Kredietverlening aan

ondernemingen | Recente evolutie Update mei 2014

www.financieringvanondernemingen.be

Financiering van onze Belgische economie is

prioriteit

Evolutie kredietverlening (in miljoen EUR)

Toename in %

(eind 2007 – maart 2014)

Toename in

absolute bedragen

(eind 2007 – maart 2014)

Uitstaand volume

(eind maart 2014)

Kredieten aan Belgische

overheden + 23,90% +16.438 85.226

Kredieten aan Belgische

gezinnen (hoofdzakelijk

hypothecaire kredieten)

+ 34,52% +48.095 187.437

Kredieten aan Belgische

niet-financiële

ondernemingen

+21,11% +20.491 117.561

Totaal kredieten aan niet-

financiële sectoren + 27,86% + 85.024 390.224

112.696

111.090

121.125

116.986

125.807

129.167

125.248

129.400

125.777

126.766

97.070

99.802

110.069

104.266

112.545

116.729 118.387 118.279

115.590

117.722 118.524

117.561

95.000

100.000

105.000

110.000

115.000

120.000

125.000

130.000

135.000

Om

loo

p (

x 1

.00

0.0

00

€)

Omloop (in mio EUR)

Febelfin Observatorium NBB

Volume ondernemingskredieten

Cijfers van Febelfin

= NBB +

verbinteniskredieten +

zelfstandigen/vrije

beroepen

Cijfers NBB

= omloop van

bankkredieten,

opgenomen door

Belgische niet-

financiële

vennootschappen

Bron : Febelfin – Driemaandelijkse kredietbarometer van de kredieten aan ondernemingen (actuele cijfers)

NBB – Schema A

Kredietverlening aan Belgische ondernemingen

groeit sneller dan de Belgische economie

Index: december 2005 = 100

Bron: Febelfin-berekeningen op gegevens van de NBB.

(1) Uitstaand bedrag bij de Belgische banksector van de door Belgische niet-financiële vennootschappen opgenomen kredieten.

(2) Belgisch BBP in lopende prijzen. Telkens som van de 4 laatste kwartalen. (4de kwartaal 2013 is een raming)

90

100

110

120

130

140

150

1/1

2/2

005

1/0

2/2

006

1/0

4/2

006

1/0

6/2

006

1/0

8/2

006

1/1

0/2

006

1/1

2/2

006

1/0

2/2

007

1/0

4/2

007

1/0

6/2

007

1/0

8/2

007

1/1

0/2

007

1/1

2/2

007

1/0

2/2

008

1/0

4/2

008

1/0

6/2

008

1/0

8/2

008

1/1

0/2

008

1/1

2/2

008

1/0

2/2

009

1/0

4/2

009

1/0

6/2

009

1/0

8/2

009

1/1

0/2

009

1/1

2/2

009

1/0

2/2

010

1/0

4/2

010

1/0

6/2

010

1/0

8/2

010

1/1

0/2

010

1/1

2/2

010

1/0

2/2

011

1/0

4/2

011

1/0

6/2

011

1/0

8/2

011

1/1

0/2

011

1/1

2/2

011

1/0

2/2

012

1/0

4/2

012

1/0

6/2

012

1/0

8/2

012

1/1

0/2

012

1/1

2/2

012

1/0

2/2

013

1/0

4/2

013

1/0

6/2

013

1/0

8/2

013

1/1

0/2

013

1/1

2/2

013

Bankkredieten aan Belgische niet-financiële vennootschappen (1) Belgisch BBP (2)

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

1/1

2/2

005

1/0

2/2

006

1/0

4/2

006

1/0

6/2

006

1/0

8/2

006

1/1

0/2

006

1/1

2/2

006

1/0

2/2

007

1/0

4/2

007

1/0

6/2

007

1/0

8/2

007

1/1

0/2

007

1/1

2/2

007

1/0

2/2

008

1/0

4/2

008

1/0

6/2

008

1/0

8/2

008

1/1

0/2

008

1/1

2/2

008

1/0

2/2

009

1/0

4/2

009

1/0

6/2

009

1/0

8/2

009

1/1

0/2

009

1/1

2/2

009

1/0

2/2

010

1/0

4/2

010

1/0

6/2

010

1/0

8/2

010

1/1

0/2

010

1/1

2/2

010

1/0

2/2

011

1/0

4/2

011

1/0

6/2

011

1/0

8/2

011

1/1

0/2

011

1/1

2/2

011

1/0

2/2

012

1/0

4/2

012

1/0

6/2

012

1/0

8/2

012

1/1

0/2

012

1/1

2/2

012

1/0

2/2

013

1/0

4/2

013

1/0

6/2

013

1/0

8/2

013

Fnanciële crisis:

groei zuurstof voor

de economie

Einde financiële

crisis: stabilisering

verband op hoog

niveau

Situatie

vóór de

financiële

crisis

Volume kredieten aan ondernemingen (in miljarden EUR)

BNP (nominale, in miljarden EUR)

(in %)

Bankkredieten aan Belgische ondernemingen en

de economische evolutie

Bron: Febelfin-berekeningen op basis van NBB-gegevens

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

1/1

2/2

005

1/0

2/2

006

1/0

4/2

006

1/0

6/2

006

1/0

8/2

006

1/1

0/2

006

1/1

2/2

006

1/0

2/2

007

1/0

4/2

007

1/0

6/2

007

1/0

8/2

007

1/1

0/2

007

1/1

2/2

007

1/0

2/2

008

1/0

4/2

008

1/0

6/2

008

1/0

8/2

008

1/1

0/2

008

1/1

2/2

008

1/0

2/2

009

1/0

4/2

009

1/0

6/2

009

1/0

8/2

009

1/1

0/2

009

1/1

2/2

009

1/0

2/2

010

1/0

4/2

010

1/0

6/2

010

1/0

8/2

010

1/1

0/2

010

1/1

2/2

010

1/0

2/2

011

1/0

4/2

011

1/0

6/2

011

1/0

8/2

011

1/1

0/2

011

1/1

2/2

011

1/0

2/2

012

1/0

4/2

012

1/0

6/2

012

1/0

8/2

012

1/1

0/2

012

1/1

2/2

012

1/0

2/2

013

1/0

4/2

013

1/0

6/2

013

1/0

8/2

013

1/1

0/2

013

1/1

2/2

013

Fnanciële crisis: groei zuurstof voor de economie

Einde financiële crisis: stabilisering verband op hoog niveau

Situatie vóór de financiële crisis

Gebruik van bronnen

In onderstaand datamateriaal wordt gebruik gemaakt van drie bronnen:

- Schema A (NBB)

- Centrale voor Kredieten aan Ondernemingen (CKO) (NBB)

- Kredietbarometer (Febelfin)

Aan de hand van deze verschillende bronnen kunnen verschillende

invalshoeken belicht worden.

Datum Krediet op KT Krediet op M/LT

In mio EUR In % van totaal In mio EUR In % van totaal

12.2007 37.394 38,5 59.676 61,5

12.2008 40.355 37,9 66.092 62,1

12.2009 34.120 32,1 72.233 67,9

12.2010 35.414 31,4 77.194 68,6

12.2011 36.476 31,5 79.329 68,5

12.2012 34.497 29,5 82.484 70,5

12.2013 33.931 28,8 83.835 71,2

03.2014 33.802 28,8 83.759 71,2

Ondernemingskrediet per

duurtijd krediet = 71% M/LT

krediet

-9,6% +40,4%

KT 28,8%

M/LT 71,2%

Bron Cijfers: Febelfin-berekeningen op basis van NBB-gegevens (Schema A)(actuele cijfers)

Bijkomend: korte termijn is tot en met één jaar; middellang tot lange termijn is meer dan één jaar

Aandeel in totaal volume opgenomen

krediet (maart 2014)

Regio april

2012

maart 2013 maart 2014 maart 2014 t.o.v. maart

2013

Vlaams Gewest 75.904 76.291 76.249 - 0,06%

Waals Gewest 23.112 24.098 24.548 + 1,87%

Brussels Hoofdstedelijk

Gewest

20.100 20.871 20.015 - 4,10%

Niet opgenomen in één

van bovenstaande

categoriëen

Niet beschikbaar 3 3

Totaal CKO Niet beschikbaar 121.263 120.815 - 0,37%

Vlaams Gewest

63,1% Waals Gewest

20,3%

Brussels Hoofdstedelijk

Gewest 16,6%

Evolutie opgenomen

ondernemingskrediet

per regio

Aandeel in totaal volume opgenomen

krediet (maart 2014 in miljoen EUR)

Bron Cijfers NBB– Maandelijks Observatorium voor krediet aan niet-financiële vennootschappen (CKO) (actuele cijfers)

Verschil bedrag totaal uitstaand kredietvolume onderverdeeld naar grootte ondernemingen en bedrag totaal uitstaand kredietvolume is te wijten aan

verschil in bron. De gegevens over het totaal uitstaande kredietvolume zijn gebaseerd op gedetailleerde maandelijkse boekhoudrapportering van

banken, terwijl uitsplitsing naar grootte gebaseerd is op gegevens van de kredietrisicocentrale (CKO).

Type onderneming april

2012

maart 2013 maart 2014 maart 2014 t.o.v. maart

2013

Kleine 55.524 56.261 55.758 - 0,89%

Middelgrote 26.913 28.685 28.594 - 0,32%

Grote 29.382 29.004 26.654 - 8,10%

Niet opgenomen in één van

bovenstaande categoriëen Niet beschikbaar 7.313 9.809 + 34,13%

Totaal CKO Niet beschikbaar 121.263 120.815 - 0,37%

Kleine

ondernemingen

50,2%

Grote ondernemingen,

24%

Middelgrote

ondernemingen

25,8%

Aandeel in totaal volume opgenomen

krediet (maart 2014 in miljoenen EUR)

76% van het totale

uitstaande

kredietvolume wordt

aan KMO’s verleend

Bron : Cijfers NBB – Maandelijks Observatorium voor krediet aan niet-financiële vennootschappen (CKO) (actuele cijfers)

Evolutie opgenomen krediet

per grootte onderneming

Belangrijke intermediaire rol voor banken in uitgifte

ondernemingsobligaties

Bron: Voorstelling en berekeningen Febelfin o.b.v. gegevens

NBB.

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

35000

40000

2008 2009 2010 2011 2012 2013

11.174

18.416

20.752

23.409

31.603

37.558

Uitstaand bedrag vastrentendeeffecten op meer dan één jaaruitgegeven door Belgische niet-financiële vennootschappen (inmio EUR)

61 61,5 62,4 61,7

60,8 59,4 59,5 60 59,6 60,1

57,9 58,5 57,8 57

54,4 56,3 55,8

54,7

57,7 57,4 57,7 55,6 55,9

57,7

54,3 54 54,2 54,6 53,7

56,5 58,2

59,3 60,2 60,1 60,2 60,2 59,9 60,7 60,3 61,1 61 60,9

50,6

54,6 52,5

51,1 50,3 49,5 50,5

49,3 49,7 50,1 50,2 50,3 51,5 51,4 52,1 52,8

45

50

55

60

65

70

75

80

85

90

Kleine vennootschappen Middelgrote vennootschappen Grote vennootschappen Totaal

%

Bron : Cijfers NBB – Maandelijks Observatorium voor krediet aan niet-financiële vennootschappen (actuele cijfers)

Op lange termijn evolueert de

aanwendingsgraad weinig: er is

dus ruimte om krediet op te nemen Aanwendingsgraad

84,5

68,4

51,6

70,5

45

50

55

60

65

70

75

80

85

90

Kleine vennootschappen Middelgrote vennootschappen Grote vennootschappen Totaal

Uit het herstel van de conjunctuur zich …

Kredietverlening volgt steeds

conjunctuur met enige

vertraging

Bron: NBB

…. in de kredietvraag…

…en de kredietproductie ?

Bron : Febelfin-cijfers – Driemaandelijkse kredietbarometer van

de kredieten aan ondernemingen (actuele cijfers)

Het Federaal Planbureau

verwacht een heropleving

van de investeringen in 2014

(+2,5%)

Bron : Cijfers Febelfin – Driemaandelijkse kredietbarometer voor de kredieten aan ondernemingen (actuele cijfers)

(Noot: index 100 = gemiddelde voor de eerste 8 maanden van 2008 = referentieperiode). Deze grafiek geeft de evolutie weer

van de weigeringsgraad t.a.v. deze referentieperiode.

Weigeringsgraad

Het herstel van de conjunctuur reflecteert zich ook in de weigeringsgraad.

Weigeringsgraad bereikt laagste niveau sinds 2009.

Kredietverlening – Vergelijking met de Eurozone

Voorstelling Febelfin op gegevens ECB: “Survey on the Access to Finance of SMEs in the Euro

Area” (October– March 2014)

70% van de leningsaanvragen van kmo’s

werd integraal goedgekeurd.

6% van de aanvragers kreeg het grootste

deel van de lening.

2% van de aanvragers kreeg een deel

van de lening.

1% van de kandidaten diende zijn

aanvraag niet in.

In 21% van de gevallen werd het krediet

geweigerd => correcte inschatting van

onderliggende risico’s blijft noodzakelijk.

Tussen oktober en maart 2014 leidde 78% van de kredietaanvragen tot een krediet.

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ongekend

Aangevraagd en geweigerd

Aangevraagd en geweigerdwegens te hoge kost

Aangevraagd en deelgoedgekeurd

Aangevraagd en het grootstedeel goedgekeurd

Aangevraagd en integraalgoedgekeurd

Weigeringsgraad per grootte onderneming – vergelijking met

de Eurozone

60% van de kredietaanvragen van micro

ondernemingen leidden tot een krediet.

(Eurozone: 74%)

88% van de kredietaanvragen van de

kleine ondernemingen leidden tot een

krediet. (Eurozone: 87%)

96% van de kredietaanvragen van de

middelgrote ondernemingen leidden tot

een krediet. (Eurozone: 90%)

Voorstelling Febelfin op gegevens ECB: “Survey on the Access to Finance of SMEs in the Euro

Area” (april – september 2013)

Company

category Employees Turnover or

Balance

sheet total

Medium-

sized < 250 ≤ € 50 m ≤ € 43 m

Small < 50 ≤ € 10 m ≤ € 10 m

Micro < 10 ≤ € 2 m ≤ € 2 m

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

BE

Euro

zon

e BE

Euro

zon

e BE

Euro

zon

e

Micro Klein Middelgroot

Ongekend

Aangevraagd en geweigerd

Aangevraagd en geweigerdwegens te hoge kost

Aangevraagd en deelgoedgekeurd

Aangevraagd en hetgrootste deel goedgekeurd

Aangevraagd en integraalgoedgekeurd

Kredietvoorwaarden ongewijzigd

Banken

Situatie

ongewijzigd t.o.v.

vorige periode

In Q4 2013 staan de ondernemingen positiever tegenover de algemene

kredietvoorwaarden dan in Q3 2013

Ondernemingen schatten kredietvoorwaarden

gunstiger in Ondernemingen

Evolutie van de kredietdossiers ingediend door

ondernemingen per risicocategorie

Risico-

categorie (1)

Aantal kredietaanvragen van KMO’s

KMO’s waarvan middelgrote ondernemingen

waarvan kleine ondernemingen

Aandeel in

totaal aantal

kredietaanvragen

(in %)

Evolutie

(in %)

Aandeel in

totaal aantal

kredietaanvragen

(in %)

Evolutie

(in %)

Aandeel in

totaal aantal

kredietaanvragen

(in %)

Evolutie

(in %)

2011 2012 2012 / 2011 2011 2012 2012 / 2011 2011 2012 2012 / 2011

Gering risico

55,5 50,6 -15,2 56,0 50,6 -14,5 55,3 50,6 -15,6

Middelgroot risico

27,9 30,7 2,7 31,3 35,4 7,3 25,9 27,9 -0,7

Hoog risico 7,9 10,1 18,6 6,7 8,0 13,2 8,6 11,4 21,0

Erg hoog risico

1,4 1,5 0,5 1,1 1,2 -0,9 1,5 1,7 1,0

No Score 7,3 7,1 -9,7 4,9 4,8 -7,0 8,7 8,5 -10,6

Bron: interne Febelfin-enquête: (1) De risicocategorieën zijn ingedeeld op basis van de Probability of Default (PD):

* gering (van 0% tot circa 0,8%)

* middelgroot (van circa 0,8% tot circa 4%)

* hoog (van circa 4% tot circa 21%)

* erg hoog (van circa 21% tot 100%)

Recordaantal faillissementen

Concurrentiële rentetarieven ….

Gemiddelde over de periode

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 jan. 2014 febr. 2014 maart

2014

5,03% 5,32% 3,73% 3,20% 3,45% 3,07% 2,97% 2,84% 2,83% 2,93%

Bron : NBB-cijfers – Observatorium voor krediet aan niet-financiële vennootschappen (actuele cijfers)

…. ook vergeleken met rentetarieven in andere

Europese landen

Factoring: volume meer dan verdubbeld op vijf jaar

Bron : Febelfin-cijfers (actuele cijfers)

De financiële sector levert een inspanning voor de financiering op KT

15.000

20.000

25.000

30.000

35.000

40.000

45.000

50.000

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Factoring : evolutie turnover (in miljoenen EUR)

turnover

Leasing: belangrijke financieringsbron voor starters

en kleine ondernemingen

Bron : Febelfin-cijfers (actuele cijfers)

Evolutie van de leasingproductie (in miljoenen euro)

0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

3.000

3.500

4.000

4.500

5.000

1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Roerende leasing

3.683 miljoen EUR Onroerende leasing

438 miljoen EUR

Leasing is een belangrijke bijkomende

financieringsbron voor Belgische ondernemingen (o.a. belangrijk voor starters)

• Eén op vier Belgische bedrijven

Bedrijven die gebruik maken

van leasing

• 100% financiering van de activa

• Flexibiliteit van het contract

• Transparantie van de afbetalingen

• Gemakkelijke toegankelijkheid

Redenen waarom voor leasing wordt

gekozen Bron : studie van de Vlerick Business School in opdracht van de BLV (februari 2012)