Şəhər: Bakı şəhəri,Sabunçu rayonu

Məktəb: 255№- li tam orta məktəb

Sinif: III

Fənn: Azərbaycan dili

Müəllim: İsmayılova Zülfiyyə Süleyman q.

Mövzu: Əksmənalı sözlər Standart: 4. 1. 5Leksik və qrammatik mənasına görə sözləri adlandırır və fərqləndirir.Məqsəd:1.Əksmənalı sözləri müəyyən edir.2.Azərbaycan dilində əksmənalı sözlərin rolunu izah edir.

Şəkillərdə nə təsvir olunub?

Qışda soyuq , yayda isti olur.Qışda günlər qısa, yayda uzun olur.Qışda təbiət donur, yayda canlanır.Qışda səma tutqun, yayda aydın və günəşli olur.

Tədqiqat sualıƏksmənalı sözlər qrammatikada necə adlanır və onların dilimizdə

rolu nədən ibarətdir?

Qruplarla iş

I qrup1) Verilmiş sözlərə əksmənalı sözlər tap və cümlə qur: Ağ- .... , isti- .... , gecə- .... , yatmaq- .... .2) Buraxılmış boşluqlara verilmiş əksmənalı sözləri düzgün əlavə et:Az, susmaq, yay, danışmaq, çox, qış................. gümüşdürsə, .............. qızıldır. ......... danış, ....... eşit........... işləyən, ......... dişləyər.

II qrup

1)Atalar sözündə səhv düşən əksmənalı sözləri yerinə yazın:

Yaman gündə düşmən gələr dost olar,İgid odur yaxşı gündə dayansın.

Acın toxdan xəbəri olmaz.İgid gündə yüz yol ölər, qorxaq ömründə bir yol.2)Əksmənalı sözlərdən istifadə etməklə pazlı düzgün yığ.

III qrup1)Şəkilləri əksmənalı sözlərdən istifadə etməklə müqayisəli təsvir edin:

2) Şifahi xalq ədəbiyyatı nümunələrini adlandır və əksmənalı sözlərin altından xətt çək:Ağ çala, qara toxum. Əziziyəm dilən gəzƏlim ilə əkərəm, Bağda gülə dilən gəz.Dilim ilə biçərəm. Qürbətdə xan olunca Vətənində dilən gəz.

IV qrup

1) Uyğunluğu müəyyən et:Xəsis Nadan MüharibəAğ İri ƏliaçıqAvam Simic QaraBöyük Barış SavadlıSülh Bəyaz Kiçik2)Əksməna bildirən şəkilləri seçərək qarşı-

qarşıya yapışdır.

Dərsliklə iş

Səhifə 68

Krossvord

Verilmiş sözlərə əksmənalı sözlər tapmaqla krossvordu həll et və açar sözü tap.

1. Qış 2. Qalın 3. Küt 4. İsti 5. Yaşlı 6. Çirkli 7. Şən

1

2

3

4

5

6

7

Verilmiş cümlələrdə əksmənalı sözlər hansı funksiyanı yerinə yetirir?

Novruz bayramı ərəfəsində ev – eşik təmizlənir.Qocalı – cavanlı hamı bu hərəkətinə görə onu qınayırdı.Əvvəl- axır bu sirrin üstü açılacaqdı.

Şəkillərə əsasən əksmənalı sözləri qeyd edin

Ümumiləşdirmə və nəticə Bir- birinin əksi olan sözlərə antonim deyilir.Bütün məna növlərinə aid sözlər əksmənalı ola bilir.Əksmənalı sözlərdən bədii əsərlərdə, şifahi xalq ədəbiyyatı nümunələrdə geniş istifadə olunur.

Yüz təpə boyu var bir uca dağdaYaxından yaxındır bəzən uzaq daNifrət də, sevgi də, qara da, ağ daİşıq da, zülmət də göz içindədir

Hər kəlməni, hər sözüUda-uda kağızlar,Yalanı, da götürür,Doğrunu da kağızlar.

Mən aşıq nə qarasıTellərin nə qarası

Könül sevən gözəlinNə ağı , nə qarası

Biri gedər, gəlməz,Biri yatar, durmaz.

Yol böyüyündür, su kiçiyin.

Əksməna ifadə edən təsvir və aplikasiya yarat.

Yaradıcı tətbiqetmə