Kindertelefoon Jaaroverzicht 2015

jaaroverzicht 2015

Het begint bij luisteren

In 2015 is opnieuw duidelijk geworden hoe belangrijk het is dat De Kindertelefoon er is. Voor kleine en grote vragen, problemen of levenskwesties. De cijfers liegen er niet om: we registreerden in dat jaar 151.001 telefoongesprekken, 52.645 chatgesprekken en 645.529 websitebezoekers. Iedere dag van het jaar zoeken honderden kinderen en jongeren contact met De Kindertelefoon. Ze willen pra-ten en zoeken een luisterend oor voor hun vraag, zorg of probleem. De vrijwilligers van De Kindertelefoon bieden dat luisterend oor gratis, professioneel, laagdrempelig en ver-trouwelijk. En vanuit de overtuiging dat kinderen zelf vaak sterker zijn dan ze denken. Maar die kracht moet wel op de juiste manier worden aangesproken. Daar helpen wij ze bij, iedere dag van het jaar. Voor De Kindertelefoon was 2015 een bijzonder jaar. Van een over Nederland uitgestrooide, versnipperde organisatie

onder de vlag van jeugdzorg, werd De Kindertelefoon een sterke landelijke stichting met financiering van de Vereni-ging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Zeven teams in het land geven invulling aan de dienstverlening van De Kin-dertelefoon, daarin ondersteund door een landelijk bureau. Wat deze ‘vernieuwde’ Kindertelefoon in het eerste jaar heeft opgeleverd, kunt u in dit Jaaroverzicht 2015 lezen. Dankzij de grote inzet van honderden getrainde vrijwilligers en de deskundigheid van onze beroepskrachten, hebben we zoals vanouds heel veel voor kinderen kunnen beteke-nen. Door te helpen, hun stem te laten horen, voor ze op te komen en hun belangen te behartigen. En dat allemaal door om te beginnen eerst écht naar ze te luisteren.

Erik Ott directeur-bestuurder De Kindertelefoon

02 Voorwoord02 Inhoudsopgave04 Infographic De Kindertelefoon in 201506 De Kindertelefoon in

feiten en cijfers12 Het verhaal van... Erik Ott13 Hoe werkt De Kindertelefoon?

18 Pesten maakt machteloos21 Het verhaal van… Ayşe Aydin22 Aandacht vragen

loont!

26 Seks? Alles is bespreekbaar!29 Het verhaal van… Moniek Veldhoven30 Niets is taboe Het forum is voor en

door jongeren

33 Vrienden, Verliefd, verloofd…

34 Het verhaal van…Maaike Grobben

35 Chatten met een leeftijdsgenoot

39 Een veilige plek om te praten42 Het verhaal van… Micha de Winter43 Samenwerken met

partners47 Colofon

Het begint bij luisteren

2 /// De Kindertelefoon Jaaroverzicht 2015

VOORWOORD

TOP-THEMA’S: #1 PESTEN

TOP-THEMA’S: #2 SEKSUALITEIT TOP-THEMA’S: #4 MISHANDELING

TOP-THEMA’S: #3 RELATIESINHOUD

telefoon151.001

chat 52.645

website645.529

peer-2-peer2.944

60% meisje

Hoe zijn de geregistreerde contacten die kinderen hebben met De Kindertelefoon verdeeld over de verschillende kanalen, leeftijden en onderwerpen?

63%zocht contactvia de telefoon

De kindertelefoon in 2015

203.646

aantal registraties

leeftijd onbekend

16-17 jaar

13-15 jaar

10-12 jaar

8-9 jaar

jonger dan 8 jaar

leeftijd onbekend

16-17 jaar

13-15 jaar

10-12 jaar

8-9 jaar

jonger dan 8 jaar

13-15 jaar gemiddelde leeftijd


De kindertelefoon in 2015 inhoud van de gesprekken in 2015

13% pesten

11%seksualiteit

9%relaties

7%thuis en familie

6%mishandeling

5%lichaam

De Kindertelefoon Jaaroverzicht 2015 /// 5

In 2015 woonden er in Nederland 1.985.957 kinderen en jongeren in de leeftijd van 8 tot 18 jaar (bron CBS). Deze kinderen gaan naar school, zijn bezig met vrienden en hobby’s en groeien op in een welvarende wereld waarin veel te ontdekken valt, maar waarin ze ook zorgen, verdriet en angst tegenkomen. Nederlandse kinderen hebben het goed. De voorzieningen om op te groeien in ons land zijn goed en kin-deren en jongeren zijn in de gelukkige omstandigheid dat zij groot worden in welvaart. Onderzoek van Unicef naar het welzijn van kinderen in ontwikkelde landen wees in 2013 al uit dat Neder-landse kinderen de ‘gelukslijst’ van 29 landen aanvoeren. Daarmee ontstaat makkelijk de indruk dat kinderen in Nederland dus ook onbezorgd door het leven gaan, maar dat geldt helaas niet voor alle kinderen. Hetzelfde rapport liet namelijk ook zien dat het aantal kinderen in de Nederlandse jeugdzorg toeneemt, dat het aantal kinderen dat in armoede leeft groeit en dat de leefsituatie voor bijvoorbeeld vreem-delingenkinderen niet optimaal is. Jaarlijks krijgen tienduizenden kinderen in Nederland te maken met zaken als

echtscheiding, pesten of mishande-ling. Gebeurtenissen die diep kunnen ingrijpen in een kinderleven en waarbij zij alle steun kunnen gebruiken. Zulke steun vinden kinderen en jongeren bij De Kindertelefoon.

Wat heeft De Kindertelefoon te bieden?Kinderen kunnen via telefoon en chat in gesprek gaan met een vrijwilliger van De Kindertelefoon. In 2015 zijn in totaal 151.001 telefoongesprekken geregis-treerd en 52.645 chatgesprekken. Dat is inclusief 2944 chatgesprekken die zijn gevoerd met leeftijdsgenoten in het kader van het peer 2 peer-project. Zie ook het artikel ‘Voor en door jongeren’ op pagina 36. Gesprekken worden geregistreerd als er ook daadwerkelijk een vraag of probleem is besproken. Zogenaamde ‘plaaggesprekken’, waarbij kinderen voor de lol bellen, zijn hierin dus niet meegeteld. Het totaal aantal oproepen naar De Kindertelefoon ligt vele malen hoger. Kinderen proberen ook te bellen als De Kindertelefoon is gesloten, of als alle telefoonlijnen of de chat al bezet zijn. Het aantal telefoongesprekken is in 2015 toegenomen ten opzichte van 2014, het aantal chatgesprekken is juist iets afgenomen. Het forum liet een gro-te groei zien. Veel kinderen en jongeren beschikten in 2015 over een eigen mobiele telefoon. Dat maakt bellen naar

De Kindertelefoon nog laagdrempeliger dan voorheen. Op de website www.kindertelefoon.nl kunnen kinderen informatie vinden over verschillende onderwerpen. De inter-actieve website van De Kindertelefoon is de plek waar alles samenkomt. Hier kunnen kinderen chatten, informatie vinden, berichten plaatsen op het forum of lezen wat andere kinderen en jon-geren bezighoudt. Een groot deel van de informatie op de website is afkom-stig van de kennisbank van Stichting Opvoeden.nl. In 2015 werd de website door 755.175 unieke gebruikers bezocht. Samen waren die goed voor bijna 4 miljoen pageviews.Een belangrijk onderdeel voor jongeren is het forum, op het website gedeelte voor kinderen van 13-18 jaar. Bij twee-derde van het aantal bekeken pagina’s op de website, ging het om het forum.

unieke taakDe Kindertelefoon vervult in Neder-land een unieke taak: De Kindertele-foon biedt een luisterend oor aan alle kinderen in Nederland van 8-18 jaar die daar behoefte aan hebben. Met deze taak geeft De Kindertelefoon concreet invulling aan artikel 12 en 13 van het Internationale Verdrag inzake de Rechten van het Kind. Kinderen kunnen contact zoeken met De Kindertelefoon via telefoon en chat of met leeftijdsgenoten op het forum op de website. Ook vinden ze informatie op de website. De dienst-verlening van De Kindertelefoon is vertrouwelijk en gratis voor alle kinderen en jongeren.

in feiten en cijfers


Jaarlijks zoeken kinderen en jongeren meer dan 200.000 keer serieus contact met De Kindertelefoon om in vertrou-wen te praten over een probleem. Deze geregistreerde gesprekken gaan over onderwerpen als ruzies thuis, pesten of seksualiteit. Wat vertellen kinderen ons?

De Kindertelefoon

Jaarlijks krijgen tienduizenden kinderen in Nederland te maken met zaken als echtscheiding, pesten of mishandeling. Gebeurtenissen die diep kunnen ingrijpen in een kinderleven en waarbij zij alle steun kunnen gebruiken.

leeftijd onbekend

16-17 jaar

13-15 jaar

10-12 jaar

8-9 jaar

jonger dan 8 jaar

leeftijd onbekend

16-17 jaar

13-15 jaar

10-12 jaar

8-9 jaar

jonger dan 8 jaar

Waar zoeken kinderen contact over?Uit de cijfers van 2015 komt duidelijk naar voren over welke onderwerpen kinderen en jonge-ren De Kindertelefoon het meest benaderen. De onderwerpen pesten en seksualiteit zorgen voor de meeste contacten. In de cijfers is ook te zien wat de verdeling is tussen de verschillende gespreksvormen: ging het om een adviesgesprek, een informatievraag of om een ondersteuningsge-sprek? Soms is er sprake van een mengvorm of een andersoortig gesprek (‘overige’).

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000Lichaam

Mishandeling

Thuis en Familie

Relaties

Seksualiteit

Pesten

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000Lichaam

Mishandeling

Thuis en Familie

Relaties

Seksualiteit

Pesten

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000Lichaam

Mishandeling

Thuis en Familie

Relaties

Seksualiteit

Pesten

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000Lichaam

Mishandeling

Thuis en Familie

Relaties

Seksualiteit

Pesten

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000Lichaam

Mishandeling

Thuis en Familie

Relaties

Seksualiteit

Pesten

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000Lichaam

Mishandeling

Thuis en Familie

Relaties

Seksualiteit

Pesten

0

10

20

40

50

0

10

20

40

50

0

10

20

30

40

50

60

70

80

0

10

20

30

40

50

60

70

80

0

10

20

30

40

50

60

70

80

0

10

20

30

40

50

60

70

80

pesten seksualiteit relaties thuis en familie mishandeling lichaam

0

5000

10000

15000

20000xx

overige

Ondersteuning

Informatie

Advies

0

5000

10000

15000

20000xx

overige

Ondersteuning

Informatie

Advies

0

5000

10000

15000

20000xx

overige

Ondersteuning

Informatie

Advies

0

5000

10000

15000

20000xx

overige

Ondersteuning

Informatie

Advies

0

5000

10000

15000

20000xx

overige

Ondersteuning

Informatie

Advies

0

5000

10000

15000

20000xx

overige

Ondersteuning

Informatie

Advies

‘Ik word vaak gepest en het probleem is dat als er een stomme opmerking over me word gemaakt dan weet ik niet zo goed wat ik moet zeggen. ik ben vaak super zenuwachtig voordat ik naar school ga’ (Forum De Kindertelefoon)

Wie zoeken contact?De Kindertelefoon is er voor kinderen en jonge-ren van 8 tot 18 jaar. Er bellen en chatten meer meisjes dan jongens: gemiddeld is 60% van de kinderen die contact zoeken een meisje. In de praktijk blijken vooral tieners (13-15 jaar) gebruik te maken van onze dienstverlening. Overigens is de leeftijd niet altijd zeker. Als een kind de leeftijd niet noemt, wordt deze geschat door de vrijwilliger die registreert.

47% 46% 29% 30% 25% 30%46% 49% 66% 63% 67% 65%

Jongen of meisje?

Totaal registratie

Telefoon of chat?

Advies Informatie

Ondersteuning Overig

85% Telefoon

62% Telefoon

54% Telefoon

56% Telefoon

61% Telefoon

60% Telefoon

25.564 21.928 19.573 14.813 12.257 11.072


FEITEN EN CIJFERS

In 2015 gingen de meeste gesprekken die kinderen en jongeren met De Kinderte-lefoon voerden over pesten. Pesten is al jaren een top 3-onderwerp. Het gesprek kan dan gaan over pesten of gepest worden, over wat je kunt doen als je wordt gepest of hoe je iemand anders kunt helpen die dat overkomt. In 2015 zochten meer kinde-ren contact met ons om over pesten te praten dan in de jaren ervoor. De grote maat-schappelijk aandacht voor

pesten zou een verklaring voor deze toename kunnen zijn. Als kinderen contact met ons zoeken, willen ze vooral weten hoe ze met pesten om moeten gaan en hoe of waar ze hulp kunnen vragen. Het is belangrijk voor ze om gehoord te worden. Vaak hebben ze al aangeklopt bij ouders of een docent, maar heeft dat niet geholpen. Kinderen voelen zich dan machteloos.

Seksualiteit is een ander populair onderwerp voor kinderen en jongeren die contact zoeken met De Kindertelefoon. Ook in 2015 was dat het geval. De laagdrempeligheid en de vertrouwelijkheid van de contacten zorgt ervoor dat kinderen onderwerpen durven neer te leggen, die ze anders niet zo makkelijk

zouden bespreken. Dat kan variëren van ‘hoe-vragen’ (Hoe doe ik het de eerste keer?) tot problemen met of zorgen over geaardheid of seksueel geweld. De be-hoefte aan informatie komt duidelijk tot uitdrukking in de aantallen per type contact over seksualiteit informatieve gesprekken ‘scoren’ relatief hoog.

‘hoi, ik ben een meisje van 13 en ik heb n vriend. niet lang, ik heb 5 dagen met hem. we zijn nog niet verder gegaan dan zoenen maar dat maakt me niet uit maar ik wil ook wel seks, maar ik weet niet na hoelang, 1/2 maand?! wat vinden jullie?’ (Forum

De Kindertelefoon)

pesten

seksualiteit

0

10

20

40

50

0

10

20

30

40

50

0

10

20

30

40

50

0

10

20

30

40

50

60

0

10

20

30

40

50

60

0

10

20

30

40

50

60

2015

2015

2014

2014

2013

2013

0

5000

10000

15000

20000x

Ondersteuning

Informatie

Advies

0

5000

10000

15000

20000x

Ondersteuning

Informatie

Advies

0

5000

10000

15000

20000x

Ondersteuning

Informatie

Advies

0

5000

10000

15000

20000x

Ondersteuning

Informatie

Advies

0

5000

10000

15000

20000x

Ondersteuning

Informatie

Advies

0

5000

10000

15000

20000x

Ondersteuning

Informatie

Advies

47%

46%

45%

42%

42%

40%

46%

49%

49%

53%

51%

54%

Jongen of meisje?

Jongen of meisje?

Contact over pesten

Contact over seksualiteit

Telefoon of chat?

Telefoon of chat?

Advies Informatie

Ondersteuning

Advies Informatie

Ondersteuning

85% Telefoon

62% Telefoon

80% Telefoon

56% Telefoon

77% Telefoon

61% Telefoon

22.502

27.163

23.288

24.565

25.564

21.928


Kinderen en jongeren gaan relaties aan met anderen. Vriendschappen, verliefd-heid: relaties zijn een proeftuin om ervaringen op te doen in het omgaan met anderen en dat levert ook vragen en problemen op.

In de puberteit komen daar vragen bij over relaties binnen het gezin, met ouders, broers, zussen. Ook in 2015 werd er vaak contact gezocht over relaties, zij het iets minder dan in 2014.

Soms krijgen kinderen te maken met mishandeling en geweld. Dat kan thuis zijn, of op andere plaatsen. Het geweld kan het kind zelf overkomen, of een vriend of vriendin. In al deze ge-vallen kan een gesprek met De Kindertelefoon steun en versterking geven. Als

een kind hulp nodig heeft en er zelf nadrukkelijk voor kiest om uit de anonimiteit te stappen, kan door De Kindertelefoon contact worden gelegd met Veilig Thuis. De werkwijze rond het Actief Verwijzen, zoals deze procedure heet, wordt uitgelegd op pagina 39.

‘Ik heb zelf ook een vriendin die vaak jaloers is als ik met andere meiden of jongens afspreek. En ja, dat zorgde ook vaak voor ruzies tussen ons. Eén keer dacht ik zelfs haar kwijt te raken als vriendin.’ (Forum De Kindertelefoon)

‘Een goede vriendin van me heeft het niet goed. Thuis wordt ze geslagen door haar ouders en geschopt om de domste dingen zo-als een kussen van de bank laten vallen. Ik heb haar bloedende rug en blauwe plekken gezien, dit is niet normaal’ (Forum De Kindertelefoon)

Relaties

mishandeling

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Jongen 29% 27% 25%Meisje 66% 69% 70%

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Jongen 25% 22% 21%Meisje 67% 71% 72%

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Jongen 29% 27% 25%Meisje 66% 69% 70%

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Jongen 25% 22% 21%Meisje 67% 71% 72%

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Jongen 29% 27% 25%Meisje 66% 69% 70%

0

10

20

30

40

50

60

70

80

2015

2015

2014

2014

2013

2013

0

5000

10000

15000

20000x

Ondersteuning

Informatie

Advies

Advies 6.387 7.731 9.564Informatie695 915 1.324Ondersteuning11.23612.392 16.480

0

5000

10000

15000

20000x

Ondersteuning

Informatie

Advies

Advies 2.886 3.276 2.873Informatie 568 674 668Ondersteuning 7.851 9.061 9.522

0

5000

10000

15000

20000x

Ondersteuning

Informatie

Advies


0

5000

10000

15000

20000x

Ondersteuning

Informatie

Advies


0

5000

10000

15000

20000x

Ondersteuning

Informatie

Advies


0

5000

10000

15000

20000x

Ondersteuning

Informatie

Advies


29%

25%

27%

22%

25%

21%

66%

67%

69%

71%

70%

72%

Jongen of meisje?

Jongen of meisje?

Contact over relaties

Contact over mishandeling

Telefoon of chat?

Telefoon of chat?

Advies Informatie

Ondersteuning

Advies Informatie

Ondersteuning

54% Telefoon

61% Telefoon

53% Telefoon

53% Telefoon

50% Telefoon

53%Telefoon

28.960

13.879

22.333

13.907

19.573

12.257


FEITEN EN CIJFERS

telefoon, forum of chat?In 2015 registreerde De Kindertelefoon 151.001 telefoontjes. Daarmee is de telefoon met kop en schouders het mid-del dat door kinderen het vaakst wordt gebruikt om het gesprek met ons aan te gaan. Dat is overigens steeds vaker een mobiele telefoon. Waar in voorgaande jaren het gebruik van de chat een toename liet zien, heb-ben kinderen in 2015 juist minder vaak de chat gebruikt om contact met ons te zoeken. Vergeleken met het jaar ervoor (2014) werden in 2015 zo’n 16.000 chatgesprekken minder geregistreerd. Dat is een afname van 23 procent. De telefoonlijnen en de chat zijn op werkdagen open van 11 uur ’s ochtends tot 8 uur ’s avonds. In het weekeinde is De Kindertelefoon bereikbaar van 2 uur ’s middags tot 8 uur ’s avonds.

0 5000 10000 15000 20000 25000 30000

Lichaam

Mishandeling

Thuis en Familie

Relaties

Seksualiteit

Pesten

inhoud van de gesprekken in 2015Het totaal aantal geregistreerde telefoongesprekken met De Kindertelefoon is in 2015 toegenomen ten opzichte van 2014. Het aantal chatgesprekken is juist iets afgenomen. Wat de inhoud van de gesprekken betreft, was pesten in 2015 het onderwerp waar het vaakst een gesprek over werd gevoerd:

pesten > 13% van alle gesprekken seksualiteit > 11% van alle gesprekken relaties > 9% van alle gesprekken thuis en familie > 7% van alle gesprekken Mishandeling > 6% van alle gesprekken lichaaM > 5% van alle gesprekken

Hoofdonderwerpen 2013 - 2014 - 2015

= 2015= 2014= 2013

3

1 2

4 5 6


HET VERHAAL VAN

Erik Ott (60), directeur-bestuurder van Stichting De Kindertelefoon. Pragmaticus. Houdt meer van visie dan van details. Creatieve denker die ook van aanpakken houdt. “Ik kan niet achter mijn bureau zitten en alleen maar documenten verschuiven, ik wil echt iets maken. Bij De Kinderte-lefoon kan dat. Als de kwaliteit van de gesprekken met de kinderen goed is, dan maakt dat mij blij. Dus werken we steeds weer aan het zo professioneel mogelijk maken van onze organisatie door onze vrijwilligers en medewerkers goed te trainen. Ook zijn we sinds vorig jaar een landelijke organisatie, zodat we met alle locaties in het land een eenduidig beleid kunnen voeren met één gedachtegoed. Ik houd van snel handelen, verzand niet graag in details. Ik ben geen autoritaire baas, dat past niet bij mij, al houd ik wel van aanpakken. Vooral vind ik het be-langrijk dat we niet teveel denken vanuit protocollen, maar dat we onafhankelijk zijn en kinderen en jongeren juist op die manier heel goed in hun eigen kracht kunnen versterken.Volwassenen vullen over het algemeen heel snel in, wij leren onze medewerkers juist op een andere manier naar verhalen te luisteren. Zelf ben ik sociaal werker geweest, leidde ik een buitensportbedrijf als ondernemer en werkte ik in de welzijnswereld. Soms vind ik het jammer dat De Kindertelefoon een ‘soft’ imago heeft; we worden nog vaak leuk en aaibaar gevonden. Ik vind het belangrijker dat we nog meer uitstra-len dat wij onafhankelijk van iedereen voor kinderen opkomen en dat wij die belangrijke signaleringsfunctie hebben omdat wij weten wat er speelt onder kinderen en jongeren. En zonder vrijwilli-gers is er natuurlijk geen Kindertelefoon. Zij zijn open, onbevangen en kennen de methodiek waarmee we werken. Dat maakt me trots.”

‘Wij komen voor kinderen op en hebben een belangrijke signaleringsfunctie’

De Kindertelefoon vervult in Nederland een unieke taak: De Kindertelefoon biedt een luisterend oor aan alle kinderen in Nederland van 8-18 jaar die daar behoefte aan hebben. Met deze taak geeft De Kindertelefoon in Nederland concreet invulling aan artikel 12 en 13 van het Internationale Verdrag inzake de Rechten van het Kind. Kinderen kunnen contact zoeken met De Kindertelefoon via telefoon en chat of via het forum op de website. De dienstverlening van De Kindertelefoon is vertrouwelijk en gratis voor kinderen

en jongeren. De Kindertelefoon wil de stem van kinderen laten horen. Dat doen we door te luisteren, kinderen te laten participeren, te signaleren en te verwijzen en door te investeren in voorlichting en outreach-activiteiten. Wij luisteren naar wat kinderen ons vertellen en zetten die kennis in om de positie van alle kinderen en jongeren in Nederland te versterken. De Kindertelefoon hanteert bij de invul-ling van haar taak een professionele aanpak die uitgaat van empowerment van kinderen.

De Kindertelefoon neemt kinderen en jongeren serieus, ziet hen als zelfstan-dige individuen die in staat zijn om zelf oplossingen te bedenken, beslissingen te nemen en deze uit te voeren en zet de eigen kracht van het kind in de dienstverlening centraal. Daarbij is een belangrijke rol weggelegd voor parti-cipatie van jongeren zelf. Dit heeft in 2015 concreet vorm gekregen met de inzet van jongeren (peers) in verschil-lende kanalen, onder meer in de chat (peer 2 peer- chat) en op het forum (super users).

De Kindertelefoon is uniek in z’n soort. 365 dagen per jaar kunnen kinderen en jongeren van 8-18 jaar via telefoon, chat of op het forum terecht met een vraag of een probleem. Hoe gaat dat in z’n werk?

Hoe werkt De Kindertelefoon?


70-73

60-70

50-60

40-50

30-40

25-30

20-25

18-20

Peers 16-19

70-73

60-70

50-60

40-50

30-40

25-30

20-25

18-20

Peers 16-19

één stichting de kindertelefoonSinds 1 januari 2015 is De Kindertelefoon een zelfstandige stichting met een landelijk bureau en 7 locaties in Nederland: in Groningen, Almelo, Rotterdam, Nijmegen, Utrecht, Amsterdam en Tilburg. Op deze locaties voeren vrijwilligers dagelijks gesprekken met kinderen en jongeren. Het landelijk bureau is verantwoordelijk voor de beleidsontwikkeling, belangenbehartiging op landelijk niveau, personeelszaken, coördinatie van projecten, informatievoorziening, woordvoering en publiciteit van De Kindertelefoon. Daarnaast heeft het landelijk bureau een aantal beheertaken, zoals het beheer van de telecomomgeving, de website, het registratiesysteem en financiën.Bij De Kindertelefoon waren in 2015 iets minder dan 600 vrijwilligers aan het werk; in december 2015 lag het aantal vrijwilligers op 577. Het aantal vrijwilligers schommelde in 2015 tussen 538 en 577 mannen en vrouwen, als gevolg van in- en uitstroom gedurende het kalenderjaar. De vrijwilli-gers bemannen de telefoon en de chat, geven gastlessen en zijn actief als beheerders van website-onderdelen zoals het forum. De vrijwilligers staan onder leiding van 43 betaalde parttime krachten. De minimum-leeftijd van de vrijwilligers is 18 jaar, met uitzondering van de locaties Tilburg, Almelo en Rotterdam. Op die locaties zijn ook jonge vrijwilligers (peers) tussen 16 en 19 jaar actief in het peer 2 peer chat-project. Zij voeren chatgesprekken op werkdagen tussen 18.00 en 20.00 uur onder begeleiding van een volwassen vrijwilliger. De jongste vrijwilliger in 2015 was 16 jaar oud (peervrijwilliger), de oudste 73 jaar. Het merendeel van de vrijwilligers is tussen de 20 en 25 jaar oud, waarvan een groot deel studeert. De meerderheid van de vrijwilligers is vrouw.

Vrijwilligers naar leeftijd december 2015

48

De Kindertelefoon: 1 landelijk bureau met 7 locaties

GRONINGEN

ALMELO

ROTTERDAM

NIJMEGEN

UTRECHT

AMSTERDAM

TILBURG

16

106

38

2640

3

13

271


inhoud van de gesprekkenVan de serieuze gesprekken die binnenkomen bij De Kindertelefoon worden gegevens genoteerd: het geslacht en de (geschatte) leeftijd van het kind en het onderwerp van het gesprek. Door deze registraties legt De Kindertele-foon een unieke database aan, terwijl de anonimiteit en de vertrouwelijkheid van de gesprekken gewaarborgd blijft. De analyse van deze data geeft inzicht in wat kinderen en jon-geren bezighoudt. Zo vervult De Kindertelefoon een maat-schappelijke barometerfunctie, waarmee invulling wordt ge-geven aan een belangrijke doelstelling: het signaleren van problemen die bij de doelgroep voorkomen, het achterhalen van achterliggende oorzaken en het proberen te voorkomen dat deze problemen zich herhalen of verergeren. Deze waardevolle informatie kan worden gecombineerd en verrijkt met informatie van andere instellingen en samenwerkings-partijen. De Kindertelefoon luistert, maar is geen hulpverle-ningsinstantie. De Kindertelefoon kan wel actief doorverwij-zen naar (lokale) hulpverlening, maar doet dat alleen als een kind daar zelf nadrukkelijk mee instemt (‘Actief Verwijzen’). Hierbij wordt nauw samengewerkt met partner-dienstverle-ners, zoals Veilig Thuis en het Advies- en Klachtenbureau jeugdzorg (AKJ). De Kindertelefoon signaleert en verwijst alleen door naar hulpverleningsinstanties, als het kind daar zelf om vraagt. Meer informatie over de samenwerking met andere partijen is te vinden op pagina 43.


voorlichting en outreachDe Kindertelefoon geeft gevalideerde voorlichting aan de leeftijdsgroepen 8-12 jaar en 13-18 jaar over thema’s die hen bezighouden. Op de website van De Kindertelefoon is heel veel informatie te vinden over onderwerpen die kinderen en jongeren bezighouden en waarover De Kindertelefoon vaak vragen krijgt: relaties, pesten, thuis & familie, mishandeling, seksualiteit. De informatie wordt aangeboden op het niveau van de doelgroepen 8-12 en 13-18 jaar. In de onderdelen Vragenkast (8-12 jaar) en in de Ask & Find (13-18 jaar) vinden kinderen en jongeren gerichte informatie. De gevalideerde informatie op deze pagina’s komt tot stand in samenwerking met Stichting Opvoeden.De Kindertelefoon is bij de meeste kinderen en jongeren wel bekend, maar soms weten ze niet precies wat De Kindertele-foon voor hen kan betekenen of met welke vragen of proble-men ze kunnen bellen of chatten. Door middel van outrea-chend werken, worden zij door medewerkers of vrijwilligers van De Kindertelefoon actief in hun eigen omgeving (o.a. op school) bereikt en krijgen ze een goed beeld van de functie van De Kindertelefoon. In 2015 hebben de outreach-activiteiten vorm gekregen in de gastlessen die vanuit de teams op scholen in Nederland zijn gegeven. In totaal zijn 213 gastlessen gegeven, voornamelijk in het basisonderwijs.

Medewerkers en medezeggenschapDe dienstverlening van De Kindertelefoon drijft op de inzet van vele enthousiaste en opgeleide vrijwilligers. Zij volgen een intensief intern oplei-

dingsprogramma in onder meer gesprekstechnieken alvorens ze zelfstandig worden ingezet bij De Kindertelefoon. Vrijwilligers bemannen tijdens de openingstijden de telefoonlijnen, chat en zijn werkzaam in het beheer van verschillende interactie-ve website-onderdelen zoals het forum. Zij voeren de gesprekken met de kinderen.De vrijwilligers worden ondersteund door beroepskrachten: ieder team heeft een aantal werkbegeleiders en een regiomanager en die op hun beurt worden weer ondersteund door een locatie-as-sistent. Op het landelijk bureau in Utrecht werken beleidsmede-werkers, een financieel medewerker, een directeisecretaresse, de directeur-bestuurder en het hoofd stafbureau. Het landelijk bureau zorgt voor zaken als personeelsbeleid, financiën, communicatie, ICT en bedrijfsvoering. Aan het einde van 2015 waren in totaal 43 beroepskrachten in dienst van De Kindertelefoon, 7 meer dan aan het begin van het jaar. De medezeggenschap bij De Kindertelefoon is in 2015 gewaar-borgd met de komst van een Ondernemingsraad, waarin beroeps-krachten zitting hebben, en een landelijke Klankbordgroep waarin de vrijwilligers zijn vertegenwoordigd.

project verruiming openingstijdenOm te onderzoeken hoe de openingstijden van De Kindertelefoon het best kunnen aansluiten op de vraag van kinderen, is in 2015 geëxperi-menteerd met ruimere openingstijden. In plaats van opening van de telefoon en chat om 14.00 uur, zijn een beperkt aan-tal lijnen op werkdagen vanaf 11.00 uur opengesteld. Het ging om een verruiming van de uren waarop de telefoonlij-nen werden bemand. Positief neveneffect is dat meteen ook zichtbaar werd hoe vrijwilligers effectiever ingezet kunnen worden in de verschillende diensten. omdat het hun inroos-termogelijkheden vergroot.Resultaten verruiming openingstijden in 2015 zijn:

Bijzondere outreach: eigen WijsEen bijzondere outreach-activiteit betreft het project Eigen Wijs, gericht op kinderen van 4-18 jaar die woonachtig zijn in centrale opvang-loca-ties. Eigen Wijs is het vervolg op het project Tell Me More, waarin onder meer een website (www.tell-me.nl) actief is. Het project is een samen-werking van De Kindertelefoon met Vluchtelin-genWerk Nederland en verzorgt voorlichting van en interactie met asielzoekerskinderen over de asielprocedure, kinderrechten en het verblijf in een asielzoekerscentrum of gezinslocatie. Asiel-zoekerskinderen (met of zonder verblijfstitel) in Nederland maken deel uit van de doelgroep van De Kindertelefoon.In het 4e kwartaal van 2015 heeft De Kinderte-lefoon de website www.tell-me.nl overgenomen, met de bedoeling deze te integreren in de reguliere dienstverlening. Ook verzorgde De Kindertelefoon een specifiek op deze doelgroep gerichte chat. In dit project biedt De Kindertele-foon ook deskundigheidsbevordering aan pro-fessionals en vrijwilligers van VluchtelingenWerk, gericht op gespreksvaardigheden met kinderen en jongeren. Het project Eigen Wijs heeft een looptijd tot begin 2018 en wordt gefinancierd door het Europees Vluchtelingenfonds (AMIF).

telefoongesprekken geregistreerd tussen 11-14 uur (8,2% van het totaal)

chatgesprekken geregis-treerd tussen 11-14 uur (8,7% van het totaal)

12.401 4.597


#1 pesten

TOP THEMA: PESTEN

13% van alle gesprekken

De Kindertelefoon voerde in 2015 in totaal 25.564 geregis-treerde telefoon- en chatgesprekken over pesten. Daarmee is pesten het onderwerp waarover De Kindertelefoon het meest wordt benaderd. Kinderen en jongeren bellen of chat-ten met ons, omdat het vertrouwen weg is. Ze willen dat het pesten stopt, maar hebben geen idee (meer) hoe.

Pesten is de afgelopen jaren een thema geworden waarvoor veel maatschap-pelijke aandacht is. Maar ondanks de toegenomen aandacht voor pesten van overheid en scholen, voelen kinderen en jongeren zich niet altijd gehoord. De Kindertelefoon maakt zich daar zorgen over. Directeur Erik Ott: ‘Het begint bij écht luisteren. De kinderen die ons benaderen, voelen zich machteloos. Door te luisteren en verhelderende vragen te stellen, krijgt een kind meer zicht op de situatie, waardoor hij beter en anders naar het pesten kan kijken. Bijvoorbeeld: Niet de hele klas is tegen het kind, maar een groepje van 5 of 6 kinderen. En eigenlijk is er altijd één iemand die begint. De anderen zijn dan meelopers. En het is misschien toch niet zijn eigen schuld, het pesten. Door het juiste gesprek met een kind te voe-ren, krijgt het meer inzicht in zijn eigen situatie en gaat die iets minder onveilig aanvoelen. Het kind krijgt de kans zijn eigen kracht aan te spreken.’

EenzaamheidPesten veroorzaakt altijd een gevoel van eenzaamheid. Vaak vertellen kinderen thuis niets over het pesten. Ze willen niet tot last zijn, geen aanstel-ler lijken. Soms durven ze alleen aan De Kindertelefoon te vertellen dat ze

Pesten maakt machteloos

worden gepest. Erik Ott: ‘We blijven in onze gesprekken terugkomen op wat er wél mogelijk is. Vaak eindigt een gesprek dan met het voornemen van het kind om het toch aan een ouder of meester of juf te vertellen. Dit lukt dan, doordat we samen met het kind concreet hebben gemaakt wat het beste moment zou zijn en hoe je het gesprek opstart. Vanwege hun angst en onzekerheid beginnen kinderen vaak ‘even tussendoor’ over het onderwerp, wat de kans vergroot dat het niet wordt opgepikt. Wij helpen ze om het probleem expliciet aan de orde te stellen. Daarmee versterken we het eigen probleemoplossend vermogen van een kind.’

OplossingKinderen en jongeren zoeken contact met De Kindertelefoon omdat ze willen weten wat ze kunnen doen tegen pes-ten, hoe ze er mee kunnen omgaan en hoe of waar ze hulp kunnen vragen. Ze zijn op zoek naar een oplossing. Ook scholen en de overheid willen graag een oplossing tegen pesten. Daar wordt aan gewerkt met wetgeving en anti-pestprogramma’s. Maar uit de gesprekken met De Kindertelefoon blijkt dat kinderen vaak niets afweten van een pestprotocol op school, of van het bestaan van een vertrouwensper-soon. Vaak durven ze ook niet om hulp te vragen of hebben ze het al gepro-beerd, maar heeft het niet geholpen. Dan is er in de klas een anti-pestproject geweest of een gesprek, maar daar-mee is het pesten niet gestopt.

BelangenOndanks alle formele maatregelen en wetgeving, vermindert pesten dus helaas niet. Tegelijk voelen kinderen en jongeren zich ook niet altijd gesteund door hun omgeving. Ouders zijn soms niet beschikbaar en toegankelijk voor het bespreken van pesten. Leerkrach-ten bieden niet altijd een luisterend oor. Het pestprotocol hangt aan de muur in de klas en er wordt wel eens een thema-les gegeven om pesten in de klas bespreekbaar te maken. Dat helpt, maar is voor kinderen in veel gevallen niet voldoende om zich echt gehoord en gesteund te voelen. De Kindertele-foon heeft de indruk dat er te weinig af-stemming is tussen ouders, leerkrach-ten en anderen om te komen tot een

Naast machteloosheid, spelen er bij pesten ook gevoelens van angst en schaamte. Het zelfvertrouwen van een kind krijgt een deuk, maar ook het vertrouwen in anderen. Kinderen gaan zich terugtrekken.


TOP THEMA: PESTEN

Pesten veroorzaakt altijd een gevoel van eenzaamheid. Vaak vertellen kinderen thuis niets over het pesten.

aanpak die uitgaat van de ervaringen van kinderen zelf. Hoe goed bedoeld en doordacht ook, de geformaliseer-de en ‘volwassen’ kijk op pesten gaat voorbij aan de ervaringen en behoef-ten van kinderen en jongeren. Als belangenbehartiger van kinderen, wil De Kindertelefoon juist het geluid van kinderen zelf laten horen. Precies daar-om is pesten in 2015 een onderwerp geweest waaraan De Kindertelefoon extra aandacht heeft besteed.

Samen verantwoordelijkDe Kindertelefoon vindt dat iedereen die direct of indirect betrokken is bij kinderen en jongeren, de verantwoor-delijkheid heeft om pesten tegen te gaan. Belangrijk daarbij is het besef dat pesten niet zozeer een probleem is van kinderen (slachtoffers en daders), maar van de samenleving zelf, meer in het bijzonder de pedagogische omgeving. School, ouders en andere opvoeders zijn er samen verantwoorde-lijk voor dat kinderen leren en zien hoe je op een positieve manier met elkaar omgaat. Pesten aanpakken doe je niet alleen met anti-pestprogramma’s of wetgeving, maar met een pedagogi-sche omgeving waarin medemenselijk-heid een vanzelfsprekende zaak is.

soorten pestenDe pesterijen waar kinderen De Kindertelefoon over bena-deren, variëren van uitschelden tot fysiek geweld (duwen, trappen, laten struikelen), negeren en buitensluiten. De aanleidingen zijn bijvoorbeeld uiterlijke kenmerken, het wel-vaartsniveau van het gezin van herkomst of een gebeurtenis (bijvoorbeeld een seksuele handeling). De kinderen die bellen of chatten over pesten zijn meestal tussen de 10-14 jaar oud. Er bellen en chatten ongeveer evenveel jongens als meisjes over pesten. Pesten vindt vooral plaats op en om school. Cyberpesten (pesten via sociale media of internet) is minder vaak aan de orde in de gesprekken met De Kindertelefoon. Het is een verlengstuk van het pesten, maar vaak niet de aanleiding. Cy-berpesten kan een (bestaand) pestprobleem wel verergeren.

De Kindertelefoon vindt dat iedereen die direct of indirect betrokken is bij kinderen en jongeren, de verantwoordelijkheid heeft om pesten tegen te gaan.

leeftijd onbekend

16-17 jaar

13-15 jaar

10-12 jaar

8-9 jaar

suB-onderwerpenpesten > 20.975 gespRekken plagen > 2.664 gespRekkencYperpesten > 982 gespRekkenonBekend > 943 gespRekken

cijferstoTaAL 25.564 geReGisTReeRDe gespRekken (teLeFoOn, CHAt)

963 794

11.620

10.756

1431


TOP THEMA: PESTEN

‘Ik merk dat ik iemand ben geworden die nog meer luistert, ook in vriendschappen bijvoorbeeld.’

Ayşe Aydin (22), vrijwilliger bij De Kindertelefoon omdat ze wil dat kinderen zich begrepen voelen. In het dagelijks leven student ortho-pedagogiek in Leiden. Doet dingen graag goed, zelfbewust, wil zichzelf blijven ontwikkelen. “Het raakt me als een kind geen hoop meer heeft. Je hoort soms in de stem doorklinken dat iemand het thuis heel zwaar heeft. Dat is soms moeilijk. Ik probeer dan mezelf nog meer te focussen op het gesprek, dan sluit ik me even overal voor af en dan luister ik alleen nog maar. Je bent meer be-wust van alles wat je zegt. Ik vind het echt belangrijk dat kinderen worden gehoord, dat ze het gevoel hebben iemand te zijn of dat hun mening er toe doet. Daarom zit ik hier; ik wil graag dat kinderen zich begrepen voelen. In 2014 begon ik met de training van De Kindertelefoon. Dat was zwaar, maar ik durfde steeds meer van mezelf te laten zien. De eerste keer opnemen was echt spannend, al werd ik steeds zelfverzekerder. Dat deed ook wat met mij in mijn ‘gewone’ leven. Ik merkte dat ik iemand ben geworden die nog meer luistert, ook in vriendschappen bijvoorbeeld. Ik studeer orthopedago-giek in Leiden en ik heb het gevoel dat de praktijkervaring die ik hier opdoe heel waardevol is voor de rest van mijn carrière. Ik doe graag iets heel goed, ben zeker niet zomaar tevreden. Maar ik vind het sociale aspect ook belang-rijk. De sfeer met mijn collega-vrijwil-ligers is goed, iedereen ondersteunt elkaar. En je kunt je blijven ontwikke-len. Ik ben nu zelfs mentor van nieuwe vrijwilligers. Ik wil hen meegeven dat het heel zinvol is om mee te gaan met de wereld van het kind. En soms zijn kinderen ook gewoon heel blij hè? Dat is ook mooi.’’

HET VERHAAL VAN


TOP THEMA: PESTEN

Aandacht vragen loont!Kinderen die te maken krijgen met pesten, vinden het vooral belangrijk dat er naar ze wordt geluisterd. Ze zoeken letter-lijk gehoor voor hun probleem. Dat is de motivatie voor De Kindertelefoon om actief campagne te voeren over pesten.

Pesten is het onderwerp waar kinderen het meest contact over zoeken. Kinderen bellen of chatten met De Kindertelefoon omdat ze zich machteloos voelen. Ze willen dat het pesten stopt, maar hebben vaak geen idee meer hoe. De Kindertele-foon maakt zich daar zorgen over. Wij merken dat pesten niet minder wordt, ondanks dat er op scholen en met wetgeving veel aandacht wordt besteed aan het voorkomen van pest-gedrag. Kinderen en jongeren die met De Kindertelefoon in gesprek gaan, laten ons weten dat ze lijden onder het pesten. Wat kan De Kindertelefoon voor kinde-ren en jongeren doen? Het begint ook hier bij luisteren. Door écht te luisteren en verhelderende vragen te stellen, krijgt een kind meer zicht op zijn situatie, waardoor hij beter en anders naar het pesten kan kijken. Door het juiste gesprek met een kind te voeren, krijgt het meer inzicht in zijn eigen situatie en gaat die minder onveilig aanvoelen. Een kind krijgt zo de kans om zijn eigen kracht aan te spreken. In veel gevallen is dat het begin van een oplossing tegen pesten.In 2015 voerde De Kindertelefoon op verschillende manieren campagne om de stem van kinderen over pesten te laten horen.

BuddY networkOp 2 februari 2015 startte De Kindertelefoon samen met kin-derzender Cartoon Network en jeugdkrant KidsWeek een online platform tegen pesten. In de me-dia werd tegelijkertijd aandacht gevraagd voor het veranderende pestgedrag van kinderen: het pesten wordt steeds heftiger en gaat steeds vaker via sociale media. De Kindertelefoon bracht naar buiten dat er niet zozeer méér contacten zijn over pesten, maar dat uit de inhoud van de contacten wel blijkt dat het pesten zich uit in steeds ernstiger bedreigingen. Via sociale media gaat pesten de hele dag door. Daardoor zien kinderen van nog maar 12 jaar oud het leven soms niet meer zitten.Om het bewustzijn te verhogen over de gevolgen die het treiteren met zich mee kan brengen, hebben De Kinderte-lefoon, Cartoon Network en KidsWeek het Buddy Network opgezet. Daar kunnen daders en slachtoffers van pesten en kinderen en volwassenen die pesten signaleren terecht voor informatie en filmpjes.http://buddy.cartoonnetwork.nl/


0 30 60 90 120 150

Telefoon

Chat

30-09-1529-09-1528-09-1527-09-1526-09-1525-09-1524-09-1523-09-1522-09-1521-09-1520-09-1519-09-1518-09-1517-09-1516-09-1515-09-1514-09-15

Week tegen pesten In de Week tegen Pesten van 21 tot en met 25 september 2015, werd opnieuw actief aandacht gevraagd voor pesten. In deze campagneweek legde tv-programma Het Klokhuis uitgebreid uit hoe De Kindertelefoon werkt. Op het forum van De Kindertelefoon werd op 3 avonden een speciaal Vragenuur gehouden, met medewerking van vrijwilliger Marissa, schrijfster Caja Cazemier en SpangaS-acteurs Tara Hetharia (Wieteke) en Guil-lermo Hilversum (Tinco). Ook intern was er ruim aandacht voor pesten, onder meer in een door De Kindertelefoon georga-niseerde besloten Rondetafelbijeenkomst met ver-tegenwoordigers uit onderwijs, ouderorganisaties en wetenschappelijk onderzoek. In verschillende nieuwsmedia werd De Kindertelefoon genoemd als plek voor kinderen die over pesten willen praten.

De extra aandacht voor pesten was terug te zien in de contactcijfers. Tijdens de campagneweek zochten twee keer zoveel kinderen en jongeren contact met De Kindertelefoon als in een gewone week. Vooral in chatgesprekken kwam pesten flink vaker aan de orde. Ook de website www.kinder-

telefoon.nl werd in de Week tegen Pesten goed bezocht. Op het forum, waar jongeren ervaringen uitwisselen en vragen stellen, was een piek te zien op de dagen waarop het speciale Vragenuur werd gehouden. Op 21, 22 en 23 september lag het aantal page-views tot 5 maal hoger dan normaal. Uit de cijfers blijkt dat kinderen en jongeren be-hoefte hebben aan een luisterend oor en informa-tie over pesten. In veel gevallen helpt een goed gesprek over pesten om zorgen en vragen weg te nemen.

in cijfersIn de week voorafgaand aan de Week tegen Pesten, was het aantal contactmomenten (chat en telefoon) over Pesten redelijk constant (gemiddeld 60 gesprekken per avond). In de Week tegen Pes-ten (21-28 september) was bijna een verdubbeling te zien (gemiddeld 115 gesprekken per avond), met een piek op vrijdag 25 september (130 gesprekken). Ook na afloop van de Week tegen Pesten, in het weekeinde van 27 en 28 september, was nog een toename van het aantal gesprekken over pesten te zien.


TOP THEMA: PESTEN


#2 seksualiteit

TOP THEMA: SEKSUALITEIT

De inhoud van de contacten die kin-deren met De Kindertelefoon hebben over seksualiteit, is sterk afhankelijk van de leeftijd. De Kindertelefoon hanteert twee leeftijdscategorieën om de doelgroep in op te delen: kinderen van 8 tot 12 jaar en jongeren van 13 tot 18 jaar.Bij gesprekken over seksualiteit is er een duidelijk inhoudelijk verschil te zien tussen deze twee leeftijdsgroe-pen.

Kinderen van 8-12 jaarOp deze leeftijd hebben kinderen vaak behoefte aan feitelijke informatie. De gesprekken gaan dan bijvoorbeeld over:• Iets wat een kind heeft gehoord. Dat

kan een bepaald woord of een han-deling zijn die zij van ‘horen zeggen’ kennen. Ze hebben bijvoorbeeld iets over ‘pijpen’ op het schoolplein ge-hoord en willen weten wat dat is. Of een kind heeft seksuele voorlichting gehad, maar heeft nog vragen.

• Kinderen kunnen ook behoefte heb-ben aan informatie over verkering hebben of krijgen. Wat komt daar allemaal bij kijken op lichamelijk/seksueel gebied? Wat is ‘normaal’?

• Vragen over zoenen: hoe moet dat? Hoe begin je? Hoe laat je weten dat je wel/niet wilt zoenen?

• Veranderingen in het lichaam; dit kan bij kinderen tot veel vragen lei-

den. Is het normaal dat je wel/geen schaamhaar hebt? Tot wanneer groeien je borsten/groeit je piemel door? Wat moet ik doen als ik onge-steld bent?

Voor De Kindertelefoon is het belang-rijk om bij deze jonge doelgroep goed gevoel te houden met wat een kind zelf al weet. De context van de vraag is van belang. Vanuit een ‘volwas-sen’ perspectief heeft een vrijwilliger misschien de neiging om te veel of te expliciete informatie te geven. In het contact wordt daarom geprobeerd erachter te komen wat een kind zelf al weet over seksualiteit. Dat is van belang om een goed en passend antwoord te kunnen geven.

Jongeren van 13-18 jaarIn de contacten met de oudere doelgroep worden ook regelmatig informatieve vragen gesteld, maar vaak speelt er ook ‘een vraag onder de vraag’. Er wordt bijvoorbeeld gevraagd wat pijpen is, maar na doorvragen door de vrijwilliger blijkt dat de jongere die de vraag stelt in een situatie zat waarin hij/zij voor de keuze stond om dat wel of niet te doen. Uiteindelijk gaat de daadwer-kelijke vraag over dit dilemma. Een ander voorbeeld: iemand belt met de vraag of het wel of niet nodig is om de schaamstreek te scheren, maar eigen-

lijk blijkt dat diegene seks wil gaan hebben en daar onzeker over is.

Andere opvallende zaken in de groep van 13-18 jaar:• Veel vragen zijn normatief van aard:

wanneer hoor ik iets wel/niet te doen? Wat moet ik doen als ik mijn grenzen niet goed ken? Wat moet ik doen als er een grens overschreden wordt? Waartoe ben ik in een relatie wel/niet verplicht?

• Informatievragen gaan nogal eens over zaken die moeilijk te bespreken zijn met ouders of met vrienden en vriendinnen. Voorbeelden zijn: mas-turberen, hoe doe je dat? Waar kun je heen als je aan de pil wilt zonder dat je ouders weten dat je seks wil hebben? Waar kun je heen als je een soa-test wil doen? Wat moet je doen als je denkt dat je zwanger bent?

• Een vraag die regelmatig terugkomt is of je als minderjarige al seks mag hebben volgens de wet.

Seks? Alles is bespreekbaar!Seksualiteit is een hot item bij De Kindertelefoon. Zeker in de doelgroep 13-18 jaar gaan veel contacten over seks en alles wat daarbij komt kijken. Op het forum, maar ook in de gesprekken via chat en telefoon.

voorlichtingRuim 90 procent van de jongeren krijgt op school informatie over seksualiteit; vooral over voortplanting, anticonceptie en soa’s. Minder vaak gaat het over homoseksualiteit, het aangeven van wensen en grenzen en seks in de me-dia. Jongens kijken eerst op internet als ze iets willen weten over seks, meisjes praten eerst met vriendinnen.Bron Feiten over seks: Seks onder je 25e, Rutgers (2012)


suB-onderwerpenneuken, Beffen, piJpen > 8.250 gespRekkenZelfBevrediging > 4.158 gespRekken Zoenen, vrijen, strelen > 3.980 gespRekken(onBedoeld) Zwanger > 2.879 gespRekkenvoorBehoedsmiddelen > 1.600 gespRekkengeslachtsziekte > 562 gespRekkentransseksualiteit/travestie > 499 gespRekken

• Vooral meisjes hebben wel eens seksuele problemen. 1 op de 6 meisjes heeft regelmatig geen zin in seks,

1 op de 4 meisjes heeft nooit of regelmatig geen orgasme en bijna de helft van de meisjes heeft regelmatig pijn bij het vrijen.

onbekend

16-17

13-15

10-12

8-9 jaar

gesprekken

• met 14,4 jaArheeft de helft van alle jongeren wel eens gezoend. Jongens doen dat wat eerder dan meisjes.

feiten over seks

• met 17,1 jaAr heeft de helft van alle jongeren erva-ring met geslachts-gemeenschap.

Jongen/meisjeIn de contacten over seksualiteit zijn er duidelijke ver-schillen te zien tussen jongens en meisjes. Meisjes zijn vaker dan jongens op zoek naar bevestiging of naar manieren om van hun onzekerheid af te komen. Ze vragen zich bijvoorbeeld af of het wel of niet ‘kan’ als zij seks willen hebben, waarmee zij vooral doelen of op het wel of niet sociaal geaccepteerd is. De uitspraak ‘iedereen heeft het al gedaan’ komt ook regelmatig terug. Bij jongens heeft deze uitspraak dan vaak betrekking op de eigen beleving dat ze erg laat zijn en graag zo snel mogelijk een keer seks willen hebben. Bij meisjes gaat het vaker om de gedachte dat ze niet normaal zouden zijn als ze nog niet aan seks toe zijn, en dat ze zich daardoor onder druk gezet voelen. Zowel jongens als meisjes zijn onzeker over hoe je iemand van het andere geslacht een ple-zier kan doen op seksueel gebied.Er werken vooral veel vrouwen bij De Kindertelefoon, waardoor het voor jongens soms lastig is om vragen te stellen. Ze vragen dan expliciet naar een man. Andersom geldt dit ook voor meisjes, alleen is de kans groot dat zij al een vrouw te spreken krijgen. Vooral bij onderwerpen waar schaamte en onzekerheid meespe-len, is het geslacht van de medewerker voor het kind van belang.

• Voor 38 % van de jongens en 31 % van de meisjes komt de eerste keer totaal onverwachts

• de eeRste keer komt voor veel jongere onverwacht.


• 14 prOCenT Van de meisJes en 5% Van de jongens zegt te zijn overgehaald tot de eerste keer geslachtsgemeenschap.

• Van alle jongeren zegt

2,7 pRocent van de jongens en

1,5 pRocent van de meisjes dat ze vooral of alleen op seksegenoten vallen.

onbekend

16-17

13-15

10-12

8-9 jaar

gesprekken

315



3916

11.549

5066

1082

Bron: Seks onder je 25e, Rutgers (2012)

De kindertelefoon financieel jaaroverzicht 2015 /// 29

HET VERHAAL VAN

‘Ik wil graag kinderen en jongeren nog meer betrekken bij De Kindertelefoon’

Sinds 2011 biedt het forum van De Kindertelefoon een vei-lige online omgeving, waar jongeren met elkaar in gesprek kunnen gaan over wat ze bezighoudt. Inmiddels bereikt het forum meer dan 8000 bezoekers per dag.

Op het forum komt van alles ter spra-ke: luchtige onderwerpen, maar ook zwaardere kost of onderwerpen waar een taboe op ligt. Het forum geeft een uniek en ongefilterd kijkje in de leefwereld van jongeren. De Kindertelefoon wil dáár zijn waar jongeren zijn. Voor de doelgroep van het forum, 13- tot 18-jarigen, speelt het leven zich voor een groot deel online af. Om aan te sluiten bij de doelgroep besloot De Kindertelefoon daarom in 2011 een online community te starten. De Kindertelefoon is op het forum alleen op de achtergrond actief. Een team van 24 moderators zorgt ervoor dat het forum een veilige en kwalitatief hoogstaande omgeving is. De vragen die op het forum worden gesteld, maar ook de antwoorden die worden gegeven, komen vanuit de doelgroep zelf. Het forum is er dus écht voor en door jongeren.

Niets is taboeHet forum is voor en door jongeren

Geen taboesNet als op andere kanalen van De Kindertelefoon (telefonie en chat) wordt ook op het forum geen enkel onderwerp geschuwd. Niets is taboe. Deze visie leidt ertoe dat ook zaken die in het dagelijks leven onbespro-ken blijven, via het forum met elkaar gedeeld worden. Oók lastige onder-werpen, zoals genderproblemen, zelfmoordgedachten of problemen met seksuele geaardheid.Om een topic of reactie te plaatsen is een registratie nodig. Bij de registratie wordt een forum-account aange-maakt met een nickname. Forumleden zijn dus herkenbaar, maar tegelijk anoniem. Die anonieme setting zorgt ervoor dat jongeren durven te spreken over onderwerpen die onzekerheid met zich meebrengen. Depressieve gevoelens, veranderingen aan het lichaam, vriendschappen, relaties en seksualiteit zijn veelbesproken onder-werpen op het forum.



gegeven op het forum, maar ook regelmatig ervaringen gedeeld. Dit maakt het forum bij uitstek een plek waar veel jongeren herkenning vinden in verhalen van anderen. “Op een of andere rare manier lucht het op om andere mensen te kunnen helpen met mijn ervaringen”, vertelt een van de super users.

Méér dan actief en betrokken De super users zijn niet alleen erg actief en betrokken in hun rol op het forum, zij spelen ook een advise-rende rol binnen de dienstverlening van De Kindertelefoon. De 8 super users vormen samen een panel. De Kindertelefoon legt regelmatig vragen aan hen voor en andersom dragen de super users ook ideeën aan bij De Kindertelefoon. Deze ideeën van de super users hebben al tot verschillen-de innovaties en nieuwe initiatieven geleid binnen De Kindertelefoon, zoals technische verbeteringen en het onder de aandacht brengen van za-ken die op het forum spelen. “Ik vind het super leuk om super user te zijn! Net iets meer weten over wat er speelt en ideeën kunnen aandragen vind ik heel fijn. Ik heb echt het idee dat ik mee kan denken over waarom dingen zo zijn en wat er beter kan”, aldus een van de super users.

Hoe is het voor jongeren zelf om erva-ringen te delen over de genoemde on-derwerpen? We legden die vraag voor aan het jongerenpanel bestaande uit super users dat sinds eind 2014 actief is op het forum. “Soms vind ik het vreemd om het over zulke persoonlijke punten te hebben, zeker omdat het op het internet is. Maar doordat het anoniem is, haalt dat de druk voor mij weg en durf ik ook mijn gevoelens te uiten”, zo stelt een van de super users. Een ander beaamt dit: “De meeste dingen vind ik niet zo moeilijk om over te praten, zeker omdat het inderdaad anoniem is.”.

Super usersDe actieve jongeren die actief zijn als super users, zijn door De Kinder-telefoon geselecteerd vanwege hun betrokken houding op het forum van De Kindertelefoon. Zij hebben al heel veel forumgebruikers geholpen door het geven van antwoorden, advie-zen of ondersteuning. Hun reacties hebben niet alleen anderen geholpen, het geeft ze zélf ook voldoening. “Het geeft wel een goed gevoel als je door het plaatsen van reacties belangrijk kan zijn voor mensen, zonder dat ze weten wie je daadwerkelijk bent”, legt een van de super users uit. Er worden niet alleen informatieve antwoorden

En ander idee dat inmiddels is uitge-voerd, is een regelmatig terugkerend Vragenuur op het forum. Tijdens het vragenuur is er een voor jongeren interessante gast aanwezig op het forum, aan wie ze een uur lang vragen kunnen stellen over een bepaald thema, bijvoorbeeld pesten, eetstoor-nissen of seksualiteit en relaties. De dienstverlening van De Kindertelefoon kan door het uitvoeren van ideeën van de super users nóg beter aansluiten bij de doelgroep. De super users zijn dan ook van grote waarde voor De Kindertelefoon. Zelf voelen de super users dit ook zo: “Het voelt toch een beetje alsof je ertoe doet in de wereld”.

Het forum geeft een uniek en ongefilterd kijkje in de leefwereld van jongeren


#3 relaties


Als kinderen en jongeren contact zoeken met De Kindertelefoon over relaties, gaat het in ver-reweg de meeste gevallen om zaken die spelen rond verliefd-heid en verkering. Het kan dan gaan om kwesties als ‘Hoe vraag ik verkering?’ tot vragen over lief-desverdriet of geaardheid. Maar ook vriendschappen of ruzie met vrienden kan aanleiding zijn om te willen chatten of bellen met De Kindertelefoon.

Uit de gegevens over 2015 blijkt dat kinderen over deze onder-werpen ook vaak informatie zoeken op de website van De Kindertelefoon. Zo is in de leef-tijdsgroep 8-12 jaar het thema Verliefdheid en verkering het meest bekeken in de Vragenkast op de website, waar achter-grondinformatie over verschillen-de onderwerpen te vinden is. Bij jongeren van 13-18 jaar zijn de informatiepagina’s over Relaties en seks op de website het meest bekeken. In de cijfers over Relaties zijn contacten met De Kindertelefoon over relaties met familie of huis-genoten niet meegenomen.

GeaardheidOnder relaties worden door De Kindertelefoon ook contacten geregistreerd die te maken hebben met seksuele geaard-heid. Kinderen hebben vragen of zorgen over homo, lesbisch of biseksueel zijn, maar kunnen die vragen niet altijd in hun directe omgeving kwijt. De vertrouwe-lijkheid en lage drempel van De Kindertelefoon is in zo’n geval een uitkomst. De acceptatie van een andere geaardheid dan die van hetero’s, is voor kinderen en jongeren niet vanzelfsprekend. Dat heeft zijn weerslag op homo- en biseksu-ele jongeren en zorgt er nogal eens voor dat deze jongeren zelf negatief staan tegenover de eigen seksuele oriëntatie. Uit het al eerder genoemde onderzoek ‘Seks onder je 25e’ (Rutgers, 2012) blijkt bijvoorbeeld dat dertig procent van de homo- en biseksuele jongens zegt dat ze liever niet homo zouden zijn en 22% zegt dat het niet fijn is om als homo te leven. Bij lesbische en biseksuele meisjes is dat wat lager met respectievelijk 10% en 8%.

Vrienden, verliefd, verloofd...Kinderen en jongeren gaan vriendschappen aan, worden verliefd, krijgen verkering. Als je jong bent, kunnen zulke relaties ontzettend leuk, maar soms ook heel ingewikkeld zijn. Zeker als je er nog niet uit bent wat je zelf eigenlijk wilt. Of wie je nou ei-genlijk bent.

suB-onderwerpenvriendschap > 3.774verliefdheid > 6.297verkering > 3.880liefdesverdriet > 767ruZie > 1.634hoMo/lesBo/Bi > 2.345seksuele relatie > 876

onbekend

16-17

13-15

10-12

8-9 jaar

gesprekken


onbekend

16-17

13-15

10-12

8-9 jaar

gesprekken

350

10.452

4.6483.303

820


TOP THEMA: RELATIES

HET VERHAAL VAN

Maaike Grobben (18), peer-vrijwilliger Almelo. Student aan de Academische Pabo, nu ook bezig met de gesprekstraining voor reguliere vrijwilligers van De Kindertelefoon. Is enthousiast, helpt graag anderen. Vrienden kunnen altijd bij haar terecht. Soms is ze een tikkeltje eigenwijs.

“Vrienden komen makkelijk naar me toe als ze problemen hebben. Misschien omdat ik het fijn vind om te helpen. Ook heb ik zelfvertrouwen en ben ik niet snel van slag, dat helpt. Bij De Kindertele-foon probeer ik richting de oplossing vragen te stellen, zodat kinderen daad-werkelijk iets aan het gesprek hebben. Sinds twee jaar ben ik nu peervrijwil-liger en voer ik bij De Kindertelefoon chatgesprekken met leeftijdsgenoten. Een mentor helpt me daarbij. Je leert er enorm veel van. Bijvoorbeeld hoe verschillend kinderen kunnen reageren. Soms is het wel moeilijk om het bijvoor-beeld over depressies of zelfmoord te hebben, al kan ik over het algemeen alles goed van me afzetten. Bij de chat heb je behalve woorden alleen smileys om emoties uit te drukken, ik ben wel benieuwd hoe het straks gaat als ik daadwerkelijk kinderen aan de telefoon heb als ‘gewone’ vrijwilliger. Dan hoor je ze van vrolijk naar verdrietig gaan en andersom. Ik merk dat kinderen het fijn vinden om met leeftijdsgenoten te praten. Als het gaat over verliefdheid, seks of relaties, is het fijn als je begre-pen wordt door iemand die even oud is. Over dat soort onderwerpen praat je toch minder makkelijk met oudere men-sen. Later word ik graag lerares, ik ben inmiddels gestart op de Academische Pabo. Omdat ik het zo leuk vind om met kinderen te werken, doe ik graag bij De Kindertelefoon veel ervaring op. Ik zit hier echt op mijn plek.’’

‘Je leert er enorm veel van.

Bijvoorbeeld hoe mensen

heel verschillend

kunnen reageren.’

oneel in gesprek te kunnen gaan met kinderen en jongeren. Maar er is een belangrijk verschil in de manier waarop reguliere vrijwilligers en peervrijwilligers worden getraind. Waar de ‘gewone’ vrijwilligers getraind worden om hun ei-gen opvattingen en ervaringen zo veel mogelijk op de achtergrond te houden, worden de jonge peervrijwilligers juist gestimuleerd om vanuit zichzelf de ge-sprekken aan te gaan met kinderen en jongeren. Daardoor ligt het zwaartepunt in gesprekken via de peer 2 peer-chat op het vinden van aansluiting en op het delen van levenservaringen. Peervrijwil-ligers geven zelf aan dat de jongeren die gebruik maken van de peer 2 peer-chat deze houding positief waarderen: “Jongeren zeggen vaak dat ze het fijn vinden om te praten met iemand van hun eigen leeftijd, omdat wij veel

situaties ook wel zullen herkennen of ervaren”. De peervrijwilligers zijn door het delen van hun eigen ervaringen goed in staat om zich in te leven in hun leeftijdsgenoten. De peervrijwilligers worden getraind in gesprekstechnieken, in het aan-geven van hun grenzen, in de rol die zij aannemen in het gesprek en in de uitgangspunten van De Kindertelefoon. Na de training zijn de peervrijwilligers in staat om op een professionele, maar vooral ook op een authentieke manier in gesprek te gaan met leeftijdsgeno-ten. Tijdens hun diensten is er altijd een mentor aanwezig die alle chatge-sprekken meeleest. De mentor kan tips geven bij het gesprek of de verant-woordelijkheid overnemen wanneer het gesprek te heftig wordt of wanneer er een doorverwijzing nodig is naar hulpverleningsinstanties. De peer-men-tor is een vrijwilliger van De Kinderte-lefoon die een complete training heeft doorlopen en al veel ervaring heeft in gesprekken met kinderen en jongeren. Het peer-mentorschap is een aantrek-kelijke activiteit voor vrijwilligers die al lange tijd in dienst zijn bij De Kinderte-lefoon en die graag wat extra’s willen doen naast hun reguliere telefoon- en chatdiensten.

Maatschappelijke betrokkenPeervrijwilligers werken vaak vanuit een hoge mate van maatschappelijke betrokkenheid. Hoe jong ze ook zijn, ze willen graag iets voor een ander betekenen. Zij vormen daarmee een bijzondere groep van jonge vrijwilligers.

De peer 2 peer-chat is naast het forum het tweede kanaal van De Kinderte-lefoon waarop jongeren met leeftijds-genoten in gesprek kunnen gaan. Het grootste deel van de gebruikers van de peer 2 peer-chat geeft aan dat ze van de chat gebruik maken omdat ze sommige problemen liever met leef-tijdsgenoten bespreken. Uit onderzoe-ken die tijdens de pilotfase van de peer 2 peer-chat zijn uitgevoerd, in 2012, bleek al duidelijk de meerwaarde: de gebruikers van de peer 2 peer-chat vinden na afloop van het gesprek met een leeftijdsgenoot hun problemen nog maar half zo ernstig als daarvoor, vooral bij heftige problemen. De chat heeft dus een hele positieve uitwerking op jongeren. Dit is ook meteen een grote motivatie voor de peervrijwilligers die werkzaam zijn bij De Kindertele-foon. “Er komen mooie en soms ook leuke gesprekken voorbij waarin je ook echt wat voor een leeftijdsgenoot kan betekenen”, vertelt een van de peer-vrijwilligers.

Authentiek en professioneel Net als de reguliere vrijwilligers bij De Kindertelefoon, doorlopen de peervrij-willigers ook een training om professi-

Op de website van De Kindertelefoon kunnen jongeren chat-ten met De Kindertelefoon. Ze kunnen kiezen om te chatten met een volwassen vrijwilliger of met een leeftijdsgenoot, ook wel een peer-vrijwilliger genoemd. De peers zijn jonge-ren van 16 tot 19 jaar oud. Na een succesvolle pilotfase is de peer 2 peer-chat opgenomen in de reguliere dienstverlening van De Kindertelefoon.

Chatten met een leeftijdsgenoot

‘Jongeren zeggen vaak dat ze het fijn vinden om te praten met iemand van hun eigen leeftijd, omdat wij veel situaties zullen herkennen of ervaren’


‘De meeste chatgesprekken met peer-vrijwilligers gaan over relaties en seksualiteit.’

0 100 200 300 400 500 600 700 800

OverigZelfstandig

De wetVrije tijd

School en werkLichaam

SeksualiteitGevoelens

MishandelingPesten

Emotionele problemenRelaties

Thuis en Familie

Wie zijn de peers?In totaal werken er 46 peervrijwilli-gers bij De Kindertelefoon. Dit zijn 5 jongens en 41 meiden van 16-19 jaar oud. Veel peers doen het vrijwilli-gerswerk bij De Kindertelefoon in het kader van een (maatschappelijke) stage voor school.

Waar zijn de peers in dienst?Niet op elke locatie van De Kinder-telefoon werken peervrijwilligers. De peers zijn werkzaam in Almelo, Rotterdam en Tilburg.

Hoe word je peervrijwilliger?Je kan je aanmelden via de website van De Kindertelefoon. Na aanmel-ding vinden sollicitatiegesprekken plaats. Als je wordt aangenomen volg je een training, daarna kan je aan de slag.

Wat gebeurt er met peervrij-willigers die 19 jaar worden?Een deel van de peervrijwilligers volgt dan een aanvullende training en blijft in dienst bij De Kindertelefoon als reguliere vrijwilliger. De overige peervrijwilligers stoppen met werken bij De Kindertelefoon.

De gespreksonderwerpen verschillen niet veel van die in de reguliere chat. De meeste chatgesprekken met peervrijwilligers gaan over relaties en seksualiteit.

onderwerpen peer 2 peer-chatDe mogelijkheid om echt iets te leren in de praktijk, is ook een belangrijke motivatie voor de peers om bij De Kindertelefoon aan de slag te gaan: “Het leek mij erg leuk om naast mijn opleiding ook praktijkervaring op te doen”, zo vertelt een van de peervrijwil-ligers. “Ook leek het me ontzettend leuk om iets voor anderen, en dan speciaal jongeren, te betekenen. Ik heb absoluut geen spijt van mijn keuze om peervrij-williger te worden!”



#4 mishandeling

suB-onderwerpenlichamelijke Mishandeling > 5.014 gespRekkenverkrachting > 1.683 gespRekkenongeWenste intiMiteiten > 1.242 gespRekkenBedreiging/stalken > 1.035 gespRekken aanranding > 712 gespRekkenincest > 674 gespRekken getuige van (huiselijk) geWeld > 504 gespRekken loverBoYs/-girls/prostitutie > 376 gespRekken verwaarlozing > 298 gespRekkenseksueel MisBruik WeBcam/online > 283 gespRekkengeesteliJke Mishandeling > 273 gespRekken discriMinatie > 92 gespRekkendader > 71 gespRekken

TOP THEMA: MISHANDELING

onbekend

16-17

13-15

10-12

8-9 jaar

gesprekken

onbekend

16-17

13-15

10-12

8-9 jaar

gesprekken

Soms zoeken kinderen contact met De Kindertelefoon omdat ze te maken hebben met geweld. Dat kan thuis zijn, of ergens anders. Het kan om henzelf gaan, of om iemand anders waar ze zich zorgen over maken.

actief verwijzenSinds 2008 is voor De Kindertele-foon mogelijk om samen met het kind een procedure op te starten die in ernstige situaties verder-gaande hulp mogelijk maakt. De Kindertelefoon kan in zo’n geval Actief Verwijzen naar Veilig Thuis als het kind daar toestemming voor geeft. Als in een contact met een kind blijkt dat er sprake is van een extreme situatie, zoals mishandeling of zware emotio-nele problemen, wordt alleen na nadrukkelijke instemming van het kind zelf contact gezocht met Vei-lig Thuis. De Kindertelefoon kan in zo’n situatie na genoemde in-stemming van het kind een telefo-nisch 3-gesprek met het kind, De Kindertelefoon en Veilig Thuis tot stand brengen. In 2015 is van-wege contact over mishandeling voor 26 kinderen met instemming van het kind door De Kinderte-lefoon een 3-gesprek met Veilig Thuis tot stand gebracht. In nog eens 60 gevallen heeft het kind weliswaar ingestemd met actieve verwijzing (en dus opheffing van de anonimiteit), maar is het om wat voor reden dan ook niet gelukt om een 3-gesprek te star-ten. Bijvoorbeeld omdat het kind ophangt of door een technisch mankement.


1

2

3

407

Contactmomenten met De Kindertele-foon via chat en telefoon zijn vertrou-welijk en anoniem, maar worden wel op thema geregistreerd. Mishandeling is een van die thema’s. De Kinderte-lefoon registreert geen gegevens als naam of woonplaats, maar wel over welk onderwerp het gesprek gaat. Bij de registraties op het onderwerp mishandeling kan het om zaken als seksueel geweld of lichamelijke mis-handeling gaan. Of om verwaarlozing, zoals vaak zelf voor je eten moeten zorgen of alleen naar bed moeten gaan. In 2015 werden in totaal 12.257 gesprekken geregistreerd die gingen over mishandeling.

Een veilige plek om te praten


de officiële definitie van kindermishandeling staat in de Jeugdwet:

‘Elke vorm van voor een minderja-rige bedreigende of gewelddadige interactie van fysieke, psychische of seksuele aard, die de ouders of andere personen ten opzichte van wie de minderjarige in een relatie van afhankelijkheid of van onvrijheid staat, actief of passief opdringen, waardoor ernstige schade wordt berokkend of dreigt te worden berokkend aan de minderjarige in de vorm van fysiek of psychisch letsel.’

3043

6458

1741

608

In de landelijke Week tegen Kinder-mishandeling, die werd gehouden van 16 t/m 21 november 2015, heeft De Kindertelefoon actief campagne gevoerd in samenwer-king met de Taskforce Kindermis-handeling en seksueel misbruik. Deze taskforce is ingesteld door het Ministerie van Veiligheid en Justitie en het Ministerie van Volks-gezondheid, Welzijn en Sport om de aanpak van kindermishandeling in Nederland een stevige zet in de goede richting te geven.De meest in het oog springende campagne-activiteit was de mede-werking aan de publiekscampagne #laatzenietbarsten van de taskfor-ce. De onder jongeren populaire YouTube-vlogger Mertabi liep een dag mee met De Kindertelefoon en maakte daar een YouTube-filmpje van gemaakt. In het filmpje werd meteen aandacht gevraagd voor de socialemedia-actie #laatzeniet-barsten. De vlog van Mertabi was een groot succes: alleen al in de campagnemaand november werd het filmpje op YouTube meer dan 31.000 keer bekeken. Het You-Tube-kanaal is populair onder

jongeren, zodat met het filmpje veel kinderen en jongeren bereikt zijn.In de campagneweek is ook in verschillende publicaties aan-dacht geweest voor de rol die De Kindertelefoon kan spelen bij kindermishandeling. Onder meer in De Telegraaf, Nederlands Dagblad en Kidsweek/7Days verschenen reportages over het werk van De Kindertelefoon en wat die kan betekenen voor kinderen en jongeren die te maken hebben met mishandeling. Ook op regionaal niveau was er aandacht voor de Week tegen Kindermishandeling, bijvoorbeeld in regiokranten en bij lokale omroepen.

campagne Week tegen kindermishandeling


TOP THEMA: MISHANDELING

feiten over kindermishandelingHoe vaak komt het voor?Van iedere 1000 kinderen worden er in Nederland naar schatting 30 mishandeld. Dat is 3% van de kinderen. In veel gevallen gaat het om verwaarlozing. Bijna een kwart van de slachtoffers van kindermis-handeling ondergaat seksuele en/of fysieke mishandeling.

vormen van kindermishandelingLICHAMELIJKE MISHANDELING: alle vormen van lichamelijk geweld, zoals schoppen en slaan.EMOTIONELE OF GEESTELIJKE MISHANDELING: een volwasse-ne scheldt het kind vaak uit, doet afwijzend en vijandig tegen het kind of maakt het opzettelijk bang.LICHAMELIJKE VERWAARLO-ZING: het kind krijgt niet de zorg die het nodig heeft.EMOTIONELE OF GEESTELIJKE VERWAARLOZING: het kind krijgt te weinig positieve aandacht. De ouders of verzorgers negeren de behoefte van het kind aan liefde, warmte en geborgenheid. Dat is bijvoorbeeld zo wanneer een kind getuige is van geweld tussen ouders.SEKSUEEL MISBRUIK: de volwas-sene raakt het kind op een seksuele manier aan.

Wat zegt de wet?Kindermishandeling is strafbaar. Kinderen vanaf 12 jaar kunnen zelf aangifte doen van kindermishande-ling bij de politie.

Beleid van de kindertelefoonDe Kindertelefoon ziet kindermishandeling als een ernstige aantasting van de integriteit van het kind. De Kindertelefoon levert een actieve bijdra-ge aan artikel 19 van het VN Verdrag inzake de Rechten van het Kind, dat bepaalt dat de overheidalle passende maatrege-len moet nemen ter be-scherming van kinderen tegen alle vormen van geweld. Alleen als een kind dat nadrukkelijk zelf wil, kan De Kindertelefoon Actief Verwijzen naar Veilig Thuis.

42 /// De kindertelefoon financieel jaaroverzicht 2015

HET VERHAAL VAN

‘Opvoeden gaat niet alleen maar over individueel

geluk, maar ook over de

kwaliteit van de samenleving’

Micha de Winter (64), hoog-leraar pedagogiek aan de Universiteit Utrecht. Lid van de Raad van Toezicht van De Kindertelefoon. Beden-ker van de pedagogische civil society, ‘opvoeden doe je niet alleen, maar samen’. Toegankelijke, gedreven professor. “Kinderen een stem geven klinkt als een open deur. Maar er zijn nog zoveel volwassenen die vinden dat hun op-vattingen belangrijker zijn dan die van kinderen. Ik vind dat raar. Ik vind dat je kinderen niet moet idealiseren, maar dat zij veel meer kunnen als ze de kans krijgen om mee te doen. Je beschouwt ze als competente mensen die ook verantwoordelijkheden kunnen dragen. Dat doet De Kindertelefoon ook. Ik wil de kwaliteit van leven voor kinderen in de wereld verhogen. Die drive heb ik van huis uit meegekregen. Mijn ouders zaten in concentratiekampen en hebben daar het grootste deel van hun fami-lie verloren. Zij zijn desondanks heel veerkrachtig uit de oorlog gekomen. Dat bewonder ik ook aan ouders die nu wegvluchten uit de oorlog in Syrië, dat ze er alles voor willen doen om hun kind een betere toekomst te geven. Eén van mijn boeken is getiteld ‘Verbeter de we-reld, begin bij de opvoeding’. Opvoeden gaat uiteindelijk over de kwaliteit van de samenleving. We kunnen samen veel meer bereiken dan in ons uppie. Kin-deren vinden het geweldig als ze deel uitmaken van een gemeenschap waar ze zelf ècht wat kunnen bijdragen, dat is de motor van hun ontwikkeling. Voor mijzelf gold dat ook: het feit dat wij als kinderen ons uiterste best deden gaf het leven van de overlevers weer betekenis en plezier. Mooi vak hè, pedagogiek.’’

Samenwerken met partnersDe Kindertelefoon werkt waar nodig graag samen met an-deren. Bijvoorbeeld om ervoor te zorgen dat kinderen als ze daarom vragen worden doorverwezen naar de juiste hulp-verlening. Of om een specifieke doelgroep beter te kunnen informeren, zoals vluchtelingenkinderen. In 2015 hebben we met verschillende partijen samengewerkt.

veilig thuisDe Kindertelefoon ziet kinderen en jongeren als zelfstandige individuen die in staat zijn om zelf oplossingen te bedenken, beslissingen te nemen en deze uit te voeren. Als een kind dat niet alleen kan, helpt De Kindertelefoon om professionele hulp te zoeken. Bijvoorbeeld door aan te bieden om het kind in contact te brengen met Veilig Thuis.Het kan voor een kind of jongere erg moeilijk zijn om de stap te zetten naar professionele hulpverlening. De Kindertelefoon ondersteunt een kind bij dit besluit. De wensen van het kind zelf zijn daarbij leidend. Samen met hem of haar wordt gekeken hoe die wensen zoveel mogelijk kunnen worden gevolgd. Het kind krijgt informatie over Veilig Thuis, zodat hij of zij weet wat de gevolgen zijn van het inschakelen van professionele hulp.Pas nadat een kind zelf uitdrukkelijk toestemming heeft gegeven (informed consent) en aangeeft dat hij of zij dus ook bereid is om uit de anonimiteit te treden, wordt telefonisch in een driegesprek het eerste contact met Veilig Thuis gelegd.Kinderen en jongeren zetten de stap naar professionele hulpverlening om-dat ze willen dat hun situatie verandert. Ze hopen dat het anders en beter kan. Het inschakelen van Veilig Thuis is tegelijk spannend, omdat kinderen en jongeren niet goed kunnen overzien wat dat betekent. De uitkomst is immers onzeker. Wat gaat er gebeuren? Moet ik uit huis? Hoe zullen mijn ouders reageren? Word ik wel geloofd? Bij het opzetten van het eerste con-tact in een driegesprek bestaat dan ook altijd het risico dat een kind zich alsnog terugtrekt en de verbinding verbreekt.De Kindertelefoon probeert het risico op terugtrekken te verkleinen, door de overdracht te begeleiden en het kind te ondersteunen in het eerste contact met Veilig Thuis. Deze hele procedure van begeleiden en overdragen noe-men we bij De Kindertelefoon Actief Verwijzen.Actief Verwijzen kan worden aangeboden aan kinderen en jongeren van 8 tot 18 jaar die problemen hebben door (huiselijk) geweld, verwaarlozing, incest of ernstige emotionele problematiek.

advies- en klachten-Bureau Jeugdzorg (akJ)Als je als kind of jongere een vraag of klacht hebt over de Jeugdzorg, kun je terecht bij het AKJ. Kinderen die bij De Kindertelefoon aan-kloppen met zo’n vraag of klacht, worden door ons doorverwezen naar het AKJ. Deze werkwijze past in de aanpak van De Kindertele-foon, die uitgaat van empowerment van kinderen. De eigen kracht van het kind staat in de dienstverlening centraal. Ook past deze werkwijze in de signaleer- en verwijsfunctie van De Kindertelefoon.Het AKJ is een stichting die haar werkzaam-heden in heel Nederland uitvoert. Bij het AKJ zijn 70 vertrouwens-personen werkzaam, verspreid over meerdere vestigingen in het land. Zij kunnen als dat nodig is kinderen in de jeugdzorg bijstaan en bezoeken. De werkzaamheden van het AKJ hebben een wette-lijke basis in de Jeugdwet en het Uitvoeringsbesluit. Het AKJ voert deze werkzaamheden uit via de in opdracht van alle Nederlandse gemeenten (via de VNG), de Raad voor de Kinderbescherming en diverse landelijke instellingen die niet vallen onder de Jeugdwet.


stichting opvoeden.nlOp de website van De Kinder-telefoon is heel veel informatie te vinden over onderwerpen die kinderen en jongeren bezighouden en waarover De Kindertelefoon vaak vragen krijgt: relaties, pesten, thuis & familie, mishandeling, seksualiteit. De informatie wordt aangeboden op het niveau van de doelgroepen 8-12 en 13-18 jaar. In de Vragenkast (8-12 jaar) en in de Ask & Find (13-18 jaar) vinden kinderen en jongeren gerichte informatie. De gevalideerde infor-matie op deze pagina’s is tot stand gekomen in samenwerking met Stichting Opvoeden.

raad van toezichtDe Raad van Toezicht ziet toe op het func-tioneren van Stichting De Kindertelefoon. De Raad van Toezicht van De Kinderte-lefoon bestaat uit: dhr. J.W.A.M. (Hans) Lomans, voorzitter (Raad van Bestuur Jeugdbescherming Gelderland), mw. N.E. (Nelleke) Groenewegen, lid (directeur Intervence), mw. A.C. (Annelies) van Herwijnen, lid (onafhankelijk consultant), dhr. K. (Koen) Bron, lid (consultant/partner Andersson Elffers Felix), mw. N.A. (Nicole) Teeuwen, lid (directeur samenwerkingsverband passend primair onderwijs Rotterdam), dhr. V. (Victor) Everhardt, lid (wethouder Utrecht) en dhr. M. (Micha) de Winter, lid (hoogleraar pedagogiek Universiteit Utrecht).

stichting vrienden van de kindertelefoonDe Kindertelefoon is voor veel kinde-ren en jongeren de enige instelling waar zij direct met allerlei vragen en problemen terecht kunnen. We krijgen regelmatig verzoeken van mensen met de vraag hoe zij De Kindertelefoon kunnen ondersteunen. De Stichting Vrienden van De Kindertelefoon (SVK) is een aparte stichting die geld inza-melt voor De Kindertelefoon. De Stichting Vrienden van de Kin-dertelefoon heeft de ANBI status. Dit maakt het mogelijk dat donaties fiscaal aftrekbaar zijn. De SVK werft midde-len van particulieren, bedrijven en organisaties.

samen in campagnesIn 2015 heeft De Kinder-telefoon actief campagne gevoerd om de stem te laten horen van kinderen en jongeren over pesten en kindermishandeling. Om de doeltreffendheid van deze publiekscampagnes te ver-groten is intensief samenge-werkt met (maatschappelijke) partners, zoals Cartoon Network en de Taskforce Kindermishandeling en seksueel misbruik.

child helpline internationalChild Helpline International (CHI) is de overkoepelende organisatie van alle kinderhulplijnen wereldwijd. De Kindertelefoon is lid van CHI en par-ticipeert in internationale projecten. Daarnaast wordt de expertise van De Kindertelefoon regelmatig door CHI ingeroepen.

eigen Wijs i.s.m. vluchtelingenwerkDe Kindertelefoon geeft voorlichting aan kinderen en jongeren van 8-18 jaar over thema’s die hen bezighouden. Ook wordt door middel van gastlessen informatie gegeven over het werk van De Kindertelefoon en onderwerpen die leven onder kinderen. Door middel van dit outreachend werken, worden zij door medewerkers of vrijwilligers van De Kindertele-foon actief in hun eigen omgeving (o.a. op school) bereikt en krijgen ze een goed beeld van de functie van De Kindertelefoon.In sommige gevallen hebben kinderen een specifieke informatiebehoefte. Een bijzondere outreach-activiteit betreft het project Eigen Wijs, gericht op kinderen van 4-18 jaar die woonachtig zijn in centrale opvang-lo-caties voor vluchtelingen. Eigen Wijs is het vervolg op het project Tell Me More, waarin onder meer een website (www.tell-me.nl) actief is. Het project is een samenwerking van De Kindertelefoon met Vluchtelingen-Werk Nederland en Unicef en verzorgt voorlichting van en interactie met asielzoekerskinderen over de asielprocedure, kinderrechten en het verblijf in een asielzoekerscentrum of gezinslocatie. Asielzoekerskinderen (met of zonder verblijfstitel) in Nederland maken deel uit van de doelgroep van De Kindertelefoon.In het 4e kwartaal van 2015 heeft De Kindertelefoon de website www.tell-me.nl overgenomen. Ook verzorgt De Kindertelefoon een specifiek op deze doelgroep gerichte chat en gastlessen op asielzoekerscentra. Verder biedt De Kindertelefoon deskundigheidsbevordering aan profes-sionals en vrijwilligers van Vluchtelingenwerk, die is gericht op gespreks-vaardigheden met kinderen en jongeren.Het project Eigen Wijs heeft een looptijd tot eind 2017 en wordt gefinan-cierd door het Europees Vluchtelingenfonds (AMIF).


sponsoren: ict De Kindertelefoon kan niet bestaan zonder techniek. Van goed werkende telefoonlijnen tot de interactieve toepassingen op onze website: op alle gebieden maken we graag gebruik van actuele ICT-toepassingen. Vaak gaat dit samen met een vorm van sponsoring door de aanbieder. ESSER & EMMERIK is de beheerder van de website van De Kindertelefoon. De website bestaat uit verschillende gedeeltes, waarin de doelgroepen 8-12 jaar en 13-18 jaar worden bediend. Esser & Emmerik beheert de website voor De Kindertelefoon zodanig, dat de integraties met andere systemen van De Kindertelefoon zoals chat en forum zijn gewaarborgd. WIZENOZE - Jouw zoekmachine.nl is een onderdeel van de website van De Kindertelefoon. Kinderen zoeken al op jonge leeftijd op internet naar informatie, maar lang niet alle informatie die ze vinden is geschikt. WizeNoze wil internet beter maken voor kinderen, veiliger, maar vooral ook geschikter door zoekresultaten op leesniveau te tonen. WizeNoze heeft een zoektechnologie ontwikkeld die is gebaseerd op academisch onderzoek naar het zoekgedrag van kinderen op internet. De introductie van JouwZoekmachine is daar het resultaat van. De Kinderte-lefoon is in 2015 een pilot gestart met WizeNoze.

De Kindertelefoon maakt gebruik van Verint voor de kanalen chat, de kennisbank en de registratie van de chat- en telefoongesprekken. VERINT laat De Kindertele-foon gebruik maken van het multichannel pakket T5. Hier maakt de vragenkast, de chatapplicatie, de registratie van alle telefoon-en chatgesprekken onderdeel van uit. INSIDED levert de software voor het forum van De Kin-dertelefoon. Jongeren van 13 tot 18 jaar kunnen elkaar op het forum informeren, adviseren en ondersteunen over uiteenlopende onderwerpen. inSided ondersteunt De Kindertelefoon daarnaast bij de ontwikkeling van de community door het geven van advies en trainingen. AXILIO is verantwoordelijk voor het netwerk en werk-plekbeheer van De Kindertelefoon. Het bedrijf draagt zorg voor alle verbindingen en telefonie faciliteiten, in samenwerking met onderaannemers Qsit, Youp Telecom en Caase.

SOUND OF DATA en CONTACT CENTER LIVE zijn van belang voor de telefoonsystemen van De Kindertele-foon. Sound of Data levert het telefonieplatform om alle gesprekken van kinderen vlekkeloos door te zetten naar Contact Center Live. Contact Center Live levert vervol-gens het Call Agent Systeem. DE KLANTENSERVICE FEDERATIE bood De Kinderte-lefoon in 2015 een gratis lidmaatschap.

sponsoren: communicatieIn 2015 heeft communicatiebureau TOMELOOS De Kindertelefoon ondersteunt bij verschillende activiteiten op het gebied van PR en communicatie. In samenwer-king met O2 COMMUNICATIE is verder invulling gegeven aan de vernieuwde huisstijl die begin 2015 is gelanceerd.

sponsoren: giftenDe Kindertelefoon heeft in 2015 gelden ontvangen van T-MOBILE en KPN ten behoeve van projecten van De Kinderte-lefoon.

universiteit van amsterdamDe Kindertelefoon werkt samen met de Universiteit van Amsterdam. In samen-werking met de UvA is in 2015 een start gemaakt met het voorbereiden van een grootschalig impact-on-derzoek in 2016. Daarin zal worden onderzocht wat de dienstverlening van De Kin-dertelefoon betekent voor kinderen en jongeren.


colofonEindredactie: Martine BorgdorffTeksten: Marieke den Boer, Martine Borgdorff, Moniek VeldhovenFotografie: Lionne Hietberg, Rodney KerstenVormgeving: Yvette van Diepen (Diep-Design)Met dank aan: Erik Ott, Birgit Waarts, Maartje van Zant

Stichting De KindertelefoonLucasbolwerk 73512 EG Utrechtwww.kindertelefoon.nl

Kindertelefoon Jaaroverzicht 2015

Documents

Transcript of Kindertelefoon Jaaroverzicht 2015