπασαν

Ἑλλάδrsquo ἠλευθέρωσαν (Isocr 483)

127


25 Καὶ ἐκείνην μὲν ἀπῆγόν τινες τῶν τοῦ Κρίτωνος βοῶσάν τε καὶ κοπτομένην ὁ δὲ Σωκράτης ἀνακαθιζόμενος εἰς τὴν κλίνην συνέκαμψέ τε τὸ σκέλος καὶ ἐκτρίβω Aao

sg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῇ χειρί καὶ τρίβω Aipfptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ἅμα Ὡς ἄτοπον ἔφη ὦ ἄνδρες ἔοικέ τι εἶναι τοῦτο ὃ καλοῦσιν οἱ ἄνθρωποι ἡδύ (Plat Phaed 60andashb)

26 τῶν οὐδέν τοι ἐγὼ κρύπτω Afutsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἔπος οὐδrsquo ἐπικεύσω(Hom Od 4350)

27 πορφύρεον δrsquo ἄρα κῦμα περιστάθη οὔρεϊ ἶσον

κυρτωθέν κρύπτω Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δὲ θεὸν θνητήν τε γυναῖκα(Hom Od 11243 sk)

28 ἀλλrsquo ἄγεθrsquo ὡς ἂν ἐγὼ εἴπω πειθώμεθα πάντεςἀσπίδες ὅσσαι ἄρισται ἐνὶ στρατῷ ἠδὲ μέγισταιἑσσάμενοι κεφαλὰς δὲ παναίθῃσιν κορύθεσσι

κρύπτω Aaoptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip χερσὶν τε τὰ μακρότατrsquo ἔγχεrsquo ἑλόντες ἴομεν (Hom Il 14370 skk)

29 ΛΙ Ἀλλrsquo ὦ φίλη δέσποινrsquo ἐπεί σε μανθάνωθνητὴν φρονοῦσαν θνητὰ κοὐκ ἀγνώμονα

πᾶν σοι φράσω τἀληθὲς οὐδὲ κρύπτω Mfutsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Soph Trach 472 skk)

30 Μηδὲν ἀποκρύπτεσθε μήθrsquo ὧν κέκτησθε μήθrsquo ὧν ποιεῖτε μήθrsquo ὧν μέλλετε

πράττειν εἰδότες ὅτι περὶ τὰ κρύπτω Ppfptnpluracc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῶν

πραγμάτων ἀναγκαῖόν ἐστιν πολλοὺς φόβους γίγνεσθαι (Isocr 352)

128

XI Erős activ eacutes medialis aoristos(MVM 99 sect)

NB

Erős keacutepzeacutesűnek nevezik ezt az aoristost mert nincs a gyenge keacutepzeacutesre jel-lemző σ aoristos-keacutepzője A praeteritum-ragok keacutepző neacutelkuumll ε ο koumltőhang-zoacutekkal jaacuterulnak az igetőhoumlz (a gyenge fokuacute tőhoumlz) A ragozaacutes gyakorlatilag koumlveti a praeteritum imperfectum illetve az imperfecta actio ragozaacutesaacutet Iacutegy a coniunctivusban a megnyuacutejtott koumltőhangzoacutes alakokat (ω η) az optativusban az ο koumltőhangzoacuteval οι kettőshangzoacutet keacutepező ι moacutedjelet talaacuteljuk Az activ impe-rativusban (hasonloacutean az imperfecta alakhoz) a singularis 2 szemeacutelyben nem jelenik meg az eredeti θι szemeacutelyrag csupaacuten az ε koumltőhangzoacute

Hangsuacutelyozaacutes tekinteteacuteben vannak azonban elteacutereacutesek Az activ infi nitivus parti-cipium medialis infi nitivus eacutes a medialis imperativus singularis 2 szemeacutelyben Tudniillik ezek az alakok a koumltőhangzoacutet hangsuacutelyozzaacutek

λιπ-έ-εν gt λιπεῖν (ipf λείπειν)λιπ-ό-ντ gt λιπών (ipf λείπων) λιπ-ό-ντjα gt λιπ-ό-νσα gt λιποῦσα (ipf λείπουσα) λιπόν (ipf λεῖπον)λιπ-έ-σθαι (ipf λείπεσθαι)λιπ-έ-σο gt λιποῦ (ipf λείπου)

Ezekben az alakokban az eredeti hangsuacutely őrződoumltt meg Az indoeuroacutepai alap-nyelvben ebben az aoristosban a tő hangsuacutelytalan volt az indicativusban az aug-mentum kapta a hangsuacutelyt Az igekoumltős alakok is megtartjaacutek az egyszerűek alakjait ἀποβαλεῖν Az eredeti hangsuacutely meacuteg oumlt activ imperativus singularis 2 szemeacutelyű alakban is megmaradt ἰδέ εὑρέ λαβέ ἐλθέ εἰπέ

Fordiacutetaacutes

1 A troacutejaiak a tornyokroacutel koumlveket dobaacuteltak



129

XI Erős activ eacutes medialis aoristos

2 Pandaros nyiacutellal meglőtte Menelaost



3 Haacutet megtalaacuteltad a feacutel szandaacutelomat amit elvesztettem ndash Megtalaacuteltam de fi gyelj oda nehogy ismeacutet elvesziacutetsd




4 Ne hallgass mindenre eacutes ne tanulj meg mindent



5 Az ember meacuteg ellenseacutegeitől is tanulhat eacutertelmeset



6 Veni vidi vici



7 ἐχθρὸς γάρ μοι κεῖνος ὁμῶς Ἀΐδαο πύλῃσιν

ὅς χrsquo ἕτερον μὲν κεύθῃ ἐνὶ φρεσίν ἄλλο δὲ λέγω Aao2conisg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Hom Il 9312 sk)

8 Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

130

Igeragozaacutes

ἁγιάζω Paoimpersg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὸ ὄνομά σου

ἔρχομαι Aao2impersg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἡ βασιλεία σου

γενηθήτω τὸ θέλημά σουὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆςΤὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶνὡς καὶ ἡμεῖς ἀφήκαμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν

καὶ μὴ εἰσφέρω Aao2conisg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἡμᾶς εἰς πειρασμόν

ἀλλὰ ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ (Ev Matt 69ndash13)

9 ὑπερήδομαι Paosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῇ κηδεμονίᾳ ὁ Πέρσης καὶ

προστάττω Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐς τὸν θάλαμον ἀνελθοῦσαν ἀναμεῖναι

αὐτόν ἣ δὲ ἔδρασε ταῦτα ἐπεὶ δὲ ἐπανῆλθε τὴν τοῦ εὐνούχου στολὴν ἐπὶ τῇ

μελαίνῃ περιάπτω Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῇ Ἀσπασίᾳ καί πως πρέπω Aao

sg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτῇ καὶ τὰ τοῦ μειρακίου καὶ ἔτι μᾶλλον τὰ τῆς

ὥρας αὐτῇ πρὸς τὸν ἐραστὴν ἐκλάμπω Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπεὶ δὲ

ἅπαξ ἐχειρώθη τούτοις ἐκεῖνος ἀξιόω Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτήν

ἔστrsquo ἂν ἀπομαρανθῇ τοῦ πένθους αὐτῷ ἡ ἀκμή οὕτως ἐσταλμένην ὡς αὐτὸν

παριέναι αὐτήν καὶ ἐκείνη χαριζομένη πείθω Paosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτῷ (Ael VH 121)

10 καὶ γὰρ ἐγὼν ἐπίκουρος ἐὼν μάλα τηλόθεν ἥκωτηλοῦ γὰρ Λυκίη Ξάνθῳ ἔπι δινήεντι

ἒνθrsquo ἄλοχόν τε φίλην λείπω Aaosg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ νήπιον υἱόν(Hom Il 5478 skk)

11 ῝Ως ἄρα φωνήσασrsquo ἀπεβήσετο τὸν δrsquo λείπω Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτοῦ

χωόμενον κατὰ θυμὸν ἐϋζώνοιο γυναικός(Hom Il 1428 sk)

131


12 ΧΟ ἦ καὶ τὸν Πέρσαν αὐτοῦτὸν σὸν πιστὸν πάντrsquo ὀφθαλμὸνμυρία μυρία πεμπαστὰνΒατανώχου παῖδrsquo Ἄλπιστοντοῦ Σησάμα τοῦ ΜεγαβάταΠάρθον τε μέγαν τrsquo Οἰβάρην

λείπω Aaosg2 (2x) helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

(Aesch Per 978 skk)

13 Ἡ δὲ δὴ δεύτερον γενομένη ταύτης βασίλεια τῇ οὔνομα ἦν Νίτωκρις αὕτη

δὲ συνετωτέρη γενομένη τῆς πρότερον ἄρχω Aaoptfsggen helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

τοῦτο μὲν μνημόσυνα λείπω Maosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὰ ἐγὼ ἀπηγήσομαι

τοῦτο δὲ τὴν Μήδων ὁρῶσα ἀρχὴν μεγάλην τε καὶ οὐκ ἀτρεμὶζουσαν ἄλλα

τε ἀραιρημένα ἄστεα αὐτοῖσι ἐν δὲ δὴ καὶ τὴν Νίνον προφυλάττω Maosg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὅσα ἐδύνατο μάλιστα (Her 1185)

14 αὐτὰρ ἐπεὶ κατὰ μὲν Τρώων θάνον ὅσσοι ἄριστοι

πολλοὶ δrsquo Ἀργείων οἳ μὲν δάμεν οἳ δrsquo λείπω Maoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πέρθετο δὲ Πριάμοιο πόλις δεκάτῳ ἐνιαυτῷ(Hom Il 1213 skk)

15 Ὑπερβαλέσθαι δὲ βουλόμενον τοῦτον τὸν βασιλέα (sc Ἄσυχιν) τοὺς πρότερον ἑωυτοῦ βασιλέας γενομένους Αἰγύπτου μνημόσυνον πυραμίδα λείπω Maoinf

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐκ πλίνθων ποιήσαντα ἐν τῇ γράμματα ἐν λίθῳ ἐγκολάπτω

Ppfptnplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τάδε λέγοντά ἐστι (Her 2136)

16 εἰ δὲ ἄκων διαφθείρω τῶν τοιούτων καὶ ἀκουσίων ἁμαρτημάτων οὐ δεῦρο νόμος

εἰσάγειν ἐστίν ἀλλὰ ἰδίᾳ λαμβάνω Aaoptmsgacc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip διδάσκειν

καὶ νουθετεῖν δῆλον γὰρ ὅτι ἐὰν μανθάνω Aaoconisg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

132

Igeragozaacutes

παύσομαι ὅ γε ἄκων ποιῶ σὺ δὲ συγγενέσθαι μέν μοι καὶ διδάσκω Aaoinf

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip φεύγω Aaosg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ οὐκ ἠθέλησας

(Plat Ap 26a)

17 ἔνθα δὴ Κῦρος δείδω Aaoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μὴ ὄπισθεν γενόμενος

κατακόπτω Aaoconisg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὸ Ἑλληνικὸν ἐλαύνει ἀντίος καὶ

ἐμβάλλω Aaoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip σὺν τοῖς ἑξακοσίοις νικᾷ τοὺς πρὸ

βασιλέως τάττω Ppfptmpluracc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ εἰς φυγὴν τρέπω Aaosg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοὺς ἑξακισχιλίους καὶ ἀποκτεῖναι λέγεται αὐτὸς τῇ

ἑαυτοῦ χειρὶ Ἀρταγέρσην τὸν ἄρχοντα αὐτῶν (Xen An 18)

18 ἀνὴρ καταλείπω Mpraetipfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip διὰ τὸ μηκέτι δύνασθαι

πορεύεσθαι καὶ ἐγὼ (Ξενοφῶν) τὸν μὲν ἄνδρα τοσοῦτον ἐγίγνωσκον ὅτι εἷς ἡμῶν

εἴη ἀναγκάζω Aaosg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δὲ σὲ τοῦτον ἄγειν ὡς μὴ ἀπόλοιτο καὶ

γάρ ὡς ἐγὼ οἶμαι πολέμιοι ἡμῖν ἐφείποντο συνέφη τοῦτο ὁ ἄνθρωπος Οὐκοῦν

ἔφη ὁ Ξενοφῶν ἐπεὶ προπέμπω Aaosg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip σε καταλαμβάνω

αὖθις σὺν τοῖς ὀπισθοφύλαξι προσιὼν βόθρον ὀρύττοντα ὡς κατορύττω Afut

ptmsgacc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὸν ἄνθρωπον καὶ ἐπιστὰς ἐπῄνουν σε ἐπεὶ

δὲ παρεστηκότων ἡμῶν συνκάμπτω Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὸ σκέλος ἁνήρ

ἀνακράζω Aaoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οἱ παρόντες ὅτι ζῇ ἁνήρ σὺ δrsquo εἶπας

Ὁπόσα γε βούλεται ὡς ἔγωγε αὐτὸν οὐκ ἄγω Afutsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ἐνταῦθα ἔπαισά σε ἀληθῆ λέγεις (Xen An 58)

19 ΚΛ Δεινὸν τὸ τίκτειν ἐστίν οὐδὲ γὰρ κακῶς

πάσχοντι μῖσος ὧν τίκτω Aaoconisg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip προσγίγνεται(Soph El 770 sk)

133


20 καὶ οὐχ ὡς ἀτιμάζων λέγω τὴν τοιαύτην ἐπιστήμην εἴ τις περὶ τῶν τοιούτων σοφός ἐστιν ndash μή πως ἐγὼ ὑπὸ Μελήτου τοσαύτας δίκας φεύγω Aaooptsg1

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ndash ἀλλὰ γὰρ ἐμοὶ τούτων ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι οὐδὲν

μέτεστιν (Plat Ap 19c)

21 Ἀτρεΐδη νῦν ἄμμε παλιμπλαγχθέντας ὀΐω

ἂψ ἀπονοστήσειν εἴ κεν θάνατόν γε φεύγω Aaooptplur1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εἰ δὴ ὁμοῦ πόλεμός τε δαμᾷ καὶ λοιμὸς Ἀχαιούς(Hom Il 159 skk)

22 νῦν δrsquo οὐκ ἔσθrsquo ὅς τις θάνατον φεύγω Aaoconisg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὅν κε θεός γε Ἰλίου προπάροιθεν ἐμῇς ἐν χερσὶ βάλῃσικαὶ πάντων Τρώων περὶ δrsquo αὖ Πριάμοιό γε παίδων(Hom Il 21103 skk)

23 ἀλλrsquo ἐπεὶ οὖν τὸ πρῶτον ἀνακράζω Aaosg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὐκ ἐπικεύσωεἴθrsquo ὣς ἡβώοιμι βίη τέ μοι ἔμπεδος εἴηὡς ὅθrsquo ὑπὸ Τροίην λόχον ἤγομεν ἀρτύναντεςἡγείσθην δrsquo Ὀδυσεύς τε καὶ Ἀτρεΐδης Μενέλαος(Hom Od 14467 skk)

24 Ἐνταῦθα δὲ ἀνακράζω Aaoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὡς οὐ δέοι ὁδοιπορεῖν

ὁ δὲ ὡς ἔγνω τὴν ἀφροσύνην αὐτῶν ἐπιψηφίζω Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μὲν

οὐδέν τὰς δὲ πόλεις ἑκούσας πείθω Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὁδοποιεῖν λέγων

ὅτι θᾶττον ἀπαλλάττω Mfutplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἢν εὔποροι γένωνται αἱ ὁδοί (Xen An 51)

25 πολλὰ δrsquo ἔπειτrsquo ἀπάνευθε κιὼν ἠρᾶθrsquo ὃ γεραιὸς

Ἀπόλλωνι ἄνακτι τὸν ἠΰκομος τίκτω Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Λητώ(Hom Il 135 sk)

26 Τὸν δrsquo ἠμείβετrsquo ἔπειτα Θέτις κατὰ δάκρυ χέουσα

134

Igeragozaacutes

ὤ μοι τέκνον ἐμόν τί νύ σrsquo ἔτρεφον αἰνὰ τίκτω Aaoptfsgnom

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Hom Il 1413 sk)

27 ναυμαχία γὰρ αὕτη Ἕλλησι πρὸς Ἕλληνας νεῶν πλήθει μεγίστη δὴ τῶν

πρὸ αὑτῆς γεγένηται ἐπειδὴ δὲ καταδιώκω Aaoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοὺς

Κερκυραίους οἱ Κορίνθιοι ἐς τὴν γῆν πρὸς τὰ ναυάγια καὶ τοὺς νεκροὺς τοὺς

σφετέρους τρέπω Mao2plur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ τῶν πλείστων ἐκράτησαν

ὥστε προσκομίζω Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πρὸς τὰ Σύβοτα οἷ αὐτοῖς ὁ κατὰ

γῆν στρατὸς τῶν βαρβάρων προσεβεβοηθήκει (Th uc 150)

28 ἀποδιδράσκω Aaoptmplurgen helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δὲ ὑπὸ νύκτα τῶν πλείστων

συμμάχων ἐκ τῶν τάξεων διὰ τὸ πλῆθος τῶν πολεμίων Λακεδαιμόνιοι μὲν καὶ Τεγεᾶται τοὺς βαρβάρους ἐτρέψαντο Ἀθηναῖοι δὲ καὶ Πλαταιεῖς πάντας τοὺς

Ἕλληνας ἐνίκων μαχόμενοι τοὺς ἀπογιγνώσκω Aaoptmpluracc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

τῆς ἐλευθερίας καὶ ὑπομείναντας τὴν δουλείαν (Lys 246)

29 Ἐγὼ γάρ ὦ Ἀθηναῖοι ἐπειδὴ δοκέω Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μοι γῆμαι

καὶ γυναῖκα ἄγω Maosg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εἰς τὴν οἰκίαν τὸν μὲν ἄλλον

χρόνον οὕτω διεκείμην ὥστε μήτε λυπεῖν μήτε λίαν ἐπrsquo ἐκείνῃ εἶναι ὅ τι ἂν ἐθέλῃ ποιεῖν ἐφύλαττόν τε ὡς οἷόν τε ἦν καὶ προσεῖχον τὸν νοῦν ὥσπερ εἰκὸς ἦν (Lys 16)

30 τότε δὲ ἐκ τουτέων τῶν πολίων ὧδε ἤρχετο κακὰ γίνεσθαι τῇ Ἰωνίῃ Ἐκ

Νάξου φεύγω Aaoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἄνδρες τῶν παχέων ὑπὸ τοῦ δήμου

φεύγω Aaoptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δὲ ἀφικνέομαι Maoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ἐς Μίλητον (Her 530)

135


31 τόν τε Θράσυλον ἀναχωρήσαντες ἐν τῷ Χαράδρῳ οὗπερ τὰς ἀπὸ στρατείας

δίκας πρὶν ἐσιέναι κρίνουσιν ἄρχω Maoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip λεύειν ὁ δὲ

καταφεύγω Aaoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπὶ τὸν βωμὸν περιγίγνεται τὰ

μέντοι χρήματα ἐδήμευσαν αὐτοῦ (Th uc 560)

32 ἄγω Maosg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δὲ γυναῖκα πολυκλήρων ἀνθρώπων

εἵνεκrsquo ἐμῆς ἀρετῆς ἐπεὶ οὐκ ἀποφώλιος ἦα(Hom Od 14211 sk)

33 Κακοῖς ὁμιλῶν καὐτὸς ἐκβαίνω futsg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip κακός

Χάριν λαμβάνω Aaoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μιμνῄσκω

Mpfimpersg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ δοὺς ἐπιλανθάνομαι Maoimpersg2


Οὐκ ἂν δύναιο μὴ κάμνω Aaoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εὐδαιμονεῖν

Δὶς ἐξαμαρτάνω Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ταὐτὸν οὐκ ἀνδρὸς σοφοῦ

Ἄκων δrsquo ἁμαρτάνω Aaoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὔτις ἀνθρώπων κακός

Κέρδος πονηρὸν μηδέποτε βούλου λαμβάνω Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

λαμβάνω Aaoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀπόδος ἄνθρωπε καὶ λαμβάνω fut

sg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πάλιν

Θεὸν ἐπιορκῶν μὴ δόκει λανθάνω Apfinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Οὐκ ἔστιν εὑρίσκω Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip βίον ἄλυπον οὐδενί

Μακάριος ὅστις τυγχάνω Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip γενναίου φίλου

Δίκαια δράσας συμμάχου τυγχάνω futsg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip θεοῦ

136

Igeragozaacutes

Τὸ γὰρ (ὰπο)θνῄσκω Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὐκ αἰσχρόν ἀλλrsquo αἰσχρῶς (ὰπο)

θνῄσκω Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Καὶ ζῶν ὁ φαῦλος καὶ (ὰπο)θνῄσκω Aaoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip κολάζεται

Τὸ raquoγιγνώσκω Aaoimpersg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip σαυτὸνlaquo πᾶσίν ἐστι χρήσιμον

Τίς ἂν δίκην κρίνω Aaooptsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἢ γνοίη λόγον πρὶν ἂν παρrsquo

ἀμφοῖν μῦθον ἐκμανθάνω Aaoconisg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip σαφῶς

Δίκαιον εὖ πράττοντα μιμνῄσκω Mpfinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip θεοῦ

Ἄνθρωπος ὢν μιμνῄσκω Mpfimpersg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῆς κοινῆς τύχης

Πάντrsquo ἔστιν εὑρίσκω Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἂν πόνον μὴ φεύγῃ τις

137

XII Erős passiv aoristos(MVM 100 sect)

NB

A tő igen gyakran gyenge fokuacute hangmaacutesulaacutest mutat idetartozik a sonans liquidaacutek megjeleneacutese a kieső ε poacutetlaacutesaacutera Gyakorlati szempontboacutel az erős aoristost a θην-veacute-gű gyenge aoristos mintaacutejaacutera kell ragozni csupaacuten a θ hiaacutenyzik eacutes iacutegy az -ην koumlz-vetlenuumll a tőhoumlz jaacuterul Elteacutereacutes csupaacuten az imperativus singularis 2 szemeacutelyben van ahol a θι rag hehezetesen maradhat hiszen nem előzi meg egy maacutesik hehezetes szoacutetag mint pl a παιδεύθητι eseteacutebenAz athematikus intransitiv jelenteacutesű activ aoristosok mintaacutejaacutera joumltt leacutetre iacutegy ἔστην ἔσβην Eredetileg tehaacutet ez az aoristos intransitiv (visszahatoacute) eacutertelemmel biacutert mint ezt bizonyiacutetjaacutek a Homeacuterosnaacutel csaknem mindig ilyen eacutertelemben elő-forduloacute alakok Ebből fejlődoumltt ki maacutesodlagosan a passiv jelenteacutes Pl φαίνω-boacutel ἔφηνα megmutattam ἐφάνθην megmutattattam ἐφάνην mutatkoztam A plu-ralis 3 szemeacutelyben eredetileg roumlviduumlleacutessel -εντ ([ἐ]μίγεν ndash οἱ δrsquo αἶψrsquo οἰχόμενοι μίγεν ἀνδάσι Λωτοφάγοισιν [Hom Od 991]) aacutellna de akaacutercsak gyenge paacuterja analogikusan aacutetveszi a σ-s activ aoristos -σαν veacutegződeacuteseacutetAz activ praesensben szereplő koumltőhangzoacutenyuacutejtaacutessal keacutepzett coniunctivus itt is megjelenik Tehaacutet γραφή-ω gt γραφῶ γραφή-ῃς gt γραφῇς Homeacuterosnaacutel elő-fordulnak oumlsszevonaacutes neacutelkuumllAz optativusban rendesen az ιη moacutedjegy előtt az η megroumlviduumll a pluralis 3 sze-meacutelyben szinteacuten az activ -σαν veacutegződeacutes hasznaacutelatos A roumlvidebb ι moacutedjeggyel keacutepezhető toumlbbes szaacutemuacute alakokban γραφεῖμεν γραφεῖτε γραφεῖεν a 3 szemeacutely-ben az eredeti -εντ veacutegződeacutes bukkan felAz infi nitivus -ναι veacutegződeacutese ndash amely peacuteldaacutezza az erős passiv aoristos eredeteacutet ndash az athematikus vagy μι-veacutegű igeacutek analoacutegiaacutes megfelelőjeA gyenge passiv aoristos az erős keacutepzeacutesű alak alapjaacuten joumltt leacutetre Legtoumlbb esetben csak passiv jelenteacutese vanA passiv futurumot a Kr e V szaacutezadtoacutel kezdik keacutepezni elsősorban ioacuten-attikai szerzők Az alak a medialis futurum keacutepzeacuteseacutet koumlveti γραφή-σομαι κτλ


1 Πρῶτον τοίνυν ὁράω Aao2optsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τις ἂν τὸν μὲν παράσιτον

ἀεὶ δόξης καταφρονοῦντα καὶ οὐδὲν αὐτῷ μέλον ὅ τι ἂν οἱ ἄνθρωποι οἴωνται περὶ

αὐτοῦ ῥήτορας δὲ καὶ φιλοσόφους εὑρίσκω Aao2optsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

138

Igeragozaacutes

τις ἂν οὐ τινάς ἀλλὰ πάντας ὑπὸ τύφου καὶ δόξης τρίβω Pao2ptmpluracc

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ οὐ δόξης μόνον ἀλλὰ καὶ ὃ τούτου αἴσχιόν ἐστιν

ὑπrsquo ἀργυρίου (Lucian De par 52)

2 ἔνια δὲ μέρη τοῦ σώματος καὶ ἂν σήπω Pao2conisg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὀστᾶ τε καὶ νεῦρα καὶ τὰ τοιαῦτα πάντα ὅμως ὡς ἔπος εἰπεῖν ἀθάνατά ἐστιν ἢ οὔ (Plat Phaed 80d)

3 Μετὰ δὲ ταῦτα ὡς σφακελίζω Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τε τὸ ὀστέον καὶ

ὁ μηρὸς τάχιστα σήπω Paosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀπήνεικε Καμβύσην τὸν

Κύρου βασιλεύσαντα μὲν τὰ πάντα ἑπτὰ ἔτεα καὶ πέντε μῆνας (Her 366)

4 Τὸν δrsquo ὡς οὖν ἐνόησεν Ἀλέξανδρος θεοειδὴς

ἐν προμάχοισι φαίνω Pao2ptmsgacc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καταπλήττω Pao2sg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip φίλον ἦτορhellip

(Hom Il 330 sk)

5 XΡ Ἀλλrsquo εἰ ποήσεις ταῦτrsquo ἐπαινέσεις ἐμέ

ΗΛ Καὶ μὴν ποήσω γrsquo οὐδὲν ἐκπλήττω Pao2ptfsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip σε(Soph El 1044 sk)

6 καὶ ὁ Ἑρμογένης εἶπεν Ἀλλrsquo ἐγώ ὦ Σώκρατες οὐδὲ πρὸς σοῦ ποιῶ τὸ περιιδεῖν

Κριτόβουλον οὕτως ὑπὸ τοῦ ἔρωτος ἐκπλήττω Pao2ptmsgacc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

(Xen Symp 423)

7 καὶ τὸ μὲν κλέπτω Pao2inf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δυνατὸν πέμπειν χρὴ

τοὺς ἐπιτηδείους κλέπτω Afutptmpluracc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὸ δrsquo ἁρπάζω

139

XII Erős passiv aoristos

Paoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐγχωροῦν ἐφιέναι τοὺς ἁρπάζω Afutptmpluracc

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Xen Hipp 417)

8 ΦΥ Εἰπεῖν δὲ δώσεις ἢ στρέφω Pao2ptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὕτως ἴω(Soph Ant 315)

9 ΠΟ Φώνησον ὦ πάτερ τι μή μrsquo ἀποστρέφω Pao2conisg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὐδrsquo ἀνταμείβῃ μrsquo οὐδέν ἀλλrsquo ἀτιμάσας

πέμπω Afutsg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἄναυδος οὐδrsquo ἃ μηνίεις φράσας

(Soph OC 1272 skk)

10 ΗΜ ἡμεῖς δrsquo ἅμα τῷδrsquo ὥσπερ τε πόλιςκαὶ τὸ δίκαιον ξυνεπαινεῖμετὰ γὰρ μάκαρας καὶ Διὸς ἰσχὺνὅδε Καδμείων ἤρυξε πόλιν

μὴ ἀνατρέπω Pao2inf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μηδrsquo ἀλλοδαπῶνκύματι φωτῶν

κατακλύζω Paoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὰ μάλιστα

(Aesch Sept 1072 skk)

11 ἄλλο δέ τοι ἐρέω καὶ ἐφήσομαι αἴ κε πίθηαιμὴ ἐμὰ σῶν ἀπάνευθε τιθήμεναι ὀστέrsquo Ἀχιλλεῦ

ἀλλrsquo ὁμοῦ ὡς τρέφω Paoplur1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐν ὑμετέροισι δόμοισιν(Hom Il 2382 skk)

12 ὣς ἐμὲ κεῖνοι ἐπεὶ ὁράω Aaoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὀφθαλμοῖσι

δακρυόεντες ἔχυντο δόκησε δrsquo ἄρα σφίσι θυμὸςὣς ἔμεν ὡς εἰ πατρίδrsquo ἱκοίατο καὶ πόλιν αὐτὴν

τρηχείης Ἰθάκης ἵνα τrsquo τρέφω Pao2plur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἠδrsquo ἐγένοντο(Hom Od 10414 skk)

140

Igeragozaacutes

13 οἱ Σικελιῶται αὐτοὶ πλῆθος πλέον κατὰ πάντα παρέσχοντο ἅτε μεγάλας πόλεις οἰκοῦντες καὶ γὰρ ὁπλῖται πολλοὶ καὶ νῆες καὶ ἵπποι καὶ ὁ ἄλλος ὅμιλος

ἄφθονος συλλέγω Pao2sg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Th uc 758)

14 ΦΥ μύσαντες δrsquo εἴχομεν θείαν νόσον

Καὶ τοῦδrsquo ἀπαλλάττω Pao2ptmsggen helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐν χρόνῳ μακρῷἡ παῖς ὁρᾶται κἀνακωκύει πικρᾶςὄρνιθος ὀξὺν φθόγγον(Soph Ant 421 skk)

15 εἰ μὲν γὰρ ἦν μοι χρήματα ἐτιμησάμην ἂν χρημάτων ὅσα ἔμελλον ἐκτείσειν

οὐδὲν γὰρ ἂν βλάπτω Pao2sg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Plat Ap 38b)

16 Καίτοι τίς ἂν προσεδόκησεν ὑπrsquo ἀνδρὸς οὕτω ταπεινῶς πράξαντος ἀναστρέφω Pfut

inf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὰ τῆς Ἑλλάδος πράγματα καὶ τὰς μὲν ἀτιμωθήσεσθαι

τὰς δrsquo ἐπιπολάζω Afutinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῶν Ἑλληνίδων πόλεων (Isocr 564)

17 ΚΑ βωμοῦ πατρῴου δrsquo ἀντrsquo ἐπίξηνον μένει

θερμῷ κόπτω Pao2ptfsggen helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip φοίνιον προσφάγματι(Aesch Ag 1277 sk)

18 τότε δὴ συλλέγω Pao2ptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τινὲς τῶν Καρδούχων τοῖς τελευταίοις ἐπετίθεντο καὶ ἀπέκτεινάν τινας εἰ μέντοι τότε πλείους συλλέγω

Pao2plur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐκινδύνευσεν ἂν διαφθαρῆναι πολὺ τοῦ

στρατεύματος (Xen An 41)

19 οἱ δὲ Λακεδαιμόνιοι προθέμενοι τῶν πολεμίων νεκρῶν τὰ ὅπλα τροπαῖον εὐθὺς ἵστασαν καὶ τοὺς νεκροὺς ἐσκύλευον καὶ τοὺς αὑτῶν ἀνείλοντο καὶ ἀπάγω Aao2plur3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐς Τεγέαν οὗπερ θάπτω Paoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

(Th uc 574)

141


20 Ἔνθα δὴ οἱ μὲν βάρβαροι στρέφω Pao2ptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip φεύγω

Apraetipfplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ᾗ ἕκαστος ἐδύνατο οἱ δὲ Ἕλληνες εἶχον

τὸ ἄκρον (Xen An 35)

21 ὅμως δὲ καθισταμένοις ὧν ἔδει ἐνιαυτὸς μὲν οὐ διατρίβω Pao2sg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἔλασσον δέ πρὶν ἐσβάλλω Aao2inf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ἐς τὴν Ἀττικὴν καὶ τὸν πόλεμον ἄρασθαι φανερῶς (Th uc 1125)

22 μόνον δὲ τοῦτο οὐχ οἷόν τε ὑμῖν ἐστιν ἀμνημονῆσαι ἐν γὰρ τῇ αὐτῇ ἐκκλησίᾳ καὶ οἱ πρέσβεις ὑμῖν οἱ παρrsquo ἐκείνου ἥκοντες διελέγοντο καὶ τὸ ψήφισμα γράφω

Pao2sg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὥστrsquo οὐχ οἷόν τε παραχρῆμα τῶν λόγων

εἰρημένων καὶ εὐθὺς τοῦ ψηφίσματος ἐπαναγιγνωσκομένου τὴν καταψευδομένην γνώμην τῶν πρέσβεων ταύτην ὑμᾶς χειροτονῆσαι (Dem 719)

23 λογίζεται οὖν ὅτι οὐκ εἰ μέν τις μεγάλοις καὶ ἀνιάτοις νοσήμασιν κατὰ τὸ

σῶμα συνεχόμενος μὴ ἀποπνίγω Pao2sg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὗτος μὲν ἄθλιός

ἐστιν ὅτι οὐκ ἀπέθανεν καὶ οὐδὲν ὑπrsquo αὐτοῦ ὠφέληται (Plat Gorg 512a)

24 Τίνες δrsquo οὐκ ἂν ἐκπλήττω Pao2optplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ δείδω Aao

optplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip στρατόπεδον συνιστάμενον τοιαῦτα μὲν

διαπεπραγμένον (Isocr 675)

25 οἱ δrsquo ἐπεὶ προΐδοιεν διίσταντο ἔστι δrsquo ὅστις καὶ κατελήφθη ὥσπερ ἐν ἱπποδρόμῳ

ἐκπλήττω Pao2ptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ οὐδὲν μέντοι οὐδὲ τοῦτον

παθεῖν ἔφασαν οὐδrsquo ἄλλος δὲ τῶν Ἑλλήνων ἐν ταύτῃ τῇ μάχῃ (Xen An 18)

26 καί μοι δοκοῦσιν ἄκοντες ἀληθοῦς δόξης στερίσκεσθαι (οἱ ἄνθρωποι) Οὐκοῦν

κλέπτω Pao2ptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἢ γοητευθέντες ἢ βιασθέντες τοῦτο

142

Igeragozaacutes

πάσχουσιν Οὐδὲ νῦν ἔφη μανθάνω Τραγικῶς ἦν δrsquo ἐγώ κινδυνεύω λέγειν

κλέπτω Pao2ptmpluracc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μὲν γὰρ τοὺς μεταπείθω Paoptmpluracc

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip λέγω καὶ τοὺς ἐπιλανθανομένους ὅτι τῶν μὲν χρόνος

τῶν δὲ λόγος ἐξαιρούμενος λανθάνει (Plat Resp 413a)

27 καὶ μὴν πρὸς φιλίαν μέγα μὲν ὑπάρχει τὸ ἐκ τῶν αὐτῶν φῦναι μέγα δὲ τὸ ὁμοῦ

τρέφω Pao2inf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπεὶ καὶ τοῖς θηρίοις πόθος τις ἐγγίγνεται

τῶν συντρόφων (Xen Mem 23)

28 Οἷον ἦν δrsquo ἐγώ εἴ τις ὑποβολιμαῖος τρέφω Pao2optsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐν πολλοῖς μὲν χρήμασι (Plat Resp 537e)

143

XIII Erős perfectum(MVM 101 sect)

NB

A gyakorlatban az egyes alakokat a gyenge keacutepzeacutesű perfectumnak megfelelően kell keacutepezni csupaacuten a κ keacutepző hiaacutenyzik

Az erős perfectum a goumlroumlg nyelvben alapnyelvi oumlroumlkseacuteg Eredetileg az egyes szaacutemban az alakok erős fokuacute (ε gt ο qualitativ hangmaacutesulaacutes) toumlvet mutattak miacuteg a toumlbbes szaacutemban gyenge fokuacutet A singularis 1 szemeacutely -α eacutes a 3 szemeacutely -ε veacuteg-ződeacutese az oacuteindben eacutes maacutes indoeuroacutepai nyelvekben is megtalaacutelhatoacute A toumlbbesben a gyenge fokuacute keacutepzeacutest őrzi neacutemely homeacuterosi alak iacutegy γέγαμεν γεγάασι ahol a γεν- tőből gyenge fokuacute hangmaacutesulaacutessal az ε kieseacutese utaacuten a sonans n hangboacutel α lett αἰχμὰς δrsquo αἰχμάσσουσι νεώτεροι οἵ περ ἐμεῖο ὁπλότεροι γεγάασι πεποίθασίν τε βίηφιν (Hom Il 4324 sk) Az attikaiban a singularis mintaacutejaacutera az erős tő ε gt ο hangmaacutesulaacutessal a pluralisba is bekeruumllt eacutes γεγόνασι lett

A pluralis 3 szemeacutelyben az alapnyelvi praesens -ντι veacutegződeacutes aacutell amelyből -ατι majd -ασι lett Tehaacutet roumlvid az α Iacutegy a homeacuterosi λελόγχασι ἄλλοτε μὲν ζώουσrsquo ἑτερήμεροι ἄλλοτε δrsquo αὖτε τεθνᾶσιν τιμὴν δὲ λελόγχασιν ἶσα θεοῖσι (Hom Od 11303 sk)

Az -ατι (-ντι) azonban leginkaacutebb az -οντι (φερ-ο-ντι gt φέρουσι) mintaacutejaacutera -αντι gt -ασι-vaacute alakult λελοίπασι

A singularis 1 eacutes pluralis 3 szemeacutelyekből az -α aacutetterjedt a toumlbbi alakokra is veacuteguumll meacuteg a singularis 2 szemeacutelyben az indoeuroacutepai -θα-t (cf οἶσθα)-t is ki-szoriacutetotta

A praeteritum perfectumban a reduplicatio előtt megjelenik az augmentum A szemeacutelyragok maacutesodlagos azaz praeteritum ragok

Előfordul koumltőhangzoacute neacutelkuumlli keacutepzeacutes is pl ἐπέπιθμεν ndash hittuumlnk amely a ritkaacutebb gyenge fokuacute hangmaacutesulaacutesra is peacutelda A singularis 1 szemeacutelyben Homeacuterosnaacutel elő-fordul az -εα veacutegződeacutes pl ὣς δrsquo αὔτως καὶ κεῖνο ἰδὼν ἐτεθήπεα θυμῷ (Hom Od 6166) Vagy ugyaniacutegy a πεποίθεα

Az oacuteattikaiban az -εα -η-vaacute vonoacutedott oumlssze iacutegy a χάσκω-boacutel ἐκεχήνη a sin-gularis 1 szemeacutely Aristophaneacutesnaacutel eacutes a doacuter nyelvjaacuteraacutesban A 2 szemeacutelyben az aoristos eacutes a praesens perfectum analoacutegiaacutejaacutera (azaz -α -ας alapjaacuten) eredetileg -εας (attikaiban -ης) veacutegzet joumltt leacutetre A singularis 3 szemeacutely -ε veacutegződeacutest kapott (Keacutesőbb ez ει kettőshangzoacutevaacute vonoacutedott oumlssze) Heacuterodotosnaacutel meacuteg -εε a veacutegző-deacutes A pluralis 2 szemeacutelyeacute koumltőhangzoacute neacutelkuumll egyszerűen -εσ-τε Az oacuteattikaiban a veacutegződeacutesek sorrendben -η -ης -ει(ν) -εμεν -ετε -εσαν A singularisban keacutesőbb

144

Igeragozaacutes

a harmadik szemeacutelyből kiindulva megjelentek az első keacutet szemeacutelyben is az -ει-es alakok Klasszikus kor utaacuteni fejlemeacuteny hogy a pluralis 1 eacutes 2 szemeacutelyekben is megjelent az -ει

A κ-s gyenge perfectum keacutesőbbi goumlroumlg keacutepzeacutesű alak

Tovaacutebbi megjegyzeacutesek1 Nagyobbreacuteszt az erős fokuacute tőből keacutepezzuumlk az activ perfectumot Azonban

a tőben gyakran qualitativ hangmaacutesulaacutessal talaacutelkozunk vagyis az ε-boacutel ο eacutes az ει-ből οι lesz

2 A tőveacutegi neacutemahang gyakran hehezetesseacute vaacutelik Peacuteldaacuteul a homeacuterosi koumlruumlliacuteraacutes neacutelkuumll keacutepzett medialis praesens perfectum (eacutes praeteritum perfectum) plura-lis 3 szemeacutely hellip ἕταροι δέ τοι οἵδrsquo ἐνὶ Κίρκης ἔρχαται ὥς τε σύες πυκινοὺς κευθμῶνας ἔχοντες (Hom Od 10282 sk) az ἔργω igeacuteből Az attikaiban a he-hezetesseacuteg bekeruumllt az activumba is Az V szaacutezadtoacutel terjedt el kuumlloumlnoumlsen

3 A perfecta-reduplicatioacutebana) A hehezet dissimilatioacutes toumlrveacuteny alapjaacuten az aspirata maacutessalhangzoacuteval kez-

dődő ige (első szoacutetag) reduplicatioacutes noumlvekmeacutenyeacuteben a hehezetes maacutessalhangzoacute kemeacuteny paacuterjaacutet alkalmazza Tehaacutet a φεύγω-boacutel nem φέφευγα hanem πέφευγα lesz Vagy θηρεύω ndash τεθήρευκα

b) Ha muta cum liquida maacutessalhangzoacute-kapcsolattal kezdődik az ige csak a neacutema hang jelenik meg a reduplicatioacuteban Pl βλάπτω βέβλαφα vagy πράττω πέπραχα Ellenben ha maacutes keacutet maacutessalhangzoacute aacutell (neacutemely kiveacutetelektől eltekintve) akkor egyszerűen jelenik meg reduplicatio gyanaacutent Iacutegy pl στρέφω ἔστροφα Ha ρ-val kezdődik az ige akkor a ρ megkettőződik pl ῥίπτω ἔῤῥιφα Ha magaacuten-hangzoacuteval kezdődik akkor a magaacutenhangzoacute megnyuacutelik Tovaacutebbaacute ha a reduplicatio a gyakorlatban ε megjeleneacuteseacuteben meruumll ki akkor az ige praeteritum perfectumban nem kap uacutejabb augmentumot

4 A medio-passiv perfectumban nem koumlvetik szuumlkseacutegszerűen a hangvaacuteltozaacutesok az activ perfectumban jelentkezőket A σθ-val kezdődő ragok σ-ja kiesik


1 καὶ παρὰ πάντα μοι τὸν χρόνον προσῄει καὶ διελέγετο ἐνίοτε καὶ ἦν ἀνδρῶν λῷστος καὶ νῦν ὡς γενναίως με ἀποδακρύει ἀλλrsquo ἄγε δή ὦ Κρίτων πείθω Mconi

plur1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτῷ καὶ ἐνεγκάτω τις τὸ φάρμακον εἰ τρίβω Ppraes

pfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εἰ δὲ μή τρίβω Aaoimpersg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ὁ ἄνθρωπος (Plat Phaed 116d)

145

XIII Erős perfectum

2 διὰ τὰς τοιαύτας οὖν ἀνάγκας ὑπελείποντό τινες τῶν στρατιωτῶν καὶ ὁράω

Aao2ptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μέλαν τι χωρίον διὰ τὸ ἐκλείπω Apfinf

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτόθι τὴν χιόνα εἴκαζον τήκω Apfinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

καὶ τήκω Apraetpfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip διὰ κρήνην τινὰ ἣ πλησίον ἦν ἀτμίζουσα

ἐν νάπῃ ἐνταῦθrsquo ἐκτρέπω Mao2ptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐκάθηντο καὶ

οὐκ ἔφασαν πορεύεσθαι ὁ δὲ Ξενοφῶν ἔχων ὀπισθοφύλακας ὡς ᾔσθετο ἐδεῖτο

αὐτῶν πάσῃ τέχνῃ καὶ μηχανῇ μὴ ἀπολείπω Mipfinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip λέγων

ὅτι ἕπονται πολλοὶ πολέμιοι συλλέγω Ppfptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ

τελευτῶν ἐχαλέπαινεν οἱ δὲ σφάττειν ἐκέλευον (Xen An 45)

3 σχεδὸν οὖν κατανενόηκα ἐν τούτῳ τῷ χρόνῳ σκοπούμενος ὡς πρὸς τοὺς ἐραστὰς ἔσχες πολλῶν γὰρ γενομένων καὶ μεγαλοφρόνων οὐδεὶς ὃς οὐχ ὑπερβάλλω

Paoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῷ φρονήματι ὑπὸ σοῦ φεύγω Apraespfsg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Plat Alc i 103b)

4 ΑΓ ὤμοι πλήττω Ppraespfsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καιρίαν πληγὴν ἔσω

ΧΟ σῖγα τίς πληγὴν ἀυτεῖ καιρίως οὐτάζω Ppfptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ΑΓ ὤμοι μάλrsquo αὖθις δευτέραν πλήττω Ppfptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ΧΟ τοὔργον εἰργάσθαι δοκεῖ μοι βασιλέως οἰμώγμασινἀλλὰ κοινωσώμεθrsquo ἤν πως ἀσφαλῆ βουλεύματα(Aesch Ag 1343 skk)

5 ταῖς κατrsquo οἶκον κακοπραγίαις ἐκπλήττω Ppfptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

τοῦ κοινοῦ τῆς σωτηρίας ἀφίεσθε καὶ ἐμέ τε τὸν παραινέσαντα πολεμεῖν καὶ ὑμᾶς αὐτοὺς οἳ ξυνέγνωτε διrsquo αἰτίας ἔχετε (Th uc 260)

146

Igeragozaacutes

6 ἀλλrsquo ἔκ τοι ἐρέω καὶ ἐπὶ μέγαν ὅρκον ὀμοῦμαιναὶ μὰ τόδε σκῆπτρον τὸ μὲν οὔ ποτε φύλλα καὶ ὄζουςφύσει ἐπεὶ δὴ πρῶτα τομὴν ἐν ὄρεσσι λείπω Apraespfsg3


(Hom Il 1233 skk)

7 ΟΙ Ὦ παῖ Μενοικέως ἀλλrsquo ἐπεὶ μόνος πατὴρ

ταύταιν λείπω Ppraespfsg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip νὼ γάρ ὣ lsquoφυτεύσαμεν

ὀλώλαμεν δύrsquo ὄντε μή σφε περιοράω Aao2conisg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipπτωχὰς ἀνάνδρους ἐγγενεῖς ἀλωμένας(Soph OT 1503 skk)

8 ἀρητὸν δὲ τοκεῦσι γόον καὶ πένθος ἔθηκας

Ἕκτορ ἐμοὶ δὲ μάλιστα λείπω Mfutpfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἄλγεα λυγρά

οὐ γάρ μοι θνῄσκων λεχέων ἐκ χεῖρας ὄρεξαςοὐδέ τί μοι εἶπες πυκινὸν ἔπος οὗ τέ κεν αἰεὶμεμνῄμην νύκτάς τε καὶ ἤματα δάκρυ χέουσα(Hom Il 24741 skk)

9 εἰ δrsquo ἄγε τοι κεφαλῇ κατανεύσομαι ὄφρα πείθω Apfconisg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοῦτο γὰρ ἐξ ἐμέθεν γε μετrsquo ἀθανάτοισι μέγιστοντέκμωρ(Hom Il 1524 skk)

10 ὅστις γὰρ ἔθνη τοσαῦτα τυγχάνεις καταστρέφω Ppfptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὅσας οὐδεὶς πῶποτε τῶν ἄλλων Ἑλλήνων πόλεις εἷλεν πῶς οὐκ ἂν πρὸς ἕκαστον αὐτῶν ἀντιπαραβάλλων ῥᾳδίως ἂν ἐπέδειξα μείζω σε κἀκείνων

διαπράττω Ppfptmsgacc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Isocr 5142)

11 εἴτε τὴν διrsquo ἀρετῆς ὁδὸν τρέπω Mfutplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπὶ

τὸν βίον εἴτε τὴν διὰ κακίας ἐξέρχομαι Aao2ptmsgacc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

147


(Ἡρακλέα) εἰς ἡσυχίαν καθῆσθαι ἀποροῦντα ποτέραν τῶν ὁδῶν τρέπω Mao2coni

sg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ φαίνω Pao2inf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτῷ δύο

γυναῖκας προσιέναι μεγάλας τὴν μὲν ἑτέραν εὐπρεπῆ τε ἰδεῖν τὴν δrsquo ἑτέραν τρέφω

Ppfptfsgacc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μὲν εἰς πολυσαρκίαν τε (Xen Mem 21)

12 οἱ δὲ μυστήρια πεποιήκασι καὶ τοὺς Ἑρμᾶς περικόπτω Apraespfplur3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ περὶ πάντας τοὺς θεοὺς ἠσεβήκασι καὶ εἰς ἅπασαν

τὴν πόλιν ἡμαρτήκασιν (Lys 1442)

13 εἰ γάρ τινα ἀλλήλοις μάχην συνάπτω Afutplur2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip νομίζετε

ἐν τῇδε τῇ ἡμέρᾳ ἐμέ τε κατακόπτω Pfutpfinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ ὑμᾶς οὐ πολὺ ἐμοῦ ὕστερον (Xen An 15)

14 βασιλεὺς δὲ κατrsquo ἐνιαυτὸν ἐξέτασιν ποιεῖται τῶν μισθοφόρων καὶ τῶν ἄλλων

οἷς ὡπλίσθαι προστάττω Mpraespfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ πάντας ἅμα

συνάγων πλὴν τοὺς ἐν ταῖς ἀκροπόλεσιν ἔνθα δὴ ὁ σύλλογος καλεῖται (Xen Oec 46)

15 πέμπω Apraespfplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δὲ καὶ ἐς Πελοπόννησον πρέσβεις

ἐπrsquo ἄλλην στρατιάν καὶ ἐς τὰς ἐν Σικελίᾳ πόλεις Γύλιππος οἴχεται τὰς μὲν καὶ

πείθω Afutptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ξυμπολεμεῖν ὅσαι νῦν ἡσυχάζουσιν

ἀπὸ δὲ τῶν καὶ στρατιὰν ἔτι πεζὴν καὶ ναυτικοῦ παρασκευήν ἢν δύνηται ἄγω

Afutptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Th uc 712)

16 λέγω Aao2impersg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μοι ἔφη ὦ Εὐθύδημε τῷ ὄντι

ὥσπερ ἐγὼ ἀκούω πολλὰ γράμματα συνάγω Apraespfsg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

τῶν λεγομένων σοφῶν ἀνδρῶν γεγονέναι (Xen Mem 42)

148

Igeragozaacutes

17 Οὐκοῦν ὅλως δοκεῖ σοι ἔφη ἡ τοῦ τοιούτου πραγματεία οὐ περὶ τὸ σῶμα εἶναι ἀλλὰ καθrsquo ὅσον δύναται ἀφεστάναι αὐτοῦ πρὸς δὲ τὴν ψυχὴν τρέπω Mpf

inf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Ἔμοιγε (Plat Phaed 64e)

18 μή τις ὀπίσσω

τρέπω Mpfimpersg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ποτὶ νῆας ὁμοκλητῆρος ἀκούσας

ἀλλὰ πρόσω ἵεσθε καὶ ἀλλήλοισι κέλεσθε(Hom Il 12272 skk)

19 μιᾶς δὲ μόνον μνησθήσομαι πράξεως ᾗ συμβέβηκεν μήτrsquo εἰρῆσθαι πρότερον

μήτε πράττω Ppfinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μηδrsquo ὑφrsquo ἑνὸς ἄλλου πλὴν ὑπὸ Θησέως

σημεῖον δrsquo εἶναι μέγιστον τῆς ἀρετῆς τῆς ἐκείνου καὶ φρονήσεως (Isocr 12127)

149

XIV Haacuterom neacutemahanguacute tő(MVM 102 sect)

NB

1 A ἕπομαι lt σέπομαι ige kezdő σ-ja a magaacutenhangzoacute előtt elveacutesz eacutes erős he-hezetteacute alakul

2 Ennek megfelelően az igető az imperfectum tőből vagy ἑπ- vagy gyenge fokuacute hangmaacutesulaacutessal az ε kieseacutese utaacuten σπ- lesz

3 Az aoristos koumlveti a praesens erős hehezeteacutet holott itt az ε nem a tőhoumlz tar-tozik

4 Praeteritum imperfectumban a tő ε-ja nem η-vaacute hanem ει diphtongussaacute nyuacutelik meg

1 Az ἔχω lt σέχω ige kezdő σ-ja a magaacutenhangzoacute előtt elveacutesz eacutes erős hehezetteacute alakul

2 Ennek megfelelően az igető az imperfectum tőből vagy ἑχ- vagy gyenge fokuacute hangmaacutesulaacutessal az ε kieseacutese utaacuten σχ- vagy σχη- lesz

3 A hehezetes szoacutetagok torloacutedaacutesaacutenak elkeruumlleacuteseacutere az ε elveszti erős hehezeteacutet (dissimilatio) azokban az alakokban ahol a tőveacutegi maacutessalhangzoacute megtartja

4 Az aoristos 2 imperativus singularis 2 szemeacutelyben a rag σ a μι-veacutegű igeacutek mintaacutejaacutera


6 Az oumlsszeteacutetelekben a hangsuacutely az aacuteltalaacutenos hangsuacutelyozaacutesi szabaacutelyok szerint amennyire lehet előre toumlrekszik

7 Melleacutekalakja az imperfecta reduplicatioacuteval keacutepzett (az ige kezdő hangjaacutenak bdquoioacutetaacutesrdquo megduplaacutezaacutesa) ἴσχω lt σισέχω a σ lekopaacutesa utaacuten az aspirans ι lenisszeacute vaacutelt a tőveacutegi χ hataacutesaacutera mikoumlzben a tő gyenge fokuacute hangvaacuteltozaacutest szenved

1 A πίπτω lt πιπέτω egyfelől imperfecta reduplicatioacuteval keacutepzi praesens imper-fectumaacutet maacutesfelől maacuter ebben az alakban a gyenge fokuacute toumlvet mutatja

2 Futuruma uacuten futurum doricum ahol a keacutepző nem σ hanem σε A tő T-hangja eltűnik az ε a koumltőhangzoacuteval oumlsszevonoacutedik

3 Az aoristos 2-ben a hangsuacutelytalan helyzetben leacutevő τ σ-vaacute vaacuteltozik a dissi-milatio toumlrveacutenye alapjaacuten

4 A perfectumban πε-szoacutetagos reduplicatioacutet kap mivel a keacutepzeacutesben megőr-ződoumltt az eredeti πετω alak nyoma ellenkező esetben a reduplicatio egy ε-ban meruumllne ki

150

Igeragozaacutes


1igealak meghataacuterozaacutesa + egyes eacutes toumlbbes szaacutem

a) ἕψομαι

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

b) σπέσθε


c) σπώμενος


d) σπόμενος


e) σποίμην


f) σπεύσομαι


g) ψεύσομαι


h) σχῆτε


151

XIV Haacuterom neacutemahanguacute tő

i) σχέτε


j) σχέτω


k) σχήσοι


l) σχοίτο


m) ἔσχετο


n) ἐσχημένος


o) παρέσχηται


p) ἐσχήκατε


q) ὑπόσχοιτο


r) ὑπόσχου


152

Igeragozaacutes

s) ὑπεσχόμην


t) πεσεῖν


u) πεσεῖται


v) πεσεῖσθαι πεσέσθαι



w) πέσοι



2 ἐστρατήγει δὲ αὐτῶν Ἀριστεὺς ὁ Ἀδειμάντου κατὰ φιλίαν τε αὐτοῦ οὐχ ἥκιστα οἱ πλεῖστοι ἐκ Κορίνθου στρατιῶται ἐθελονταὶ ξυνέπομαι ao2plur3


3 τούτων Χῖοι οὐχ ὑποτελεῖς ὄντες φόρου ναῦς δὲ παρέχοντες αὐτόνομοι ξυνέπομαι

ao2plur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Th uc 757)

4 νικήσαντες οἱ Συρακόσιοι καὶ οἱ ξύμμαχοι τὸ μέσον πρῶτον τῶν Ἀθηναίων ἀπολαμβάνουσι κἀκεῖνον ἐν τῷ κοίλῳ καὶ μυχῷ τοῦ λιμένος καὶ αὐτόν τε

διαφθείρουσι καὶ τὰς μετrsquo αὐτοῦ ναῦς ἐφέπομαι ao2ptfpluracc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Th uc 752)

153


5 ΗΛ Ἀλλrsquo ἢν ἐφέπομαι ao2conisg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοῖς ἐμοῖς βουλεύμασινπρῶτον μὲν εὐσέβειαν ἐκ πατρὸς κάτωθανόντος οἴσῃ τοῦ κασιγνήτου θrsquo ἅμαἔπειτα δrsquo ὥσπερ ἐξέφυς ἐλευθέρακαλῇ τὸ λοιπὸν(Soph El 967 skk)

6 ἔνθα δὴ Χειρίσοφος μὲν ἡγεῖτο τοῦ στρατεύματος λαμβάνω Aao2ptmsgnom

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὸ ἀμφrsquo αὑτὸν καὶ τοὺς γυμνῆτας πάντας Ξενοφῶν δὲ

σὺν τοῖς ὀπισθοφύλαξιν ὁπλίταις ἕπομαι praetipfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὐδένα

ἔχων γυμνῆτα οὐδεὶς γὰρ κίνδυνος ἐδόκει εἶναι μή τις ἄνω πορευομένων ἐκ τοῦ

ὄπισθεν ἐφέπομαι ao2optsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Xen An 41)

7 εἰ δέ τις ἐκπάγλως ἐθέλει οἶκον δὲ νέεσθαι

ἅπτω Mipfimpersg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἧς νηὸς ἐϋσσέλμοιο μελαίνης

ὄφρα πρόσθrsquo ἄλλων θάνατον καὶ πότμον ἐφέπομαι ao2conisg2

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip(Hom Il 2357 skk)

8 ἀλλά περ οἶος ἴτω Τελαμώνιος ἄλκιμος Αἴας

καὶ οἱ Τεῦκρος ἅμα ἕπομαι ao2impersg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τόξων ἐῢ εἰδώς(Hom Il 12349 sk)

9 Ἐγώ ὦ ἄνδρες Ἕλληνες γείτων οἰκῶ τῇ Ἑλλάδι καὶ ἐπεὶ ὑμᾶς ὁράω

Aao2sg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εἰς πολλὰ καὶ ἀμήχανα πίπτω Apfptmpluracc

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εὕρημα ἐποιησάμην εἴ πως δυναίμην παρὰ βασιλέως

αἰτήσασθαι δοῦναι ἐμοὶ ἀποσῴζω Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὑμᾶς εἰς τὴν

Ἑλλάδα οἶμαι γὰρ ἂν οὐκ ἀχαρίστως μοι ἔχω Afutinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὔτε

πρὸς ὑμῶν οὔτε πρὸς τῆς πάσης Ἑλλάδος (Xen An 23)

154

Igeragozaacutes

10 ἐγγὺς γὰρ νηῶν καὶ τείχεος αὖλιν ἔθεντοΤρῶες ὑπέρθυμοι τηλεκλειτοί τrsquo ἐπίκουροικηάμενοι πυρὰ πολλὰ κατὰ στρατόν οὐδrsquo ἔτι φασὶ

ἔχω Mfutinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀλλrsquo ἐν νηυσὶ μελαίνῃσιν πίπτω Mfutinf


(Hom Il 9232 skk)

11 ΟΙ Παῖς οὑμός ὦναξ στυγνός οὗ λόγων ἐγὼ

ἄλγιστrsquo ἂν ἀνδρῶν ἐξανέχω Mao2optsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip κλύων(Soph OC 1173 sk)

12 ΑΝ Πάτερ πείθω Mao2impersg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μοι κεἰ νέα παραινέσωΤὸν ἄνδρrsquo ἔασον τόνδε τῇ θrsquo αὑτοῦ φρενὶ

χάριν παρέχω Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῷ θεῷ θrsquo ἃ βούλεται

(Soph OC 1181 skk)

13 κἂν μὲν βούλῃ ἔτι ἐρωτᾶν ἕτοιμός εἰμί σοι παρέχειν ἀποκρινόμενος ἐὰν

δὲ βούλῃ σὺ ἐμοὶ παρέχω Aaoimpersg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip περὶ ὧν μεταξὺ

ἐπαυσάμεθα διεξιόντες τούτοις τέλος ἐπιθεῖναι (Plat Prot 348a)

14 ἄρχω Maosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δὲ τὸ μὲν πρῶτον ὡς λέγεται ἐξ Αἰθιοπίας

τῆς ὑπὲρ Αἰγύπτου ἔπειτα δὲ καὶ ἐς Αἴγυπτον καὶ Λιβύην καταβαίνω Aaosg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ ἐς τὴν βασιλέως γῆν τὴν πολλήν ἐς δὲ τὴν Ἀθηναίων

πόλιν ἐξαπιναίως εἰσπίπτω Aao2sg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ τὸ πρῶτον ἐν τῷ

Πειραιεῖ ἅπτω Maosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῶν ἀνθρώπων ὥστε καὶ ἐλέχθη

ὑπrsquo αὐτῶν ὡς οἱ Πελοποννήσιοι φάρμακα ἐσβεβλήκοιεν ἐς τὰ φρέατα λεγέτω

155


μὲν οὖν περὶ αὐτοῦ ὡς ἕκαστος γιγνώσκει καὶ ἰατρὸς καὶ ἰδιώτης ἀφrsquo ὅτου εἰκὸς ἦν γενέσθαι αὐτό καὶ τὰς αἰτίας ἅστινας νομίζει τοσαύτης μεταβολῆς ἱκανὰς

εἶναι δύναμιν ἐς τὸ μεταστῆσαι ἔχω Aao2inf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐγὼ δὲ οἷον

τε ἐγίγνετο λέγω Afutsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ ἀφrsquo ὧν ἄν τις σκοπῶν εἴ

ποτε καὶ αὖθις ἐπιπίπτω Aao2optsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μάλιστrsquo ἂν ἔχω Aipf

optsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τι προειδὼς μὴ ἀγνοεῖν ταῦτα δηλώσω αὐτός τε

νοσήσας καὶ αὐτὸς ὁράω Aao2ptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἄλλους πάσχοντας (Th uc 248)

15 ἐγὼ γάρ ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι διrsquo οὐδὲν ἀλλrsquo ἢ διὰ σοφίαν τινὰ τοῦτο τὸ ὄνομα

ἔχω Apraespfsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Plat Ap 20d)

16 Ἀκούσας ταῦτα ὁ Κριτόβουλος εἶπε Νῦν τοι ἔφη ἐγώ σε οὐκέτι ἀφήσω ὦ

Σώκρατες πρὶν ἄν μοι ἃ ὑπισχνέομαι praespfsg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐναντίον τῶν φίλων τουτωνὶ ἀποδείξῃς (Xen Oec 31)

17 ΦΥ Φράσαι θέλω σοι πρῶτα τἀμαυτοῦ τὸ γὰρπρᾶγμrsquo οὔτrsquo ἔδρασrsquo οὔτrsquo εἶδον ὅστις ἦν ὁ δρῶν

οὐδrsquo ἂν δικαίως ἐς κακὸν πίπτω Aao2optsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τι(Soph Ant 238 skk)

18 Ἐνθυμοῦμαι δὲ μεταξὺ λέγων ὅσον τὰ τῆς πόλεως μεταπίπτω Apraespfsg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ τὰς διανοίας ὡς οὐδὲν ὁμοίας περὶ τῶν πραγμάτων

οἱ νῦν τοῖς πρότερον πολιτευομένοις ἔχουσιν (Isocr 15159)

19 Τοιαύτης γὰρ ἡμῖν τῆς φύσεως ὑπαρχούσης οὐ διεφυλάξαμεν αὐτὴν ἀλλrsquo

ἐμπίπτω Apraespfplur1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εἰς ἄνοιαν καὶ ταραχὴν καὶ πονηρῶν

πραγμάτων ἐπιθυμίαν (Isocr 776)

156

Igeragozaacutes

20 Ἀρταπάτης δrsquo ὁ πιστότατος αὐτῷ τῶν σκηπτούχων θεράπων λέγεται ἐπειδὴ

πίπτω Apfptmsgacc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εἶδε Κῦρον καταπηδήσας ἀπὸ τοῦ ἵππου

περιπίπτω Aao2inf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτῷ καὶ οἱ μέν φασι βασιλέα κελεῦσαί

τινα ἐπισφάζω Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτὸν Κύρῳ (Xen An 18)

21 ΟΙ Ἀνθrsquo ὧν ἔπασχον εὖ τελεσφόρον χάριν

δοῦναί σφιν ἥνπερ τυγχάνων ὑπισχνέομαι ao2sg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Soph OC 1489 sk)

157

XV Folyeacutekonyhanguacute toumlvek(MVM 103ndash105 sect)

NB

A folyeacutekony maacutessalhangzoacutera (λ μ ν ρ) veacutegződő toumlvek nagyreacuteszt gyenge keacutep-zeacutesűek

Azoknaacutel a folyeacutekonyhanguacute igeacutekneacutel amelyekben az igető nem egyenlő az imper-fectum tővel az imperfectum tőben az igetőhoumlz keacutepest legtoumlbbszoumlr ι gyarapodaacutes mutatkozik (maacutesodik osztaacutely) Ennek hataacutesaacutera a tőveacutegi λ megkettőződhet mint βαλ gt βάλλω vagy στελ gt στέλλω illetve a veacutegszoacutetag magaacutenhangzoacuteja meg-nyuacutelik κριν gt κρίνω vagy kettőshangzoacute jelenik meg φαν gt φαίνω

Sajaacutetos keacutepzeacutest csak a σ-val keacutepzett actioacutekban mutatnak mert folyeacutekony hang nem tűri meg maga mellett ezt a maacutessalhangzoacutet

A gyenge aoristosban az aoristos-keacutepző σ kieseacutese a tőben poacutetloacutenyuacutejtaacutest eredmeacute-nyez Az igető magaacutenhangzoacuteja jellegeacutenek megfelelő nyuacutejtaacutest kap Iacutegy α purumboacutel ᾱ α impurumboacutel η ε-boacutel ει ι-boacutel ῑ eacutes υ-boacutel ῡ lesz

Pl a κρίνω ige toumlve κριν amelyhez a praesens imperfectumban j hang jaacuterul κριν-j-ω ebből pedig κρίνω vagy a lesbosiban κρίννω alak szaacutermazik Aoristosban ἐκρινσα-boacutel ἔκρῑνα lesz NB κερδαίνω aoristosa ἐκέρδανα ἐκέρδηνα helyett Valamint a ἅλλομαι αἴρω-ban nincs α ndash η tiacutepusuacute nyuacutejtaacutes csupaacuten az augmentum jelenik meg az aoristos indicativusban

A futurumban a keacutepzeacutesmoacuted uacutegynevezett futurum atticum vagy contractum Keacutettaguacute toumlvekből fejlődoumltt ki iacutegy ὄλλυμι ὀλε ndash ὀλέσω majd ὀλῶ Iacutegy az α-ra veacutegződő toumlvekneacutel ἐλαύνω ἐλάσω gt ἐλάω gt ἐλῶ ἐλᾶς stb A toumlbbseacuteget keacutepező -ε veacutegű toumlvek analoacutegiaacutejaacutera a futurum keacutepzője aacuteltalaacutenosan ε-σ-ω amely az inter-vocalis σ kieseacutese utaacuten a ποιέω mintaacutejaacutera ἀγγελῶ ἀγγελεῖς stb


1 Καὶ μὴ θαυμάζω Aaoconisg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἅπερ ἐπιστέλλω Aaosg1

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ πρὸς Διονύσιον τὴν τυραννίδα κτησάμενον εἰ μήτε

στρατηγὸς ὢν μήτε ῥήτωρ μήτrsquo ἄλλως δυνάστης θρασύτερόν σοι διείλεγμαι

158

Igeragozaacutes

τῶν ἄλλων Ἐγὼ γὰρ πρὸς μὲν τὸ πολιτεύεσθαι πάντων ἀφυέστατος ἐγενόμην

τῶν πολιτῶν οὔτε γὰρ φωνὴν ἔχω Aaosg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἱκανὴν οὔτε

τόλμαν δυναμένην ὄχλῳ χρῆσθαι (Isocr 581)

2 καὶ ἐς μὲν ἀκρόασιν ἴσως τὸ μὴ μυθῶδες αὐτῶν ἀτερπέστερον φαίνω Mfutsg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὅσοι δὲ βουλήσονται τῶν τε γενομένων τὸ σαφὲς σκοπεῖν

καὶ τῶν μελλόντων ποτὲ αὖθις κατὰ τὸ ἀνθρώπινον τοιούτων καὶ παραπλησίων

ἔσεσθαι ὠφέλιμα κρίνειν αὐτὰ ἀρκούντως ἔχω Afutsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Th uc 122)

3 παραινοῦντος δὲ Ξενοφῶντος καὶ τῶν μάντεων συμβουλευόντων ἔδοξε καθαίρω

Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὸ στράτευμα καὶ ἐγένετο καθαρμός (Xen An 57)

4 αὐχμοί τε ἔστι παρrsquo οἷς μεγάλοι καὶ ἀπrsquo αὐτῶν καὶ λιμοὶ καὶ ἡ οὐχ ἥκιστα

βλάψασα καὶ μέρος τι φθείρω Aaoptfsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἡ λοιμώδης

νόσος ταῦτα γὰρ πάντα μετὰ τοῦδε τοῦ πολέμου ἅμα ξυνεπέθετο (Th uc 123)

5 οὐ γὰρ Τυδεΐδεω Διομήδεος ἐν παλάμῃσι

μαίνεται ἐγχείη Δαναῶν ἀπὸ λοιγὸν ἀμύνω Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Hom Il 1674 sk)

6 ΙΟ φαίνω Afutsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δέ σοι σημεῖα τῶνδε σύντομα

χρησμὸς γὰρ ἦλθε Λαΐῳ ποτrsquo οὐκ ἐρῶΦοίβου γrsquo ἀπrsquo αὐτοῦ τῶν δrsquo ὑπηρετῶν ἄπο(Soph OT 710 skk)

7 ΦΙ Ἀλλrsquo οὐδὲν ἔξω τοῦ φυτεύσαντος σύ γεδρᾷς οὐδὲ φωνεῖς ἐσθλὸν ἄνδρrsquo ἐπωφελῶν

ΝΕ Αἰσχρὸς φαίνω Mfutsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοῦτrsquo ἀνιῶμαι πάλαι(Soph Phil 904 skk)

159

XV Folyeacutekonyhanguacute toumlvek

8 ΦΙ οἷrsquo ἔργrsquo ὁ παῖς μrsquo ἔδρασεν οὑξ Ἀχιλλέως

ὀμόσας ἀπάγω Afutinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οἴκαδrsquo ἐς Τροίαν μrsquo ἄγει

προσθείς τε χεῖρα δεξιάν τὰ τόξα μουἱερὰ λαβὼν τοῦ Ζηνὸς Ἡρακλέους ἔχει

καὶ τοῖσιν Ἀργείοισι φαίνω Maoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip θέλει(Soph Phil 940 skk)

9 ΑΓ Ὦ τοῦδrsquo Ἀχαιῶν κοίρανοι κοινοῦ στρατοῦὁρᾶτε τήνδε θυσίαν ἣν ἡ θεὸςπρούθηκε βωμίαν ἔλαφον ὀρειδρόμονταύτην μάλιστα τῆς κόρης ἀσπάζεται

ὡς μὴ μιαίνω Aipfoptsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip βωμὸν εὐγενεῖ φόνωι

ἡδέως τε τοῦτrsquo δέχομαι aosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ πλοῦν οὔριον

δίδωσιν ἡμῖν Ἰλίου τrsquo ἐπιδρομάς(Eur IA 1591 skk)

10 ΑΓ Ἡμᾶς σὺ δειλοὺς τῇδε θἠμέρᾳ φαίνω Afutsg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ΟΔ Ἄνδρας μὲν οὖν Ἕλλησι πᾶσιν ἐνδίκουςΑΓ Ἄνωγας οὖν με τὸν νεκρὸν θάπτειν ἐᾶν(Soph Aj 1362 skk)

11 ὁ δὲ πάλιν ἠρώτησε Σπονδὰς ἢ πόλεμον ἀπαγγέλλω Afutsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Κλέαρχος δὲ ταὐτὰ πάλιν ἀποκρίνω aosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Σπονδαὶ μὲν

μένουσιν ἀπιοῦσι δὲ καὶ προϊοῦσι πόλεμος ὅ τι δὲ ποιήσοι οὐ διασημαίνω Aaosg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Xen An 21)

12 ΕΧ hellipοὔτε τις ξένος ἀφῖκται χρόνου συχνοῦ ἐκεῖθεν ὅστις ἂν ἡμῖν σαφές

τι ἀγγέλλω Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οἷος τrsquo ἦν περὶ τούτων πλήν γε δὴ ὅτι

φάρμακον πιὼν ἀποθάνοι(Plat Phaed 57a)

160

Igeragozaacutes

13 ΣΩ αὐτὸ μὲν γὰρ τὸ ἀποθνῄσκειν οὐδεὶς φοβεῖται ὅστις μὴ παντάπασιν ἀλόγιστός τε καὶ ἄνανδρός ἐστιν τὸ δὲ ἀδικεῖν φοβεῖται πολλῶν γὰρ ἀδικημάτων γέμοντα τὴν ψυχὴν εἰς Ἅιδου ἀφικέσθαι πάντων ἔσχατον κακῶν ἐστιν εἰ δὲ

βούλει σοὶ ἐγώ ὡς τοῦτο οὕτως ἔχει ἐθέλω λόγον λέγω Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ΚΑΛ Ἀλλrsquo ἐπείπερ γε καὶ τἆλλα περαίνω Aaosg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ τοῦτο

περαίνω Aaoimpersg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Plat Gorg 522e)

14 Εἰ δὲ δεῖ συντόμως καὶ μηδὲν ὑποστέλλω Maoptmsgacc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μηδὲ δείσαντα τὸν φθόνον ἀλλὰ παρρησίᾳ χρησάμενον εἰπεῖν οὐδεὶς Φανήσομαι γὰρ οὐκ ἐκ παντὸς τρόπου μεγάλα λέγειν προθυμούμενος (Isocr 939)

15 ΟΙ Οὐ γὰρ τί σrsquo ᾔδη μῶρα φωνήσοντrsquo ἐπεὶ

σχολῇ σrsquo ἂν οἴκους τοὺς ἐμοὺς στέλλω Maosg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Soph OT 433 sk)

16 αὐτὰρ ἐπεί σrsquo ἐπὶ νῆας ἐνείκαμεν ἐκ πολέμοιο

κάτθεμεν ἐν λεχέεσσι καθαίρω Aaoptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip χρόα καλὸνὕδατί τε λιαρῷ καὶ ἀλείφατι(Hom Od 2443 skk)

17 raquohellipΕἰ μὲν γὰρ τοῦ παιδὸς τοῦ σοῦ τοῦδε ἑστεῶτος ἐν τοῖσι προθύροισι βάλλω

Aao2ptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τυγχάνω Aao2optsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

μέσης τῆς καρδίης Πέρσαι φαίνω Mfutplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip λέγοντες

οὐδέν ἢν δὲ ἁμαρτάνω Aao2conisg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip φαίνω Mfutplur3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Πέρσας τε λέγειν ἀληθέα καὶ ἐμὲ μὴ σωφρονέεινlaquo Ταῦτα

δὲ εἰπόντα καὶ διατείνω Aaoptmsgacc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὸ τόξον βαλεῖν τὸν

παῖδα πίπτω Aao2ptmsggen helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δὲ τοῦ παιδὸς ἀνασχίζειν αὐτὸν

κελεύειν καὶ σκέπτομαι Maoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὸ βλῆμα (Her 335)

161


18 Τοῦ δrsquo αὐτοῦ χειμῶνος καὶ Δῆλον καθαίρω Aaoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Ἀθηναῖοι κατὰ χρησμὸν δή τινα καθαίρω Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μὲν γὰρ

καὶ Πεισίστρατος ὁ τύραννος πρότερον αὐτήν οὐχ ἅπασαν ἀλλrsquo ὅσον ἀπὸ τοῦ ἱεροῦ ἐφεωρᾶτο τῆς νήσου (Th uc 3104)

19 μετὰ ταῦτα συγγυμνάζεσθαι προυκαλούμην αὐτὸν καὶ συνεγυμναζόμην ὥς

τι ἐνθαῦθα περαίνω Afutptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Plat Symp 217bndashc)

162

XVI A perfectum keacutepzeacutese folyeacutekonyhanguacute toumlvekből(MVM 106 sect)

NB

Az activ perfectum egeacuteszen a παιδεύω mintaacutejaacutet koumlveti Csupaacuten az assimilatio hangtani toumlrveacutenyeacutet kell fi gyelembe venni A tő veacutegeacuten aacutelloacute ν ugyanis K-hang előtt orrhanguacute γ-vaacute vaacutelik iacutegy φαίνω gt πέφαγκα

Kiveacutetelt keacutepez ez aloacutel a koumlvetkező haacuterom ige ahol a tőveacutegi ν eltűnik κλίνω gt κέκλικα κρίνω gt κέκρικα τείνω gt τέτακα Megjegyzeacutes az első keacutet ige erede-ti igetoumlve nem tartalmazta a veacutegső ν-t iacutegy annak alakja κλι- illetve κρι- volt A ν-vel gyarapodott tő megjelenik az activ aoristos eacutes a futurum keacutepzeacuteseacuteben is de a toumlbbi alakban megmarad az eredeti tő Ingadozaacutes a passiv aoristosban fi -gyelhető meg mert Homeacuterosnaacutel előfordul a ν-s ἐκλίνθην alak is ἐκλίθην helyett ὃ δrsquo ἐκλίνθη καὶ ἀλεύατο κῆρα μέλαιναν (Hom Il 3360) Eredetileg a φαίνω is φα-toumlvű volt de a ν veacuteghangzoacute minden alakjaacuteba bekeruumllt A τείνω eseteacuteben a sonans liquida gyengefokuacute hangmaacutesulaacutes eltuumlnteti a tőveacutegi ν-t iacutegy az a perfecta alakokboacutel is hiaacutenyzik

A τείνω egyben azok koumlzeacute a folyeacutekonyhanguacute igeacutek koumlzeacute is tartozik amelyek a neacute-mahanguacuteaknaacutel is megfi gyelhető gyengefokuacute medialis perfectumok analoacutegiaacutejaacutera az activ perfectumot is gyenge fokuacute hangmaacutesulaacutessal (sonans liquida) keacutepezik Iacutegy τέτακα δέρω gt δέδρακα stb

A medialis perfectumban a tőveacutegi ν μ előtt σ-vaacute lesz Iacutegy φαίνω ndash πέφασμαι Tulajdonkeacuteppen keacutetszeres analoacutegia eredmeacutenyekeacuteppen Egyfelől a σ-toumlvűek (τελέω gt τετέλεσμαι) valamint a T-hanguacute toumlvek (ψεύδω gt ἔψευσμαι) mintaacutejaacutera

Aacuteltalaacutenos jellemzők a ragozaacutesban

a) A pluralis 3 szemeacutelyt ndash a neacutemahanguacuteakhoz hasonloacutean ndash oumlsszetett alak fejezi ki

b) A λ-veacuteghangzoacutes igeacutekneacutel a λσ hangcsoport vaacuteltozatlanul megmarad iacutegyἤγγελσαι valamint az imperativusban ἤγγελσο a neacutemahanguacuteak analoacutegiaacutejaacutera ἤγγειλαι alak nincs

c) Pluralis 2 szemeacutelyben eacutes az infi nitivusban ellenben ndash ugyancsak a neacutemahan-guacuteak analoacutegiaacutejaacutera ndash a σθε- σθαι- szemeacutelyragboacutel illetve keacutepzőből a σ elveacutesz

d) A ν-veacuteghangzoacutes toumlvekneacutel a singularis 2 szemeacutelyben hangtani toumlrveacutenyekkel dacolva megmarad a νσ hangcsoport

163

XVI A perfectum keacutepzeacutese folyeacutekonyhanguacute toumlvekből


1 ἂν μὲν τοίνυν ἐξελέγχω Afutsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ δείκνυμι Afutsg1

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip σαφῶς Αἰσχίνην τουτονὶ καὶ μηδὲν ἀληθὲς ἀπαγγέλλω Apf

ptmsgacc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ κωλύω Apfptmsgacc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ἐμοῦ τὸν δῆμον ἀκοῦσαι τἀληθῆ καὶ πάντα τἀναντία τῶν συμφερόντων

συμβουλεύω Apfptmsgacc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ μηδὲν ὧν προστάττω Aaoplur2

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐν τῇ πρεσβείᾳ ποιέω Apfptmsgacc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Dem 198)

2 εὔχομαι γὰρ τῇ Ἀθηνᾷ καὶ τοῖς ἄλλοις θεοῖς καὶ τοῖς ἥρωσι τοῖς κατὰ τὴν πόλιν

καὶ τὴν χώραν ἱδρυμένοις εἰ μὲν εἰσαγγέλλω Apraespfsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Λεωκράτη δικαίως καὶ κρίνω Apraesipfsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὸν προδόντrsquo

αὐτῶν καὶ τοὺς νεὼς καὶ τὰ ἕδη καὶ τὰ τεμένη καὶ τὰς ἐν τοῖς νόμοις τιμὰς καὶ θυσίας τὰς ὑπὸ τῶν ὑμετέρων προγόνων παραδεδομένας (Lyc 11)

3 Ἐς δὲ τὰς Ἀθήνας ἐπειδὴ ἀγγέλλω Paosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπὶ πολὺ μὲν

ἠπίστουν καὶ τοῖς πάνυ τῶν στρατιωτῶν ἐξ αὐτοῦ τοῦ ἔργου διαφεύγω Apfptmplur

dat helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ σαφῶς ἀγγέλλουσι μὴ οὕτω γε ἄγαν πανσυδὶ

διαφθείρω Ppfinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπειδὴ δὲ ἔγνωσαν χαλεποὶ μὲν ἦσαν

τοῖς ξυμπροθυμηθεῖσι τῶν ῥητόρων τὸν ἔκπλουν ὥσπερ οὐκ αὐτοὶ ψηφισάμενοι ὠργίζοντο δὲ καὶ τοῖς χρησμολόγοις τε καὶ μάντεσι καὶ ὁπόσοι τι τότε αὐτοὺς θειάζω

Aaoptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπελπίζω Aaoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ὡς λαμβάνω Mfutplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Σικελίαν (Th uc 81)

164

Igeragozaacutes

4 ΚΡ Τὼ παῖδε φημὶ τώδε τὴν μὲν ἀρτίως

ἄνουν φαίνω Mpfinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὴν δrsquo ἀφrsquo οὗ τὰ πρῶτrsquo ἔφυ(Soph Ant 561 sk)

5 ΟΙ Ἰοὺ ἰού τὰ πάντrsquo ἂν ἐξήκοι σαφῆ

Ὦ φῶς τελευταῖόν σε προσβλέπω Aaooptsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip νῦν

ὅστις φαίνω Mpraespfsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip φύς τrsquo ἀφrsquo ὧν οὐ χρῆν ξὺν οἷς τrsquo

οὐ χρῆν ὁμιλῶν οὕς τέ μrsquo οὐκ ἔδει κτανών(Soph OT 1182 skk)

6 ΟΙ ἐπίσταμαι γὰρ τήνδε τὴν ἐς τάσδε μοι

τέρψιν παρrsquo ἄλλου μηδενὸς φαίνω Ppfptfsgacc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Σὺ γάρ νιν ἐκσῴζω Aaosg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὐκ ἄλλος βροτῶν(Soph OC 1121 skk)

7 Οὗτοι δὲ οἱ ἐκ τῆς Ἀσίης Αἰθίοπες τὰ μὲν πλέω κατά περ Ἰνδοὶ ἐσεσάχατο προμετωπίδια δὲ ἵππων εἶχον ἐπὶ τῇσι κεφαλῇσι σύν τε τοῖσι ὠσὶ ἐκδέρω Ppfptnplur

acc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ τῇ λοφιῇ καὶ ἀντὶ μὲν λόφου ἡ λοφιὴ κατέχρα

τὰ δὲ ὦτα τῶν ἵππων ὀρθὰ πεπηγότα εἶχον (Her 770)

8 Ἐκ τούτου Ξενοφῶν ἀνίσταται στέλλω Ppfptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπὶ

πόλεμον ὡς ἐδύνατο κάλλιστα νομίζων εἴτε νίκην διδοῖεν οἱ θεοί τὸν κάλλιστον κόσμον τῷ νικᾶν πρέπειν εἴτε τελευτᾶν δέοι ὀρθῶς ἔχειν τῶν καλλίστων ἑαυτὸν ἀξιώσαντα ἐν τούτοις τῆς τελευτῆς τυγχάνειν (Xen An 32)

9 εἰ γὰρ δὴ ἔγωγε τῶν νέων τοὺς μὲν διαφθείρω τοὺς δὲ διαφθείρω Apraespfsg1

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip χρῆν δήπου εἴτε τινὲς αὐτῶν πρεσβύτεροι γενόμενοι

ἔγνωσαν ὅτι νέοις οὖσιν αὐτοῖς ἐγὼ κακὸν πώποτέ τι συνεβούλευσα νυνὶ αὐτοὺς ἀναβαίνοντας ἐμοῦ κατηγορεῖν καὶ τιμωρεῖσθαι (Plat Ap 33cndashd)

165


10 raquoἐὰν οὖν λάβῃς τὴν θεράπαιναν τὴν εἰς ἀγορὰν βαδίζουσαν καὶ διακονοῦσαν

ὑμῖν καὶ βασανίζω Aaoconisg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἅπαντα πυνθάνομαι futsg2

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip laquo raquoἔστι δrsquolaquo ἔφη raquoἘρατοσθένης Ὀῆθεν ὁ ταῦτα πράττων

ὃς οὐ μόνον τὴν σὴν γυναῖκα διαφθείρω Apraespfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀλλὰ

καὶ ἄλλας πολλάς ταύτην γὰρ τὴν τέχνην ἔχειlaquo (Lys 116)

11 τὸ γὰρ ναυτικὸν ἡμῶν ὅπερ κἀκεῖνοι πυνθάνονται τὸ μὲν πρῶτον ἤκμαζε καὶ τῶν νεῶν τῇ ξηρότητι καὶ τῶν πληρωμάτων τῇ σωτηρίᾳ νῦν δὲ αἵ τε νῆες διάβροχοι τοσοῦτον χρόνον ἤδη θαλασσεύουσαι καὶ τὰ πληρώματα φθείρω Ppraes

pfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Th uc 712)

12 τὸν Πτελεατικὸν οἶνον ἀπὸ κρατῆρος ἀφύσσω Afutsg1


πὰρ πυρὶ κλίνω Mpfptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip hellip(Th eocr 765 sk)

13 τῶν δrsquo ἐν τῇ ῥάχει τριχῶν ἄλλῳ μὲν ὀργάνῳ οὐδενὶ δεῖ ἅπτεσθαι ταῖς δὲ χερσὶ

τρίβειν καὶ ἁπαλύνειν ᾗπερ φύσει κλίνω Mpraespfplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ἥκιστα γὰρ ἂν βλάπτοι τὴν ἕδραν τοῦ ἵππου (Xen De re eq 55)

14 Τοῦτον μὲν τοίνυν οὐκ κρίνω Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Αἰσχίνης ὅτι τὸν αὑτοῦ παῖδrsquo ἐπrsquo αἰσχύνῃ πρὸς Φίλιππον ἔπεμψεν εἰ δέ τις ὢν ἐφrsquo ἡλικίας ἑτέρου βελτίων τὴν ἰδέαν μὴ προϊδόμενος τὴν ἐξ ἐκείνης τῆς ὄψεως ὑποψίαν ἰταμώτερον τῷ μετὰ ταῦτrsquo ἐχρήσατο βίῳ τοῦτον ὡς πεπορνευμένον κρίνω Apraes

pfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Dem 19233)

15 ἔνθα δὲ Κιμμερίων ἀνδρῶν δῆμός τε πόλις τε

ἠέρι καὶ νεφέλῃ καλύπτω Ppfptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὐδέ ποτrsquo αὐτοὺςἨέλιος φαέθων καταδέρκεται ἀκτίνεσσινοὔθrsquo ὁπότrsquo ἂν στείχῃσι πρὸς οὐρανὸν ἀστερόεντα

166

Igeragozaacutes

οὔθrsquo ὅτrsquo ἂν ἂψ ἐπὶ γαῖαν ἀπrsquo οὐρανόθεν προτρέπω Mao2conisg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ἀλλrsquo ἐπὶ νὺξ ὀλοὴ τείνω Ppraespfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δειλοῖσι βροτοῖσι(Hom Od 1114 skk)

16 ἑζόμενος δὲ κάτrsquo αὖθι φίλων ἐν χερσὶν ἑταίρωνθυμὸν ἀποπνείων ὥς τε σκώληξ ἐπὶ γαίῃ

κεῖτο τείνω Paoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐκ δrsquo αἷμα μέλαν ῥέε δεῦε δὲ γαῖαν(Hom Il 13653 skk)

17 Ἐν ταύτῃ τῇ ἐν Μαραθῶνι μάχῃ ἀποθνῄσκω Aao2plur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

τῶν βαρβάρων κατὰ ἑξακισχιλίους καὶ τετρακοσίους ἄνδρας Ἀθηναίων δὲ ἑκατὸν

καὶ ἐνενήκοντα καὶ δύο πίπτω Aao2plur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μὲν ἀμφοτέρων

τοσοῦτοι Συνήνεικε δὲ αὐτόθι θῶμα γενέσθαι τοιόνδε Ἀθηναῖον ἄνδρα Ἐπίζηλον τὸν Κουφαγόρεω ἐν τῇ συστάσι μαχόμενόν τε καὶ ἄνδρα γινόμενον ἀγαθὸν

τῶν ὀμμάτων στερέω Paoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὔτε πληγέντα οὐδὲν τοῦ

σώματος οὔτε βάλλω Paoptmsgacc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ τὸ λοιπὸν τῆς

ζόης διατελέειν ἀπὸ τούτου τοῦ χρόνου ἐόντα τυφλόν Λέγειν δὲ αὐτὸν περὶ τοῦ πάθεος ἤκουσα τοιόνδε τινὰ λόγον ἄνδρα οἱ δοκέειν ὁπλίτην ἀντιστῆναι μέγαν τοῦ τὸ γένειον τὴν ἀσπίδα πᾶσαν σκιάζειν τὸ δὲ φάσμα τοῦτο ἑωυτὸν

μὲν παρεξέρχομαι Aao2inf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὸν δὲ ἑωυτοῦ παραστάτην

ἀποκτείνω Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Ταῦτα μὲν δὴ Ἐπίζηλον πυνθάνομαι ao2sg1

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip λέγειν (Her 6117)

167

XVII Erős keacutepzeacutesű alakok folyeacutekonyhanguacute toumlvekből(MVM 107 sect)


βάλλω ndash ἔβαλον

1 Σεσώστριος δὲ τελευτήσαντος ἐκδέχομαι aoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἔλεγον τὴν

βασιληίην τὸν παῖδα αὐτοῦ Φερῶν Τὸν ἀποδέξασθαι μὲν οὐδεμίαν στρατηίην

συνενειχθῆναι δέ οἱ τυφλὸν γίγνομαι aoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip διὰ τοιόνδε

πρῆγμα τοῦ ποταμοῦ κατέρχομαι aoptmsggen helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μέγιστου δὴ

τότε ἐπrsquo ὀκτωκαίδεκα πήχεας ὡς ὑπερβάλλω Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὰς

ἀρούρας πνεύματος ἐμπίπτω Aaoptmsggen helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip κυματίης ὁ

ποταμὸς γίγνομαι aosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὸν δὲ βασιλέα λέγουσι τοῦτον

ἀτασθαλίῃ χρησάμενον λαμβάνω Aaoptmsgacc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αἰχμὴν βάλλω

Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐς μέσας τὰς δίνας τοῦ ποταμοῦ μετὰ δὲ αὐτίκα

καμόντα αὐτὸν τοὺς ὀφθαλμοὺς τυφλωθῆναι (Her 2111)

ἀποκτείνω ndash (ἀπ)έκτανον ndash ἀπέκτονα κατακαίνω ndash κατέκανον

2 ΚΡ Ὤμοι μοι τάδrsquo οὐκ ἐπrsquo ἄλλον βροτῶν

ἐμᾶς ἁρμόζω Afutsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ποτrsquo ἐξ αἰτίας

[ἐγὼ γὰρ σέ γrsquo ὢ μέλεος ὁ κτείνω Aaoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip]

Ἐγὼ γάρ σrsquo ἐγὼ σrsquo καίνω Aaosg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὢ μέλεος

ἐγώ φάμrsquo ἔτυμον Ἰὼ πρόσπολοιἀπάγετέ μrsquo ὅτι τάχος ἄγετέ μrsquo ἐκποδώντὸν οὐκ ὄντα μᾶλλον ἢ μηδένα(Soph Ant 1317 skk)

168

Igeragozaacutes

3 ΚΡ Ἄγοιτrsquo ἂν μάταιον ἄνδρrsquo ἐκποδών

ὅς ὦ παῖ σέ τrsquo οὐχ ἑκὼν κατακτείνω Aaosg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip hellip

[σέ γrsquo κατακαίνω Aaosg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip](Soph Ant 1339 sk)

4 καὶ εὔχομαι aoptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῇ Ἀρτέμιδι ὁπόσους κατακαίνω

Aaooptplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῶν πολεμίων τοσαύτας χιμαίρας καταθύσειν

τῇ θεῷ ἐπεὶ οὐκ εἶχον ἱκανὰς εὑρίσκω Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δοκέω Aao

sg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτοῖς κατrsquo ἐνιαυτὸν πεντακοσίας θύειν καὶ ἔτι νῦν

ἀποθύουσιν (Xen An 32)

5 Οὐ πολλοῦ γrsquo ἕνεκα χρόνου ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι ὄνομα ἔχω Afutplur2

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ αἰτίαν ὑπὸ τῶν βουλομένων τὴν πόλιν λοιδορεῖν ὡς

Σωκράτη ἀποκτείνω Apraespfplur2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἄνδρα σοφόν ndash φήσουσι

γὰρ δὴ σοφὸν εἶναι εἰ καὶ μή εἰμι οἱ βουλόμενοι ὑμῖν ὀνειδίζειν ndash εἰ γοῦν περιμένω

Aaoplur2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὀλίγον χρόνον ἀπὸ τοῦ αὐτομάτου ἂν ὑμῖν τοῦτο

γίγνομαι aosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὁρᾶτε γὰρ δὴ τὴν ἡλικίαν ὅτι πόρρω ἤδη

ἐστὶ τοῦ βίου θανάτου δὲ ἐγγύς (Plat Ap 38c)

6 τίς ἐστιν οὕτως ἀφυὴς ὅστις οὐχ εὑρήσει πρὸς τοῦτrsquo ἀντειπεῖν ὅτι πλείους

Λακεδαιμόνιοι τῶν Ἑλλήνων ἀκρίτους ἀποκτείνω Apraespfplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

τῶν παρrsquo ἡμῖν ἐξ οὗ τὴν πόλιν οἰκοῦμεν εἰς ἀγῶνα καὶ κρίσιν καταστάντων (Isocr 1266)

169

XVII Erős keacutepzeacutesű alakok folyeacutekonyhanguacute toumlvekből

NB

ὀφείλω ndash ὤφελον A λ-ra veacutegződő toumlvek koumlzoumltt kiveacutetelt keacutepez mert az imper-fectumban a j keacutepző hataacutesaacutera nem tőveacutegi λ-jaacutet duplaacutezza meg hanem a veacutegső maacutessalhangzoacute előtti szoacutetagot nyuacutejtja meg A aoristos 2 alakja sajaacutetos jelenteacutest hordoz

a) ὤφελον + infi nitivus amit meg kellett volna tenni de nem tetteacutek meg Gyakrabban azonban praeteritum imperfectummal a latin debebam eacutertelemben

b) keacutesőbb ὤφελον + infi nitivus aoristi vagy imperfectus lehetetlen oacutehaj kife-jezeacuteseacutere a muacuteltra vonatkozoacutean a cselekveacutes (infi nitivus) tagadaacutesa μή-vel toumlrteacutenik A nyomateacutekosiacutetott kiacutevaacutensaacuteg kifejezeacuteseacutere megelőzheti εἴθε εἰ γάρ ὡς is


7 Ἀντίλοχrsquo εἰ δrsquo ἄγε δεῦρο διοτρεφὲς ὄφρα πύθηαι

λυγρῆς ἀγγελίης ἣ μὴ ὀφείλω Apraetipfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip γενέσθαι(Hom Il 17685 sk)

8 raquoὮ γύναι ὁράω Aaosg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τε ἐς πόλιν ἔρχομαι aoptmsgnom

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ ἤκουσα τὸ μήτε ὁράω Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ὀφείλω Aaosg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μήτε κοτὲ γενέσθαι ἐς δεσπότας τοὺς

ἡμετέρους Οἶκος μὲν πᾶς Ἁρπάγου κλαυθμῷ κατείχετο ἐγὼ δὲ ἐκπλήττω Pao

ptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἤια ἔσω Ὡς δὲ τάχιστα ἐσῆλθον ὁρέω παιδίον

προκείμενον ἀσπαῖρόν τε καὶ κραγγανόμενον κεκοσμημένον χρυσῷ τε καὶ

ἐσθῆτι ποικίλῃ helliplaquo (Her 1111)

9 ΚΡ Ἀλλrsquo ὁρᾷς δὴ ὅτι ἀνάγκη ὦ Σώκρατες καὶ τῆς τῶν πολλῶν δόξης μέλειν αὐτὰ δὲ δῆλα τὰ παρόντα νυνὶ ὅτι οἷοί τrsquo εἰσὶν οἱ πολλοὶ οὐ τὰ σμικρότατα τῶν κακῶν ἐξεργάζεσθαι ἀλλὰ τὰ μέγιστα σχεδόν ἐάν τις ἐν αὐτοῖς διαβάλλω Ppfconi

sg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ΣΩ baacutercsak ὀφείλω Aaosg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ὦ Κρίτων οἷοί τrsquo εἶναι οἱ πολλοὶ τὰ μέγιστα κακὰ ἐργάζεσθαι ἵνα οἷοί τrsquo ἦσαν καὶ ἀγαθὰ τὰ μέγιστα καὶ καλῶς ἂν εἶχεν νῦν δὲ οὐδέτερα οἷοί τε οὔτε γὰρ

170

Igeragozaacutes

φρόνιμον οὔτε ἄφρονα δυνατοὶ ποιῆσαι ποιοῦσι δὲ τοῦτο ὅτι ἂν τυγχάνω Aaoconi

plur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Plat Crit 44d)

δέρω ndash ἐδάρην

10 Ὁ μὴ δέρω Paoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἄνθρωπος οὐ παιδεύεται(Menand Sent 573)

11 Ἐγὼ θέλω ὦ ἄνδρες διαβιβάζω Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὑμᾶς κατὰ

τετρακισχιλίους ὁπλίτας ἂν ἐμοὶ ὧν δέομαι ὑπηρετήσητε καὶ τάλαντον μισθὸν

πορίζω Aaoconiplur2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐρωτώμενος δὲ ὅτου δέοιτο Ἀσκῶν

ἔφη δισχιλίων δεήσομαι πολλὰ δrsquo ὁρῶ πρόβατα καὶ αἶγας καὶ βοῦς καὶ ὄνους ἃ

ἀποδέρω Paoptnpluracc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ φυσηθέντα ῥᾳδίως ἂν παρέχοι

τὴν διάβασιν (Xen An 35)

στέλλω ndash ἐστάλην

12 ΧΡ Χωρήσομαι τἄρrsquo οἷπερ στέλλω Paosg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὁδοῦΗΛ Ποῖ δrsquo ἐμπορεύῃ τῷ φέρεις τάδrsquo ἔμπυραΧΡ Μήτηρ με πέμπει πατρὶ τυμβεῦσαι χοάς(Soph El 404 skk)

13 ΧΟ Καὶ μὴν ἄναξ ὅδrsquo ἡμὶν Αἰγέως γόνοςΘησεὺς κατrsquo ὀμφὴν σὴν ἀποστέλλω Paoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πάρα(Soph OC 549 sk)

φαίνω ndash ἐφάνην ndash πέφηνα

14 τοῦτο δὲ λέγοντος αὐτοῦ πτάρνυταί τις ἀκούσαντες δrsquo οἱ στρατιῶται πάντες μιᾷ ὁρμῇ προσεκύνησαν τὸν θεόν καὶ ὁ Ξενοφῶν εἶπε Δοκεῖ μοι ὦ ἄνδρες ἐπεὶ περὶ σωτηρίας ἡμῶν λεγόντων οἰωνὸς τοῦ Διὸς τοῦ σωτῆρος φαίνω

Paosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εὔχομαι aoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῷ θεῷ

171


τούτῳ θύσειν σωτήρια ὅπου ἂν πρῶτον εἰς φιλίαν χώραν ἀφικνέομαι aoconiplur1

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip συνεπεύξασθαι δὲ καὶ τοῖς ἄλλοις θεοῖς θύσειν κατὰ

δύναμιν καὶ ὅτῳ δοκεῖ ταῦτrsquo ἔφη ἀνατείνω Aaoimpersg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

τὴν χεῖρα καὶ ἀνατείνω Aaoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἅπαντες (Xen An 32)

15 δέδοικrsquo ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι μὴ καὶ ἡμεῖς ἂν ἐπὶ πολλῷ φαίνω Paoconiplur1

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐρρᾳθυμηκότες καὶ ἅπαντα πρὸς ἡδονὴν ζητοῦντες

πολλὰ καὶ χαλεπὰ ὧν οὐκ ἐβουλόμεθrsquo ὕστερον εἰς ἀνάγκην ἔρχομαι aoconiplur1

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ποιεῖν καὶ κινδυνεύσωμεν περὶ τῶν ἐν αὐτῇ τῇ χώρᾳ

(Dem 115)

φθείρω ndash ἐφθάρην

16 παράπαν τε γιγνώσκω πόλιν μὴ ἀπράγμονα τάχιστrsquo ἄν μοι δοκεῖν

ἀπραγμοσύνης μεταβολῇ διαφθείρω Paoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ τῶν

ἀνθρώπων ἀσφαλέστατα τούτους οἰκεῖν οἳ ἂν τοῖς παροῦσιν ἤθεσι καὶ νόμοις

ἢν καὶ χείρω ᾖ ἥκιστα διαφόρως πολιτεύωσιν (Th uc 618)

μαίνομαι ndash ἐμάνην ndash μέμηνα

17 ΠΡ ἁπλῷ λόγῳ τοὺς πάντας ἐχθαίρω θεούς

ὅσοι πάσχω Aaoptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εὖ κακοῦσί μrsquo ἐκδίκως

ΕΡ κλύω σrsquo ἐγὼ μαίνομαι pfptmsgacc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὐ σμικρὰν νόσον

ΠΡ νοσοῖμrsquo ἄν εἰ νόσημα τοὺς ἐχθροὺς στυγεῖν(Aesch Prom 975 skk)

ἐγείρω ndash ἐγρήγορα

18 ΑΘ κερδῶν ἄθικτον τοῦτο βουλευτήριον

172

Igeragozaacutes

αἰδοῖον ὀξύθυμον εὑδόντων ὕπερἐγείρω Apfptnsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip φρούρημα γῆς καθίσταμαι

ταύτην μὲν ἐκτείνω Aaosg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐμοῖς παραίνεσινἀστοῖσιν ἐς τὸ λοιπόν (Aesch Eum 704 skk)

173

XVIII Az augmentum neacutehaacuteny tovaacutebbi sajaacutetossaacutega(MVM 108 sect)

NB

Az augmentum (αὔξησις) alapnyelvi oumlroumlkseacuteg amely megtalaacutelhatoacute maacutes indo-euroacutepai nyelvekben is Eredetileg oumlnaacutelloacute adverbium volt bdquoegykor ezelőttrdquo jelen-teacutessel Hasznaacutelata a praeteritumi időkben tehaacutet praeteritum imperfectumban aoristosban eacutes a praeteritum perfectumban jellemző (vouml MVM 79 sect)

1 Eredetileg σ-val vagy ϝ-val kezdődő igetoumlvek

a) az intervocalis helyzetbe keruumllt kezdő maacutessalhangzoacute eltűneacutese utaacuten az aug-mentum az ige első egyenlő magaacutenhangzoacutejaacuteval ει kettőshangzoacutet alkot

Tehaacutet az ἐλαύνω gt ἤλαυνον-toacutel elteacuterően

ἐάω ndash εἴων ndash εἴασα ndash εἰάθην ndash εἴακα ndash εἰάμηνἐθίζω ndash εἴθιζον ndash εἴθισα ndash εἰθίσθην ndash εἴθικα ndash εἰθίσμηνἑλίσσω ndash εἵλισσον ndash εἵλιξα ndash εἱλίχθην ndash εἱλίγμηνἕλκω ndash εἵλκον ndash εἵλκυσα ndash εἱλκύσθην ndash εἵλκυκα ndash εἱλκύσμηνἕπομαι ndash εἱπόμην ndash ἑσπόμηνἐργάζομαι ndash εἰργαζόμην (ἠργαζόμην) ndash εἰργασάμην ndash εἰργάσθην ndash εἰργάσμηνἕρπω ndash εἵρπον ndash εἵρψαἑστιάω ndash εἱστίων ndash εἱστίασα ndash εἱστιάθην ndash εἱστίακα ndash εἱστιάμηνἔχω ndash εἴχον de ἔσχον stb

b) ha az augmentum a digamma eltűneacutese utaacuten vele nem egyenlő magaacutenhang-zoacuteval talaacutelkozott akkor azzal nem olvadt oumlssze iacutegy

ὠθέω ndash ἐώθουν ndash ἔωσα ndash ἐώσθην ndash ἔωκα ndash ἔωσμαι ndash ἐώσμηνὠνέομαι ndash ἐωνούμην ndash ἐωνήθην ndash ἐωνήμην

2 A roumlvid ε augmentum mellett a goumlroumlgben leacutetezik szinteacuten alapnyelvi oumlroumlk-seacutegkeacutent ennek hosszuacute paacuterja is Előfordul kezdő ϝ ndash u előtt Ez jelenik meg a kouml-vetkező igeacutekben

ὁράω lt Ϝοράω ndash ἠ-[Ϝ]-ορα-ον gt (metathesis quantitatis) ἑώρων ndash ἑώρακα ἑώραμαι

174

Igeragozaacutes

ϝεικndash gt ἠ-[ϝ]-εικ gt (metathesis quantitatis) ἐῴκειν ndash ἐοικέναι Az activ perfecta actioacuteban minőseacutegi hangmaacutesulaacutest szenved a tő ϝεικ- gt ϝοικ-

ἀν-οίγω gt ἀν-η-οιγον gt ἀνέῳγον ndash ἀνέῳξα ndash ἀνέῳχα NB eredeti tő οϝιγ gt ipf ὠϊ-

A βούλομαι ndash ἠβουλόμην (ἐβουλόμην) δύναμαι ndash ἠδυνάμην μέλλω ndash ἤμελλον azonban nem a fentiek alapjaacuten hanem az ἐθέλω ndash ἤθελον analoacutegiaacutejaacutera alakult

3 ἀνέχομαι ndash ἠνειχόμην ndash ἠνεσχόμην ndash ἠνέσχημαι


1 ὁ γὰρ ἄνθρωπος ἔνδον ἦν ὕστερον γὰρ ἅπαντα πυνθάνομαι aosg1

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ ἐγὼ τὴν γυναῖκα ἀπιέναι ἐκέλευον καὶ δοῦναι τῷ

παιδίῳ τὸν τιτθόν ἵνα παύσηται κλᾶον ἡ δὲ τὸ μὲν πρῶτον οὐκ ἤθελεν ὡς ἂν

ἀσμένη με ὁράω Apfptfsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἥκοντα διὰ χρόνου ἐπειδὴ

δὲ ἐγὼ ὠργιζόμην καὶ ἐκέλευον αὐτίκα ἀπιέναι raquoἵνα σύ γεlaquo ἔφη raquoπειρᾷς ἐνταῦθα

τὴν παιδίσκην καὶ πρότερον δὲ μεθύων ἕλκω Apraetipfsg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

αὐτήνlaquo κἀγὼ μὲν ἐγέλων ἐκείνη δὲ ἀναστᾶσα καὶ ἀπιοῦσα προστίθησι τὴν θύραν προσποιουμένη παίζειν καὶ τὴν κλεῖν ἐφέλκεται κἀγὼ τούτων οὐδὲν

ἐνθυμούμενος οὐδrsquo ὑπονοῶν καθεύδω Apraetipfsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἄσμενος

ἥκων ἐξ ἀγροῦ ἐπειδὴ δὲ ἦν πρὸς ἡμέραν ἧκεν ἐκείνη καὶ τὴν θύραν ἀνοίγω Aao

sg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Lys 112)

2 τῇσι δὲ πύλῃσι ταύτῃσι οὐδὲν ἐχρᾶτο τοῦδε εἵνεκα ὅτι ὑπὲρ κεφαλῆς οἱ

ἐγίνετο ὁ νεκρὸς διεξελαύνοντι ἀνοίγω Aaoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δὲ

τὸν τάφον εὑρίσκω Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip χρήματα μὲν οὔ τὸν δὲ νεκρὸν

καὶ γράμματα λέγοντα τάδε raquoΕἰ μὴ ἄπληστός τε ἔας χρημάτων καὶ αἰσχροκερδής

οὐκ ἂν νεκρῶν θήκας ἀνοίγω Apraetipfsg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip laquo (Her 1187)

175

XVIII Az augmentum neacutehaacuteny tovaacutebbi sajaacutetossaacutega

3 αἰνῶς μὲν κεφαλήν τε καὶ ὄμματα καλὰ ἔοικα Apraespfsg2


κείνῳ ἐπεὶ θαμὰ τοῖον ἐμισγόμεθrsquo ἀλλήλοισιπρίν γε τὸν ἐς Τροίην ἀναβήμεναι ἔνθα περ ἄλλοι

Ἀργείων οἱ ἄριστοι βαίνω Paoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip κοίλῃσrsquo ἐνὶ νηυσίν (Hom Od 1208 skk)

4 hellipἀλλrsquo ἐθέλω σε φέριστε περὶ ξείνοιο ἐρέσθαιὁππόθεν οὗτος ἀνήρ ποίης δrsquo ἐξ εὔχεται εἶναιγαίης ποῦ δέ νύ οἱ γενεὴ καὶ πατρὶς ἄρουραἠέ τινrsquo ἀγγελίην πατρὸς φέρει ἐρχομένοιοἦ ἑὸν αὐτοῦ χρεῖος ἐελδόμενος τόδrsquo ἱκάνει

οἷον ἀναΐξας ἄφαρ οἴχεται οὐδrsquo ὑπομένω Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

γνώμεναι οὐ μὲν γάρ τι κακῷ εἰς ὦπα ἔοικα Apraetpfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Hom Od 1405 skk)

5 ΠΟ Ἀνθrsquo ὧν μrsquo Ἐτεοκλῆς ὢν φύσει νεώτερος

γῆς ἐξωθέω Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὔτε νικήσας λόγῳ

οὔτrsquo εἰς ἔλεγχον χειρὸς οὐδrsquo ἔργου μολών

πόλιν δὲ πείθω Aaoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Soph OC 1295 skk)

6 καὶ ἦν ἡ μάχη καρτερὰ καὶ ἐν χερσὶ πᾶσα καὶ τὸ μὲν δεξιὸν κέρας τῶν Ἀθηναίων

καὶ Καρυστίων (οὗτοι γὰρ παρατάττω Ppfptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἦσαν

ἔσχατοι) δέχομαι aoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τε τοὺς Κορινθίους καὶ ὠθέω Mao

plur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μόλις (Th uc 443)

7 εἰ δέ τις διλογεῖν ἡμᾶς οἴεται ὅτι περὶ τῶν αὐτῶν λέγομεν νῦν τε καὶ πρόσθεν

οὐ διλογία ταῦτrsquo ἐστίν ὅτε μὲν γὰρ ὠνέομαι praetipfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

176

Igeragozaacutes

πειρᾶσθαι ἐκελεύομεν εἰ δύναιτο ὁ ἵππος ταῦτα ποιεῖν νῦν δὲ διδάσκειν φαμὲν

χρῆναι τὸν ἑαυτοῦ καὶ γράφω Afutplur1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὡς δεῖ διδάσκειν (Xen De re eq 82)

8 δοκεῖ οὖν μοι ἅπερ ὑμῖν ἐκπορεύεσθαι εἰς τὴν Ἑλλάδα καὶ ἐάν τις μέντοι

ἀπολείπω Aaoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip λαμβάνω Paoconisg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πρὶν ἐν ἀσφαλεῖ εἶναι πᾶν τὸ στράτευμα κρίνεσθαι αὐτὸν

ὡς ἀδικοῦντα καὶ ὅτῳ δοκεῖ ἔφη ταῦτα αἴρω Aaoimpersg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

τὴν χεῖρα ἀνατείνω Aaoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἅπαντες ὁ δὲ Σιλανὸς ἐβόα

καὶ ἐπεχείρει λέγειν ὡς δίκαιον εἴη ἀπιέναι τὸν βουλόμενον οἱ δὲ στρατιῶται οὐκ

ἀνέχομαι praetipfplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀλλrsquo ἠπείλουν αὐτῷ ὅτι εἰ λαμβάνω futplur3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀποδιδράσκοντα τὴν δίκην ἐπιθήσοιεν (Xen An 56)

9 Δωριεὺς μέν νυν τρόπῳ τοιούτῳ ἐτελεύτησε Εἰ δὲ ἀνέχομαι

aosg3helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip βασιλευόμενος ὑπὸ Κλεομένεος καὶ καταμένω Apraet

ipfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐν Σπάρτῃ ἐβασίλευσε ἂν Λακεδαίμονος οὐ γάρ

τινα πολλὸν χρόνον ἄρχω Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὁ Κλεομένης ἀλλrsquo

ἀποθνῄσκω aosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἄπαις θυγατέρα μούνην λείπω Aaoptmsg

nom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῇ οὔνομα ἦν Γοργώ (Her 548)

10 ὁ δrsquo ἔν τε τῷ παρόντι πρὸς τὰ μηνύματα ἀπελογεῖτο καὶ ἑτοῖμος ἦν πρὶν

ἐκπλεῖν κρίνεσθαι εἴ τι τούτων ἐργάζομαι praetpfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἤδη

γὰρ καὶ τὰ τῆς παρασκευῆς πορίζω Ppraetpfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ) καὶ εἰ μὲν

τούτων τι ἐργάζομαι praetpfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δίκην δοῦναι εἰ δrsquo ἀπολυθείη ἄρχειν (Th uc 629)

177


11 Φαίνεται ἔφη κατὰ τὸν σὸν λόγον Ἀλλὰ μὴν ὅ γε εὖ ζῶν μακάριός τε καὶ εὐδαίμων ὁ δὲ μὴ τἀναντία Πῶς γὰρ οὔ Ὁ μὲν δίκαιος ἄρα εὐδαίμων ὁ δrsquo ἄδικος ἄθλιος Ἔστω ἔφη Ἀλλὰ μὴν ἄθλιόν γε εἶναι οὐ λυσιτελεῖ εὐδαίμονα δέ Πῶς γὰρ οὔ Οὐδέποτrsquo ἄρα ὦ μακάριε Θρασύμαχε λυσιτελέστερον

ἀδικία δικαιοσύνης Ταῦτα δή σοι ἔφη ὦ Σώκρατες ἑστιάω Ppfimpersg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐν τοῖς Βενδιδίοις Ὑπὸ σοῦ γε ἦν δrsquo ἐγώ ὦ Θρασύμαχε

ἐπειδή μοι πρᾷος ἐγένου καὶ χαλεπαίνων ἐπαύσω οὐ μέντοι καλῶς γε ἑστιάω Ppraes

pfsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip διrsquo ἐμαυτὸν ἀλλrsquo οὐ διὰ σέ ἀλλrsquo ὥσπερ οἱ λίχνοι τοῦ

ἀεὶ παραφερομένου ἀπογεύονται ἁρπάζοντες (Plat Resp 353e ndash 354b)

12 τὸ δὲ σύμπαν δῆλος ἦν Κῦρος ὡς σπεύδων πᾶσαν τὴν ὁδὸν καὶ οὐ διατρίβων ὅπου μὴ ἐπισιτισμοῦ ἕνεκα ἤ τινος ἄλλου ἀναγκαίου καθέζομαι

praetipfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip νομίζων ὅσῳ θᾶττον ἔρχομαι aooptsg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοσούτῳ ἀπαρασκευαστοτέρῳ βασιλεῖ μαχεῖσθαι ὅσῳ

δὲ σχολαίτερον τοσούτῳ πλέον συναγείρεσθαι βασιλεῖ στράτευμα καὶ συνοράω

Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δrsquo ἦν τῷ προσέχοντι τὸν νοῦν τῇ βασιλέως ἀρχῇ

πλήθει μὲν χώρας καὶ ἀνθρώπων ἰσχυρὰ οὖσα τοῖς δὲ μήκεσι τῶν ὁδῶν καὶ τῷ διεσπάσθαι τὰς δυνάμεις ἀσθενής εἴ τις διὰ ταχέων τὸν πόλεμον ποιοῖτο (Xen An 15)

13 ΧΡ Φεῦ εἴθrsquo ὀφείλω Aaosg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοιάδε τὴν γνώμην πατρὸς

θνῄσκοντος εἰμί inf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πάντα γrsquo ἂν κατεργάζομαι aosg2


ΗΛ Ἀλλrsquo ἦ φύσιν γε τὸν δὲ νοῦν ἥσσων τότεΧΡ Ἄσκει τοιαύτη νοῦν διrsquo αἰῶνος μένεινΗΛ Ὡς οὐχὶ συνδράσουσα νουθετεῖς τάδε

ΧΡ termeacuteszetes helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip γὰρ ἐγχειροῦντα καὶ πράσσειν κακῶς(Soph El 1021 skk)

178

Igeragozaacutes

14 ἄριστοι δὲ καὶ τοξόται ἦσαν εἶχον δὲ τόξα ἐγγὺς τριπήχη τὰ δὲ τοξεύματα

πλέον ἢ διπήχη ἕλκω Apraetipfplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δὲ τὰς νευρὰς ὁπότε

τοξεύοιεν πρὸς τὸ κάτω τοῦ τόξου τῷ ἀριστερῷ ποδὶ προσβαίνοντες τὰ δὲ τοξεύματα ἐχώρει διὰ τῶν ἀσπίδων καὶ διὰ τῶν θωράκων ἐχρῶντο δὲ αὐτοῖς οἱ Ἕλληνες ἐπεὶ λάβοιεν ἀκοντίοις ἐναγκυλῶντες (Xen An 42)

15 Τῇσι δὲ παρθένοισι ταύτῃσι τῇσι ἐξ Ὑπερβορέων τελευτησάσῃσι ἐν Δήλῳ κείρονται καὶ αἱ κόραι καὶ οἱ παῖδες οἱ Δηλίων αἱ μὲν πρὸ γάμου πλόκαμον

ἀποταμόμεναι καὶ περὶ ἄτρακτον ἑλίσσω Aaoptfplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ἐπὶ τὸ σῆμα τιθεῖσι (τὸ δὲ σῆμά ἐστι ἔσω ἐς τὸ Ἀρτεμίσιον ἐσιόντι ἀριστερῆς χειρός ἐπιπέφυκε δέ οἱ ἐλαίη) ὅσοι δὲ παῖδες τῶν Δηλίων περὶ χλόην τινὰ ἑλίσσω

Aaoptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῶν τριχῶν τιθεῖσι καὶ οὗτοι ὲπὶ τὸ σῆμα (Her 434)

16 ΑΙ ἥτις τὸν αὑτῆς αὐτάδελφον ἐν φοναῖς

πίπτω Apfptmsgacc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἄθαπτον μήθrsquo ὑπrsquo ὠμηστῶν κυνῶν

ἐάω Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὀλέσθαι μήθrsquo ὑπrsquo οἰωνῶν τινος

οὐχ ἥδε χρυσῆς ἀξία τιμῆς τυγχάνω Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Soph Ant 696 skk)

17 οὐ μόνον ἄνθρωποι ἀλλὰ καὶ θεοὶ καὶ ἥρωες τὴν τῆς ψυχῆς φιλίαν περὶ πλείονος ἢ τὴν τοῦ σώματος χρῆσιν ποιοῦνται Ζεύς τε γὰρ ὅσων μὲν θνητῶν

οὐσῶν μορφῆς ἠράσθη συγγενόμενος ἐάω Apraetipfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

αὐτὰς θνητὰς εἶναι ὅσων δὲ ψυχαῖς ἀγαθαῖς ἀγασθείη ἀθανάτους τούτους ἐποίει (Xen Symp 828)

179

XIX A perfecta-reduplicatio neacutehaacuteny sajaacutetossaacutega(MVM 109 sect)

NB

Baacuter muta cum liquida kettős tőkezdő maacutessalhangzoacute eseteacuten a neacutema maacutessalhang-zoacute a reduplicatioacutes szoacutetagkeacutepzeacutesben szerepelni szokott (δράω ndash δέδρακα) a γν-vel kezdődő toumlvek (pl γνωρίζω) csupaacuten ε-t vesznek foumll reduplicatio gyanaacutent


1 ΠΡ τρόπους τε πολλοὺς μαντικῆς στοιχίζω Aaosg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

καὶ κρίνω Aaosg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πρῶτος ἐξ ὀνειράτων ἃ χρὴ

ὕπαρ γενέσθαι κληδόνας τε δυσκρίτους

γνωρίζω Aaosg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτοῖς ἐνοδίους τε συμβόλους

(Aesch Prom 484 skk)

2 ΗΦ ἔμπας τις αὐτὴν ἄλλος ὀφείλω Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip λαγχάνω Aao

inf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ΚΡ ἅπαντrsquo ἐπαχθῆ πλὴν θεοῖσι κοιρανεῖνἐλεύθερος γὰρ οὔτις ἐστὶ πλὴν Διός

ΗΦ γιγνώσκω Apraespfsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοῖσδε κοὐδὲν ἀντιλέγω Aaoinf

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἔχω

(Aesch Prom 48 skk)

3 raquoσοὶ οὖνlaquo ἔφην raquoἔξεστι δυοῖν ὁπότερον βούλομαι praesipfsg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

αἱρέω Maoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἢ μαστιγωθεῖσαν εἰς μύλωνα ἐμπίπτω Aaoinf

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ μηδέποτε παύσασθαι κακοῖς τοιούτοις συνεχομένην

180

Igeragozaacutes

ἢ καταλέγω Aaoptfsgacc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἅπαντα τἀληθῆ μηδὲν πάσχω Aao

inf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip κακόν ἀλλὰ συγγνώμης παρrsquo ἐμοῦ τυγχάνω Aaoinf

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῶν ἁμαρτάνω Mpfptnplurgen helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ψεύδομαι Maoconisg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δὲ μηδέν ἀλλὰ πάντα τἀληθῆ λέγεlaquo

κἀκείνη τὸ μὲν πρῶτον ἔξαρνος ἦν καὶ ποιεῖν ἐκέλευεν ὅ τι βούλομαι οὐδὲν γὰρ

εἰδέναι ἐπειδὴ δὲ ἐγὼ μιμνῄσκω Paosg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Ἐρατοσθένους πρὸς

αὐτήν καὶ λέγω Aaosg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὅτι οὗτος ὁ φοιτῶν εἴη πρὸς τὴν

γυναῖκα ἐκπλήττω Paosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἡγησαμένη με πάντα ἀκριβῶς

γιγνώσκω Apfinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ τότε ἤδη πρὸς τὰ γόνατά μου πίπτω

Aaoptfsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ πίστιν παρrsquo ἐμοῦ λαμβάνω Aaoptfsg

nom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μηδὲν πάσχω futinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip κακόν (Lys 118ndash19)

4 ΘΗ Πολλῶν ἀκούων ἔν τε τῷ πάρος χρόνῳτὰς αἱματηρὰς ὀμμάτων διαφθορὰς

γιγνώσκω Apraespfsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip σrsquo ὦ παῖ Λαΐου(Soph OC 551 skk)

5 ἐνθυμέομαι praespfsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δrsquo ἔγωγε ὦ ἄνδρες καὶ τοῦτο ὅτι

ὁπόσοι μὲν μαστεύουσι ζῆν ἐκ παντὸς τρόπου ἐν τοῖς πολεμικοῖς οὗτοι μὲν κακῶς τε καὶ αἰσχρῶς ὡς ἐπὶ τὸ πολὺ ἀποθνῄσκουσιν ὁπόσοι δὲ τὸν μὲν

θάνατον γιγνώσκω Apraespfplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πᾶσι κοινὸν εἶναι

καὶ ἀναγκαῖον ἀνθρώποις περὶ δὲ τοῦ καλῶς ἀποθνῄσκειν ἀγωνίζονται τούτους ὁρῶ μᾶλλόν πως εἰς τὸ γῆρας ἀφικνουμένους καὶ ἕως ἂν ζῶσιν εὐδαιμονέστερον διάγοντας ἃ καὶ ὑμᾶς δεῖ νῦν καταμανθάνω Aaoptmpluracc

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ἐν τοιούτῳ γὰρ καιρῷ ἐσμεν) αὐτούς τε ἄνδρας

181

XIX A perfecta-reduplicatio neacutehaacuteny sajaacutetossaacutega

ἀγαθοὺς εἶναι καὶ τοὺς ἄλλους παρακαλεῖν ὁ μὲν ταῦτα λέγω Aaoptmsgnom

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπαύσατο (Xen An 31)

NB

A megelőző jelenseacuteg fordiacutetottja Baacuter a keacutet szoacutekezdő maacutessalhangzoacute nem muta cum liquida (tehaacutet puszta ε-reduplicatioacutet vaacuternaacutenk pl σπουδάζω ndash ἐσπούδακα) meacutegis


6 Ὁ δrsquo ἀμείβετο τοῖσδε αὐτούς raquoΤὰ τόξα οἱ κτάομαι pfptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ἐπεὰν μὲν δέωνται χρᾶσθαι ἐντανύουσι ἐπεὰν δὲ χρήσωνται ἐκλύουσι Εἰ γὰρ

δὴ τὸν πάντα χρόνον ἐντείνω Ppfptnplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εἴη ἐκραγείη

ἄν ὥστε ἐς τὸ δέον οὐκ ἂν ἔχοιεν αὐτοῖσι χρᾶσθαι Οὕτω δὴ καὶ ἀνθρώπου

κατάστασις εἰ ἐθέλοι κατασπουδάζω Mpfinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αἰεὶ μηδὲ ἐς

παιγνίην τὸ μέρος ἑωυτὸν ἀνιέναι λανθάνω Aaooptsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ἂν ἤτοι μαίνομαι Paoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἢ ὅ γε ἀπόπληκτος γίγνομαι

aoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Τὰ ἐγὼ ἐπιστάμενος μέρος ἑκατέρῳ νέμωlaquo (Her 2173)

7 μετρίᾳ δrsquo αὖ ἐσθῆτι καὶ ἐς τὸν νῦν τρόπον πρῶτοι Λακεδαιμόνιοι ἐχρήσαντο καὶ ἐς τὰ ἄλλα πρὸς τοὺς πολλοὺς οἱ τὰ μείζω κτάομαι pfptmplurnom

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἰσοδίαιτοι μάλιστα κατέστησαν (Th uc 16)

8 τοὺς μὲν οὖν ἄλλους λόγους πάντας περιέργους ἡγοῦμαι ἃ δrsquo ἂν οἶμαι

συμφέρω Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip περὶ ὧν νυνὶ σκοπεῖτε ταῦτrsquo εἰπεῖν πειράσομαι

τοσοῦτον ἀξιώσας μόνον ἂν ἄρα του μιμνῄσκω Mpfconisg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῶν

πράττω Ppfptnplurgen helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μὴ κατηγορίας μrsquo ἕνεχrsquo ἡγεῖσθε λέγειν

182

Igeragozaacutes

ἀλλrsquo ἵνα δείξας ἃ τόθrsquo ἁμαρτάνω Aaoplur2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip νῦν ἀποτρέπω

Afutsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ταὐτὰ πάσχω Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

(Dem Exord 20)

9 τὸν δrsquo αὖτε ψυχὴ προσεφώνεεν Ἀτρεΐδαοὄλβιε Λαέρταο πάϊ πολυμήχανrsquo Ὀδυσσεῦἦ ἄρα σὺν μεγάλῃ ἀρετῇ ἐκτήσω ἄκοιτιν ὡς ἀγαθαὶ φρένες ἦσαν ἀμύμονι Πηνελοπείῃ

κούρῃ Ἰκαρίου ὡς εὖ μιμνῄσκω Mpraetpfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Ὀδυσῆος(Hom Od 24191 skk)

10 ΙΕ Ὄρνιθι γὰρ καὶ τὴν τότrsquo αἰσίῳ τύχην

παρέχω Aaosg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἡμῖν καὶ τανῦν ἴσος γίγνομαι aoimpersg2


(Soph OT 52 sk)

11 ἐνταῦθα Γαυλίτης παρών φυγὰς Σάμιος πιστὸς δὲ Κύρῳ εἶπεν Καὶ μήν ὦ Κῦρε λέγουσί τινες ὅτι πολλὰ ὑπισχνῇ νῦν διὰ τὸ ἐν τοιούτῳ εἶναι τοῦ

κινδύνου προσιόντος ἂν δὲ εὖ γίγνομαι aoconisg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τι οὐ

μιμνῄσκω futpfinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip σέ φασιν ἔνιοι δὲ οὐδrsquo εἰ μιμνῄσκω Mpfopt

sg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τε καὶ βούλοιο δύνασθαι ἂν ἀποδοῦναι ὅσα ὑπισχνῇ

(Xen An 17)

NB

A λαμβάνω reduplikaacutelt alapalakja σε-σλαφ-α amelyből mindkeacutet σ kieseacutese utaacuten poacutetloacutenyuacutejtaacutessal εἴληφα lett Ugyaniacutegy σϝηθ ndash σε-σϝωθα gt εἴωθα eacutes σμερ ndash σε-σμαρται gt εἵμαρται Ezeket analogikusan koumlvetik λαγχάνω ndash εἴλοχα va-lamint διείλεγμαι συνείλοχα

183



12 ἐφέπομαι praetipfplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δὲ τῶν πολεμίων συλλέγω Mpf

ptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τινὲς καὶ τὰ μὴ δυνάμενα τῶν ὑποζυγίων

ἥρπαζον καὶ ἀλλήλοις ἐμάχοντο περὶ αὐτῶν ἐλείποντο δὲ τῶν στρατιωτῶν

οἵ τε διαφθείρω Mpfptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὑπὸ τῆς χιόνος τοὺς

ὀφθαλμοὺς οἵ τε ὑπὸ τοῦ ψύχους τοὺς δακτύλους τῶν ποδῶν ἀποσήπω Apf

ptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἦν δὲ τοῖς μὲν ὀφθαλμοῖς ἐπικούρημα τῆς

χιόνος εἴ τις μέλαν τι ἔχων πρὸ τῶν ὀφθαλμῶν ἐπορεύετο τῶν δὲ ποδῶν εἴ τις κινοῖτο καὶ μηδέποτε ἡσυχίαν ἔχοι καὶ εἰς τὴν νύκτα ὑπολύοιτο (Xen An 45)

13 πότερον εἰ αὐτοὺς ἀποκτείνω Aaooptplur2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ τοὺς παῖδας

αὐτῶν ἱκανὴν ἂν τοῦ φόνου δίκην λαμβάνω Aaooptplur1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ὧν οὗτοι πατέρας καὶ ὑεῖς καὶ ἀδελφοὺς ἀκρίτους ἀποκτείνω Aaoplur3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀλλὰ γὰρ εἰ τὰ χρήματα τὰ φανερὰ δημεύσαιτε καλῶς

ἂν ἔχοι ἢ τῇ πόλει ἧς οὗτοι πολλὰ λαμβάνω Apraespfplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ἢ τοῖς ἰδιώταις ὧν τὰς οἰκίας ἐξεπόρθησαν (Lys 1283)

14 ΑΓ [καὶ μὴν τὸν ἐντεῦθεν λαγχάνω Aaoptmsgacc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πρὸς πύλαις]λέξω τρίτῳ γὰρ Ἐτεόκλῳ τρίτος πάλοςἐξ ὑπτίου lsquoπήδησεν εὐχάλκου κράνουςπύλαισι Νηίστῃσι προσβαλεῖν λόχον(Aesch Sept 457 skk)

NB

Attikai reduplicatio Alapnyelvi oumlroumlkseacuteg az első szoacutetag megkettőzeacutese Nemcsak a perfecta actioacuteban fordul elő A perfectum a tő első szoacutetagjaacutenak megnyuacutejtaacutesaacuteval jelenik meg ezeacutert ezt az alakot gyoumlkeacuterperfectumnak is nevezik

184

Igeragozaacutes


15 Ἔθυον δὲ πάντα πρότερον οἱ Πελασγοὶ θεοῖσι ἐπευχόμενοι ὡς ἐγὼ ἐν Δωδώνῃ οἶδα ἀκούσας ἐπωνυμίην δὲ οὐδrsquo οὔνομα ἐποιεῦντο

οὐδενὶ αὐτῶν οὐ γὰρ ἀκούω Apraetpfplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip κω (Her 252)

16 Εἰσὶ μὲν καὶ πλέονες αἱ λίμναι αὐτόθι ἡ δrsquo ὦν μεγίστη αὐτέων ἑβδομήκοντα ποδῶν πάντῃ βάθος δὲ διόργυιός ἐστι ἐς ταύτην κοντὸν κατιεῖσι ἐπrsquo ἄκρῳ μυρσίνην προσδήσαντες καὶ ἔπειτα ἀναφέρουσι τῇ μυρσίνῃ πίσσαν ὀδμὴν μὲν ἔχουσαν ἀσφάλτου τὰ δrsquo ἄλλα τῆς Πιερικῆς

πίσσης ἀμείνω ἐσχέουσι δὲ ἐς λάκκον ὀρύττω Ppfptmsgacc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ἀγχοῦ τῆς λίμνης ἐπεὰν δὲ ἀθροίσωσι συχνὴν οὕτω ἐς τοὺς ἀμφορέας ἐκ τοῦ λάκκου καταχέουσι (Her 4195)

185

XX Jelenteacutesbeli sajaacutetossaacutegok(MVM 110 sect)

NB

Szellemi testi erőfesziacuteteacutest jelentő activ igeacutekneacutel előfordul az activ jelenteacutesű me-dialis futurum


1 Ταῦτα μέν νυν τὸν πεζὸν ἐργάζομαι Maoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῶν Θεσσαλῶν

οἱ Φωκέες πολιορκέοντα ἑωυτούς Εἰσβάλλω Aipfptfsgacc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δὲ ἐς

τὴν χώρην τὴν ἵππον αὐτῶν λυμαίνομαι Maoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀνηκέστως

ἐν γὰρ τῇ ἐσβολῇ ἥ ἐστι κατὰ Ὑάμπολιν ἐν ταύτῃ τάφρον μεγάλην ὀρύσσω Aao

ptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀμφορέας κεινοὺς ἐς αὐτὴν κατέθηκαν χοῦν

δὲ ἐπιφορήσαντες καὶ ὁμοιώσαντες τῷ ἄλλῳ χώρῳ ἐδέκοντο τοὺς Θεσσαλοὺς

ἐσβάλλοντας οἱ δὲ ὡς ἀναρπάζω Mfutptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοὺς

Φωκέας φερόμενοι εἰσπίπτω Aaoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐς τοὺς ἀμφορέας

ἐνθαῦτα οἱ ἵπποι τὰ σκέλεα διαφθείρω Paoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Her 828)

2 νῦν μὲν γὰρ αὐτούς ἔφη διατέμνω Afutsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δίχα ἕκαστον

καὶ ἅμα μὲν ἀσθενέστεροι ἔσονται ἅμα δὲ χρησιμώτεροι ἡμῖν διὰ τὸ πλείους

τὸν ἀριθμὸν γεγονέναι καὶ βαδίζω Mfutplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὀρθοὶ ἐπὶ δυοῖν σκελοῖν ἐὰν δrsquo ἔτι δοκῶσιν ἀσελγαίνειν καὶ μὴ lsquoθέλωσιν ἡσυχίαν ἄγειν πάλιν αὖ ἔφη τεμῶ δίχα ὥστrsquo ἐφrsquo ἑνὸς πορεύσονται σκέλους ἀσκωλιάζοντες (Plat Symp 190d)

3 Κῦρος δὲ συγκαλέσας τοὺς στρατηγοὺς εἶπεν Ἀπολείπω Apraespfplur3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἡμᾶς Ξενίας καὶ Πασίων ἀλλrsquo εὖ γε μέντοι ἐπιστάσθων

ὅτι οὔτε ἀποδεδράκασιν οἶδα γὰρ ὅπῃ οἴχονται οὔτε ἀποφεύγω Apraespfplur3

186

Igeragozaacutes

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἔχω γὰρ τριήρεις ὥστε αἱρέω Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

τὸ ἐκείνων πλοῖον ἀλλὰ μὰ τοὺς θεοὺς οὐκ ἔγωγε αὐτοὺς διώκω Afutsg1

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὐδrsquo ἐρεῖ οὐδεὶς ὡς ἐγὼ ἕως μὲν ἂν παρῇ τις χρῶμαι

ἐπειδὰν δὲ ἀπιέναι βούληται συλλαβὼν καὶ αὐτοὺς κακῶς ποιῶ καὶ τὰ χρήματα ἀποσυλῶ (Xen An 14)

4 ἀλλrsquo ὅτε δὴ Δίrsquo ἔμελλε θεῶν πατέρrsquo ἠδὲ καὶ ἀνδρῶν

τίκτω Mfutinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τότrsquo ἔπειτα φίλους λιτάνευε τοκῆας

τοὺς αὐτῆς Γαῖάν τε καὶ Οὐρανὸν ἀστερόεντα

μῆτιν συμφράσσασθαι ὅπως λελάθοιτο τίκτω Aaoptfsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipπαῖδα φίλον(Hes Th eog 468 skk)

NB

Activ ige medialis futuruma passiv jelenteacutesű


5 ἀλλὰ δὴ τῶν παίδων ἕνεκα βούλει ζῆν ἵνα αὐτοὺς ἐκτρέφω Aaoconisg2

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ παιδεύσῃς τί δέ εἰς Θετταλίαν αὐτοὺς ἄγω Aao

ptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τρέφω Afutsg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τε καὶ

παιδεύσεις ξένους ποιήσας ἵνα καὶ τοῦτο ἀπολαύσωσιν ἢ τοῦτο μὲν οὔ αὐτοῦ

δὲ τρέφω Mipfptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip σοῦ ζῶντος βέλτιον τρέφω Mfut

plur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ παιδεύσονται μὴ συνόντος σοῦ αὐτοῖς οἱ

γὰρ ἐπιτήδειοι οἱ σοὶ ἐπιμελήσονται αὐτῶν πότερον ἐὰν μὲν εἰς Θετταλίαν ἀποδημήσῃς ἐπιμελήσονται ἐὰν δὲ εἰς Ἅιδου ἀποδημήσῃς οὐχὶ ἐπιμελήσονται εἴπερ γέ τι ὄφελος αὐτῶν ἐστιν τῶν σοι φασκόντων ἐπιτηδείων εἶναι οἴεσθαί γε χρή (Plat Crit 54a)

187

XX Jelenteacutesbeli sajaacutetossaacutegok

NB

Medialis igeacuteknek futuruma medialis aoristosa passiv keacutepzeacutesű de jelenteacutese activ Aacuteltalaacuteban eacuterzelmeket jelentő igeacutekneacutel


6 οὕτω δὲ διὰ ταχέων τὸν κίνδυνον ἐποιήσαντο ὥστε οἱ αὐτοὶ τοῖς ἄλλοις

ἀπαγγέλλω Aaoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τήν τrsquo ἐνθάδε ἄφιξιν τῶν βαρβάρων

καὶ τὴν νίκην τῶν προγόνων καὶ γάρ τοι οὐδεὶς τῶν ἄλλων δείδω Aaosg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὑπὲρ τοῦ μέλλοντος κινδύνου ἀλλrsquo ἀκούσαντες ὑπὲρ

τῆς αὑτῶν ἐλευθερίας ἥδομαι Paoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Lys 226)

7 ἐρωτώντων δὲ τῶν Λακεδαιμονίων τίς ἀνὴρ εἴη Ξενοφῶν ἀποκρίνω Mao

sg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὅτι τὰ μὲν ἄλλα εἴη οὐ κακός φιλοστρατιώτης

δέ καὶ διὰ τοῦτο χεῖρόν ἐστιν αὐτῷ καὶ οἳ εἶπον Ἀλλrsquo ἦ δημαγωγεῖ ὁ ἀνὴρ τοὺς ἄνδρας καὶ ὁ Ἡρακλείδης Πάνυ μὲν οὖν ἔφη Ἆρrsquo οὖν ἔφασαν μὴ καὶ ἡμῖν ἐναντιώσεται τῆς ἀπαγωγῆς Ἀλλrsquo ἢν ὑμεῖς ἔφη ὁ

Ἡρακλείδης συλλέγω Aaoptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτοὺς ὑπισχνέομαι Mao

coniplur2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὸν μισθόν ὀλίγον ἐκείνῳ προέχω Aaoptmplurnom

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀποδραμοῦνται σὺν ὑμῖν Πῶς οὖν ἄν ἔφασαν ἡμῖν συλλέγω

Paooptplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Αὔριον ὑμᾶς ἔφη ὁ Ἡρακλείδης πρῲ ἄγω

Afutplur1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πρὸς αὐτούς καὶ οἶδα ἔφη ὅτι ἐπειδὰν ὑμᾶς

ὁράω Aaoconiplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἄσμενοι συνδραμοῦνται αὕτη μὲν ἡ

ἡμέρα οὕτως λήγω Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Xen An 76)

188

Igeragozaacutes

NB

Activumban transitiv jelenteacutesű mediumban intransitiv aoristosa passiv keacutepzeacutesű


8 αὐτίκα δrsquo οἳ μὲν τεῖχος ὑπέρβασαν οἳ δὲ κατrsquo αὐτὰς

ποιητὰς ἐσέχυντο πύλας Δαναοὶ δὲ φοβέω Paoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipνῆας ἀνὰ γλαφυράς ὅμαδος δrsquo ἀλίαστος ἐτύχθη(Hom Il 12469 skk)

9 Οὗτοι μὲν τοίνυν ἦν δrsquo ἐγώ τοῦτο πείθω Ppfptmplurnom + εἰμί Aipfimperplur3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοῦδε δὲ πέρι τις ἀμφισβητήσει ὡς οὐκ ἂν τύχοιεν

γενόμενοι βασιλέων ἔκγονοι ἢ δυναστῶν τὰς φύσεις φιλόσοφοι Οὐδrsquo ἂν εἷς ἔφη Τοιούτους δὲ γενομένους ὡς πολλὴ ἀνάγκη διαφθείρω Paoinf

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἔχει τις λέγειν ὡς μὲν γὰρ χαλεπὸν σῴζω Paoinf

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ ἡμεῖς συγχωροῦμεν ὡς δὲ ἐν παντὶ τῷ χρόνῳ

τῶν πάντων οὐδέποτε οὐδrsquo ἂν εἷς σῴζω Paooptsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἔσθrsquo ὅστις ἀμφισβητήσειε (Plat Resp 502a)

NB

Medialis igeacutekneacutel passiv keacutepzeacutesű aoristos eacutes ebből keacutepzett futurum


10 Οἱ δrsquo Ἀθηναῖοι ψευσθέντες τῶν σκοπῶν καὶ οὐκ ἂν οἰόμενοι σφᾶς λανθάνω Aao

inf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὸν παράπλουν τῶν πολεμίων νεῶν ἀλλὰ καθrsquo ἡσυχίαν

τειχομαχοῦντες ὡς αἰσθάνομαι Maoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εὐθὺς ἀπολείπω

Aaoptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὴν Ἔρεσον κατὰ τάχος ἐβοήθουν ἐς τὸν

Ἑλλήσποντον καὶ δύο τε ναῦς τῶν Πελοποννησίων αἱροῦσιν αἳ πρὸς τὸ πέλαγος

τότε θρασύτερον ἐν τῇ διώξει ἀπάρασαι περιπίπτω Aaoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτοῖς (Th uc 8103)

189


11 ἀλλὰ παρrsquo ἡμῖν πότε πώποτε δεινότατrsquo ἐν τῇ πόλει γέγονεν ἐπὶ τῶν τριάκοντα πάντες ἂν εἴποιτε τότε τοίνυν ὡς ἔστιν ἀκούειν οὐδεὶς ἔστιν ὅστις ἀπεστερεῖτο τοῦ σωθῆναι ὅστις ἑαυτὸν οἴκοι κρύπτω Aaooptsg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀλλὰ τοῦτο κατηγοροῦμεν τῶν τριάκοντα ὅτι τοὺς ἐκ

τῆς ἀγορᾶς ἀδίκως ἀπῆγον (Dem 2252)

12 ΒΛ Γίγνομαι Apraespfsg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δrsquo ἀληθῶς ὡς λέγουσι πλούσιοςΧΡ Ἔσομαι μὲν οὖν αὐτίκα μάλrsquo ἢν θεὸς θέλη Ἔνι γάρ τις ἔνι κίνδυνος ἐν τῷ πράγματιΒΛ Ποῖός τιςΧΡ Οἷος ndashΒΛ Λέγrsquo ἁνύσας ὅ τι φῄς ποτεΧΡ ἢν μὲν κατορθώσωμεν εὖ πράττειν ἀεί

ἢν δὲ σφάλλω Paoconiplur1 helliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπιτρίβω Ppfinf helliphelliphelliphelliphellip τὸ παράπαν

(Aristoph Plut 346 skk)

13 Τοὺς μέν νυν Ἀθηναίους τοιαῦτα τὸν χρόνον τοῦτον ἐπυνθάνετο ὁ Κροῖσος κατέχοντα τοὺς δὲ Λακεδαιμονίους ἐκ κακῶν τε μεγάλων φεύγω Apfptmpluracc

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Her 165)

14 Ὅτι διὰ τὸ εἰδέναι ὡς ἔστιν ὅτου πριάμενοι τὰ ἐπιτήδεια ἔχω Afutplur3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὐκ ἐθέλουσι κακουργοῦντες κινδυνεύειν οὐ καὶ

τέκτονάς τε καὶ οἰκοδόμους πολλοὺς ὁρᾷς οἳ ἄλλοις μὲν πολλοῖς ποιοῦσιν οἰκίας ἑαυτοῖς δὲ οὐ δύνανται ποιῆσαι ἀλλrsquo ἐν μισθωταῖς οἰκοῦσι καὶ

ἀνέχω Maoimpersg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μέντοι ὦ σοφιστά ἐλεγχόμενος

Νὴ Δίrsquo ἔφη ὁ Σωκράτης ἀνέχω Mipfimpersg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μέντοι

ἐπεὶ καὶ οἱ μάντεις λέγονται δήπου ἄλλοις μὲν προαγορεύειν τὸ μέλλον ἑαυτοῖς δὲ μὴ προορᾶν τὸ ἐπιόν (Xen Symp 42 44)

190

XXI Az uacutegynevezett rendhagyoacute igeacutekharmadik vagy orrhanguacute osztaacutely

(MVM 113 sect)

NB

Az orrhanguacute osztaacutely igeacuteinek imperfecta toumlve az igetőből egy orrhangot tartalmazoacute bőviacutetmeacutennyel keacutepződik amely mindig a roumlvidhangzoacutes igetőhoumlz jaacuterul

1 -νδάκνω κάμνω τέμνω τίνω πίνω πίτνω φθάνω φθίνω

2 -αναἰσθάνομαι ἁμαρτάνω αὐξάνω δαρθάνω ἀπεχθάνομαι ὀφλισκάνωβλαστάνω οἰδάνω ὀλισθάνω

3 -αν eacutes egy tovaacutebbi orrhang (μ ν vagy nazaacutelis γ)λαμβάνω λανθάνω λαγχάνω μανθάνω πυνθάνομαι τυγχάνωἁνδάνω θιγγάνω κι(γ)χάνω

4 -νεἀφικνέομαι βυνέω κυνέω ἀμπισχνέομαι ὑπισχνέομαι

5 -υνἐλαύνω (ἐλανύω)

6 -νυ roumlvid magaacutenhangzoacute utaacuten ννυ a μι-veacutegűek első csoportjaδείκνυμι ζεύγνυμι ὄλλυμι κεράννυμι σκεδάννυμι

7 -να -νη koumlltőilegδάμνημι σκίδνημι (σκεδάννυμι)

Tovaacutebbi keacutet alosztaacutelyban aacutetmenet fi gyelhető meg a j-osztaacutelyba (maacutesodik osztaacutelyba) (vouml MVM 83 sect)

8 -ινβαίνω lt βα-ν-ιω κερδαίνω lt κερδα-ν-ιω τετραίνω lt τετρα-ν-ιω

9 -αινὀσφραίνομαι lt ὀσφρα-ν-ιομαι ἀλιταίνομαι (ἀλιτραίνω)

Neacutemely igeacutek a tőbeli roumlvid magaacutenhangzoacutet megnyuacutejtjaacutek bizonyos igealakok keacutepzeacuteseacuteben illetve ε-hangot toldanak a tőhoumlz

191

XXI Az uacutegynevezett rendhagyoacute igeacutek harmadik vagy orrhanguacute osztaacutely


1 ἔτι δὲ τὸ τοῦ δάκνω Paoptmsggen helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὑπὸ τοῦ ἔχεως πάθος κἄμrsquo ἔχει φασὶ γάρ πού τινα τοῦτο παθόντα οὐκ ἐθέλειν λέγειν οἷον ἦν πλὴν

τοῖς δάκνω Ppfptmplurdat helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὡς μόνοις γνωσομένοις τε

καὶ συγγνωσομένοις εἰ πᾶν ἐτόλμα δρᾶν τε καὶ λέγειν ὑπὸ τῆς ὀδύνης ἐγὼ

οὖν δάκνω Ppfptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τε ὑπὸ ἀλγεινοτέρου καὶ τὸ

ἀλγεινότατον ὧν ἄν τις δάκνω Paooptsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ndash τὴν καρδίαν

γὰρ ἢ ψυχὴν ἢ ὅτι δεῖ αὐτὸ ὀνομάσαι πληγείς τε καὶ δηχθεὶς ὑπὸ τῶν ἐν φιλοσοφίᾳ λόγων (Plat Symp 217endash218a)

2 ἢ εἰ δή ποτέ τοι κατὰ πίονα μηρίrsquo ἔκηαταύρων ἠδrsquo αἰγῶν τὸ δέ μοι κρήηνον ἐέλδωρ

τίνω Aaooptplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Δαναοὶ ἐμὰ δάκρυα σοῖσι βέλεσσιν

῝Ως ἔφατrsquo εὐχόμενος τοῦ δrsquo ἔκλυε Φοῖβος Ἀπόλλωνβῆ δὲ κατrsquo Οὐλύμποιο καρήνων χωόμενος κῆρ(Hom Il 140 skk)

3 ῝Ως ἔφατrsquo οὐδrsquo ἀπίθησε βοὴν ἀγαθὸς Μενέλαος

βαίνω Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δrsquo ἰέναι ὥς τίς τε λέων ἀπὸ μεσσαύλοιο

ὅς τrsquo ἐπεὶ ἄρ κε κάμνω Aaoconisg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip κύνας τrsquo ἄνδρας τrsquo ἐρεθίζωνοἵ τέ μιν οὐκ εἰῶσι βοῶν ἐκ πῖαρ ἑλέσθαιπάννυχοι ἐγρήσσοντες(Hom Il 17656 skk)

4 ἐπεὶ δrsquo οὗτοι ἐγένοντο ὑπὲρ τῶν ἑπομένων πολεμίων οὐκέτι ἐπετίθεντο οἱ πολέμιοι τοῖς καταβαίνουσι δεδοικότες μὴ ἀποτέμνω Paooptplur3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ ἀμφοτέρωθεν αὐτῶν γένοιντο οἱ πολέμιοι

(Xen An 34)

192

Igeragozaacutes

5 ΕΛ οἶσθrsquo οὖν ὃ δρᾶσον τῶν πάρος λανθάνω Maoconiplur1


ΘΕ ἐπὶ τῶι χάρις γὰρ ἀντὶ χάριτος ἐλθέτω

ΕΛ σπονδὰς τέμνω Aaoconiplur1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ διαλλάττω Paoimpersg2

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μοι

ΘΕ μεθίημι νεῖκος τὸ σόν ἴτω δrsquo ὑπόπτερον(Eur Hel 1233 skk)

6 κεῖνται δὲ αἱ νῆσοι αὗται κατὰ τὴν Σικελῶν καὶ Μεσσηνίων γῆν ξύμμαχοι δrsquo

ἦσαν Συρακοσίων τέμνω Aaoptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δrsquo οἱ Ἀθηναῖοι

τὴν γῆν ὡς οὐ προσεχώρουν ἀπέπλευσαν ἐς τὸ Ῥήγιον καὶ ὁ χειμὼν ἐτελεύτα καὶ πέμπτον ἔτος τῷ πολέμῳ ἐτελεύτα τῷδε ὃν Θουκυδίδης ξυνέγραψεν (Th uc 388)

7 παρεσκευάσαντο δὲ τό τε ἄλλο ναυτικὸν ὡς ἐκ τῆς προτέρας ναυμαχίας τι

πλέον ἐνεῖδον ἔχω Afutptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ τὰς πρῴρας τῶν

νεῶν ξυντέμνω Aaoptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐς ἔλασσον στεριφωτέρας

ἐποίησαν καὶ τὰς ἐπωτίδας ἐπέθεσαν ταῖς πρῴραις παχείας καὶ ἀντηρίδας ἀπrsquo

αὐτῶν ὑποτείνω Aaoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πρὸς τοὺς τοίχους ὡς ἐπὶ ἓξ πήχεις

ἐντός τε καὶ ἔξωθεν (Th uc 736)

8 ΟΙ Μὴ δῆτα μὴ δῆτrsquo ὦ θεῶν ἁγνὸν σέβαςἴδοιμι ταύτην ἡμέραν ἀλλrsquo ἐκ βροτῶν

βαίνω Aaooptsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἄφαντος πρόσθεν ἢ τοιάνδrsquo ἰδεῖν

κηλῖδrsquo ἐμαυτῷ συμφορᾶς ἀφικνέομαι pfptfsgacc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Soph OT 830 skk)

9 ΟΔ Ἁνὴρ κατοικεῖ τούσδε τοὺς τόπους σαφῶςκἄστrsquo οὐχ ἑκάς που πῶς γὰρ ἂν νοσῶν ἀνὴρ

193


κῶλον παλαιᾷ κηρὶ προσβαίνω Aaooptsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μακράνἀλλrsquo ἢ lsquoπὶ φορβῆς νόστον ἐξελήλυθενἢ φύλλον εἴ τι νώδυνον κάτοιδέ που(Soph Phil 40 skk)

10 ΞΑ Φήμrsquo ἐγώΚαὶ πολύ γε μᾶλλόν ἐστι μαστιγωτέος

εἴπερ θεὸς γάρ ἐστιν οὐκ αἰσθάνομαι futsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ΔΙ Τί δῆτrsquo ἐπειδὴ καὶ σὺ φῂς εἶναι θεόςοὐ καὶ σὺ τύπτει τὰς ἴσας πληγὰς ἐμοί(Aristoph Ra 632 skk)

11 ἄνδρες Ἀθηναῖοι τουτὶ τὸ πρᾶγμα πάνδεινόν ἐστιν οὑτοσὶ κατηγορεῖ ταῦτrsquo

ἐμοῦ ὧν αὐτὸς κοινωνὸς γέγονε καὶ χρήματrsquo λαμβάνω Apfinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

φησὶν ἐμέ αὐτὸς λαμβάνω Apfptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἢ μεταλαμβάνω Apf

ptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Dem 19209)

12 οὐκοῦν Αἰσχίνη καὶ σὲ πάντες οὗτοι χρήματrsquo ἐκ τῆς πρεσβείας φασὶν λαμβάνω

Apfinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὥστε καὶ κατὰ σοῦ δήπουθεν raquoφήμη δrsquo οὔ τις

πάμπαν ἀπόλλυται ἥντινα λαοὶ πολλοὶ φημίξωσινlaquo (Dem 19243)

13 ΤΕ σὺ καὶ δέδορκας κοὐ βλέπεις ἵνrsquo εἶ κακοῦοὐδrsquo ἔνθα ναίεις οὐδrsquo ὅτων οἰκεῖς μέτα

Ἆρrsquo οἶσθrsquo ἀφrsquo ὧν εἶ καὶ λανθάνω Apraespfsg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐχθρὸς ὢντοῖς σοῖσιν αὐτοῦ νέρθε κἀπὶ γῆς ἄνω(Soph OT 413 skk)

14 ΗΛ Δεινόν γέ σrsquo οὖσαν πατρὸς οὗ σὺ παῖς ἔφυς

κείνου λανθάνομαι Mpfinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῆς δὲ τικτούσης μέλειν

Ἅπαντα γάρ σοι τἀμὰ νουθετήματακείνης διδακτὰ κοὐδὲν ἐκ σαυτῆς λέγεις(Soph El 341 skk)

194

Igeragozaacutes

15 λέγεται δὲ οὕτως ὡς ἄρα τελευτήσαντα ἕκαστον ὁ ἑκάστου δαίμων ὅσπερ

ζῶντα λαγχάνω Apraetpfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὗτος ἄγειν ἐπιχειρεῖ εἰς δή

τινα τόπον οἷ δεῖ τοὺς συλλέγω Paoptmpluracc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip διαδικάζω

Maoptmpluracc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εἰς Ἅιδου πορεύεσθαι μετὰ ἡγεμόνος

ἐκείνου ᾧ δὴ προστάττω Ppraespfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοὺς ἐνθένδε ἐκεῖσε

πορεῦσαι τυγχάνω Aaoptmpluracc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δὲ ἐκεῖ ὧν δὴ τυγχάνω

Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ μένω Aaoptmpluracc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὃν

χρὴ χρόνον ἄλλος δεῦρο πάλιν ἡγεμὼν κομίζει ἐν πολλαῖς χρόνου καὶ μακραῖς περιόδοις ἔστι δὲ ἄρα ἡ πορεία οὐχ ὡς ὁ Αἰσχύλου Τήλεφος λέγει ἐκεῖνος μὲν γὰρ ἁπλῆν οἶμόν φησιν εἰς Ἅιδου φέρειν (Plat Phaed 107d)

16 εἰς δὲ τὴν οἰκίαν εἰσῄειν ἵνα ἐνέχυρόν τι λαμβάνω Aaooptsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

τῶν σκευῶν τυγχάνω Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip γὰρ ἡ θύρα ἀνοίγω Ppfptfsg

nom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὡς ἦλθεν ὁ Θεόφημος καὶ ἔτι ἔμελλεν εἰσιέναι

καὶ πυνθάνομαι Mpraetpfsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτὸν ὅτι οὐκ εἴη γεγαμηκώς

εἰσιόντος δέ μου παίει πὺξ ὁ Θεόφημος τὸ στόμα καὶ ἐγὼ ἐπιμαρτυράμενος τοὺς παρόντας ἠμυνάμην (Dem 4738)

17 ὑμῖν δὲ ὡς μόνοις πειθομένοις πιστοτάτοις χρήσεται καὶ εἰς φρούρια καὶ εἰς λοχαγίας καὶ ἄλλου οὗτινος ἂν δέησθε οἶδα ὅτι ὡς φίλοι τυγχάνω futplur2

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Κύρου ἀκούσαντες ταῦτα ἐπείθοντο καὶ διαβαίνω Aaoplur3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πρὶν τοὺς ἄλλους ἀποκρίνομαι aoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Κῦρος

δrsquo ἐπεὶ ᾔσθετο διαβαίνω Apfptmpluracc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἥσθη (Xen An 14)

18 ὅταν μὲν γὰρ ἐπιμελομένους ὁράω Aaoconisg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ

ἐπαινῶ καὶ τιμᾶν πειρῶμαι αὐτούς ὅταν δὲ ἀμελοῦντας λέγειν τε πειρῶμαι καὶ

ποιεῖν ὁποῖα δάκνω futsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτούς (Xen Oec 1216)

195

XXII Negyedik vagy kezdő igeacutek osztaacutelya(MVM 114 sect)

NB

Az imperfecta tő keacutepzeacutese az igetőből -σκ toldaleacutekkal toumlrteacutenik Maacutessal-hangzoacutera veacutegződő igető eseteacuten -ισκ a keacutepző Vouml latin cre-sco

A bdquokezdő igeacutekrdquo elnevezeacutes onnan szaacutermazik hogy neacutemely igeacutenek bdquokezdeacutes valamiveacute vaacutelaacutesrdquo eacutertelme van pl γηράσκω ndash oumlregszem

a) Előfordul hogy magaacutenhangzoacutes igetőhoumlz is -ισκ keacutepző jaacuterul θνῄσκω μιμνῄσκω Koraacutebban előfordul a θνήσκω μιμνήσκω alak is

b) Gyakori az imperfecta reduplicatioγι-γνώσκω βι-βρώσκω δι-δράσκω ἀραρίσκω (utoacutebbinaacutel attikai reduplicatio)c) Az igető veacutegső maacutessalhangzoacuteja a keacutepző előtt kiesikδι-δά(κ)-σκω ἀλύ(κ)-σκω λά(κ)-σκω πά(θ)-σκω

Sajaacutetos alcsoportja ennek az osztaacutelynak az uacutegynevezett bdquoioacuten gyakoriacutetoacutekrdquo -σκον veacutegzettel amelyek praeteritum imperfectum vagy aoristos alakokban fordulnak elő eacutes gyakoriacutetoacute (ti meg szokott toumlrteacutenni) eacutertelemmel biacuternak Elsősorban Homeacuteros eacutes Heacuterodotos nyelveacuteben φεύγεσκον φύγεσκον


1 ΧΟ μεγάλοι δὲ λόγοιμεγάλας πληγὰς τῶν ὑπεραύχων

ἀποτίνω Aaoptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

γήρᾳ τὸ φρονεῖν διδάσκω Aaoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Soph Ant 1350 skk)

2 ΟΙ Ὦ φίλτατrsquo Αἰγέως παῖ μόνοις οὐ γίγνεται

θεοῖσι γῆρας οὐδὲ καταθνῄσκω Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ποτε

τὰ δrsquo ἄλλα συγχεῖ πάνθrsquo ὁ παγκρατὴς χρόνοςφθίνει μὲν ἰσχὺς γῆς φθίνει δὲ σώματος(Soph OC 607 skk)

196

Igeragozaacutes

3 ΟΙ Ὦ φίλτατοι γέροντες ἐξ ὑμῶν ἐμοὶφαίνοιτrsquo ἂν ἤδη τέρμα τῆς σωτηρίαςΧΟ Θάρσει παρέσται Καὶ γάρ εἰ γέρων ἐγώ

τὸ τῆσδε χώρας οὐ γηράσκω Apraespfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip σθένος

ΚΡ Ἄνδρες χθονὸς τῆσδrsquo εὐγενεῖς οἰκήτορες(Soph OC 724 skk)

4 ΟΙ Τοιγὰρ σὲ καὐτὸν καὶ γένος τὸ σὸν θεῶνὁ πάντα λεύσσων Ἥλιος δοίη βίον

τοιοῦτον οἷον κἀμὲ γηράσκω Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ποτε

ΚΡ Ὁρᾶτε ταῦτα τῆσδε γῆς ἐγχώριοιΟΙ Ὁρῶσι κἀμὲ καὶ σέ καὶ φρονοῦσrsquo ὅτι

ἔργοις πάσχω Apfptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ῥήμασίν σrsquo ἀμύνομαι

ΚΡ Οὔτοι κατέχω Afutsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip θυμόν ἀλλrsquo ἄγω Afutsg1

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip βίᾳ

κεἰ μοῦνός εἰμι τόνδε καὶ γήρᾳ βαρύςΟΙ Ἰὼ τάλας(Soph OC 868 skk)

5 οὐ γὰρ οἷόν τε ἴσον τι ἢ δίκαιον βουλεύεσθαι οἳ ἂν μὴ καὶ παῖδας ἐκ τοῦ ὁμοίου παραβαλλόμενοι κινδυνεύωσιν ὅσοι δrsquo αὖ παρηβάω Apraespfplur2

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τόν τε πλέονα κέρδος ὃν εὐτυχέω Apraetipfplur2

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip βίον ἡγέομαι imperplur2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ τόνδε

βραχὺν ἔσεσθαι καὶ τῇ τῶνδε εὐκλείᾳ κουφίζεσθε τὸ γὰρ φιλότιμον ἀγήρων μόνον (Th uc 244)

6 ἦν δὲ καὶ ἰχθῦς ἐν αὐτῷ πολλοὺς ἰδεῖν οἴνῳ μάλιστα καὶ τὴν χρόαν καὶ τὴν

γεῦσιν προσέοικα Apfptmpluracc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἡμεῖς γοῦν ἀγρεύσαντες

αὐτῶν τινας καὶ ἐμφαγόντες μεθύσκω Paoplur1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀμέλει

197

XXII Negyedik vagy kezdő igeacutek osztaacutelya

καὶ ἀνατέμνω Aaoptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτοὺς εὑρίσκομεν τρυγὸς

μεστούς ὕστερον μέντοι ἐπινοήσαντες τοὺς ἄλλους ἰχθῦς τοὺς ἀπὸ τοῦ ὕδατος παραμιγνύντες ἐκεράννυμεν τὸ σφοδρὸν τῆς οἰνοφαγίας (Lucian VH 17)

7 ΙΣ Ἦ γὰρ νοεῖς θάπτειν σφrsquo ἀπόρρητον πόλειΑΝ Τὸν γοῦν ἐμὸν καὶ τὸν σόν ἢν σὺ μὴ θέλῃς

ἀδελφόν οὐ γὰρ δὴ προδοῦσrsquo ἁλίσκομαι Mfutsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ΙΣ Ὦ σχετλία Κρέοντος ἀντειρηκότοςΑΝ Ἀλλrsquo οὐδὲν αὐτῷ τῶν ἐμῶν μrsquo εἴργειν μέτα(Soph Ant 44 skk)

8 μία δὲ κλίνη κενὴ φέρεται ἐστρωμένη τῶν ἀφανῶν οἳ ἂν μὴ εὑρίσκω Paoconi

plur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐς ἀναίρεσιν ξυνεκφέρει δὲ ὁ βουλόμενος καὶ ἀστῶν

καὶ ξένων καὶ γυναῖκες πάρεισιν αἱ προσήκουσαι ἐπὶ τὸν τάφον ὀλοφυρόμεναι (Th uc 234)

9 ΚΛ μνήμην δrsquo ἄρrsquo εἶχον πλησίον βαίνω Apfptmsggen helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipἈγαμέμνονος τοῦδrsquo ὃς ἐπὶ τοῖς αὑτοῦ τέκνοις

ἀνόσια πράσσων αὐτίχrsquo εὑρίσκω Pfutsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ΑΓ Λήδας γένεθλον ἐν καλῶι σrsquo ἔξω δόμων

εὑρίσκω Apraespfsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἵνrsquo εἴπω παρθένου χωρὶς λόγους(Eur IA 1103 skk)

10 (ὑεῖς σμικροὶ ἦσαν εἷς δὲ μέγας) καὶ αἱ οἰκεῖαι γυναῖκες ἀφίκοντο ἐκεῖναι

ἐναντίον τοῦ Κρίτωνος διαλέγω Paoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τε καὶ ἐπιστέλλω

Aaoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἅττα ἐβούλετο τὰς μὲν γυναῖκας καὶ τὰ

παιδία ἀπιέναι ἐκέλευσεν αὐτὸς δὲ ἧκε παρrsquo ἡμᾶς καὶ ἦν ἤδη ἐγγὺς ἡλίου δυσμῶν

χρόνον γὰρ πολὺν διατρίβω Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἔνδον (Plat Phaed 116b)

198

Igeragozaacutes

11 ΑΝ Ἀλλrsquo ἔα με καὶ τὴν ἐξ ἐμοῦ δυσβουλίαν

πάσχω Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphellip τὸ δεινὸν τοῦτο πάσχω futsg1 helliphelliphelliphelliphelliphellip γὰρ οὐ

τοσοῦτον οὐδὲν ὥστε μὴ οὐ καλῶς θνῄσκω Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ΙΣ Ἀλλrsquo εἰ δοκεῖ σοι στεῖχε τοῦτο δrsquo ἴσθrsquo ὅτιἄνους μὲν ἔρχῃ τοῖς φίλοις δrsquo ὀρθῶς φίλη(Soph Ant 95 skk)

12 ΙΕ ἴθrsquo εὐλαβέομαι Pimpersg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὡς σὲ νῦν μὲν ἥδε γῆσωτῆρα κλῄζει τῆς πάρος προθυμίας

ἀρχῆς δὲ τῆς σῆς μηδαμῶς μιμνῄσκω pfconiplur1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

στάντες τrsquo ἐς ὀρθὸν καὶ πίπτω Aaoptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὕστερονἀλλrsquo ἀσφαλείᾳ τήνδrsquo ἀνόρθωσον πόλιν(Soph OT 47 skk)

13 ΟΡ τίκτω Aaoptfsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip γάρ μrsquo ῥίπτω Aaosg2

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐς τὸ δυστυχές

ΚΛ οὔτοι σrsquo ἀποῤῥίπτω Aaosg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐς δόμους δορυξένους

ΟΡ αἰκῶς πιπράσκω Paosg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὢν ἐλευθέρου πατρός

ΚΛ ποῦ δῆθrsquo ὁ τῖμος ὅντινrsquo ἀντιδέχομαι aosg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ΟΡ αἰσχύνομαί σοι τοῦτrsquo ὀνειδίσαι σαφῶς(Aesch Ch 913 skk)

14 οἱ δὲ Ἕλληνες τήν τε ἱππασίαν ἐθαύμαζον ἐκ τοῦ στρατοπέδου ὁρῶντες καὶ ὅ τι ἐποίουν ἠμφεγνόουν πρὶν Νίκαρχος Ἀρκὰς ἧκε φεύγων τιτρώσκω Ppfptmsg

nom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εἰς τὴν γαστέρα καὶ τὰ ἔντερα ἐν ταῖς χερσὶν ἔχων

καὶ εἶπε πάντα τὰ γίγνομαι Ppfptnpluracc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐκ τούτου δὴ οἱ

Ἕλληνες ἔθεον ἐπὶ τὰ ὅπλα πάντες ἐκπλήττω Ppfptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Xen An 25)

199


15 ΦΙ Φέρrsquo εἰπὲ πρὸς θεῶν ποῦ γὰρ ἦν ἐνταῦθά σοιΠάτροκλος ὃς σοῦ πατρὸς ἦν τὰ φίλτατα

ΝΕ Χοὖτος θνῄσκω Apfptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἦν λόγῳ δέ σrsquo ἐν βραχεῖ

τοῦτrsquo ἐκδιδάσκω Afutsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πόλεμος οὐδένrsquo ἄνδρrsquo ἑκὼν

αἱρεῖ πονηρόν ἀλλὰ τοὺς χρηστοὺς ἀείΦΙ Ξυμμαρτυρῶ σοι(Soph Phil 433 skk)

16 οἷόν μιν Τροίηνδε κιὼν κατέλειπεν Ὀδυσσεύςαἶψά κε θηήσαιο ἰδὼν ταχυτῆτα καὶ ἀλκήν

οὐ μὲν γάρ τι φεύγω Aaoitersg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip βαθείης βένθεσιν ὕλης

κνώδαλον ὅττι δίοιτο καὶ ἴχνεσι γὰρ περιῄδηνῦν δrsquo ἔχεται κακότητι ἄναξ δέ οἱ ἄλλοθι πάτρηςὤλετο(Hom Od 17314 skk)

200

XXIII Oumltoumldik vagy E-osztaacutely igeacutei(MVM 115 sect)


Orontas az aacuteruloacute

1 Ἐπεὶ δὲ τῷ Κύρῳ δοκέω aosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἤδη ὥρα εἶναι προϊέναι

οὐκ μέλλω aosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀλλrsquo ἀνέζευξεν

2 Ἦν δὲ παρrsquo αὐτῷ Πέρσης ἀνήρ Ὀρόντας ὄνομα ἐκ βασιλείας οἰκίας γίγνομαι

Apfptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ τὰ πολέμια λεγόμενος ἐν τοῖς ἀρίστοις

Περσῶν ἦν δὲ οὗτος καὶ γένει τι προσήκων βασιλεῖ ἐπεὶ βασιλέως θυγάτηρ τῷ

πατρὶ αὐτοῦ γαμέω Maosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

3 Τοῦτον ὁ Δαρεῖος ἔδωκε τῷ Κύρῳ ὑπήκοον εἶναι Ὁ δὲ τοσούτου δέω Aaosg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῶν τοῦ Κύρου ἐπιμέλομαι Paoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ὥστε μετὰ τῶν πολεμίων αὐτοῦ γίγνομαι aosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ χαίρω

Apraetipfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip βλάπτων αὐτόν ἐπεὶ γὰρ ἡ φρουραρχία τῆς

ἐν Σάρδεσιν ἀκροπόλεως αὐτῷ ὑπὸ Κύρου ἐπινέμω Paosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip συνθέμενος τῷ Ἀρταξέρξῃ ἐμαχέσατο τῷ Κύρῳ

4 Ὁ δὲ Κῦρος μαχόμενος περιγίγνομαι aosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτοῦ ὥστε

δοκέω Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῷ Ὀρόντᾳ τοῦ πρὸς τὸν Κῦρον πολέμου παύσασθαι

5 αἰσθάνομαι aoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δέ ὅτι ἡ δύναμις αὐτοῦ ῥέω Pao

sg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip προσεποιεῖτο ἐν ἑαυτῷ γίγνομαι aoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

καὶ συγγνώμην τῆς ἀποστάσεως δέομαι aosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοῦ Κύρου

ὀμόσας τὸ λοιπὸν διαφυλάττειν βούλομαι futinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὴν πίστιν καὶ μηκέτι μαχεῖσθαι αὐτῷ

201

XXIII Oumltoumldik vagy E-osztaacutely igeacutei

6 Ἀκούσας ταῦτα ὁ Κῦρος χαίρω aosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οἴομαι aosg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip γὰρ ὡς ἀληθῶς μεταμέλω Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

τῷ Ὀρόντᾳ τῆς ἀπιστίας ἐπεὶ δὲ καὶ φίλον βούλομαι aosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ποιήσασθαι αὐτόν ἑτοίμως δεξιὰν λαμβάνω Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ ἔδωκεν

7 Ὁ δὲ Ὀρόντας πολλοῦ δέω aosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐμμένω Aao

inf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῇ πίστει ταχὺ γὰρ οἱ ὅρκοι ἐκρέω aoplur3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτοῦ ἐπεὶ δὲ καὶ ἄχθομαι aosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

πειθόμενος τῷ Κύρῳ ἀπολείπω Aaoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὰς Σάρδεις

ἀπέστη εἰς Μυσοὺς ἀεὶ πολεμικῶς διακειμένους πρὸς τοὺς Πέρσας ὡς σὺν τούτοις μαχούμενος τῷ Κύρῳ

8 Οἱ δὲ παροξύνω Paoptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὑπrsquo Ὀρόντα οὐκ μέλλω Aao

plur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀλλὰ τὰ ὅπλα λαμβάνω Aaoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ἐπεὶ δὲ πάντες συῤῥέω Apraetpfplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπιπέτομαι aoptmplur

nom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπὶ τὴν τοῦ Κύρου χώραν κακῶς αὐτὴν ἐποίουν ὅ

τι ἠδύναντο

9 Τὸ δὲ πρᾶγμα οὐ καλῶς ἐγένετο ὁ γὰρ Κῦρος προσπέτομαι aosg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ αἰσχρῶς ἐξωθέω Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτοὺς

ἐκ τῆς χώρας

10 Τούτων δὲ ἀπωθέω Paoptmplurgen helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὁ Ὀρόντας ἐπιμέλομαι

futptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῆς ἑαυτοῦ σωτηρίας ἐπὶ τὸν τῆς Ἀρτέμιδος

βωμὸν καταφεύγω Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πέμψας δὲ ἄγγελον πρὸς τὸν

Κῦρον ἔλεγεν αὐτῷ τάδε raquoὮ Κῦρε ἐγὼ μὲν ὁμολογῶ καὶ δεύτερον ἄδικος γίγνομαι

Apfinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip περὶ σέlaquo

202

Igeragozaacutes

11 Εἴθrsquo ὤφελον μήποτε ἄπιστός σοι γίγνομαι aoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Ἀλλrsquo ἴσθι ὅτι πάλαι ἤδη μεταμέλομαι Paosg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀδικήσας

ἐπεὶ καὶ τῆς πρώτης συγγνώμης ἕνεκα πολλήν σοι χάριν ὀφείλω Apraespfsg1


12 Δέομαι οὖν σου καὶ δεύτερον συγγνώμην τῶν προγίγνομαι Ppfptnplur

gen helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μὴ οἰηθῇς τὴν χάριν πάντως ἐκρέω Apfinf

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μου δοκέω Ppraespfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip γάρ μοι εἰς

ἀεὶ φίλον καὶ πιστόν σοι γίγνομαι futinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἡ δὲ πίστις μου

οὔποτε διαπέτομαι futsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip laquo

13 Καὶ ὁ Κῦρος οἰόμενος ὅτι ὁ Ὀρόντας χαίρω Afutsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

τῇ συγγνώμῃ καὶ χάριν ὀφείλω Afutsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὐκ ἀπωθέω Mao

sg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτόν ἀλλὰ καὶ δεύτερον πιστὰ λαμβάνω aosg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ ἔδωκεν

Orontas aacuterulaacutesa

14 Προϊόντων οὖν ἀπὸ Χαρμάνδης κατὰ τὸν Εὐφράτην ποταμὸν ἐφαίνετο ἴχνη ἵππων καὶ ἐδόκει εἶναι ὁ στίβος ὡς δισχιλίων ἵππων Ἐν ᾧ γὰρ ὁ Κῦρος

ἐπελαύνω Apraetipfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὐδὲ οἱ πολέμιοι καθεύδω Apraetipf

plur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

15 Καὶ πρῶτον μὲν μέλω Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτοῖς ὅπως χιλοῦ καὶ σίτου

ὁ Κῦρος δέομαι futsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip διὰ τοῦτο πολλοὶ ἱππεῖς διαγίγνομαι

aoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip προϊόντες καὶ πάντα ἐν τῇ χώρᾳ γίγνομαι Ppfptnplur

acc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip προκατακαίω Aipfptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

203


16 Ὁ δὲ Κῦρος ἄχθομαι Paosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὅτι οὐδαμοῦ ἦν συγγίγνομαι

aoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοῖς πολεμίοις ταχὺ γὰρ ἀποπέτομαι aoplur3


17 Αἰσθάνομαι aoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δὲ ὁ Ὀρόντας τὸν Κῦρον ἄχθομαι

aoptmsgacc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δέομαι Paosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτοῦ

χιλίους ἱππέας λέγων 18 raquoΕἰ βούλει μοι ἱππέας χιλίους δοῦναι οἶδα ὅτι οὐκ ἂν χαίρω Paooptplur3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οἱ πολέμιοι ἐπιμέλομαι futsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip γὰρ

ὅπως μήποτε δυνήσονται οὔτε τὰ ἐπιτήδεια προκατακαίω Aaoinf

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὔτε σε ἐπιγίγνομαι futptmsgacc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

βασιλεῖ διαγγέλλω Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip laquo

19 Ἐρομένου δὲ τοῦ Κύρου πῶς ταῦτα μέλλοι ποιήσειν ἔλεγεν ἐθελῆσαι ἢ

κατακαίνω Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοὺς προκατακαίοντας ἱππέας ἐνεδρεύσας

ἢ πολλοὺς αὐτῶν ζῶντας λαβεῖν

20 Χαίρω Apfptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ταῦτα ὁ Κῦρος ἤκουσεν ἐδόκει

γὰρ αὐτῷ ὠφέλιμα εἶναι ἃ ἔμελλε ποιήσειν ὁ Ὀρόντας οἴομαι aoptmsgnom

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δὲ πιστὸν ἤδη εἶναι αὑτῷ ἐκέλευσε λαμβάνειν τοὺς

ἱππέας ὅσων ἔφη δέομαι aoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip παρrsquo ἑκάστου τῶν ἡγεμόνων

οἷς ἐπινέμω Ppraetpfplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

21 Ὁ δὲ Ὀρόντας καίπερ πολλὴν χάριν τῷ Κύρῳ ὀφείλω Aaoptmsgnom

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὐ μέντοι παρrsquo αὐτῷ μεῖναι βούλομαι Paosg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀλλὰ διεγίγνετο ἐπισκοπῶν ὅπως μετὰ βασιλέως

γίγνομαι futsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

204

Igeragozaacutes

22 Καὶ δὴ τότε λαμβάνω aoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοὺς ἱππέας καὶ

οἰόμενος ἑτοίμους εἶναι αὑτῷ γράφει ἐπιστολὴν παρὰ βασιλέα ὅτι ἥξοι ἔχων ἱππέας ὡς ἂν δύνηται πλείστους

23 Ἐνῆν δὲ ἐν τῇ ἐπιστολῇ καὶ τῆς πρόσθεν φιλίας ὑπομνήματα καὶ ὅτι τὴν πίστιν καίπερ παρὰ Κύρῳ ὤν διαπεφύλαχεν αὐτῷ καὶ ὅτι μᾶλλον ἀεὶ τῶν

βασιλέως ἢ Κύρου ἐπιμέλομαι Ppraespfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Ταύτην τὴν

ἐπιστολὴν δίδωσι πιστῷ ἀνδρί ὡς ᾤετο ὁ δὲ λαβὼν Κύρῳ δίδωσιν

Orontas a haditoumlrveacutenyszeacutek előtt

24 Ἀναγιγνώσκω aoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δὲ ταύτην τὴν ἐπιστολὴν

ὁ Κῦρος ἰσχυρῶς ἄχθομαι aosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip γιγνώσκω aosg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip γάρ ὅτι καὶ τρίτον ἄπιστος ὁ Ὀρόντας γίγνομαι aosg3


25 Ἔνθα δὲ ἵνα μὴ διαγίγνομαι aoconisg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip κινδυνεύων οὐδὲν

μελλήσας συλλαμβάνει αὐτὸν καὶ συγκαλεῖ εἰς τὴν ἑαυτοῦ σκηνὴν Πέρσας τοὺς ἀρίστους τῶν περὶ αὐτὸν ἑπτά καὶ τοὺς τῶν Ἑλλήνων στρατηγοὺς ἐκέλευεν

ὁπλίτας ἄγω Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip περὶ τὴν ἑαυτοῦ σκηνήν ἵνα ἀτάρακτος ἡ κρίσις γένοιτο

26 Οἱ δὲ ταῦτα ἐποίησαν ἄγω aoptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὡς τρισχιλίους

ὁπλίτας Κλέαρχον δὲ καὶ εἴσω παρεκάλεσε σύμβουλον ὅς γε καὶ αὐτῷ καὶ τοῖς ἄλλοις ἐδόκει προτιμηθῆναι μάλιστα τῶν Ἑλλήνων

27 Ἔπειτα ὁ Κῦρος ἦρχε τοῦ λόγου ὧδε raquoΒούλομαι aosg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

παραγίγνομαι aoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὑμᾶς ἄνδρες φίλοι ὅπως σὺν ὑμῖν

205


βουλευόμενος ὅ τι δίκαιόν ἐστι καὶ πρὸς θεῶν καὶ πρὸς ἀνθρώπων τοῦτο

πράττω futsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip περὶ Ὀρόντα τουτουίlaquo

28 Μετὰ ταῦτα ἐγκαλέσας τῷ Ὀρόντᾳ τὰς πρόσθεν ἀπιστίας ἔλεγε πρὸς αὐτὸν raquo Ἔτι δὲ ἐρέσθαι σε βούλομαι τί ἀδικηθεὶς ὑπrsquo ἐμοῦ νῦν τὸ τρίτον

ἐπιβουλεύων μοι φανερὸς γίγνομαι Apraespfsg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip laquo Ἀποκρίνομαι

aoptmsggen helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δὲ τοῦ Ὀρόντα ὅτι raquoοὐδὲν ἀδικηθείςlaquo ἤρετο

ὁ Κῦρος αὐτόν raquoὉμολογεῖς οὖν περὶ ἐμὲ ἄδικος γίγνομαι Ppfinf

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip laquo raquo Ἦ γὰρ ἀνάγκηlaquo ἔφη ὁ Ὀρόντας

29 Ἐκ τούτου ἔλεγεν ὁ Κῦρος raquoἘρήσομαί σε καὶ τοῦτο τὸ τελευταῖον

Ἔτι οὖν ἂν γίγνομαι aooptsg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῷ ἐμῷ ἀδελφῷ πολέμιος

ἐμοὶ δὲ φίλος καὶ πιστόςlaquo ὁ δὲ ἀποκρίνομαι aosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip raquoΟὐδrsquo

εἰ γίγνομαι aooptsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὦ Κῦρε σοί γrsquo ἄν ποτε ἔτι δοκέω aoopt

sg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip laquo

206

XXIV Vegyestoumlvűek osztaacutelya(MVM 116 sect)


Hadiszemle eacutejfeacutelkor

1 Ἐντεῦθεν προέρχομαι aoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὁ Κῦρος εἰσπίπτω aosg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εἰς τὴν Βαβυλωνίαν ἕπομαι aosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

δrsquo αὐτῷ πᾶν τὸ στράτευμα

2 Ἐν δὲ τῷ τρίτῳ σταθμῷ ἐπέχω Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῆς πορείας καὶ

περὶ μέσας νύκτας προλέγω aosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοῖς τε Ἕλλησι καὶ τοῖς

βαρβάροις συνέρχομαι Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εἰς τὸ πεδίον ἐπrsquo ἐξέτασιν

3 Οἱ μὲν πολέμιοι οὔπω ὁράω Paoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip λόγος δὲ

διέρχομαι aosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὅτι βασιλεὺς οὐ πολὺ ἀπέχω Aaooptsg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τούτου τοῦ τόπου καὶ κίνδυνος εἴη μὴ ἅμα τῇ ἐπιούσῃ

ἕῳ ἐπιπίπτω Aaooptsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτοῖς

4 Ἐπεὶ δὲ πάντες συνέρχομαι Apraetpfplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὡς προλέγω

Paosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἔνθα ὁ Κῦρος τοὺς Ἕλληνας διαιρέω Aao

ptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δύο μέρη στρατηγοὺς αὐτῶν αἱρέω Maosg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὸν μὲν Κλέαρχον τοῦ δεξιοῦ κέρως Μένωνα δὲ τοῦ

εὐωνύμου τοὺς δὲ βαρβάρους ἐκέλευε ἕπομαι aoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὑτῷ

καὶ διέχοντας τῶν Ἑλλήνων τάττω Paoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 Ἅμα δὲ τῇ ἐπιούσῃ ἡμέρᾳ πολλοὶ αὐτόμολοι παρὰ μεγάλου βασιλέως

προστρέχω aoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῷ Κύρῳ ᾤοντο γὰρ οὐκ ἀντέχω Afutinf

207

XXIV Vegyestoumlvűek osztaacutelya

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip βασιλέα τῇ τοῦ Κύρου δυνάμει αὐτοῖς δὲ συμφέρω Afutinf

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐὰν τὰ τοῦ Κύρου αἱρέω Maoconiplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

πρὶν τὸν Κῦρον προσφέρω Paoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτοῖς

6 Οὗτοι οὖν οἱ προστρέχω Apfptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὑπισχνέομαι aoplur3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῷ Κύρῳ ἑτοίμως συνέπομαι futinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ

πάντα λέγω Afutinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἃ ἐν τῇ βασιλέως στρατιᾷ ὁράω aoplur3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐφrsquo ᾧ μηδὲν κακὸν πάσχω aoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

7 Ἐπεὶ δὲ ὁ Κῦρος ὡς φίλος προσφέρω Paosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πᾶσιν

εἶπον ἃ ἑωράκασιν ὅπου ἡ στρατιὰ τάττω Ppfoptsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

καὶ πόσους βασιλεὺς ἔχοι στρατιώτας καὶ τίνες εἴησαν οἱ αἱρέω Ppfptmplurnom

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip στρατηγοί πῶς δὲ οἱ πολέμιοι εἰς μάχην τάττω Pfutplur3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ πότε τῷ Κύρῳ ἐπιπίπτω futplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

οὐκ εἶχον εἰπεῖν

Kyros buzdiacutetoacute beszeacutede a helleacutenekhez

8 Ὁ δὲ Κῦρος προσπίπτω aoptfsggen helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτῷ ταύτης τῆς

ἀγγελίας συνεκάλεσε τοὺς στρατηγοὺς καὶ λοχαγοὺς τῶν Ἑλλήνων καὶ εἶπε πρὸς αὐτοὺς τάδε

9 raquoὮ ἄνδρες Ἕλληνες ἐγὼ μὲν ἐκέλευον ὑμᾶς ἕπομαι aoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μοι

καὶ μετέχω aoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῆς στρατείας τοῦτο δὲ ποιῆσαι οὐκ

εἰσῆλθέ μοι ἵνα πλείους μοι συνέπομαι aooptplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

στρατιῶται ἀλλrsquo ὅτι ἕνα Ἕλληνα πολλῶν Περσῶν προαιρέω Ppraespfsg1


208

Igeragozaacutes

10 Πέποιθα γὰρ ὑμᾶς ἐν ἐλευθερίᾳ τὸν βίον διάγοντας πολὺ τῶν ἄλλων ἐθνῶν

διαφέρω Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ ἀρίστους τε καὶ κρατίστους εἶναι πάντων

οὓς ὁράω Apraespfsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀνθρώπων

11 Ὅπως οὖν ἀξίους ὑμᾶς αὐτοὺς παρέχω Afutplur2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῆς

ἐλευθερίας ἧς κτάομαι Ppraespfplur2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ ἧς ὑμᾶς ἐγὼ εὐδαιμονίζω

12 Εὖ γὰρ ἴστε ὅτι τὴν ἐλευθερίαν αἱρέω Maooptsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἂν ἀνθrsquo ὧν ἔχω πάντων

13 Ὅπως δὲ καὶ εἰδῆτε εἰς οἷον ἔρχεσθε ἀγῶνα ἐγὼ ὑμᾶς εἰδῶς διδάσκω fut

sg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Ἀλλrsquo αἰδὼς εἰσέρχεταί με προλέγω futptmsgacc

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὑμῖν ταῦτα

14 Τὸ μὲν γὰρ πρῶτον ὁράω futplur2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοὺς βαρβάρους

κραυγῇ πολλῇ ἐφrsquo ὑμᾶς ἐπιφερομένους ἐὰν δὲ ὁράω aoconiplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ὑμᾶς τὴν κραυγὴν ἀνέχω Maoptmpluracc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ προσφέρω Pfut

ptmpluracc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτοῖς οὐκ ἀντέχω futplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ὑμῖν ἀλλrsquo ἀποτρέχω futplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip φοβούμενοι μὴ τὰ κάκιστα

ὑφrsquo ὑμῶν πάσχω aoconiplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὑμεῖς δὲ ῥᾳδίως τὴν

νίκην ἀναιρέω Mfutplur2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ οὐδὲν κακὸν πάσχω futplur2


15 Ἐὰν οὖν ἄνδρας εὐτόλμους ὑμᾶς αὐτοὺς παρέχω Aaoconiplur2

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ τὴν νίκην ἀναιρέω Μaoconiplur2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ἃ ἤδη ὑπισχνέομαι praespfsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πάλιν ὑμῖν ὑπισχνοῦμαι

τοὺς οἴκαδε βουλομένους ἐπανέρχομαι Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτίκα

ἀφήσειν τοσαῦτα δὲ χρήματα οὗτοι φέρω Mfutplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

209


ὥστε τοῖς οἴκοι πᾶσι ζηλωτοὶ ἔσονται οὐ γὰρ δέω futsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

αὐτοὺς ἐν φροντίδι εἶναι ὅ τι ἐσθίω Mfutplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ πίνω

Mfutplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀλλrsquo ἐν ἀφθονίᾳ τὸν βίον ἔχω Afutplur3


16 Πολλοὶ δrsquo οἶμαι αἱρέω Mfutplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὰ παρrsquo ἐμοὶ μᾶλλον ἢ τὰ οἴκοιlaquo

Kyros iacutegeacutereteket tesz a helleacuteneknek

17 Ἐνταῦθα Γαυλίτης πρὸς τὰ λέγω Paoptnpluracc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εἶπε τάδε

raquoΤαῦτα μέν ὦ Κῦρε πάντα καλῶς λέγω Ppraespfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

18 Νῦν μὲν ὑπισχνεῖ ἡμᾶς πολλὰ χρήματα φέρω Mfutinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ἰδὼν γὰρ τὰ πράγματα οἷς περιπίπτω Apraespfplur1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ τὸν

προσέρχομαι aoptmsgacc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip κίνδυνον τοῦτο συμφέρω Afutinf

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip σοι οἴει ἂν δὲ εὖ γίγνομαι aoconisg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

τι οὐ μιμνῄσκω Mfutpfinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip σέ φασιν ἔνιοι δὲ οὐδrsquo εἰ μιμνῄσκω

Mpfoptsg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τε καὶ βούλοιο δύνασθαι ἂν ἀποδοῦναι ὅσα

ὑπισχνέομαι aosg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

19 Ἡμεῖς δὲ ἐν τῷ παρέρχομαι Apfptmsgdat helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip χρόνῳ πολλὰ μὲν

φέρω aoplur1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πολλὰ δὲ πάσχω aoplur1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

καὶ δὴ καὶ τοιαύταις ἀπορίαις περιπίπτω aoplur1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὥστε

οὔτε ἐσθίω aoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὔτε πίνω aoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ἔσχομεν τούτων δὲ τῶν πόνων ἆρrsquo ὁράω futplur1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ποτε τοὺς καρπούς

20 Εἰπὲ οὖν καὶ παρέχω aoimpersg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἡμῖν ἐλπίδα πῶς ταῦτα ἔσταιlaquo

210

Igeragozaacutes

21 Ἀκούσας ταῦτα εἶπεν ὁ Κῦρος raquoΕὖ νῦν οἶδα κἀγώ ὅτι ὑμεῖς πολλὰ ἐν τῇ

ὁδῷ φέρω praespfplur2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ πάσχω Apraespfplur2

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ ὅτι τὴν οὐσίαν κατεσθίω Apraespfplur2

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip διὰ τοῦτο ἐπιμέλομαι futsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ὅπως ἀφθόνως τὰ ἐπιτήδεια ἔχω futplur2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

22 Πῶς δὲ τοῦτο δυνήσομαι ποιῆσαι ὑμῖν λέγω Afutsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Ἡ ἀρχὴ ἡ πατρῴα ἣν νῦν ὁ ἐμὸς ἀδελφὸς κατέχει τοσαύτη ἐστίν ὥστε πρὸς μὲν μεσημβρίαν διὰ καῦμα πρὸς δὲ ἄρκτον διὰ χειμῶνα οὐ δύνανται κατέχειν ἄνθρωποι τὰ δrsquo ἐν μέσῳ τούτων πάντα σατραπεύουσιν οἱ τοῦ ἐμοῦ ἀδελφοῦ φίλοι

23 Ἐὰν δὲ ἡμεῖς τὴν νίκην ἀναιρέω Maoconiplur1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ μὴ παρrsquo

ἐλπίδα τι προσπίπτω aoconisg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ταῦτα πάντα ὑμῖν παρέχω

Afutsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ ὑμᾶς σατράπας αἱρέω Mfutsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ἵνα τῶν τοῦ πολέμου κινδύνων μετέχω Apfptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ

τιμῶν καὶ ἀρχῶν μετέχω Aaoconiplur2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

24 Ὑμῶν δὲ τῶν Ἑλλήνων ἕκαστος καὶ στέφανον χρυσοῦν φέρω Mfutsg3


25 Ταῦτα ὑπισχνέομαι aoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἁπάντων τὴν γνώμην ἐνέπλησεν

26 Παρεκελεύοντο δὲ αὐτῷ πάντες μὴ μάχεσθαι ἀλλrsquo ὄπισθεν ἑαυτῶν τάττεσθαι

καὶ ἐντεῦθεν ἐφοράω aoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὴν μάχην πάντας γὰρ φόβος

εἰσῆλθε μὴ Κῦρος ὑπὸ σπουδῆς τε καὶ ἀνδρείας εἰς μάχην ἐνάγω Paoptmsgnom

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip κινδύνοις περιπίπτω aooptsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἢ καί

τι πάσχω aooptsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτοὶ δὲ πάσας τὰς ἐλπίδας ἀφαιρέω Pao

optplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

211


27 Ἐν δὲ τῷ καιρῷ τούτῳ Κλέαρχος ἤρετο τὸν Κῦρον raquoΟἴει γὰρ ἀνθέξειν σοι τὸν ἀδελφόνlaquo raquoΝὴ Δίrsquolaquo ἔφη ὁ Κῦρος raquoεἴπερ γε Δαρείου ἐστὶ παῖς ἐμὸς δὲ ἀδελφός

οὐ περιοράω futsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἡμᾶς τὴν ἀρχὴν ἀφαιρέω Maoptmpluracc

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτόνlaquo

Γνῶμαι καὶ ἐπιγράμματα

28 Εἰ μὴ κατέχω futsg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip γλῶτταν ἔσται σοι κακά

29 Ἀχάριστος ὅστις εὖ πάσχω aoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀμνημονεῖ

30 Ἐχθροῖς ἀπιστῶν οὔποτrsquo ἂν πάσχω aooptsg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip βλάβην

31 Οὐκ ἔστιν εἰπεῖν ζῶντα raquoταῦτrsquo οὐ πάσχω futsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip laquo

32 Ξένους πένητας μὴ παρατρέχω aoconisg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἰδών

33 Φέρω aoimpersg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip λύπην καὶ βλάβην ἐῤῥωμένως

34 Πτωχῷ εὐθὺ δίδου μηδrsquo ἐλθεῖν αὔριον εἶπον aoconisg2


35 Ἀγροῦ γειτονέοντος ἀπέχω Maoimpersg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μηδrsquo ἄρrsquo

ὑπερβαίνω aoconisg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

36 Ἤ θεὸς ἦλθrsquo ἐπὶ γῆν ἐξ οὐρανοῦ εἰκόνα δείξων Φειδία ἢ σύ γrsquo βαίνω aosg2

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὸν θεὸν ὁράω futptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

37 Πολλὰ πίνω aoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ πολλὰ ἐσθίω aoptmsgnom

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ πολλὰ κάκrsquo λέγω aoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ἀνθρώπους κεῖμαι Τιμοκρέων Ῥόδιος

212

XXV A μι-veacutegű igeacutek első csoportja(MVM 119ndash121 sect)

NB

A μι-veacutegű igeacuteket haacuterom csoportra osztjaacutek

I Az igető az imperfecta actioacuteban νυ- illetve ννυ- gyarapodaacutest mutatAz eredeti indoeuroacutepai suffi xum bdquoneurdquo ill nullfoka bdquonurdquo amely a goumlroumlgben bdquo-νευ-rdquo

bdquo-νῠ-rdquo a bdquo-νᾱ-rdquo bdquo-νᾰ-rdquo mintaacutejaacutera analogikusan (δάμνα-μι ioacuten-attikai δάμ-νη-μι pluralis 1 δάμ-να-μεν) -νῡ- -νῠ- lett

II Az imperfecta actioacuteban reduplikaacuteloacutek (a neacutegyek)III Nincs gyarapodaacutes az imperfectum tőben

Haacutermas szabaacutelyA tő csak akkor hosszuacute a praesens eacutes praeteritum imperfectumban illetve

az erős aoristosban ha az igealak activ indicativus egyes szaacutemuacute


Xenophoacuten eacutelete

1 Ξενοφῶν Γρύλλου μὲν ἦν υἱός Ἀθηναῖος αἰδήμων δὲ καὶ εὐειδέστατος Τοῦτον ὁ Σωκράτης μαθητὴν ἐποιήσατο ὧδε ἀπαντήσας αὐτῷ ἐν στενωπῷ

διατείνω aosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὴν βακτηρίαν καὶ ἐκώλυεν αὐτὸν

τῆς παρόδου εἶτα ἐρωτάω aosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip raquo Ἆρrsquo ἔχεις μοι δείκνυμι Aipf

inf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὦ νεανία ποῦ τῆς ἀγορᾶς οἱ ἰχθύες πιπράσκονταιlaquo

2 raquo Ἔγωγεlaquo raquoΤὰ δὲ λάχανα ποῦ πιπράσκεται δείκνυμι Aoptsg2

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἄν μοιlaquo

3 raquoΠῶς οὔlaquo raquoΝῦν δὲ ποῦ καλοὶ κἀγαθοὶ γίγνονται ἄνθρωποι δείκνυμι

Aipfimpersg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μοιlaquo

213

XXV A μι-veacutegű igeacutek első csoportja

4 Τοῦ δὲ Ξενοφῶντος λέγοντος raquoΔείκνυμι Apraetipfsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἄν

ἀλλrsquo ἀγνοῶlaquo ὁ Σωκράτης raquo Ἕπομαι Mipfimpersg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοίνυνlaquo

ἔφη raquoκαὶ δείκνυμι Afutsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip σοιlaquo

5 Καὶ τοὐντεῦθεν ἀκροατὴς Σωκράτους καὶ φίλος πιστότατος ἦν ἡ δὲ φιλία

αὐτῶν οὕτως ῥώννυμι Ppraetpfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τε καὶ πήγνυμι Apraet

pfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὥστε διὰ παντὸς τοῦ βίου οὐκ ἀποσβέννυμι aosg3


6 Καὶ ὁ Σωκράτης ἑκάστοτε ἐνδείκνυμι Mpraetipfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὴν

πρὸς Ξενοφῶντα εὔνοιαν μάλιστα δὲ ἐν τῇ κατὰ Δήλιον μάχῃ

7 Ἐπεὶ γὰρ οἱ Ἀθηναῖοι τοῖς Βοιωτοῖς συμμίγνυμι Aaoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

τὰς χεῖρας πολὺν χρόνον ἀμφιδήριτος ἦν ἡ μάχη τέλος δὲ οἱ Βοιωτοὶ

διαῤῥήγνυμι Aaoptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὰς τῶν Ἀθηναίων τάξεις

καὶ διασκεδάννυμι Aaoptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτοὺς νικάω aoplur3


8 Ἐνταῦθα ὁ Ξενοφῶν πολλοὺς τῶν πολεμίων καταστόρνυμι Aaoptmsgnom

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὐτὸς παρὰ μικρὸν ἀπόλλυμι Maosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ἐν γὰρ τῇ φυγῇ ἀφrsquo ἵππου πίπτει ὁ δὲ Σωκράτης πετάννυμι Ppfptfplurdat

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ταῖς χερσὶν ὑπολαμβάνει καὶ διασῴζει αὐτόν

Xenophoacuten az ifj abb Kyros seregeacuteben a tiacutezezer helleacuten visszavezeteacutese

9 Συγκεράννυμι Maosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δὲ φιλίαν καὶ πρὸς Κῦρον καὶ

ἀναπετάννυμι Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἑαυτῷ τὰς ἐπὶ δόξαν πύλας

10 Ἦν γὰρ αὐτῷ συνήθης Πρόξενος ὄνομα γένος μὲν Βοιώτιος φίλος δὲ Κύρῳ Οὗτος ἐν Σάρδεσι διατρίβων παρὰ τῷ Κύρῳ ἔπεμψεν εἰς Ἀθήνας ἐπιστολὴν

214

Igeragozaacutes

Ξενοφῶντι λέγουσαν τάδε raquoΠρόξενος Ξενοφῶντι χαίρειν Μέλλει ὁ Κῦρος

στρατεύσεσθαι στρατείαν καὶ πείθω Ppraespfsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὅτι

τοὺς μὲν πολεμίους διασκεδάννυμι Afutsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ ἀπόλλυμι

Afutsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὴν δὲ ἑαυτοῦ δύναμιν ἐπιῤῥώννυμι Afutsg3


11 Ἐὰν μὲν οὖν ἐθέλῃς φιλίαν συγκεράννυμι Maoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πρὸς

Κῦρον ζώννυμι Maoimpersg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ πορεύομαι Paoimpersg2

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὡς τάχιστα νῦν γὰρ ἔξεστί σοι ὄνομα μέγα καὶ μέγαν

πλοῦτον κτήσασθαι

12 Ῥώννυμι Ppfimpersg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip laquo Ὁ δὲ τὴν ἐπιστολὴν δείκνυμι

Apraesipfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Σωκράτει ἐπεὶ δὲ καὶ οὗτος συνεβούλευσεν

αὐτῷ τὴν πορείαν ζώννυμι Maosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ πορεύομαι Paosg3


13 Ἥκων δὲ εἰς Σάρδεις καταλαμβάνει Πρόξενον καὶ Κῦρον μέλλοντας ἤδη

ἀναζεύγνυμι Afutinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

14 Ἐπιδείκνυμι Paoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὖν ὑπὸ τοῦ Προξένου τῷ

Κύρῳ οὗτος ἐδεῖτο αὐτοῦ μένω aoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

15 Ὁ οὖν Ξενοφῶν μένω aosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπεὶ δὲ οἱ σύμμαχοι

Ἕλληνες τοῖς Πέρσαις συμμίγνυμι Aaoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὁ Κῦρος

ἀναζεύγνυμι Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐκ Σάρδεων ὡς εἰς Πισίδας τοῦτο γὰρ

τὸ πρῶτον ἀναδείκνυμι Apraetipfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὕστερον δὲ δῆλον

ἐγίγνετο ὅτι ἐπὶ τὸν ἀδελφὸν Ἀρταξέρξην τὴν στρατείαν ποιοῖτο ὄμνυμι Aaosg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip γὰρ τὴν ὕβριν αὐτοῦ σβέννυμι Afutinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ἢ καὶ αὐτὸν ὡς ἀποδείκνυμι Ppfptmsgacc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πολέμιον ἀπόλλυμι

Afutinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

215


16 Ὡς δὲ οὐ πόῤῥω Κουνάξης βασιλεῖ συμμίγνυμι Aaoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

μεγάλη καὶ ἰσχυρὰ μάχη ἦν καὶ πολλοὶ ἀμφοτέρωθεν καταστρώννυμι Paoplur3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ ἀπόλλυμι Mao2plur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐν οἷς

καὐτὸς ὁ Κῦρος

17 Μετὰ τὴν μάχην Τισσαφέρνης ὁ Πέρσης εἰς συμβουλὴν ἐκάλεσε τοὺς τῶν

Ἑλλήνων στρατηγούς ὡς δὲ παρῆσαν ἀπόλλυμι Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

πάντας καίπερ ὄμνυμι Apfptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μηδὲν αὐτοὺς βλάπτω


18 Ἐπεὶ δὲ οἱ στρατηγοὶ ἀπόλλυμι Apraetpfplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐν πολλῇ

δὴ ἀπορίᾳ ἦσαν οἱ Ἕλληνες ὁ δὲ Ξενοφῶν ἐννοούμενος ὅτι ἡ μὲν εὐταξία

σῴζει ἡ δὲ ἀταξία πολλοὺς ἤδη ἀπόλλυμι Apraespfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἅμα

δὲ φοβούμενος μὴ πᾶν τὸ στράτευμα ἀπόλλυμι Maooptsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

εἰς βουλὴν συγκαλέω aosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοὺς λοχαγούς

19 Ἔνθα κελεύσαντος αὐτοῦ ἄλλοι στρατηγοὶ καὶ λοχαγοὶ ἀντὶ τῶν ἀπόλλυμι

Apfptmplurgen helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀποδείκνυμι Paoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

αὐτὸς δὲ ὁ Ξενοφῶν πολλὴν ἀρετὴν καὶ εὐβουλίαν ἐν τῷ ἔμπροσθεν χρόνῳ

ἐπιδείκνυμι Maoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἡγεῖσθαι κελεύω Paosg3


20 Τοὐντεῦθεν ἡ πορεία ἐν τῇ πολεμίᾳ πολλοῖς μὲν πόνοις πολλοῖς δὲ κινδύνοις

μίγνυμι Ppfptfsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἦν οὐ γὰρ ἀεὶ διrsquo ἀναπετάννυμι Ppfptfsggen

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip χώρας ἡ ὁδὸς ἦγεν ἀλλὰ τοτὲ μὲν ὄρη ὑπερέβαινον τοτὲ

δὲ πλοῖα πήγνυμι Aaoptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ποταμοὺς ζεύγνυμι Apraetipf

216

Igeragozaacutes

plur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πολλάκις δὲ ὑπὸ τῶν πολεμίων ἐν δὲ τῇ Ἀρμενίᾳ καὶ

ὑπὸ ψύχους ἀποπήγνυμι Apfptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐκινδύνευον ἀπόλλυμι

Maoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip σὺν θεοῖς δὲ πάντα τὰ ἐπικρεμάννυμι Paoptnpluracc

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δεινὰ ἀποφεύγω Aaoptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οἱ

μύριοι Ἕλληνες εἰς τὴν Θρᾴκην διεσώθησαν

21 Πάντα ὅσα ἐν τούτῳ τῷ στόλῳ ἐγίγνετο ἐν τῇ Ἀναβάσει ὁ Ξενοφῶν

ἐπιδείκνυμι Apraespfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἡ δὲ δόξα ἣν ταύτῃ τῇ ἡγεμονίᾳ

κτάομαι aosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μέχρι τοῦ νῦν οὐκ ἀποσβέννυμι Apraespfsg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὐδrsquo ἀπόλλυμι Mfutsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ποτε

ἀθάνατος γάρ ἐστιν

Xenophoacuten eacutes Ageacutesilaos szaacutemkiveteacutese eacutes halaacutela művei

22 Οὐ πολλῷ ὕστερον Ἀγησίλαος ὁ τῶν Λακεδαιμονίων βασιλεύς ἐστρατεύσατο

ἐπὶ τοὺς Πέρσας τὴν μὲν ἑαυτοῦ δύναμιν ἐπιῤῥώννυμι Aipfinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

τὴν δὲ τῶν πολεμίων κατάγνυμι Aipfinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip βουλόμενος

23 Οὗτος μεταπέμπω Maosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ τὸν Ξενοφῶντα ὁ δὲ ἧκε

καὶ μετέχω Apraetipfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῆς στρατείας

24 Ἐπεὶ δὲ ὁ Ἀγησίλαος ἠναγκάσθη οἴκαδε ἐπανέρχεσθαι καλέω Ppfptmsg

nom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εἰς τὸν πρὸς τοὺς Θηβαίους πόλεμον ὁ Ξενοφῶν

παρrsquo αὐτῷ μένω aosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ ἐν τῇ ἐν Κορωνείᾳ μάχῃ οὐ

μόνον τοῖς Θηβαίοις ἀλλὰ καὶ τοῖς Ἀθηναίοις αὐτῶν μὲν συμμάχοις ἑαυτοῦ δὲ πολίταις ἐμάχετο

217


25 Οἱ οὖν Ἀθηναῖοι διότι τοῖς Λακεδαιμονίοις ἐπιμίγνυμι Mpraetipfsg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὴν δὲ πατρίδα κατάγνυμι Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ἐπεχείρησε φυγῆς αὐτῷ ἐτίμησαν

26 Ἐκβάλλω Paoptmsgacc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δὲ οἱ Λακεδαιμόνιοι ὑποδέχομαι

aoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ χωρίον αὐτῷ ἐν Σκιλλοῦντι τῆς Ἠλείας

ἐδωρήσαντο

27 Ἐνταῦθα ὁ Ξενοφῶν διετέλει γεωργῶν καὶ κυνηγετῶν καὶ τὰς ἱστορίας συγγράφων ἐπεὶ δὲ οἱ Ἠλεῖοι εἰσέβαλον εἰς τὸν Σκιλλοῦντα σὺν τοῖς υἱοῖς

Γρύλλῳ καὶ Διοδώρῳ εἰς Κόρινθον διασῴζω Paoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ αὐτόθι κατοικῆσαι λέγεται

28 Ἀκούσας δὲ τοῖς Ἀθηναίοις φιλίαν συγκραθῆναι πρὸς τοὺς Λακεδαιμονίους

ἵνα συζεύγνυμι Mpfptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip κατάγνυμι Aaooptplur3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ ἀποσβέννυμι Aaooptplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὴν

τῶν Θηβαίων ἡγεμονίαν ἔπεμψε τοὺς παῖδας εἰς τὰς Ἀθήνας στρατευσομένους καὶ ἐν τῇ περὶ Μαντίνειαν μάχῃ ὁ Γρύλλος πολλὰ ἀνδραγαθήματα ἐνδείκνυμι Mao

ptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀπόλλυμι Maosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

29 Ὁ δὲ Ξενοφῶν ὅτε αὐτῷ ἀγγέλλω Paosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὁ τοῦ υἱοῦ

θάνατος τὴν ἱερὰν στολὴν ἀμφιέννυμι Ppfptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

καὶ ἐστεμμένος ἐτύγχανε θύων ἀκούσας οὖν τὸν υἱὸν ἀπόλλυμι Apfinf

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀπεστεφανώσατο ἔπειτα δὲ ἀκούσας ὅτι γενναίως

πάλιν ἐστεφανώσατο λέγων raquoἈλλὰ γὰρ θνητὸς ἦνlaquo

30 Καὶ ὁ μὲν βίος τοῦ Ξενοφῶντος ἦν τοιόσδε Ἐτελεύτησε δὲ ἐν Κορίνθῳ ἤδη γεραιὸς ἱκανῶς Ἦν δὲ ἀνὴρ τὰ πάντα ἀγαθὸς καὶ εὐσεβής ὡς τὰ

συγγράμματα αὐτοῦ δείκνυμι Apraesipfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

218

Igeragozaacutes

31 Συγγράφω aosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δὲ βιβλία πρὸς τὰ τετταράκοντα

τήν τε Ἀνάβασιν καὶ Κύρου Παιδείαν καὶ Ἑλληνικὰ καὶ Ἀπομνημονεύματα καὶ ἄλλα πολλά

32 Ἡ δὲ ἑρμηνεία αὐτοῦ τοσαύτῃ γλυκύτητι κεράννυμι Ppfptfsgnom

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐστίν ὥστε καὶ Ἀττικὴ Μοῦσα ἢ μέλιττα ἐκαλεῖτο

ΓΝΩΜΑΙ

33 Ὅρκον σὺ φεῦγε κἂν δικαίως ὄμνυμι Aconisg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

34 Εἰ μὴ φυλάξεις μίκρrsquo ἀπόλλυμι Afutsg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὰ μείζονα

35 Νέος ἀπόλλυμι Mpraesipfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὅντιν ἂν φιλῇ θεός

36 Ὡς ἡδὺ συνέσει χρηστότης κεράννυμι Ppfptfsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

NB

Főmondati moacutedok az egyszerű mondatban

Az indicativuson kiacutevuumll meacuteg szerepelhetnek a főmondatban oumlnaacutelloacute hasznaacutelatuacute egyeacuteb moacutedok amelyek eredetileg valamennyien oacutehajtoacute eacutertelemmel fuumlggnek oumlssze Az akaraacutes kifejezeacuteseacutere coniunctivus1 eacutes imperativus a kiacutevaacutensaacuteg kifejezeacuteseacutere az op-tativus Az akaraacutes mindig valamilyen majdani joumlvőben lejaacutetszoacutedoacute cselekveacutesre utal Ez vonatkozhat az alany sajaacutet cselekveacuteseacutere coniunctivus (eredetileg csak első sze-meacutelyekben) vagy valamilyen kuumllső cselekveacutesre amikor az imperativus 2 eacutes 3 szemeacutelye szerepel

1 A kijelentő eacutertelmű coniunctivus vagy maacutes neacuteven joumlvő-jellegű coniunctivus a homeacuterosi nyelvben meacuteg előfordul Megkuumlloumlnboumlztetendő az akaraacutes kifejezeacuteseacutere szolgaacuteloacute coniunctivustoacutel emelleacute κέ ἄν partikula jaacuterul (Vouml epikus nyelv ndash ritkaacutebban partikula neacutelkuumll) Keacutesőbb felvaacuteltja a futurum Miacuteg a futurum a jelenhez keacutepest a joumlvőben biztosan bekoumlvetkező cselekveacutest jelenti addig a coniunctivus csak egyfajta vaacuterakozaacutest fejez ki hogy valami bekoumlvetkezik

δύσομαι εἰς Ἀΐδαο καὶ ἐν νεκύεσσι φαείνω (Hom Od 12383) τίπτrsquo αὖτrsquo αἰγιόχοιο Διὸς τέκος εἰλήλουθας ἦ ἵνα ὕβριν ἴδῃ Ἀγαμέμνονος Ἀτρεΐδαο ἀλλrsquo ἔκ τοι ἐρέω τὸ δὲ καὶ τελέεσθαι ὀΐω ᾗς ὑπεροπλίῃσι τάχrsquo ἄν ποτε θυμὸν ὀλέσσῃ (Hom Il 1202 skk)

219


Coniunctivus hortativus


37 Μήπω ἀγαθέ ἐκεῖσε ἴωμεν ndash πρῲ γάρ ἐστιν ndash ἀλλὰ δεῦρο ἐξαναστῶμεν εἰς

τὴν αὐλὴν καὶ περιιόντες αὐτοῦ διατρίβω aoconiplur1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Plat Prot 311a)

38 ΟΡ ἐπέχω Aaoimpersg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐμβάλλω Aaoconiplur1

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εἰς ἄλλον λόγον

(Eur El 962)

NB

Keacuterdő eacutertelemben szereplő coniunctivus hortativus a coniunctivus dubitativus vagy deliberativus Aacuteltalaacuteban csak első szemeacutelyben vagy bdquoaacuteteacuterzettrdquo harmadik szemeacutelyben τίς-szel szerkesztve


39 ΠΑ οἴμοι τί δράω Aaoconisg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ποῖ φεύγω Aaoconisg1

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μητρὸς χέρας

(Eur Med 1271)

40 ΟΙ ποῖ τις φροντίδος ἔρχομαι Aaoconisg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Quid con-silii capiamus)(Soph OC 170)

Fordiacutetaacutes41 Beszeacuteljuumlnk vagy hallgassunk (Eur Ion 758)


NB

Coniunctivus prohibitivus (aoristosban tiltaacutes kifejezeacuteseacutere)

220

Igeragozaacutes


42 μὴ πρὸς θεῶν μαινώμεθα μηδrsquo αἰσχρῶς ἀπόλλυμι Maoconiplur1


43 Πριαμίδη μὴ δή με ἕλωρ Δαναοῖσιν ἐάω Aaoconisg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipκεῖσθαι(Hom Il 5684 sk)

Imperativus

44 ὦ Ἱππόθαλες ἴθι ἐπιδείκνυμι Maoimpersg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἃ καὶ τοῖσδε

ἐπιδείκνυμι Mpraesipfsg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἵνα εἰδῶ εἰ ἐπίστασαι ἃ χρὴ ἐραστὴν

περὶ παιδικῶν πρὸς αὐτὸν ἢ πρὸς ἄλλους λέγειν (Plat Lys 204e)

221

XXVI Főmondati felteacuteteles moacutedokvalamint az oacutehajtaacutes kifejezeacutese a μι-veacutegűek

első csoportjaacutenak tuumlkreacuteben(MVM 121 eacutes 138ndash9 sect)

NB

Az optativusnak ndash hasonloacutean a coniunctivushoz ndash kijelentő eacutertelmű hasznaacutelata is leacutetezik amely kuumlloumlnboumlzik az oacutehajtoacute eacutertelemtől A kijelentő eacutertelmű optativus κέ ἄν partikulaacutekat vett maga melleacute Az attikai nyelvben a potencialitaacutes kifejezeacuteseacutere szolgaacuteloacute (tehaacutet kijelentő eacutertelmű) optativus szigoruacutean oumlsszekapcsoloacutedik ezekkel a partikulaacutekkal Hasonloacutean a coniunctivushoz ahol az egyszerű futurum felvaacuteltotta a coniunctivus (+ partikula) hasznaacutelataacutet a kijelentő eacutertelmű potencialitaacutest kifejező optativust ndash a muacutelt idő tekinteteacuteben ndash felvaacuteltotta a praeteritum imperfectum illetve az aoristos (+ partikula) Tagadaacutes οὐ-val

Jelenre vonatkozoacute potencialitaacutes ἄν + optativusτοῦτο γένοιτο ἄν ndash ez megtoumlrteacutenhetne megtoumlrteacutenneτοῦτο οὐκ ἂν γένοιτο ndash ez nem toumlrteacutenhetne meg nem toumlrteacutenne megοὐκ ἂν λέγοιμι ndash nem mondanaacutemοὐκ ἂν δύναιο μὴ καμὼν εὐδαιμονεῖν ndash nem boldogulhatszboldogulhatnaacutel

hacsak nem dolgozol nem boldogulnaacutel hacsak nem dolgozol


1 ἀπόλλυμι Maoptfsggen helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δὲ τῆς ψυχῆς τότrsquo ἤδη τὴν φύσιν

τῆς ἀσθενείας ἐπιδείκνυμι Aoptsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὸ σῶμα καὶ ταχὺ σήπω

Paoptnsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip διοίχομαι optsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

(Plat Phaed 87e)

2 ΧΟ τὸ γάρ τοι τέκνα συσσώιζειν καλόν

οὐδεὶς πρὸς τάδrsquo ἀντιλέγω Afutsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip βροτῶν(Eur IA 1209 sk)

222

Igeragozaacutes

Fordiacutetaacutes

3 Ideje lenne beszeacutelni

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip


4 εἰ πάλιν ὁ τοιοῦτος καταβὰς εἰς τὸν αὐτὸν θᾶκον καθίζοιτο ἆρrsquo οὐ σκότους

ἂν ἀνάπλεως ἔχω Aaooptsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοὺς ὀφθαλμούς ἐξαίφνης

ἥκων ἐκ τοῦ ἡλίου (Plat Resp 516e)

NB

Jelenre vonatkozoacute irrealitaacutes aacuteltalaacuteban ἄν + praeteritum imperfectum indicativusἔλεγον ἄν ndash mondanaacutem azaz mondtam volna (maacuter ha tudnaacutem)

Muacuteltra vonatkozoacute potencialitaacutes (vagyis a ki nem tett de odaeacutertett előfelteacutetel teljesuuml-leacutese eseteacuten megtoumlrteacutenhetett volna) ἄν + aoristos indicativusa

Muacuteltra vonatkozoacute eventualitaacutes (vagyis a ki nem tett de odaeacutertett előfelteacutetel teljesuumlleacutese eseteacuten megtoumlrteacutent volna) ἄν + aoristos indicativusa ugyanazεἶδες ἄν ndash laacutethattad volna laacutettad volnaἔγνω ἄν τις ndash tapasztalhatta volna az ember azt tapasztalta volna az emberἀπέθανον ἄν ndash meghalhattam volna meghaltam volnaτίς γὰρ ἂν ᾠήθη ταῦτα γενέσθαι ndash ki gondolhatta volna ki gondolta volnaᾠόμην ἄν ᾤετό τις ἄν ἔγνω τις ἄν ᾔσθετό τις ἄν εἶδες ἄν ἡγήσω ἄν ndash putares crederes diceres cerneres videres ndash azt gondoltam volna azt gondolhattam volna


5 ἐπιῤῥώνυμι Paosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δrsquo ἄν τις κἀκεῖνο ἰδών Ἀγησίλαον

μὲν πρῶτον ἔπειτα δὲ καὶ τοὺς ἄλλους στρατιώτας ἐστεφανωμένους (Xen Hell 34)

223

XXVI Főmondati felteacuteteles moacutedok valamint az oacutehajtaacutes kifejezeacutese a μι-veacutegűekhellip

6 ΑΝ Καίτοι πόθεν κλέος γrsquo ἂν εὐκλεέστερον

κατέχω Aaosg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἢ τὸν αὐτάδελφον ἐν τάφῳτιθεῖσα(Soph Ant 502 skk)

Fordiacutetaacutes

7 Abban a korban amikor leginkaacutebb hihettetek (Plat Ap 18c)




8 Ἐγὼ δὲ πρὸ πολλῶν μὲν ἂν χρημάτων τιμάω Maosg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

τηλικοῦτον δύνασθαι τὴν φιλοσοφίαν ὅσον οὗτοι λέγουσιν ἴσως γὰρ οὐκ ἂν

ἡμεῖς πλεῖστον ἀπολείπω Paoplur1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὐδrsquo ἂν ἐλάχιστον μέρος

ἀπολαύω Aaoplur1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτῆς ἐπειδὴ δrsquo οὐχ οὕτως ἔχει βούλομαι

optsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἂν παύσασθαι τοὺς φλυαροῦντας (Isocr 1311)

NB

A kiacutevaacutensaacuteg ezzel szemben minden idősiacutekban otthonos A muacuteltra vonatkozoacute oacutehaj kifejezeacutese eseteacuteben hogy a jelenbe valoacute aacutethajlaacutes lehetőseacutege teljesseacuteggel kizaacutert le-gyen az imperfecta actio keveacutesseacute hasznaacutelatos inkaacutebb aoristosszal talaacutelkozunk Vouml ὤφελον + infi nitivus (MVM 139 sect 1) Tagadaacutes μή-vel

A reaacutelis oacutehaj (csak jelen-joumlvő) puszta optativus (aoristos)

ΑΙ Ὦ παῖ γένοιο πατρὸς εὐτυχέστεροςτὰ δrsquo ἄλλrsquo ὅμοιος καὶ γένοιrsquo ἂν οὐ κακός(Soph Aj 550 sk)

Μή μοι ἀνὴρ εἴη γλώττῃ φίλος ἀλλὰ καὶ ἔργῳ

224

Igeragozaacutes


9 Ὦ φίλε Πάν τε καὶ ἄλλοι ὅσοι τῇδε θεοί δίδωμι Aaooptplur2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

μοι καλῷ γενέσθαι τἄνδοθεν πλούσιον δὲ νομίζοιμι τὸν σοφόν τὸ δὲ χρυσοῦ πλῆθος εἴη μοι ὅσον μήτε φέρειν μήτε ἄγειν δύναιτο ἄλλος ἢ ὁ σώφρων (Plat Phaedr 279bndashc)

10 ὦ Ζεῦ μέγιστε λαμβάνω Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μοι γίγνομαι aooptsg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτὸν ὡς ἐγὼ βούλομαι (Xen Cyr 63)

NB

Irreaacutelis oacutehaj (muacutelt jelen-joumlvő)Indicativus praeteritum imperfectum (jelenre vonatkoztatva)

εἴθε εἰ γάρεἴθrsquo ἦσθα δυνατός

Optativus aoristos (ritkaacutebban) ugyanerre εἴθε εἰ γάρ (elaacutetkozaacutes megerősiacuteteacutes kifejezeacuteseacutere is)

εἴθrsquo ὣς ἡβώοιμι βίη δέ μοι ἔμπεδος εἴηὡς ὁπότrsquo Ἠλείοισι καὶ ἡμῖν νεῖκος ἐτύχθη(Hom Il 11670 sk)


11 ΧΟ (Pusztuljak hahellip) Ἐξόλλυμι Maooptsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἢν ἀκούσω(Aristoph Ach 324)

12 ΧΟ ὡς ὁ τάδε πορὼν

ὄλλυμι Maooptsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Soph El 126 sk)

13 ΚΗ Καὐτὴ γὰρ ἔγωγrsquo ndash οὕτως ὀνίνημι Maooptsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῶν τέκνων ndashμισῶ τὸν ἄνδρrsquo ἐκεῖνον(Aristoph Th 469 sk)

225


14 ΚΡ Μὴ νῦν ὀνίνημι Maooptsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀλλrsquo ἀραῖος εἴ σέ τιδέδρακrsquo(Soph OT 644 sk)15 ΦΑ ὡς ὄλλυμι Maooptsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip παγκάκωςἥτις πρὸς ἄνδρας ἤρξατrsquo αἰσχύνειν λέχηπρώτη θυραίους(Eur Hipp 407 skk)

NB

Muacuteltra ὤφελον + infi nitivus (aoristos)




17 Ὦ γύναι ὁράω Aaosg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τε ἐς πόλιν ἔρχομαι aoptmsgnom




ptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἤια ἔσω Ὡς δὲ τάχιστα ἐσῆλθον ὁρέω παιδίον

προκείμενον ἀσπαῖρόν τε καὶ κραγγανόμενον κεκοσμημένον χρυσῷ τε καὶ ἐσθῆτι ποικίλῃ (Her 1111)

18 ΚΡ Ἀλλrsquo ὁρᾷς δὴ ὅτι ἀνάγκη ὦ Σώκρατες καὶ τῆς τῶν πολλῶν δόξης μέλειν αὐτὰ δὲ δῆλα τὰ παρόντα νυνὶ ὅτι οἷοί τrsquo εἰσὶν οἱ πολλοὶ οὐ τὰ σμικρότατα τῶν κακῶν ἐξεργάζεσθαι ἀλλὰ τὰ μέγιστα σχεδόν ἐάν τις ἐν αὐτοῖς διαβάλλω Mpfconi

sg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ΣΩ (Baacutercsak) ὀφείλω Aaosg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ὦ Κρίτων οἷοί τrsquo εἶναι οἱ πολλοὶ τὰ μέγιστα κακὰ ἐργάζεσθαι ἵνα οἷοί τrsquo ἦσαν καὶ ἀγαθὰ τὰ μέγιστα καὶ καλῶς ἂν εἶχεν νῦν δὲ οὐδέτερα οἷοί τε οὔτε γὰρ φρόνιμον οὔτε ἄφρονα δυνατοὶ ποιῆσαι ποιοῦσι δὲ τοῦτο ὅτι ἂν τυγχάνω Aaoconi


226

Igeragozaacutes

Fordiacutetaacutes

19 szeacutetteacutepneacutem szeacutetteacutephetneacutem (de meacutegsem teszem)


20 szeacutetteacutepneacutem (de nem lehet)


21 szeacutetteacuteptem volna (arra meacuterget vehetsz ndash ha iacutegy van)


22 szeacutetteacutephettem volna (ha iacutegy van)


23 szeacutet kellene teacutepnem (a kell igeacutevel)


24 szeacutet kellett volna teacutepnem (a kell igeacutevel)


25 baacutercsak szeacutetteacutepneacutem


26 baacutercsak szeacutetteacutephetneacutem (de nem lehet)


27 baacutercsak szeacutetteacuteptem volna


227


28 baacuter sohase teacuteptem volna szeacutet (nem kellett volna szeacutetteacutepnem)



29 οἱ μὲν γὰρ ἐφrsquo ἵππων κρεμάννυμι Mpraesipfplur3helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip φοβούμενοι

οὐχ ἡμᾶς μόνον ἀλλὰ καὶ τὸ καταπεσεῖν (Xen An 32)

30 Οὔποθrsquo ὕδωρ καὶ πῦρ συμμίγνυμι Mfutsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὐδέ ποθrsquo ἡμεῖςπιστοὶ ἐπrsquo ἀλλήλοις καὶ φίλοι ἐσσόμεθα(Th eog Eleg 21245 sk)

31 Ἔτι θερμότερον μὲν κατὰ τὴν ἁφὴν τὸ ζέον ὕδωρ ψύχεται δὲ θᾶττον καὶ πήγνυμι

Mpraesipfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοῦ ἐλαίου (Arist De part anim 648b)

32 καὶ γὰρ τὸ πήγνυμι Apfptnsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὑπὸ ψύξεως σκληρὸν

ὥσπερ ὁ κρύσταλλος (Galen De temp 1598)

33 ὅταν γὰρ πήγνυμι Paoconisg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὸ νέφος χιών ἐστιν (Arist Meteor 347b)

34 Πυθαγόρας παραγγέλλω Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοῖς μανθάνουσι

σπανίως μὲν ὄμνυμι Aipfinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὄμνυμι Aaoptmpluracc

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δὲ τοῖς ὅρκοις πάντως ἐμμένειν (Diod Sic Bibl hist

109 nyomaacuten)

35 ΙΠ ἡ γλῶσσrsquo ὄμνυμι Apraespfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἡ δὲ φρὴν ἀνώμοτος(Eur Hipp 612)

36 πολλοὶ στρατηγοὶ Καρίαν ἀπόλλυμι Aaoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Com Adesp frg 556)

228

Igeragozaacutes

37 Ἴθι κρεμάννυμι Aaoimpersg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip σαυτόν

38 Ἐθέλω κρεμάννυμι Mipfinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δεκάκις εἰ ψεύδομαι

39 Οἱ πύκται οὕτως μανθάνουσι μάχεσθαι κρεμάννυμι Aipfptmplurnom

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip γὰρ εἴδωλον ἄψυχον γυμνάζονται πρὸς αὐτό

40 Θεοῖς εὐχόμενοι κρατῆρα κεράννυμι Aipfconiplur1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

41 Ἐμπεδοκλῆς λέγει ἐκ συγκεράννυμι Paoptmplurgen helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῶν στοιχείων γεννᾶσθαι πάντα

42 Πόνοι ὕβριν σβέννυμι Aipfplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

43 κεῖνός γrsquo οὐκ ἐθέλει σβέννυμι Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip χόλον(Hom Il 9678)

44 πρῶτα μὲν ἂρ λούσασθε καὶ ἀμφιέννυμι Maoimperplur2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip χιτῶνας(Hom Od 23131)

45 Εἰ ῥώννυμι Mpraespfsg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καλῶς ἂν ἔχοι ῥώννυμι Mpraes

pfplur1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δὲ καὶ ἡμεῖς

46 Τὴν Πανδώραν ὡς Ἡσίοδος λέγει ζώννυμι Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δὲ καὶ κόσμησε θεὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη

47 καὶ ἐξῆλθον οἱ ἑπτὰ ἄγγελοι περιζώννυμι Mpfptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip περὶ τὰ στήθη ζώνας χρυσᾶς (Apoc 156)

229

XXVII A μι-veacutegű igeacutek maacutesodik csoportja(MVM 123 sect)


Dareios veacutegső inteacutezkedeacutesei

1 Δαρείου καὶ Παρυσάτιδος γίγνονται παῖδες δύο πρεσβύτερος μὲν Ἀρταξέρξης νεώτερος δὲ Κῦρος Ἐπεὶ δὲ ἠσθένει Δαρεῖος καὶ ὑπώπτευε τελευτὴν τοῦ βίου

ἐνίστημι Mipfinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐβούλετο τὼ παῖδε παρεῖναι ἵνα καὶ τὰ

χρήματα αὐτοῖς διαδίδωμι Aoptsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ πάντα τὰ περὶ τὴν

ἀρχὴν διατίθημι Aoptsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

2 Ὁ μὲν οὖν πρεσβύτερος παρὼν ἐτύγχανεν ὁ δὲ Κῦρος ἐν Σάρδεσιν ἦν

σατράπης γὰρ τῆς Λυδίας ὑπὸ τοῦ πατρὸς καθίστημι Paosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

3 Τοῦτον οὖν μετεπέμψατο Ἐπειδὴ πρῶτον ἀγγελίαν παρὰ βασιλέως ἤκουσε

Κῦρος συντίθημι Maosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Τισσαφέρνει τῷ τῆς Καρίας

σατράπῃ (τίθημι Mpraetipfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip γὰρ αὐτὸν ἐν τοῖς φίλιοις)

ἀναβαίνειν τάχιστα ὡς βασιλέα

4 Μετὰ ταῦτα ἔσπευδε τὰ ἐν τῇ σατραπείᾳ διατίθημι Aipfinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

μὴ ἀπόντος αὐτοῦ οἱ Λυδοὶ ἀνίστημι Aaoptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

εἰς μέρη διίστημι Aaooptplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διίστημι Aaoconiplur3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ) ἐπεὶ δὲ πάντα διατίθημι Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

μετὰ τοῦ Τισσαφέρνους καὶ Ἕλληνας ἔχων ὁπλίτας τριακοσίους ἀναβαίνει εἰς Βαβυλῶνα

5 Ὁ δὲ Δαρεῖος προσκαλεσάμενος τοὺς παῖδας διαδίδωμι Aaosg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτοῖς τὰ χρήματα καὶ τὸν μὲν Ἀρταξέρξην βασιλέα πάσης

230

Igeragozaacutes

τῆς Περσίδος καθίστημι Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῷ δὲ Κύρῳ σατραπείαν

δίδωμι Aaoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὑφίστημι Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτὸν τῷ ἀδελφῷ

6 Οὕτως δὲ πάντα διατίθημι Aaoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὁ Δαρεῖος ἐτελεύτησεν

Tissapherneacutes raacutegalmazza Kyrost Artaxerxesneacutel

7 Τῷ δὲ Τισσαφέρνει ἔχθιστος ἦν Κῦρος Ἐπεὶ οὖν εἰς τὴν βασιλείαν καθίστημι

Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Ἀρταξέρξης Τισσαφέρνης διαβάλλει τὸν Κῦρον

πρὸς τὸν ἀδελφὸν ὡς ἐφίημι Mipfoptsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῆς ἀρχῆς καὶ ἐπιβουλεύοι αὐτῷ

8 Ταῦτα λέγων ὑποψίαν τε ἐνδίδωμι Apraesipfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ φόβον

ἐντίθημι Apraesipfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῷ Ἀρταξέρξῃ ὁ δὲ συνεικὼς ταῦτα

συλλαμβάνει Κῦρον ὅπως δίκην δίδωμι Aipfconisg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῆς ἐπιβουλίας

9 Παρύσατις δὲ ἡ μήτηρ μᾶλλον ἐφίλει τὸν Κῦρον ἢ τὸν βασιλεύοντα Ἀρταξέρξην

συνίημι Aaoptfsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὖν τὸν τοῦ παιδὸς κίνδυνον ἵημι

Mpraetipfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πρὸς βασιλέα καὶ παρίστημι Aaoptfsgnom

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτῷ ἱκέτευε μεθίημι Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὸν

Κῦρον

10 Ὁ δὲ Ἀρταξέρξης πρῶτον μὲν οὐκ ἔφη μεθίημι Afutinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

αὐτὸν ἐφοβεῖτο γὰρ μὴ μεθίημι Mpfptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τιμωρίαν

ἐπιτίθημι Aaooptsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτῷ ὕστερον δὲ μετατίθημι Mao

sg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὴν γνώμην καὶ τῆς ὀργῆς ἀφίημι Maoptmsgnom

231

XXVII A μι-veacutegű igeacutek maacutesodik csoportja

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὐ μόνον μεθίημι Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὸν Κῦρον

ἀλλὰ καὶ πάλιν σατράπην καθίστημι Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

11 Ὁ δὲ Κῦρος κινδυνεύσας καὶ αἰσχρῶς διατίθημι Paoptmsgnom

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐκ τούτου τοῦ χρόνου εἰς ἔχθραν καθίστημι Mpraetipfsg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῷ Ἀρταξέρξῃ καὶ ἐβουλεύετο ὅπως μήποτε ἔτι ὑφίστημι

Afutpfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῷ ἀδελφῷ ἀλλrsquo εἰς ἀρχὴν καθίστημι Aaoptmsg

nom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip βασιλεύσει ἀντrsquo ἐκείνου

Kyros haacuteboruacutera keacuteszuumll Artaxerxeacutes ellen

12 Ἐπειδὴ πρῶτον ἀφίημι Paosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὁ Κῦρος καὶ πάλιν εἰς

τὴν σατραπείαν ἧκεν ἐποίει τάδε ὅστις ἀφικνεῖτο τῶν παρὰ βασιλεῖ πρὸς αὐτόν

πάντας οὕτω διατίθημι Aipfptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀφίει ὥστε αὐτῷ

μᾶλλον φίλους εἶναι ἢ βασιλεῖ ὁμοίως καὶ τοῖς παρrsquo ἑαυτῷ βαρβάροις εὔνοιαν

ἐντίθημι Apraetipfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

13 Τὴν δὲ Ἑλληνικὴν δύναμιν συνίστημι Mpraetipfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ὡς μάλιστα ἐπικρυπτόμενος ὅπως ὡς ἀπαρασκευοτάτῳ ἐπιτίθημι Maooptsg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip βασιλεῖ

14 Ὧδε οὖν ἐποιεῖτο τὴν συλλογήν ἦσαν αὐτῷ φυλακαὶ ἐν ταῖς πόλεσι τοῖς

οὖν ἐφίστημι Apfptmplurdat helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ταύταις φρουράρχοις χρήματα

δίδωμι Apraetipfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip κελεύων αὐτοὺς λαμβάνειν ἄνδρας

Πελοποννησίους ὅτι πλείστους καὶ βελτίστους ὡς ἐπιβουλεύοντος Τισσαφέρνους ταῖς πόλεσι

232

Igeragozaacutes

15 Καὶ γὰρ ἦσαν αἱ Ἰωνικαὶ πόλεις Τισσαφέρνους τὸ ἀρχαῖον ὑπὸ βασιλέως

δίδωμι Mpfptfplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τότε δὲ ἀφίστημι Apraetpfplur3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πρὸς Κῦρον πᾶσαι πλὴν Μιλήτου

16 Τοὺς δὲ Μιλησίους Τισσαφέρνης ἐκώλυσεν ἀφίστημι Aaoinf

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ προστίθημι Maoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Κύρῳ ἐπεὶ

γὰρ συνίημι Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτοὺς ταῦτα βουλομένους ἀπέκτεινεν

ἢ ἐξανίστημι Apraetipfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πάντας ὅσοι ἔμελλον ἀφίστημι Mfut

inf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ τὴν πόλιν παραδίδωμι Afutinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Κύρῳ

17 Οἱ δὲ ἐξανίστημι Apfptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πάντες πρὸς

Κῦρον ἔφυγον ὅς τούτῳ τῷ τρόπῳ μέγα στράτευμα συνίστημι Maoptmsgnom

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπειρᾶτο κατάγειν αὐτούς καὶ κατὰ γῆν τε καὶ κατὰ

θάλατταν ἐπιτίθημι Maosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Μιλήτῳ

18 Καὶ αὕτη αὖ ἄλλη πρόφασις ἦν αὐτῷ τοῦ συνίστημι Aipfinf

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip στράτευμα

19 Ἵνα δὲ μὴ βασιλεῖ ὑποψίαν ἐνδίδωμι Aoptsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πέμπων

πρὸς αὐτὸν ἠξίου δίδωμι Paoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οἷ ταύτας τὰς πόλεις

μᾶλλον ἢ Τισσαφέρνην προίστημι Apfinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτῶν ὑφίστημι

Aaoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δὲ καὶ τοὺς γιγνομένους ἐκ τῶν πόλεων

δασμοὺς ἀποδίδωμι Afutinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip βασιλεῖ ὁμοίως καὶ Τισσαφέρνης

ἀποδίδωμι Apraetpfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐξηπάτησε τὸν Ἀρταξέρξην ὥστε

τὴν μὲν πρὸς ἑαυτὸν ἐπιβουλὴν οὐ συνίημι Apraetipfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Τισσαφέρνει δὲ ἐνόμιζε πολεμοῦντα αὐτὸν ἀμφὶ τὰ στρατεύματα δαπανᾶν

ὥστε οὐδὲν ἤχθετο αὐτῶν πολεμούντων

233


Klearchos

20 Ἄλλο δὲ στράτευμα αὐτῷ συνίστημι Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐν

Χεῤῥονήσῳ τόνδε τὸν τρόπον Κλέαρχος ὁ Λακεδαιμόνιος ἀνέπεισε τὴν

ἑαυτοῦ πόλιν ναῦς καὶ στρατιώτας αὑτῷ δίδωμι Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ἵνα δίκην ἐπιτίθημι Aaoconisg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοῖς ὑπὲρ Χεῥῤονήσου

Θρᾳξίν ἔλεγε γὰρ ὅτι οἱ Θρᾷκες κάκιστα διατίθημι Apraesipfplur3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοὺς ἐκεῖ Ἕλληνας

21 Ἐπεὶ δὲ ἐξέπλευσεν οἱ ἔφοροι εἰς ἄλλην γνώμην μεθίημι Apfptmplur

nom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐκέλευσαν αὐτὸν ἀφίστημι Aaoptmsgacc

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοῦ πολέμου ἐπανέρχεσθαι

22 Ὁ δὲ Κλέαρχος ἀνθίστημι Mpraesipfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ οἴχεται πλέων εἰς Ἑλλήσποντον

23 Ἐκ τούτου καὶ ἐθανατώθη ὑπὸ τῶν ἐν Σπάρτῃ τελῶν ὡς ἀπειθῶν Τούτῳ

δέ ἤδη φυγάδι ὄντι παρίστημι Mpraesipfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μεθίστημι Aaoinf

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εἰς Σάρδεις πρὸς Κῦρον

24 Ὁ δὲ Κῦρος οὐκ ἀφίημι Apraesipfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὸν καιρόν ἀλλὰ

δίδωμι Apraesipfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῷ Κλεάρχῳ μυρίους δαρεικοὺς ὑποτίθημι

Maoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τάδε raquo Ἐγὼ μέν ὦ Κλέαρχε δίδωμί σοι

ταῦτα τὰ χρήματα σὺ δὲ ἀπὸ τούτων στράτευμα συνίστη καὶ πρῶτον μὲν ἐπὶ τοὺς

Θρᾷκας στρατεύου ἐπεὰν δὲ τέλος ἐπιτίθημι Aaoconisg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

τῷ πολέμῳ μὴ ἀφίημι Aipfimpersg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοὺς ἄνδρας ἀλλrsquo ἐμοὶ

παραδίδωμι Aaoimpersg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

25 Νῦν δὲ ἀφίστημι Aaoimpersg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ ποίησον ταῦταlaquo

234

Igeragozaacutes

26 Ὁ οὖν Κλέαρχος συνέλεξε μὲν στράτευμα ἐῤῥωμένως δὲ ἐπιτίθημι Maoptmsgnom

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοῖς Θρᾳξὶ καὶ μάχῃ τε ἐνίκησε καὶ τοὺς ἐν Χεῤῥονήσῳ

Ἕλληνας οὓς κάκιστα οἱ Θρᾷκες διατίθημι Apraetpfplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ὠφέλησεν ὥστε καὶ χρήματα δίδωμι Apraetipfplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτῷ

εἰς τὴν τροφὴν τῶν στρατιωτῶν αἱ Ἑλλησποντιακαὶ πόλεις ἑκοῦσαι Τοῦτο δrsquo αὖ οὕτω τρεφόμενον ἐλάνθανε τῷ Κύρῳ τὸ στράτευμα

Fordiacutetaacutes

27 Ha valami dereacutek dolgot szaacutendeacutekozol tenni ne keacuteslekedj



28 Elutasiacutetva a laacutetvaacutenyos dolgokat ne keresd a nem laacutethatoacutekat



29 Amit a szerencse ad azt el is veszi


30 Teacutetlenkedők mellett nem aacutell az Isten


31 A megfelelő időben elvetett mag meg is hozza gyuumlmoumllcseacutet



32 Megharagudva el ne aacuteruld baraacutetodat a bajban


235



33 Ha ad az Isten mit sem eacuter az irigyseacuteg ha viszont nem ad mit sem eacuter az erő-fesziacuteteacutes




34 Minden ajaacutendeacutek legyen baacutermilyen kicsi is igen nagy ha joacute szaacutendeacutekkal adod




35 Adj beacutert a faacuteradozoacuteknak ne szorongasd a szegeacutenyeket



36 Az izzadsaacutegot az istenek az ereacuteny eleacutebe helyezteacutek



37 Keacutez kezet ujj ujjat mos


236

XXVIII A ἵστημι-t koumlvető igeacutek(MVM 126 sect)


1 ΟΙ Ὀνίνημι Maooptsg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Θησεῦ τοῦ τε γενναίου χάριν

καὶ τῆς πρὸς ἡμᾶς ἐνδίκου προμηθίας(Soph OC 1042 sk)

2 Ζεῦ πάτερ εἴ ποτε δή σε μετrsquo ἀθανάτοισιν ὀνίνημι Aaosg1


ἢ ἔπει ἢ ἔργῳ τόδε μοι κρήηνον ἐέλδωρτίμησόν μοι υἱὸν ὃς ὠκυμορώτατος ἄλλωνἔπλετrsquo ἀτάρ μιν νῦν γε ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγαμέμνωνἠτίμησεν (Hom Il 1503 skk)

3 ὄζει δὲ τῶν ἰχνῶν ἐπὶ πλείω χρόνον τῶν εὐναίων ἢ τῶν δρομαίων τὰ μὲν γὰρ

εὐναῖα ποιῶν ὁ λαγῶς πορεύεται ἐφίστημι Mipfptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

τὰ δὲ δρομαῖα ταχύ ἡ γῆ οὖν τῶν μὲν πυκνοῦται τῶν δὲ οὐ πίμπλημι Mpraesipfsg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Xen Cyn 57)

4 ΔΑ οὗ σφιν κακῶν ὕψιστrsquo ἐπαμμένει παθεῖνὕβρεως ἄποινα κἀθέων φρονημάτων οἳ γῆν μολόντες Ἑλλάδrsquo οὐ θεῶν βρέτη

ᾐδοῦντο συλᾶν οὐδὲ πίμπρημι Aipfinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip νεώς(Aesch Per 807 skk)

5 τίς γὰρ οὐκ ἂν ἄγαμαι Maooptsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῶν ἀνδρῶν ἐκείνων

τῆς ἀρετῆς οἳ καὶ τὴν χώραν καὶ τὴν πόλιν ἐκλείπω Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ὑπομένω Aaoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εἰς τὰς τριήρεις ἐμβάντες ὑπὲρ τοῦ μὴ τὸ

237

XXVIII A ἵστημι-t koumlvető igeacutek

κελευόμενον ποιῆσαι τὸν μὲν ταῦτα συμβουλεύσαντα Θεμιστοκλέα στρατηγὸν

αἱρέω Maoptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὸν δrsquo ὑπακούειν ἀποφαίνω Maoptmsg

acc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοῖς ἐπιταττομένοις Κυρσίλον καταλιθώσαντες

οὐ μόνον αὐτόν ἀλλὰ καὶ αἱ γυναῖκες αἱ ὑμέτεραι τὴν γυναῖκrsquo αὐτοῦ (Dem 18204)

6 Καὶ ἐγὼ ἄγαμαι Paoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτοῦ εἰπόντος ταῦτα

βουλόμενος ἔτι λέγειν αὐτὸν ἐκίνουν καὶ εἶπον Ὦ Κέφαλε οἶμαί σου τοὺς πολλούς ὅταν ταῦτα λέγῃς οὐκ ἀποδέχεσθαι ἀλλrsquo ἡγεῖσθαί σε ῥᾳδίως τὸ γῆρας φέρειν οὐ διὰ τὸν τρόπον ἀλλὰ διὰ τὸ πολλὴν οὐσίαν κεκτῆσθαι (Plat Resp 329d)

7 καὶ τοῦτrsquo ἐργασαμένη τὸ ἔργον οὕτω καλὸν ἔδοξεν ἐργάσασθαι οὐ μόνον ἀνθρώποις ἀλλὰ καὶ θεοῖς ὥστε πολλῶν πολλὰ καὶ καλὰ ἐργασαμένων

εὐαριθμήτοις δή τισιν δίδωμι Aaoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοῦτο γέρας οἱ θεοί

ἐξ Ἅιδου ἀνίημι Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πάλιν τὴν ψυχήν ἀλλὰ τὴν ἐκείνης

ἀνίημι Aaoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἄγαμαι Paoptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

τῷ ἔργῳ οὕτω καὶ θεοὶ τὴν περὶ τὸν ἔρωτα σπουδήν τε καὶ ἀρετὴν μάλιστα τιμῶσιν (Plat Symp 179c)

8 Ἐγώ φάναι ὦ Σώκρατες σοὶ οὐκ ἂν δύναμαι Moptsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ἀντιλέγειν ἀλλrsquo οὕτως ἐχέτω ὡς σὺ λέγεις Οὐ μὲν οὖν τῇ ἀληθείᾳ φάναι ὦ

φιλούμενε Ἀγάθων δύναμαι Msg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀντιλέγειν ἐπεὶ Σωκράτει

γε οὐδὲν χαλεπόν (Plat Symp 201c)

9 ὁ δrsquo Ὀρόντας νομίσας ἑτοίμους εἶναι αὑτῷ τοὺς ἱππέας γράφει ἐπιστολὴν παρὰ

βασιλέα ὅτι ἥξοι ἔχων ἱππέας ὡς ἂν δύναμαι Mipfconisg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

πλείστους ἀλλὰ φράσαι τοῖς αὑτοῦ ἱππεῦσιν ἐκέλευεν ὡς φίλιον αὐτὸν

ὑποδέχεσθαι ταύτην τὴν ἐπιστολὴν δίδωμι Apraesipfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

238

Igeragozaacutes

πιστῷ ἀνδρί ὡς ᾤετο ὁ δὲ λαβὼν Κύρῳ δίδωμι Apraesipfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Xen An 16)

10 Ὁ μὲν ταῦτα ἔλεγε Ξέρξης δὲ ἡσθεὶς τοῖσι εἰρημένοισι εἶπε raquoΞεῖνε Λυδέ ἐγὼ ἐπείτε ἐξῆλθον τὴν Περσίδα χώρην οὐδενὶ ἀνδρὶ συμμίγνυμι Aao

sg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐς τόδε ὅστις ἠθέλησε ξείνια προτίθημι Aaoinf

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip στρατῷ τῷ ἐμῷ οὐδὲ ὅστις ἐς ὄψιν τὴν ἐμὴν καθίστημι Aao

ptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτεπάγγελτος ἐς τὸν πόλεμον ἐμοὶ ἠθέλησε

συμβαλέσθαι χρήματα ἔξω σέο Σὺ δὲ καὶ ἐξείνισας μεγάλως στρατὸν τὸν ἐμὸν καὶ χρήματα μεγάλα ἐπαγγέλλεαι Σοὶ ὦν ἐγὼ ἀντὶ αὐτῶν γέρεα τοιάδε δίδωμι ξεῖνόν τέ σε ποιεῦμαι ἐμὸν καὶ τὰς τετρακοσίας μυριάδας τοι τῶν στατήρων

ἀποπίμπλημι Afutsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip παρrsquo ἐμεωυτοῦ δίδωμι Aaoptmsgnom

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὰς ἑπτὰ χιλιάδας ἵνα μή τοι ἐπιδευέες ἔωσι αἱ τετρακόσιαι

μυριάδες ἑπτὰ χιλιάδων ἀλλὰ ᾖ τοι ἀπαρτιλογίη ὑπrsquo ἐμέο πεπληρωμένη

Ἔκτησό τε αὐτὸς τά περ αὐτὸς ἐκτήσαο ἐπίσταμαι Mipfimpersg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

τε εἶναι αἰεὶ τοιοῦτος οὐ γάρ τοι ταῦτα ποιεῦντι οὔτε ἐς τὸ παρεὸν οὔτε ἐς χρόνον μεταμελήσειlaquo (Her 729)

Kyros Sardeisbe vonja oumlssze seregeit

11 Ἐπεὶ δrsquo ἐδόκει τῷ Κύρῳ ἤδη πορεύεσθαι ἄνω ὡς δύναμαι praetipfsg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τάχιστα ἤθροιζε τό τε βαρβαρικὸν καὶ τὸ Ἑλληνικόν

φάσκων ἐπὶ τοὺς Πισίδας τὴν στρατείαν εἶναι τούτους γὰρ βούλεσθαι ἐὰν δύναμαι

ipfconisg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐκβαλεῖν παντάπασιν ἐκ τῆς χώρας διότι ἀνίστημι

Aaoptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πολλοὺς μὲν αὐτῷ ἀνθρώπους ἀπέκτειναν

πολλὰ δὲ οἰκήματα ἐμπίπρημι Aaoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ πανταχῆ φόβου

ἐμπίπλημι Aaoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτοῦ τὴν σατραπείαν

239


12 Ἐνταῦθα καὶ παραγγέλλει τῷ τε Κλεάρχῳ ἄγοντι ἥκειν ὅσον ἦν αὐτῷ στράτευμα καὶ τῷ Ἀριστίππῳ ἀποπέμψαι πρὸς ἑαυτὸν ὃ εἶχε στράτευμα

ὡς ἂν δύναμαι ipfconiplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τάχιστα καὶ Ξενίᾳ τῷ Ἀρκάδι

ὃς αὐτῷ προίστημι Apraetpfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοῦ ἐν ταῖς πόλεσι

ξενικοῦ ἥκειν παραγγέλλει ἄγοντα τοὺς ἄνδρας πλὴν ὁπόσοι δύναμαι optplur3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἂν τὰς ἀκροπόλεις φυλάττειν

13 Ἐκάλεσε δὲ καὶ τοὺς Μίλητον πολιορκοῦντας καὶ τοὺς φυγάδας ἐκέλευσε

σὺν αὐτῷ στρατεύεσθαι πάντας ἐμπίπλημι Aaoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ἐλπίδων τῶν καλλίστων ἔφη γὰρ εἰ ὀνίνημι Maooptsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐκ

τῆς στρατείας μέγα ὀνίνημι Afutinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτοὺς καὶ εἰ καλῶς

δύναμαι aooptsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip διαπρᾶξαι ἐφrsquo ἃ ἐστρατεύετο μὴ πρόσθεν

παύσεσθαι πρὶν αὐτοὺς καταγάγοι οἴκαδε

14 Οἱ δὲ ἐλπίζοντες ὀνίνημι Mfutinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐκ τῆς στρατείας

ἡδέως ἐπείθοντο πάντες γὰρ ἄγαμαι aoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοῦ Κύρου

καὶ ἔφασαν αὐτὸν δύναμαι Mipfptmsgacc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εἶναι ἀποπίμπλημι

Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὅ τι ἂν φῇ

15 Ὁ δὲ Κῦρος ἐπίσταμαι praetipfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εἴ τις καὶ ἄλλος πίστεως

ἐμπίπλημι Aipfinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοὺς ἑαυτοῦ

16 Καὶ τότε δὴ ἐπίστευον αὐτῷ καὶ παρῆσαν εἰς Σάρδεις Τισσαφέρνης δὲ

κατανοήσας ταῦτα ὑποψίας ἐμπίπλημι Paosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπίσταμαι Pao

sg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μὲν ὅτι οἱ Πισίδαι στασιάζουσι μείζονα δὲ ἡγησάμενος

εἶναι ἢ ὡς ἐπὶ Πισίδας τὴν παρασκευήν πορεύεται ὡς βασιλέα ᾗ δύναμαι praetipf

sg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τάχιστα ἱππέας ἔχων ὡς πεντακοσίους

240

Igeragozaacutes

17 Καὶ βασιλεὺς μὲν δὴ ἐπεὶ ἤκουσε Τισσαφέρνους τὸν Κύρου στόλον

οἰόμενος ἑαυτῷ ἐπικρεμάννυμι Mipfinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip κίνδυνον ἀντιπαρεσκευάζετο

Kyros Kelainaiban

18 Κῦρος δὲ ἅμα τῷ ἔαρι ὡρμᾶτο ἀπὸ Σάρδεων καὶ ἐξελαύνει διὰ τῆς Λυδίας ἐπὶ τὸν Μαίανδρον ποταμόν Τούτου τὸ εὖρος δύο πλέθρα τότε δὲ

ῥᾳδίως δύναμαι Paoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip διαβαίνειν γέφυρα γὰρ ἐπῆν ἑπτὰ ἐζευγμένη πλοίοις

19 Ἐντεῦθεν ἐξελαύνει διὰ Φρυγίας εἰς Κολοσσάς πόλιν οἰκουμένην εὐδαίμονα καὶ μεγάλην Ἐνταῦθα ἔμεινεν ἡμέρας ἑπτά καὶ ἧκε Μένων ὁ Θετταλὸς ὁπλίτας ἔχων χιλίους καὶ πελταστὰς πεντακοσίους Ἐντεῦθεν ἐξελαύνει σταθμοὺς τρεῖς παρασάγγας εἴκοσιν εἰς Κελαινάς τῆς Φρυγίας πόλιν οἰκουμένην μεγάλην καὶ εὐδαίμονα Ἐνταῦθα Κύρῳ βασίλεια ἦν

καὶ παράδεισος μέγας ἀγρίων θηρίων πίμπλημι Mpfptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ἃ ἐκεῖνος ἐθήρευεν ἀπὸ ἵππου ὁπότε γυμνάσαι βούλοιτο ἑαυτόν τε καὶ τοὺς

ἵππους τοῦτο δὲ πολλάκις ἐποίει λέγων ὅτι ἡ θήρα καὶ ἑαυτὸν καὶ τοὺς

ἵππους μέγα ὀνίνημι Apraesipfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

20 Διὰ μέσου δὲ τοῦ παραδείσου ῥεῖ ὁ Μαίανδρος ποταμός οὗ μέγα ὀνίνημι Mao

sg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ τὰ θηρία καὶ τὰ φυτά

21 Ἔστι δὲ καὶ μεγάλου βασιλέως βασίλεια ἐν Κελαιναῖς ἐρυμνὰ ἐπὶ ταῖς πηγαῖς τοῦ Μαρσύου ποταμοῦ ὑπὸ τῇ ἀκροπόλει Ἐνταῦθά φασιν ὑπrsquo

Ἀπόλλωνος ἐκδέρω Paoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Μαρσύαν

22 Οὗτος γὰρ ἐπιστάμενος περὶ τῶν αὐλῶν ἤθελεν ἐρίζειν περὶ μουσικῆς Ἀπόλλωνι Ἔνθα ὁ Ἀπόλλων φάναι λέγεται raquoΔέχομαι ὁ δὲ νικήσας τὸν

ἡττημένον ὃ βούλεται διατίθημι Afutsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip φάθι οὖν

ὦ Μαρσύα ὁμολογεῖς ἢ τί φῇςlaquo raquo Ὁμολογῶlaquo ἦ δrsquo ὅς

241


23 Ἔνθα τὴν κιθάραν στρέψας ἠγωνίζετο ὁ Ἀπόλλων καὶ ταὐτὸ ποιεῖν ἐκέλευσε

τὸν Μαρσύαν ὁ δὲ οὐκ δύναμαι aosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

24 Ἔνθα ὁ Ἀπόλλων ἔφη πρὸς αὐτόν raquoΣύ ὦ Μαρσύα διότι ἐπίσταμαι praes

ipfsg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐλεῖν ἔφησθα καὶ ἐμοὶ ἐρίζειν δύναμαι futinf

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip νῦν δὲ οὐκ δύναμαι praetipfsg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ἐπίσταμαι impersg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὖν ὅτι δίκην δίδωμι Afutsg2

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῆς ὕβρεωςlaquo

25 Ταῦτα λέξας Μαρσύαν ἐξέδειρε τὸ δὲ δέρμα ἐν ἄντρῳ κρεμάννυμι Aaosg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐκ δὲ τοῦ κρεμαμένου δέρματος ῥέουσιν αἱ πηγαὶ τοῦ

ποταμοῦ ὃς διὰ τοῦτο καλεῖται Μαρσύας

Ἐν Κελαιναῖς ἔμεινε Κῦρος ἡμέρας τριάκοντα καὶ ἧκε Κλέαρχός τε καὶ οἱ ἄλλοι στρατηγοὶ ἔχοντες στρατιώτας Ἕλληνας Καὶ ἐνταῦθα Κῦρος ἐξέτασιν καὶ ἀριθμὸν τῶν Ἑλλήνων ἐποίησεν ἐν τῷ παραδείσῳ καὶ ἦσαν οἱ σύμπαντες ὁπλῖται μὲν μύριοι καὶ χίλιοι πελτασταὶ δὲ ἀμφὶ τοὺς δισχιλίους


26 δείσαντες οἱ ὀλίγοι μὴ ὁ δῆμος τοῦ τε νεωρίου κρατήσειεν ἐπελθὼν καὶ

σφᾶς διαφθείρειεν ἐμπίμπρημι Apraesipfplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὰς οἰκίας τὰς

ἐν κύκλῳ τῆς ἀγορᾶς ὅπως μὴ ᾖ ἔφοδος (Th uc 374)

27 ἐγὼ γὰρ ὅταν ἐλεινόν τι λέγω δακρύων ὲμπίμπλημι Mpraesipfplur3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μου οἱ ὀφθαλμοί ὅταν τε φοβερὸν ἢ δεινόν ὀρθαὶ αἱ

τρίχες ἵστημι Mpraesipfplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Plat Ion 535c)

28 Οὐκοῦν καὶ τὰς ἐπιθυμίας ἀποπίμπλημι Aipfinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οἷον

πεινῶντα φαγεῖν ὅσον βούλεται ἢ διψῶντα πιεῖν ὑγιαίνοντα μὲν ἐῶσιν οἱ ἰατροὶ

242

Igeragozaacutes

ὡς τὰ πολλά κάμνοντα δὲ ὡς ἔπος εἰπεῖν οὐδέποτrsquo ἐῶσιν ἐμπίμπλημι Mipfinf

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὧν ἐπιθυμεῖ (Plat Gorg 505a)

29 μυρίας μὲν γὰρ ἡμῖν ἀσχολίας παρέχει τὸ σῶμα διὰ τὴν ἀναγκαίαν τροφήν ἔτι δὲ ἄν τινες νόσοι προσπέσωσιν ἐρώτων δὲ καὶ ἐπιθυμιῶν καὶ φόβων καὶ εἰδώλων παντοδαπῶν καὶ φλυαρίας ἐμπίμπλημι Apraesipfsg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἡμᾶς πολλῆς (Plat Phaed 66bndashc)

30 ὁ νόμος συζευγνὺς ἄνδρα καὶ γυναῖκα καὶ κοινωνοὺς τοῦ οἴκου καθίστημι

Apraesipfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Xen Oec 730)

31 πίμπλημι Aimperipfsg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip σὺ μὲν ἐμοί σοὶ δrsquo ἐγὼ δίδωμι Afut

sg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πιεῖν (Xenarch frg 3)

32 ἐν τῷ Εὐριπίδου Συλεῖ ὁ Ἡρακλῆς φησί πίμπρημι Aimpersg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

κάταιθε σάρκας ἐμπίπλημι Paoimpersg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μου πίνων κελαινὸν

αἷμα ndash ὡς οὐδέποτε δοῦλος ἐσόμενος

33 Οἱ κατήγοροι ἐμπίπλημι Apraespfplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὑμῶν τὰ ὦτα διαβάλλοντές με

34 (Ἑλένη) ἐνεδείξατο δὲ καὶ Στησιχόρῳ τῷ ποιητῇ τὴν αὑτῆς δύναμιν ὅτε μὲν γὰρ ἀρχόμενος τῆς ᾠδῆς ἐβλασφήμησέν τι περὶ αὐτῆς ἀνίστημι Aao(intr) sg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῶν ὀφθαλμῶν ἐστερημένος ἐπειδὴ δὲ γνοὺς τὴν αἰτίαν

τῆς συμφορᾶς τὴν καλουμένην παλινῳδίαν ἐποίησεν πάλιν αὐτὸν εἰς τὴν αὐτὴν

φύσιν καθίστημι Aao(tr) sg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Isocr 1064)

243


NBIdő

Meddig milyen sokaacuteig ndash keacuterdeacutesekre puszta accusativus

Τρεῖς μνῆς ἐνόσειndash Haacuterom hoacutenapig volt beteg

Mikor ndash keacuterdeacutesre genitivus eacutes dativus egyaraacutent hasznaacutelatos Genitivus akkor ha azt az időt jeloumlljuumlk amely alatt toumlrteacutent vagy toumlrteacutenik valami dativus pedig az bdquoidőpontrdquo megjeloumlleacuteseacutere bdquoamikorrdquo

Ταύτης τῆς νυκτὸς ἐνόσησεndash Megbetegedett (ez alatt) az eacutejszaka (alatt)

Τῇ τετάρτῃ ἡμέρᾳ ἀπέθανεndash A negyedik nap meghalt

Fordiacutetaacutes

35 A lakaacutes teacutelen napos nyaacuteron aacuternyeacutekos



36 A nagykiraacutely nem uumltkoumlzik meg tiacutez napon beluumll



37 A hazug (senki aki hazudik) nem marad rejtve hosszuacute ideig



38 Az egeacutesz eacutejszakaacutet taacuteborozaacutessal toumlltve napfelkeltekor felkerekedtek


244

Igeragozaacutes


39 Eacutejszaka aacutelmaacuteban meghalt


40 A 14 napon a sereg letaacuteborozott



41 A maacutesodik napon 12 parasangaacutet futott



42 Haacuteromszor laacutettuk őt ebben az eacutevben


43 Ezen a nyaacuteron az atheacuteniak szaacuterazfoumlldoumln eacutes tengeren is vereseacuteget szenvedtek




44 A hoacutenap 29 napjaacuten a perzsaacutek bevonultak Atheacutenba



245


NBGenitivus absolutus

εἰὅτε ὁ ἄλλος τι σκώπτει ὁ κόλαξ γελᾷἐπειδὴ

εἰ καὶ τοῦ ἄλλου τι σκώπτοντος ὁ κόλαξ γελᾷ

ἐὰνὅταν ὁ ἄλλος τι σκώπτῃ ὁ κόλαξ γελᾷἐπειδὰν

A genitivus absolutus szerkezetben a leroumlvidiacutetett alaacuterendelő melleacutekmondat koumltőszavai koumlzuumll megmaradhat a megengedő eacutertelmű καίπερ

καίπερ τοῦ ἄλλου τι σκώπτοντος ὁ κόλαξ οὐ γελᾷ

Aacutetalakiacutetaacutes

45 Εἰ ὁ ἄλλος τι σκώπτει ὁ κόλαξ ὠθεῖ τὸ ἱμάτιον εἰς τὸ στόμα ὡς οὐ δυνάμενος κατέχειν τὸν γέλωτα




46 Ἀεὶ καλὸς πλοῦς ἔσθrsquo ὅταν φεύγῃς κακά



47 Ὅταν Σωκράτης διδάσκῃ μανθάνομεν


48 Ἐὰν ὁ ἄνθρωπος μὴ γαμῇ ὁ βίος τερπνός ἐστιν


246

Igeragozaacutes


49 Ὁ βίος οὐκ ἔστι τερπνὸς εἰ Ἀφροδίτη ἄπεστιν



50 Εἰ καὶ οἱ ἄλλοι ἢ ἵππῳ ἀγαθῷ ἢ κυνὶ ἢ ὄρνιθι ἥδονται ὁ Σωκράτης ἔτι μᾶλλον ἥδεται φίλοις ἀγαθοῖς





51 Κακῶς ἔχει ἅπας ἰατρός ἐὰν κακῶς μηδεὶς ἔχῃ



52 Εἰ καὶ οἱ πολλοὶ ἄνθρωποι ζῶσιν ἵνα ἐσθίωσιν ὁ Σωκράτης ὡς αὐτὸς λέγει ἐσθίει ἵνα ζῇ




53 Ἐπεὶ ὁ ἄλλος λέγει τι ὁ κόλαξ κελεύει τοὺς παρόντας σιγᾶν



247


54 Ἐπειδὴ πᾶσα ἡ γῆ πίνει τί μοι μάχεσθrsquo ἑταῖροι καὐτῷ θέλοντι πίνειν



55 Ἐπειδὴ τὸ ὑγιαίνειν ἄριστον ἐστιν ἀνδρὶ θνητῷ τί βουλόμεθα πάντες πλουτεῖν




56 Τῶν θεῶν πανταχοῦ παρόντων οὐ δυνάμεθα κρύπτειν ἃ πράττομεν




57 Καίπερ δεικνύντων τῶν θεῶν τἀγαθά κακῶς ζῶμεν πάντες



58 Οὐκ ἔστι Σόλων σοφός Ἐσθλὰ γὰρ θεοῦ διδόντος αὐτὸς οὐ δέχεται




59 Οἴνου μηκέτrsquo ὄντος οὐκ ἔστιν Κύπρις


248

Igeragozaacutes

Fordiacutetaacutes

60 Miutaacuten a vaacuterost elaacuterultaacutek az ellenseacutegnek minden feacuterfi meghalt



61 A sereg aacutetkelt a folyoacuten miutaacuten a vezeacuter megparancsolta




62 Miutaacuten a sereg előnyomult a folyoacutehoz azonnal aacutetkelt (rajta) a vezeacuter




63 Mivel a kiraacutely gyengeacutelkedett senki nem akart engedelmeskedni



64 Miutaacuten a lovassaacuteg megfutamodott a sereg visszavonult



249

XXIX Erős aoristosok eacutes perfectumoka μι-veacutegűek szerint

(MVM 127A sect)


1 ἀλλὰ μὴν οὐδrsquo ἐκεῖνό γε λανθάνει αὐτόν ὅτι διrsquo ἀμφοτέρων τῶν ὀνομάτων

ὁποτέρῳ ἂν χρῆσθε ὑμεῖς ἔχω Afutplur2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὴν νῆσον

ἄν τε λαμβάνω Aaoconiplur2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἄν τrsquo ἀπολαμβάνω Aaoconi

plur2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τί οὖν αὐτῷ διαφέρει μὴ τῷ δικαίῳ ὀνόματι

χρησάμενον ἀποδίδωμι Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὑμῖν ἀλλὰ δωρεὰν δίδωμι

Apfinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῷ ἀδίκῳ (Dem 75ndash6)

2 Ὅταν δὲ λέγῃ περὶ τούτων ὡς ἐθέλει διαδικάσασθαι οὐδὲν ἀλλrsquo ἢ χλευάζει ὑμᾶς πρῶτον μὲν ἀξιῶν Ἀθηναίους ὄντας πρὸς τὸν ἐκ Πέλλης ὁρμώμενον περὶ τῶν νήσων διαδικάζεσθαι πότερrsquo ὑμέτεραι ἢ ἐκείνου εἰσίν ὁπότε γὰρ ἡ μὲν δύναμις ἡ

ὑμετέρα ἡ ἐλευθερώσασα τοὺς Ἕλληνας μὴ δύναμαι praesipfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ὑμῖν τὰ ἐν τῇ θαλάττῃ χωρία σῴζειν οἱ δὲ δικασταί οἷς ἂν ἐπιτρέψητε οἱ κύριοι τῆς ψήφου οὗτοι ὑμῖν σώσουσιν ἐὰν μὴ Φίλιππος αὐτοὺς πρίαμαι Mipfconisg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πῶς ὑμεῖς οὐχ ὁμολογουμένως ὅταν ταῦτα διαπράττησθε

τῶν ἐν τῇ ἠπείρῳ ἁπάντων ἀφίστημι Apraespfplur2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ

ἐπιδείκνυμι Apraesipfplur2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἅπασιν ἀνθρώποις ὅτι οὐδὲ περὶ

ἑνὸς αὐτῷ διαγωνίζομαι futplur2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εἴγε περὶ τῶν ἐν τῇ θαλάττῃ

οὗ φατὲ ἰσχύειν μὴ διαγωνίζομαι futplur2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀλλὰ δικάζω Mfut

plur2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Dem 77ndash8)

3 ὅταν γὰρ μάλιστα σίτου τυγχάνητε δεόμενοι συναρπάζουσιν οὗτοι καὶ οὐκ ἐθέλουσι πωλεῖν ἵνα μὴ περὶ τῆς τιμῆς διαφερώμεθα ἀλλrsquo ἀγαπῶμεν ἐὰν

ὁποσουτινοσοῦν πρίαμαι Mipfptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip παρrsquo αὐτῶν

250

Igeragozaacutes

ἀπέρχομαι aoconiplur1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὥστrsquo ἐνίοτε εἰρήνης οὔσης ὑπὸ τούτων

πολιορκούμεθα οὕτω δὲ πάλαι περὶ τῆς τούτων πανουργίας καὶ κακονοίας ἡ πόλις

γιγνώσκω Apraespfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὥστrsquo ἐπὶ μὲν τοῖς ἄλλοις ὠνίοις ἅπασι

τοὺς ἀγορανόμους φύλακας καθίστημι Aaoplur2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπὶ δὲ ταύτῃ

μόνῃ τῇ τέχνῃ χωρὶς σιτοφύλακας ἀποκληροῦτε καὶ πολλάκις ἤδη παρrsquo ἐκείνων

πολιτῶν ὄντων δίκην τὴν μεγίστην λαμβάνω Aaoplur2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ὅτι οὐχ οἷοί τrsquo ἦσαν τῆς τούτων πονηρίας ἐπικρατῆσαι καίτοι τί χρὴ αὐτοὺς τοὺς ἀδικοῦντας ὑφrsquo ὑμῶν πάσχειν ὁπότε καὶ τοὺς οὐ δύναμαι ptmpluracc

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip φυλάττειν ἀπεκτείνετε (Lys 2215ndash16)

4 ἐκεῖνος δὲ ὁ δοῦλος ὁ γιγνώσκω Aaoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὸ θέλημα

τοῦ κυρίου αὐτοῦ καὶ μὴ ἑτοιμάσας ἢ ποιήσας πρὸς τὸ θέλημα αὐτοῦ δέρω Pfutsg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πολλάς ὁ δὲ μὴ γιγνώσκω Aaoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ποιήσας δὲ ἄξια πληγῶν δέρω Pfutsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὀλίγας παντὶ δὲ ᾧ

δίδωμι Paosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πολύ πολὺ ζητηθήσεται παρrsquo αὐτοῦ καὶ ᾧ

παρατίθημι Maoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πολύ περισσότερον αἰτήσουσιν αὐτόν

(Ev Luc 1247ndash48)

5 ΙΦ ὡς σωτηρίαν

Ἕλλησι δίδωμι Afutptfsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἔρχομαι νικηφόρον(Eur IA 1472 sk)

ΧΟ ὦ πότνια πότνια θύμασιν βροτησίοις

χαίρω ao2ptfsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πέμψον ἐς Φρυγῶνγαῖαν Ἑλλάνων στρατὸνκαὶ δολόεντα Τροίας ἕδηἈγαμέμνονά τε λόγχαις Ἑλλάδι κλεινότατον στέφανον

251

XXIX Erős aoristosok eacutes perfectumok

δίδωμι Aaoimpersg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀμφὶ κάρα ἑὸν

κλέος ἀείμνηστον ἀμφιτίθημι Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Eur IA 1524 skk)

6 αἲ γὰρ Ζεῦ τε πάτερ καὶ Ἀθηναίη καὶ Ἄπολλοντοιοῦτοι δέκα μοι συμφράδμονες εἶεν Ἀχαιῶν τώ κε τάχrsquo ἠμύσειε πόλις Πριάμοιο ἄνακτος

χερσὶν ὑφrsquo ἡμετέρῃσιν ἁλίσκομαι ao2ptfsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τε περθομένη τε(Hom Il 2371 skk)

7 Τῆς γὰρ παρελθούσης νυκτὸς ταυτησί ἔτι βαθέος ὄρθρου Ἱπποκράτης ὁ Ἀπολλοδώρου ὑὸς Φάσωνος δὲ ἀδελφός τὴν θύραν τῇ βακτηρίᾳ πάνυ σφόδρα ἔκρουε καὶ ἐπειδὴ αὐτῷ ἀνέῳξέ τις εὐθὺς εἴσω ᾔει ἐπειγόμενος καὶ τῇ φωνῇ μέγα λέγων raquo Ὦ Σώκρατεςlaquo ἔφη raquoἐγρήγορας ἢ καθεύδειςlaquo Καὶ ἐγὼ τὴν φωνὴν

γιγνώσκω Aaoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτοῦ raquo Ἱπποκράτηςlaquo ἔφην raquoοὗτος

μή τι νεώτερον ἀγγέλλειςlaquo(Plat Prot 310andashb)

8 αἰεὶ γὰρ ἔγωγε μιμνῄσκω Mpraespfsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ ἀρχομένου τοῦ

πολέμου καὶ μέχρι οὗ ἐτελεύτησε προφερόμενον ὑπὸ πολλῶν ὅτι τρὶς ἐννέα ἔτη

δέοι γενέσθαι αὐτόν ἐπιβιόω Aaosg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δὲ διὰ παντὸς αὐτοῦ

αἰσθανόμενός τε τῇ ἡλικίᾳ καὶ προσέχων τὴν γνώμην ὅπως ἀκριβές τι εἴσομαι καὶ ξυνέβη μοι φεύγειν τὴν ἐμαυτοῦ ἔτη εἴκοσι μετὰ τὴν ἐς Ἀμφίπολιν στρατηγίαν καὶ γενομένῳ παρrsquo ἀμφοτέροις τοῖς πράγμασι καὶ οὐχ ἧσσον τοῖς Πελοποννησίων διὰ τὴν φυγήν καθrsquo ἡσυχίαν τι αὐτῶν μᾶλλον αἰσθέσθαι (Th uc 526)

A helleacutenek laacutezongaacutesa Klearchos beszeacutede

9 Ἐν τῇ Κιλικίᾳ ἔμεινε Κῦρος καὶ ἡ στρατιὰ ἡμέρας εἴκοσιν οἱ γὰρ στρατιῶται οὐκ ἔφασαν ἰέναι τοῦ πρόσω ἀλλrsquo ἔλεγον raquo Ἴσμεν ἤδη ὅτι ὁ στόλος ἔσται ἐπὶ βασιλέα ἐμισθώθημεν δὲ οὐκ ἐπὶ τούτῳlaquo Ἐκ τούτου στάσις

φύω Aao(intr) sg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

252

Igeragozaacutes

10 Ὁ δὲ Κλέαρχος δείδω Apfptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μὴ οἱ στρατιῶται

καταλείπω Aaooptplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτόν πρῶτον μὲν ἐβιάζετο αὐτοὺς

ἰέναι καὶ ἐνδύω Aaoptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὰ ὅπλα ἤρξατο προϊέναι

ᾤετο γὰρ καὶ τοὺς στρατιώτας ἐνδύω Aaoptmpluracc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὰ

ὅπλα ἕπεσθαι αὐτῷ οἱ δὲ οὐ μόνον οὐκ ἐνδύω Aaoplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὰ

ὅπλα ἀλλὰ καὶ λίθοις ἔβαλλον αὐτόν τε καὶ τὰ ὑποζύγια τὰ ἐκείνου

11 Κλέαρχος δὲ τότε μὲν μικρὸν ἐξέφυγε μὴ καταπετρωθῆναι ὕστερον δrsquo ἐπεὶ

ᾔδει ὅτι ἡ ὀργὴ αὐτῶν οὐκ σβέννυμι ao(intr) sg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ οὐ δύναμαι

futsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip βιάσασθαι συνάγω Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ἐκκλησίαν τῶν αὑτοῦ στρατιωτῶν

12 Ἐπεὶ δὲ πάντες ἀμφίστημι Apraetpf(intr) plur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτὸν

πρῶτον μὲν ἐδάκρυε πολὺν χρόνον ἵστημι Apfptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εἶτα δὲ ἔλεξε τοιάδε

13 raquo Ἄνδρες στρατιῶται μὴ θαυμάζετε ὅτι χαλεπῶς φέρω τοῖς παρίστημι Apfptmplur

dat helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πράγμασιν

14 Εἰ δέ τις θαυμάζοι ἴστω ὅτι πολλά με ὀνίνημι Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Κῦρος καί με φεύγοντα ἐκ τῆς πατρίδος τά τε ἄλλα ἐτίμησε καὶ μυρίους δίδωμι

Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δαρεικούς ὧν ἐγὼ οὐχ ἡδονὰς ἐμοὶ πρίαμαι praet

ipfsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀλλrsquo εἰς ὑμᾶς ἐδαπάνων ὡς ἕκαστος ὑμῶν οἶδεν

οὐδὲν γὰρ ἐποίουν μὴ συνειδότων ὑμῶν

15 Ἴστε δή ὅτι οἱ ἐν τῇ Χεῤῥονήσῳ Ἕλληνες συνεχῶς ἐν κινδύνοις ἐβίωσαν ἀεὶ

γὰρ τοὺς Θρᾷκας δείδω Apraetpfplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τούτους ἐσώσαμεν

253


ὡς εὖ τότε ᾔδειτε διὰ μόνον τὸν Κῦρον ὃς τοίνυν εὐεργέτης πάντων τῶν

Ἑλλήνων μοι δοκεῖ φύω Apfinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

16 Ἔδει οὖν καὶ ἐμὲ καὶ ὑμᾶς Ἕλληνας ὄντας χάριν εἰδέναι τῷ Κύρῳ ἀντὶ τῶν ἀγαθῶν ἃ τοὺς Ἕλληνας ἐποίησεν Τίς γὰρ ἀνὴρ ἀγαθὸς φύω Apfptmsgnom

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὐκ ἂν παμπόλλου γε πρίαμαι optsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

μὴ ἀχάριστος φαίνω Paoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

17 Νῦν δὲ οἰκτίρω σε ὦ Κῦρε σὺ γὰρ οἰόμενος χάριν σοι παρὰ τῶν

Ἑλλήνων πρίαμαι ipfinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἴσθι ὅτι ἀχαριστίαν πρίαμαι

praetipfsg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὐ γάρ σοι χάριν εἴσονται ἀποσβέννυμι Apfinf

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip γάρ μοι δοκεῖ ἐν αὐτοῖς

18 Ἐπεὶ δὲ τοιαῦτα τὰ παρίστημι Apfptnplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

καὶ ὑμεῖς οὐ βούλεσθε συμπορεύεσθαι ἀνάγκη δή μοι ἢ ὑμᾶς προδίδωμι

Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἢ πρὸς τὸν Κῦρον ψεύστην φύω Aaoinf


19 Εἰ μὲν δὴ δίκαια ποιήσω οὐκ οἶδα βούλομαι δrsquo οὖν παρrsquo ὑμῖν μένειν καὶ μεθrsquo

ὑμῶν τὸν βίον βιόω Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ πάντα πόνον ὑποδύω Aaoinf

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἵνα εἰδῆτε Ἕλληνα ὄντα καὶ ἐμέlaquo

20 Ταῦτα ἔλεγεν οἱ δὲ στρατιῶται ἀκούσαντες ὅτι οὐ φαίη παρὰ βασιλέα πορεύεσθαι ἐπῄνεσαν παρὰ δὲ Ξενίου καὶ Πασίωνος πλείους ἢ δισχίλιοι πρὸς

αὐτὸν ἀφίστημι Aao(intr) plur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

254

Igeragozaacutes

Klearchos maacutesodik beszeacutede katonaacuteihoz

21 Κῦρος δὲ τούτοις ἀπορῶν καὶ δείδω Apfptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοὺς

Ἕλληνας μὴ ἀφίστημι Apfconiplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτοῦ μετεπέμπετο τὸν

Κλέαρχον ὁ δὲ ἰέναι μὲν οὐκ ἤθελε λάθρᾳ δὲ πέμπων αὐτῷ ἄγγελον ἔλεγε raquoΜὴ

δείδω Apfimpersg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὦ Κῦρε οἶσθα γάρ με πιστὸν φύω Apf

ptmsgacc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip σοι ἐγὼ δὲ ὑποδύω Mfutsg1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

πεῖσαι τοὺς στρατιώτας μένειν καὶ πρόοιδα ὅτι μενοῦσινlaquo

22 Μετὰ ταῦτα συναγαγὼν τούς θrsquo ἑαυτοῦ στρατιώτας καὶ τοὺς ἀφίστημι Apf

ptmpluracc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πρὸς αὐτόν ἔλεξε τοιάδε

23 raquo Ἄνδρες στρατιῶται τοιαῦτα τὰ ἐνίστημι Apfptnplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

πράγματα φύω Apraespfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὥστε οὔτε ἡμεῖς ἔτι ἐσμὲν

τοῦ Κύρου στρατιῶται ἐπεί γε οὐ συνεπόμεθα αὐτῷ οὔτε ἐκεῖνος ἔτι ἡμῖν μισθοδότης

24 Ὅτι μέντοι ἀδικεῖσθαι νομίζει ὑφrsquo ἡμῶν οἶδα διὸ καὶ μεταπεμπομένου αὐτοῦ οὐκ ἐθέλω ἰέναι πρῶτον μὲν καὶ μάλιστα ὅτι σύνοιδα ἐμαυτῷ ψεύστης φύω Apf

ptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πρὸς αὐτόν ἔπειτα δέ ὅτι δείδω Apraespfsg1

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μὴ δίκην μοι ἐπιτίθημι Aaoconisg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

25 Ἐμοὶ οὖν δοκεῖ ὥρα εἶναι βουλεύεσθαι ὅ τι χρὴ ποιεῖν ὁ γὰρ ἐνίστημι Apfptmsg

nom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καιρὸς πολλῆς φροντίδος δεῖται

26 Τίς δrsquo οὐκ ἂν εἰδείη ὅτι Κῦρος καὶ φίλος δυνατώτατος καὶ ἐχθρὸς

χαλεπώτατος εἶναι φύω Apraespfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὃν καὶ δείδω Apfinf

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀνάγκη μὴ ἡμᾶς βλάψῃ

255


27 Μεγάλην γὰρ αὐτῷ παρίστημι Apfinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δύναμιν καὶ

πεζὴν καὶ ἱππικὴν πάντες ἴσασιν οὐδὲ αἱ νῆες αὐτοῦ πόῤῥω ἵστημι Apraespfplur3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πρὸς ταῦτα λεγέτω οὖν ἕκαστος ὅ τι ἂν εἰδῇ ἄριστονlaquo

Ταῦτα λέξας ἐπαύσατο

28 Ἐκ δὲ τούτου ἀνίστημι Mpraetipfplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip λέξοντες

ἃ ᾔδεσαν οἱ μὲν ἀγαθά οἱ δὲ οὐδὲν εἰδότες ἀγαθόν προσποιούμενοι δὲ εἰδέναι

256

XXX A toumlbbi μι-veacutegű igeοἶδα εἰμί εἶμι

(MVM 127ndash131 sect)

NB

Az οἶδα reduplicatio neacutelkuumlli perfectum jelen idejű jelenteacutessel cf novi

Fordiacutetaacutes

1 Minden ember termeacuteszeteacuteből (adoacutedoacutean) tudaacutesra toumlrekszik



2 Amiről tudunk eacutes doumlntoumlttuumlnk maacuter nem szorul taacutergyalaacutesra



3 Ha sem magad nem talaacuteltad ki sem maacutestoacutel nem tanultad hogyan eacutes honnan tudod



4 Aki tudta a jelen a joumlvendő eacutes az elmuacutelt dolgokat



Kiegeacutesziacuteteacutes(az οἶδα megfelelő alakjaival)

5 Τί ποτε λέγει ὁ θεός καὶ τί ποτε αἰνίττεται ἐγὼ γὰρ δὴ οὔτε μέγα οὔτε σμικρὸν

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐμαυτῷ σοφὸς ὤν (Plat Ap 21b)

257

XXX A toumlbbi μι-veacutegű ige οἶδα εἰμί εἶμι

6 οὗτος μὲν οἴεταί τι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὐκ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐγὼ

δέ ὥσπερ οὖν οὐκ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὐδὲ οἴομαι ἔοικα γοῦν τούτου γε

σμικρῷ τινι αὐτῷ τούτῳ σοφώτερος εἶναι ὅτι ἃ μὴ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὐδὲ

οἴομαι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (Plat Ap 21d)

7 καὶ γὰρ οὗτοι λέγουσι μὲν πολλὰ καὶ καλά helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δὲ οὐδὲν ὧν λέγουσι (Plat Ap 22c)

8 τὸ γάρ τοι θάνατον δεδιέναι ὦ ἄνδρες οὐδὲν ἄλλο ἐστὶν ἢ δοκεῖν σοφὸν εἶναι

μὴ ὄντα δοκεῖν γὰρ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐστὶν ἃ οὐκ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μὲν γὰρ οὐδεὶς τὸν θάνατον οὐδrsquo εἰ τυγχάνει τῷ ἀνθρώπῳ

πάντων μέγιστον ὂν τῶν ἀγαθῶν δεδίασι δrsquo ὡς εὖ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὅτι μέγιστον τῶν κακῶν ἐστι (Plat Ap 29a)

9 Δημοσθένης πρὸς τὸν κλέπτην εἰπόντα οὐκ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὅτι σόν

ἐστιν ὅτι δέ ἔφη σὸν οὐκ ἔστιν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

10 ὧδε δὲ ἃ λέγω σαφέστερον helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οὗτοί φαμεν τρεῖς ἂν

εἶεν δάκτυλοι ὅ τε σμικρότατος καὶ ὁ δεύτερος καὶ ὁ μέσος (Plat Resp 523c)

Fordiacutetaacutes

11 Megeacuterkezveacuten laacutettam Laacutetvaacuten győztem tudvaacuten joumlttem a legszebb alakot laacutettam



258

Igeragozaacutes

12 Semmi sem eacutedesebb mint a mindentudaacutes


13 Heleneacutet akarom laacutetni


14 Nini egy fecske


NB

Az εἰμί eseteacuteben az erős fokuacute tő aacutetkeruumll a pluralisba is Kiveacutetel a pluralis 3 szemeacutely ahol raacuteadaacutesul a σ-tőhoumlz az egyebuumltt maacuter eltűnt -εντι rag keruumll Iacutegy lesz ἐντί ἐνσι (τι gt σι) majd εἰσί

A hangsuacutely tekinteteacuteben megjegyzendő hogy keacutettaguacute alakjai (tehaacutet az εἶ nem) mind simuloacuteak Az igekoumltővel oumlsszetett alakoknaacutel minden praeteritum imperfectum futurum singularis 3 coniunctivusi optativusi alak valamint az infi nitivusok eacutes participiumok koumlvetik az egyszerűek hangsuacutelyozaacutesaacutet Tulajdonkeacuteppen csak a praesens imperfectum eacutes az imperativusok vonjaacutek előre hangsuacutelyukat

A (megyek) εἶμι hangsuacutelya az oumlsszetett alakokban amennyire lehet előre megy de participiuma mintegy erős aoristosi participium-hangsuacutelyt mutat Utoacutebbi valamint az infi nitivus hangsuacutelya az egytaguacuteakat koumlveti Jelenteacutese praesens imperfectumban mindig joumlvő idejű (cf ἔρχομαι)

Fordiacutetaacutes

15 A csataacuteban a gyaacuteva emberek nincsenek jelen meacuteg ha ott is vannak



16 Baacutercsak itt lenneacutel kedvesem


259


17 Volt egyszer egy idő amikor istenek voltak de halandoacute faj nem volt eacuten akkor nem eacuteltem (voltam jelen)




18 A leacutenyeg a valoacuteban megleacutevő csakis az eacutertelem szaacutemaacutera laacutethatoacute



19 Legyetek tanuacuteim


20 Mindaz ami benned foumlld volt a foumlldbe teacuter vissza eacutes mindaz ami tűz volt a tűzbe



21 Most menjuumlnk haza



Kyros eacutes Epyaxa

22 Κύρῳ ἐν Καΰστρου πεδίῳ εἰμί ptmsgdat helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πρόσειμι sg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Ἐπύαξα ἡ Συεννέσιος γυνὴ τοῦ Κιλίκων βασιλέως

260

Igeragozaacutes

23 Ταύτην ὁ Συέννεσις ἐκέλευσε πρὸς Κῦρον εἶμι inf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἔφη

γὰρ χρῆναι ἐπιδείκνυμι Aipfinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῷ Κύρῳ ὅτι φιλικῶς διάκειμαι

sg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (διακέοιτο) πρὸς αὐτόν

24 Ἡ δὲ Ἐπύαξα εἶμι ipfptfsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πρὸς Κῦρον ἔλεγε τάδε

raquo Ὦ Κῦρε ἔπεμψέ με ὁ ἀνὴρ ἀγγελοῦσαν ὅτι βούλεται φιλικῶς διάκειμαι ipfinf

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πρὸς σέ ἡμεῖς οὖν φίλοι εἰμί futplur1 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

σοι εἰ δὲ καὶ σὺ φίλος ἡμῖν εἰμί futsg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ ἐν τῷ πάρειμι ptmsg

dat helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ ἐν τῷ ἔπειμι ptmsgdat helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip χρόνῳ

ἄμεινον ἡμῶν ἀμφοτέρων τὰ πράγματα διάκειμαι futsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip laquo

25 Ταῦτα λέγουσα καὶ χρήματα πολλὰ τῷ Κύρῳ δίδωμι Aaosg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

εἰς τεκμήριον τῆς εἰμί futptfsggen helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip φιλίας

26 Ὁ δὲ Κῦρος ἥσθη τῷ τε λόγῳ μᾶλλον δὲ τοῖς χρήμασι χρεὼν τοῖς στρατιώταις

μισθὸν ἀποδίδωμι Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τότε οὖν ἀποδίδωμι Aaosg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτοῖς μισθὸν τεττάρων μηνῶν ἵνα προθυμότεροι εἰμί

optplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip (ὦσιν)

27 Ὡς δὲ τῷ Κύρῳ ἐδόκει ἤδη ἰτέον εἰμί inf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὡρμᾶτο ἐκ Καΰστρου πεδίου

28 Ἐντεῦθεν δὲ πρόειμι Aipfptmplurdat helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip συνείπετο καὶ ἡ Κίλισσα καθημένη ἐφrsquo ἁρμαμάξης

29 Ἐπεὶ δὲ εἰς Τυριάειον ἧκον Κῦρος εἴα τὸ στράτευμα καθῆσθαι καὶ ἀναπαύεσθαι τρεῖς ἡμέρας Ἐνταῦθα ἡ Κίλισσα ἔγκειμαι praetipfsg3

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Κύρῳ ἐπιδεῖξαι τὸ στράτευμα αὐτῇ ὁ δὲ ἔλεγεν

raquoΕἰμί optplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εἰμί futsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip σοι ταῦταlaquo

30 Ποιεῖται οὖν ἐξέτασιν τῶν Ἑλλήνων καὶ τῶν βαρβάρων ἐν τῷ

προσκειμένῳ τῇ πόλει πεδίῳ Ἐπεὶ δὲ σύνειμι praetipfplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

261


ἐκέλευσε τοὺς Ἕλληνας ὡς νόμος αὐτοῖς εἰς μάχην οὕτω ταχθῆναι καὶ

ἵστημι Aaoinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

31 Ἐθεώρει οὖν ὁ Κῦρος πρῶτον μὲν τοὺς βαρβάρους εἶτα δὲ τοὺς Ἕλληνας

πάρειμι ipfptmsgnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτοὺς ἐφrsquo ἅρματος ἡ δὲ Κίλισσα

ἐφrsquo ἁρμαμάξης ἐκάθητο (καθῆστο) Εἶχον δὲ πάντες οἱ Ἕλληνες κράνη χαλκᾶ καὶ χιτῶνας φοινικοῦς καὶ κνημῖδας καὶ τὰς ἀσπίδας ἐκκεκαλυμμένας

32 Ἐπειδὴ δὲ πάντας πάρειμι praetipfsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἵστημι Aao(tr) ptmsg

nom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὸ ἅρμα πρὸ τῆς φάλαγγος μέσης πρὸς Πίγρητα τὸν

ἑρμηνέα ἔφη raquoΕἶμι impersg2 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip νῦν παρὰ τοὺς στρατηγοὺς

τῶν Ἑλλήνων καὶ λέξον αὐτοῖς ὅτι ἡδέως ἂν ὁρῴην εἰ προβάλοιντο τὰ ὅπλα

καὶ ἔπειμι optsg3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὅλη ἡ φάλαγξlaquo

33 Οἱ δὲ στρατηγοὶ παρήγγειλαν ταῦτα τοῖς στρατιώταις καὶ ἐπεὶ ἐσάλπιγξε

προβαλόμενοι τὰ ὅπλα ἔπειμι praetipfplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

34 Ἐκ δὲ τούτου θᾶττον πρόειμι Aptmplurgen helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip σὺν κραυγῇ ἀπὸ

τοῦ αὐτομάτου δρόμος ἐγίγνετο τοῖς στρατιώταις ἐπὶ τὰς σκηνάς οἱ δὲ βάρβαροι

ὁρῶντες αὐτοὺς δρόμῳ ἔπειμι ptmpluracc helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐφοβήθησαν καὶ

ἥ τε Κίλισσα ἔφυγεν ἐπὶ τῆς ἁρμαμάξης καὶ οἱ ἐκ τῆς ἀγορᾶς καταλιπόντες τὰ

ὤνια ἔφυγον οἰόμενοι κίνδυνον εἰμί futinf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὑτοῖς οἱ δὲ

Ἕλληνες σὺν γέλωτι ἐπὶ τὰς σκηνὰς εἶμι praetplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Κῦρος

δὲ ἥσθη τὸν ἐκ τῶν Ἑλλήνων εἰς τοὺς βαρβάρους φόβον ὁρῶν

35 Ἐντεῦθεν πρόειμι praesipfplur3 helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εἰς Ἰκόνιον κεῖται δὲ

αὕτη ἡ πόλις ἐσχάτη τῆς Φρυγίας δίειμι ptmplurnom helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δὲ

262

Igeragozaacutes

διὰ τῆς Λυκαονίας ταύτην τὴν χώραν Κῦρος ἐπέτρεψε διαρπάσαι τοῖς Ἕλλησιν ὡς πολεμίαν οὖσαν

36 Ἐντεῦθεν καὶ τὴν Κίλισσαν εἰς τὴν Κιλικίαν ἀποπέμπει τὴν ταχίστην ὁδόν

λέγουσαν ὅτι χρείη αὐτὴν ἄπειμι inf helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἤδη οἴκαδε

Fordiacutetaacutes

37 Baacutetorsaacuteg rendben lesz ha Isten uacutegy akarja


38 Leacutegy munkaacutelkodoacute eacutes joacute eacuteleted lesz


39 Ifj an emleacutekezz arra hogy egyszer oumlreg leszel


40 Ne azt mondd ki voltaacutel egykoron hanem hogy most ki vagy



41 Inkaacutebb lenneacutek ruacutet (rossz alakuacute) mint szeacutep gonosz



42 Ha az erőszak van jelen mit sem eacuter a toumlrveacuteny



263


43 Mindannyian boumllcsek vagyunk ha inteni kell de nem ismerjuumlk fel ha ma-gunk veacutetkezuumlnk




44 Ne szavakban leacutegy baraacutetom hanem tettekben is



264

XXXI Participiumok

NB eacutes fordiacutetaacutes

A participium (melleacutekneacutevi igeneacutev) a cselekveacutesnek az aacutellapotaacutet jeloumlli nem annak idejeacutet Időt csak a vezeacuterigeacutehez viszonyiacutetva fejez ki

a) participium imperfectum egyidejűseacuteget

1 A helleacutenek menetelve harcoltak


b) participium perfectum az aacutellapot egyidejűseacutegeacutet

2 A kiraacutely előnyomul mint aki foumllkeacuteszuumllt az uumltkoumlzetre



c) participium aoristi előidejűseacuteget

3 Kroisos miutaacuten aacutetkel a Halysoumln nagy birodalmat fog megdoumlnteni



d) participium futuri utoacuteidejűseacuteget

4 A barbaacuter Hellasra toumlrt hogy (majd) leigaacutezza



265

XXXI Participiumok

Fordiacutetaacutes

5 (Miutaacuten) hazaacutemat elhagytam siacuterok siacutertam siacuterni fogok



6 Nelson megsebesuumllve (sebesuumllten) meghal meghalt meg fog halni



7 (Uacutegy) vagyok voltam leszek jelen hogy a kiraacutelyt laacutetni fogom



Kiegeacutesziacuteteacutes(a mondatba illő megfelelő aacutellapotuacute participiummal)

8 Φωκίων τὸ κώνειον πίεσθαι μέλλω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπέσκηψε τῷ υἱῷ μὴ

μνησικακεῖν τοῖς Ἀθηναίοις ἐπὶ τῷ τοῦ πατρὸς θανάτῳ

9 Τῇ Θεμιστοκλέους βουλῇ καὶ γνώμῃ πείθω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οἱ Ἀθηναῖοι

τὴν πόλιν κατέλιπον καὶ εἰς τὰς ναῦς κατέφυγον

10 Οἱ Ἕλληνες ἄλλως τε καὶ οἱ ὑπὸ τοῖς βαρβάροις οἰκέω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πολλὰ ὀνόματα παρὰ τῶν βαρβάρων εἰλήφασιν

11 Τῇ πρότερον ἀβουλίᾳ τοσαύτῃ ἀνάγκῃ περιπεπτώκαμεν ὥστε νῦν ἀγνοεῖν

ὅποι βοήθειαν ζητέω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τραπώμεθα

266

Igeragozaacutes

12 Ἐπειδὴ οἱ πρῶτοι τῶν Ἑλλήνων εἰς ἄκρον τὸ ὄρος ἀφικνέομαι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

κατεῖδον τὴν θάλατταν κραυγὴ πολλὴ ἐγένετο ἀκούω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

δὲ Ξενοφῶν καὶ οἱ ὀπισθοφύλακες ᾠήθησαν ἔμπροσθεν ἄλλους ἐπιτίθεσθαι

πολεμίους εἵποντο γὰρ καὶ ὄπισθεν οἱ ἐκ τῆς καίω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip χώρας

13 Εἰκότως Ἀντισθένης ὁ φιλόσοφος αἱρετώτερον εἶναὶ φησιν εἰς κόρακας

ἐμπεσεῖν ἢ εἰς κόλακας οἱ μὲν γὰρ ἀποθνσῄκω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὸ σῶμα οἱ

δὲ ζάω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὴν ψυχὴν λυμαίνονται

14 Κῦρος ὡς καθορᾷ ἐν τῇ μάχῃ τὸν βασιλέα εὐθὺς οὐκ ἀνέχεται ἀλλὰ βοάω

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὸν ἄνδρα ὁρῶ ἵεται ἐπrsquo αὐτὸν καὶ παίει κατὰ τὸ στέρνον

καὶ τιτρώσκει διὰ τοῦ θώρακος

15 Ὀδυσσεὺς πλῆθος χρημάτων ἐν τῇ Παλαμήδους σκηνῇ κατορύττω

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip αὐτὸν προδοσίας ὑπαγαγεῖν λέγεται ὡς τὰ χρήματα παρὰ

τῶν Τρώων ἐπὶ δωροδοκίᾳ παραλαμβάνω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ ἐκεῖ ἀποκρύπτω


16 Σωκράτης ὁράω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Ἀλκιβιάδην τυφόω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ἐπὶ τῷ πλούτῳ καὶ μέγα φρονέω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐπὶ τῇ περιουσίᾳ καὶ τοῖς

ἀγροῖς ἤγαγεν αὐτὸν εἴς τινα τῆς πόλεως τόπον ἔνθα ἐτύγχανεν ἀνακείμενος

πίναξ ἔχω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip γῆς περίοδον καὶ ἐκέλευσε τὴν Ἀττικὴν ἐνταῦθα

ἀναζητῆσαι ὡς δὲ εὗρεν ἐκέλευσεν αὐτὸν τοὺς ἀγροὺς τοὺς ἰδίους δεῖξαι τοῦ

δrsquo λέγω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀλλrsquo οὐδαμοῦ γράφω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εἰσίν

ἐπὶ τούτοις οὖν ἔφη μέγα φρονεῖς οἵπερ οὐδὲν μέρος τῆς γῆς εἰσιν

267

XXXI Participiumok

17 Τὸν Πήγασόν φασι τὴν Ἵππου κρήνην ἀναβαλεῖν ἐν τῷ Ἑλικῶνι πλήττω

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῷ ὄνυχι τὴν πέτραν

18 Οἱ Ἀθηναῖοι ἐλπίζω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πόλεμον ἔσεσθαι πρὸς τοὺς

Λακεδαιμονίους περὶ τῆς κατὰ θάλατταν ἡγεμονίας πολλὰ πλοῖα κατεσκευάζοντο καὶ χρήματα ἐπορίζοντο καὶ τοῖς συμμάχοις ἐπιεικῶς προσεφέροντο

19 Κίμων ἀπέθανε πολιορκέω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Κίτιον ὡς οἱ μὲν πλεῖστοι

λέγουσι νοσέω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἔνιοι δέ φασιν ἐκ τραύματος ὃ ἀγωνίζομαι

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πρὸς τοὺς βαρβάρους ἔσχεν

20 Οὐδrsquo οἱ τῶν Περσῶν βασιλεῖς καίπερ μέγιστα ἰσχύω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὸ τῶν Ἀράβων ἔθνος καταδουλώσασθαι ἐδυνήθησαν

21 Λέγω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τινὸς τῶν στρατιωτῶν πρὸς Πελοπίδαν

ἐμπεπτώκαμεν εἰς τοὺς πολεμίους τί οὖν μᾶλλον ἔφη ἐκεῖνοι ἐμπεπτώκασιν εἰς ἡμᾶς

22 Ἐν Δελφοῖς πρὸς τῷ νεῲ γράφω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἦν τὸ Γνῶθι σαυτόν

23 Ἀπόλλων καὶ Ποσειδῶν εἰκάζομαι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀνθρώποις

ὑπέσχοντο Λαομέδοντι ἐπὶ μισθῷ τειχιεῖν τὸ Πέργαμον ὁ δrsquo αὐτοῖς τειχίζω

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὸν μισθὸν οὐκ ἀπέδιδου

24 Ἀσκληπιὸς τοὺς μὲν θνῄσκω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀνίστη τοὺς δὲ νοσέω

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἰᾶτο διrsquo ὃ τὴν δόξαν ἀθάνατον ἐν ἀνθρώποις ηὕρηται

268

Igeragozaacutes

25 Τόξαρις ὁ Σκύθης ἐν Ἀθήναις ἐτέθαπτο καὶ ἐν τῇ στήλῃ αὐτοῦ ἀνὴρ Σκύθης

ἐπέπλαστο ἐν ἀριστερᾷ μὲν τόξον τείνω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐν δεξιᾷ δὲ βιβλίον

ἔχω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip


τῷ χρόνῳ (ὁ χρόνος πάντα ἐκκαλύπτει)τῷ πάντα ἐκκαλύπτοντι χρόνῳ

26 τοῖς θεοῖς (οἱ θεοὶ δῶρα διδόασι)


27 τοὺς Ἕλληνας (οἱ Ἕλληνες τὴν Ἰάδα γλῶτταν ἱᾶσιν)



28 τοῖς πολεμίοις (οἱ πολέμιοι ἱστᾶσιν τροπαῖον πρὸ τῆς πόλεως)



29 τὴν γυναῖκα (ἡ γυνὴ θρόνον τίθησι τῷ ἀνδρὶ)



30 ὁ ἄδικος (ὁ ἄδικος δίκην δίδωσι)


31 τοῖς σοφοῖς (οἱ σοφοὶ τῆς γλώττης ἄρχουσιν)


269

XXXI Participiumok

32 Σωκράτους (Σωκράτης ἀνδρῶν πάντων ἐστὶ σοφώτατος)



33 τὸ ὅλον (τὸ ὅλον μεῖζον τοῦ μέρους ἐστίν)


34 τὴν σιγήν (γυναιξὶ κόσμον ἡ σιγὴ φέρει)


35 τὸν βασιλέα (ὁ βασιλεὺς τίθησι πᾶσιν εἰρήνην φίλοις)



36 τοῖς παισί (εἰσὶ μητρὶ παῖδες ἄγκυραι βίου)



37 τῶν ἀνθρώπων (οἱ ἄνθρωποι φῶς ὁρῶσιν ἡλίου)



38 τὸν χρόνον (δηλοῖ ὁ χρόνος τὰ ἄδηλα)


39 ταῖς γυναιξί (αἱ γυναῖκες ἐρώτημα ἐρωτῶσιν)


270

Igeragozaacutes

40 τὸν πολίτην (ὁ πολίτης τοῦ ἀληθοῦς λόγου ἐρᾷ)




Πιστεύομεν τοῖς θεοῖς καὶ δῶρα αὐτοῖς δίδομενΤοῖς θεοῖς πιστεύοντες δῶρα δίδομεν

41 Τὸν φιλόσοφον τιμῶσι καὶ ἐρωτήματα ἐρωτῶσιν



42 Ζῇς καὶ φῶς ἡλίου ὁρᾷς


43 Εἶ τυφλὸς καὶ οὐ βλέπεις


44 Θέλομεν καλῶς ζῆν πάντες ἀλλὰ οὐ γιγνώσκομεν ἀεὶ τἀληθῆ



45 Φιλοῦμεν αὐτὸν ἀλλὰ ἐστὶν ἐχθρὸς ἡμῖν


46 Δηλοῦτε τοῖς ἄλλοις τἀληθῆ καὶ διδάσκετε


271

XXXI Participiumok

47 Τιμῶμεν σοὶ θανάτου ἐπειδὴ ἄδικος εἶ


48 Ἐπειδὴ παῖδές ἐστε οὐχ ὑμῖν πιστεύομεν


49 Αὕτη ἐστὶν ἡ καλλίστη γυνὴ καὶ αὐτῆς ἐρῶμεν πάντες



50 Ἄνθρωποί ἐσμεν ἐφήμεροι καὶ σώματα ἔχομεν καὶ ψυχάς



51 Νέοι ἐσμὲν καὶ θέλομεν μετὰ φίλων ἡβᾶν


52 Οἰδίπους τυφλός ἐστι καὶ φωνῇ ὁρᾷ


53 Ὁ χρόνος πάντα δηλοῖ καὶ ἐκ τοῦ σκότου πρὸς τὸ φῶς ἄγει



54 Ὁ ἀληθὴς φιλόσοφος φιλοσοφεῖ καὶ οὔποτε λέγει τὰ ψευδῆ



272

Igeragozaacutes

55 Θνητοί ἐσμεν καὶ πρέπει ἡμῖν θνητὰ φρονεῖν



NB

Tagadaacutesa οὐ illetve ceacutel vagy felteacuteteles eacutertelem eseteacuten valamint ha a participium egy olyan mondathoz tartozik amelyet μή-vel kellene tagadni μή

Fordiacutetaacutes

56 Az atheacuteniak halaacutelra iacuteteacutelteacutek a hadvezeacutereket akik nem szedteacutek fel a hajoacutetouml roumltteket




57 Aki nem veacutetkezik annak nincs szuumlkseacutege toumlrveacutenyre



58 Melyik vaacuterost lehetne bevenni olyanokkal akik nem engedelmeskednek



Kiegeacutesziacuteteacutes(a megfelelő tagadoacuteszoacuteval)

59 Ψηφίσασθε τὸν πόλεμον helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip φοβούμενοι τὸν αὐτίκα κίνδυνον

273

XXXI Participiumok

60 Χρὴ τὸν ἀγαθὸν πολίτην ἀληθεύειν helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip δεδιότα τοὺς ἀντεροῦντας

NB

A participiumnak a goumlroumlgben haacuteromfeacutele hasznaacutelata van Jelzői hataacuterozoacutei eacutes aacutel-liacutetmaacutenyi

A jelzői szerkeszteacutesben aacutelloacute participium főneacutev mellett aacutellva a jelző szerepeacutet toumllt-heti be Vonatkozoacutei melleacutekmondattal fordiacutethatjuk magyarra

Fordiacutetaacutes

61 A gyerek aki iacuter


62 Lykurgos nem hozott (adott) iacuterott toumlrveacutenyeket



63 A vaacuterost fenyegető veszeacutely


64 A kereskedők akik a kikoumltőből hajoacuteznak ki



65 A hadvezeacuter akit a haacuteboruacutera vaacutelasztottak



274

Igeragozaacutes

NB

Ide tartoznak az uacutegynevezett jelenteacutesű kifejezeacutesek is καλούμενος λεγόμενος ὀνομαζόμενος

Fordiacutetaacutes

66 A Hyrkaniainak nevezett tenger


67 A Midaseacutenak nevezett forraacutes



A neacutevelő aacuteltal főnevesiacutetve (ὁ λέγων) hordozhat egyeacuteni eacutes faji jelenteacutest a beszeacutelő eacutes minden egyes beszeacutelő

A hataacuterozoacutei szerkeszteacutesben aacutelloacute participium hataacuterozoacutei melleacutekmondatok roumlvidiacute-teacuteseacutere szolgaacutel Ha a főmondat főneveacutehez kapcsoloacutedik participium coniunctum ha nincs ilyen főneacutev oumlnmagaacuteban hasznaacutelatos participium absolutum

I Participium coniunctum

a) időhataacuterozoacutei eacutes moacutedhataacuterozoacutei eacutertelemben

68 A lovasok mikoumlzben (mikor) uumlldoumlzteacutek az ellenseacuteget senkit nem fogtak el



69 Miutaacuten az idegen ezt mondta foumllaacutellt


275

XXXI Participiumok

kezdetben ndash ἀρχόμενος veacuteguumll veacutegteacutere ndash τελευτῶν titkon ndash λαθών ko-raacutebban ndash φθάσας oumlroumlmmel ndash χαίρων

70 A rabloacutek veacuteguumll odeacutebbaacutelltak


b) okhataacuterozoacutei eacutertelemben

Οἱ Ἕλληνες μάλα ἠθύμουν φοβούμενοι μὴ οὐκ ἔχοιεν τὰ ἐπιτήδεια

c) felteacuteteles eacutertelemben

71 Nem boldogulhatsz hacsak nem megdolgozva eacuterte



d) megengedői eacutertelemben

72 Sokan noha tudjaacutek a bűnoumls dolgokroacutel hogy bűnoumlsek meacutegis kiacutevaacutenkoznak utaacutenuk




e) ceacutelhataacuterozoacutei eacutertelemben puszta participium futuri vagy ὡς eacutes parti-cipium futuri Gyakran mozgaacutest jelentő igeacutek mellett aacutell

73 Artaxerxeacutes elfogta Kyrost azzal a szaacutendeacutekkal hogy megoumlli



276

Igeragozaacutes

Kiegeacutesziacuteteacutes(megadott ige megfelelő alakjaacuteval)

74 Κορίνθιοι ἔπεμψαν κήρυκα πόλεμον Κερκυραίοις πορεύω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Ὁ βάρβαρος ἐπὶ τὴν Ἑλλάδα ἦλθε δουλόω M helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Οἱ Ἀθηναῖοι παρεσκευάζοντο ὡς πολεμέω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip


II Participium absolutum

a) genitivus absolutus ugyanolyan jelenteacutesaacuternyalatuacute melleacutekmondatokat roumlvidiacutethet mint a participium coniunctum

75 A meacutehek ha a kiraacutely (a goumlroumlgoumlk elkeacutepzeleacutese szerint) elpusztul szeacutetszoacuteroacutednak



76 Ha az Isten aacuted mit sem eacuter az irigyseacuteg


77 Az atheacuteniak minthogy (veacutelekedeacutes) Attika nem volt elegendő gyarmatosokat (szoacute szerint gyarmatokat) kuumlldtek ki Ioacuteniaacuteba




78 Nem joumlttem volna ide ha nem hiacutevtatok volna


277

XXXI Participiumok


α) Hiaacutenyzik az alany a genitivus absolutusboacutel ha a szoumlvegoumlsszefuumlggeacutesből egyeacutertelmű

79 Akkor joumltt a helytartoacute (satrapa) amikor maacuter a szaacutellaacuteson voltak



80 Mivel esett


81 Miutaacuten jelentetteacutek (iacutegy aacutellvaacuten a dolog) ilyen koumlruumllmeacutenyek koumlzoumltt



β) A leacutetige participiumaacutet mindig ki kell tenni kiveacuteve ἄκων ἑκών

82 Mikor Perikleacutes volt a vezeacuter


83 Ezeket tetted szuumlleid akarata elleneacutere



γ) Ahol participium coniunctum alkalmazhatoacute a genitivus absolutus elmarad

84 Cyrus collecto exercitu Miletum oppugnare coepit



278

Igeragozaacutes

b) az accusativus absolutus

α) szemeacutelytelen kifejezeacutesekben ἐξόν παρόν ndash mivel (noha) szabad (volt) προσῆκον ndash mivel illő (volt) γενόμενον ἐπrsquo ἐμοί ndash noha (mivel) rajtam muacutelik (muacutelt) δέον χρεών ndash mivel szuumlkseacuteges (volt) δόξαν ndash el leacuteveacuten hataacuterozva παρασχόν παρέχον ndash mivel alkalom kiacutenaacutelkozott

(kiacutenaacutelkozik) δίκαιον ὄν οἷόν τε ὄν χρεών ndash mivel jogos lehetseacuteges

(volt) β) szenvedő szemleacuteletű participiumoknaacutel εἰρημένον ndash mivel elhangzott (megmondtaacutek) δεδογμένον αὐτοῖς ndash mivel elhataacuteroztaacutek γ) ὡς partikulaacuteval veacutelemeacutenyes indok kifejezeacuteseacutere vagy mintha

mintegy eacutertelemben

Σωκράτης ηὔχετο πρὸς τοὺς θεοὺς ἁπλῶς τἀγαθὰ διδόναι ὡς τοὺς θεοὺς κάλλιστα εἰδότας ὁποῖα ἀγαθά ἐστιν (ὡς τῶν θεῶν κάλλιστα εἰδότων)


Kiegeacutesziacuteteacutesek a participiumok mellett

a) időhataacuterozoacutei mellett ἅμα ndash egyszersmind mikoumlzben μεταξύ ndash koumlzepette meacuteg mikoumlzben αὐτίκα εὐθύς ndash nyomban utaacutena

A főmondatot az időhataacuterozoacutei participium utaacuten τότε εἶτα ἔπειτα οὕτως emelheti ki

85 A helleacutenek harcoltak egyszersmind meneteltek



86 Amint szeacutep laacutenyokat laacutetunk joacuteindulatuacutevaacute vaacutelunk iraacutentuk



279

XXXI Participiumok

87 A tanuacute a beszeacutede koumlzben elhallgatott


88 A szakaszparancsnok őrseacuteget hagyva haacutetra azonmoacuted visszavonult a haacutezba



b) megengedői participium mellett καί καίπερ καὶ ταῦτα

89 Tanaacutecsot adok neked noha fi atalabb vagyok



90 Akkoriban sokan meghaltak noha nem koumlvettek el toumlrveacutenyseacuterteacutest



A ὅμως jelenteacuteseacuteben szorosabban a vezeacuterigeacutehez tartozik meacutegis a participium eleacute keruumll

91 Baacuter Soacutekrateacutes igen dereacutek volt meacutegis megitta a meacuterget



c) okhataacuterozoacutei participium mellett

α) ἅτε a teacutenyleges ok kifejezeacuteseacutere

92 Az emberek meghalnak mivel halandoacutek



280

Igeragozaacutes

β) ὡς ὥσπερ az alany aacuteltal gondolt (veacutelemeacutenyes) ok kifejezeacuteseacutere

93 Kyros a vaacuterost a katonaacuteknak szabad rablaacutesra engedte aacutet mivel ellenseacuteges volt (a vaacuteros)




94 Sokan feacutelnek a halaacuteltoacutel mintha joacutel tudnaacutek hogy a legfőbb rossz




95 Δημοσθένης ἔλεγε πολιτείας ψυχὴν εἶναι τοὺς νόμους ὥσπερ γὰρ τὸ

σῶμα στερέω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ψυχῆς πίπτει οὕτω καὶ πόλις ha nincs toumlrveacuteny

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καταλύεται

96 Ἀλκιβιάδης τὰ Ὀλύμπια ἅρματι νικάω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῷ Ὀλυμπίῳ Διὶ

θύω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πάντας τοὺς ἐν Ὀλυμπίᾳ πάρειμι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Ἕλληνας εἱστίασεν

97 Ἀριστείδης διώκω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐχθρὸν ἐν δικαστηρίῳ

mikor a biacuteraacutek a vaacutedbeszeacuted utaacuten nem akartaacutek meghallgatni helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

τοῦ κινδυνεύοντος ἀλλὰ κελεύω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip εὐθὺς ψηφίσασθαι

τῆς ἕδρας ἀναπηδάω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῷ κρινομένῳ συνικέτευεν ὅπως ἀκούσειαν ἐκείνου

281

XXXI Participiumok

98 Μετὰ τὴν ἐν Ἰσσῷ μάχην Ἀλέξανδρος εὐθὺς ἀποδύομαι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

τὰ ὅπλα πρὸς τὸ λουτρὸν ἐβάδιζε λέγω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἴωμεν ἀπολαύομαι

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὸν ἀπὸ τῆς μάχης ἱδρῶτα

99 Οὐ τῷ αὐτῷ τρόπῳ οἱ ἄνθρωποι χρῶνται πρός τε εὐεργετέω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

καὶ πρὸς ἀδικέω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀλλὰ τῆς μὲν ἀδικίας καὶ ἄκοντες

ὑπομιμνήσκονται τῆς δὲ χάριτος καὶ ἑκόντες ἐπιλανθάνονται

100 Πολλοὶ τῶν νέων ἅμα ἀποτίθεμαι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὰ παιδικὰ ἱμάτια

καὶ τὸ αἰδεῖσθαι καὶ φοβεῖσθαι συναποτίθενται

101 Ha valaki nem tudja helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὅ τι ἡ γῆ

φέρειν δύναται οὐδrsquo ἂν εἰδείη ὅ τι σπείρειν δεῖ

102 Παῖδες noha derekak helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τὰ ἤθη

ἔστιν ὅτε νουθετητέοι ἐπεὶ ῥᾷστα συμβαίνει ἀμελεῖν αὐτοὺς τῶν δεόντων

103 Ἀλέξανδρος εὐθὺς βασιλεύω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Στάγειρον τὴν Ἀριστοτέλους πατρίδα ἀνῳκοδόμησε καθαιρέω

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Fuumlloumlp aacuteltal amikor a thraacutekok ellen hadakozott

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

104 Πριήνης ποτέ miutaacuten az ellenseacuteg bevette Aacutezsia vaacuterosaacutet helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip οἱ

μὲν ἄλλοι τῶν πολιτῶν ἔφευγον χρυσὸν φέρω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip καὶ

ἄργυρον καὶ εἴ τι ἄλλο ἔχοιεν πολυτελές Βίας δὲ ὁ φιλόσοφος οὐδὲν ἔχω

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐξῄει

282

Igeragozaacutes

105 Ἀριόουιστος ἅτε φοβέομαι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip μὴ ὑπὸ τῶν Ῥωμαίων

ἐπιβουλεύοιτο ἀπήγγειλε Καίσαρα μὴ ἥκειν ἔχω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip πεζούς

106 Ἡμεῖς οἱ Πλαταιεῖς ἥκομεν παρrsquo ὑμᾶς ὡς ἀμύνω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀνὰ

κράτος καὶ τὰ μέγιστα βλάπτω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τοὺς καταστρέψεσθαι ὑμᾶς

μἐλλω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

107 Μιλτιάδης πολλοῦ ἐδέησεν ἐπιθυμεῖν τῆς τυραννίδος

ἔξεστι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip γὰρ Dareios segiacutetseacutegeacutevel

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τῆς Χερρονήσου κατέχειν τὴν

ἀρχήν τὴν τῆς Ἑλλάδος προείλετο τῆς ἑαυτοῦ ἀρχῆς

108 Ἀλέξανδρος μέλλων τὴν ἐπὶ Γρανίκῳ μάχην μάχεσθαι παρεκάλει τοὺς Μακεδόνας ἀφθόνως δειπνεῖν καὶ πάντα

φέρειν εἰς μέσον mint akik maacutesnap az ellenseacutegeacuteből fognak enni helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

109 Κικέρων τρία καὶ ἑξήκοντα ἔτη eacutevesen Antonius parancsaacutera

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἀνῃρέθη

110 Ἀγησίλαος miutaacuten megjelentetteacutek helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὅτι ἐν τῇ ἐν Κορίνθῳ

μάχῃ μύριοι τῶν πολεμίων ἀπέθανον οὐκ ἐφήσθη ἀλλrsquo εἶπε φεῦ τῆς Ἑλλάδος

ἐπεὶ οἱ νῦν θνῄσκω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ζῶντες ἱκανοὶ ἂν ἦσαν πάντας τοὺς

βαρβάρους μάχομαι helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip νικᾶν

283

XXXI Participiumok

111 Εἰσὶν οἳ baacuter nem szenvedtek el nagy igazsaacutegtalansaacutegot helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὅμως εὐθὺς εἰς ὀργὴν οὕτω

δεινὴν καθίστανται ὥστε ἀδικέω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip τιμωρεῖσθαι πάντα τρόπον σπεύδουσιν

112 Οἱ ἐν Ἅιδου δικασταὶ τοὺς πονηροὺς ἔπεμπον εἰς τὸν τῶν ἀσεβῶν χῶρον

κατὰ λόγον τῆς ἀδικίας κολάζω helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

113 Οἱ Ἀθηναῖοι ἀπέπλευσαν πρὸς τὸ ἄλλο στρατόπεδον οὐδὲν πράττω


114 Οἱ Συρακόσιοι ἀλλήλοις παρεκελεύοντο κραυγῇ πολλῇ χρώμενοι hiszen

lehetetlen volt helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ἐν νυκτὶ ἄλλῳ τῳ σημῆναι

115 Φόβος θανάτου μάλιστα τοὺς γέροντας θορυβεῖ mint akik megfeledkeztek

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ὅτι ἑκάστῳ θνητῷ εἵμαρται

ἀποθανεῖν

NB

Aacutelliacutetmaacutenyi szerkeszteacutesben azaz egy igei aacutelliacutetmaacuteny kiegeacutesziacuteteacutesekeacuteppen ahol a fordiacutetaacutesban a participiumboacutel aacutelliacutetmaacuteny az aacutelliacutetmaacutenyboacutel hataacuterozoacute lesz

a) Sajaacutetos aacutellapot leacutetezeacutes kifejezeacuteseacutere τυγχάνειν ndash veacuteletlenuumll toumlrteacutenetesen (lenni) διαγίγνεσθαι διατελεῖν διάγειν διαμένειν ndash folyamatosan (lenni) λανθάνειν ndash rejtőzve titkon eacuteszreveacutetlen (lenni) φαίνεσθαι φανερὸν εἶναι δῆλον εἶναι ndash nyilvaacutenvaloacute vilaacutegos (lenni) οἴχεσθαι ndash taacutevol (lenni) φθάνειν ndash előnyben (koraacutebban hamarabb lenni) ὑπάρχειν ndash elsőnek (lenni)

284

Igeragozaacutes

Fordiacutetaacutes

116 Klearchos akkor toumlrteacutenetesen a hadsorokat szemleacutelte



117 A helleacutenek heacutet napig folytonosan harcoltak



118 A szolga titkon szoumlkoumltt el uraacutetoacutel



119 A leacutelek nyilvaacutenvaloacutean halhatatlan Uacutegy tűnik hogy a leacutelek halhatatlan




120 Szeacutep magyar viteacutezek aranyos leventeacutek mind ellovagoltak (elmentek)




121 (Immaacuter messze) hajoacutezik


285

XXXI Participiumok

122 A helleacutenek hamarabb eacutertek a csuacutecsra mint az ellenseacuteg



123 Te tetteacutel rosszat előszoumlr ellenuumlnk


124 Nem tudnaacuted tuacutel hamar mondani mondd meg nekem gyorsan



125 Vix dixerat cum omnes riserunt



NB

b) kitartani kibiacuterni ndash ἀνέχεσθαι καρτερεῖν ὑπομένειν elfaacuteradni lemondani valamiről ndash κάμνειν ἀπαγορεύειν abbahagyni ndash παύεσθαι λήγειν

Fordiacutetaacutes

126 Ki biacuternaacute ki ha ilyeneket hall


127 Ne faacutesulj el ha joacute embert segiacutetesz



286

Igeragozaacutes

128 A spaacutertaiak nem hagytak foumll a vaacuterosok zaklataacutesaacuteval



NB

c) joacutet helyes vagy igazsaacutegtalan dolgot tenni ndash εὖ ποιεῖν καλῶς ποιεῖν ἀδικεῖν ἁμαρτάνειν

foumlluumllmuacutelni elmaradni ndash νικᾶν κρατεῖν ἡττᾶσθαι

Fordiacutetaacutes

129 Igaztalanul kezdtek (ti) haacuteboruacutet


130 Helyes hogy eljoumlttetek


131 Proacutebaacuteljatok meg mindenkit feluumllmuacutelva joacutet tenni



NB

d) Eacuterzelmet kifejező igeacutekneacutel oumlruumllni ndash χαίρειν ἥδεσθαι megeleacutegedettnek lenni ndash ἀγαπᾶν eleacutegedetlennek lenni meacuteltatlankodni ndash ἀγανακτεῖν ἄχθεσθαι χαλεπῶς φέρειν haragudni ndash ὀργίζεσθαι faacutejlalni ndash λυπεῖσθαι ἀλγεῖν megbaacutenni ndash μεταμέλεσθαι szeacutegyenkezni ndash αἰσχύνεσθαι

287

XXXI Participiumok

Fordiacutetaacutes

132 Az istenek oumlrvendeznek ha tisztelik őket az emberek



133 Pharnabadzos nehezen viselte hogy megfosztottaacutek Aiolistoacutel



134 Az emberek jobban haragszanak ha igazsaacutegtalansaacuteg eacuteri őket mint (amikor) erőszak



135 A dereacutek emberek oumlruumllnek ha a haza feacutenyre deruumll (a hazaacutenak joacutel megy a dolga)



136 Az atheacuteniak nehezteltek a spaacutertaiakra amieacutert felbontottaacutek a fegyverszuumlnetet



NB

e) A tudomaacutesulveacutetelt jelentő igeacutekneacutel laacutetni ndash ὁρᾶν hallani ndash ἀκούειν megtudni ndash πυνθάνεσθαι eacuteszrevenni ndash αἰσθάνεσθαι μανθάνειν

288

Igeragozaacutes

talaacutelni felfedni tetten eacuterni ndash εὑρίσκειν καταλαμβάνειν φωρᾶν felismerni ndash γιγνώσκειν tudni nem tudni ndash εἰδέναι ἐπίστασθαι ἀγνοεῖν emleacutekezni megfeledkezni ndash μιμνήσκεσθαι μεμνῆσθαι ἐπιλανθάνεσθαι

Fordiacutetaacutes

137 Laacutetjaacutetok hogy az aacuteruloacute becsapott titeket



138 Nagy Saacutendor belaacutetta hogy a folyoacuten nem keacutepes aacutetkelni



139 Emleacutekezz hogy ember vagy


140 Az őroumlkről eacuteszrevetteacutek hogy egymaacutessal beszeacutelgetnek



141 Eacuterzeacutekelem (eacuteszreveszem) hogy bevaacutedoltak



142 Tudom hogy az emberek halandoacutek


289

XXXI Participiumok

143 Laacutetom hogy a haacuteboruacute sok nyomoruacutesaacuteg oka lett



144 A helleacutenek megtudtaacutek hogy Kyros halott



145 Rajtakaptam a feleseacutegemet amint fl angaacutelt



NB

f) Az eacuteszreveveacutes műveltető igeacuteineacutel mutatni kimutatni bebizonyiacutetani ndash δεικνύναι ἀποδεικνύναι φαίνειν valamit csinaacuteltatni ndash ποεῖν megcaacutefolni ndash ἐλέγχειν ἐξελέγχειν jelenteni ndash ἀγγέλλειν

Fordiacutetaacutes

146 Roumlgvest raacutetok fogjaacutek bizonyiacutetani hogy hazugok vagytok



147 Hiacuteruumll hoztaacutek hogy a kiraacutely halott



290

Igeragozaacutes

148 Be fogom bizonyiacutetani hogy ő aacutethaacutegja a toumlrveacutenyeket



149 A koumlltők az isteneket beszeacuteltetik az emberekkel



150 A lovas jelentette hogy az ellenseacuteg koumlzeledik



291

A Aacute

a az neacutevelő ὁ ἡ τόad δίδωμιahogy ὡς adv eacutes ksz ὥσπερ advahol οὗ ὅπου adv ahonnan ἔνθεν advAiolis ἡ Αἰολίς -ίδοςAischylos ὁ Αἰσχύλος -ουajaacutendeacutek τὸ δῶρον -ουakar βούλομαι P θέλω ἐθέλω mit akar

veluumlnk τί βούλεται ἡμῖν χρῆσθαιakarata elleneacutere cselekvő ἄκων -ουσα -ονakaroacutedzik (vkinek tenni valamit) θέλω

ἐθέλωaki ami ὅς ἥ ὅaki ami csak ὅστις ἥτις ὅ τιakkor akkoriban τότε advalak τὸ εἶδος -εος alakul φύω uacutegy alakultak a koumlruumllmeacutenyek

τοιαῦτα πέφυκε τὰ πράγματα alant fekvő καθήμενος 3aacuteldozik θύω

alig(hogy) hellip amint οὐ φθάνω + καί v καὶ εὐθύςhellip

aligha οὐκ ἄν (+ opt)alighanem ἄν (+ opt)alkalmas χρήσιμος 3 alkalom ὁ καιρός -οῦaacutell ἕστηκα aacutell vhogy a dolog ἔχει az uumlgyek

joacutel aacutellnak τὰ πράγματα εὖ διάκειται vkihez aacutell (= paacutertjaacutera aacutell vkinek) γίγνομαι M μετά + gen vki mellett aacutell (= segiacutet vkit) παρίστημι + dat

aacutellamforma ἡ πολιτεία -αςaacutelliacutet (hajoacutet katonaacutet hadsereget) παρέχω

(emleacutekoszlopot) ἵστημι aacutellomaacutes ὁ σταθμός -οῦaacutelmaacuteban (= alvaacutes koumlzben) καθεύδων pt alszik καθεύδωaacuteltal (P kifejezeacutesben) ὑπό praep gen aluszeacutekony vki (igeacutevel) καταδαρθάνωalvezeacuter ὁ λοχαγός -οῦalvilaacuteg (= Hadeacutes [haacuteza]) Ἅιδουama(z) az mut nm ἐκεῖνος -η -ο οὗτος

αὕτη τοῦτο

Fordiacutetaacutesi segeacutedletMagyarndashoacutegoumlroumlg szoacuteszedet

(Oumlsszeaacutelliacutetotta Szaboacute Edit Zsuzsanna)

A szoacuteszedet egyes lemmaacutei a gyakorlatokban előforduloacute (olykor sajaacutetos) magyar megfelelteteacutesekhez eacutes jelenteacutesekhez igazodnak hogy a megoldaacutesokhoz egyszeri gyors segeacutedletet biztosiacutetsanak A gyűjtemeacuteny oumlsszeaacutelliacutetaacutesa soraacuten nem az volt a ceacutelunk hogy aacuteltalaacutenos az bdquoalapszoacutekincsetrdquo (a szavak alapjelenteacutese szerint) tuumlrkoumlző magyarndashoacutegoumlroumlg segeacutedeszkoumlzt aacutelliacutetsunk oumlssze [Az egyetlen olykor keveacutesseacute klasszikus nyelvi alakokat feltuumlntető magyarndashoacutegoumlroumlg szoacutetaacuter Leacutevay Istvaacuten Vida Aladaacuter Magyarndashgoumlroumlg szoacutetaacuter Főgymnasiumok hasznaacutelataacutera Budapest 19023] Mindazonaacuteltal a gyakorlatok egyedi nyelvhasznaacutelataacutehoz keacutepest a koumlrrel jeloumllt lemmaacutek toumlbbletet jelentenek amelyek Maywald Joacutezsef Goumlroumlg gyakorloacute- eacutes olvasoacutekoumlnyv Gimnaacuteziumi hasznaacutelatra II reacutesz Szemelveacutenyek Xenophon s a goumlroumlg liacuterikusok műveiből Budapest 19064 172ndash180 oldalairoacutel szaacutermaznak

292

Fordiacutetaacutesi segeacutedlet

amely ὅς ἥ ὅ (plur gen ὧν)amennyi ὅσος 3 annyivalhellip amennyivelhellip

τοσούτῳ ὅσῳ amerre ᾗ advami ὅς ἥ ὅ (plur gen ὧν) amiről περὶ ὧνamikor ὅτε ksz ὅταν ksz (+ coni)amilyen οἷος -α -ον amilyen ember οἷος

πέφυκε(ν)amint (= ahogyan) ὡς adv amint csak biacuter

ὅσον δύναμαι P (= mihelyt) εὐθύς adv

amioacuteta ἐξ οὗ ἀφrsquo οὗ (ti χρόνου)Antonius ὁ Ἀντώνιος -ουanya ἡ μήτηρ μητρόςannyi τοσοῦτος -αύτη -οῦτο annyivalhellip

amennyivelhellip τοσούτῳ ὅσῳannyira οὕτω(ς) advapa ὁ πατήρ πατρός apaacutemtoacutel παρὰ τοῦ

ἐμοῦ πατρόςAphroditeacute ἡ Ἀφροδίτη -ηςApolloacuten ὁ Ἀπόλλων -ωνος Apolloacutenra μὰ

τὸν Ἀπόλλωarany (adi) χρυσοῦς -ῆ -οῦνarany (subst) ὁ χρυσός -οῦ τὸ χρυσίον

-ουaranyos (= aranydiacuteszes) χρυσήρης 2aacuternyeacutekos εὔσκιος 2 aacuterok ἡ τάφρος -ουarra ταύτῃ adv hol erre hol arra ἄλλοτε

ἄλλῃ advArtaxerxeacutes ὁ Ἀρταξέρξης -ου aacuterulaacutes ἡ προδοσία -αςaacuteruloacute ὁ προδότης -ουasszony ἡ γυνή γυναικός egy asszony μία

τις γυνήaacutetad δίδωμι παραδίδωμι akinek dat

amit acc nem szabad aacutetadnom οὐ παραδοτέον ἐστίν ἐμοί (amit v akit acc akinek dat)

aacutetenged ἐπιτρέπωaacutethaacutegja a toumlrveacutenyeket παρανομέωAtheacuten αἱ Ἀθῆναι -ῶνatheacuteni Ἀθηναῖος 3 az atheacuteniak οἱ

Ἀθηναῖοι

aacutethidal (γεφύρᾳ) ζεύγνυμιaacutetkel διαβαίνω aacutetkel a folyoacuten διαβαίνω τὸν

ποταμόν aacutetmegy vmin διέρχομαι M + acc aacutetszoumlkik vkihez προστρέχω + datAttika ἡ Ἀττική -ῆς (ti γῆ)atya ὁ πατήρ πατρόςaz a neacutevelő ὁ ἡ τόaz ama(z) mut nm οὗτος αὕτη τοῦτο

ἐκεῖνος -η -ο az (= ő) αὐτός -ή -ό azeacutert (= azon okboacutel) διὰ τοῦτο azeacutert hogy ὡς ksz ἵνα ksz ὅπως ksz azonban ἀλλά ksz δέ kszazonmoacuted οὕτως advazonnal εὐθύς adv αὐτίκα adv azutaacuten εἶτα adv ἔπειτα advAacutezsia ἡ Ἀσία -ας

B

-ba -be εἰς praep acc ἐς praep acc (ioacuten) ἐπί praep gen

badarsaacuteg ἡ ἀτοπία -αςbaj τὸ κακόν -οῦ baja esik πάσχω τι baja

lesz ἔσται μοι κακάbaacutejos χαρίεις -ίεσσα -ίεν bal εὐώνυμος 2 balszaacuterny τὸ εὐώνυμον (κέρας)balveacutegzetű κακοδαίμων 2 gen -ονος baacutemulva κεχηνώς -ότος (χάσκω-boacutel)-ban -ben ἐν praep dat baacutenaacutesmoacutedban reacuteszesuumll διατίθεμαι P

akitől ὑπό + gen baacutenik vkivel διατίθημι + acc baacutentaacutesa baacutentoacutedaacutesa van vkitől κακόν τι

πάσχω ὑπό + genbaacuter (= aacutembaacuter) καίπερ kszbaacuter (oacutehajtoacute eacutertelemben) l baacutercsak baacuter

sohasehellip μὴ ὤφελον (+ inf)baacuteraacuteny ὁἡ ἀρήν ἀρνόςbaraacutet ὁ φίλος -ου baraacutetsaacuteg ἡ φιλία -ας baraacutetsaacutegot koumlt

φιλίαν συγκεράννυμαι M akivel πρός + acc

293

Magyarndashoacutegoumlroumlg szoacuteszedet

baraacutetsaacutegos viseletet tanuacutesiacutet ὡς φίλος προσφέρομαι P aki iraacutent dat

barbaacuter (adi) βάρβαρος 2 βαρβαρικός 3barbaacuter (subst) ὁ βάρβαρος -ουbaacutercsak (εἰ γὰρ) ὤφελον (+ inf) εἴθε interi barom (igaacutes) τὸ ὑποζύγιον -ουbaacutetor (igeacutevel) θαρρέω baacutetorsaacuteg (biztataacutes)

θάρρει baacutetoriacutet ἐπιῤῥώννυμιbaacutetorsaacuteg ἡ ἀνδρεία -ας ὁ θυμός -οῦ baacutetorsaacutegosan (= biztonsaacutegban) ἀσφαλῶς

adv baacutetran ἀνδρείως adv baacutetyja vkinek ὁ ἀδελφός -οῦbebizonyiacutet ἐλέγχωbecsap ἐξαπατάωbecsuumll τιμάωbecsuumllet ἡ τιμή -ῆςbehajoacutezik (kikoumltőbe) πλέω ahova εἰς + acc behint στρώννυμι στόρνυμι amit acc

amivel dat bejaacuterat ἡ εἰσβολή -ῆςbeacuteke ἡ εἰρήνη -ης bekeriacutet κυκλόωbelaacutet (vmit) γιγνώσκω belefaacuterad ἀπαγορεύω amibe pt

belefaacuterad a fegyverviveacutesbe ἀπαγορεύω τὰ ὅπλα φέρων

beleleacutep ἐμβαίνω amibe datbeluumll (időben pl tiacutez napon beluumll) = gen bemegy εἴσειμι (lt ἰέναι) εἰσβαίνω

εἰσέρχομαι M ahova amibe εἴς + accbemutataacutes ἡ ἀπόδειξις -εωςbenned ἐν σοίbennem ἐν ἐμοί bent van ἔνειμι (lt εἶναι)beacuter ὁ μισθός -οῦbeszeacuted ὁ λόγος -ουbeszeacutel λέγω εἶπον (ao) εἴρωbeszeacutelget διαλέγομαι M akivel datbeszeacuteltet vkit διαλεγόμενον (pt acc)

ποιέω akit acc betoumlr (= berohan) εἰσπίπτω εἴς + accbevaacutedoljaacutek εἰς κατηγορίας ἐμπίπτω

beveacutegez vmit τέλος ἐπιτίθημι + dat beveszik (= elesik) ἁλίσκομαι Pbevonul εἴσειμι (lt ἰέναι) εἴς + acc

εἰσέρχομαι Mbiacuter (= birtokol) ἔχω biacuter (= keacutepes vmire) δύναμαι Pbiacuteroacute ὁ κριτής -οῦ ὁ δικαστής -οῦ a biacuteraacutek

οἱ δικασταί -ῶνbirodalom ἡ ἀρχή -ῆς bizalmatlankodik vkiben ἀπιστέω + dat bizalom ἡ πίστις -εωςbiztonsaacuteg ἡ ἀσφάλεια -ας biztonsaacutegban

van ἀσφαλής 2 εἰμι biztonsaacutegot nyuacutejt vkinek ἀσφάλειαν παρέχω + dat

biztos βέβαιος 2 v 3biztosan βεβαίως bocsaacutenat ἡ συγγνώμη -ης boioacutetiai Βοιώτιος 3-boacutel -ből ἐκ (ἐξ) praep genboldog εὐδαίμων 2 gen -ονος

(= megboldogult) μάκαρ gen -αρος adi m f ep koumllt

boldogul εὐδαιμονέωbor ὁ οἶνος -ου bosszankodik ἄχθομαι P amin v ami

miatt (ἐπί +) dat bosszuacutet aacutell τίνομαι M akin acc amieacutert

genboumllcs (adi) σοφός 3boumllcs (subst) ὁ σοφός -οῦboumllcsen σοφῶς advboumllcsesseacuteg ἡ σοφία -αςbronz (adi) χάλκεος 3 contr χαλκοῦς -ῆ

-οῦνbronz (subst) ὁ χαλκός -οῦ bujtogat παροξύνω bujtogataacutesaacutera

(vkinek) παροξύνοντος (τινός) bukkan vmire ἐντυγχάνω + datbűnoumls (adi) κακός 3bűnoumls dolgok τὰ κακά -ῶνbuumlnteteacutes ἡ δίκη -ης ἡ ζημία -ας buumlnteteacutest

meacuter vkire δίκην ἐπιτίθημι + dat

294


Cs

csak μόνον adv csakhamar αὐτίκα adv εὐθύς advcsakis μόνον adv csaknem παρὰ μικρόν ὀλίγου δεῖν csalaacuted ἡ οἰκία -ας τὸ γένος -ους csapat ὁ λόχος -ου csapataacuteval σὺν τοῖς

ἑαυτοῦcsata ἡ μάχη -ης csataacutera kel vkivel μάχην

συνάπτω + dat εἰς χεῖρας εἶμι + dat csatasor ἡ φάλαγξ -αγγος csel ὁ δόλος -ου csellel δόλῳ advcsereacutebe ἀντί praep gencsinaacutel ποιέωcsodaacutel θαυμάζω ἄγαμαι M akit acc

amieacutert gencsont τὸ ὀστέον -ου contr τὸ ὀστοῦνcsuacutecs τὸ ἄκρον -ουcsuacutefos αἰσχρός 3

D

dal dalkoumllteacuteszet τὸ μέλος -εοςDareios ὁ Δαρεῖος -ουde ἀλλά ksz δέ ksz de nem ἀλλrsquo οὐ οὐδέ

ksz deacutel (a nap koumlzepe eacutes az eacutegtaacutej is) ἡ

μεσημβρία -αςdeacutemon ὁἡ δαίμων -ονος dereglye τὸ πλοῖον -ουdereacutek (adi) χρηστός 3 (koumllt) ἐσθλός 3dereacutek ember ὁ ἀγαθός -οῦdiaacutek ὁ μαθητής -οῦdicseacuter ἐπαινέω dicseacuteret ὁ ἔπαινος -ουdiacutej τὸ ἆθλονDikaiarchos ὁ Δικαίαρχος -ουdob dobaacutel βάλλωdolog (= taacutergy uumlgy) τὸ χρῆμα -ατος (=

tett uumlgy) τὸ πρᾶγμα -ατος gyakran puszta neacutevelő Kyros uumlgyei τὰ τοῦ Κύρου (= dolga sora vkinek) joacutel megy sora v joacutel van dolga εὖ πράττω

domb ὁ λόφος -ου ὁ γήλοφος -ουdoumlnt (= hataacuteroz) κρίνω amiről περί + gen

E Eacute

ebeacuted τὸ ἄριστον -ου (tulajdonkeacuteppen maacutesodik reggeli deacuteltaacutejban a főeacutetkezeacutes a cena = τὸ δεῖπνον -οῦ estefeleacute volt)

eddig is καὶ μέχρι τοῦδεeacutedes ἡδύς -εῖα -ύ (= kedves) γλυκύς -εῖα

-ύeacutedesanya ἡ μήτηρ μητρός eacutedesanyaacutem

(voc) γλυκεῖα μῆτερegeacuter ὁ μῦς μυόςegeacutesz πᾶς πᾶσα πᾶν ἅπας σύμπαςegy (szaacutemn) εἷς μία ἕν egy eacutes ugyanaz

(itt) μία καὶ αὑτή (ἡ αὐτή)egy (= egyvalaki egyvalami) τὶς τὶ sim egyebek τὰ ἄλλαegyeduralom ἡ μοναρχία -ας egyeduumll(i) μόνος 3egyesekhellip maacutesokhellip οἱ μέν οἱ δέegyfajta τὶς τὶ simegyik ἕτερος 3 (toumlbbny neacutevelővel) egyik

sem οὐδέτερος 3egyikhellip maacutesikhellip (toumlbbny neacutevelővel) ὁἡ

τό μένhellip ὁἡτό δέEgyiptom ἡ Αἴγυπτος -ουegykor(i) ποτέ sim advegykor(on) (= előbb koraacutebban) πρίν adv

πρότερον advegymaacutest ἀλλήλους (gen -ων dat -οις) egyszer (= valaha hajdan v majdan) ποτέ

sim advegyszerre ἅμα advegyszersmind ἅμα advegyszerű ἁπλόος -όη -όον contr ἁπλοῦς

-ῆ -οῦνegyszerűen ἁπλῶς adv csak ilyen

egyszerűen ἁπλῶς οὕτως adv egyuacutettal ἅμα adv egyuumltt σύν praep dat egyuumltt felmegy vkivel συναναβαίνω +

dat

295


egyuumltt harcol vkivel συστρατεύομαι M + dat

egyuumltt megy vkivel συμπορεύομαι P + dat

egyuumlttműkoumldő συνεργός 2egyuumltt van vkivel σύνειμι (lt εἶναι) + dateacutej eacutejszaka ἡ νύξ νυκτόςeacutejszaka (időhat) νυκτός ekkor ἔνθα adv ἐνταῦθα adv τότε adv

ekkor haacutet ἔνθα δή ekoumlzben ἐν τούτῳeacutel (= leacutetezik) βιόω ζάωeacutel vmivel (= hasznaacutel vmit) χράομαι M +

dat elad πιπράσκωelaacuterul προδίδωμι elbeszeacutel λέγω φημί elbocsaacutet ἀφίημι elboacutediacutet μεθύσκωeleacutebe helyez vminek vmit προπάροιθε(ν)

τίθημι aminek gen amit accelefaacutent ὁ ἐλέφας -αντοςeleacuteg elegendő ἱκανός 3 elegen vannak

ἱκανοί 3 ἐσμενeleacutegteacutetel ἡ τιμωρία -ας eleacute leacutep παρίσταμαι P + dat eacutelelmiszer τὰ ἐπιτήδεια -ωνelem (= ősanyag) τὸ στοιχεῖον -ου eacuteleacuten aacutell ἐφέστηκα eacuteleacutere aacutell ἐφίσταμαι M (ao ἐπέστην)

aminek dat eleacuterkezik vhova ἀφικνέομαι M ἐπί + accelesik πίπτω (= elfoglaljaacutek) αἱρέομαι P

(= meghal) ἀποθνῄσκωeacutelet ὁ βίος -ου eacuteleteacuteben παρὰ βίον joacute eacutelete

lesz κτάομαι M βίον καλόν eacuteletveszeacutelyben forog κινδυνεύω

ἀποθανεῖν elfaacuterad κάμνω amiben ptelfaacutesul (= belefaacuterad vmibe) ἀποκάμνω

amiben pt v inf v accelfeledkezik (= nem emleacutekszik) ἀμνήμων 2

(gen -ονος) εἰμί amiről gen elfelejt vmit ἐπιλανθάνομαι M + gen

elfog καταλαμβάνω συλλαμβάνω (aacutetv) elfog a feacutelelem vkit φόβος λαμβάνει + acc (aacutetv) elfogja vmi ἁλίσκομαι P ami dat pl elfog az esztelenseacuteg vkit ἁλίσκομαι P ἀνοίᾳ

elfogad δέχομαι M elfogva tart κατέχω elfut ἀποδιδράσκω akitől acc ἀποτρέχωelhagy καταλείπω ἐκλείπω λείπωelhallgat σιωπάω elindul ἀναζεύγνυμι elinteacutez διατίθημιelismereacutes ἡ τιμή -ῆς eliacuteteacutelteteacutes ἡ κατάγνωσις -εωςeljoumln ἀφικνέομαι M elkedvetlenedik ἄθυμος 2 γίγνομαι Melkuumlld πέμπωellen ἐπί praep acc πρός praep acc ellene megy ἔπειμί (lt ἰέναι) akinek dat ellenpaacuterti ὁ ἀντιστασιώτης -ουellenseacuteg (= hostis) ὁ πολέμιος -ου (plur

is) (= inimicus) ὁ ἐχθρός -οῦellenseacuteges πολέμιος 3 ellenseacuteges eacuterzuumllet ἡ ἔχθρα -ας ellenseacuteges indulattal van vki iraacutent

ἐχθρῶς διάκειμαι M πρός + accellovagol ἀφιππεύω (lovon) elmegy

οἴχομαι ἐλαύνων ptelmegy μεθίσταμαι M ἄπειμι (lt ἰέναι)

ἔρχομαι M ἀπέρχομαι εἶμι ἐλαύνων pt οἴχομαι

elmenekuumll ἀποφεύγω ἀποίχομαι M φεύγων φεύγω

elmond λέγω φημί ἀγορεύωelmuacutelt dolgok (τὰ) πρὸ ἐόντα -ων (τὰ)

πρὸ ὄντα -ων előbb πρότερον adv előbb tesz vmit mint maacutes φθάνω τινὰ

ποιῶν τι előhiacutev προσκαλέομαι M παρακαλέομαι Melőnyomul προέρχομαι M προσέρχομαι

M ἀφικνέομαι M előremegy προβαίνω πρόειμι (lt ἰέναι)

προελαύνω

296


előrenyomul πρόειμι (lt ἰέναι) προέρχομαι M προελαύνω

előre tud πρόοιδα előrevonul προελαύνω előszoumlr (= mint első) πρῶτος 3előszoumlr (előbb) tesz vmit ὑπάρχω + pt előszoumlr ugyan ndash utoacutebb pedig πρῶτον μέν

ndash ὕστερον δέ előtt πρό praep gen ismeretlen előtte

ἀγνοέω λανθάνει μεelpusztiacutet διαφθείρωelpusztul διαφθείρομαι Pelső πρῶτος 3 elsuumlllyeszt ὑποδύω (ao ὑπέδυσα) elszalad ἀποτρέχω elszalaszt ἀφίημι elszeacuteled διασκεδάννυμαι Pelszoumlkik ἀποδιδράσκω akitől acc eltesz laacuteb aloacutel vkit ἐκποδὼν adv ποιέομαι

M + acc eltoumllt ἐμπίπλημι el van telve

ἐμπέπλησμαι amivel genelutasiacutet ἀφίημι ἀπωθέω elutasiacutet elűz

magaacutetoacutel ἀπωθέομαι M elvaacutegja az uacutetjaacutet vkinek ὑποτέμνω τὴν

ὁδόν akinek dat elvaacutegtat ἀπελαύνωelvesz (= begyűjt magaacutenak) κομίζομαι Melveacutesz (= meghal) ἀποθνῄσκω

(= toumlnkremegy) ἀπόλλυμαι M (pf ἀπόλωλα)

elveszejt (= toumlnkretesz) ἀπόλλυμιelvesziacutet ἀποβάλλωelvet (magot) τίθημιeacutelvez vmit ἀπολαύω + gen elvonul ἀπάγωember ὁ ἄνθρωπος -ου ὁ ἀνήρ ἀνδρός

emberek (voc) ἄνδρες (= koumlzember) ὁ ἰδιώτης -ου (= valaki) τὶς sim

emberszerető φιλάνθρωπος 2 emeacuteszt (= gyoumltoumlr kiacutenoz) δάκνωemleacutekező μνήμων 2 gen -ονος amire gen emleacutekeztet ἀναμιμνῄσκω akit acc

amire acc

emleacutekoszlop τὸ μνῆμα -ατοςemleacutekszik μιμνῄσκομαι MEmpedokleacutes ὁ Ἐμπεδοκλῆς -έουςeacuten ἐγώ eacuten (legalaacutebbis v bizony) ἔγωγε

az eacuten hellip-m ἐμός 3 nem (bizrsquo) eacuten ἐγὼ μὲν οὔ

eacutenekel ᾄδωengedelmeskedik πείθομαι Mengem ἐμέ μέ ennek előtte ἐν τῷ ἔμπροσθεν χρόνῳenyeacutem az eacuten hellip-m ἐμός 3eposz τὸ ἔπος -εος eacuteppen joacutekor ἐν καιρῷ eacuteppen tesz v esetleg tesz vmit τυγχάνω

ποιῶν τιeacuter vmit ἰσχύωeacuterdemel vmit (= meacuteltoacute vmire) ἄξιος 3

amit genereacuteny ἡ ἀρετή -ῆς eacuterkezik vhova ἥκω ἀφικνέομαι Merő ἡ ῥώμη -ης (= haderő katonai erő)

ἡ δύναμις -εωςerőfesziacuteteacutes ὁ πόνος -ουerős δυνατός 3 comp δυνατώτερος 3

κρείσσων 2 gen -ονος ἰσχυρός 3 comp ἰσχυρότερος 3

erősebbeacute tesz (= megerősiacutet) ἐπιῤῥώννυμιerőszak ἡ βία -ας erőszak eacuteri βιάζομαι P erőteljes lesz ἡβάσκωerre (= ebbe az iraacutenyba) τῇδε ταύτῃ hol

erre hol arra ἄλλοτε ἄλλῃ adv erre (= ezutaacuten tkp ezek utaacuten) μετὰ ταῦτα-eacutert (csereacutebe) ἀντί praep gen (eacuterdekeacuteben)

πρό praep gen (miatt) διά praep acc (veacutedelmeacuteben) ὑπέρ praep gen

eacutert vmit v vmihez ἐπίσταμαι + acceacutertelem ὁ νόος -ου att contr ὁ νοῦς -οῦeacutertelmes σοφός 3 eacutertesuumll vmiről πυνθάνομαι M + acceacuterzeacutekel αἰσθάνομαι Meacutes καί ksz eacutes nem οὐδέ kszesik (az eső) ὕει imperseskuuml ὁ ὅρκος -ου eacuteszak ὁ βοῤῥᾶς -ᾶ

297


eszeacutebe jut παρίσταται akinek dateszik ἐσθίω δειπνέω eacuteszre nem veacuteve vkitől tesz vmit λανθάνω

τινὰ ποιῶν τιeacuteszrevesz (= eacuterzeacutekel) αἰσθάνομαι M

(= meglaacutet) ὁράω esztelenseacuteg ἡ ἄνοια -ας ἡ ἀνοία -ας

(oacuteatt) eacutetlen οὐδὲν ἐσθίων ptetruszk Τυρρηνός gen -οῦ adi m az

etruszkok οἱ Τυρρηνοί ettől fogva τὸ ἀπὸ τούτουEurybiadeacutes ὁ Εὐρυβιάδης -ουeacutev ὁ ἐνιαυτός -οῦ τὸ ἔτος εοςeacuteves eacutevesen hellip ἔτη γεγονώςez emez οὗτος αὕτη τοῦτο (a megelőző)

ὅδε ἥδε τόδε (a koumlvetkező) ezt is καὶ τόδε

ezalatt ἐν τούτῳ ezentuacutel ὕστερον adv ezeacutert (= ez okboacutel) διὰ τοῦτοez itt (raacutemutatva) ὅδε ἥδε τόδε ez pedig ὁ δέ ἡ δέ τὸ δέ ezutaacuten μετὰ ταῦταez viszont ὅδε ἥδε τόδε

F

faj τὸ γένος -εος falu ἡ κώμη -ης faacuterad κάμνω amiben ptfaacuteradozik μοχθέωfarkas ὁ λύκος -ουfecske ἡ χελιδών -όνος fegyver τὸ ὅπλον -ουfegyverszuumlnet αἱ σπονδαί -ῶν fej ἡ κεφαλή -ῆς fejedelmileg μεγαλοπρεπῶς adv fekete μέλας μέλαινα μέλαν fekszik κεῖμαι Mfeacutel φοβέομαι M δέδια (pf δείδω-boacutel)

akitől amitől acc feacutel hogy φοβέομαι μή feacutelni lehet hogyhellip κίνδυνός ἐστι μή

felaacutell ἀνίστημι A intr felaacutelliacutet καθίστημι felbiacuteztatva ἐγκέλευστος 2felbont λύω feleacute ἐπί praep acc πρός praep acc feleacuteget κατακαίω felel ἀποκρίνομαι M feacutelelem ὁ φόβος -ου feacutelelem fog el vkit

φόβος λαμβάνει + acc feacutelelem szaacutell meg vkit φόβος εἰσέρχεται M + acc

feleacutepiacutet (hidat) πήγνυμι (γέφυραν)feleseacuteg ἡ γυνή γυναικός feleseacuteguumll ad

ἐκδίδωμι feleseacuteguumll vesz γαμέωfelfeleacute ἄνω adv felgyuacutejt ἐμπίπρημιfelhagy vmivel παύομαι M amivel pt felhasznaacutel (minden moacutedot) ἀναλίσκω

(πάντα τρόπον)felismer γιγνώσκωfeacutelisten ὁ ἡμίθεος -ου ὁ ἥρως -ωος felkap ἀναλαμβάνω felkel ἀνίσταμαι M (2 ao ἀνέστην)felkerekedik ἀφορμάομαι Pfelkeacuteszuumll παρασκευάζομαι M (= feloumlvezi

magaacutet) ζώννυμαι M felkuumlld πέμπω ἀναπέμπω fellaacutezad ἀνίσταμαι M (2 ao ἀνέστην) felmegy ἄνειμι (lt ἰέναι) ἀναβαίνω felnyargal ἐλαύνω feloszt διαιρέω feloszt vmit neacutegy reacuteszre

διαιρέω + acc τέτταρα μέρη felől (-roacutel -ről) περί praep genfelszabadiacutet λύωfelszed ἀναιρέω felszoacuteliacutet κελεύω + acc c inf felszoacuteliacutetaacutesaacute-

ra (vkinek) κελεύοντος (τινός) feltartoacuteztat vkit vmiben ἐπέχω + acc

amiben gen feltesz (= felteacutetelez) ὑπολαμβάνω feltuumlntet ἐπιδείκνυμι feluumll vmin ὑπέρ praep genfeluumllmuacutel νικάω felvezet ἀνάγω ἀναβιβάζωfelvonul ἀναβαίνω πρόσειμι (lt ἰέναι)

298


προσέρχομαι M fenntart (= taacuteplaacutel) τρέφω fentebb ἐν τοῖς ἐπάνω advfeacuteny τὸ φῶς φωτός τὸ φάος -εος fenyeget (= foumlloumltte fuumlgg) ἐπικρέμαμαι P

akit datfenyegető veszeacutely ὁ ὑπάρχων pt κίνδυνος

(-ου) ὁ κίνδυνος (-ου) ἐπικρεμασθείς pt

feacutenyes λαμπρός 2feacuterfi ὁ ἀνήρ ἀνδρός feacuterfi korban ἀνὴρ ὤν

ptfeacuterj ὁ ἀνήρ ἀνδρόςfi atal νέος 3 comp νεώτερος 3fi uacute (= fi a vkinek) ὁ υἱός -οῦ (= gyermeke

vkinek) ὁ παῖς παιδός (voc) παῖ (= ifj uacute) ὁ νεανίας -ου (megszoacuteliacutetaacutes) νεανία

fi veacuter ὁ ἀδελφός -οῦ fi zet ἀποδίδωμι ἀποτίνωfl angaacutel (= seacutetaacutelgat) περιπατέωfog (subst) ὁ ὀδούς ὀδόντος fog λαμβάνωfohaacuteszkodik vkihez εὔχομαι M + datfolyoacute ὁ ποταμός -οῦfolytonosan tesz vmit διατελέω

διαγίγνομαι M ποιῶν τιfordul (vmerre) τρέπομαι M intr amire v

amelyik iraacutenyba accforraacutes ἡ κρήνη -ης fosztogat ἁρπάζω διαρπάζωfoumlld ἡ γῆ γῆςfoumlldműves ὁ γεωργός -οῦfoumlldoumlnfutoacute ὁ ἀλήτης -ουfukar φιλάργυρος 2fut φεύγω τρέχω (2 ao ἔδραμον) φέρομαι Pfuumll τὸ οὖς ὠτόςFuumlloumlp ὁ Φίλιππος -ου

G

gabona ὁ σῖτος -ου (plur τὰ σῖτα)gazdag εὐδαίμων 2 gen -ονος πλούσιος 3

a gazdagok οἱ πλούσιοι

gazdagsaacuteg ὁ ὄλβος -ου gondja van vmire μέλει μοι + gen v acc

ἐπιμελέομαι P + gen gondja van hogyhellip μέλει μοι v

ἐπιμελέομαι P ὅπως ksz + ind futgondol (= veacutel) οἴομαι M νομίζωgondol vkire (v gondolkodik vkiről)

φρονέω + gengondolat ἡ γνώμη -ης gondoskodik vmiről μέλει μοι + gen v

acc ἐπιμελέομαι P + gen gondtalanul ἠμελημένως advgonosz (adi) κακός 3gonosz (subst) ὁ κακός -οῦ gőg ἡ ὕβρις -εως gőgjeacutet megszuumlnteti

σβέννυμι τὴν ὕβριν akinek gengoumlroumlg (adi) Ἑλληνικός 3goumlroumlg (subst) ὁ Ἕλλην -ηνος a goumlroumlgoumlk

οἱ Ἕλληνες Goumlroumlgorszaacuteg ἡ Ἑλλάς -άδοςgoumlroumlgseacuteg οἱ Ἕλληνες

Gy

gyakorlat ἡ μελέτη -ης gyalog πεζῇ adv gyalogos ὁ πεζός -οῦgyalogsaacuteg ὁ πεζός -οῦ (ti στρατός) gyaniacutet ὑπολαμβάνω gyanuacute ἡ ὑποψία -ας gyanuacutet kelt vkiben

ὑποψίαν ἐνδίδωμι + datgyarmat ἡ ἀποικία -ας gyarmatosokat

kuumlld ki (= gyarmatot alapiacutet) ἀποικίαν ἐκπέμπω

gyaacuteszol πενθέωgyaacuteva δειλός 3gyengeacutelkedik ἀσθενέωgyerek gyermek ὁἡ παῖς παιδός τὸ

τέκνον -ουgyorsan ταχύ adv ταχέως adv comp

θᾶσσονgyoumlnyoumlr ἡ ἡδονή -ῆςgyőz győzedelmeskedik νικάωgyőzelem ἡ νίκη -ης ἡ τροπή -ῆς

299


győzelmet arat ἀναιρέομαι M τὴν νίκην (= diacutejat elvisz) φέρομαι M τὸ ἆθλον (= megfutamiacutet vkit) τροπὴν ποιέω + gen

győzelmi emleacutekoszlop τὸ μνῆμα -ατος gyűjt (= szervez) (sereget) συνίστημι

gyűjt magaacutenak συνίσταμαι M (ao συνεστησάμην)

gyűloumlletes vki előtt ἀπεχθάνομαι P + datgyuumlmoumllcs ὁ καρπός -οῦ

H

ha εἰ ksz (+ ind v opt) ἄν v ἐάν v ἤν (+ coni)

haacuteboruacute ὁ πόλεμος -ουhadakozik πολεμέωhaderő ἡ δύναμις -εως hadiszemle ἡ ἐξέτασις -εως hadjaacuterat ἡ στρατεία -αςHadrianus ὁ Ἁδριανός -οῦ hadsereg ἡ στρατιά -ᾶς τὸ στράτευμα

-ατοςhadsor ἡ τάξις -εωςhadvezeacuter ὁ στρατηγός -οῦ hagy (= enged) ἐάωhajoacute ἡ ναῦς νεώς (plur nom νῆες) τὸ

πλοῖον -ου a hajoacute toumlreacutest szenved ἡ ναῦς ῥήγνυται P v κατάγνυται P

hajoacutetoumlroumltt (tengeri csataacuteban) ὁ ἐκ τῆς ναυμαχίας

hajoacutezik πλέω οἴχομαι M πλέων pthal ὁ ἰχθῦς -ύος haacutela ἡ χάρις -ιτος nagy haacutela πολλὴ χάρις haladeacutektalanul οὐδὲν μελλήσαςhalaacutel ὁ θάνατος -ου halaacutelra iacuteteacutel θάνατον

κατακρίνω akit genhalandoacute θνητός 3haacutelaacutes vki iraacutent v vkinek χάριν ἀποδίδωμι

+ dat χάριν οἶδα + dat χάριν ἔχω + dat

halhatatlan ἀθάνατος 2halikarnassosi Ἁλικαρνασ(σ)εύς gen -έως

adi m

hall ἀκούω amit acc (lehet gen is) akit gen akitől παρά + gen amiről περί + gen hallja hogyhellip nem biztos eacutertesuumlleacutesneacutel acc c inf biztosnaacutel acc c pt

hallgat (= szoacutetlan) ἄφωνος 2 (εἰμί) σιγάωhallgat vmit ἀκούω + acc hallgat vkire

ἀκούω + genhallgatag ἄφωνος 2hallgataacutes ἡ σιγή -ῆςHalys (folyoacute) ὁ Ἅλυς -υοςhamarabb eacuter fel vhovaacute (= megelőz vkit)

φθάνω τινὰ ἀναβάς pthanem ἀλλά kszhangya ὁ μύρμηξ -ηκοςHannibal ὁ Ἀννίβας -ου-αhaacuteny πόσος -η -ον haacutenyan vagytok

πόσοι ἐστε harag ἡ ὀργή -ῆςharagszik ὀργίζομαι P harc ἡ μάχη -ης harcban legyőz vkit

μαχόμενος περιγίγνομαι M + gen harci kocsi τὸ ἅρμα -ατοςharcol vkivel μάχομαι M + dat harmadszor (τὸ) τρίτον adv harminc τριάκονταharmoacutenia ἡ ἁρμονία -αςhaacuterom τρεῖς τρία gen τριῶνhaacuteromszor τρίς advhasznaacutel vmit χράομαι M + dat hasznaacutel vkinek ὀνίνημι + acc hasznos χρήσιμος 3haszon τὸ κέρδος -εος haszna van v

hasznot huacutez vmiből ὀνίναμαι M (ἐκ v ἀπό) + gen hasznaacutera van συμφέρει akinek dat

-hat -het δύναμαι Phaacutet (= tehaacutet) οὖν adv eacutes ksz δέ kszhaacutet (keacuterdeacutest bevezető szoacute) ἆρα ἆρrsquohatalmas (= ekkora ily nagy) τοσοῦτος ὤν

τοσαύτη οὖσα τοσοῦτο(ν) ὄνhatalom (= erő) ἡ δύναμις -εως (=

hatalom) ἡ ἡγεμονία -ας haacuteta moumlgoumltt vkinek ὄπισθέν + gen

300


hataacuteroz γιγνώσκω δοκεῖ μοι + infhataacutertalan (= veacutegtelenuumll nagy) μακρός 3haacutetrahagy καταλείπω haacutetraacutel ἀναχάζω haacutetulroacutel ὄπισθεν advhavazik νίφει ὁ θεόςhaacutez ἡ οἰκία -ας ὁ οἶκος -ουhaza (subst) ἡ πατρίς -ίδοςhaza (= otthonaacuteba) οἴκαδε advhazafi φιλόπολις -ι gen -ιδοςhazudik ψεύδομαι Mhazug ψευδής 2 ψευδόμενος 3 pt hegy τὸ ὄρος -ουςHeleneacute ἡ Ἑλένη -ηςHellas ἡ Ἑλλάς -άδοςhelleacuten ὁ Ἕλλην -ηνος a helleacutenek οἱ

ἝλληνεςHelleacutespontos ὁ Ἑλλήσποντος -ου helyesel ἐπαινέωhelyesen εὖ advhelyett ὑπέρ praep genhelytartoacute ὁ σατράπης -ου helytartoacutesaacuteg ἡ σατραπεία -αςHeacutera ἡ Ἣρα -αςHeacuterakleacutes ὁ Ἡρακλῆς -έουςHermeacutes ὁ Ἑρμῆς -οῦHeacuterodotos ὁ Ἡρόδοτος -ουheacutet (szaacutemn) ἑπτά (οἱ αἱ τά) indeclhibaacutezik ἁμαρτάνω hiacuted ἡ γέφυρα -αςhiacuter ὁ μῦθος -ου az a hiacuter jaacuterja hogyhellip ἐστι

μῦθος ὡςhelliphiacuteruumll hoz hiacuteruumll visz ἀγγέλλω ἀπαγγέλλωhiacuterneacutev τὸ κλέος (sg eacutes plur csak nom eacutes acc)hiacuternoumlk ὁ κῆρυξ -υκος ὁἡ ἄγγελος -ου hisz (= veacutel) οἴομαι Mhisz vkinek πιστεύω + dat hiszen γάρ kszhitvaacuteny φαῦλος 3 ταπεινός 3 δυσγενής 2hiacutev (= hiacutevat rendel) vhovaacute κελεύω hiacutevat καλέωhogy ὅτι ksz azeacutert hogy ἵνα ksz ὡς ksz

ὅπως ksz hogy ne nehogy μή ἵνα μή (ki olyan) hogy nem (= aki nem) ὃς μή

hogy(an) πῶς hogy megy sorod πῶς πράττεις hogy vagy πῶς ἔχεις

hogyha ἐάν (+ coni) hogyne πῶς οὔ hol (= ahol) οὗ ὅπου adv ἔνθα advhol (= egyszer) hol erre hol arra ἄλλοτε

ἄλλῃ adv holttest ὁ νεκρός -οῦ τὸ σῶμα -ατοςHomeacuteros ὁ Ὅμηρος -ουhoacutenap ὁ μήν μηνόςhonnan πόθενhord περιφέρωhosszuacute (idő) πολύς πολλή πολύ gen

πολλοῦ πολλῆς πολλοῦhovaacute ποῖ fuumlggő keacuterdeacutesben ποῖ ὅποι-hoz -hez -houmlz πρός praep acc ἐπί praep

acchoz (= szaacutelliacutet) φέρωhoz (toumlrveacutenyt) τίθημιhoacutezik νιφίσκει (= νίφω = νείφω) hozzaacute megy πρόσειμι (lt ἰέναι) akihez

dat v πρός + acchoumllgy ἡ γυνή γυναικόςhős ὁ ἥρως -ωοςhull a hoacute νιφετὸς καταφέρεταιhuacutesz εἴκοσι(ν)huszadik εἰκοστός 3huszaacuter ὁ ἱππεύς -έωςhuszonkilenc εἰκοσιεννέαhuszonkilencedik = bdquohuszadik eacutes

kilencedikrdquohuacutez ἕλκω hű πιστός 3 akihez v aki iraacutent dat hűseacuteg ἡ πίστις -εως hűtlen ἄπιστος 2 hűtlenseacuteg ἡ ἀπιστία -αςHyrkaniai-tenger (= Kaspi-tenger) ἡ

Ὑρκανία -ας ἡ Ὑρκανίη θάλασσα

I Iacute

idaacuteig μέχρι ἐνταῦθαide δεῦρο advidegen ὁ ξένος -ου

301


ideje hogy ὥρα (ἐστίν) + inf ideje lennehellip ὥρα ἂν εἴηhellip

idő ὁ χρόνος -ου ἡ ὥρα -ας időt toumllt vkivel σύνειμι (lt εἶναι) + dat

idős γεραιός 3ifj uacute (adi) νέος 3 ifj an νέος ὤν ptigaz ἀληθής 2 δίκαιος 3igazsaacuteg ἡ ἀλήθεια -ας τὸ ἀληθές -έοςigazsaacutegtalan ἄδικος 2igazsaacutegtalansaacuteg eacuteri ἀδικέομαι P nagy

igazsaacutegtalansaacutegot szenved el σφόδρα ἀδικέομαι P

igaztalanul ἀδίκως adv igaztalanul tesz vmit ἀδικέω ποιῶν τι

iacutegeacuter ὑπισχνέομαι Miacutegy οὕτω(ς) advigyekszik (= akaroacutedzik) θέλωiacutejaacutesz ὁ τοξότης -ουilyen τοιοῦτος τοιαύτη τοιοῦτο(ν) ily moacutedon τούτῳ τῷ τρόπῳimaacutedsaacuteg ἡ εὐχή -ῆςind(iai) Ἰνδικός 3indul εἶμι (lt ἰέναι) ἀφορμάομαι Pinkaacutebb μᾶλλον adv innen ἐντεῦθεν advint (= fi gyelmeztet) νουθετέω inteacutezkedik βουλεύομαι M ami felől

πρός + accIoacutenia ἡ Ἰωνία -αςiacuter γράφω iraacutent πρός praep accirigyseacuteg ὁ φθόνος -ουiacuterott γεγραμμένος 3 ptis καί ksz is ndash is καίτέ ndash καί ezt is καὶ τόδε ismer οἶδα γιγνώσκω ismeretlen előtte ἀγνοέω τι (acc)

λανθάνει μέ τι (nom)ismeacutet πάλιν adv αὖθις advisten Isten ὁ θεός -οῦ iszik πίνωitt ἐνταῦθα adv ἐνθάδε advizzadsaacuteg ὁ ἱδρώς -ῶτος

J

jaacuter (= jaacuterkaacutel) περιπατέω jaacuter vhogyan πάσχω τιjavak τἀγαθά (= τὰ ἀγαθά) τὰ χρήματα

-ωνjelen (adi) παρεστώς -ῶσα ός ἐνεστώς

-ῶσα ός jelen dolgok τὰ ἐόντα (ep) -ων τὰ ὄντα -ων jelen koumlruumllmeacutenyek τὰ παρεστῶτα (πράγματα)

jelenleacuteteacuteben (vkinek) παρόντος (τινός)jelenlevő παρών -οῦσα -όν gen -όντος

-ούσης -όντοςjelent σημαίνω + dat (= jelenteacutest tesz)

vkinek ἀγγέλλω + dat ἀπαγγέλλω + dat

jelen van πάρειμι (lt εἶναι) nincs jelen ἄπειμι (lt εἶναι)

jelesen γενναίως advjellem τὸ ἦθος -εος ὁ τρόπος -ου (toumlbbny

plur)joacute (adi) ἀγαθός 3 (eacutelet) καλός 3 joacute

baraacutetsaacutegban van vkivel φιλικῶς διάκειμαι M πρός + acc joacute ember φίλος ἀνήρ joacutenak laacutet δοκεῖ μοι joacute szaacutendeacutek ἡ εὔνοια -ας joacute szuumlleteacutesű εὐγενής 2 joacute tettek τὰ δίκαια -ων joacutet tesz εὖ ποιέω comp l jobb

joacute (subst) (= a joacute dolgok javak) τὰ ἀγαθάjobb (= derekabb) ἀμείνων 2 gen -ονος

(= előnyoumlsebb) βελτίων 2 gen -ονος (= felette aacutelloacute vminek) κρείσσωνκρείττων 2 gen -ονος aminek gen jobbnak tart προαιρέομαι M

jobb (= jobbfelől leacutevő) δεξιός 3jobban μᾶλλον adv compjogtalansaacuteg ἡ ἀδικία -αςjoacuteindulatuacute εὔνους 2 aki iraacutent dat joacutekor ἐν καιρῷjoacutel εὖ adv καλῶς adv joacutel megy dolga v

sora εὖ πράττω joacutel van εὖ ἔχω joacutel van dolga εὖ πράττω

joacuteteacutetemeacuteny ἡ εὐεργεσία -αςjoacutezan eacuteltű σώφρων 2 gen -ονος

302


joumln ἔρχομαι M ἥκω πρόσειμι (lt ἰέναι)joumlvendő (adi) ἐσ(σ)όμενος 3 juttat μεταδίδωμι akinek dat amiből

gen

K

Kadmos ὁ Κάδμος -ουKalliadeacutes ὁ Καλλιάδης -ουKallias ὁ Καλλίας -ουkap λαμβάνω δέχομαι M (= oumlroumlkoumll)

παραλαμβάνω (= reacuteszesuumll vmiben) τυγχάνω + gen parancsot kap κελεύομαι P

kard τὸ ξίφος -εοςkarom ὁ ὄνυξ -υχος kaacuterpoacutetlaacutes ἡ ἀνταπόδοσις -εως kaszaacutes szekeacuter τὸ ἅρμα (-ατος)

δρεπανηφόρονkatona ὁ στρατιώτης -ουkedves φίλος 3 kedvesem kedveskeacutem

(voc) (ὦ) φίλτατε -η kegyetlen baacutenaacutesmoacutedban reacuteszesiacutet vkit

κακῶς διατίθημι + acc kegyetlen baacutenaacutesmoacutedban reacuteszesuumll vki

κακῶς διατίθεμαι Pkell χρή δεῖ (oportet) + (acc c) infkellett volna tennie vmit προαιρετέον ἦν

ποιεῖν τι akinek dat kelt remeacutenyt gyanuacutet ἐλπίδα ὑποψίαν

ἐντίθημι v ἐνδίδωμι akiben datkenyeacuter (= buacutezakenyeacuter) ὁ ἄρτος -ουkeacutenyszer ἡ ἀνάγκη -ης keacutep ἡ εἰκών -όνοςkeacutepes (vmit tenni) δύναμαι P nem keacutepes

ἀδύνατος 2 (εἰμί) + inf keacutepest vmihez πρός praep acc keacuter (= koumlvetel) αἰτέω akitől acc amit

acc δέομαι M akitől gen amit acc keacuter a maga szaacutemaacutera αἰτέομαι M amit acc akitől παρά + gen

keacuterdez ἐρωτάω ἔρομαι M (ao ἠρόμην) akit acc akitől acc amit acc

keres (= hajszol) διώκω

keacutereacutesekkel unszol vkit ἔγκειμαι M + datkereskedő ὁ ἔμπορος -ου keresztuumll διά praep gen keresztuumllvonul διελαύνωkerkyrai Κερκυραῖος 3 kerkyraiak οἱ

Κερκυραῖοι keruumll vmit φεύγω + acckeacutesik keacuteslekedik βραδύνω (= vonakodik

habozik) μέλλω (= időt veszteget) σχολὴν τίθημι

keacutesz (= hajlandoacute) ἕτοιμος 3 keacuteszakarva ἐπιτηδές adv keacutesziacutet ποιέω keacuteszseacuteges πρόθυμος 2 keacuteszuumll tenni vmit μέλλω ποιήσειν τιkeacutet δύο gen δυοῖνkeacutetezer δισχίλιοι -αι -α keacutetszaacutez διακόσιοι -αι -αkeacutetszer δίς advkettő δύο δυοῖν kettővel toumlbb δυοῖν πλείωkeveacutes ὀλίγος 3keveacutesbeacute ἧσσον adv nem keveacutesbeacute οὐδὲν

ἧσσον advkevesek uralma ἡ ὀλιγαρχία -ας keveacutessel ὀλίγον advkeacutez ἡ χείρ χειρός (plur gen koumllt χερῶν)kezd vmit ἄρχω + genki (kicsoda) τίς gen τίνος kialszik σβέννυμαι P (2 ao ἔσβην) kibeacutekiacutet ἐξιλάσκομαι Mkibiacuter καρτερέωkicsi(ny) μικρός 3 ἐλαχύς -εῖα -ύ comp

ἐλάσσων 2 gen -ονος sup ἐλάχιστος 3kihajoacutezik ἐκπλέω kihal (= kienyeacuteszik) ἐκρέω amiből genkihirdet ἀπαγγέλλω kiindul ἐξέρχομαι M kiismer καταμανθάνω ki-ki ἕκαστος 3 kikoumlt magaacutenak ὑποτίθεμαι Mkikoumltő ὁ λιμήν -ένοςkikuumlld ἐκπέμπωkilenc ἐννέα (οἱ αἱ τά) indeclkilencedik ἔνατος 3

303


kimutat ἐπιδείκνυμι kirabol διαρπάζωkiraacutely ὁ βασιλεύς -έως kiraacutelyi βασίλειος 3 βασιλικός 3 kiraacutelyi palota τὰ βασίλεια -ωνkiraacutelynő ἡ βασίλεια -αςkis l kicsi(ny)kitalaacutel εὑρίσκω kituumlntet (= felmutat) ἐπιδείκνυμι

felmutatja a maga viteacutezseacutegeacutet ἐπιδείκνυμαι M τὴν ἀνδρείαν

kituumlntet vkit αὐξάνω + acc kituumlnteteacutes ἡ τιμή -ῆς kituumlnteteacutest nyer

τιμῆς λαγχάνω kiuumltnek a dolgok v alakulnak

a viszonyok τὰ πράγματα πίπτει kiűz ἐξωθέω ἐξελαύνω amiből v

ahonnan (ἐκ +) genkiacutevaacutenkozik vmi utaacuten ἐπιθυμέω + gen kiacutevaacutensaacuteg (= koumlveteleacutes) ἡ αἴτησις -εως kivezet ἐξάγω kiveacuteve χωρίς adv v praep gen πρός

praep dat kivisz v megvaloacutesiacutet szaacutendeacutekot ἀποτελέω

τὴν γνώμηνkivonul vki ellen ἔξειμι (lt ἰέναι) ἐπί + dat kiacutevuumll χωρίς adv v praep gen πρός

praep dat ezeken kiacutevuumll πρὸς τούτοιςKlearchos ὁ Κλέαρχος -ουkoldus ὁ πτωχός -οῦKonoacuten ὁ Κόνων -ωνοςkor (= eacuteletkor) ἡ ἡλικία -αςkoraacutebban πρότερον advkorinthosi Κορίνθιος 3 a korinthosiak οἱ

Κορίνθιοιkő ὁἡ λίθος -ουkoumlltő ὁ ποιητής -οῦkoumlnnyű ῥᾴδιος 3 att comp ῥᾴων ῥᾷονkoumlnyv ἡ βίβλοςβύβλος -ουkoumlrbejaacuter (a hiacuter) παραγγέλλομαι P koumlrnyezete vkinek οἱ περί (v ἀμφί) + acckoumlroumlm ὁ ὄνυξ -υχος koumlruumllbeluumll ἀμφί praep acc εἰς praep acckoumlruumllbeluumll (= mintegy) τινές sim

koumlruumllfekszik (= koumlruumllvesz oumlvez) περίκειμαι M

koumlruumllhajoacutezoacute uacutetleiacuteraacutes ὁ περίπλοος -πλου contr ὁ περίπλους

koumlruumllmeacutenyek τὰ πράγματα -ων koumlruumlltekint καθοράωkoumlteleacutek ὁ δεσμός -οῦ koumltelezve van (= tartozik) ὀφείλω haacutelaacutera

van koumltelezve χάριν ὀφείλω (pf ὠφείληκα) akinek dat

koumlvet (subst) ὁ πρεσβευτής -οῦ plur οἱ πρέσβεις -εων

koumlvet vkit ἕπομαι M + datkoumlvetkező ὅδε ἥδε τόδεkoumlzben (= ezalatt) μεταξύ advkoumlzben (= alatt [idő]) μεταξύ praep gen koumlzeleacuteben vkinek ἐγγύς adv + genkoumlzeledik πρόσειμι (lt ἰέναι) προσέρχομαι

M akihez dat v πρός + acc ἐπέρχομαι M

koumlzeacute szaacutemiacutet (vkit v vmit vkik v vmik koumlzeacute) τίθεμαι M ἐν + dat

koumlzeacute vegyuumll ἐπιμίγνυμαι M aminek dat koumlzt ἐν praep datKroisos ὁ Κροῖσος -ουkutataacutes ἡ ἱστορία -αςkuumlld πέμπωkuumlloumlnboumlzik διαφέρω akitől v amitől gen

amiben datKyros ὁ Κῦρος -ου

L

laacuteb ὁ πούς ποδός laacuteba eleacute neacutez τὰ πρὸ ποδῶν v παρὰ πόδας v ἐν ποσὶν ὁράω laacuteb aloacutel eltesz vkit ἐκποδὼν adv ποιέομαι M + acc

laacutebnyom τὸ ἴχνος -ουςlakaacutes ἡ οἰκία -αςlakik οἰκέω vmely videacuteken lakik κατέχω

τὴν χώραν lakik vmit ἐνοικέω + acclakodalom ὁ γάμος -ουlaacuteny (= laacutenya vkinek) ἡ θυγάτηρ -τρόςlassan βραδέως adv

304


laacutet βλέπω θεάομαι M ὁράωlaacutethatoacute θεατός 3 nem laacutethatoacute ἀφανής 2 laacutetszik neki δοκεῖ μοι aminek nom

hogyhellip nom c inflaacutetvaacutenyos φανερός 3 laacutezong στασιάζωlebecsuumll vkit ὀλιγωρέω + gen leendő ἐσόμενος 3 lefekszik κατάκειμαι Mlefeleacute κάτω adv legerőteljesebb ὁ μάλιστα ἡβήσαςlegfőbb μέγιστος 3 a legfőbb rossz τὸ

μέγιστον τῶν κακῶνleginkaacutebb μάλιστα advlegjobb ἄριστος 3 legjobbnak laacutetszik neki

ἄριστόν μοι δοκεῖ (εἶναι) a legjobbak uralma ἡ ἀριστοκρατία -ας

legjobban ἄριστα advlegkisebb ἐλάχιστος 3legkivaacuteloacutebb ἄριστος 3legmegbiacutezhatatlanabb ἀπιστότατος 3legnagyobb μέγιστος 3legszebb κάλλιστος 3 λαμπρότατος 3legtoumlbb πλεῖστος 3legyőz vkit νικάω + acc περιγίγνομαι M

+ genlehet ἔστι(ν) ἔξεστι(ν) nem lehet

(= lehetetlen) ἀδύνατος 2 (ἐστί[ν]) nem lehet tenni οὐκ ἔστι ποιεῖν

lehetetlen ἀδύνατος 2lehető (= a lehető leghellip) ὡς adv sup-szallehetőseacutege van vmilyennek lenni ἔξεστι

ἐμοὶ γενέσθαι amilyennek adi dat v acc

leigaacutez δουλόω leiacuter (toumlrteacutenetet) ἐπιδείκνυμιleacutelek ἡ ψυχή -ῆς lelki verseny ὁ ἀγὼν

(-ῶνος) τῆς ψυχῆς lemegy κάτειμι (lt ἰέναι) lemond vmiről ἀπογιγνώσκω + genleacutenyeg (subst) ἡ οὐσία -ας lenyugszik (nap) δύομαι M (ao inf

δῦναι)lesz (= vaacutelik valamiveacute) γίγνομαι M

letaacuteborozik στρατοπεδεύω M letelepedik κάθημαι M leteriacutet vkit (harcban) καταστόρνυμι +

acc καταστρώννυμι + acc letesz κατατίθημι leteszi a fegyvert

τίθεμαι M τὰ ὅπλα levaacuteg (= lemetsz) ἀποτέμνωlevegő ὁἡ ἀήρ ἀέροςlevente ὁ ἔφηβος -ουliacutebiai (subst) ὁ Λίβυς -υος a liacutebiai (adi)

nomaacutedok οἱ νομάδες τῶν Λιβύων liszt τὰ ἄλευρα -ωνloacute ὁ ἵππος -ουlovas ὁ ἱππεύς -έωςlovassaacuteg ἡ ἵππος -ου (sg gyűjtőneacutev)Lykurgos ὁ Λυκοῦργος -ου

M

madaacuter ὁἡ ὄρνις -ιθοςmag τὸ σπέρμα -ατοςmaga αὐτός -ή -όmagaacuteban ἐν αὐτῷ magaacuteba teacuter μεταγιγνώσκω ἐν ἐμαυτῷ

γίγνομαι M magadeacute σεαυτοῦ (σαυτοῦ) -ῆς magaacuteeacute ἑαυτοῦ (αὑτοῦ) -ῆς magaacutehoz hiacutevat μεταπέμπομαι Mmagam αὐτός -ή -όmaga magaacutenak (= oumlnmagaacutenak) αὐτὸς 3

ἑαυτῷἑαυτῇἑαυτῷmaga magaacutet (= oumlnmagaacutet) αὐτὸς 3 ἑαυτόν 3 magameacute ἐμαυτοῦ -ῆς maga melleacute vesz λαμβάνωmaacutegus ὁ μάγος -ουmagyar Οὖγγρος 3majd = futurumban aacutelloacute igealak maacutelha τὰ σκεύη -ων (τὸ σκεῦος -εος)maacuter ἤδη adv (= toumlbbeacute) ἔτι adv maacuter nem

οὐκέτι advmarad μένωmaradeacutek (= az oumlsszes toumlbbi) οἱ ἄλλοι ἅπαντεςmaacutes ἄλλος -η -ο maacutesra εἰς ἄλλο maacutestoacutel

παρrsquo ἄλλου

305


maacuteshonnan ἄλλοθε(ν) advmaacutesik ἄλλος -η -οmaacuteskeacuteppen ἄλλως advmaacuteskor ἄλλοτε advmaacutesnap τῇ ὑστεραίᾳ (ti ἡμέρᾳ) (= holnap)

αὔριον advmaacutesodik δεύτερος 3maacutesodszor δίς advmeacuted haacuteboruacute(k) τὰ Μηδικά -ῶνmeg (= eacutes) τε sim kszmeacuteg ἔτι adv meacuteg akkor sem ha οὐδrsquo εἰ

meacuteg inkaacutebb ἔτι μᾶλλον adv meacuteg nem οὔπω adv οὐδέπω adv

meacuteg (= akaacuter) ἄν meacuteg hahellip is κἄν meacuteg ndash sem οὐδέ ksz megad (= megfi zet) ἀποδίδωμι megajaacutendeacutekoz vkit δώροις αὐξάνω + acc megaacutell ἵσταμαι M ἐφίσταμαι M (2 ao

ἔστην ao ἐπέστην) megaacutelliacutet ἵστημι (ao ἔστησα) megbaacuten vmit μεταμέλει μοί + gen

μεταμελέομαι P + genmegbiacutezhatatlan ἄπιστος 2 comp

ἀπιστότερος 3 sup ἀπιστότατος 3 megbocsaacutet vkinek συγγιγνώσκω + dat megbuumlntet vkit δίκην ἐπιτίθημι + dat megcsal vkit ἐξαπατάω + accmegdolgozik (vmieacutert) (= faacuteradozik) κάμνωmegdoumlnt καταλύω megegyezik vkivel συντίθεμαι M + dat megemleacutekezik μιμνῄσκομαι M

(ao ἐμνήσθην) amiről genmegeacuterkezik (vhova) ἀφικνέομαι M (εἰς v

ἐπί + acc) ἔρχομαι M megerősiacutet ῥώννυμι megeacutert συνίημι megeskuumlszik ὄμνυμι megeskuumlszik hogy

megtesz vmit ὄμνυμι ποιήσειν τι inf fut

megfeledkezik vmiről ἐπιλανθάνομαι M + gen v acc v ὅτι

megfelelő idő ὁ καιρός -οῦmegfog καταλαμβάνω megfordul στρέφομαι P

megfoszt vmitől ἀποστερέω + genmegfut(amodik) ἀποτρέχω φεύγωmeghal ἀποσβέννυμαι P (2 ao ἔσβην

pf ἔσβηκα) ἀποθνῄσκω θνῄσκω ἀπόλλυμαι M

meghall ἀκούωmeghallgat ἀκούω amit gen v accmegharagudva (= haragosan) διrsquo ὀργήνmeghoz (gyuumlmoumllcsoumlt) φέρω megiacutegeacuter ὑφίσταμαι M (ao ὑπέστην)

ὑπισχνέομαι M megiacutegeacuteri hogyhellip ὑφίσταμαι M + inf fut v ὑπισχνέομαι M + inf fut v ao

megindul ὁρμάομαι Mmeacutegis μέντοι nyomoacutesiacutetoacute szoacutecska ὅμως ksz megismer γιγνώσκωmegiszik vmit πίνωmegiacuteteacutel vkit κρίνω + acc aminek alapjaacuten

ἐκ (ἐξ) + genmegjelent (= jelenteacutest tesz) ἀγγέλλω megkeacuterdez ἐρωτάω ἔρομαι M

(ao ἠρόμην) akit acc ami iraacutent accmegkuumlzd vkivel μάχομαι M + dat meglaacutet ὁράωmegleacutevő ὤν οὖσα ὄν ptmeglő βάλλωmegmarad vmi mellett διαμένω ἔν + datmegment διασῴζω σῴζω megmond λέγω megneacutez καθοράωmegnősuumll γαμέω γυναῖκα megnyer vmit τυγχάνω + gen megnyugszik καταπαύομαι M megnyugtat vkit καταπαύω + accmegold (rejtveacutenyt) λύωmegoszt vmit vkivel (= ad vmiből vkinek)

μεταδίδωμι amit gen akivel datmegoumll ἀπόλλυμι (pf ἀπολώλεκα) ἀποκτείνω

megoumlli vki ἀποθνῄσκω ὑπό + gen megoumlregszik γηράσκωmegoumlrvendeztet εὐφραίνωmegparancsol κελεύω + acc c inf

προαγορεύω (-εῖπον) akinek dat amit acc v inf

306


meacutegpedig καὶ ταῦτα megpihen ἀναπαύομαι Mmegproacutebaacutel tenni πειράομαι M amit

pt v inf megrohan vmit ἐπιπέτομαι M ἐπί + acc megront διαφθείρω megsebesiacutet τιτρώσκωmegsebesuumll τιτρώσκομαι Pmeacutegsem (= bizony nem) οὔτοι megszaacutell v meglep vkit a feacutelelem φόβος

εἰσέρχεται + accmegszerez magaacutenak κτάομαι M amit acc

(~ eacutes birtokol) ἔχω megszilaacuterdiacutetaacutes ἡ βεβαίωσις -εως megszuumlntet (ἀπο)σβέννυμιmegtalaacutel εὑρίσκωmegtaacutemad vkit ἐπιτίθεμαι M + dat

ἐπιπίπτω προσφέρομαι P + datmegtanul μανθάνω διδάσκομαι M megtelik vmivel πίμπλαμαι P + gen megtoumlr κατάγνυμιmegtud οἶδα μανθάνω πυνθάνομαι M

amit acc akitől παρά + genmeguumltkoumlzik vkivel μάχομαι M + dat τὰς

χεῖρας συμμίγνυμι + dat megvizsgaacutel σκοπέω megy εἶμι kocsin megy φέρομαι Pmeacuteh (rovar) ἡ μέλισσαμέλιττα -ηςmelleacuteaacutell (= segiacutet) παρίστημι A intr eacutes P

akinek datmellett παρά praep dat ἐπί praep datmeacuteltaacutenyol ἀξιόωmeacuteltoacute vmire ἄξιος 3 amire gen mely ὅς ἥ ὅ meacutely βαθύς -εῖα -ύmelyik (a kettő koumlzuumll) πότερος 3

ὁπότερος 3 (a sok koumlzuumll) τίς τί menekuumll vhova καταφεύγω εἴς + accMenelaos ὁ Μενέλαος -ουmenetel πορεύομαι Pmennyi πόσος -η -ον meacuter buumlnteteacutest vkire δίκην ἐπιτίθημι + dat meredek ὄρθιος 3meacutereg τὸ φάρμακον -ου

mert γάρ ksz mert haacutet ndash is καὶ γάρmeacuterteacutek τὸ μέτρον -ου messzire ἐπὶ πολύmi mit τί fuumlggő keacuterdeacutesben τί ὅ τι mi

lenne τί ἂν εἴηmi (szemeacutelyes nm) ἡμεῖς a mi hellip-nk

ἡμέτερος 3 mialatt ἐν ᾧ (ti χρόνῳ)miatt διά praep acc v genMidas ὁ Μίδας -ου-α midőn ὅτε ksz ὡς ksz ἐπεί ksz mielőtt πρίν ksz mieacutert διὰ τί mifeacutele τίς τί miacuteg csak nem πρίν ksz mihelyt csak ἐπειδὰν τάχισταmikeacutent ὡς adv mikor ὅτε kszMileacutetos ἡ Μίλητος -ου millioacute ἑκατὸν μυριάδεςmilyen (= mennyire) ὡς advmind minden (= oumlsszes) πᾶς πᾶσα πᾶν

ἅπας -πασα -παν (toumlbbes szaacutemban oumlnaacutelloacutean vagy toumlbbes szaacutemuacute főneacutevvel) valamennyi πάντα minden dolog πάντα χρήματα mind koumlzuumll πάντων

mind hellip mind hellip καί hellip καί hellipmindannyian πάντες ἅπαντες

mindannyiunk ἡμεῖς πάντεςmindaz (= am[enny]i csak) ὅσος 3 mindazonaacuteltal ὅμως ksz ἀλλrsquo ὅμως kszmindenkeacuteppen (nyomateacutekos aacutelliacutetaacutes

eacutertelmeacuteben mintegy felkiaacuteltva) πῶς οὐ

mindenki (= minden egyes ember) ἕκαστος 3 (= mindnyaacutejan) πάντες mindenki koumlzuumll πάντων

mindentudaacutes τὸ πάντrsquo εἰδέναιmindig ἀεί advmindjaacutert εὐθύς adv mindkeacutet feacutel ἀμφότεροι -αι -α mindkeacutet oldalroacutel ἀμφοτέρωθεν adv mindnyaacutejan πάντες mineacutel előbb ὡς τάχιστα adv

307


mineacutel inkaacutebbhellip annaacutel inkaacutebbhellip ὅσῳ τοσούτῳ (comp-szal) ὅσῳ μᾶλλον τοσούτῳ μᾶλλον

mineacutel toumlbb ὡς v ὅτι πλεῖστοι 3mint (comp utaacuten) ἤ kszmint (= ahogy) ὡς advmint aki ὡς adv ὥσπερ advmintegy (= koumlruumllbeluumll) τινές simmintha ὡς advminthogy ἐπεί ksz ὡς ksz mioacuteta ἐξ οὗ ἀφrsquo οὗ (ti χρόνου) mirtusz(aacuteg) ἡ μυῤῥίνη -ηςmit sem (= semmit sem) οὐδένmiutaacuten ἐπεί kszmivel ἅτε ksz ὡς ksz moacuted ὁ τρόπος -ου ily moacutedon τούτῳ τῷ

τρόπῳmond λέγω εἶπον ao (inf εἰπεῖν) φημί

azt mondja hogy nem οὔ φημι azt mondjaacutek (vkiről hogy) λέγω (+ acc c inf) v λέγομαι P (+ nom c inf)

mos νίπτωmost νῦν advmostani ὁἡτὸ νῦν (subst helyett is) pl a

ma eacutelő (embere)k οἱ νῦν (ti ἄνθρωποι)munka (= faacuteradozaacutes) ὁ πόνος -ουmunkaacutelkodoacute (= szorgalmas) φιλόπονος 2 mutat δείκνυμιmuacutezsa ἡ μοῦσα -ης mysiaiak mysok οἱ Μυσοί -ῶν

N

nagy μέγας μεγάλη μέγα nagy(on sok) πολύς πολλή πολύ gen πολλοῦ πολλῆς πολλοῦ igen nagy μέγιστος 3 comp μείζων μεῖζον sup μέγιστος 3

nagykiraacutely (= perzsa kiraacutely) (ὁ) βασιλεύς -έως

nagylelkűseacuteg ἡ μεγαλοψυχία -ας nagyon ἰσχυρῶς adv μέγα advNagy Saacutendor ὁ Ἀλέξανδρος -ου-nak -nek πρός praep acc-naacutel -neacutel παρά praep dat ἐπί praep dat

nap (az eacutegitest) ὁ ἥλιος -ουnap (naptaacuteri) ἡ ἡμέρα -αςnapfelkeltekor ἅμrsquo ἡμέρᾳnapfeacuteny τὸ φῶς φωτός τὸ φάος -εος naplemente ὁ δὺς (δύντος) ἥλιοςnapos (= napsuumltoumltte) εὐήλιος 2nappal ἡ ἡμέρα -αςne μή adv tiltoacute eacutes tagadoacute szoacutecska

eacutes ne μηδέneacutegy τέσσαρεςτέτταρες -αnegyedik τέταρτος 3 neacutegyezer τετρακισχίλιοι -αι -α neacutegyszaacutez τετρακόσιοι -αι -αneacutegyszer τετράκι(ς) advneacuteha ἐνίοτε adv neacutehaacuteny neacutehaacutenyan τινές simnehezen χαλεπῶς adv nehezen visel

χαλεπῶς φέρωneheacutezgyalogos ὁ ὁπλίτης -ουneheztel vkire ἄχθομαι P + datnehogy μή adv tiltoacute szoacutecska ἵνα μή neacutelkuumll ἄνευ praep genNelson ὁ Νέλσων -ονοςnem (= non) οὐ οὐκ οὐχ οὐχί adv nem is

οὐδέ ksz nemcsak hogy nem ndash hanem τοσούτου

δέω (+ inf) ὥστε (+ ind)neacutemelyek ἔνιοι -αι -α οἱ δέ τινές simnemes (szaacutermazaacutesuacute) εὐγενής 2nemes lelkű καλὸς 3 καὶ ἀγαθός 3 nemsokaacutera ezutaacuten οὐ πολλῷ ὕστερονnemzedeacutek τὸ γένος -εοςneacutepuralom ἡ δημοκρατία -αςneacutev τὸ ὄνομα -ατοςnevet γελάωnevez καλέωneacutez ὁράω neacutezete δοκεῖ μοι ugyanaz a neacutezete ταὐτά

μοι δοκεῖnincs οὐκ ἔστινnini (= neacutezd) ἰδούnoha καίπερ ksz (+ pt)nomaacuted νομάς gen -άδος adi m f

a nomaacutedok οἱ νομάδες noumlvekszik αὐξάνομαι P

308


Ny

nyaacuter τὸ θέρος -εος nyaacuteron θέρουςnyelvtani γραμματικός 3 nyer λαγχάνω τυγχάνω amit gen

akitől παρά + gen győzelmet nyer (= arat) τὴν νίκην ἀναιρέομαι M

nyiacutel τὸ βέλος -εος ὁ οἰστός -οῦ nyiacutelt (tenger) ἀναπεπταμένος 3nyilvaacutenvaloacutean vmilyen φαίνομαι M hellip

(adi) ὤν οῦσα ὄν nyit ἀναπετάννυμιnyolc ὀκτώ (οἱ αἱ τά) indeclnyomoruacutesaacuteg τὸ κακόν -οῦnyomul vmi feleacute πρόσειμι (lt ἰέναι) + dat v

πρός + acc nyugodt (= feacutelelem neacutelkuumlli) εὐθαρσής 2

ἄφοβος 2 nyuacutejt παρέχωnyuacutel (subst tapsifuumlles) ὁ λαγώς -ώ

[etymol λαγχάνω eacutes οὖς]

O Oacute

Oacute hellip (voc előtt) Ὦ odaad δίδωμι odaacutebb vonul προελαύνωodafi gyel (= vigyaacutez) ὁράω odajoumln ἔπειμι (lt ἰέναι) πρόσειμι (lt ἰέναι) oda (= taacutevol) van οἴχομαι M + ptodeacutebbaacutell ἀπαλλάσσωOidipus ὁ Οἰδίπους -ποδοςok τὸ αἴτιον -ου okossaacuteg ἡ εὐβουλία -ας okoz reacutemuumlletet vkinek φόβον ἐντίθημι

+ datolyan οὕτω(ς) adv nincs (olyan) aki

οὐδεὶς ὅστιςolyanhellip amilyenhellip τοιοῦτος τοιαύτη

τοιοῦτο(ν)hellip οἷος 3hellip-on -en -oumln ἐπί praep gen κατά praep

acc ἐν praep datorszaacuteg ἡ χώρα -αςorvos ὁ ἰατρός -οῦ

ostoba ἄνοος 2 contr ἄνους 2ostromol (= ostrom alaacute vesz) πολιορκέωott ἐνταῦθα adv ἐκεῖ adv ott helyben

αὐτοῦ advottani ὁἡτὸ ἐκεῖ hellipotthon (subst) ὁ οἶκος -ου

Ouml Ő

ő (= ő maga) αὐτός -ή -όoumlkoumlr ὁἡ βοῦς βοός oumllt (ruhaacutet) ἀμφιέννυμαι Moumlnismeret τὸ ἑαυτὸν γιγνώσκεινoumlnmagaacutet ἑαυτόν -ήν -ό

(3 szem visszahatoacute nm)oumlnszaacutentaacuteboacutel cselekvő ἑκών -οῦσα -όνőr ὁ φύλαξ -ακοςoumlreg (adi) γέρων 2 gen -οντοςoumlreg (subst) ὁ γέρων -οντος (koumllt) ὁ

πρέσβυς -εωςoumlregem (megszoacuteliacutetaacutes) (ὦ) φίλτατεőriz vmit φυλάττω φύλαξ εἰμί + gen őrizetlen ἄφρουρος 2 őrizkedik vkitől φυλάττομαι M + accoumlroumlm τὰ ἡδέα -ων oumlroumlmet lel vminek

a teveacuteseacuteben χαίρω ποιῶν τιoumlroumlmest oumlroumlmmel ἡδέως advőrseacuteg ἡ φρουρά -ᾶςoumlruumll χαίρω aminek pt datoumlrvendezik ἥδομαι Mős (= előd) ὁ πρόγονος -ου oumlsszegyűjt συλλέγω ἀθροίζωoumlsszes πᾶς πᾶσα πᾶν oumlsszevon συνάγω ἀθροίζω oumlsszezuacutez συῤῥήγνυμι κατάγνυμιoumlt πέντε (οἱ αἱ τά) indecl oumltoumlt-oumltoumlt

(= oumltoumlseacutevel) ἀνὰ πέντεoumltoumldmagaacuteval πέμπτος 3 αὐτός 3

P

Palameacutedeacutes ὁ Παλαμήδης -ους palota (kiraacutelyi) τὰ βασίλεια -ωνPandaros ὁ Πάνδαρος -ου

309


pap ὁ ἱερεύς -έωςparancsaacutera (vkinek) κελεύοντος (τινός)

κελεύσαντος (τινός)parancsol κελεύω parancsot kap κελεύομαι Pparasanga (= perzsa meacuterfoumlld hossza 30

stadion kb 53 km) ὁ παρασάγγης -ου paacutert τὸ μέρος -ους paacutertokra szakad εἰς

μέρη διίσταμαι M (2 ao διέστην) paacutertjaacutera aacutell (Kyrosnak) αἱρέομαι M

(τὰ τοῦ Κύρου)pedig δέ kszPeithoacute ἡ Πειθώ -οῦςpeacutenz τὰ χρήματα -ων peacutenzzavar ἡ ἀπορία (-ας) χρημάτωνPerikleacutes ὁ Περικλῆς -έουςperzsa ὁ Πέρσης -ου a perzsaacutek οἱ ΠέρσαιPharnabadzos ὁ Φαρνάβαζος -ουphryg Φρύξ gen Φρυγός adi m a

phrygoumlk οἱ Φρύγες piac ἡ ἀγορά -ᾶς pihen ἀναπαύομαι M piheneacutes (= felleacutelegzeacutes) ἡ ἀναπνοή -ῆςpolgaacuter ὁ πολίτης -ουPoteidaia ἡ Ποτείδαια -αςpusztiacutet δῃόωpusztul ἐξόλλυμαι MPythagoras ὁ Πυθαγόρας -ου

R

-ra -re εἰς praep acc ἐπί praep acc πρός praep acc

raacutebiacuter vkit hogyhellip πείθω akit acc hogy inf

raacutebizonyiacutet ἐλέγχω akire acc amit accrabja vkinek v vminek δουλεύων pt

akinek v aminek datrabloacute ὁ λῃστής -οῦ rabol διαρπάζω ragad (fegyvert) λαμβάνω (τὰ ὅπλα)rajtakap καταλαμβάνω akit acc ami

koumlzben pt acc rajtauumlt (= megtaacutemad) ἐπιπίπτω akin

dat προσφέρομαι P akin dat

raacutemutat vmire ἐπιδείκνυμι + acc raacutezendiacutet (a csatadalra) παιανίζωreacutegi παλαιός 3reacutegiek (= az ősoumlk) οἱ πάλαι reacutegiseacuteg ἡ παλαιότης -ητος reacutegoacuteta πάλαι advrejtve marad λανθάνωrejtveacuteny τὸ αἴνιγμα -ατος rejtve van előtte λανθάνει με remeacutel ἐλπίζω remeacuteny ἡ ἐλπίς -ίδος reacutemuumllet ὁ φόβος -ου reacutemuumlletet okoz

vkinek φόβον ἐντίθημι + datrendben καλῶς advrendel (= kijeloumll) vkinek vmit ἀποτάττω

akinek dat amit acc rendetlen τεταραγμένος 3reacutesz τὸ μέρος -ους reacuteszeacuteről ἀπό praep gen reacuteszt vesz vmiben μετέχω + gen rettegeacutes ὁ φόβος -ου rettegeacutessel toumllt el

vmit φόβου ἐμπίπλημι + acc rohamban δρόμῳ adv rokon ὁ προσήκων -οντος akivel dat-roacutel -ről felől περί praep gen-roacutel -ről (vhonnan lefeleacute) ἀπό praep genrossz κακός 3 comp κακίων 2 gen -ονος

rosszat tesz vkinek κακῶς ποιέω + acc rossz neacuteven vesz χαλεπῶς φέρω

rossz alakuacute (= ruacutet) δύσμορφος 2rosszul κακῶς adv rosszul baacutenik vkivel

κακῶς διατίθημι + acc rosszul van κακῶς ἔχω

roumlgvest εὐθύς advroumlvid βραχύς -εῖα -ύ roumlviden v roumlvid idő

alatt ἐν βραχεῖ (ti χρόνῳ) ruha ἡ στολή -ῆς ἡ ἐσθής -ῆτοςruacutet αἰσχρός 3

S

sajaacutet (= a maga hellip -[j]a -[j]e) ἑαυτοῦ sajaacutetjuk v sajaacutetjaik ἑαυτῶν sajaacutetunk (= a mienk) ἡμέτερος 3 a sajaacutet dolgaink τὰ ἡμέτερα

310


Sapphoacute ἡ Σαπφώ -οῦς saacutetor ἡ σκηνή -ῆςsatrapa ὁ σατράπης -ουsegedelmeacutere siet vkinek βοηθέω + datsegiacutet vkinek βοηθέω + dat koumlzoumlsen v

egyuumltt segiacutet vkinek συμβοηθέω + dat (= joacutet tesz vkivel) εὐεργετέω + acc

segiacutetseacutegeacutevel σύν praep dat sehol (sem) οὐδαμοῦ advsem οὐδέ ksz sem ndash sem οὔτε ndash οὔτε μήτε

ndash μήτε sem nem οὔτε μήτε advsemennyire οὐδέν advsenki (sem) semmi (sem) οὐδείς οὐδεμία

οὐδέν senki maacutes οὐδεὶς ἄλλοςsereg ὁ στρατός -οῦ τὸ σράτευμα -ατος ἡ

στρατιά -ᾶς seacuterelem ἡ ἀδικία -αςsiet σπεύδω siacutek(saacuteg) τὸ πεδίον -ουsiacuter δακρύωsohasem οὔποτε adv οὐδέποτε adv

felteacuteteles mondatban μήποτε adv μηδέποτε adv

soha senki sem οὐδεὶς πώποτεsok πολύς πολλή πολύ gen πολλοῦ

πολλῆς πολλοῦ comp πλείων πλέον gen πλείονος πλέονος sup πλεῖστος 3 sokan πολλοί sokeacutert nem adnaacutem hahellip παμπόλλου γε πριαίμην ἄνhellip (+ inf)

sokat (= nagyon) μέγα adv (= sok dolgot) πολλά

sokkal (comp mellett) πολλῷSoacutekrateacutes ὁ Σωκράτης -ουςsokszor πολλάκις advSophokleacutes ὁ Σοφοκλῆς -έουςsor(a vkinek) hogy megy sorod πῶς

πράττεις joacutel megy sora εὖ πράττω sors ἡ τύχη -ηςsőt καί ksz sőt ndash is καὶ δὴ καίSpaacuterta ἡ Σπάρτη -ηςspaacutertai Λακεδαιμόνιος 3 a spaacutertaiak οἱ

Λακεδαιμόνιοι (= Spaacutertaacuteban leacutevő) feacuterfi ὁ ἐν τῇ Σπάρτῃ ἀνήρ

stadium τὸ στάδιον -ου (plur οἱ στάδιοι -ων is)

suacutelyos χαλεπός 3 comp χαλεπώτερος 3

Sz

szabad (adi) ἐλεύθερος 3szabad ndash nem szabad vmit tenni δεῖ μὴ

ποιεῖνszabadon (ki)rabol (vaacuterost) διαρπάζωszabadsaacuteg ἡ ἐλευθερία -ας szakad paacutertokra διίσταμαι M

(2 ao διέστην) εἰς μέρηszakaszparancsnok ὁ λοχαγός -οῦszaacutellaacutes ὁ σταθμός -οῦ szaacutelliacutet ἄγω szaacutem ὁ ἀριθμός -οῦszaacutemaacutera = datszaacutemol ἀριθμέωszandaacutel ἡ ἐμβάς -άδοςszaacutendeacutek ἡ γνώμη -ης szaacutendeacutekaacutet veacutegigviszi

ἀποτελέω τὴν γνώμην joacute szaacutendeacutek ἡ εὔνοια -ας

szaacutendeacutekozik vmit tenni μέλλω + inf futszaacuterazfoumlld ἡ γῆ γῆς szaacuterazfoumlldoumln κατὰ γῆνszaacutermazaacutes τὸ γένος -εος szaacuterny (hadseregneacutel) τὸ κέρας -ατοςszavakban (= beszeacuteddel) γλώσσῃ szaacutezezer δεκακισμύριοι 3 δέκα μυριάδεςszegeacuteny πένης gen -ητος adi m a

szegeacutenyek οἱ πένητεςszekeacuter ἡ ἅμαξα -ης szeacuteles εὐρύς -εῖα -ύszem (a laacutetoacuteszerv) ὁ ὀφθαλμός -οῦszemben vkivel vmivel ἀντίον praep gen

(= iraacutent) περί praep acc szembeszaacutell vkivel ἀνθίσταμαι M (ao

ἀντέστην) + dat ἀντέχω + datszemeacuterem ἡ αἰδώς -οῦςszemleacutel ἐπισκοπέωszenvedeacutely τὸ πάθος -εοςszeacutep καλός 3 comp καλλίων 2 gen -ονος

sup κάλλιστος 3 λαμπρός 3 sup λαμπρότατος 3 szeacutep laacuteny ἡ καλή -ῆς

311


szerencse ἡ τύχη -ηςszerencseacutes εὐτυχής 2 comp εὐτυχέστερος

3szeret φιλέω στέργωszeretne (= akar) θέλω szeacutetaacutell διίσταμαι M (2 ao διέστην)szeacutetszoacuter διασκεδάννυμιszeacutetszoacuteroacutedik διασκεδάννυμαι Pszeacutetteacutep διαῤῥήγνυμι ῥήγνυμιszfi nx ἡ σφίγξ -ιγγόςSziciacutelia ἡ Σικελία -αςsziget ἡ νῆσος -ου szilaacuterdan aacutell πέπηγα (πήγνυμαι) szinteacuten ὁμοίως advsziacuter Σύρος gen -ου adi m sziacutev ἡ καρδία -αςszoacute τὸ ἔπος -εος szavakban (= beszeacuteddel)

γλώσσῃszokaacutes τὸ ἔθος -εος τὸ ἦθος -εοςszokott lenni φιλεῖ εἶναι szoacutel λέγω φημίszolga (= rabszolga) ὁ δοῦλος -ουszolgaacutel vkinek v vkit δουλεύω + dat szolgasaacuteg ἡ δουλεία -ας szolgasaacutegban

(= mint szolga) δουλεύων pt szomjan οὐδὲν πίνων pfszorongat (= nyomorgat) θλίβωszorul vmire δεῖ μοί + gen δέομαι M +

gen szoacutet fogad vkinek πείθομαι M + dat szoumlkeveacuteny ὁ προσδεδραμηκώς -ότοςszoumlvetseacuteges(e vkinek) σύμμαχος 2 (+ dat) szűk στενός 3szuumlkseacutege van vmire δεῖ μοί + gen δέομαι

M + genszuumll τεκνόω τίκτωszuumlleacutes ὁ τόκος -ουszuumllők ὁ γονεύς -έως plur

T

taacutebor τὸ στρατόπεδον -ουtaacuteborozik αὐλίζομαι M taacutej τὸ χωρίον -ου

talaacutel εὑρίσκω (= eacuter) καταλαμβάνω vmit vmilyennek 2 acc

talaacutelkozik vkivel σύνειμι (lt ἰέναι) + dat συγγίγνομαι M + dat συντυγχάνω + dat

taacutemad (= taacutemadaacutest inteacutez) ἔπειμι (lt ἰέναι) taacutemadaacutes ἡ ἐπίθεσις -εως taacutemadaacutesra

keacuteszuumll ἐπίθεσιν παρασκευάζομαι Mtanaacutecsadoacute ὁἡ σύμβουλος -ου tanaacutecskozaacutes ἡ βούλευσις -εως ἡ

συμβουλή -ῆς tanaacutecskozik βουλεύομαι Mtanaacutecsot ad tanaacutecsol συμβουλεύω tanakodik βουλεύομαι M amin acc v

περί + gentanaacuter ὁ διδάσκαλος -ουtaniacutetvaacuteny ὁ μαθητής -οῦtanuacute ὁἡ μάρτυς -υροςtanul μανθάνω tanyaacutezik κάθημαι Mtapasztalatlan ἄπειρος 2taacutergyalaacutes (= tanaacutecskozaacutes) ὁ λόγος -ουtaacuters ὁ ἑταῖρος -ουtaacutersasaacuteg ἡ ὁμιλία -αςtart vminek νομίζω + acc tartozik vkinek vmivel ὀφλισκάνω

akinek dat amivel acctavasz τὸ ἔαρ ἔαροςtaacutevol van ἄπειμι taacutevolleacuteteacuteben (vkinek)

ἀπόντος (τινός)te σύ a te hellip-d σός σή σόνtehaacutet οὖν adv eacutes ksz γοῦνteacutel ὁ χειμών -ῶνος teacutelen χειμῶνος teljesiacutet ἀποπίμπλημι telve vmivel μεστός 3 + gentenger ἡ θάλασσαθάλαττα -ης ὁ πόντος

-ου tengeren κατὰ θάλασσανtengereacutesz ὁ ναύτης -ουtengeri uumltkoumlzet ἡ ναυμαχία -ας teacutenyaacutellaacutes τὸ πρᾶγμα -ατοςtermeacuteszet ἡ φύσις -εωςtermeacuteszetes (dolog) τὸ εἰκός -ότοςtest testi feleacutepiacuteteacutes τὸ σῶμα -ατοςtestveacuter (= fi veacuter) ὁ ἀδελφός -οῦ

312


tesz (= csinaacutel) ποιέω πράσσω (= gyakorol edz) ἀσκέω (= veacutegrehajt teljesiacutet) δράω

tesz vkit vmiveacute ἀποδείκνυμι + 2 accteacutetlenkedő ἀργός 2tetszik ἀρέσκωtett τὸ ἔργον -ου teacuteved ἁμαρτάνωTh aleacutes ὁ Θαλῆς gen Θάλητοςtheacutebai Θηβαῖος 3 a theacutebaiak οἱ ΘηβαῖοιTh emistokleacutes ὁ Θεμιστοκλῆς -έουςTh eacuteseus ὁ Θησεύς -έως thessaliai Θετταλός 3thraacutek ὁ Θρᾷξ -ᾳκός a thraacutekok οἱ ΘρᾷκεςTh ukydideacutes ὁ Θουκυδίδης -ουti ὑμεῖς a ti hellip-tok -tek -toumlk ὑμέτερος 3tisztel τιμάω tiszteli vki τιμάομαι P ὑπό +

gentiszteletben tart vkit ἐν τιμαῖς ἔχω akit acctitkon tesz vmit λανθάνω ποιῶν τι aki

előtt acctiacutez δέκα indecltizedik δέκατος 3 tizenhaacuteromezer μύριοι καὶ τρισχίλιοι 3tizenhat ἑκκαίδεκα indecltizenkettő δώδεκα indecltizenneacutegy τετταρακαίδεκα indecltizennegyedik = bdquonegyedik eacutes tizedikrdquo toboroz sereget συνίστημι (ao

συνέστησα) στράτευμα-toacutel -től ἀπό praep gen παρά praep gen

reacuteszeacuteről παρά praep gen P eacutertelmű mondatban ὑπό praep gen ἐκ (ἐξ) praep gen

tolvaj ὁ κλέπτης -ουtorony ὁ πύργος -ουtovaacutebbiacutet (uumlzenetet parancsot) παραγγέλλω tovaacutebbvonul προέρχομαι Mtoumlbb πλείων πλέον gen πλέονος (πλέων

πλεῖον is) contr πλείω toumlbbeacute ἔτι adv toumlbbeacute nem οὐκέτι adv

toumlbbeacute ne μηκέτι adv toumlbbi (dolog) τὰ ἄλλα (τἆλλα)toumlbbiek οἱ ἄλλοι

toumlbbseacuteg τὰ πολλάtoumllt (időt) bizonyos aacutellapotban v

cselekveacutessel διαγίγνομαι M + pt időt toumllt vkivel σύνειμι (lt εἶναι) + dat

toumlnkretesz ἀπόλλυμι φθείρωtoumlr vkire v vmire ἔρχομαι M ἐπί + acctoumlrekszik vmire ζητέω + acc v acc c inf v

inf ὀρέγομαι M amire gen v inf toumlreacutest szenved a hajoacute ἡ ναῦς ῥήγνυται P

v κατάγνυται Ptoumlrteacutenetesen tesz vmit τυγχάνω + pt toumlrteacutenetiacuteroacute ὁ συγγραφεύς -έως toumlrteacutenik γίγνομαι M toumlrteacutentek τὰ γεγενημένα -ωνtoumlrveacuteny ὁ νόμος -ου toumlrveacutenyeket ad

νόμους τίθημιtoumlrveacutenyes δίκαιος 2 v 3toumlrveacutenyesseacuteg τὸ δίκαιον -ουtoumlrveacutenyseacuterteacutest koumlvet el ἀδικέω toumlveacuteben ὑπό praep acctroacutejaiak οἱ Τρῶες -ωνtud ἐπίσταμαι P οἶδα γιγνώσκω

(= bizonytalan) ἀπορέωtudaacutes τὸ εἰδέναι (A pf inf)tudomaacuteny ἡ τέχνη -ης tudomaacutesa nincs vmiről λανθάνει μέ +

nom (= latet me alqd) tudta neacutelkuumll (vkinek) μὴ συνειδότος

(τινός) tuacutel ὑπέρ praep gentuacutel hamar tesz φθάνω + pttűnik laacutetszik vmilyennek (lenni) φαίνομαι

M hellip (pt v adi) εἶναιtűz τὸ πῦρ πυρός

U Uacute

uacutegy οὕτω(ς) adv ugyan ndash de μέν ndash δέ ksz ugyanannyi τοσοῦτος -αύτη -οῦτοugyanaz ὁ αὐτός (αὑτός) 3 ugyanaz

a neacutezete ταὐτά μοι δοκεῖ ugyanis γάρ kszugyanuacutegy ὁμῶς adv

313


uacutegyhogy ὥστε ksz uacutejboacutel αὖθις advujj ὁ δάκτυλος -ουuacuter ὁ δεσπότης -ου ὁ κύριος -ου uralom ἡ ἀρχή -ῆςuacuternő ἡ δέσποινα -ηςuacutet ἡ ὁδός -οῦ uacutetjaacutet aacutellja vkinek κωλύω

+ accutaacuten μετά praep acc utoacutebb ὕστερον adv

Uuml Ű

uumldv ἡ σωτηρία -αςuumldvoumlzleacutegy χαῖρε (plur χαίρετε) uumlgy τὸ πρᾶγμα -ατος gyakran csak

puszta neacutevelő a πρᾶγμα elhagyaacutesaacuteval pl Kyros uumlgyei τὰ τοῦ Κύρου

uumlldoumlz διώκω uumlldoumlzeacutes τὸ διώκειν uumlnnepi ruha ἡ ἱερὰ (3) στολή -ῆςuumltkoumlzet ἡ μάχη -ης

V

vaacuted(beszeacuted) ἡ κατηγορία -αςvagy ἤ ksz vagy ndash vagy ἤ ndash ἤvagy szaacutemnevekneacutel (= koumlruumllbeluumll mintegy)

ὡς adv ἀμφί praep acc εἰς praep accvaacutegy ἡ ἡδονή -ῆς plur ἡ ἐπιθυμία -αςvaacutegyakozaacutes ὁ πόθος -ου vaacutegyoacutedik vmire ἐφίεμαι M + genvagyon ἡ οὐσία -ας vajon εἰ kszvak τυφλός 3vakmerő θρασύς -εῖα -ύ-val -vel σύν praep dat μετά praep genvalahaacutenyszor ὅταν ksz (+ coni)valaki valami τὶς τὶ simvalamelyik a kettő koumlzuumll δυοῖν ὁἡτὸ

ἕτερος 3valami τὶ simvalamifeacutele τὶς τὶ sim vaacutelaszol ἀποκρίνομαι M

vaacutelaszt αἱρέομαι M akit aminek 2 acc amire πρὸς + acc

vaacutelik (vmilyenneacute) γίγνομαι M vaacutellalkozik ὑποδύομαι M (2 ao

ὑπέδυν) amire accvaloacuteban ὄντως advvan εἰμί taacutevol van vmitől ἀπέχω + gen

διέχω + genvan neki ἔχωvaacuteros ἡ πόλις -εως vaacutesaacuterolni πρίασθαι veacuteget vet vminek τέλος ἐπιτίθημι + dat veacutegre τέλος advveacuteguumll (= dolgaveacutegezteacutevel) τελευτῶν pt vegyiacutet vmivel κεράννυμι + dat veacutel (= gondol) φημί οἴομαι M vele leacutevők οἱ σὺν αὐτῷ ὄντες vele megy συνέπομαι M + dat veacutelemeacutenye δέδοκταί μοιveacuten (subst) ὁ πρεσβύτης -ουvendeacutegbaraacutet ὁ ξένος -ουvereseacuteget szenved (= legyőzik) νικάομαι Pverseny ὁ ἀγών -ῶνος vesz (maga melleacute) λαμβάνωvesz (= tekint vhogy) νομίζωveszeacutely ὁ κίνδυνος -ου fenyegető veszeacutely

ὁ ὑπάρχων pt κίνδυνος (-ου) ὁ κίνδυνος (-ου) ἐπικρεμασθείς pt

veacutetkezik ἁμαρτάνω ἀδικέω vezeacutenyel παραγγέλλω fegyverre vezeacutenyel

παραγγέλλω εἰς τὰ ὅπλαvezeacuter (= hadvezeacuter) ὁ στρατηγός -οῦ

(= vezető) ὁ ἡγεμών -όνος vezeacuterseacuteg ἡ ἡγεμονία -αςvezet ἄγω (uacutet) φέρω vezető ὁ ἡγεμών -όνος videacutek ἡ χώρα -ας vihar ὁ χειμών -ῶνος vilaacutegos δῆλος 3vilaacutegossaacuteg τὸ φῶς φωτόςvisz φέρω viszaacutelykodik ἐρίζωviszont δέ kszvisszaeacutel vmivel παραχράομαι M + dat

314


visszatart κωλύωvisszateacuter ἐπανέρχομαι M ἐπάνειμι

(lt ἰέναι) ἄπειμι (lt ἰέναι)visszavonul ἀναχωρέω ὑποχωρέωviteacutez (adi) ἀνδρεῖος 3viteacutez (subst) (lovas) ὁ ἱππότης -ου viteacutezseacuteg ἡ ἀνδρεία -αςviacutez τὸ ὕδωρ ὕδατοςvonul ἀποβαίνω πορεύομαι P τὴν πορείαν

ποιέομαι M ἐξελαύνω

X

Xenophoacuten ὁ Ξενοφῶν -ῶντος

Z

zajlik (= toumlrteacutenik van) γίγνομαι Mzaklat vkit κακῶς ποιέω + acc zavarban van ἐν ἀπορίᾳ εἰμίZeus ὁ Ζεύς gen Διός

Zs

zsaacutekmaacuteny ἡ ἄγρα -ας ἡ λεία -ας zsold ὁ μισθός -οῦ zsoldos ὁ ξένος -ου

315

MEGOLDAacuteSOK

NEacuteVSZOacuteRAGOZAacuteSOK

I Magaacutenhangzoacute-toumlvű neacutevszoacuteragozaacutesok (MVM 38ndash46 sect)

1 μῦθον μύθου δοῦλον δούλων ξεῖνον ξείνῳ βαίνετε σώματα θεόν θεῶν κακῶς ἀγαθήν ἀγαθαῖς τοῦτον εἰς Δῆλον βαῖνε ἀγγέλου ἀνθρώπων θάλασσαν θαλάσσης πολίτας πολιτῶν 2 Μούσης προφήτης ἐστὶν ὁ ποιητής Μούσης προφῆταί εἰσιν οἱ ποιηταί Μουσῶν προφῆταί εἰσιν οἱ ποιηταί 3 Οἱ νομοθέται νόμων ποιηταί εἰσιν Οἱ νομοθέται νόμου ποιηταί εἰσιν Ὁ νομοθέτης νόμου ποιητής ἐστιν 4 Ὁ κυβερνήτης κελεύει τὰ τοῖς ναύταις συμφέροντα τὰ τῷ ναύτῃ συμφέροντα 5 δεσπότου δεσποτῶν 6 νεανία 7 νεανίᾳ νεανίαις 8 δέσποτα Ὀνήσιμε 9 Καλλία ἄδελφε 10 Εὐριπίδη Ἀναξαγόρα 11 Ἀναξαγόρου Ἀναξαγόραν Εὐριπίδην 12 Πέρσου 13 Πέρσαι νεανίας 14 Εὐχὴν δικαίαν Εὐχῆς δικαίας Εὐχὰς δικαίας Εὐχῶν δικαίων 15 Οἱ θεοὶ λέγονται εὐχῆς δικαίας εὐχῶν δικαίων (εὐχὴν δικαίαν εὐχὰς δικαίας) ἀκούειν 16 νόον νοῦν Νόον Νοῦν 17 πλόος πλοῦς Καλοὶ πλόοι πλοῖ 18 περίπλουν 19 γῆς ὀστέα ὀστᾶ 20 Ἀθηνᾶν 21 Ἀθηνᾶ 22 Ἀθηνᾶς 23 μνᾶ κύριε μνᾶς 24 Ἑρμῆν ψυχάς 25 Ἑρμοῦ 26 Χρύσεον Χρυσοῦν ἀργύρεον ἀργυροῦν χάλκεον χαλκοῦν σιδήρεον σιδηροῦν 27 σιδήρεα σιδηρᾶ χάλκεα χαλκῆ αἱ δὲ ὁδοὶ χάλκεαι χαλκῃ 28 χάλκεος χαλκοῦς 29 Οἱ μάγοι τὰ χαλκᾶ χρυσᾶ ποιοῦσιν 30 Αἰσχύλος λέγει ὅτι ἁπλῆ ὁδὸς εἰς Ἅιδου φέρει καὶ ἁπλοῖ εἰσιν τῆς ἀληθείας λόγοι 31 Τίς οὕτως ἄνους ἐστίν ὃς μὴ στέργει εἰρήνην 32 Εὖνοι ἡμῖν αἵδε αἱ παρθένοι 33 Τῷ εὔνῳ πιστεύετε 34 Σύμμαχόν με ἔχετε εὔνουν ὑμῖν 35 Ὁ ὅμοιος τῷ ὁμοιῷ εὔνους ἐστίν 36 Ἄνους ἐστίν ὅς μακάριον τὸν πλούσιον λέγει 37 Ἡ εὔνοια ἀρχὴ φιλίας οἱ μὲν γὰρ φίλοι πάντες εὖνοι οἱ δrsquo εὖνοι οὐ πάντες φίλοι 38 νοῦν ἁπλοῦν 39 λεών νεῷ 40 νεών 41 νεώ Πρὸ τῶν νεῶν βωμοί εἰσιν 42 Τυνδάρεω Μενέλεῳ 43 Μενέλεων Μενέλαον 44 Μενέλεω 45 ἵλεῳ 46 ἵλεῳ 47 Πάντες οἱ λαγῲ δειλοῖ εἰσιν 48 Τῶν λαγῶν δειλότεροι οἱ Φρύγες 49 Εἷς ἰατρὸς πολλοῖς ἰδιώταις ἱκανός 50 Οἱ δοῦλοι τοῖς δεσπόταις οἱ φαῦλοι ταῖς ἡδοναῖς δουλεύ-ουσιν 51 Τὸν Σοφοκλέα λέγουσιν μαθητὴν τοῦ Αἰσχύλου τοῦ ποιητοῦ εἶναι 52 Θαυμάζομεν τὸν σοφὸν κριτήν 53 Οὐχ ἱκανοί ἐσμεν ὅπως τοῖς τῶν Περσῶν τοξόταις μαχώμεθα 54 δέσποτα δεσπότῃ 55 βουλευταί 56 μαθητῶν 57 Περσῶν 58 δυνάστας ὑπηρέτας δυναστῶν δυνάσται 59 ποιηταί 60 Πέρσας 61 Περσῶν στρατιῶται ὁπλίτας 62 πολίτου πολῖται 63 Σπαρτιατῶν 64 νεανίᾳ 65 σταρτιώταις στρατιῶται

316

Megoldaacutesok

II Zaacuterhangzoacutes toumlvű neacutevszoacuteragozaacutes (MVM 48ndash50 sect)

1 Ἀνθρώπων ἕκαστος δύο πήρας φέρει τὴν μὲν ἔμπροσθεν τὴν δὲ ὄπισθεν γέμει δὲ κακῶν ἑκατέρα ἀλλrsquo ἡ μὲν ἔμπροσθεν ἀλλοτρίων ἡ δὲ ὄπισθεν ἰδίων Διὰ τοῦτο οἱ ἄνθρωποι τὰς μὲν ἰδίας νόσους οὐ γιγνώσκουσιν τὰς δὲ ἀλλοτρίας ἀκριβῶς δικάζουσιν 2 Γλαῦκα γλαῦκες Γλαῦκας Ἀθήναζε 3 κόρακι Κόρακες κόραξι φίλοι 4 κόρακας 5 κόρακος Κακῶν κοράκων κακὰ ᾠά τουτέστι οἷοι οἱ πατέρες τοιοῦτοι καὶ οἱ υἱοί 6 τέττιγι μύρμηκι Τέττιγες μὲν τέττιξι φίλοι μύρμηξι δὲ μύρμηκες 7 μύρμηκι Ἔνεστι καὶ μύρμηξι χολή 8 αἰγί Αἶγες αἰξὶ φίλαι 9 Φυλάσσουσι μὲν οἱ φύλακες κηρύσσουσι δὲ οἱ κήρυκες 10 σάλπιγγος Ὄνοι λυρῶν ἤκουσαν καὶ σαλπίγγων ὗες 11 ὄνυχος Ἐξ ὀνύχων λέοντας 12 Ἄραβι Ἄραβες Ἄραψιν οὐ πιστεύουσιν 13 Ἐστι μῦθος ὡς φύλακες χρυσοῦ εἰσιν οἱ μύρμηκες οἱ Ἰνδικοί Φύλακας χρυσοῦ εἶναι τοὺς Ἰνδικούς μύρμηκας λέγουσι 14 Κῆρυξ Ἑρμῆ Αἰσχύλος τὸν Ἑρμῆν κήρυκα τῶν θεῶν λέγει 15 Οἰδίπους ἔλυσε τῆς Σφιγγὸς τὸ αἴνιγμα ἡ δὲ Σφὶγξ αὐτὴ ἑαυτὴν ἀπέκτεινεν 16 Ἥρα τοῖς Θηβαίοις Σφίγγα ἔπεμψεν 17 Αἱ Σφίγγες ὄνυξι τὴν ἄγραν φέρουσιν 18 Γυνὴ γυναικὶ σύμμαχος 19 Κακοδαίμων ὅστις γαμεῖ γυναῖκα 20 Οἱ Νομάδες τῶν Λιβύων οὐ ταῖς ἡμέραις ἀλλὰ ταῖς νυξὶν ἀριθμοῦσι τὸν χρόνον 21 κήρυκες 22 μνᾶς κόλακι 23 τρίχες 24 θριξίν 25 τριχός 26 γυναικός 27 γυναῖκες δημoacuteται 28 παιδί 29 παῖδες 30 παῖ 31 Ὡς ποὺς ποδὶ συνεργός οὕτως ἀνθρώπῳ ἄνθρωπος 32 Τὰ πρὸ ποδῶν παρὰ πόδας ἐν ποσὶν ὅρα 33 Κλεπτῶν γὰρ ἡ νύξ τῆς δrsquo ἀληθείας τὸ φῶς (φάος) 34 Ἐν τῷ φωτὶ περιπατῶμεν 35 Χάριν ἔχω τῷ θεῷ τῷ δεδωκότι τἀγαθά Χάριν ἔχομεν τοῖς θεοῖς τοῖς δεδωκόσι τἀγαθά 36 Ὁρᾷς τινrsquo ὄρνιν Μὰ τὸν Ἀπόλλω rsquoγὼ μὲν οὔ 37 Ἀνδρὸς πένητος οὐκ ἔστι φίλος 38 Πάντων χρημάτων μέτρον ἄνθρωπος 39 Ὀφθαλμὸν ἀντὶ ὀφθαλμοῦ ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος (χεῖρα ἀντὶ χειρός πόδα ἀντὶ ποδός) 40 μεσότητι 41 πένησι 42 σώμασιν 43 Περὶ ὤτων 44 οὖς 45 ὦτα 46 ὠσίν 47 Περὶ γερόντων 48 Δὶς παῖδες οἱ γέροντες 49 γέροντι 50 γέροντι παιδί γυναικί 51 λέουσιν 52 Περὶ ἐλεφάντων 53 Ἐλέφαντα 54 Ἐλέφαντος ἐλέφαντι 55 Πόσους ἔχεις ὀδόντας τρεῖς ἢ τέτταρας 56 Οἱ πλούσιοι τὸ χρυσίον ὀδοῦσι καὶ ὄνυξι φυλάττουσιν 57 πάντων πάντα πᾶν πᾶν

III Folyeacutekony maacutessalhangzoacutes neacutevszoacuteragozaacutes (MVM 51ndash52 sect)

1 Ἕλληνες ἡγεμόνα Ἀπόλλωνα 2 Ἕλλησι ῥήτορες ἀγῶνες ἀγώνων 3 χιτῶνας αὐχένι βραχίονι 4 ἀηδόνων χελιδόνων 5 ἕνα 6 δαίμονες μέλανας χειμῶνας μαρτύρων ἅλα 7 δαίμοσι μάρτυσι μέλανος δαίμονες Ἄπολλον σωτῆρες 8 μνήμονες δελφῖνα ἁλός 9 σωτῆρσιν 10 λιμένα 11 Ὡς λύκοι ἄρνα φιλοῦσιν 12 Ἕλλην εἰμί οὐ βάρβαρος 13 Ἕλληνες σοφίαν ζητοῦσιν 14 Μόνον τὸν καλὸν καὶ ἀγαθὸν εὐδαίμονα εἶναι φημι 15 Ἀνδρῶν ἀπίστων ὅρκον εἰς ὕδωρ γράφε

317


16 Ὦ παῖδες ἀεὶ μνήμονες ἔστε τῶν πατέρων καὶ τῶν μητέρων καὶ χάριν αὐτοῖς ἔχετε 17 Ἀγαθοὶ παῖδες οὔποτε ἀμνήμονες εἰσι τῶν εὐεργεσιῶν ἀλλὰ καὶ ἄνδρες ὄντες οὐδένα μᾶλλον στέργουσι καὶ ἐν μείζοσι τιμαῖς ἔχουσι ἢ τοὺς πατέρας καὶ τὰς μητέρας 18 Γνώμη δὲ κρείσσων ἐστὶν ἢ ῥώμη χερῶν 19 δαιμονίων 20 Οἱ Πέρσαι ἔχουσι μεῖζον στράτευμα ἢ οἱ Ἕλληνες 21 Μείζω δῶρα ἐμοὶ ἢ τῷ ἀδελφῷ ἔδωκεν 22 Ἔδοσαν πλείω χρήματα τοῖς ναύταις ἢ τοῖς σταρτιώταις 23 Τὸ κελεύειν πολλῷ ἐστι ῥᾷον τοῦ πείθεσθαι [ἢ τὸ πείθεσθαι] 24 Οἱ Ἀθηναῖοι πολλῷ δυνατώτεροι ἦσαν κατὰ θάλασσαν ἢ κατὰ γῆν 25 Αἱ νῆσοι πλείω χρήματα ἢ ναῦς ἔπεμψαν 26 Οἱ ἐν τῇ Σπάρτῃ ἄνδρες οὐκ ἦσαν ἀνδρειότεροι ἢ αἱ γυναῖκες [τῶν γυναικῶν] 27 Αἱ νῆες καλλίους ἦσαν ἢ αἱ νῦν [τῶν νῦν] 28 Ἡμεῖς πλείω ἆθλα φερόμεθα ἐν τοῖς ἀγῶσιν ἢ οἱ Θηβαῖοι 29 Φιλοῦμεν τὴν ἐλευθερίαν οὐδὲν ἧσσον ἢ τὸν βίον 30 Οἱ Ἀθηναῖοι μείζω δύναμιν εἶχον ἢ οἱ Λακεδαιμόνιοι 31 Ἡ δευτέρα ναῦς θᾶσσον ἔπλευσεν ἢ ἡ πρώτη 32 Καλλίω οἰκίαν σὺ ἔχεις ἢ ἐγώ 33 Οὐδὲν ἐφίλει μᾶλλον ἢ τὸ κλέος 34 Ὁ Ξενοφῶν πλείους βίβλους ἔγραψεν ἢ ὁ Θουκυδίδης 35 Ῥᾷόν ἐστι [τὸ] εὖ γράφειν ἢ [τὸ] εὖ λέγειν 36 Εὐριπίδης οὐ βελτίων Σωκράτους Σωκράτης γὰρ βελτίων πάντων 37 Ἐπὶ μὲν εἰρήνης ὁ γεωργὸς ἀμείνων τοῦ στρατιώτου Ἐπὶ μὲν εἰρήνης οἱ γεωργοὶ ἀμείνονες τῶν στρατιωτῶν Ἐπὶ δὲ πολέμου ὁ στρατιώτης ἀμείνων τοῦ γεωργοῦ Ἐπὶ δὲ πολέμου οἱ στρατιῶται ἀμείνονες τῶν γεωργῶν 38 Οὐκ ἔστιν οὐδὲν κάκιον τῆς γυναικὸς κακῆς Οὐκ ἔστιν οὐδὲν κάκιον τῶν γυναικῶν κακῶν Καὶ οὐδὲν κάλλιον γυναικὸς καλῆς Καὶ οὐδὲν κάλλιον γυναικῶν καλῶν Πάντων γὰρ τῶν ἐπὶ γῆς αἱ γυναῖκες κακίσταί τε καὶ καλλίσται 39 Ἡ γυνὴ οὐ κρείττων τοῦ ἀνδρός Αἱ γυναῖκες οὐ κρείττονες τῶν ἀνδρῶν 40 Σύμβουλος οὐδείς ἐστι βελτίων τοῦ χρόνου Ὁ γὰρ χρόνος βελτίων τῶν συμβούλων 41 Οὔποτε εἶδον δένδρον κάλλιον τοῦ πρὸ τοῦ οἴκου Οὔποτε εἶδον δένδρα καλλίονα τῶν πρὸ τοῦ οἴκου 42 καλὸς ὁ παῖς καλλίονες δrsquo οἱ ἄνδρες οἱ ἄνδρες καλλίονες τοῦ παιδός 43 ἀγαθὸς ὁ γεωργός ἀμείνων δrsquo ὁ σταρτιώτης ὁ σταρτιώτης ἀμείνων τοῦ γεωργοῦ 44 ἀγαθὸν τὸ λέγειν βελτίων δrsquo ἡ σιγή ἡ σιγὴ βελτίων τοῦ λέγειν 45 κακὸς ὁ δεσπότης κακίων δrsquo ἡ δέσποινα ἡ δέσποινα κακίων τοῦ δεσπότου 46 ἀγαθὸς σύμβουλος ὁ χρόνος ἀμείνων δrsquo ὁ ἰατρός ὁ ἰατρὸς ἀμείνων σύμβουλος τοῦ χρόνου

IV ς- eacutes feacutelhangzoacutes toumlvek (MVM 53ndash56 sect)

1 ἀνὴρ Σύρος τὸ γένος 2 Οὐδὲν δίκαιόν ἐστιν ἐν τῷ νῦν γένει 3 Gyermekem mily szoacute szoumlkkent ki fogad keriacuteteacuteseacuten 4 Egymaacuteshoz hosszan szoacuteltak szaacuternyas sza-vaikkal 5 A haacuteboruacute veacutege a kezekben van a szavakeacute a tanaacutecsban 6 Αἱ Μοῦσαι ἐν τῷ Κάδμου γάμῳ καλὸν ᾖδον μέλος 7 Ἐπῶν ποιητὴς ἄριστος Ὅμηρος ἐν μέλεσι δὲ πρώτη Σαπφώ 8 Ἁπλᾶ γάρ ἐστι τῆς ἀληθείας ἔπη 9 A barbaacuter neacute-peknek nincs reacuteszuumlk a szabadsaacutegban 10 Ἐλεύθερον ἀδύνατον εἶναι τὸν πάθεσι δουλεύοντα 11 Heacuterakleitos bdquoa jellem az ember belső hangjardquo 12 Τὸ ἦθος ἔθος

318

Megoldaacutesok

ἐστὶ πολυχρόνιον 13 Φθείρουσιν ἤθη χρήσθrsquo ὁμιλίαι κακαί 14 Καὶ τοῖς ἤθεσι καὶ τοῖς σώμασι διαφέρουσι τῶν Ἑλλήνων οἱ βάρβαροι 15 Ἡρακλειδῶν Ἡρακλέους Ἡρακλεῖδαι Ἡρακλέους 16 Σωκράτη Σωκράτει Σώκρατες Σωκράτους Ἀντισθένους Σωκράτει Ἀντισθένει 17 γένους Περικλέα Περικλεῖ Σοφοκλέα Σοφόκλεις 18 γήρως γήραι 19 γέρα 20 ψευδεῖς 21 Εὐγενὴς ἐξ εὐγενῶν Εὐγενεῖς ἐξ εὐγενῶν 22 Nemes a nemessel eacuterintkezzen 23 Πατέρων ἀπrsquo εὐγενῶν τέκνα εὐγενῆ 24 Καίπερ πένης ὢν οὔτοι τό γrsquo ἦθος δυσγενὲς ἔχω 25 A szeren-cseacutetlen embert meacuteg a birka is megharapja 26 Az előkelőt szerencseacutesnek mondjuk 27 ὑγιᾶ 28 εὐκλεέστερος 29 ὑγιές 30 ὑγιεῖς 31 αὐτάρκη 32 συγγενεῖς 33 Ὡς ἰχθῦς ἄφωνος εἶ Ἰχθύος ἀφωνότερος εἶ 34 ἰχθύσι Sem a halaktoacutel hangot sem a műveletlenektől kivaacuteloacutesaacutegot nem kell vaacuterni 35 Ἰχθῦν εἰς Ἑλλήσποντον 36 Οὐκ εἰσὶν ἡμῖν πλεῖον ἢ ἄρτοι πέντε καὶ ἰχθύες δύο 37 Ἐλέφας μῦν οὐ διώκει 38 Βραχὺς ὁ βίος ἡ δὲ τέχνη μακρά 39 Γλυκὺς ἀπείροις πόλεμος 40 Γλυκεῖα μῆτερ τί με θέλεις ποιεῖν 41 βραχεῖα 42 γλυκεῖς 43 Ταχεῖς ἰσχύος βραδέσι ἰσχύν 44 Σώκρατες ἡδέος 45 πάθη Ἐρινῦς 46 Ἑρμῆ παῖδες Ἐρινύες 47 πόλεως πόλεσιν μέρη πόλεις 48 πόλεων 49 Ἀνὴρ γὰρ ἄνδρα καὶ πόλις σῴζει πόλιν 50 A feacuterfi nak koronaacuteja győzelmi koszoruacuteja a gyermekei a vaacuterosnak pedig baacutestyaacutei 51 Ὦ καλλίστη πόλι πασῶν Ὦ λαμπροτάτη πασῶν πόλεων Ἀθῆναι 52 Φύσιν 53 Οἱ στρατιῶται ἀπέθανον τοῖς βέλεσι 54 Οἱ πολῖται ἐδίδοσαν πολλὰ δῶρα τῷ βασιλεῖ 55 Αἱ νῆες ἀεὶ ἔφερον τὰ σῖτα εἰς τὸν λιμένα 56 Ἐπεὶ τὸ στράτευμα ἐνικήθη ἡ πόλις ᾑρέθη 57 Ἐπεὶ αἱ νῆες ἔπλευσαν εἰς τὸν λιμένα ἀσφαλεῖς ἦσαν 58 Ἀεὶ ἐτιμῶμεν τοὺς εὖ λέγοντας 59 Οἱ Ἕλληνες πολλάκις ἐνίκων τοὺς Πέρσας 60 Ὁ Κῦρος ἀπέθανεν ὑπὸ τῶν τοῦ ἀδελφοῦ στρατιωτῶν 61 Οἱ πολέμιοι διέφθειραν τὸ τῶν Ἀθηναίων στράτευμα 62 Οἱ πάλαι ἐτίμων τοὺς ἀνδρείους 63 Ἐπεὶ ὁ στρατηγὸς ἀφίκετο ἀπέθανε 64 Ἐπεὶ οἱ στρατιῶται ἀφίκοντο ενἔμον ἐν τῇ πόλει 65 Ὁ ἀνὴρ καὶ ἡ γυνὴ ἀποτεθνήκασι

V Kettős magaacutenhangzoacutes οj- ωϜ-toumlvű főnevek eacutes az adiectivum verbale (MVM 57ndash58 eacutes 78 sect)

1 A haacuteboruacute mindennek kiraacutelya eacutes mindennek atyja Πόλεμοι πάντων βασιλεῖς πάντων δὲ πατέρες 2 Τὸν βασιλέα φιλάνθρωπον εἶναι δεῖ καὶ φιλόπολις Τοὺς βασιλέας φιλανθρώπους εἶναι δεῖ καὶ φιλοπόλιδας 3 Kyros azt mondta hogy a joacute kiraacutelynak eacutes a joacute paacutesztornak hasonloacuteak a cselekedetei Κῦρος ἔλεγε παραπλήσια ἔργα εἶναι βασιλέων ἀγαθῶν καὶ νομέων ἀγαθῶν 4 Ἐκ δὲ Διὸς βασιλῆες Ἐκ δὲ Διὸς βασιλεύς 5 Καὶ ἐν Σπάρτῃ νόμος ἐστὶ τοὺς βασιλέας θύειν ὑπὲρ τῆς πόλεως Καὶ ἐν Σπάρτῃ νόμος ἐστὶ τὸν βασιλέα θύειν ὑπὲρ τῆς πόλεως 6 Θαλῆς ὡς λέγουσί τινες εἰς Αἴγυπτον ἐλθὼν τοῖς ἱερεῦσι συνῆν 7 Καὶ Πυθαγόρας πολλὰ παρὰ τῶν ἐκεῖ ἱερέων μαθεῖν λέγεται Καὶ Πυθαγόρας πολλὰ παρὰ τοῦ ἐκεῖ ἱερέως μαθεῖν λέγεται

319


8 Αἵδrsquo εἰσrsquo Ἀθῆναι Θησέως ἡ πρὶν πόλις ndash αἵδrsquo εἰσrsquo Ἁδριανοῦ καὶ οὐχὶ Θησέως πόλις 9 Χαῖρε ὦ πρέσβυ Χαίρετε πρέσβεις 10 Αἰσχρὸν νέᾳ γυναικὶ πρεσβύτης (ἀνήρ) Αἰσχρὸν νέαις γυναιξὶ πρέσβεις ἄνδρες 11 ἁλιεῖς ἁλιεῖς 12 βασιλεῦσι(ν) Δία 13 ἄστεα 14 ἥρωες 15 ἄστεσι 16 πήχεων 17 πατέρα πρέσβυν 18 πρέσβεις 19 πρέσβεις βασιλέως πρέσβεσιν 20 ναῦς νεῶν ναυσίν νεώς νῆες νηί νεώς νηί ναῦν 21 Ἡροδότου Ἁλικαρνασσέος ἱστορίης ἀπόδεξις ἥδε 22 Ἡ ἅμαξα τὸν βοῦν ἕλκει 23 κυνί βοΐ ὑΐ 24 Βοῶν ὦτα βουσί κυσί βόες 25 Σαπφοῦς 26 Τὴν Πειθὼ Ἀφροδίτης εἶναι θυγατέρα ἡ Σαπφὼ λέγει 27 Πειθοῖ 28 πειθοῦς 29 πειθοῖ ἀποδείξει δυνάμεως δυνάμει 30 Θέλω τι εἰπεῖν ἀλλά με κωλύει αἰδώς 31 γένει Ἑρμῆν αἰδῶ πόλεων Δία αἰδῶ αἰδῶ πόλεις αἰδοῦς πόλεως 32 Περὶ θεῶν εἴρηκας καὶ περὶ δαιμόνων ὁ δὲ ἥρως τί ἂν εἴη ἡμιθέους ἄν τις λέγοι τοὺς ἥρωας εὐχόμεθα γοῦν καὶ ἥρωσι καὶ ἡρώων παισίν 33 υἱεῖς (ὑεῖς) υἱοί 34 βοός 35 νηί 36 ἔτεσι ἁλώσεως ἥρωα πειθοῖ ἥρωι ἡρώων ἥρωος Ἀργοῖ ἥρωες Ἀργοῦς 37 Οὐ παραδοτέον ἐστὶν ἡμῖν τοὺς συμμάχους τοῖς Ἀθηναίοις 38 Τοῖς στρατιώταις εἶπε μὴ ὀλιγωρητέον εἶναι τῶν πολεμίων 39 Μεταδοτέον ἐστὶ τῆς λείας τοῖς συμμάχοις 40 Ἐκδοτέα ἦν αὐτῷ ἡ θυγάτηρ ἀνδρὶ πένητι 41 Πῶς οὐ τιμητέον ἐστὶ τοὺς ὑπὲρ τῆς πατρίδος ἀποθανόντας 42 Οἱ λοχαγοὶ παρήγγειλαν βοηθητέον εἶναι τῷ στρατεύματι τοῖς συμμάχοις 43 Τιμητέον ἐστὶν ἀεὶ τοὺς πάλαι τοὺς ταύτην τὴν ἀρχὴν τοσαύτην οὖσαν ἡμῖν κεκτημένους 44 Ὡς ξένῳ ποτὲ γενομένῳ ᾤμην βοηθητέον εἶναι αὐτῷ 45 Ἤιδεσαν δέον ἢ παραδοῦναι τὴν πόλιν ἢ ἀποθανεῖν 46 Παρηγγέλθη δεῖν ἐπιέναι εὐθύς

VI Fokozaacutes eacutes adverbiumok (MVM 63ndash66 sect)

1 Ἀνδρῶν ἁπάντων Σωκράτης σοφώτατος 2 Καλῶς λέγεις ὦ νεανία ὁ δὲ πατὴρ σοφώτερον ἔλεγε πάντων δὲ σοφώτατα ἡ μήτηρ 3 Πῶς ἔχεις φίλτατε Ἰχθύος ἀφωνότερος εἶ Πῶς πράττετε Εὖ πράττομεν 4 Eὖ πράττει ὁ νῦν ἱππεύς 5 Κακῶς ἔχω διὰ τῶν γραμματικῶν μελετῶν 6 Nemde taniacutethatoacute az ereacuteny Τοῦτο οὐκ ἔστι λέγειν ἁπλῶς οὕτως 7 ἁπλούστατον 8 πάντως 9 Σπεῦδε βραδέως (Lassan jaacuterj tovaacutebb eacutersz) 10 Λέγε ἃ λέγεις ἐν βραχεῖ 11 βραχυτάτων βραχυτέροις 12 ταχεῖαν βραδεῖαν 13 Ὁ πολὺς ὄλβος οὐκ ἀγαθὸν ἀνθρώπῳ 14 Πολλοὶ κακοί ὀλίγοι δrsquo ἀγαθοί 15 Ἔξεστι ὑμῖν εὐδαίμοσι (εὐδαίμονας) γενέσθαι Ἀληθέστατα λέγεις 16 Ὅσῳ σωφρονέστερος εἶ τοσούτῳ καὶ εὐδαιμονέστερος 17 Ὅσῳ μᾶλλον νίφει ὁ θεός τοσούτῳ μᾶλλον νιφετὸς καταφέρεται καὶ ὅσῳ μᾶλλον νιφετὸς καταφέρεται τοσούτῳ μᾶλλον νιφίσκει 18 καλῶς πολλαί μεγάλους ταχύ εὐπετῶς 19 μέλαινrsquo 20 μεγάλης Μεγάλη 21 Ὡς χαρίεν ἐστrsquo ἄνθρωπος ὅταν ἄνθρωπος ᾖ 22 Ποῖ ποῖ ὦ χαρίεσσα γύναι 23 Ταχέως ταχέως φέρrsquo οἶνον φέρε θᾶττον ἐλθὲ ὡς τάχιστα 24 Ἐλάττω πράττων ἐλάττω ἂν ἁμαρτάνοις 25 Νέος ὢν ἀκούειν τῶν γεραιτέρων θέλε 26 νεωτέρου 27 παλαιότερον βασιλικώτατος 28 μᾶλλον φίλος (φίλτερος)

320

Megoldaacutesok

γενναιοτάτων 29 εὐγενεστάτων ἐντιμοτάτων σοφώτεροί σωφρονέστεροι δεινότεροι 30 ἁπλούστατον 31 γλυκύτερον φιλομαθέστατος σπουδαιότατος 32 βραχυτάτῳ φίλτατος δικαιότατος ἐγκρατέστατος πλουσιωτέροις πενεστέροις 33 Ἔργα λόγων χαλεπώτερα 34 Πάντων ἀπιστότατον ἡ τύχη 35 μεγάλου 36 δικαίως μέγιστον ἄριστον μείζω καλλίω 37 κράτιστος φιλοπονώτατος εὐφυέστατος φιλοτιμότατος 38 ὑπέρτερον ἔχθιον 39 ἐλαχίστη αἴσχιστον χεῖρον μείω 40 ἀμείνων θάττων ἐσχάτοις κρείττων 41 Φθόνος κάκιστος καὶ ἀδικώτατος θεός 42 Ἐσθλῶν κακίους ἐνίοτε εὐτυχέστεροι 43 Μέτρον ἐν πᾶσιν ἄριστον 44 σοφῶς ταχὺ πιστότατον ἐπιτηδείως ἁπλούστατα 45 χαλεπώτατα ἀσχόλως

VII Neacutevmaacutesok eacutes szaacutemnevek (MVM 67ndash77 sect)

1 Ἡ βασίλεια αὐτὴ ἐν τῷ στρατεύματι παρῆν 2 Koumlzvetlenuumll a tengeri uumltkoumlzet utaacuten magaacutet a hadvezeacuter testveacutereacutet kuumlldteacutek tizedmagaacuteval Spaacutertaacuteba 3 A meredek hegy-oldalak koumlzvetlenuumll a folyoacute felett magasodtak 4 A joacutezansaacuteg eacutes a meacuterteacutektelenseacuteg jellegzetesseacutegei eacuteppen ellenteacutetesek 5 Οἱ μαθηταὶ οὐ τοῖς διδασκάλοις ἀλλrsquo αὐτοὶ ἑαυτοῖς μανθάνουσιν 6 Ὁδὸς ἄνω καὶ κάτω μία καὶ αὑτή (ἡ αὐτή) 7 Ποταμοῖς τοῖς αὐτοῖς ἐμβαίνομέν τε καὶ οὐκ ἐμβαίνομεν 8 Αὐτὸς ἔφα 9 Οἱ Ἀθηναῖοι εἰς τὰ Μηδικὰ αὐτοὶ πλείους ναῦς παρέσχοντο τῶν ἄλλων Ἑλλήνων ἁπάντων 10 A va-loacuteban szeacutep nem iacutegy szeacutep amuacutegy meg ruacutet eacutes nem valamihez keacutepest szeacutep maacuteshoz keacutepest pedig ruacutet hanem oumlnmagaacuteban maga magaacuteval mindig szeacutep 11 Εἰ δύο λέγουσιν (λέγετον) τὸ αὐτὸ οὐ βεβαίως τὸ αὐτὸ ἐστίν 12 Σωκράτης ὃς Εὐριπίδου σοφώτερος φιλόσοφός ἐστιν Σωκράτης φιλόσοφος ὢν Εὐριπίδου σοφώτερός ἐστιν Σωκράτης Εὐριπίδου σοφώτερος ὢν φιλόσοφός ἐστιν 13 Τοὺς νόμους οἳ ψυχὴ τῆς πολιτείας εἰσίν Σόλων τοῖς Ἀθηναίοις δίδωσι Οἱ νόμοι οὓς Σόλων τοῖς Ἀθηναίοις δίδωσι ψυχὴ τῆς πολιτείας εἰσίν Οἱ νόμοι οἱ διὰ Σόλωνος τοῖς Ἀθηναίοις διδόμενοι ψυχὴ τῆς πολιτείας εἰσίν 14 Ὁ ἄνθρωπος ὃς πάντα τὰ ἐπὶ γῆς ὁρᾷ πάντων μέτρον ἐστίν Ὁ ἄνθρωπος ὁ πάντα τὰ ἐπὶ γῆς ὁρῶν πάντων μέτρον ἐστίν Ὁ ἄνθρωπος ὃς πάντων μέτρον ἐστίν πάντα τὰ ἐπὶ γῆς ὁρᾷ Ὁ ἄνθρωπος ὁ πάντων μέτρον ὢν πάντα τὰ ἐπὶ γῆς ὁρᾷ 15 Ὁ χρόνος ὃς πάντα εἰς τὸ φῶς ἄγει πάντα ἐκκαλύπτει Ὁ χρόνος ὁ πάντα εἰς τὸ φῶς ἄγων πάντα ἐκκαλύπτει Ὁ χρόνος ὃς πάντα ἐκκαλύπτει πάντα εἰς τὸ φῶς ἄγει Ὁ χρόνος ὁ πάντα ἐκκαλύπτων πάντα εἰς τὸ φῶς ἄγει 16 Ὁ ἄνθρωπος ὅς οὐκ ἔχει κακά οὐ γαμεῖ Ὁ ἄνθρωπος οὐκ ἔχων κακά οὐ γαμεῖ Ὁ ἄνθρωπος ὅς οὐ γαμεῖ οὐκ ἔχει κακά 17 Ὁ νέος ὃν φιλοῦσιν οἱ θεοί ἀποθνῄσκει Ὁ νέος ὁ φιλούμενος ὑπὸ τῶν θεῶν ἀποθνῄσκει Τὸν νέον ὃς ἀποθνῄσκει φιλοῦσιν οἱ θεοί Τὸν νέον τὸν ἀποθνῄσκοντα φιλοῦσιν οἱ θεοί 18 Ἡ πόλις ἧς δίκαιοι οἱ πολῖται βέβαιά ἐστιν Ἡ πόλις ἡ δικαίους πολίτας ἔχουσα βέβαιά ἐστιν Ἡ πόλις ἣ βέβαιά ἐστιν δικαίους πολίτας ἔχει Ἡ πόλις ἡ βέβαια οὔσα δικαίους

321


πολίτας ἔχει 19 Ὁ πλοῦτος ὅν οἱ θεοὶ διδόασιν τῷ δικαίῳ βέβαιός ἐστιν Ὁ πλοῦτος ὁ ὑπὸ τῶν θεῶν διδόμενος τῷ δικαίῳ βέβαιός ἐστιν Τὸν πλοῦτον ὃς βέβαιός ἐστιν τῷ δικαίῳ διδόασιν οἱ θεοί 20 Ὁρᾶτε ἡμᾶς οἳ πιστεύομεν Ὁρᾶτε ἡμᾶς πιστεύοντας 21 Σύμβουλος οὐδείς ἐστι βελτίων χρόνου ὃς πάντα ἐκκαλύπτει Σύμβουλος οὐδείς ἐστι βελτίων τοῦ χρόνου τοῦ πάντα ἐκκαλύπτοντος 22 Τοῦ διδασκάλου ἀκούουσιν οἱ μαθηταί οἳ μανθάνουσιν Τοῦ διδασκάλου ἀκούουσιν οἱ μαθηταὶ οἱ μανθάνοντες 23 Ἡ πήρα ἣ γέμει ἀλλοτρίων κακῶν ἔμπροσθέν ἐστιν Ἡ πήρα ἡ γέμουσα ἀλλοτρίων κακῶν ἔμπροσθέν ἐστιν Ἡ πήρα ἣ ἔμπροσθέν ἐστιν γέμει ἀλλοτρίων κακῶν Ἡ πήρα ἡ ἔμπροσθεν οὔσα γέμει ἀλλοτρίων κακῶν 24 Τῷ τόξῳ ᾧ ἔργον θάνατος ὄνομα βιός Τῷ τόξῳ ᾧ ὄνομα βιὸς ἔργον θάνατος 25 Ποταμοῖς ὧν ὕδατα ἐπιρρεῖ ἡμῖν ἕτερα καὶ ἕτερα ἐμβαίνομέν τε καὶ οὐκ ἐμβαίνομεν Ποταμοῖς τοῖς ἑτέροις καὶ ἑτέροις ὑδάτοις ἡμῖν ἐπιρρέουσιν ἐμβαίνομέν τε καὶ οὐκ ἐμβαίνομεν Ποταμῶν οἷς ἐμβαίνομέν τε καὶ οὐκ ἐμβαίνομεν ὕδατα ἐπιρρεῖ ἡμῖν ἕτερα καὶ ἕτερα 26 Σωκράτης ἀεὶ λέγει τὸ ἀληθές οὗ οὐκ ἔστιν οὐδὲν κάλλιον Σωκράτης ἀεὶ λέγει τὸ ἀληθὲς τὸ κάλλιστον 27 Θεοῦ χωρίς ὃς τοὺς μὲν δούλους ποιεῖ τοὺς δὲ ἐλευθέρους οὐδεὶς εὐτυχεῖ βροτῶν Θεοῦ χωρὶς τοὺς μὲν δούλους ποιοῦντος τοὺς δὲ ἐλευθέρους οὐδεὶς εὐτυχεῖ βροτῶν 28 Τίς ἄρα οὗτός ἐστιν ᾧ ὁ ἄνεμος καὶ ἡ θάλαττα ὑπακούει 29 Οὐκ ἔστιν οὐδὲν ὑπέρτερον Διός ὃς ἐστιν αἰθὴρ καὶ οὐρανὸς καὶ γῆ Οὐκ ἔστιν οὐδὲν ὑπέρτερον Διός αἰθέρος καὶ οὐρανοῦ καὶ γῆς ὄντος 30 Ὁ ἀνὴρ τὴν γυναῖκα ἧς οὐκ ἐρᾷ ἀφίησι Ὁ ἀνὴρ τῆς γυναῖκος ἣν ἀφίησι οὐκ ἐρᾷ Ὁ ἀνὴρ γυναῖκος ἀφιεμένης οὐκ ἐρᾷ 31 Μεταδίδου τοῖς ἄλλοις ὧν ἔχεις 32 Kitartunk amellett amiben megegyeztuumlnk 33 Κῦρος προσῆλθε σὺν ᾗ εἶχε δυνάμει 34 Αὐτὸς ὁ στρατηγὸς οὐκ ἤθελεν ἐπιτίθεσθαι τούτῳ τῷ στρατεύματι 35 Ἀγαθὸν μὲν τὸ ἀληθὲς οἱ δὲ ἄνθρωποι οὔκ ἀεὶ φιλοῦσι τὰ ἀγαθά 36 Οὗτοι οἱ δεσπόται ἔλυσαν τοὺς ἑαυτῶν δούλους 37 Οἱ μὲν ἤδη ἀφιγμένοι ἦσαν οἱ δὲ ἀφωρμῶντο 38 Ὁ βασιλεὺς αὐτὸς ἀπήγγειλε ταῦτα πᾶσι τοῖς πολίταις 39 Ἔδωκεν αὐτοῖς τὸν ἑαυτοῦ ἵππον 40 Οὐκ ἤθελον δέχεσθαι τὸν ἵππον αὐτοῦ 41 Οἱ Ἕλληνες τρὶς ἐνίκησαν ἐν τῷ αὐτῷ πολέμῳ 42 Οἱ Θηβαῖοι τὴν μὲν ἑαυτῶν πόλιν ἐσώσαντο οὐδὲ ἤθελον μάχεσθαι ὑπὲρ τῆς Ἑλλάδος 43 Αὐτοὶ ἀεὶ ἐβουλόμεθα ταὐτὰ δῶρα δέχεσθαι 44 Ἀπήλθομεν πάντες εἰς τοὺς ἡμετέρους οἴκους 45 Οὐκ ἤθελον αὐτῷ δοῦναι τὸ ἐμὸν ξίφος 46 Οἱ μὲν ἐν τῇ πόλει ἔμενον οἱ δὲ ἐξῇσαν ἐπὶ τοὺς πολεμίους 47 Αὐτοὶ ἑκόντες ἔδομεν τοῖς πένησι τὰ ἡμέτερα χρήματα 48 Ἐκεῖνοι οἱ στρατιῶται ἄξιοί εἰσι τῆς μεγίστης τιμῆς 49 Τὸ μὲν ξίφος τῷ στρατηγῷ ἔδωκεν τὸν δὲ ἵππον οὐκ ἤθελε δοῦναι 50 Ταῦτα ἀπήγγειλα αὐτῷ τῷ βασιλεῖ 51 Νομίζω τούτους τοὺς προδότας ἀξίους τῆς αὐτῆς ζημίας 52 Ἔδωκεν αὐτοῖς τάς τε ναῦς καὶ τοὺς ναύτας 53 Οἱ μὲν φιλοῦσι τὸν χρυσὸν μᾶλλον ἢ τὴν τιμήν οἱ δὲ νομίζουσι τοῦτο αἰσχρόν 54 Ἑκὼν ἔδωκα πολλὰ χρήματα τούτοις τοῖς πένησι 55 Τὸν μὲν υἱὸν οὐκ ἤθελε πέμπειν δοῦλον δὲ ἔπεμψε 56 Ἡμεῖς μὲν δώσομέν σοι τὸν ἡμέτερον χρυσόν σὺ δὲ πέμψεις πρὸς ἡμᾶς τὸν σῖτον 57 Ἐκεῖνα τὰ χρήματα αὐτὸς ἔλαβον παρὰ τοῦ ἐμοῦ πατρός 58 Ἀκούσατε καὶ τόδε Ταῦτα ἄκουσας ὁ ἄγγελος εἶπε τάδε

322

Megoldaacutesok

59 Θεμιστοκλῆς ἐκεῖνος 60 Πάντα τὰ ἐν τῇδε τῇ γῇ ὄντα δῶρον θεοῦ ἐστιν δεῖ οὖν μὴ παραχρῆσθαι τούτοις τοῖς δώροις 61 Θεὸς ἡμῶν πάντων πατήρ 62 Ἄλλοις ἄλλα φίλα ἐστιν ἡμᾶς μὲν τὰ ἡμέτερα εὐφραίνει ὑμᾶς δὲ τὰ ὑμέτερα 63 Ἐν ἐμοὶ καὶ σοὶ καὶ ἡμῖν πᾶσιν ἀθάνατος ψυχή ἐστιν 64 Οὐδὲν οὕτως ἡμέτερόν ἐστιν ὡς ἡμεῖς αὐτῶν 65 Οὐκ ἐλάχιστόν ἐστιν σοφίας μέρος τὸ ἑαυτὸν γιγνώσκειν 66 Νόμιζε τὰ ἐμὰ σὰ εἶναι 67 Ὁ σοφὸς ἐν αὐτῷ περιφέρει τὴν οὐσίαν 68 Ὁ φιλάργυρος οὐκ ἀπολαύει ὧν ἔχει ἀγαθῶν 69 Οἱ φιλάργυροι οὐ χρῶνται οἷς κέκτηνται χρήμασιν 70 Εὐρυβιάδης ἀπῴχετο φεύγων αἷς εἶχεν ναυσίν 71 Οὐδεὶς ὅστις οὐχ ἡδέως σύνεστιν οἷς μάλιστα φιλεῖ ἑταίροις 72 Ναυμαχία παλαιτάτη ὧν ἴσμεν ἐγένετο Κορινθίων πρὸς Κερκυραίους 73 Τὸν ἄνδρα μὴ μόνον κρῖνε ἐξ ὧν ποῖει ἀλλὰ καὶ ἐξ ὧν βούλεται 74 Οἱ ἀγαθοὶ ἐνοικοῦσιν τὰς τῶν μακάρων νήσους ἀντὶ τῶν δικαίων ὧν παρὰ βίον ἤσκουν 75 Οἱ Λακεδαιμόνιοι ἐξ οὗ τὴν κατὰ θάλατταν ἡγεμονίαν ἔσχον οὔκετι ἐχρῶντο οἷς παρὰ τῶν προγόνων παρέλαβον νόμοις οὐδὲ διέμενον ἐν οἷς πρότερον εἶχον ἔθεσιν 76 Οἱ Ἀθηναῖοι ἐν τῇ Σικελίᾳ μνῆμα ἔστησαν τροπῆς ἧς οἱ Τυρρηνοὶ ἐποιήσαντο τοῦ πεζοῦ τῶν πολεμίων 77 τοῦτο ἐκείνου 78 ὅδε 79 ταῦτα 80 ἐκεῖνον ταῦτα 81 ἀλλήλαις (ἑαυταῖς) ἀλλήλας (ἑαυτάς σφᾶς αὐτάς) 82 ἀλλήλους (σφᾶς αὐτούς) 83 ἀλλήλους (ἡμᾶς αὐτούς) ἀλλήλοις (ἡμῖν αὐτοῖς) 84 ἑαυτοῖς ἑαυτοῖς ἄλλοις 85 ἀλλήλοις ἀλλήλων 86 τοσοῦτον ὅσον 87 Τοσοῦτον ὅσον 88 Οἱ τῆς ψυχῆς ἀγῶνες τοσούτῳ κρείττους εἰσὶ τῶν τοῦ σώματος ὅσῳ ἡ ψυχὴ κρείττων ἐστὶ τοῦ σώματος 89 Τοιούτους ἡμᾶς δεῖ εἶναι περὶ τοὺς ἄλλους οἵους ἀξιοῦμεν τοὺς ἄλλους περὶ ἡμᾶς εἶναι 90 Ὥσπερ λέγεις φίλου παρόντος οὕτω καὶ ἀπόντος αὐτοῦ φρόνει 91 Παλαμήδης ἀποθανὼν ἀδίκως ὑπὸ τῶν θεῶν τοιαύτης τιμωρίας ἔτυχεν οἵας οὐδεὶς ἄλλος 92 Ὅπου νόμοι πλεῖστοί εἰσιν ἐνταῦθα (ἐκεῖ) καὶ ἀδικίαι πλεῖσται εἶναι φιλοῦσιν 93 Φίλτατε δοκεῖς μοι λέγειν τι Φίλτατε δοκεῖς μοι οὐδὲν λέγειν 94 Πόσοι τινές ἐστε τέσσαρές τινες ἢ πέντε 95 Πόθος τις Πτωχός τις ἢ ἀλήτης 96 Ἄλλῳ ἄλλο ἀρέσκει 97 Περὶ τῶν αὐτῶν ἄλλοτε ἄλλως 98 Ἄλλος ἄλλοθεν ἦλθεν 99 Ἄλλος εἰς ἄλλο χρησιμώτερός ἐστιν 100 Ὁ θεὸς πᾶσι τοῖς ἀνθρώποις πόνους ἐπέταξεν ἄλλοις ἄλλους 101 Κόνων ἄλλοτε ἄλλῃ ἀποβαίνων τὴν τῶν πολεμίων χώραν ἐδῄου 102 Ἀννίβας τὸν ἕτερον ὀφθαλμὸν τυφλὸς ἦν 103 Οὐδέτερον ἐπαινῶ οὔτε τὸν θρασὺν οὔτε τὸν ταπεινόν 104 Πότερος δεσμὸς ἰσχυρότερός ἐστιν ἀνάγκη ἢ ἐπιθυμία 105 Ἡρακλῆς δύο ὁδοὺς ἰδών τὴν μὲν ἡδονῆς τὴν δrsquo ἀρετῆς ἠπόρει ὁποτέραν τραπέσθαι βέλτιον εἴη 106 Ὁ δύο λαγὼς ἅμα διώκων οὐδέτερον ἂν καταλάβοι 107 ἐκ μιᾶς πηγῆς ἐκ τριῶν πηγῶν ἐκ τεττάρων πηγῶν 108 εἷς ποταμὸς ῥεῖ τρεῖς ποταμοὶ ῥέουσι τέτταρες ποταμοὶ ῥέουσι 109 μετὰ ἑνὸς φίλου μετὰ τριῶν φίλων μετὰ τεττάρων φίλων 110 ἕν ἐστι γένος τρία ἐστὶ γένη τέτταρά ἐστι γένη 111 μίαν νύκτα τρεῖς νύκτας τέτταρας νύκτας 112 μίαν κύνα τρεῖς κύνας τέτταρας κύνας 113 ἓν δένδρον ἵστησι τρία δένδρα ἵστησι τέτταρα δένδρα ἵστησι 114 Δυοῖν τὸ ἕτερον ἢ φεύγειν δεῖ ἢ ἀποθανεῖν 115 Οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις (κυρίοιν) δουλεύειν 116 Μία χελιδὼν ἔαρ οὐ ποεῖ 117 Εἷς πρὸ πάντων καὶ πάντες πρὸ ἑνός 118 Δὶς

323


δύο ἐστὶ τέτταρα 119 Ἐμπεδοκλῆς τέσσαρα λέγει στοιχεῖα πῦρ ἀέρα ὕδωρ γῆν 120 Δικαίαρχος τὴν ψυχὴν ἁρμονίαν λέγει τῶν τεσσάρων στοιχείων 121 Ὀνόματα τῶν τεττάρων πολιτείων μοναρχία ἀριστοκρατία ὀλιγαρχία δημοκρατία 122 Keacutetszer-haacuteromszor a joacutet de a rosszat egyszer sem 123 Τὰ δέκα τῶν ὀκτὼ δυοῖν πλείω ἐστίν 124 Τρεῖς τρὶς πόσοι εἰσίν Ἐννέα 125 Τέτταρα τετράκις ἐστὶν ἑκκαίδεκα 126 Οἱ Ἀθηναῖοι ἔπεμψαν εἰς Ποτείδαιαν δισχιλίους ὁπλίτας καὶ Καλλίαν τὸν Καλλιάδου πέμπτον αὐτὸν στρατηγόν 127 Μία τις γυνὴ ἐν τέτταρσι τόκοις ἔτεκεν εἴκοσιν ἀνὰ πέντε γὰρ ἔτεκε καὶ τὰ πολλὰ αὐτῶν ἔζη 128 ἐννέα μίαν δύο δώδεκα 129 δευτέρα τρίτη τετάρτη πέμπτη ἕκτη ἑβδόμην 130 δώδεκα πεντεκαίδεκα τρίτον 131 ἑκατὸν καὶ τριάκοντα 132 ἐνενήκοντα ὀκτωκαίδεκα 133 τριάκοντα μυριάδων διακοσίων τρισχιλίας 134 δυοκαίδεκα δὶς τριάκοντα

324

Megoldaacutesok

IGERAGOZAacuteSOK

VIII Neacutehaacuteny magaacutenhangzoacutes tő (MVM 93 sect)

1 παρεκάλουν ἐλθόντες λελυκότες 2 λελυκέναι γενέσθαι 3 τελευτήσει κεκλῆσθαι τελευτήσῃ ἐπισχεῖν καλέειν 4 κέκληται 5 παρῄνεσα συνῄνεσα 6 παθεῖν ᾔνεσάς πρᾶξον ἐπιμνησθῇς 7 γελασθῆναι 8 ἀποκεκληιμένου 9 κέκληται ἔζευκτο 10 συγκεκληιμένην ἀποκληίει 11 κατακλεισθέντες ἔσωσαν 12 κλεισθείη ἕλοιτο 13 νευστέον πειρατέον 14 κατακτενῶ ἐξαιρήσεται συγχέασrsquo 15 καταχυθέντα 16 ἐνδεδυκυῖα κεκλημένων ἐκλήθη 17 παρῄνεσεν 18 κατέκαυσε γελασθεῖσα κατέκαυσε 19 ἐγέλασεν αἰδεσθείς προσεκαλέσατο 20 κεκελευσμένα 21 ἐνεκλείσθησαν ἐκελεύσθησαν 22 κατελύθη διασεισθείσης χρησθέντα ἀρκέσειαν 23 ἔπλευσεν ἀποπλεύσεσθαι ἔπνευσε καταδυθείη ἔτρεσεν ἀνασπασθῆναι ἀνεβόησεν Πλεῖν

IX T-hanguacute toumlvek (MVM 96ndash97 sect)

1 Πλάττε πεπλάσθω πέπλασται 2 γυμνάσωνται 3 γυμνασάμενοι 4 γυμνάσομαι 5 πείθῃ 6 πείθησθε 7 πείθηται 8 πείσοισθέ 9 πείθου 10 πειθώμεθα 11 ἔπεισα 12 ἔπεισας 13 πείσειν ἔπεισεν 14 ἐπείσθης 15 ἐπείσθη 16 ἐπείσθην 17 κατασπείσειν σπένδειν ἔσπενδε σπείσαντα 18 σπεῖσάν 19 σπείσαιτο 20 σπείσεσθαι 21 σπείσαντες 22 σπείσῃς 23 ἔσπεισαν 24 ἐσπείσατο 25 ἐσπείσαντο 26 ἐσπεῖσθαι 27 σωθεῖεν 28 σώσαντος 29 σεσωκότας σῴζουσαν φενακίσας 30 σέσωσμαι 31 σεσωσμένον 32 κομιούμεθα 33 κομιοῦνται 34 κεκόμικας 35 ἐκομισάμην 36 χαριοῦμαι 37 χαριοῦνται 38 νομιοῦσί 39 νομιεῖτε 40 βιβῶν κατοικτιοῦσιν

X K- eacutes P-hanguacute toumlvek (MVM 98 sect)

1 πράξει 2 πράξαι 3 ἐπράχθη 4 πραχθέντων 5 πραχθείη κεκομισμένῳ 6 πέπραχε 7 πεπραχώς 8 καταπεπραχέναι 9 πεπραγμένα πεπρᾶχθαι πεισθείς 10 πεπραγμένα 11 πέπρακται 12 πέπρακται 13 πεπράξεται 14 ὑποδέξομαι 15 δέξαι 16 εἰσδεχθέντες 17 δέχου δέδεγμαι 18 τρίψεσθαί 19 τρίψεσθαι 20 ξυντρίψωσιν 21 τρῖψαι 22 ἐκτρῖψαι 23 κατατρῖψαι 24 διέτριψαν διέσωσαν 25 ἐξέτριψε τρίβων 26 κρύψω 27 κρύψεν 28 κρύψαντες 29 κρύψομαι 30 κεκρυμμένα

325

Igeragozaacutesok

XI Erős activ eacutes medialis aoristos (MVM 99 sect)

1 Οἱ Τρῶες ἀπὸ τῶν πύργων λίθοις ἔβαλλον 2 Πάνδαρος Μενέλαον ἔβαλεν οἰστῷ 3 Ἆρrsquo ηὗρες τὴν ἐμβάδα ἣν ἀπέβαλον Ηὗρον ὅρα δὲ μὴ αὖθις ἀποβάλῃς 4 Μὴ πάντrsquo ἄκουε μηδὲ πάντα μάνθανε 5 Μάθοι ἄν τις κἀπὸ τῶν ἐχθρῶν σοφόν 6 Ἦλθον εἶδον ἐνίκησα 7 εἴπῃ 8 ἁγιασθήτω ἐλθέτω εἰσενέγκῃς 9 ὑπερήσθη προσέταξεν περιῆψε ἔπρεψεν ἐξέλαμψεν ἠξίωσεν ἐπείσθη 10 ἔλιπον 11 ἔλιπrsquo 12 ἔλιπες ἔλιπες 13 ἀρξάσης ἐλίπετο προεφυλάξατο 14 ἐλίποντο 15 λιπέσθαι ἐγκεκολαμμένα 16 λαβόντα μάθω διδάξαι ἔφυγες 17 δείσας κατακόψῃ ἐμβαλών τεταγμένους ἔτρεψε 18 κατελείπετο ἠνάγκασα προύπεμψά κατορύξοντα συνέκαμψε ἀνέκραγον ἄξω 19 τέκῃ 20 φύγοιμι 21 φύγοιμεν 22 φύγῃ 23 ἀνέκραγον 24 ἀνέκραγον ἐπεψήφισε ἔπεισεν ἀπαλλάξονται 25 τέκε 26 τεκοῦσα 27 κατεδίωξαν ἐτράποντο προσκομίσαι 28 ἀποδράντων ἀπογνόντας 29 ἔδοξέ ἠγαγόμην 30 ἔφυγον φυγόντες ἀπίκοντο 31 ἤρξαντο καταφυγών 32 ἠγαγόμην 33 ἐκβήσῃ λαβών μέμνησο ἐπιλαθοῦ καμών ἐξαμαρτεῖν ἁμαρτών λαβεῖν Λαβών λήψῃ λεληθέναι εὑρεῖν ἔτυχε τεύξῃ θανεῖν θανεῖν θανών γνῶθι κρίνειεν ἐκμάθῃ μεμνῆσθαι μέμνησο εὑρεῖν

XII Erős passiv aoristos (MVM 100 sect)

1 ἴδοι εὕροι τριβέντας 2 σαπῇ 3 ἐσφακέλισέ ἐσάπη 4 φανέντα κατεπλήγη 5 ἐκπλαγεῖσά 6 ἐκπλαγέντα 7 κλαπῆναι κλέψοντας ἁρπασθῆναι ἁρπάσοντας 8 στραφείς 9 ἀποστραφῇς πέμψεις 10 rsquoνατραπῆναι = ἀνατραπῆναι κατακλυσθῆναι 11 ἐτράφημεν 12 ἴδον ἔτραφεν 13 ξυνελέγη 14 ἀπαλλαγέντος 15 ἐβλάβην 16 ἀναστραφήσεσθαι ἐπιπολάσειν 17 κοπείσης 18 συλλεγέντες συνελέγησαν 19 ἀπήγαγον ἐτάφησαν 20 στραφέντες ἔφευγον 21 διετρίβη ἐσβαλεῖν 22 ἐγράφη 23 ἀπεπνίγη 24 ἐκπλαγεῖεν δείσειαν 25 ἐκπλαγείς 26 κλαπέντες κλαπέντας μεταπεισθέντας 27 τραφῆναι 28 τραφείη

XIII Erős perfectum (MVM 101 sect)

1 πειθώμεθα τέτριπται τριψάτω 2 ἰδόντες ἐκλελοιπέναι τετηκέναι ἐτετήκει ἐκτραπόμενοι ἀπολείπεσθαι συνειλεγμένοι 3 ὑπερβληθείς πέφευγεν 4 πέπληγμαι οὐτασμένος πεπληγμένος 5 ἐκπεπληγμένοι 6 λέλοιπεν 7 λέλειψαι περιίδῃς 8 λελείψεται 9 πεποίθῃς 10 κατεστραμμένος διαπεπραγμένον 11 τρέψονται ἐξελθόντα τράπηται φανῆναι τεθραμμένην 12 περικεκόφασι 13 συνάψετε κατακεκόψεσθαι 14 προστέτακται 15 Πεπόμφασι πείσων ἄξων 16 Εἰπέ συνῆχας 17 τετράφθαι 18 τετράφθω 19 πεπρᾶχθαι

326

Megoldaacutesok

XIV Haacuterom neacutemahanguacute tő (MVM 102 sect)

1 a) ἕπομαι Mfutindsg1 ἑψόμεθα b) ἕπομαι Maoimperplur2 σποῦ c) σπάω Mipfptmsgnom σπώμενοι d) ἕπομαι Maoptmsgnom σπόμενοι e) ἕπομαι Maooptsg1 σποίμεθα f) σπεύδω Mfutindsg1 σπευσόμεθα g) ψεύδω Mfutindsg1 ψευσόμεθα h) ἔχω Aaoconiplur2 σχῇς i) ἔχω Aaoimperplur2 σχές j) ἔχω Aaoimpersg3 σχόντων σχέτωσαν k) ἔχω Afutoptsg3 σχήσοιεν l) ἔχω Maooptsg3 σχοίντο m) ἔχω Maoindsg3 ἔσχοντο n) ἔχω Mpfptmsgnom ἐσχημένοι o) παρέχω Mpraespfsg3 παρεσχημένοι εἰσίν p) ἔχω Apraespfplur2 ἔσχηκας q) ὑπισχνέομαι Maooptsg3 ὑπόσχοιντο r) ὑπισχνέομαι Maoimpersg2 ὑπόσχεσθε s) ὑπισχνέομαι Maoindsg1 ὑπεσχόμεθα t) πίπτω Aaoinf ndash u) πίπτω Mfutindsg3 πεσοῦνται v) πίπτω Mfutinf ndash Maoinf ndash w) πίπτω Aaooptsg3 πέσοιεν

2 ξυνέσποντο 3 ξυνέσποντο 4 ἐπισπομένας 5 ἐπίσπῃ 6 λαβών εἵπετο ἐπίσποιτο 7 ἁπτέσθω ἐπίσπῃ 8 σπέσθω 9 εἶδον πεπτωκότας ἀποσῶσαι ἕξειν 10 σχήσεσθrsquo πεσέεσθαι 11 ἐξανασχοίμην 12 πιθοῦ παρασχεῖν 13 παράσχες 14 ἤρξατο κατέβη ἐσέπεσε ἥψατο σχεῖν λέξω ἐπιπέσοι ἔχοι ἰδών 15 ἔσχηκα 16 ὑπέσχησαι 17 πέσοιμί 18 μεταπέπτωκεν 19 ἐμπεπτώκαμεν 20 πεπτωκότα περιπεσεῖν ἐπισφάξαι 21 ὑπεσχόμην

XV Folyeacutekonyhanguacute toumlvek (MVM 103ndash105 sect)

1 θαυμάσῃς ἐπέστειλα ἔσχον 2 φανεῖται ἕξει 3 καθῆραι 4 φθείρασα 5 ἀμῦναι 6 φανῶ 7 φανοῦμαι 8 ἀπάξειν φήνασθαι 9 μιαίνοι ἐδέξατο 10 φανεῖς 11 ἀπαγγελῶ ἀπεκρίνατο διεσήμηνε 12 ἀγγεῖλαι 13 λέξαι ἐπέρανας πέρανον 14 ὑποστειλάμενον 15 ἐστειλάμην 16 καθήραντες 17 βαλών τύχοιμι φανέονται ἁμάρτω φανέονται διατείναντα πεσόντος σκέψασθαι 18 ἐκάθηραν ἐκάθηρε 19 περανῶν

XVI A perfectum keacutepzeacutese folyeacutekonyhanguacute toumlvekből (MVM 106 sect)

1 ἐξελέγξω δείξω ἀπηγγελκότα κεκωλυκότrsquo συμβεβουλευκότα προσετάξατrsquo πεποιηκότα 2 εἰσήγγελκα κρίνω 3 ἠγγέλθη διαπεφευγόσι διεφθάρθαι θειάσαντες ἐπήλπισαν λήψονται 4 πεφάνθαι 5 προσβλέψαιμι πέφασμαι 6 πεφασμένην ἐξέσωσας 7 ἐκδεδαρμένα 8 ἐσταλμένος 9 διέφθαρκα 10 βασανίσῃς πεύσῃ διέφθαρκεν 11 ἔφθαρται 12 ἀφυξῶ κεκλιμένος 13 κέκλινται 14 ἔκρινεν κέκρικεν 15 κεκαλυμμένοι προτράπηται τέταται 16 ταθείς 17 ἀπέθανον ἔπεσον στερηθῆναι βληθέντα παρεξελθεῖν ἀποκτεῖναι ἐπυθόμην

327

Igeragozaacutesok

XVII Erős keacutepzeacutesű alakok folyeacutekonyhanguacute toumlvekből (MVM 107 sect)

1 ἐκδέξασθαι γενέσθαι κατελθόντος ὑπερέβαλε ἐμπεσόντος ἐγένετο λαβόντα βαλεῖν 2 ἁρμόσει [κτείνας] ἔκανον 3 κάκτανον [κατέκανον] 4 εὐξάμενοι κατακάνοιεν εὑρεῖν ἔδοξεν 5 ἕξετε ἀπεκτόνατε περιεμείνατε ἐγένετο 6 ἀπεκτόνασι 7 ὤφελλε 8 εἶδόν ἐλθών ἰδεῖν ὤφελον ἐκπλαγείς 9 διαβεβλημένος ᾖ ὤφελον τύχωσι 10 δαρείς 11 διαβιβάσαι πορίσητε ἀποδαρέντα 12 ἐστάλην 13 ἀποσταλείς 14 ἐφάνη εὔξασθαι ἀφικώμεθα ἀνατεινάτω ἀνέτειναν 15 φανῶμεν ἔλθωμεν 16 διαφθαρῆναι 17 παθόντες μεμηνότrsquo 18 ἐγρηγορός ἐξέτεινrsquo

XVIII Az augmentum neacutehaacuteny tovaacutebbi sajaacutetossaacutega (MVM 108 sect)

1 ἐπυθόμην ἑωρακυῖα εἷλκες ἐκάθευδον ἀνέῳξεν 2 Ἀνοίξας εὗρε ἄνοιγες 3 ἔοικας ἔβαν 4 ὑπέμεινε ἐῴκει 5 ἐξέωσεν πείσας 6 παρατεταγμένοι ἐδέξαντό ἐώσαντο 7 ἐωνεῖτο γράψομεν 8 ἀπολιπών ληφθῇ ἀράτω ἀνέτειναν ἠνείχοντο λήψονται 9 ἠνέσχετο κατέμενε ἦρξε ἀπέθανε λιπών 10 εἰργασμένος ἦν ἐπεπόριστο εἴργαστο 11 εἱστιάσθω εἱστίαμαι 12 ἐκαθέζετο ἔλθοι συνιδεῖν 13 ὤφελες εἶναι κατειργάσω Εἰκός 14 εἷλκον 15 εἱλίξασαι εἱλίξαντες 16 πεπτῶτrsquo εἴασrsquo τυχεῖν 17 εἴα

XIX A perfecta-reduplicatio neacutehaacuteny sajaacutetossaacutega (MVM 109 sect)

1 ἐστοίχισα κἄκρινα ἐγνώρισrsquo 2 ὤφελεν λαχεῖν ἔγνωκα ἀντειπεῖν 3 βούλει ἑλέσθαι ἐμπεσεῖν κατειποῦσαν παθεῖν τυχεῖν ἡμαρτημένων ψεύσῃ ἐμνήσθην εἶπον ἐξεπλάγη ἐγνωκέναι πεσοῦσα λαβοῦσα πείσεσθαι 4 ἔγνωκά 5 ἐντεθύμημαι ἐγνώκασι καταμαθόντας εἰπών 6 ἐκτημένοι ἐντεταμένα κατεσπουδάσθαι λάθοι μανείς γενόμενος 7 κεκτημένοι 8 συνενεγκεῖν μεμνῶμαι πεπραγμένων ἡμάρτετε ἀποτρέψω παθεῖν 9 μέμνητrsquo 10 παρέσχες γενοῦ 11 γένηταί μεμνήσεσθαί μεμνῇό 12 ἐφείποντο συνειλεγμένοι διεφθαρμένοι ἀποσεσηπότες 13 ἀποκτείναιτε λάβοιμεν ἀπέκτειναν εἰλήφασιν 14 λαχόντα 15 ἀκηκόεσάν 16 ὀρωρυγμένον

XX Jelenteacutesbeli sajaacutetossaacutegok (MVM 110 sect)

1 ἐργάσαντο Ἐσβάλλουσαν ἐλυμήναντο ὀρύξαντες ἀναρπασόμενοι ἐσέπεσον διεφθάρησαν 2 διατεμῶ βαδιοῦνται 3 Ἀπολελοίπασιν ἀποπεφεύγασιν ἑλεῖν διώξω 4 τέξεσθαι τεκοῦσα 5 ἐκθρέψῃς ἀγαγών θρέψεις τρεφόμενοι θρέψονται

328

Megoldaacutesok

6 ἀπήγγειλαν ἔδεισεν ἥσθησαν 7 ἀπεκρίνατο συλλέξαντες ὑπόσχησθε προσχόντες συλλεγεῖεν ἄξομεν ἴδωσιν ἔληξεν 8 φόβηθεν 9 πεπεισμένοι ἔστων διαφθαρῆναι σωθῆναι σωθείη 10 λαθεῖν ᾔσθοντο ἀπολιπόντες περιέπεσον 11 κρύψειεν 12 Γέγονας σφαλῶμεν ἐπιτετρῖφθαι 13 πεφευγότας 14 ἕξουσιν ἀνάσχου ἀνεχέσθω

XXI Az uacutegynevezett rendhagyoacute igeacutek harmadik vagy orrhanguacute osztaacutely (MVM 113 sect)

1 δηχθέντος δεδηγμένοις δεδηγμένος δηχθείη 2 τίσειαν 3 βῆ κάμῃσι 4 ἀποτμηθείησαν 5 λαθώμεθα τέμωμεν διαλλάχθητί 6 τεμόντες 7 σχήσοντες ξυντεμόντες ὑπέτειναν 8 βαίην ἀφιγμένην 9 προσβαίη 10 αἰσθήσεται 11 εἰληφέναι εἰληφώς μετειληφώς 12 εἰληφέναι 13 λέληθας 14 λελῆσθαι 15 εἰλήχει συλλεγέντας διαδικασαμένους προστέτακται τυχόντας τυχεῖν μείναντας 16 λάβοιμι ἔτυχεν ἀνεῳγμένη ἐπεπύσμην 17 τεύξεσθε διέβησαν ἀποκρίνασθαι διαβεβηκότας 18 ἴδω δήξεται

XXII Negyedik vagy kezdő igeacutek osztaacutelya (MVM 114 sect)

1 ἀποτείσαντες ἐδίδαξαν 2 κατθανεῖν 3 γεγήρακεν 4 γηρᾶναί πεπονθώς καθέξω ἄξω 5 παρηβήκατε ηὐτυχεῖτε ἡγεῖσθε 6 προσεοικότας ἐμεθύσθημεν ἀνατεμόντες 7 ἁλώσομαι 8 εὑρεθῶσιν 9 βεβηκότος εὑρεθήσεται ηὕρηχrsquo 10 διαλεχθείς ἐπιστείλας διέτριψεν 11 παθεῖν πείσομαι θανεῖν 12 εὐλαβήθηθrsquo μεμνώμεθα πεσόντες 13 τεκοῦσα ἔρριψας ἀπέρριψrsquo ἐπράθην ἀντεδεξάμην 14 τετρωμένος γεγενημένα ἐκπεπληγμένοι 15 τεθνηκώς ἐκδιδάξω 16 φύγεσκε

XXIII Oumltoumldik vagy E-osztaacutely igeacutei (MVM 115 sect)

1 ἔδοξεν ἠμέλλησεν 2 γεγονώς ἐγήματο 3 ἐδέησε ἐπιμεληθῆναι ἐγένετο ἔχαιρε ἐπενεμήθη 4 περιεγένετο δόξαι 5 Αἰσθόμενος ἐῤῥύη γενέσθαι ἐδεήθη βουλήσεσθαι 6 ἐχάρη ᾠήθη μεταμελῆσαι ἠβουλήθη ἔλαβε 7 ἐδέησεν ἐμμεῖναι ἐξεῤῥύησαν ἠχθέσθη ἀπολιπών 8 παροξυνθέντες ἠμέλλησαν ἔλαβον συνεῤῥυήκεσαν ἐπιπτόμενοι 9 προσέπτετο ἐξέωσεν 10 ἀπωσθέντων ἐπιμελησόμενος κατέφυγε γεγονέναι 11 γενέσθαι μετεμελήθην ὠφείληκα 12 προγεγενημένων ἐξεῤῥυηκέναι δέδοκται γενήσεσθαι διαπτήσεται 13 χαιρήσει ὀφειλήσει ἀπεώσατο ἔλαβε 14 ἐπήλαυνεν ἐκάθευδον 15 ἐμέλησεν δεήσεται διεγένοντο γεγενημένα προκατακαίοντες 16 ἠχθέσθη συγγενέσθαι ἀπέπτοντο

329

Igeragozaacutesok

17 Αἰσθόμενος ἀχθεσθέντα ἐδεήθη 18 χαρεῖεν ἐπιμελήσομαι προκατακαῦσαι ἐπιγενησόμενον διαγγεῖλαι 19 κατακανεῖν 20 Κεχαρηκώς οἰηθείς δεηθῆναι ἐπενενέμηντο 21 ὀφειλήσας ἠβουλήθη γενήσεται 22 λαβών 23 ἐπιμεμέληται 24 Ἀναγνούς ἠχθέσθη ἔγνω ἐγένετο 25 διαγένηται ἀγαγεῖν 26 ἀγαγόντες 27 Ἠβουλήθην παραγενέσθαι πράξω 28 γέγονας Ἀποκριναμένου γεγενῆσθαι 29 γένοιο ἀπεκρίνατο γενοίμην δόξαιμι

XXIV Vegyestoumlvűek osztaacutelya (MVM 116 sect)

1 προελθών εἰσέπεσεν ἕσπετο 2 ἐπέσχε προεῖπε συνελθεῖν 3 ὤφθησαν διῆλθεν ἀπόσχοι ἐπιπέσοι 4 συνεληλύθεσαν προεῤῥήθη διελών εἵλετο σπέσθαι ταχθῆναι 5 προσέδραμον ἀνθέξειν συνοίσειν ἕλωνται προσενεχθῆναι 6 προσδεδραμηκότες ὑπέσχοντο συνέψεσθαι ἐρεῖν εἶδον παθεῖν 7 προσηνέχθη τεταγμένη εἴη ᾑρημένοι ταχθήσονται ἐπιπεσοῦνται 8 προσπεσούσης 9 σπέσθαι μετασχεῖν σύσποιντο προῄρημαι 10 διενεγκεῖν ἑώρακα 11 παρέξετε κέκτησθε 12 ἑλοίμην 13 διδάξω προεροῦντα 14 ὄψεσθε ἴδωσιν ἀνασχομένους προσενεχθησομένους ἀνθέξουσιν ἀποδραμοῦνται πάθωσιν ἀναιρήσεσθε πείσεσθε 15 παράσχητε ἀνέλησθε ὑπέσχημαι ἐπανελθεῖν οἴσονται δεήσει ἔδονται πίονται ἕξουσιν 16 αἱρήσονται 17 ῥηθέντα εἴρηται 18 οἴσεσθαι περιπεπτώκαμεν προσελθόντα συνοίσειν γένηταί μεμνήσεσθαί μεμνῇό ὑπέσχου 19 παρεληλυθότι ἠνέγκομεν ἐπάθομεν περιεπέσομεν φαγεῖν πιεῖν ὀψόμεθά 20 παράσχες 21 ἐνηνόχατε πεπόνθατε κατεδηδόκατε ἐπιμελήσομαι ἕξετε 22 ἐρῶ 23 ἀνελώμεθα προσπέσῃ παρέξω αἱρήσομαι μετεσχηκότες μετάσχητε 24 οἴσεται 25 ὑποσχόμενος 26 ἐπιδεῖν ἐνεχθείς περιπέσοι πάθοι ἀφαιρεθεῖεν 27 περιόψεται ἀφελομένους 28 καθέξεις 29 παθών 30 πάθοις 31 πείσομαι 32 παραδράμῃς 33 Ἔνεγκε 34 εἴπῃς 35 ἀπόσχου ὑπερβῇς 36 ἔβης ὀψόμενος 37 πιών φαγών εἰπών

XXV A μι-veacutegű igeacutek első csoportja (MVM 119ndash121 sect)

1 διέτεινε ἠρώτησεν δεικνύναι 2 δεικνύοις 3 δείκνυ 4 Ἐδείκνυν Ἕπου δείξω 5 ἔῤῥωτό ἐπεπήγει ἀπέσβη 6 ἐνεδείκνυτο 7 συνέμιξαν διαῤῥήξαντες διασκεδάσαντες ἐνίκησαν 8 καταστορέσας ἀπώλετο πεπταμέναις 9 Συνεκεράσατο ἀνεπέτασεν 10 πέπεισμαι διασκεδᾷ ἀπολεῖ ἐπιῤῥώσει 11 συγκεράσασθαι ζῶσαι πορεύθητι 12 Ἔῤῥωσο δείκνυσι ἐζώσατο ἐπορεύθη 13 ἀναζεύξειν 14 Ἐπιδειχθείς μεῖναι 15 ἔμεινεν συνέμιξαν ἀνέζευξεν ἀνεδείκνυ ὤμοσε σβέσειν ἀποδεδειγμένον ἀπολεῖν 16 συνέμιξαν κατεστρώθησαν ἀπώλοντο 17 ἀπώλεσε ὀμωμοχώς βλάψειν 18 ἀπωλώλεσαν ἀπολώλεκεν

330

Megoldaacutesok

ἀπόλοιτο συνεκάλεσε 19 ἀπολωλότων ἀπεδείχθησαν ἐπιδειξάμενος ἐκελεύσθη 20 μεμιγμένη ἀναπεπταμένης πήξαντες ἐζεύγνυσαν ἀποπεπηγότες ἀπολέσθαι ἐπικρεμασθέντα ἀποφυγόντες 21 ἐπιδέδειχεν ἐκτήσατο ἀπέσβηκεν ἀπολεῖταί 22 ἐπιῤῥωννύναι καταγνύναι 23 μετεπέμψατο μετεῖχε 24 κεκλημένος ἔμεινε 25 ἐπεμίγνυτο κατᾶξαι 26 Ἐκβληθέντα ὑπεδέξαντο 27 διασωθῆναι 28 συνεζευγμένοι κατάξειαν ἀποσβέσειαν ἐνδειξάμενος ἀπώλετο 29 ἠγγέλθη ἠμφιεσμένος ἀπολωλέναι 30 δείκνυσιν 31 Συνέγραψε 32 κεκραμένη 33 ὀμνύῃς 34 ἀπολεῖς 35 ἀπόλλυθrsquo 36 κεκραμένη 37 διατρίψωμεν 38 ἐπίσχες ἐμβάλωμεν 39 δράσω φύγω 40 ἔλθῃ 41 Εἴπωμεν ἢ σιγῶμεν 42 ἀπολώμεθα 43 ἐάσῃς 44 ἐπίδειξαι ἐπιδείκνυσαι

XXVI Főmondati felteacuteteles moacutedok valamint az oacutehajtaacutes kifejezeacutese a μι-veacutegűek első csoportjaacutenak tuumlkreacuteben (MVM 121 eacutes 138ndash9 sect)

1 ἀπολομένης ἐπιδεικνύοι σαπέν διοίχοιτο 2 ἀντερεῖ 3 Ὥρα ἂν εἴη λέγειν 4 σχοίη 5 ἐπεῤῥώσθη 6 κατέσχον 7 Ἐν ταύτῃ τῇ ἡλικίᾳ ἐν ᾗ ἂν μάλιστα ἐπιστεύσατε 8 ἐτιμησάμην ἀπελείφθημεν ἀπελαύσαμεν βουλοίμην 9 δοίητέ δοῖτέ 10 λαβεῖν γένοιτο 11 Ἐξολοίμην 12 ὄλοιτrsquo 13 ὀναίμην 14 ὀναίμην 15 ὄλοιτο 16 ὤφελλε 17 εἶδόν ἐλθών ἰδεῖν ὤφελον ἐκπλαγείς 18 διαβεβλημένος ᾖ Εἰ γὰρ ὤφελον τύχωσι 19 ῥηγνύοιμι ἄν ῥήξαιμι ἄν 20 ἐῤῥήγνυν ἄν 21 ἐῤῥῆξα ἄν 22 ἐῤῥῆξα ἄν 23 ἔδει ἐχρῆν ῥηγνύναι 24 ἔδει ῥηγνύναι προαιρετέον ἦν μοι ῥηγνύναι ῥῆξαι 25 ῥήξαιμι 26 εἴθrsquo ἐῤῥήγνυν 27 εἰ γὰρ ὤφελον ῥῆξαι 28 μὴ ὤφελον ῥῆξαι 29 κρέμανται 30 συμμείξεται 31 πήγνυται 32 πεπηγός 33 παγῇ 34 παρήγγειλε ὀμνύναι ὀμόσαντας 35 ὀμώμοχrsquo 36 ἀπώλεσαν 37 κρέμασον 38 κρέμασθαι 39 κρεμαννύντες 40 κεραννύωμεν 41 συγκραθέντων 42 σβεννύασιν 43 σβέσσαι 44 ἀμφιέσασθε 45 ἔρρωσαι ἐρρώμεθα 46 ζῶσε = ἔζωσε 47 περιεζωσμένοι

XXVII A μι-veacutegű igeacutek maacutesodik csoportja (MVM 123 sect)

1 ἐνίστασθαι διαδιδοίη διατιθείη 2 κατεστάθη 3 συνέθετο ἐτίθετο 4 διατιθέναι ἀναστάντες διασταῖεν διαστῶσιν διέθηκε 5 διέδωκεν κατέστησε δούς ὑπέστησεν 6 διαθείς 7 κατέστη ἐφιεῖτο 8 ἐνδίδωσι ἐντίθησι διδῷ 9 συνεῖσα ἵετο παραστᾶσα μεθεῖναι 10 μεθήσειν μεθειμένος ἐπιθείη μετέθετο ἀφέμενος μεθῆκε κατέστησεν 11 διατεθείς καθίστατο ὑφεστήξει καταστάς 12 ἀφείθη διατιθείς ἐνετίθει 13 συνίστατο ἐπιθεῖτο 14 ἐφεστηκόσι ἐδίδου 15 δεδομέναι ἀφειστήκεσαν 16 ἀποστῆναι προσθέσθαι συνῆκεν ἐξανίστη ἀποστήσεσθαι παραδώσειν 17

331

Igeragozaacutesok

ἐξανεστηκότες συστησάμενος ἐπέθετο 18 συνιστάναι 19 ἐνδιδοίη δοθῆναι προεστηκέναι ὑποστάς ἀποδώσειν ἀπεδεδώκει συνίει 20 συνέστη δοῦναι ἐπιθῇ διατιθέασι 21 μεθεστηκότες ἀποστάντα 22 ἀνθίσταται 23 παρίσταται μεταστῆναι 24 ἀφίησι δίδωσι ὑποθέμενος ἐπιθῇς ἀφίει παράδος 25 ἀπόστηθι 26 ἐπιθέμενος διετεθήκεσαν ἐδίδοσαν 27 Ἐσθλόν τι μέλλων δράσειν μὴ σχολὴν τίθει 28 Ἀφεὶς τὰ φανερὰ μὴ δίωκε τἀφανῆ 29 Ἡ δοῦσα πάντα καὶ κομίζεται τύχη 30 Θεὸς δὲ τοῖς ἀργοῦσιν οὐ παρίσταται 31 Καιρῷ τεθὲν τὸ σπέρμα καὶ καρπὸν φέρει 32 Φίλον διrsquo ὀργὴν ἐν κακοῖσι μὴ προδῷς 33 Θεοῦ διδόντος οὐδὲν ἰσχύει φθόνος καὶ μὴ διδόντος οὐδὲν ἰσχύει πόνος 34 Ἅπαν διδόμενον δῶρον ἂν καὶ μικρὸν ᾖ μέγιστόν ἐστιν ἂν μετrsquo εὐνοίας διδῷς 35 Μισθὸν μοχθήσασι δίδου μὴ θλῖβε πένητας 36 Τῆς ἀρετῆς ἱδρῶτα θεοὶ προπάροιθεν ἔθηκαν 37 Χεὶρ χεῖρα νίπτει δάκτυλοι δὲ δακτύλους

XXVIII A ἵστημι-t koumlvető igeacutek (MVM 126 sect)

1 Ὄναιο 2 ὄνησα 3 ἐφιστάμενος πίμπλαται 4 πιμπράναι 5 ἀγάσαιτο ἐκλιπεῖν ὑπέμειναν ἑλόμενοι ἀποφηνάμενον 6 ἀγασθείς 7 ἔδοσαν ἀνεῖναι ἀνεῖσαν ἀγασθέντες 8 δυναίμην δύνασαι 9 δύνηται δίδωσι δίδωσιν 10 συνέμειξα προθεῖναι καταστάς ἀποπλήσω δούς ἐπίστασό 11 ἠδύνατο δύνηται ἀναστάντες ἐνέπρησαν ἐνέπλησαν 12 δύνωνται προειστήκει δύναιντο 13 ἐμπλήσας ὄναιτο ὀνήσειν δυνηθείη 14 ὀνήσεσθαι ἠγάσθησαν δυνάμενον ἀποπλῆσαι 15 ἠπίστατο ἐμπιπλάναι 16 ἐνεπλήσθη ἠπιστήθη ἐδύνατο 17 ἐπικρέμασθαι 18 ἠδυνήθησαν 19 πεπλησμένος ὀνίνησιν 20 ὤνητο 21 ἐκδαρῆναι 22 διαθήσει 23 ἠδυνήθη 24 ἐπίστασαι δυνήσεσθαι ἠδύνω ἐπίστω δώσεις 25 ἐκρέμασεν 26 ἐμπιπρᾶσι 27 ἐμπίμπλανταί ἵστανται 28 ἀποπιμπλάναι ἐμπίμπλασθαι 29 ἐμπίμπλησιν 30 καθίστησι 31 πίμπλη δώσω 32 πίμπρη ἐμπλήσθητί 33 ἐμπεπλήκασιν 34 ἀνέστη κατέστησεν 35 Ἡ οἰκία χειμῶνος μὲν εὐήλιός ἐστι τοῦ δὲ θέρους εὔσκιος 36 Βασιλεὺς οὐ μαχεῖται δέκα ἡμερῶν 37 Ψευδόμενος οὐδεὶς λανθάνει πολὺν χρόνον 38 Πᾶσαν τὴν νύκτα ηὐλισμένοι ἅμrsquo ἡμέρᾳ ἀφωρμήθησαν 39 Νυκτὸς καθεύδων ἀπέθανε 40 Τῇ τετάρτῃ καὶ δεκάτῃ ἡμέρᾳ τὸ στράτευμα ἐστρατοπεδεύσατο 41 Τῇ δευτέρᾳ ἡμέρᾳ δώδεκα παρασάγγας ἔδραμεν 42 Τρὶς τοῦ ἐνιαυτοῦ τουτοῦ αὐτὸν ἑωρῶμεν 43 Τούτου τοῦ θέρους οἱ Ἀθηναῖοι κατὰ γῆν τε καὶ κατὰ θάλασσαν ἐνικήθησαν 44 Τῇ εἰκοστῇ ἐνάτῃ ἡμέρᾳ τοῦ μηνὸς οἱ Πέρσαι εἰς τὰς Ἀθήνας εἰσῆλθον 45 Τοῦ ἄλλου τι σκώπτοντος ὁ κόλαξ ὠθεῖ τὸ ἱμάτιον εἰς τὸ στόμα ὡς οὐ δυνάμενος κατέχειν τὸν γέλωτα 46 Κακὰ φευγόντος ἀεὶ καλὸς πλοῦς ἔστιν 47 Σωκράτους διδάσκοντος μανθάνομεν 48 Τοῦ ἀνθρώπου μὴ γαμοῦντος ὁ βίος τερπνός ἐστιν 49 Ἀφροδίτης ἀπούσης ὁ βίος οὐκ ἔστι τερπνός 50 (Καίπερ) τῶν ἄλλων ἢ ἵππῳ ἀγαθῷ ἢ κυνὶ ἢ ὄρνιθι ἡδομένων ὁ Σωκράτης ἔτι μᾶλλον ἥδεται φίλοις ἀγαθοῖς 51 Μηδενὸς κακῶς ἔχοντος κακῶς ἔχει ἅπας ἰατρός 52 (Καίπερ)

332

Megoldaacutesok

τῶν πολλῶν ἀνθρώπων ἵνα ἐσθίωσιν ζώντων ὁ Σωκράτης ὡς αὐτὸς λέγει ἐσθίει ἵνα ζῇ 53 Τοῦ ἄλλου τι λέγοντος ὁ κόλαξ κελεύει τοὺς παρόντας σιγᾶν 54 Πάσης τῆς γῆς πινούσης τί μοι μάχεσθrsquo ἑταῖροι καὐτῷ θέλοντι πίνειν 55 Τοῦ ὑγιαίνειν ἀνδρὶ θνητῷ ἀρίστου ὄντος τί βουλόμεθα πάντες πλουτεῖν 56 Ἐπειδὴ οἱ θεοὶ πανταχοῦ πάρεισιν οὐ δυνάμεθα κρύπτειν ἃ πράττομεν 57 Καίπερ οἱ θεοὶ δεικνύ-ασι τἀγαθά κακῶς ζῶμεν πάντες 58 Οὐκ ἔστι Σόλων σοφός Καίπερ γὰρ ὁ θεὸς ἐσθλὰ δίδωσι αὐτὸς οὐ δέχεται 59 Εἰ οἶνος μηκέτrsquo ἐστιν οὐκ ἔστιν Κύπρις 60 Τῆς πόλεως προδοθεῖσης τοῖς πολεμίοις πάντες ἄνδρες ἀπώλοντο 61 Τοῦ στρατηγοῦ κελεύσαντος ὁ στρατὸς τὸν ποταμὸν διέβη 62 Τοῦ στρατοῦ ἀφικομένου πρὸς τὸν ποταμόν ὁ σταρτηγὸς εὐθὺς διέβη 63 Τοῦ βασίλεως ἀσθενοῦντος οὐδεὶς ἐβούλετο πείθεσθαι 64 Τῆς ἵππου φυγούσης ὁ στρατὸς ἀνεχώρησεν

XXIX Erős aoristosok eacutes perfectumok a μι-veacutegűek szerint (MVM 127 sect)

1 ἕξετε λάβητε ἀπολάβητε ἀποδοῦναι δεδωκέναι 2 δύναται πρίηται ἀφεστήκατε ἐπιδείκνυτε διαγωνιεῖσθε διαγωνιεῖσθε δικάσεσθε 3 πριάμενοι ἀπέλθωμεν ἔγνωκεν κατεστήσατε ἐλάβετε δυναμένους 4 γνούς δαρήσεται γνούς δαρήσεται ἐδόθη παρέθεντο 5 δώσουσrsquo χαρεῖσα δός ἀμφιθεῖναι 6 ἁλοῦσά 7 γνούς 8 μέμνημαι ἐπεβίων 9 ἔφυ 10 δεδιώς καταλίποιεν ἐνδύς ἐνδύντας ἐνέδυσαν 11 ἔσβη δυνήσεται συνήγαγεν 12 ἀμφέστασαν ἑστώς 13 παρεστῶσι 14 ὤνησε ἔδωκε ἐπριάμην 15 ἐδέδισαν πεφυκέναι 16 πεφυκώς πρίαιτο φανῆναι 17 πρίασθαι ἐπρίω ἀπεσβηκέναι 18 παρεστῶτα προδοῦναι φῦναι 19 βιῶναι ὑποδῦναι 20 ἀπέστησαν 21 δεδοικώς ἀφεστῶσιν δέδιθι πεφυκότα ὑποδύσομαι 22 ἀφεστῶτας 23 ἐνεστῶτα πέφυκεν 24 πεφυκώς δέδια ἐπιθῇ 25 ἐνεστώς 26 πέφυκεν δεδιέναι 27 παρεστάναι ἑστᾶσιν 28 ἀνίσταντο

XXX A toumlbbi μι-veacutegű ige οἶδα εἰμί εἶμι (MVM 127ndash131 sect)

1 Πάντες ἄνθρωποι τοῦ εἰδέναι ὀρέγονται φύσει 2 Περὶ ὧν ἴσμεν καὶ κεκρίκαμεν οὐδὲν ἔτι δεῖ λόγου 3 Εἰ μήτε αὐτὸς ηὗρες μήτrsquo ἔμαθες παρrsquo ἄλλου πῶς οἶσθα καὶ πόθεν 4 Ὅς τrsquo ᾔδει τά τrsquo ἐόντα τά τrsquo ἐσσόμενα πρό τrsquo ἐόντα 5 σύνοιδα 6 εἰδέναι εἰδώς οἶδα οἶδα εἰδέναι 7 ἴσασιν 8 εἰδέναι οἶδεν οἶδε εἰδότες 9 ᾔδειν ᾔδεις 10 εἴσῃ 11 Ἐλθὼν εἶδον Ἰδὼν ἐνίκησα εἰδὼς ἦλθον εἶδον κάλλιστον εἶδος 12 Οὐδέν ἐστιν ἥδιον ἢ τὸ πάντrsquo εἰδέναι 13 Ἑλένην βούλομαι ἰδεῖν 14 Ἰδού χελιδών 15 Ἐν μάχῃ δειλοὶ ἄνδρες ἄπεισι κἂν παρῶσι 16 Εἴθrsquo εἴης ἐνθάδε ὦ φίλτατε 17 Ἦν ποτε χρόνος ὅτε θεοὶ μὲν ἦσαν θνητὰ δὲ γένη οὐκ ἦν ἔγωγε οὐ παρῆν τότε 18 Ἡ οὐσία ἡ ὄντως οὖσα μόνῳ θεατή ἐστι νῷ 19 Ὑμεῖς μοι τούτων μάρτυρες

333

Igeragozaacutesok

ἔσεσθε 20 Ὅσον ἦν ἐν σοὶ γῆς εἰς γῆν ἄπεισιν ὅσον ἦν πυρὸς εἰς πῦρ 21 Νῦν ἴωμεν οἴκαδε 22 ὄντι πρόσεισιν 23 ἰέναι ἐπιδεικνύναι διάκειται 24 ἰοῦσα διακεῖσθαι ἐσόμεθά ἔσει παρόντι ἐπιόντι διακείσεται 25 ἔδωκεν ἐσομένης 26 ἀποδοῦναι ἀπέδωκεν εἴησαν 27 εἶναι 28 προϊοῦσι 29 ἐνέκειτο Εἶεν ἔσται 30 συνῇσαν στῆναι 31 παριών 32 παρῄει στήσας Ἴθι ἐπίοι 33 ἐπῇσαν 34 προϊόντων ἐπιόντας ἔσεσθαι ᾖσαν 35 προίασιν διιόντες 36 ἀπιέναι 37 Θάῤῥει καλῶς γὰρ ἔσται ἢν θεὸς θέλῃ 38 Φιλόπονος ἴσθι καὶ βίον κτήσῃ καλόν 39 Μέμνησο νέος ὤν ὡς γέρων ἔσῃ ποτέ 40 Μὴ λέγε τίς ἦσθα πρότερον ἀλλὰ νῦν τίς εἶ 41 Δύσμορφος εἴην μᾶλλον ἢ καλὸς κακός 42 Βίας παρούσης οὐδὲν ἰσχύει νόμος 43 Ἅπαντές ἐσμεν εἰς τὸ νουθετεῖν σοφοί αὐτοὶ δrsquo ἁμαρτάνοντες οὐ γιγνώσκομεν 44 Μή μοι ἀνὴρ εἴη γλώσσῃ φίλος ἀλλὰ καὶ ἔργῳ

XXXI Participiumok

1 Οἱ Ἕλληνες πορευόμενοι ἐμάχοντο 2 Βασιλεὺς προσέρχεται ὡς εἰς μάχην παρεσκευασμένος 3 Κροῖσος Ἅλυν διαβὰς μεγάλην ἀρχὴν καταλύσει 4 Ὁ βάρβαρος ἐπὶ τὴν Ἑλλάδα δουλωσόμενος ἦλθεν 5 Πατρίδα λιπὼν δακρύω ἐδάκρυσα δακρύσω 6 Νέλσων τετρωμένος ἀποθνῄσκει ἀπέθανε ἀποθανεῖται 7 Τὸν βασιλέα ὀψόμενος πάρειμι παρῆν παρέσομαι 8 μέλλων 9 πεποιθότες 10 οἰκοῦντες 11 ζητοῦντες 12 ἀφικόμενοι ἀκούσαντες καιομένης 13 ἀποθανόντος ζῶντος 14 βοῶν 15 κατορύξας παραλαβόντα ἀποκρύψαντα 16 ὁρῶν τετυφωμένον φρονοῦντα ἔχων εἰπόντος γεγραμμένοι 17 πλήξαντα 18 ἐλπίζοντες 19 πολιορκῶν νοσήσας ἀγωνιζόμενος 20 ἰσχύσαντες 21 Εἰπόντος 22 γεγραμμένον 23 εἰκασθέντες τειχίσασι 24 τεθνεῶτας νοσοῦντας 25 τεταμένον ἔχων 26 τοῖς δῶρα διδοῦσι θεοῖς 27 τοὺς τὴν Ἰάδα γλῶτταν ἱέντας Ἕλληνας 28 τοῖς τροπαῖον πρὸ τῆς πόλεως ἱστᾶσι πολεμίοις 29 τὴν τῷ ἀνδρὶ θρόνον τιθεῖσαν γυναῖκα 30 ὁ δίκην διδοὺς ἄδικος 31 τοῖς τῆς γλώττης ἄρχουσι σοφοῖς 32 τοῦ ἀνδρῶν πάντων σοφωτάτου ὄντος σοφωτάτου Σωκράτους 33 τὸ τοῦ μέρους μεῖζον ὅλον 34 τὴν γυναιξὶ κόσμον φέρουσαν σιγήν 35 τὸν πᾶσιν φίλοις εἰρήνην τιθέντα βασιλέα 36 τοῖς τῇ μητρὶ ἄγκυραι βίου οὖσι παισί 37 τῶν τὸ φῶς ἡλίου ὁρώντων ἀνθρώπων 38 τὸν τὰ ἄδηλα δηλοῦντα χρόνον 39 ταῖς ἐρώτημα ἐρωτώσαις γυναιξί 40 τὸν τοῦ ἀληθοῦς λόγου ἐρῶντα πολίτην 41 Τὸν φιλόσοφον τιμῶντες ἐρωτήματα ἐρωτῶσιν 42 Ζῶν φῶς ἡλίου ὁρᾷς 43 Τυφλὸς ὢν οὐ βλέπεις 44 Πάντες θέλοντες καλῶς ζῆν οὐ γιγνώσκομεν ἀεὶ τἀληθῆ 45 Φιλοῦμεν αὐτὸν ἐχθρὸν ὄντα ἡμῖν 46 Διδάσκετε δηλοῦντες τοῖς ἄλλοις τἀληθῆ 47 Ἀδίκῳ ὄντι σοὶ τιμῶμεν θανάτου 48 Ὑμῖν παισὶν οὖσιν οὐ πιστεύομεν 49 Ταύτης οὔσης τῆς καλλίστης γυναικός αὐτῆς ἐρῶμεν πάντες 50 Ἄνθρωποι ὄντες ἐφήμεροι καὶ σώματα ἔχομεν καὶ ψυχάς 51 Νέοι ὄντες θέλομεν μετὰ φίλων ἡβᾶν 52 Οἰδίπους τυφλὸς ὢν φωνῇ ὁρᾷ 53 Ὁ χρόνος πάντα δηλῶν πάντα ἐκ τοῦ σκότου πρὸς τὸ φῶς ἄγει 54 Ὁ ἀληθὴς φιλόσοφος φιλοσοφῶν

334

Megoldaacutesok

οὔποτε λέγει τὰ ψευδῆ 55 Ἡμῖν θνητοῖς οὖσιν θνητὰ φρονεῖν πρέπει 56 Οἱ Ἀθηναῖοι θάνατον κατέκριναν τῶν στρατηγῶν τῶν τοὺς ἐκ τῆς ναυμαχίας οὐκ ἀνελομένων 57 Ὁ μὴ ἀδικῶν οὐδενὸς δεῖται νόμου 58 Τίς ἂν πόλις ὑπὸ μὴ πειθομένων ἁλοίη 59 μὴ 60 μὴ 61 Γράφων παῖς 62 Νόμους γεγραμμένους Λυκοῦργος οὐκ ἔθηκεν 63 Ὁ ὑπάρχων τῇ πόλει κίνδυνος 64 Οἱ ἐκπλέοντες ἐκ τοῦ λίμενος ἔμποροι 65 Ὁ στρατηγὸς ὁ πρὸς πόλεμον αἱρεθείς 66 Ἡ Ὑρκανία καλουμένη θάλασσα 67 Ἡ Μίδου καλουμένη κρήνη 68 Οἱ ἱππεῖς διώκοντες οὐδένα τῶν πολεμίων κατέλαβον 69 Ὁ ξένος ταῦτrsquo εἰπὼν ἀνέστη 70 Οἱ λῃσταὶ τελευτῶντες ἀπηλλάγησαν 71 Οὐκ ἂν δύναιο μὴ καμὼν εὐδαιμονεῖν 72 Πολλοὶ γιγνώσκοντες τὰ κακά ὅτι κακά ἐστιν ἐπιθυμοῦσιν αὐτῶν 73 Ἀρταξέρξης συνελάμβανε Κῦρον ὡς ἀποκτενῶν 74 πορεοῦντα δουλωσόμενος πολεμήσοντες 75 Αἱ μέλιτται διαφθαρέντος τοῦ βασιλέως διασκεδάννυνται 76 Θεοῦ διδόντος οὐδὲν ἰσχύει φθόνος 77 Οἱ Ἀθηναῖοι ἐς Ἰωνίαν ὡς οὐχ ἱκανῆς οὔσης τῆς Ἀττικῆς ἀποικίας ἐξέπεμψαν 78 Οὐκ ἂν ἦλθον δεῦρο ὑμῶν μὴ κελευσάντων 79 Ἤδη ἐν τῷ σταθμῷ ὄντων (αὐτῶν) ἦλθεν ὁ σατράπης 80 Ὕοντος 81 Ἀγγελθέντος ἀγγελθέντων σημανθέντων οὕτως ἐχόντων 82 Περικλέους ἡγεμόνος ὄντος 83 Ταῦτrsquo ἐποίησας τῶν γονέων ἀκόντων 84 Κῦρος στράτευμα συλλέξας Μίλητον ἐπολιόρκει 85 Οἱ Ἕλληνες ἐμάχοντο ἅμα πορευόμενοι 86 Ταῖς καλαῖς εὐθὺς ἰδόντες εὖνοι γιγνόμεθα 87 Ὁ μάρτυς λέγων μεταξὺ ἐσιώπησεν 88 Ὁ λοχαγὸς καταλιπὼν φρουρὰν οὕτως ἐπrsquo οἴκου ἀνεχώρησεν 89 Συμβουλεύω σοι καίπερ νεώτερος ὤν 90 Πολλοὶ τότε καίπερ οὐκ ἀδικοῦντες ἀπέθανον 91 Σωκράτης ὅμως χρηστότατος ὢν φάρμακον ἔπιεν 92 Οἱ ἄνθρωποι ἀποθνῄσκουσιν ἅτε θνητοὶ ὄντες 93 Κῦρος τὴν πόλιν τοῖς στρατιώταις διαρπάσαι ἐπέτρεψεν ὡς πολεμίαν οὖσαν 94 Πολλοὶ τὸν θάνατον δεδίασιν ὡς εὖ εἰδότες ὅτι μέγιστον τῶν κακῶν ἐστιν 95 ἐστερημένον μὴ ὄντων νόμων 96 νικήσας θύσας παρόντας 97 διώκων τῶν δικαστῶν μετὰ τὴν κατηγορίαν οὐ βουλομένων ἀκούειν κελευόντων ἀναπηδήσας 98 ἀποδυσάμενος λέγων ἀπολουσόμενοι 99 τοὺς εὐεργετήσαντας τοὺς ἀδικήσαντας 100 ἀποτιθέμενοι 101 Ὁ μὴ εἰδώς 102 καίπερ χρηστοὶ ὄντες 103 βασιλεύσας καθαιρεθεῖσαν ὑπὸ Φιλίππου ἐπὶ τοὺς Θρᾷκας πολεμοῦντος 104 τῆς Ἀσίας πόλεως ὑπὸ τῶν πολεμίων ἁλούσης φέροντες ἔχων 105 φοβούμενος ἔχοντα 106 ἀμυνοῦντες βλάψοντες μέλλοντας 107 ἐξόν συμβοηθοῦντος Δαρείου 108 ὡς αὔριον δειπνήσοντας ἐκ τῶν πολεμίων 109 γεγονὼς κελεύσαντος Ἀντωνίου 110 ἀγγελθέντων τεθνεῶτες μαχόμενοι 111 καίπερ οὐ σφόδρα ἠδικημένοι τὸν ἀδικήσαντα 112 κολασθησομένους 113 πράξαντες 114 ἀδύνατον ὂν 115 ὥσπερ ἐπιλελησμένους 116 Κλέαρχος τότε τὰς τάξεις ἐπισκοπῶν ἐτύγχανεν 117 Οἱ Ἕλληνες ἑπτὰ ἡμέρας μαχόμενοι διετέλεσαν 118 Ὁ δοῦλος ἔλαθε τὸν δεσπότην ἀποδράς 119 Ἡ ψυχὴ φαίνεται ἀθάνατος οὖσα Ἡ ψυχὴ φαίνεται ἀθάνατος εἶναι 120 Καλοὶ Οὖγγροι ἱππόται χρυσήρεις ἔφηβοι πάντες ᾤχοντο ἐλαύνοντες 121 Οἴχεται πλέων 122 Οἱ Ἕλληνες ἔφθασαν τοὺς πολεμίους ἐπὶ τὸ ἄκρον ἀναβάντες 123 Σὺ ὑπῆρξας κακῶς ἡμᾶς ποιῶν 124 Οὐκ ἂν φθάνοις λέγων λέγε μοι ταχέως 125 Οὐκ ἔφθη τοῦτrsquo εἰπὼν καὶ εὐθὺς ἐγέλασαν

335

Igeragozaacutesok

πάντες 126 Τίς ἂν καρτερήσειε τοιαῦτα ἀκούων 127 Μὴ ἀποκάμῃς φίλον ἄνδρα εὐεργετῶν 128 Οἱ Λακεδαιμόνιοι οὐκ ἐπαύσαντο τὰς πόλεις κακῶς ποιοῦντες 129 Ἀδικεῖτε πολέμου ἄρχοντες 130 Εὖ ἐποιήσατε ἀφικόμενοι 131 Πάντας πειρᾶσθε νικᾶν εὖ ποιοῦντες 132 Οἱ θεοὶ ἥδονται τιμώμενοι ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων 133 Φαρνάβαζος χαλεπῶς ἔφερε τῆς Αἰολίδος ἀπεστερημένος 134 Οἱ ἄνθρωποι μᾶλλον ὀργίζονται ἀδικούμενοι ἢ βιαζόμενοι 135 Οἱ ἀγαθοὶ χαίρουσι τῇ πατρίδι εὖ πραττούσῃ 136 Οἱ Ἀθηναῖοι ἤχθοντο τοῖς Λακεδαιμονίοις τὰς σπονδὰς λύσασιν 137 Ὁρᾶτε ὑπὸ τοῦ προδότου ἐξαπατηθέντες 138 Ἀλέξανδρος ἔγνω ἀδύνατος ὢν τὸν ποταμὸν διαβῆναι 139 Μέμνησο ἄνθρωπος ὤν 140 Οἱ φύλακες ὤφθησαν διαλεγόμενοι ἀλλήλοις 141 Αἰσθάνομαι εἰς κατηγορίας ἐμπεπτωκώς 142 Οἶδα τοὺς ἀνθρώπους θνητοὺς ὄντας 143 Ὁρῶ τὸν πόλεμον πολλῶν κακῶν αἴτιον γεγενημένον 144 Οἱ Ἕλληνες ἔμαθον Κῦρον τεθνηκότα 145 Κατέλαβον τὴν γυναῖκα περιπατοῦσαν 146 Εὐθὺς ἐλέγξουσιν ὑμᾶς ψευδεῖς ὄντας ψευδομένους 147 Ἀπήγγειλαν τὸν βασίλεα τεθνηκότα (ὄντα) 148 Ἐλέγξω αὐτὸν παρανομοῦντα 149 Οἱ ποιηταὶ τοὺς θεοὺς τοῖς ἀνθρώποις διαλεγόμενους ποιοῦσιν 150 Ὁ ἱππεὺς ἀπήγγειλε τοὺς πολεμίους ἐπερχομένους

337

ANTIQUITAS ndash BYZANTIUM ndash RENASCENTIA

sorozatszerkesztők Farkas Zoltaacuten ndash Horvaacuteth Laacuteszloacute ndash Meacuteszaacuteros TamaacutesISSN 2064-2369

I Szepessy Tibor Bevezeteacutes az oacutegoumlroumlg verstanba Szerkesztette Mayer Gyula ELTE Eoumltvoumls Joacutezsef Collegium Budapest 2013 ISBN 978-615-5371-10-3 266 p

II Kapitaacutenff y Istvaacuten ndash Szepessy Tibor (szerk) Bevezeteacutes az oacutegoumlroumlg irodalom toumlrteacuteneteacutebe ELTE Eoumltvoumls Joacutezsef Collegium Budapest 2013 ISBN 978-615-5371-08-0 276 p

III Toacuteth Ivaacuten Alexandros Homeacuterosa Arrhianos-tanulmaacutenyok ELTE Eoumltvoumls Joacutezsef Collegium Budapest 2013 ISBN 978-615-5371-03-5 208 p

IV Philologia Nostra Bolloacutek Jaacutenos oumlsszegyűjtoumltt tanulmaacutenyai Szerkesztette Meacuteszaacuteros Tamaacutes ELTE Eoumltvoumls Joacutezsef Collegium Budapest 2013 ISBN 978-615-5371-00-4 516 p V Erika Juhaacutesz (Hrsg) Byzanz und das Abendland Begegnungen zwischen Ost und West Bibliotheca Byzantina 1 Eoumltvoumls-Joacutezsef-Collegium ELTE Budapest 2013 ISBN 978-615-5371-15-8 375 p VI Achilleus Tatios Leukippeacute eacutes Kleitophoacuten toumlrteacutenete Fordiacutetotta Szepessy Tibor ELTE Eoumltvoumls Joacutezsef Collegium Budapest 2014 ISBN 978-615-5371-27-1 151 p

VII Szepessy Tibor (szerk) Roacutemai koumlltők antoloacutegiaacuteja ELTE Eoumltvoumls Joacutezsef Collegium Budapest 2014 ISBN 978-615-5371-25-7 575 p

VIII Maywald Joacutezsef ndash Vayer Lajos ndash Meacuteszaacuteros Ede Goumlroumlg nyelvtan Szerkesztette Mayer Gyula ELTE Eoumltvoumls Joacutezsef Collegium Budapest 2014 ISBN 978-615-5371-31-8 333 p

IX Jacqueline de Romilly ndash Monique Treacutedeacute Az oacutegoumlroumlg nyelv szelleme Fordiacutetotta Vargyas Brigitta Szerkesztette Horvaacuteth Laacuteszloacute TypoteX Kiadoacute Budapest 2014 ISBN 978-963-2793-95-5 135 p

X Laacuteszloacute Horvaacuteth (Hrsg) Investigatio Fontium Griechische und lateinische Quellen mit Erlaumluterungen Beitraumlge der Tagung Klassisches Altertum ndash Byzanz ndash Humanismus der XI Ungarischen Konferenz fuumlr Altertumswissenschaft Eoumltvoumls-Joacutezsef-Collegium ELTE Budapest 2014 ISBN 978-615-5371-33-2 281 p

XI Horvaacuteth Laacuteszloacute Az uacutej Hypereideacutes Szoumlvegkiadaacutes tanulmaacutenyok eacutes magyaraacutezatok TypoteX Budapest 2015 ISBN 978-963-2798-18-9 301 p

338

XII Erika Juhaacutesz (Hrsg) Byzanz und das Abendland II Studia Byzantino-Occidentalia Bibliotheca Byzantina 2 Eoumltvoumls-Joacutezsef-Collegium ELTE Budapest 2014 ISBN 978-615-5371-36-3 257 p

XIII Jaacutenos Nagyilleacutes ndash Attila Hajduacute ndash Gergő Gelleacuterfi ndash Anne Horn Baroody ndash Sam Baroody (eds) Sapiens Ubique Civis Proceedings of the International Conference on Classical Studies (Szeged Hungary 2013) ELTE Eoumltvoumls Joacutezsef Collegium Budapest 2015 ISBN 978-615-5371-40-0 424 p XIV Zsuzsanna Oumltvoumls bdquoJanus Pannoniusrsquos Vocabulariumrdquo Th e Complex Analysis of the Ms OumlNB Suppl Gr 45 ELTE Eoumltvoumls Joacutezsef Collegium Budapest 2015 ISBN 978-615-5371-41-7 354 p

XV Erika Juhaacutesz (Hrsg) Byzanz und das Abendland III Studia Byzantino-Occidentalia Bibliotheca Byzantina 3 Eoumltvoumls-Joacutezsef-Collegium ELTE Budapest 2015 ISBN 978-615-5371-44-8 300 p

XVI Emese Egedi-Kovaacutecs (eacuted) Byzance et lrsquoOccident II Tradition transmission traduction Collegravege Eoumltvoumls Joacutezsef ELTE Budapest 2015 ISBN 978-615-5371-46-2 236 p

XVII Aacutegnes Ludmann (ed) Mare nostrum Studia Iberica Italica Graeca Atti del convegno internazionale Byzanz und das Abendland ndash Byzance et lrsquoOccident III (24-25 novembre 2014) ELTE Eoumltvoumls Joacutezsef Collegium Budapest 2015 ISBN 978-615-5371-45-5 186 p

XVIII Balaacutezs Saacutera (Hrsg) Quelle und Deutung II Beitraumlge der Tagung Quelle und Deutung am 26 November 2014 (EC Beitraumlge zur Erforschung deutschsprachiger Handschrift en des Mittelalters und der Fruumlhen Neuzeit III) Eoumltvoumls-Joacutezsef-Collegium ELTE Budapest 2015 ISBN 978-615-5371-47-9 159 p

XIX Dioacuten Chrysostomos Troacutejaacutet nem vetteacutek be Fordiacutetotta előszoacuteval eacutes magyaraacutezatokkal ellaacutetta Szepessy Tibor ELTE Eoumltvoumls Joacutezsef Collegium Budapest2016 ISBN 978-615-5371-55-4 172 p

XX Balaacutezs Saacutera (Hrsg) Drei deutschsprachige Handschrift en des Opusculum tripartitum des Johannes Gerson Synoptische Ausgabe der Fassungen in den Codices StB Melk Cod 235 StB Melk Cod 570 und Innsbruck ULB Tirol Serv I b 3 (EC-Beitraumlge zur Erforschung deutschsprachiger Handschrift en des Mittelalters und der Fruumlhen Neuzeit Bd III) Eoumltvoumls-Joacutezsef-Collegium ELTE Budapest 2016 [ISSN 2064-969X] ISBN 978-615-5371-66-0 331 p

XXI Erika Juhaacutesz (Hrsg) Byzanz und das Abendland IV Studia Byzantino-Occidentalia Bibliotheca Byzantina 4 ELTE Eoumltvoumls-Joacutezsef-Collegium Budapest 2016 ISBN 978-615-5371-68-4 271 p

339

XXII Emese Egedi-Kovaacutecs (eacuted) Byzance et lrsquoOccident III Eacutecrits et manuscrits Collegravege Eoumltvoumls Joacutezsef ELTE Budapest 2016 ISBN 978-615-5371-63-9 333 p

XXIII Aacutegnes Ludmann (ed) Italia Nostra Studi fi lologici italo-ungheresi Collegio Eoumltvoumls Joacutezsef ELTE Budapest 2016 ISBN 978-615-5371-65-3 275 p

XXIV Balaacutezs Saacutera (Hrsg) Quelle und Deutung III Beitraumlge der Tagung Quelle und Deutung III am 25 November 2015 (EC-Beitraumlge zur Erforschung deutschsprachiger Handschrift en des Mittelalters und der Fruumlhen Neuzeit Bd IIII) ELTE Eoumltvoumls-Joacutezsef-Collegium Budapest 2016 [ISSN 2064-969X] ISBN 978-615-5371-67-7 202 p

XXV Dora E Solti (ed) Studia Hellenica ELTE Eoumltvoumls Joacutezsef Collegium Budapest 2016 ISBN 978-615-5371-69-1 132 p

XXVI Klasszikus oacutekor Bizaacutenc humanizmus A XII Magyar Oacutekortudomaacutenyi Konferencia előadaacutesaiboacutel Szerkesztette Meacuteszaacuteros Tamaacutes ELTE Eoumltvoumls Joacutezsef Collegium Budapest 2017 ISBN 978-615-5371-77-6 189 p

XXVII Horvaacuteth Laacuteszloacute Oacutegoumlroumlg gyakorloacutekoumlnyv Periergopeneacutes ndash Szegeacuteny gyoumltrődő tanuloacute I ELTE Eoumltvoumls Joacutezsef Collegium Budapest 2017 ISBN 978-615-5371-75-2 341 p

XXVIII Farkas Zoltaacuten ndash Horvaacuteth Laacuteszloacute ndash Mayer Gyula Kezdő eacutes haladoacute oacutegoumlroumlg nyelvkoumlnyv Periergopeneacutes ndash Szegeacuteny gyoumltrődő tanuloacute II ELTE Eoumltvoumls Joacutezsef Collegium Budapest 2017 ISBN 978-615-5371-83-7 442 p

XXIX Philologia Nostra II Kapitaacutenff y Istvaacuten vaacutelogatott tanulmaacutenyai Szerkesztette Farkas Zoltaacuten eacutes Meacuteszaacuteros Tamaacutes ELTE Eoumltvoumls Joacutezsef Collegium Budapest 2017 ISBN 978-615-5371-78-3 512 p

XXX Laacuteszloacute Horvaacuteth ndash Erika Juhaacutesz (Hrsg) Investigatio Fontium II Griechische und lateinische Quellen mit Erlaumluterungen Eoumltvoumls-Joacutezsef-Collegium ELTE Budapest 2017 ISBN 978-615-5371-76-9 262 p




Sorozatszerkesztők







7





8





11

Előszoacute






12






13













14




15



16


17


19



20


21



25













26























27




Fordiacutetaacutes












28
















Fordiacutetaacutes





29






















30



















31



Fordiacutetaacutes


















32






















33










34




















35










Fordiacutetaacutes












36






















37









Fordiacutetaacutes












38

NB


Fordiacutetaacutes

















39








Fordiacutetaacutes

43 A fuumllekről






Fordiacutetaacutes

47 Az oumlregekről





40






Fordiacutetaacutes







Fordiacutetaacutes







41






42


NB


















43












Fordiacutetaacutes










44





















45

NB



Fordiacutetaacutes

















46





















47





















48





















49






















50





51


Fordiacutetaacutes



















52





















53






















54






Fordiacutetaacutes
















55









Fordiacutetaacutes












56





















57















Fordiacutetaacutes





58


















59

Fordiacutetaacutes




















60
















61



NB
















62





















63




















64


















Fordiacutetaacutes





65













Fordiacutetaacutes








66




Fordiacutetaacutes


















67

Fordiacutetaacutes




















68












Fordiacutetaacutes




69





















70











71


Fordiacutetaacutes

















72








Fordiacutetaacutes

9 Festina lente












73

Fordiacutetaacutes





















74










Fordiacutetaacutes










75
















ἄρχεσθαι



76









Fordiacutetaacutes













77










ποιεῖν






Fordiacutetaacutes






78












79












80



Fordiacutetaacutes















81





















82
















83






















84






















85






















86





















87





















88














NB


Fordiacutetaacutes






89















90



Fordiacutetaacutes















91






















92






















93






















94




















95






















96



















97



















98

















99








Fordiacutetaacutes













100












Fordiacutetaacutes





101





















102




















103













Fordiacutetaacutes










104





















105





















106
















Igeragozaacutesok

109


NB











NB





110

Igeragozaacutes







NB










111


NB






NB













112

Igeragozaacutes









NB






NB


113

















114

Igeragozaacutes





















ἀνάγκη

115


NB











116

Igeragozaacutes






(Hom Od 15540 sk)










117















NB


118

Igeragozaacutes
















119













NB






120

Igeragozaacutes











NB






121





















122

Igeragozaacutes




123


NB














124

Igeragozaacutes


















125
















126

Igeragozaacutes









(Hom Od 9331 skk)










127















128


NB





Fordiacutetaacutes




129















6 Veni vidi vici






130

Igeragozaacutes



















131




(Aesch Per 978 skk)















132

Igeragozaacutes



(Plat Ap 26a)




















133
















134

Igeragozaacutes




















135






















136

Igeragozaacutes










137


NB






138

Igeragozaacutes











(Hom Il 330 sk)





(Xen Symp 423)



139







(Soph OC 1272 skk)










140

Igeragozaacutes

















(Th uc 574)

141






















142

Igeragozaacutes









143


NB









144

Igeragozaacutes















145




















146

Igeragozaacutes



(Hom Il 1233 skk)












147






















148

Igeragozaacutes









149


NB
















150

Igeragozaacutes



a) ἕψομαι


b) σπέσθε






e) σποίμην






h) σχῆτε


151


i) σχέτε


j) σχέτω


k) σχήσοι


l) σχοίτο


m) ἔσχετο










r) ὑπόσχου


152

Igeragozaacutes



t) πεσεῖν







w) πέσοι









153




















154

Igeragozaacutes




(Hom Il 9232 skk)





(Soph OC 1181 skk)










155




















156

Igeragozaacutes







157


NB











158

Igeragozaacutes



















159


















160

Igeragozaacutes


















161







162


NB










163




















164

Igeragozaacutes


















165



















166

Igeragozaacutes















167




















168

Igeragozaacutes



















169


NB

















170

Igeragozaacutes

















171










(Dem 115)













172

Igeragozaacutes



173


NB










174

Igeragozaacutes





















175



















176

Igeragozaacutes





















177



















178

Igeragozaacutes















179


NB













(Aesch Prom 48 skk)




180

Igeragozaacutes



















181




NB

















182

Igeragozaacutes



(Dem Exord 20)






(Soph OT 52 sk)





(Xen An 17)

NB


183

















NB


184

Igeragozaacutes







185


NB


















186

Igeragozaacutes









NB










187


NB


















188

Igeragozaacutes

NB











NB









189
















190


(MVM 113 sect)

NB













191

















(Xen An 34)

192

Igeragozaacutes




















193

















194

Igeragozaacutes





















195


NB













196

Igeragozaacutes


















197


















198

Igeragozaacutes
















199









200





















201
























202

Igeragozaacutes






















203
























204

Igeragozaacutes


















205














206






















207























208

Igeragozaacutes























209























210

Igeragozaacutes






















211





















212


NB

















213
























214

Igeragozaacutes


























215
























216

Igeragozaacutes





















217






















218

Igeragozaacutes





ΓΝΩΜΑΙ





NB





219








(Eur El 962)

NB





(Eur Med 1271)




NB


220

Igeragozaacutes





Imperativus




221



NB








(Plat Phaed 87e)



222

Igeragozaacutes

Fordiacutetaacutes







NB







223




Fordiacutetaacutes










NB





224

Igeragozaacutes






NB










225



NB















226

Igeragozaacutes

Fordiacutetaacutes



















227
















109 nyomaacuten)



228

Igeragozaacutes














229





















230

Igeragozaacutes















Κῦρον





231






















232

Igeragozaacutes









Κύρῳ
















233


Klearchos






















234

Igeragozaacutes






Fordiacutetaacutes
















235



















236

















237





















238

Igeragozaacutes




















239
























240

Igeragozaacutes



Kyros Kelainaiban















241






















242

Igeragozaacutes

















243


NBIdő






Fordiacutetaacutes












244

Igeragozaacutes



















245




















246

Igeragozaacutes




















247






















248

Igeragozaacutes

Fordiacutetaacutes


















249


(MVM 127A sect)



















250

Igeragozaacutes




















251
















252

Igeragozaacutes






















253




















254

Igeragozaacutes





















255








256



NB


Fordiacutetaacutes
















257















Fordiacutetaacutes




258

Igeragozaacutes





14 Nini egy fecske


NB




Fordiacutetaacutes






259




















260

Igeragozaacutes























261























262

Igeragozaacutes




Fordiacutetaacutes
















263









264

XXXI Participiumok


















265

XXXI Participiumok

Fordiacutetaacutes


















266

Igeragozaacutes






















267

XXXI Participiumok

















268

Igeragozaacutes





















269

XXXI Participiumok





















270

Igeragozaacutes




















271

XXXI Participiumok





















272

Igeragozaacutes




NB


Fordiacutetaacutes













273

XXXI Participiumok


NB



Fordiacutetaacutes














274

Igeragozaacutes

NB


Fordiacutetaacutes















275

XXXI Participiumok



















276

Igeragozaacutes



















277

XXXI Participiumok






80 Mivel esett















278

Igeragozaacutes

















279

XXXI Participiumok






















280

Igeragozaacutes




















281

XXXI Participiumok






















282

Igeragozaacutes



















283

XXXI Participiumok













NB



284

Igeragozaacutes

Fordiacutetaacutes




















285

XXXI Participiumok












NB


Fordiacutetaacutes






286

Igeragozaacutes




NB



Fordiacutetaacutes








NB


287

XXXI Participiumok

Fordiacutetaacutes
















NB


288

Igeragozaacutes


Fordiacutetaacutes

















289

XXXI Participiumok










NB


Fordiacutetaacutes







290

Igeragozaacutes










291

A Aacute














292















Ἀθηναῖοι




B








293























294


Cs





D






E Eacute












dat

295


























προελαύνω

296














amire acc












297









F












298











G










Gy







299






H










adi m











300














I Iacute


301










J
















302



gen

K




















303






















L




304


















M






305
























306




















307








N











308


Ny








O Oacute








Ouml Ő






P


309








R
















S


310

















Sz










311








T











312





















U Uacute



313




Uuml Ű




V












314





X


Z


Zs


315

MEGOLDAacuteSOK




316

Megoldaacutesok





317





318

Megoldaacutesok




319





320

Megoldaacutesok




321



322

Megoldaacutesok


323



324

Megoldaacutesok

IGERAGOZAacuteSOK







325

Igeragozaacutesok







326

Megoldaacutesok








327

Igeragozaacutesok









328

Megoldaacutesok








329

Igeragozaacutesok






330

Megoldaacutesok






331

Igeragozaacutesok




332

Megoldaacutesok






333

Igeragozaacutesok


XXXI Participiumok


334

Megoldaacutesok


335

Igeragozaacutesok


337












338










339










Középhaladó nyelvkönyv Ógörögmek.oszk.hu/19300/19398/19398.pdf · 2019. 5. 26. ·...

Documents

Transcript of Középhaladó nyelvkönyv Ógörögmek.oszk.hu/19300/19398/19398.pdf · 2019. 5. 26. ·...