1

Etika e Biznesit

Konkurrenca monopoliste – Rasti i Kosovës

Studentët: Mentori:Ndriçim Smërqaku Prof.Dr.Nagip SkenderiShota Ramadani

Master – Menaxhim i biznesit ndërkombëtar

2

HYRJE

DEFINIMI I MONOPOLIT

KONKURRENCA MONOPOLISTE

MONOPOLET NË KOSOVË

PERFUNDIMI

BURIMET

Përmbajtja

3

Qëllim i punimit është të kuptojm dallimin në mes të monopolit dhe konkurrencës monopoliste dhe ti shqyrtojm këto dy terme në kosovë

Në ekonomi, fjalia monopol rrjedh nga fjala greke që do të thotë monos – vetëm ose e vetme dhe polein – për të shitur.

HYRJE

4

Monopoli është një formë e konkurrencës joideale kur tërë ofertën e kontrollon vetëm një ndërmarrje.

Si rregull paraqitet në prodhimin e atyre produkteve që nuk kanë zëvendësime. Ndërmarrjet e tilla kanë mundësi të mëdha ndikimi mbi çmimet për shkak të mungesës së konkurrentëve, hyrje të cilëve në degët e monopolizuara është shumë e vështirë ose krejtësisht e pamundur.

DEFINIMI I MONOPOLIT

5

Në vendet e Evropës Jug-lindore karakteristike është që kompanitë e prodhimit të rrymës elektrike, kompanitë e telefonisë fikse dhe shumë të tjera të jenë monopole, duke mos pasur asnjë konkurrent.

Karakteristikë e cilat përcakton nëse një kompani është monopol ose jo, është mos ekzistimi i produkteve zëvendësuese

DEFINIMI I MONOPOLIT

6

Konkurrenc monopoliste nënkupton kur në një treg ka shumë shitës të një industrie dhe ekzistojnë shumë zëvendësues të afërt për mallrat që prodhohen, por megjithatë disa firma mbajnë fuqinë.

Në rastin kur një firmë nxjerr fitim nga shitja e një produkti në një degë dhe firmat e tjera nuk lejohen të riprodhojnë në mënyrë të plotë atë produkt, por ato përsëri mund të arrin profit duke hyrë në tregë dhe duke prodhuar një produkt të ngjajshëm, por I cili dallon nga firmat tjera. Secila firmë mundohet ta diferencojë produktin e saj nga ato të firmavee tjera në tregë. Sa më e suksesshme të jetë ajo firmë në diferencimin e produktit, aq më shumë fuqi monopolistike .

KONKURRENC MONOPOLISTE

7

KONKURRENC MONOPOLISTE

8

KONKURRENC MONOPOLISTE

Monopol i pastër Konkurrenc Monopoliste

Monopol i pastër / Konkurrenc Monopoliste

Një treg të cilin e kontrollon vetëm një firm dhe që ka kontroll të tërë në

atë treg.

Një strukturë tregu që përbëhet nga disa firma që kanë shitje të shumta.

Përparësitë Asnjë Zgjidhje për konsumatorët

Numëri i konkurrentëve Asnjë Disa

Ngjajshmëritë Caktues të çmimeve 

9

PTK Vala

(në kohën e valës 900-Monopol, tani konkurrenc monopoliste)Post e Kosovës

(monopol)Telekomi i Kosovës

(konkurrencë monopoliste).

RASTI I KOSOVëS

10

Aeroporti i Prishtinës

(Monopol privat – dhënia me koncension për 20vite)

KEK– Monopol Natyror

(privatizimi i Distribucionit dhe Furnizimit – monopol ligjor)

Frekuencat Nacionale Televizive

(Konkurrenc Monopoliste)

RASTI I KOSOVëS

11

Sistemi bankar në Kosovë

(konkurrenc monopoliste – 1.prijn dy banka të huaja me rreth 65% aktivitet total-pesha në sistem dhe 2. marrëveshje për normat e interesit)

Kompanitë e sigurimeve

(konkurrenc monopoliste- marrëveshje në çmimin e policave të sigurimit)

RASTI I KOSOVëS

12

Disa monopole natyrore:

KEK-uTermokos, kompania rajonale mbeturinave, kompania rajonale e ujësjellsit, hekurudha e kosovës, etj

RASTI I KOSOVëS

13

Si përfundim monopolet mund të jënë i dobishëm ndonjëherë, shteti si pronar i disa kompanive të rëndësishme dhe strategjike, mund të ketë përfitime, gjë te cilën Qeveria e Kosovës duhet ti mbaj disa monopole që ka kosova dhe në bazë të tyre të përfitonte populli i Kosovës. Në shumicën e rasteve u vërejt se konsumatori paguan më shumë për produktin, si dhe merr kualitet më të ulët se sa në konkurrencë të plotë.

PëRFUNDIM

14

•S.Polovina & Gj.Sh.Mediq : Bazat e Ekonomisë, Kolegji Victory & Instituti i hulumtimeve shkencore VICTORY, Prishtinë, 2009

•H.Qela : Etika e Biznesit, Alb Paper

•Banka Qëndrore e Republikës së Kosovës, koment dhe analiza : ODA

•Internet, http://en.wikipedia.org/wiki/Kosova,

•Internet, http://en.wikipedia.org/wiki/Vala_900,

•Internet, http://www.kek-energy.com/rrethKek.asp,

•Internet, http://www.slideshare.net/coupletea/monopoli-12906131,

BURIMET