kuşak teorisi ve içgirişimcilik üzerine bir araştırma

Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari

Bilimler Fakültesi

KAÜ İİBF DergisiCilt 6, Sayı 11, 2015ISSN : 1309 - 4289Makale Gönderim Tarihi : 25.07.2014 Yayına Kabul Tarihi : 25.05.2015

KUŞAK TEORİSİ VE İÇGİRİŞİMCİLİK ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA*Aykut ARSLANYrd. Doç. Dr.Piri Reis Üniversitesiİktisadi ve İdari Bilimler Fak. [email protected]

Selva STAUBYrd. Doç. Dr.Haliç Üniversitesiİşletme Fakü[email protected]

Ö z Günümüzde işgücü ve istihdam konularında yaşanan sıkıntılar, mevcut işletmelerin büyütülmesini ve yeniliklere açık olmasını

gerektirmektedir. Yapılan araştırmalarda ise içgirişimciliğin işletmeler tarafından desteklenmesi halinde performans artışı, yeni iş fırsatları yaratma, stratejik yenilenme ve büyüme imkânlarının doğması gibi sonuçların elde edilebileceği ileri sürülmektedir. Girişimcilik yazınında bu eğilime sahip kişilerin ortak özelliklerinin yenilikçilik, risk alma, proaktilik ve özerklik olduğu konusunda ortak bir görüş oluşmaya başlamıştır. Günümüz örgütlerinde artık üç ayrı kuşağın birlikte çalışmaya başladığı düşünüldüğünde, farklı özellikler gösteren bu gruplar arasında örgütün istediği içgirişimci özellikleri açısından farklılıklar olup olmadığı ilk hipotezimizi oluşturmuştur. Bunu araştırırken eğitim düzeyi, çalışma yılı ve cinsiyet farklılığı etkileri de araştırılmıştır. Nicel araştırma deseni kullanılan araştırmada hipotez testleri gerçekleştirilmiş ve veri analizlerinde betimsel istatistikler, ANOVA ve Kruskal-Wallis H analizi yöntemi kullanılmıştır. Bu çalışma, özel-kamu ilköğretim, lise ve dershanelerde görev yapan öğretmenlere uygulanmıştır. Gençlerin aksine yaş düzeyi yüksek, deneyimli öğretmenler daha çok risk alabilmekte ve deneyimlerini mesleki yenilikler ile birleştirebilmektedir.Anahtar Kelimeler: Kuşak Kuramı, İçgirişimcilik, Öğretmenler

Jel Kodu: D22, I20, J21, L26Türü : Araştırma

Makaleyi çevirim içi görüntülemek için QRKodu Okutunuz.

Atıfda bulunmak için.. ARSLAN, A. STAUB, S. (2015) “Kuşak Teorisi ve İçgirişimcilik Üzerine Bir Araştırma" KAÜ İİBF Dergisi, 6(11), 1-24.

*Makalenin ilk hali 8-10 Mayıs 2014 tarihleri arasında Kemer/Antalya'da düzenlenen 13. Ulusal İşletmecilik Kongresinde tebliğ olarak sunulmuştur.

Kafkas Üniversity Economics and

Administrative Sciences Faculty

The Journal of KAU IIBFVol. 6, Issue 11, 2015ISSN : 1309 - 4289

Article Submission Date : 25.07.2014 Accepted Date : 25.05.2015A BSTRACT he labor and employment woes of today require that existing businesses to expand its operations and to be receptive to

innovations. Within this context, in the studies it has been alleged that when intrapreneurship is supported it is likely to obtain performance increase, to create new job opportunities, strategic renewal, and foresee new business expansion opportunities. here has been a consensus on entrepreneurship literature that people who are prone to be intrapreneurs have a set of common characteristics such as innovativeness, risk taking, proactiveness and autonomy. Considering the fact that in today’s business environment these three generations working together, and contemplating on their diferences, our irst hypothesis then becomes, if an organization is seeking intrapreneurship from its employees, there will be generational diferences regarding the characteristics. While processing, the efects of variables such as educational diferences, years of employment, and gender are also investigated. Within the quantitative research design, we employed descriptive statistics, ANOVA and the Kruskal-Wallis H. and tested the proposed hypotheses. Sample data was collected from instructors working in public and private primary schools, high schools, and study centers. he results suggest that the older generation, with more experience, were greater risk-takers, and were able to tap into their lifelong experiences, resulting in higher evidence of innovation.

Keywords: Generational heory, intrapreneurship, teachers

Jel Code: D22, I20, J21, L26Type: Research

Scan QR Code to see this article online

Cite this paper ARSLAN, A. STAUB, S. (2015) “A Study On Generatıonal Theory And Intrapreneurshıp” The

Journal of KAU IIBF, 6(11), 1-24.

A STUDY ON GENERATIONAL THEORY AND INTRAPRENEURSHIPAykut ARSLANAsst.Prof.Piri Reis UniversityFaculty of Economics and Administrative [email protected]

Selva STAUBAsst.Prof.Haliç UniversityFaculty of Business [email protected]

Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler FakültesiKAÜ İİBF Dergisi | Cilt 6 * Sayı 11 * Yıl 2015

3

KAÜ İİBF Dergisi, 2015, 6(11): 1-24

1. GİRİŞ

Özellikle genç nüfusun yoğun olduğu Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde işgücü ve istihdam konularında yaşanan sıkıntılar hem imalat hem de hizmet sektörlerinde önemli ölçüde yeni iş imkânlarına olan ihtiyacı arttırmaya başlamıştır. Bu amaçla mevcut işletmelerin büyütülmesi ve başarılı yeni işletmelerin açılması önem kazanmaktadır. Üniversitelerin genç girişimci yetiştirme çabaları ve özel/kamu kuruluşlarının idari ve finansal destekleri son yıllarda girişimcilik konusunda yapılan araştırmalarda da kayda değer bir artışa yol açmıştır. Yeni işletmelerin kurulması için girişimci bireylere ihtiyaç duyulması kadar mevcut işletmelerin büyütülmesi için de çalışanlarının girişimci bir ruha sahip olması gerekmektedir. Bir şirketin büyümesi çalışanlarının şirket içindeki olaylara hâkimiyeti ile yakından ilgilidir. İçgirişimcilik ruhuna sahip bireyler aynı zamanda algıları açık ve şirket içindeki olaylara hâkim kişilerdir ki bu da şirket içinde var olan sorunları çözüp ya da ileride oluşabilecek ihtiyaçları görüp buna çözüm üretme yeteneği ve potansiyeline sahip olan çalışanlardır. ABD’de yapılan ve Fortune 500 listesinden üretim odaklı 139 şirketin dahil olduğu bir araştırmada (David, 1994) üç farklı şirket tipi karşılaştırılmış ve içgirişimci iken kendi şirketinin sahibi olanların, yönetici ve içgirişimci çalışanların birlikte oldukları şirketler ile hiç içgirişimcisi bulunmayan şirketlere kıyasla en karlı ve en başarılı şirketler olduğu ortaya konulmuştur. Bir web bloğunda1 Fortune dergisine atfen dünyanın en yenilikçi 100 işletmesinin yaklaşık %65’inin içgirişimciliği temel yetenek kapsamında değerlendirdiği öne sürülmektedir. Bu da günümüz işletmelerinde yeni çalışan alımlarında girişimcilik ruhuna sahip bireylerin tercih edildiği anlamına gelmektedir. Alan yazında içgirişimcilik, faaliyet ve eğilimlere göre çeşitli adlar altında ifade edilmektedir. Gürel ve Bulgurcu (2012) yaptıkları bir çalışmada iç girişimcilik (Intrapreneurship), kurumsal girişimcilik (Corporate Entrepreneurship), şirket girişimciliği (Corporate Venture), girişim yönetimi (Venture Management), yeni girişim (New Venture) ve iç şirket girişimciliği (Internal Corporete Venture) gibi tanımların kullanıldığını belirtmektedir ki bunların dışında sıklıkla kullanılan bir başka ifade de şirket içi girişimciliktir. Bu konuda Antoncic ve Hisrich (2003) yazın içinde sistematik bir tarama yaparak içgirişimcilik konusunda ortak bir tanım geliştirmeye çalışmışlardır.

Günümüze kadar yapılan araştırmalarda içgirişimciliğin örgütlerde desteklenmesi ve uygun ortamların yaratılması ile olumlu performans (Fiş ve Çetindamar, 2009, Antoncic, 2007, Akdoğan ve Cingöz, 2008), yeni iş fırsatları yaratma (Staub, 2012) ve stratejik yenilenme (Dess ve Lumpkin, 2005), yenilik/yenilikçilik (Atoncic ve Hirsich, 2003), büyüme (Fitzsimmons vd., 2005, Antoncic, 2007), karlılık, yeni ürün ve hizmetler (Antoncic, 2007) gibi sonuçların elde edilebileceği savunulmaktadır. Ayrıca yapılan araştırmalarda içgirişimcilerin davranışsal özellikleri kadar çalıştıkları örgüt (Fiş ve Wasti, 2009, Antoncic, 2007) ve çevresel faktörlerin (Antoncic, 2007, Naktiyok ve Kök, 2006), örgütsel iklimin (Hacısalihoğlu, 2007) önemli olabileceği vurgulanmaktadır. Ancak yaptığımız araştırmalar sonunda şu ana kadar kuşak teorisi ve içgirişimcilik konusunu birlikte inceleyen bir araştırmaya rastlanılmamıştır. Daha çok

1 http://corporate-entrepreneurs.com/blog1/book/book-2/why-read/

4

Kafkas University Economics and Administrative Sciences FacultyThe Journal of KAU IIBF | Vol 6 * Issue 11 * Year 2015


kuşaklararası girişimcilik eğilimleri incelenmiş ve bu konuda tezler üretilmiştir. Ingelstedt vd. (2009) ‘nin yaptığı lisans bitirme tezinde İsveç’teki örneklemlerinde Y kuşağı ve içgirişimcilik arasında olumlu bir ilişki bulunmuştur. Ağca ve Kızıldağ’ın (2013) çalışmasında her ne kadar aile işletmelerinde üst yönetim ile girişimcilik ruhu arasında sıkı bir ilişki bulunmuşsa da aynı bulgular sonraki kuşaklar ile onların içgirişimcilik ruhu arasında anlamlı bir ilişki göstermemektedir. Popüler yazın da (Sa.am Webinar, 2013) içgirişimcilik ve Y kuşağı arasında olumlu bir ilişkinin varlığını öne sürmektedir. Günümüzde iş dünyasında farklı kuşakların (Bebek Patlaması, X ve Y) bir arada çalıştığı değerlendirildiğinde hangi kuşağın içgirişimciliğe daha yatkın olduğu konusu merak uyandırmaktadır.

2. İÇGİRİŞİMCİLERİN ORTAK ÖZELLİKLERİ

Son yıllarda girişimcilik yazını, içgirişimci eğilimine sahip kişilerin hangi ortak özelliklere sahip oldukları konusunu araştıran çalışmalara ağırlık vermeye başlamıştır. Bulut vd. (2008:1394) içgirişimcilik konusunda geniş kapsamlı bir yazın taraması yapmış ve en çok kullanılan kavramların üç temel boyuttan oluştuğunu ortaya koymuştur. Bunlar yenilikçilik, risk alma ve proaktiliktir. Benzeri çalışmayı doktora tezinde yapan Durmaz (2011)’da içgirişimcilik eğiliminin en belirgin özellikleri arasında yenilikçilik, risk alma, proaktilik ve özerklik gibi unsurları saymaktadır.

2.1. Yenilikçilik

Durmaz yenilikçiliği tanımlarken “yeni ürünler, üretim süreçleri, örgütsel sistemler yaratma ve sunma ile ilgili” işletme davranışlarından bahsetmektedir (2011:94). Örgütlerin rekabetçi avantajlarını sürdürebilmeleri için belki de en önemlisi ve en stratejik olanıdır. Gerektiğinde ihtiyaçlara ve sorunlara yaratıcı çözümler arayabilmek; yeni olan bir şeyleri denemek ve yapmak, bunu yapmayı devam ettirmek ancak her seferinde farklı bir yoldan devam etmektir. Ağca ve Kurt (2007:85), he American Heritage Dictionary of the English Language’daki içgirişimci (intrapreneur) tanımını “büyük bir irma için bir ikri, risk alma ve yenilik yapma yoluyla karlı nihai bir ürüne dönüştürme sorumluluğunu üstlenen kişi” olarak çevirmiştir. Yani tanımın içinde de bu özelliğe vurgu yapılmaktadır. Her yenilik beraberinde belli bir oranda risk taşıyabilir.

Büyük ya da küçük tüm organizasyonlarda yenilikçilik bir birim tarafından kurum içinde yer yaratılabildiği gibi çalışanlara verilen bir özerklikle kurum içinde farklı birimlerle de sağlanabilir. Kurumların sürdürülebilirliğini sağlamaları değişen piyasa şartlarına uyum sağlamalarına ve kurum içinde farklı kuşakların yenilikçilik olgusunu nasıl algıladıklarına bağlıdır.

2.2.Risk Alma

Girişimci ve girişimciliğin temel özelliklerinden biri de risk alabilmektir (Durmaz, 2011). Antoncic ve Hisrich, (2003) risk almayı tanımlarken yeni fırsatlar karşısında çabucak harekete


5


geçebilme ve bunun sonucunda oluşabilecek kayıp olasılığı olarak görmektedir. Bulut vd. (2008:1402) makalelerinde risk alma eğilimini tarif ederken “ önceden getirisi belli olmamasına rağmen örgütün yenilikçi projelere destek veren örgütsel düşünce, tutum ve normların toplamıdır” diyerek kayıp riskinin olabileceği bilinmesine rağmen vazgeçmemek ve girişimleri sürdürmek gerektiğine işaret etmektedir.

2.3. Proaktilik

İşletmecilik bakış açısından “öncülük etmek, yeni pazarlara girmek veya yeni fırsatları kovalamada üstünlük ile ilişkilendirilen” bu kavram dinamikliği göstermektedir (Bulut vd., 2008;Durmaz,2011:100). Kimi zaman rekabetçi saldırganlık eğilimiyle de ilişkilendirilebilen bu özellik risk alma ile birlikte anılmaktadır (Fitzimmons vd.,2005:19). Bulut vd. (2008)’ne göre ise yazında bu konu ile ilgili yapılan pek çok çalışma proaktivitenin girişimciliğin bir bileşeni ve risk alma ile yenilikçilik bileşenlerinin tamamlayıcısı olduğunu ortaya koymaktadır.

2.4. Özerklik

Örgütlerde içgirişimciliği canlandırabilmek için mevcut kural ve uygulamalar dışına çıkabilme özgürlüğü, kendi başına inisiyatif kullanabilme imkanı veren bağımsız eylemlerdir. Bireysel olabildiği gibi grup düzeyinde de olabilmekte; “bir fikri ya da vizyonu ortaya koymasında ve onu başarmasında sergilediği bağımsızlıktır” (Durmaz, 2011: 103).

3. KUŞAKLAR VE KUŞAK KURAMI

Kuşak gruplamaları kuramı ya da kuşaklar kuramı ilk olarak bir Alman Sosyoloğu olan Karl Mannheim tarafından 1928 yılında yazdığı bir kitapta ileri sürülmüştür (Taylor, 2008). Ancak günümüz kuşaklarını içine alan sınılandırma ve tartışmalar ilk olarak Inglehart (1997’ye atfen Lester vd., 2012) tarafından daha sonraları da Strauss ve Howe (1991) tarafından yayımlanan kitapla ivme kazanmaya başlamış ve kimi araştırmacılar tarafından bu kuram “Strauss-Howe Kuşak Kuramı” olarak adlandırılmıştır. Kurama göre belli dönemlerde doğup büyüyen ve aynı yaş grubu içerisinde yer alan bireylerin benzer davranış özellikleri gösterdiği ve her yeni kuşakla bu davranış özelliklerinin değişebildiği öne sürülmektedir (Moss, 2010). Bu kurama göre her toplumda pek çok önemli tarihsel olay ve sosyal değişim (savaşlar ve ekonomik buhranlar sonucu kaynak dağılımında muazzam değişmeler gibi ) o topluma ait bireylerin değer yargılarını, tutum ve davranışlarını ve eğilimlerini etkileyebilmektedir. Olaylardan sonra değil ama olayların meydana geldiği yıllar süresince bireylerin biçimlenmesi tamamlanmaktadır. Bu yüzden belli bir zamanda doğan ve aynı yaş grubu içerisinde yer alan kişiler, tipik bir takım benzer eğilimleri ve benzer bilişsel davranışları paylaşabilirler. Dahası, bu etkilerin zamanla devam edebileceği de varsayılmaktadır (Moss, 2010).

Kuşak kuramına karşı çıkanların öne sürdüğü gerekçelerin en başında biyolojik gelişim süreci gelmektedir. Bu varsayıma göre bir takım değer yargılarının, tutum ve davranışların, inançların ve eğilimlerin değişimi kuşaklardan çok yaş ve deneyim gibi biyolojik gelişimin temel

6



işlevleridir. Kuşak kuramı bu varsayımdan sapmakta ve kuşaklardaki değişimlerin başlıca etkeni olarak biyolojik süreç yerine sosyal oluşumları öne sürmektedir (Sessa vd., 2007’ye atfen Moss, 2010).

Günümüz örgütlerinde artık üç ayrı kuşak birlikte çalışmakta ve Türk Dil Kurumu (2013) yirmi beş-otuz yıllık yaş kümelerinden meydana gelen benzer yaşam şartlarından geçmiş kişilerin bir araya gelmesini kuşak olarak tanımlamaktadır (http://tdkterim.gov.tr/bts). Kuşaklararası ayrımı yaparken tam kesin çizgilerle ayırmak oldukça güçtür. Bu nedenle hemen hemen aynı zaman aralıklarında doğmuş, benzer değer yargılarını, davranış ve yaşam biçimlerini paylaşan, belli bir dönem olay ve eğilimleri ile şekillenmiş, aynı düşünce ve eylemlere sahip kişiler topluluğu “kuşak” olarak tanımlanabilir (Lower, 2008; Chen, 2010; Altundağ, 2012; Delahoyde, 2009; Manion, 2009). Buna göre kuşak denildiğinde belli yıl aralıklarında doğmuş kişiler topluluğundan çok ortak paylaşımları olan kişiler topluluğundan bahsedilmektedir. Her ülkede aynı dönemde doğmuş insan toplulukları aynı kuşak özellikleri göstermeyebilir. Bati ülkelerinde gösterilen farklı yıl ve olay aralıkları Türkiye için tam uymamaktadır. Bu nedenle Türkiye’de yapılan kuşaklararası ayrım 1925-1945 arası için Sessiz Kuşağı; 1946-1964 arası için Bebek Patlaması Kuşağını (Baby Boomers); 1965-1979 arası için X kuşağını; 1980-1999 arası için Y kuşağını ifade ederken, 2000 ve sonrasını da M (ya da Z) kuşağı olarak ayrılmaktadır (Ayhun, 2013; Kuran, 2012; Seçkin, 2000; Şenbir, 2004; Benlisoy, 2008; Altuntuğ, 2012; Tolbize, 2008; Karp, 2002; Mengi, 2009; Kılıç, 2012; Habib, 2013; Çatalkaya, 2008; Susuz, 2012; Çağ, 2012; İzmirlioğlu, 2008; Mesutoğlu, 2013; Topçuoğlu, 2007).

3.1. Bebek Patlaması Kuşağı (1946-1964):

İkinci Dünya Savaşı sonrasına denk gelen bu kuşak savaş sonrası yaşanan hızlı doğum oranından dolayı bu adı almıştır. 2014 yılı itibariyle 50 ile 68 yaşları arasında olan bu kuşak, büyümenin, refahın ve çeşitli mal ve hizmetlere hasret duygusu olan ve bu nedenle harcamaya ve eğlenmeye eğilimli bir kuşaktır (Şenbir, 2004). Daha iyimser bir yaşam dönemine girme isteği ile doğu ve batı arasındaki ikilem içinde doğmuş ve büyümüş olan bu kuşak X kuşağını yaratmıştır (Tolbize, 2008). Bebek patlamasa kuşağının en belirgin özelliği 68 kuşağı da dediğimiz X kuşağının mimarları olması yanında kanaatkar ve duygusal olmaları, sadakat duyguları yüksek, otoriteye bağlı, gerektiği zaman teknolojiyi kullanan gelenek ve kültürlerine bağlı bir kuşak olmalarıdır. İş hayatında çok çalışıp az üreten, idealist ve rekabetçi yapıya sahip bu kuşak tek bir yerde uzun sure çalışmış ve “çalışmak için yaşamak” felsefesini benimsemiş emeklilik sonrası bile çalışmayı sürdüren bir yapıya sahiptir (Benlisoy, 2008).

3.2. X kuşağı (1965-1979):

Bebek Patlaması Kuşağının çocukları olarak dünyaya gelen bu kuşak 2014 yılında 34 - 49 yaş aralığına mensup bireyleri ifade etmektedir. Türkiye nüfusunun %22 kadarını temsil eden bu kuşak iş hayatında çalışanların büyük bir bölümünü oluşturmaktadır (TÜİK, 2013). Bebek Patlaması Kuşağının refah içinde yaşamasının faturası ile yüz yüze gelen bu grup, refah artışının


7


maliyetleri ve bunları devletlerin karşılayamaması, ayrıca 70’li yıllarda yaşanan petrol krizinin sebep olduğu sıkıntılarla büyümüştür. Kayıp kuşak diye de adlandırılan bu kuşağın temel karakteristik özellikleri gelecek korkusu ve kaygısı taşımaları, bu nedenle çok çalışmaya, para kazanmaya ve kariyer yapmaya odaklanmalarına sebep olmuştur (Altuntuğ, 2012). İş yaşamında ise öne çıkan özellikleri arasında bir önceki kuşağa göre daha kanaatkâr olmaları, tedbirli ve garantili çalışmalarına rağmen cesur, mücadeleci ve dinamik yapıya sahip olmaları gösterilebilir. Bu kuşağın en belirgin özelliği cinsiyet eşitliğine önem vermeleri ve bağımsız olmalarıdır (Karp, 2002). Bu kuşağın bir diğer özelliği de Ng’nin (2010) ortaya attığı “bebek patlamasının ekosu” diye adlandırılan olgudur. Bu noktadan bakıldığında bebek patlaması kuşağının aşıladığı korku ve gelecek için çalışma isteği, bu ekonun bir sonucudur. Bu kuşağın yarattığı iş ve aile ortamı güvenli ve garantili bir yapıya sahip olduğu kadar, mücadeleci, hızlı değişen ve dinamik bir şekilde büyümeyi isteyen bir yapısal özellik sergilemektedir.

3.3. Y Kuşağı (1980-1999):

Günümüzde nüfus olarak dünyadaki en kalabalık kuşağın bu kuşak olduğu ileri sürülmektedir (Tamer, 2013). Hâlihazırda tam olarak hangi yılların bu kuşağı temsil ettiği konusu halen tartışılmaktadır. 1977 ila 2000 arasında (Hacker, 2008; Tolbize, 2008; Kyles, 2005; Arsenault, 2004; Morgan, 2006; Kılıç, 2012) çeşitli aralıklara sığdırılmaya çalışılan bu kuşak için “ele avuca sığmaz” tabiri çok kullanılmaktadır (Kuran, 2012). Türkiye’de kuşaklar konusunda en çok çalışma yapanlardan biri olan Kuran (2013) Türkiye için 1980- 1999 yıllarında doğanları Y kuşağı olarak adlandırmaktadır. En belirgin özellikleri bir önceki kuşakların tersine dünyaya açık bir Türkiye içinde doğmuş olmalarıdır. Teknoloji ve bilgisayar yaşamlarının ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. Teknolojiyi iyi kullanabilen bu kuşak teknolojiyi iş ve hayatın bir parçası olarak görmekte oyun oynamak veya vakit geçirmek amacı ile kullanmadıkları iddia edilmektedir (Habib, 2013). Ancak teknolojiye bağımlı, değişime açık, sabırsız ve sadakatsiz, kolay tatmin olmayan, kendilerine güvenleri yüksek, emir almayı sevmeyen birden fazla işi aynı anda yapabilen hırslı bir yapıya sahip oldukları da belirtilmektedir (Çatalkaya, 2008, Myers ve Sadaghiani, 2010; Cogin, 2011; Susuz, 2012). İş yaşamında yeniliklere açık, kendilerini göstermeyi seven, takdir edilmeyi ve ön planda tutulmaya meyilli, otoriteye karşı tepkili, çabuk yükselme isteği olan, kendi kariyerlerini ve ihtiyaçlarını organizasyonun üstünde tutan, kendilerine güvenleri son derece yüksek sık iş değiştirmeye hevesli olan bu kuşak iş yaşamında aşağı yukarı son 10 yıldır diğer kuşaklarla beraber çalışmaktadır (Myers ve Sadaghiani, 2010; Cogin ,2011; Özer, 2012; Etlican, 2012; Susuz, 2012; Guillot-Soulez ve Soulez, 2014).

Diğer kuşakların aksine özellikle popüler yazında (Yetimoğlu, 2008) ve kısmen de bilimsel araştırmalarda (Cogin ,2011) girişimcilik özellikleri ile sürekli gündeme gelen bu kuşak için aslında iddiaların aksine girişimci olmadıkları yönünde farklı görüşler de ileri sürülmektedir (Tobak, 2011; Schawbel, 2013). Hatta genel olarak kuşaksal farklılıkların iddia edilenin aksine kendi içlerinde bile homojenlik göstermediği ve yazında elde edilen bulguların tutarsız ve zıt sonuçlar içerdiği de tartışılmaktadır (Guillot-Soulez ve Soulez, 2014). Örneğin Birleşik Arap

8



Emirliklerinde yapılan bir çalışmada, beklenenin tersine, ekonomik rahatlığın gençleri daha girişimci olmaya itmediği yönünde bulgulara ulaşıldığı değerlendirilmektedir. Bu ülkede yaşayan Y kuşağı için dolgun maaşlı memurluk kariyeri, ömür boyu sigortalılık ve garanti emeklilik gibi cezbedici imkanlar girişimcilik ruhunun geri planda kalmasına sebep verebilmektedir (Lim, 2012). Ayrıca aynı iş yerinde farklı kuşakların varlığı ve farklı değerlere, kişilik ve düşünme yetilerine sahip olmaları nedeniyle bir takım çatışmaların baş gösterdiği ve örgütsel dinamizme darbe vurabildiği de değişik araştırmalarda dillendirilmektedir (Lester vd., 2012).

Tıp alanındaki gelişmeler yaşam beklentisini uzatmış ve aynı dönemlerde birlikte yaşayan ve çalışan nesillerin çalışabildiği iş ortamları artmaya başlamıştır. Aynı organizasyonda çalışan farklı kuşakların hayat ve çalışma tecrübeleri, aldıkları eğitimler ve sosyo-ekonomik hayattaki değişimden kaynaklanan rolleri ile çalıştıkları kurumlara katkıları da farklı düzeylerde gerçekleşmeye başlamıştır. Ancak hangi kuşağın içgirişimcilik eğiliminin daha yüksek olduğu konusu henüz tam olarak anlaşılamamıştır. Bu çalışma Türkiye’de iş yaşamında gördüğümüz üç kuşağın organizasyon içindeki içgirişimcilik eğilimlerini araştırmaya yöneliktir.

4. HİPOTEZLER

İçgirişimcilik yazınında çalışanların davranışlarının alt boyutları olan yenilikçilik, proaktilik, risk alma, ve özerklik boyutları gibi pek çok açıdan incelenmiştir (Peltola, 2012; Antoncic ve Hisrich, 2003; Darling vd., 2007; Ağca ve Kurt, 2007; Lumpkin ve Dess 1996; Gargulio ve Benassi, 2000). Ancak yazında içgirişimcilik ile kuşaklararası farklılığın fazla incelenmediği, yapılan incelemelerin içinde ise daha çok X ve Y kuşaklarının içgirişimcilik özellikleri üzerinde durulduğu ve farklı sektörlerde farklı sonuçların ortaya çıktığı anlaşılmaktadır (Toensmann, 2012; Ahlrichs, 2007; Coulson - homas, 2000; Lindgren vd., 2005, Martin, 2005). Buna göre ilk hipotezimiz şu şekilde arz edilmiştir;

H1. Kuşaklararasında içgirişimcilik açısından fark vardır.

Eğitim düzeyi ile girişimcilik arasındaki ilişkiyi araştıran pek çok çalışma vardır. Bunlardan Nyström’un 2012 yılında CESIS tarafından basılan Electronic Working Paper Series’deki bulguları çalışanların eğitim düzeyinin arttıkça içgirişimcilik özelliklerinin de arttığı yönündedir. Kuşaklararası eğitim düzeyleri ile içgirişimci olma yönündeki eğilimlerini karşılaştıran çalışmaların fazla olmadığı ileri sürülebilir. Buna göre ikinci hipotezimiz şu şekilde arz edilmiştir;

H2. Kuşaklararasında içgirişimciliği eğitim düzeyi etkilemektedir.

İş deneyiminin girişimciler açısından olumlu sonuçları ve bu girişimcilerin başlattıkları diğer girişimlerin başarı ile sonuçlanmasında deneyimin etkisi konusunda çalışmalar bulunmaktadır (Guerrero ve Peña-Legazkue, 2013; Marcinowski, 2010: s.3). İster bir şirkette geçirilen başarılı bir kariyer, isterse olumlu/olumsuz sonuçlandırılan girişimler olsun deneyim içgirişimciler için bir itici güç görevi görebilmektedir. Buna göre üçüncü hipotezimiz şu şekildedir;


9


H3.Kuşaklararasında içgirişimciliği çalışma yılı etkilemektedir.

Girişimcilik yazınında en çok çalışılan konular arasında kadın girişimciler konusunun yer aldığı söylenebilir. Cinsiyet farkından ortaya çıkan girişimcilik özellikleri yanında şirket içindeki eğilimleri de tartışılmakta olan konular arasındadır. Kadınları girişimciliğe iten nedenlerin başında iş yaşamından atılma ve geçim sıkıntısı gelmektedir (Yağcı ve Benner, 2005). Wadell (1983) buna ilaveten kadınların iş yaşamında ilerleyememeleri ve aile-iş dengesinde yaşanan sıkıntıların kadınları girişimciliğe itebildiğini ileri sürmektedir. Buna göre dördüncü hipotezimiz şu şekildedir;

H4.Kuşaklararasında içgirişimciliği cinsiyet farklılığı etkilemektedir.

5. YÖNTEM

Nicel araştırma deseni kullanılan araştırmada hipotez testleri gerçekleştirilmiş ve veri analizlerinde Kruskal Wallis, ANOVA, regresyon analizi yöntemi kullanılmıştır.

5.1. Araştırma Ölçekleri

Anket formunda yer alan içgirişimcilik davranış eğilimi ölçeği Durmaz (2011) tarafından Naktiyok (2004) ‘un geliştirdiği ölçekten yararlanılarak ilgili yazın taramasından sonra geliştirilmiştir. Ölçek dört temel boyuttan oluşmaktadır ve her soru için 5’li Likert ölçeği kullanılmıştır. Ölçeğin geçerlilik ve güvenilirlik çalışmaları yapılmış ve verilerin faktör analizine uygun olup olmadığına ilişkin olarak Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) ve Barlett testi uygulanmıştır.

5.2. Örneklem

Bu çalışma, özel-kamu ilköğretim, lise ve dershanelerde görev yapan öğretmenlere uygulanmıştır. Anket çevrimiçi paralı bir web sitesinde 06.01.2014 ile 05.02.2014 arasında yayınlanmış ve davet ile dolduran kişi sayısı toplam 140 olmuştur (N=140). Bu kişiler arasında, analize tabi tutulan anket sayısı 122`dir (%87). Katılımcıların %45,9`u erkek; %54,1’i kadın olarak gözlemlenmiştir. Bebek Patlaması Kuşağının % 40’ını kadın, % 60’ını erkek; X kuşağının % 51’ini kadın, % 49’unu erkek ve Y kuşağının % 60’ını kadın, % 40’ını ise erkek öğretmenler oluşturmaktadır. Kuşaklara göre çalışma yılları ve eğitim düzeylerine ait tanımlayıcı istatistikler Tablo 1’de görülebilir. Özellikle Bebek Patlaması Kuşağını temsil eden gruptaki öğretmen sayısı oldukça azdır (%8). Örneklemin ağırlığı X (%48) ve Y kuşağı (%44) temsilcisi öğretmenlerden oluşmaktadır. Araştırmanın yapıldığı tarih aralığında ilk dönem sınavları ve karne telaşının olması, ankete katılımın düşük kalmasına neden olmuştur.

10



Tablo 1. Tanımlayıcı İstatistik Analizi Sonuçları

Bebek Patlaması

Kuşağı

(n=10)

X Kuşağı

(n=59)

Y Kuşağı

(n=53)

Cinsiyet Frekans % Frekans % Frekans %

Kadın 4 40 30 51 32 60

Erkek 6 60 29 49 21 40

Çalışma Yılı

5 VEYA 5 YILDAN AZ 0 0 4 6,8 21 40

6-10 YIL 0 0 3 5,1 30 57

11-15 YIL 0 0 22 37 2 3,8

16 VE DAHA FAZLA 10 100 30 51 0 0

Eğitim Düzeyi

Lisans 7 70 32 54 35 66

Y.Lisans 2 20 21 36 15 28

Doktora 1 10 5 10 3 5,7

6. BULGULAR

6.1. Ölçeklerin Güvenilirlikleri ve Faktör Analizi Sonuçları

KMO değeri 0,72 olup iyi seviye olarak değerlendirilebilir. Faktör analizinde sorunlu olan maddeler çıkarılarak, Durmaz’ın (2011) ölçeğinde birleştirilmiş olan Risk Alma ve Proaktilik alt boyutları ayrılmış ve ölçeğin son haline ilişkin analizler Tablo 2’de sunulmuştur. Ankette “Yenilikçilik” dört (α=0.78) , “Risk Alma” üç (α=0.76), “Özgüven” iki (α=0.65) ve “Proaktilik” iki (α=0.76) madde olmak üzere toplam 11 madde yer almaktadır. Genel güvenirlik katsayısı α=0.76’dır. Analiz sonucuna göre ölçek toplam değişikliğin % 69,2’sini açıklamaktadır.

Tablo 2. İçgirişimcilik Ölçeği Faktör Analizi Sonuçları

GENEL 0,76 11

Yenilikçilik

Risk Alma

Özerklik Proaktilik α n

Yeni fikirlere açık biri olduğumu düşünüyorum.

Y1 0,803

İş arkadaşlarımı yenilikçi olmaları hususunda motive ederim.

Y2 0,773

İşimle ilgili yeni bir şeyler yapmak için çabalarım.

Y5 0,762

Araştırma Geliştirme faaliyetlerine, teknolojik liderliğe ve yenilikçiliğe önem veririm.

Y3 0,675 0,78 4


11


Üzerinde çok çalıştığım bir planda gerekirse büyük değişiklikler yapmaktan çekinmem.

R4 0,851

Görevin başarısına inanırsam her türlü riski üstlenebilirim.

R5 0,813

Yüksek riskli projelere güçlü bir yatkınlığım vardır.

R3 0,720 0,76 3

İş çevresindeki faaliyetleri değerlendirmek için gelişmeleri takip etmek yerine onların önünde olmaya çalışırım.

OZ6 0,888

Gelişmelerin beni yönlendirmesine izin vermeyip, gelişmeleri yönlendirmeye çalışırım.

OZ5 0,847 0,65 2

İşimle ilgili bir yeniliği geliştirirken üstlerime danışmadan karar alabilirim.

PRO7 0,855

İşimle ilgili bir yeniliği geliştirirken standart işletme prosedür ve kurallarını devre dışı bırakabilirim.

PRO8 0,813 0,76 2

6.2. Analiz Sonuçları

6.2.1. Alt Boyutlara ait Ortalamalar

Tablo 3’te, girişimcilik alt boyut ortalamaları sunulmuştur. Buna göre, okullarda görev yapan öğretmenlerin en belirgin içgirişimcilik özelliği olarak, yenilikçilik (4,45) göze çarpmaktadır. Tablo 2 incelendiğinde, bu faktörün diğerlerinden daha yüksek çıktığı görülmektedir. Girişimcilik özellikleri içinde en belirleyici olarak kabul edilebilecek bu faktör, örneklemde yer alan öğretmenlerin birtakım farklı uygulama ve teknolojiler yardımıyla derslerini ilginç kılma isteklerini yansıtmaktadır. Yenilikçilik boyutunu 3,84 ortalama ile risk alma izlemektedir. Ancak bu bulguyu ilginç kılan, özerklik alt boyut ortalamasının (2,97) daha düşük çıkmış olmasıdır. Risk alabilen bir çalışanın bir dereceye kadar özerk de davranabiliyor olması beklenir. Üçüncü en yüksek ortalama (3,45) proaktilik alt boyutunda gözlenmektedir. Ölçeğin alt boyutlarına ait ortalamaları gösteren bu bulgulardan hareketle öğretmenlerin kuşak farkı gözetmeksizin içgirişimcilik eğilimlerinin ortalamanın üzerinde olduğu söylenebilir.

Tablo 3. Girişimcilik Davranış Faktörlerinin Genel Ortalama ve Standart Sapmaları

Girişimcilik Boyutu X SS En Düşük En Yüksek

Yenilikçilik 4,45 0,72 1 5

Risk Alma 3,84 0,96 1 5

Özerklik 2,97 1,20 1 5

Proaktifik 3,45 1,00 1 5

12



6.2.2. Hipotez Analizi Sonuçları

Birinci hipotez olan (Kuşaklararasında içgirişimcilik açısından fark vardır) için yapılan analiz sonucu Tablo 4’te verilmiştir. Buna göre içgirişimcilik ortalamaları bakımından kuşaklar arasında anlamlı bir farklılık olduğu gözlenmektedir (F=3,332, p<.05).Ortalaması (X=4,21) en yüksek kuşağın en yaşlı kuşak olan Bebek Patlaması Kuşağı olduğu görülmektedir. Burada dikkat çeken durum örneklemin % 0.08’ini oluşturmalarına rağmen sayıca fazla olan diğer iki genç gruptan daha yüksek ortalamaya sahip olmalarıdır. Ardından gelen kuşak X kuşağı olup ikinci en yüksek ortalamaya (X=3,82) sahiptir.

Tablo 4. İçgirişimcilik Ortalaması ve Kuşak Farklılığına İlişkin Bulguların ANOVA Testi Sonuçları

Değişken N=122 X SS SH F P AF

Kuşaklar

(A) Bebek Patlaması Kuşağı

10 4,21 0,33 0,10

3,332 0,039**A-B,

A-C(B) X Kuşağı 59 3,82 0,49 0,06

(C) Y Kuşağı 53 3,77 0,52 0,07

p<0,05**

X ortalama; SS standart sapma; SH standart hata; p anlamlılık düzeyi; AF anlamlı fark

Alt boyutları açısından kuşaklar arasında farklılık olup olmadığını test etmek için Kruskal-Wallis H testi yapılmış ve sonuçlar Tablo 5’te verilmiştir. Buna göre “yenilikçilik” alt boyutunda Bebek patlaması kuşağı, yani en yaşlı kuşak lehine anlamlı fark bulunmuştur, χ2 (2, N = 10) = 9,443, p< 0,009***. Benzer durum Bebek patlaması kuşağı lehine “Risk Alma” alt grubunda da gözlemlenmektedir, χ2 (2, N = 10) = 5,022, p< 0,081*. Diğer alt boyutlar incelendiğinde her ne kadar sıra ortalamaları açısından Bebek patlaması kuşağı en yüksek grubu oluştursa da bu durum istatistiksel açıdan anlamlı değildir.

Tablo 5. Kuşak Farklılığına İlişkin Bulguların Alt Boyutlara Göre Veri Dağılımı ve Kruskal-Wallis H Test Sonuçları

Boyutlar Kuşaklar nSıra Ort

df X2 p AF

Yenilikçilik

(A) Bebek Patlaması Kuşağı 10 85,80 2 9,443 0,009*** A-B, A-C, B-C

(B) X Kuşağı 59 65,64

(C) Y Kuşağı 53 52,31

Toplam 122


13


Risk Alma

(A) Bebek Patlaması Kuşağı 10 85,30 2 5,022 0,081* A-B, A-C

(B) X Kuşağı 59 59,42

(C) Y Kuşağı 53 59,32

Toplam 122

Özerklik

(A) Bebek Patlaması Kuşağı 10 65,35 2 0,24 0,9

(B) X Kuşağı 59 60,13

(C) Y Kuşağı 53 62,30

Toplam 122

Proaktilik

(A) Bebek Patlaması Kuşağı 10 80,25 2 3,282 0,194

(B) X Kuşağı 59 60,74

(C) Y Kuşağı 53 58,81

Toplam 122

p<0,01*** p<0,10*

n kişi sayısı; X2 Ki-kare katsayısı; p anlamlılık düzeyi

İkinci hipotez olan (Kuşaklararasında içgirişimciliği eğitim düzeyi etkilemektedir) için yapılan Kruskal-Wallis H testleri analiz sonuçlarına göre her hangi bir anlamlı fark bulunamamıştır.

Üçüncü hipotez olan (Kuşaklararasında içgirişimciliği çalışma yılı etkilemektedir) için yapılan Kruskal-Wallis H testleri analiz sonuçları Tablo 6’da sunulmuştur. Bebek Patlaması Kuşağı için Çalışma yılı değişkeni sadece “16 ve daha fazla” yıldan oluştuğu için analizlere dâhil edilmemiştir. X kuşağında “risk alma” alt boyutunda öğretmenlik süresi açısından anlamlı fark bulunmuştur, χ2 (3, N = 57) = 8,679, p< 0,034**. Çalışma yılı sıra ortalamaları dikkate alındığında, en yüksek seviyeye sahip öğretmenlerin “16 ve daha fazla” öğretmenlik süresine sahip (n = 30, Sıra Ort. = 34,82) olduğu, bunu “11-15 yıl” (n = 20, Sıra Ort. = 23,93), “5 veya 5 yıldan az” (n = 4, Sıra Ort. = 21,00) ve “6-10 yıl” (n = 3, Sıra Ort. = 15,33) öğretmenlik süresine sahip öğretmenlerin izlediği görülmektedir. Y kuşağında ise sadece “yenilikçilik” alt boyutunda öğretmenlik süresi açısından anlamlı fark bulunmuştur, χ2 (2, N = 57) = 8,218,p < 0,016**. Çalışma yılı sıra ortalamaları dikkate alındığında, en yüksek seviyeye sahip öğretmenlerin “11-15 yıl” öğretmenlik süresine sahip (n = 4, Sıra Ort. = 49,50) olduğu, bunu “5 veya 5 yıldan az” (n = 21, Sıra Ort. = 27,43ve “6-10 yıl” (n =30, Sıra Ort. = 25,53) öğretmenlik süresine sahip öğretmenlerin izlediği görülmektedir.

14



Tablo 6. İçgirişimcilik Alt Boyutları ve Öğretmenlik Süreleri Farklılığına İlişkin Kruskal-Wallis H Test Sonuçları

X KUŞAĞI Y KUŞAĞI

Alt Boyutlar

Çalışma Yılı nSıra Ort

df X2 p AF nSıra Ort

df X2 P AF

Yenilikçilik (1) 5 VEYA 5 YILDAN AZ 4 14,13 4,537 3 0,209 21 27,43 8,218 2 0,016**

3-1, 3-2, 1-2

(2) 6-10 YIL 3 28,33 30 25,53

(3) 11-15 YIL 20 27,60 4 49,50

(4) 16 VE DAHA FAZLA

30 31,98

Toplam 57 55

Risk Alma (1) 5 VEYA 5 YILDAN AZ 4 21,00 8,679 3 0,034**

4-3, 4-3, 4-1, 3-2, 3-1, 1-2

21 24,90 1,851 2 0,396

(2) 6-10 YIL 3 15,33 30 29,17

(3) 11-15 YIL 20 23,93 4 35,50

(4) 16 VE DAHA FAZLA

30 34,82

Toplam 57 55

Özerklik 5 VEYA 5 YILDAN AZ

4 36,13 2,187 3 0,535 21 26,45 0,362 2 0,834

6-10 YIL 3 34,33 30 29,15

11-15 YIL 20 30,90 4 27,50

16 VE DAHA FAZLA

30 26,25 55

Toplam 57

Proaktilik 5 VEYA 5 YILDAN AZ

4 26,88 4,602 3 0,203 21 26,52 0,331 2 0,847

6-10 YIL 3 26,00 30 29,08

11-15 YIL 20 23,45 4 27,63

16 VE DAHA FAZLA

30 33,28

Toplam 57 55

p<0,05**

n kişi sayısı; X2 Ki-kare katsayısı; p anlamlılık düzeyi

Dördüncü ve son hipotez olan (Kuşaklararasında içgirişimciliği cinsiyet farklılığı etkilemektedir) için yapılan analizlerde kuşaklar arası anlamlı bir fark bulunmamıştır.


15


7. SONUÇ ve ÖNERİLER

Hipotez testlerinden çıkan en ilginç sonuç, örneklem içerisinde en düşük sayıda temsil edilmesine (n=10, X=4,21) rağmen, en yaşlı kuşağın en yüksek içgirişimci eğilimi ortalamasında sahip olmasıdır. Bu grubu X kuşağı (n=59, X=3,82) takip ederken, yazında tartışılanların aksine en düşük içgirişimci eğilimine Y kuşağı (n=53, X=3,77) sahip gözükmektedir. Gençlerin aksine bu deneyimli öğretmenler daha çok risk alabilmekte ve deneyimlerini mesleki yenilikler ile birleştirebilmektedir. Bu sonuçların hem popüler (Tobak, 2011; Schawbel, 2013) hem de bilimsel yazında yapılan çalışmaların (Levenson, 2010) bulguları ile benzerlik gösterdiği söylenebilir. Örneğin Levenson (2010:261) iktisadi kuramlar açısından irdelediği işgücü analizinde Y kuşağını da ilerleyen yaş ve iş tecrübesi ile edilen insani sermaye neticesinde kendi işini kurmaya yönelebildiğini savunmaktadır. Benzer şekilde Schawbel (2013) danışmanlık şirketlerinin yaptıkları saha çalışmalarında Y kuşağından ziyade Bebek Patlaması kuşağının işyerinde daha fazla risk alabildiği ve girişimci ruhu daha fazla yansıttığı yönünde bulgulara ulaşıldığından bahsetmektedir.

Araştırma bulgularımızca desteklenen diğer bir sonuç ise “yenilikçilik” alt boyutunda çalışma yılları arasındaki en anlamlı farkın her ne kadar Y kuşağında olduğu görülüyorsa da bu kuşakta bile en uzun süre öğretmenlik yapanların daha yenilikçi oldukları gerçeğidir. Tahmin edilenin aksine böyle bir durumun ortaya çıkması, öğretmenlerin aldığı üniversite eğitiminde yöntem ve güncel teknoloji uyumu konusunda bir takım sıkıntıların olabileceğini akla getirmektedir. Y kuşağının akıllı telefon ve taşınabilir bilgisayarları ellerinden düşürmediği gözlemi ile birlikte değerlendirildiğinde, teknolojiye sahip olmanın veya takip etmenin hem mesleki hem de günlük yaşamda yenilikçi ve pratik uygulamalara yol açabileceği gibi iyimser beklentilerin yersiz olabileceğini göstermektedir. Yıllar içerisinde meslekte edinilen deneyim ve olgunluk ile mesleği sevmek, çalıştıkları kurumlarda lokomotif görevi gören bu öğretmenleri, eğitim ve öğretim yöntemleri konusunda öğrencilerinin ilgisini çekebilecek ve dersleri ilginç kılabilecek yenilik arayışına yönelttiği söylenebilir.

Mevcut örneklemin sayıca az olması ve kesitsel yöntemin kullanılması araştırmanın başlıca kısıtları olarak ileri sürülebilir. Bu durum sonuçların genellenebilmesini zorlaştırmaktadır. Sayıca az olmasına rağmen hem özel hem de kamu okullarından öğretmenler dahil edilmiştir. Örneklemin öğretmenlerden oluşması ve daha dinamik bir sektördeki irmaların çalışanları üzerinde yapılamaması da ilk başta bir kısıt olarak değerlendirilebilir. Ancak gelişen teknolojiler ve eğitim yöntem ve araçlarının karmaşıklığı, eğitim sürecinin en önemli unsurlarından biri olan öğretmenlerin hem alanları ile ilgili yazını hem de gelişen teknoloji, araç ve gereçleri takip edebilmelerini önemli ve gerekli kılmaktadır. Eğitim açısından Y kuşağı geleneksel yöntemler yerine daha öğrenci odaklı ve daha uygulamaya dayalı aktif öğrenme modelini tercih etmekte, espirili, ironik bir tarzla ve grafik, resim gibi görsel malzeme ağırlıklı dersleri sevmekte ve öğretmenlerin, nasıl ve ne öğretecekleriyle ilgili olarak kendi uygulamaları ve çalışmalarını tekrar gözden geçirmelerini beklemektedirler. Teknoloji günlük yaşamlarının

16



önemli bir parçası olduğundan sınıf içerisinde konular işlenirken yoğun bir şekilde teknoloji ve yenilikçi yöntemlerin kullanılmasını tercih ederler (TED, 2011). Öğretmenlerin de yeni kuşak öğrencilerin ihtiyaç ve taleplerine, gelişen teknolojiler ışığında aynı ölçüde cevap verebilmeleri gerekmektedir. Derslerin içerik açısından zenginleştirilmesi, çekici kılınması ve öğrencilerin dikkatini derse verebilmeleri açısından yenilikçi yaklaşım ve araç-gereçlerin kullanılması önemli olarak değerlendirilmektedir. Bu bağlamda öğretmen yetiştiren lisans programlarının da günümüz şartlarına bağlı olarak tekrar güncellenmesi ve yeni yetişen öğretmen adaylarının yenilikçi öğretim yöntem ve teknolojileri kullanabilmelerine olanak sağlayacak ders sayısının da arttırılması gerekmektedir.

Benzer kurgu ile ileride yapılması planlanan araştırmaların farklı ve daha dinamik olduğu düşünülen sektör çalışanları üzerinde yapılması önerilebilir. Örneğin yüksek iletişim teknolojilerinin yoğun olarak kullanıldığı sektörlerden biri olan finans sektöründe aynı araştırma tekrarlanabilir. Yapılan işin doğası gereği kimi meslekte süreçler birbirini tekrarlayan ve monotonlaşan adımlardan oluşabilmektedir. Dolayısı ile her meslekte içgirişimci bireylerin var olduğunu ileri sürmek gerçekçi olmayabilir. Ancak var ise, bu tür mesleklerde çalışan ve içgirişimcilik özelliklerini kullanamayacağının farkına varan çalışanların zaman içinde işten ayrılabildikleri de iddia edilmektedir. Bu durumu inceleyen araştırmalarda özellikle Y kuşağı iş gören devir hızının yüksek olduğu ve ayrıca bu kuşaktan kendi işini kurmak isteyenlerin oranının da % 76 gibi araştırmaya katılan 11 ülke arasında en yüksek orana ulaştığı (Coşan ve Gülova, 2014) bir arada değerlendirildiğinde, bu kuşağı eğitecek öğretmenlerin de daha donanımlı olmaları gerektiği açıktır.

8. KAYNAKÇA

Ağca, V. ve Kızıldağ, D. (2013) “Linking Generational Involvement to Intrapreneurship Activities in Turkish Family Firms: An Empirical Study”, Business Management Dynamics, 2(12), 47-57.

Ağca, V. ve Kurt M. (2007) “İçgirişimcilik ve Temel Belirleyicileri: Kavramsal bir Çerçeve”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakülte Dergisi, 29,83-112, Erişim Tarihi: 12.03.2012, http://iibf.erciyes.edu.tr/dergi/sayi29/vagca.pdf.

Akdoğan, A. ve Cingöz, A. (2008) “İç Girişimcilik Düzeyine İlişkin Algılamalarının İşgörenlerin Tutumları Üzerine Etkileri: Kayseri İli›nde bir Araştırma, 16. Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Antalya, 271-281.

Anders, D., Christensen, K. S. ve Ulhøi, J.P. (2004) “Understanding Intrapreneurship by Means of State-Of-he-Art Knowledge Management and Organizational Learning heory”, Management and Enterprise Development, Vol. 1(2), Erişim Tarihi: 12.03.2012, doi: 10.1504/IJMED.2004.004387.


17


Antoncic, B. (2007) “Intrapreneurship: A Comparative Structural Equation Modeling Study”, Industrial Management & Data Systems, 107(3), 309-325, Erişim Tarihi: 11.04.2012, doi: 10.1108/02635570710734244.

Antoncic, B. ve Hisrich, R.D. (2003) “Clarifying the Intrapreneurship Concept”, Journal of Small Business and Entreprise Development, 10(1), 7-24, Erişim Tarihi: 11.04.2012, doi: 10.1108/14626000310461187.

Ahlrichs, N. (2007) “Managing the Generations Diferently to Improve Performance and Profit-Ability”, Employment Relations Today, 34(1), 21-3, Erişim Tarihi: 11.04.2012, doi: 10.1002/ert.20138.

Altundağ N. (2012) “Kuşaktan Kuşağa Tüketim Olgusu ve Geleceğin Tüketici Profili”, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 1(4), 203-212, Erişim tarihi: 11.04.2010, http://www.sosbilko.net/ dergi_YBD/arsiv/2012_1/nevriye_altuntug.pdf.

Antoncic, B. (2001) “Organizational Processes in Intrapreneurship: A Conceptual Integration”, Journal of Enterprising Culture, 9(2), 221-235, Erişim Tarihi: 11.04.2012, doi: 10.1142/S0218495801000122.

Arsenault, P. M. (2004) “Validating Generational Diferences”, Leadership and Organization Development Journal, 25(2), 124-141, Erişim Tarihi: 12.03.2012, doi: 10.1108/01437730410521813.

Benlisoy S. (2008) “Mit ile Gerçeklik Arasında 68’i Hatırlamak”, Mesele Kitap Dergisi, 24(1), 30-33.

Bulut, Ç., Fiş, A.M., Aktan, B. ve Yılmaz, S. (2008) “Kurumsal Girişimcilik: Kavramsal Yapı Üzerine bir Tartışma”, Journal of Yaşar University, 3(10), 1389-1416, Erişim Tarihi: 11.02.2012, http://journal.yasar.edu.tr/wp-content/uploads/2012/05/no10_vol3_13_bulut_fis_aktan_yilmaz.pdf.

Chen, H. (2010) “Advertising and Generational Identity: A heoretical Model”, American Academy of Advertising Conference Proceedings, 132-140.

Cogin, J. (2011) “Are generational diferences in work values fact or fiction? Multi-country

evidence and implications”, he International Journal of Human Resource Management, 23:11, 2268-2294, Erişim Tarihi: 23.07.2014, doi: 10.1080/09585192.2011.610967.

Coşan, P.E. ve Gülova, A.A. (2014) “Örgütsel Demokrasi”, Yönetim ve Ekonomi, 21:2, 231-248.

Coulson - homas, C. (2000) “Individuals and Enterprise: Creating Entrepreneurs for the New Millennium”, Multi Skills, 1(9), 25-29.

18



Çatalkaya C. (2008) “Y kuşağı ve İnsan Kaynakları”, Yetenek ve Kariyer, Erişim Tarihi: 14 Kasım 2013, http://www.pazarlamablogu.com/y-kusagi-ve-insan-kaynaklari.

Çağ A. (2012) “Kuşaklar”, Erişim tarihi: 16 Kasım 2013, http://aydancag.com/2012/01/kusaklar/.

Darling, J., Gabrielsson, M. ve Seristo, H. (2007) “Enhancing Contemporary Entrepreneurship”, European Business Review, 19(1), 4-22, Erişim Tarihi: 11.03.2012, doi: 10.1108/09555340710714126.

David, B.L. (1994) “How Internal Venture Groups Innovate, Research & Technology Management, 37(3), 39-49.

Delahoyde T. (2009) “Generational Diferences in Baccalaurate Nursing”, PhD. Dissertation, College of St. Mary, Erişim Tarihi: 26 Kasım 2013, http://www.csm.edu/wfdata/files/Academics/Library/ InstitutionalRepository/3.pdf.

Dess, G.G. ve Lumpkin, G. T. (2005) “Research Edge: he Role of Entrepreneurial Orientation in Stimulating Efective Corporate Entrepreneurship”, he Academy of Management Executive, 19(1), 147-156, Erişim Tarihi: 11.02.2012, http://www.jstor.org/stable/4166159.

Drucker, Peter F. (1985) “Innovation and Entrepreneurship: Practice and Principles”, Harper & Row Pub., New York.

Durmaz, I. (2011) “Psikolojik Güçlendirme Algisinin İçgirişimcilik Üzerine Etkisi”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme ABD, Ankara.

Etlican, G. (2012) “X ve Y Kuşaklarının Online Eğitim Teknolojilerine Karşı Tutumlarının Karşılaştırılması”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, BÜ. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.

Fiş, A.M. ve Çetindamar, D. (2009) “Kurumsal Girişimcilik ve Performans İlişkisi”, 17. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, 320-325, Eskişehir.

Fiş, A.M. ve Wasti, S.A. (2009) “Örgüt Kültürü Ve Girişimcilik Yönelimi İlişkisi”, ODTÜ Gelişme Dergisi, 35 (Özel Sayı), 127-164, Erişim Tarihi: 05.11.2013, http://research.sabanciuniv.edu/ 11624/1/162.pdf.

Fitzsimmons, J.T., Douglas, E.J., Antoncic, B. ve Hisrich, R.D. (2005) “Intrapreneurship in Australian Firms”, Journal of the Australian and New Zealand Academy of Management, 11(1), 17-27, Erişim Tarihi: 05.11.2013, http://jmo.e-contentmanagement.com/archives/vol/11/issue/1/article/369/ intrapreneurship-in-australian-firms.


19


Gargiulo, M. ve Benassi, M. (2000) “Trapped in Your Own Net? Network Cohesion, Structural Holes and the Adaptation of Social Capital”, Organization Science, 11 (2), 183-196, Erişim Tarihi: 05.11.2013, doi:10.1287/orsc.11.2.183.12514.

Guerrero, M., Peña-Legazkue, I. (2013) “he efect of Intrapreneurial Experience on Corporate Venturing: Evidence from Developed Economies”, Int Entrep Manag J, 9(3), 397-416, Erişim Tarihi: 05.11.2013,doi: 10.1007/s11365-013-0260-9.

Gürel, E. ve Bulgurcu, B. (2012) “İç Girişimcilik: Bir Literatür Taraması”, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 6, 56-75.

Gürol, M.A. (2006) “Küresel Arenada Girişimci ve Girişimcilik”, Ekim Gazi Kitapevi Tic. Ltd.Şti., Ankara.

Habib D. (2013) “Y Kuşağını tanıyor musunuz?”, Şalom, 2013, Erişim Tarihi: 14 Kasım 2013, http://www.salom.com.tr/newsdetails.asp?id=87464#.UoPNtlUHj4.

Hacıhasanoğlu, U. (2007) “Kurumsallaşma Algısı ile İş Tatmini ve Bağlılık Düzeyi Arasındaki İlişkiler”, Yayınlanmamış Y.Lisans Tezi, GYTE, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze.

Hacker C. A. (2008) “Recruiting and Retaining Generation Y and X Employees”, Erişim tarihi:14 Kasım 2013, http://www.chartcourse.com/articlegenxhacker.html.

Hayton, J.C., George, G. ve Zahra, S.A. (2002) “National Culture and Entrepreneurship: A Review of Behavioral Research”, ET&P Entrepreneurship heory and Practice, 26(4), 33-52, Erişim tarihi:14 Kasım 2013, http://www.taranomco.com/wp-content/uploads/2013/11/71.pdf.

Lim, H.L. (2012) “Generation Y workforce expectations: implications for the UAE”, Education, Business and Society: Contemporary Middle Eastern Issues, 5(4), 281 – 293, Erişim Tarihi: 25.07.2014, doi: 10.1108/17537981211284452.

Ihring, M., zu Kynphausen-Aufseß, Dodo ve O’Gorman, C. (2006) “he Knowledge-Based Approach to Entrepreneurship: Linking the Entrepreneurial Process to the Dynamic Evolution of Knowledge”, International Journal of Knowledge Management Studies,1(1-2), 38-58, Erişim tarihi:14 Kasım 2013, https://inderscience.metapress.com/content/19d53npkp8qef4tn/resource-secured/?target=fulltext.pdf.

Ingelstedt, J., Jönsson, M. ve Sundman, H. (2009)” Intrapreneurship and Corporate Entrepreneurship: Attractive Concepts for Generation Y?, Unpublished hesis in Business Administration, Jönköping University, International Business School, Erişim Tarihi: 15.01.2013, http://hj.diva-portal.org/smash/get/diva2:285451/FULLTEXT01.

İzmirlioğlu K. (2008) “Konumlandırmada Kuşak Analizi Yardımıyla Tüketici Algılarının Tespiti: Türk Otomotiv Sektöründe Bir Uygulama”, Yayımlanmamış Y.Lisans Tezi, MÜ. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.

20



Karp H., Fuller C. ve Sirias D. (2002) “Bridging he Boomer Xer Gap : Creating Authentic Teams For High Performance at Work”, Nicholas Brealey Publishing; 1 Ed, ISBN-10: 0891061592.

Kılıç M.S. (2013) “XYZ kuşağı!”, Yeni Şafak / Pazar Eki, Erişim Tarihi: 14 Kasım 2013, http://yenisafak.com.tr/pazar-haber/kanaatkar-talepkar-sabirsiz-16.12.2012-436173.

Kuran, E. (2012) “Yaşasın Y Kuşağı”, Hürriyet Gazetesi, Hürriyet Magazin Hattı Ayşe Arman Röportajı, Erişim Tarihi: 09.06.2013. www.hurriyet.com.tr/magazin/magazinhatti/23448012.asp .

Kuran, E. (2013) “Türkiye’de İşveren Markalama ve Y Kuşağı”, Erişim Tarihi: 27.01.2012. http://www.evrimkuran.com/default.aspx?pid=45622&nid=63907

Kyles D. (2005) “Managing Your Multigenerational Workforce”, Strategic Finance, 87(6), 53-55.

Lester, S.W., Standifer, R.L., Schultz, N.J. ve Windsor, J.M. (2012) “Actual Versus Perceived Generational Diferences at Work: An Empirical Examination”, Journal of Leadership &

Organizational Studies, 19(3), 341 –354, Erişim Tarihi: 20.07.2012, doi: 10.1177/1548051812442747.

Levenson, A.R. (2010) “Millennials and the World of Work: An Economist’s Perspective”, J Bus Psychol (2010) 25:257–264, Erişim Tarihi: 25.07.2014, doi: 10.1007/s10869-010-9170-9.

Lindgren, M., Lüthi, B. ve Fürth, T. (2005) “he Me We Generation – What Businesses and Politics Must Know about the Next Generation”, Bookhouse Publishing, ISBN-10: 9189388259.

Lumpkin, G. T. ve Dess, G. G. (1996) “Clarifying the Entrepreneurial Orientation Construct and Linking It to Performance”, Academy of Management Review, 21 (2), 135-172, Erişim Tarihi: 26.10.2013, http://www.jstor.org/stable/258632?origin=JSTOR-pdf.

Lower, J. (2008) “Brace Yourself Here Comes Generation Y”, Critical Care Nurse, 28(5), 80-85, Erişim Tarihi:26.10.2013, http://ccn.aacnjournals.org/content/28/5/80.full.pdf?q=generation-y.

Martin, C.A. (2005) “From High Maintaince to High Productivity, What Managers Need to Know About Generation Y”, Industrial and Commercial training, 37(1), 39-44, Erişim Tarihi: 06.11.2013, doi: http://dx.doi.org/10.1108/00197850510699965.

Manion J. (2009) “Managing the Multi-Generational Workforce: Managerial and Policy Implications”, International Centre for Human Resources in Nursing, Erişim Tarihi: 26.10.2013

http://www.ichrn.com/publications/policyresearch/Multigen_Nsg_Wkforce-EN.pdf


21


Ma, H. ve Tan, J. (2006) “Key Components and Implications of Entrepreneurship: A 4-P Framework”, Journal of Business Venturing, 21 (5), 704-725, Erişim Tarihi: 07.11.2013, doi: 10.1016/j.jbusvent.2005.04.009.

Maranville, S. (1992) “Entrepreneurship in the Business Curriculum”, Journal of Education for Business, 68(1), 27-31, Erişim Tarihi: 02.12.2013, doi: 10.1080/08832323.1992.10117582.

Marcinowski, R. (2010) “Academic Advisory, Q&A with Ray Marcinowski, Intrapreneurial Intent, A Newsletter for Innovators at Large Companies, Erişim Tarihi: 26.01.2014, http://france.emc.com/ collateral/newsletter/ csg7544-intrapreneurial-intent-newsletter.pdf.

McGrath, R. ve Gunther-MacMillan, I. (2000) “he Entrepreneurial Mindset: Strategies for Continuously Creating Opportunity in an Age of Uncertainty”, Harvard Business School Press, ISBN-10: 0875848346, Boston (Mass.).

Mesutoğlu N. (2013) “Çekilin yoldan z kuşağı geliyor!”, Erişim Tarihi:17 Kasım 2013, http://www.kigem.com/cekilin-yoldan-z-kusagi-geliyor.html.

Mengi, Z. (2009) “Bb, X, Y Ve Z Kuşakları Birbirinden Çoook Farklı”, Evrim KURAN ile Röportaj, Hürriyet İK Eki – (11 Ekim 2009 Sayısı), Erişim Tarihi: 12.12.2013, http://evrimkuran.com/haber/ quotbb_x_y_ve_z_kusaklari_birbirinden_coook_farkliquot.

Miner, J.B. (1996) “he 4 Routes to Entrepreneurial Success”, San Francisco, CA, Berret-Koehler Publihers, Inc.

Morgan, C. N. ve Ribbens, Dr. B. A. (2006) “Generational Diferences in the Workplace”, Midwest Academy of Management, 2006, 1-20.

Moss, S. (2010) “Generational Cohort heory”, Psychlopedia, Key theories, Developmental heories, Erişim Tarihi: 27.01.2014, http://www.psych-it.com.au/Psychlopedia/article.asp?id=374.

Naktiyok, A. ve Bayrak, Kök, S. (2006) “Çevresel Faktörlerin İç Girişimcilik Üzerine Etkileri”, Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, 8 (2), 77-96, Erişim Tarihi: 12.12.2013, http://iibfdergi.aku. edu.tr/pdf/8-2/4.pdf.

Nyström, K. (2012) “Entrepreneurial Employees: Are they Diferent from Independent Entrepreneurs?”, CESIS Electronic Working Paper Series, Paper No. 281, Erişim Tarihi: 03.12.2013, https://www.kth.se/polopoly_fs/1.339265!/Menu/general/column-content/attachment/ CESISWP281.pdf.

Özer M E. (2012) “Y KUŞAĞI 3”, Erişim Tarihi: 14 Kasım 2013, http://www.alto.org.tr/en/component/k2/item/1427-%E2%80%9Cy%E2%80%9D-ku%C5%9Fa%C4%9Fi-3.html?tmpl=component&print=1

22



Peltola, S. (2012) “Can an old firm learn new tricks? A Corporate Entrepreneurship Approach to Organizational Renewal”, Business Horizons, 55, 43-51, Erişim Tarihi: 02.11.2013, doi: 10.1016/j.bushor.2011.09.002.

Sa.am Webinar (2013) “Generation Y – Perfectly Suited to be Intrapreneurs?, GAIA Insights, August 12th, 2013, Erişim Tarihi: 22 Ekim 2013, http://sa.am/wp-content/uploads/2013/08/Webinar-SAAM-Gen-Y-Intrapreneurs-Handout.pdf

Schawbel, D. (2013) “New Research Reveals Baby Boomers Taking More Risk, Bringing More Entrepreneurial Spirit to the Workforce than Gen-Y”, Erişim Tarihi: 22.10.2013

http://millennialbranding.com/2013/03/multi-generational-entrepreneurship-study/

Senbir H. (2004) “Z Son İnsan mı?”, Okuyan Us Yayınları, İstanbul.

Seçkin, F.S. (2000) “Türkiye‘nin Kuşak Profili”, Capital Dergisi, 12, 100.

Guillot-Soulez, C. ve Soulez, S. (2014) “On the heterogeneity of Generation Y job preferences Employee Relations”, 36(4), 319-332, Erişim Tarihi: 20.07.2014, doi: 10.1108/ER-07-2013-0073.

Staub, S. (2012) “Program Changes from Small Business Development to Entrepreneurship: North Carolina Entrepreneurship Programs”, ICE, Celal Bayar Üniversitesi, 2012.

Strauss, W. ve Howe, N. (1991) “Generations: he History of America’s Future, 1584 to 2069”, William Morrow and Company, Inc., New York, ISBN-13: 978-0688119126.

Susuz H. (2012) “XYZ Kuşakları”, Erişim Tarihi: 14 Kasım 2013,

http://danisman-muratdanisman.blogspot.com/2012/06/x-y-z-kusaklar.html.

Taylor, J.C. (2008) “Whither March the Cohorts: he validity of Generation heory as a Determinant of the Socio Cultural Values of Canadian Forces Personnel”, Canadian Forces College – Collège Des Forces Canadiennes, Nssp 10 - Pesn 10, Erişim Tarihi: 14 Kasım 2013, http://www.cfc.forces.gc.ca/ 259/281/280/taylor.pdf.

TED (2011) “Y Kuşağı: Özellikleri ve Eğitim Sistemimize Etkisi”, Yaşam Pusulası, TED Ankara Koleji Web Sayfası, Erişim Tarihi: 08.05.2015, http://www.tedankara.k12.tr/public/DestekBolumler/ pdr/pusula/05042011.php.

Tobak, S. (2011) “Why Gen Y EntrepreneurshipWill Be a Disaster”, Erişim Tarihi: 07.05.2013, http://www.cbsnews.com/8301-505125_162-28248762/why-gen-y-entrepreneurship-will-be-a-disaster/.

Toensmann, L. (2012) “Intrapreneurship: the answer to Generation Y Engagement?”, Erişim Tarihi: 27.05. 2013, http://futureconsiderations.com/2012/02/intrapreneurship-the-answer-to-generation-y-engagement/.


23


Tolbize A. (2008) “Generational Diferences in the Workplace”, Research and Training Center on Community Living at the University of Minnesota, Erişim tarihi10.11.2013, http://rtc.umn.edu/docs/ 2_18_Gen_dif_workplace.pdf.

Topçuoğlu M. C. (2007) “İyide Kim Bu Y’ler?”, 2007, Erişim Tarihi: 18.11.2013, http://www.youblisher.com/p/290772-Please-Add-a-Title/.

TÜİK (2013) Türkiye İstatistik Kurumu Adrese Dayalı Nüfus Sistemi Veri Tabanı Web Sitesi, http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist.

Wadell, F.T. (1983) “Factors Afecting Choice, Satisfaction and Success in the female Self-Employed”, Journal of Vocational Behaviour, 23, 294-304, Erişim Tarihi: 18.11.2013, doi:10.1016/0001-8791(83)90043-X.

Yağcı, F. ve Benner, O. (2005) “Girişimci Kadınların Demografik ve Genel Karakteristikleri ile Kadınları Girişimciliğe Motive Eden Faktörler”, BİLİG, 33(Bahar), 85-100.

Yetimoğlu, S. (2008) “Y Kuşağı Start-Up’çı Çıktı”, Erişim Tarihi: 09.10.2012, selinyetimoglu.com/ y-kusagi-start-upci-cikti/?goback=.gde_1548977_member_173056867.

24



kuşak teorisi ve içgirişimcilik üzerine bir araştırma

Documents

Transcript of kuşak teorisi ve içgirişimcilik üzerine bir araştırma