KONIE dajàprac´

Hippica Pro Patria

Jacek ¸ojek

KONIE dajàprac´

Polska hodowla koni i jeêdziectwo potrzebujà

promocji. Zdajemy sobie spraw´, ˝e nie wystarczy

mówiç, ˝e koƒ to pi´kne, szlachetne, kochane

i u˝ytkowane przez rzesze ludzi zwierz´. Aby akcja

przekonywania przynios∏a efekty, nasi odbiorcy muszà

poznaç fakty. Byç mo˝e wtedy zdadzà sobie spraw´

z mo˝liwoÊci, jakie polskiej gospodarce daje

nowoczesny przemys∏ koƒski.

W wielu krajach o gospodarce rynkowej, takich jak USA, Anglia, Fran-cja, Benelux, czy kraje skandynawskie, przemys∏ koƒski (ang. horse in-dustry) jest produktywnym i docenianym sektorem ekonomicznym.Oprócz znacznego wk∏adu do lokalnych i narodowych bud˝etów, sektorten przysparza znacznej iloÊci miejsc pracy. W przemyÊle koƒskim USAzatrudnionych jest bezpoÊrednio wi´cej ludzi ni˝ w kolejnictwie, radiu i te-lewizji, przetwórstwie ropy naftowej i w´gla czy w produkcji papierosów.Ju˝ same tylko wzgl´dy gospodarcze sprawiajà, ˝e sektor ten cieszy si´zainteresowaniem w∏adz lokalnych i rzàdowych, mediów i obywateli,a nie tylko Êrodowiska koniarzy.

Przemys∏ koƒski w USAPopulacja Klienci przemys∏u Stanowiska pracy Wp∏ywy

koni w milionach w milionach z podatkóww milionach szt osób pe∏nych etatów w miliardach $

6.9 7.1 1.4 1.9wg American Horse Council

W Polsce, kraju o wielowiekowej tradycji jeêdzieckiej i hodowlanej, poj´-cie przemys∏u koƒskiego nie funkcjonuje w spo∏ecznym obiegu, konie zaÊpostrzegane sà jako obcià˝enie dla bud˝etu, a nie jako szansa nowocze-snego rozwoju. Szans tych nie dostrzega Ministerstwo Rolnictwa trady-cyjnie traktujàce konia, jako zwierz´ gospodarskie o malejàcym znacze-niu roboczym i mi´snym. Szans tych nie chcà tak˝e dostrzec polscy mi-nistrowie finansów, skarbu i pracy, spokojnie przyjmujàc upadek wyÊci-gów konnych. A przecie˝, podobnie jak to ma miejsce w innych krajach,wyÊcigi konne mog∏yby zasilaç bud˝et paƒstwa odpisem od totalizatora,podatkami, a tak˝e zapewniaç tysiàce miejsc pracy.

Sytuacja wyÊcigów konnych w Polsce jest dramatyczna, a przecie˝ po-dobnie jak w Anglii czy USA, polskie tory wyÊcigowe powinny byç mo-torem rozwoju przemys∏u wyÊcigowego, czy podobnie jak we Francji cz´-Êciowym êród∏em finansowania hodowli paƒstwowej. Nie nale˝y te˝ za-pominaç o czysto hodowlanej funkcji wyÊcigów, jako próby dzielnoÊci –koƒskiego znaku jakoÊci, który decyduje o wysokich cenach polskich ara-bów, czy koni pe∏nej krwi.

W krajach o rozwini´tym przemyÊle koƒskim istniejà rozmaite organiza-cje Êrodowiskowe promujàce i chroniàce przemys∏ koƒski poprzez repre-zentowanie jego interesów przed ró˝nymi gremiami politycznymi, m.in.poprzez dzia∏ania lobbingowe w rzàdzie czy parlamencie (np. AmericanHorse Council w USA, British Equestrian Trade Association w WielkiejBrytanii). Zabiegajà one m.in. o rozwiàzania legislacyjne sprzyjajàce roz-wojowi przemys∏u koƒskiego.

W Polsce takie prerogatywy zaczyna wype∏niaç Stowarzyszenie HippicaPro Patria, które wzi´∏o na siebie zadanie informowania Êrodowisk go-spodarczych, decydentów politycznych oraz mediów o znaczeniu prze-mys∏u koƒskiego dla krajowej gospodarki. Stowarzyszenie powsta∏o jakoplatforma porozumienia ludzi zwiàzanych z hodowlà i jeêdziectwem, kon-tynuujàc wczeÊniejsze prace Polish Prestige, Polskiego Zwiàzku Hodow-ców Koni (PZHK), Polskiego Zwiàzku Jeêdzieckiego (PZJ), Agencji Nieru-chomoÊci Rolnych (ANR), Szko∏y G∏ównej Gospodarstwa Wiejskiego(SGGW) i Polskiego Klubu WyÊcigów Konnych (PKWK) nad stworzeniemcyklu konferencji „Hodowla koni i jeêdziectwo jako szansa dla Polski”.

Zdajemy sobie spraw´, ˝e nie wystarczy mówiç, ˝e koƒ to pi´kne, szla-chetne, kochane i u˝ytkowane przez rzesze ludzi zwierz´. Aby akcjaprzekonywania by∏a efektywna, nasi odbiorcy muszà poznaç fakty.W tej publikacji zajmiemy si´ przede wszystkim przemys∏em koƒskimw aspekcie generowania miejsc pracy i przedstawimy odpowiedzina kilka kluczowych pytaƒ:

1. Co to jest przemys∏ koƒski, i dlaczego jest wart zainteresowania?

2. Ile jest koni w Polsce, i jak sà wykorzystywane?

3. Ilu jest klientów przemys∏u koƒskiego?

4. Ile osób zatrudnia przemys∏ koƒski?

PRZEMYS¸ KO¡SKI

to, najproÊciej rzecz ujmujàc, z∏o˝ony kompleks ekonomiczny obejmu-jàcy hodowl´, wszystkie sposoby u˝ytkowania koni oraz wszystkie dzia-∏ania gospodarcze na rzecz hodowli i u˝ytkowania koni. Owa z∏o˝o-noÊç, rozleg∏e i skomplikowane powiàzania mi´dzy podmiotami wcho-dzàcymi w jego sk∏ad a przede wszystkim globalny charakter sprawia-jà, ˝e uzasadnione, choç mo˝e niezbyt estetyczne, jest tu u˝ycie s∏owa„przemys∏”.

Pami´tajmy, ˝e koƒ wierzchowy to produkt rolnictwa, którego u˝ytko-wanie koncentruje si´ w g∏ównej mierze w obr´bie lub bliskoÊci aglo-meracji miejskich. Sprawia to, ˝e przemys∏ ten oferuje bardzo zró˝nico-wane pole dzia∏alnoÊci zawodowej we wszystkich regionach kraju, za-równo na wsi jak i w obr´bie miast. Od typowo „rolniczych” kierunkówzatrudnienia jak hodowca, osoba prowadzàca wychów, przygotowujàcakonie na sprzeda˝, producent pasz itp., a˝ po „miejskie” zawody trene-ra, instruktora, kierownika klubu jeêdzieckiego, organizatora wyÊcigówczy imprez jeêdzieckich, producenta sprz´tu, pracownika wydawnictwa,reklamy itd.

ILE MAMY KONI W POLSCE?

Pog∏owie koni, wg danych GUS z 2006 r., liczy ok. 310 tys. szt. z czegopo∏owa to konie zimnokrwiste. Ich udzia∏ w pog∏owiu ogó∏em zmniejszasi´, wzrasta zaÊ, wraz z rozwojem jeêdziectwa, liczba koni ciep∏okrwistych.

HIPPICA PROPA

TR

IA

HIPPICA PRO PATRIAStowarzyszenie na Rzecz Rozwoju

Ojczystej Kultury, Tradycji i Gospodarkipoprzez Jeêdziectwo

ul. Lektykarska 29, 01 – 687 Warszawa

Cele statutowe

1. Integracja Êrodowiska hodowców i u˝ytkowników ko-ni wokó∏ wa˝nych spo∏ecznie celów rozwoju ojczystej kul-tury, tradycji i gospodarki

2. Promocja polskiej hodowli koni oraz jeêdziectwaw kraju i za granicà

3. Promocja polskiej kultury, tradycji i historii poprzezjeêdziectwo i hodowl´ koni

4. Propagowanie hodowli koni i ró˝nych form ich u˝yt-kowania, jako czynnika rozwoju gospodarczego i spo-∏ecznego

5. Stymulowanie rozwoju hodowli i u˝ytkowania koni, ja-ko wa˝nego czynnika rozwoju regionalnego

6. Stymulowanie rozwoju hodowli i u˝ytkowania koni, ja-ko wa˝nego czynnika tworzenia nowych miejsc pracy,zw∏aszcza w Êrodowiskach wiejskich i podmiejskich

7. Stymulowanie rozwoju ruchu kawaleryjskiego, jakoczynnika kszta∏towania to˝samoÊci narodowej, postawpatriotycznych i upowszechniania wiedzy o historii Polski

8. Stymulowanie dzia∏aƒ na rzecz odpowiedzialnego ko-rzystania ze Êrodowiska naturalnego oraz ochrony ojczy-stego krajobrazu

9. Prowadzenie dzia∏aƒ na rzecz ochrony i zachowaniafunkcji hodowlanych i jeêdzieckich w historycznychoÊrodkach: stadninach, stadach i torach wyÊcigowych,nale˝àcych do zasobów Skarbu Paƒstwa

10. Wyst´powanie na rzecz kszta∏towania w∏aÊciwej po-lityki rzàdowej i samorzàdowej wobec hodowli koni i jeê-dziectwa

11. Propagowanie jeêdziectwa jako wa˝nego czynnikarozwoju fizycznego i psychicznego spo∏eczeƒstwa,w szczególnoÊci dzieci i m∏odzie˝y

Marek Grzybowski, Prezes tel. 22 624 36 28Micha∏ Wróblewski, Wiceprezes tel. 22 639 32 40Andrzej Stasiowski, Wiceprezes tel. 22 629 95 31

www.pp1.pl

Im bardziej kraj jest rozwini´ty ekonomicznie, tym bardziej u˝ytkowaniekoni dotyczy rozwoju jeêdziectwa. Szacuje si´, ˝e liczba koni u˝ytkowa-nych wierzchowo: sportowo lub rekreacyjnie wynosi obecnie ok. 36 tys.i nale˝y si´ spodziewaç jej podwojenia po roku 2010.

ILU JEST KLIENTÓW PRZEMYS¸U KO¡SKIEGO?

Pami´tajmy, ˝e u˝ytkowanie koni pasuje do ka˝dego stylu ˝ycia, a w∏a-Êciciele koni rekrutujà si´ z bardzo ró˝nych Êrodowisk, nie tylko tychzamo˝nych. PrzeÊwiadczenie, ˝e jeêdziectwo jest „przyjemnoÊcià dlabogatych” jest nieprawdziwe i szkodzi rozwojowi koƒskiego przemys∏u,który oferuje us∏ugi i produkty adresowane dla wszystkich klas zamo˝-noÊci. Tak wi´c, uczestnictwo w przemyÊle jest nieograniczone – niejest zwiàzane z ˝adnà grupà spo∏ecznà i demograficznà. Wielkie zró˝-nicowanie mo˝liwoÊci dzia∏ania anga˝uje wiele specjalnoÊci zawodo-wych i daje szerokà gam´ komercyjnych przedsi´wzi´ç. Aktualny ob-raz przemys∏u koƒskiego, jego skali i znaczenia dla spo∏eczeƒstwa dajeanaliza udzia∏u w nim poszczególnych grup konsumentów.

Szacuje si´, ˝e w Polsce czynnie uprawia jeêdziectwo ok. 100 tys. lu-dzi: w PZJ zarejestrowanych jest 4.4 tys. jeêdêców licencjonowanych,zaÊ wcià˝ zwi´kszajàcà si´ liczb´ jeêdêców rekreacyjnych ocenia si´na ok. 95 tys. Rozwój zapotrzebowania na rekreacj´ jeêdzieckà widaçtak˝e po liczbie klientów nauki jazdy, których liczba przekracza rocznieok. 14 tys. osób. Najbardziej wymagajàcy jeêdêcy majà do dyspozycjioÊrodki o najwy˝szym europejskim standardzie, oferujàce klientomznakomite warunki uprawiania jeêdziectwa, ale za spore pieniàdze.Z drugiej strony, dla mniej zasobnych istnieje wiele oÊrodków oferujà-cych skromne warunki, ale za przyst´pne ceny.

Najliczniejszà kategorià sà klienci sklepów jeêdzieckich. W przeliczeniuna iloÊç dokonanych transakcji jest ich ok. 280 tys. rocznie. Ostatniowidoczna jest polaryzacja tej grupy osób – z jednej strony maj´tni klien-ci, dla których cena nie gra wi´kszej roli, a zale˝y im na markowychproduktach, z drugiej strony osoby o skromnych zasobach finanso-wych. Mamy w kraju oko∏o 100 sklepów ze sprz´tem jeêdzieckim.W Warszawie jest ich wraz ze stoiskami jeêdzieckimi w supermarketach22. Dzienny utarg takiego stoiska (wg informacji jednego ze sprze-dawców) wynosi ok. 2000 z∏ a w dobre dni nawet 20 tys. Rozk∏adklientów w ciàgu roku jest doÊç równomierny, z niewielkà zwy˝kàw okresie Êwiàt, dnia dziecka, kiedy to sprz´t czy elementy stroju jeê-dzieckiego stajà si´ modnym upominkiem.

Niepokojàce jest to, ˝e ok. 70% towaru w naszych sklepach ze sprz´temjeêdzieckim i hodowlanym pochodzi z importu (g∏ównie z Azji). Asortymenttowarów polskiej produkcji stanowià produkty proste w wytwarzaniu: kan-tary taÊmowe, palcaty, czapraki, derki, spodnie, odzie˝, buty, czapsy, pla-stikowe ˝∏oby, kaski, kosmetyki, kie∏zna a tak˝e siod∏a. Sklepy wycofa∏y si´z cz´Êci krajowego asortymentu z powodu s∏abej jakoÊci, co powodowa∏ok∏opoty ze zbytem. Czasem problem stanowi∏y nierytmiczne dostawy. Na-le˝y mieç nadziej´, ˝e krajowi producenci powrócà do polskich sklepów.Jest o co walczyç, gdy˝ jak widaç jest to ju˝ spory i ciàgle rosnàcy rynek,a dobry produkt ma szanse ubiegaç si´ te˝ o rynki zagraniczne.

W Polsce produkuje si´ nie tylko prosty w wytwarzaniu sprz´t jeê-dziecki, ale tak˝e ekskluzywne, wysoce specjalistyczne produkty wyko-rzystywane do u˝ytkowania koni. Najlepszym przyk∏adem sà renomo-wani, znani w ca∏ym Êwiecie producenci pojazdów konnych. Ich od-biorcami sà g∏ównie klienci zagraniczni.

Posiadacze koni, w tym osoby umieszczajàce swoje konie w pensjo-natach, to kolejny du˝y segment osób zaanga˝owanych w przemys∏koƒski. Szacuje si´, ˝e jest ich ok. 160 tys. w tym ok. 45 tys. po-siadaczy koni u˝ytkowanych wierzchowo lub hodowlanych. Ponie-wa˝ intensywnie wzrasta liczba ludzi uprawiajàcych jeêdziectwo, na-

Liczba konsumentów produktów finalnychprzemys∏u koƒskiego

Posiadacze koni 160 tys.Jeêdêcy sportowi 4.4 tys.Jeêdêcy rekreacyjni 95 tys.Klienci lekcji jazdy konnej 14 tys.Agroturystyka z koƒmi 6 tys.PublicznoÊç imprez jeêdzieckich 120 tys.PublicznoÊç wyÊcigów konnych 80 tys.Cz∏onkowie zwiàzków i stowarzyszeƒ 21 tys.Klienci sklepów jeêdzieckich 280 tys.Nabywcy wydawnictw jeêdzieckich 32 tys.

le˝y sàdziç, ˝e grupa w∏aÊcicieli koni wierzcho-wych równie˝ b´dzie si´ zwi´kszaç wraz zewzrostem stopy ˝yciowej.W∏aÊciciele gospodarstw agroturystycznych ju˝ daw-no zorientowali si´, ˝e obecnoÊç koni do jazdy re-kreacyjnej czyni ofert´ gospodarstwa bardziej atrak-cyjnà, znacznie podnoszàc jego walory w oczachklientów. Wed∏ug danych PZHK, liczba obiektów tu-rystyczno – rekreacyjnych utrzymujàcych konie prze-kroczy∏a obecnie 1000. Badania ankietowe wÊród586 gospodarstw agroturystycznych posiadajàcychw roku 2005 strony internetowe pokaza∏y, ˝e naj-cz´Êciej wyst´pujàcym zwierz´ciem gospodarskimby∏ w nich koƒ. A˝ 93% badanych gospodarstw, ja-ko jednà ze swoich us∏ug deklarowa∏o jazd´ konnà.Widaç, ˝e wraz z rozwojem agroturystyki rozrasta si´na wsi populacja koni wykorzystywanych do rekre-acyjnej jazdy konnej. Liczb´ klientów takich gospo-darstw szacuje si´ na co najmniej 6 tys. rocznie.

Co roku w Polsce organizowanych jest ok. 700mi´dzynarodowych, ogólnopolskich i regional-nych imprez jeêdzieckich, które gromadzà ok.120 tys. widzów. Na najwi´ksze zawody jeêdziec-kie, takie jak Computerland Toyota World Cup,CSIO, czy zawody halowe w Poznaniu przychodziponad 10 tys. osób. PublicznoÊç wyÊcigów kon-nych oraz graczy chcàcych obstawiaç wyniki go-nitw poza torem, w Warszawie (przy ok. 70dniach wyÊcigowych), we Wroc∏awiu (ok. 20 dni)i w Sopocie (1 – 2 dni) oblicza si´ na ok. 80 tys.rocznie, co i tak stanowi licznà grup´ wobec mar-nej kondycji wiodàcego toru na S∏u˝ewcu.

WÊród rzeszy cz∏onków ok. 30 zwiàzków i stowa-rzyszeƒ zwiàzanych z hodowlà i u˝ytkowaniemkoni najliczniejszà grup´ stanowià cz∏onkowiePolskiego Zwiàzku Hodowców Koni (14 tys.cz∏onków). Ogó∏em liczb´ cz∏onków stowarzyszeƒszacuje si´ na 21 tys. osób.

Obecnie jest wydawanych w Polsce 10 tytu∏ówczasopism traktujàcych o jeêdziectwie i hodowlikoni. Ich czytelnicy, ∏àcznie z nabywcami ksià˝eko tematyce jeêdzieckiej stanowià rzesz´ ok. 32 tys.czytelników fachowej literatury. Trudno natomiastoszacowaç publicznoÊç cotygodniowych transmisjikonnych zawodów nadawanych przez TV Euro-sport czy innych nadawców nie rozpieszczajàcychkoniarskiej braci zbyt cz´stym pokazywaniem tegopi´knego sportu. O skali zainteresowania koƒmiÊwiadczy te˝ popularnoÊç wielu krajowych portaliinternetowych dostarczajàcych informacji o ko-niach. Najwi´ksze z nich odwiedzane sà co miesiàcprzez ponad 20 tys. internautów.

Trudno okreÊliç liczb´ klientów polskiego prze-mys∏u koƒskiego. Nie da si´ tego uczyniç sumu-jàc poszczególne pozycje z za∏àczonej tabeli.Wiele osób uczestniczy w kilku wymienionychw tabeli kategoriach. Z pewnoÊcià mamy jednakdo czynienia z rzeszà liczàcà ponad pó∏ milionaosób, w ró˝ny sposób i w ró˝nym zakresie zain-teresowanych jeêdziectwem, czy w ogóle koƒmi.

ILE OSÓB ZATRUDNIA PRZEMYS¸ KO¡SKI?

Zatrudnienie jest najs∏abiej poznanym elementemtej dzia∏alnoÊci, na co wp∏ywajà ró˝nie prezentujà-ce go definicje, jak i zatrudnienia w tak wielu sek-torach jakie skupia przemys∏. Stàd przytaczane licz-by opierajà si´ na sonda˝ach i szacowaniu, które-go punktem wyjÊcia by∏y liczby dotyczàce wielkoÊcipog∏owia i wykorzystania koni w Polsce, wg da-nych zebranych z GUS, PZJ i PZHK. ˚adnych stu-diów marketingowych, jakimi powszechnie badasi´ rynek u˝ytkowania koni na Zachodzie, niestetynikt w Polsce nie prowadzi. To jeden z przejawówniedoceniania ekonomicznego znaczenia przemy-s∏u koƒskiego i pozostawiania tych dociekaƒ w sfe-rze wy∏àcznego zainteresowania wàskiej grupyhobbystów.

Zatrudnienie w przemyÊle koƒskim

Liczba FTE*zatrudnionych

w∏aÊciciele stajni 2 400 800jeêdêcy i uje˝d˝acze zawodowi 100 100trenerzy 1 200 1200masztalerze i personel stajenny 20 300 20 300lekarze weterynarii 150 150podkuwacze 200 200producenci pasz 16 500 16 500producenci sprz´tu 3 000 1 500personel sklepów jeêdzieckich 150 150personel hurtowni 40 40obrót koƒmi i transport 50 50obs∏uga zawodów/imprez koƒskich 7 000 1 000pracownicy organizacji hodowlanych 100 100pracownicy wydawnictw i portali 60 60inne: ubezpieczenia, edukacja 100 100razem 51 350 42 250

* FTE (full time employment equivalent – miejsca pracyw pe∏nym wymiarze zatrudnienia)

Najwi´kszà, liczàcà ponad 20 tys. osób grupà za-trudnionych w przemyÊle koƒskim stanowi obs∏ugastajni. Istnieje tu du˝a rezerwa niewykorzystanychmiejsc pracy. W∏aÊciciele stajni z przyczyn oszcz´d-noÊciowych minimalizujà zatrudnienie, co z pew-noÊcià nie pozostaje bez wp∏ywu na jakoÊç us∏ugÊwiadczonych przez oÊrodki jeêdzieckie. Cz´stoprzypada w nich kilkanaÊcie – do 20 koni na jed-nego pracownika. Zwykle stajnie sportowe i wyÊci-gowe bazujà na pracownikach zatrudnianychna pe∏nym etacie, zaÊ stajnie rekreacyjne na pra-cownikach zatrudnianych w niepe∏nym wymiarzeczasu.

Bioràc pod uwag´ liczb´ klubów sportowych ak-tywnych przez ostatnie dwa lata, liczb´ oÊrodkówpodawanych w informatorach oraz szacujàc liczb´pozosta∏ych oÊrodków utrzymujàcych konie u˝ytko-wane w jeêdziectwie nale˝y przyjàç, ˝e zatrudniajàone ok. 2400 osób. Kluby sportowe i tory wyÊcigów konnych to poledzia∏ania grupy osób u˝ytkujàcych konie zawodo-wo. Obejmuje ona u nas grono ok. 100 jeêdêców

sportowych i licencjonowanych jeêdêców wyÊci-gowych. Licznà grup´ zatrudnionych w przemyÊle koƒskimstanowià producenci pasz i Êció∏ki oraz poÊredni-cy w handlu tymi produktami. Przyjmuje si´, ˝ejest ich 16.5 tys. osób – pokaêna grupa ludzi pra-cujàcych na wsi, której rynek pracy wymagaochrony.

Osób utrzymujàcych si´ ze szkolenia koni i ludziw jeêdzie konnej, czyli trenerów i instruktorówsportu, rekreacji i hipoterapii jest ok. 1200. Listalekarzy weterynarii, wyspecjalizowanych w lecze-niu chorób koni, zrzeszonych w StowarzyszeniuLekarzy Hippiatrów oraz wspó∏pracujàcych z PZJ,liczy w sumie ok. 150 osób. Liczb´ podkuwaczyz uprawnieniami okreÊla si´ dziÊ na ok. 200 osób.

W zwiàzku z faktem, ˝e wi´kszoÊç towarów w na-szych sklepach jeêdzieckich to produkty importo-wane, liczba krajowych producentów sprz´tudo jazdy konnej i hodowli koni nie jest zbyt impo-nujàca. Szacuje si´, ˝e na potrzeby klientów skle-pów jeêdzieckich pracuje ok. 3000 rzemieÊlni-ków. Personel sklepów i hurtowni oferujàcychsprz´t jeêdziecki liczy ok. 190 osób.Obrotem koƒmi i transportem trudni si´ ok. 50osób. W zdecydowanej wi´kszoÊci przypadków ko-mercyjny transport koni to dzia∏alnoÊç dodatkowa.Wi´kszoÊç du˝ych jednostek hodowlanych i jeê-dzieckich posiada ju˝ w∏asne Êrodki transportowe.Szacuje si´, ˝e w skali kraju, przy obs∏udze zawo-dów konnych zatrudnianych jest czasowo ok. 7tys. osób. Grupa pracowników organizacji hodowlanych(Ministerstwa Rolnictwa, Polskiego Zwiàzku Ho-dowców Koni, Polskiego Klubu WyÊcigów Kon-nych, Agencji NieruchomoÊci Rolnych) liczy ok.100 osób.Na oko∏o 60 osób szacuje si´ grup´ pracownikówzatrudnionych przy wydawaniu prasy jeêdzieckieji hodowlanej, ksià˝ek o koƒskiej tematyce orazprowadzeniu portali internetowych.

Ubezpieczeniadla hodowców,

w∏aÊcicielii u˝ytkowników koni

ul. Z∏ota 63a/6, 00-819 Warszawatel. (22) 620 98 17, 624 36 28

e-mail: pp@polishprestige.pl www.pp1.pl

Totalizator Sportowy jest najwi´kszàspó∏kà skarbu paƒstwa zajmujàcà si´grami liczbowymi i loteriami pieni´˝ny-

mi na polskim rynku, obchodzàcà w tym ro-ku pó∏wiecze swojego istnienia. Powsta∏w 1956 r. z myÊlà o propagowaniu i wspie-raniu idei sportu powszechnego i nie prze-rwanie od 50 lat anga˝uje si´ w dzia∏alnoÊçsportowà. Dzi´ki temu zas∏u˝y∏ sobie w pe∏-ni na miano Promotora Polskiego Sportu.

W 1994 r. ustawodawca na∏o˝y∏ na Totali-zator Sportowy obowiàzkowà 20 proc. do-p∏at´ do stawek gier liczbowych przeznacza-nà na budow´ infrastruktury sportowej,sport dzieci i m∏odzie˝y oraz osób niepe∏no-sprawnych. Od momentuwprowadzenia tej obowiàz-kowej dop∏aty do gier loso-wych, co roku Spó∏ka przeka-zuje z tego tytu∏u wysokiekwoty na sport.

W latach 1994 – 2005 dzi´-ki temu dofinansowano bu-dow´ i remont ponad 3000obiektów sportowych w ca-∏ej Polsce, a Totalizator Spor-towy zasili∏ Ministerstwo Spor-tu Êrodkami z dop∏at ∏àczniew wysokoÊci ok. 4 mld z∏.Mo˝na Êmia∏o powiedzieç, ˝ew wi´kszoÊç obiektów sporto-wych w Polsce zosta∏a zaanga˝owana przy-najmniej 1 z∏otówka pochodzàca z Totalizato-ra Sportowego.

Dodatkowo poza dop∏atami Spó∏ka spon-soruje wiele dru˝yn i zespo∏ów sportowychoraz wspiera finansowo zawody, turnieje,wyÊcigi sportowe, akcje letnie dla dziecii m∏odzie˝y. Ka˝dego roku firma przezna-cza na te cele kilka milionów z∏otych.

W 2003 r. nowa ustawa o grach i zak∏adachwzajemnych zwi´kszy∏a dop∏aty do gier jeszczeo 5% przeznaczajàc je na wspieranie polskiejkultury. W ciàgu trzech lat (2003-2005) z tegotytu∏u Spó∏ka przekaza∏a prawie 300 mln z∏.

Oprócz kwot przelewanych na konto Mini-stra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, To-talizator Sportowy okaza∏ si´ wyjàtkowo ak-tywnym sponsorem wspierajàcym wiele

wa˝nych wydarzeƒ kulturalnych. Z dodatko-wych Êrodków sfinansowa∏ m.in. projektyWydzia∏u Konserwacji Dzie∏ Sztuki i wybra-nych placówek muzealnych, odrestaurowa-nie wartoÊciowych zabytków i dzie∏ kultury(renowacj´ Arkad Kubickiego) oraz zabezpie-czenie dla jedynego w Polsce obrazu El Gre-co pt. „Ekstaza Êw. Franciszka”

Totalizator Sportowy Sp. z o. o. to obecnienie tylko sponsor polskiego sportu i kultury,ale równie˝ gigant na polskim rynku hazarduo ogromnych mo˝liwoÊciach i potencjalerozwoju.

Jego sieç sprzeda˝y to prawie 11 tysi´cykolektur i 17 oddzia∏ów terenowych. Jest

czwarty na liÊcie spó∏ek skar-bu paƒstwa co do wysokoÊciprzekazywanej do bud˝etudywidendy, która za rok2005 wynios∏a 135 mln z∏.Jego wp∏aty do bud˝etu paƒ-stwa w latach 1996-2005wynios∏y ponad 10 mld z∏!

Od 50 lat Totalizator Spor-towy jest obecny w ˝yciuspo∏ecznym Polaków i cieszysi´ niezmiernie zaufaniemi wiarygodnoÊcià. ObecneW∏adze Spó∏ki pracujànad tym, aby t´ wielkà war-toÊç wynikajàcà z pó∏wiecza

istnienia po∏àczyç z nowoczesnym zarzàdza-niem przy jednoczesnym zachowaniuogromnej tradycji Spó∏ki. B´dà dalej wzmac-niaç pozycj´ rynkowà Totalizatora Sportowe-go oraz wprowadzaç nowe produktyi uatrakcyjniaç ju˝ istniejàce, tak aby przyno-si∏y one satysfakcj´, ale przede wszystkim ko-rzyÊci grajàcym. Dlatego trwa w tej chwiliproces przekszta∏cania Totalizatora Sporto-wego w pot´˝nà pod wzgl´dem si∏y, spraw-noÊci organizacyjnej firm´, dzia∏ajàcàw oparciu o Corporate Government, szybkoreagujàcà na zmiany na rynku, skuteczniewspó∏zawodniczàcà z innymi podmiotami.

Bioràc pod uwag´ tendencj´ do liberalizacjirynku hazardu w Unii Europejskiej, TotalizatorSportowy przygotowuje si´ do zmieniajàcejsi´ sytuacji i coraz silniejszej konkurencji.

Zwiàzek z przemys∏em koƒskim majà tak˝e innespecjalnoÊci zawodowe, jak na przyk∏ad sektoredukacji. Wi´kszoÊç uczelni rolniczych w krajuprowadzi kierunki o specjalnoÊci hodowla koni.Specjalistów kszta∏cà te˝ technika hodowli koni.Innym, rozwijajàcym si´ ostatnio sektorem us∏ugdla jeêdziectwa jest rynek ubezpieczeƒ.Oprócz wymienionych g∏ównych grup zatrudnio-nych w przemyÊle koƒskim pami´taç trzeba o trud-nej do oszacowania, a z pewnoÊcià niezmiernie licz-nej grupie cz∏onków rodzin w∏aÊcicieli stajni lub ho-dowców dorywczo zajmujàcych si´ koƒmi oraz wo-lontariuszy pracujàcych przy koniach, cz´sto w za-mian za mo˝liwoÊç uprawiania jazdy konnej.

7-8 koni w Polsce = jedno miejsce pracy

Ogó∏em szacuje si´, ˝e w krajowym przemyÊle koƒ-skim jest ok. 42 tys. FTE (full time equivalent em-ployment – miejsca pracy w pe∏nym wymiarze za-trudnienia). Liczba ta obejmuje zatrudnienie bezpo-Êrednie i poÊrednie. Ponad po∏owa tych etatów zwià-zana jest z zatrudnieniem przy obs∏udze koni. Na pod-stawie analizy pracoch∏onnoÊci obs∏ugi koni hodowla-nych i u˝ytkowanych w jeêdziectwie mo˝na przyjàç,˝e do obs∏ugi 80 tys. tych koni potrzeba 9 954 FTErocznie, zaÊ do obs∏ugi 230 tys. pozosta∏ych koni – 10369 FTE. Widaç wi´c, ˝e wzrost liczby koni u˝ytko-wanych wierzchowo b´dzie powodowa∏ zwi´kszenieliczby zatrudnionych przy obs∏udze koni w ogóle. Trzeba bowiem pami´taç o obserwowanych obec-nie w Polsce zmianach w strukturze pog∏owia koniobjawiajàcych si´ spadkiem liczby koni zimnokrwi-stych i wzrostem liczby koni ciep∏okrwistych w wy-niku malejàcego znaczenia koni roboczych w rol-nictwie, ale przede wszystkim wzrastajàcego zapo-trzebowania na us∏ugi jeêdzieckie w du˝ych aglome-racjach miejskich, ale tak˝e na wsi – w gospodar-stwach agroturystycznych. Trzeba w zwiàzku z tymliczyç, ˝e zmiany w krajowym pog∏owiu koni wp∏y-nà na przyrost miejsc pracy w przemyÊle koƒskim.Analizy przeprowadzone w ró˝nych krajach UEwskazujà, ˝e 5 koni generuje jedno miejsce pracy(bioràc pod uwag´ zatrudnienie poÊrednie i bezpo-Êrednie). W warunkach Polski okazuje si´, ˝e jednomiejsce pracy przypada na 7-8 koni.Przyk∏ad krajów o rozwini´tym przemyÊle koƒskimpokazuje, ˝e wraz ze wzrostem wykorzystania koni,rozwija si´ tak˝e lista specjalnoÊci zawodowych do-st´pnych w ramach przemys∏u. Obok tradycyjnych,jak hodowca, trener-instruktor jazdy konnej, lekarzweterynarii, podkuwacz pojawiajà si´ nowe, jakspecjaliÊci od pokazów i spektakli konnych, jakieoglàdamy przy okazji zawodów, wystaw, targówi innych imprez. Nowà grupà zawodowà sà specja-liÊci ˝ywienia koni pracujàcy jako konsultanci ˝y-wieniowi na otwartym rynku lub dla firm paszo-wych. Skoƒczy∏y si´ bowiem czasy, gdy konie ˝y-wione by∏y tylko owsem i sianem.

Przemys∏ koƒski tworzy miejsca pracy

Wymienione powy˝ej fakty i dane wskazujà, ̋ e rozwójhodowli koni i jeêdziectwa mo˝e i powinien byç trak-towany przez polskie w∏adze rzàdowe i lokalne jakocenny instrument walki z bezrobociem ze wszystkimi

jego spo∏ecznymi i ekonomicznymi konsekwencjami.Sytuacja pod tym wzgl´dem jest w Polsce gorsza nietylko od krajów „starej” unii ale tak˝e od nowych kra-jów unijnych. Jednà z cech polskiego bezrobocia jestwysoki udzia∏ bezrobotnych zamieszka∏ych na wsi. WewrzeÊniu 2005 r. stanowili oni 41.8% ogó∏u bezro-botnych (wskaênik ten nie uwzgl´dnia bezrobociaukrytego). Rozwój us∏ug jeêdzieckich pociàga za sobàzapotrzebowanie na konie, na pasze i jest w stanie ∏a-godziç skutki bezrobocia w∏aÊnie w Êrodowisku wiej-skim. W konsekwencji tego myÊlenia rozwój hodowlii jeêdziectwa powinien znaleêç si´ w rzàdowych pro-gramach i byç wsparty odpowiednimi funduszamiUnii Europejskiej.

DZIA¸ANIA NA RZECZ ROZWOJU

KRAJOWEGO PRZEMYS¸U KO¡SKIEGO

• Stymulowanie popytu na produkty przemy-

s∏u koƒskiego

Obraz krajowego przemys∏u koƒskiego mimo, ˝eznajduje si´ on w poczàtkowej fazie rozwoju, wska-zuje jak istotne z gospodarczego i spo∏ecznegopunktu widzenia mo˝e byç przyciàgni´cie nowychludzi do jeêdziectwa oraz wspieranie rekreacji kon-nej. Jest to zadanie na ju˝, bez czekania a˝ jeê-dziectwo „samo z siebie”, stanie si´ masowà formàsp´dzania wolnego czasu. Konieczna jest promocjajazdy konnej jako ogólnodost´pnej przyjemnoÊci,nie zaÊ jako elitarnego zaj´cia, dost´pnego tylko dlawtajemniczonych. Przyciàgni´cie nowych adeptówdo jeêdziectwa to jedna z przes∏anek Strategii Ro-zwoju Sportu Jeêdzieckiego do 2012 r. (dokumentPZJ dla Ministerstwa Sportu).Przemys∏ koƒski potrzebuje te˝ profesjonalnych ba-daƒ rynkowych by znaleêç odpowiedê na pytanie,do kogo adresowaç ofert´ i jak jà kszta∏towaç.

• Doskonalenie istniejàcych i tworzenie nowych

produktów krajowego przemys∏u koƒskiego

Polskie konie arabskie sà najlepszym naszym pro-duktem eksportowym, znakomicie promujàcymw Êwiecie polskà histori´, kultur´ i tradycj´, osiàga-jàc przy tym najwy˝sze Êwiatowe ceny. Podobnà karier´ zrobiç mogà polskie konie wyÊcigo-we pe∏nej krwi angielskiej. Znajdujà one nabywcóww Anglii, ojczyênie tej rasy, wygrywajà na torach wy-Êcigowych w Europie i zaczynajà byç drugà naszàspecjalnoÊcià eksportowà o du˝ych mo˝liwoÊciach,o ile tylko wyÊcigi w Polsce nie ulegnà likwidacji.

Jest co najmniej dziwne, ˝e podobnych szans niewidzi si´ przed polskim koniem sportowym i rekre-acyjnym. Polskie stadniny i stada ogierów mogàprodukowaç konie do wszystkich sportów konnychi do potrzeb masowej rekreacji, pod warunkiem, ˝ezapewniona zostanie stabilna organizacja i kana∏yfinansowania hodowli, a produkcja konia sportowe-go ustawiona zostanie jako pierwszoplanowy celgospodarczy polskiej hodowli pó∏krwi. Wtedy, na-sze konie sportowe zacznà odnosiç sukcesy na hi-podromach, a hodowcy zdob´dà rynek Êwiatowy,na którym ceny za pojedyncze konie sportowe si´-gajà milionów euro.

Organizatorzy:

Agencja NieruchomoÊci Rolnych, Polski Zwiàzek Hodowców Koni,Polski Zwiàzek Jeêdziecki, Polski Klub WyÊcigów Konnych,Mi´dzynarodowe Targi Poznaƒskie, Stowarzyszenie Hippica Pro Patria,Polish Prestige Sp. z o.o.

HIPPICA PROPA

TR

IA

Wydawca: Hippica Pro Patriaredakcja: Marek Grzybowski, sk∏ad Kanwa Sp. z o.o., druk: Drukarnia AZZdj´cia: Katarzyna Doliƒska, Tomasz Celmer, Anna Deszczyƒska, Dorota Klinowska,Piotr Dzi´cio∏owski, Andrzej Klimczuk, Tomasz D´biec, Jacek Kuik, Adam Szewczak, Marta Staszczak, Czes∏awa Grycz, W∏odzimierz Sierakowski, Lidia Paw∏owska

Czy warto...??

Na koniec pozostaje pytanie, czy warto podejmowaç dzia∏ania stymulujàcerozwój polskiego przemys∏u koƒskiego. Podobnie mo˝na zapytaç czy war-to wspomagaç jakikolwiek sport i rekreacj´, a w przypadku jeêdziectwa,dziedzin´ zupe∏nie wyjàtkowà, opartà o najg∏´bszà tradycj´ narodowà, nio-sàcà za sobà ogromny walor wychowawczy, zdrowie i sprawnoÊç fizycznàoraz bezpoÊredni kontakt z naturà.

JeÊli te spo∏eczne argumenty mogà dla kogoÊ byç niewystarczajàce po-wróçmy na zakoƒczenie do gospodarki. Im wi´cej jeêdêców, tym wi´cejmiejsc pracy w produkcji sprz´tu jeêdzieckiego i w obs∏udze jeêdziectwa. Imwi´cej potrzeba koni wierzchowych tym wi´cej miejsc pracy w hodowli,produkcji pasz, us∏ugach, w ca∏ym przemyÊle koƒskim.

Je˝eli w Polsce pog∏owie osiàgnie liczb´ 500 000 koni

to w przemyÊle koƒskim zatrudnienie znajdzie

70 700 pe∏noetatowych pracowników. *

• Populacja 500 000 koni: w tym 170 000 klaczy, 80 000 êrebiàt,200 000 koni u˝ytkowanych wierzchowo, zaprz´gowo w rekreacji i spo-rcie oraz w innym u˝ytkowaniu roboczym jak transport, zrywka, prace po-lowe oraz 50 000 koni rzeênych.

• Do produkcji pasz zagospodarowany zostanie area∏ 500 000 ha.

• W ogólnej liczbie 70 700 miejsc pracy zatrudnienie znajdzie: 10 000 osób przy produkcji pasz.25 000 osób w obs∏udze klaczy i êrebiàt.17 000 osób w obs∏udze pozosta∏ych koni

1 000 podkuwaczy1 000 lekarzy weterynarii-hippiatrów1 000 osób w doradztwie i obs∏udze zootechnicznnej

10 000 instruktorów i trenerów jeêdziectwa5 000 osób w produkcji sprz´tu

100 pracowników w prasie fachowej600 osób w transporcie specjalistycznym.

* materia∏ opracowany przez PZHK

Jacek ¸ojekna podstawie wystàpieƒ podczas Konferencji mi´dzynarodowej„Konie dajà prac´“, która odby∏a si´ podczas Mi´dzynarodowychTargów Rolniczych POLAGRA-FARM w Poznaniu, 14 paêdziernika 2006.