KOMPUTEROWE WSPOMAGANIE

ZARZĄDZANIA

Dr inż. Mariusz Makuchowski

Wykład 10

Tworzenie i wdrażanie systemów informatycznych

cz.1

2

Planowanie

systemu informatycznego

3

Model procesu projektowania systemu

informacyjnego (Gościński)

A. Michalski, Zarządzanie informacjami w przedsiębiorstwie, Politechnika Śląska, Gliwice 1999, s. 17.

4

Planowanie systemu informatycznego

Założeniem realizacji fazy planowania SI jest osiągnięcie

następujących celów:

• stworzenie systemu informatycznego skutecznie wspomagającego

strategiczne cele firmy

• zaangażowanie kierownictwa firmy w proces planowania i

projektowania, a następnie użytkowania systemu informatycznego

Proces planowania systemu informatycznego składa się z trzech

etapów [10]:

• studium misji gospodarczej,

• określenia architektury systemu,

• identyfikacji i oceny obszarów zastosowań

5

Planowanie systemu informatycznego

Pierwszy etap – studium misji gospodarczej to analiza i ocena

procesów gospodarczych danej firmy, tj:

• misja gospodarcza,

• plan strategiczny firmy,

• biznesplan pod kątem przyszłego systemu informatycznego.

Podstawowe zadania tego etapu to:

• analiza czynników powodzenia,

• analiza konkurencyjności firmy,

• analiza zwiększenia wartości wyrobu w cyklu produkcyjnym

6

Planowanie systemu informatycznego

Drugi etap - określenie architektury systemu polega na określeniu:

• zasobów danych,

• rodzaju zastosowań,

• infrastruktury technicznej i sieciowej w aspekcie procesów

gospodarczych firmy.

Podstawowym sposobem definiowania architektury systemu są

macierzowe (np. metoda BSP - Business Systems Planning) zależności

pomiędzy:

• zasobami danych,

• funkcjami i procesami realizowanymi w firmie,

• komórkami organizacyjnymi firmy,

• Zastosowaniami

7

Planowanie systemu informatycznego

Trzeci etap - identyfikacja i ocena obszarów zastosowań ma na celu

integrację poszczególnych składników systemu w całość

wspomagającą misję gospodarczą firmy w aspekcie:

• procesów gospodarczych i powiązań między nimi,

• baz danych,

• sieci komputerowej,

• sprzętu i oprogramowania

8

Strategie informatyzacji

Strategia informatyzacji polega na określeniu roli systemów

informatycznych w działalności danego przedsiębiorstwa. Ma na

celu wspieranie podstawowych procesów biznesowych realizowanych

w danym przedsiębiorstwie.

Wyróżnia się trzy strategie informatyzacji zarządzania:

• budowa nowego systemu od podstaw – realizowane są wszystkie fazy

tworzenia systemu informatycznego

• integracja istniejących systemów informatycznych

• wdrażanie istniejących, wcześniej zbudowanych i zaadaptowanych

systemów.

9

Strategia informatyzacji

Strategia tworzenia systemu komputerowego to zbiór zasad i

wskazówek, które mają wspomóc planowanie budowy systemu, który

będzie optymalny w danych warunkach.

Istnieją różne rodzaje strategii:

• Strategia deterministyczna – o znanej z góry liczbie etapów budowy

systemu i kolejności ich wykonania

• Strategia indeterministyczna – o nieznanej z góry liczbie etapów

10

Strategia informatyzacji - infoplan

Formułowanie strategii informatyzacji firmy to tworzenie planu

strategicznego informatyzacji (infoplanu) zależnego od:

• specyfiki działalności firmy,

• kontekstu technologicznego,

• stylu zarządzania

• struktury organizacyjnej

Formułowanie infoplanu to realizowanie trzech procesów:

• analitycznego

• oceniającego

• twórczego

Przebiegają równolegle i wywierają na

siebie wzajemny wpływ

11

Proces analityczny

Proces analityczny – jego rolą jest identyfikacja planów i celów

gospodarczych, na podstawie których definiowane są wspomagające

je potrzeby informatyczne.

Proces ten polega na przeprowadzeniu zstępującej procedury

transformacji tj. tłumaczenia działalności gospodarczej na systemy i

technologię informatyczną

W realizacji tego procesu biorą udział: kierownicy szczebla

strategicznego, taktycznego i operacyjnego przy udziale

kierownictwa służb informatycznych

Działalność zostaje opisana w postaci celów gospodarczych,

biznesplanów lub gospodarczych planów strategicznych

12

Proces oceniający

Proces oceniający – polega

na ocenie eksploatowanego

systemu według odpowie-

dnich kryteriów, z których

najważniejsze to:

• Zaawansowanie

technologiczne systemu –

poziom zaawansowania

określają specjaliści –

informatycy

• Znaczenie gospodarcze

systemu – ocena należy do

jego użytkowników

Zaprzestanie

użytkowania

Ponowna

ocena

Modyfikacja Użytkowania

i doskonalenie

NISKIE WYSOKIE

NIS

KIE

WY

SO

KIE

Zn

ac

ze

nie

go

sp

od

arc

ze

Zaawansowanie technologiczne

13

Proces twórczy

Proces twórczy – jego celem jest identyfikacja szans czyli

odpowiedź na postawione pytanie:

Czy możliwości oferowane przez aktualne trendy rozwoju

technologii informatycznej pozwolą podnieść konkurencyjność firmy

lub stworzyć nowe opcje strategiczne dla niej?

Proces ten realizowany jest w trzech etapach:

• Badaniu (analizowaniu) nowych, innowacyjnych pomysłów i rozwiązań

z dziedziny technologii informatycznej,

• Specyfikacji przesłanek o charakterze organizacyjnym i kadrowym,

sprzyjających wdrożeniu nowatorskich rozwiązań

• Opracowaniu planu informatyzacji opartego na innowacyjnych

rozwiązaniach, w wymiarze organizacyjnego i technologicznego

środowiska

14

Formułowanie strategii informatyzacji

Proces analityczny Proces oceniający Proces twórczy

Cele i plany

gospodarcze

Użytkowane

systemy

Możliwości

Technologii

informatycznej

PLAN INFORMATYZACJI - INFOPLAN

Metodologia

Praca

zespołowa

Badania

i oceny

Użytkownicy

i specjaliści

Techniki,

procesy

Otoczenie

15

Planowanie informatyzacji a strategia

gospodarcza

Planowanie informatyzacji jest ściśle związane z planowaniem

działalności gospodarczej przedsiębiorstwa. Planowanie

informatyzacji stanowi część strategii gospodarczej firmy a infoplan

jest składnikiem biznesplanu

INFOPLAN

PLANOWANIE

STRATEGII

INFORMATYZACJI

STRATEGICZNE

PLANOWANIE

GOSPODARCZE

BIZNESPLAN

16

STRATEGICZNE PLANOWANIE

GOSPODARCZE

cele gospodarcze

co?

Informacja KapitałZasoby pracy

Materiały i energia

Środki trwałe

ZASOBY FIRMY

jak?

cele informatyzacji, kryteria jakości, przyszłe systemy

co? jak?

Struktura organiza-

cyjna, kadry

informa-tyczne

Ocena

bieżą-

cego

systemu

Archite-ktura

projekto-wanego

systemu, zasoby danych

Sprzęt,

oprogra-

mowanie

Sieć

kompu-

terowa

INFOPLAN

Źródło: Wrycza S.: Analiza i

projektowanie systemów

informatycznych zarządzania

Strategia gospodarcza a

informatyczna

17

Infoplan

Treść infoplanu uzależniona jest od dwóch czynników:

• Strategii, misji i celów gospodarczych firmy

• Rozwoju technologii informatycznej

Czynniki te ulegają szybkim zmianom, co powoduje, że konieczna

jest stała aktualizacja planu informatyzacji. Przy obecnym tempie

zmian utrzymuje on swoja aktualność 2-3 lata

18

Metody i techniki analizy sytuacyjnej

Istnieje wiele metod identyfikowania tych obszarów działalności,

których informatyzacja może sprzyjać rozwojowi firmy,

skutecznemu wdrażaniu strategii rynkowej oraz podnoszeniu jej

konkurencyjności.

Do metod tych należą m.in.:

• sesja MataPlan

• sesja SWOT

• analiza Istotnych Czynników Powodzenia

• model spójności dynamiki Broekstry

• metoda BSP (Business Systems Planning)

19

Sesja MetaPlan

Metoda ta pozwala na prowadzenie dyskusji z udziałem moderatora.

Ma charakter warsztatów, przeprowadzonych dla grupy pracowników

danej organizacji w skład której wchodzą przedstawiciele

kierownictwa, eksperci, przyszli użytkownicy. Grupa zostaje

podzielona na kilka zespołów, które realizują następującą

procedurę:

• kilkadziesiąt sekund dyskusji nad postawionym problemem,

• opracowanie indywidualnych propozycji rozwiązań na oddzielnych

kartkach papieru,

• „dyskusja kartkowa”, przyjęcie priorytetów i wybranie najbardziej

racjonalnych rozwiązań

• Po przedstawieniu problemu i krótkiej dyskusji, uczestnicy

przedstawiają własne odpowiedzi, pomysły rozwiązań i opinie.

20

MetaPlan

Głównym celem takiej sesji jest wskazanie systemów

informatycznych, których wdrożenie pozwoli na osiągnięcie celów i

uniknięcie zagrożeń w rozwoju organizacji.

Najczęściej analizowanymi problemami są:

• cele firmy,

• zagrożenia

• działania dla osiągnięcia celów,

• działania dla uniknięcia zagrożeń,

• specyfikacja systemów informatycznych.

21

Metoda SWOT, Analiza ICP

Metoda SWOT - polega na określeniu mocnych i słabych stron firmy

oraz jej szans i zagrożeń. Na ich podstawie następuje sprecyzowanie

oczekiwań wobec systemów informatycznych.

Analiza Istotnych Czynników Powodzenia ICP – czynniki te

odpowiadają obszarom działalności gospodarczej firmy, których

pozytywny rezultat gwarantuje jej pomyślne funkcjonowanie na

rynku. Identyfikacja Istotnych Czynników Powodzenia następuje

poprzez:

• przeprowadzenie warsztatów na których określane są cele i priorytety

firmy, a następnie zostaje opracowana i przeprowadzona ankieta

wśród kierownictwa firmy

• Zapoznanie się członków kierownictwa z wynikami ankiety,

przeprowadzenie kolejnego warsztatu w celu ustalenia ostatecznej

listy ICP

22

Model spójności Broekstry

Model spójności Broekstry – przeznaczony jest do analizy wpływu

zmian dokonanych w jednym rodzaju czynniku na inne rodzaje

czynników funkcjonowania firmy.

Wyróżnionych zostało pięć podstawowych rodzajów czynników

występujących w każdej organizacji:

• Kombinacja produkt-rynek

• Technologia

• Organizacja

• Kadry

• Dominująca koalicja (formalne i nieformalne grupy mające wpływ na

strategię działania firmy)

23

Model spójności Broekstry

Kombinacja

produkt - rynekTechnologia

Dominująca

koalicja

Kadry Organizacja

Zmiana któregokolwiek czynnika powoduje zmiany pozostałych, co

powoduje, że zmiany stają się przewidywalne a zatem można

przewidzieć wystąpienie np. ewentualnych negatywnych skutków.Np.: skutki wdrożenia systemu informatycznego (technologia) na

kombinację rynek-produkt, organizację oraz grupy pracownicze.

24

Metoda BSP

Metoda BSP to IBM-owska metoda do definiowania architektury systemu

informatycznego. Polega na określeniu macierzowych zależności

występujących w organizacji pomiędzy procesami gospodarczymi,

komórkami organizacyjnymi (funkcjami), grupami danych (encjami) oraz

zastosowaniami (podsystemami informatycznymi) – macierz INFOCROSS

ORGANIZACYJNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ

INFORMATYCZNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ

PROCESY GOSPODZRCZE

GRUPY DANYCH (ENCJE)

JEDNOSTKI ORGANIZACYJNE

(FUNKCJE)

PODSYSTEMY INFORMATYCZNE

WSPOMAGANIE PRZEZ SYSTEMY INFORMATYCZNE

ARCHITEKTURA SYSTEMÓW

INFORMATYCZNYCH

25

FUNKCJE

FUNKCJE PROCESY

Za

rzą

d

Kie

r.c

en

tru

m

info

rma

tyk

i

Kie

r.d

zia

łuk

ad

r

Kie

r.d

zia

łuko

ntr

oli

pro

du

kc

ji

Kie

r.d

zia

łup

rod

uk

cji

Kie

r. d

zia

łu g

os

po

da

rki

ma

teri

ało

we

j

Kie

r.d

zia

łus

prz

ed

aży

Kie

r.d

zia

łud

os

taw

Kie

r.d

zia

łum

ark

eti

ng

u

Kie

r. d

zia

łu p

lan

ow

an

ia

str

ate

gic

zn

eg

o

Dyre

kto

rfi

na

ns

ow

y

Dyre

kto

r

Strategia X O O X X

Marketing O - X - X O - O

Wytwarzanie zasobów O X X X O - - -

Analiza rynku O X X -

Przetwarzanie zamówień sprzedaży O X - O

Kontrola produkcji X O O -

Produkcja O X O O

Kontakt z dostawcami O O X O

Przetwarzanie zamówień zakupu O - X - -

Sterowanie zapasami O X O O -

Dystrybucja O - X O - -

Fakturowanie X O

Przetwarzanie płatności O - - X

Kontrola użytkowania zasobów X - - - O

PROCESY X odpowiedzialny; O powiązany; - słabo powiązany

Metoda BSPmacierz procesy gospodarcze/jednostki organizacyjne

26

ENCJE

PROCESY ENCJE

Za

rzą

d

Dzia

ł m

ark

eti

ng

u

Pla

n w

yk

orz

ys

tan

ia

za

so

bó

w

Ryn

ek

Klie

nt

Pro

du

kt

Pla

n s

prz

ed

aży

Pla

n p

rod

uk

cji

Dzia

ł p

rod

uk

cji

Do

sta

wc

a

Za

mó

wie

nia

Do

sta

wa

Za

pa

s

Ha

rmo

no

gra

m

Wyró

b

Fa

ktu

ra

Pła

tno

ść

Za

só

b

Strategia C U U U U

Marketing U C U U U

Wytwarzanie zasobów U U C U U

Analiza rynku U C C U U U

Przetwarzanie zamówień sprzedaży U U C U U

Kontrola produkcji U C C U U U U

Produkcja U U U C U U

Kontakt z dostawcami U U C U U

Przetwarzanie zamówień zakupu U U U U C

Sterowanie zapasami U U U U C U

Dystrybucja U U C C

Fakturowanie U U U U U U U U C U

Przetwarzanie płatności U U U C

Kontrola użytkowania zasobów U U U C

PROCESY U użytkowanie; C tworzenie;

Metoda BSPmacierz procesy gospodarcze/encje

27

ENCJE

ZWIĄZKI

Za

rzą

d

Dzia

ł m

ark

eti

ng

u

Pla

n w

yk

orz

ys

tan

ia

za

so

bó

w

Ryn

ek

Klie

nt

Pro

du

kt

Pla

n s

prz

ed

aży

Pla

n p

rod

uk

cji

Dzia

ł p

rod

uk

cji

Do

sta

wc

a

Za

mó

wie

nia

Do

sta

wa

Zap

as

Ha

rmo

no

gra

m

Wyró

b

Fa

ktu

ra

Pła

tno

ść

Za

só

b

Strategia C U U U U

Marketing U C U U U

Wytwarzanie zasobów U U C U U

Analiza rynku C C U U U

Przetwarzanie zamówień sprzedaży U U C U U

Kontrola produkcji U C C U U U U

Produkcja U U U C U U

Kontakt z dostawcami U U C U U

Przetwarzanie zamówień zakupu U U U U C

Sterowanie zapasami U U U U C U

Dystrybucja U U C C

Fakturowanie U U U U U U U U C U

Przetwarzanie płatności U U U C

Kontrola użytkowania zasobów U U U C

PROCESY U użytkowanie; C tworzenie;

Metoda BSPgrupy tematyczne związki między nimi

28

ENCJE

ZWIĄZKI

Zarz

ąd

Dzia

ł m

ark

eti

ng

u

Pla

n w

yko

rzysta

nia

zaso

bó

w

Ryn

ek

Klien

t

Pro

du

kt

Pla

n s

prz

ed

aży

Pla

n p

rod

ukcji

Dzia

ł p

rod

ukcji

Do

sta

wca

Zam

ów

ien

ia

Do

sta

wa

Zap

as

Harm

on

og

ram

Wyró

b

Faktu

ra

Pła

tno

ść

Zasó

b

StrategiaPLANO-

WANIEMarketing

Wytwarzanie zasobów

Analiza rynku

SPRZEDAŻPrzetwarzanie zamówień sprzedaży

Kontrola produkcjiPROD

Produkcja

Kontakt z dostawcami

Przetwarzanie zamówień zakupu

Sterowanie zapasami SZ

Dystrybucja DYSFakturowanie

FINPrzetwarzanie płatności

Kontrola użytkowania zasobów GZ

PROCESY PROD produkcja; SZ sterowanie zasobami;

DYS dystrybucja; GZ gospodarka zasobami

ZAKUPY

Metoda BSPgrupy tematyczne związki między nimi

29

Cykl projektowania systemu

informacyjnego (Kirk)

A. Michalski, Zarządzanie informacjami w

przedsiębiorstwie, Politechnika Śląska, Gliwice 1999, s.

30.

30

Metodyki tworzenia

systemu informatycznego

31

Metodologia projektowania

1. Klient zamawia 2. Analityk rozumie 3. Projektant opisuje 4. Programista realizuje

5. Po wdrożeniu jest 6. Klient płaci za 7. Klient potrzebował 8. Praktyczne zastosowanie

Dlaczego mówimy o metodologii projektowania systemów informatycznych zamiast przystąpić do projektowania?

Jak wygląda rzeczywistość?

Tylko niespełna połowa projektów odbiega od poniższego schematu

Źródło: materiały dr inż. Leszek Kłodziński, Wyższa Szkoła Handlu i Prawa

32

Źródło błędu przy tworzeniu SI

33

Metodyka tworzenia systemów

informatycznych (metodyka TSI)

Metodyka tworzenia systemów informatycznych (metodyka TSI) to

[10] - spójny, logicznie uporządkowany zestaw procedur o

charakterze technicznym i organizatorskim, umożliwiających

zespołowi wykonawczemu realizowanie cyklu życia systemu.

Metodyka obejmuje wszelkie działania począwszy od etapu

przygotowania projektu, aż po fazę postimplementacyjnego

testowania wdrożonego systemu. W procedurze wdrażania systemu

największe wartość mają:

• wiedza,

• doświadczenie

• kompetencje osób zaangażowanych we wdrażanie,

34

Metodyka tworzenia systemów

informatycznych (metodyka TSI)

Metodyka jest tym narzędziem, które wspomaga i syntetyzuje ich

pracę. Metodyka jest planem działania, na podstawie którego

przebiegają prace wdrożeniowe. Podstawowym zadaniem metodyki

jest uporządkowanie oraz usystematyzowanie prac związanych z

wdrożeniem systemu. Uporządkowanie prac ma szczególnie ważne

znaczenie w przypadku, gdy kadra zarządzająca oraz informatycy

mają małe doświadczenie w pracy z systemami zintegrowanymi. Jest

ono tym większe, im mniejsze jest doświadczenie tych ludzi.

35

Metodyka tworzenia systemów

informatycznych (metodyka TSI)

Typowymi składnikami takiej metodyki są [10]:

• modele opisu rzeczywistości, czyli dziedziny przedmiotowej, jej

statyki i dynamiki, zwane modelami konceptualnymi;

• strukturyzacja procesu TSI w postaci sekwencji etapów, podetapów i

poszczególnych zadań (w postaci cyklu życia systemu);

• szczegółowe metody i techniki TSI, czyli jego dokumentowanie wraz z

odpowiednia symbolika;

• narzędzia wspomaganego komputerowo TSI, określane mianem CASE

(Computer Aided Systems Engineering);

• specyfikacja wymagań merytorycznych wobec zespołów projektowo-

wykonawczych;

• kryteria oceny jakości projektu i systemu wraz z mechanizmami jej

kontroli.

36

Powiązania między składnikami

metodyki TSI

Zespół

projektujący

Narzędzia

zespołu

projektującego

metody

techniki

CASE

Modele DP

Dziedzina

przedmiotowa DP

Tworzenie systemu

informatycznego TSI

System

informatyczny SIAkceptacja?

Dziedzina

przedmiotowa DP

Tworzenie systemu

informatycznego TSI

System

informatyczny SIAkceptacja?

Kierowanie

projektami

Tworzenie

systemu

Analizy, cele, problemy,

potrzeby

Korekty i modyfikacje

ocena

Prezentacja

i eksploatacja

TAK

NIE

37

Klasyfikacja metodyki budowy

systemów informatycznych

• Metodyka techniczna

• Metodyka społeczna

• Metodyka techniczno-społeczna

Podejście do budowy SI

• Metodyka zorientowana na dane

• Metodyka zorientowana na procesy

• Metodyka zorientowana na dane i procesy

Definiowanie danych lub procesów w

budowie SI

• Metodyka „pasywna” organizacyjnego odwzorowania

• Metodyka „aktywna” organizacyjnego sterowania

Oddziaływanie SI na dziedzinę

przedmiotową

• Metodyka zstępująca

• Metodyka wstępującaKierunek budowy SI

Klasyfikacja metodyki budowy systemów informatycznych opiera się

na następujących kryteriach oceny:

38

Podejścia metodologiczne do budowy

SI

• Metodyka diagnostyczna

• Metodyka prognostycznaRola fazy analizy w procesie budowy SI

• Podejście strukturalne

• Podejście obiektowe

Sposób strukturalizacji

systemu

• Metodyka tradycyjna

• Metodyka wspomagana komputerowo

Zakres komputerowego wspomagania

procesu budowy SI

39

Metodyki budowy SI

Metodyka diagnostyczna – podstawą tworzenia SI jest identyfikacja

czyli badanie aktualnego stanu rzeczy, opis istniejącego systemu a

następnie analiza i wyciągnięcie wniosków, które są podstawą do

tworzenia nowego systemu. Końcowym etapem jest ocena.

Metodyka ta oparta jest na triadzie:

analiza – synteza - ocena

Metodyka prognostyczna - za punkt wyjścia przyjmuje się wizję

organizacji w przyszłości - stan obecny nie jest istotny. Tworzone są

warianty systemu informatycznego, które następnie poddawane są

analizie. Metodyka ta jest metodyką efektowniejszą od metodyki

diagnostycznej, gdyż pozwala na znalezienie rozwiązań bardziej

nowatorskich.

Metodyka ta oparta jest na triadzie:

synteza – analiza - ocena

40

Metodyki budowy SI

Metodyka strukturalna - polegająca na tworzeniu uporządkowanego

systemu o hierarchicznej strukturze, którego składniki stanowią

dobrze zdefiniowane moduły funkcji i danych. System budowany jest

pod kątem jego podstawowych struktur: funkcjonalnej,

informacyjnej, technicznej i przestrzennej. Metodyka ta jest

obecnie powszechnie stosowana.

Metodyka obiektowa - opierające się na wyodrębnieniu obiektu

(bytu, rzeczy, pojęcia), mającego przypisane znaczenie w

kontekście rozwiązywania problemu w danej dziedzinie

przedmiotowej. Zaletami tej metodyki są;

• Uproszczenie procesu projektowania systemu

• Obniżenie kosztów opracowania oprogramowania

• Ułatwienie konserwacji i rozbudowy systemu

41

Metodyki budowy SI

Metodyka tradycyjna - kolejne etapy prac są realizowane

manualnie

Metodyka wspomagana komputerowo - realizacja cząstkowych

procesów prac budowy systemu informatycznego jest wspomagana

komputerowo.

Tworzenie systemów informatycznych jest wspomagane narzędziami

typu CASE (Computer Aided Software Engineering) – wspomaganej

komputerowo inżynierii oprogramowania, do których należą m.in.:

• narzędzia specyfikacji i interpretacji opisu systemu

• generatory struktur baz danych

• generatory programów wykonawczych

• programy modyfikujące kolejne wersje systemu

42

Metodyki budowy SI

• Na potrzeby wdrażania systemów zintegrowanych klasy MRP II

stworzonych zostało kilka metodyk wdrożeniowych. Praktycznie

każdy duży producent i firma świadcząca usługi wdrożeniowe

systemów tej klasy dysponuje własną metodyką.

• W każdej z metodyk wyróżnione są fazy działania, które w

zależności od metodyki obejmują różny zakres czynności

wchodzących w ich skład. Zależnie od metodyki jest to od trzech do

jedenastu faz.

• Fazy te mogą przebiegać sekwencyjnie, nachodzić na siebie lub

być prowadzone równolegle. Każdy z producentów (integratorów)

posiada także inne (często własne) narzędzia wspomagające proces

wdrożenia systemu.

43

Metodyki budowy SI

Żadna z metodyk nie gwarantuje udanego oraz bezproblemowego

wdrożenia. Systematyzacja prac wraz z ich podziałem na

poszczególne części jest sposobem zapewnienia kontroli nad

przebiegiem wdrożenia.

• Metodyka Target Enterprise - jest stosowana przy wdrożeniu

systemu BAAN IV przez firmę Ernst & Young. Składa się ona

z następujących etapów:

• odwzorowanie,

• pilotaż,

• migracja.

Fazy wdrożenia następują kolejno po sobie, forma płatności

regulowana jest każdorazowo w oparciu o umowę.

44

Metodyki budowy SI

• Metodyka BASIS - metodyka ta została opracowana przez

amerykańską firmę SSA (System Software Associates Inc.) dla

potrzeb wdrażania systemu BPCS. Wykorzystywana jest przez firmy

ISA oraz Deliotte & Touche i obejmuje 5 faz:

• definicja projektu,

• przygotowanie wdrożenia,

• wykonanie zmian i ich weryfikację,

• wdrożenie,

• przegląd oraz optymalizację działania systemu.

Fazy projektu 1,2,3 mogą częściowo na siebie nachodzić. Każda faza

rozliczana jest oddzielnie.

45

Metodyki budowy SI

• Metodyka Implex - jest to opracowana przez firmę Intentia

metodyka, w oparciu o którą wdrażany jest system Movex. W Polsce

w oparciu o tę metodykę system Movex wdrażany jest przez firmę

Intentia-Vimex. Większość wdrożeń systemu zostało zrealizowanych

w oparciu właśnie o metodykę Implex. Metodyka ta składa się z

pięciu etapów:

• Definiowanie projektu

• Projektowanie rozwiązania

• Wdrożenie rozwiązania

• Konfiguracja rozwiązania

• Rozruch eksploatacyjny

W metodyce IMPLEX poszczególne fazy realizowane są na ogół

kolejno, choć niekiedy mogą się pokrywać. Regulowanie należności

odbywa się po wykonaniu określonego etapu lub upływie okresu.

46

Analiza systemów informatycznych

47

Analiza systemów informatycznych

Analiza systemów informatycznych, zwana również analizą

potrzeb użytkownika – przedmiotem analizy jest dziedzina

przedmiotowa wybrana do informatyzacji a jej rezultatem jest

definicja potrzeb użytkownika.

Podstawowe czynności fazy analizy to:

• Identyfikacja i charakterystyka problemów i celów,

• Studium dziedziny przedmiotowej – opis istniejącego systemu,

• Studium wykonalności systemu informatycznego,

• Definicja i ustalenie priorytetów zidentyfikowanych potrzeb

użytkownika;

• Dokumentacja potwierdzająca wykonanie powyższych czynności jest

podstawą do zainicjonowania projektowania systemu.

48

Metody analizy SI

Analiza

sytuacyjna

Modelowanie

i prototypowanie

systemów

ANALIZA

SYSTEMU

Metody

tradycyjne

Metody

nowoczesne

- Burza mózgów

- SWOT

- sesja MetaPlanu

- JAD

- wywiad

- Kwestionariusz

- Obserwacja

- Analiza dokumentów

Podejście

strukturalne

Podejście

strukturalne

Podejście

obiektowe

W przypadku złożonych dziedzin przedmiotowych analizę potrzeb użytkownikaprzeprowadza się przy pomocy komplementarnego stosowania zarówno metodsytuacyjnych jak i modelowania i prototypowania.

49

Analiza systemów informatycznych

• Identyfikacja i charakterystyka problemów i celów – identyfikacja

problemów gospodarczych, organizacyjnych i menadżerskich, przy

udziale kierownictwa firmy. Zidentyfikowane problemy pozwalają na

określenie celów systemu informatycznego.

• Studium dziedziny przedmiotowej - przeprowadzane jest za

pomocą wielu metod, wśród których przeważają diagramy

przepływów danych oraz diagramy związków encji. Punktem wyjścia

opisu systemu jest diagram kontekstowy, rozwijany do szczegółowej

prezentacji danych i procesów.

• Studium wykonalności systemu informatycznego – opracowywane

na podstawie dokonanych wcześniej czynności tj. identyfikacji

występujących w przedsiębiorstwie problemów i opisu dziedziny

przedmiotowej

50

Analiza systemów informatycznych

W studium tym ocenia się wykonalność systemu pod względem:

– technicznym (sprzęt, oprogramowanie, sieci komputerowe),

– Organizacyjnym (ocena potrzeb zmian struktur organizacyjnych i

kwalifikacji pracowników),

– prawnym (zgodność z przepisami prawa)

– i ekonomicznym (trudne do określenia, kontrowersyjne –

skuteczność przedsięwzięć informatycznych należy oceniać przez

podniesienie konkurencyjności firmy na rynku, utrzymania lub

podniesienia jej zyskowności

• Definicja i ustalenie priorytetów zidentyfikowanych potrzeb

użytkownika – określane są na podstawie wielu metod tradycyjnych i

heurystycznych

51

Projektowanie

52

Projektowanie systemów

informatycznych

Projektowanie to przygotowanie zmiany, która ma być

wprowadzona w określonym obszarze rzeczywistości i w określonym

czasie.

Projektowanie systemów informatycznych polega na:

• ocenie opracowanych w fazie analizy wariantów rozwiązań

• opracowaniu struktury funkcjonalnej

• opracowaniu szczegółowych specyfikacji informatycznej dla wybranej

wersji systemu (specyfikacja to projekt systemu określający wejścia i

wyjścia systemu, pliki, bazy danych, procesy, interfejs użytkownika,

...)

Istnieją dwie fazy projektowania:

• Projektowanie ogólne (zwane logicznym albo wstępnym)

• Projektowanie techniczne (zwane także fizycznym)

53

Fazy projektowania

Projektowanie

ogólne

Projektowanie

techniczne

Niezależny od sprzętu

i oprogramowania

• ocena i wybór wersji systemu

• projekt struktury funkcjonalnej

(koncepcję systemu)

• projekt wejść i wyjść systemu

(formatki i zestawienia)

• projekt interfejsu użytkownika

• projekt logicznej bazy danych

• integrację składników z

kontrolą spójności i

kompletności projektu

• projekt fizyczny bazy danych i plików

• projekt struktury oprogramowania • projekt dostępności zasobów

danych i oprogramowania w sieci informatycznej

Przekształcenie technologiczne

niezależnych specyfikacji projektu

ogólnego w specyfikacje

dopasowane do wybranej

technologii informatycznej

uwzględniającej sprzęt,

oprogramowanie, bazę danych, sieć

komputerową

54

Projekt ogólny

Wszystkie czynności projektowania ogólnego tworzone są przez

własny zespół albo przez firmę-zleceniobiorcę (outsourcing). Wybór

jednej z wersji systemu jest podstawą do przyjęcia koncepcji

systemu, której podstawowymi składnikami są:

• Dekompozycja funkcjonalna systemu

• Projekt modeli danych

• Projekt modeli procesów

Projekt ogólny systemu jest opracowaniem całościowej, modularnej

struktury projektowanego systemu, wykorzystującym wdrażalne

modele danych i procesów. Podstawowymi składnikami projektu

ogólnego są:

• Projektowanie wejść i wyjść systemu

• Interfejs użytkownika

• Model bazy danych

55

Analiza systemów informatycznych

Prace projektowe poprzedza ocena opracowanych wersji systemu.

Ostateczny wybór opiera się na ocenie wykonalności proponowanych

wersji.Kryteria wykonalności można rozpatrywać w czterech

płaszczyznach jako:

• wykonalność techniczną – techniczne i kadrowe możliwości realizacji

projektu

• funkcjonalną – ocena stopnia realizacji specyfikacji potrzeb

sformułowanych w fazie analizy

• ekonomiczną – określenie efektywności rozpatrywanego wariantu

• terminową – szczegółowe terminy wykonania zadań cząstkowych,

zasady kierowania i harmonogramowania prac

Zespół projektowy zleca do wykonania najlepsze rozwiązanie przy

uwzględnieniu różnych kryteriów i tak powstaje koncepcja systemu.

56

Bibliografia

[1] Adam Nowicki, Komputerowe wspomaganie biznesu (2006)

[2] Karol Kukuła, Badania operacyjne w przykładach i zadaniach (2002)

[3] Czesław Smutnicki, Algorytmy szeregowania (2002)

[4] Ryszard Knosyla i Zespół, Komputerowe wspomaganie zarządzania

przedsiębiorstwem –Nowe metody i systemy (2007)

[5] Zbigniew Klonowski, Systemy informatyczne zarządzania przedsiębiorstwem.

Modele rozwoju i właściwości funkcjonalne (2004)

[6] M. Fertsch, K. Grzybowska, A. Stachowiak, Logistyka i zarządzanie produkcją –

nowe wyzwania i odległe granice (2007)

[7] S. Zieliński – Inteligentne systemy w zarządzaniu. Teoria i praktyka (2000)

[8] Adamczewski, Piotr. Zintegrowane systemy informatyczne w praktyce, Warszawa,

PWN, 2005

[9] Szejko, Stanisław (Redakcja naukowa). Metody wytwarzania oprogramowania,

Warszawa, PWN, 2004

57

Bibliografia

[10] Lausen, Georgie; Vossen, Gottfried. Obiektowe bazy danych. Modele danych i

języki, Warszawa, WNT, 2004

[11] Miłosz, Marek (Redakcja naukowa). Bezpieczeństwo informacji, Warszawa, PWN,

2005

[12] Dolińska, Małgorzata. Projektowanie systemów informacyjnych na przykładzie

zarządzania marketingiem, Warszawa, Agencja Wydawnicza "Placet", 2003.

[13] Cheesman, John; Daniels, John. Komponenty w UML. Warszawa, WNT 2004

[14] Szyjewski, Zdzisław. Zarządzanie projektami informatycznymi, metodyka

tworzenia systemów informatycznych. Warszawa, Agencja Wydaw. Placet, 2001.

(Biblioteka Biznesmena)

[15] Leyland, Valerie. EDI Elektroniczna wymiana dokumentacji. Warszawa, WNT,

2003

[16] Orłowski, Cezary. Projektowanie hybrydowych systemów informatycznych do

wspomagania zarządzania, Wydaw. Politech. Gdańskiej, 1999.

58

Bibliografia

[17] M.Jurczyk, R.Knosala - Terminowość i efektywność realizacji zleceń w systemach

z wyróżnionym zasobem taktującym

[18] Jacek Florek, Edward Klimasara - Uwarunkowania tworzenia zintegrowanych

systemów informatycznych (2002)

[19] Anna Sołtysik-Piorunkiewicz – Rozwój metodyk budowy systemów informatycznych

w organizacjach

[20] Wrycza S.: Analiza i projektowanie systemów informatycznych zarządzania

Dziękuję za uwagę.