Kvarkovske zvijezdeKvarkovske zvijezde

Putovanje kroz dimenzijePutovanje kroz dimenzije

Putovanje kroz dimenzijePutovanje kroz dimenzije

Građa materije – kvarkovi i leptoniGrađa materije – kvarkovi i leptoni

Građa materije – protoni i neutroniGrađa materije – protoni i neutroni

Građa materije – proučavanje Građa materije – proučavanje sudara česticasudara čestica

Građa materije – proučavanje Građa materije – proučavanje svemirasvemira

Životni put zvijezdeŽivotni put zvijezde

Supernovae tip IISupernovae tip II

Po teoriji glavni Po teoriji glavni mehanizam za nastanak mehanizam za nastanak neutronskih zvijezdaneutronskih zvijezda

Uvjetovan je nastankom Uvjetovan je nastankom dovoljne količine željeza dovoljne količine željeza za čiju je fuziju potrebno za čiju je fuziju potrebno uložiti energijuuložiti energiju

Zbog nemogućnosti Zbog nemogućnosti daljnje fuzije uz dobitak daljnje fuzije uz dobitak energije dolazi do energije dolazi do gravitacijskog sažimanjagravitacijskog sažimanja

Supernovae tip II i degenerirani plinSupernovae tip II i degenerirani plin

Neutronske zvijezdeNeutronske zvijezde Masa od 1.35 do 2.1 Masa od 1.35 do 2.1

masa Suncamasa Sunca Polumjera od 10 do 20 Polumjera od 10 do 20

kilometarakilometara Gustoća reda veličine od Gustoća reda veličine od

88××10101111 do 2 do 2××10101212 g/cm g/cm33

Jaka magnetska polja Jaka magnetska polja reda veličine 10reda veličine 101212 jača od jača od ZemljinogZemljinog

Period vrtnje od par Period vrtnje od par milisekundi do nekoliko milisekundi do nekoliko sekundisekundi

Neutronske zvijezdeNeutronske zvijezde

Neutronske zvijezdeNeutronske zvijezde Pulsari → Pulsirajući signali u različitim valnim Pulsari → Pulsirajući signali u različitim valnim

područjima. Od par milisekundi do nekoliko područjima. Od par milisekundi do nekoliko sekundi. Moguća pojava prijelaza (“glitch”) u sekundi. Moguća pojava prijelaza (“glitch”) u drugačiji rotacijski mod.drugačiji rotacijski mod.

Magnetari → Magnetsko polje od otprilike 100 Magnetari → Magnetsko polje od otprilike 100 GT, oko 1000 puta jače od polja normalne GT, oko 1000 puta jače od polja normalne neutronske zvijezde. Zbog jakog magnetskog neutronske zvijezde. Zbog jakog magnetskog polja dugotrajnija rotacija od 5 do 12 sekundi.polja dugotrajnija rotacija od 5 do 12 sekundi.

X ray burst → Događaj u kojem sa susjedne X ray burst → Događaj u kojem sa susjedne zvijezde na neutronsku zvijezdu pada plin. zvijezde na neutronsku zvijezdu pada plin. Prilikom postizanja kritične mase započne se Prilikom postizanja kritične mase započne se nuklearna reakcija i plin na površini se zapali.nuklearna reakcija i plin na površini se zapali.

Kvark-gluon plazma (QGP)Kvark-gluon plazma (QGP)

Kvarkovske zvijezdeKvarkovske zvijezde

Kvarkovske zvijezdeKvarkovske zvijezde

Oslobađanje (“deconfinement”) kvarkova Oslobađanje (“deconfinement”) kvarkova → neutroni se raspadaju zbog gravitacije→ neutroni se raspadaju zbog gravitacije

Smatra se da u unutrašnjosti neutronskih Smatra se da u unutrašnjosti neutronskih zvijezda postoji takav oblik materijezvijezda postoji takav oblik materije

Kada se radi o većem dijelu zvijezde u Kada se radi o većem dijelu zvijezde u takvoj fazi govorimo o kvarkovskoj zvijezditakvoj fazi govorimo o kvarkovskoj zvijezdi

Zbog energetske stabilnosti preko slabih Zbog energetske stabilnosti preko slabih procesa nastaju strani kvarkoviprocesa nastaju strani kvarkovi

Kvarkovske zvijezdeKvarkovske zvijezde

Kvarkovske zvijezdeKvarkovske zvijezde Kvarkovske zvijezde trebale Kvarkovske zvijezde trebale

bi biti radio tihebi biti radio tihe Veća luminoznost Veća luminoznost

kvarkovskih zvijezda od kvarkovskih zvijezda od neutronskih zvijezdaneutronskih zvijezda

Mogući kandidati za “Mogući kandidati za “γγ-ray -ray burst” događajeburst” događaje

Manji period rotacije nego u Manji period rotacije nego u neutronskih zvijezda, te neutronskih zvijezda, te stabilniji modovi rotacijestabilniji modovi rotacije

Snažno površinsko električno Snažno površinsko električno polje popraćeno raznim polje popraćeno raznim kvantnim efektimakvantnim efektima

ZAŠTO?!ZAŠTO?!

“I’m watching you Quark!”