KİMYASAL KİMYASAL REAKSİYONLARLA İLGİLİ REAKSİYONLARLA İLGİLİ

HESAPLAMALARHESAPLAMALAR

1.1. DENKLEMLİ BASİT MİKTAR GEÇİŞLERİDENKLEMLİ BASİT MİKTAR GEÇİŞLERİ2.2. ARDIŞIK REAKSİYONLARDA MİKTAR GEÇİŞLERİARDIŞIK REAKSİYONLARDA MİKTAR GEÇİŞLERİ3.3. AŞIRI MADDE PROBLEMLERİAŞIRI MADDE PROBLEMLERİ4.4. KİMYASAL REAKSİYONLARIN VERİMİKİMYASAL REAKSİYONLARIN VERİMİ5.5. ARI OLMAYAN MADDE İÇEREN PROBLEMLERARI OLMAYAN MADDE İÇEREN PROBLEMLER6.6. DENKLEMLİ KABA FORMÜL VE MOLEKÜL DENKLEMLİ KABA FORMÜL VE MOLEKÜL

FORMÜLÜ PROBLEMLERİFORMÜLÜ PROBLEMLERİ7.7. KİMYASAL TEPKİMELERDEN YARARLANILARAK KİMYASAL TEPKİMELERDEN YARARLANILARAK

MOL KÜTLESİ HESABI BULMA PROBLEMLERİMOL KÜTLESİ HESABI BULMA PROBLEMLERİ8.8. KİMYASAL REAKSİYON OLAN KARIŞIM KİMYASAL REAKSİYON OLAN KARIŞIM

PROBLEMLERİPROBLEMLERİ

1.DENKLEMLİ BASİT MİKTAR 1.DENKLEMLİ BASİT MİKTAR GEÇİŞLERİGEÇİŞLERİ

TANIM: TANIM:

Bir kimyasal tepkimede Bir kimyasal tepkimede maddelerden birinin hacmi, maddelerden birinin hacmi,

kütlesi veya tanecik sayısı verilir kütlesi veya tanecik sayısı verilir ve tepkimedeki başka bir ve tepkimedeki başka bir

maddenin kütlesi, hacmi veya maddenin kütlesi, hacmi veya tanecik sayısı istenir.tanecik sayısı istenir.

YÖNTEM:YÖNTEM: Verilen nicelik mole Verilen nicelik mole

çevrilir.çevrilir. İstenilen niceliği İstenilen niceliği

mol sayısı tepkime mol sayısı tepkime denklemi denklemi yardımıyla yardımıyla hesaplanırhesaplanır

İstenilen molü İstenilen molü istenilen birime istenilen birime çevrilirçevrilir

Kütle

(m)

Hacim

(v)

Tanecik

(n)

molmol

m

V

N

Verilen madde

İstenen madde

n =m/M

n = V/ 22,4 (NKA)

n = PV/ RT

n =

N /NA

m =n.M

V =n.22,4

V= nRT/P

N = n. NA

1.adım 2.adım 3.adım

2.ARDIŞIK REAKSİYONLARDA MİKTAR 2.ARDIŞIK REAKSİYONLARDA MİKTAR GEÇİŞLERİGEÇİŞLERİ

Tanım: Tanım:

Bir maddeyi elde etmek için Bir maddeyi elde etmek için birden fazla art arda birden fazla art arda gerçekleşen reaksiyonlar gerçekleşen reaksiyonlar dizisine ardışık reaksiyonlar dizisine ardışık reaksiyonlar denir. denir.

Yöntem: Yöntem: Denklemlerdeki giren ve çıkan Denklemlerdeki giren ve çıkan

(aynı maddenin) katsayılarının (aynı maddenin) katsayılarının eşitlenmesi için gereli katsayılarla eşitlenmesi için gereli katsayılarla bütün denklem çarpılır. Daha sonra bütün denklem çarpılır. Daha sonra daha kolay görmek için taraf tarafa daha kolay görmek için taraf tarafa toplanabilir.toplanabilir.

1.YOL1.YOL

x4 A + B C + Dx4 A + B C + D

x2 2D + E F + 2Gx2 2D + E F + 2G

x1 4G + H E + Y x1 4G + H E + Y

4A + 4B + E + H 4C + 2D + 2F + Y4A + 4B + E + H 4C + 2D + 2F + Y 4mol 4mol 1mol 1mol 4mol 2mol 2mol 4mol 4mol 1mol 1mol 4mol 2mol 2mol

1mol1mol

3.AŞIRI MADDE PROBLEMLERİ3.AŞIRI MADDE PROBLEMLERİ

Tanım:Tanım:

Bu problemde reaksiyona Bu problemde reaksiyona giren maddelerin ikisinin de giren maddelerin ikisinin de miktarı verilir. Reaksiyona miktarı verilir. Reaksiyona giren maddelerden biri giren maddelerden biri tamamen tükenirken tamamen tükenirken diğerinin tamamı reaksiyona diğerinin tamamı reaksiyona girmez, bir kısmı artar. girmez, bir kısmı artar. Artan bu miktar aşırıdır.Artan bu miktar aşırıdır.

Yöntem:Yöntem: Tamamen Tamamen

kullanılan madde kullanılan madde esas alınarak esas alınarak istenilenin istenilenin hesaplanması hesaplanması gerekir.gerekir.

Tepkime 2A + B 3C Tepkime 2A + B 3C

Verilen miktarlar: 4mol 3mol ----Verilen miktarlar: 4mol 3mol ----

Tepkimeye giren: 4mol 2mol 6molTepkimeye giren: 4mol 2mol 6mol

Tepkime sonucu: ----- 1mol 6molTepkime sonucu: ----- 1mol 6mol

A maddesi için; B maddesi için; C maddesi içinA maddesi için; B maddesi için; C maddesi içinVerilen: 4mol verilen: 3mol verilen: ----Verilen: 4mol verilen: 3mol verilen: ----

Tepkiyen: 4mol tepkiyen: 2mol reaksiyon sonucuTepkiyen: 4mol tepkiyen: 2mol reaksiyon sonucu

Artan : yok artan: 1mol oluşan : 6molArtan : yok artan: 1mol oluşan : 6mol

4.KİMYASAL REAKSİYONLARIN 4.KİMYASAL REAKSİYONLARIN VERİMİVERİMİ

Tanım :Tanım :

Bir kimyasal tepkimenin teorik Bir kimyasal tepkimenin teorik olarak verimi; tepkime olarak verimi; tepkime denklemine göre beklenildiği ve denklemine göre beklenildiği ve hesaplandığı miktarda ürün elde hesaplandığı miktarda ürün elde edilmesidir. Verilen tepkimede edilmesidir. Verilen tepkimede aksi belirtilmezse %100 verim aksi belirtilmezse %100 verim elde edilir, diye kabul edilir.elde edilir, diye kabul edilir.

Yöntem :Yöntem : Verilen denkleme göre verilen Verilen denkleme göre verilen

madde miktarları karşılaştırılır. madde miktarları karşılaştırılır. Oluşan madde miktarının olması Oluşan madde miktarının olması gereken madde miktarına oranının gereken madde miktarına oranının yüzde olarak hesaplanması bize o yüzde olarak hesaplanması bize o tepkimenin verimini verir. tepkimenin verimini verir.

Denklem: Denklem: 2A 3B + 3C 2A 3B + 3C

Veriler : 0,4mol 0,15molVeriler : 0,4mol 0,15mol

%100 verimde: 0,4mol 0,6mol%100 verimde: 0,4mol 0,6mol

Oran: Oran:

0,6mol oluşması gerekirken 0,15mol oluşuyorsa 0,6mol oluşması gerekirken 0,15mol oluşuyorsa

100mol “ “ x mol oluşur100mol “ “ x mol oluşur

x = 25x = 25 Buna göre tepkimenin verimi % 25 tir.Buna göre tepkimenin verimi % 25 tir.

5.ARI OLMAYAN MADDE İÇEREN 5.ARI OLMAYAN MADDE İÇEREN PROBLEMLERPROBLEMLER

Tanım : Tanım : Doğada hatta Doğada hatta

neredeyse neredeyse laboratuarlarda laboratuarlarda bile %100 arı bile %100 arı madde yoktur. madde yoktur. Bu gibi Bu gibi maddelerle maddelerle yapılan yapılan tepkimelerin tepkimelerin hesaplanmasına hesaplanmasına denir. denir.

Yöntem :Yöntem : Verilen miktar ve yüzde Verilen miktar ve yüzde

arılıktan ne kadar arı madde arılıktan ne kadar arı madde bulunduğu hesaplanır. bulunduğu hesaplanır. Denkleme göre işlem yapılır.Denkleme göre işlem yapılır.

1-Verilen miktar . Arılık yüzdesi / 100 = arı madde 1-Verilen miktar . Arılık yüzdesi / 100 = arı madde miktarımiktarı

2-Denkleştirilmiş tepkimede;2-Denkleştirilmiş tepkimede;

Denklemdeki miktar istenen madde Denklemdeki miktar istenen madde miktarımiktarı

Arı madde miktarı XArı madde miktarı X

X: istenen maddeden oluşan miktarX: istenen maddeden oluşan miktar

6-DENKLEMLİ KABA FORMÜL VE 6-DENKLEMLİ KABA FORMÜL VE MOLEKÜL FORMÜLÜ PROBLEMLERİMOLEKÜL FORMÜLÜ PROBLEMLERİ

Tanım:Tanım:

Verilen Verilen denklemlerddenklemlerde e belirtilmemiş belirtilmemiş maddenin maddenin formülünü formülünü isteyen isteyen problemlerdiproblemlerdir r

Yöntem:Yöntem: Verilen bilgilere göre Verilen bilgilere göre

denklem kurulur. Verilen denklem kurulur. Verilen madde miktarları en küçük tam madde miktarları en küçük tam sayı olacak şekilde sayı olacak şekilde sadeleştirilerek mol sayısına sadeleştirilerek mol sayısına çevrilir. Tepkimedeki atom çevrilir. Tepkimedeki atom sayısı denkliğinden sayısı denkliğinden yararlanılarak formülü yararlanılarak formülü bilinmeyen bileşiğin kaba bilinmeyen bileşiğin kaba formülü bulunur.formülü bulunur.

2An +Bn 2A2B2An +Bn 2A2B

C2 3An 2DC2 3An 2D

2n=4 n=2 2n=4 n=2

D 2CAзD 2CAз

KİMYASAL TEPKİMELERDEN KİMYASAL TEPKİMELERDEN YARARLANILARAK MOL KÜTLESİ YARARLANILARAK MOL KÜTLESİ HESABI BULMA PROBLEMLERİHESABI BULMA PROBLEMLERİ

Tanım: Tanım:

Verilen tepkimelerde Verilen tepkimelerde bazı yasaları kullanarak bazı yasaları kullanarak miktarı belirtilmemiş miktarı belirtilmemiş olan maddenin mol olan maddenin mol kütlesini bulmamızı kütlesini bulmamızı sağlarsağlar

Yöntem:Yöntem: Kimyasal tepkimede kütlenin ve Kimyasal tepkimede kütlenin ve

atom sayılarının korunumu ilkesinden atom sayılarının korunumu ilkesinden yaralanılarak istenilen bulunur.yaralanılarak istenilen bulunur.

A + B C + DA + B C + D

8 g 4g 3g X8 g 4g 3g X

8 + 4 = 3 + X8 + 4 = 3 + X

X = 9gX = 9g

KİMYASAL REAKSİYON OLAN KİMYASAL REAKSİYON OLAN KARIŞIM PROBLEMLERİKARIŞIM PROBLEMLERİ

Tanım:Tanım: En az iki En az iki

maddeden maddeden oluşan karışım oluşan karışım ile ayrı bir ile ayrı bir maddenin maddenin ortama ilave ortama ilave edilmesiyle edilmesiyle oluşan oluşan kimyasal kimyasal tepkimeler ve tepkimeler ve elde edilen elde edilen sonuçlardır.sonuçlardır.

Yöntem:Yöntem: İlk önce karışımda hangi İlk önce karışımda hangi

maddenin reaksiyona girdiği maddenin reaksiyona girdiği tespit edilir. Ayrı ayrı denklem tespit edilir. Ayrı ayrı denklem yazılarak sonuç elde edilir.yazılarak sonuç elde edilir.

Karışım İlave edilen Reaksiyon Karışım İlave edilen Reaksiyon verenveren

A ve B C A, B, CA ve B C A, B, C

Denklemler:Denklemler:

A + C D + EA + C D + E

B + 2C EB + 2C E

1.1. Denklemler denkleştirilir. Denklemler denkleştirilir.

2.2. Soruda verilenlere göre iki bilinmeyenli Soruda verilenlere göre iki bilinmeyenli iki denklem kurulur.iki denklem kurulur.

NOT:NOT:

BU YÖNTEMLERİN HEPSİ O BU YÖNTEMLERİN HEPSİ O KONULARIN EN GENEL YÖNTEM KONULARIN EN GENEL YÖNTEM ŞEKİLLERİDİR.ŞEKİLLERİDİR.

YÖNTEMLER HER SORUYA GÖRE YÖNTEMLER HER SORUYA GÖRE DEĞİŞEBİLİR VE ÇOĞALTILABİLİR.DEĞİŞEBİLİR VE ÇOĞALTILABİLİR.