Büyükşehir Alanlarında Kırsal Arazisi Kullanımına Yönelik Plan Altlık

Gereksinimleri,

Prof. Dr. Yusuf KURUCUEge Üniversitesi, Ziraat Fakültesi

Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü

KIRSAL ARAZİ YÖNETİMİNDEANALİTİK VERİLERİN ELDE EDİLMESİ

VE SENTEZ PAFTALARININ ÜRETİLMESİ;

Bütünşehir Belediyeleri 6360 sayılı yasanın kendilerine verdiği sorumluluğun ne kadar farkındalar ??

Doğal yapıyı ne kadar tanıyorlar??

DOĞAL HABİTAT İLE TARIM ALANLARI BÜTÜNLEŞİK BİR DOĞAL YAPI İÇERİSİNDEDİRLER

KIRSAL ARAZİ YÖNETİMİNE NE KADAR HAZIRIZ???1. Sınıf sulu tarım arazilerinin yapılaşması

KIRSAL ARAZİ YÖNETİMİNE NE KADAR HAZIRIZ???Su kaynaklarında organik ve kimyasal kirlenme

KIRSAL ARAZİ YÖNETİMİNE NE KADAR HAZIRIZ???Su kaynaklarında organik ve kimyasal kirlenme

KIRSAL ARAZİ YÖNETİMİNE NE KADAR HAZIRIZ???Sulak Alanların yapılaşması

Kırsal Arazi YönetimindeDoğal Yapıya Ait Temel Analitik Veriler

• Tarım alanları• Su kaynakları• Ormanlar• Sulak alanlar• Deniz ve Göller• Kıyılar• Doğal öneme sahip alanlar(SİT,ÖBA, ODA..)• Riskli alanlar (Deprem, heyelan, sel..)

Kırsal Arazi YönetimindeDoğal Yapıya Ait Analitik Verilerin Elde

Edilmesi ve

Doğal Eşik Analizi-Sentezi ;İKİ TEMEL YAKLAŞIM Korumacı yaklaşım Sakınımcı yaklaşım

Doğal öneme sahip alanlarEndemik bitki yerleşik alanları

Dünyada sadece Samsun'da yetişen ve 60 kök kaldığı belirtilen endemik bitki Aristolochia Samsunensis'in

korunması amacıyla yetiştiği yerlerin sır gibi saklandığı bildirildi.

Şenol, 2013

Şenol, 2013

.

Şenol 2013

Şenol 2013

Kuş göç yolları

Göçmen Kuşlar ve Göç yolları

Şenol, 2013

Böcekler döllenme biyolojisinin temel elemanıdırMERA VARLIĞIMIZIN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİ ÇOK ÖNEMLİDİR

KIRSAL ARAZİ YÖNETİMİNE NE KADAR HAZIRIZ???Senirkent, Isparta. Çamur akıntısına 65 can kaybı verdi

Sakınımcı yaklaşım

KIRSAL ARAZİ YÖNETİMİNE NE KADAR HAZIRIZ???

KIRSAL ARAZİ YÖNETİMİNE NE KADAR HAZIRIZ???SAKINIMCI YAKLAŞIM

17 Ağustos sonrası

KIRSAL ARAZİ YÖNETİMİNE NE KADAR HAZIRIZ???SAKINIMCI YAKLAŞIM

• Sel , heyelan alanlarının belirlenmesi

KIRSAL ARAZİ YÖNETİMİNDE DİKKATE ALINMASI GEREKEN KANUNLAR!!!

• 5403 SAYILI TOPRAK KORUMA VE ARAZİ KULLANIM KANUNU (2005)

• 4342 SAYILI MERA KANUNU• 3573 SAYILI ZEYTİNCİLİK YASASI • 6831 SAYILI ORMAN KANUNU • • •

PAN-AVRUPA EKOLOJIK AĞI (PEEN) Avrupa ölçeğinde öneme sahip olan nitelikli ekosistemlerin, habitatların, türlerin ve peyzajların korunması, Mevcut habitatların anahtar türlerin uzun vadeli korunması garanti edecek boyutlara sahip olmasının sağlanması, Türlerin göçleri ve yayılmaları için yeterli koşulların sağlanması, Ve zarar görmüş önemli ekosistemlerin onarımı

CDS (BIYO-CESITLILIK KONVENSIYONU)

PEBLDS (PAN-AVRUPA BIYOLOJIK VE PEYZAJ CESITLILIGI STRATEJISI)

Hepcan,2013

25

ANALİTİK VERİ BANKASI OLUŞTURMAK KOLAYMI???Diğer disiplinlere verdiğimiz toprak veri kaynak örneği

26

TÜRKİYE TOPRAK ENVANTERİ, Topraksu Gn.Md., Köy Hizmetleri Gn. Md, 1984

Ulusal Toprak Haritası (1984 tarihli sayısal ve CBS ortamında)

Toprak haritasının kısmi revizyonu

Merbis verileri

Sayısal ili arazi varlığı

Orman verileri

Mevcut imar planları,sanayi alanları

Doğal öneme sahip alanlar

Jeolojik yönden sakıncalı alanlar

5403 Sayılı Kanuna Göre İl Arazi Sınıflandırması

Sayısal Veri tabanı

Sentez

Rapor ve haritanın oluşturulması

Uydu görüntülerinden dikili alan sınırlarının belirlenmesi

,Önceden izinlendirilmiş alanların girilmesi, komşu il, ilçe sınır örtüşmeleri

ANALİTİK VERİLER

Arazi kullanımına ait bazı analitik veriler

IKONOS UYDU GÖRÜNTÜSÜ - İSTANBULVERİ TOPLAMAK İÇİN KULLANILAN KARTOĞRAFİK MATERYALLER

HAVA FOTOĞRAFLARI

UYDUDAN GÖRÜNTÜLEME TEKNİKLERİ

İstanbul ili Beykoz ilçesi Beykoz Örnekköy yöresi fındık dikili alanlarına ait IKONOS uydu görüntüsü (İMP 2006)

ilçesinde ormanlık alan ile iç içe fındık tarımı (İMP,2006)

İlçeler düzeyinde dikili alan envanteri (fındıklıklar)

İstanbul ili erozyon haritası

KURU MUTLAK TARIM ARAZİLERİ

Mahmutşevketpaşa köyü, çiçek seraları

Üst sentez

1. Kademe sentez

•Mutlak tarım arazileri•Özel ürün arazileri•Dikili tarım arazileri•Marjinal Tarım Arazileri•Doğal öneme sahip alanlar•Çayır- Meralar

•Tarımsal niteliği korunacak alanlar•Doğal öneme sahip alanlar•Marjinal Tarım Arazileri

Doğal yapı elemanları sentez modeli

•Dikili Tarım arazileri•Özel Ürün Arazileri•Mutlak Tarım Arazileri•Marjinal tarım arazileri Tarımsal Kullanım şekli, Toprak ve

arazi özellikleri senteziDrenaj, Tuzluluk, AlkalilikDerinlik, Bünye, taşlılık-KayalılıkEğim, AKK, Çok yıllık-tek yıllık ürün deseni, Çayır-Mera

Doğal öneme sahip alanlar senteziYaban Hayatı Geliştirme Sahaları, Tabiat parklarıSİT (Doğal, Arkeolojik, Tarihi, Kentsel, Koruma alanları)Sulak AlanlarOrmanÖzel Çevre Koruma Bölgeleri, Onemli Doğa Alanları

• Mutlak Tarım Arazileri• Özel Ürün Arazileri• Dikili Tarım Arazileri• Marjinal Tarım Arazileri

TARIMSAL SENTEZ5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Planlaması

Yasasına Göre

KORUMA STATÜSÜ

VERİLENLER

25.000

LEJAND ARAZİ KULLANIM ALAN (ha)

Mutlak Korunması Gerekli Alanlar (MKGA)

Kuru Mutlak Tarım Arazileri

86765Sulu Mutlak Tarım Arazileri

Özel Ürün Arazileri, Dikili Tarım Arazileri

Çayır ve Meralar

Öncelikli Korunması Gerekli Alanlar (ÖKGA) Marjinal Tarım Arazileri (Etkin toprak derinliği > 50cm, Eğim < % 8) 10710

Tarımsal Niteliği Sınırlı Alanlar (TNSA) Marjinal Tarım Arazileri 48877

Tarım Dışı Alanlar (TDA) Sahil kumulu+maden+sazlık vb. 3691

TOPLAM 150043

Doğal eşik analizi ve Tarım Sentezi

İstanbul’da Sulu Tarıma Elverişli Alanlar ve Yer Altı Suyu Haritası (potansiyel sulu tarım arazileri)

PLANLAMA AMAÇLI YENİ ÜRETİLEN VERİLER

Potansiyel Bağ Alanları

İstanbul Şile İlçesi Potansiyel Fındık Alanları Haritası

Mevcut riskler

Terkedilmiş veya halen işletilen madenler

Üvezli köyü civarında Kil ocakları

Mevcut riskler

Mevcut riskler

Mevcut riskler

Sentez değerlendirmesi

• Doğal/ekolojik yapı hassasiyet analizi yapılmış,

• Doğal/ekolojik bütünlük gösteren alanlar belirlenmiş,

• Elde edilen veri katmanı doğal risk alanları veri katmanı ile bir arada irdelenmiş ve

• Yaşam destek sistemleri ile ekolojik koridorlar tanımlanmıştır.

SORUN!!!!“habitatların parçalanması ve yok olması, ekolojik kaliteyi- tarımsal verimliliği ve biyo-çeşitliliği azaltmaktadır…”

ÇÖZÜM!!!“Ekolojik ağlar” doğal ekosistemlerin ekolojik kalitesini attırmayı ve parçalanmış habitatlardaki biyolojik çeşitliliği korumayı hedefler…

Kırsal yaşam çok kırılgandır, geri kazanılması genellikle mümkün değildir