kniga-AutoCAD

М.Кон-Поповска, А.Мишев, В.Ајановски: Основи на Auto CAD 1

Алгоритам центар Проект за унапредување на образованието

Поглавје 1.....................................................................................2 Отворање нов или постоечки документ ......................................... 2 Складирање документ.................................................................. 3 Auto CAD Прозорец ....................................................................... 4 Картезиев координатен систем ..................................................... 6 Цртање линии ............................................................................. 6 Додавање текст на цртежот.........................................................12 Креирање БЛОК .........................................................................13 Вметнување блок .......................................................................15 Печатење ..................................................................................17

Поглавје 2...................................................................................19 Релативни ортогонални координати, ............................................20 Релативни поларни координати, Osnap .........................................20 Цртање кружници.......................................................................25

Поглавје 3...................................................................................39 Кориснички координатен систем ..................................................39 Креирање солиден модел ............................................................43 Промена на кориснички координатен систем ................................47 Ротација и транслација на објекти (Rotate, Move)............................48 Кориснички координатен систем ..................................................55 Поглед на објект ........................................................................56

Поглавје 5...................................................................................71 Вчитување на 3Д објект ..............................................................72 Креирање 2Д повеќекратни погледи на објект ..............................73 Менување Стил ..........................................................................74

AutoCAD Команди .......................................................................91 Абсолутни координати: ...............................................................91



AutoCAD

Поглавје 1

Во првото поглавје се разглрдуваат следните Теми: 1. Лоцирање, копирање и отворање на празен konfiguriran AutoCAD документ; 2. Цртање линии со употреба на абсолутни координати (Absolute Coordinates) и

OFFSET команда; 3. Додавање текст ; 4. Креирање блок (Block); 5. Внесување на блок (Block) во просторот на хартијата (Paper Space); 6. Складирање на документ за покасно користење; 7. Печатење на цртеж

Отворање нов или постоечки документ

Чекор 1 AutoCAD програмата може да ја отпочнеме со избор на AutCAD 2000 опцијата од Start менито Programs или иконата од Desktop. Со избор од менито File/New се појавува прозорец како подолу со преддефинирани сетинзи за ибор на метрика (metric или english feet and inches), Select template (xxx.dwt) од кој е можно да се избере празен шаблон acad.dwt или некој од преддефинираните шаблони за цртање (изглед на избраниот шаблон е видлив од Preview прозорецот) или Помошник за формирање датотека.

AutoCAd може да се активира и со отворање на постоечката датотека (со произволно име и наставка dwt, ime.dwg). Понатаму за работа ќе користиме преддефинирана датотека Pocetna.dwg којашто е празна датотека шаблон



(template) конфигурирана за користење во наредните примери. Покасно ќе научиме како може да се изврши почетна конфигурација на празна датотека. Датотеката pocetna.dwg (нашиот шаблон) се наоѓа во именикот CAD на

работниот диск. Ја активираме со двоен клик на иконата POCETNA. Постоечката датотека се отвора и така што по стартирање на AutoCAD програмот се користи командата File/Open од линијата со менија.

Забелешка: On-line помош може да се добие со кликање на ? од линијата со алатки или Help менито (F1)

Складирање документ

Чекор 2

Извршени промени во датотека се складираат со избор нa Save As... од File мени (или Ctrl+Shift+S), со избор на локација и име на новата датотека, а за скледирање на следните измени само со Save (Ctrl S). За да го сочуваме шаблонот ја складираме вчитаната датотека под име AutoCADsablon во именик CAD.



Auto CAD Прозорец

Чекор 3 На сликата е прикажана работна површина на AutoCAD во Model опција.

Слика 1 AutoCAD има голема работна површина за цртање (Drawing Area), теориски бесконечна, каде се конструираат цртежи или модели. Во горниот дел е Линија со менија (Menu Bar) со опаѓачки менија (pull-down menus) и Линии со алатки (Tool Bar areas) сместени над и околу работната површина за цртање. Овие линии со алатки можат слободно да се поместуваат на саканата позиција, каде се појавуваат како хоризонтални и/или вертикални ленти со алатки. Изборот на алатки се добива од менитоView/Toolbars со чекирање на алатка која сакаме да ни е достапна на екранот. Цртањето на објекти се извршува во неколку слоеви (Laerys) Прозорецот за статус на слој (Layer Status Window) покажува на тековниот слој за цртање, а Статусната линија (Status Line) покажува тековен статус на конфигурацијата на AutoCAD. Курсорот го (покажувачот или активна позиција) (Cursor) следи движењето на глувчето и ја покажува локацијата на површината за цртање и други делови од прозорецот на AutoCad. Во зависност од положбата и одделните операции курсорот си го



менува обликот. Така, над просторот за цртање има облик на крст, над командната линија е вертикална цртичка, а над копчињата за избор на ленти со алатки е стрелка. Командната линија (Command Prompt Line) покажува командни опци а воедно е и линија за внесување на команди преку тастатура. Иконата на координатниот систем (UCS Icon) ги покажува координатните оски за дводимензионален (2Д) или тродимензионален (3Д) простор. Копчињата за положба (Layout buttons) обезбедуваат премин од простор на модел (Model Layout) во простор на хартија (PAPER Space) во кој се складира изгледот на цртежот за печатење (за ова повеќе детали покасно). Забелешка: Копчињата од алатките (Tool buttons) имаат краток опис ("flyouts") кој се појавува кога курсорот е над копчето.

Забелешка: За да се изведат акциите во AutoCAD, се користат Команди (AutoCAD COMMANDS). Командите може да се активираат на неколку начини.

1. Преку опаѓачките менија од линијата со менија ( Pull-down MENUS), 2. Преку копчињата од лентите со алатки (TOOL BARS), 3. Преку типкни наредби од командната линија (TYPED commands).

Некои команди може да се активираат на било кој од трите начини, додека некои можат да се активираат само со типкање во командната линија. вакви наредби најчесто имаат и краток облик, алиас (short-cut "aliases") од една или неколку букви. Последниов начин, покажува искуство, е најбрз по стекнување на рутина во работата со AtoCAD. ПРИМЕР: За да се активира командата Zoom (за зголемување и намалување на модел), се типка буквата "z" и притиска Enter. Најчесто по изврШената команда во командната линија се покажуваат можните опции или наредби кои следат. Потребно е да се типка само дел од наредбата покажан со голема буква (алиасот на наредбата) Specify corner of window, enter a scale factor (nX or nXP), or [All/Center/Dynamic/Extents/Left/Previous/Vmax/Window] <realtime>:

Забелешка: Прозорецот на командната линија е најважната локација на AutoCAD екранот. Тука се прикажуваат командни опции, се добиваат инструкции, и се одговора на команден промпт (Command: prompt). Ако не се одговори на команден промпт не е можно да се комплетираат акциите во AutoCAD. Спремноста за прифаќање на команда е искажана со промптот Command:

М.Кон-Поповска, А.Мишев, В.Ајановски: Основи на Auto CAD

Алгоритам центар Проект за унапредување

6

на образованието

Картезиев координатен систем

Се што цртаме во AtoCAD е егзактно, лоцирано во координатен систем и одговара на поставени димензии во тој координатен систем наречен уште World Coordinate System (WCS). (2Д или 3Д).

Слика 2 Во 2Д Картезиев координатен систем точка е определена со пар абсолутни координати (x,y) во примеров (9,6) во однос на координатниот почеток или релативно во однос на претходно вцртана точка. Така по изборот 9,6 изборот @2,3 ќе значи 2 единици десно и 3 единици нагоре во однос на точката (9,6).

Цртање линии

Чекор 4

Ќе почнеме со цртање насловен блок на цртежот со користење на командата Line (команда за линија). За активирање кликаме со левото копче на

глувчето на Line иконата на лентата со Алатки за цртање (Drawing toolbar), ја изизбираме опцијата Line од менито Draw, или типкаме буквата L ( првата буква на зборот Line како алиас за Line command) на промптот Command: и притискаме Enter.

Забелешка: Типкани команди може да бидат со мали или големи букви (NOT case-sensitive).

На промпт линијата ќе се појави Specify first point:

На промптот одговараме со типкање 0,0 (без празен простор) и притискаме Enter или десен тастер на



глувчето. Ова е почетна точка на отсечката лоцирана во координатен почеток со координати X=0 и Y=0. На промптната линија сега се појавува

Specify next point or [Undo]:.

Типкаме 262,0 и Enter. За да завршиме (излеземе од Line command) притискаме повторно Enter.

Со ова е исцртана првата отсечка. Таа не мора на екранот да е на иста позиција како на сликата 3.

Забелешка: За излез од специфична команда и враќање на Command: промпт се притиска Escape Key.

Слика 3

Цртањето може во потполност да го изведеме и со глувчето. Кликаме на иконата Line со левиот тастер на глувчето. Кликаме уште еднаш со левиот тастер на глувчето над работната површина за да ја одредиме почетната точка на отсечката и со влечење на глувчето и кликање на левиот тастер ја одредуваме крајната точка на отсечката. Кликаме со десниот тастер на глувчето за да излеземе од командата за цртање линии или продолжуваме со кликање и одредување завршни точки на одсечки, кои во овој случај претставуваат низа поврзани одсечки.

Доколку не се гледа исцртаната отсечка може да зумираме со типкање буквата z (алиас за Zoom) на Command: промптот и Enter. Се појавува:

Specify corner of window, enter a scales factor (nX or nXP), or [All/Center/Dynamic/Extents/ Previous/Scale/Window] <realtime>:



Излистани се опциите (Options) за командата Zoom одвоени со "/" (slash) знакот.

Realtime (опцијата во< >) е преддефиниран избор (default option). Таа ќе се примени ако не се избере друга опција и само се притисне Enter. Други опции се избираат со типкање на промпната линија на соодветен дел од името на опцијата испишан со големи букви.

Во realtime Zoom курсоротси го менува изгледот во . За зумирање се клика лев тастер над работната површина за цртање и се влече горе/долу (или лево/десно) со што се зголемува/намалува изгледот на објектот на работната површина. За излез од командата се притиска Esc типката или се притиска десното копче на глувчето и од појавеното паѓачко мени се избира Exit.

Избор на опции за Zoom команда

За гледање полна големина на цртежот во границите на екранот се избира опцијата A (All)

Window Zoom дозволува избор на одредено подрачје кое што сакаме да зафаќа на екранот, со избор на дијагонални агли од правоаголникот кој го опфаќа подрачјето. Типкаме z за зумирање и w за windows опцијата, со кликање лев тастер на глувчето означуваме еден агол на правоаголникот, го поместуваме глувчето (без притиснат лев тастер) до диагонален агол на правоаголникот и повторно кликаме на лев тастер за завршеток.

Со Zoom All се враќаме во претходната состојба на цртежот. Отсечката може да се позиционира на дното на цртежот и со скролирање.

Забелешки: Неколку се начини за одстранување елементи од цртежот.

За поништување неколку последни последователни акции се избира

командата Undo со кликање на иконата од Standard лентата со алатки или типкање u и притискање Enter на Command: промптот.

Командата Erase служи за бришење одделни селектирани елементи од

цртежот. Се избира со кликање на Erase копчетон , избор на Erase во Modify опаѓачко мени, или типкање "e" (alias за Erase) на Command: промптот. AutoCAD ќе побара селектирање на објект со: Select objects: Со курсорот над објектот што сакаме да го бришеме кликаме на лев тастер на глувчето. Доколку има повеќе објекти за бришење курсорот поставуваме последователно и на нив и кликаме со лев тастер на глувчето. Со десен тастер на глувчето или Enter завршуваме процес на избор на елементи за бришење и наеднаш ги бришеме сите објекти.

*** Клик на десното копче на глувчето заменува Enter taster.***

Со командата Line ја додаваме втората линијат со почетна точка 0,7 и крајната точка 262,7.



Слика 4 На Command: промптот типкаме qsave и притискаме Enter, или избираме File/Save (Ctrl+S) за да ја складираме досегашнтаа работа. Складирање на цртеж (особено покомплициран) е пожелно да се прави на секои 3-4 последователни промени.

Чекор 5

Цртање паралелни линии, со дефинирано растојание кон дадената линија се постигнува со наредбата Offset. Командата се активира од Modify/Offset мени, со впишување offset на Command: промптот, или со избор на Offset копчето

На прашањето Specify offset distance or [Through] <1.0000>, типкаме 7 Enter, а на Select object to offset or <exit>: кликаме на втората линија со лев тастер на глувчето

На новопојавеното прашање Side to offset ?, кликаме над линијата, со што определуваме страна во однос на постоечката линија на која на растојание 7 единици ќе се исцрта нова отсечка.



Слика 5

Забелешка: Притискање на Enter на Command: промптот ja активира последната наредба .

Со командата Offset додајте отсечка на 186 mm над последнава линија (Слика6). Забелешка: Со All или Extents опциите од командата Zoom се постигнува видливост на моделот

Слика 6


Чекор 6

Додаваме две нови линии со дефинирање на Absolute Coordinatess, метод искористен за цртање првите две линии (види го упатството). Доцртуваме отсечки (0,0)-(0,200) и (262,0)-(262, 200) како на Слика7, складираме.

Чекор 7 Со користење Line и Offset: цртаме уште отсечки (131,0) - (131,14), (70,0)- (70,7) и (192,0)- (192,7), складираме, види цртеж Слика 8.

Алгоритам центар Проект за унапредување на обра

Slika 8

Slika 7

зованието


Додавање текст на цртежот

Чекор 8

Додавање текст се врши во другиот Слој (Layer). За промена на слој за цртање кликаме на стрелката на десниот крај на Layer Status Window, прикажана на сликата десно:

Избираме слој со ознака Text и кликаме на неговото имe (Layer Name). Може да се случи ако има многу слоеви да е потребно “скролирање” за да се дојде до него. Името на Text layer ќе се појави во Layer Status Window.

Друг начин е да промениме слој со Layer Properties Manager dialogue box, кој се

избира со кликање на Layer копчето . Ако се користи начинот преку дијалог прозорец се користи левото копче на глувчето (Left mouse button) за избор на слој, а Current копчето и OK за промена. Кликање нa Current копчето е потребно поради повеќекратни операции кои може да се изведат преку оваа опција за дијалог.

По промената на слојот во Layer Status Window се наоѓа мало обоено квадратче (со боја различно од бела). Ова боја е доделена на овој слој и се што цртаме и видиме на екранот во овој слој е во таа боја.

Два се начини за почеток на пишување текст. Избираме Text, и потоа Single Line Text, во Draw Menu или типкаме наредбата dtext на линијата Command: промпт. На командната линија ќе се појави :

Specify start point of text or [Justify/Style]:

Типкаме 2,2 Enter за да лоцираме лева долна позиција (Left Lower Corner) на текстот. Се појавува црткана линија "rubber band" на оваа позиција. Ако позицијата е погрешна излегуваме од команда со Esc и почнуваме од почеток (Слика 9). Ако позицијата е добра на промптот

Specify height: <2.5>: типкаме 3 Enter.

На промптот Specify Rotation angle of text <0>: притискаме Enter за избор на преддефинирана вредност на текстот во хоризонтална ориентација (horizontal orientation).

Ако позицијата и изборот е OK типкаме текст КУРС: AutoCAD, завршуваме со Enter додека не се појави Command: промпт. Со повторно Enter повторно реактивираме командата Dtext (AutoCAD ja памти последната наредба). Почетната позиција сега е 2,9.



За висината веќе ќе имаме понудено Specify height: <3>, од претходниот избор. AutoCAD значи освен команди памети и претходно внесени параметри ако се притиска Enter. Притискаме Enter за прифаќање на висината. Следната опција за ротациа на текст е сеуште 0 степени која ја прифаќаме со повторно притискање на Enter типката.

При појава на "rubber band” линијата типкаме НАЦРТАНО ОД: ВАШЕТО ИМЕ (типкате вашето име) и Enter.

За вежба додајте го на ист начин уште и следниот текст со командата Dtext:

На позицијата 72,2 КЛАС: почетен AutoCAD курс. На позицијата 133,9 НАСЛОВ: На позицијата 133,2 СКАЛА: На позицијата 202,2 ДАТУМ: (но не пополнувајте го датумот тука, накнадно во овој шаблон ќе вметнуваме тековен датум)

Вратете се на слојот 0 (0 Layer) и складирајте со командата Command: Save.

Слика 9

Креирање БЛОК

Чекор 9

Бидејќи ќе креираме датотека со шаблон за останатите цртежи ќе ги групираме елементите што ги исцртавме како и внесениот текст во еден блок (BLOCK) кој по потреба ќе го внесеме во Layout 1 и ќе формираме датотека на шаблон.



BLOCK командата дозволува групирање на дел или сите елементи од цртежот и нивно повторно користрње во други цртежи. (Концептот е сличен на Copy / Paste команди во други програми со таа разлика што блокот е складиран во датотека. Пример: за зграда со многу спратови и иста основа, таа се црта и складира како еден блок само еднаш а потоа по потреба со командата INSERT се внесува за да се доцртаат по потреба специфики за секој спрат. За да формираме шаблон за насловен блок го променуваме тековниот слој во 0 слој со кликање на стрелката на Layer Status Window и избор 0. Слојот 0 e сега прикажан во Layer Status Window.

Го типкаме зборот block на Command: промпт и Enter или избираме Draw/Block од менито а потоа опцијата Make. Се јавува дијалог прозорец прикажан на слика 10. Во него на позицијата Name: типкаме SablonNaslov (секој блок мора да има имe).

Slika 10

На позицијата насловена со Objects, кликаме на Select objects копчето. AutoCAD ќе ве врати на екран со цртежот на кој ќе избираме тукушто нацртани линии и испишан текст. Совет: Доколку ги избираме сите елементи од цртежот најлесен начин за тоа е позиционирање на курсорот на еден агол малку надвор од правоаголникот што го опфаќа целиот цртеж и кликање со лев тастер на глувчето и потоа позиционирање на спротивен агол и повторно кликање со лев тастер на глувчето, па потоа Enter копчето за да не врати во дијалог прозорецот на командата Block.

Следната опција во Block дијалог прозорец е Basepoint. Таа определува позиција на блок при внесување во простор на MODEL или PAPER Space. (Во претходниот пример на зграда базна точка ќе биде еден агол од цртежот).

На позицијата насловена со Basepoint, избираме Pick point копчето или типкаме абсолутни координати (absolute coordinates) X, Y, и Z. При изборот на Pick point AutoCAD ве враќа на цртежот за да изберете базична точка на блокот. Преддефинирана опција е точката (0,0,0). Потоа кликаме на OK за да комплетираме блок.

Сега може да го избришеме (ERASE) нашиот цртеж и текст, бидејќи го имаме складирано во блок. Доколку згрешиме сеуште со Undo може да го вратиме цртежот на позивцја во MODEL Space кадешто беше претходно.



Вметнување блок

Чекор 10

Со наредбата INSERT на насловен шаблон (SablonNaslov датотека) во Layout 1 го овозможуваме неговото печатење.

Но дното на AutoCAD екранот се наоѓаат три копчиња означени со Model, Layout1 и Layout2. Досега е користен (односно целата работа е водена во) MODEL Space. Тоа е простор каде се креираат цртежи. MODEL Space е тро димензионален простор (three-dimensional space). Постои само еден MODEL Space во датотеката на AutoCAD. Layouts, спротивно на MODEL Space, се нарекуваат простор на хартија (PAPER Space), бидејќи репрезентираат хартија на која се црта цртежот. Layouts можат да се конфигурираат за различни хартии во смисла на големина на страница хартија, единици и сл. и може да се дефинираат по потреба и додатни Layouts простори.

Кликаме на Layout 1 копчето за да добиеме соодветен екран. При првиот избор се појавува Page Setup дијалог прозорец Слика 11. Ги препишуваме опциите прикажани на сликата и кликаме на OK.

Слика 11

По затварањето на Page Setup дијалог прозорец, се појавува бел екран на Layout 1 како на Сликата 12. Исцртани се два правоаголници еден надворешен со испрекинати линии и еден со полни линии. Layout или PAPER Spacе личи на лист полна хартија. Прозорецот (Viewport) е исечен во хартијата за низ него да се гледа модел исцртан во MODEL Space и може да биде испечатен.



Слика 12

Сега во Layout 1 ќе поставиме наш насловен шаблон. Во рамките на шаблонот ќе исечеме прозорец (viewport) за цртежот од Model Spacе да го сместиме во него. За таа цел ќе го одстраниме прозорецот кој AutoCAD автоматски го има изрежано во Paper Space (нема да користиме постоечки понуден наслов).

За да го отстраниме прозорецот кликаме на континуираната линија која го

опкружува и потоа на бриши ERASE копчето или типкаме е (алиасот за Esrasе) на Command: промпт и Enter. Останува само испрекината линија. Прозорец во PAPER Space се остварува со исти алатки со кои креираме или модифицираме цртеж. Layout 1 е сега спромен за внесување на нашиот шаблон.

За внесување INSERT на насловен шаблон, во менито избираме Insert/Block... слика лево. Бидејќи имаме само еден блок ќе биде прикажано неговото име во Name: прозорецот. Во случај на повеќе блокови ќе се избира правиот со кликање на стрелката до прозорецот. Вметнување може да извршиме и преку датотеката која ќе ја најдеме со Browse опцијата. Од Insert дијалог прозорецот излегуваме со кликање на ОК. Со ова се враќаме на Layout 1 екранот. Насловниот шаблон SablonNaslov ќе биде позициониран на екранот. Може да го помстиме додека не зафати централна положба во испрекинатиот правоаголник со влечење на курсорот. Кликаме на лев тастер на глувчето за да ја фиксираме позицијата. Не треба да се грижиме ако не сме прецизно центрирале цртежот. Тоа ќе го поправиме при печатењето. Складираме датотека.



Печатење

Чекор 11

Следниот чекор е печатење на цртежот. За избор на печатач во Старт менито се избира опцијата Settings... од каде се избира Printer. Се јавува прозорец за сетирање печатачи (на ниво на оперативен систем). Се избира печатач кој е на располагање врзан за компјутер или заедничка мрежа. Со десен клик на избраниот принтер и избор Set as Default тој станува преддефиниран принтер.

Печатење во AutoCAD се реализара со File/Plot comanda или

со печатење plot или print, Enter на Command: промпт или

клик на Printer копчето.

Се појавува Plot Device/Plot Settings диалог прозорец. Во него избираме Name: прозорче од кое избираме печатач, чие име се појавува во прозорчето. Потоа избираме Plot Settings копче за да се активираат опции за сетирање. Се избираат опции како што е прикажано на Сликата 13:

- Во radio button на Paper size се избираат mm. - Во опаѓачко мени на Paper size, се избира Letter size paper (Letter 8 1/2 x 11

in) - Во Drawing orientation, се избира radio button на опцијата Landscape. - Во Plot area, избираме Extents со кликање на radio button на оваа

категорија. Ова значи AutoCAD да печати"extent" на цртежот. - За размера се избира 1:1 од опцијата за Scale. - Во опцијата Plot offset, се избира: Center the plot. - Под Plot Options од повечекратни опции за избор се испушта избор Plot

with Plot Styles.

**Предупредување** Важен е редоследот на избор на опции. Ако се промени некоја од опциите тоа повлекува и преддефинирани други опции кои следат. Затоа е секогаш потребна проверка на сите следни избори.



Слика 13

-Со кликање на Full preview копче, можно е да се види како ќе изгледа отпечатениот цртеж. За да се излезе од Print Preview се клика десен тастер на глувчето над екранот на што се јавува дијалог прозорец. Со избоир EXIT, се враќаме на Plot конфигурциски прозорец.

-Доколку сметаме дека цртежот виден во Full Preview е коректен, кликаме на ОК за испраќање на печатач. Резултатот кој сакавме да го постигнеме е прикажан на Слики 14.

Слика 14

За излез од AutoCAD, или типкаме quit на Command: промпт или од линијата со менија избираме File/Exit.

Забелешка: Секогаш е потребно регуларно да се излезе од AutoCAD.



AutoCAD

Поглавје 2

Во второто поглавје се обработуваат следниве теми:

1. Креирање дводимензионален цртеж со користење CIRCLE, TRIM и LINE команди;

2. Вметнување на цртеж во насловен блок (NaslovShablon) 3. Печатење на цртеж во скала (scale).

Забелешки:

1. Кога се работи со AutoCAD команди потребно е следење на линијата на промпт от и одговорање на барања според потребата односно статусот на линијата;

2. Големи букви во опциите на една команда се кратенки (short-cuts) за соодветна опција. Одговорот кој се внесува може да биде со мали или големи букви (не е case-sensitive);

3. За излез од команда на командната линија (Command: prompt) и враќање на промптот, се типка Esc (Escape);

4. Во команден мод AutoCAD има преддефиниран избор (default selection). Со избор на Enter тастер без типкање на други опции се избираат преддефинирани вредности.

Пример: За командата Circle на промптот имаме: Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr (tan tan radius)]:

1. Ако не се избере друга опција се подразбире дефинирање на центарот на кружницата. За другите опции [2P, 3P, Ttr] треба да се типка соодветен избор на линијата на промптот.

2. Кога AutoCAD бара локација на некој објект преддефиниран начин на селекција е со глувчето. Ако со лев тастер на глувчето се кликне случајно над просторот на цртжот, објектот ќе биде сместен таму.



Релативни ортогонални координати,

Релативни поларни координати, Osnap

Чекор 1

Отвораме претходно складирана шаблон датотека создадена во поглавието 1. AutoCADSablon.dwg. По отворањето датотеката ќе ја складираме под новото име со Save As... во AutoCADvezba1, за да ни остене складиран претходниот шаблон.

Забелешка: Кликаме на Model копчето, соседно на Layout 1 копчето. Ако го најдеме насловниот блок во просторот на моделот го бришеме со Erase команда. Не треба да се грижиме за губиток на насловниот блок, бидејќи сме го сместиле во Layout 1 просторот, а сега сакаме да отпочнеме нов цртеж.

Чекор 2

Во првиот чекор ќе погледаме неколку начини за цртање едноставни елементи. Во претходното поглавје користевме Absolute Coordinates. Останатите три методи се Relative Rectangular Coordinates, Relative Polar Coordinates и Object Snap (Osnap).

Користиме прво Absolute Coordinates метод за да исцртаме линии како на Сликата 1 и да се потсетиме на постапката. Активираме Line команда

1. Line 1 е 30 mm долга отсечка која почнува во точката 0,0 а завршува во 30,0. (На промптната линија за почетна точка типкаме 0,0 а потоа за крајната точка 30,0 и притискаме Enter;

2. Line 2 е вертикална отсечка долга 25mm која почнува во точката 0,0

3. Line 3 е 15mm долга отсечка исто така верткална и почнува во точката 10,10 (За да биде отсечката долга 15 mm потребно е да заврши во точката 10,25) Слика 1



За цртање на следните линии користиме комбинација на: Relative Rectangular Coordinates и Object Snaps (Osnap). Object snaps е моќна алатка на AutoCAD која дозволува наоѓање на позиција на постоечки објект на цртежот. Кога се користи Object Snaps, курсорот менува облик кога се наоѓа над адекватна локација за Osnap опцијата. Секоја Osnap опција покажува различен облик на курсорот. Пред да се користи Osnap опцијата на екранот се поставува Osnap toolbar лентата со алатки, која дава можност за избор на различни опции со кликање на соодветни икони. Поставувањето е со избор од менито View/Toolbars... и чекирање на check box десно од името Osnap, од листата која се појавува во дијалог прозорецот. Лентата со алатки со кликни и влечи техниката да поставуваме на погодно место на екранот. Копчињата можат да бидат наредени хоризонтално или

вертикално во зависност од положбата на лентата. При поставување на курсорот над копчето се појавува име-кратка информација за копчето. На ист начин се дефинирани сите ленти со алатки. Релативни ортогонални координати (Relative Rectangular Coordinates) обезбедуваат релативна дефиниција на нова точка во однос на претходната точка. Одтука и назив релативен метод за локација (RELATIVE locating method).

1. Line 4 нека отпочне од средината (midpoint) на Line 3 којашто ја исцртавме претходно. По активирање на Line командата, на промптот имаме Specify first point: Користиме Midpoint Osnap за избор на почетна точка. Midpoint Osnap се активира со кликање на копчето во Osnap лентата со алатки или типкање mid на линијата на пропмптот. Поставуваме курсорот приближно над средината од Line 3 и кога курсорот менува облика, кликаме со лев тастер на глувчето. Промената на курсорот индицира дека AutoCAD ја нашол средишната точка. За втората точка типкаме @10,10. Симболот @ означува дека користиме релативни координати (втората точка е 10 единици во насоката X и 10 во насоката Y од првата точка, средишната точка на на линијата 3, Sлика 2.

2. Линијата 5 отпочнува од средината на линијата 2 и завршува 25 единици во насоката X-oska и 25 во насоката на Y-оска од средишната точка на линијата 2.

3. Line 6 има почеток на почетната точка на Line 3 (користете Endpoint Osnap) и е 20mm долга и хоризонтална (користете релативни координати).



Релативни Поларни координати. AutoCAD мери агли почнувајќи од 0 степени (хоризонтална линија) и позитивна насока обратна од движење на стрелките на часовник. На примеров се нацртани линии од 90, 180 и 270 или -90 степени. Типкајте @D<A каде D е растојание од координатниот почеток а A е агол. Во нашиов пример @10<90 ќе ја исцрта линијата право нагоре со должина 10. Подетално објаснување прочитајте во Polar Coordinates.

Слика 2а Цртаме отсечки 7, 8 и 9 како на цртежот десно.

1. Line 7 почнува од пресекот на Lines 3 и 6 (користи Intersection Osnap копче (или типкак int) и е 20mm долга со агол 45 степени, типкаме @20<45 за втората точка.

2. Line 8 почнува на горниот крај на Line 2 (користиме Endpoint Osnap) и е 15 mm долга со 30 степени агол

3. Line 9 почнува на почетокот на Line 1 (користиме Endpoint Osnap) и е 15 mm долга со агол -30.

Доколку цртежот што го добивте одговора на Сликата 3 складирајте ја датотеката и избришете ги нацртаните линии. Вежбајте додека не добиете задоволителен цртеж.

За проверка на нацртаното може да се користи командата Inquiry од тип Distance. За активирање типкаме dist на Command: prompt се појавува Specify first point:, користиме Endpoint Osnap за избор на една од крајните точки, а на Specify second point:, повторно Endpoint Osnap за да определиме друг крај на отсечката. како одговор добиваме позиција, должина и агол на отсечката.



Чекор 3

Задача. Потребно е да се нацрта цртежот прикажан на слика 4, да се смести во насловен блок кој го спремивме во претходната вежба (поглавје 1). Почнуваме со цртање правоаголник кој потоа се едитира со прикажани особини.

Слика4

**Zabele{ki

Со типкање Undo во текот на изведувањето на командата Line ќе се отстрани последната исцртана точка без излегување од командата. Голем број команди во AutoCAD дозволуваат поништување на одделни чекори во текот на изведувањето. Ако случајно се напушти командата Line можно е продолжување на цртањето со повторно повикување на оваа команда и користење Endpoint Osnap за да се продолжи од последната исцртана линија.

Во текот на работењето е пожелно зумирање со командата Zoom за да исцртаното се види во целост. Може да се користи Realtime или All опцијата на Zoom за да се опфати целиот цртеж.

Процедура на цртање

За конструкција на правоаголник креираме серија на отсечки.

Забелешка: Иконата може да не биде во долниот лев агол на AutoCAD екранот. Позицијата во однос на нацртаното зависи од Zoom factor и неговата конфигурација. Преддефинирана позиција е (0,0). За да се промени позиција на иконата ја користиме командата ucsicon на Command: промпт:



Enter an option [ON/OFF/ALL/Noorigin/ORigin/Properties] <ON>:

типкаме n, за Norigin, Enter.

Цртање

1. Прва линија (за помош види Line команда и Absolute Coordinates). Се активира Line команда и се црта линијата со почетна точка (0,0) и 260 mm хоризонтално. Со притискање Enter се излегува од Line команда. Со Zoom команда се намалува големината на цртежот на екранот, а со скролирање се позиционираме на долниот дел од цртежот.

Слика 5

2. Втората линија (Види информации вo Relative Polar Coordinates). Се активира Line команда и се користи END Osnap за да се избере последната точка на претходната отсечка. Отсечката е долга 160mm и под 90 степени. Не излегуваме од Line команда. Види слика 6.

3. Ако го придвижиме глувчето се јавува испрекината линија "rubber band-

like" на крајот на втората линија која означува дека сме уште во Line команда. Следната линија ќе биде додадена на оваа испрекината линија.

Слика 6

4. Третата отсечка е хоризонтална, долга 260mm и под 180 степени со почеток во крајната точка на претходната отсечка, Слика 7. Не излегиваме од LINE команда. Ако случајно се излезе од команда повторно може да користиме Osnap за да се продолжи при последната отсечка.



Слика 7

5. За цртање на четвртата отсечка користиме Osnap команда за да се споиме со почетната точка на првата отсечка. Рзултат е слика 8.

Слика 8

**Забелешка: Ако отсечките се погрешно нацртани користиме Erase за нивно отстранување и цртаме повторно.

Цртање кружници

Чекор 4

Следниот чекор е додавање две кружници circles и нивно едитирање (edit) во лаци (arcs).

Кружници се додаваат на неколку начини. Ние ќе ги додадеме со опцијата Tangent Radius (Ttr) (прочитајте упатство за Circles со опцијата Ttr). На Слика 9 е прикажано каде кружници допираат претходно нацртан правоаголник.



Додајте кружница со 80mm радиус (radius) на десна страна со користење Ttr опцијата и радиус 40mm на горниот лев агол од правоаголникот. За погрешно

исцртано користете Undo или Erase и повтори го цртањето.

Слика 9

Чекор 5

Сега е потребно отстранување (trim) на агли од правоаголникот и делови од кружниците за на цртежот да ни останат лаци како на слика 13. Прочитајте

информација за Trim команда. Првиот чекор е отстранување (trim) делови од отсечки што допираат големата кружница, Слика 10.

**Помош: Во оваа Trim операција агол што се отсечува (cutting edge) е кружницата и е прв објект којшто се избира. Елементите кои се отстрануваат се парови линии кои продолжуваат надвор од кружницата.

.

Слика 10 Командата Trim се повторува за да се отстранат делови (отсечки) кои се надвор од помалата кружница Слика 11.



Слика 11 Се одстранува отсечката што ја допира големата кручница со командата Erase Слика 12. Користете oops или Undo доколку по грешка избришете погрешна отсечка.

Слика 12

Типкаме qsave на Command: prompt, за да ја складираме досега завршената работа.

Чекор 6

Последно што ќе отстраниме се делови од кружниците. Користете Trim команда за да се добие Слика 13

**Помош: Гранични делови се сега отсечките кои ги допираат кружниците такашто објектите кои ги отстрануваме се делови од кружниците.



Слика 13

Use qsave to save your changes.

Чекор 7

Следниов чекор е додавање полигон (polygon) за да се модифицира во бараниот објект види Слика 14

Слика 14 AutoCAD дозволува автоматско цртање регуларни полигони. Објектот што го цртаме тука е единечен или групиран објект и е поставен со преддефиниран агол кон основата. Ова значи дека ќе ја користиме

командата Rotate за ротација за полигонот да промени

ориеентација и командата Explode пред да започнеме со промените (editing). Прочитајте претходно информација за командата

Polygon и по потреба Center Osnap. Следниот чекор е додавање шестоаголник Hexagon којшто е концентричен (concentric) со поголем лак и има впишан (circumscribed) радиус (radius) 30mm т.е радиусот е растојание помеѓу неговите страници (flats). Полигонот е исцртан како групиран објект и при



кликање на него со лев тастер на глувчето се селектира како цел објект и не е можен избор на само една отсечка. Полигон е можно да се нацрта и со командата Plines која ќе ја проучиме покасно.

Исцртаниот шестоаголник има агол од 0 степени во XY рамнина (plane). Ова е преддефинирана ориентација во AutoCAD. Потребно е да се ротира такашто аголот на шестоаголникот ќе биде заротиран 90 степени во однос на Y-оска). (Види информација за командата Rotate). За определување на базична точка (basepoint) за ротација користете Center Osnap и избирајте поголем лак (arc) слика 15.

Слика 15

Слика 16 покажува како треба да изгледа цртежот по завршување на оваа фаза.

Слика 16

**Забелешка: Базична точка не мора да биде дел на објект кој го ротираме, такашто останатите елементи може да бидат референца за определување на оваа точка. Неретко конструираме додатни елементи на цртажот за да определиме точка за ротација. За полигони со парен број може да се додаде отсечка која ги спојува спротивните агли и минува низ централна точка, која всушност ја располовува оваа отсечка.

За да се едитира хексагон потребно е негово разбивање на индивидални отсечки, што се прави со наредбата Explode. Во спротивно не е можно бришење на одделни линии. По оваа операција хексагонот останува непроменет освен што сега е можно со кликање на одделна отсечка само таа отсечка да биде избрана. Користете Erase команда за бришење на горните две отсечки (слика 17) и складирајте ги промените.



Слика 17

Чекор 8

Користиме команда Extend која овозможува продолжување на вертикалните страници на хексагонот за да го допрат горниот дел од цртежот, види Слика 18.

Слика 18

Прочитајте информација за командата Extend .

**Помош: Постојат два гранична раба (горната хоризонтална отсечка и десниот лак) и бидејќи тие се два одделни елементи треба да бидат избрани истовремено. По изборот се клика на горните краеви на полигонските рабови за да се продолжат до граничните елементи. AutoCAD команди од овој тип се “усмерени” и доколку кликнавме во долните краеви на отсечките продолжувањето ќе биде во спротивната насока.



Чекор 9 Користете ја (види Слика 19) командата Trim за отстранување непотребни делови од отсечка и лак.

Слика 19 _qsave_

Чекор 10

Последни отсечки што ги додаваме се двете во долниот лев агол на цртежот. Првата почнува 40mm од долната отсечка и е 40mm долга. Другата е 90 степени свртена во однос на првата, види Слика 20. Користете комбинација на Absolute, Relative Rectangular или Relative Polar Coordinates за додавање на овие отсечки, како и Trim командата за отстранување непотребни делови линии.

Слика 20

Чекор 11

На Слика 21 прикажани се видливи делови од објект како и додадени централни линии во НасловенБлок.



Слика 21

Централните линии се додаваат во другиот слој наречен Center layer. Почетната датотека startpage, креирана во поглавјето 1 е веќе конфигурирана со неколку слоеви и бидејќи ја користиме како шаблон ги има конфигурирано истите слоеви. Доколку се отвора нова датотека во AutoCAD, таа има само sloj 0 (layer 0) (преддефиниран слој во AutoCAD). Во нашиот startpage конфигурирани се типови линии (line types), боја на линии (line colors) и тежини на линии (line weights) на слоеви. Во AutoCAD го нарекуваме тоа доделување на BYLAYER (assignment BYLAYER). Се што цртаме во тој слој е во тој дефиниран line type, line color и line weight (кога се печати). При цртање централни линии во нашата датотека, менуваме слој во Center Layer. (Покасно ќе научиме како се додава и конфигурира нов слој). Доколку започнавте цртеж во не преддефиниран шаблон ќе нема Center layer. Во Layer Status Window е проикажан тековен слој (види Слика 22)

Слика 22

Следното е значење на симболите:

1. Слојот е видлив (VISIBLE) т.е. видливост е ON. Ова е означено со симболот светилка (yellow light bulb). Кликање на копчето менува (toggles) состојба од вклучен во исклучен и обратно. Елементите од невидлив слој се печатат како и видливиот.

2. Симболот (THAWED) жолто сонце (yellow sun) означува дека слојот е “одмрзнат” (thawed) и може да се ажурира и печати. Кога слојот е



замрзнат се појавува снегулка (snowflake) која означува дека е невидлив, не може да се едитира ниту да се печати.

3. Слојот е отклучен UNLOCKED . Отклучен слој може да се едитира и печати, заклучен слој не може да се едитира но може да се печати.

4. Боја на линии во слојот (COLOR) е индицирана во малото квадратче.

5. Име на слојот (NAME) во случајов е нула (0). На секој слој треба да се даде друго име.

Менуваме слој во CENTER Layer со избор во Layer Status Window опаѓачко мени. Овој слој се појавува во прозорецот. __qsave__

Забелешка: Доколку не сме отвориле предложениот шаблон може да се случи да немаме слој 0 и сме почнале цртање со AutoCAD преддефинирана датотека. Во тој случај ќе треба да внесеме изготвен цртеж во предложениот шаблон.

Прво отвораме classtemplate датотека и кликаме на MODEL копчето за да преминеме во MODEL SPACE. Во менито Insert бираме Block... Во дијалог прозорецот на Block бираме Browse копче. Пронаоѓаме acadtutor2 датотека и кликаме OK, со што се враќаме во дијалог прозорец на Block. Кликаме OK за да излеземе од овој прозорец. Кликаме на глувчето на екранот за да го сместиме цртежот. Притискаме Enter се додека не ги помнеме сите промптови и се вратиме во Command: prompt. Потоа користиме Save as... за да именуваме classtemplate датотека acadtutor2 и да ја прекриеме старата датотека. Користиме Explode командата за да го разделиме цртежот на елементарни делови.

Забелешка: при внесување на цртеж од една во друга датотека секогаш елементите се пренесуваат како групирани или блокирани Block. За да се едитираат потребно е нивно разделување со Explode. Ако е потребно преместување на внесениот цртеж, најдобро е то а да се направи со Move командата додека елементите се групирани.

**Помош: Во сите слоеви е можно едитирање на елементи ако не се заклучени или замрзнати но цртањето е можно само во тековен слој.

Доколу има потреба од преместување на некој елемент во друг слој се користи Layer Status Window опаѓачко мени (види Слика 22). За да се преместат елементите од менито на Layer Status се избираат објекти кои сакаме да ги преместиме, а потоа се избира соодветен слој од опаѓачкото мени на Layer Status Window. Конечно се притиска Escape за да се деактивира последната наредба и да се деселектираат елементите од цртежот. За да се провери дали елементите се префрлени во другиот слој се клика на елементот и се гледа соодветно во кој слој се наоѓа во Layer Status Window.



За додавање на централни линии на цртежот ќе додадеме прво две помошни кружници. Радиусите на кружниците треба да бидат 10mm поголеми од исцртаните радиуси за да можат да се конструираат централните линии. Цртаме двојна големина на кружниците т.е. да бидат 20mm поголеми од лаците (бидејќи при печатењето на цртежот ќе ги исцртаме со половични вредности на сите објекти во titleblock) такашто при печатење ќе имаат исправна големина. За додавање кружници, ја користиме наредбата Circle со преддефинирани опции (default option) и идентифицираме центар со командата Center Osnap така да се концентрични со веќе исцртаните лаци (прочитајте упатство за Circle и Osnap Center команди). Поголемата кружница треба да има радиусот 100mm, а помалата 60mm. Забелешка: При користење Center Osnap, треба да се клика работ на објектот (во случајов лак) за да го идентифицираме објектот според баран центар (види Слика 23).

Слика 23

По исцртувањето на кружниците цртаме хоризонтални и вертикални линии на кружниците со помош на наредбата Quadrant Osnap (види информација за оваа наредба) види слики Слики 24 и 25.

Забелешка: При цртањето курсорот се менува во ромб "diamond" кога користиме "snaps" до соодвтна позиција на кружницата.



Слика 24

Слика 25 На ист начин додаваме и вертикална централна линија на кружницата со дијаметар 100mm. Повторуваме постапка за помалата кружница види и Слика 26. Конечно ги бришеме со командата Erase помошните кружници.



Слика 26 Се враќаме на слојот 0 пред да го внесеме во насловен блоk. Доколку би останале во слојот Center Layer, насловниот блоk би бил внесен како централни линии. qsave за складирање

Чекор 12

Во последниов чекор ќе внесеме цртеж во насловен блок кој го креиравме претходно. Бидејќи е во Layout 1 екранот, целиот наш цртеж го преместуваме таму. За таа цел кликаме на копчето Layout 1 во долниот дел од екранот.

Во Layout 1 екранот ги гледаме линиите и текстот креирани во насловен блок, но не и нашиот цртеж. За да го пренесеме и цртежот мора да изведеме "cut" за window или VIEWPORT во “хартијата” на хартиен простор (Paper Space), така да цртежот од Model Space станува видлив. Командата која се користи за креирање на овој прозорец е VPORTS.

Има три начини за активирање на оваа команда: со типкање vports на Command: prompt, со избирање Viewports на менито View, или со користење Viewports лента со алатки. Најмогу расположиви опции има при типкање на командата vports на Command: prompt.

Viewports toolbar се активира со изборот View/Toolbars... Во опаѓачкото мени кое се појавува се избира Viewports и се чекира соодветен check box. Потоа се клика на Close за излез од Toolbar дијалог прозорец. Viewports алатка (види слика десно) се поставува на саканата позиција на еркранот.

Во Viewport toolbar кликаме на копчето единечен поглед (single viewport) за да избереме Single viewport. AutoCAD не враќа на Layout 1 screen. На промптот сме прашани да го избереме првиот агол на viewport. Може да користиме Endpoint или Intersection Osnap и избираме горен лев агол во titleblock. За вториот агол користиме некоја од Osnap опции, za да се најде пресек на подрачје со НАСЛОВ и десна вертикална линија од titleblock и притискаме Enter за да


37М.Кон-Поповска, А.Мишев, В.Ајановски: Основи на Auto CAD

унапредување на образованието

излеземе од Vport команда Слика 27. Цртежот треба да се покаже внатре titleblock.

Слика 27

Цртежот е малку преголем за расположивиот простор во titleblock. Менуваме големина на цртежот на STANDARD SCALE. Постојат прифатливи скали и никогаш не користете fit option скала за да се вклопиме во расположивиот простор. За наш цртеж ќе користиме скалирање 1:2 половина големина (half size) пред да го печатиме цртежот. За скалирање имаме две опции: избор фактор на скалирање (scale factor) на Viewports toolbar или користење на Zoom XP.

За промената со било која од двете методи прво избираме агол на погледот (viewport edge). Bидејќи погледот го направивме еднаков на просторот на цртежот во насловен блок, ако кликнеме на горната линија на насловниот блок, со тоа ќе се избере погледот (viewport), Слика 28. This is because the viewport is on top of the titleblock line. See Figure 28.

Слика 28

Алгоритам центар Проект за

Со избран погледot (viewport) кликаме на опаѓачко мени на прозорецот кој содржи тековна големина на цртежот и бираме размера 1:2, или


типкаме z или zoom на Command: промптот и потоа tipkame .5XP Enter.

Zoom XP скалира цртеж на размера на PAPER Space скала, која ја поставивме на 1:1 (актуална големина). vports на Command: prompt. Се појавува Viewports дијалог прозорец. Во него бираме Single и кликаме OK. Цртежот ќе се зумира на помала вредност.

Чекор 13

Потребно е да се промени насловот во NaslovenBlok. За да е тоа можно е потребно да користете наредбата Explode за да од групиран цртеж се вратиме на индивидуални линии. За едитирање на текст во NaslovenBlok ќе корисиме командата ddedit. Прочитајте информација за неа во ddedit .

Текст што треба да го додадеме е:

AutoCAD ВЕЖБА2 во НАСЛОВ:, тековен датум зад DATUM: и 1:2 зад SKALA: пороа складираме qsave.

Чекор 14 Печатиме цртежот. Бираме команда Plot (прочитајте информација за ова команда) и печатете го цртежот во скала 1:1. Пред да го печатете цртежот проверете го со опцијата Full Preview, а потоа OK. Складираме со qsave и потоа прописно излегуваме со EXIT.



AutoCAD

Поглавје 3

Во третот поглавје се обработуваат следниве теми:

4. Дефинирање, реориентирање и употреба на Кориснички координатен систем (User Coordinate System);

5. Креирање едноставни солидни модели од примитиви и нивно комбинирање со помош на булови операции;

6. Користење на командите ROTATE и MOVE за промена на положба на делови од модели;

7. Користење на командата HIDE за отстранување невидливи делови на солидни модели;

8. Користење на командата RENDER за додавање сенки на солидни модели;

9. Внесување на модел во насловен шаблон, скалирање и печатење.

Кориснички координатен систем

Чекор 1

Основна цел на CAD програми каков што е AutoCAD е цртање троидимензионални модели (three-dimensional models) и прикажување нивни проекции со дво-димензионални цртежи (two-dimensional drawings). Важен чекор при тоа е поставување на модел во Картезиев координатен систем (Cartesian System) со X, Y, Z-оски. Во поглавјето 3 ќе се занимаваме со промени на ориентација на координатните оски на картезиев координатен систем, за да ни одговараат за потребите на цртањето. Ќе дефинираме Кориснички координатен систем User Coordinate System (UCS). UCS дозволува промена на координатниот почеток (0,0,0) и насоките на координатните оски во текот на конструкцијата на моделот, а со тоа полесно цртање на одделни стандардизирани елементи.

Во првите две поглавја цртавме дводимензионални цртежии (two-dimensional (flat) drawings) во преддефиниран координатен систем (default coordinate orientation), наречен уште светски координатен систем (WORLD Coordinate System -WCS). Сега ќе се занимаваме со креација на сопствен кориснички координатен систем, бидејќи некои елементи не може да се сместат или модифицираат ако претходно не ја промениме ориентацијата на координатните оски.



На Сликата 1, е прокажана икона на World Coordinate System (WCS). Дводимензионален простор (преддефинирана XY рамниона) беше доволен за дводимен-зионален цртежи кои досега ги конструиравме.

Иконата UCSICON, е всушност тродимен-зионална икона со специјална положба на з-оска.

Слика 1

Типкаме ucsicon на Command: промптот:

[ON/OFF/All/Noorigin/ORigin/Properties]<OFF>:

типкаме букваа p, за Properties, Enter. Се појавува UCSICON Properties дијалог прозорец.

Избираме 2D (Слика 2) за да ја промениме иконата во 2-димензионален простор која ни кажува дека сме во AutoCAD's преддефинирана ориентација или во World Coordinate System (WCS).

Slika 2

Во самата икона ја гледаме буквата W (види Слика 3). Оваа при отварање на нова датотека во AutoCAD означува дека секогаш преддефинирано се наоѓаме во WCS.

Преддефинирана WORLD Coordinate System (WCS) икона означува позиции на координатните оски X, Y, а позиција на Z оска која не е означена, а е ортогонална на X,Y-оски, со позитивна насока на надвор од екранот.

Слика 3



На Слика 2А, на WCS, ориентацијата е променета и уцртана е позиција на окото, т.е. како ние гледаме на координатниот систем и X,Y рамнина.. Во конкретниот случај X-оска е поравнана со ознаката 0 степени во360 степени XY рамнината, Окото се наоќа на 270 степени во таа рамнина но и 90 степени од рамнината со поглед надолу кон Z-оската.

Слика 2А

Во реаланост, во преддефиниран координатен систем WCS, ние гледаме на цртежот во тлоцрт (top view) Слика 3А. Забелешка: Овој поглед во архитектурата е вообичаен за цртање планови на простории.

Слика 3А

За цртање солидни модели, како тро димензионални објекти ќе ја адаптираме положбата на окото - точка на погледот (viewpoint) од која гледаме на објектот во однос на координатниот систем. Тоа го правиме со командата Vpoint.

Во AutoCAD, ориентацијата на координатниот систем и viewpoint на моделот се меѓусебно независни. Може да ја менуваме точката на погледот, како што со камера се местиме во згодна положба да сликаме објекти, без притоа да ги поместуваме (т.е без промени на координатниот систем во кој објектите се наоѓаат) .

На Сликата 4 окото е сместено над објектот (на позитивна страна од оската Z и така виден објект ќе изгледа како на Слика 5 (тлоцрт).

На Сликата 4. се гледа иконата на WCS и нејзината ориентација во однос на моделот. Иако е променета точката на погледот Viewpoint, за моделот да добие тродимензионален облик ориентацијата на

Слика 4



WORLD Coordinate System и положбата на објектот во него не се сменети. При цртање солидни модели во секој момент треба да сме свесни за ориентацијата на координатниот систем. **

Слика 5

Најлесен начин за помнење на ориентација на координатен систем е правилото на десната рака (RIGHT HAND RULE) каде позитивната насоки на X-оската е прикажана со палец, на Y-оската со показалец и на Z-оската со среден прст, при што прстите се држаат под 90 степени еден кон друг.

Со промена на позицијата на раката, но не и меѓусебната положба на прстите, се добиваат разни позиции на координатниот систем (види Слики 6 и 7). Позицијата на Сликата 6 одговара на гледање на објектот од напред (преден план, англиски FRONT). Оваа позиција се дефинира од корисник и затоа ќе се нарекува Кориснички координатен систем (User Coordinate System). Слично дефинираме поглед од десната страна (страничен план или англиски RIGHT SIDE).

Слика 6

Слика 7

Чекор 2

Отворете ја датотеката AutoCADsablon.dwg формирана во поглавјето 1 и складирајте ја под ново име AutoCADvezba3.dwg со опцијата Save As...



Кликнете на Model tab, за да се лоцирате во просторот на моделот (MODEL Space). 3-димензионален модел цртаме секогаш во просторот на моделот. За почеток ќе ја промениме точката на погледот (viewpoint). Прочитајте за командата Vpoint во додатокот со команди под наслов Viewpoint. Користете ја опцијата Rotate во командата Vpoint за да го ротирате вашиот поглерд за 300 степени во XY рамнина и 35 степени од XY рамнина види Слика 8.. Погледот и изгледот на WCS ќе биде како на Слика 9.

Слика 8

Слика 9

За подобра визуализација може да се вклучи AutoCAD grid опцијата. На статусната линија (Status Line) се клика копчето GRID (видете ја следната слика).

Насоката на гридот (GRID -точкестата мрежа) секогаш се совпаѓа со WCS (или UCS).

Забелешка: Ако точката на погледот е во XY рамнината (го гледаме “работ” на XY рамнината) гридот исчезнува а иконата за UCS или WCS изгледа како скршен молив (види слика десно)

Креирање солиден модел

Чекор 3

За почеток на креирање на модел формираме паралелопипед, со командата BOX. Тоа е една од команди наречена примитиви (PRIMITIVE), која создава едноставни модели кои комбинирани со булови операции (BOOLEAN Operations) создаваат покомплескни модели.

За полесно снаоѓање од менито View/Toolbar ќе прикажеме SOLIDS toolbar, а лентата со алатки со кликање и влечење ќе ја лоцираме на прикладно место.

Користиме командата Box од лентата со алатки (види повеќе информации во Box).



Слика 10 Паралелопипед почнува во точката 0,0,0. Спротивниот агол е во 60,40, во XY рамнината а висината е 40. Треба да се добие модел прикажан на Сликата 10. Паралелопипедот е транспарентен. Ова е само еден од начините на прикажување на објекти наречен жичана форма (WIREFRAME mode).

Забелешка: при креација на примитиви во AutoCAD висината е секогаш во насоката на Z-оска на координатниот систем кој се користи. Висината може да биде позитивна или негативна вредност. Знакот диктира во која насоката моделот ќе се проектира.

На десна страна на Слика 11 е прокажана жичана форма на покомплексен објект. Жичаната форма WIREFRAMES покажуива само рабови на моделот. Поради транспарентност овој модел е некогаш тежок за интерпретација, но е полесен за цртање и бара помалку време. Затоа е преддефиниран модус на прикажување на солидни модели на AutoCAD.

Слика 11

Складирајте го резултатот.

Чекор 4

Додаваме следниот паралелопипед центриран во претходниот. Ориентацијата е иста и затоа не го менуваме WCS. Ја користиме командата



Box. За да го најдеме центарот додаваме помошни додатни одсечки (видете ја Сликата 12). Користиме Endpoint Osnap за горната и долната отсечка и Midpoint Osnap за вертикалната отсечка.

**Забелешка: Intersection Osnap не работи со солидни модели.

Слика 12 Ја користиме CEnter опцијата на командата

Box за да го додадеме вториот паралелопипед. На промптот : Specify corner of box or [Center] <0,0,0>:. типкаме "ce" Enter. Користиме midpoint Osnap за да лоцираме центар на овој паралелопипед на средишната точка на вертикалната отсечка. Следниот агол на паралелопипедот е на @-20,-10,20 видете ја Сликата 13.

Слика 13

Бришеме помошни отсечки за конструкција. Складираме.

Вториот паралелопипед го користиме за да исечеме правоаголна дупка низ првиот паралелопипед. Командата е Subtract (прочитајте информација) која е булова операција (Boolean Operation). Оваа команда го отстранува помалиот паралелопипед од поголемиот, Сликата 14.

Забелешка: Командата Subtract бара внимателно дефинирање на објекти од кои се одземаат објекти (во нашиов случај поголемиот паралелопипед) и објекти кои се одземаат (помал паралелопипед).



Слика 14

Моделот по операциата Subtract не изгледа поинаку во однос на претходната слика. Затоа користиме командата Render. Тоа е вториот начин на прокажување објекти во AutoCAD, со кој се прокажуваат страниците на објектот и се отстрануваат невидливи делови. Модел цртан во жичана форма не може да покаже дали внатрешниот дел е отстранет или не.

Командата Render додава страници на објекти, отстранува невидливи делови и додава сенки. На сликата 11 е прикажан рендериран објект. Командата бара многу ресурси и еспора, Затоа ја користиме само повремено за проверка на исправноста на моделот. За враќање во жичана форма користиме regen на Command: промптот за регенерација на сликата.

Искористете ја командата Render (прочитајте упатство) за рендерирање на вашиот објект. Излезете од командата со Escape (Esc) и вратете се во жичана форма со regen командата.

Слика 15

Третиот начин на прикажување на објекти во AutoCAD е како на Слика 16, со командата Hide (прочитајте упатство на линкот Hide). Оваа команда отстранува невидливи одсечки. Побрза е во однос на Render. Испробајте ја на вашиот модел. За враќање не е потребна командата regen. При следната активирана команда во AutoCAD ќе се вратиме во жичана форма.

Слика 16



унапредување на образованието

47

Доклоку со Render или Hide командите утврдите дека моделот не е добро конструиран користете ја команда undo за поништрување на последниве чекори и изведете ја конструкцијата повторно.

Промена на кориснички координатен систем

Чекор 5

За да додадеме нови особини сега е потребна промена на UCS (User Coordinate System), такашто XY ramnina е ориентирана во преден план (Front face). Ова може да го направиме на два начина. Типкаме ucs на Command: промптот и избираме опцијата orthoGraphic, а потоа Front. За вториот начин ја типкаме командата dducs (dd) на Command: промптот, којашто отвара дијалог прозорец (слика 17). Избираме Front UCS ориентација, контролираме UCSICON на AutoCAD екранот за да сме сигурни на промената на UCS.

Забелешка: Секогаш кога на почетокт на командата се буквите dd, се отвара дијалог прозорец на командата.

Слика 17

Чекор 6

Алгоритам центар Проект за

Со UCS ориентиран на преден план (Front), може да додадеме цилиндер со командата за

примитива Cylinder . Забелешка: UCS промена е потребна пред додавање на цилиндер, бидејќи кружниот дел е ориентиран со XY рамнина на тековниот UCS. За лоцирање на цилиндерот потребна е конструкција на помошна дијагонала на предната страница на паралелопипед (Слика


18) Цилиндерот ќе биде лоциран на средишната точка на дијагоналата. Види информација за командата Cylinder. Слика 18 Цилиндерот има радиус 10 со центер во Midpoint на помошната дијагонала и висина -50. По конструкцијата ја бришеме помошната дијагонала.

Забелешка: Висината има негативна вредност бидејќи позитивна насока на Z-оска е надвор од предната страница.

Ја користиме командата Subtract за да го отстраниме цилиндерот од објектот. Види Слика 19. Го складираме цртежот.

Слика 19

Ротација и транслација на објекти (Rotate, Move)

Чекор 7

За да е можен следен чекор се враќаме повторно во World Coordinate System. Ја kористиме командата UCS. Го правиме тоа со типкање наредбата ucs на Command: промптот и избор на опцијата World. Забелешка: UCS иконата има сега ознака W.

Последната примитива која ја додаваме е додаток Wedge (види опис), прикажан на Сликата 30. Објектот го цртаме со задавање спротивни агли од дијагонала на основата и висина. Бидеќи wedges како примитива е ориентиран во една насока, потребна е додатна промена на конечна позиција.

Го лоцираме првиот агол на долниот десен агол на предната страница на паралелопипед. За следниот агол користиме релативни координати кои се дефинирани со 30,30, а висината е 20, (Слика 20).




49

Слика 20

Потребно е промена на ориентацијата на WEDGE. Промената ќе ја направиме со командата ROTATE и MOVE. Почнуваме со ком да за рота ја за да се заврти објектот за -90 степени. Прво избираме објект кој го ротираме, потоа избираме базична точка (Bas point) околу која го ротираме објектот. Користиме Endpoint Os p и лев долен за базичната точка види Слика 21. Потоа внесуваме степени за ротација ( 0). Забелешка: може да користиме и 270 степени.

ан ци

e

naагол

-9

Слика 21

По ротацијата добиваме Слика 22.


Слика 22

Следниот чекор е поместување (транслација) со командата MOVE (прочитајте го описот за MOVE).

За поместување како базична точка изберите го лев долниот агол Слика 23.

Слика 23

За точка на поравнување, односно за крајна точка на транслацијата, изберете го левиот агол на паралелопипедот (видете Слика 24).

Слика 24

Конечен изглед на моделот по двете акции е даден на Сликата 25. Складирајте.

Слика 25



Чекор 8

Последниот дел на моделот е додавање цилиндер кој е центриран во однос на косата страница на додадениот објект (wedge). Бидејќи (како што кажавме и порано) кружната страница на цилиндерот (базаната страница) при цртањето со наредбата Cylinder е секогаш порамнена со XY рамнината потрбно е реориентирање на UCS за да се поклопи со косата страница.

AutoCAD дозволува поставување на UCS било каде на работната површина на екранот. Ја користиме 3Point опцијата на UCS командата (прочитајте уште еднаш за UCS команда).

Ја активираме командата UCS, ја избираме New опцијата и потоа 3point (види Слика 26). На промптот origin point, користиме Osnap за избор на точката означена со 1. На прашање за позитивна насока на новата X-оска, ја селектираме точката 2, а за позитивна насока на Y-оска, ја избираме точката со ознака 3. По завршување UCS ќе биде ориентиран како на Сликата 27.

Слика 26

Слика 27

UCS е сега во рамнината со горната коса страница на додадениот објект (widget). Ја конструираме помошната дијагонала Слика 28. Користиме Midpoint на оваа отсечка, за да поставиме cylinder кој има радиус 5 и висина -20.



Слика 28 Слика 29

По поставување на цилиндерот вршиме негово одземање (Subtract) од додадениот објект, Слика 29, која во жичана форма на прикажување не се разликува од претходната слика.

За да се заврши моделот, ја користиме командата UNION за да го споиме додадениот објект со остатокот од моделот. Прочитај ја информацијата за командата UNION. Ја бришеме (Erase) помошната дијагонала, Складираме.

Слика 30

Чекор 9

Моделот е готов и треба да го вметнеме во спремен насловен шаблон изработен во поглавјето 1.

Се преместуваме во Layout1 (простор на хартија) со избор на Layout1 копчето. Ако моделот се појавува во овој простор, кликаме на работ на погледот (viewport) за да го избришеме. Потоа ја користиме командата VPORTS за да креираме Single Viewport кој пополнува подрачје на цртежот во насловниот шаблон. Забелешка: Ги избираме спротивни агли на подрачјето за цртање за агли на погледот (viewport).



Во Layout1, кликаме на работ на viewport за да го избереме. Забелешка: Можно е кликање на горниот раб на насловниот блок за избор на погледот (viewport), бидејќи овој ги прекрива рабовите на подрачјето на сликата на насловниот блок. Потоа лоцираме Viewport Toolbar и избираме размера за скалирање 2:1 во прозорецот за скалирање (Scale window) за да го скалираме цртежот на погодна големина. Конечно ако е поптребно поместување на моделот ја користиме командата PAN за подесување на позиција во однос на прозорецот.

По центрирањето на моделот во насловниот блок, мораме да ја користиме командата Explode пред да вршиме некои потребни едитирања на текстот. Користиме ddedit за едитирање на текстот во блокот во кој ќе ги промениме наслоотв на цртежот, датата и скалата. Запомнете, потребна е промена на големинтаа во SCALE: секцијата за да имаме усогласеност со моделот во насловниот блок или скалирање 2:1. Слика 31.

Слика 31

Пред да печатиме цртеж со командата Plot ќе отстраниме скриени отсечки во моделот. За тоа ја користиме командата Properties. Го избираме работ на погледот (viewport) кој го соддржи моделот. Типкаме prop на Command: промптот или избираме Properties во менито Modify. Се појавува Properties дијалог прозорец, Слика 32. Во опцијата Hide plot избираме Yes.

Забеклешка: Сеедно е дали сме во листа Alphabetic или Categorized, бидејќи оваа опција се јавува во двете листи. Го затвораме дијалог прозорецот.



Слика 32

Следниот чекор е да ја избераме командата Plot (види го описот) и правиме соодветни сетирања понудени во таа опција.

Следното сетирање е отстранување на контура (contour) или mesh lines додадени на солидниот модел во AutoCAD кога моделот се печати со избор на Hide plot сетинзи. Цртежот со избрана опција изгледа како на Слика 33. За да ги одстраниме контурите и да добиеме цртеж како на Слика 34 користиме команда DISPSILH (Display Show silhouettes). Командата се активира со типкање dispsilh на Command: промптот или со избор Options... и потоа Display Show silhouettes во wireframe во менито Tools. На промптот се појавува: Enter new value for DISPSILH <0>: Типкаме 1, Enter.

Слика 33

Ја користиме командата Plot вршиме евентуелни промени во сетинзите за да го печатиме моделот (види команда PLOT ). Изгледот на цртежот го проверуваме со Full Preview и кликаме OK за праќање на цртежот на принтер.

Слика 34



AutoCAD Поглавје 4 Во четвртото поглавје се обработуваат следниве теми:

10. Користење на кориснички координатен систем (User Coordinate System) 11. Конверзија на солиден модел на повеќекратни погледи (multiview) со

користење команди SOLVIEW и SOLDRAW.

Кориснички координатен систем

Чекор 1

Еднаш креиран солиден модел со помош на примитиви (модели на едноставни тела) и комбинации со користење на булови оператори треба да се конвертира во повеќекратни погледи (Multiview Drawing), кои се стандарден метод за презентација на објекти за производствени процеси.

На кратко ќе резимираме знаење за World Coordinate Systems (WCS) и User Coordinate System (UCS).

**Забелешка: Ако иконата WCS во датотеката AutoCADSablon не е 2D верзија (види Слика 1), потребна е промена со командата UCSICON. Типкаме ucsicon на Command: prompt, и изизбираме Properties опција, каде во UCSICON дијалог прозорец изизбираме опција со 2D икона.

Координатниот систем се базира на Carteziev koordinaten sistem со X, Y и Z оски. UCS икона означува дали сме во кориснички координатен систе UCS или светски координатен систем WCS. Некои команди во AutoCAD бараат промена од еден во друг систем.

Ознаката W на UCSICON значи дека сме во WORLD Coordinate System, a XY рамнината е ориентирана во тлоцрт положба со позитивна насока на Z - оската надвор од екранот.

Слика 1



Слика 2

AutoCAD преддефиниран поглед при отварање

нова датотека.

Слика 3

Ориентација кон моделот во AutoCAD нов прозорец за

цртање (преддефиниран).

Слика

4

Репрезентација на преддефинирана

ориентација за модел во нова AutoCAD датотека. Солиден објект во оваа

ориентација се гледа како тлоцрт на објектот.

Поглед на објект

Чекор 2

Трансформацијата ќе ја извршуваме со преддефинирана датотека t4solid. Прекопирајте ја датотеката во именик со вашето име. Отворете ја вашата AutoCADSablon датотека и променете во MODEL простор со кликање на

копчето Model .

Користете ја командата Block... во менито INSERT за да лоцирате t4solid.dwg модел во вашата датотеката. Може да се послужете со копчето Browse во INSERT дијалог прозорецот за да ја лоцирате датотеката t4solid и вметнете ја во точката (0,0,0).

**Доколку моделот не се гледа користете ја Extents опцијата од комадата Zoom и моделот ќе се појави како на Слика 6



Слика 5

По вметнат солиден модел преименувајте ја вашата датотека во вежба4 со Save As... командата.

Бидејќи внесување на модел во друга датотека ги групира елементите, за да е можно нивно едитирање потребно е да се изврши командата EXPLODE, која ќе ги растави на одделни елементи. Не користете ја командата EXPLODE двапати бидејќи ќе ги растави на одсечки и веќе ќе немаме солиден елемент. Користете ја оваа команда еднаш за да го раставиме нашиот модел на посебни делови.

Со оглед на почетната преддефинирана ориентација на гледање на моделот (тлоцрт, т.е. од позитивна з-оска ортогонално на XY рамнина) како објектот на Слика 6, потребно е прво да го промениме погледот на објектот со командата Vpoint (прочитајте информација). Користиме опција Rotate и специфицираме 300 степени од X-оска во XY рамнина и 35 степени агол кон XY рамнина.

Слика 6

Сликата 7 покажува параметри за дефинирање на погледот во координатен систем, опишан погоре.

Слика 7



Сликата 8 што сега ќе се покаже е транспарентен 3D model. Курсорот се менува но сеуште сме во WCS (World Coordinate System), индициран со ознакатаW на WCS иконата.

Vpoint командата менува поглед на објектот но не и неговата положба во координатниот систем

Слика 8

Следниот чекор е формирање 4 идентични слики 4 vport (Слика 9), познати како TILED Viewports или Vport. (прочитајте ја информацијата за командата Vports).

Слика 9

Tiled Viewports дозволува мултиплицирање на погледи на истиот модел. Ова се нарекува tilemode, бидејќи погледите се наредени регуларно еден до друг, сите се со иста точка на погледот и со еднаква големина.

Во AutoCAD е можно прикажување на различни точки на погледот за секој поглед (viewport) со користење на командата Vpoint. Во следниов чекор, со опцијата Vpoint, ќе ја промениме точката на погледот во секој од погледите за да добиеме тлоцрт (Top), преден план (Front) и страничен план (Right side) на моделот. (погледајте ја информацијата за Rotate option во Vpoint команда). Истовремно е можно само еден од погледите да е активен.



Креирање Тлоцрт (TOP View) на моделот: Кликаме во viewport (во горен лев агол кадешто е традиционална положба на тлоцрт). Се појавува подебела гранична линија околу погледот, што значи дека тој е активен. Активираме команда Vpoint и избираме Rotate опција. За angle IN the XY Plane, типкаме 270. За angle FROM the XY Plane, типкаме 90. Креирање поглед за преден план (FRONT) на моделот: Кликаме на поглед кој е традиционална FRONT позиција (долу лево), Активираме команда Vpoint и избираме Rotate опција. За агол IN the XY Plane, типкаме 270. За агол FROM the XY Plane, типкаме 0.

Креирање на поглед за страничен план RIGHT SIDE на моделот: Кликаме на поглед кој е традиционална RIGHT SIDE позиција (доле десно), Активираме команда VPOINT и избираме Rotate опција. За агол IN the XY Plane, типкаме 0. За агол FROM the XY Plane, типкаме 0.

На Слика 10 се претставени сега сите три ориентации.

Слика 10



Значи истиот модел е гледан од различни агли (велиме уште камера е поставена во различни положби. Ако во еден од погледите го промениме моделот промените ќе се покажат и во останатите погледи. За проба кликнете на погледот десно горе (pictorial view) додајте отсечка од центар на големиот цилиндер до еден од аглите на горната површина. Користете команда Osnap за определување на центарот на цилиндерот и крајната аголна точка. Отсечката ќе се појави и во тлоцртот (погледот лево горе). Избришете ја отсечката.

Иконата за координатен систем WORLD Icon се појавува во двата погледи, додека “Скршен молив” икона се појавува во погледите за преден план (Front) и страничен план (Right Side). Оваа икона означува дека сме во вертикалната рамнина на XY World Coordinate Plane и WCS иконата не може да биде прикажана.

Сега со командата вратете се во Single viewport, Евентуелно ќе треба да се дефинира повторно 300 тепени IN the XY Plane и 35 степени FROM the XY plane.

Чекор 3

За да се промени модел во повеќекратен поглед се користат командите Solview и Soldraw. Комбинацијата на командите проецира солиден модел во 2Д цртежи.

Досега сме цртале во просторот на моделот (MODEL SPACE) кој е тридимензионален простор, а сме преминувале во просторот на хартијата (PAPER SPACE (Layout) ) само за да печатиме цртеж вметнувајќи го во насловната страница (titleblock). Ќе ја разгледаме подетално разликата помеѓу овие два простори. На Сликите 11 и 12 ја гледаме разликата во статусната линија доколку се наоѓаме во просторот на моделот или просторот на хартијата (кликаме на копчето Layout1).

Слика 11

Слика 12

Во Layout1 е потребно моделот да се наоѓа во насловниот блоk и во прозорецот на погледот кој AutoCAD автоматски го додава (Слика 13). Кликаме на овој прозорец за да го избришеме.

Забелешка: доколку гледаме дебела линија околу погледот проверуваме дали на Status Bar се покажува PAPER на статусната линија. Ако се гледа MODEL, кликаме на тоа копче за да се промени во Paper и тогаш го лоцираме погледот (viewport) и го бришеме. Сега имаме само titleblock во овој Layout



Слика 13

Бришење на погледот во PAPER Space не го брише моделот во MODEL Space. Тој е уште таму но сега покриен со виртуелно парче хартија (virtual "piece of paper."). Иконата во долен лев агол на AutoCAD цртежот покажува дека сме во PAPER SPACE. Значи UCS иконата е заменета со Paper Space иконата (види ика 14). Сл Слика 14

Размислувај за PAPER SPACE како полн лист хартија (OPAQUE sheet of paper) поставен пред моделот. AutoCAD пресечува отвор-поглед (viewport) во хартијата автоматски, но најчесто со погрешна големина. Затоа го отстрануваме овој “отвор” и вметнуваме еден со права големина. По отстранување на отворот моделот не го гледаме, бидејќи сме го прекриле повторно со полна хартија. Значи треба да сечеме нов отвор наречен и “ пловечки”("floating" viewports) за да го гледаме моделот низ него.

Сега претпоставаме дека освен сечење на отвор можно е монтирање на монитор во отворот и поврзување на мониторот со одделни погледи на моделот кои ги имавме претходно (различни положби од кои го гледаме моделот). Сличен концепт како претходно е со TILED VIEWPORTS.

Во просторот на хартија можно е креирање на "FLOATING" Viewports како и TILED Viewports. Viewports во Paper Space може да прокажува статичен поглед (STATIC "snap shot") на модел (PAPER side of Paper Space) или динамичен поглед (DYNAMIC "modifiable") на моделот (MODEL side of Paper Space). Floating viewports можат да бидат со произволна големина и позиција, можат да се прекриваат, да им се менува големина и можат да се поместуваат. Додедка сме во Paper Space (Layout) може да провериме дали сме во PAPER или MODEL страната на Paper Space со гледање на зборот MODEL или PAPER на крајот на Status Bar (Слика 15).



Слика 15

Во PAPER side of Paper Space (Layout), слично како фотографија не може да ја менуваме сликата (Paper image) бидеќи е замрзната. Но може да додаваме 2D елементи како централни линии и димензии. Се што додаваме во PAPER side of Paper Space (Layout) не е дел од актуелниот модел. Значи како да цртаме додатни елементи на просирна хартија над цртежот на моделот.

Во MODEL side of Paper Space, viewports обезбедуваат “отвори” во “хартијата” такашто моделот го гледаме низ нив. Во овој модус моделот може да биде едитиран, бидејќи просторот на моделот го достигнуваме низ отворот.

Сега ќе креираме дводимензионален повеќекратен поглед на модел (t4solid датотека) кој го вметнавме во нашиот classtemplate. За та намена користиме Solview и Soldraw(види опис). Овие команди автоматизираат проецирање на 3Д модел во 2Д проекции.

Чекор 4

Пред да се користат Solview и Soldraw команди, користете orthoGraphic опција на UCS команда за да се промени FRONT UCS. Променуваме во Layout1.

Важна забелешка: Кога еднаш сме во Layout1, гледаме Paper Space Icon икона Ако се гледа прекршен молив активираме UCS команда и избираме опција View. Ова ќе ориентира UCS на Layout1 погледот. Ако X и Y оски на UCS не се ориентирани на рамнината на Paper во Paper Space, следната команда нема да работи. Прочитајте информации за командата Solview.

1. Активирајте ја командата Solview, AutoCAD автоматски ќе се промени во PAPER SPACE (Layout1) ако не сме тековно во Layout.

2. Избираме опција UCS. 3. На промптот по UCS притискаме Enter за да користиме опцијата Front

UCS која веќе сме ја сетирале. 4. За scale factor, типкаме .5 (половина вредност) за погледот да не биде

преголем за големината на Layouт . Ова значи дека SCALE во titleblock е 1:2.

5. Кога промптот индицира тоа, кликаме на екранот во погодна позиција за преден поглед (front view). На екранот ќе се појави преден поглед. Ако предниот поглед не е од добра локација бараме нова додека не се најде погоден поглед. Се обидуваме тоа да биде лево во долниот агол но со доволно простор за креирање на погледот (viewport) околу него за да се додават централни линии.

6. Кога имаме позиција на погледот (view positioned) притоскаме Enter додека на промптот имаме "Specify first corner of viewport" Кога сме прашани за првиот агол кликаме и пуштаме лев тастер на глувчето на позиција на еден агол на правоаголник кој ќе содржи поглед на модел. Се пушта доволно простор за додавање централни линии (види слика 17).



7. На промптот "Specify opposite corner of viewport" go комплетираме правоаголникот на погледот со влечење на глувчето до спротивен дијагонален агол и повторно го кликаме копчето (види слика 17).

***при појава на ERROR MESSAGE при дефиниција на втор агол на погледот, треба да се вратиме на точката Важна забелешка и прочитаме упатства за UCS такашто тој е ориентиран кон PAPER SPACE. Погледот што го сечеме во Layout1 мора да биде ориентиран на XY рамнина. Broken Pencil Икона, во лев агол на екранот значи дека XY рамнината не е ориентирана со Paper на PAPER SPACE во погледот Layout1.***

Слика 17

1. Именувајте го Front.

За да се постави тлоцрт TOP VIEW:

1. Остануваме во командата Solview, или се враќаме на неа. 2. Овојпат избираме опција Ortho. 3. Избираме TOP EDGE на преден поглед (FRONT viewport ) со лево копче

на глувчето и покажуваме "Specify side of viewport to project." 4. Поставете го поглед во погодна положба за TOP multiview. 5. Именувајте го овој поглед Top. **Важна забелешка: Кога се користи опцијата Ortho optiон потребно е кликање на погоден агол на погледот. На промер ако се кликне долниот агол на FRONT viewport, AutoCAD ќе дозволи сместување во позициа од горе (TOP position) но тоа ќе биде поглед од долу (Bottom view) а не од горе (Top view). AutoCAD користи рабови на погледот (viewports) за да определи ориентација на окото во погледот.**

Сега повторуваме чекори со користење на опцијата Ortho на Solview за да креираме Right Side view и ја именуваме SIDE. На Сликата 18 е изгледот на конечна слика. Избираме десен раб на Front viewport.



Слика 18

Прозорците во вашиот цртеж не мора да се сосема исти како на сликата и тие меѓусебно може да се разликуваат, но погледите на објекти се меѓусебно поравнани. Складирајте го резултатот со gsave.

Можно е прозорците во Vport layer да се направат невидливи. Потребно е да сме во PAPER side страната на Paper Space или да направиме промени за да бидеме во овој простор (PAPER копчето треба да е прикажано на Status Bar). Избираме Vport layer или од Layer Status drop-down window или со командата Layer и кликамае на light bulb (Види Слика 19). Vport layer содржи viewport edges. Ако сте во MODEL side страната на Paper Space и se направи Vport layer невидлив, погледот што заокружува активен слој сеуште ќе биде видлив.

Слика 19



Приметувате дека скриените делови на елементите сеуште се видливи во погледите и не се прикажани како скриени. Ова е затоа што сеуште гледаме жичан модус на моделот (WIREFRAME mode) Сега го враќаме Vport layer назад со повторно кликање на во Vport layer на Layer Status опаѓачко мени.

Чекор 5

Сега ќе проектираме дводимензионални повеќекратни погледи (multiviews) на моделот и ќе ја промениме бојата на скриените линии.

***Забелешка: Zooming во Paper Space

Ако се наоѓаме во MODEL side на Paper Space, може да зумираме во секој одделен подвижен поглед (floating viewport) но не може да зумираме низ сите погледи наеднаш. За зумирање на целосен цртеж треба да сме во PAPER side на Paper Space (PAPER копче на Status Line), а потоа зумираме (zoom).

Ако по грешка промениме зумирачки фактор или позиција на модел во еден или сите подвижни погледи, тие нема да се вратат во првобитната скала и поравнување кога променуваме назад во "static" или PAPER side на Paper Space. PAPER страната на Paper Space го замрзнува (freezes) тековниот поглед на екранот. За да ги вратиме погледите на оригинална гоелемина користиме опцијата Zoom XP.

Ако погледите не се поравнани може да се користи опцијата Align во Mvsetup, која дозволува избор на точка во еден поглед и порамнување со иста точка во другите соседни погледи.

Со утврдрени погледи екстрахираме 2Д цртежи на моделот со командата Soldraw (прочитајте информација за Soldraw). Досега сеуште гледавме тро-димензионален модел. Погледите се во "static" мод на Paper Space така што е можно едитирање. Soldraw проектира 2Д слики на модел но не го заменува. 2Д проекциите се додаваат на датотека.

Активираме команда Soldraw и проектираме 2Д погледи на моделот. Во погледите сега се појавуваат скриени линии (ако ги нема можеби не е подигнат тип на скриени линии). Прочитајте информација во LEFT PANEL на Loading Line Types и внесиете Center и Hidden стилови на линии.

Со комплетирање на командата Soldraw, додатните промени обезбедуваат

друга боја на скриени линии. Кликаме на икона Layer button за да добиеме Layer Properties Manager диајалог прозорец. Тука гледаме листа на слоеви и нивни особини (Слика 20).



Слика 20

Тука имаме серија на лабели за слоеви (layers) Front-DIM, Front-HID, Front-VIS, Side-DIM, Side-HID и други. Овие слоеви се додадени со командата Solview. За сега потребни ни се слоевите Front-HID, Side-HID и Top-HID. Тие имаат доделен стил на скриени линии и променета боја.

За промена на бојата за Front-HID, двојно кликаме со лев тастер на глувчето на квадратче означено со "C" (за боја) во редицата означена со Front-HID. Се појавува Select Color дијалог прозорец за боја (види Слика 21).

Менуваме бојата за Front-HID layer, со кликање со лев тастер на глувчето на некоја од понудените бои и потоа OK за излез. Иако е дозволен произволен избор избегнуваме светли бои бидејќи, се слабо видливи при печатење. Ја повторуваме оваа постапка за останатите слоеви со наставка -HID (за Hidden). На сличен начин може да промениме дебелина на линии во слоеви со наставка -VIS. Locirame -VIS слоеви и гледаме во сетинзи под назив Lineweight. Поставени се на преддефинирани вредности (Default). Кликаме на зборот Default и AutoCAD отвара Lineweight дијалог прозорец. Тука избираме 0.7 и кликаме на OK копчето. Ова го повторуваме за сите слоеви со -VIS. Овие промени не се покажуваат во цртежите додека не печатиме. Ако не се направат овие промени видливи



линии во слоевите top-VIS, side-VIS, и front-VIS ќе бидат со иста дебелина како централни и скриени линии. Го затвараме Layer дијалог прозорецот скриените линии се сега во избраната боја (види Слика 22).

Слика 22

Забелешка: Доколку е згрешен погледот во текот на наредбите Soldraw и Solview и сакаме тоа да го поправиме, најлесно е да се избрише погледот и повторно да се додаде. За бришење на пливачки поглед (floating viewport) треба да сте во PAPER side на Paper Space. Кликаме на работ, а потоа на командата Erase. Избришаните погледи се менуваат со Solview's Ortho опцијата и Soldraw, но потребно е доделување на ново име. Не се менува постоечките поглед со исто име. Повторно е потребна промена на бојата во слоевите со наставка -HID, додадени од наредбата Solview.

Чекор 6

Додаваме централни линии.

***Важно: Ако се сака зумирање на целиот цртеж (сите три погледи) треба да сте во PAPER side of Paper Space. Проверката е можна преку статусната линија, како на Слика 23.

Слика 23

За креирање централни линии (center lines) во повеќекратен поглед на модел потребно е креирање на три додатни слоја и доделување на тип централни линии на овие слоеви (видете команда Layer). Нека се новите слоеви: top-cen, front-cen, и side-cen, потоа да промениме боја и тип на линии за централни линии.



Менуваме и скала за должина на испрекинати линии за скриени и централни линии. Ова се прави со командата Line Type Scale, типкаме ltscale .25 како нов scale factor.

Централните линии се додаваат во MODEL side на Paper Space (статусната линија треба да биде како подолу)

1. кликаме на Top viewport за да стане активен прозорец и 2. менуваме во Top-cen слој.

Наједноставен начин за додавање централни линии е со комбинација на командите Offset и Extend. Централните линии за големата кружница во тлоцртот треба да бидат 10mm поголеми од кружницата (ако цртежот не е димензиониран).

Упатство: Користиме команда Offset за креирање кружница поголема 10mm од оригиналната која има дијаметар 40. Помалата (прикажана како скриени линии) има дијаметар 20.

На сликите 25, 26 и 27 погледите покажуваат користење на Offset, Extend и Osnap команди за поставување централни линии. Упатство: Ако се користи Offset за една од скриените линии за помал отвор може да се помери во Top-cen слој со избор на линијата и потоа избор на Top-CEN слој во LAYER STATUS WINDOW drop-down menu.

Слика 24

Слика 25

Слика 26

Ако погледите се премали, може да се зголемат со командата Stretch (прочитајте упатство).



Забелешка: Централните линии поставени во тлоцрт се гледаат и во другите два погледи. Ова повторно покажува дека го гледаме моделот и 2Д проекции на моделот во сите погледи (Слика 27)

Слика 27

Преминуваме во слој side-CEN, кликаме на Side viewport. Во овој поглед отворитњ се прикажани како скриени линии. Големиот отвор има видлива линија којашто преминува десен раб. Креираме централна линија за отвори во овој поглед (Слика 29). преминуваме во front-CEN слој со кликање на Front Viewport и додаваме централни линии во овој поглед.

Слика 28

Забелешка: Централни линии се цртаат така да не допираат видливи одсечки. Доколку е тоа случај се цртаат помали (8mm) (Слика 29). Складираме.

Слика 29

Чекор 7

“Додатни” централни линии прикажани во секој од погледите обезбедуваме со командата Vplayer (Viewport Layer). Go активираме погледот на тлоцртот. Користиме опција Freeze за да замрзнеме front-CEN и side-CEN слоеви. По



излегување од командата екстра централните линии во овој поглед ќе ги нема, бидејќи командава ги замрзнува централните линии на другите два погледи.

Напомена: Ако при замрзнување со VPLAYER снемуваат погрешни централни линии значи дека изборот на слоеви за централни линии кај различни погледи не бил правилен. Вратете се со UNDO до состојба во која се видливи сите централни линии. Изберете централна линија со кликање на неа. Ако централната линија не е во коректен слој изберете го коректниот слој додека централната линија е избрана (ова ќе ја помести во правилен слој).

Да го повториме ова за нацрт (Front viewport) (со замрзнување централни линии од другите два погледи) и бокоцрт (Side viewport). Упатство: Проверка на имиња на слоеви е преку Layer Status Window. Завршниот изглед е како на Слика 30.

Слика 30

Пред да вметнемт Titleblock, преминуваме во PAPER side на Paper Space и користиме Layer Status Window мену за да избереме (кликаме на light bulb икона) слојот Vport да стане невидлив (invisible). Границите околу погледите ќе ги снема и цртежот ќе изгледа како на Слика 31.



Слика 31

Едитираме текст,+ во titleblock цртаме (Plot) цртеж. Забелешка: Користевме .5 скала кога поставувавме погледи на мултипогледи во Layout1.

AutoCAD

Поглавје 5

Во петото поглавје се обработуваат следниве теми: Додавање на хоризонтални, вертикални, како и димензии за дијаметри и радиуси за повеќекратни погледи во AutoCAD;

12. Креирање непрекинати и базични димензии; 13. Креирање на стилови на димензии и 14.Користење командата Mtext за креирање counterbore и countersink димензии.



Вчитување на 3Д објект

Чекор 1

Во ова поглавје ќе научиме како се користат повеќекратни погледи на тродимензионални објекти. За вежба ќе користиме изработен модел

складиран во датотеката DIM

1. Ја отвораме постоечката датотека NaslovenShablon.dwg. Ја променуваме опцијата во Model Space и користиme INSERT/ BLOCK мени за вметнување на новиот модел од датотеката DIM.dwg во нашиот простор за модели

2. Користиме Save as... за преименување на датотека сега во AutroCADVezba5

3. Со командата Explode моделот го раставуваме еднаш на составни делови. Со командата VPOINT обезбедуваме општ поглед на објектот (VPOINT , 300 степени on the XY plane и 35 degrees to the XY plane. Моделот треба да изгледа како на Слика 1. Доколку над објектот применуваме натамшно раставување на делови со (Explode) командите што следуваат Solview и Soldraw не делуваат.

Слика 1



Креирање 2Д повеќекратни погледи на објект

Чекор 2

Со користење на командите Solview i Soldraw креирајте 2Д повеќекратни погледи на објект: преден план (нацрт) (front), странски план (бокоцрт) side и тлоцрт (top).

Упатство:

1. Променете простор во Layout1 и контролирајте UCS дали се покажува скршен молив. Со командите UCS и View со опцијата UCS's New извршите соодветнии промени (видете поглавје 4).

2. Со командата Solview креирајте front, side и top погледи. Користете скала 0.5 оставете доволно простор за димензии (Слика 2).

3. Додајте Front-CEN, Top-CEN, и Side-CEN Layer, променете ја нивната боја и тип линии наCenter. Определете централни линии. Дијаметри на отвори се 26/40 и 20/40.

4. Проверете ги во Layer прозорец за дијалог, боите на -DIM, -HID и -VIS слоеви (layers). Променете ги -VIS слоевите (layers), поставете Lineweight на .7

5. Определете невидливи линии.

Слика 2

6. Користете ја командата Vplayer за замрзнување (FREEZE) на соодветни слоеви во секој поглед так да не се гледаат централни линии кои не



одговараат за тој поглед. Во тлоцрт (Top Viewport) замрзнете Front-CEN и Side- CEN слоеви. За детали погледајте Поглавје 4.

Упатство

• За зголемување на големина на погледот (viewport), се префрламе во PAPER side of Paper Space. Кликаме на агол од погледот додека да се појават аголни “држачи”. Кога тие ќе се обојат црвено ги влечеме аглите на нова локација.

• За поместување на погледот, се префрламе во PAPER side of Paper Space, вклучуваме ORTHO за да ограничиме насока на движење на погледот. Корисиме командата Move за преместување на погледот. Ја исклучуваме опцијата ORTHO кога сме завршиле со преместување.

• За проверка на поравнаност на погледите , се префрламе во PAPER side of Paper Space и цртаме линија која спојува еден елемент во погледот со ист елемент во придружен поглед со кој треба да е порамнат. Ако се правилно поравнати линијата е права

• За повторно поравнување на погледи се префрламе во MODEL side of Paper Space и користиме Mvsetup.

Подсетник: треба да сме во MODEL side of Paper Space за додавање централни линии.

При тоа треба да сме во -CEN слојот. За поставување централни линии може да се користат Offset, Extend и Layer Status Bar (за промена на слојот).

Менување Стил

Чекор 3

За димензионирање се префрламе во MODEL side of Paper Space, а слојот на Vport се остава видлив (VISIBLE). Копчето MODEL на Status Bar треба да е прикажано како подолу.

За полесна работа со команди за димензионирање (котирање) ја користиме лентата со алатки Dimension од менито View /Toolbars.

За да се додаваат ефикасно димензии се креира dimensioning style. Оваа опција олеснува котирање, преку преддефинирање на одделни формати на



димензии. Дијалог прозорец на dimensioning style се добива од менито

Dimension/Style или со кликање на копчето Style од лентата со димензии.

Слика 3 покажува дијалог прозорец на Dimension Style Manager. Преку него се модифицираат параметри за димензии, или се креираат сопствени стилови за котирање (секој стил има сопствено име). Вака дефиниран стил со поставени параметри се користи и покасно и не е потребно одделно поставување на параметри на димензиите.

Ќе креираме сопствен стил, базиран на постоечки стил кој се користи како преддефиниран AutoCAD стил. Тоа е Standard стил. Ќе го складираме под сопствено име.

Слика 3

За креирање на нов стил за димензионирање кликаме на копчето New. Се појавува Create New Dimension Style дијалог прозорец. Тука се дефинира име на новиот стил и се одредува кој од понудените стилови ќе се користи како базичен стил (Слика 4).



Слика 4

Креираме нов стил со типкање Mojstil во полето со насловот New Style Name: бираме Standard во полето со насловот Start With: и кликаме OK. Се појавува Modify Dimension Style дијалог прозорец. Забелешка: доколку е потребно може да се избере и опцијата Use for: прозорецот за избор на тип на димензии за кои сакаме да креираме стил (радиус, дијаметар, линеарна и сл)

Modify Dimension Style е дизајниран така да може да се дефинира поголем број на параметри. При првиот избор преддефинирано е појавувањето на избор за линии и стрелки (Lines and Arrows), како на Слика 5.

За секоја комбинација на избрани опции се појавува пример на објект димензиониран со така дефинирани параметри на димензии. Забелешка: Во некои случаи дефинираните вредности на параметри не се прикажани сосема коректно. Ова ќе се случи со промена на tabot.

Слика 5

Промените со притиснат tab Lines and Arrowhead обфаќаат: Dimension Lines секција

• Spacing: поставуваме на 12 (простор помеѓу димензии). • Забелешка: Минимален простор помеѓу две димензии е 6mm; за

подолги димензии и хоризонтално ориентиран текст треба повеќе простор кај последователни димензии.

Extension Line секција



• Extend beyond dim lines: поставуваме на 3 (ова покажува растојание за кое продолжната линија ја надминува димензионата линија)

• Origin Offset: поставуваме на 1.5 (ова определува одалеченост меѓу продолжна линија и елементот којшто го димензионираме.

Arrowheads секција

• Size: поставуваме на 3 (поставува должина на стрелки), во прозорчињата со насловите 1st, 2nd и Leader се поставува Closed filled.

Center Marks for Circles секција

• Size: поставуваме на 1.5 (со оваа се поставува должина на линиите за означување центар).

Се клика на Text табот со што се јавува дијалог прозорец прикажан на Сликата 6. Правиме промени во следниве дефинирани секции:

Text Appearance секција • Text style: поставуваме на Standard • Text color: на ByBlock (ова овозможува контрола на бојата да е преку

слоевите, а фонтот да е префдефинаран фонт)

Text Placement секција • Vertical поставуваме на Centered • Horizontal поставуваме на Centered (забелешка: ова ориентира текст на

линијата за димензии). Забелешка: доколку поставената димензија не е во склад со останатите димензии таа лесно се преместува на друга позиција.

• Offset from dim line: поставуваме на 1.5 (ова ја променува големината на растојанието за линијата на димензионирањето од текстот

Text Alignment секција • Horizontal се клика на соодветно копче (ова ги ориентира линиите за

димензионирање на хоризонтална положба).



Слика 6

Следното сетирање е Fit таб (Слика 7). Се појавува Fit дијалог прозорец. Ги поставуваме следниве параметри:

Fit Options секција

• Кликаме на копчето под насловот Either the text or the arrow, whichever fits best (со ова обезбедуваме флексибилност за приказ на димензии во или вон од продолжните линии).

Scales for Dimension Features секција

• Scale dimensions to layout (paperspace).Ова скалира елемент на систем за димензионирање (стрелки, броеви и сл.) на скали користени во paperspace.

Забелешка: За печатење потребно е поради читливост елементите на дизајнирање да се во скала 1:1, без оглед на скалата на цртежот за печатење. Поставување на скала за домензионирање на онаа од paperspace, обезбедува димензиите да се во согласност со 1:1 скала на Layout1, дури и до скала 1:2 (скала која ја користевме за Solview). Fine Tuning: секција

• Place text manually when dimensioning (оваа дава флексибилност за поставување димензии во најпогодна положба релативно во однос на други димензии) .



Слика 7

Типкаме на Primary Units таб за да добиеме дијалог прозорец прикажан на Слика 8.

• Linear Dimensions se postavuva na Decimal, • Precision се поставува на 0.0000, а Round off se postavuva na 0.

Measurement Scales секција • Scale factor поставуваме на 1.

Zero Suppression двете секции • Се чекира Trailing (ги отстранува одвишни 0 зад броевите).



Слика 8

Кликаме OK за да се вратиме во Dimension Style дијалог прозорец. Потоа ја избираме опцијата Set Current за нашиот креиран стил за димензионирање, да стане преддефиниран. Потоа го затвараме прозорецот Close (Слика 9).

Слика 9

Конечно го кликаме Save копчето во Dimension Style прозорец и OK за да излеземе од Dimension Style дијалог прозорец. Складирајте.



Чекор 4

На цртежот сега додаваме прва димензија (Слика 10). Погледот TOP View го поставуваме активен и го менуваме слојот во Top-DIM.

Забелешка: AutoCAD не дозволува поставување на димензии ако не сте во правилен слој.

Ако се сака подобар увид во TOP view, преминуваме во PAPER side of Paper Space со кликање MODEL копчето на крајот на Status Bar такашто тој се менува во PAPER, користиме Window Zoom за да се зголеми сликата. Се враќаме во MODEL side of Paper Space пред да додадеме димензии.

Слика 10

За димензии прикажани на Слика 7 ја користиме Linear командата.

По активирањето на командата Linear на пропмтот: Specify first extension line origin or <select object>: користиме INTERSECTION Osnap и избираме позиција A (позиција на прва продолжна линија) (Слика 10). Потоа на промптот Specify second extension line origin: Користиме INTERSECTION Оснап и избираме позиција B (за позиција на втората продолжна линија) (Слика 10).

Важно: секогаш користете Intersection Osnap, а не Endpoint за избор на позиција на продолжни линии, за случајно да не се изберат линии од котирање, наместо линии за кои вршиме котирање.

Забелешка: За да се добијат автоматски прави вредности за димензии користете Osnaps

На следниот промпт треба да се одговори за лоцирање на позиција на текст во димензија. Вообичаено тоа е 20mm од сликата. (Цртаме во скала 1:2). За поточно цртање можно е додавање на помошна линија паралелна на постоечката на 20 mm оддалеченост.

Забелешка: Број на димензија може да биде поставен на различни позиции (внатре или надвор) од линии на продолжување).



• Промпт: Specify dimension line location or [Mtext/Text/Angle/Horizontal/Vertical/Rotated]:

Локација на текст бираме со кликање на лев тастер на глувчето.

• Промпт: Dimension text <26>: Ентер за приваќање димензија.

На ист начин ги поставуваме сите останати димензии Слика 11. Складирајте.

Слика 11

Чекор 5

Сега ја користиме командата Continue dimension. Continue димензија дозволува поставување на димензии континуирано на една линија такашто се порамнани и делат заеднички продолжни линии.

На Слика 12 се гледа резултатот од поставување Continue димензија.

Слика 12



• На промптот: Command: типкаме dimcont или избираме Continue dimension копче на Dimensioning toolbar.

• На промптот: Select the dimension to continue: Кликаме на копчето со хоризонтална димензија (големина 26), во тлоцрт, која веќе е поставена на цртежот. (Слика 12)

Забелешка: Ако се продолжува димензионирањето по поставување на првата димензија ќе се појави само вториот промпт.

• На промптот: Specify a second extension line origin or [Undo</Select] <Select>: Избираме right bottom corner od rectangular slot (за димензија 51).

Забелешка: Ако непрекинатото димензионирање не го продолжуваме по непосредно претходно направена линеарна димензија тоа ќе го сториме со опцијата Select со типкање s и Enter. Ќе се јави пропмтот:Select the dimension to continue:.

• На промпт: Dimension text <51>. Притискаме Enter. • На промпт: Specify a second extension line origin or [Undo</Select] <Select>:

Го избираме следниот агол (кој од претходниот мери 25) за да ја додадеме оваа димензија на непрекинати димензии.

Бришење димензии: Димензиите се групирани елементи. Кога кликаме на било кој дел од димензијата се селектира цела димензија. Се брише со командата Erase.

Чекор 6

На Слика 13 во RIGHT SIDE view (стреничен поглед) се прикажани додадени

вертикални димензии. Користете ја процедурата за Linear димензија за додавање на потребните димензии. Внимавајте на слоевите за димензионирање. Внимавајте на зумирање.

Слика 13



Додајте ги и непрекинати димензии Continue според Сликата 14

Слика 14

Да се вратиме се повторно на тлоцрт (TOP view) за да ги додадеме додатните Linear димензии и две базични Baseline димензии. Baseline димензиите дозволуваат додавање на димензии над заедничка почетна точка Слика 15. Димензиите 62 и 103 се Baseline димензии.

Забелешка: Ако немате доволно простор растегнете ги погледите. Складирајте го цртежот,

Слика 15

Почнуваме со додавање Linear димензија (30) за локација на центар на отворот во однос на горниот раб. Запомнете да го промените слојот во top-DIM слој..

Командата Baseline димензија се додава со типкање на Command: промптот dimbase, избирање Baseline во Dimension мени, или кликање на копчето Baseline .

• На промптот Select baseline dimension: Кликаме на текстот на димензијата 30. Забелешка: Слично како кај continue dimension, baseline димензијата ќе побара спецификација на некоја постоечка



димензија како базна, ако не се користи продолжување во однос на некоја последна дефинирана димензија.

• На промптот: Specify a second extension line origin or [Undo/ Select] <Select>: Се избира endpont на вертикалната линија од десниот раб (покажува димензија 62mm Slika 15) .

Забелешка: Ако со тековен чекор не јуа продолжуваме baseline опцијата по некоја нацртана димензија ја селектираме опцијата Select, која ја иницира промптот: Select baseline dimension:

• Na промптот: Dimension text <62>:. Притискаме Enter. Се појавува димензија над претходната димензија (30 димензија).

• Повторуваме постапка за следната димензија 103.

Чекор 7

Се преселуваме повтроно во странски поглед. За димензионирање на отворот ја користиме опцијата Diameter димензија, која е Mtext опција, за додавање текст и додатни симболи потребни за котирање лак (бидејќи е помал од 180 степени) користи Radial dimension (Слика 16).

Слика 16

Избираме Diameter во DIMENSION Menu, или типкаме imdia на Command: prompt line, или кликаме на Diameter копчеto . На Command: промптот се појавува

Dimension line location (Mtext/Text/Angle): кликаме на надворешната кружница каде приближно ја допира стрелката, (Слика16) (не притискаме ENTER). Селектираме Mtext опцијата и притискаме Enter. Се појавува Multiline Text Editor дијалог прозорец (Слика 17).



Слика 17

Во Multiline Text Editor дијалог отворен, може да се користи опаѓачко мени за избор на фонт Character (избираме GDT), големина на фонт (избираме 6).

Курсорот го поставуваме помеѓу загради (< >) во овој дијалог прозорец. Заградите треба да содржат симбол за дијаметар и големината на надворешна кружница во оовој дијалог прозорец. Го додаваме овој симбол и типкаме вредност за дијаметар на помалата кружница. Тоа го правиме со кликање на опаѓачкото мени Symbol и избор на Diameter (Слика 18).

Слика 18

Текстот %%C треба да се појави во заградите (ова еAutoCAD код за симбол на дијаметар). По %%C, типкаме 20, за дијаметар на помалиот отвор, а потоа следи запирка. Следното што треба да се направи е копирање на симболи за одделни делови на цртежот од GDT Character Map дијалог прозорец. Ова се постигнива со кликање на опаѓачкото мени за Symbol и избор Other... (Слика 19).

Слика 19



Character Мап дијалог прозорец содржи симболи за димензионирање (котирање). За елементот на цртежот го избираме знакот V и кликаме на него (Слика 19). Потоа кликаме на копчето Select и симболот ќе се појави во прозорчето со наслов Character to copy:. Конечно кликаме на копчето Copy button, следено со кликање на копчето Close, за да се вратиме во дијалог прозорец на Multiline Text Editor. Со техниката Copy/Paste потоа симболот по потреба може да го копираме на други делови од текстот. Овие опции се добиваат со десен клик на глувчето пред знакот што сакаме да го копираме (Слика 20).

Слика 20

Додавме празен простор (space) зад знакот V и типкаме 82, потоа избираме симбол Degrees во Symbol опаѓачко мени. Текстот што треба да го добиеме е прикажан на Слика 21. Со притискање на Enter овој текст се позиционира на цртежот.

Слика 21

Na Сликата 22 е прикажано каде треба да е поставена димензија за лак . Користиме Radial димеnzija (dimrad). Складирајте.



Слика 22

Чекор 8

Следи поставување симболи во тлоцрт. За тоа е потребно прво да промениме слој (layer) во Top-DIM.

Користиме Diameter димензија и опција за Mtext за да добиеме ознаки како на Слика 23

Слика 23



Чекор 9

На Слика 24 е прикажана промена за линеарна димензија 25. Текстот поради тесен отвор на цртежот е подобро да биде од надворешна страна. За да се изврши оваа промена кликаме на Edit Text button на Dimension toolbar. Кликаме на 25 и користиме лев тастер на глувчето за поместуваме на бројката на нова локација.

Слика 24

На Слика 25 се додадени сите потребни димензии. Довршете го цртежот.

Слика 25



Чекор 10

На крајот потребно е на цртежот да поставиме ознака дека се работи за Метрички систем. Складирајте.

Погледајте ја Слика 25. Користете dtext за додавање на текст во PAPER side of Paper Space. Текстот треба да е со висина 5mm. Рамката околу текстот се добива со командата Rectangle во менито Draw. Едитирајте уште текст во вашиот Насловен шаблон и складирајте го и печатете го цртежот.



AutoCAD Команди

Абсолутни координати:

Абсолутни координати користат картезиев координатен систем (Cartesian System) за спецификација на локација на објект во 2Д или 3Д со задавање растојание во трите насоки на координатните оски X, Y и (ако имаме 3Д) Z оска за да лоцираме точка на растојание 0-X, 0-Y и 0-Z од координатниот почеток (0,0,0). Куцаме X-вредност, Y-вредност и Z-вредност одвоени со запирка (без празен простор).

Пример: Ако куцаме 12,8 за позиција, AutoCAD ќе лоцира објект или дел од објект на 12 единици во насока на X-оска и 8 единици во насока на Y-оска.

BLOCK Команда:

BLOCK команда обезбедува групирање на елементи и нивно складирање во датотека за да можат повторно да се користат кога е тоа потребно во истиот или други цртежи. Со тоа се штеди време и обезбедува попрецизно цртање.

Креирање на Block е со: куцање block на Command: промпт, или бирање Block во Draw Menu.

Креирање Block

Се активира BLOCK команда, се појавува Block дијалог прозорец. Во Name: прозорец, куцаме име на блок. Под насловот Objects: кликаме на Select objects копчето. AutoCAD се враќа на екранот за цртање такашто е можно да се изберат објекти кои ќе влезат во блок. Притискаме Enter за да се вратиме во Blocк дијалог прозорец. Под насловот Basepoint: кликаме Pick point копчето или куцаме вредности на координати во прозорците означени со X, Y и Z.

Забелешка: Ова обезбедува одредување на точка на која ќе се внесе блок при негово повторно внесување на цртеж или на Layout прозорец.

Pick point дозволува внесување на специфична точка на блок за точка на внесување со користење Osnap (Object Snap), Absolute Coordinate, Relative Rectangular Coordinate, или Relative Polar Coordinate. Притискаме Enter за да се вратиме на Block диалог прозорец.



Куцање вредности за X, Y, Z: бира за базична точка., точка со абсолутни координати (Absolute Coordinate) Во Insert units: се бира Millimeters.

CIRCLE Команда:

Командата CIRCLE обезбедува цртање кружници кои имаат една централна точка, минуваат низ две точки, минуваат низ три точки или се тангентни на два елементи

Командата Circle се активирта со: кликање на копчето Circle , или со куцање c или circle на Command: промптот, или изборот Circle во менито Draw Menu.

Center Point и Radius или Diameter Се активира командата CIRCLE. --На помптот: Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr (tan tan radius)]: притискаме ENTER за да придатиме предефинирана опција избор на "Center point." Лоцираме центар на кружницата со користење Osnap (Object Snap), Absolute Coordinate, Relative Rectangular Coordinate, или Relative Polar Coordinate. --На промптот: Specify radius of circle or [Diameter]: Куцаме вредност за радиусот на кружницата и притискаме Enter (видете забелешка подолу). Забелешка: Радиусот на AutoCAD е предефиниран избор, но за внесување на дијаметар се куца d Enter па потоа вредност на дијаметар

Tangent, Tangent, Radius

Activate the CIRCLE command (see methods above) -- На промптот: Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr (tan tan radius)]: Куцаме t , Enter за прифаќање tangent, tangent, radius опцијата. -- На промптот: Specify point on object for first tangent of circle: Со лев клик на глувчето бираме прв тангентен елемент (tangent element), приближно место на допир со кружницата. -- На промптот:



Specify point on object for second tangent of circle: Со лев клик на глувчето бираме втор тангентен елемент.

-- На промптот: Specify radius of circle <0.500>: Куцаме вредност за радиусот, Enter, или куцаме d за дијаметар, а потоа Enter. Ако куцаме d AutoCAD потоа бара вредност на дијаметар. Куцаме вредност и Enter.

---Се појавува кружница.

3 Точки Активираме командата CIRCLE -- На промптот: Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr (tan tan radius)]: Куцаме 3p, Enter за прифаќање на опцијата со цртање кружница со три точки. -- На промптот: Specify first point on circle: Користиме опции Absolute Coordinate, Relative Rectangular Coordinate, Relative Polar Coordinate, или Osnap за лоцирање првата точка низ која минува кружницата. -- На промптот: Specify second point on circle: Користиме опции Absolute Coordinate, Relative Rectangular Coordinate, Relative Polar Coordinate, или Osnap за лоцирање втората точка. -- На промптот: Specify third point on circle: Користиме опции Absolute Coordinate, Relative Rectangular Coordinate, Relative Polar Coordinate, или Osnap за лоцирање третата точка.

2 Точки

Активираме командата CIRCLE



-- На промптот: Се специфицира центар или на [3P/2P/Ttr (tan tan radius)]: се куца 2p, Enter за прифаќање опцијата со две точки; -- На промптот: Specify first point on circle се специфицира прва точка на дијаметар. Се користат Absolute Coordinate , Relative Rectangular Coordinate , Relative Polar Coordinate , или Osnap за лоцирање првата точка низ која минува кружницата.

-- На промптот: Specify second end point of circle's diameter: Се специфицира втората точка на дијаметар. Се користи Absolute Coordinate, Relative Rectangular Coordinate, Relative Polar Coordinate, или Osnap за лоцирање втората точка низ која минува кружницата..

DDEDIT Команда:

Командата DDEDIT дозволува едитирање постоечки текст.

Активирање на командата DDEDIT:

типкаме ed на Command: промптот, Enter или

бираме Text..., во менито Modify.

-- На промптот: Select an annotation object or [Undo}: поставуваме курсор над постоечкиот текст и кликаме на лев тастер на глувчето. Се отвора дијалог прозорец во кој се наоѓа избраниот телкст. По ажурирање на текстот затвораме прозорец или кликаме на додатен текст за потребни промени. Завршуваме со Enter.

DTEXT Команда:

DTEXT обезбедува додавање на текст на цртеж.

Активирање на Dtext команда е со: избор на Text, и потоа Single Line Text..., од Draw Menu, или куцање dt на Command: промпт.

--На промптот ќе се појави:

Current text style: "Standard" Text height: 0.2000 Specify start point of text or [Justify/Style]:

Користиме Absolute Coordinate, Relative Rectangular Coordinate, Relative Polar Coordinate, или кликаме на одредена позиција за да определиме почетна позиција на текстот.



--Промпт: Specify height <3>: Се внесува нова вредност за висината на буквите или се прифаќа понудената вредност и со Enter се преминува на следниот избор; --Промпт: Specify rotation angle of text <0>: Се внесува нова вредност на агол за нагибот на текстот или се прифаќа понудената вредност и со Ентер се преминува на следнава опција.; --Промпт: Enter text: Се куца текст; --Промпт: Enter text: Се куца додатен текст или се притиска Enter за излез од команда.

ERASE команда:

Наредбава обезбедува бришење ентитети од цртеж

Избор на Erase команда е можен преку: кликање на Erase копчето, или бирање Erase vo Modify Menu, или куцање e (алиасот за erase) на Command: промпт и протискање Enter.

--На промптот: Select objects: Користиме левото копче на глувчето за избор елементи за бришење и притискаме Enter. Забелешка: Ако се сака бришење на сите елеменмти од датотеката се куцa all на опцијата Select objects: промпт и се притиска Enter.

EXPLODE Команда:

Командата EXPLODE променува групиран елемент во индивидуалнби елементи за да се овозможи нивно ажурирање.

За активирање командата Explode command:

кликаме на копчето Explode на лентата со алатките Draw toolbar, или

типкаме x или explode na Command: промптот, или

бираме Explode во менито Modify.

-- На промптот: Select objects:. Кликаме на елементи кои сакаме да ги разделиме (explode), Enter.

EXTEND Команда:



Командата EXTEND дозволува продолжување на некој елемент за да допре друг ентитет.

За активирањењ на командата Extend:

кликаме на копчето Extend , или

бираме Extend во менито Modify Menu, или

типкаме extend на Command: промптот, Enter.

-- На промптот: Current settings: Projection=UCS Edge=None Select boundary edge(s)... -Select objects: Кликаме на елемент(и) кои сакаме да бидат гранични (можен е избор на повеќе елемент и за повеќекратно продолжување), Enter или клик на десен тастер на глувчето за крај на селекција на гранични елементи. -- На промптот:

Select object to extend or [Project/Edge/Undo]:

Кликаме на крајот на отсечката од којаи на која страна сакаме продолжување. the end of the line you want AutoCAD to extend (on the side that should be extented). -- На промптот:

Select object to extend or [Project/Edge/Undo]:

Ако имаме и други одсечки за продолжување можен е натамошен избор. Ако некој елемент е продолжен неправилно типкаме u Enter, за поништување на грешката. По сите продолжувања, за крај на командата Enter.

INSERT Команда:

INSERT команда обезбедува вметнување на соддржина од една датотека во друга.

За да се избере командата Insert се бира Block... во менито Insert.



--Во дијалог прозорецот на Insert се клика на File... копчето, кое отвора Select Drawing File дијалог прозорец; --Се лоцира датотеката чијашто соддржина сакаме да ја вметнеме и кликаме Open за да се вратиме во Insert дијалог прозорец; --На промптот: Specify insertion point or [Scales/X/Y/Z/Rotate/PScale/PX/PY/PZ/Protate]: за одредување точка на вметнување се позиционираме со курсорот и кликаме со лев тастер на глувчето, користиме Osnap, Absolute Coordinate, Relative Rectangular Coordinate, или Relative Polar Coordinate. --На промптот: Enter X scale factor, specify opposite corner, or [Corner/XYZ] <1>:

Куцаме вредност за скалирање на внесен објект во X насоката, или Enter за да остане блок во оригинална големина.

--На промптот:

Enter Y scale factor <use X scale factor>:):

Куцаме вредност за скалирање на внесен објект во Y насоката, или Enter за да скалирње биде како во X насоката.

--На промптот:

Specify rotation angle <0>:

Куцаме баран агол на букви или бираме Enter за прифаќање оригинален агол на букви од внесен блок.

*Забелешка: Ако се движиме со глувчето наваму натаму во процесот на неколку промптови за Insert команда, можна е промена на внесените вредности, за позиција, големина, или агол. AutoCAD предефиниран начин на избор е "mouse pick" (кликање со лев тастер на глувчето) и програмот е во секој момент спремен за користење ова опција.



LAYER: Команда

Командата LAYER овезбедува формирање повеќекратни слоеви на кои цртаме. При тоа е овозможена контрола на бои, тип на линии, актиност и видливост на одделни слоеви

За промена во тековен слој:

Од опаѓачко мени на Layer Status Window , бираме име на бараниот слој и со кликање на лев тастер на глувчето, бираме во кој слој ќе продолжиме со работа.

За да додадеме нов слој, или промениме особини на тековен слој низ Layer

Properties Manager дијалог прозорче:

кликаме на Layer копчето или бираме Layer..., во Format Menu. Се појавува Layer Properties Manager dialogue box.

За креирање нов слој:

Отвораме Layer Properties Manager дијалог прозорче, кликаме на New копче. Во листа слоеви се појавува слој со име Layer 1. Додека името на Layer 1 е осветлено (highlighted внесуваме ново, OK за излез од дијалог прозорец.

За внесување типови линии (Linetype):

Отвораме Layer Properties Manager дијалог прозорец.

Бираме Linetype име коешто ги определува особини на слојот. Се отвора Linetype дијалог прозорец за избор.

Кликаме на Load копче на дното на дијалог прозорче. Се појавува Load or Reload Linetypes дијалог прозорец.

Во него бираме типот на лини кој го сакаме за овој слој. Кликаме на linetype name со лев тастер на глувчето и OK за враќање во Linetype прозорец. Повторно кликаме OK за излез од овој дијалог прозорец.

За промена на тип на линии (Linetype) на слојот:

Отовораме Layer Properties Manager дијалог прозорец. Кликаме на linetype излистани во конфигурацијата до името на. Се појавува Select Linetypes диалог прозорец со листа на внесени типови линии. Бираме со кликање баран тип и ОК за излеод дијалог прозорец.

За промена на бојата на слојот:

Отовраме Layer Properties Манагер дијалог прозорец. Kликаме на квадрат во листата на конфигурации. Се појавува Select Color дијалог прозорец со палета бои. Кликаме на соодветна боја (color).



Забелешка: Доделување на боја е врзано со дебелина на линија која ќе се печати. Кликаме ОК за врачање во Layer Properties Manager дијалог прозорец. Кликаме ОК за излез од овој дијалог прозорец.

За промена на дебелина на линии:

Се орвора Layer Properties Manager дијалог прозорец. Кликаме на Lineweight (личи на линија) под насловот Lineweight во линиата со особини од овој слој. Во појавениот Линењеигхт дијалог прозорец со кликање бираме сакана дебелина. Кликаме ОК за врачаљњ во Layer Properties Manager. Кликаме ОК за излез од овој дијалог прозорец.

Бришење слој:

Кликаме Layer Properties Manager дијалог прозорец. Кликаме на име на слој а потоа Delete

Промена на името на слојот:

Отвораме Layer Properties Манагер дијалог прозорец. Кликаме на името на слојот со лев тастер на глувчето за да го означиме името и Куцаме ново име, кликаме OK.

Правење слој невидлив:

Од опаѓачко мени Layer Status Њиндоњ бираме име на слојот. Кликаме на lightbulb иконата на листата покрај името на слојот. lightbulb станува сиво за да означи дека слојот е невидлив.

Забелешка: lightbulb опцијата е од тип вклучи/исклучи (toggle) - со избор преминува од состојба видливо/невидливо и обратно.

LINE Команда:

Командата LINE дозволува креирање на одсечки.

Покренување на Line команда е можно со:

со кликање на Line копчето на линијата со алатки Draw, или кликање на Draw и избор Line во менито Draw, или со куцање l - за линија (line) на командната линија Command: prompt.

--На промптот: Specify first point: се куца Absolute Coordinate, Object Snap (Osnap), или се клика со лево лпче на глувчето над површината за цртање за одредувањењ почетна точка на отсечка



--На промптот: Specify next point or [Undo]: Се дава локација на крајната точка на одсечката. --На промптот: Specify next point or [Undo]: Или се дава крајната точка на следната одсечка, која отпочнува со крајната точка на претходната одсечка или со Enter се завршува цртање линии и се излегува од Line команда. *Забелешка: Додавање на одсечка со почеток на крајната точка од претходната одсечка може да се продолжи се до притискање Enter двапати за излез од командата

OFFSET Команда:

Командата OFFSET дозволува копирање избрани елементи (lines, arcs, circles, plines или drugi) и поставување копија на специфична дистанца од оригиналот или во однос на позиција на некој постоечки елемент (крајната точка на одсечка, центар на кру1ница, и сл.) OFFSET елемент е паралелен или концентрин на даден оригинал.

Командата Offset се добива со: куцање offset на Command: промптot или куцање o на Command: промптот или

избор на Offset button на Drawing toolbar.

-- На промптот: Specify offset distance or through <through>: притискаме Enter за предефиниран избор through (за растојание до друг елемент) или куцаме вредност за растојание од оригиналот. -- На промптот: Select object to offset or <exit>: Поставуваме курсор на елемент што сакаме да го копираме и кликаме на лев тастер на глуивчето. Контурата на селектиран објект се менува во испрекината контура (dashed line). Можен е избор само на еден од начините.

Ако е избрано Through: - На промптот:



Специфицираме спецификации на точки: Користиме: Osnap , или Absolute Coordinate, Rectangular Rectangular Coordinate, , или Relative Polar Coordinate за да селектираме точка до место каде објектот е допрен

Ако растојанието е вкуцано на промптот: -- На промптот: Specify point on side to offset: Со лев тастер на глувчето кликаме на страната на оригиналот, каде што сакаме паралелно лоцирање на објектот. Видете слики подолу.

Забелешка: Последен промпт продолжува до притискање Enter двапати за да се добие повторно Command: промпт и постоечката команда Offset command. Offset копии на прави се секогаш паралелни на оригиналот. Offset копии на лаци или кружници се секогаш концентрични на оригиналот.

OOPS Команда:

OOPS команда дозволува реставрирање на цртежот пред последново бришење. Се куца oops на Command: prompt и Enter. Ќе се појави модел со последниот бришан објект.



OOPS команда дозволува реставрирање на цртежот пред последново бришење. Се куца oops на Command: prompt и Enter. Ќе се појави модел со последниот бришан објект.

OPEN Команда:

Тотвора постоечка датотетка.

За отворање на датотека: куцме open na Command: промптот, или бираме Open во File Menu, или двојно кликаме со лев тастер на глувчето на датотеката.

OBJECT SNAPS (OSNAP):

OSNAPs обезбедува селекција на позиција на компоненти во цртежот за локација на одделни особини (крајот на одсечка, средината на одсечка, центарот на кружница и сл.)

Избор на командата Osnaps е со: кликање на иконата од лентата со алатките (види погоре) или

со куцање на еден од Osnap алиаси на промптната линија кога тоа е потребно (види подолу). Кога се користи Osnap курсорот менува облик кога тој е блиску до позицијата која одговара на избраниот Osnap и "snaps" на та точка. Обликот на курсорот е различен за секој Osnap. *Забелешка: Иако може да се избере Osnap да биде цело време активен (избор Running Object Snaps во Tools Menu), ова се користи само за последователни snap конструкции. Ако заборавиме да исклучиоме ова опција можно е погрешно користење на оваа опција.

OSNAP Команди и кратенки: Osnap

tip Команда и употреба

Center

cen Определува центар на кружница или лак. Лев клик на глувчето

кога курсорот е на работ на кружницата или лакот кој сакаме да го користиме.



End- point

end Определува крајна точка на отсечка. polyline, или лак. Лев клик на глувчето кога курсорот е над крајната точка на елементот што

сакаме да го користиме.

Insert

ins Лоцира точка за вметнување текст или блок. Лев клик на глувчето кога курсорот е над било кој дел од блокот или линијата со

текст. Inter-

section

int Определува пресек на два елемента. Лев клик на глувчето кога

курсорот е над пресекот.

Midpoint

mid Определува средишната точка на одсечка или лак. Лев клик на

глувчето кога курсорот е блиску до средишната точка на ентитетот кој сакаме да го користиме.

Nearest

nea Лоцира точка или објект најблизок до позиција на курсорот. Лев клик на глувчето кога курсорот е блиску до објектот Што сакаме да

го користиме.

Node

nod Определува точка. Лев клик на глувчето кога курсорот во облик на

квадратче соддржи точка.

Perpen- dicular

per Определува точка на ортогонален пресек на два елементи.

Функционира само како втора локација во команда. Лев клик на глувчето кога курсорот е над правата линија на позиција на

ортогоналниот пресек.

Quadrant

qua Locira pozicii so 0, 90, 180, ili 270 stepeni (kvadranti) na kru`nicata. Lev клик на

глувчето кога курсорот е блиску до точка во квадрантот.

Tangent

tan ОПоставува објект во тангентната точка на кружница или лак. Лев клик на глувчето кога курсорот е што поблиску до очекувана

тангента.

PLOT Команда:

Командата PLOT овозможува печатење на цртежот.

Активирање на командата Plot:

Типкаме plot на Command: промптот, Enter или

кликаме на копчето Printer button.



Во дијалог прозорец на Plot Device/Plot Settings правиме следниве измени :

Inside the Plot Device dialogue box, find the Name: window. Use the arrow, on the Right side of this window, to select the name of the printer at your location. It should now show in the Name: window. Now click on the Plot Settings tab to move to that dialogue box. Inside the Plot Settings dialogue box make sure that these items are selected -In the radio button under the heading Paper size make sure that mm is selected. -In the window next to the heading Paper size, use the drop down menu to select A size paper is showing or make sure that it is displayed.

-Under the heading Drawing orientation, make sure that the radio button next to Landscape is selected.

-Under the heading Plot area, select Extents by clicking on the radio button next to that category. This tells AutoCAD to print to the "extent" of the drawing. -If not already selected, use the drop-down menu next to Scale to change the scale to 1:1. -Under the heading Plot offset, click on the check box to the left of the label: Center the plot. -Under the Plot Options heading, remove the check by Plot with Plot Styles. Click on OK to send the print to the printer.

**Забелешка: Ако сме во инчи (inches) кои фги менуваме во мм скалата се менува и потребно е повторно сетирање.

POLYGON Команда:

The POLYGON command allows you to create regular polygons (polygons with equal sides and angles).

To select the Polygon Command you can: select Polygon under the Draw Menu, или type polygon and then press ENTER at a Command: prompt, или

click on the Polygon button.

--Prompt: Enter number of sides <4>: Type in a value for the number of sides for the polygon. --Prompt: Specify center of polygon or [Edge]: Select the location for the polygon's center with an Absolute Coordinate, a Relative Rectangular Coordinate, a Relative Polar Coordinates, or an Osnap and press Enter. --Prompt: Enter an option [Inscribed in circle/Circumscribed about circle]: Type i (for across the corners) or c (for across the flats) and then press Enter. --Prompt: Specify radius of circle: Type a value for the radius and press Enter.



NOTE: A polygon is a group or single entity in AutoCAD. To modify a polygon, you must Explode it first.

QUIT Команда:

Излез од AutoCAD Program.

Активирање на команда Quit се:

бира Exit од мени File или

се куца quit на Command: prompt.

RELATIVE POLAR COORDINATES:

RELATIVE POLAR COODINATES allow you to select a point that is a specific length and at a specific angle to the last point indicated.

To locate a point using a Relative Polar Coordinate: type @, the length of the line, a more than symbol (< ) followed by the desired angle of the line. DO NOT add spaces between the @, the line length value, the < symbol, and the angle value. (SEE EXAMPLES BELOW) Example: 1 If you are in the Line command and type @11<45, AutoCAD selects a point that is 11mm long and at a 45 degree angle from the last point given.

Example: 2 If you are in the Line command and type @8<-45, AutoCAD selects a point that is 8 mm long and at a negative 45 degree angle from the last point given.



RELATIVE RECTANGULAR COORDINATES:

A RELATIVE RECTANGULAR COORDINATE allows you to specify a position along the X-axis, Y-axis, and Z-axis (if needed) to locate a point relative to the last point you specified. To locate a point using the Relative Rectangular Coordinate system, type @ and then the X-value, Y-value, and, if needed, the Z-value, separated by commas and no spaces. Example: If your last point was at 12,8 (see FIGURE below), you can type @11,7 and AutoCAD will locate an entity or point 11 along the x axis and 7 along the y axis from the 12,8 point.

The equivalent absolute coordinate of @11,7 would be 23,15 or 12+11 on the X-axis, and 8+7 on the Y-axis.

ROTATE Команда:

Komandata ROTATE дозволува ротација на објект(и) околу референцијална точка во XY рамнина.

Активирање на командата Rotate: Избор на Rotate во менити Modify Menu, или



типкање rotate на Command: промптот, Enter, или

кликање на копчето Rotate .

-- На промптот:: Select objects: Кликнете на објект(и) кој сакате да ротирате, Enter. -- На промптот: Basepoint: Користете командата Osnap Absolute Coordinate, Relative Rectangular Coordinate, или Relative Polar Coordinate, Enter за идентификација на референцијална точка на ротација

при користење Osnap: --Следниот промпт е: of:

Поставете елемент да е означен со иконата на квадратче Place the element to snap to in the square cursor icon. --На промптот:

Angle&gt/Reference:

Типкајте агол на ротација, Enter. (агол може да биде позитивен или негативен).

SAVE AS Команда:

Дозволува складирање на фатотека со ново име.

Save As команда се активира од: избор Save As ... во менито File или куцање save на Command: промптот.

Во прозорецот што се појавува се дадени можности за формирање име и локација на нова датотека.

TRIM Команда:

TRIM команда дозволува одстранување дел од елемент помеѓу два пресеци со друг елемент (и) или негово скратување до пресек со друг елемент.

За избор на командата Trim: типкаме trim, Enter на Command: промптот или



кликаме на копчето на лентата со алатки Trim или бираме Trim во Modify мени.

-- На промптот:: Select cutting edges(s)... Select objects: Кликаме на ентитет или ентитети кои одредуваат границата до каде или границите помеѓу кои ќе одстраниме дел од елемент. -- На промптот:: Select objects: Можно е натамошно бирање елементи. Може да вршиме акција Trim на повеќе од еден елемент. -- Enter за крај на селекција на рабни елементи.. -- На промптот::

<Select object to trim>/Project/Edge/Undo:

Кликаме на дел од објект чиишто дел одстрануваме.

-- На промптот:

<Select object to trim>/Project/Edge/Undo:

Или селектираме додатни елементи за trim акцијата или Enter за крај на командата.

UNDO and REDO: Команда:

UNDO - REDO

UNDO и U поништува последната извршена акција или група акции. REDO ја враќа последната извршена команда претходно поништена со UNDO.

За Undo последната команда:

Типкаме u на Command: промптот, Enter.

Забелешка: u можер да се користи внатре некои комади (претставува опција на командата) без да се излезе од командата..



Пример: Внатре командата Line поништуваме со типкање u на следниот промпт втората точка на одсечка која претходно сме ја определиле.

За поништување повеќекратни чекори (Mulitple Steps:) Користиме команда Undo последователно неколку пати.

Активирање на командата Undo:

типкање undo на Command: промптот или

бирање Undo копчето.

AutoCAD прашува за бројот на чекори за кои сакаме поништување, Enter.

За Redo (поништувањље) на последното Undo:

Користиме командата Redo. Aktivirawe na komandata Redoy:

типкање redo на Command: промптот, Enter, или

бирање копчето Redo .

Забелешка: REDO поништува само последното Ундо и мора да е користено веднаш по Undo.

ZOOM Команда:

ZOOM команда дозволува промена на големина на цртежот на екранот.

Избор на Zoom команда e so: избор Zoom во менито View или куцање z или zoom на Command: prompt.

-- На промптот: Specify corner of window, enter a scale factor (nX or nXP) or [All/Center/Dynamic/ Extents/Previous/Scale/Window] <Realtime>: Се куца голема буква од Zoom опциите кои се на располагање. Педефинирана вредност е Realtime.



Корисни Zoom избори:

Extents

Зумира до краевите на цртежот.

Previous

Се враќа на последната Зум вредност.

Realtime

Во ова опција курсорот се менува во лупа. Се клика и држи притиснат лев тастер на глувчето над работната површина и се движи нагоре и надоле за да се мења големина на цртежот. За излез се притиска Esc типка или десен тастер на глувчето .

Vmax type v

Зумира на најдалечна граница на просторот за цртање. Ова команда не е излистана како опција во Zoom prompts. Куцаме v кога се појавува Zoom листа на опции.

Window

Кликаме лев тастер на глувчето за да исцртаме правоаголник кој опфаќа модел кој сакаме да зголемиме и повторно кликаме на лев тастер. Се зголемува дел опфатен со правоаголник.

Scale X

Куцаме скалирачки фактор и потоа буквата X. Пример: 2x, AutoCAD удвојува тековен цртеж на екранот. .5x, смалува на половина цртежот на екранот.

Zoom XP

Дозволува скалирање на поглед (view) во Модел страна на Paper Space. За користење ова опција, се клика во viewport window и се активира Zoom command. На промптот се куца фактор на зумирање следен со буквите XP. Пример: 1xp враќа поглед на оригинална проектирана вредност, 2xp зголемува view во window на двојни единици на хартијата.


kniga-AutoCAD

Documents

Transcript of kniga-AutoCAD