คมอโยคะเดก

โครงการ โยคะเพอการพฒนาจตสสขภาวะ

หวหนาโครงการ นายกว คงภกดพงษ

คณะทางาน นางสาวกลธดา แซตง

นางพรจนทร จนทนไพรวน นางภทราภรณ นยมไทย

นางภมรา แกวศร รศ สมคด โพธชนะพนธ นางสาวสจตรา นมวจตร นางอรพนท บรรจง

พญ. อรณ วงศจราษฎร นางสาวอาไพ ทองเงน

โดยสถาบนโยคะวชาการ มลนธหมอชาวบาน

มกราคม 2551

สนบสนนโดย สานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส)

และ มลนธสดศรสฤษดวงศ (มสส.)

kid yoga 1

สารบญ บทนา 3 การจดทาคมอเลมน คานา 4 บทท 1 พฒนาการเดก 5 สรปจากคาบรรยายประกอบแผนใส วนท 5 ก.ย. 50 ศ.พญ.วณเพญ บญประกอบ บทท 2 พฒนาการสมองเดก 10 ภาพจากแผนใสประกอบคาบรรยาย วนท 21 ก.ย. 50 พญ.จนทรเพญ ชประภาวรรณ บทท 3 การพฒนาจรยธรรม คณธรรม สาหรบเดก 13 อ. อาไพ ทองเงน บทท 4 การสอนโยคะเดก 19 ตามแนวทาง Yoga Institute เมองมมไบ ประเทศอนเดย แปลโดย ครภมรา แกวศร

หวขอท 1 ความรสกตว การมสมาธในการเรยน การผอนคลาย สต ปญญา 20 หวขอท 2 ลมหายใจ อารมณ จตใจ 28 หวขอท 3 การสอนจรยธรรม ศล วนย การอยรวมกนกบผอน 31 หวขอท 4 ทาโยคะอาสนะสาหรบเดก 37 บทท 5 แนวทางการสอนทาอาสนะแตละทา 42 รวบรวมจากหนงสอโยคะเดก (บางสวน) บทท 6 ทาโยคะอาสนะสาหรบเดก ชอภาษาไทย ภาษาสนสกฤต และ ภาษาองกฤษ รวม 92 ทา 62 รวบรวมโดย ครสจตรา นมวจตร บทท 7 ลมหายใจ อารมณ จตใจ 72 ครภทราพร นยมไทย บทท 8 สมาธ 81 ครภทราพร นยมไทย บทท 9 สขอนามยในเดก 93 รศ. สมคด โพธชนะพนธ บทท 10 บทสมภาษณครโยคะเดก 4 ทาน 108 ครอจฉรา วกรวทย, ครเสาวลกษณ วงกงวาน, ครภทราพร นยมไย, ครภมรา แกวศร บทท 11 โรงเรยนทนาโยคะมาเปนนโยบาย 132 โรงเรยนอมาตยกล บทสมภาษณ รศ.ดร.เกยรตวรรณ อมาตยกล ตอน 1 บทสมภาษณ รศ.ดร.เกยรตวรรณ อมาตยกล ตอน 2 บทท 12 โรงเรยนสตยาใส 140 คาบรรยายของ ดร.อาจอง ชมสาย/ บทสมภาษณนกเรยนโรงเรยนสตยาใส / บทสมภาษณ ดร.อาจอง ชมสาย

kid yoga 2

บทนา สงคมกาวลาทางวตถและเทคโนโลยไปอยางรวดเรว ผคนเหนอยลากบการวงไล การวงตามใหทน ตางคนตางกลวตก

ขบวน ไมเพยงผใหญ แมแตเดกเองกตกเปนเหยอของสงคมอนเรงรบเชนน ภาพของเดกซงเปนวยอนสดใส มความสข มอสระในการเรยนร เปลยนไป กลบกลายเปน ผใหญตวเลก ทเตมไปดวยภาระการเรยน กจกรรมตางๆ ไมแพผใหญเลย กลายเปนผแบกโลก เครยด

เมอเดกเรมขาดความสมดลแบบเดยวกบผใหญ โยคะอนเปนเครองมอในการดาเนนชวตอยางสมดลสาหรบผใหญ จงนามาตอบโจทยใหกบผทเปนผใหญกอนวยไปดวย โดยปรยาย

ครโยคะเรมไดรบการเชญใหไปสอนเดกอายนอยลงๆ จนในปจจบน กคอสอนกนตงแตนกเรยนในระดบอนบาล ขอสงเกตคอ ทงตวโรงเรยน ตวนกเรยน ตางเหนวาโยคะมสวนชวยจดปรบสมดลใหกบผเรยนทเปนเดกได ตงแตชนอนบาล 1 เลยทเดยว

สถาบนโยคะฯ โดยการสนบสนนจาก มสส. และ สสส. จงทาการรวบรวมความรเกยวกบเดก ความรเกยวกบการสอนโยคะใหเดก โดยจดทาเปนคมอการสอนโยคะเดก เพอใชเปนขอมลในการสอนโยคะใหกบเดกตอไป

การทาคมอเลมน เปนการระดมความรจากผเชยวชาญ กมารแพทย นกจตวทยา ครโยคะ ครโยคะเดก ผปกครอง สถานศกษาทนาโยคะ

เขาไปใชในโรงเรยน คมอเรมจากพฒนาการของเดกกอน จากนนจงนาเสนอเนอหาโดยเรยงลาดบตามมรรควถ 8 ประการของปตญชล

โยคะสตร ตาราทถอเปนแมบทแหงโยคะศาสตร ซงขนตนดวยการสอนจรยธรรมใหกบเดก ทาโยคะสาหรบเดก การสอนลมหายใจ การสอนสมาธใหกบเดก และ การดแลสขอนามยเดกตามมมมองของโยคะ

ในตอนทาย เปนตวอยางการบรณาการเรองของโยคะเขากบการสอน โดยมบทสมภาษณครโยคะเดก 4 ทาน และมตวอยาง โรงเรยนทบรรจโยคะเขาเปนนโยบายหลกของโรงเรยน ไดแก โรงเรยนอมาตยกล และโรงเรยนสตยาใส

การสอนโยคะเดกยงเปนเรองใหมมากของมนษยชาต คมอโยคะเดกเลมน จดทาขน โดยหวงใหผอานนาขอมลไปใชทดลองใชสอนเดก เมอไดผลอยางไร ชวยสงผลทไดรบกลบมายงสถาบนฯ เพอปรบปรงคมอน ใหเปนเครองมอในการสอนโยคะเดก เพอใหบรรลเปาหมาย คอทาใหเดกมความสมดล สามารถเตบโตไดอยางสมวย เปนผใหญทมความสขอนประณต

kid yoga 3

คานา เดกทกคนมลกษณะเฉพาะของตวเอง สาหรบเดกแลว สงสาคญมากคอ พฒนาการทสมวยของเขา พฒนาการทเหมาะ

กบเขาอยางพอเหมาะพอด ไมนอยเกน ไมมากเกน ปญหาของเดกเรมเกดเมอผปกครองผใหญขาดความเขาใจในเรองน ผปกครองบางคน สงลกไปโรงเรยน ซงเปน

โรงเรยนทเนนการเตรยมความพรอม ซงไมสอนการอานเขยนในชวงอนบาล เมอไปเทยบกบเดกวยเดยวกนในโรงเรยนอน ทอานหนงสอไดแลว เกดความวตก มาคาดคนเอากบโรงเรยน โรงเรยนทนการบบคนไมไหว กตองปรบเปลยนนโยบายไปตามผปกครองทขาดความรความเขาใจ

ผลกคอตวเดก ทถกบบคน ถกคาดหวง ถกกดดน อยางไมถกตอง ไมเหมาะสม

คมอเลมนตงใจจะทาใหคร จากการเตรยมทาคมอน ทมงานมขอสรปรวมกนวา สงทครสอนโยคเดกตองมคอ มหวใจทรกเดก ชอบทจะสอนเดก มเมตตาสง ซงเปนปจจยททาให ครสอนดวยใจ อนเปนคณสมบตสาคญ

ดวยคณสมบตดงกลาว หนาทของครกลบไมใชการสอนเดก แตเปนการพฒนาตนเอง ทามกลางเดกๆ ในชนเรยน จรงๆ แลว สงทเกดขนในหองเรยนคอ เดกไมไดเรยนรจากสงทครพราบนปาวๆ เดกเลยนแบบครตางหาก ถาครคนหนงมบคลกพรอมทจะเรยนร เดกจะเลยนแบบ เดกจะเตบโตมาดวยทศนะของการเปนนกเรยนร แตถาครมบคคลกแหงการสง เดกกเลยนแบบ เขาจะเตบโตมาเปนนกสง เชอวาตนเองเปนใหญ ฟงไมเปน ฯลฯ

ปจจยของการเปนคร ไดแก ความร คอ รจกพฒนาการเดก จตวทยาเดก (เขาใจเดก) รจกทจะฟงเดก และ รโยคะ ครควรมบคคลกคอ มทกษะ ในการสอสาร ทงตอเดกและผปกครอง อดทน ใจเยน ชางสงเกต มความยดหยน เปนผพฒนาตนเอง เรยนร คนควา ตลอดเวลา มวจารณญาณ สามารถดแลความปลอดภย สามารถเลอกสอการเรยนการสอนใหสมวยของเดก มไหวพรบ แกปญหาเฉพาะหนา รวธจดการชนเรยนของเดก และทาการสอนแบบองครวม

สงคมเองกมบทบาทมาก สงคมทมขอมลความร มทศนะคตทถกตอง จะสงผลใหผปกครองใหความรวมมอกบทาง

โรงเรยน ไปตามแนวทางทควรจะเปน กลาวคอ สอดคลองกบพฒนาการของเดก อนจะทาใหการเรยนรของเดกในวยน เปนไปอยางมความสข เปนไปตามเปาหมายของการศกษา คอนามาซงปญญา รจกตนเอง เคารพตนเอง ซงกจะเคารพผอน เตบโตเปนสมาชกของสงคมทมคณภาพ เปนสงคมทมความสข สงบ

kid yoga 4

บทท 1 พฒนาการเดก สรปจากคาบรรยายประกอบแผนใส วนท 5 กนยายน 2550

ศ.พญ.วณเพญ บญประกอบ คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล หนวยจตเวชเดก ภาควชากมารเวชศาสตร

พฒนาการเดก วย 3 – 5 ป (วยอนบาล) การเคลอนไหว เดน วง กระโดด ปนปายคลอง ถบจกรยาน ดานภาษา เจรญทางดานคาพด เปนประโยค ถาม เลาเรอง อาจมพดไมชดหรอตดอางในเบองตน

ศ.พญ.วณเพญไดใหขอคดไววา เดกไมใชผใหญตวเลก เดกมการเจรญ พฒนาการไปทกๆ ดานพรอมๆ กน ทงการเคลอนไหว ภาษา สตปญญา อารมณ ศลธรรม ไอคว อคว รางกาย สวนสง นาหนก และ กาย-จตสมพนธ

เดกยงเลก พฒนาการยงละเอยด กลาวคอ เดก 3, 4, 5 ขวบ นนตางกนมาก ไมเหมอนกบผใหญทอาย 20, 21, 22 ป อาจแทบไมมอะไรแตกตางกนเลย

พฒนาการของเดกเกดขนหลายๆ ดาน เมอดในระยะเวลาสนๆ อาจรสกวาเปนการพฒนาขนๆ ลงๆ แตหากดในภาพรวม จะพบวา ทศทางการจะเปนพฒนายงๆ ขนไป

พฒนาการของเดก

0

20

40

60

80

100

1 4 7 10 13 16 19 22 25 28 31 34 37 40

เวลา อายของเดกท โตขน

พฒนาการดานตางๆ

เดกเรยนรจากสงรอบตว เราสงเกตพฒนาการของเดกไดจากการดวาอะไรกระทบเดกอยในสภาวะนน สวนทางดานการสอสาร เดกเลกสอสารดวยการกระทามากกวาคาพด เดกพดเปนคาได แตยงไมสามารถเลาเปนเรองได และเดกพดจรงเสมอ

สมองของเดกยงโตไมเตมท เดก 9 ป สมองเตบโต 90 เปอรเซนต ของผใหญ ทางดานสมองน มความเชอใหมวา สมองของเดกพฒนาไดอยางตอเนอง ยงไดเรยนรมาก สมองจะยงเชอมโยงเครอขายกนไดด (synapse) หมายความวา เดกควรตองมการเรยนรตลอดเวลา

สาหรบครทจะไปสอนโยคะเดก ซงอาจไมเคยใกลชดเดกมากอน ครตองเปนคนชางสงเกตอยางยง ตองมความเขาใจเดก เดกแตละคนไมเหมอนกนเลย เมอเดกเตมไปดวยหลากหลาย การสอนจงตองเตมไปดวยความหลากหลายเฉพาะเจาะจงไปยงเดกแตละคน

ทางดานการพด เดกจะพฒนาการพดไดดหากผใหญตงใจฟง และคอยตอบสนองการพดของเดก เดกยงเรยนรไดไมคลอง เดกจงถามซา เพอยาใหเกดความเขาใจ กลาวคอตองตนตวไปกบเดกตลอดเวลา หากผใหญราคาญ นงเฉย หรออารมณเสย จะยงไปกนใหญ การพดกบเดกควรใชคางายๆ สน กระชบ เปนรปธรรม พดไปทาตวอยางไป หรอมรปภาพประกอบ

โดยสวนตว อ.วณเพญมองวา โยคะกคอ กายาคตานสตนนเอง

kid yoga 5

ความคด มมโนภาพ การคดนก ทยงไมเขาใจตามความเปนจรง เชน ยงไมเขาใจเหตผล คดวาสตวพดได วตถพดได เดนได พอแมสามารถ “ใหไดทกอยาง” มความคดเปนรปธรรม ชอบซกถาม เลาเรองตามความคดของตนเอง หรอสงทพบเหน

เดก 3 – 5 ขวบ เรมคด มจนตนาการ ซงไมใชการโกหก ในวยน เมอสญญากบเดกตองรกษา แตในทางกลบกน เราไมสามารถไปคาดหวงสญญาอะไรจากเดกวยนได

อารมณ -เอาตนเปนศนยกลาง และเรมรบรความรสกผอน เมอเตบโต -มความกลว การพลดพราก การถกทอดทงการไมไดรบความรก -กลวความมด กลวสตว ฯลฯ -มอจฉา

เดกโดยทวไปในวยนจะมอารมณหลากหลาย ยกเวนเดกพเศษ เชน เดกไฮเปอรแอคทฟ ซงตองดเปนกรณไป โยคะเขามามบทบาทชวยเรองอารมณได

เดกวยนกลวถกทอดทง หากมาเขาเรยนโยคะกบเราในชวงแรก ควรมเวลาใหผปกครองอยดวยในชวงตน อาจจะเปนการสอนจากครไปยงคณแม แลวจงไปทเดกอกท จนกวาเดกจะคนเคยกบครแลว

เดก 3 ขวบดจะยงเลกมาก ถาซก 4 ขวบจงพอไหว เรมรบฟงคาสงได การมาเรยนโยคะกชวยฝกการฟง ควรสอนเปนกลมเลกๆ เพอตอบสนอง รบฟง กบเดกทแตกตางกนไดทวถง สงทเดกตองการคอ การเอาใจใส

เดกวยนน เรมอจฉา เรมหวงของ เราสามารถเรมสอน ยมะ หรอ ศล 5 แกเดก เรองการไมรงแกสตว ไมขโมย ไมพดปด โยคะเปนเครองมอทจะชวยสอนใหเดกเรยนรเรองกตกา โยคะสอนใหเดกมวนยได

สงคมและการเลน - สนใจ ยอมรบเดกอน และบคคลอนนอกครอบครว - เรมมเพอน เลนสนกกบเพอน - เลนเปนสญลกษณ ( Symbol) และเลนสมมต - การเลนยงเอาแตใจตนเองเปนทต ง - ยงไมยอมรบกฎเกณฑ - เปนวยทเรมหดเปนตวเอง ชวยตวเองได ชอบทาเอง - มความคดรเรม เรมเรยนรคณธรรมจากการสงสอนฝกอบรม

เดกจะเลนดวยกนและตกน เปนเรองปกต เขายงไมสามารถใหความรวมมอไดอยางเตมท เดกจะเลยนแบบพฤตกรรม ไมใชเรยนจากคาสอน ดงนน ครตองระวงพฤตกรรมของตวครเอง

เดกเรมสมมตเปน จนตนาการได และมความสนกสนานกบจนตนาการ เราสามารถสอนไดทกอยาง ซงควรจะสอนอยางเปนองครวม ทงทาโยคะ การเคลอนไหว มารยาท สงคม วถ

ชวตประจาวน เชน สอนโยคะทาใสเสอ และ วนย ฯลฯ เราใชโยคะเปนตวตง โดยจดมงหมายจรงๆ คอ การพฒนาอารมณ พฒนาสตปญญา พฒนาจต ทาใหเดกรจกการ

รกษาอารมณใหเปนปกต รจกการทจตสงบ จตนง ทาใหเดกมจตด อารมณด มเมตตา

kid yoga 6

ระเบยบวนย - ฝกการรอคอย และยบยงพฤตกรรมความถก-ผด ชว-ด - เปนวยทเหมาะในการหด การชวยตวเอง การชวยผอน การแบงปน กรยามารยาท และคาพดด - เรยนรการแยกเพศ รบรวาตนเปนเพศหญงหรอชาย การแตงตว และพฤตกรรมเหมาะสมกบเพศของตน

เดกหนหนพลนแลน จะเอาใหได ใจรอน เราควรจะสอนแบบบรณากร เรมหดเดก แมเขาจะยงทาไดไมด ใหเดกทาไป โดยเราคอยสงเสรม ไมตาหน ใหเดกไดฝกทา

เดกเรมรจกแยกเพศ ผใหญควรสงเสรมใหเดกเตบโตอยางสมหญง หรอ สมชาย

วยเรยน 6 – 12 ป ประถม 1 – 6 วยประถม 3 – 4 จะตองเกดทกษะทตนสามารถทาเองไดในบทบาทหนาทของวย เชน - ทาความสะอาดตนเองได - รบผดชอบตนเองได ทาการบานไดเอง - ทางานบานเลกๆ นอยๆไ ด เปนตน สมองพฒนาขน มนาหนกเกอบเทาผใหญ (90เปอรเซนต) ภาษาเจรญขนมาก ใชสอสารไดด

ถงประถม 4 แตยงไมถงประถม 6 เดกเรมรบผดชอบตนเองได และ มทกษะทางภาษาดขน

ความคด - รจกและเขาใจ เวลา วน เดอน ป - คดยอนกลบเปน - ยอมรบและเขาใจกฎเกณฑ - เขาใจแบงแยก และจดหมวดหมส งมชวต พช สตว สงของ - รจกสภาพคงอย และการเกยวของกน เชนญาต พนอง - เรมรบรความคด ความรสกของผอน และในมมมองของผอน - การเอาตวเองเปนใหญ ลดลง

เดกเรมคดเลข พดสลบกนได ชอบทายอะไรเอย และ รจกผวนคา อารมณเรมเปลยน เรมไวตอความรสก มรองไห มงอน เดกเรมเรยนรทจะจดหมวดหมได

อารมณ ชวง 6 – 7 ป - อารมณออนไหวงาย - ยงชอบเอาชนะและอาจพบมกลโกง เตบโตตอไป จะม - ความอดทน รอคอยเพมขน - รบฟงเหตผล มากขน - ทาตามกฎเกณฑ และทาตามคาสง

เดกอยากเอาชนะ และ เรมคดทจะโกง เราควรระวงอยาใหเดกเกดปมดอยในชวงน

kid yoga 7

สงคม - ชอบเลนกบเพอนเพศเดยวกน - ทางานเปนกลมได ใหความรวมมอเปน - ชอบเลนออกกาลง การมเพอนเปนสงสาคญในการพฒนาสมอง อารมณ สงคม และ จรยธรรม คณธรรม

เดกชวงวยนจะจบกลมเพศเดยวกน แมเปนโรงเรยนสหศกษา เดกกจะจบกลมในเพศเดยวกน ถาเดกวยนไปอยในกลมเพศตรงขาม อาจจะสอเคาความผดปกต

วย 2 – 7 ป เดกประพฤตด และทาตามคาสงผใหญ เพราะกลวการลงโทษ วย 7 – 10 ป เดกกระทาด เพอการไดรบรางวล คาชมเชย ใหตนพอใจ วย 10 – 13 ป ตองการเปนทยอมรบ และชนชอบของพอแม

ในชวงวย 7 – 10 ขวบ ใหเราชมเดกเปนจดๆ ชมพฤตกรรมของเขาแบบเฉพาะเจาะจง จะชวยใหเดกมความกาวหนา เดกกาลงตองการการยอมรบ ถาเลยงดอยางเหมาะสม เดกจะทาดเพราะความด จะทาดโดยคานงถงสงคม ซงดเหมอนเดกไทยจะมตรงนนอย คาถาม เราควรสอนใหเดกนงสมาธไหม

จรงๆ เดก 3 ขวบ คงยงไมเขาใจ เมอ 4 – 5 ขวบแลว จงจะพอรเรอง แตเรากสามารถฝกเดกได ครงละ 1 – 2 นาท กได คอยๆ ฝกไป โดยเรารวาเดกแตละคนไมเทากน ไมเหมอนกน การทาใหเดกสงบ ในอรยาบถอนๆ ทไมตองนงสมาธไดไหม

ได สาหรบเดกเลก ตองมเปาหมาย มรางวลทเปนรปธรรม ทเดกชอบ ซงจะเปนอบายฝกเดก จรงๆ แลว การรอคอยเรมจากขวบท 1 เชนทารกรอคอยทจะกนนม การรจกยบยง การรจกรอคอยเปนพนฐานของจต

สวนเรองอรยาบถ ถามโอกาสกนาจะสอนใหเดกนง เพอใหเดกรจกการนงตวตรง เพราะตวตรงจะชวยใหเดกมจตทม นคงดวย โยคะเหมาะกบเดกไหม ในดานใด

โยคะนาจะไปดวยกนไดอยางเปนองครวม อรยาบถทเคลอนไหวไปชาๆ จตรการเคลอนไหว เปนการบรหารกาย ใจ เปนการสรางจตทเปนกศล อาจฝกเปนชด และเปนการสมพนธกบครดวย

อยางวชาพละ บางททาใหเดกเครยด ขณะทโยคะ ทาใหจตเยอกเยน สมองผอนคลาย ทาใหเดกมคลนสมองตา

การสอนสมาธใหกบเดก หากเดกเลกเกนไปเปนอนตรายไหม จรงๆ แลว สมาธแปลวา จตทต งม น แคเราอานหนงสอกคอสมาธแลว สมาธคอการทจตวนอยภายใน ไมออกมาขาง

นอก ซงกเปนการสารวจกเลสทอยภายในนนเอง การฝกสมาธ การฝกสมถะ การเขาฌาน ทาใหเดกเรยนหนงสอเกง แตกควรมครคอยสอบอารมณ อยางเดกทมอาการ

ซมเศรากไมควรฝกสมาธ คอตองเลอกใหเหมาะกบเดก เดกทฝกได การฝกสมาธ กจะทาใหเกดสต เดกจะคนเคยกบสต คนเคยกบสตปฏฐาน มสมาธทงในวด มสมาธใน

ชวตประจาวน สนบสนนกน ทาใหเดกรจกความสขภายใน รจกสนโดษ รจกเศรษฐกจพอเพยง อนสงผลชวยในดานคณธรรม

kid yoga 8

อยางเดกบางคน อาย 4 ขวบ มอารมณรนแรง อาละวาด สอนใหเดกนงนงๆ 4 นาท เขาทาได ทาใหเขารจกใครครวญ ไตรตรอง อารมณเปนเรองทฝกได และ ตองฝก การฝกโยคะในโรงเรยนมประโยชน แตพอกลบบาน กเหมอนเดม

เรองแบบน คงตองรวมมอกนทกฝาย ทงเดก ผปกครอง ทาดวยกนไดไหม ดวยกนดไหม เคยมความคดวาสมาธเปนเรองของผใหญ การใหเดกอายตาวกา 10 ขวบไปฝก ดเหมอนจะไมสอดคลองกบวยของเขา

ถาในความคดปจจบน ควรมการฝกสมาธตงแตเดก สวนเรองเหมาะ ไมเหมาะ คดวานาจะอยทวธการสอนมากกวา ถาครมความเขาใจ เขาใจพฒนาการของเดก กจะสามารถสอนใหสอดคลองเฉพาะกบเดก เกดประโยชนกบเดกได คอไมใชการไปบงคบเดกใหทาแตรปแบบ บงคบใหทาดวยรปแบบตายตว ไมยดเยยด บงคบจนเกนไป

คอเรยนจรงจงไปซะหมดกไมใช ใหมนเปนกนเอง สนก พอด ซงขนกบปจจยหลายอบาง ไมมกฎตายตว เปนเชนนทกเรอง

kid yoga 9

บทท 2 พฒนาการสมองเดก ภาพจากแผนใสประกอบการบรรยาย วนท 21 กนยายน 2550

พญ.จนทรเพญ ชประภาวรรณ

3

2

kid yoga 10

1 สงเราจากภายนอก และภายในใจเรา กระทบผสสะ บนอคตทมอยทาใหแตละคนรบรไมเหมอนกน 2 สมองสวนหนา – แรงบนดาลใจ ความคดสรางสรรค แนวคดของตน และความเชอมน ความหวงและทดทอ สรางอนาคตโดยวาดฝน ผลกดนจนตนาการ-คดในใจ 3 สมองสวนบน – ความคด ณ ปจจบนขณะ การคดระดบสง การตดสนใจ การแกปญหา คดทางเลอกหลายทางในขณะเดยวกน ผลกดนการคดตรรกะในตวเอง 4 สมองสวนกลาง – ความรสก จดการกบความรสกของเรา สรางอารมณ กอความดมดาในชวต ถกกระตนโดยสมองสวนหนา ใหความสาคญกบความรสกของตน ควบคมการแสดงออกทางกายใหเหมาะกบความรสก คดในใจตามความรสก 5 กานสมอง – ดารงตนใหรอด จดการเรองความกลวและโกรธ สงสารเคมกระตน/ตดวงจรกบสมองสวนบน แสดงออกโดยละเลยผลทตามมา อตโนมต/วกฤต กลไกปกปองทางจต แสดงออกตามอารมณ สบพนธ

1 4

5

โอกาสทองของการเรยนร

ภาพแสดงเสนใยประสาทในสมอง ทขยายอยางมากในชวงแรกเกดถง 6 ขวบ เสนใยเหลาน เมอกระตนมาก กเกดวงจรไฟฟาและเคมในเซลลความทรงจาหนาแนน ยาวนาน หากมการเรยนรทด ทเหมาะสมในวยเดก กจะสงผลใหเดกมพฒนาการทางสมองทด หากพนวยไปแลว มาเรยนรภายหลง การเรยนรกจะไมมประสทธภาพเทาตอนเดก

เวลาทองของสมองลก

ตรรกะ คานวน เหตผล การเขาสงคม การควบคมอารมณ

พฒนากลามเนอ การมองเหน คาศพท ภาษาแม และภาษาทสอง ดนตร สนทรยะ

การเคลอนไหว ดนตร ศลปะ ภาษาจากหนงสอ คอฐานการเรยนรทกวย

kid yoga 11

ปรชญาของไอนสไตน

อะไรคอความแตกตางระหวางมนษยกบสงอนๆ

ภารกจของมนษยคอ การปลดปลอยตนเองใหเปนอสระจากเครองจองจา ดวยการขยายขอบเขตของความเมตตา ใหสามารถโอบอมมนษยทงหลายและธรรมชาตทงมวล ตามทมนเปน

หลกการสาคญ 12 ประการของการเรยนร สมองทางานอยางคขนานไปพรอมๆ กน การเรยนรนน อาศยสรระวทยาทงหมดของมนษย การเรยนรนนสามารถพฒนาได สมองของแตละคนมลกษณะเฉพาะตน สมองทกสมอง รบรและสรางสรรค ทงแบบแยกสวนและแบบองครวม ไปพรอมๆ กน การเรยนรเกดขนทงในระดบจตสานกและจตใตสานก การพยายามหาความหมายนนเปนสญชาตญาณของมนษย อารมณมความสาคญในการเรยนร การเรยนรเกดไดดในความทาทาย และ เกดไดยากในภาวะทถกคกคาม การคนหาความหมายเกดขนไดดวยการฝกฝน เราสามารถจดระบบความทรงจาไดหลากหลายวธ สมองเปนอวยวะทเชอมโยงกบสงคม

kid yoga 12

บทท 3 การพฒนาจรยธรรม – คณธรรมสาหรบเดก อ.อาไพ ทองเงน

ตามศาสตรของโยคะ จะประกอบดวยขนตอน 8 ประการ ซงเรองของจรยธรรม-คณธรรม จะเปนขนตอนท 1 และ 2 ดงมรายละเอยด คอ

1. ยมะ : หลกการอยรวมกนกบผอนอยางสนต เกยวของกบทศนคตและพฤตกรรมของเราทมตอคนรอบๆขาง มทงหมด 5 ประการ 1.1 อหงสา คอการไมทารายเบยดเบยนผอน มเมตตากรณาเอออาทร ใสใจผอน รรบผดชอบในหนาทของตน

คดใครครวญใหรอบคอบกอนทจะกระทาสงใดอนจะเกดโทษหรอเบยดเบยนตนเองและผอน ซงจะรวมถงการไมทารายสตว การดแลรกษาสงแวดลอมธรรมชาตทจะเออตอการดารงอยของสงมทงหลาย

1.2 สตยะ คอ การรกษาสตย ไมโกหก พดความจรงพจารณาใครครวญดวยวาสงใดควรพด สงใดไมควรพด พดแลวเกดผลกระทบตอผอนอยางไร

1.3 อสเตยะ คอ การไมลกทรพย ไมละโมบ ไมนาของคนอนมาเปนของตน รวมทงการไมแสวงหาผลประโยชนจากหนาทการงาน

1.4 พรหมจรรย คอ การประพฤตตนบนหนทางของความดงาม (พรหม) การมความรบผดชอบ หรอมความสมพนธทเกอกลกนในอนทจะนาไปสหนทางของความจรงทสงสด

1.5 อปรครหะ คอ การไมถอครองวตถเกนความจาเปน 2. นยมะ : หลกการมวนยตอตนเอง 5 ประการ

2.1 เศาจะ คอ การรกษาความสะอาด ความบรสทธ ทงรางกายและจตใจ 2.2 สนโดษ คอ ความพอใจในสงทตนเองมอย รวมทงการยอมรบความจรงใจในสงทเกดขนกบชวตเรา 2.3 ตบะ คอ ความอดทนอดกลน การเอาใจใสดสขภาพทงในเรองการบรโภคอาหารทพอเหมาะ ทวงทาของ

รางกายและลมหายใจ 2.4 สวาธดยายะ คอ หมนศกษาหาความร ทงทเกยวของกบโยคะและทเกยวของกบตนเอง 2.5 อศวรปณธาน คอ ความออนนอมถอมตน

ยมะ นยมะ กบ ความฉลาดทางอารมณแบบไทยๆ ความฉลาดทางอารมณ หรอ “ อคว ” (EQ) ยอมาจากคาวา Emotional Quotient ซงกรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสขไดพฒนาเรองนขนตงแตป พ.ศ. 2545 โดยยดกรอบแนวคดของตางประเทศและนามาปรบเปน อควแบบไทยๆ แปลความไดวาเปนความสามารถของบคคลในการรบรและเขาใจอารมณของตนเองและผอนรวมถงความสามารถในการปรบและควบคมอารมณไดอยางมประสทธภาพและเหมาะสมกบสถานการณ ประกอบดวย 3 องคประกอบหลก คอ ด เกง สข ซงหากพจารณาแลวจะเหนความสอดคลอง คลายคลงกน กบ ยมะ นยมะ หลายประการดวยกน ความฉลาดทางอารมณในเดกอาย 3 – 5 ป

1. ดานด : คอความพรอมทางอารมณทจะอยรวมกบผอน ประกอบดวย 1.1 รจกอารมณ รจกลกษณะอารมณของตนเองและการแสดงออกทางอารมณของตนเองและผอน

มนาใจ รจกแสดงความสนใจ แบงปนและชวยเหลอผอน 1.2 1.3 รวาอะไรถก อะไรผด อะไรควร อะไรไมควร

2. ดานเกง คอความพรอมทางอารมณทจะพฒนาตนเองไปสความสาเรจ ประกอบดวย กระตอรอรน สนใจใฝร เปนความสนใจใฝรในสงแวดลอมรอบตวโดยการซกถามหรอการกระทาดวยตนเองได

2.1

kid yoga 13

2.2 ปรบตวตอการเปลยนแปลง เปนการยอมรบและยดหยนเมอเกดการเปลยนแปลง 2.3 กลาพดกลาบอก เปนการกลาพดกลาบอกถงความรสก ความตองการหรอเรองราวตางๆ กบผอน

3. ดานสข คอ ความพรอมทางอารมณของบคคลทจะทาใหเกดความสขซงประกอบดวย 3.1 มความพอใจ เปนความรสกพอใจจากการไดรบความรก ความสนใจและความชนชมจากผอน

อบอนใจ เปนความรสกทเกดจากการไดรบการดแล ปกปองคมครอง 3.2 3.3 สนกสนาน ราเรง เปนความสามารถในการสนกสนานกบการเลนทากจกรรม ตามลาพงและรวมกบผอน

ความฉลาดทางอารมณในเดกอาย 6 – 11 ป

1. ดานด คอ ความพรอมทางอารมณทจะอยรวมกบผอน ประกอบดวย 1.1 ควบคมอารมณ เปนความสามารถในการยบยงอารมณตนเองได 1.2 ใสใจและเขาใจอารมณผอน เปนความสามารถในการรบรและใสใจอารมณผอน 1.3 ยอมรบผด รบผดชอบการกระทาของตวเอง รวาอะไรด อะไรไมด ยอมรบผดถาทาไมด ไมถกตอง

2. ดานเกง คอ ความพรอมทางอารมณ ทจะพฒนาตนเองไปสความสาเรจ 2.1 มงมนพยายาม เปนความมงมนทจะทาใหสาเรจ

ปรบตวตอปญหา เปนการกลาทจะเผชญปญหาไดอยางเหมาะสม 2.2 2.3 กลาแสดงออกอยางเหมาะสม เปนความรสกกลาทจะบอกเลาความรสกและความคดเหนของตนเองทมตอ

เรองราว หรอสถานการณตางๆ ไดอยางเหมาะสม 3. ดานสข คอ ความพรอมทางอารมณของบคคลททาใหเกดความสข

3.1 พอใจในตนเอง เปนความรสกวาตนเองเกง และมคณคาเมอปฏบตดหรอทาสงตางๆไดสาเรจ และไดรบคาชมเชย

3.2 รจกปรบใจ เปนความรสกพงพอใจทเกดจากการปรบหรอยดหยนความตองการของตนเอง 3.3 รนเรง เบกบาน เปนความสามารถในการสรางความสนกสนาน

จากทกลาวมาน จะเหนวาองคประกอบของความฉลาดทางอารมณเดก จะเปนไปใน

ลกษณะของพฒนาการของเดกแตละวยทมความสอดคลองและตอเนองกน ดงตารางตอไปน

EQ เดกอาย 3 – 5 ป EQ เดกอาย 6 – 11 ป

ดานด

1. รจกอารมณ 1. ควบคมอารมณ 2. มนาใจ 2. ใสใจและเขาใจอารมณผอน 3. รวาอะไรถกอะไรผด 3. ยอมรบผด

ดานเกง

กระตอรอรน / สนใจใฝร 1. 1. มงมนพยายาม 2.ปรบตวตอการเปลยนแปลง 2. ปรบตวตอปญหา 3. กลาพดกลาบอก 3. กลาแสดงออกอยางเหมาะสม

ดานสข

1. มความพอใจ 1. พอใจในตนเอง 2. อบอนใจ 2. รจกปรบใจ 3. สนกสนานราเรง 3. รนเรงเบกบาน

kid yoga 14

ยมะ นยมะ กบ ทกษะชวต (Life Skills) คาวา ทกษะชวต (Life Skills) เปนแนวความคดทเรมตนจากองคการอนามยโลก (WHO) ซงใหความหมายไววา เปนความสามารถพนฐานของบคคลในการจดการทเหมาะสมกบตวเองและสงแวดลอม เพอใหตวเองมความสขและอยรอดปลอดภยในสงคม ประกอบดวย 10 องคประกอบ หรอ 5 ค โดยแบงตามพฤตกรรมการเรยนร 3 ดานดงน

1. ดานพทธพสย (ความร) ไดแก คดวเคราะหวจารณ (Critical thinking) และความคดสรางสรรค (Creative thinking)

2. ดานจตพสย (เจตคต) ไดแก ความตระหนกรในตน (Self awareness) และความเหนใจผอน (Empathy) 3. ดานทกษะพสย (ทกษะ) ไดแก

3.1 การสรางสมพนธภาพ (Interpersonal relationship) และการสอสาร (Communication) การตดสนใจ (Decision making) และการแกปญหา (Problem solving) 3.2

3.3 การจดการกบอารมณและความเครยด (Coping with emotion and stress) สาหรบประเทศไทยไดมการปรบปรงโดยจดความคดสรางสรรคและความคดวเคราะห

วจารณ เปนองคประกอบรวมพรอมเพมดานจตพสยอก 1 ค คอ ความภมใจในตนเอง (Self – esteem) และความรบผดชอบตอสงคม (Social Responsibility) ทงนเพอใหสอดคลองและเหมาะสมกบบรบทของสงคมไทยทสถานการณมความรนแรงในกระแสเจตคตและคานยมทผดๆ ตลอดจนละเลยหรอขาดความรบผดชอบตอเหตการณทเกดขนตอสงคม ซงรายละเอยดตางๆ ในเรองนจะมความสอดคลองกบยมะ นยมะ เชนกน

แผนภม ทกษะชวต (Life Skills)

ความตระหนก

การสรางสมพนธภาพและ

ความเหนใจผอน การตดสนใจและการแกไขปญหา

ความภมใจใน ตนเอง

การจดการกบอารมณและความเครยด

ความคดสรางสรรค

............................................

ความรบผดชอบตอสงคม

kid yoga 15

ดานพทธพสย 1. ความคดวเคราะหวจารณ: ความสามารถทจะวเคราะหแยกแยะขอมลขาวสาร ปญหาและสถานการณตางๆ

รอบตวไดอยางมจดหมาย เชน สามารถวเคราะหระบปญหา สามารถตงสมมตฐาน สรางขอสรปและตดสนขอสรปได

2. ความคดสรางสรรค: ความสามารถในการคดไดหลากหลาย และ กวางขวาง โดยไมยดตดอยใน

กรอบ ทงการคดรเรม คดคลองแคลว คดยดหยน และคดละเอยดลออ

ดานจตพสย 3. ความตระหนกรในตน: ความสามารถในการคนหา และเขาใจจดด จดดอยของตนเองและความแตกตาง

จากผอน สามารถรเทาทนอารมณตนเอง ประเมนตนเองไดตามความเปนจรงและจดการกบความรสกภายในตนเองได

4. ความเหนใจผอน: การรบรและเขาใจอารมณ ความตองการของผอน เอาใจเขามาใสใจเรา และ

สามารถแสดงออกอยางเหมาะสม

5. ความภาคภมใจในตนเอง: ความรสกวาตนเองมคณคา คนพบและภมใจในความสามารถดานตางๆของตน มความเชอมนและ นาสงเหลานนมาใชใหเกดประโยชนตอตนเองและ ผอน

6. ความรบผดชอบตอสงคม: ความรสกวาตนเองเปนสวนหนงของสงคม ตงใจทาหนาทใหสาเรจและไดผลด

และรบผดชอบตอผลทเกดขน ซงรวมถงการมสวนรวมรบผดชอบในความเจรญหรอเสอมของสงคม

7-8. การสรางสมพนธภาพและการสอสาร: ความสามารถในการใชคาพดและภาษา ทาทาง เพอสอสารความรสก

นกคดของตน สามารถตดตอหรอสมพนธกบผอนเพอใหเกดการเปลยนแปลงทด หรอแสวงหาความรวมมอทด

9-10. การตดสนใจและแกปญหา: ความสามารถในการรบรปญหา สาเหต หาทางเลอก วเคราะหขอด ขอเสยของ

ทางเลอก ประเมนทางเลอก ตดสนใจเลอก และลงมอแกปญหาอยางถกตองเหมาะสม

11-12. การจดการอารมณกบความเครยด: ความสามารถในการประเมน และรเทาทนอารมณ หรอความเครยดวา

มอทธพลตอพฤตกรรมของตน เลอกใชวธการจดการกบอารมณหรอความเครยด และวธการปองกนการเกดอารมณหรอความเครยดทเหมาะสม

ยมะ นยมะ กบ ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เปนแนวทางพระราชดารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพล อดลยเดชททรงพระราชทานแกพสกนกรชาวไทยทกคน ไวเปนแนวทางในการดาเนนชวต ซงสามารถนามาปรบใชแกไขปญหาไดทกเรอง ประกอบดวยคณลกษณะ 3 ประการ และ 2 เงอนไข หรอทพดกนตดปากวา 3 หวง 2 เงอนไข รายละเอยดของปรชญาเศรษฐกจพอเพยง กจะมลกษณะสอดคลอง คลายคลงกบยมะ-นยมะ อกเชนกน

kid yoga 16

ประการแรก ความพอประมาณ หมายถง ความพอดไมมากไมนอยเกนไปโดยไมเบยดเบยนตนเองและผอน เชน รายจายสมดลกบรายรบ มทอยอาศย พาหนะ สงของเครองใชทอานวยความสะดวกเทาทจาเปนและเหมาะสมกบฐานะ รบประทานอาหารในปรมาณทพอเหมาะ ไมเหลอทง ใชนา ไฟฟา เครองปรบอากาศเทาทจาเปน ไมโลภหรอหกโหมงานจนเบยดเบยนตนเองและผอน

ประการทสอง ความมเหตผล หมายถง ความพอเพยงทกระทาอยางมเหตผลโดยพจารณาจากปจจยทเกยวของ

รวมทงคานงถงผลทคาดวาจะเกดขนจากการกระทานน ๆ ดวยวาไมทาใหตนหรอผอนเดอดรอน เชน ใชจายอยางมเหตผล ไมฟงเฟอเกนตว ไมกอหนโดยไมจาเปนและเกนกาลง รจกใชเทคโนโลยทเหมาะสม สอดคลองกบสภาพการทางานของตน หมนเอาใจใสดแล รกษาสงแวดลอมและปรบปรงสภาพการทอยอาศย รวมทงสถานททางานใหรมรน สวยงามนาอย นาทางาน

ประการทสาม กรณภมคมกนทดในตว หมายถง การเตรยมตวใหพรอมรบผลกระทบและความเปลยนแปลงดาน

ตางๆ ทคาดวาจะเกดขนในอนาคตทงไกลและใกล เชน การรจกเกบ มเงนออม ประกอบอาชพเสรมเพมรายได ปลกพชผกไวกนเอง ออกกาลงกาย รกษาสขภาพและรบประทานอาหารทมประโยชน มนาใจ เอออาทร ชวยเหลอ เกอกลและแบงปนผอน รวมทงการรวมมอ รวมกจกรรม รรกสามคค คานงถงประโยชนสวนรวมเปนสาคญ

นอกจากคณลกษณะสามประการดงกลาวแลว บคคลยงตองเปนผทมความรคคณธรรม คอมความรอบร รอบคอบ ซอสตย สจรต อดทน ขยนหมนเพยร ละความชว คด พด ทาในสงทถกตอง รบทบาทหนาทและปฏบตงานดวยความรบผดชอบ หมนศกษาหาความรในงานทรบผดชอบ และรจกใชสตปญญาตดสนใจใหเทาทนการเปลยนแปลงทกเรอง จากหลกการของยมะ-นยมะ ความฉลาดทางอารมณ (EQ) ทกษะชวต (Life Skills) และปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เราจะมองเหนความเหมอนความเปนเรองเดยวกน ความคลายคลงหรอความเปนปจจยเสรมเกอกลกนและกนในการนาไปสวธการพฒนาจรยธรรม คณธรรมในเดกไดอยางชดเจนมากขนหรอกลาวไดวา ไมวาจะเปน ยมะ นยมะ ,EQ , ทกษะชวตและปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ลวนมเปาหมายเดยวกน คอ การพฒนาเดกไปสความเปนบคคลทสมดล ทงรางกาย อารมณ สงคม และจตวญญาณ การจดกจกรรมการสอนจรยธรรม – คณธรรมในเดก การสอนจรยธรรมคณธรรมในเดก ผสอนสามารถจดไดโดยการบรณาการไปพรอมๆกบการสอนอาสนะ อาจจดเปนกจกรรมนาเขาสบทเรยน (กอนสอนอาสนะ) หรอ กจกรรมหลงฝกอาสนะ หรอกจกรรมทสอดแทรกไปพรอมๆ กบการฝกอาสนะทงนขนกบผสอนจะออกแบบการเรยนการสอนอยางไร ตามความถนดสวนบคคล โปรดด ตวอยางแผนการสอน ในบทถดไป แผนการสอน1 : การฝกอาสนะประกอบการเลานทาน (พระจนทรอยากมเพอน)(ครตย) แผนการสอน 2 : นทานเรองมาชเมลโล/ mashmello (ครตย) แผนการสอน 3 : ความคดเชงบวก(ของครหนอย) แผนการสอน 4 : การปดวาจา(ของครหนอย) แผนการสอน 5 : เกมปดตา – พาเพอนเดน

kid yoga 17

นอกจากนผสอนสามารถศกษาคนควาหาขอมลเพมเตมเพอออกแบบแผนการสอน ไดจาก แหลงขอมลดงตอไปน หนงสอ 1. กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข กจกรรมเสรมสรางความฉลาดทางอารมณเดกอาย 3 – 11 ป กรงเทพ: โรงพมพ

ร.ส.พ., 2545 2. กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข.คมอการจดกจกรรมเสรมสรางไอควและอควเดกสาหรบศนยพฒนาเดกเลกและ

โรงเรยนอนบาล.กรงเทพ : โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย , 2549 3. กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข. คมอเสรมสรางไอควและอควเดกสาหรบครโรงเรยนอนบาล. กรงเทพ : โรงพมพ

ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย, 2548 4. กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข.เชยวชาญฉลาดคดสรางสรรค คมอสาหรบพอแม. กรงเทพ :โรงพมพชมนมสหกรณ

การเกษตรแหงประเทศไทย, 2549 5. กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข.ไอควและอควความฉลาดสองดานเพอความสมบรณของมนษย. กรงเทพ : บยอนด

พบลสซงจากด , 2550. 6. กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข.แนะนาหนงสอสาหรบพอแม / ผปกครอง เพอเสรมสรางไอคว อควลกวยเรยน (6 – 11

ป). กรงเทพ :โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย, 2549 7. กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข.แนะนาของเลนและเกมสาหรบพอแม / ผปกครอง เพอเสรมสรางไอควลกวยเรยน (6 –

11 ป). กรงเทพ :โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย, 2549 8. กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข. 10 เรองเลาบนเสนทางความคดสรางสรรค. กรงเทพ : โรงพมพชมนมสหกรณ

การเกษตรแหงประเทศไทย,2548 9. กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข. คมอแนวทางการดาเนนงานพฒนาไอควอควสาหรบโรงเรยนอนบาล. กรงเทพ :โรง

พมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย, 2550 10. จนทรเพญ พนธโอสถ. เมฆเรงรา สายนารองเพลง. กรงเทพ : บรษทพลสเพรสจากด, ม.ป.ท. 11. อาทร จนทวมล. 108 วธมอบนาใจใหแกกน กรงเทพ : โรงพมพการศาสนา , 2544 12. กญญารตน จราสวสด (ผแปล) 20 คณธรรมสาหรบเดก. กรงเทพ : นามมบคส, 2550 13 วนษา เรซ. อจฉรยะสรางได. กรงเทพ : ไทยยเนยนกราฟฟกส, 2550 เวบไซด ตางๆ (website)

1. www. Ricd.go.th. / toy Library / index.html. 2. www.inventionatplay.org 3. www. Winbookclub.com 4. http : //www.rakclek.or.th 5. http : // www.thaifamily learning.com 6. http : // www.family network.or.th 7. http : // www.dmh.go.th

kid yoga 18

บทท 4 การสอนโยคะเดก ตามแนวทาง Yoga institute เมองมมไบ อนเดย ระดบประถมศกษา อาย 6 – 10 ป

แปลโดย ครภมรา แกวศร ทาความรจกและเขาใจ เดกวย 6 - 10 ป พฒนาการของเดก ดานกายภาพ รางกายสงขน โตขน ความสามารถทางรางกายเพมขน

สามารถประสานการใชกลามเนอสวนตางๆ ไดดขน ใชแขน ขา มอ นวประสานรวมกบสายตาไดดขน วง กระโดด ตลงกาคลอง แตกตองรจกการกะสวนสงตวเองใหพอดกบระยะ รจกทจะระมดระวงอบตเหตดวยตวเองดขน

ดานอารมณ กระตอรอรนและสนใจทกอยางรอบตว จดจอไดมากขน เขาใจและยอมรบในกตกามากขน สามารถเขากลมไดดขน สนกกบการแขงขนและยอมรบการแพชนะได วยนเรมอานหนงสอไดแลว แตกยงสนกกบการฟงนทาน

การนาโยคะมาสอนเดก ในระดบชนประถมศกษา โยคะ เปนศาสตรทวาดวยการพฒนามนษย เปนศาสตรททาใหผเรยนรจกและเขาใจตนเอง อนนาไปสการพฒนาทง

รางกายและจตใจ และพฒนาถงในระดบทลกขน ถงจตวญญาณ ในการเรยนรศาสตรแหงโยคะ ผเรยนจะไดพฒนาสต การรบรและการมสมาธทด การรจกฟงเสยงจากภายใน โดยเรยนรต งแตการดแลรางกาย (ดวยทาอาสนะ) ขดเกลาความคดและจตใจใหมจรยธรรม (ดวยหลกยมะ นยมะ) นอกจากน ยงไดเรยนรการหายใจหรอการฝกควบคมการหายใจ (ดวยปราณายามะ)

เพอการแสดงใหเหนเปนรปธรรมและงายตอการเขาใจมากขน ไดแบงแนวทางในการสอนเดกในระดบชนประถม ศกษา เปนดงตอไปน หวขอท 1 ความรสกตว การมสมาธในการเรยน การผอนคลาย สต และ ปญญา

การเตรยมความพรอมของรางกายและจตใจ การสารวมจต เรองความรสกตว (Body Awareness) ฝกการผอนคลาย การระลกรอยในทวงทาอรยาบถทด

การนง การยน อยางมสต มความสมดลและมนคง หวขอท 2 ลมหายใจ อารมณ จตใจ

ฝกใหสงเกตการหายใจ ฝกการหายใจ

การหายใจดวยทอง การหายใจดวยอก ฝกการหายใจแบบผง Laughter Yoga

หวขอท 3 การสอนจรยธรรมในใจเดก การมศล มวนยและการอยรวมกนกบผอน

ปลกฝงใหเดกๆ มความคดเชงบวก ปลกฝงจรยธรรม คณธรรมดวยนทาน

รจกกลาวคาขอโทษและขอบคณ ฝกคดรวมกนและหาทางแกปญหารวมกนกบเพอนๆ

ฝกการควบคมตนเอง ในการพด เรยนรการปดวาจา หวขอท 4 ทาโยคะอาสนะสาหรบเดก

ฝกความสมดลของรางกาย ความมนคงและความนง การทางานสอดประสานกนของรางกาย ฝกใหเดกมความมงมน จดจอ

kid yoga 19

แนวทางในการสอน หวขอท 1 ความรสกตว การมสมาธในการเรยน การผอนคลาย สต และ ปญญา

หนวยการเรยนรท 1 การเตรยมความพรอมของรางกายและจตใจ การสารวมจต ผลทจะไดรบ เดกๆ รจกการสงบนง

มความเขาใจในการเตรยมความพรอมของใจและกาย

บทนาสการเรยนรและวธการทใชสอน ครเรมตนดวยการเดนไปลบกระดาน แลวถามวา คร: เดกๆ รไหม ทาไมครถงลบกระดาน เกดอะไรขน .. หลงจากทครลบกระดานแลว นกเรยน: ก.. กระดานมนสกปรก แตตอนนมน สะอาดแลว คร: ถาครเขยนหนงสอทบลงไปบนกระดานทยงไมไดลบ จะเปนอยางไร นกเรยน: มนกอานไมออก

เราตองลบกระดานใหสะอาดเสยกอน จะไดมพนทวางๆ ใหเราเขยนสงใหมๆ ลงไป คร: แลวใจ หรอความคดของเราละ .. เปนเหมอนกระดาน ในตอนไหน ตอนทครลบออกไปแลวหรอกอนทครจะ

ลบ คร: เดกๆ จาเรองทตวเองคดกอนหนานไดสก 5 เรองไหม

เวลาทในใจเรามเรองคดมากมาย เราจะยงมทวางพอสาหรบสงใหมๆ หรอเรองใหมๆ ไหม คร: แลวเดกๆ อยากลบความคดเหลาน ออกไป .. ใหใจสะอาดโลงเหมอนกระดานไหม ปฏบต ทานงสขอาสนะ

1. หลบตา นงตวตรง ดารงสตมน หลงไมงอ คอไมเอยง เสยงไมม เปนคาพดประจาทครใช ไหลผอนคลาย ขอศอก ทองผอนคลาย วางมอไวบนเขาสบายๆ

2. หายใจสบายๆ สนใจและจดจอกบลมหายใจสก 3 นาท คร: เดกๆ รไหม .. เมอไหรทเดกๆ ควรนงในทานบาง นงวนละ 1 ครง/ บอยเทาทเราตองการ/ ทกครงทจะ

เรมตนชวงใหม/ ในหองสอบตอนทเรานงรอกระดาษขอสอบ ยกตวอยางของกจกรรมทตองมการเตรยมความพรอม เชน การตงสายเครองดนตรกอนเลน การลางตว (Shower) กอนลงสระวายนา การวอรมรางกายกอนเลนกฬา การสวดมนตหรอเคารพธงชาตกอนเขาเรยน เปนตน

การบาน กลบถงบานเยนน กอนเดกๆ จะทองศพทใหเดกๆ นงสขอาสนะสก 3 นาทไดไหมคะ เดกๆ จะไดสงบและม

สมาธ

kid yoga 20

หนวยการเรยนรท 2 เรองความรสกตว (1) ผลทจะไดรบ เดกๆ รจกและเขาใจความสาคญของอวยวะตางๆ ในรางกาย รสกถงการมอย และสงเกตความรสกของอวยวะตางๆ ในรางกาย

บทนาสการเรยนรและวธการทใชสอน ครเรมตนดวยการใหเดกๆ เอามอมาวางบนมอคร คร : น คอ อะไร นกเรยน : มอของหนคะ

ใหเดกๆ ถามและตอบแบบน โดยอาจเปลยนเปนอวยวะสวนอนๆ คร : ใหเดกๆ พดถงอวยวะสวนอนในรางกาย ซก 1 ชน วา ชนนนใชทาอะไรไดบาง และครขอยม ดนสอสกแทงซจะ คร : แลวถาวนนมอครเจบ .. หมอบอกวา ใหงดใชมอหยบจบโนนน ชวคราว ครจะขอยมมอใครสกคนมาใชกอน

ไดไหม นกเรยน : ไมไดคะ ครสรป : มอ เปนอวยวะทสาคญสาหรบเรา และเราไมสามารถใหคนอนยมได ดงนนเราจะตองดแลใหด ตองดแล

รางกาย อวยวะตางๆ ในรางกายทงหมดของเราใหดดวย ปฏบต Kapalarandhra Dhouti

1. นวดหนาผาก 2. ขมบ 3. เรมจากหนาผาก ใตตา ไปตามสนจมก ขมบ และกลบไปเรมตนท หนาผาก

การบาน ตนนอนตอนเชา ใหสงเกตความรสกของรางกาย (อวยวะในรางกาย) วารสกอยางไรบาง

kid yoga 21

หนวยการเรยนรท 3 ฝกการผอนคลาย ผลทจะไดรบ เดกๆ รจกวธผอนคลายรางกายอยางเปนรปธรรม

บทนาสการเรยนรและวธการทใชสอน

ใหเดกๆ นงจบคกนโดย A จบแขน (เหนอขอมอ) ของ B ไว ให B ผอนคลายเตมท ปลอยนาหนกแขน สบาย โดยไมฝนรงไว (ถา B ผอนคลายเตมท หาก A ปลอยแขนB แขนของ B จะตกลงบนพนทนท)

ให A และ B สลบกนทา และมานงคยกน คร : แขนเพอนหนกไหม รสกอยางไร ทาไมถงรสกไมเทากน

ถาเพอนปลอยนาหนกแขนเตมท 100เปอรเซนต เราจะรสกหนก แตถาเราไมรสกหนก อาจแปลวาเพอนของเราไมไดทงนาหนกแขนเตมท

คร : มสวนอนในรางกายทเรา ควรจะผอนคลาย 100เปอรเซนต .. ไมใชแคมอและแขนเทานน แตเปนรางกายของเราทงหมดใชไหม

ปฏบต Savasana

1. ใหเดกๆ นอนหงาย ทงนาหนกของรางกายลงไปกบพน 100เปอรเซนต หลบตา 2. ใหกางแขนออกไปสก 10 นว และแยกขาออกจากกนสก 20 นว

หายใจสบายๆ เฝาจดจอกบการหายใจสก 5 นาท 3. ระหวางน เพอเปนการจงใจเดกและใหเดกๆ นอนไดอยางสงบนงอยในภาวะนได ครจะคอยเดนเชคแขนและขาของเดกแต

ละคน วาออนแรง ไรนาหนกหรอไม การบาน ใหเดกๆ ทาทาศพครงละ 5-10 นาท ทกวน

kid yoga 22

หนวยการเรยนรท 4 ความรสกตว (2) และระลกรอยในทวงทาอรยาบถทด ผลทจะไดรบ เดกๆ รบรและรจกการสงเกตความรสกทเกดขนกบอวยวะตางๆ รจกรางกายและเรยนรการผอนคลายในแตละสวนของรางกายได

แยกแยะไดวาอวยวะตางๆ มบทบาทอยางไร ใชทาอะไร สงผลอยางไรและผอนคลายไดอยางไร

บทนาสการเรยนรและวธการทใชสอน เดกๆ เคยสงเกตทขาของตวเองในเวลาทเราเดน หรอเคยรสกถงมอ ..เวลาทเราเขยนหนงสอไหมคะ

ครใหเดกๆ ฝกสงเกต เรารสก .. ตอนมนปกตด หรอเรารสกตอนทมนมบางอยางผดปกต (อาจถามคาถามนกบ อวยวะสวนอนๆ ดวย)

คร : เดกๆ เคยไมสบาย เคยปวดหว ตอนทปวดหวมนเปนยงไง รสกอยางไร เคยปวดทอง ตอนทปวดทอง ทองมนเปนยงไง เปนตน

มสวนใดอกบางทเดกๆ เคยรสกเวลาทมนไมคอยสบาย (ใหเดกๆ รจก และหดสงเกตสวนทบอบบางและไวตอความรสกในรางกาย)

เดกๆ เหนวา สวนนนมบทบาทอยางไร หรอใชทาอะไรไดบาง ฝกใหเดกเรยนรการผอนคลายในสวนนน เปนการปองกนความเครยดทอาจเปนสาเหตทาใหเราเจบปวย เชน ใหเดกนงหลบตาแลวนกถงทบรเวณหวของตวเอง แลวใสความรสกเบาๆ วางๆ เขาไวทหว

คร : บอกเดกๆ วา Sensitive Parts มทไหนบาง มถง 16 สวน แตทสงเกตงายๆ คอ ท ขาทง 2 ขาง มอ ทอง หนาผาก และดวงตา เปนสวนทไวตอการรบรและ

ความรสก เมอเรามความกลวหรอวตกกงวล มอและขาของเราอาจจะสน หรอทองไสป นปวน ถาเราเครยดหรอมความกงวล เราอาจปวดหว

เมอเรารเชนน .. เราจะสามารถเรยนรการผอนคลายในแตละสวนของรางกายได เมอเราผอนคลายได เรากจะจดการกบอารมณและความรสก กลว หรอวตกกงวล โกรธ หรอโมโหได และเราจะมความสงบ มความมนคงในอารมณและจตใจ

ปฏบต Nishpandabhava

1. นงพงผนงหรอกาแพง หลบตา ผอนคลายมอ เทา ขา ทอง ขอศอก วางมอไวบนตนขา ใหฝามอหงายขน ปลอยวาง ผอนคลาย ประมาณ 5 นาท 2.

3. อาจจะดการเคลอนไหวขนลงของทอง ในขณะหายใจเขาออก หรอสงเกตมอทวางบนหนาขา .. รสกวา มนหนกหรอไม ถาไมหนก แปลวา เรายงเกรงอย

kid yoga 23

หนวยการเรยนรท 5 การนงหลงตรงและการระลกรอยในทวงทาอรยาบถทด ผลทจะไดรบ ฝกใหนงอยางมนคงและ เรยนรวธการนงทถกตอง รจกทานง Sukhasana

บทนาสการเรยนรและวธการทใชสอน คร : เดกๆ รจกการนงไหมคะ เดกๆ นงในทาไหนไดบาง ทาไมเราถงตองเปลยนทานง

ใหเดกๆ อธบายการนงทถกตอง และคาถามสาคญ ทาไมเราถงตองนงใหถกทา ถกตอง คร : การนงทไมดทาใหเรารสกไมสบาย สงผลตออวยวะภายในรางกาย อาจทาใหจตใจของเราซดสาย ไมจดจอ

การนงทถกตองจะชวยยดรกษาอวยวะภายในใหอยในททควรอย และชวยทาใหเรามการจดจอและสมาธทด และเราจะเปนคนทมบคลกดดวย

ปฏบต Sukhasana 1. มฐานของการนงทกวางและมนคง หลงตรง แขนผอนคลาย 2. เปดไหลผาย อยางผอนคลาย แขมวทองเลกนอย 3. หลบตา วางมอไวบนหวเขา 4. หายใจปกต และจดจอกบการหายใจ สก 3 นาท

คร : เกดอะไรขนบางเวลาทเรานงแบบน รสกอยางไรบาง รสกไหม ถงความมนคง เลอกเดกทนงไดถกตอง ชใหเพอนๆ เหน และใหเดก ฝกการนงแบบนเปนประจา ทกครงทนกขนมาได

คร : ใหเดกๆ ชวยกนคด วามกจกรรมอะไรบาง .. ทเดกๆ สามารถนงในทาสขอาสนะ แบบนได ทบทวนกนอกครง เวลานงหลงตรงแบบน หลบตา นงตวตรง ดารงสตมน หลงไมงอ คอไมเอยง เสยงไมม ให

สนใจและจดจออยกบ 1. หลงทต งตรง 2. ไหลผาย แตไมเกรง 3. ขอศอกทผอนคลาย 4. เทาทวางอยใตตนขาอกขาง ไมมแรงกดมากเกนไป

(หากไมสามารถหรอไมสะดวกกบการนงบนพน ใหนงบนเกาอ โดยวางเทาไวบนพนสบายๆ และวางมอไวบนโตะ)

kid yoga 24

หนวยการเรยนรท 6 การนงหลงตรง (2) ผลทจะไดรบ ฝกใหนงอยางมนคงและ เรยนรวธการนงทเออตอการจดจอและทาใหเกดความสงบ

รจกทานง Ardhapadmasana

บทนาสการเรยนรและวธการทใชสอน แบงกลม กลมละ 6 คน ดงสถานการณตอไปน เดกชาย 2 คนกาลงทะเลาะกน ผลกกน และกลาวหาอกฝายหนงอยางดเดอด เพอนๆ ทเหลอพยายามแยก 2 คนนออกจากกนและทาใหตางฝายตางสงบ คร : เดกๆ พยายามทาอะไรใหเพอนสงบ และมสต นกเรยน : เดกๆ พยายามดงใหเพอนทงสอง แยกออกจากกน คร : แลวเดก 2 คนททะเลาะ หยดทะเลาะกนไดไหมตอนทถกเพอนแยกจากกน แลวเพอนๆ ทาอยางไรตอ นกเรยน : เพอนกจะกอดเคาไวแนนๆ พยายามหยดทง 2 คนจากการเตะ การตอย หรอชหนาดากน คร : แลวเดกๆ ทงหมดคดวา สงนชวยไดไหม นกเรยน : ได ..หลงจากผานไปสกพก เดกทง 2 คนกจะสงบขน คร : สรป จตใจทปนปวน รมรอน ทงความโกรธ หงดหงด มกจะออกมาดวยการแสดงออกทางกาย เชน

การตกน การเตะตอย เราสามารถทาใหใจเราสงบได การควบคมการเคลอนไหวของกายชวยใหจตใจเราสงบขน การฝกควบคมรางกายชวยนาเราไปสการจดจอหรอมสมาธได

เมอเราเดน หยด และยนอยนงๆ เมอเราพบวา มอและนวของเรามนสน มนยกยกๆ ไมอยเฉยๆ ใหเราเอามอกมกนไว นงลง เพอใหรางกายมการเคลอนไหวนอยทสด นงใหอยในทวงทาทดทเออตอการเคลอนไหวใหนอยทสด .. ทาหนงทเราใช คอ Ardhapadmasana

ปฏบต Ardhapadmasana 1. นงหลงตรง ใหเทาขางหนงวางไวบนตนขาของอกขางหนง 2. หลบตา ผอนคลายขอศอก เกบทองเลกนอย

วางฝามอไวบนหวเขาสบายๆ ผายไหลไปดานหลง ศรษะตงตรง 3. 4. หายใจตามธรรมชาต และจดจอกบลมหายใจ 3 นาท

การนงทานชวยใหเราหยดการเคลอนไหวของรางกายได ทาใหเราหยดรางกายและจตใจของเราได และชวยใหเราเตรยมตวสาหรบการจดจอและสมาธได

การบาน เมอถงเวลาทาการบานและเรายงไมอยากทา เราจะจดการกบตวเองอยางไร ใหนงทาน กอนทาการบาน ครงละ 3 นาท

ทบทวนกนอกครง เวลานงหลงตรงแบบน หลบตา นงตวตรง ดารงสตมน หลงไมงอ คอไมเอยง เสยงไมม ใหสนใจและจดจออยกบ

1. การจดวางขาทง 2 ขาง เทาทอยขางใตตนขา / เขาขางทวางอยบนพน เทาทวางอยดานบน ฝาเทาทหงายขน 2. ตาแหนงของแขน ฝามอทวางลงบนเขา หวไหลทผายไปดานหลง 3.

4. กระดกสนหลงตงตรง 5. เชคดหนาทอง 6. ดทฐานของตว มฐานทกวางและมนคง 7. การหายใจ ..สมาเสมอด 8. และมการจอมสมาธทด

kid yoga 25

หนวยการเรยนรท 7 การนงหลงตรง (2) ผลทจะไดรบ ฝกใหนงอยางมนคงและ เรยนรการมทวงทาอรยาบถทดนาไปสสภาวะของสมาธได

รจกทานง Vajrasana

บทนาสการเรยนรและวธการทใชสอน ครตงคาถามกบเดกๆ

อะไรเปนคณสมบตสาคญทสดทจาเปนทสด .. ในการทเราจะมสมาธทดในการเรยน ใหเดกๆ สงเกตตวเอง เวลาทนงเรยนในหอง กระดกสนหลง เปนอยางไร ตงตรงตลอด เราสามารถรกษาหลงของเราใหตงตรงไดตลอดเวลา

ปฏบต Vajrasana

1. นงพบขาไวใตกน สนเทาแยกกน แตปลายนวของเทา 2 ขาง ชนกน หวเขาชดกน 2. วางแขนและมอไวบนหนาขา ผอนคลายขอศอก 3. ผายไหลไปดานหลง หลงตงตรง เปนระนาบเดยวกนกบศรษะ 4. หลบตาสบายๆ หายใจตามปกต จดจอกบลมหายใจ ประมาณ 3 นาท

คร : เวลาเรานงในทานแลว เรางอหลง หรอนงหลงงอไดไหม จะทาใหการนงเปนอยางไร นงไดงายกวาหรอยากกวา มใครทรสกงสบายกบการนงแบบนบาง เหนความแตกตางกอนนงในทานกบหลงจากทนงทานแลว

หากนงแลวเจบขอเทาสามารถหาหมอนเลกๆ หรอผาขนหนมารองทใตขอเทาได แตนนไมใชการแกปญหา การเจบขอเทานน แสดงถงการตด ยดของขอ เราตองบรหารขอเทาสมาเสมอเพอใหแขงแรงและยดหยน และถงแมวา จะมความเจบหรอปวดในการนง Vajrasana กขอใหนงทกๆ วน วนละนดวนละนอย จะทาใหนงไดดขนเอง การบาน ฝกนงทานทกวนเวลาทากจกรรมตางๆ และ จดบนทกไววา เราสามารถนงไดนานขนๆ หรอไม ไดนาน

เทาไหร ทบทวนกนอกครง เวลานงหลงตรงแบบน หลบตา นงตวตรง ดารงสตมน หลงไมงอ คอไมเอยง เสยงไมม ใหสนใจและจดจออยกบ

1. ตาแหนงของขา หวเขาและนวเทาชดกน ตาแหนงทวางแขนและมอ ฝามอวางบนหนาขาและขอศอกผอนคลาย 2.

3. ศรษะและหลงตงตรงอยในระนาบเดยวกน

kid yoga 26

หนวยการเรยนรท 8 การยน ผลทจะไดรบ ใหรจกและเรยนรการยนทถกตอง

เรยนร Tadasana ทาภเขา

บทนาสการเรยนรและวธการทใชสอน

ใหทกคนยนขนอยางถกทวงทาและสมดล เทาวางราบอยกบพนอยางมนคง เขาไมงอ หนาทองแบนราบ อกผายไหลผง ทงแขนไวขางตวสบายๆ ศรษะตงตรง

คร : ใหเดกๆ ถามตวเองวา เราเคยมปญหากบการยนเชนนหรอไม หรอทกททเรายน เรายนเชนนหรอไม

ยนแบบนงาย มปญหาหรอมนยากตรงไหน ถาเรายนแบบนเปนประจา มนจะกลายเปนนสยของเราเลย ทกครงทเดกๆ นกขนได ใหยดหลงขน ยดตวใหตรงแบบนได มกจกรรมในชวตประจาวนอะไรบาง .. ทเราสามารถยนในทานได

เรองเลา ทาทเรายนอยนเรยกวา ทาภเขา ใหเดกๆ ฝกยนเชนนอก แตใชจนตนาการนกถงภเขาดวย ภเขาทสงทสดในโลก คอ เทอกเขาหมาลย หรอ เอเวอรเรสต อยทอนเดย ชาวอนเดยเชอวาเปนภเขา

ศกดสทธ เทพเจาของโยคะ คอ พระศวะ อาศยอยทนน ในเทอกเขาไกรลาศ พระศวะมภรรยาชอ ภาวต ซงเปนลกสาวของหมาลย พระศวะและภาวตมลกชายชอ กาเนช เปนผขจดปดเปาปญหาตางๆ ได

มลกสาวชอ แกงกา เปนแมนาทเกดจากการละลายของหมะในเทอกเขาหมาลย ทนน นอกจากจะเปนสถานทศกดสทธแลว ยงมความเงยบสงบและสวยงามมากๆ จงมกมคร อาจารยหรอคน

เกงๆ ไปพกอยทนน เพอฝกฝนรางกายและจตใจ ปฏบต Tadasana เปนประจาทาวน

1. ยนตรง วางเทาราบกบพน เขาไมงอ ผายไหลไปดานหลงอยางผอนคลาย 2. หลงตรง ศรษะตงตรง ใหเดกๆ รสกถงฐานรากทม นคง ทเทาทงสองขาง 3. รสกถงความมนคง แขงแรงและสงบนงแบบภเขา 4. หายใจสบายๆ จดจออยกบลมหายใจ 3 นาท

การบาน ฝกการยน Tadasana ทกวน ครงละ 2-3 นาท

ทกครงทยนในทาน ใหเดกๆ สารวจหรอเชคสวนทเราสาคญ และอาจจดบนทกไว สวนทสารวจ

1. เทาทวางราบอยกบพนอยางมนคง 2. ศรษะและหลงทต งตรง 3. เกบทองเลกนอย 4. ผอนคลายหวไหล 5. อาจนามอไปพนมไวทระหวางอกดวยกได 6. ขอศอกทผอนคลาย

kid yoga 27

แนวทางในการสอน หวขอท 2 ลมหายใจ อารมณ จตใจ

หนวยการเรยนรท 1 ฝกการหายใจดวยทอง เพอปรบอารมณใหนงขน ผลทจะไดรบ เรมตนรจกและหดสงเกตการหายใจของตวเอง โดยรบรถงการเคลอนไหวของรางกายในขณะ

หายใจ ฝกการหายใจดวยทอง เกดความผอนคลายและมความสข

บทนาสการเรยนรและวธการทใชสอน 1. ใหเดกๆ นงหลงพงหลงของเพอน เพอสงเกตการเคลอนไหวของรางกาย มสวนใดขยบบาง 2. ใหเดกๆ นอนควาสบายๆ สงเกตการเคลอนไหวของรางกาย เวลาทหายใจเขา-ออก 3. เปลยนมานอนหงาย ชนเขาทงสองขาง มอขางหนงวางบนทอง อกขางวางบนอก สงเกตการเคลอนไหวของรางกาย

เวลาทหายใจเขา – ออก 4. ใหเดกๆ ฝกหายใจดวยทอง ในทานอนหงาย ชนเขา วางตกตาตวโปรดของเดกๆ ไวบนทอง

หายใจเขา รสกวาเรากาลงเตมลมเขาไปในทอง หายใจออก รสกวาเรากาลงปลอยลมออกมาจากทอง

หายใจเขา ทองพอง ปองขน ๆ หายใจออก ทองแฟบลง ๆ ๆ ยากบเดกๆ ใหหายใจสบายๆ ไมตองเบงทอง เบงลมหายใจ ใหเดกๆ สนใจและสงเกตการเคลอนไหวขนลง

ของตกตาตวโปรดทวางอยบนทอง จากนน ใหเดกๆ เหยยดขา และกลบไปนอนพกหายใจสบายๆ

คณครอาจใหรางวลทเดกๆ ตงใจฝก ดวยการนวดหนาใหเดกๆ ในขณะทเดกๆ นอนพก จะชวยทาใหเดกๆ ผอน

คลายและมความสขมากขน การบาน ใหเดกๆ ฝกหายใจเชนนครงละ 5 นาท กอนนอนทกวน

kid yoga 28

หนวยการเรยนรท 2 ฝกการหายใจแบบผง ผลทจะไดรบ รจกการหายใจแบบโยคะ และสนกกบการฝก เขาใจวาการหายใจมผลตออารมณและความรสก ชวยใหผอนคลายได

บทนาสการเรยนรและวธการทใชสอน ครถามเดกวา เคยรสกโกรธไหม เวลาโกรธแลว เราเปนอยางไร เราทาอะไรบาง เกดอะไรขนกบรางกายของเราบาง

หวใจเตนเรวขน เหนอย มอสน เดกๆ ชอบไหม เวลาทตวเองโกรธ แลวเดกๆ มวธทาใหตวเองหายโกรธไดอยางไร

ปฏบต การหายใจแบบผง

ใหเดกๆ เลอกทานงทตวเองชอบทสด (จากทาทไดเรยนมา สขอาสนะ อารถะปทมาอาสนะ หรอวราอาสนะ) แลวตงใจ หลบตา นงตวตรง ดารงสตมน หลงไมงอ คอไมเอยง เสยงไมม

1.

2. หายใจเขาสบายๆ ทางจมก 3. หายใจออก ปดปากใหสนท เปลงเสยงออ เบาๆ ทคอ ปลอยยาว จนหมดเสยง หมดลมหายใจออก 4. หายใจเขาทางจมก สบายๆ 5. หายใจออก ทาเสยงออ ใหเกดขนทคอ ลากเสยงยาวไปจนหมดเสยง 6. ทาซาอยเชนนสกคร

kid yoga 29

หนวยการเรยนรท 3 ฝกหายใจดวย Laughter Yoga ผลทจะไดรบ รจกการหายใจและสงเกตอวยวะทใชในการหายใจ

เดกๆ มความสขและสนกกบการฝก

บทนาสการเรยนรและวธการทใชสอน ใหเดกๆ ยนเปนวงกลม มชองวางระหวางกนเลกนอย ครถามเดกๆ วาใครหวเราะเปนบาง ใหลองหวเราะใหดซ

ปฏบต Laughter Yoga 1. ใหทา “เสยงโอ/ทองหวเราะ” : เปนการออกเสยงจากทอง

ใหเดกๆ ยนตวตรง กางขาเลกนอย กางแขนออกไปดานขางของลาตว งอแขนเลกนอย กามอทงสองขางโดยชนวหวแมมอขน ตามองตรง

สดลมหายใจเขาปอดลกๆ กกลมไว จากนนคอยๆเปลงเสยง “โอ โอะ ๆ ๆ…” เหมอนเสยงซานตาคลอสหวเราะ ขณะเดยวกนใหคอยๆปลอยลมหายใจออก พรอมๆกบขยบแขนขนลง

2. ใหทา “เสยงอา/อกหวเราะ” : เปนการเปลงเสยงออกจากอก

ยนตรง แยกขาเลกนอย กางแขนออกไปขางลาตวเหมอนนกกระพอปก หงายมอขน และปลอยมอตามสบาย

ตามองตรง สดลมหายใจลกๆ กกลมไว คอยๆเปลงเสยง “อา อะ ๆ ๆ…” ดงๆเหมอนเสยงเจาพอหวเราะ ขณะเดยวกน ใหปลอยลมหายใจออกพรอมๆกบกระพอแขนขนลง

ประโยชนของทาอกหวเราะ เมอเปลงเสยงอา จะกระตนใหกลามเนอบรเวณหนาอก หวใจ ปอดและไหลขยบเขยอนไปดวย ทานจะชวยใหอวยวะบรเวณหนาอกทงหมดทางานไดดขน สงผลใหการสบฉดและการไหลเวยนเลอดในรางกายดขน

3. ใหทา “เสยงอ/คอหวเราะ” : เปนการเปลงเสยงออกจากลาคอ

ยนตรง แยกขาเลกนอย แขนแนบลาตว ยกตงฉากชไปขางหนา งอนวนางและนวกอยเขาหาตวเอง ยกนวหวแมมอขนและชนวชและนวกลางไปขางหนาในลกษณะชดตดกน เหมอนทายงปน ตามองตรง จากนนสดลมหายใจลกๆ กกลมไว แลวคอยๆเปลงเสยง “อ อ ๆ ๆ…” เหมอนเสยงหมาปาหอน ขณะเดยวกนคอยๆปลอยลมหายใจออก พรอมกบแทงมอไปขางหนา

4. ใหทา “เสยงเอ/ใบหนาหวเราะ” : ทานจะทาแบบสบายๆ

ยนตามสบาย คอยๆยกมอขนมาตามถนด สดลมหายใจลกๆ แลวขยบทกนวทงหวแมมอ ช กลาง นาง และกอย

ตามองตรง ระหวางนนใหเปลงเสยง “เอ เอะ ๆ ๆ…” ออกมา เหมอนหยอกลอเดก นอกจากจะไดฝกกลามเนอมดเลกทนวมอแลวทานยงชวยบรหารสมองดวย

ประโยชนของทาใบหนาหวเราะ คนสมยนชอบคดมาก บงตง จงทาใหเครยด ปวดศรษะ ปวดสมอง เมอเปลงเสยงเอ ใบหนาจะมลกษณะเหมอนกาลงฉกยมโดยอตโนมต เหมอนเรากาลงเลนจะเอกบเดกตวเลกๆ เสยงเอจะทาใหเรายมงายขน

kid yoga 30

แนวทางในการสอน หวขอท 3 การปลกจรยธรรมในใจเดก การมศล มวนย การอยรวมกนกบผอน

หนวยการเรยนรท 1 ปลกฝงใหเดกๆ มความคดเชงบวก ผลทจะไดรบ ฝกเดกๆ ใหคดในเชงบวกและสรางสรรค อนจะนามาซงความสข เปนการแบงปนรอยยมและความสขรวมกน

บทนาสการเรยนรและวธการทใชสอน ทกครง กอนเรมตนชนเรยน เดกๆ ทมาถงกอน จะเปลยนเสอผาและเขยนเรอง ชนใจ ของตวเองบนกระดาน เรองชนใจ

(Positive Thinking) เปนเรองในชวตประจาวนของเรา เปนเหตการณทเราอาจไดทาความดกบใครสกคน หรอมใครมาทาความดกบเรา แลวเรารสกประทบใจ ปลมใจ และมความสข อาจเปนการชวยเหลอเลกๆ นอยๆ ตอกน การแบงปน การมนาใจ การแสดงความรก หรออะไรกไดททาใหเรายมและมความสข

หลงจากเดกๆ ทาความเคารพและสวสดคณครแลว กจะมาพดคยกนถงเรองชนใจของกนและกน ตวอยางเรองชนใจของ

เดกๆ วนนชวยคณครจดโตะ เกาอในหองเรยน เมอเชา ไดหอมแกมคณพอกอนมาโรงเรยน วนน ใหเพอนยมดนสอส วนน เขยนศพทภาษาองกฤษถกหมด ไดดาวเดกดดวย เปนตน

การบาน ใหเดกๆ จดบนทกลงในสมดโยคะไดอาร เปนประจาทกวน (ถาเดกไมลม)

kid yoga 31

หนวยการเรยนรท 2 ปลกฝงจรยธรรมดวยนทาน ผลทจะไดรบ เดกๆ รจกหลกยมะ ของโยคะ

เขาใจเรองอหงสา การไมเบยดเบยนและทารายผอน และสตเตยะ การไมพดโกหก ฝกใหเดกรจการสงบนงและมสมาธในการฟง

บทนาสการเรยนรและวธการทใชสอน หลงจากฝกอาสนะและผอนคลายเสรจแลว ครใหรางวลเดกๆ ดวยการเลานทานใหฟง นทานเรอง นกเจาเลหกบปเจาปญญา

ยงมนกกระยางตวหนง มนเปนนกทเจาเลหมาก เชาวนหนงมนบนออกไปหาอาหาร ผานบงแหงหนง ซงมปลามากมาย มนจงคดหาวธจะหลอกกนปลาทงหมด แลวมนกบนลงมาทบง มนแกลงทาเปนยนเฉยๆ อยนาน จนพวกปลาแปลกใจวาทาไมนกกระยางไมจบพวกมนไปกน จงวายเขาไปถามเจานกวา “ทานมาทาอะไรทนหรอจะ” นกกระยางทาเปนมตร บอกวา “เรามขาวดมาบอกพวกทานนะซ รไหม มบงใหมอยตรงโนนนะ มนกวางใหญและสมบรณมาก มนาใสสะอาด ถาพวกทานยายไปอยทนนละก รบรองวาจะสขสบายกวานเยอะเลย” ฝงปลากสนใจมาก จงถามวา “แลวพวกเราจะไปทนนไดยงไงละ” นกกระสารบบอก “เรานไง จะอาสาพาพวกทานไปเอง เราจะคาบพวกทานทละตวไปสงให” แตฝงปลาเรมฉกคด “พวกเราจะไวใจทานไดยงไงละ ไมมนกกระยางตวไหนหรอกทไมกนปลา” นกบอกวา “เราหวงดกบทานจรงๆ นะ เอาง ทานสงตวแทนไปกบเรากอนกได เราจะพาไปดกอน แลวจะพากลบมาเลาใหพวกทานฟง”

ฝงปลาจงสงปลาตวใหญทสดและแขงแรงทสดเปนตวแทนไปกบนกกระยาง แลวนกกระยางกคาบปลาตวใหญไปแลวปลอยใหแหวกวายสารวจจนทว แลวกพากลบมาสงทบงเดม ปลาใหญกกลบมาเลาใหเพอนๆ ฟงอยางตนเตนวา บงใหมชางนาอยเหมอนทนกบอกไวจรงๆ ฝงปลาจงตดสนใจจะยายไปอยทบงนน นกกระยางกคาบปลาตวแรกไป ซงกคอ ปลาตวใหญนนเอง แตพอไปถงบงใหม นกกระยางกไมยอมปลอยปลาลงนา แตพาไปทตนไมรมบง และจกกนปลาจนเหลอแตกาง และทงซากไวใตตนไม แลวนกกบนกลบมาทบงเดม คาบปลาไปกนทละตว ทละตว จนหมดบง มนชนชมตวเองเปนนกหนาทใชอบายหลอกปลามากนไดหมด เมอมนเรมหวอก กบนออกไปหาเหยอใหม มนใชอบายเดมหลอกกงและกบไปกนจนหมด ตอนน เหลอปอยเพยงตวเดยว มนกใชอบายเดมหลอกปอก แตปไมคอยเชอใจนก จงคดหาอบายปองกนตวเอง ปบอกวา “ตวของเราเปนกระดองแขง ทานคาบไมถนดหรอก เรากลวพลดตกลงมา ขอใชกามจบคอทานไวดกวานะ” นกกระยางดใจจะไดกนปกตกลงทนท เมอมาถงบงใหม นกกไมยอมรอนลงกลบบนผานไปทตนไมรมบง ปเหนซากของเพอนๆ อยเกลอนพนไปหมด จงรวาตนถกนกหลอกมาซะแลว ปพยายามขอรองใหนกปลอยตนลงนา แตนกไมยอมปลอย “ถาทานไมปลอยเรา เราจะใชกามหนบคอทานใหขาดไปเลย” นกกระยางใชจะงอยปากขบปอยางแรง แตปไมเจบเพราะมกระดองแขง แลวปกใชกามหนบคอนกบาง กามของปแขงแรงและคมมาก หนบคอนกจนเปนแผลลก นกกระยางทนเจบไมไหว จงอาปากปลอยตวปไวทรมบง ปชกามสงสอนวา “ทานใชปญญาหลอกลวงทาลายผอน ชางเปนนกทรายกาจและนารงเกยจ จงไปใหพนเดยวน” นกกระยางบนจากไปดวยความเจบและอาย และไมกลบมาหลอกลวงใครอกเลย ครพดสรป นทานใหเขากบหลกยมะของโยคะ .. เดกๆ ฟงนทานดวยความเบกบานและไดขอคดกลบไป

kid yoga 32

หนวยการเรยนรท 3 ฝกการควบคมตนเอง ในการพด การปดวาจา ผลทจะไดรบ รจกควบคมตนเอง เมอใดควรพด เมอใดควรเงยบและฟง

บทนาสการเรยนรและวธการทใชสอน คร : เปนไปไมไดใชไหม ทเดกๆ จะเงยบ สกครหนง หามตวเองไมใหพดสกครหนง

มตอนไหนบางทเดกๆ ควรจะปดปากเงยบ เชน เวลาอยในโรงหนง เวลาทกาลงทาสอบหรออยในหองสอบ เดกๆ หามตวเองไดอยางไร คนทพดนอย เมอถงเวลาพดอะไรออกมา คนฟงมกสนใจและตงใจฟง

เลาเรอง : ในสถานการณ ทมคนแปลกหนาเดนเขามาในหมบานและนงอยใตตนไมใจกลางเมอง ชาวบานกถามวา “ทานมาจากไหนกน” แตคนแปลกหนา กลบเงยบไมตอบ ชาวบานคนเดมกเลยถามซาไปอกวา “ทานมาจากไหน” กยง เงยบ .. ไมมคาตอบ “เธอหหนวกเหรอ” ....... เงยบอก แลวชาวบานคนอนๆ กมามงด ชาวบานคนแรกถามวา “ เธอหหนวกและเปนใบดวยใชไหม” ชาวบานคนทสองกบอกวา สงสยสตไมคอยดรเปลา คนทสามบอกวา ดไมคอยนาไวใจ ไมรหนคดอะไรมารเปลา ชายแปลกหนาคนนน .. กยงคงนงนง ไมพดไมจา ชาวบานบางคนนกวา ชายแปลกหนาคนนนเปนโยค ถงกบเอาพวงมาลยมาคลองคอ ซงชายแปลกหนาคนนนกยงคงนงนง หลายวนตอมา .. ชาวบานในหมบานกาลงถกเถยงกนเรอง จะทาอยางไรด ทไมมวแววเลยวาฝนจะตก ตางคนบอกใหทาอยางนน อยางน แตไมมใครฟงใครเลย ทนใดนนเอง กมเสยงพดขนวา ทงหมด ..จงฟงฉน” “แลวทกคนกหนไปมองทชายแปลกหนาเปนตาเดยวกน คร : ชายแปลกหนาปฏญาณตนเอาไววาจะเขาสความเงยบเปนเวลา 1 อาทตย นนคอเหตผลทเคาไมพดเลย

ตลอดทงอาทตยทผานมา และถาหากเดกๆ เปนชายแปลกหนาคนน เดกๆ จะสามารถปดวาจาไดครบอาทตยแบบนไหม เดกๆ คดวาทาแบบน ยากไหม เมอถกชาวบานถาม วาเรามาจากไหน เมอถกหาวาเปนคนหหนวก หรอเปนใบเปนขโมย หรอเมอมากราบไหวเรา และนกวาเราเปนโยคเดกๆ สามารถปดวาจา ไดสกครงชวโมง 1 ชวโมงหรอ ตลอดทงวนไดไหม เมอมคนมาเรยกชอเรา หรอมากลาวหา กลาวโทษเราในสงทเราไมไดทา

(Manuna ไมใชภาวะทเราตองอยคนเดยวตามลาพง หรอไมพดอะไรเทานน ตรงขาม เปนภาวะทเราถกบงคบใหพดแตเราสามารถทจะควบคมตวเองโดยไมพดได เปนภาวะทสราง ความแขงแรงภายในในการควบคมตนเองและเปนการสรางความมนใจในตวเองดวย Manuna เปนการเงยบ Silence จากภายใน ไมใชแคการไมพด หรอการอยในททไมมคนพดดวยแตหมายถงการอยกบตนเอง ดวยการเฝาสงเกตใจ ซงเราจะไดเหนวาใจเรามนคดตลอดเวลา เราเพยงแคเฝาด และปลอยใหความคดหรอเสยงในใจเหลานนมนผานไป จนในทสด เสยงเหลานนมนจะหายไปเอง) ปฏบต การปดวาจา

1. ฝกปดวาจา สก 10 นาท การบาน

เขยนถงสถานการณสก 2 เหตการณ ทเราคดวา จะเปนการดกวาทเราจะไมพดอะไรออกมา จดบนทกสถานการณในชวตประจาวนทย วยหรอกระตนใหเราพด สก 3 เหตการณ แลวเดกๆ ปดวาจาได

kid yoga 33

หนวยการเรยนรท 4 ปลกฝงจรยธรรมดวย .. เกมปดตา..พาเพอนเดน ผลทจะไดรบ ฝกการทางานรวมกบผอน ฝกคดรวมกนและหาทางแกปญหารวมกน

ฝกความคดสรางสรรค

บทนาสการเรยนรและวธการทใชสอน แบงกลมเดกๆ เปน กลมละ 3 คน โดยใหตกลงกนวา ใครจะเปนคนถกปดตา ปฏบต

1. ปดตวเพอน 1 คน ใหเพอนคนนนอยตรงกลาง โดยมเพอนขนาบขาง ขางละ 1 คน 2. ใหเดกๆ ทเหลอ ทาทาอาสนะทตวเองชอบ และทาตวเปนสงกดขวาง คอยขวางทางเดนไว โดยไมขยบ และอย

อยางสงบนง 3. เรมตนใหกลมปดตา พาเพอนเดน จากจดเรมตนไปถงเสนชย โดยไมชนหรอโดนสงกดขวางใดๆ เลย เดกทถก

ปดตาจะตองคอยฟงคาแนะนาจากเพอนทงสอง ซงเพอนทงสองคนจะตองทางานประสานไปในทศทางเดยวกน ไมขดแยงกน

ครสรป ดวยการถามความรสกของเดกทถกปดตา และเพอนทงสอง และชใหเหนวา ในการทาอะไรรวมกนกบผอน จาเปนจะตองมความเคารพในความคดของกนและกน เชอฟงกนและตองชวยเหลอกน งานนนจงจะสาเรจ แตหากไมเชอฟงกน ไมเชอใจกน คอยแตจะขดแยงกน กไมมทางทางานนนไดสาเรจ

kid yoga 34

หนวยการเรยนรท 5 ปลกฝงจรยธรรมและการอยรวมกนในสงคม ผลทจะไดรบ ใหเดกๆ เหนถงความแตกตางของกนและกน

รจกการขอโทษ การขอบคณและการอยรวมกนในสงคม ฝกการรบฟงกนอยางแทจรง

บทนาสการเรยนรและวธการทใชสอน

1. ครเตรยม แจกนดอกไมเลกๆ ใสดอกไมตางชนดกนไว 2. ใหเดกๆ นงลอมวงกน เปนวงกลม และคณครนงดวย 3. ครชใหเดกๆ ดดอกไมในแจกน และอธบายวา ในแจกนน มดอกไมอยหลายดอก และมความแตกตางกนไม

เหมอนกน มาจากตนไมคนละตน .. เปนดอกไมนานาชนดทมาอยรวมกนในแจกนใบเดยวกน แต กทาใหแจกนนสวยขนมาได

กเหมอนกบเดกๆ ในหองน ทมาจากคณพอคณแมคนละคน มาจากทตางกน เปนเหมอนดอกไมคนละดอก จงมลกษณะทตางกน เชน สผวไมเหมอนกน ผมยาวสน หนาตา ความสง หรอแมแตนสย ความชอบ ฯลฯ และเดกๆ กมความสวยงามทแตกตางกนไป แตเมอทกคนมารวมกนอยในหองเรยนน เดกๆ ทกคนทาใหหองนสวย เตมไปดวยรอยยม เสยงหวเราะ และทกคนมความสขเหมอนกน

4. ทน ขอใหเดกๆ หยบดอกไมจากแจกนคนละ 1 ดอก โดยเรมตนจากคนทหนง ตองพนมมอไหวกนกอน แลวเออมไปหยบดอกไมจากแจกน

5. ถอดอกไมนนไว แลวพดถง สงทตวเองมความสขทสดในชนเรยนน สงทตวเองประทบใจทสด ชอบทสด สงทตวเองไดกระทาไมดลงไป ในขณะทอยในหองน และอยากเอยคาวา ขอโทษ

ในขณะทมคนพด เพอนๆ ในหองทงหมด ตองรบฟง อยางสงบ ยมใหกนและกน จากนน กเวยนกนพดไปเรอยๆ จนครบทกคน

kid yoga 35

หนวยการเรยนรท 6 ปลกฝงการรบประทานมตราหาระ ผลทจะไดรบ ใหเดกๆ รจกการรบประทานอยางมสต

บทนาสการเรยนรและวธการทใชสอน คณครเตรยมซาลาเปา นาเตาห เทากบจานวนเดกๆ กอนจะแจกใหเดกๆ ทกคน คณครอธบายถงวธการรบประทานแบบมตราหาระ

คณครตงคาถามและอธบายถงอวยวะทใชในการยอย มทใดบาง ขอด ขอเสยของการทานอาหารเรวๆ และทานอาหารดวยความอยาก ทานอาหารทไมมประโยชน

คอยๆ เคยวใหละเอยด และรตวในขณะทเคยว การรบประทานอาหารทมประโยชน การรบประทานอาหารเพอรางกาย ไมไดทานเพอความอยาก ทมาของอาหาร จากธรรมชาต ซงมความเชอมโยงกนของสรรพสง ใหเดกๆ แสดงความขอบคณตออาหารเหลานน

ดวยบทพจารณาอาหารอยางงายๆ รบประทานอาหารดวยกน ในความสงบ (ปดวาจา) การบาน ใหเดกๆ ฝกรบประทานอาหารเชนน ทกครงทระลกได

kid yoga 36

แนวทางในการสอน หวขอท 4 ทาโยคะอาสนะสาหรบเดก

หนวยการเรยนรท 1 ฝกความสมดลของรางกาย ความมนคงและความนง ผลทจะไดรบ รสกถงความมนคงของจตใจโดยใชความมนคงของรางกาย

ความไมมนคงทางรางกายสงผลไปถงจตใจดวย เรยนร Ekapadasana

บทนาสการเรยนรและวธการทใชสอน ครใชนา 1 แกว

ใหเดกคนหนง หยบแกวนาทวางอยบนโตะขน ใหเดกๆ คนอนสงเกตดวานาในแกวนงหรอไม ถามเดกๆ วา ทาอยางไรถงจะทาใหนาในแกวนงได สงเกตมอทถอแกวอยนงหรอไม

ครชใหเหนวา นาในแกวจะนง เมอแกวนานง เมอนานงในขณะทเราถอแกวอยแปลวามอของเรานง ครสรป เหมอนกบการทแกวนง ทาใหนาในแกวนงไปดวย ฉนใดฉนนน เราสามารถนงได เมอรางกายของเรานง ปฏบต Ekapadasana ทาใหเราเรยนรความนง มนคง

1. ยนดวยขาขางเดยว ศรษะตงตรง หลงตรง พนมมอไวกลางอก 2. ผอนคลายขอศอก ไมเกรงไหล หาจดวางสายตาไวทใดทหนง 3. หายใจตามปกต และจดจออยกบลมหายใจ ใชเวลา 1 นาท กบการยนแตละขาง

ครใหเดกๆ เชคความรสกและประเมนผล

1. เดกๆ รสกถงความแตกตาง ตอนนนงและมนคงขน 2. อะไร ทชวยใหเรานงและมนคงขน 3. ใครชวยใหเรานงและมนคงขน 4. เดกๆ จะทาอะไรเมอตองการความนงและมนคง 5. ทาไม เราจงควรมความนงและมนคง

kid yoga 37

หนวยการเรยนรท 2 ฝกความสมดลของรางกาย ความมนคงและความนง (ตอ) ผลทจะไดรบ ฝกการทรงตว สมดล ความมนคงและความนง

เรยนรทาตนไม Vriksha-Asana ฝกการทางานรวมกบผอน สรางความไววางใจและเชอมนในกนและกน

บทนาสการเรยนรและวธการทใชสอน เรองเลา วะรกชา หมายถง ตนไม กาลครงหนงนานมาแลว มนษยทงหลายยงเปนคนดกนหมด มความซอสตยและไม

โลภ ในวนนน ตนไมวเศษตนหนง ชอวา กลปวะรกชา Kalpa Vriksha กถอกาเนดขนบนโลก เปนตนไมสมปรารถนา ผคนในยคนนกยงคงไมมความอยากได อยากเปน อยากม อยกนอยางเรยบงายพอเพยง

จนตอมา ผคนกเรมเปลยนไป ดรายมากขน ไมซอสตยตอกน ดงนน ตนไมวเศษตนนกเลยยายทอย ไปอยในสวนของพระอนทรบนสวรรค ตนไมทวๆ ไปใหอะไรกบพวกเราบาง ใหดอกไมสวยๆ ใหรมเงา ใหไมเพอใหเราไปสรางบาน เปนบานใหกบพวกนกและสตวตางๆ

จากการปฏบตทายนดวยขาเดยว Ekapadasana ใหเดกไดพฒนาและสนกขนดวยทาตนไม 1. ยนดวยขาขางเดยว ศรษะตงตรง หลงตรง พนมมอไวกลางอก 2. ผอนคลายขอศอก ไมเกรงไหล หาจดวางสายตาไวทใดทหนง 3. คอยๆ ยดแขนและมอทพนมใหสงขน และนามาวางไวทกลางศรษะ เมอทรงตวไดแลว ใหยดแขนขนสง จนสด

เทาททาได 4. หายใจตามปกต ยนขาเดยวดวยความมนคงและนง จดจออยกบลมหายใจ 5. จากนน ลดแขนลง นากลบมาวางไวทระหวางอก และคอยๆ ปลดขาลง กลบมายนตรง วางแขนขางลาตว เหมอน

ตอนเรมตน 6. ทาสลบอกขาง

ครอาจทาใหสนกขนดวยการใหเดกๆ จบคกน และทาทาตนไมคนละขาง ใชมอและแขนทอยดานในกอดเอวกนไว สวนมอและแขนอกขางทอยดานนอก ยกขนสงและนาฝามอมาประกบกน เดกๆ จะสนกกบทานมาก

kid yoga 38

หนวยการเรยนรท 3 การทางานสอดประสานกนของรางกาย ผลทจะไดรบ ใหเดกๆ รจกการทางานประสานกนระหวาง รางกายและจตใจ

ใหเขาใจถงความหมายของการรวมมอกน การประสานกน รจก Talasana I

บทนาสการเรยนรและวธการทใชสอน ใหเดกนงอยบนเกาอ เกมท 1 เขยนวงกลมดวยขาขวา (ตามเขมนาฬกา) พรอมกบใชมอขวาวาดรปวงกลมบนกระดาษ (ทวนเขมนาฬกา)

ใหเดกจดบนทก ไดผลเปนอยางไร เกมท 2 ใหเขยนวงกลมดวยขาขวา ตามเขมนาฬกา และใชมอขวาวาดรปวงกลมตามเขมนาฬกาเชนเดยวกน

ใหเดกจดบนทก ไดผลเปนอยางไร คร : อธบาย ความสามารถในการทา 2 อยางหรอทาหลายอยางในเวลาเดยวกน เรยกวา การรวมมอกน หรอ

การประสานกน มอและขาไมประสานกน เพราะเขยนวงกลมไปในทศทางตรงกนขาม ในขณะท มอและขาสอดประสานกนไปในทศทางเดยวกน จงสามารถทาไดสาเรจ

คร : ในเกมทผานมา เดกๆ ไดพยายามใหอะไร ทางานสอดประสานกน นกเรยน : มอและขา คร : อะไรเปนตวสงการใหมอและขาทางานประสานกน นกเรยน : สมองสงการ

ปฏบต Talasana I 1. ยนตรง แยกขาจากกนเลกนอย เขาไมงอ 2. หลงและศรษะตงตรง หาจดวางสายตาไว 3. ยกแขนขน 1 ขาง ปลายมอชออกไปดานหนา พรอมกบเขยงเทา หายใจเขา

ยกแขน ยด สงชฟา พยายามใหแขนชดใบห 4. หายใจออก ลดเทาลงวางราบลงกบพน ลดแขนลง ฝามอควาลง 5.

ใหเดกๆ สงเกตแขนและเทา ในขณะทเคลอนไหว เพราะทงสองสวนน จะเรมตนพรอมกน และเคลอนไหวสอดประสานกน และการหาจดวางสายตาไวจะชวยใหเดกๆ ทรงตวไดดขน

ใหเดกๆ ฝกทา Talasana 3 ครง หายใจเขา เมอเขยงเทายกแขนขน และหายใจออกเมอลดระดบลง ใหเดกสงเกต เมอใหหายใจเขา-ออก พรอมกบการเคลอนไหว เดกๆ รสกอยางไร มนคง หรอเกดความจดจอมากขน

การบาน ใหเดกๆ ฝก Talasana I ทกวน ทาการสงเกตและจดบนทก ใน 1 สปดาห โดยทกครงทฝกทานใหสงเกตท

สนเทาทยกขน ยกแขนขน ยกสนเทาและยกแขนขนพรอมกน ลดสนเทาลง ลดแขนลง ลดสนเทาและลดแขนลงพรอมกน

เพมการสงเกตการหายใจและการเคลอนไหวรางกาย Coordination of Body

การเคลอนไหวและการหายใจ 1. การหายใจเขาหยดกอนหรอหลงการยกสนเทาหรอแขนขน 2. หายใจเขาสนสดพอดกบการเขยงและยกแขนขน 3. การหายใจออกหยดกอนหรอหลงการลดเทาและแขนลง 4. หายใจออกสนสดพอดกบการลดเทาและแขนลง

kid yoga 39

หนวยการเรยนรท 4 ฝกใหเดกมความมงมน ตงใจ ผลทจะไดรบ เหนความสาคญของความตงใจในการทาสงตางๆ รจกทาจระเข

บทนาสการเรยนรและวธการทใชสอน เรองเลา มนกอย 2 ตว สรางรงไวทรมหาด อยมาวนหนง ในขณะทนกไมไดอยทรง ลมทะเลกพดแรง เสยจนหอบเอา

รงนกลอยหายไป เมอนกกลบมาไมเหนรงของตวเองและรเรองเขา กโมโหทะเลเปนอยางมาก นกคนน กเลยเรมอมนาจากทะเล แลวบน ไปบวนนาทะเลทงในฝ งไกลๆ จนมนกอกตวสงเกตเหน กเลยบอกนกคนวา “เธอไมมวนจะทาใหนาทะเลมนแหงเหอดไปได ดวยวธนหรอก” แตนกคนน ไมสนใจ มนยงคงตงใจทจะทาเพอใหไดรงของตวเองกลบคนมา มนจะยงคงทาเชนนตอไป แมวาจะตองใชเวลาทงชวตกตาม” ทะเลไดยนดงนน กเกดความประทบใจในความมงมนตงใจของเจานก ทะเลกเลย คนรงใหกบเจานก โดยใหลมพดเอารงนกลอยกลบมาอยทรมหาดเหมอนเดม

ครถามเดกๆ วา อะไรคอขอดทสดของเจานกทงสอง ความตงใจทจะทาเรองใดๆ จรงๆ มนจะชวยเราในเรองอะไร ไดอยางไรบาง

เดกๆ มเวลาทแนนอนทจะทาการบานใชไหม แลวเคยไหม ทมนมรายการโปรดทางทวแลวเดกๆ อยากด แลวเดกๆ ทายงไง ตามใจตวเองไปดทว หรอ ตงใจทาการบานใหเสรจกอนแลวคอยไปทาอยางอน อยางไหนดกวากน

ปฏบต นอนควา พกอยในทาจระเข

1. แยกขาออกจากกนพอประมาณ โดยใหปลายเทาชออกไปหาเพอน วางศรษะและหนาไวบนทอนแขน รสกถงความสบายทแผนหลง พกอยในทานสกครหนง พรอมกบฟงนทาน 2.

นทาน ของทาจระเข เมอประมาณ 1,300 ปทแลว มนกบวชคนหนงชอ จนทรการะ เขาเกดในแควนทางตอนใตของอนเดย ตอนทเคาเปนเดก เขามความตงใจและมงมนอยากจะออกบวช เปนสนยาส (นกบวช) อยในปาและมชวตทเรยบงายสงบ เขากขออนญาตแมของเขา แตปรากฏวา แมของเขานอกจากจะไมอนญาตแลวยงจดงานแตงงานใหกบเขาอกดวย อยมาวนหนง ในขณะท จนทรการะและแมของเขากาลงอาบนาอยในแมนา กมจระเขตวหนง มาจากไหนกไมร มางบทเทาของเขา ไมยอมปลอย เขาคดวา ตอนนน ตวเองตองตายแนๆ จงขอรองแม “แมจา โปรดใหความตงใจของลกเปนจรงดวยเถอะจะ ลกขอใหแมยอมใหลกไปเปนนกบวชเถอะนะ เพอทลกจะไดตายอยางมความสข” แมฟงดงนน สงสารลกจบใจ จงยอมตกลง และ ทนใดนนเอง .. จระเขตวนนกปลอยขาจนทรการะ แลวคลานลงนาจากไป จากนนมา จนทรการะกไดกลายเปนนกบวช ออกเดนทางไปทวแควนของอนเดย เพอเผยแพรคาสอนของพทธศาสนา ไดสรางวดวาอารามมากมาย

kid yoga 40

หนวยการเรยนรท 5 ฝกใหเดกมความมงมน ตงใจ (2) ผลทจะไดรบ เหนความสาคญของความตงใจในการทาสงตางๆ รจกทาง

บทนาสการเรยนรและวธการทใชสอน นทานของทาง Bhujanga แปลวาง ในบรรดางทใจดทสด คอ งใหญทชอวา วาสก เมอครงทพระเจาตองการจะทาใหมหาสมทรป นปวนเปนคลนลมแรง พระเจาตองใหวาสกไปชวยทาหนาทเปนเชอกใหญ จงไปขอใหนกอนทรย การดานาพา วาสกไปทชายฝ งทะเล เจานกอนทรยตองการจะโชวความแขงแรงของตวเอง ดวยความภาคภมใจจงรบบนไปรบวาสกตามสง เมอพบวาสก พญานกกบอกวา วาสก เราจะรบไปกน เพราะพระเจาตองการการชวยเหลอจากเจาอยางเรงดวน วาสกกตอบไปวา “ ขาเองกยนดทจะไดชวยนะ แตทานจะตองพาขาไปทชายฝ ง” วาแลวพญานกกใชกรงเลบจบไปทลาตวของวาสก แลวกออกบน บนสงขนๆ ไปจนถงสวรรค เมอมองลงมา อาว เหนหวและหางของวาสกยงอยทพ นดนอยเลย เจาการดา กเลยบนกลบไปหาพระเจา เมอเปนเชนนน องคศวะกเลยเออมแขนของพระองคลงมา ใหวาสกพนตวเองเขาไปในสรอยขอมอของพระองค แลวพระศวะกพาวาสกไปถงชายฝ งทะเล ปฏบต จากทาจระเข

1. รวบขาชด ยายมอมาวางไวขางอก ใหขอศอกตงขน 2. วางหนาผากไวบนพน 3. คอยๆ เลอนคางมาวางบนพน คอยๆ แอนตว แอนหลงขน และคางไวสกคร 4. จากนน คอยๆ ลดระดบลงมาชาๆ กลบมาวางหนาผากไวบนพนเหมอนตอนเรมตน 5. เมอพรอม ทาซาใหมอกรอบ

Reference : Yoga for Childrean; A Complete Illustrated Guide to Yoga including a Manual For Parents and Teachers by Swati Chanchani & Rajiv Chanchani Yoga for Childrean; Teacher’s Handbook : The Yoga Institute, Sri Yogendra Marg, Prabhat Colony, Santacruz (East), Mumbai

kid yoga 41

บทท 5 แนวทางการสอนทาอาสนะแตละทา รวบรวมจากหนงสอโยคะเดก (บางสวน)

คมอเลมนใชวธรวบรวมตวอยางการสอนโยคะใหกบเดก จากหนงสอโยคะเดกทมอยแลว โดยใชตวอยางจากหนงสอ

โยคะเดก 6 เลม ดงน 1) เกศสดา ชาตยานนท โยคะฝกสมาธ 2) แบ จองฮ โยคะเดก DIY อรวรรณ จลแกว แปล 3) Stewart M and Phillips K. Yoga for Children simple exercises to help children grow strong and supple 4) เกศสดา ชาตยานนท โยคะเดกแปลงกายเปนดอกไมบาน 5) นนทกา ทวปกล อยากใหลกเกงฝกลกดวยโยคะ 6) เกศสดา ชาตยานนท แปลงกายเปนโยคะเดก โดยเลขทกากบคอ เลขหนงสอ ทนามาเปนตวอยางขางตน

kid yoga 42

กลมทานอนหงาย

ทาฟองนา(1) หนา60

วธฝก ทาเตรยม นอนควา หนาผากแตะพนเหยยดขาทงสองใหตรงวางหลงเทาใหแนบพนปลายเทาชดกนชตรง เหยยดแขน

ทงสองขนเหนอศรษะ หรอใชภาษาสอกบเดก นอนควา เหยยดขาและแขนขนเหนอศรษะตรงเปนเลขหนง ทาฟองนา ขยบตวนอนใหสบาย ผอนคลายกลามเนอทวรางกาย ตงแตศรษะไปจนถงปลายเทา ปลอยลมหายใจให

สบายตามปกต ตดความกงวลทงหมดออกไป ใหรสกเบาสบายตว ลองหลบตานกวาตวเราเปนเหมอนสาล หรอฟองนาลอยละลองไปในทะเล แลวนอนพกในทานสก 3 นาท สงเกตลมหายใจทหนาทอง วางมอบนหนาทอง สมผสลมหายใจของเราวา เคลอนไหวอยางไร ตอจากนนหายใจเขาใหหนาทองพองออก ตวเราเหมอนลกโปงลอยขนจากพน แลวหายใจออกชา ๆ หนาทองแฟบลงๆ ใหตวเรารสกหนกขน เหมอนกอนหนแบนตดพน ลองทาดสก 5 ครง ปลอยลมหายใจใหสบาย ไมควบคมหรอบงคบลมหายใจ ใหเรารสกถงความสบายกาย ลมหายใจผนขาสบาย และจนตนาการเหมอนวาตวเราเบาสบายเหมอนฟองนาลองลอยสบายไปตามสายนา เรามความสข เยนสบาย ยมนอย ๆ ใหตวเองทมมปาก แลวคอย ๆ ลมตาตนขนมายมใหคนรอบ ๆ ขาง

ขอดของการฝกทาน

หากฝกทานประจา ทาใหเราแจมใส ผอนคลายความเครยด ไมปวดหว ทาใหหลบสบาย จตใจด เปนการเชอมโยงกบจนตนาการตวเลขดวย

kid yoga 43

กลมทานอนควา

ทาจระเข(1) หนา 57

วธฝก ทาเตรยม นอนควาหนาผากจรดพน วางแขนทงสองขางลาตว หงายฝามอ ขาชดกน ทาจระเขสวนหว ยกแขนขวาไขวมาจบทตนแขนซาย มอซายสอดใตรกแรขนไปจบตนแขนขวา หรออาจทาสลบแขนกนตาม

ความถนด วางศรษะโดยพกหนาผากไวทซอกพบขอศอกในทาสบาย สามารถขยายแขนออกเพอใหผอนคลายมากขนได

ทาจระเขนอนพก แยกขาหางจากกนพอประมาณใหสบาย ใหปลายเทาทงสองชออกจากกนไปดานขาง สนเทากนเขาหากน

นงในทานสกคร นบลมหายใจสก 10 รอบจนหายเหนอย การดดแปลงทาจระเขใหหลากหลาย

ทาจระเขยม จากทาจระเขนอนพก เงยหนายกมอทงสองมาเทาคาง แลวสงยมใหกน ทาจระเขยย จากนนเราจะใหเดกบรหารหนาโดยผานการออกเสยง เชนการทาปากเลกทสด (ปากจ) และการอาปากกวาง

ทสด และการหยตาเลกทสด เบกตากวางทสด เปนการบรหารหนาของเดก ๆ ขอดของการฝกทาน

การฝกเปนจระเข เปนทาทเหมาะกบผมปญหานอนหงายไมสบาย ผทตวอวน นาหนกกาก นอนทานจะสบาย ชวยนวดทองอยางด ทาใหระบบยอยอาหารดขน หลงกนอมนอนพกในทาจระเข อยางน ทาจระเขเปนทาพกระหวางการฝกอาสนะในทานอนควา การสรางปฏสมพนธกบเพอน ๆโดยผานการยม สรางเสรมกลามเนอใบหนาชวยมการไหลเวยนและเปนสราง และเปนการพฒนาการใชภาษาทางรางกาย

kid yoga 44

ทาง(1) หนา 53

วธฝก ทาเตรยม นอนควาหนาผากจรดพน เหยยดแขนทงสองขนไปเหนอศรษะ ควาฝามอ ขาชดกน

ชวงนอนควาหนาผากจรดพน ใหเดกทาความรสกผวสมผสทรางกายกดอยบนพนตงแตหนาผากลาตวและขา

ทางชคอ ลากมอทงสองมาวางขางลาตวระดบราวนม งอขอศอกตงขนใหแขนแนบลาตว ขาชดกน คอย ๆ เงยหนาจน

คางจรดพน ยกศรษะ คาง คอ ไหล หนาอก ตงขนในทาแอนอกขน หนบขอศอกทงสองใหชดลาตวไว โดยใหหนาทองยงคงกดแนบพนอย ทรงตวในทานสกคร นบ 1- 10

ทาคนกลบ คอย ๆ คลายขอศอกทหนบไวออก ลดหนาอก ไหล คอ และคางลงจนหนาผากจรดพน เลอนมอทงสองมา

นอนพกในทาจระเข ผอนคลายกลามเนอทกสวน ทางตวโต ทาเตรยม นอนควาหนาผากจรดพน เหยยดแขนทงสองขนไปเหนอศรษะ ควาฝามอ ขาชดกน ทางแผแมเบย ลากมอทงสองมาวางขางลาตวระดบราวนม งอขอศอกตงขนใหแขนชดสาตว ขาชดกน คอย ๆ เงยหนาจน

คางจรดพน ยกศรษะ คาง คอ ไหล หนาอก ออกแรงทฝามอทงสองยนลาตวตงขน แอนอก เหยยดแขนตงจนหนาทองเหนอสะดอยกตาม ใหหนาขายงคงกดแนบพนอย ทรงตวในทานสกคร นบ1- 10

ทาคนกลบ งอศอกคอย ๆ ลดระดบหนาทอง ทอนหลงลงทละสวน หนาอก ไหล คาง หนาผาก จนกระทงนอนราบกบ

พน ผอนคลายกลามเนอทกสวน นอนพกในทาจระเข สามารถแปลงเปนงตงแตตวเลกถงตวใหญตอกนไดเลย อาจทา 2-3 รอบได

การดดแปลงทางใหหลากหลาย ทางเลอย จากทางตวเลก กใหเดก ๆ คบไปรอบ ๆ หอง โดยรกษาพนทไมใหชนกน ขอดของการฝกทาน

กระตนประสาทสมผสทผวหนง การฝกเปนงบอย ๆ จะทาใหมกระดกสนหลงออนชอย แขงแรง ไมปวดหลง ชวยกดนวดชองทอง ระบบขบถายด และลดกรดในกระเพาะอาหาร เปนการเสรมสรางความแขงแรงของแขนและหวไหล โดยเฉพาะในเดกเลกจะกระตนพฒนาการสมองดานการเคลอนไหวในดานมตสมพนธ

kid yoga 45

ทาตกแตน(1) หนา 50

วธฝก ทาเตรยม นอนควา วางแขนทงสองขางลาตว หงายฝามอ ขาชดกน วางคางจรดพน ตกแตนยกขาหลง(ทละขาง)

ยกขาขางขวาขน เขาไมงอ ขาเหยยดตรง ยกสงเทาทแตละคนสามารถยกไดโดยเขาไมงอ ใหหนาทองสวนบนรสกถกกดแนบกบพน นงไวสกคร นบ 1-20 คอย ๆ ลดขาลง วางราบบนพน แลวยกขาซายขนบาง ทาเหมอนขางขวา ทาสลบกนสก 3 รอบ

ทาคนกลบ คอย ๆ ลดขาซายลงวางราบกบพน แยกขา ลดคางควาหนาพกในทาจระเข ทาตกแตนตวโต ทาเตรยม นอนควา วางแขนทงสองขางลาตว หงายฝามอ ขาชดกน วางคางจรดพน

ตกแตนยกขาหลง 2 ขางพรอมกน ฝามอกาหมดหลวม ๆ สอดไวบรเวณขอพบสะโพก เงยหนาวางคางจรดพน คอย ๆ ยกขาทงสองขางขนพรอมกน เขาตง ขาเหยยดตรงและชดกน หายใจเขาออกปกต นงในทาน นบ 1-10 หายใจออกแลวลดขาลงพรอมกน ผอนคลายกลามเนอ ทาซายกขาขนสก 3 รอบ

ทาคนกลบ คลายหมดเลอนฝามอออก วางแขนขางลาตว ลดคาง ควาหนาพกในทาจระเข ผอนคลายกลามเนอ

ขอดของการฝกทาน หากฝกแปลงเปนตกแตนประจาทาใหไมเปนหอบหด หรอหลอดลมอกเสบ ชวยบรรเทาอาการปวดสะโพก สะโพกตง ระบบยอยอาหารดขน ไมอวน ทองไมผก แกทองอด ตวเบา คลองแคลววองไว เหมอนตกแตน(1)

kid yoga 46

กลมทานง

ทาแมว(1)หนา 29

วธฝก ทาเตรยม อยในทาคลาน เขาชด วางมอบนพนหางกนระดบหวไหล ทาแมวขยาเหยอ คอย ๆ ลดหนาอกลงพรอมกบพบศอกใหหนาอกคางและหนาผากลงสมผสพนโดยยงกางขอศอกฝามอคา

พนไว กนโดงอย นงอยในทาน นบ 1-10 เหมอนแมวเหมยวกาลงขยาเหยอ ทาแมวข 1) ทาตอจากทาแมวขยาเหยอ ยกศรษะเงยหนาเลกนอย ยกหนาผาก คาง คอ หนาอก ขนมาอยในทาคลาน

หายใจเขา แอนหลง เชดหนาขน เหมอนแมวเตรยมปองกนตว 2) ใชมอทงสองดนขอศอกและลาตวโกงหลงขนสดตวพรอมหายใจออกจนสดแขมวทอง หอยศรษะลงตาเหมอนแมวกาลงทาทาข นงในทานสกคร นบ 1-10 3) ผอนคลายกลามเนอหลง หนาทอง โดยลดแผนหลงลง หายใจเขา กลบมาอยในทาเตรยมคลาน ทาทาแมวขนซาอก 2-3 ครง

ทาคนกลบ โยกลาตวมาดานหลง หยอนกนลงบนสนเทา วางแขนไวเหนอศรษะ วางศรษะบนพน หมอบพกในทาเตาน

สกคร แลวคอย ๆ ยกศรษะ ยดหลงใหตรง ยกลาตวขนจนอยในทานงเทพธดา การดดแปลงทาแมวใหหลากหลาย ทาแมวสะบดหาง เปนทาแถมเรมจากทาเตรยมในทาคลาน สะบดกนไปทางซายและขวาสลบกน 4-8 ครง เหมอนแมวกาลง

สะบดหาง ทาแมวขเกยจ ตอจากทาเตรยม โยกสะโพกไปดานหลงจนนงบนสนเทา แขนขางหนงเหยยดอยเหนอศรษะ อกขางหนงดง

มองอศอกพรอมเอยงคอเงยหนาตามแขนขางทงอ ขอดของการฝกทาน

การฝกเปนแมวจะทาใหหลง หวไหล หนาทอง ผอนคลาย ปอดแขงแรง ระบบหายใจดขน ไมปวดศรษะ มความจาดขน (1) ทานฝกการยดหยนแนวกระดกสนหลงรบรถงการเคลอนไหวของขอตอกระดกสนหลงได สงเสรมใหรบรถงการเหยยดยดดานซายและขวาของแขนและลาตววาขางใดเหยยดยดไดดกวากนหรอไม

kid yoga 47

ทาสนข(1)หนา 26

วธฝก ทาเตรยม นอนควา หนาผากแตะพนเหยยดขาทงสองใหตรง วางหลงเทาใหแนบพนปลายเทาชดกนชตรง เหยยดแขน

ทงสองขนเหนอศรษะ หรอใชภาษาสอกบเดก นอนควา เหยยดขาและแขนขนเหนอศรษะตรงเปนเลขหนง

ทาหมาแหงน งอศอกลากแขนทงสองเอาฝามอมาวางไวขางราวนมเตรยมพรอมจะยนตวขน คอยๆ เงยหนายกศรษะตงตรง ใชมอยนตวยกหนาอก หลง เอวใหลอยขนในระดบเหยยดสดแขน เหยยดขาใหตรง ทาชา ๆ นงไวทตาแหนงน นบ 1-20

ทาคนกลบ ลดแขน หนาอก หนาทอง ลาตวทละสวน จนกลบมานอนควา ลดศอกวางแขนขางลาตด แนบหนาไปกบพน นอนพกสกคร

ทาหมากม หรอสนขบดขเกยจ ทาเตรยม เรมตามลาดบอยางทาหมาแหงนจนอยในทาหมาแหงน

ทาหมากม ตงเทาทงสองขน โยกลาตวไปดานหลงกมหนาหอยศรษะลงตา ยกกนและสะโพกขนสงใหเขาตง ขอศอกเหยยดตรง มอทงสองยนพนไวอยในแนวเสนตรงกบแผนหลง เกดมกฉากทตาแหนงสะโพก กดสนเทาลงใหฝาเทาวางราบกบพน ใหเทาทงสองขางขนานกนนงไวทตาแหนงน นบ 1-20 คลายทาบดขเกยจของสนขหลงจากลกจากการนอนหลบอยางสบาย

ทาคนกลบ ลดศอกลดสะโพกพรอมกบยกศรษะขน แลวคอย ๆ ลดสะโพก ลดลาตวลง จนนอนควาราบกบพน แลวพกในทาจระเข

การดดแปลงทาสนขใหหลากหลาย ทาสนขฉ ทาตอจากทาสนขกม โยกสะโพกยกขาขวาขนใหเขางอเหมอนทาสนขยกขาฉ ใหทาสลบขาง

การเลนเปนกลมทาสนข ทาสนขบดขเกยจนสามารถนามาเลนเปนกลมได โดยใหเดกตวสงทาทานเรยงแถวใกลกนจะเปนทางอโมงค ใหเดกอกกลมคลานมดลอดผานได

ขอดของการฝกทาน ทาสนขเมอทาจนครบทงทาหมาแหงนและหมากมแถมดวยทาสนขบดขเกยจจะไดประโยชนดงน เวลาทเราออนเพลย ขเกยจ ทาสนขชดนจะชวยขจดความเมอยลา แกอาการปวดขอเทา สนเทา หวไหล และหลง ทาใหขอเทาแขงแรง ขาทงสองขางไดสดสวน บรรเทาอาการขอไหลอกเสบ ทาใหเลอดไหลมาเลยงสมองไดสะดวก เซลลสมองฟนตว กระชมกระชวย เบกบาน ขยนเรยน และขยนทางาน (1) เปนการเชอมโยงกบจนตนาการตวเลขดวย เดกเรยนรการรกษาสมดลรางกายเมอเปลยนจากการทรงตว 4 ขาเปน 3 ขา เมอยกขาขนขางหนงเพมทกษะการถายนาหนกเพอใหทรงตวอยได นอกจากนทาเลยนแบบนเดกจะสนกขบขน การเลนคลานลอดอโมงคนชวยสงเสรมทกษะมตสมพนธใหเดกไดโดยเนนใหเดกทลอดตองระวงไมใหชนอโมงค และตองเวนจงหวะไมใหชนเพอนทคลานตามกนมา

kid yoga 48

ทาเตา (1)หนา 69

วธฝก ทาเตรยม นงหลงตรงบนสนเทา เหมอนทาเทพธดา ควาฝามอวางบนเขา ทาเตานง ยกแขนทงสองเหยยดขนเหนอศรษะ โนมตวไปขางหนา วางมอทงสองลงบนพน และคอย ๆ กมตวใหหนา

ทองแนบตนขา หนาอก ศรษะแตะพน แตกนยงนงอยบนสนเทา คอย ๆ เคลอนมอทงสองเขาหาตว โดยงอศอกเลกนอยใหสบาย นงอยในทานนบ 1-10

ทาคนกลบ คอย ๆ ยกศรษะ ตงคอขน ตามดวยสวนอก หนาทอง ยดหลงใหตรง พรอมทงเคลอนแขนและมอมาวางท

หนาขา จนลาตวตงตรงกลบมาในทานงเรมตนแลวหงายฝามอวางบนเขา ผอนคลายกลามเนอ นงหลบตาสกคร แลวเหยยดขาออกไป ในทานงพกใหสบาย

การดดแปลงทาเตาใหหลากหลาย ทาเตา นงงอขา ใหเขาลอยปลายเทาชด คอย ๆ โนมตวพรอมกบสอดมอทงสองไปใตขาใหลกทสด สดลมหายใจเขา

ลาตวสวนบนยกขน มองตรงไปขางหนา คอย ๆ ปลอยลมหายใจออก พรอมกบคอย ๆ โนมตวหมอบราบใหหนาผากแปะกบพน นงไวในทาน สดลมหายใจเขาออกตามปกต คอย ๆ ยกตวขนคนกลบในทานงปกต **อาจจะบรณาการใชเพลงเตากบเดกเพอสงเสรมจนตนาการและภาษา

เพลงเตา เตา เตา เตา เตามนม ส ขาเวลาเดนมามนทาหวผลบ ๆ โผล ๆ ขอดของการฝกทาน

ทาเตาเปนทาทเรามกใชเวลาพก เกบพลงไวกบตวเอง ทาใหไมปวดหลง ระบบขบถายดขน ชวยนวดอวยวะในชองทอง และกระตนใหเลอสบฉดไปเลยงสมองด (1) ชวยใหกระดกสนหลง ซโครงแขงแรง โคงตวยดหยนหอหมปอดกบหวใจไวเหมอนกบรงนก เดก ๆ ทมนสยเขนอายตกใจงายออนไหว จะรสกวาจตใจ สงบเยอกเยนขน และมระเบยบวนย (2)

kid yoga 49

ทากระตาย (1)หนา 32

วธฝก ทาเตรยม นงหลงตรงบนสนเทา เหมอนทาเทพธดา ควาฝามอวางบนเขา ทากระตายหมอบ เลอนมอทงสองไปจบฝาเทาโดยนวโปงกาบนหลงเทาพรอมกบคอย ๆ โนมตวมาขางหนา ยกสะโพกขน โดย

มอยงกาฝาเทาไว กมหนาใหศรษะจรดพน เลอนศรษะใหเขาไปใกลเขา สวนทสมผสพนคอ ศรษะ(สวนเหนอหนาผาก) เขาทงสอง และปลายเทา นงสกคร นบ 1-10

ทาคนกลบ คอย ๆ ยกศรษะขน ตามดวยสวนอก ยดหลงใหตรง จนลาตวตงตรงกลบมาในทานงเรมตนแลวหงายฝามอ

วางบนเขา ผอนคลายกลามเนอ นงหลบตาสกคร แลวเหยยดขาออกไป ในทานงพกใหสบาย การดดแปลงทาเครนใหหลากหลาย ทากระตายหมอบหตง(2) หนา 112 ทาเตรยม นงทาเทพธดา มอจบขอเทา ทากระตายหมอบหตง กมศรษะลงไปขางหนาหวเขา ยกสะโพกขนใหศรษะชดหวเขา อยาเคลอนศรษะขณะยกสะโพกขน

เปลยนมอทจบขอเทามาประสานกน(ใหนวโปงและนวชกางตรงออกตรงๆ)ไวขางหลงแลวคอย ๆ มวนตวยกสะโพกใหสงขนพรอม ๆ กบยกแขนชขนตงฉากกบพน จะดเหมอนกบเปนหกระตาย นงทานไว นบ 1-10

ทาคนกลบ ปลอยลมหายใจออก ลดสะโพกลงพรอมกบคอย ๆ ยกศรษะขนชา ๆ กลบสทาเรม ทากระตายกนผก ทาเตรยม นงทาเทพธดา ชสองนวมาวางไวขางใบหเหมอนหกระตาย

คอยๆ โนมตวไปขางหนาจนหนาอกชดเขาหลง นงไว จากนนใหถามเดก เกยวกบอาหารทมประโยชนเชนผกผลไม กระตายชอบกนอะไร เชน แครอท ผกกาด แอปเปล แลวเดกๆ ชอบทานผกผลไมอะไรบาง

ขอดของการฝกทาน

ฝกทานเปนประจาทาใหไมปวดหลงชวยใหการไหลเวยนของเลอดไปเลยงสมองดขน จตใจแจมใส สบายตว กระปรกระเปรา และบรรเทาอาการปวดไหลและคอได (1) ทานชวยกระตนเสนประสาทและหลอดเลอดในสมองใหทางานรวดเรวมประสทธภาพ พฒนาสมองใหแจมใสและมความคดสรางสรรค ทงยงชวยกระตนประสาทห ตา จมก การฟงและการใชสายตาของเดก ๆ ใหดขน และชวยใหตนคอมความยดหยน หลงฝกจะรสกวาสมองสดชน ผอนคลาย (2) ทาน ฝกเปนคหนหนาเขาหากนจะสนกเปนกระตายค เปนการบรณาการเรองการรบประทานอาหาร ผก ผลไมทมประโยชน

kid yoga 50

ทาสงโต (1) หนา 38

วธฝก ทาเตรยม นงหลงตรงบนสนเทา เหมอนทาเทพธดา ควาฝามอทงสองวางบนเขา ทาสงโตพองขน ตงคอตรง ยดลาตวใหตรง แอนหนาอกหายใจเขาใหเตมปอด เหมอนสงโตกาลงทาทาพองขนขศตร เลอนฝา

มอทงสองมาคาทพนขางหนา ยกสะโพกขนมาอยในทาคกเขา เกรงกลามเนอทกสวน ทาสงโตคาราม กกลมหายใจไว แลวอาปากแลบลนปลอยลมหายใจออกทางปากโดยเปลงเสยง อา ฮา ออกมาดง ๆ ยาว ๆ

จนสดลม พรอมกบกางนวออก ตาเบงกวางเหลอบจองขนบน ทาคนกลบ ผอนคลายกลามเนอทกสวนทวตว นงหลบตาสกคร แลวเหยยดขาออกไป นงพกจนหายเหนอย ขอดของการฝกทาน

การไดแปลงกายเปนสงโตบอย ๆ ทาใหมลมหายใจสะอาด ลนสะอาดขน เปนการฝกเปลงเสยงออมาจากทอง ใครพดไมชด ตะกกตะกกหรอตดอาง จะทาใหพดชดเจนขน รวธการเปลงเสยงทถกตองดวย(1) เปนการออกกาลงกายลนทจะชวยใหเปลงเสยงไดถกตอง รสกสดชน การเหลอบตาขนไปดานบนชวยใหตามกาลงแขงแรง(2)

kid yoga 51

ทากบ (1) หนา 66

วธฝก ทาเตรยม นงหลงตรงบนสนเทา เหมอนทาเทพธดา ควาฝามอทงสองวางบนเขา ตวตรงหลงตรงศรษะตงตรง ตามอง

ไปขางหนา ทากบ แยกเขาทงสองออกจากกนใหมากจนนวเทาชดกน กนอยบนพน หลงตรงตวตรง คอตงตรง มองไปขางหนา

แลวหลบตา หายใจเขาออก ยาว ๆ ชา ๆ นบ 1-5 ตอการหายใจแตละรอบ ทาคนกลบ เคลอนเขาเขาหากน เหยยดขาออก แลวผอนคลายกลามเนอทกสวน นกพกสบาย ๆ

ดดแปลงทากบใหหลากหลาย ทากบกระโดด ทาเตรยม ยนตรงเทาชด ประสานมอกนยกขนวางเหนอศรษะกางศอกออกใหเปนระนาบกบลาตว

เขยงขาใหยนดวยปลายเทา คอยๆยอตวลงโดยแยกเขากางออกไปดานขางจนกนนงบนสนเทาทเขยงอย รกษาหลงใหตรงไวตลอดเวลาทยอตวลง ใหนงอยในทานสกพกหนง

กบกระโดด ใหเดกเรมตนกระโดดพรอมกนทงสองขาไปขางหนา โดยรกษาพนทไมใหชนกน

ทากบหาอาหาร นอนควา พบขาทงสองเขาหาลาตว ใชมอจบปลายเทาทงสองขาง พยายามกดสนเทาทงสองลงใหมากทสดเทาททาไดโดยแยกเขาออกจากกน แลวดนหนาอกแอนขน นงอยในทานสกครนานเทาทรสกสบาย

ขอดของการฝกทาน

การฝกทากบเปนประจาทาใหอวยวะรอบ ๆ กระดกเชงกรานแขงแรง ยดเสนเอนตนขาและเขา ทาใหมความอดทน สามารถหลบตานงอยไดนาน ๆ เหมอนกบกาลงจาศลในหนาแลง ทากบกระโดดนจะสรางความแขงแรงของกลามเนอตนขา และฝกการทรงตว ทานจะชวยใหขอเทาแขงแรงผอนคลายกลามเนอเสนเอน ตนขา เขา หนาแขง ลดอาการตงเจบทหวไหลและชวยใหระบบขบถายดขน

kid yoga 52

ทาผเสอ(1) หนา 46

วธฝก ทาเตรยม นงหลงตรงเหยยดขาทงสองออกไปขางหนา ทาผเสอกางปก ดงเขาทงสองขางเขาหาตวใหฝาเทาประกบกน มอทงสองจบทขอเทา ดนสนเทาเขาใหชดตวมากทสด แยก

ตนขาออกและลดเขาลงใหมากทสด พยายามใหชดพนโดยยดหลงใหตรง ทาผเสอขยบปกบน จนตนาการวาขาทงสองของเราเปนปกผเสอ และกระพอปกโดยยกเขาทงสองขนลง ประมาณ 20-

30 รอบ ทาคนกลบ ปลอยมอจากขอเทา เหยยดขาทละขาง อยในทานงพก แยกขาทงสองออกจากกน วางแขนทงสองไป

ดานหลง เอนตวไปดานหลงใหสบาย ผอนคลายกลามเนอทกสวน พกใหหายเหนอย ดดแปลงทาผเสอใหหลากหลาย ผเสอดดนาหวาน/ดมดอกไม ทาตอจากทาผเสอกางปก มอจบปลายเทาใหม น เหยยดหลงใหตรงคอย ๆโนมตวไป

ขางหนาจนหนาจรดปลายเทาหรอเทาททาได ใหเดกจนตนาการวาเปนผเสอกาลงดดนาหวานหรอดมดอกไม

ผเสอขาเหยยด(2) นงเหยยดขาทงสองออกไปดานหนา คอย ๆ วาดขากางออกไปดานขางชา ๆ นงทานไว ปลายเทาชไป

ดานบน มองตรงไป สดลมหายใจเขากางแขนและไหลใหขนานกบพน นงทานสกคร ปลอยลมหายใจออกแลวคอยๆ โนมตวหมอบราบชา ๆ พรอมกบเหยยดแขนออกไปดานหนาตรงๆ ใหหนาผาก คาง และหนาอกแนบกบพน ถอเปนทาจบ นงไวสกครโดยหายใจปกต 12 ครง สดลมหายใจเขา คอยๆ กลบมานงตวตรงวางมอพกไวบนหวเขาแลวทาใหมตงแตทาเรม

ขอดของการฝกทาน

เปนการเหยยดยดตนขาดานใน เสรมสรางความยดหยนกลามเนอรอบขอสะโพก สรางเสรมความยดหยนของกลามเนอตลอดแนวสนหลง เดกจะไดกลนของเทา หากมกลนจะสอนเรองการรกษาความสะอาดได ชวยเสรมสรางความยดหยนในสวนกระดกเชงกราน ตนขาดานในและกลามเนอ และทาใหเดกมนสยออนโยน มนาใจ รจกเอาใจใสเหนอกเหนใจผอน

kid yoga 53

ทานกรบ (4) หนา 61

วธฝก ทาเตรยม นงชนเขา วางเทาขวาราบกบพน เหยยดขาซายออกไปดานหลง

ยกแขนทงสองขน หายใจเขา พนมมอแลวแอนลาตวไปดานหลง นงไวสกคร สลบฝกอกขางเชนเดยวกน

การดดแปลงทานกรบใหหลากหลาย นกรบเหาะ คกเขาตงตวตรง ชนเขาซายใหเขาเปนมมฉาก พนมมอ คอย ๆยดแขนขนเหนอศรษะ พรอมกบถายนาหนก

ไปทเขาซายขางหนา นงไว โดยการเปลยนตาแหนงของมอทงสอง กางแขนออกดานขางใหเสมอหวไหล

นกรบปลอยพลง เคลอนมอทพนมอยเหนอศรษะมาดานหนาพรอมกบบอกใหเดกปลอยพลงความรกและความเมตตาสงไปให

เพอน ขอดของการฝกทาน

สรางเสรมตนขาและสะโพกใหยดหยนแขงแรง กระดกสนหลงและหวไหลกแขงแรงดวย ยดกลามเนอขางลาตว ชวยขยายชองปอด หายใจเขาไดเตมท สงเสรมจนตนาการ การคดในแงบวก

kid yoga 54

กลมทายน

ทาตนไม (1)หนา 24

วธฝก ทาเตรยม ยนตรงเทาชดแขนแนบขางลาตว ใหฝาเทาทงสองวางสมผสพนเตมฝาเทา ไหล หลง คอตงตรง

อกผายไหลผง ทาตนไม งอเขาซายขนใหฝาเทาแนบชดกบตนขาขวาดานใน ใหเขาทงอชออกดานขางลาตว มอเทาสะเอว ตามอง

ตรงไปขางหนาจดใดจดหนง รกษาการทรงตวไวไมใหลม เมอรกษาสมดลไดแลว ยกมอมาพนมไวระหวางอก แลวคอย ๆ ยกมอทพนมขนเหนอศรษะจนเหยยดสดแขน ตลอดการเคลอนไหวใหรกษาการทรงตวไวไมโอนเอนไปมา ยนขาเดยวในทานนงใหเหมอนตนไม นบ 1-20

ทาคนกลบ คอย ๆ ลดมอลงมาทอกแลววางขางลาตว พรอมกบปลอยขาซายวางลงพนยนสองขา พกสกคร

สลบงอเขาขางขวาบาง การดดแปลงทาตนไมใหหลากหลาย ทาตนไมค ใหเดกจบคทาทาตนไมคกน โดยการยกขาขนคนละขาง ไหลพงกน และยกมอคนละขางมาประกบมอเปนทา

พนมมอดวยกน ขอดของการฝกทาน

การฝกเปนตนไม ทาใหเรามสมาธ ฝกขาและเขาใหแขงแรง การทรงตวของเราดขน ทาใหมใจจดจอกบสงตาง ๆ ไดนานขน เชนถาเราตงใจฝกทานจะทาใหเรามความอดทนเหมอนตนไม มใจทมงม นอดทน ไมเปลยนใจบอย ๆ อยากทาอะไรกทาไดนานขน เปนการสรางปฏสมพนธกบเพอนและการอยรวมกนโดยผานการทาโยคะสงเสรมทกษะรกษาสมดลรวมกน

kid yoga 55

ทาภเขา (1)หนา 21

วธฝก ทาเตรยม ยนตรงเทาชดแขนแนบขางลาตว ทาภเขา กางขาแยกออกจากกนใหกวางกวาไหล เขาตง กางแขนเสมอไหล หงายฝามอ ยกแขนเหยยดขนเหนอศรษะ

มอประกบกน หายใจเขาลก ๆ ลากขาชดกน แลวยดตวใหเหยยดสด ทาคนกลบ ลดแขนลงมาวางขางลาตว หายใจออก

ยกแขนขนเปนภเขาสง ๆ อก 3 ครง การดดแปลงทาภเขาใหหลากหลาย

ภเขาสง ยนตวตรง สดลมหายใจเขาพรอมกบคอย ๆ ยกแขนทงสองชา ๆ ไปดานหนาในระดบไหลหยดนง

ปลอยลมหายใจออกแลวหนฝามอเขาหากน สดลมหายใจเขาใหลกทสดพรอมกบยดแขนทงสองขนไปตรง ๆ ใหแนบใบห ยกสนเทาขนชา ๆ เปนทาจบ นงทานไวหายใจปกต 12 ครง แลวคอย ๆ หายใจออก

ภเขาตา นงขดสมาธ หลงตรง พนมมอไวทอก หายใจเขาพรอมกบเหยยดแขนทงสองขางแนบชดใบห พนมมอเหนอ

ศรษะ หายใจออกพรอมกบวาดแขนลง วางมอไวขางตว ภเขาสงภเขาตา เรมตนดวยทาภเขาสง คอยเขยงเทาขนแลวยอตวลงชา ๆ จนกนนงอยบนสนเทารกษา รกษาแผนหลงให

ตรงเพอใหเกดสมดล นงไวสกคร คอย ๆ ยดตวคนกลบในทาภเขาสง ลดแขนลง ยนพก ขอดของการฝกทาน

การแปลงรางเปนภเขาบอย ๆ ทาใหเรายนตวตรง ยนไดม นคงอยางภเขา แขงขาแขงแรง อกผายไหลผง กระดกสนหลงตรง ทาใหประสาทสมผสวองไว มความตนตว ปอดแขงแรง จตใจแจมใส เปนผทมบคลกภาพดสงา วธยนตวตรงเหมอนภเขาทมยอดสงลบชวยใหเดก ๆ ตวสงขนและชวยยดขยายรางกายของเดกทกาลงเจรญเตบโตใหตรงไดสดสวน ทงยงเพมสมาธและความอดทน ขณะทยอลงเปนการสรางเสรมความแขงแรงกลามเนอตนขา และการรกษาสมดลของการทรงตว ในทานงยองๆ ในขณะการทาภเขาสง สลบภเขาตา เดกไดเรยนรคณตศาสตรความสง ตา

kid yoga 56

ทาตนตาล (4)หนา 32

วธฝก ทาเตรยม ยนตรงเทาชดแขนแนบขางลาตว ทาตนตาล ยกแขนทงสองเหยยดขนเหนอศรษะหายใจเขา ปลายนวชนกน นวโปงเกยวกนไวทามอคลายดอกบวตม

เอนตวเขาไมงอ ขอศอกเหยยดออก พบเอวไปดานขวา ไมบดสะโพก หายใจออก นงไวในทาสกคร หายใจเขา กลบมาตรงกลางและหายใจออก เอนไปดานซายบาง หายใจเขาลก แลวกลบมาตรงกลางเหมอนตนตาลโอนเอนไปมา

ทาคนกลบ ลดแขนลงมาวางขางลาตว หายใจออก

ยกแขนขนเปนตนตาล อก 3 ครง การเชอมโยงทาตนตาลกบทาโยคะตาง ๆ

โดยการผานการเลานทานอยางเชน เชานเราตนขนมาพระอาทตยขน เดกมาไหวพระอาทตยกน พระอาทตยสองแสงไปทางภเขา เราไปเจอภเขาสงภเขาตา ทภเขามตนไม มตนตาลพายพดเอนซาย แลวเอนขวา ฯลฯ

ขอดของการฝกทาน

ลดอาการตงหวไหลและแผนหลงทาใหเลอดไหลเวยนไดดขนคลายความปวดเมอยทวรางกาย การทาโยคะเรยงรอยผกเรองราวทาใหเดก ๆ สนกสนาน สรางสรรคจนตนาการ และไดเสรมสรางสมรรถนะทางกลามเนอในดานตาง ๆ

kid yoga 57

ทาเครน (4)หนา 77

วธฝก ทาเตรยม ยนตวตรง แยกขาหางกนเลกนอย ประสานมอไวดานหลง ทาเครน คอย ๆ โนมตวไปขางหนา ใหกมศรษะกอน แลวสวนตาง ๆ กมลงตาเทาททาได ยกแขนเหยยดขอศอกตง

มอทงสองจะชขนเหนอศรษะ คลายเครนทกาลงยกตวขนสงสด นงไวในทานสกคร ทาคนกลบ คอย ๆ ยกลาตวคนกลบในทาเตรยม แลวปลดมอออกวางไวขางลาตว ยนพกใหสบาย

การดดแปลงทาเครนใหหลากหลาย ทาเครนหมน ทาตอจากทาเครนขณะกมอย ใหคอย ๆ หมนเอวไปทางซาย คางไวสกคร หมนเอวคนกลบมาทาตรง หยด

นงสกคร โดยใหฝาเทานงอยกบท สลบหมนเอวไปทางขวานงไว แลวคนกลบมาทาตรง ทาคนกลบ คนกลบสทาเตรยม ขอดของการฝกทาน

บรรเทาอาการปวดตงทหวไหล หลง และเอว ทาใหเลอดไหลเวยนสศรษะ บรรเทาอาการปวดศรษะ ชวยสรางเสรมกลามเนอดานขางลาตว และกลามเนอมดเลกรอบแนวกระดกสนหลงสวนเอว

kid yoga 58

ทาลง (1) หนา 35

วธฝก ทาเตรยม ยนตวตรง แยกเทาหางกนเทาชวงไหล ทาลง 4 ขา คอย ๆ โนมตวลงไปขางหนา จนฝามอวางบนพน แขนตง เหมอนมสขา อาจใหงอเขาไดเลกนอยเพอให

วางมอราบกบพนได ทาลง เดนเลน เงยหนายกศรษะมองไปขางหนา กาวขาและมอเดนเหมอลงไปรอบ ๆ หองสก 20 กาว หรออาจใหเดนซก

แซกไปตามแถวเดกททาทาตนไมเปนระยะ ๆ ทาคนกลบ หายใจเขาลก หยดในทาลง 4 ขา ยกศรษะ หนาอก แผนหลงตลอดลาตว หนาทอง ขนทละสวนจนกลบมา

อยในทายน ยนพกสกคร ขอดของการฝกทาน

ฝกทานเปนประจาทาใหไมปวดหลง ระบบยอยอาหารดขน มอ แขน ขาแขงแรง คลองแคลวเหมอนลง และระบบไหลเวยนของเลอดลมดขน

kid yoga 59

ทาโตะ เกาอ (6) หนา 15

วธฝก ทาเตรยม ยนตรงเทาชดมอเทาสะเอว

คอยโนมตวไปขางหนาจนแผนหลงทามมฉากกบแนวขา นงไว **จะนาตกตานม ๆ หรอหนงสอเบา บางๆ วางไวทหลงเดก ๆ เพอใหเดกมความจดจอ นงและรกษาระดบตรงของแผนหลงได

ทาคนกลบ ยกลาตวขนตรง ปลอยแขนลงขางลาตว ทาเกาอ ยนตรงแยกปลายเทาเลกนอย ยกมอมาขางหนาเสมอหวไหล คอย ๆ ยอตวลง ใหแนวตนขาขนานกบพน

หรอเทาททาได นงไว การทาเปนค เดกจบค ใหเดกหนงคนเปนโตะ อกหนงคนเปนเกาอโดยใหเดกทเปนเกาอแตะโตะแลวคางนงไวสกคร ขอดของการฝกทาน

เสรมสรางความแขงแรงของขอสะโพกเหยยดยดกลามเนอขาดานหลงและตลอดแนวกระดกสนหลง พฒนาสมองใหรจกการรกษาสมดลในทาครงตว เสรมสรางกลามเนอตนขา ขอสะโพก ขอเขาใหแขงแรง เปนการสรางปฏสมพนธในการทากจกรรมรวมกน

kid yoga 60

ทาไหวพระอาทตย(1)หนา 18

วธฝก ทาเตรยม ยนตรงเทาชดแขนแนบขางลาตว ทาไหวพระอาทตย ยกแขนทงสองขนชา ๆ ใหสดแขน แลวคอย ๆ สดลมหายใจเขาใหเตมปอด พรอมแอนตวไปดานหลง หยด

นงในทานสกคร คอย ๆ โนมตวและแขนทงสองมาดานหนาคอย ๆ ผอนลมหายใจออกขณะทโนมตวตาลงจนมอทงสองจรดพนแลวกมศรษะใหตาสด

ทาคนกลบ ยกศรษะขนแลวคอย ๆ ยกแขนและลาตวสวนบนขนจนตวตรงมอทงสองอยเหนอศรษะ แอนตวไปดานหลง

อกครง โนมลาตวสวนบนกลบมาสแนวตรงชา ๆ มอคอย ๆ ลดลงวางแนบลาตว แลวลงนอนพกในทาฟองนา เบาลอย สบาย จนหายเหนอย

ขอดของการฝกทาน ทาแปลงกายนชวยใหกลามเนอทกสวนของรางกายแขงแรง ยดเสนเอนหลงและไหล คลายปวดเมอย บรหารใหอวยวะตาง ๆ ในชวงทองแขงแรง กระตนใหเลอดไหลเวยนเลยงทวศรษะ ระบบประสาทไดรบเลอดมากขน หวใจปอดแขงแรงกนพรอมหนา

kid yoga 61

บทท 6 ทาโยคะอาสนะสาหรบเดก ชอภาษาไทย ภาษาสนสกฤต และภาษาองกฤษ รวม 92 ทา

1 อาสนะทานอนหงาย

ทาอาสนะ ลาดบ ชอภาษาไทย ชอภาษาสนสกฤต ชอภาษาองกฤษ ชอสาหรบเดก

ฟองนา / ปยฝาย / สายลมเยน / ปลาดาว / ศพ

101

Savasana / Shava-asana / Shavasana

Corpse pose Floating pose / Sponge pose / Lying Flat pose

102

โลมา / ปลาหางยาว

Matsyasana Fish pose

103

กระสนพระอนทร / แมงกะพรน / ขบลม / กอดเขา

Pawanmuktasana Leg Lock pose

104

เทยน / วปรตกรณ

Viparit Karani Inverted pose

105

แมงมม Yoga Nidrasana Snooze pose

106

เรอ Nava-asana / Naukasana

Boat pose

107

คนไถ Hala-asana / Halasana

Plough pose, Wheelbarrow pose

108

เทยน / ยนดวยไหล

Sarvanga-asana / Sarvangasana

Shoulder Stand pose

Candle pose

109

ลอ / สะพานโคง Urdhva Dhanur-asana / Chakrasana / Urdhva Dhanurasana

Wheel pose

110

สะพาน Setu Bandha Sarvanga-asana / Setu Baddhasana / Setubandha Sarvangasana

Bound Bridge pose / Bridge pose

kid yoga 62

2 อาสนะทานอนควา

ทาอาสนะ ลาดบ ชอภาษาไทย ชอภาษาสนสกฤต ชอภาษาองกฤษ ชอสาหรบเดก

201

สนข Sumeru asana / Adho Mukha Svanasana

Summit pose Dog pose

202

หาน / หงส Poorna Bhujangasana

Full Cobra pose Swan pose

203

ตกแตน Shalabha-asana / Shalabhasana / Salabhasana

Locust pose Grasshopper pose

204

ง Bhujangasana Serpent pose / Cobra pose

Cobra pose / Snake pose

205

จระเข Makrasana / Makara-asana / Makarasana

Crocodile pose

206

แมวนา / งใหญ Bhujanga-asana / Shashank Bhujangasana

Striking Cobra pose

207

กบ แบบนอน Bheka-asana

208

ธน Dhanur-asana / Dhanurasana

Bow pose

3 อาสนะทานง

ทาอาสนะ ลาดบ ชอภาษาไทย ชอภาษาสนสกฤต ชอภาษาองกฤษ ชอสาหรบเดก

แมว 301

Marjariasana / Bidalasana

Cat Stretch pose Cat pose

302

กระตาย Rabbit pose

303

กระตายแปลง

kid yoga 63

ล ทาอาสนะ อภาษาสนสกฤต อภาษาองกฤษ อสาหรบเดก าดบ ชอภาษาไทย ช ช ช

304 สงโต Simha-asana / Simhasana

Lion pose Lion pose

305

อฐ Ushtra-asana / Ushtrasana

Camel pose Camel pose

306

ผเสอ / นงแบบดอกเบญจมาศ pose

Baddha Kona-asana / Poorna Titali asana / Baddha Konasana

Full Butterfly Butterfly pose

307 ปลา แบบงาย Matsya-asanaMatsyasana

/ ose Fish pose Fish p

308 ปลา Matsya-asana Fish pose Fish pose / Matsyasana

309

กบ แบบนง Frog pose

310

เตา แบบงาย hashankasana ose of the Moon, Hare pose

S P

311 เตา Kurma-asana /

Kurmasana

Tortoise pose Turtle pose Koormasana /

เตา แบบยาก Supta Kurma- asana

312

313

หน / เดก Child pose / ouse pose

Pindasana M

314

ยงธน / โทรศพท Akarna nur-asana / Akarna Dhanurasana

Telephone pose

Dha

Bow & Arrow pose /

kid yoga 64

ลาดบ ทาอาสนะ ชอภาษาไทย สนสกฤต ชอภาษาองกฤษ ชอภาษา

ชอสาหรบเดก

315 ดอกไมบาน

316

หนอน / อษฎางคประดษฐ

ANamaskara shtanga S

limbsalute with 8

317 ชงชา / ตาชง Tola-asana Swinging pose

318

นกพราบ

319

พระจนทร Ardha handrasana

Half Moon pose C

320

นกยาง Ardha Padma Padmottanasana

Half Lotus Leg Stretch pose

Letter L pose

321

ดอกบว Padmasana / Padma-asana

Lotus pose Lotus pose

322

เครน Crane pose

323

ความสข / นงบดในทาสขอาสนะ

324

คางคาว / หกสามเสา / ยนดวยศรษะ

hirsha-asana S

kid yoga 65

ลาดบ ทาอาสนะ ชอภาษาสนสกฤต ชอภาษาองกฤษ ชอสาหรบเดก ชอภาษาไทย

325 กวาง 1 Deer pose

กวาง 2 326

ผเสอครงตว / หวจรดเขา

Janu Shirsha-asana /

nu Sirsasana

Head to Knee pose

Half Butterfly pose

Ja

327

328 ภเขา Parvatasana / Parvata-asana

Mountain pose

329

นกนางแอน

330 มาโยก

331 นงเพชร / วชระ Vajrasana Strong pose / Thunderbolt ose

Diamond pose

p

332 นงนกรบ Virasana / Vira-asana

Hero pose

333 นงนกรบ แบบ ชนเขาขางหนง

Warrior pose

นงนกรบ นอนหงาย

Supta Vira-asana / Supta Virasana / upta Vajrasana

Sleeping Thunderbolt

S pose

334

kid yoga 66

ล ทาอาสนะ าไทย าดบ ชอภาษ ชอภาษาสนสกฤต

Paschima-uttana-asana /

ชอภาษา

Pliers pose

องกฤษ อสาหรบเดก ช

335 Sandwich pose แซนวช / คม

Paschimottanasana ผเสอขาเหยยด / Upavista Kona- 336

รมกาง asana

337 นงบดตวครงเดยว

หววว / หนาวว Go-mukha-asana Cow’s Face Cow pose 338 / Gomukhasana pose

339

นงขดสมาธ / สขอาสนะ

e / e

/ Easy pose

Sukhasana Peaceful posMeditation pos

340 นงนง Nishpandabhava No movement

Ardhapadmasana / Ardha Padmasana

341 ครงดอกบว

e Half Lotus pos

โยคะมทรา Yogamudra The Symbol of

Psychic Union pose

(

342 นงดอกบว) Yoga /

343 ปดสมผส / Yonimudra Yoni Mudra โยนมทรา

344 ไมเทา / Danda-asana / Dandasana

Stick pose นงหลงตรง

kid yoga 67

ลาดบ ทาอาสนะ ย กฤตชอภาษาไท ชอภาษาสนส ชอภาษาองกฤษ ชอสาหรบเดก

345 นงบด Marichi-asana III / Marichyasana

Sitting Twist pose

346

นกพราบ Kapota-asana

347

เครน / นก / หกกบ

atient Crane pose

Baka-asana / Baka Dhyanasana / Bakasana

P Bird pose

348

นกบน Bhujapidasana Flying Bird pose

4 อาสนะทายน

ลาดบ ทาอาสนะ ชอภาษาไทย ชอภาษาสนสกฤต ชอภาษาองกฤษ ชอสาหรบเดก

401 ไหวพระอาทตย Surya Namaskara / Surya Namaskar

Sun-Salutation poses / Salutations to the Sun

Sundance

402

ภเขา Tada-asana / Tadasana

Mountain pose

403

ตนไม Vriksha-asana / Vrksasana

Tree pose

ลง Monkey pose 404

405 ไกโตง Rooster pose

kid yoga 68

ล ทาอาสนะ าไทย อภาษาสนสกฤตาดบ ชอภาษ ช ชอภาษาองกฤษ ชอสาหรบเดก

406 โตะ Table pose

407

เกาอ Chair pose

นกรบ 1 Virabhadra-asana I /

Virabhadrasana Warrior pose 1 Warrior pose 1 408

นกรบ 2 Virabhadra-asana II

409 Warrior pose 2 Warrior pose 2

เครองบน / นกรบ 3

Virabhadra-asana III

410 Warrior pose 3 Airplane pose / Warrior pose 3

411 กงไม

412 ตนตาลโอนเอน / เสยว

Tiryaka Tadasana Swaying Palm ree pose

พระจนทร T

413 นกกระเรยน / นกกระสา

Stork pose

414 อนทร / ครฑ / นก

Garuda-asana / Garudasana

Eagle pose Eagle pose

kid yoga 69

ล ทาอาสนะ ช ฤชอภาษาองก ษ ก าดบ ชอภาษาไทย

เสาอา

อภาษาสนสกฤต ชอสาหรบเด

415 กาศ

416

กบ แบบยน

ตนทานตะวน / Padahastasana / astapadasana /

Uttana-asana / Pada Hastasana

Hand to Foot ose /

Forward Bending pose, Pincer pose

417 มอจรดเทา H p

418

พระจนทรเสยว / กงลอ

Ardha Kati Cakrasana

Lateral Arc pose

Wheel pose

419 ตนปาลม 1 Talasana I alm Tree pose P1

420 ตนปาลม 2 Talasana II Palm Tree pose 2

421 ตนปาลม 3 Talasana III Palm Tree pose 3

kid yoga 70

ลาดบ ทาอาสนะ ชอภาษาไทย ชอภาษาสนสกฤต ชอภาษาองกฤษ ชอสาหรบเดก

สามเหลยม / ตรโกณ

Utthita Trikona-asana / Trikonasana

Triangle pose Triangle pose 422

423 ยนขาเดยว Ekapadasana / One Legged Eka Pada Pranamasana

Prayer pose, Tree pose

424 พนม Sthitaprarthanasana Steady pose

425 ยอตว Utkata-asana

Utkatasana /

426 หกสง Adho Mukha Vrikshasana

kid yoga 71

บทท 7 ลมหายใจ อารมณ จตใจ ครภทราพร นยมไทย

หลกการ ลมหายใจเปนองคประกอบหลกของชวต ดงนนระบบหายใจทมประสทธภาพจงเปนตวกาหนดประสทธภาพของชวตทงทางกายภาพและอารมณดวยสวนหนง กลาวคอ ระบบหายใจจะถกกระทบดวยปจจยสามประการ ไดแก กายภาพ อารมณ และดวยการกาหนดรปแบบการหายใจ ในบทน เรามงเนนการใชโยคะในการจดการดานอารมณของเดก เนองจาก ในหวงอารมณหนงนน สามารถมผลตอรปแบบการหายใจได เชน ขณะทสะอน การหายใจจะกระตก สน ขณะหวเราะ ลมหายใจจะลก ขณะกดดน ลมหายใจจะตน นนคอ การหายใจเปนกระจกสะทอนสภาวะอารมณนนเอง ดวยเหตผลเหลาน ในทางกลบกน จงมแนวโนมทวา ดวยการควบคมรปแบบลมหายใจ เราสามารถควบคมระบบประสาทอตโนมตซงเชอมตอกบระบบหายใจ

กายภาพบางสวนเกดการเปลยนแปลง สงผลถงการควบคมในระดบสภาวะอารมณ และจตใจของเราไดในระดบหนง1

เราหายใจอยางไร กระบงลมของเราไมเคยเหนดเหนอยจากการทางานตลอด 24 ชวโมง กระบงลมเปนกลามเนอรปโดมทแบงพนทของชองทรวงอกและชองทองของเรา เมอกระบงลมตง หดรดตว จะผลกอวยวะในชองทองลดลงตา เปดพนทใหกบชองอกเพมขน เกดการเปลยนแปลงของความดน ทาใหปอดตองขยายตวเพอรบเอาอากาศเขามา อวยวะภายในอนๆ ไดแก อก ทอง ดานขาง ดานหลง เกดการขยายตวตาม เมอกระบงลมคลายตว พนทในชองอกลดลง ปอดไลอากาศออก อวยวะภายในอนๆ หดกลบเขามา เปนรปแบบปรกตของการหายใจทเกดขน ไมวาเราจะอยในอรยาบถใด ในระหวางการออกกาลงกาย กลามเนอระหวางชายโครง จะเปนตวชวยกลามเนอกระบงลมในการหายใจไดลกขน ชายโครงสวนลางขยายออก เพมพนทในชองทรวงอก

อากาศเขาสปอดไดมากขน ใหออกซเจนสาหรบการเคลอนไหวตอเนองมากขน2

ประโยชนของการฝกหายใจ ในการหายใจดวยหนาทอง เนนการบรหารกลามเนอโดยเฉพาะอยางยง กระบงลม ชวยสรางความสงบและผอนคลายใหเกดขนอยางรวดเรว เวลาทตองการคลายความโกรธ โมโห หรอ ตนเตน สวน การหายใจดวยทรวงอก เกดชดทบรเวณซโครง ใหผลถงความรสกตนตว การฝกหายใจออกให ชา ลก ยาว สงผลใหระยะเวลาในการแลกเปลยนกาซออกซเจน และคารบอนไดออกไซดในถงลมปอดมมากขน การทางานของระบบหายใจจงมประสทธภาพมกาขนดวย ( มขอควรระวงคอไมควรฝกหายใจดวยอก มากจนเกนไป อาจทาใหอดอด คลายจะเปนลมได ) แนวคด ลมหายใจสามารถสะทอนถงความรสกของเรา ดวยการเรยนรถงสภาวะอารมณ อนเนองมาจากจตใจ ของตวเอง และฝกหดควบคมลมหายใจในรปแบบตางกน ทงการหายใจเขาและออก จากทางปากจมก การจบความรสกถงการเคลอนไหวทบรเวณทองหรอ ทรวงอก การรบรถงกาเนดของเสยงจากอวยวะสวนตางๆของรางกาย การเฝาสงเกตถงอณหภมของลมหายใจในสภาวะตางๆ ระดบความลก ความยาว ความละเอยด ความสมาเสมอของลมหายใจ จะสงผลใหอารมณผอนคลาย และจตใจสงบขน กลบมาพฒนาความรสกถงความมนคงเชงอารมณของตน รวมทงเสรมสรางประสทธภาพในการทางานใหกบระบบหายใจดวย

1

จลสารโยคะสารตถะ หนาท 7 ปท 1 ฉบบท 1 เดอนพฤษภาคม 2550 2

Yoga Games for children Fun and fitness with Postures, movements and breath , Danielle Bersma and Marjoke Visscher, A hunter Hourse Smart Fun Book

kid yoga 72

รปธรรมการสอน ธรรมชาตโดยปรกต ของเดก บอยครงมความสดสายและมภาวะอารมณทเปนคลนไดงาย ยกยก อยไมสข การเรมตนการเรยนการสอนดวยการฝกหายใจ จะชวยใหภาวะอารมณของเดกสงบงายขน ผอนคลาย จากการสะทอนออกของลมหายใจตวเอง รจกควบคมลมหายใจของตวเอง บรรยากาศจะเรมสงบลง และเดกสามารถทจะจดจอและเรยนรมากขน จตนงขน ทงยงชวยในกรณทเดกมอาการเครยดทกลามเนอใบหนา และลาคอ หายใจตดขด เมอเกดความตนเตนหรอเครยดทจะตองแสดงออกตอทสาธารณะ สาหรบเดก ลาดบขนตอนการฝก มกเรมจากการนงกระดกสนหลงตงตรง นงๆ สกครเพอนาสการสารวมจตของเดก ประมาณ 2-3นาท จากนนเพมความรสก จดจอ ดวยการฝกพราหมร หรอการทาเสยงผง ( จนกวาจะมความจดจอ สงเกตไดจากการเรมและหยดการฝกใหตรงกบสญญาณมอทครให ) แลวจงผอนคลาย ดวยการฝกหายใจ ซงออกแบบใหตรงกบความเหมาะสมของชวงวยและรอยตอของกจกรรม เชนในเดกเลกอนบาล 1 การฝกหายใจแบบเปายางวง คงจะยากไป ควรเรมจาก เปาลกปงปอง ใบไม หรอกอนสาล กอน เปนตน ในสวนการฝกหายใจมกใช ระยะเวลาไมเกน 5-10 นาท ทงนพจารณาจากการเรยนกลมเลกหรอใหญ และความพรอมของเดก ณ ขณะนน ( เชน เหนอยจากการเลนพละมาหรอไม ความจดจอมาแลวหรอยง ม

ความผอนคลายเปนธรรมชาตของเขาอยในระดบใด เปนตน ) 3

ปญหาอปสรรค

• กรณเดกมความตงใจมากในการฝก เบองตน ขณะทหายใจเขาและออก การเคลอนไหวของทองและอก อาจเปนไปในลกษณะ จงใจ ใชความพยายามมาก และยงไมเปนไปตามธรรมชาตมากนก หลงจากฝกฝนไปไดระยะหนงจงมความผอนคลายและลมหายใจเปนธรรมชาตมากขน

• หากบรรยากาศกอนการเรยนการสอนมความตนตวกอนการเรยนสง เชน การมการรองราทาเพลงอยางสนกสนาน หรอในขณะทมการเรยนการสอน มสงเราใหความสนใจเดกเบยงเบน เชน เสยงดนตรจากหองขางๆ หรอเพอนทมภาวะอารมณเปนคลนเรมไมนง นบเปนปจจยหนงทเปนอปสรรคในการโนมนาจตเดกใหจดจออยกบลมหายใจหรออาจตองใชระยะเวลาหนงในการคมอารมณของเดกใหสงบลงดวยตวเดกเอง

การประเมนผล

• การคงอยนงในสภาวะทผอนคลายอยางเปนธรรมชาตของเดก ( สงเกตทงจากการนง ลมหายใจทสมาเสมอ การเคลอนขนลงของอกและทอง) ในระยะเวลาทนานขน เปรยบเทยบขณะกอนฝก และหลงจากฝกไปไดสกระยะหนง ( เปนการเปรยบเทยบรายบคคล ไมเปรยบเทยบระหวางกนในชน)

• การจดจอขณะเรยนรและฝกฝน ทเพมขนดวยตวเอง โดยไมฝนหรอทาเพราะถกคาดคนจากคร

• จากการตอบคาถามทส อถงความรสกสดๆทเกดขนขณะฝก

• จากภาพรวมของเดก หากเดกมลกษณะไมนง มพลงงานสะสมเยอะ อารมณเปนคลน หลงการฝก เกดการเปลยนแปลงหรอไม อยางไร สงบลงไหม สาหรบเดกทคอนขางนง ซม พลงงานนอย หลงการฝก เกดการเปลยนแปลงหรอไม อยางไร มความสดชนตนตวมากขนหรอไม

• สอบถามจากผปกครองทบานถงการเปลยนแปลง หรอความสนใจตอชนฝกโยคะ หรอจากการสงเกตอาการภมแพ หายใจขด ตนเขน ( กรณน ตองมการฝกอยางสมาเสมอ)

3

การถอดบทเรยนจากประสบการณสอนโยคะเดกของคร ภทรพร นยมไทย

kid yoga 73

รปธรรมการเรยนรในชนฝกโยคะ

กจกรรมการเรยนร หายใจดวยหนาทอง วตถประสงค มสตรอยกบลมหายใจ สรางความผอนคลายใหกบจตใจ

อปกรณ เสอโยคะ สาระเรยนร การหายใจดวยหนาทอง เปนการใชกลามเนอกระบงลมเพอประสทธภาพในการเตมลมใหเตมปอดไดมาก

ยงขน กจกรรม เดกนอนหงายชนเขา สองมอวางทหนาทอง ถามถงความรสกตวเมอมการขยบขนลงของทองขณะทหายใจ

ใหกาลงใจ ขณะฝก เมอหายใจเขาใหทองพองเหมอนลกโปงทโตขน เมอหายใจออก ทองควรยบแฟบจมลง แตไมควรบงคบการเคลอนไหวนนจนเกนไป ลองสารวจถามความรสกเดกๆหลงจากเสรจสนการฝก

เทคนคการสอน วางตกตาลงทหนาทองของเดก สงเกตการเคลอนไหวของตกตานน

ใหเดกนอนควา สงเกตการหายใจเขาออกททองเชนกน เพมการจดจอดวยการเขยนรหสลบตวเลขท แผนหลงของเดก แลวใหทายตวเลขนน

ประโยชน บรรเทาความเครยด สรางความผอนคลาย หายใจไดเตมประสทธภาพของปออด

กจกรรมทาทาย ลองอกกาลงกาย แบบ aerobic exercise สงเกตลมหายใจทแรงขน หยด และลองฝกหายใจดวยหนาทอง สงเกตผลทเกดขน

Reference : Yoga Games for children Fun and fitness with Postures, movements and breath , Danielle Bersma

and Marjoke Visscher, A hunter Hourse Smart Fun Book

kid yoga 74

รปธรรมการเรยนรในชนฝกโยคะ

กจกรรมการเรยนร ทาเสยงผงกนเถอะ วตถประสงค ลดความสดสาย สรางอารมณสงบ มจตจดจอ นงรอยกบตว

อปกรณ เสอโยคะ สาระเรยนร ฝกการหายใจแบบ พรามร รบรถงการสนทเกดขนกบอวยวะตางๆ เชอมโยงการเกดขนของเสยง ณ จด

ตางๆกนของรางกาย เชน ศรษะ คอ ชองอก กจกรรม เดกนงครงปทม หลงตรง หายใจเขาลกลงไปททอง หายใจออกทางปากทแคบเขา พรอมทาเสยง หง งงงง

งงง เหมอนเสยงของผง ลองสารวจถามความรสกเดกๆ เกดอะไรขนกบปากของเรา รสกอยางไรบางไหม ความรสกถงการสนทรมฝปาก ลกลงทอก ลกเขาไปในหวใจ หลงจากเสรจสนการฝก

เทคนคการสอน ใหเดกจดจอและสงเกตมาขนดวยการใหจงหวะมอ เมอเรมและหยดการสงเสยงผง

ลองใหเดกเอามอปดหทงสองขณะสงเสยงผง ใหจดจอกบเสยงในหวและรมฝปาก ลองทาเสยงตางๆดบาง เชน เสยง ซ ซซซ (Z) ,โอ O, อ E หรออาปากหาว กวางๆ สงเกตดถงความรสกทเกดขน บรเวณสวนใด ศรษะ ลน ปาก คอ อก

ประโยชน เดกมความจดจออยกบเสยงทเกด ลดความสดสาย สรางอารมณสงบจากเสยงทมคลนความถตา เดกเรยนรและเชอมโยงการเกดขนของเสยง ณ จดตางๆกนของรางกาย เชน ศรษะ คอ ชองอก ชวยบรหารชองทอง

เพมประสทธภาพการทางานของระบบหายใจ กจกรรมทาทาย ลองทาเสยงผง หรอเสยงอนๆ ในขณะท ยน หรอ เดน สงเกตผลทเกด Reference : Yoga Games for Children Fun and Fitness with Postures, Movements and Breath , Danielle

Bersma and Marjoke Visscher, A hunter Hourse Smart Fun Book

kid yoga 75

รปธรรมการเรยนรในชนฝกโยคะ กจกรรมการเรยนร เปาลกปงปอง หรอ กอนสาล วตถประสงค ฝกการควบคมการหายใจออก

อปกรณ หลอด ลกปงปอง หรอกอนสาล สาระเรยนร เรยนรการใชกลามเนอกระบงลมและชองทองเพอควบคมการหายใจออก กจกรรม แบงกลมเดกประมาณกลมละ 5 คน นอนควาเปนวงกลม กระตนใหหายใจเขาลกลงททอง กอนเปาลมแรง

ผานหลอดเพอสงกอนสาลหรอลกปงปองไปใหเพอน โดยหามจบลกปงปอง และหลอด ถามถงความรสกเมอหายใจผานหลอด

ประโยชน การใชกลามเนอกระบงลมและชองทองเพอควบคมการหายใจออก กจกรรมทาทาย ลองนงเปาบนโตะ แทนทจะนอนควา

เปลยนจากลกปงปองเปนยางวง ลองเปลยนจากการเปาออกเปนดดลกปงปองหรอกอนสาลดวยลมหายใจเขา

Reference : Yoga Games for Children Fun and Fitness with Postures, Movements and Breath , Danielle

Bersma and Marjoke Visscher, A hunter Hourse Smart Fun Book

kid yoga 76

รปธรรมการเรยนรในชนฝกโยคะ กจกรรมการเรยนร เปากอนสาล วตถประสงค รจกรปแบบและจงหวะลมหายใจของเรา ฝกหายใจดวยทรวงอก อปกรณ กอนสาล สาระเรยนร จงหวะและรปแบบของลมหายใจ กจกรรม วางกอนสาลไวในฝามอ ตาแหนงใกลกบจมก ใหเดกสงเกตกอนสาล การเคลอนไหวของสาล ขณะทเรา

หายใจเขาเตมปอด ขณะหยด และขณะหายใจออกจนลมหมดจากปอด ประโยชน รจกรปแบบและจงหวะลมหายใจของเรา และฝกหายใจดวยปอด กจกรรมทาทาย ทดลองดวยการหายใจเขาและออกทางปากบาง เปลยนจากกอนสาลมาเปนใบไม Reference : Yoga Games for children Fun and fitness with Postures, movements and breath , Danielle Bersma

and Marjoke Visscher, A hunter Hourse Smart Fun Book

kid yoga 77

รปธรรมการเรยนรในชนฝกโยคะ กจกรรมการเรยนร ลมหายใจและอณหภม วตถประสงค สงเกต และรบรความรสกละเอยดออน จากการจบอณหภมขณะหายใจ อปกรณ สาระเรยนร ฝกการควบคมอารมณตน จบความรสกตวและสตทละเอยดมากขน จากการรบรถงอณหภมทเกดใน

รางกายเรา ขณะหายใจ กจกรรม เดกหายใจปรกต จบมอขางหนงไวใกลกบจมกและปาก หลบตา นกถงมอขางนนของเรา ถามถงความรสก

ทเกดขนทมอนน ขณะหายใจเขา หยดหายใจ หายใจออกและหยดหายใจ อกครงหนง รสกอยางไร ทดลองหายใจในรปแบบทหลากหลาย เชน หายใจทางปาก จมก ดวยการหาว หายใจแรงทสด หรอเบาทสด ถามเดกสามารถทาใหลมหายใจของเรา เยนไดหรอไม (หายใจออกทางปากเหมอนเปาซปใหเยน) ถามเดกๆวาสามารถทาใหลมหายใจของเรา รอนไดหรอไม (หายใจออกทางปาก รองฮา เหมอนเวลาเราเปามอใหอน)

ประโยชน จดจอมากขน พฒนาสต สรางความผอนคลายใหกบจตใจ Reference : Yoga Games for Children Fun and Fitness with Postures, Movements and Breath, Danielle

Bersma and Marjoke Visscher, A hunter Hourse Smart Fun Book

kid yoga 78

รปธรรมการเรยนรในชนฝกโยคะ กจกรรมการเรยนร รสกถงเสยงผานหลงของเรา วตถประสงค จดจออยกบเสยง และความรสก เกดภาวะอารมณสงบ อปกรณ สาระเรยนร ฝกความรสกตวและสต จากการสงเกต กจกรรม เดกจบค นงหลงตรง ( ตนตะอาสนะ) แผนหลงชนกน ใหเดกคนหนง รองเพลง สงเสยง หรอเปลงเสยง อา…

ถามคของตนวา รสกถงเสยงทตาแหนงใดของแผนหลง ความรสกนนเปนอยางไร ทดลองทาเสยงแบบอนๆอก มความรสกเหมอนหรอแตกตางกน ตาแหนงของเสยงเกดขนจากทใดของรางกาย

ประโยชน รจกรปแบบและจงหวะลมหายใจของเรา และฝกหายใจดวยปอด กจกรรมทาทาย ทดลองดวยการหายใจเขาและออกทางปากบาง Reference : Yoga Games for Children Fun and Fitness with Postures, Movements and Breath, Danielle

Bersma and Marjoke Visscher, A hunter Hourse Smart Fun Book

kid yoga 79

รปธรรมการเรยนรในชนฝกโยคะ กจกรรมการเรยนร การผอนคลายอยางลก วตถประสงค ผอนคลายรางกายและจตใจ ฝกฝนจนตนาการเชงบวก อปกรณ เพลงบรรเลงเพอสรางบรรยากาศผอนคลาย ตกตา สาระเรยนร ฝกสรางความผอนคลายทงกายและใจ จนตนาการเชงบวก เรยนรทจะสรางความสขไดดวยตวเอง กจกรรม เดกนอนหงายดวยทาศพ เปดเพลงสรางบรรยากาศคลอเบาๆ เรมดวยการ

ฝกเทคนคการผอนคลายอยางลกกบทกอวยวะ ถามเดกถงความรสกหนกๆของรางกายสวนทแนบไปกบพน รสกเหมอนไอศครมทละลายลงไปกบพน ทาแบบ ทดสอบ “ เสนกวยเตยว” หากเดกมการผอนคลายอยางแทจรง เมอครยกขาเดกขน และใหเดกทาใหรสกหนกมากๆทขาของเขา นนคอเดกเรมผอนคลาย ครสามารถยกแขนขาของเดกพนกนไดอยางอสระเหมอนเสนกวยเตยวทพนกน ใหเดกกลบมารสกทลมหายใจเขา ทองพองเหมอนปลาดาวทลอยตามนาขน หายใจออกทองแฟบ ยบลงเหมอนปลาดาวจมลงตามนาลง ใหเดกจนตนาการตามไปกบการเดนทางพเศษตางๆ เชนนงพรมเหาะผานทองฟา กอนเมฆ รง ปาฝน หรอไปเทยวทะเล เลนนากบปลาโลมา ฯลฯ ดวยประโยคเลาเรองทไมซบซอน หรออาจใหเดกจนตนาการเอง เมอเดกผอนคลายเตมทแลว พดยากบเดก ถงการดแลรางกายตวเอง ความรสกของจตถงความสขและเปนอสระ

ประโยชน เดกไดสมผสถงการผอนคลายอยางแทจรง ความสงบ และอสระ Reference : Yoga for children , Bel Gibbs, Aness Publishing Ltd. 2003

kid yoga 80

บทท 8 สมาธ ครภทราพร นยมไทย

หลกการ สมาธ คอ ความตงมนของจต การทาสมาธ คอ การสรางความมนคงทางจตใจ เพงความจดจอ ใหจตเปลยนสภาพไปสความนงมากขน ตงมนมากขน เพอใหจตมความแขงแรง มนคง มพลงเหมาะแกการใชงาน และการดาเนนกจกรรม

ตางๆในชวตประจาวน 4 สาหรบเดก มกพบบทเรยนหรอประสบการณในการทาสมาธไดอยางเปนธรรมชาตมากกวาผใหญ

เมอรางกายและจตใจอยในภาวะผอนคลาย เดกจะมแนวโนม จดจออยกบปจจบนขณะทเกดขนและความรสกสดๆ ณ ขณะนน เดกมความคดทผานเขามาหรออยในหวไมมากนก เขาไมตดสนตวเองถงความเหมาะควร หรอใสใจความรสกลกๆภายในของตนมากนก ซงความไมคดปรงแตงมากมายเหลาน จาเปนตอการนงสมาธ ดงนน เดกจงมความสามารถทจะคนพบตวเอง

อยางทเขาเปนดวยธรรมชาตของตวเดกเอง 5

แนวคด สมาธจะไดมา จาเปนตองฝกฝน และฝกฝนจากความเคยชนเกาๆ ฝกรางกายแมอยในสภาวะทไมชอบใจ บางครงเดกมกบนเจบขอเทา หวเขา หรอ ปวดเมอยตองขยบตวบอยๆ การฝกใหคงนงอยในทานงสมาธไดนานขน จงนบเปนการฝกความอดทนและการปลอยวางทางใจอกดวย สาหรบเดกเลก การจดจออยกบสงหนงนอกตว จงเปนเทคนคทนามาใชไดด เชน การรอคอยเสยงระฆงสญญาณทจะดงขนอกครงเมอสนสดการนงสมาธ หรอการจดจอกบภาพในนทานทสนใจ (ตองเปนนทานทสามารถรวมใจใหนงไดด ไมมคาพรรณามากนก ) หรอฝกสมาธ ผานการเฝาสงเกตธรรมชาต ใชจตจดจอกบสงแวดลอมรอบตว เรยนรพนฐานความจรง ความงาม ความสมพนธซงกนและกน จากธรรมชาต และกลมกลน เปนหนงเดยวกบธรรมชาต นบเปนตวอยางทนามาประยกตใช นาเดกเขาสสมาธไดอยางไมไกลตวนก รปธรรมการสอน

• เรมจากการเรยนรการดารงอยในอรยาบถใดอรยาบถหนงใหนง สบาย และมนคง ลองใหเดกจบความรสก และ ทวงทานนไว ธรรมชาตของมนษย ( โดยเฉพาะเดก )เรยนรไดจากการฝกทาซา ๆ ดงนน ความสมาเสมอของการฝก ในชวงเวลาเดม ใชสญลกษณเดมนาการสารวมจต นบวาจาเปนยงในระยะเรมตนของการฝกนงสมาธ

• ชวนเดกพดคยถงความรสก หรอสงทเกดขนกบเขาหลงจากเสรจสนการฝก เพอรบทราบถงความคด การเปลยนแปลงทางจตทเกดขน อาจสอดแทรกแนวคดเกยวกบชวตประจาวนลงไป เชน เรอง การควบคมจตใจตนเมอโกรธ การนงสารวมจต หรอนงสมาธ ในชวงรอแจกกระดาษขอสอบ หรอ กอนทองศพท ประยกตขอมลทไดจากเดกเพอประโยชนในการปรบบทเรยนตอไป (แตมขอควรระวงคอไมไปตดสนความรสกของเดก ) หลงจากนนยดระยะเวลาในการฝกอยในอรยาบถสาหรบสมาธใหนานขน

ปญหาอปสรรค

• สมาธในระดบเดกอนบาล เมอเสรจสนการฝกและสอบถามความรสก เดกบางคนอาจ ไมชดเจนกบความรสกของตนเองและใหคาตอบตามทเพอนบอก ครจงตองคอยสงเกตในขณะฝก พรอมใหกาลงใจและความเชอมนดวย

• หลกเลยง การเปรยบเทยบหรอระบความคาดหวงทมากเกนไปในการนงสมาธของเดก ตามกรอบเวลาทกาหนด เนองจากมปจจยเกยวของหลายประการ หากตองการวดความกาวหนา ควรพจารณาบนพนฐานของแตละปจเจก

• เดกบางคนอาจมอาการเจบขอเทา หรอหวเขา ทเกดจากการนง สามารถใชหมอนเลกๆหรอผาขนหนมารองไวทใตขอเทาได แตนนไมใชวธแกปญหา ดงนนจงควรบรหารขอเทาอยางสมาเสมอเพอใหขอเทามความแขงแรงและยดหยนเพอใหสามารถนงนานขนได

4 จลสารโยคะสารตถะ คอลมน สมาธ หนาท 15 ปท 1 ฉบบท 4 เดอนสงหาคม 2550

5 Yoga Games for Children Fun and Fitness with Postures, Movements and Breath, Danielle Bersma and Marjoke Visscher, A hunter Hourse Smart Fun Book

kid yoga 81

การประเมนผล

• ความสามารถในการนงนงไดอยางสงบ ไมรบกวนเพอน ไดดวยตวเอง โดยใชความพยายามในการอดทนขมกลนนอยลง นนคอ การนงนงคอยๆเกดขนและเปนไปอยางเปนธรรมชาตดวยตวเดกเองมากขน

การตอบคาถามอนสอถงความรสกทเกดขน ณ ปจจบน ใกลเคยงกบธรรมชาตทแทจรงของสงทเกดขน •

kid yoga 82

รปธรรมการเรยนรในชนฝกโยคะ กจกรรมการเรยนร การเตรยมความพรอม การสารวมจต วตถประสงค เพอเตรยมพนทวางทางความคด ฝกนงทาสขอาสนะใหจตสงบ อปกรณ กระดาน และ แปรงลบกระดาน สาระเรยนร ฝกการลบความคด จากการโตตอบกบคร และฝกการสารวมจต ใหจตสงบลง เรยนรเพอใหนาไปใชในทก

ชวงเวลาทจะเรมตนอะไรใหมๆ เชน ในหองสอบตอนทเรารอกระดาษขอสอบ กจกรรม ครเรมตนดวยการลบกระดาน และถามถงความสาคญของการลบกระดาน เพอสอถง การลบความคดของเรา

ทเปนเหมอนกระดาน หากในใจของเรามเรองคดมากมาย เราจะไมมทวางพอสาหรบการเปดรบสงใหมๆ หรอเรองใหมๆ อธบายทานงสขอาสนะ ใหเดกสนใจและจดจออยกบ หลงทตงตรง ไหลผายไมเกรง ขอศอกทผอนคลาย และนาหนกของเทาทวางอยใตตนขาอกขางไมรองรบแรงกดทมากเกนไป รสกถงพนหรอเกาอทนงอย รสกถงความแขงแรงของมน และมนรองรบตวเราอยางไร ปลอยใหความคดผานเขามา และผานไปเหมอนกอนเมฆทเคลอนผานทองฟาดวยตวมนเอง ไมพยายามตดสนถงสงนน สงน ดหรอไมด ถกหรอผด หายใจสบายๆ สนใจและจดจออยกบลมหายใจสก 1-3 นาท ( ระยะเวลาสามารถปรบไดตามชวงวยของเดก)

ประโยชน การนงทถกตอง ชวยยด รกษาอวยวะภายในใหอยในททควรอย และชวยใหเรามความจดจอและสมาธทด กจกรรมทาทาย ทดลองนงสขอาสนะสก 3 นาทกอนทองศพท เพอความสงบและมสมาธ ฝกนงในทานเปนประจาทกครงทนกขนมาได หมายเหต : หากไมสามารถหรอไมสะดวกกบการนงบนพน ใหนงบนเกาอ โดยวางเทาไวบนพนสบายๆ และวางมอไวบน

โตะ Reference : Yoga for children, Santacruze, Mumbai

kid yoga 83

รปธรรมการเรยนรในชนฝกโยคะ กจกรรมการเรยนร ทานงวชระ วตถประสงค เรยนรถงการอยในอรยาบถทกระดกสนหลงตงตรง จากทานงวชระ นาไปสสภาวะของสมาธได อปกรณ สาระเรยนร เรยนรถง การมทวงทาอรยาบถทด เขาใจวธเอาชนะความเจบปวดและการทาใหการทาสมาธงายขน กจกรรม ครใหเดกๆสงเกตกระดกสนหลงของตนขณะนงเรยน

อธบายทานงวชระ ใหศรษะและหลงตงตรงอยในระนาบเดยวกน และตาแหนงทวางแขนและมอ ฝามอทวางบนหนาขา และขอศอกผอนคลาย หายใจสบายๆ สนใจและจดจออยกบลมหายใจสก 1-3 นาท (ระยะเวลาสามารถปรบไดตามชวงวยของเดก)

ประโยชน การนงทถกตอง ชวยยด รกษาอวยวะภายในใหอยในททควรอย และชวยใหเรามความจดจอและสมาธทด กจกรรมทาทาย ทดลองนงวชระ สก 3 นาทกอนทองศพท เพอความสงบและมสมาธ ฝกนงในทานเปนประจาทกครงทนกขนมาได หมายเหต หากนงแลวเจบขอเทา ใชหมอนเลกๆหรอผาขนหนมารองไวทใตขอเทาได แตนนไมใชวธแกปญหา ดงนนจง

ควรบรหารขอเทาอยางสมาเสมอเพอใหขอเทามความแขงแรงและยดหยน สามารถนงในทาวชระไดนานขน Reference: Yoga for children , Santacruze ,Mumbai

kid yoga 84

รปธรรมการเรยนรในชนฝกโยคะ กจกรรมการเรยนร การเตรยมตวสาหรบการจดจอ ดวยทานงครงดอกบว วตถประสงค เรยนรวธการทาใหตวเองสงบ เตรยมพรอมสาหรบความจดจอ ฝกทานงครงดอกบว อปกรณ สาระเรยนร เขาใจถงความจาเปนของการเตรยมตวสาหรบการจดจอ เรยนรทานงครงดอกบว เรยนรวธสรางความสงบดวยตนเอง กจกรรม ครใหเดกๆเลนบทบาทสมมต มเดกสองคนททะเลาะววาทกน และใหเพอนๆทเหลอพยายามแยกสองคนน

ออกจากกนและทาใหตางฝายตางสงบ ถามเดกๆถงวธการใด ทจะหยด เพอนสองคนนได การกอดเพอนไว ชวยไดไหม หากจตใจเราหงดหงด รมรอน เรามกแสดงออกมาทางกาย เราสามารถทาใหใจเราสงบไดหรอไม การฝกการควบคมรางกายชวยนาเราไปสความจดจอหรอมสมาธได เราเอามอกมกนไว นงลง เพอใหรางกายมการเคลอนไหวนอยทสด นงอยในทวงทาทด เออตอการเคลอนไหวใหนอยทสด สอนทานงครงดอกบว (ใหมฐานทกวางและมนคง กระดกสนหลงตงตรง ขอศอกผอนคลาย เกบทองเลกนอย หายใจตามธรรมชาตและจดจออยกบลมหายใจ สามนาท)

ประโยชน การนงทถกตอง ชวยยด รกษาอวยวะภายในใหอยในททควรอย และชวยใหเรามความจดจอและสมาธทด กจกรรมทาทาย ทดลองนงครงดอกบว สก สามนาทกอนลกออกจากเตยงนอนทกวน เมอเราตองทาอะไรทเราไมอยากจะทา เราจะจดการตวเองอยางไร ลองนงสงบในทาครงดอกบว หมายเหต หากนงแลวเจบขอเทา ใชหมอนเลกๆหรอผาขนหนมารองไวทใตขอเทาได แตนนไมใชวธแกปญหา ดงนนจง

ควรบรหารขอเทาอยางสมาเสมอเพอใหขอเทามความแขงแรงและยดหยน สามารถนงในทาวชระไดนานขน Reference: Yoga for children, Santacruze, Mumbai

kid yoga 85

รปธรรมการเรยนรในชนฝกโยคะ กจกรรมการเรยนร สนทรยภาพ -ธรรมชาต วตถประสงค สงเกต และจดจอ เรยนรความจรง ความงามของธรรมชาต ผานอนทรยทง หา อปกรณ บรรยากาศแวดลอมทเปนธรรมชาต ( เชนสวนหยอมหนาโรงเรยน) สาระเรยนร กระบวนการเรยนรเรอง สนทรยภาพ - ธรรมชาต เปนการนาความรสกเขาไปทาความเขาใจในเรองตางๆ

ของธรรมชาตรอบ เรยนร และเขาถง ในความงาม ความรก ในธรรมชาต รอบๆตวเดก สรางความร ความเขาใจ ใหเดกไดเลอกเรยนรส งทตนเองชอบ สงเกต แยกแยะ จดจอรบรในระดบทละเอยดลงไป จากอนทรยทงหา อาจมการบนทก เกบรายระเอยดทไดในแบบของตนเอง ดวยกระบวนการน เดกจะถกปลกฝง ความละเอยด ความออนโยน ความเขมแขง และมความเขาใจในสงอนๆทจะตองดารงชวตอยดวยกน และมเหตมผลในการกระทาสงใดๆ สามารถเชอมโยงไปสคาถามคาตอบของตวเอง รวมทงมความกระตอรอรนทจะหาความรจากแหลงอนๆหรอองคความรแบบอน พรอมทจะดารงชวตตอไปไดอยางมความสข

กจกรรม ครเลาเรองราวของธรรมชาต ชใหเหนความงาม ความสาคญ และความสมพนธของเรากบธรรมชาตรอบตว

ดวยภาษาทเขาใจงาย เดกนงทาสขอาสนะหรอทาครงดอกบว หลบตา รบรถงสงทเกดขนรอบตว ทมอยจรง จากอนทรยทงหา เปลอกตาอนๆทปดทบลง รบรอณหภมของลมหายใจเขาออก หรอกลนหอมของดน ดอกไม ทมแรงลมทสมผสผวหนง ความชมชนในชองปาก และความรสกของจต ณ ขณะนน เดกพดคยประสบการณนกบคร (อาจมบทเพลง หรอคากลาวขอบคณสรพสงในธรรมชาต) เดกระดบชนอนบาล สามารถใชเพลงเกยวกบธรรมชาต ในการเชอมเดก ธรรมชาต และการนงอยในสมาธเขาดวยกน เชนเพลง ดอกไมบาน ในชดชมสวน ของเสถยรธรรมสถาน หรอ เพลงครแตงเองงายๆ เชน เพลงหงหอย

“เดกตวนอย ๆ นงคอยหงหอยมา เกบแขงเกบขาปดวาจาเรวไว หากใครสงเสยงแมเพยงลมพดไหว หงหอยหนไปไมมวนหวนมา ”

( แตงโดยครกนทมา เยนฉา โรงเรยนอนบาลบานพลอยภม) ประโยชน ไดรบการปลกฝง ความละเอยด ความออนโยน ความเขมแขง และมความเขาใจในสงอนๆทจะตอง

ดารงชวตอยดวยกน และมเหตมผลในการกระทาสงใดๆ พฒนาการรบรจากอนทรยทงหา ใหมความละเอยด ชดเจน

ฝกจตใหรบร คนชน และทาความเขาใจสรรพสงตามความเปนจรงจากธรรมชาต ชวยลดการปรงแตงของจต

กจกรรมทาทาย เดกเดนแถวเรยงเดยว จบเชอกยาวตอๆกน และหลบตา เปดอนทรยทงหารบร ตลอดเสนทางเดน และเลา

ประสบการณใหครฟง หมายเหต ควรใหเดกรบประสบการณทเปนอยจรง ณ ขณะนน ไมควรนาไปปะปนกบจนตนาการเชน เหนเครองบน

ซปเปอรฮโรตางๆ หรอยานอวกาศลอยมา โนมใจเดกใหมความจดจออยกบความเปนจรงของธรรมชาตอยางทมนเปน

Reference อาจารยวชระ อยสวสด อาจารยพเศษ วชาจตใกลชดธรรมชาต โรงเรยนอนบาลบานพลอยภม คณคร กนทมา เยนฉา โรงเรยนอนบาลบานพลอยภม

kid yoga 86

รปธรรมการเรยนรในชนฝกโยคะ กจกรรมการเรยนร นงอยางสมดลและนงอยางไมวอกแวก วตถประสงค ฝกนงหลงตรงและไดสมดล พฒนาความรสกตว หดหยดนงอยกบตวเอง

อปกรณ เสอโยคะ/ หนงสอนทาน “ตวนง” สาระเรยนร ฝกนงหลงตรง รสกตว และเรยนรการถายนาหนกตวอยางไรใหสมดล

ฝกความนงและสมาธจดจอในระยะเวลาทสอดคลองกบพฒนาการของเดก เรยนรการใชภาษา ตามแนวการศกษาภาษาธรรมชาต จากการเลาเรอง

กจกรรม ลองถามเดกถงทานงหลายๆแบบ ใหเดกนงตามแบบทเขาพอใจ แลวใหลองคดและทาดวาจะนง อยางไรให

หลงตรงทสด ( ลองหลายๆทา เชน นงวชระ นงปทม นงเหยยดขา นงยองๆ) ถามถงความรสกทมตอกน หลงขา พนหอง มความรสกไหม อยางไร ใหเดกลองนงแลวโยกตวไป ซาย ขวา หนา หลง เอยง หมน ถามถงนาหนกตวและแรงกดอยทไหน ลองหมนตวในทานนเปนวงกลมจากใหญ ไปเลกทสด กระทงหยดนงอยกบท นง ฟงนทาน “ตวนง”ระหวางฟงใหนงนงๆ จบแลวผอนคลายในทาปลาดาว

นทาน ตวนง นงนงๆ ตวนงลอยอยในทะเล ฯลฯ ( นทานตวนง ชวน วสาสะ ) ประโยชน พฒนาความแขงแรงของกลามเนอใหญ แผนหลง

พลงชวตไหลเวยนไมตดขดจากการนงหลงตรง พฒนาความนงและมสมาธจดจอในระยะเวลาทสอดคลองกบพฒนาการของเดก พฒนาทกษะการฟง พฒนาการใชภาษา ตามแนวการศกษาภาษาธรรมชาต จากการเลาเรอง

กจกรรมทาทาย ใครนงนงทสด (สตรตว ไมวอกแวก)

ใครนงหลงตรงไดสมดลทสด ใครเลานทานตวนงไดใกลเคยงทสด (สมาธในการฟง)

Reference Yoga Games for Children Fun and Fitness with Postures, Movements and Breath, Danielle

Bersma and Marjoke Visscher, A hunter Hourse Smart Fun Book นทานตวนง, ชวน วสาสะ

kid yoga 87

นทานมารชแมลโล เชอมเรอง นยมะ ดานความอดทน รปธรรมการเรยนรในชนฝกโยคะ

กจกรรมการเรยนร ฝกความอดทน ( ตบะ) ผานนทาน วตถประสงค ฝกความอดทน และผอนคลายในทาปลาดาว (ทาศพ)

อปกรณ เสอโยคะ/ เรองเลา “มาชเมลโล (Mashmello)” สาระเรยนร ฝกนงและผอนคลายในทาปลาดาว (ทาศพ) ฝกความอดทนตอสงเราตรงหนา กจกรรม เดกนอนผอนคลาย นงในทาศพ ครวางขนม( ทมประโยชน เชน นมอดเมด) ลงททองของเดกขณะทเลาเรอง

การทดลอง มาชเมลโล เรองจรงนมอยวา วอลเตอร มตเชล นกจตวทยามหาวทยาลยแสตนฟอรด ไดทาการทดลองกบเดก อาย สป กลมหนง เขาวางขนมมาชเมลโลนไวกลางหอง และบอกกบเดกวา หากใครอดใจรอได เขาจะกลบมาในอกหนงชวโมงพรอมเพมมาชเมลโลใหอกคนละสองกอน แตหากใครรอไมไหว จะหยบกนกอนกได หนงในตอนน หรอ สองในภายหลง เมอมตเชลกลบมา เขามอบขนมอกสองกอนใหกบเดกทมความอดทนขมกลนสง นกวจยไดตดตามผลการทดลองตอไปจนถงการเรยนระดบมธยมปลาย พบวาเดกทอดใจไดด พวกเขาปรบตวงายกวา มความเชอมน เปนทรกและไววางใจของเพอน และมผลการเรยนทดกวาเดกอกกลมท

ทานขนมกอนหนานไปแลว6

เมอเดกออกจากทาศพ สงเกตการตอบสนองทเกดขน ชใหเหนประโยชนของความอดทนขมกลน ประโยชน นง สบาย ผอนคลายในทาศพ

ชใหเหนถงความสาคญและประโยชนของความอดทนขมกลน โยงเขาสชวตประจาวนของเดก ได

Reference หกการตดสนใจทาทายชวตวยรน หนา 62-63 , Sean Covey , แปลโดย นพดล เวชสวสด, ดนย จนทรเจา

ฉาย บรรณาธการ , กมภาพนธ 2550

6

หกการตดสนใจทาทายชวตวยรน หนา 62-63 , Sean Covey , แปลโดย นพดล เวชสวสด

kid yoga 88

ตวอยางการฝกอาสนะดวยเทคนคตางๆ เชน ฝกผานการละเลน การเลานทาน หรอการรองเพลง

รปธรรมการเรยนรในชนฝกโยคะ

กจกรรมการเรยนร ฝกอาสนะประกอบเพลง วตถประสงค สรางความแขงแรง ยดหยน สมดล ใหกบรางกาย และ เสรมสรางความมนคงทางจต อปกรณ เพลงโลกนเวศน สาระเรยนร ฝกสมดลกระดกสนหลง สองทศทาง ในอรยาบถ กม แอน รวมทงบรหารขอตางๆ

ฝก บรหารกลองเสยง และ ฝกความสงบของจต (ระยะสน) กจกรรม เดกจนตนาการถงกรยาของสตวตางๆ และปรบเขาสทาอาสนะ ตามแบบดงเดม โดยฝกทาอาสนะตามคร

บนพนฐานของความพรอมของรางกายและจตใจของเดกแตละคน

ทา ผเสอ : บรหารขอสะโพก เชงกราน กลามเนอตนขา ทา ตวตอ : บรหารขอไหล และแขน เสยงผง : เปนเทคนคการหายใจแบบพรามมร เพอสรางความจดจอ สต ไปกบเสยงทเกดขน ทานกกระยาง : ทาอตตานาสนะ บรหารกระดกสนหลงและอวยวะภายในชองทอง ทาเปด : บรหาร ขอเทา หวเขา และ ฝกสมดลการทรงตว ทามา : เปนทาประยกต บรหารกระดกสนหลงและอวยวะภายในชองทองและ ฝกสมดลการทรง

ตว ทาภเขา : ฝกนงอยางสมดล เออตอการนงสงบในสมาธ และชวยการบรหารขอไหล และแขน

ประโยชน เดกไดเรยนรการใชรางกาย อวยวะสวนตางๆ และการรกษาสมดลการทรงตว พฒนา ความมนคง ตนตว ในขณะเดยวกน กสามารถผอนคลายได ทงกายและใจ กจกรรมทาทาย เดกรองเพลงเอง หรอจนตนาการถงสตวอนๆ และลองแสดงทาทางเลยนแบบ (ทาอาสนะดงเดมเปนการ

เลยนแบบอรยาบถของสตวอยแลว) เพมเตมการฝกอาสนะในอรยาบถ บดและเอยง เพอความสมดลในการบรหารตลอดแนวกระดกสนหลง Reference : การถอดบทเรยนจากประสบการณสอนของครภทรพร นยมไทย

kid yoga 89

รปธรรมการเรยนรในชนฝกโยคะ กจกรรมการเรยนร ฝกอาสนะประกอบนทาน วตถประสงค สรางความแขงแรง ยดหยน สมดล ใหกบรางกาย และ เสรมสรางความมนคงทางจต อปกรณ นทาน Max love sunflower สาระเรยนร ฝกสมดลกระดกสนหลง ในอรยาบถ กม เอยง บรหารขอตางๆ ฝกรกษาสมดลการทรงตว ฝก บรหารกลองเสยง และ ฝกความสงบของจต (ระยะสน) กจกรรม เดกจนตนาการถงกรยาของตวละครตางๆในนทาน และปรบเขาสทาอาสนะ ตามแบบดงเดม โดยฝกทา

อาสนะตามคร บนพนฐานของความพรอมของรางกายและจตใจของเดกแตละคน

ทาเดก: เปนการกดนวดอวยวะภายในชองทอง ใหเลอดหลอเลยงศรษะ บรหารหวเขา ขอเทา ทาตวตอ: บรหารขอไหล และแขน เสยงผง: เปนเทคนคการหายใจแบบบรามร (Bhramari) เพอสรางความจดจอ สต ไปกบเสยงท

เกดขน ทาฝกบวรดนาตนไม: ทานงครงดอกบว บรหารกระดกสนหลง และกลามเนอดานขางดวย การเอยง

พฒนาการรกษาสมดลรางกายซายขวา ทาตนตาล: ทาธาดาสนะ บรหาร ขอเทา และ ฝกสมดลการทรงตว

ประโยชน เดกไดเรยนรการใชรางกาย อวยวะสวนตางๆ และการรกษาสมดลการทรงตว พฒนา ความมนคง ตนตว ในขณะเดยวกน กสามารถผอนคลายได ทงกายและใจ กจกรรมทาทาย เดกจนตนาการถงตวละครอนๆ และลองแสดงทาทางเลยนแบบ เพอกระตนจนตนาการของเดก และคร

สามารถปรบประยกต ใหเขากบทาอาสนะดงเดมมาสอนไดเพมเตม เพมเตมการฝกอาสนะในอรยาบถ บดและแอน เพอความสมดลในการบรหารตลอดแนวกระดกสนหลง Reference: การถอดบทเรยนจากประสบการณสอนของครภทรพร นยมไทย

kid yoga 90

รปธรรมการเรยนรในชนฝกโยคะ กจกรรมการเรยนร ฝกอาสนะประกอบการละเลน มอญซอนผา วตถประสงค สรางความแขงแรง ยดหยน สมดล ใหกบรางกาย และ เสรมสรางความมนคงทางจต อปกรณ บตรภาพทาอาสนะรปสตวตางๆ หรอตกตาสตว สาระเรยนร ฝกสมดลกระดกสนหลง สทศทาง ในอรยาบถ กม แอน บด และเอยง รวมทงบรหารขอตางๆ ฝก บรหารกลองเสยง และ ฝกความสงบ จดจอ ของจต (ระยะสน) กจกรรม ใชรปแบบการละเลนมอญซอนผา (ปรบเปนการซอนบตรภาพหรอ ตกตา) เปนตวนาเพอกระตนความสนใจ

อยางตอเนอง โดยเดกจนตนาการถงกรยาของสตวตางๆ และปรบเขาสทาอาสนะ ตามแบบดงเดม เดกฝกทาอาสนะตามคร บนพนฐานของความพรอมของรางกายและจตใจของเดกแตละคน

ทาชาง: ฝกระบบประสาทสมพนธ บรหารกระดกสนหลงในแนวบด กระตนการทางานของระบบ ประสาท

ตลอดแนวนน และบรหารขอไหล ทาแมงมม: บรหารกระดกสนหลงในแนวแอน ยดกลามเนอดานหนาของชองทองและตนขา รวมถงอวยวะ

ในชองทอง บรหารขอไหล และฝกความแขงแรงของแขน เสยงผง: เปนเทคนคการหายใจแบบพรามมร เพอสรางความจดจอ สต ไปกบเสยงทเกดขน ทาฝกบวรดนาตนไม: ทานงครงดอกบว บรหารกระดกสนหลง และกลามเนอดานขางดวยการเอยง

พฒนาการรกษาสมดลรางกายซายขวา ทาตนไม: พฒนาความแขงแรงของ ขอเทา นอง หวเขา ฝกรกษาสมดลทรงตว และ ฝกความจดจอตงมน ทาสนข: ใหเลอดหลอเลยงสมองและใบหนาเพมขน ยดกลามเนอ และเอนดานหลงของรางกาย ทาภเขา: ฝกนงอยางสมดล เออตอการนงสงบในสมาธ และชวยการบรหารขอไหล และแขน

ประโยชน เดกไดเรยนรการใชรางกาย อวยวะสวนตางๆ และ การรกษาสมดลการทรงตว พฒนา ความมนคง ตนตว ในขณะเดยวกน กสามารถผอนคลายได ทงกายและใจ ฝกทกษะการสงเกต และทกษะการเปนผนาและผตาม จากการละเลนน Reference: การถอดบทเรยนจากประสบการณสอนของครภทรพร นยมไทย

kid yoga 91

รปธรรมการเรยนรในชนฝกโยคะ กจกรรมการเรยนร ฝกอาสนะประกอบเพลงโยคะ วตถประสงค สรางความแขงแรง ยดหยน สมดล ใหกบรางกาย และ เสรมสรางความมนคงทางจต สาระเรยนร ฝกสมดลกระดกสนหลง สทศทาง ในอรยาบถ กม แอน บด และ เอยง รวมทงบรหารขอตางๆ ฝก บรหารกลองเสยง และ ฝกความสงบ จดจอ ของจต ( ระยะสน) กจกรรม ใชรปแบบการรองเพลงเปนตวนาเพอกระตนความสนใจอยางตอเนอง พรอมฝกทาโยคะประกอบ โดยเดก

จนตนาการถงกรยาของสตวตางๆ และปรบเขาสทาอาสนะ ตามแบบดงเดม เดกฝกทาอาสนะตามคร บนพนฐานของความพรอมของรางกายและจตใจของเดกแตละคน ทาตนไม พฒนาความแขงแรงของ ขอเทา นอง หวเขา ฝกรกษาสมดลทรงตว และ ฝกความจด

จอตงมน ทาตนตาล ทา ธาดาสนะ บรหาร ขอเทา และ ฝกสมดลการทรงตว ทากงลอ บรหารกระดกสนหลง และกลามเนอดานขางดวยการเอยงลงดานขาง

ทาอตตานาสนะ บรหารกระดกสนหลงในแนวกม และกดนวดอวยวะภายในชองทอง ใหเลอดหลอเลยงศรษะและใบหนา

ทาจระเขมองพระอาทตย บรหารกระดกสนหลงในแนวแอนเบาๆ ทาบดกระดกสนหลง บรหารกระดกสนหลงในแนวบด เปนการกระตนระบบประสาท ตลอดแนว

และ ลดไขมนดานขางลาตว ทาแมว บรหารกระดกสนหลงในแนวกมและแอน พฒนาประสทธภาพของระบบหายใจ และการ

รกษาสมดลการทรงตว ทากบ บรหารขอเทา หวเขา ขอไหล สายตา และ ฝกนงหลงตรง

เสยงผง เปนเทคนคการหายใจแบบบรามร เพอสรางความจดจอ สต ไปกบเสยงทเกดขน ทาสงโต ระบายความเครยด บรหารกลองเสยง ลดอาการเจบคอ ทาผเสอ บรหารขอสะโพก เชงกราน กลามเนอตนขา ทาปลาดาว ชวาสนะ เปนทาเพอพก ผอนคลายรางกายและจตใจ ฝกหายใจดวยหนาทอง พฒนาประสทธภาพการทางานของระบบหายใจ เรยนรการผอนคลายอารมณ

ประโยชน เดกไดเรยนรการใชรางกาย อวยวะสวนตางๆ และการรกษาสมดลการทรงตว พฒนาความแขงแรงและความยดหยนของกลามเนอ

เพมประสทธภาพการทางานของระบบตางๆในรางกาย เชน ระบบการไหลเวยนโลหต ระบบหายใจ ระบบประสาท ระบบฮอรโมน เปนตน

พฒนา ความมนคง ตนตว ในขณะเดยวกน กสามารถผอนคลายไดทงกายและใจ พฒนาสต ความจดจอ ความรสกตว ณ ปจจบนขณะ

Reference การถอดบทเรยนจากประสบการณสอนของครภทรพร นยมไทย

kid yoga 92

บทท 8 สขอนามยในเดก รศ. สมคด โพธชนะพนธ

สขอนามยตามแนวทางของโยคะ การปฏบตโยคะมเปาหมายใหเกดภาวะแหงความสมดล และความเปนปกตสขทางดานรางกาย จตใจ คณธรรม รวมไปถงจตวญญาณทางวฒนธรรม เดกนกเรยนทกคนตามหลกวชาการของโยคะ ถกกาหนดไวตงแตเรมตนของการเรยนใหมความตระหนกรและเขาใจความหมายอยางชดเจนถงการมสขภาพทางกายทดของแตละบคคล ซงเปนวธทางในดานดทจะนาไปสความสาเรจในทกสงทตองการ ดงนนหนาทอนดบแรกของเดกนกเรยนไดแก การดารงรกษาไวซงการมสขภาพทสมบรณดวยการมพฤตกรรมในการดาเนนชวตใหถกตองตามหลกวชาการ ซงในปจจบนหมายถงสขอนามยสวนบคคล ตลอดระยะเวลาในอดตทยงไมมความรอยางเปนระบบเกยวกบสขอนามยสวนบคคล การปฏบตโยคะไดรบผลสาเรจดวยการกาหนดรปแบบของการดาเนนชวตบนพนฐานของความรเกยวกบชวตอยางเครงครด ซงรปแบบเหลานไดใชกนมานานกวา 3,000 ป สงทเปนความรของโยคะมความสาคญอยางยงในการรกษาสขภาพทด และเมอวเคราะหตามแนวทางพฒนาการทางวทยาศาสตรปจจบน เปนทประหลาดใจวาสงทเปนหลกปฏบตท งหมดของโยคะมเหตผลทอธบายไดตามหลกวชาทางวทยาศาสตร อาจจะกลาวไดวาสขอนามยสวนบคคลตามแนวทางของโยคะในหลกการและทฤษฎทสาคญเปนแนวทางเดยวกบความรเกยวกบสขอนามยในยคปจจบน เชน การเนนถงปฏสมพนธของรางกาย และจตใจ ททาใหเกดความสะอาดภายในรางกายและการกาจดสารพษซงเปนกระบวนการปฏบตทตองการผลลพธเชนเดยวกน สขอนามยตามหลกของโยคะมเปาหมาย 6 ประการ คอ

1. ทาใหปราศจากโรค การปฏบตโยคะและการดาเนนชวตตามหลกวธของโยคะมความชดเจนในดานการรกษาโรค โดยการคงสภาพของการมสขภาพทด และยงชวยรกษาโรคทอาจจะเกดขนตลอดเวลาของการดาเนนชวต

2. การทารางกายใหบรสทธ เปนทยอมรบวา หฐโยคะ ไมเพยงแตจะทาใหรางกายบรสทธ แตยงชวยในดานการรกษาความเจบปวยดวยการทาลายพษตางๆ และกระบวนการชาระลาง ทมการลางเอาของเสยทเปนแหลงของเชอโรคออกจากอวยวะสาคญภายในรางกาย

3. การดารงรกษาสมรรถภาพสงสดของรางกาย การปฏบตโยคะทาใหเกดความสมดลของการทางานและการประสานสมพนธของกลามเนอและประสาท ซงเปนสวนสาคญของการรกษาสมรรถภาพสงสดของรางกาย

4. ภมคมกนของรางกายทใชตอตานเชอโรคและสารพษ ซงไดจากการดแลรกษาสขภาพสวนบคคล เปนทประจกษจากวทยาศาสตรการแพทยในปจจบนวารางกายทมสขภาพดจะปราศจากเชอโรค โดยภมคมกนตามธรรมชาตจะทาลายเชอโรคไดหมดทกชนด ซงเปนหลกขอเทจจรงทางสรรวทยาวา ไมมเชอแบคทเรยตวใดทจะทาอนตรายตออวยวะทสมบรณแขงแรงภายในรางกายได มการศกษาพบวา เชออหวาตกโรคทมชวตไมสามารถทาใหเกดอาการทองรวงในผทมสขภาพของลาไสแขงแรง เชนเดยวกบเชอไขหวดไมสามารถทาใหเกดอาการหวดไดในคนทมสขภาพภายในลาคอด และเชอวณโรคไมสามารถทาใหเกดโรคไดในคนทมสขภาพปอดแขงแรง ดงนนจงมความหมายชดเจนวา การดแลใหรางกายมสขภาพแขงแรงเปนปกตหรอสามารถรกษาสภาพรางกายใหอยในระดบสงสดไดนน ปญหาของระบบภมคมกนยอมจะไมเกดขนหรอจะไดรบการแกไขโดยอตโนมต

5. การมอายยนยาว ในหลกความจรงของโยคะเชนเดยวกบหลกของชวตทกคนตองอยจนอายยนยาวจนถงวาระสดทายของชวต

6. การมคณธรรม และจตวญญาณทสงขน เปาหมายของโยคะไมไดสนสดลงทการมสขภาพด และการมชวตยนยาวเทานน แตยงมจดมงหมายถงการมจตใจ คณธรรม และจตวญญาณทสงขน ดงนนนอกจากการมกระบวนการทางรางกาย ยงมรปแบบทางจรยธรรม ทาใหเกดระเบยบวนยทางจตใจ ซงทาใหเกดสวนสาคญของสขอนามยของโยคะในการรบรทกวางขน หฐโยคะสนบสนนใหมความสมบรณทางคณธรรมและสภาพแวดลอม ซงเปนสงสงสดของโยคะและเปนสภาวะของความจรงสงสด

kid yoga 93

สขอนามยในเดก การสรางนสยใหเดกมพฤตกรรมสขภาพทด ควรตองเรมฝกหดใหเดกมความคดเหนทถกตองในสงทปฏบต และควรจะมวธฝกหดเดกอยางมระบบเพอใหเกดนสยในพฤตกรรมสขภาพทตองการ การกระตนใหเกดการเปลยนแปลงในคนไดนนตองปฏบตอยางเขมงวดและจรงจง รวมกบการอบรมสงสอนดวยความมงหวงอยางแรงกลา และตองทาอยางตอเนองจงจะไดผลสาเรจ คงไมมใครทจะคดหรอกระทาในสงทตรงกนขามกบความตองการของตน ดงนนการปฏบตทกอยางถาทาอยางตอเนองตลอดไป พรอมกบความตองการการเปลยนแปลงยอมสงใหเกดผลดในการปรบปรงพฤตกรรมใหดยงขน ผปกครองทกคนมความตองการทจะปรบปรงแกไขพฤตกรรมของลกใหด แตผปกครองไมไดทาสงใดใหเกดผลตามความตองการดงกลาว เนองจากสถานการณทยงยากเชนนทาใหกาลงของการเรมตนทจะทาถกหกเหไป เรามกจะสญเสยความกระตอรอรนและความตงใจอยางเดดเดยวในชวงเวลาสนๆ ในขณะทมอารมณดเราตดสนใจทจะเรมตนการกระทาใหม แตพอเวลาผานไปเรามงานอนเขามากจกรรมทต งใจจะทากถกทอดทง เรากคงเปนเหมอนเดมทไมมสงใดเปลยนแปลง เราไมไดทากจกรรมใดอยางเปนระบบเพอใหไดสงทมงหวงโดยเฉพาะในเรองสขภาพ สงทตองการควรเปนการเรมตนใหมแรงผลกดน ใหเกดการเปลยนแปลงในตวเองอยางเขมแขงและมนคงดวยการอบรมสงสอนในสงทตองการอยางมาก ซงอาจจะตองใชวธการหลายๆ อยางเพอใหมการเปลยนแปลงพฤตกรรม เราไมสามารถปลกตนกลาไม (ไมตนออน) แลวลมทงไว แลวคาดหวงวาตนไมนนจะโตขน ตนกลาไมนนตองการการดแลและประคบประคองใหอยรอด ดงนนจงมความจาเปนในการสรางความกระตอรอรนและความสาคญ ตงแตเรมตนและตองบารงรกษาความรสกนกคดถงความรบผดชอบในหนาทตอตวเอง และรบภาระหนาทอนยงใหญตอชวตใหเกดขน ตวอยางเชน คนไขโรคหอบหดทมความตองการใหตนเองมสขภาพด เขาตองรถงหนาทของตนเอง ตองตระหนกถงการปฏบตกจวตรประจาวนตามคาแนะนาของผทมความรตามหลกวชาการในเรองน เขาตองยอมรบการปฏบตภารกจทชวยสงเสรมใหมสขภาพด เขาตองรวาตวผปวยเองตองสรางแรงจงใจและความรบผดชอบตอหนาทในเรองสขภาพของตวเอง เขาตองมความกระตอรอรนทจะปฏบตตวเองไดอยางถกตอง ในเรองของการปฏบตตามหลกโยคะถาคนเชอวาการปฏบตตามหลกโยคะเพอชวยใหมสขภาพดและมความสขคนกจะรบเอาสงนนมาปฏบต โดยทวไปคนเรามกไมตระหนกถงความรบผดชอบหรอการทาหนาทใดๆ ในชวต ไมมเปาหมายทชดเจนในการปฏบตกจกรรมทเปนสวนหนงในการทาหนาทของชวต ในความหมายตรงนวธทางของโยคะบางประการมความสาคญทตองเรยนร และเปนวธทางทจะนาไปสการตดวงจรแหงความชวราย ทเปนอนตรายตอสขภาพและชวต การปฏบตภารกจใดกตามจะไมไดรบผลหรอความสาเรจถาไมมความรสกถงความรบผดชอบตอหนาทอยางแทจรง ปจจยหลกในการพฒนาเดกจงมความสาคญในเรองสขภาพ ใหเดกเรมตนรกษาสขภาพตงแตยงเลก ตามหลกหฐโยคะกลาววา ถาเราไมรจกรางกายของเราและไมรวารางกายทางานไดอยางไร เราจะไมสามารถไดรบความสาเรจในชวต รางกายเปรยบไดกบเครองจกร เราตองมความรและมความชานาญทจะดแลและใชรางกายของเราไดอยางด พลงงานและกาลงของรางกายจะใชประโยชนไดเราตองใชดวยความเอาใจใส และมเจตคตทดทจะใชรางกายใหทางานและดแลรกษาใหรางกายอยในสภาวะทดเลศ สขอนามยทวไปทสาคญ ไดแก อากาศ อาหาร นา และการทากจกรรม โรคทเกดขนกบมนษย เกดจากสงทอยรอบตวเรา ดงน

อากาศ การมฝนละออง ความชน และการไมมการระบายอากาศ 1. 2. อาหาร ทไมมความพอเหมาะพอด เชน ไดอาหารไมเพยงพอ การปรงอาหารทไมสะอาด หรอไมเหมาะสม

3. นา นาทสกปรก ไมบรสทธ ปนเปอนเชอโรค หรอนาทไมมทางระบายถายเทอยางถกวธ

4. การทากจกรรม ไดแก การทากจวตรประจาวน การทางาน และการพกผอน 1. อากาศ อากาศเปนสงสาคญและจาเปนสงแรกของชวต มนษยอาจจะมชวตอยไดเปนสปดาหโดยไมไดกนอาหาร และอยไดหลายวนโดยไมไดดมนา แตไมสามารถมชวตอยไดโดยปราศจากอากาศเพยง 2-3 นาท การไดรบอากาศอยางเพยงพอจงม

kid yoga 94

ลกษณะทแตกตางกนของอากาศ แบงออกเปน 5 กลม

1. บรรยากาศทอยรอบตวเรา 2. บานทอยอาศย

3. เสอผา เครองนงหม 4. การอยในทกลางแจง 5. การหายใจ

1) บรรยากาศทอยรอบตวเรา ลกษณะของบรรยากาศทเหมาะสมคอ สภาพอากาศไมรอนหรอไมหนาวจนเกนไป เพราะอณหภมทผดปกตมากๆ จะทาใหรางกายไมสามารถปรบตวได เราจงตองพยายามหลกเลยง สภาพอากาศทดทคนเราตองการคอ อยภายนอกอาคารหรอสงกอสรางใหมากเทาทจะทาได และควรอยในพนททมความสงระดบกลาง ไมอยในทสงกวาระดบนาทะเล เชน ภเขา หรอในทตากวาระดบปกตเชนในหบเขา เปนตน

2) บานทอยอาศย การเกดโรคหรอการเสยชวต ยงมสวนสมพนธกบลกษณะของบาน สขอนามยในการกอสรางบาน ควรไดรบการเอาใจใสตงแตทต งของบาน เปนทสงเกตวาสถานทใชในการฝกโยคะไมควรจะอยในททหางไกลจากชมชน ไมควรจะอยในปา และไมควรจะอยในใจกลางเมองทมผคนหนาแนน สถานทต งทเหมาะสม ตองไมมหน นาและไฟ

- หน หมายถง การถกรบกวนจากแมลง สตวเลอยคลาน และเสอ เปนตน

- นา หมายถง ความชน - ไฟ หมายถง แผนดนไหว และภเขาไฟ

สถานทต งทเหมาะสมควรไดรบอากาศบรสทธ และแสงอาทตยสองผาน ขนาดของหองทใชในการฝกโยคะ อาจจะใช

ขนาดทพอเหมาะ คอ 9×12×12 ฟต สาหรบผใหญ

3) เสอผา การเลอกชนดของเสอผาเพอใหรางกายไดรบอากาศบรสทธ และการระบายอากาศทดมความสมพนธกบผวหนง เชนเดยวกบปอดทใชในการหายใจ ซงควรไดรบการเอาใจใสและใหความสาคญ ไดแก เสอผาทมอากาศถายเทไดดไมมแรงกดรด มความอบอนเหมาะสม และมความสะอาด ในการดาเนนชวตปจจบนนยมการใชสงทเปนธรรมชาต โดยใชเสอผาทหลวมมการระบายอากาศไดด สวนใหญทาจากฝายหรอไหม นาหนกเบาและทาความสะอาดไดงาย เสอผาควรจะซกทาความสะอาดทกวนหลกจากใชและตากใหแหงดวยแสงอาทตย ผาทมสออน เชน สขาว เหลอง และสสม จะดดความรอน และดดแสงอลตราไวโอเลตไดนอยจงเปนสทนยมใช

4) การอยในทกลางแจง ผทฝกโยคะจะใชเวลาทนอกเหนอจากการฝกปฏบตโยคะและการฝกสมาธมาใชในการศกษาเกยวกบธรรมชาต และการทางานหรอกจกรรมในทกลางแจง เชน การทาสวน ปลกพชผก เกบพชผกผลไมและดอกไม และการเดนเลน การเดนทางทองเทยวเปนเวลานานไมเปนสงทพงกระทา เพราะจะทาใหเกดความตงเครยด ความไมสขสบายและทาใหขาดสมาธ ในทางวทยาศาสตรไดพสจนแลววาในบานทมการระบายอากาศทดทสดยงไมใชอากาศบรสทธทด เทากบอากาศในทกลางแจง และผปฏบตโยคะใชเวลาสวนใหญของชวตในทกลางแจงและมแสงอาทตย ทาใหมความสขกบสขภาพทดทสดและอายยนยาวทสด

5) การหายใจ การแลกเปลยนอากาศในขณะทหายใจปกต มเปอรเซนของการแลกเปลยนอากาศไมด สวนการหายใจอยางมสตและหายใจลกตามแบบอยางของการฝกโยคะ ทาใหมเปอรเซนของการแลกเปลยนกาซมากกวาการหายใจปกตมาก วธการฝกการหายใจแบบโยคะทาใหประสาทมความสงบไดอยางมาก ซงมผลตอสวนประกอบของจตและการรวมเปนหนงเดยวของจต ซงการฝกการหายใจไดกลาวไวในสวนตนของหนงสอเลมน 2. อาหาร

คณคาของอาหารมผลตอการสงเสรมสขภาพ และการมอายยนยาว และยงชวยในการรกษาโรค เปนทรจกอยางกวางขวางทงในดานสขอนามยของผฝกโยคะ และทางการแพทยในอดต เปนทนาประหลาดใจถงการศกษาทางดาน

kid yoga 95

คณภาพของอาหาร ตามหลกของโยคะเชอวามนษยเปนสตวทกนพชผกสมนไพร และผลไมเปนอาหารจงจะไมเกดโทษตอรางกาย อาหารประเภทเนอสตวไมเหมาะกบระบบการยอยอาหารของมนษย ดงนนจงเปนสาเหตใหเกดโรคไดมากกวาการกนอาหารทเปนสวนผสมหรอสวนทเปนพชผกหรอผลไม นกโภชนาการในปจจบนใหการรบรองอยางเขมแขงวา การไดรบอาหารประเภทนมเนย ผก ผลไม และถว เปนอาหารทดทสดสาหรบมนษย หลกเลยงอาหารเผดรอนหรอเครองเทศทมสวนกระตนความรสกและทาใหเกดอนตราย แมแตอาหารทมรสเคมกถอวาเปนอนตรายตอสขภาพ เนองจากผกใบเขยวและผลไมมคณคาของสารอาหารเพยงพอตามความตองการ รวมทงสวนประกอบของเกลอแรตางๆ และจากการวจยโดยแพทยพบวา คนทรบประทานอาหารทมปรมาณเกลอจานวนมากในอาหาร จะเปนการฆาตกรรมตวเองไดเรวกวาทเปนไปตามธรรมชาต อาหารทควรหลกเลยงหรอเปนทตองหาม เชน อาหารเผดรอน เปรยว กลนฉน ขม และรอนจด อาหารทปรงสกแลวทงใหเยนและนามาอนใหรอนใหม กจดวาเปนอาหารทไมมประโยชนตอสขภาพ เชนเดยวกบอาหารประเภท ทอด ยาง และอาหารทถกทาใหสญเสยคณคาของอาหารกเปนสงทไมควรรบประทาน ขอดของอาหารประเภทผกผลไมสด คอ 1) เปนอาหารทยอยงาย 2) เมอรบประทานในสดสวนทเหมาะสมจะไดคณคาอาหารทสมบรณเทากบคาเฉลยตามทรางกายตองการในรายบคคล 3) รปแบบของอาหารทสมบรณตามหลกการของโยคะสงผลตอจตใจใหมความสงบ สดชนนาไปสชวตทมความสขสบาย และมผลดตอการประกอบอาชพไดมากขน

ปรมาณของอาหาร ไมสามารถกาหนดนาหนกทวดไดเทยงตรง สาหรบปรมาณอาหารทไดพลงงานตามมาตรฐานของแตละคน และยงมองคประกอบทไมสามารถกาหนดไดเหมาะสม ดงนนการบรโภคอาหารของผฝกโยคะจะพจารณาถงสขภาพ และสภาพทเปนจรงของกระเพาะอาหาร ปรมาณอาหารขนาดปานกลางจงเปนแนวทางทแนะนา ไมรบประทานอาหารมากเกนไปหรอนอยเกนไปกวาความจาเปนหรอความตองการ โดยประเมนความตองการดวยการตอบสนองจากความ รสกหว (ความอยากอาหาร) การอดอาหารหรอรบประทานอาหารวนละมอ จะเกดอนตรายเชนเดยวกบการรบประทานอาหารมากเกน ปรมาณอาหารทรบประทานแตละมอ พจารณาดงน แบงความจของกระเพาะอาหารเปน 4 สวน 1 ใน 2 สวนของกระเพาะอาหาร ควรเปนปรมาณของอาหารทรบประทาน และ 1 ใน 4 สวนของกระเพาะ ควรเปนสวนของนา (ควรดมนาครงชวโมงกอนอาหารและ 1 ชวโมงหลงมออาหาร) และเหลอพนทในกระเพาะอาหารไว 1 ใน 4 สวนเปนทวาง เพอใหอาหารในกระเพาะไดมการเคลอนไปมาในขณะบดยอยอาหาร และเปนสวนทอยของกาซทเกดขน การกะปรมาณอาหารใหได 1 ใน 2 สวนของกระเพาะอาหาร จะประเมนไดจากการใชเวลาในการทาหนาทยอยและสงผานสารอาหารหมดจากกระเพราะอาหารภายใน 4 ชวโมง โดยเราจะรสกหวหรอตองการอาหารภายใน 4 ชวโมง หลงรบประทานอาหาร

เวลาของมออาหาร มอเชาควรเปน 08:00น. แตเวลาอาจปรบเปลยนไปตามเวลาตนนอน โดยรบประทานอาหารมอเชาภายใน 2 ชวโมง ทตนนอน ดงนนอาหารเชาบางคนอาจจะเรมท 05:00น. หรอ 06:00น. กได อาหารมอกลางวนควรจะเปนเวลาเทยง (12:00 น.) และอาหารมอเยนควรจะเปน 06.30 น. ตอนเยน และไมเกน 20:00น. หรอ 2 ทม ในคนทเปนโรคเบาหวานหรอโรคกระเพาะอาหาร ซงรบประทานอาหารแตละมอไดนอย อาจจะเพมมออาหารทก 2 ชวโมง ตามความจาเปน แตไมควรรบประทานอาหารใกลกบเวลาเขานอน และอาหารมอเยนควรหลกเลยงอาหารทมไขมนและอาหารหนกทยอยยาก

kid yoga 96

การมสตในขณะรบประทานอาหาร ขณะรบประทานอาหารควรอยในความสงบ ตามหลกโยคะเชอวาการใหความใสใจอยางสมบรณในกจกรรมทกาลงทา

เปนการควบคมจต เปนสงททาไดยากแตไมใชสงททาไมได การทากจกรรมใดกตามตองใสใจกบสงนนในขณะททาสงนนในทกกจกรรม เชน ขณะรบประทานอาหาร อานหนงสอ ปรงอาหาร หรอกจกรรมตางๆ เชน แปรงฟน มความสาคญทตองการความใสใจหรอตงใจทาอยางจดจอ ขณะรบประทานอาหารจตใจควรจดจออยกบการเคยวอาหารไมควรไปคดถงสงบนเทง ควรใชความคดอยกบวธเคยวอาหาร ความละเอยดออน ความอรอยของรสอาหารในแตละชนดของอาหาร ตลอดทางเดนของอาหารผานหลอดอาหารไปยงกระเพาะอาหาร เมออาหารทรบประทานดวยการจดจอเพยงสงเดยว การไดรบอาหารและการดดซมอาหารจะไดผลดเปนเลศ เมอจตใจรวมเปนสวนเดยวกบการรบประทานอาหาร รางกายและจตใจจะชวยกนเสรมหนาทกน กระบวนการเหลานมผลใหเกดความผอนคลายของการทาหนาทของอวยวะตางๆ ในแตละสวนของรางกาย การฝกปฏบตในกจกรรมดงกลาวควรนามาปฏบตใชอยางสมาเสมอจนเปนนสย หรอทาใหไดมากเทาทจะสามารถทาได ในทางตรงกนขามในคนทรบประทานอาหารไปพรอมกบดโทรทศน ผลทเกดขนคอ การรบประทานอาหารมากเกนไป หรอในขณะดโทรทศนเกดอารมณไมดยอมมผลเสยถงระบบการยอยอาหาร ขณะรบประทานอาหารควรหลกเลยงการอภปรายหรอการเกดความโตแยงอยางเครงครด ขณะรบประทานอาหารควรพยายามมสตมการรบรถงความสขและบรรยากาศทด ควรฝกการมเจตคตทดในเรองของอาหารโดยตดความรสกชอบ รสกไมชอบ หรอความคดในดานลบเกยวกบอาหารใหหมดไป รบประทานอาหารอยางมความสข คดถงความพยายามของการไดมาของอาหารทกาลงรบประทาน และขอบคณพระเจาทชวยใหไดอาหาร นา และอากาศ เพอการมชวตทอยรอดได

ตวอยางของการฝกใหเดกมใจจดจอในขณะรบประทานอาหาร ทาไดดวยการฝกใหเดกทดลองเคยวแครอท โดยใหทกคนอยในความสงบเอาจตจดจออยกบฟนทบดเคยวแครอทในแตละคาใหรบรถงการแตกตวของเนอแครอท ความละเอยดของเนอแครอทในปากรบรถงรสหวานของแครอท รบรขณะกลนสวนละเอยดของแครอทลงไปในลาคอ ไปในกระเพาะอาหาร รบรถงคณคาของแครอทตอการเจรญเตบโตของรางกาย คดถงความดของคนทปลกตนแครอทดแลแครอทใหโตจนเปนอาหารของเรา

สงสาคญในเรองของอาหารอกอยางหนง คอ การปรงอาหาร ควรไดรบการจดเตรยมและปรงอาหารดวยความรก เมตตา ความสงบ และความสข เพอใหผรบประทานอาหารไดรบพลงของความรก ความเมตตา และความสขจากผปรงอาหารดวย

ตวอยางสตรของอาหารสาหรบความสข สวนผสม : ประกอบดวย

ถวยพนของความอดทน 2 หวใจทเปยมไปดวยความรก 1 กามอของความใจด 2

1 สมองของความเขาใจ วธปรงอาหาร

ผสมสวนตางๆ ทงหมดใหเขากน โปรยความใจดและความเมตตาใหทว 1. เตมความซอสตย จรงใจ และผสมใหเขากน 2. ใสอารมณความขบขน ผสมใหเขากนในชวงระยะเวลาหนง 3. บรการอาหารดวยรอยยมใหกบทกคนทไดพบใหไดรบความสข 4.

ตามขอเทจจรง ผปฏบตโยคะใหความสาคญกบคณคาของอาหารมากกวาตวอาหารหรอสารเคมในอาหาร ในหลกของโยคะจงแบงอาหารออกเปน 3 ชนด ตามผลลพธทไดจากสารอาหาร ไดแก

1. อาหารกลมสตตะ เปนอาหารทเปนธรรมชาต ทาใหยอยงาย ทาใหเกดพลงงาน และความตนตว อาหารกลมนทาใหมความรสกผอนคลาย และรสกสงบ ทาใหรสกมความสขใจ และความเบกบานใจ อาหารกลมนไดแก

• นม และผลตภณฑของนม

kid yoga 97

• ผลไม และผลไมแหง

• ผกทปลกไดตามฤดกาล

พชจาพวกขาว – ขาวสาล ขาวทไมผานการฟอกส ขาวฟาง ขาวเดอย ขาวโพด • • เมลดของพชประเภทถว ทงชนดสเขยวและเหลอง

พชประเภทหว และฝก • • ขง เมลดเครองเทศ ทไมใชพรกและเครองเทศทรอน

• นาผง นาตาล 2. อาหารกลมราชะ เปนอาหารทยอยยาก เปนพวกไขมน และทาใหเกดความเฉอยชา ถงแมอาหารกลมนทาใหเกด

พลงงานสง แตมผลตอจตใจโดยทาใหเกดความไมสงบ มอารมณกาวราว โกรธ กระวนกระวาย และหงดหงด อาหารกลมนเหมาะกบฤดกาลทอากาศหนาวเยน หรอในบคคลทออกแรงใชกาลงในการทางานหนก อาหารกลมนไดแก

• เนอวว ไข เนอเปด ไก และไมใชผลตภณฑของผกทกชนด

• เครองเทศเผดรอน พรกไทดา และพรก

• หอมและกระเทยม 3. อาหารกลมทมะ อาหารกลมนยอยยากมาก ทาใหเกดกาซจานวนมากและทาใหเกดความเฉอยชา ไมสราง

พลงงาน หลกจากรบประทานจะรสกซม เกยจคราน และเฉยเมย ไดแก

• ชา กาแฟ โกโก สารกระตนทกชนด

• นาตาลฟอกขาว เกลอไอโอดน

ขาวฟอกขาว ขนมปง ขนมปงกรอบ • • อาหารทผานกระบวนการแปลงรป เชน ผลไมกวน ซอว นาปลา เครองดม อาหารดอง

• อาหารทมสวนประกอบของกลนหรอรสเทยม อาหารผสมส อาหารทนามาอนใหรอน และอาหารทอดในนามนทมากเกน

สงสาคญบางประการเกยวกบอาหาร

• อาหารประเภทผลไม ควรรบประทานทงผลดกวาการทาเปนนาผลไม เพราะการเคยวอาหารในปาก นาลายในปากจะชวยในการยอยอาหาร และกากใยของผลไมยงเปนประโยชนชวยในการขบถายไดด

• ควรรบประทานอาหาร ในกลมทมะจานวนนอยๆ ถาไมสามารถหลกเลยงได

• นาชาขง เหมาะกบฤดหนาว หรอในชวงทมอาการคดจมก หรอชวงมนามกมาก แตไมควรรบประทานทกวน

• อาหารกลมราชะ เหมาะกบบคคลทมสขภาพด และคนทมกจกรรม หรอการใชแรงงานมาก ในคนทออกแรงหรอใชแรงงานนอย เชน เดกนกเรยน นกบรหาร นกวทยาศาสตร อาหารกลมสตตะ เปนอาหารทควรแนะนา

• ในปจจบนอาหารจากไขเปนสงทตองระวง เพราะไกอยในสภาพแวดลอมทไมเหมาะสม และไดรบการฉดยาเพอใหโตเรว สภาพแวดลอมไมเหมาะสมทาใหเกดผลเสยตอสภาพอารมณของไก ซงมผลมาถงไขไกและยอมมผลตอผรบประทานไขไกดวย

• ในคนทมอายนอย ยงดมนมทวไปได ในคนอาย 20 – 30 ป ควรดมนมพรองมนเนย และคนอายมากกวา 30 ป ควรดมนมทมความเจอจางมากขน (นม 1 สวน นา 2 สวน) โดยเฉพาะคนทมระบบการยอยอาหารไมด

• ควรลดอาหารประเภทไขมน และเนยใหนอยลง ในแตละวนควรไดรบไขมนไมเกน 1 ชอนโตะ และมนเนย 1 ชอนชา โดยเฉพาะคนทอายเกน 30 ป

• อาหารไขมนสง ไมเพยงแตจะยอยยาก แตยงใชเวลานานมากขนในการยอย อาหารชนดใดกตามทใชเวลาในการยอยมากขน มผลทาใหลดความสามารถทางจตใจลง

kid yoga 98

3. นา นาทสะอาดมความสาคญตอชวต ใชสาหรบภายในรางกาย ไดแก นาดมและใชปรงอาหาร ใชสาหรบภายนอกรางกาย

ไดแก การทาความสะอาดรางกายและของใช เชน เสอผา ทอยอาศย นาทใชภายในรางกายมผลตอการชาระลางทาความสะอาดอวยวะภายใน ไดแก ปาก กระเพาะอาหาร ลาไส ตลอดถง

ระบบทางเดนปสสาวะ ไดแก ไต และกระเพาะปสสาวะ ปรมาณนาดมในแตละวนไมควรนอยกวา 2 ลตร ในการรบประทานอาหารแตละมอควรมพนทในกระเพาะอาหารประมาณ ¼ ของกระเพาะไวสาหรบนาดม

4. การทากจกรรม ไดแก การทางานและการพกผอน

การทางาน เปนการทากจวตรประจาวน และการทางานทงภายในบานและนอกบาน เชน การกวาดบาน ลางจาน ซกผา การทาสวน การเดนทางระยะใกลๆ การทางานหนกอาจทาใหเหนอยลา จงควรเรมทางานเบาๆ หลกเลยงการทากจกรรมจนทาใหเกดอาการเกรงของกลามเนอ หรออาการปวด จดใหมการพกระหวางการทากจกรรม

การพกผอน ไดแก การนอนหลบ และการพกซงเปนสงสาคญของการสรางสขภาพ ในผฝกโยคะจดแบงเวลา ยามเชาเวลา 07:00 – 11:00 น. เปนเวลาการทากจกรรมเกยวกบการศกษาและการดแลสขภาพ เวลา 14:00–16.30 น. เปนเวลาทางานในหนาทของแตละบคคล ในชวงเวลาตอนเยนอาจจะเปนเวลาของการสวดมนตหรอเลนดนตร เวลาของการนอน ควรนอนใหไดวนละ 8–9 ชวโมง โดยเขานอนตงแต 22:00 น. โดยไมรบกวนหรอไมฝน ทนอนทใชควรเปนเตยงทแขง ใชผาหรอผาฝายสาหรบเครองนอน ทาใหรางกายอบอน สบายไมหนาวหรอรอนจนเกนไป สขอนามยสวนบคคล การดแลความสะอาดฟนและปาก อวยวะทเปนแหลงของการตดเชอ และเกดเปนพษภายในรางกาย โดยเปนทางผานของเชอโรคไดทกชนด โดยเฉพาะเชอหนองไดแก ปาก การตดเชอทเกดขนในปากและเกดไดบอยดวยเหตผลธรรมดา คอ นาลายและผนงเยอเมอกภายในปากไมสามารถสรางกลไกการปองกนโรคไดเหมอนอวยวะอนๆ ในรางกาย จากการศกษาวจยทางการแพทย พบวา การตดเชอสวนใหญเกดทรากฟนหรอตวฟน และมกจะมผลตอสขภาพทวไป การดแลสขภาพของปากและฟนไมดทาใหเกดอนตรายและเกดโรคทมความรนแรงหลายโรค เชน โรคขออกเสบ เยอบหวใจอกเสบ กระเพาะอาหารและลาไสอกเสบ ความผดปกตทรนแรงของหวใจ และอาจทาใหเกดโรคของตา ห และจมกได วธการทาความสะอาดฟนตามหลกโยคะ พบวามประสทธภาพมาก กระบวนการของโยคะมหลกงายๆ โดยการกาจดสงสกปรกดวยการแปรงฟนอยางนอยวนละ 2 ครง ในตอนเชาและกอนนอน การทาความสะอาดปากและฟนประกอบดวย 1) แปรงทมคณภาพ 2) ยาสฟน 3) นายาบวนปาก

1. แปรงสฟน ตามแบบโยคะใชกงไมสดพวกกระถน ไทร หรอสะเดา ทาเปนแปรงสฟน ดวยเหตผลจากไมสวนใหญทใชเปนแปรงสฟนมฤทธเปนดาง และมความฝาด การทาความสะอาดดวยการเคยว ตรงสวนปลายของไมสดๆ ชวยทาใหมเคลอบฟนเปนเงาและยงชวยใหฟนแขงแรง

2. ยาสฟน ชวยใหฟนเปนเงา และผลในการบดขยจะทาใหชาระลางฟนใหสะอาด ทาลายแบคทเรย การใชประโยชนรวมกนของแปรงสฟนและยาสฟน จากการทดลองทางหองวทยาศาสตรพบวา การใชใบมะมวงทาความสะอาดฟนดวยการเคยวและใชถมผลใชไดอยางกวางขวาง การใชสวนผสมของยาสฟนทมสเขยวของพช ในสวนผสมของยาสฟนของโยคเปนผง ประกอบดวย สเสยด สมอไทย ขมน บดเปนผงละเอยด ผสมกบเปลอกมะพราวทเผาเปนผงถาน ใชยาสฟนประมาณ 20 กรม วางบนสวนปลายของแปรงสฟนถระหวางซฟนจนสงสกปรกหลดออกหมดทกดาน

3. นายาบวนปาก ตามหลกสขอนามยของโยคะ ใชนาบรสทธลางปากและกลวคอ 3 – 4 ครง ภายหลงการทาความสะอาดปากและลน นาลายในปากมนายอยอาหารประเภทแปง ซงทาใหเกดกรดซงจะทาใหฟนผ นาลายมฤทธเปนดางจะทาใหเกดการสมดลกบกรดทเกดขนไดโดยไมเปนอนตรายตอรางกาย

kid yoga 99

การดแลความสะอาดลน คงไมมใครรวา หนปนทเกาะอยตามซอกฟนและสารทเสอมสลายเนาเปอยทเกาะตดอยทโคนลน เปนสาเหตของการม

กลนเหมนของลมหายใจไดมากกวาสงทเกดจากกระเพาะอาหาร ในการวนจฉยโรคทางการแพทยยอมรบวา สภาพของลนเปนตวชวดถงภาวะสขภาพของชองทางเดนอาหารไดมากกวาอวยวะภายนอก การปฏบตโยคะดวยวธทาความสะอาดลนและดานหลงของลนเทาทจะทาได โดยระวงไมใหเกดอาการอาเจยน การใชแปรงสฟนถลนและดานหลงลนอาจจะทาใหเกดการบาดเจบ การทาความสะอาดลนโดยใชปลายนวมอ 3 นว (นวช นวกลาง และนวนาง) ทาความสะอาดบรเวณดานหลงของลนจนกวาจะสะอาด ขณะถตองกวาดเอาสงทเปนเมอกและเสมหะออกใหหมด การดแลความสะอาดห

การดแลความสะอาดหไมมขอปฏบตพเศษแตอยางใด เพราะโดยธรรมชาตขหและฝนจะหลดออกมาไดเองเปนระยะๆ จงไมมลกษณะทตองทาความสะอาดเปนพเศษ แตควรสงเกตลกษณะทผดปกต การลางทาความสะอาดใบหสวนนอกดวยนาสะอาดธรรมดาทกวน โดยไมตองใชนายาใดๆ ใชนวชใสเขาไปในรห หมนมอจากดานหนงไปอกดานหนงชาๆ ดวยแรงกดเบาๆ เพอใหขห ฝน และผวหนงทแหงหลดออกมา

การดแลความสะอาดผวหนง ผวหนงเปนอวยวะททาหนาทรบความรสกจากการสมผส ซงมความสาคญรองลงมาจากการมองเหน การรบรของการ

สมผสเปนการรบรทสาคญทสดในกระบวนการรบร ผวหนงยงทาหนาท 1) ปองกนอวยวะทอยภายใน 2) ควบคมความรอน 3) ระบายอากาศ และ 4) กาจดของเสย

1. การปองกนอวยวะทอยภายในรางกาย โดยปกคลมอวยวะตางๆ ใหพนจากอนตรายของการตดเชอโรคหรอการไดรบบาดเจบ ดงนนการดแลผวหนงใหแขงแรงไมมรอยแตกหรอเกดบาดแผลจะชวยปองกนไมใหเชอโรคเขาไปทาอนตรายแกอวยวะภายในรางกายได

2. การควบคมความรอน ผวหนงทาหนาทปรบอณหภมภายในรางกายใหเปนปกตในสภาพอากาศทเปลยนแปลงอยางรวดเรว เชน สภาพอากาศทรอนกวาอณหภมภายในรางกาย หลอดเลอดทผวหนงจะขยายตว ขบเหงอออกมาตามผวหนง ชวยปรบใหอณหภมภายในรางกายเยน ในทางตรงกนขามถาอากาศภายนอกหนาวเยนกวาอณหภมภายในรางกาย หลอดเลอดทผวหนงจะหดตวและเกบความอบอนภายในรางกายไว โดยสงเลอดมาทผวหนงทเยนนอยลง

3. การแลกเปลยนอากาศทางผวหนง เกดขนในปรมาณทนอยแตมความจาเปนตอสขภาพ 4. การกาจดของเสย หรอสงทเปนพษออกจากรางกาย เมอผวหนงสมผสกบสารพษ ถาไมถกระบายออกหรอไมลาง

ออกอยางเหมาะสม สารพษจะถกดดซมกลบเขาไปในรางกาย ถากระบวนการกาจดสารพษไมไดผลจะทาใหเกดโรคของผวหนงได เชน ผวหนงแหง คน และมลกษณะเปนผน การรกษาททาไดงายดวยการถกกบแสงอาทตย อากาศ และการอาบนา ถาอาการผดปกตไมหายและอาการเกดขนตดตอกนนานหรอเปนเรอรง จาเปนตองรกษาดวยยาทาทเหมาะสม โรคทเกดขนในรางกายหลายโรคตรวจพบความผดปกตไดจากผวหนง เชน โรคตบ ทาใหผวหนงมสเหลอง ลกษณะของผวหนงจงบอกภาวะของสขภาพทด การดแลสขลกษณะของผวหนงมสวนประกอบทสาคญในเรองของอาหาร การบรหารรางกาย การอาบนาทาความสะอาดรางกาย

การดแลสขภาพของผวหนง ตามหลกโยคะดงเดมใหความสาคญกบพลงงานจากแสงอาทตย (เวลา 6:30 – 8:30 น.) อากาศ การอาบนา และการใชโคลนหมผวหนง เปนการกระตน และเปนวธการบารงผวหนงทด

การดแลความสะอาดผมและเลบ การทาความสะอาดหนงศรษะเปนวธการรกษาและทาความสะอาดผมไดดทสด การระคายเคองผมจากขรงแค และสง

อน ทาใหเกดอาการปวดศรษะอยางรนแรงและรบกวนการทางานของระบบประสาท การดแลผวหนงรวมถงหนงศรษะตามแนวทางของโยคะ ประกอบดวย การอาบแดดในตอนเชาเปนเวลา 20 นาท การปลอยใหผวหนงสมผสกบอากาศยามเชาและเยน ครงละ 5 นาท การใชโคลนพอกผวหนงและผมสปดาหละครง เปนเวลา 20 นาท การใชนวและฝามอในขณะถเอาโคลนออกจากศรษะเปนการกดนวดกระตนการไหลเวยนโลหต การดแลความสะอาดของเลบ โยคใชการตดเลบใหส นดวยการใชหนทเรยบขดถเลบ การทาความสะอาดเลบและมอมความละเอยดรอบครอบ ในการลางมอทาความสะอาดทนทททาภารกจทไมสะอาด

kid yoga 100

การปฏบตสขอนามยตามหลกของโยคะ เปนวธการดงเดมทสบทอดมาเปนเวลานาน มการพฒนาและไดรบผลสาเรจโดยใชวธการทางธรรมชาตทเปนการปฏบตดวยตนเอง และการรกษาดวยตนเองในเรองสขอนามย ทงการปองกนและการรกษาทมคณคา ซงนาไปสสขภาพทางดานจตใจ คณธรรมและสขภาพทางกายของมนษย การใชหลกของโยคะในการดแลสขภาพในเดกอาจจะมลกษณะทนามาใชไดจากวธการทใชกบผใหญ โดยการฝกสอนใหเดกรจกวธการและประโยชนของการดแลสขอนามยของรางกาย และฝกปฏบตอยางสมาเสมอดวยความเขาใจ การทาไดงายและไดเรยนรถงความสขสบายทเกดขนยอมสงผลใหเดกมพฤตกรรมการดแลสขภาพทถกตอง เปนการสงเสรมใหมสขภาพทสมบรณแขงแรงและมพฒนาการทกดานทดเลศ การนาความรสขอนามยตามหลกโยคะมาอธบาย และประยกตใชกบการดาเนนชวตในปจจบนจะชวยเสรมแรงการดแลสขภาพใหถกตองและเปนประโยชนมากขน โดยเฉพาะการดาเนนชวตของสงคม และสงแวดลอมทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว ทงดานการสอสาร การใชเครองจกรกล และยทธวธการประกอบการงานอาชพ ซงอาจจะมผลตอการบนทอนหรอลดความสงบสขของรางกาย จตใจ รวมไปถงสงคมรอบตวมนษย ในหลกการของโยคะใหความหมายและความสมพนธของรางกาย จตใจ คณธรรม รวมไปถงสภาพของสงแวดลอม การปฏบตตามหลกของโยคะมงสความมสขภาพด และเปนสขของมนษยและสงแวดลอมไปพรอมกน

การเปรยบเทยบสขอนามยในเดกตามแนวทางโยคะกบสขบญญตแหงชาต ซงประกาศใชโดยคณะรฐมนตร ตงแตวนท 28 พฤษภาคม 2539 และกองสขศกษา สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข ไดปรบปรงเนอหาใหทนสมยถกตองตามหลกวชาการ ใหประชาชนทกกลมอายสามารถนาไปเปนแนวทางในการปฏบตในป 2545 โดยกาหนดเปน “10 แนวทางสรางสขภาพ” ประกอบดวย

1. ดแลรกษารางกายและของใชใหสะอาด รกษาฟนใหแขงแรงและแปรงฟนทกวนอยางถกตอง 2.

3. ลางมอใหสะอาดกอนกนอาหารและหลงการขบถาย 4. กนอาหารสก สะอาด ปราศจากสารอนตราย และหลกเลยงอาหารรสจด สฉดฉาด 5. งดบหร สรา สารเสพตด การพนน และการสาสอนทางเพศ 6. สรางความสมพนธในครอบครวใหอบอน

ปองกนอบตภยดวยการไมประมาท 7. 8. ออกกาลงกายสมาเสมอและตรวจสขภาพประจาป 9. ทาจตใจใหราเรงแจมใสอยเสมอ 10. มสานกตอสวนรวม รวมสรางสรรคสงคม

ในสวนทมความสาคญตอสขอนามยในเดกในทนขอสรปไว 5 ขอ คอ ขอ 1, 2, 3, 4 และ 8 ดงน ขอ 1 ดแลรกษารางกายและของใชใหสะอาด การเสรมสรางและปลกฝงการรกษาความสะอาดรางกายและของใช

ใหกบบตรหลานตงแตเยาววย เปนการปลกฝงสขนสยทด ใหเปนคนรกความสะอาดและเปนระเบยบ ตอไปจะไดเปนผใหญทม สขภาพด ทสาคญผใหญตองทาเปนแบบอยางในการรกษาความสะอาดและความเปนระเบยบแกบตรหลานในครอบครวดวย

ขอปฏบต 1.1 อาบนาใหสะอาดทกวนอยางนอยวนครง

ในฤดทมอากาศรอนมเหงอไคลมาก ควรอาบนาชาระรางกายเพมขน และควรอาบนากอนอาหาร 1 ชวโมง หรอหลงอาหาร 3 ชวโมง การทาความสะอาดรางกายใหทวทกสวน

ดวยการฟอกสบทมอ (ฝามอ หลงมอ งามนวมอ ซอกเลบ) • แขน (ปลายแขน ตนแขน ไหล รกแร) คอ (รอบคอ) ลาตว (อก ทอง หลง กน อวยวะเพศ) ขา (รอบโคนขา ขอพบ ปลายขา หลงเทา งามนวเทา นวเทา ทง 2 ขาง)

• ใชผา หรอฟองนาขดถตามซอกห ซอกคอ รกแร ขอพบแขน-ขา งามนวมอ อวยวะเพศ และงามนวเทาทง 2 ขาง

• ลางดวยนาใหสะอาดทวรางกาย

kid yoga 101

• ใชผาเชดใหทวทงตว บรเวณซอกคอ รกแร ขอพบ ขาหนบ งามกน อวยวะเพศ งาม นวมอ นวเทาใหแหง

1.2 สระผมอยางนอยสปดาหละ 2 ครง ในเดกทมเหงอออกมากหรอเลนในบรเวณทมฝนละอองมาก ควรสระผมใหบอยขน สระผมดวยแชมพอยางนอย

1 ครง หรอจนกวาสะอาด ในขณะสระผมดวยชมพใชนวขยผมใหทว และกดนวดศรษะเบาๆ ลางแชมพออกดวยนาสะอาด หรอนาอน เชดผมใหแหงดวยผาสะอาด

1.3 ตดเลบมอ เลบเทาใหสนอยเสมอ เลบมอ เลบเทา เปนแหลงสะสมสงสกปรกและเชอโรค โดยเฉพาะเลบมอมโอกาสสมผสกบอาหารกอนเขาส

รางกาย การตดเลบมอและเลบเทาใหส นอยเสมออยางนอยสปดาหละ 1 ครง เปนการปองกนเชอโรคเขาสรางกายได การปฏบตใหลางมอ ลางเทาใหสะอาดกอนลงมอตดเลบ ตดเลบมอเลบเทาใหส นเสมอแนวเนอใตเลบ ลบรอยคมของเลบทตดใหมดวยตะไบเลบ และลางมอและลางเทาใหสะอาดอกครงหนง

1.4 ถายอจจาระเปนเวลาทกวน การขบถายอจจาระ เปนการกาจดกากอาหารออกจากรางกาย คนทถายอจจาระนอยกวา 3 ครงตอสปดาห

เรยกวา มภาวะทองผก การปองกนภาวะทองผกปฏบตไดดงน

• ฝกการขบถายอจจาระใหเปนเวลาทกวน ถาทาไดใหฝกเปนประจาทกวนตอนเชา

• กนผกสด ผลไม เพอใหมกากอาหารมาก ชวยใหขบถายไดงายและสะดวก

• ออกกาลงกายเปนประจาทกวน หรอเพมการเคลอนไหวรางกาย เชน การเดน การออกแรงในกจวตรประจาวน สะสมอยางนอยวนละ 30 นาท

• ดมนาสะอาดอยางนอยวนละ 8 แกว หลงการขบถายลางหรอหรอเชดทวารหนกใหสะอาด ผหญงควรลางทาความสะอาดจากดานหนาไปทางดานหลง

(จากอวยวะเพศไปทางทวารหนก) เพอไมใหเชอโรคจากทวารหนกตดตอมายงชองคลอด 1.5 ใสเสอผาสะอาด ไมอบชน และเหมาะสมกบสภาพอากาศ

ปฏบตดงน

• ไมใสเสอผาซา และไมใสเสอผารวมกบผอน

• เสอผา และเสอผาชนในทใสแลว นาไปซกดวยสบหรอผงซกฟอก เพอกาจดเชอโรค และกลน แลวนาไปตากแดดใหแหงทกครง

• รองเทา ถงเทาทสกปรกเปยกชน ไมควรสวมใส นาไปซกใหสะอาดและตากแดดใหแหง

• ใสเสอผาทซกสะอาด และเหมาะสมกบสภาพอากาศ

• ซกผาเชดตว ผาปทนอน ปลอกหมอน ผาหม ใหสะอาดอยเสมอ

• นาทนอน หมอน มง ออกตากแดด อยางนอยสปดาหละ 1 ครง 1.6 จดเกบของใชใหเปนระเบยบ

• จดเกบสงของเครองใช ทงสวนตวและสวนรวมใหเปนหมวดหม เปนระเบยบ สะอาด สะดวก ปลอดภย และเมอหยบใชแลวควรเกบเขาทเดม

• ควรมตยาสามญประจาบาน และตดตงไวในทสงพนมอเดก

• ยาสามญประจาบาน ควรมฉลากกากบบอกชอยา ชนดของยา และอายการใชยาแตละชนด ยาอนตรายหรอยาใชทาภายนอก ควรปดดวยฉลากสแดง และยารบประทานควรปดดวยฉลากสขาว

• สารเคม วตถอนตราย ของมคม ควรจดเกบไวใหมดชดปลอดภย พนมอเดก ขอ 2 รกษาฟนใหแขงแรง และแปรงฟนทกวนอยางถกตอง ปจจบนพบวา คนสวนใหญยงขาดการดแลรกษาฟนใหสะอาด จงเปนสาเหตสาคญทาใหเปนโรคฟนผและโรคเหงอก

kid yoga 102

ขอปฏบต 2.1 แปรงฟนใหสะอาดอยางทวถง ทกซ ทกดานทงดานนอก ดานใน และดานบดเคยว แปรงสนๆ เบาๆ 4 – 5

ครง ในแตละสวน ใชเวลานานอยางนอย 2 นาทขนไป และอยางนอยวนละ 2 ครง เชาและกอนเขานอน และแปรงลนทกครงหลงการแปรงฟน เนองจากลนมลกษณะเปนปมเลกๆ ทาใหเศษอาหารหรอคราบเครองดมตกคางหมกหมมเปนสาเหตหนงททาใหเกดกลนปาก การแปรงลนใหทาเบาๆ โดยใชแปรงสฟนวางทบรเวณกลางลน ลากมาตามความยาวทางปลายลน เพยง 1 – 2 ครง หลงจากแปรงฟนแลวทกครง

2.2 เลอกใชยาสฟนผสมฟลออไรด ยาสฟนผสมฟลออไรด ชวยเสรมความแขงแรงของฟนและปองกนฟนผ การไดรบฟลออไรดททาใหเกด

ประโยชนตอฟนนน จะตองไดรบฟลออไรดในปรมาณทเหมาะสมและไดรบบอยๆ การแปรงฟนเปนประจาสมาเสมอ จะทาใหไดรบฟลออไรดในปรมาณนอยๆ แตบอยครง การเลอกยาสฟนผสมฟลออไรด ตองดทฉลากขางกลองวามเครองหมาย อย. และระบปรมาณฟลออไรดทใสในยาสฟนนนๆ ประมาณ 900 – 1,100 พพเอม สาหรบเดกใหใชแตนอย ปรมาณเทาเมลดถวเขยวและหามกลนยาสฟน การใชยาสฟนไมจาเปนตองใชปรมาณมาก เพยงแตปายยาสฟนบนขนแปรงใหทวบางๆ กเพยงพอ

2.3 ควรกนอาหารทมแรธาต และวตามนซงมประโยชนตอฟน อาหารทมแรธาต และวตามน เชน ไข นม กง ป ปลา จะมแคลเซยมและฟอสฟอรส ผกหลายชนด เชน

กยชาย ตงโอ ถวงอก แครอท มะเขอยาว มฟลออไรดชวยปองกนฟนผ และผลไม เชน ฝรง ชมพ มนแกว พทรา มวตามนซชวยปองกนโรคไขเลอดออกตามไรฟน และวตามนบชวยปองกนโรคปากนกกระจอก นอกจากน ผกและผลไมสด ยงมเสนใยชวยทาความสะอาดฟน

สงสาคญในการดแลฟน ควรหลกเลยงการกนลกอม ลกกวาด ทอฟฟ หรอขนมหวานเหนยว เพราะสวนใหญเปนนาตาล ซงเปนอาหารอยางดของเชอโรคในชองปากทาใหเกดกรดมาทาลายฟน ถาหลกเลยงไมได ควรกนในมออาหารและแปรงฟนทกครงหลงการกนทกครง

2.4 ตรวจสขภาพในชองปากดวยตนเองอยางสมาเสมอและไปพบทนตแพทยอยางนอยปละ 1 ครง ควรตรวจสขภาพในชองปากดวยตนเองหลงแปรงฟนอยางนอยวนละ 1 ครง เมอพบสงปกตเกดขนจะไดรบ

ไปรกษา เปนการประหยดเวลาคาใชจาย และไมเจบปวดทรมานจากปญหาโรคฟนผ และโรคเหงอก 2.5 ใชฟนใหถกหนาท

การใชฟนผดหนาท เชน ใชฟนกดของแขงๆ เปดฝาขวด กดปากกา ดนสอ กดดาย จะทาใหฟนแตก บนหรอเกได และอาจทาใหกลามเนอทยดขากรรไกรอกเสบ วธปฏบตทถกตองคอใชฟนบดเคยวอาหารเทานน และไมใชกดของแขงๆ

ขอ 3 ลางมอใหสะอาดกอนกนอาหารและหลงการขบถาย มอเปนอวยวะใชทากจกรรมตางๆ มากมาย จงเปนอวยวะทสมผสรางกายตนเอง รางกายของผอนและสงแวดลอม

โดยทวไป ซงมทงสงสะอาด และสกปรก โดยเฉพาะเดกเลกมกใชมอหยบอาหารเขาปากโดยตรง หรอชอบดดนวมอ มอทสกปรกจะเปนแหลงแพรเชอโรคระบบทางเดนอาหาร เชน อหวาตกโรค ไทฟอยด บด เปนตน บรเวณทมเชอโรคและสงสกปรกตดอยเปนประจาไดแก บรเวณปลายนวมอ นวโปง ตามซอกนวมอ และบรเวณหลงมอ ดงนนเพอปองกนการเกดโรคตางๆ วธงาย สะดวกและประหยดทสดคอการลางมอใหสะอาดดวย สบ ลางใหถกตองทวถงทกสวนมอ

วธปฏบตการดแลรกษามอใหสะอาด และมสขภาพด 1) ตดเลบใหส นอยเสมอ 2) ถามแผลทมอหรอนวมอ ตองรกษาใหหาย และปดพลาสเตอร 3) ลางมอดวยวธทถกตองดวยสบเปนประจาทกครง

ก) กอนเตรยมและปรงอาหาร ข) กอนกนอาหาร ค) หลงหยบจบสงสกปรก ง) หลงการขบถาย

kid yoga 103

กอนและหลงการสมผสผปวย จ) วธลางมอ ทถกตองและมประสทธภาพซงใชปฏบตไดกบทกโอกาส รวมทงในการดแลผปวยหรอในโรงพยาบาล ม

ข นตอนดงน 1. ลางมอใหเปยกดวยนา 2. ฟอกดวยสบ หรอสบเหลว 3. ลางถมอ เพอใหสงสกปรกหลดออกไป โดยทกขนตอนทา 5 ครง และทาสลบกนทง 2 ขาง (มอซายและมอขวา)

ฝามอถฝามอ (1) ฝามอถหลงมอและนวถซอกนว (2) ฝามอถฝามอและนวถซอกนว (3) หลงนวมอถฝามอ (4) ถนวหวแมมอโดยรอบดวยฝามอ (5) ปลายนวถขวางฝามอ (6)

(7) ถรอบขอมอ 4. เมอถมอทกจดครบทงขางซายและขางขวาแลว ลางมอใหสะอาดดวยนา และเชดมอใหแหงดวยผาสะอาด ขอ 4 กนอาหารสก สะอาด ปราศจากสารอนตราย และหลกเลยงอาหารรสจด สฉดฉาด สภาพสงคมไทยปจจบนเปลยนเปนสงคมเมองมากขน มความเรงรบในการดาเนนชวต ความเปนอยประจาวน ทาให

พฤตกรรมการกนเปลยนแปลงไป มการเลอกใชบรการอาหารปรงสาเรจ อาหารพรอมบรโภค ถาการจดเตรยมอาหารทมการปนเปอน ไมสะอาด ไมไดสดสวน ไมเหมาะสมกบความตองการของรางกายในแตละชวงอาย ยอมทาใหผบรโภคมภาวะเสยงตอการเกดโรคและความเจบปวย ทงโรคจากระบบทางเดนอาหาร เชน โรคอจจาระรวง อาหารเปนพษ โรคบด ไทฟอยด โรคพยาธ โรคมะเรงตบ เปนตน และอาจจะเกดโรคทางโภชนาการ เชน โรคขาดสารอาหาร โรคอวน โรคเบาหวาน โรคความดนโลหต เปนตน ดงนนเพอใหผบรโภคทกคนในครอบครว มสขภาพด จงควรกนอาหารใหถกตอง คอ ใหครบถวน เพยงพอ หลากหลาย ในสดสวนทเหมาะสม และเปนอาหารทสะอาด ปลอดภย ปราศจากการปนเปอนเชอโรค และสารพษทเปนอนตราย

วธปฏบต 4.1 เลอกซออาหารทสะอาด ปลอดภย โดยคานงถง

ประโยชน เลอกซอและกนอาหารทสด ใหม มคณคาทางโภชนาการครบถวนเหมาะสมกบความตองการของคนในแตละวย

ปลอดภย ปราศจากการปนเปอนเชอโรค และสารอนตราย ผลตจากแหลงทเชอถอได ประหยด เปนอาหารทมในทองถน หาไดงายตามฤดกาล ราคาถก

4.2 ปรงและกนอาหารใหถกสขลกษณะและสกเสมอ โดยคานงถงหลก 3 ขอ

- สงวนคณคาของอาหารเดมไวมากทสด เชน การปรงตองใชไฟแรงในเวลาสนๆ เพอรกษาวตามนและแรธาตในผก การลางผกใหลางทงตนหรอแกะออกเปนใบ ลางใหสะอาดแลวจงหน

- สกเสมอ โดยเฉพาะอาหารประเภทเนอสตว ควรปรงใหสกดวยความรอนกอนกนทกครง และไมกนอาหารสกๆ ดบๆ

- สะอาดปลอดภย ควรกนอาหารทปรงสกใหมๆ ถากนอาหารรวมกนตองใชชอนกลาง และใชภาชนะ อปกรณทสะอาด ผปรงอาหาร ตองมสขนสยทดในการปรงอาหา เชน แตงกายสะอาด ไมสบบหร ในขณะปรงอาหาร ไมพดคย แคะขเลบ ขมก เวลาไอ จาม ควรใชผาปดปากและจมก ใชชอนตกชมอาหารไมใชทพพ เปนตน

4.3 กนอาหารครบ 5 หม แตละหมมความหลากหลาย และมสดสวนทเหมาะสม เพอใหไดรบสารอาหารตางๆ ครบถวนตามความตองการของรางกาย

kid yoga 104

เดกวยเรยนมความตองการพลงงานและสารอาหาร เพอการเจรญเตบโต พฒนารางกายและสมอง ซอมแซมสวนทสกหรอ ดงนนครและผปกครองควรดแลเดกวยเรยนใหไดรบสารอาหารใหครบถวนและเพยงพอกบความตองการของรางกาย และควรกนอาหารใหครบ 5 หม ดงน หมท 1 โปรตน ไดแก นม ไข เนอสตวตางๆ ถวเมลดแหงและงา เปนสารอาหารทรางกายจาเปนตองไดรบอยางเพยงพอทงคณภาพ และปรมาณ เพอเสรมสรางรางกายใหเจรญเตบโต และซอมแซมเนอเยอซงเสอมสลายไปใหอยในสภาพปกต เดกวยเรยนเปนวยทตองการโปรตนเพอการเจรญเตบโต และมอตราการเจรญเตบโตทแตกตางกนในเพศชายและเพศหญง ปรมาณโปรตนจงแตกตางกนตามกลมอายและเพศ ใน 1 วน ควรไดรบอาหารโปรตน รอยละ 10-15 ของปรมาณพลงงานทงหมด หมท 2 คารโบไฮเดรต ไดแก ขาว แปง เผอก มน นาตาล ขาวกลอง และขาวซอมมอ มใยอาหาร วตามนและแรธาต อาหารในกลมนจะถกเปลยนและเกบสะสมไวในรปของไขมนตามสวนตางๆ ของรางกาย ในแตละวนควรไดรบอาหารคารโบไฮเดรต รอยละ 50-60 ของปรมาณพลงงานทงหมด หมท 3 ไขมน ไดแก นามนและไขมนจากพชและสตว ในเนอสตว หนงสตว นามนสตวทกชนดพบกรดไขมนอมตว ยกเวนไขมนจากปลาจะมกรดไขมนไมอมตวสง และยงมกรดไขมน โอเมกา 3 อพเอ และดเอชเอ ซงมคณสมบตชวยลดความเสยงในการเกดโรคหวใจขาดเลอด อาหารกลมไขมนใหพลงงานสง (เปน 2 เทา ของคารโบไฮเดรต) ใหความอบอนแกรางกาย และยงเปนตวละลายวตามนทจาเปนตอรางกายดวย ใน 1 วน ควรกนอาหารหมไขมน รอยละ 25-30 ของปรมาณพลงงานทงหมด หมท 4 และ 5 พชผกและผลไมตางๆ พชผกและผลไมเปนแหลงสาคญของวตามนและแรธาต รวมทงสารอนๆ ทจาเปนตอรางกาย ทาใหการทางานของรางกายเปนปกต เชน ใยอาหารชวยในการขบถาย นาโคเลสเตอรอลและสารพษทกอมะเรงบางชนดออกจากรางกาย พชผกผลไมทไมหวานจด ใหพลงงานตาทาใหไมอวน ลดความเสยงตอการเกดโรคมะเรงและโรคหวใจ สารอาหารพวกวตามนและแรธาตมความสาคญมาก เพราะชวยใหการเจรญเตบโตเปนไปอยางปกต

แรธาตทสาคญสาหรบเดกวยเรยน ไดแก 1) ไอโอดน เปนสารอาหารทจาเปนตอรางกาย ใชสาหรบการสรางฮอรโมนของตอมไธรอยด ไดแก ไธรอยดฮอรโมน

ทาหนาทควบคมปฏกรยาทางเคมในรางกาย กระตนใหเกดการเจรญเตบโต และพฒนาการของอวยวะตางๆ โดยเฉพาะระบบประสาท อาหารทเปนแหลงของไอโอดน ไดแก อาหารทะเล เดกวยเรยนมความตองการสารไอโอดนปรมาณเลกนอย ประมาณ 120-150 ไมโครกรมตอวน

2) ธาตเหลก เปนสารอาหารทใชในการสรางเมดเลอด ถารางกายขาดธาตเหลกจะทาใหเปนโรคโลหตจาง โดยเฉพาะเดกผหญงในระยะทมประจาเดอน ถามการสญเสยเลอดมากกวาปกต อาจจะทาใหเกดภาวะโลหตจางได ในเดกหญงวยเรยนจงตองกนอาหารทมธาตเหลกมากกวาเดกผชาย อาหารทมธาตเหลก ไดแก เนอสตว นานม ปลา ถวลสง ถวตางๆ ผกใบทมสเขยวเขม และผลไมแหง และเพอใหการดดซมธาตเหลกดยงขน ควรกนผกสดหรอผลไมทมวตามนซสงดวย เดกวยเรยนตองการธาตเหลกประมาณวนละ 12-15 มลลกรม

3) แคลเซยม รางกายตองการเพอใชสรางกระดก และฟน และชวยในการเขงตวของโลหต อาหารทมแคลเซยม ไดแก นม ปลาเลกปลานอย กงแหง แคลเซยมจาเปนสาหรบเดก และพบวาถาเดกไดรบในปรมาณเพยงพอจะทาใหมความหนาแนนของกระดกมาก โดยมการสะสมของแคลเซยมทกระดก ซงจะชวยปองกนโรคกระดกพรนไดเมอเขาสวยผใหญ ในเดกอาย 10-18 ป ควรไดรบแคลเซยมประมาณวนละ 1,200 มลลกรม ในเดกอายตากวา 10 ป ควรไดรบแคลเซยม 800 มลลกรมตอวน ในปจจบนมขอแนะนาใหเดกและวยรนในชวงอาย 10-18 ป รบประทานแคลเซยม ปรมาณทมากกวาน คอ 1,300 มลลกรมตอวน โดยใหดมนม หรอกนอาหารทเปนแหลงของแคลเซยม และควรใหออกกาลงกาย เชน เดน วง วายนา ขจกรยาน ดวยเพอเพมความแขงแรงของกระดก สาหรบวตามนทมความสาคญในการดดซมและการสะสมของแคลเซยมในกระดกคอวตามนด ซงไดจากแสงแดดธรรมชาต เดกสวนใหญไดออกกาลงและเลนกลางแจงอยแลว จงไมมปญหาการขาดวตามนด

kid yoga 105

วตามนมความจาเปนตอรางกาย ดงน วตามนเอ เปนสารชวยบารงสายตา ผวหนงและเสนผม บารงเนอเยอในสวนทางเดนหายใจ อาหารทมวตามนเอ

ไดแก ผกสเขยวเขม มนเทศชนดหวานสเหลองเขม แครอท ฟกทอง มะมวง มะละกอ ไข และตบ วตามนบ เปนสารทมความสาคญตอการทางานของรางกายในเรองการเจรญเตบโต ปฏกรยาเคมในรางกาย ระบบ

ประสาท และไต อาหารทมวตามนบ ไดแก ผกใบสเขยว เมลดธญพช จมกขาวสาล ถวลสง ถวตางๆ เนอปลา และไข วตามนซ เปนสารชวยในการประสานเนอเยอและเซลลตางๆ จงชวยในการหายของแผล บารงสายตา วตามนซจะ

รวมตวกบสารพษและของเสยตางๆ ในรางกาย และถกขบออกมา ชวยชาระรางกายใหบรสทธ อาหารทมวตามนซ ไดแก ผลไม และผกเกอบทกชนด รวมทงมนฝรง

4.4 ดมนมใหเหมาะสมกบวย นมและผลตภณฑนม เปนแหลงโปรตน ไขมน พลงงาน ธาตแคลเซยม และฟอสฟอรส จะชวยสรางกระดกและฟนใหแขงแรง ในเดกและวยรนควรดมนมวนละ 2-3 แกว สวนผทมอายเกน 35 ป หรอผทมไขมนในเลอดสงควรเลอกดมนมทมไขมนตา อยางนอยวนละ 1 แกว

4.5 ดมนาสะอาด อยางนอยวนละ 8 แกว นาเปนสงจาเปนสาหรบรางกาย ปกตรางกายตองการนาประมาณวนละ 2 ลตร โดยไดรบจากนาดมและนาในอาหาร

ขอ 5 ออกกาลงกายสมาเสมอ และตรวจสขภาพประจาป การออกกาลงกาย เปนกจกรรมทมการเคลอนไหวกลามเนอมดใหญของรางกายซาๆ กนนานพอทจะทาใหอตราการเตนของหวใจทางานเพมขน ซงเปนการบรหารปอด หวใจ กลามเนอ และขอตอใหแขงแรง ทาใหมสขภาพด ชวยปองกนโรคเรอรง และทาใหรางกายมภมคมกนโรค การไมออกกาลงกาย หรอออกกาลงกายนอย จะทาใหสขภาพเสอมโทรมตามอายทเพมขน และมโอกาสเสยงตอการเกดโรคเรอรง เชน โรคหลอดเลอดหวใจ โรคเบาหวาน ความดนโลหตสง ภาวะอวน หรอไขขอเสอม นอกจากการออกกาลงกายอยางสมาเสมอ ควรไปตรวจสขภาพประจาปอยางสมาเสมอ

ขอปฏบต 5.1 เคลอนไหวออกแรงในชวตประจาวนสะสมอยางนอย 30 นาทตอวน

การเคลอนไหวออกแรงจากการทางานบาน เชน การเดนขน-ลงบนได กวาดกงไม ลางรถ ซกผา รดผา 5.2 ออกกาลงกายทเปนแบบแผน 3-5 วนตอสปดาห

เปนวธออกกาลงกาย เพอความแขงแรงและทนทานของกลามเนอ หวใจ และปอด ควรใชเวลา 20-60 นาทตอวน ดวยความหนกหรอเหนอยระดบปานกลาง โดยสงเกตวามการหายใจแรงขนแตไมเหนอยจนหอบ ยงพดกบคนขางเคยงรเรอง การออกกาลงกายอยางเปนแบบแผน เชน การเดนเรว การวง การถบจกรยาน การวายนา การเตนแอโรบค การเตนรา การเลนกฬา

5.3 การตรวจสขภาพประจาป ตามความเหมาะสมและประสทธผลตามวย อยางนอยปละ 1 ครง การสงเกตและตรวจสอบสภาวะรางกาย ในวยเดกโตและวยรน ชวงอาย 5-14 ป รายการตรวจรางกาย

ไดแก ชงนาหนก วดสวนสง ตรวจตา ฟน ความเสยง และความปลอดภยทางเพศ การบาดเจบจากยานพาหนะ อนตรายจากยา บหร เหลา และสารเสพตด การตรวจสขภาพตนเองอยางสมาเสมอทาใหพบสงผดปกตของรางกาย จะไดรบการรกษาหรอแกไขไดรวดเรว

Shri Yogendra. Hatha Yoga Simplified. 21st edition. Mumbai : The Yoga Institute Santacruz, 2001. Shri Yogendra. Yoga Hygiene Simplified. 23rd ed. Mumbai : The Yoga Institute Santacruz, 2001. Hansaji Jayadeva Yogendra. Recipes for Happiness Yogic lifestyle diet. 2nd ed. Mumbai : International Board of

Yoga. Yoga Bhavan Santacruz, 2002.

kid yoga 106

กองสขศกษา กรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข. 10 แนวทางสรางสขภาพ : พฤตกรรมทพงประสงคตามสขบญญตแหงชาต 10 ประการ. 3rd ed. กรงเทพฯ โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย. 2547.

Hansaji Jayadeva Yogendra. Growing with yoga. 3rd ed. Mumbai : The Yoga Institute, 2002. สานกงานคณะกรรมการประถมศกษาแหงชาต. 2540 : 26 (http : // www. Kaned 1.org / wangkanai / food student. htm.)

kid yoga 107

บทท 10 บทสมภาษณครโยคะเดก 4 ทาน ครอจฉรา วกรวทย, ครเสาวลกษณ วงกงวาน, ครภทราพร ยนมไทย, ครภมรา แกวศร

วนท 23 มถนายน พ.ศ. 2550 ครอจฉรา วกรวทย ครนอย สอนโยคะเดกอนบาล ครนอยไดแบงเดกตามการพฒนาของกลามเนอ และ การพฒนาสมอง ออกเปน 2 กลม 1) เนอรสเซอร – อนบาล 1 และ 2) อนบาล 2 – 3

ครนอยสอนเดกตงแต 2-6 ขวบ มาเปนเวลา 5 ป แบงเดกออกเปน 2 กลม เดก 2 ขวบกบ 3 ขวบ คอเนอรสเซอรกบ

อนบาลหนง และอนบาล 2 กบอนบาล 3 สาเหตทแบงออกเปนสองกลมกเนองจากการพฒนาของกลามเนอ โดยเฉพาะเดก 2-3 ขวบ เขามาโรงเรยนใหมๆ เปนชวงทกาลงพฒนาทงกลามเนอเลกและกลามเนอใหญ อกประการคอการพฒนาของสมอง และการใชคาพด หรอการใชภาษายงไมสามารถสอสารไดอยางเตมท เลยแบงแยกเปนกลม สวนเดกอาย 4 - 5 ขวบ ภาษาเขาเรมดขน การพฒนาเรองของกลามเนอกจะดขนตามลาดบ ใชโยคะสรางกจกรรม เพอชวยทาใหเดกเกดการเรยนร (และชวยใหเดกอยากมาโรงเรยน)

ครนอยจะแบงไปเลยวา 2-3 ขวบ เรมสอนอะไร เอาโยคะสอดแทรกเขาไปเพอใหเขาเกดการพฒนา อยากเรยนรในโรงเรยน ครนอยเปนผจดการเนอรสเซอร กจะตองทาอยางไรจะใหเดกอยากมาโรงเรยน มความสนก ไมรองไห มการปรบตว เพราะเดกเลก การปรบตวเปนสงทสาคญมาก เปลยนจากบานมาเปนโรงเรยน ทาอยางไรใหเขารสกวาเขาสบายใจและกเกดการเรยนรในเรองตางๆไดด เพราะวาเดกบางคนยงไมสามารถบอกหรอสอสารอะไรไดเลย ครเปนคนทสาคญทจะบอกถงการเรยนร โยคะชวยในเรองการเคลอนไหว โดยการพฒนาเรองของกลามเนอเลกกบกลามเนอใหญ ครจะประยกตทาทใชมอกบขาสมพนธกน เชนอาสนะทาแมว ไดเรองของกลามเนอเลกกบกลามเนอใหญ โดยการฝกไมเหมอนผใหญ เดกเลกจะเรมจากการกดตวแลวยกตวขน เรากอาจจะใชทาทางแลวกใหเขาเปลงคาวาแมว พดคาวาแมว แลวออกเสยงวาเมยวๆ เพอใหเขาออกเสยงเปน แลวกเปนการฝกกลามเนอใหเขารจกการคลาน เพราะฝกไปประสาทสมองเขาจะสงงานการเคลอนไหว ทาตางๆ เขาจะเกดการเรยนร เกดจนตนาการ แลวเขาจะไปสงเกตการณทบานวาแมวจรงๆ ทบานเขาเคลอนไหวอยางไร ทาใหเกดการเรยนรและเกดการพฒนาสมองของเดก

เดกจะเกดการเรยนรในทาของสตวตางๆ อยางเชนทาง แตงของเดกๆ เราอาจจะดดแปลงโดยการแลบลนดวย เพราะวาเราตองการเพมศกยภาพการใชอวยวะของเดกเลกๆ แลบลนเพอใหเขาไดพฒนาเรองของการใชเสยงและลน เปนการกระตนแลวพดคาวางกจะเรยนรคาวาง สามารถกระตนโดยเฉพาะเดกเลกๆ เขาจะรคาวาง คลานเขาจะร เพราะวาปญหาของเดกในปจจบนคอการคลาน การคบมปญหามาก เดกทไมเรยนรการคบหรอการคลาน เดกอาจจะมปญหาในเรองของการเขยน เรองของ Dyslexia คอครนอยจะสอดแทรกการเรยนรแตละชวงวยมาใชใหสอดคลองกบพฒนาการของเดก ใหเปนไปตามขนตอน จะไดรวากลามเนอเขามปญหาออนแรงหรอเปลา มความผดปกตทางเรองภาษาหรอเปลา คอถาเปนครเดก จะรเลยวาเดกคนนมความผดปกตในเรองของพฒนาการหรอเปลา เพราะวาทาทางเหลานจะชวยครไดเยอะมาก การคบการคลานและการทรงตว เราสามารถรเลยวา เราควรจะใชทาอะไรตอเนองไป สอนการหายใจ

ในเรองของลมหายใจ สอนใหหายใจเขาหายใจออกเดกไมรจก แตบอกใหเดกเปาลกโปงน เดกจะเขาใจแนนอนเพราะเดกชอบลกโปง หรอบอกวาเปนผง ใหเปลงเสยงฮม (หายใจออก) ซงมนสอดคลองกบอาสนะทาผง เดกจะเรยนรแลวกทาตาม เขาจะเคลอนไหวไปกบเรา แลวกมการจนตนาการ มความคดสรางสรรค ตดอยกบตวเขาแลวเขากจะมความสข เปนการพฒนาทงศกยภาพและจนตนาการ

kid yoga 108

บรณาการ Thinking Skill กบ สขอนามย

ในสวนของเรองของสขอนามยทใชกบเดก ในโรงเรยนเขามอยแลว แตกจะสอดแทรกโยคะ สมมตวาทาปจฉโมตาสนะทครนอยสอน กจะบอกวาเปนทาแซนวช ไมเรยกชอสนสกฤต แลวกจะเสรมดวยวาวนนเดกๆ จะทาทาแซนวชอะไร คอเปนการดงความคดของเดก จะใชทฤษฎของ Thinking Skill ดศกยภาพของเดกวามความคดอะไรออกมา เชน วนนเดกๆ จะทาแซนวชอะไร เดกจะทาหม ปลา ไสกรอก ชส อะไรอยางน และจะสอดแทรกวา เดกอยาลมนะวา เดกจะตองทานอะไรเพมไหมคะ ผกไหมคะ ผกมประโยชนใชไหมคะ แลวกบอกวาถาแซนวชผลไมละ หนผลไมเขาไป ยงทานยงดนะคะ แซนวชผลไมกด มประโยชนตอเดกอะไรอยางน การสอดแทรกตางๆ ของคร เทคนคของครเปนสงทเราจะสามารถใชไดตลอดเวลา เดกถาปลกฝงตงแตยงเลกเทาไหรยงด ปญหากจะยงแกงายตามลาดบ การใชเพลงปรบอารมณเดก

อารมณของเดกสาคญมาก เราไมสามารถกาหนดไดวาวนนเขาจะอารมณดหรอไม แตสงหนงทชวยครคอเพลง ใชเพลงบรรเลง เชน เพลงของจารส ของ Mother Care Fairly Child เพราะมนใหบรรยากาศ เพลงนมๆ จะลดคลนเดกไดงาย เพลงทชวยในการสอนคอเพลงชมสวน เพลงดอกไมบาน เดกพอจาเพลงได เขากจะมการเคลอนไหว บทเพลงเหลานมความหมายทด และกชวยเกบเดกไดงาย ครสอนเดกจะตองมจตวทยา อารมณเดกเอาแนไมไดเลย เราอาจจะเปลยนทา เชน เกดวนนเขาอยากจะทาทาสงโต กตองสงโตกบเขา ครนอยสอนทาสงโตอาจจะไมเหมอนคนอน เพมเทคนคเฉพาะแบบไทยๆ ใชการ “จะเอ”เสรมเขาไปดวย ครนอยใชทาทางงายๆ คอปดตาแลวนบ ซงกเปนการฝกเดกใหรจกการนบดวย และรจกการรอคอยทจะเลนเกมกบเรา ฝกหนง สอง สาม เขาจะตองรอ แลวกเฮ เราใหเขาเปดเตมท ทงหนาตา การออกเสยง เปนการพฒนาเรองของศกยภาพการออกเสยงของเขา เสรจแลวกชวนเดกเคลอนไหวตอ เชน วนนสงโตจะไปไหนด เอาเราจะไปเทยวกน แลวเขากจะคลานเปนการกระตนพฒนาศกยภาพ เขากจะไดบรหารทงหนาทงลน นวมอ และการเคลอนไหว การใชเพลงชวยใหเดกมสมาธ ฝกใหรจกสมาธตงแตเลกๆ

การฝกสมาธเดก ครนอยใชเพลงชมสวน เพลงแผเมตตา เปดเพลงนทไร กฝกเดกนงสมาธ ทาซาๆ เขาจะเขาใจ พอเปดเพลงนปปเขาจะนงทนทเลย เพราะวาเรามประสบการณ เราไปเขาอบรมสมาธ เหนเลยวาฝรงนงสมาธไมเปน เพราะเขาไมเคยฝกมาเลย นนแหละคอความคดของครนอยวา ตองฝกตงแตเดก ในหลายๆ ประเทศนงไมเปน แลวไมรวธการนงดวย ไมสามารถทจะรวานงอยางไรทจะควบคมตวเองได เดกๆ2ขวบ กควรจะเรมฝกใหนงพบเพยบ นงขดสมาธ มอขวาทบมอซาย ปดตานะลก เราคงใหเขากาหนดพธโธไมได แตวาถาจตเขากาหนดอยทเพลงนเขาทาได โดยธรรมชาต เดกจะชอบสองสงคอ ศลปะ กบดนตร มนจะเปนอะไรทส อถงเขางาย พอเราทาซาๆ เขากอยนงได ตอนแรกเรมท 3 นาท ตอนนประสบความสาเรจคอเดกอนบาล 3 นงไดนานตอเนองกนถง 3 เพลง จากการทลองสอนมา 5 ป โดยเขาขอเองดวย เพลงทใชคอ Little Happiness เพลงแผเมตตา และเพลงอธษฐานจต รวมทงเพลง “ลมหายใจเขา - ลมหายใจออก” ของเสถยรธรรมสถาน มนจะมทาซงเปนกงโยคะ เดกกจะทาทา โดยใจอยกบเพลง ทกวนน ครเตรยมการสอนโดยทาเปนเพลงออกมา 30 นาท เรยงลาดบเพลง ทาไปเรอยๆ พอเราเปดเพลงนเดกเขาทาเลย ครยงไมทนสอน เขาทาโดยทเราไมตองไปบอกเลย ใชทาโยคะปรบสมดลใหเดก

การสอนซาๆ ในเดกเลกเปนสงทสาคญ และสงทซาๆ นเราจะตองสงเกตดวยวาทาอะไรทเขาชอบ เราตองไมลมทจะใหฝกทานน เอาวนนหนอยากเรยนทากระตายกบคณคร หนอยากเปนแซนวช อยากเลนทากอนหน ฯลฯ เทคนคหนงทครนอยทาใหเดกสงบคอทากอนหนซงคลายทาเดก ใหเดกกมแลวพกสงบ เพราะเดกบางทเขาเรยนหลายวชามาก คนทอยโรงเรยนอนบาลจะรวากจกรรมในชนเรยนนมหาศาลเลย เรยนดนตร เทควอนโด วายนา ภาษาองกฤษ เปนอจฉรยะเลย เขาเรยนเยอะมาก พอมาถงชวโมงเรา ครโยคะตองมความสามารถพเศษสงสด เพราะวาเขามาทน เดกมอารมณอยางไรตองสงเกตเดกทนท แลวจะควบคมเดกไดดขน บางทจะตองใหเขาสงบลงกอน เดกบางคนเขามา “โอยวนนเหนอยแลว” บางทกตองใหนอนเลย แลวแตจงหวะและอารมณของเดกตอนนน อกทาคอทาฟองนา หรอทเราเรยกทาศพ แลวกเลนเกมรสกตวเพอใหมสมาธดขน

kid yoga 109

เดกกลมทสอง 4 – 6 ขวบ ตอยอดเพมขน

สวนทสอง เดกอาย 4 - 6 ขวบ เราสอนมาแลว 1-2 ป เดกจะเรมเรยนรกบเราแลววา เปดเพลงนนทาแบบนน เปดเพลงนทาแบบน เรากหาเทคนคใหมๆ เพมความทาทาย เพราะเดกรนนชอบความทาทาย ทครใชคอ หลกการของเบรนยม brain gym บางทาทาเหมอนโยคะ เราเปนคร เราตองอางองอางถงแหลงทมาทไปของในแตละทา โดยเฉพาะเวลาพดคยกบพวกศกษานเทศก อยางทครนอยบรหารรางกายนครนอยไมไดใหทาอะไรมาก ใหวนหวแมมอ การวนหวแมมอคอการพฒนาศกยภาพการเขยนของเดก เดกจะวน ถ ถง เปนเพราะการวนหวแมมออยางน เขาคนควาวจยในเรองของทาพวกน มนกเปนทาวอรมอพงายๆ

ในเดกเลกความสมพนธซายขวาจะไมม สงเกตไดจาก ถาใครสอนเดกจะรวา ถาสลบซายขวาเดกจะทาไมเปน เดกๆจะไมรจกรางกาย ใหเอามอจบคว จบไมถก เดกบางคนคดวาควเขาอยทห เขายงไมร เรากเอาทฤษฎพวกนมาเปนทาบรหาร และบางทประยกตเลนกบเดกคอ พอถงทาน จมก เราบอกนจมก จมกเราอยตรงนแลวเรากแหวะยมกบเขา ยมกบเขาสกหนอย ถามเขาวาวนนยมหรอยง ยมวนละหนอย ชวตเดกๆ จะไดสดใส กลบไปยมใหคณพอคณแมดวยนะคะ เขากจะเอาสงดๆ กลบไปฝากคณพอคณแม วนนเขาเรยนเรองนมา สอนใหคณพอคณแมเขายม ถาเครยดและปวดหว วธคลายเครยดทาแบบน นวดควไมใหควขมวด กถามวาเคยเหนคณพอคณแมขมวดควไหมคะ เขากจะไปสอน มนเปนความสมพนธระหวางครอบครว เปนจตวทยาเลกๆ นอยๆ ทเราปลกฝงใหแตเดก เพอใหเขาไปพดกบผใหญ พอลกไปพดอะไรกบพอแมจะคลายเครยด แลวมความสขรวมกน การสมผสเดก

ในตอนทาย ครนอยจะมรปแบบเหมอนกนในการสอนทกระดบ คอการแผเมตตา แผเมตตาโดยเพลง แผเมตตาโดยภาษางายๆ ขอขอบคณคณพอคณแม คณป คณยา คณตา คณยาย ทกคนทเลยงเรามา ขอขอบคณคณครทใหความรแกเรา แลวกขอขอบคณเพอนๆ และสงทเดกเลกขาดไมไดคอ การสมผสดวยความรก เดกเลกจะชอบมากเลยการสมผสกาย ในปจจบนนดเหมอนกบวาโรงเรยนใหญๆ ทคาเลาเรยนแพงๆ อาจจะนกวาเดกไดรบความรกเยอะแยะเลย แตจรงๆ แลวไมใช เขาไดรบแตเพยงวตถ แตถาเรารกกน เราสมผสเขา เราจะรเลย กวาครงเขาจะใหเรากอดแลวเขาจะมความสข การกอดเดก การสมผสเดก แมวาจะเรยนทาหรออะไร พอสมผสตวเขาเราจบหวเขา เขาจะมความสขมาก ครรกเขา เอาใจใสเขาและตอจากนน การนาเขาสการเรยนกจะงายขน ใหเขาทาอะไรเขาจะเชอฟง เพราะวาเขาตองการสมผส และการสมผสจากคร เขาจะชนชมมาก เหมอนกบเวลาเขานงสมาธ แลวเราไปจบหวเขา เขาจะนบไวเลยวาเราจบหวเขากคร ง วนนคณครจบหวหนสองครงแนะ เขาจะไปพดกบเพอนแลวคณละ ครจบหวเขากคร ง เราอาจจะรสกแปลกใจวาเดกเขารอคอยการสมผสจากคร พอสอนไป เทคนคกจะเพมขนเรอยๆ เราจะเขาใจความละเอยดออนในเรองพวกน มนคอยๆ ซมซบเขาไป ใหเรารวา ชวง 2 - 6 ขวบเขาเรยกชวงทอง golden period ทกคนลองคดซคะ ถาเรองเดกๆ ทกคนจะจาได พอเรมประถมนทกคนจะเรมจางแลว จะจาแตเรองวรกรรมเดนๆ ณ ปจจบนกจะจาปญหาความรบผดชอบของเราตอเพอน ถาเรองเลกๆ น ลกลงไป ยงเลก เราจะยงจาได นนแหละ ตอนนถาเราปลกฝงสงทดๆ ใหเขาตงแตเดกๆ เขาจะจดจาไดด

การใชตกตาหรของเลนทไมเปนอนตรายสมผสกบเดก ใหเดกเขาแยกไดโดยการสมผส เปนการพฒนาการรบรของเดก เดกจะรบรไดดในอนาคต เพราะวาในเดกเลกสวนมากเขาจะเรยนรผานประสาทสมผส ยงถาเปนสงของ ใหเขารวานคออะไร จะยงทาใหประสาทสมผส การเรยนรของเขาดขน คอเราอาจจะบรณาการจะเลนโยคะ หยบของขนมาแลวกใหรวาสงทสมผสเขานนเปนนวมอหรอเปนตกตา ใหเขาแยกแยะการสมผส เพราะการเรยนรการแยกประสาทสมผสจะเปนสงทดสาหรบตวเดกเลยคะ

kid yoga 110

สมาธเรมสอนไดแตเลกเลย เคยมคนบอกวาเดกนงสมาธไมเปนหรอกตอง 7 ขวบถงจะฝกได เรากนกวา ในเมอทาไม ทกอยางนเราจาแตเรอง

ตอนเดกๆ ได แลวเรารไดวาสมาธนคอจตเปนหนง ถาจตเปนหนงนไมจาเปนตองนง อะไรททาใหเดกจดจอในเรองนน แลวนงในเรองนนไดนมนกเปนสมาธ และถาเราทาตรงนนใหมนตอเนองเปนระยะเวลาไปเรอยๆ เดกเขากจะเพมศกยภาพในดานสมองกคอการรบรเขาจะด การรบร การรบฟงเขาจะดมาก เพราะชปเขาสะอาด เราจะใสขอมลไดงาย เราใสขอมลอะไรดๆ เขาไปนเขาจะรบรไดเยอะมาก แลวกนละคะ ถงบอกวาโยคะอาสนะนเปนเครองมอ และครแตละคนทมาน มจตทรกเดกอยแลว สามารถใสสงดๆ ความรก ความเมตตา รวมถงภาษาธรรม เชน ตงกายใหตรง ดารงสตใหม น อยกบตวเอง มสตจดจอ คาพดนใชไปเลยคะ เมอเขานงสมาธตอนโต อนนเขาจะเอามาใชไดหมดเลย เพราะจากประสบการณตวเอง รเรองพวกนเพราะเราเคยไดยนครของเราพดเรองน มนมขอมลเกานะ ถงบอกวาภาษาดๆ ภาษาสวยๆ นใสเขาไปเลย ยงตอนทคลนสมองเขาลดแลวน ครโยคะกตองมความสามารถในการลดคลนสมองเดก ใชเทคนคอยางทวา อาจจะใชเพลง ทาเกบเดกอะไรอยางนน เมอคลนสมองเขาลดแลว เปนนาททองของคร ทจะใชคาพดสงทดๆ แลวเดกเขากจะมความสข คณเดนเขาชนเรยนน เขาเหนคณเหมอนกบเหนสงวเศษเขามาเลย เหมอนดาราเลย โอ ครมาแลวอะไรอยางน เขาจะเตรยมตว นงตามแบบทเราจดใหเขาเลย มนจะยากแคตอนเนอรสเซอรเทานนละคะ อยางอาทตยแรกแทบไมไดสอนอะไรเลย นงดครอยางเดยว ผานอนบาล 1-2-3 กจะเปนเรองงาย แลวกปญหาทเจอตอนนคอ จะมเดกหลายแบบ ออทสตก ไฮเปอรแอคทฟ อะไรอยางน ซงมนเยอะ มรายละเอยดตางหาก แตคงไมไดพดคราวน

ตอนนครนอยไดรบการตดตอจากนกศกษาปรญญาโท คณะศกษาศาสตร มศว. มาขอทาวจย ซงกาลงคดวาจะใหเขาทาประเดนไหน และเราจะไดเอางานวจยนนมาอางองในสงทเราทา การเคลอนไหวอยางสรางสรรค อกเรองคอ การเคลอนไหวอยางสรางสรรค (creative movement) เรารวาเดกไทยขาดการคด ซงชวยไดโดยใชเรองภาษารางกายของเดก เราเรมกระตนเขาในเรองการเคลอนไหวฯ อยางในโยคะ เดกเลกเขาเลนไดเยอะมาก เพราะเขาจนตนาการจากอาสนะตางๆ เราใหเดกเขาคดวาเขาอยากเปนทาอะไร เขาอยากแปลงรางเปนไอมดแดง กใหเขาแปลงราง เขาอยากเปนอลตราแมนกใหเขาทา เขาจะไดภาษากาย การแสดงออก แทนทจะเกบกดอยขางใน เขาจะไดแสดงออกมาในชวโมงของเรา และเวลาเขาไปทาอะไร เขาสามารถทจะสอสารความคดของเขาเองไดในอนาคต กฎระเบยบ

การอยกบเดกเลกเราจะตองคยกนเรองกฎกตกามารยาทกนกอน เพอใหเดกเขาใจวาวนนเราจะทาอะไรกน มกฎกตกา เขาตองเรยนร ถาทาผดเขาจะรวาเขาจะตองโดนทาโทษอะไร ซงเราไมใชระบบต เขารวาตองถกออกไปนงนงๆ หรอเขาจะไมสงเสยงรบกวนเพอน การเรยนรกฎกตกาสามารถสอดแทรกไดในหลกสตรโยคะ สามารถใชกตกา หรอใหรางวล รางวลของครนอยจะเปนเพลง เปนการเคลอนไหวอยางสรางสรรคตามเสยงเพลง เชน เสยงแมวเมยว หรอหมแพนดา อยทเขา ถาเขาเรยนรไดเรว เขากจะไดรางวลนน แลวเรามกฎการฟง พอเราหยดเพลง ไมวาเขาทาอะไรอย เขาจะแปลงรางทนท เขากเรยนรจากการฟง กเปนหนงมต ใหเขาแปลงทาดวย กขยบเพมเปนสองมต ถาเราเพมการใชสมองดวยกเปนการเรยนรสามมต แปลงทาแลวใหนงดวย หรอคณจะตองอยทพ น เรากเพมคาสงไปเรอยๆ เดกกจะใชสมองไปเรอยๆ เรยนรจากการเลน พฒนาการใชสมอง พฒนากลามเนอ เปนสองสวนอยางทระบแตตน

ในเรองของจตใจ เรองของอารมณ ใหเขามความคด มความสรางสรรคดวยการสอดแทรก อยางตวอยางเรองผก บอกวาวนนทานผกหรอยง ใครทานผก เปนเดกเกงนะ อะไรอยางน เกงมาก แลวทานผกอะไร ถามไปเรอยๆ ผกอะไรด เดกจะพดจากประสบการณ เดกคนไหนทไมทาน กเรมสงเกตวาเพอนเขาทาน เขาจะแขงขนกนตรงน กลบไปตองไปบอกแมใหเขาทานแลว แลวกระตายชอบกนอะไร ชอบกนแครอทใชไหม แลวกระตายกนผกอะไรอก เราจะพดไปเรอยๆ พดเกยวกบประโยชน มสาระ ใหเขารสกวาเออนะ ของพวกนมประโยชน เขาจะไปบอกทบานตอ

kid yoga 111

ครเสาวลกษณ วงกงวาน เรมจากการเขาใจธรรรมชาตเดก เรมจากเดกโตขนมาหนอยนะคะ หมจะสอนเดกประถม ป.5-ป.6 ขอพดตามกรอบทกาหนดไว การสอนโยคะเดก กอนอนเราตองเขาใจวาเดกคออะไร ตองเขาใจธรรมชาตของเดก เดกชอบเลน ชอบสนก เราตองเขาใจตรงนกอน และการทเราจะไปอะไรกบเดกมากมายกคงไมใช นาจะเรมจากอะไรทเดกชอบมากกวา การเตรยมตวกอนสอน

ของหมกคอ ชนเรยนหนงมเดกประมาณ 20 คน เราตองรวาเดกอายเทาไหร กจะเตรยมแผนการสอน ชวโมงแรกอาจจะมแบบสอบถาม ซงแบบสอบถามทใช เปนการสอนทอาศรมแสงอรณ กบทสาธตจฬา เปนแบบสอบถามผใหญ คอผปกครอง วาทาไมถงเอาลกมาเรยนโยคะ เรากจะรขอมลเหลาน เพอรความคาดหวง จบแลวลกจะเปนอยางทเขาคดไหม ใหตรงกบความคาดหวงของเรา จบแลวลกศษยจะเปนอยางทเราคาดหวงไหม

เรามแบบสอบถามใหเดกๆ ดวย คอชวโมงแรกทเดกๆ เขามา กจะถามวาทาไมหนมาเรยน เรยนแลวอยากไดอะไร คดวาโยคะเปนอยางไร อะไรทานองนน คอควรรกอนวา ทาไมเดกจงเลอกเรยนโยคะ เพราะทสาธตจฬาฯ มนเปนวชาเลอก เดกๆ จะตดสนใจมาเรยนเอง สวนทอาศรมแสงอรณ สวนใหญผปกครองจะพาเดกมาเรยนเสยมากกวา ไมใชเปนการตดสนใจของเดกเอง ตองแยกกลมนะคะ และพอจบ กมแบบสอบถามประเมนตวครผสอนเองดวย

จากนนกเตรยมการสอน คอจะเตรยมเลยวาในเทอมน จะมชวโมงโยคะทเราสอนเดกนกคร ง ครงแรกเราจะสอนอะไร ครงทสองจะสอนอะไร กคอเตรยมเปนแบบแผนไปเลย สอการสอน

สอการสอนจะอานจากหนงสอโยคะเดก ทงของเมองนอก มโยคะเดก โยคะกบเกมตางๆ ของครเกศ (เกศสดา ชาตยานนท) กอานนะคะ แลวกจะมนทานเพลง บางทกจะเอาเรองศลปะเขามาเกยวของดวย ศลปะการประดษฐ การพบ อะไรอยางน เขามาเกยวของดวยในแตละชวโมงทเราสอน เตรยมตวเดกอยางไร

ชวโมงแรกเดกๆ จะตองแนะนาตวใหทกคนรจกกนกอน และเตรยมตวเดกกคอคยเรองการแตงกายกคอสบายๆ เรองอาหารวาควรจะทองวาง ซงมกจะมคาถาม เดกบางคนกอยากสวย อยากผอม ในเดกนะคะ ไมใชเปนแตผใหญ ซงกตองมาจดปรบกนใหมวาจรงๆ นทกคนสวยอยแลว คอการมาเรยนน มนเปนการพฒนาจากภายใน ถาเรามจตใจทด ขางในมนกสงผลออกมาภายนอกเองใชไหม การสอน

แลวกใหเดกๆ เตรยมทาสมด โยคะไดอาร เพอแตละวนใหเดกๆ เขยนวาวนนเรยนอะไร ไดอะไร แลวกชอบอะไร โดยปลอยตามสบาย ตามสไตลของเขาเลย วาเขาอยากจะเขยนอะไร หรอวาดรปอะไรกได นเปนตวอยางทแสงอรณ ทหมไปสอน กจะทาเลมน ขนาดนเลยนะคะ อนนคอใหเขาฝกระบายส เขาเรยนโยคะ เรยนทาไม เกยวกบอะไรบาง มนกจะตองมเรองรางกาย เกยวกบกระดกสนหลง กระบายส คอเราไมไดสอนถงขนวาชนไหนๆ มประโยชนอะไร ทาหนาทอะไร ไมใชนะคะ เอาแคงายๆ ใหคณรจกสวนประกอบของกระดกสนหลง แลวกใหระบายส อนนคอเรองระบบหายใจทสอน กระบายสเหมอนกน แลวกอนนเปนเรองเกยวกบการทานอาหาร เอาแครอทมาใหเขาเคยว เขากจะใหเคยวชาๆ เคยวนานๆ ระหวางเคยวกใหรสกถงตวเอง เคยวใหนานทสด แลวรสกอยางไร แลวเอากระดาษใหเดกเขยนออกมามาวาเขารสกอยางไร คอเปนการใหเขามองตวเอง แลวกฝกสมาธ อยกบตวเอง

พอสอนอยางน กเกรงวาทกครงทเดกๆ มาเรยน แลวกลบไปคยใหผใหญ ผปกครองฟง กลววา เอะทาไมใหลกเขาทาน เคยวอะไรอยางนละ อนนเรากทาเอกสารไปให เพอใหผใหญอาน คอทาไมตองเคยวชา ทาไมเอามาใหทาน เพออะไร แลวกจะมอธบายประโยชนของการเคยวนานๆ คราวนนะ พอเดกๆ เรยนอนนไป ทกมออาหารกคอจะบอกเขาเดกๆ ควรทานแบบ

kid yoga 112

Folio ของนกเรยน

ในสวนนคอการรวบรวมงาน เวลาสอนอาสนะ หนงชวโมง จะใหเดกๆ มานงทาอาสนะทงชวโมงคงไมได กคอ วนนเราสอนทาเตา ทาอะไรทมนเกยวกบสตว เราสามารถเอามานาเสนอ เอากระดาษนนะคะ นงพบ ใหเขาพบเปนภาพสตว วนนเดกเรยนทาอะไรไป ชอบทาไหน กพบออกมา พบแลวกใหเขาเกบไวใสในชองนนะคะ

สวนอนนคอภาพวาดความประทบใจ คอจะใหเดกๆ วาด หลงจากนงสมาธ แลวกใหเดกๆ นกถงสงดๆ สงทประทบใจ ทตวเองจาได แลวกใหวาดลงมา คอจะใหเดกนงคดแปบนง ใหเวลานกสงทดๆ ตอนไหน อยางไร กใหวาดลงมา แลวเดกๆกออกมาเลาใหเพอนฟง อนนคอภาพทาโปรด อนนคอเมอเรยนจบ กอนวนสดทาย กจะใหเดกๆ ออกมาเลา คอชอบทาไหน ทาไมถงชอบทาน กจะออกมาทาทาแลวเลา ทาโปรด ใหเดกๆ ทาทา แลวหมกถายรปเอาไว วนสดทายกแจกรป แลวกแปะใหเขา คอเลมนเอาใหเขาไปเลย ใหเขาเกบเอาไว เหมอนกบเปนไดอาร วาครงหนงนะเราเคยมาเรยนโยคะเดก คดถงครหรอนกถงโยคะ ไดมโอกาสไปเรยนอะไรอยางน แลวมาเปดดวาเออตอนเลกๆ นะทาไปได อะไรอยางน ทาอาสนะ

เรองทาอาสนะทสอนจะเปนทางายๆ ไมซบซอน ไมยงยาก ภาษาทใชกเปนภาษาทงาย ไมใชศพทสนสกฤต ใชศพทภาษาไทยงายๆ ภาษาองกฤษงายๆ จระเขกจระเขเลย แมวกแมว งกง อยางบางทากเรยกชอใหสอดคลองกบสงทเดกคนเคย เชน ทาปจฉโมทนา กจะเรยกเปนทาแซนวช อยางทครนอยทานนเอง ทาศพกจะเรยกเปนทาปลาดาว คอนกถงภาพปลาดาวไดเลย แลวการสอนกจะใชชอสตว สงของมาประกอบ รวมทงมพวกของเลนมาเปนสอการสอนเสรมดวย สนก สงบ และมความสขกลบไป

ในหนงคาบ หนงชวโมง เดกจะตองสนก สงบ และกมความสขกลบไป คอเดกแตละคนจะกระหดกระหอบกนมา กนงสมาธสกแปบหนง รวบรวมจตใจสกคร พอเสรจปบ ลกขนมา หมกจะใหเขาเลนเกม พอเลนเกมเสรจ กฝกอาสนะ อาสนะกคอตองนง ตองสงบอยในทา แลวกพอฝกอาสนะเสรจ กจะผอนคลาย ผอนคลายเสรจเดกๆ ตนขนมากจะรสกสดชน และมความสขกลบไป คอใช 3 ตวนคะ อนเทรนด

การสอนนะคะ บางทเราตองรวาตอนนเดกๆ เขาฮตการตนอะไร ทเขาอนเทรนด คอตองรวาชวงในวยนเขาสนใจอะไร อยางไร เพอทจะพดถงจดนน ดงตรงนนเขามาเชอมโยงกบสงทเราสอน มนจะเปนอะไรทงาย และชวยใหเขาเขาใจไดมากขน อยางมอเมลอนหนง ทสงเปนคาสอน ขอคด ซงใชภาพการตนโดเรมอนเปนคนพด หมกจะแบกเครองคอมพ เอาไปทงเครอง ใหเดกๆด คอวาเราไมตองเปนคนสอน ใหโดเรมอนไปสอนเขาเองคะ เขากจะอานของเขาไปเอง แลวกอยางตอนนนมแฮร พอตเตอร หมกจะมไมเทากายสทธของแฮร พอตเตอรนะคะ มเสอพอมด หมวกแมมด อะไรอยางนน กจะใหเดกๆ เขาใสแลวกส งเพอนใหทาทาโนน ทานอะไรอยางนน คอทกคนอยากจะมาเปนแฮร เพอทวาจะสงคนโนนคนน อยากทจะมาเปนตวละครนน แลวอยางพวกทาอาสนะ ทาผเสอ หมกจะมปกผเสอ ปกผเสอนมทงแบบเดกๆ แบบประถมเปนอยางน มหลายส ผชายใหเขาใชสชมพเขาจะไมใชนะคะ เขาอาย กจะมปกสขาวอะไรอยางน อนนกจะเปนทาง คอถาเขาไดเหนของเลน เดกๆ จะอยากทา อยากสมผส อนนเปนเทพเสรภาพ มแฮร พอตเตอรดวย คอจะตองเขาใจเดก

kid yoga 113

ของเลน มของเลนเยอะ การเปนคร เวลาไปไหน จะมองหาของเลน หรอมองหาสอการสอน พอเหนอนนปบ กปงขนมา เราเอา

มาเชอมโยง เราเอามาสอนเดก อยางหมสอนการหายใจดวย ระบบหายใจ เปดขนไปอยางน คดวาเดกจะสนใจไหมคะ ไมสนใจ อยางพดถงถงลมในปอด จะสอนใหเขาหายใจเขาลกๆ หายใจออกยาวๆ ใชไหมคะ เวลาหายใจเขาลกๆ นถงลมเรากจะพองออกมามาก เพอวาออกซเจนจะไดเขาไปไดมาก ถาสมมตเราหายใจนอยๆ เหมอนกบถงลมเราโปงออกแคนดหนอยใชไหมคะ หมกเจอของเลนชนหนง เปนตวน เรากจะเอาตวนขนมาแสดงดวย กเปรยบกบถงลม ถาเดกๆ หายใจเขาลกๆ มนกจะพองออกมามากๆ แบบของเลนชนน ซอมาหลายลก แลวกวนสงใหเดกเลน ใหลองบบเบาๆ กเหมอนเดกๆ หายใจเขานอยๆ บบแรงๆ กเหมอนหายใจเขาลกๆ ผลดกนใหเขาสมผส ไดเลน กจะจาได บางทผปกครองมาถามคร จะหาซอถงลมแบบนไดทไหนอะไรอยางน เรยกวาเราไปทไหน อะไรทเราสามารถทจะนามาสอนเขาได กจะหามา เขากจะจาได รบรองครเดกนะคะ ทงบานมแตของเลน เกบของเลนไวทงบาน เอาไวใชดงดดความสนใจ ครเดกเปนทกคน

ครนอยเสรมเรองสอการสอน ภาพวาดลายเสน ทาอาสนะ ครนอยมภาพวาดลายเสนทาอาสนะ ซงไดมาจากอนเตอรเนต เปนลายเสนทาโยคะอาสนะตางๆ สามารถเอามาใชสอนเดกระดบประถมได ถาทาเปนรปภาพถายอยางนเขาไมจา ถาเปนลายเสนเขาจาคะ เพราะประสบการณของครนอยเอง เรยนจากอ.ธรเดช แกวาดเปนภาพลายเสนนจาไดหมดเลย แตถาเปนรปภาพถายน เราไมคอยจาทา สาหรบหม เวลาทเดกๆ สงงาน ตอนสงคน จะป มกลบไปจะเปนรปสตวคะ เขากจะกลบไปด เอะ ไดทาอะไรมา รปอะไรมา แลวกทเอามาใหด เราเหนอะไรทครอนทาไวด กเลยนแบบ ถอวาเปนการเรยนรนะคะ หมวาถาสอนแลวไมเรยนร หรอดขางนอกวาเปนอยางไร เรากจะอยแคตรงนนนะคะ มนกจะไมเกดการพฒนา สอนโยคะเดก ตองมใจ

จะบอกนดหนงวาสอนโยคะเดกตองมใจ สอนโยคะเดกน ใจสาคญนะคะ เพราะวาอารมณเดกแปรปรวน เหตการณไมคาดไมฝนมเยอะ ถาเราสอนโยคะผใหญ เราใหเขาทาอะไร เขากจะนงอยตรงนน คอทาไป ใชไหมคะ ตางจากโยคะเดก คอนกจะวงกวง นกจะตกนกตกน ประมาณวาอยางนคะ เราตองทาใจ ตองเขาใจเดกไงคะ ประการแรกกคอตองเขาใจเดกกอน ตวอยาง โยคะกบการควบคมอารมณ

พนองสองคน มาเรยนดวยกน แลวกทะเลาะกนตกน พอแมกบอกวาพนองสองคนชอบตกน เรากตองมานงคดวา พอตกนในชนเรยน มนสอนไมได จงจบมานงคยกน เปนพนองตองรกกนนะ หมกบอกวาเรยนโยคะแลว ตองรจกควบคมอารมณ หายใจเขาลกๆ หายใจออกยาวๆ ใหระงบสตอารมณไงคะ ถายงระงบไมได กใหเดนหน เดนไป อยาตกน อยางน พอเสรจปบ อกวนเขามา เขากเลาใหฟงวาเมอวานโดยแหยอก เขาทาแบบทครบอก หายใจเขาลกๆ หายใจออกยาวๆ อดทนๆ แลวกไมตกลบ กเรมเรยนกนตอไป วนนน ในชนเรยน นองกจะคอยแหยพ เรากคอยมองอยวาเขาจะทาอยางไร เขากเฉย อะไรอยางน ถาไมไหวเขากจะลกหน กคอฟงเรา ทเราสอนใหรจกควบคมตวเอง ไมใชพอเจอเหตการณอะไรเขามาปบ กตอบโตทนท สอนทศนคต

การเรมตนในชนเรยนคอ จะใหนงสมาธครนง แลวกใหเลนเกม แลวกเขาสอาสนะ และจบดวยการผอนคลาย การจบชวโมงกจะฝากขอคด พอผอนคลายเสรจปบ ลกขนมา หมกจะมคตสอนใจเลกๆ นอยๆ โดยเขยนไวบนกระดานอยางนคะ เชน ถาวนไหนเราอยากจะใหเขาพดเกยวกบความด พดถงความด เขยนถงความด เรากจะเขยนขนกระดานวา “ความดไมมขาย ถาอยากจะไดตองทาเอง” อาจจะเขยนแลวเวนไวใหเขาตอเตมอะไรทานองนน เปนคาทเขาตดหงายๆ แลวกใหเขาเขยนเรองความดมา จากนน นงสมาธอกครนง แลวกจะใหพดขอบคณ การพดขอบคณนไดมาจากครนอย ใหพดขอบคณคณพอคณแม เดกๆ ถาใหเขาพดทกวนเขาจะซมซบไปไดเองนะคะ

kid yoga 114

ความคดสรางสรรค ทางานเปนกลม เวลาทสอนอาสนะเดกๆ บางทกจะแบงกลม ใหเขามความคดสรางสรรค วากลมหนงกคน แลวเรากใหโจทยเขาไป

อยางน ใหโจทยเขาไปทาทาชาง ทาปลา ฯลฯ อนนทาดอกไม โดยใหเขาแสดงออกมา ทาขนมาไดขนาดน กคอจะใหเขาทางานเปนกลมดวย คอฝกใหรจกคดดวย กลมนทาอนนๆ ใหเวลาแคน แลวไปทา บางกลมกได บางกลมกไมได กลมทไมไดกจะถามวาทาไมทาไมได กจะใหเขาเลา คนโนนจะเอาอยางน คนนจะเอาอยางนน คนนไมยอมอยางโนน คอทะเลาะกนตกน บางกลมกใชเวลาแปบเดยวเลย ยกมอเสรจแลว คอเปนการฝกใหเขาไดทางานรวมกนเปนกลม รบฟงเหตผล กลมทตกน กจะจดการ จะคยดวยวา ตกนใชไหม งานกไมเสรจถกไหมคะ หนเรยนโยคะ ทาไมไมนงนง แลวกคด แลวกจะสอนหายใจ หายใจเขาลกๆ หายใจออกยาวๆ นงนงแปบนง แลวกคดใหม ทาใหม เขากจะรสกแลว บางทเหนกลมอนเสรจแลว กลมตวเองยงไมเสรจกจะเกดการแขงขน

เวลาเราสอนเขา อธบายเขา เขาฟงนะคะ คอพอตกนแลว เราไปคย เขาจะนง นงแปบหนง เรากไปดกลมอน ไปถายรป ชวงนน เขากจะกลบมารวมมอกน กทางาน ในลกษณะทวาบนๆ กน แตงานกเสรจ ทนตอนเราวนกลบมา เขากเรยนร ถาไมตกน รบฟงกนใชไหม งานมนออกมาได แตถาคนโนนอยางน คนนอยางน มนกไมเสรจ ใชไหมคะ ประมาณน ขอสนบสนนเรองการสมผสทครนอยกลาวถง การสมผสนเรองจรง อยางเดกทะเลาะกน ตกน เวลาจะคยกบเดกๆ ตองกอดเคา ไมไดนงคยเฉยๆ ตองกอดหนอยางโนนหนอยางน ไดผลคะ เรองสมผสเนย ไดผลจรงๆ ปญหาทพบบอย

ปญหาทพบบอยในการสอนเดกคอ การทะเลาะกน ตกน แลวกเรองความไมคอยรบผดชอบ เกยวกบเรองสมดงาน ลม เชน บางทเอากางเกงมา ไมไดเอาเสอมาอะไรอยางน ซงถาสาธตจฬา หมกเหนใจนะคะ เพราะเขามสมภาระเยอะมาก กระเปาโรงเรยนตวเองกใบนง แลวถงพละใบนง วนไหนเรยนศลปะกกลองศลปะใบหนง เปนนกกฬากระเปากฬาหนงใบ วนนเรยนโยคะเสอแมทอกหนงผน หอบมาเปนเตาเลย หอบแบบสองมอ แลวกขางหนาขางหลงดวยนะคะ

การทาโทษเดกบางกชวยได ตวอยาง เดกลม ไมไดเอาอะไรมาเลย หมกถามวาอยากเรยนไหม เดกตอบวาอยากเรยน แตทาไมลมละ กจะใหไปนงดเพอนๆ ใหเขามมอยแปบเดยว พอใหเขารสกตว วาเออเขาอยากรวมกจกรรม แตวาเขาลมเขาไมพรอม ผลกคอ คราวตอๆ ไป เขากไมลมอกเลย

ครนอยเสรมเรองการแกปญหา เชน ใชคาชม คาชนชมสาหรบเดกทเขาทาด เชน นงเรยบรอย รอเพอน เราควรชมไปเลย บอกเขาวานยอดเยยมมาก พดภาษาทเดกเขาชอบ ใหเขารวาคนทนงเรยบรอย รอเพอน ไมใชเรองของการเสยเวลา แตเปนสงด ครชนชม คนอนกจะเรยนร อยากไดคาชม กจะทาตาม อะไรอยางน คาพดของครนจะเปนการเกบเดก ทาใหเดกสงบ เปนการใชจตวทยา อกวธทใชไดคอ การใหเดกไดทากจกรรมทใชพลงมากๆ เชน ใหทาทาสรยนมสการ กชวยลดความพลงพลานของเดกลงไดเชนกน หรอเดกบางคนอาจยงไมสนใจ ขเกยจ ครกคอยๆ เขาหา บางทกตองไปจงมอเดกมาเรมกจกรรม ธรรมชาตของเดกชอบสนก ชอบการยอมรบ ครกใชเครองมอเหลานน ใชอยางพอเหมาะพอด เพราะถาใชมากเกน กอาจจะทาใหเดกตดคร เปนการสดขวไปอกดานนง สงใดทจะชวยสนบสนนการสอนโยคะเดก

หมมองวาเปนท “ตวคร” ครผสอนเปนหลกสาคญตองม “ใจรก” และ “ตองเรยนรอยตลอดเวลา” เพราะวาสงคมมนเปลยนอยตลอดเวลา ตองเรยนรวาตอนนสงคมเปนอยางไร และเราตองการใหเดกเปนอยางไร หมจาคาพดของครทานหนงวา “ครเปนอยางไร เดกกเปนอยางนน” เพราะฉะนนเราอยากไดเดกเปนอยางไร เราตองเปนแบบอยาง เหมอนกบวาถาเขาสนใจใคร หรอใครเปนตนแบบ เขากจะพยายามทจะทาตวใหคลายหรอเหมอนนะคะ การสอนจรยธรรม

เรองสอนจรยธรรมเดก กคอตวเองเปนคนเลานทานไมเกง จะไปหาซดเกยวกบนทานอยางนคะ วนนจะสอนเรองอะไร กลองมาฟงนทานด แลวกบทสรปออกมาคออะไรอยางนคะ คอเอาไปเปด แลวใหเดกนงฟงกน แลวตอบออกมาวา ทได

kid yoga 115

ครภทราพร นยมไทย ลาดบการสอน สงบ อาสนะ ผอนคลาย เมอครเปนของเดกประถม คราวนตยเปนเดกอนบาลอกครงหนงนะคะ ชน อ.1 ถง อ.3 ตยเลาบรรยากาศในหองกอน เวลาทสอนนกเรยน เดกมความแตกตางกนดานสภาพรางกายและดานจตใจ ระหวางอนบาล 1 กบ อ.2 - อ.3 ซงเขาคอนขางจะไปไดเรวกวา

หลกการสอนของตย สาหรบเดกเลกอนบาล ตยจะไมเนนทาทแอนมากหรอกมมากจนเกนไป ทาปจฉโมทนะ ทาธน ยงไมแนะนา เพราะดเขายงเลกเกนไป ถาจะทาทากมกเปนเพยงเวลาสนๆ เชน ใหกมลงไปจกจเทาตวเองซ อะไรทานองนน จะไมเนนอะไรทมนเปนทาจรงจง หรอมากจนเกนไปนก

บรรยากาศการเรยนในหองกจะแบงออกเปน 3 สวน สวนแรกมาถงกจะใหเขาสงบกอน แลวถงจะเปนสอนอาสนะ ซงกใชรปแบบหลากหลาย เชน เกมตดภาพ มอญซอนผา คนหาขมทรพยกนไหมวนน หรออะไรหลากหลายวธกนไป สดทายพกใหนอนทาศพ ซงเรยกทาปลาดาวเหมอนครหม การเคลอนไหว 4 ทศทาง

การสอน พจารณาจากผเรยนวาวนนเขาอยากจะเรยนอะไร แตสดทายกคอใหไดเคลอนไหวกระดกสนหลง 4 ทศทาง กม แอน บด เอยง ดวาวนนเขาอาจจะมพลงเยอะ เราเลนทาเคลอนไหวมากหนอย หรอถาวนนเขาดนงๆ อยแลว เรากทาทานงมากขน ทาใหเดกสงบ

ตอนแรกๆ ยงไมคอยมประสบการณ ไปถงกพดๆ สอนๆ รสกวาเดกกยงไมคอยสนใจเทาไหร คราวหลงคดไดวา ถาครไมนง ไปสอนเดก เดกกไมนง ถาครนงไป เดกกนงมาเหมอนกน ยกตวอยาง ไปถง ตยไมไดพดอะไรเลย อยๆ ตยกตบมอของตยไปเรอยๆ เขาจะเรมสงเกตได และเขากจะมาตบตาม ตบไปขางหนา ตบไปขางหลง ตบไปขางๆ กถอเปนการเตรยมรางกายไปในตวดวย เขากจะทาตามเรามากขนเรอยๆ พอเรมทาใหเขามาอยกบเราไดแลว กบอกกฎกตกาในวนนขอแค 2 ขอเทานนเอง กจะมสญญานระฆง กฎกตกาคอ ระฆง 1ท หลงตรงหลบตา ระฆงอก 1 ทคอยลมตาได แรกๆ เดกงง พอเคาะระฆง เดกกตะโกนวา เคาะระฆง ตอนหลงเขาจะรคะ เขากจะคอยเสยงระฆงอก 1 ทดง แลวเขาจงจะลมตา

ถาระฆงยงไมนงพอ กอาจจะใชเพลง ของตยใหเดกทาเสยงดวยปากตวเอง อยางเชนในการทาเสยงผง ใหเขาทาเสยงอม แลวกจะถามเขาดวาเขารสกถงการสนตามรางกายไหม ทสวนไหน บางคนสามารถตอบไดวามนสนอมๆ ทอก แตถาใหเขาทาไปเฉยๆ โดยเราไมกาหนดจงหวะ เขากจะหลดเพราะวาเขายงเดก เพราะฉะนนตยกใหเขาฝกสายตา และฝกความไวของประสาทไปดวย โดยจะใชสญญาณมอ ตวอยางเชน ถาเปดมอกวางๆ อยางนเสยงดง และถาคอยๆ ลดมอ จนเปนแบบนไมมเสยงแลว เดกกจะหดสงเกตตามไปดวย บางทเรากสอนบรหารคอ เรากรอกตาไปเรอยๆ ทาเสยงผงไปเรอยๆ โยกไปโยกมา แบบนกประสานกนไดหลายๆ สวน

อกอนเปนเสยงจงจก คอคลายทาสงโตทเรมใหเดาะลน ตยใหเขาดสญญาณมอ แลวกใหเขาเดาะลนไปเรอยๆ ตรงนกคอยๆ ดงเขาใหลงมาอยกบตวเองได จงหวะกจะมหลายๆ แบบ

มการสอนหายใจดวยชองทอง โดยใหเดกหายใจเขาทองพองแลวกใชหลอดเปาสาลลกกลมๆออกไป เปาออกไปทองแฟบกเปนอกวธในการฝกหายใจดวยทอง

หรอหายใจดวยอก ดวยการดสาลทขยบตามการเคลอนไหวของลมหายใจออกของเรา สาลจะเดงดงออกไป ถาเราหายใจแรงแบบน เดกกจะสนก ทงยงไดเรองสขอนามยดวย เดกบางคนเปานาลายกระจายมาก แลวกจะไปหยบมาเปาใหม เรากสอน กแนะนา คอยๆ เพมขนไปเรอยๆ

kid yoga 116

อาสนะ พอเขาเรมนงอยกบเรา ตอไปกจะเรมเขาสอาสนะ อาสนะทใชกมอยหลายทา ทาทใชอยบอยๆ กจะมถงสมบตอยถง

หนงคะ ขางในกจะมรปสตวตางๆ มากมาย จะใหเดกมาเลอก ถาเดกคนไหนตงใจเรยน นงนง กใหมาชวยครซ เขากจะมาจบ จะมาเลอกวาเขาอยากจะไดสตวตวไหน และกใหจาไวเลยนะ วาทานเปนทาประจาของเขานะ ครงหนามา กตองมาเปนผชวยครนะ มาชวยครสอนทาน ทละเลกทละนอย เขากจะจาทาไดดวยตวเขาเอง

กมหลากหลายรปแบบ บางทกจะเลนมอญซอนผา ซงเดกเลนไดอยแลว แตแทนทจะเปนผา กเปนตกตาแทน พอเขาไดตกตาตวไหนเขากจะลกขนมาทาทาสตวตวนนแลวเพอนๆ กตองทาตาม ฝกความไวของประสาทดวย เพอนคนอนๆ ตองคอยสงเกต กจะไดตรงนคะ ใชเพลงประกอบ

หรออยางบางทเลนเกมเบอกนแลวเราอาจจะรองเพลง ตยแตงเพลงไว 3 4 เพลง ซงเปนเพลงรอยเรยงทาอาสนะเขาไวดวยกนคะ แลวกใหเขารอง แลวกทาตาม ในเนอเพลงเรากจะสอดแทรก อยางเชนอยางตนไมนะคะ เรากจะสอดแทรกจรยธรรมไปดวย

“ตนไมตนใหญตนนอย เราตองคอยพงพากน ใหยกขาขนหนงขาแลวเรามาเคารพกน (ตนไมเดกๆ ทงหลายกจะสวสดคะ) หยดยนทระนง ตวตรงๆ แลวกเหยยดแขนไป เขยงเทาใหสดฟา เราจะควาดาราได บางครงลมพดพา ไปทางขวา ไปทางซาย แตเราไมลมตวตนนะ วาเราจะลดกาย นอมใจคนแมพระธรณ” ใหเดกคอลดมอลงไป ซงถาเกดเขาซมๆ เรากจะบอกใหเขาจกจกขาตวเองซ อะไรอยางน อนนเปนการสอนตอเนอง

คอนขางยาว กเปนหลายๆ รปแบบคะ ปญหา อปสรรค

แตบางครงเวลาเราดาเนนการสอน กมปญหาอปสรรคยอมๆ อยางเชนทครนอยบอก บางทเดกกไมนง หรอบางทเดกกวน ซงเขาจะมาเปนคลนนะคะ คนนเรม คนนตอ คนนตออก สงกนไดดเลยคะ กจะแนะนา “ทจอดรถ” เดกๆ รจกไหมคะ คลายๆ การเขาวงของครหม ถาตอนนยงไมพรอมไปจอดรถกอนนะลก พรอมเมอไหรคอยขบรถออกมา

หรออยางบางททาสอนของเรา เดกๆ เขาจะสรางสรรคของเขาได เรากจะตองตามนากบเขาเหมอนกนนะคะ อยางเชนเวลาเราสอนทานง ทากบ บอกใหเขาแยกขาแลวพนมมอสวสด เขากบอกวาทานเหมอนจรวดเลย เรากเปลยนชอทานเปนทาจรวด กแลวแตเดก

การสอนจะตองมมขใหมเรอยๆ อยางวนนครตยจะไปแลว เรามาสวสดกนนะ ตอนแรกเรากสวสดกนธรรมดา ตอนหลงๆ เรากจะสวสดแบบอนๆ เปนการบรหารรางกายไปดวย ตวอยางเชน สวสดยกมอขนขางบน สวสดกมลงไปกราบขางลางเลย แตวาตองนงแบบวชระนะ อะไรแบบน เดกเขากจะเรยนร วนหลงเรากชวน เอาละวนนเรามาสวสดกนกอน เขากจะมากนหลากหลายวธสวสดมากเลย กดเหมอนกน การพฒนาของเดก/ การประเมนผล สมาธ รางกาย สมดล แขงแรง ยดหยน

เดกอนบาล ครตยสอนแคอาทตยละครง ในระยะปแรกหรอปทสองอาจจะยงไมคอยเหนผลไดชด เพราะฉะนนสวนใหญถาจะประเมนกน จะเหนผลชดในอาทตยท 3

kid yoga 117

ตยแบงออกเปนสองสวน คอผลทางสมาธอยางสนทเหมาะสมกบพฒนาการของเขา หรอเขาอาจจะไดยาวมากขนกวาปกตอกนดหนอยกโอเคนะคะ และอกสวนในเรองของรางกาย จะดวาสมดลของการทรงตวเปนอยางไร รางกายแขงแรงไหม ยดหยนหรอเปลา ถาเทยบกบเดมทเขามนะคะ กประเมนผลออกมาเปนประเดนตามน นทาน

วธนเพงลอง กรสกใชไดดนะคะ เมอกอนเราจะแตงนทานของเราเอง หรอไมกผสมจากความคดของเดก ใหเหมาะกบรปแบบทสอน ตอนหลงๆ หนงสอนทานเยอะขน หลายๆ เรองสนกมากเลย แลวกใชได อยางคราวทแลวใชนทานเรองตวนง ทงเรองไมมอะไรเลยมแตคาวา นง นงแลวเบกบาน นงแลวสขใจ นงๆ เปนอยางไร อะไรแบบนแลวเดกอนบาล 1 นงไดนานมากเพราะวาใหเปนตวนง นงหรอยง นงๆ นะคะ เขากจะนง

หรออยางเทคนคประกอบการเลานทาน อยางเชนเลานทานไป ตดกระดาษไป ทาทาไป ออกแบบทาใหสอดคลองกบนทาน เดกกจะชอบ บางทเลานทานแลวกเปนสตวอยางนคะ เดกๆ กจะวงออกมา เปนง เปนเตา เปนอะไรของเขา พอเลาๆ ไปในสวนสตวเจอตวอะไรเดกกจะวงออกมาทาทานน

เวลาทสอนเรากจะผสมผสานกนไปเรอยๆนะคะ บางครงเรากจะเรยนตวเลขไปดวย อยางโยคะกบตวเลข เรากอาจจะสามารถอกแบบทาใหเหมาะกบตวเลข เรยนเลขไปดวยกนเลย เชน วนนเรามาทาตวเปนเลข 1 กนซ ทาอยางไร กใหเขาคด แลวกคอยตบกลบมาใหใกลเคยงกบทาโยคะนะคะ เลข 1 กคอยนตรงๆ ธรรมดาใชไหมคะ แตเลข 2 นตยกคดไมออกจรงๆ เลย ตยกมขตนมาก ใหเดกนงธรรมดาแลวกใหยกขาขนมาทละขาแลวกวาดเปนเลข 2 นะคะ แตถาอยกบเดกเขาจะนารกคะเขาจะบอกครตยวาครๆ ปากกาไมตดเขยาหนอย เขยาเสรจยงเขยนไมไดคะ เพราะอนเกายงมอย ตองลบกอนแลวทาทายกขาขนมาลบนารกคะ

ครนอยเสรมวา ทโรงเรยนจะประสบผลสาเรจในเรองคาคลองจอง คอการทองเปนกลอนเลย อยางจะใหเดกสงบ เรากสรางสรรค เปนคาแบบทเราเรยนกน เชน เดกเอยเดกนอยอะไรอยางน ใหเขาทองกจะไดในเรองของภาษา ไดเรองความจา สามารถจาขอมลไดมากขนเรอยๆ สวนของครตยทออกแบบทาไปดวย ยงไดมากกวา คอนอกจากการมสตอยกบคาทเขาพด เขายงไดนกถงทา ไดคดวา ณ ตรงนนเขาจะไดเรองทาเขาไปสอดแทรกดวย เชนตนไมตองยนขาเดยวอะไรอยางนคะ ครภมรา แกวศร สวนของหนอยสอน ป.1 ถงป.5 นะคะ กอนสอนไปดพนอยมา ดงนน กจะมอะไรบางอยางทตรงกบพนอยดวย แตวาบางอยางเราทาไดไมเหมอนพนอย เปนการคอยๆ สะสมขนมาเรอยๆ หลกการในชนเรยนโยคะเดก

หนงสอเลมหนงทพนอยใหมาใชศกษาคอ เกมโยคะสาหรบเดก Yoga Games for Children ซงดมากคะ หนอยอานแลวสรปโนตมา เขาจะบอกหลกการเปนผนาในชนเรยน คอ

ขอ 1 รกษาบรรยากาศของความสนกสนาน รกษาสมดลระหวางสงทเราตองการจะสอนเขา กบหลายๆ สงทเดกอยากจะทา ดวยการเปดโอกาสใหเดกใชความคดสรางสรรค ภายในกรอบความเปนไปไดของบทเรยนทเราจะสอน ทนเราอาจจะใชการผสมผสานกนระหวางการสอนบวกเกมเชน การหายใจบวกเกม ทวงทาโยคะการเคลอนไหวบวกการผอนคลาย บวกการนงนงฝกสมาธ อะไรอยางน แลวกหนงสอเขาบอกวาเราควรจะมประเดนหลกของแตละบทเรยนดวย แตละบทเรยนจะประกอบไปดวยคานา ซงเปนเรองการฝกหายใจ แลวกจะมอาสนะ การเคลอนไหว การใหความรวมมอ ชวยเหลอซงกนและกน และกผอนคลาย ควรจะใหเดกๆ ไดแลกเปลยนประสบการณจากการทา แลกเปลยนความรสกกบกจกรรมนนๆ ดวย นอกจากนกจะมหวขอเรองเกรดสาหรบครสอนเดก เชน นาเสนอพดคยดวยนาเสยงทอบอน ไมกดดนกบเดก แลวกสงเกตวาวนนเดกเปนแบบไหน ถาสมมตวาเดกดตนตวมาก เราจะทาอยางไร วนนดเดกงวงซม จะทาอยางไร

ขอ 2 ยาใหเดกรวาในชนเรยนเรานไมมการแขงขน มความสขกบการปฏบต และไมหวเราะเยาะเพอน ตางคนตางทาไปตามศกยภาพของตน

kid yoga 118

ขอ 3 บอกกตกาในชนใหชดเจนเลย วาเราตองการอะไร อะไรทเราไมชอบ อะไรควรทา อะไรทาไดฯลฯ เพราะวาชนเรยนโยคะนนเปนการพฒนาวนยภายในตนเอง

ขอ 4 ตอนหลงเลกเรยนควรทาใหเดกสงบ และคยกนสบายๆ วาวนนเปนอยางไร แลวกผอนคลายตามปกต แลวกบอกใหเดกรทจะใสใจกบคนอน ใสใจเวลาทคนอนเขามาทาอะไร และกยมใหกนและกน เพราะถาเปนตวเดกเอง หากไมมใครมาสนใจ เขาจะรสกอยางไร ความคดเชงบวก

ทนกดจากประสบการณทหนอยสอนเลยกแลวกน เปนชนเรยนทเพงเปดมาได 3 ครง สองครงแรกไมอย ครทานอนสอนแทน เมอวานหนอยเพงไปเจอเดกเปนครงแรก ทต งไวอนแรกกคอหนอยเลยนแบบ เลยนแบบจากการคดเชงบวก 10 ขอ ในการอบรมครของสถาบนโยคะฯ ความคดในเชงบวก ความคดดๆ ทเรารสก แตสาหรบเดกหนอยเรยกวา เรองชนใจ หนอยใหเขาทาเปนสมดชนใจ แรกๆ กยงไมคอยไดเรองเทาไหร เชน เดกเอาสมดมาบาง ไมไดเอามาบาง หรอเอามากไมคอยไดจด กปรบโดยใชวธการมานงคยกน เอาวนนผานมา 1 วนแลว คอเราสอนตอนเยนเปนวชาพเศษตอนเลกเรยน วนนเรองชนใจทสดเราคออะไร อะไรททาแลวรสกมความสขมากเลย เราทาแลวรสกดจง หรอใครมาทาอะไรใหเราแลวโอยชนใจอะไรอยางน บางคนกจะตอบไดเลย บางคนกนงๆ แบบวานกไมออก กจะแนะเขา และเมอมคนเรมพดเขากจะเรมคดออก เชน เพอนลมเอาดนสอสมาแลวใหเพอนยมเขารสกด เออๆ ดจงเลยอะไรอยางน กจะคยกบเขา นงลอมวงแบบทสถาบนฯ ทา นงสารวมจต

พอคยเรองชนใจเสรจเรากเตรยมความพรอมคอนงสารวมจต สารวมจต ตอนแรกกนงธรรมดากอน ตอนหลงใชวธตามหนงสอ คอ เอาไหนลองซทานงมทาอะไรบาง ลองคดดซ การนงนมนนงอยางไรไดบาง กนงกนไปตางๆ นาๆ สนกขาๆ พอนงเสรจแลวกกลบมานงนง ไหนลองดซวาเวลาหายใจ ตรงไหนมนขยบ ฝกความรสกตวใหเขา เดกกจะตอบ เสรจแลวกเอาไหนลองนอนควาซ เวลานอนควาอกกบทองมนจะเปนอยางไร ใหเขาลองนอนควาด พอลกขนมานงกถามใหเคาตอบ เออตรงนนขยบ ตรงนขยบ ถาเขาตอบไมครบ ไหนลองนอนอกทซ ยงมตรงไหนอกไหม พอนอนควาเสรจ กนอนหงาย พอนอนหงายกเอาตกตาดกฝนจากทาพระอาทตยวางไวบนทองแตละคน แลวลองดซวาเวลาหายใจนตกตาตวนอะไรมนขยบไปตรงไหนบาง ตกตาเตมตะกราเลย เขาชอบนะ แลวลองนอนชนเขาซ หายใจเขาทองพอง หายใจออกทองแฟบ กทาไดระดบหนง แตวาเขาจะคอนขางฝนนะ เหนพงมนปองๆ แลวกยบๆ นารกๆ ด โดยเราบอกใหทาสบายๆ พอเสรจแลวกลกขนมานง นงนงๆ กนแลวกฝกพรหมมทรา ใหเขาบรหารคอไป ชวนคยวนนเครยดไหม วนนนงเรยนทงวน เมอยนะ อะไรอยางน แลวกพอเขาทาเสรจ เปนอยางไร รสกอยางไร บาเปนอยางไร คอเปนอยางไร กจะถามเขา อาสนะ

แลวเรากฝกอาสนะกน วางแผนวนนจะสอนทาภเขา ทาภเขาไมใชแคยนทาภเขา แตเราสอนจนตนาการดวย ใหเขานกถงภเขา ฐานเปนอยางไร ลองนกซ ภเขาทเราเคยเหน แลวเราอยากเปนภเขาแบบไหน วนนภเขาทสงบนงและมนคงแขงแรงดวยขาทงสองขางของเรา พดแลวกแนะนาเขาไป เสรจแลวกบรหารเทาเขยงยกยดยบไปเรอยๆ แลวกทาตนไม ตนไมเปนทาทเดกๆ ชอบมาก เขาสนกมากกบการทาตนไม บางวนทาเดยว แลวลองกลบมาทาเปนค เพอดวาการทางานรวมกนเปนอยางไร ไมใชสนสกฤต ใชเปนภาษาไทย อยางทาโยคะมทรา ใหเขาเอากาป นวางไวทขาหนบกจะบอกวาใหซอนแอปเปล แอปเปล 2 ลกน ซอนอยางไรไมเหนครเหน นนแหละคะโยคะมทราเดก เดกกจะเรยกวาทาแอปเปล กจะสอนไปเรอยๆ แลวกอกอยางหนงจามาจากพนอย แลวเดกๆ กยงชอบอย แมวาจะป.5 กตาม กคอทาเดก ทครนอยเรยกเปนทากอนหน แตของหนอยเรยกเปนเดกเบบ คอเปนลกอยในทอง ขดตวเหมอนเดกอยในทองแม แลวกจะเขยนเลขเขยนอะไรบนหลงเขา เขาจะชอบมาก กจะใชทานในการทาใหเขาสนกและกผอนคลายไดพกนงคะ

kid yoga 119

ผอนคลาย พอเสรจแลวกมานอนผอนคลาย แตวาหนอยไมไดใชคาวาฟองนา หรอปลาดาวเทาไหร จะบอกใหนอนพกในทาท

โปรดทสดทเวลาเรานอนกบคณพอคณแมบนเตยงเรานะ เรานอนอยางไรทาทสขสบายทสด ลองนอนใหครดหนอยซ บางวนกจะเอาตกตาในตะกรานใหไปคนละตวกนอนกนไปตางๆ นาๆ ดนอนสบาย เขาไดผอนคลาย นทานจรยธรรม

พอเสรจแลวกจะลกขนมาเลานทาน สวนใหญหนอยจะสอนพวกจรยธรรมผานนทาน และกพบวาในพทธประวต พทธชาดกจะมเรองเลาคอนขางเยอะ หนงสอเลมโปรดคอเลมน คอเมฆสขาว ทางกาวเกาแก ของทานตช นท ฮนห มตงหลายเรอง อยางเศรษฐกบเขมหนงเลม ทวามเศรษฐคนหนงแลวกมอาจารยอยคนหนง เศรษฐกไปเจออาจารย เศรษฐรวยมาก อาจารยกบอกวา เศรษฐขอฝากเขมเยบผาไวกบเศรษฐหนงเลมเอาไวเดยวตอนเศรษฐไปสวรรคแลวคอยเอาไปคนอาจารยกแลวกน เศรษฐกถอเขมกลบบานแลวกเอาไปใหภรรยาแลวบอกวา อาจารยฝากเขมไวอยางนฝากเธอเกบไวกอนนะ เดยวจะไปคนอาจารยทสวรรค ภรรยากบอกวาทานเศรษฐรไดอยางไรคะ ถาตายไปแลวจะเอาเขมไปไดอยางไร ใครกเอาอะไรไปไมได เศรษฐกเลยฉกคดเออจรงเอาไปไมไดน ไมมประโยชน งนกเอาเขมนนกลบไปคนอาจารย และบอกกบอาจารยวา เอาไปไมไดหรอกอาจารย เขมนะ ตายแลวเอาไปไมได อาจารยกเลยบอกวา กนนไงเศรษฐกมทรพยสมบตอยเยอะแยะ ตายไปแลวกเอาไปไมไดเหมอนกน ตงแตนนมาเศรษฐกเลยบรจาคทรพยสนของตนใหแกคนยากคนจนอะไรอยางน

เรากมาถามเดกๆ ไหนลองตอบซวา อะไรทเขาคดวาเปนของจาเปน จะตองมคออะไร ใหเขาคดวาสงทไมจาเปนตองมคออะไร กตอบมา สงทจาเปนกม เสอผา แลวสงทไมจาเปนตองม บางคนตอบวาเปนตมห ตอนแรกมคนตอบวาเตยงนอนจาเปน อกคนกบอกวาไมจาเปนๆ เราไมมเตยงนอน เรากนอนบนพนได คอตงใจจะสอนเรองการไมถอครองวตถสงของเกนจาเปนนนเอง ปญหา

ทเจอกคอเวลาเรยนเปนตอนเลกเรยน โรงเรยนจะเสยงดงคอนขางมาก จอกแจกจอแจ เราตองพยายามรงชนเรยนใหได แตของหนอยอาจจะกลมเลกคะ เทอมทแลวสอนเพราะอยากสอน เลยเปนเหมอนโครงการนารอง มเดกเรยนประมาณ 4 - 5 คน ลกตวเองก 2 คนเขาไปแลว ลกตวเองซนทสดเลย แตวาพอตอนปดเทอม กสอนแบบคาย เชญครตยไปสอนดวย ซงกตดใจเกมลาสมบต กบมอญซอนผาของครตย เทอมนมากมคนเรยน 11 คน คราวนกเลยไมตองพงลกตวเองเทาไหร ไมงอ สอนไปแลวโรงเรยนเขากเหนความสาคญมากขน กหาหองใหตางหากใหหองหนง แลวกมเบาะ แตดแลวเบาะยงไมคอยสะอาด

หนอยยงไมเคยทาโทษนะคะ แตถาเวลาเขาซนหรอเขาเรมพดกนเรมอะไรอยางนกจะนง อยางเชนวา จะเลานทาน เลาๆ แลวกหยดเลา ใชความสงบสยบความเคลอนไหว แลวกบางทถาเกดในขณะทเราสอนทาโนนทานแลวเรมป นปวนเลกนอย หนอยกจะบอกวานเราเรยนกนแคนนะเดกๆ จะฟงนทานหรอเปลา ฟงนทานหรอจะคยกน เขากจะทาตวดๆ เพอรอฟงนทาน

มอกอนทจามาจากครโต พโตใหเดกๆ มศว.เขยนจดหมายเชญเพอน เขยนไปรษณยบตรเชญเพอนมาเรยนโยคะ เลาใหเพอนฟง หนอยกทาเหมอนกน ทาในแบบของเดกประถม กใหกระดาษปากกาวาดรป ใหเขาเขยนวาเรยนโยคะแลวไดอะไรบาง รสกเปนอยางไรบาง หรอวาอยากจะเขยนชวนเพอนมา แลวบอกวาโยคะคออะไร ใหเขาเขยนวาดรปไดตามใจชอบเลย เขากทามา เหนแลวกชนใจคนสอน คดวาเทอมนจะใชอยางนอก แลวกสมดชนใจกจะใชนอกจากจะใหเขาเขยนเรองชนใจมาใหเราแลวน กจะใหเขาเขยนถงชนโยคะในแตละวนทเรยน ใหเขาบนทกไดอาร

เพราะฉะนนการสอนของหนอยคอ ตองสนก มอาสนะทจะฝกรางกาย เพราะเดกๆนงนงกนแบบวาอยางน นาเปนหวง ถานงกนแบบนไปจนโต แลวจะเปนอยางไร กตองคอยๆ พยายามบอกเขา แลวกตองมจนตนาการ ใหเขาใชจนตนาการ มสวนรวมในการเรยนการสอนตลอด มสมผสรกผานตกตา ผานการเขยนหลงแบบพนอย แลวกจะใชศลปะการวาดรปแบบนกบการเขยน

kid yoga 120

การประเมนผล เมอเทอมทแลวพอสอนเสรจ หนอยมใบประเมนสงไปใหผปกครองเหมอนกน แลวกผปกครองกเขยนตอบกลบมา เอา

ไปดกนไดคะ ทตอบกลบมาผปกครองกไมกลาบอกไมพอใจ (หวเราะ) การหายใจ

สวนเรองการหายใจแบบผงนเดกชอบจรงๆ นะคะ ใชวธวงรอบหองกได แตความตางของอนบาลกบประถม นอนบาลพนอยจะวงมากกวา ของหนอยเขาคอนขางโตขน กไมตองถงกบจะตองวงแบบนน แตมนกมความตางระหวางเดกป. 1 กบเดก ป.5 ป.1 คอเลก 6 ขวบ ป.5 เปนอกอยาง ทาอยางไรจะใหมนพอด บางทสอนแบบหนงป.5 ดแบบวาไมลงตว อยางนเรากตองพยายามปรบ ของหนอยนคละกน ดไมมป.6 ตอนนนสอนกบตย มเดกป.6 นจะเปนสาวแลวนะ ใหทาอะไรเขากไมทา เอาแตจบกลม นาโมโหทสด แตเรากตองพยายามเขาถงเขา แผนการสอนสอดคลองกบหลกสตรทมอย

ขอเสรมนะคะ เวลาออกแบบการสอน อยางของตยจะตองใหสอดคลองกบหลกสตรทโรงเรยนเขาใหเรยน เดกอนบาล เขาจะแบงเปน 4 สาระการเรยนร อยางเทอมนเรยนเรองกาย เทอมตอไปเรยนเรองผคนรอบขางสงคมชมชน ตอไปเรยนเรองธรรมชาต และกอกเทอมเรยนเรองเทคโนโลย กจะโยงโยคะใหเขากบสงทนองเขาไดเรยนในเทอมนนๆ อยางเทอมนเรยนเรองรางกาย นใหเขาดเลย รางกาย ประสาทสมผสทง 5 ตา ห จมก ลน กาย แลวเรากจะออกแบบ ทาใหเหมาะไปกบการฝกของเขา สอดคลองไปกบการเรยนของโรงเรยนดวยคะ ครวลยา ภมภกดพรรณ

เคยอบรมโยคะจากอาจารยเกยรตวรรณ กเอาไปสอนใหคณครทโรงเรยนสอนเดกในหองเรยน กเปนเพยงทาทาโยคะ หลงจากอบรมครโยคะของสถาบนฯ กไฟแรง ลองไปสอนเอง เปนกจกรรมใหเดกเลอกเราจะไมบงคบเรยน บรหารอย 2 โรงเรยน โรงเรยนทหนงจะมเดกแค 7-8 คน เนองจากเดกนอยจะสอนรวมระหวาง อนบาล 1 ถง อนบาล 3 เพราะฉะนนความตางของเดกจะตางกนมาก อกโรงเรยนเดกเยอะกวา แบงเปนเนรสเซอรชดเจน

เนองจากวาทเคยเรยนบอกวาโยคะนไมเหมาะกบเดกเทาไหร กระวง เพราะฉะนนสงทผ งทากคอ ผงจะไปอานหนงสอ ลองสอน แลวดซวาจะเกดผลอะไร และกพบวาบางทาของโยคะนเดกเขายงไมพรอมจะทา เนองจากสรระเขายงไมให เรากไมควรไปดดมนหรออะไร แตวาบางทาเอามาประยกตได วธการสอน

วธการสอนของผง สมมตวาผงจะสอนทาดอกไม กใหเรยนแบบธรรมชาต อยางเชนมาถงกใหแนะนากน แลวพาออกไปดดอกเขม แลวผงกใหลองสงเกตดซวา ดอกเขมเวลามนหบเปนอยางไร เกสรเปนอยางไร ดงออกมาซนาหวานเปนอยางไร แลวกใหลองชม เสรจแลวหลงจากนนกเลาโดยใชจนตนาการ เชน เธอเจอดอกไมแลวใชไหม นกถงผเสอ ถาเดกยงนกไมถง กคอยๆชกจง ในทสดกเปนผเสอจนไดนะคะ กทาบนๆ ไป แลวกดดนาหวาน อมหรอยง หวไหม ผเสอบนตอไปแลวอะไรอยางน ไปในปา ดซเจออะไรอก เจอชาง เจอเสอ เจออะไรกแลวแต กวาไป ซงทสอนเปนจานวนหลายคาบ หลงจากนน เราจะสอนเสรม ทาตนไม หรอภเขา กจะใหเขาสงเกตธรรมชาตแลวเลยนแบบ ทาตนไมของเดก เดกไมสามารถจะทรงตวอยไดนานขนาดนน ผงกเลน อยางเชน เหนเขาทรงตวอยไมได แทนทจะบอกวาตองทรงใหอยนงนะหน ทาไมคนนนเกงกวา เราจะไมอยางนน เราใชวธวา อย มลมมาแลว ลมพดซ ลมพดแลว อยตนไมยงไมแขงแรง เลยหลน ตนไมลม เดกกจะชอบมาก คราวนกจะลมทงวน แลวหลงจากนนไประยะหนง เรากจะเรมปรบ เอาตนไมตนไหนทอยไดนาน เรากจะคอยๆ เพมความแขงแรงทางรางกายไปเรอยๆ นกจะเปนวธการสอน เปนชนเรยนคละ เดกอาย 3 – 6 ขวบ

ครนอยเสรมเทคนคทาตนไมเดกๆ โดยเฉพาะเดกเลก เขาทรงตวไมได วธสอนใหทาไดคอ จบมอเขาตรงนใหสมดล คอตอนแรกเขาไมรจะจดจอทไหน ครกจบมออยตรงน เขากจะรจกทจะกาหนด ครจบมอเขาชตรงนสกพกหนง จนรวาเขาเรม

kid yoga 121

ทาใหสงบดวยการนบเลข

การนอนในทาศพ ผงกลองออกแบบด บอกใหเขานอนทาศพ แลวผงกบอกเขาวาใหนอนอยางไร วธการทผงทาใหเขานงกคอใชการนบคะ ใหเดกๆ จาไวนะคะ เมอไหรกตามทไดยนเสยงครผงนบหนงคอยลมตา ครงแรกไมมทางนงเลย เขาจะมอง หวเราะอะไรอยางน ผงกไมสนใจ จะหวเราะอยางไรกทาไป แลวพอครงท 2 ครงท 3 ครงท 4 เขาจะเรมนงขนอยางชดเจน คอเขาเรมรวา เลข 1 กาลงจะมาแลวนะ แรกๆ จะมชวยนบดวยนะคะ 10..9..8.. เรากบอกหามพดคะ ตอนนตองนอนนงๆ กอน ครยงไมอยากไดยนเสยงอะไรอยางน ทาใหเดกรสกภมใจ

สงทผงกระตนเดกกคอ ผงจะใหเขาเปนผนา และใหเขารสกภมใจ อยางเชนถาเดกไมทา แทนทจะตอวา หนทาไมไมทา กจะใชวธชม ครภมใจหนมากเลยนะ ทาไมหนเกงจงเลย แลวหลงจากนนพอดมการประชมคณะกรรมการโรงเรยน พอดลกของคณะกรรมการโรงเรยนเขาเรยนดวย เขาบอกวาวนนนพอเรยนเสรจ เขารสกภมใจ กลบไปบานเขาบอกใหแมทาตาม ผงกเลยไดเคลดมา คราวตอไป ผงกพยายามทจะคยกบเขาวาน ถาลกกลบไปบานนะคะ ลองไปบอกใหคณแมลองทาซ ทาทานน ทาทาน คณแมกภมใจดวยนะคะ ทลกไดเรยนร แลวไปสอนเขาได อะไรอยางน

อกอนหนงทกระตนเดกในการใหเดกอยากเรยนรคอ ความภมใจ บางท เราใหเขาเปนผนาในการทาทาใหเพอนด เดกเขาจะรสกภมใจมากเลยทตวเขาไดเปนผนา คอผงจะฝกความเปนผนา-ผตามของเดกตลอดเวลานะคะ อนนนา คณนา คณมบทบาทตองทาแบบน อนนตาม คณมบทบาทเปนผตาม คณตองทาแบบน ไมใชคณตามอยจะเปนผนา มนกคงจะสบสน นกเปนสงทสอนอยคะ ทาใหเดกสงบ

เทคนคของผงในการทาใหเดกสงบนผงจะใชเสยง เวลายงเราพดเสยงดง เดกกจะยงเสยงดงแขงกบเรา กจะพดใหเบาลง เชนสมมตเลานทานอย ผงกจะเรมพดเสยงคอยๆ สกพกนงเดกกจะเรมงง เกดอะไรขน เขาจะลงเลสกพกนง หลงจากนนเขากจะสงบลงเอง ฟงเรามากขน นกเปนวธหนงทผงใช เรยนรผานความรก ความเชอใจ

เดกเรยนรผานการเลน ผานการเลยนแบบ เวลาทเราสอน เขาจะทาตามเรา ซงเกดจากความรกเราดวยนะคะ เขาจะเชอใจเรา เกดจากการทเขารวาเราหวงดตอเขา คอเขาเชอใจรกเรา เพราะฉะนน ในคาบตอๆ ไป เขาจะทาตามเราโดยอตโนมต เขาจะรสกอยากใหเรารก ทนเวลาผงจะกอดเดกหรอผงจะใหกาลงใจ ผงจะไมทาพราเพรอ ยกเวนเวลาเขาทะเลาะกน ผงกจะทาแบบทคณครหนอยนะคะ คอเขาไปกอดแลวถามวาเกดอะไรขน แตโดยปกต กอนจะสมผสเดก ถาเปนการคยปกต แลวอยากจะกอดหรออยากจะหอมอะไรอยางน จะขออนญาตกอน เชน ขอหอมหนอยนะคะ เพราะมนมกรณของเดกทเกดขนแลวเปนโรคจตเลยนะคะ คอเดกนารกมาก แลวกทกคนพอเจอปบ เออหอมหนอยซ นารกจงเลย ปรากฏวา เดกทมาครงแรกสดชนมาก กลายเปนเดกทปลกตว แลวกแยกตวตางหาก กเรยนรวานเปนวธการทเราเคารพคนอน แลวเรากสอนเขาดวยวาหนกตองเคารพคนอนดวยนะคะ คาพดทเปนบวก

ผงไดมาจากทฤษฎของ อ.ดร.เกยรตวรรณ ทกลาวถงการพดในแนวบวกนะคะ จรงๆ เวลาเราฟงทฤษฎ มนกแคทฤษฎ คอผงกไมเคยเหนหรอกวาไอสมองขางซายกบขางขวาเวลามนสงการ มนแยกกนจรงๆ หรอคาวา “ไม” กบคาวา “อยา”สมองมนแยกการรบรกนอยางไร เลาใหฟง ผงไปสอนเดก เนองจากตนเตนดวย เออ เราจะเอาอยางไรด เราตองคดๆ ตลอดเวลาใชไหมคะ ใหเดกนอนหงาย ใหกามอ จะใหเขารสกถงการเกรงนะคะ เพราะฉะนนกส งเดก “กามอคะ” “เกรงนะคะ”

kid yoga 122

เดกออทสตกนงขน

อกอยางหนงทไดจากเดกออทสตก กคอเดกออทสตกทเพงเรยนรวม เปนเดกทพดไมหยด ครผงทาไมไมเรยนตรงนน... ครผงทาไมไมเรยนตรงน... ครผง... อะไรอยางน พดตลอดเวลานะคะ แรกๆ ผงกสอนไปนะคะ ไมวาอะไรกน หลงๆ น ครงท 2 ท 3เราพบวาเขามเวลานงขนคะ จากโยคะนะคะ กคอวาเวลาทเราใหเขานงอะไรอยางน เขาจะนงขนมาก จากทเมอกอนหยดไมไดเลย เดยวนหยดไดสก 10 วนาท เรากรสกดจงเลย หยดไดแลว เขาหยดแปบหนง แลวกพดขนมาใหม การนงหลงตรง

คอหลงๆ เวลาเดกนงเขาจะนงคอมแบบน ฉะนนเวลาฝกโยคะบางทา ผงจะสอนใหเขารจกนงตรงคะ แลวกจะชวยเรองสรระดวย ชวยเรองการทรงตวซงเหมาะกบเดกๆ ทยงเลกอย ทยงไมโตมากนก การหายใจ

ผงสอนเรองการหายใจดวย และพบวา เวลาทเราบอกเดก ใหนอนลง หายใจเขาทองพองนะคะ ถาบอกวามลกโปงอยในทองน เขาจะไมหายใจเพอสดลมเขาไปเพอใหทองพอง เขาจะกลนหายใจแลวเบงทองออกมาอยางนคะ มนจะกลายเปนการเบงทองโดยไมมลมหายใจ เพราะฉะนน สงทผงทาคอ ใหเขาหายใจแบบธรรมชาตกอน แลวกเรมบอกเขาวาเวลาหายใจ ลองดซเกดอะไรขน หรอใหลองสงเกตเอาวามนเกดอะไรขนกบตวเรา แลวกทาใหด แลวกแนะนาการหายใจทางหนาอกดวยนะเพราะวาจะเหนชดอยางนคะ แลวหลงจากนน คอยขยบไปอะไรทมนยากขน กบเดกทขาดเรยน บางทกจะไปตามมาสอนเปนการสวนตว เวลาสอนเปนการสวนตวน จะบอกละเอยด จนตนาการกบความจรง

อกประเดนหนงนอกจากจะจนตนาการแลว ผงกสอนอยบนความเปนจรงดวย บางทเราเนนจนตนาการมากเกนไป เดกไมรความเปนจรงคออะไร เพราะฉะนนเวลาทเขาไปดการตนหรอ รบเรองตางๆ มา เขาแยกไมออก ระหวางความเปนจรงกบเรองของจนตนาการ สงทผงประยกตกคอวา ตอนฝกทาศพ หลงจากทผงนบเลขหนง แลวใหเขาลมตา จะใหเขานอนนงๆกอน เพราะถารบลก เดยวจะมนศรษะอะไรดวยใชไหมคะ เรากเรมใหเขาสงเกตวาเขาเหนอะไรในหองเรยน เรมตนเขาจะบอกวาเหนนางฟา เหนสวรรค เหนอะไรเหลาน ผงบอกวาไมคะ เดกๆ มองใหม เหนอะไร ทเหน ณ ปจจบน เขากเรมบอกเหนโตะ เกาอ เหนคร อะไรอยางน ผงกบอกโอเค นกถอเปนอกอนหนงทกาลงสอนใหเดกรวานคอจนตนาการ แลวนคอความเปนจรง เพราะไมอยางนนจะไปโยงกบเวลาทเขาไปดการตนนะคะ และเปนสงทเดกเขาแยกไมออกอยแลวโดยธรรมชาต เวลาเขาเลนเขากจะเลนแรง คอแยกไมออก ตายจรงหรอตายปลอมเขาไมร ยงจรงหรอยงปลอมเขาไมร เพราะฉะนนนอกจากสอนจนตนาการแลว กดงกลบมาสโลกแหงความเปนจรงดวยเวลาทเขาลองทา แตอนนกไมกคร ง ทเราสงเกตดจากทเราไปสมผสจรงๆ นะคะ ไดฟงคณคร 4 ทานพด ผงจดไวเตมเลยนะคะ คราวนนไดแนวคดไปเยอะมาก ขอบคณคะ

ครหม อธบายเพม เวลาทพกทาศพ ชวโมงแรกๆ บางคนกจะหลบไปเลย บางคนกรสกตวนะคะ ตอมา หมกจะเปดเพลง ใชเพลงชวย พอหลงๆ กจะเรมเอาเพลงออก บางคนกถามทาไมไมเปดเพลง อยากฟงเพลง คอจะใหจดจอมาทรางกายตวเขาเอง แลวถารสกวาจะหลบใหหายใจดวยทรวงอก ใหหายใจเขาลกๆ ใชทรวงอก พอเรมตนตวขนมา กหายใจเบาๆ ปกตสบายๆ ไป

kid yoga 123

พญ. อรณ วงษจราษฎร ดใจทครโยคะสงเกตเรองการนงของเดก อยากจะฝากครทงหลาย ครสอนหนงสอวา เวลาจบใหเดกเขยนหนงสอ

พยายามใหเดกนงตรง ลองนกถงเมอตอนทเราเรยนหนงสอครเขาสอนใหเรานงตรง แตเดกสมยนกมมาก กมมากจรงๆ หนางแทบจะชดกระดาษเลย อยากจะรบกวนใหคณครชวยกนหนอย

เรองหอมเดกนกเหมอนกนนะคะ คออนนกเปนสทธของเดก เดกอนบาลบางคนนเปนแผลมาเลยเพราะแกมยยนารกกวาเพอน คอตองเนนนะคะ สวนหนงของการตดเชอเดกทเปนหวดบอยกจบกนนแหละ เดกเลกๆ ไมสบายเปนหวดบอยนบอกวาทบานคนแยะใชไหม หอมกนมาก กตองสอนนะคะ เรองสขอนามย เรองการลางมอนสาคญเลย 50เปอรเซนตของการเปนหวดมาจากขมอนะคะไมใชจากการหายใจรดกน

ทนเรองการหายใจเขาพงปอง อยาวาแตเดก แมแตสอนผใหญเองบางคนกไมเปน ตวเองกใชเทคนคบอกวา “ใหแขมวทองกอน” แขมวทองใหมากๆ เปนการหายใจออกใหเตมท แลวกคอยใหถอนหนาทองออกมา พอเปนแลว กทาเองตอได ถาม-ตอบ ครเสาวลกษณ วงกงวาน อธบายเพม เรองการหายใจ

หมจะสอนใหคลายๆ อยางผใหญเลยคะ เรมจากการแยกแยะ คอใหเดกเอามอขวาวางหนาทอง มอซายวางทรวงอก แลวใหจดจอไปทหนาทอง อยาใหมอซายททรวงอกขยบนะ หนงนาทผานไป รสกอยางไรใหเขยนใสกระดาษ ทาไดไหม ทรวงอกขยบไหม อกครงหนง กใหเขาจดจอททรวงอก แลวกเขยนความรสกอยางไรเหมอนกนนะคะ แมใครทาไดทาไมไดกเขยนใสกระดาษมา อนนกคอใหแยกแยะระหวางการหายใจดวยทรวงอกกบหนาทอง แลวกใหเขาสงเกตดวยวาเขาทาแลวเขารสกอะไรบาง

อกอยางหนง คอสอนใหหายใจเขาทองพองหายใจออกทองแฟบนะคะ กจะใหเดกๆ นอนจบคกน พบกระดาษกอนคะพบเปนเรอแลวกวางไวททอง เหมอนไปเทยวทะเล คลนซดเขาคลนซดออก คลนซดเขากคอหายใจเขา เวลาคลนซดเขามาเรอจะเปนอยางไรคะ ลอยขนมาใชไหมคะ เวลาคลนซดออก หายใจออกเรอกจะลดลง จบคกนสองคน มองหนาทองเพอน บางคนกมาฟอง ครขา เพอนไมหายใจ คอเรอมนไมขยบนะคะ คอเขายงหายใจเขานอย หายใจเบานะคะ

เรองหายใจอกอนกเกมผงแตกรง บอกเดกวาผงแตกรง เดกจะวงกรออก แลวกรองเปนเสยงผง บอกเดกวาผงเปลยนรง เดกกจะรองเปนเสยงผงแลววงสลบท กาลงคดวาคงคลายการเลนตในสมยกอน นนคอการฝกหายใจ เอาวถชวตแบบไทยๆ มาเลน เดกจะชอบมากแบบน เดกจะบรณาการ ครนอยเพมเตม: เทคนคของการหายใจคอ ใหเดกนอนซอนกนแลวฟงเสยงทองเพอน สงเกตการพองขนยบลง ไดเรยนรจากทองของเพอนวาเปนอยางไร แลวใหเขามาจบทองตวเอง วาเออนะ มนแตกตางกนอยางไร การนอนตอกนกแลวแตจานวนเดก ทเราดแลวมนไมอนตรายดวย กคอเขานอนฟงเสยงทองเพอนนะคะ แลวกเรยนรวามความแตกตางกนอยางไร เพราะเดกเลกบางทหายใจเขาหายใจออกเขายงไมเขาใจ หรอใชเกมลกโปง เพราะเดกชอบลกโปง ใหเขาออกใหเขาพยายามเปาลมออกๆ อะไรอยางน แลวกการเปลงเสยงผง ฯลฯ ซงจรงๆ เทคนคมนมเยอะมาก แมการเปาเคก ใหเดกเปาลมออกอะไรอยางนกไดนะคะ

แลวอกอนหนง ใชกงหน เคยเหนไหมคะกงหนทใชลมเปานะคะ หายใจเขาลกๆ แลวกหายใจออก เปา มนกจะหมนใชไหมคะ เรองการอบรมความรเพมเตม/ ทฤษฎพฒนาการเดก/ ตาราอางอง

มการอบรมโดยเฉพาะ ครทอยอนบาลจะตองไปฝกอบรม เชน ทฤษฎพหปญญา Multiple Intellignence, Brain Gym จตวทยาเดก พอเราไปเรยนร เรากจะดงหลกพวกนเขามาเชอมโยง อยางบางทครนอยเรยน Brain Gym มา มทาไหนบางทเหมาะกบเดกของเรา และคดวามนเปนประโยชนกบเดกของเรา การเรยนรเฉพาะของเดกเลก อยางเนอรสเซอร เดกเลกมา ทาทาโยคะอยางไร คงไมไดอะไรมาก ใหเขาไดเรยนรกอนวาสรระรางกาย เมอกครตยบอกวาเขาจะตองเรยนรเรองรางกาย

kid yoga 124

มนขนกบครแตละคนเหมอนกน เพราะการอบรมนมนกมอยสมาเสมอและมนมทฤษฎเยอะ ครเองกไปหยบอนน อนนนตางๆ มาผสมผสานกน บรณาการ ในโยคะเองกมองคความร อยางทาตนไมน เดกเขาไดภาวะสมดลซายขวา ซงกคอแคอางเพอใหเขากบทฤษฎหลกการศกษา

เดกพเศษ

ความแตกตางในการเรยนรจะเปนเรองของเดกอวนกบเดกไมอวน ของเดกนงกบเดกไมนง อยางของเดกอนบาล เดกอวนเขาจะไมคอยอยากจะขยบเขยอน ซงความแตกตางจะชดเจนในชนเรยนโยคะ

สาหรบเดกออทสตก ตยคดวามปจจยคอนขางเยอะเหมอนกน เคยมเดกออทสตกมาเรยนตงแตชนอนบาล 1 ตอนนขนอนบาล 2 แตเดมเขามากบพเลยง แตกไมนง หวพงไปขางหนาตลอดเวลา แตวาตอนหลงๆ ดขน และพเลยงไมตองมาแลว กสามารถเรยนจบคลาสได ถาจะมองความแตกตางของเดกออทสตกทไดเรยนโยคะนเหนชดกวาเดกธรรมดาทเรยนโยคะหมายถงระยะสนมนเหนผลมากกวากน

สาหรบเดกทรสกวาตวเองทาไมได กตองใหกาลงใจเขานะคะ เปนเพราะเขาไมอยากทา เขาไมกลา รสกเขาทาไมไดคะ แคกระตนทางจตวทยาเทานนเอง เดยวเขากจะคอยๆ ทาได แรกๆ อาจจะตองมครประกบ คอเพราะวาเดกจะอายมากเลย อาจจะตองใหกาลงใจดวย และมครเขาไปประกบดวย แลวเดยวเขาจะคอยๆ ทาไดมากขน จะตองใหทาทงายไปกอน อยางตยสอนเดกอนบาลคอจะมครประจาชน แลวจะมครพเลยงอยดวยคะ เหมอนตยเปนหลก แลวกครเขากจะชวยจบเดกใหคะ แตกจะตองมการเตรยมกอนสอน ทเราจะสอนครดวยนะคะ ครจะไดจบเดกไดถกจงหวะ และกเปนประโยชนกบตวครเองดวยคะ เพราะครอนบาลเหนอย ปวดเมอย กเปนประโยชนกบตวครดวย

สวนใหญ ในหองเรยนทสอนจะเปนบรณาการ คอในหองจะนงกนเปนวงกลม แลวกนงตามทๆ เขาอยนะคะ ยกเวนวนไหนทเราออกแบบใหเขาทาทาค เรากจะตองกาหนดทใหเขาเลย เพราะไมง นเดกกจะไหลไปกองรวมกนทใดทหนงดวยความสนกสนาน โรงเรยนกจะมอาสนะ ใชทงตอนประชมผปกครอง ใชทงเปนอาสนะใหเดกรองฝก วางไวนองคนไหนมากอน กมานง แตถาเปนเดกโตหนอยจะไมจดให จะใหเขามาจดเองคะ กสอนวนยไปดวยในตวคะ

เรองทเดกไมทาตามเรา คอปกตจะมเดกทดอมากๆ อยแลวนะคะ และเดกทดอ เขาอาจจะรสกอะไรบางอยาง หรอเรยกความสนใจกได ทนวธการไมวาจะเปนเดกอวนผอม ดาขาว หรออะไรกแลวแต โดยปกตถาทาใหเขารสกไวใจเรา คอยๆเขาหา แลวทาใหเขารสกวาเราเปนเพอนเขาอย เขาอยากจะทาตามอยแลว โดยธรรมชาตทกคนอยากใหคนรกคะ ถาเราแสดงออกถงความเขาใจเขานะคะ ปกตเดกเขากอยากจะทาตามเราโดยธรรมชาต ยกเวนแตเรานาเบอ เขากไมทา เพราะฉะนนเวลาทเราประเมน สวนใหญจะประเมนวาเรานาเบอหรอเปลา อนนมนนาเบอใชไหม เดกถงไมสนใจ พอแบบนปบเราจะตองหาเทคนคในการเปลยนแปลงใหม เพราะวามนไมมอะไรทเปนสตรตายตววาทาแบบนแลวเดกจะเขามาหา แมกระทงการอมเดกนะคะ ลองสงเกตดได คนอมเหมอนกน เดกรองไหเหมอนกน คนหนงอมเดกเงยบ อกคนอมเดกไมเงยบคะ มนอยทการสมผสดวยนะคะ

อนนกเปนสวนหนงของการสอ เขารบสอไดนะคะ เดกเขารบสอได เขารวาถาขางในเราเกดความรสกตอตาน อกทเราสมผสนเขารบไดทนทและกไวดวย แลวเขาจะไมใหครคนนนอมเลย แตแมครจะดอยางไร ถาเรามสมผสทดตอเขาน อมอยางไรเขากใหอมคะ เขารคะ เขาจะมสอคอนขางทจะสะอาดนดนง โดยเฉพาะยงเลกเขายงร ความพรอมของคร มนเหมอนกบจะเปนคณสมบตพเศษของแตละคนทจะเปนครสอนโยคะเดกไดหรอเปลานะ ทนมบางไหมคณครทม บางวนเหมอนอารมณไมพรอมนะ

kid yoga 125

ทกคนตองเจอภาวะอยางนนอยแลว เจอสภาพสงแวดลอมกดดน แตสงหนงทคดวาคนเปนครสอนเดกปฏบตมา คอเขาจะตองเตรยมจต เมตตา ครเองใชการนงสมาธ ใชการผอนคลาย จะนอนทาศพกอนมาสอน เพราะรวากอนทจะสอนในวนนน ตวเองจะตองสนกทสด มความสดใสทสด เดกเขารบได จะตองเตรยมตวทกครง เตรยมตงแตวนกอนๆ คอมการเตรยมแผนการสอนอยแลว แตสงทอาจารยถามคอเตรยมจตใจ เตรยมแนนอน จะตองทาใหตงแตการแตงตวดสดใส หนาตายมแยมเดนไปปบยมเลย ยมตงแตเดนเขาประตโรงเรยนนยมตลอด ใจนแผเมตตาจตตลอด ยมตลอดคะ จะไมเอาอารมณ มเรองทไหนกกองเอาไวตรงนนเลยคะ คอเวลาสอนเดกกเตมท เวลาใหเขาเรากใหเตมรอยตลอดและทกคาบดวย ถงจะเหนอย วจารณญานคร คอเตมทคะ พอหมดแลวจะอยางไรนอกรอบกวากนอกท เวลาสอนเรากจะสนกไปกบเขาเตมๆ เปนผนามาซงความแจมใส เหมอนเราเปนเอนเทอรเทนเนอรอยางนนเลย ทกอรยาบถ ถาใครดคอนเสรตเบรดจะเปนอยางนน คอเราจะเลนตามอยางนนจรงๆ ตวเองจะเปนคนอยางนน เพราะเดกเขาจะตามเราตลอด เราจะใหกจกรรมลนไหล ใหส นใหยาวอยทครนะ หนาตาคร ถาครรสกเหนอย วนนนไมไหวแลว อาจจะภาวะรางกายเรา กตองจดการ เราอาจจะมเครองผอนแรง ทกคนจะตองมเครองผอนแรง ศลปะบาง เพลงบาง อะไรอยางน เพอยดเวลาใหครไดพก และการนงสมาธกบเดกๆเปนสงสาคญมาก เดกเขารบสอนนได อยานกวาเรานง แลวเรานงดวาคนไหนนงไมนง ไมตองคะ นงหลบตาไปเลย เพราะเขามครดใหเราอยแลว นงไปเลยคะ แลวกพดสงดๆ กบเขาไป เขากจะเอาเราเปนตวอยาง นงกายใหตรง นเขาจะเลยนแบบคร ทานงครนสาคญ นงไปเลยคะ หนงนาท สองนาท สามนาท เดกปวย ครกาญจนา ครองธรรมชาต

วนนกดใจนะคะทไดมาฟง เพราะตวเองกเพงไดกาวมาเปนคร แตเปนครพยาบาล ซงแตกอนกเปนพยาบาลแผนกเดกนะคะ จรงๆ เรากมหลกการ คอถาอยกบเดกเรากจะใชเพลงเขาไป แตยงมเทคนคเลกๆ นอยๆ อกมาก เราไมไดเปนครอนบาล เราดแลเดกคนไขเจบปวยนะคะ ซงพฒนาการเขาจะถดถอยหรอหยดชะงกไปเลย เรองการเลนน จะเปนการสรางสมพนธภาพและหลายๆ อยาง อยางเดกทเปนมะเรงนะคะ บางทเขาเจบปวดมาก กพยายามใหเขามสมาธ เอ จะทาอยางไรใหเขาหายใจเขาออกน รสกเปนปญหามาก เพราะเดกๆ จะรบตรงนยงไมได เพราะตวเองจะใหเดกนบแตนาเกลอ เขากสงบลงได นกไดเทคนคจากอาจารย ตงใจวาจะกลบไปสอนนกศกษาพยาบาลวา เออมนจะสามารถดงพวกนมาใชไดนะ สวนมากทเราสอนนกศกษาพยาบาล จะพบเดกอยบนเตยงคนไข อาจจะทาทาอะไรไมได แตเนนเรองการหายใจคงจะไปปรบใชไดคะ เพราะวามนมปญหาเยอะเหมอนกน เดกในโรงพยาบาลไมใชเดกปกต ดใจมากเลยคะ ทไดฟงอะไรหลายๆ อยาง มนเปนเทคนคทคอนขางละเอยดออน

ขอแนะนาเนองจากตวเองเรยนนวดเดกมา ในกรณอาจารย ใชการนวดเดกจะไดผลมาก เพราะตวเองไปนวดเดกพการซาซอนทปากเกรดมา การนวดเดกน แลวเราจะพดกบเขากได เอาวนนนะลก มาทาทาผเสอกน เรานวดเขาไปกทาทาผเสอ เอารถดวนหนอย นคะจบเขา ขนลงอะไรอยางน เอา เสรจแลวขนลงหายใจเขานะคะอะไรอยางน ถาเขานอนอยบนเตยงทาไดเหมอนกนหมดนะคะ การนวดตวเดก เพราะวาเราไดสมผสตวเขา พอเขาเรมพฒนา เอา ไหนลองยกมอขวาขนซ เลนกบเขานะคะ การนวดเปนการเรมตนสาหรบเดกทมปญหาของอาจารยนะ ขอแชรดวยนะคะ คอดฉนเปนนกจตวทยาอยโรงพยาบาลจตเวชเดก และวยรนนะคะ กอยกบเดกทเจบปวยเหมอนกน แลวกเปนเดกทอาจารยพดถง เดกออทสตก เดกเอดเอชด (ADHD) ไดฟงกรสกทงอาจารยทงหมดมากนะคะ ประสบการณเยอะมากเลย กพยายามเกบนะคะ กาลงออกแบบทจะตองทาคลายๆ อยางนคะ แตเราทาเปนเชงการรกษาในโรงพยาบาล จะตองขอเบอรโทรศพทไว พอไปเจอปญหาจะไดโทรปรกษา เจอกรณอยางนตองทาอยางไร ตอนนกาลงจะทากบเดกทมปญหาเรองสมาธ เดกออทสตก เคยมประสบการณทาอยชวงหนง เดกเขาจะอยไมนง เขาจะพดมาก เขาจะเหมอนกบวาเขาไมไดเกบอะไรเลย เขาจะพดๆๆ แตเวลาชวโมงทายๆ ทาซก 4-5 ครง เขากสามารถเลยนแบบได จากประสบการณกจะเหนเหมอนกน อยางไรกอาจจะรบกวนนะคะ ขอบคณมากคะ

เสรมในเรองเดกออทสตกนะคะ ครเองตองรนะ เดกเขามพฤตกรรมทเกงทางดานไหน ออนทางดานไหน ถาเขาเกงทางดานไหน เรากบรณาการ สมมตเขาเกงทางดานคณตศาสตร พดมาก แตพอเราพดเลข 1, 2, 3 หรอชเลข 1 ปบเขาจะนงเลย เขาจะนงเลยคะ หรอเจอรปสตวเขาจะนง ถาคณอยกบเดกมากๆ คณจะรเลยวาเดกออทสตกบางทไมใชออนทกเรอง เขา

kid yoga 126

ทนทโรงพยาบาลจะมความหลากหลายมากคะอาจารย สารพดอยาง การทจะรวมกลมประเภทเดยวกนแลวดงจดสนใจรวมของเดกกลมนนอาจจะยากหนอย แตเรากจะมขอมลพนฐานของเดกคนนคนนน เดกบางคนชอบจาโลโก เดกบางคนชอบเขยน เดกบางคนชอบภาพสตว

กตองหาจดสนใจรวมสกเรองหนง พวกนมกจะมจดสนใจรวมอยเรองหนง พอเราทาเรองนปบ เดกเขาจะสนใจรวมกน แลวเราคอยๆ บรณาการออก มนะคะ บางทกเจอปญหาทตวครเอง สอนมากสบวธกไมไดผล วธงายๆ นแหละ กลบไดผลสาหรบเดกหองน เรากจาวธการน สาหรบเดกกลมน ใชวธการนซาๆ แลวกขยายผลออกไป

มนจะมปญหาวาเราทาเพอเดกออทสตกคนนแลว เพอนๆ ในชนหละ จะกระทบไหม ไมคะ เดกออทสตกเขาจะถกฝกตางหากอก แตนโยบายของกระทรวงฯ เดกทมปญหานจะตองเรยนรวม เพอปรบ

เพอสามารถทจะใชชวตรวมกบเดกทวไปได เขาจะมปญหาบาง แตเดกทอยเปนเพอนกตองถอวาไมเปนปญหา ใหเขาใจสภาพวาเราจะตองชวยเพอน ใหเดกรสกเหนอกเหนใจเพอนทเปนแบบน ไมรสกราคาญ ไมรสกทางดานลบกบเดกทมปญหาเแบบน แลวเรากคอยกระตนเปนระยะ เขาจะไดแค 5-10 วนาทอะไรอยางน คอยๆ กระตนเขาเพมขนๆ บางครงเรากตองพกเขาเกบไว เพอเอาเดกกลมใหญกอน แตไมใชเราจะพงไปทเขาคนเดยว ไมใชคะ เพราะหนาทของเขาๆ จะตองถกฝกโดยครพเศษอกตางหาก อ. วระพงษ ไกรวทย และ อ.จรวรรณ ตงจตเมธ, เสรมวา: คงเปนอกตวอยางนง ทมศว.นมเดกคณะวทยาศาสตรเขามาเรยนโยคะอยคร งหนง ผมกบครจเขาใจวาเขาเปนออทสตก เพราะวาเขาจะไมสบตากบครกบเพอน เขาจะเขามาเรยนแลวจะนงเงยบๆ อยคนเดยว แตพอเราถามเขาเรองตวเลข เขาจะตอบไดเรวมากเลย เขาเรยนครงเดยวแลวเขากเลกไปเลย ผมไมสามารถสอนเขาไดเพราะกรณแบบนสอนไมเปนครบ แลวเขาจะเขากบเพอนทเรยนไมได ถาสมมตถาใครมแนวทางการสอนชวยแนะนาดวยกดเพราะบางทเรากเจอแบบน ทาเปนวจยออกมาไดยงด สมมตไดรปแบบการสอนโยคะสาหรบเดกออทสตกออกมา เราจะไดเอาไปขยายผลใชกบกลมอนๆ ตอ ไมรจะใชกบเดกทเรมโตแลวไดหรอเปลา เพราะเขาใจวาถาฝกกฝกตงแตเดกใชไหมคะ แตวานสตทเราเจอนป 1 ป 2 แลวนะคะ ซงวธการอาจจะตองตางออกไป

คดวาคงตองตางอยแลวคะ ถาเปนลกษณะวาเปนผใหญแลวนะคะมนจะมกลมเดกทออทสซมทเขาเรยกวาไฮฟงชน เขาสามารถทจะเรยนในระบบปกตไดและกอยในระดบหมาวทยาลย หรอแมกระทงในมธยมทวไป มเดกทเรยกเดกตกสารวจ เขาจะมลกษณะเดกออแฝงๆ อยในตว เชนสบตานอย หรอสนใจเฉพาะเรองของเขาอยางเดยวไมสนใจโลก แลวอาจจะตองบรณาการเอาเรองของโยคะไปเชอมโยงกบการเจบปวยของเขา อยางออทสซม เดกในกลมเขากจะมลกษณะอย 3 โดเมนหลกๆ ทเปนเรองผดปกตของเขาคอเรองของความสนใจซาซาก ปญหาเรองการสอภาษา และปญหาเรองการปรบตวของสงคม กจะมอย 3 โดเมน กตองดเดกคนนมเรองอะไร เหมอนทอาจารยด วาเออถาเดกสมาธไมดกตองทาใหเหนอยกอนโดยทาของโยคะหลายๆ อยาง เพราะฉะนนอยางทอาจารยวระพงษไปเจอ เชนไมคอยสบตา อาจจะไปเชอมโยงเกยวกบเรองของทกษะทางสงคม จะตองเอาเรองนกบเรองโยคะเขามาผสานกนหรอเปลา อะไรคลายๆ อยางน

ผมเจอครงแรกผมกประหลาดใจ เขาตงใจเรยน แตเขาจะเหมอนมองไปทพน แตเขากฟงเราทกคานะ และถาเวลาเกยวกบเรองตวเลขเขาจะตอบคานวณตวเลขเปนหลกพนอะไรอยางน เขาตอบไดทนทเลยจนคนทเรยนอยดวยหนมาซบซบกนใหญเลย อย นมาจากไหนตกใจหมด ผมยงคานวณไมทน

เขาเกงมากอยางทคนคาดไมถง แตเขาจะงงมากกบเรองอะไรทพนๆ งายๆ อยางประสบการณทตวเองเจอนะคะ ทโรงพยาบาล เดกบางคนไมไดเรยนหนงสอเลยนะ มาทโรงพยาบาลแตเขาสามารถเขยนหนงสอไดหมดเลย แตถามเรองอะไรงายๆ นตอบไมได มนจะเปนแบบสดเหวยง

kid yoga 127

จากประสบการณตวเองพวกทไมสบตานะคะ กคออาจจะใชความสมพนธชวย คอยมองเขา เพอใหเขาเลยนแบบ มองทตาครอะไรอยางนคะ เดกเลกจะบอกวามอง แลวจะใหเขาทาอะไรกทาใหเขาด เขาอาจจะทาตามแปบเดยว เรากมองอก คอยๆ ฝก ถาเรามเวลาระหวางทรอเพอนนกเรยนคนอนอย เรากฝกเขาทละนด วนละนดวนละหนอย

พอดทสอนสวนใหญเปนวยรนแลว ผมไมแนใจวาไปเลนอะไรสนกๆ แบบนแลวจะทาไดหรอเปลา เขาจะรบผมหรอเปลา

ถาอาจารยรกอน กคอใหพยายามใหเขาสบตาคร แลวกถามทาไมเขาจงมาเรยนโยคะ คอพยายามพดกบเขาเพอใหเขาพดออกมา เพราะวาตอนนเขาสามารถบอกได แตวาครตองพยายามสอตากบเขา ใหเขาไวใจคร แลวเขาเรมทจะยอมรบ แลวครกสอนเรองการการสบตาของครนะคะ เพราะจรงๆ แลวใจนงทเขามาเรยน แสดงวาเขาชอบอยแลว แตเราอาจจะไมร แลวกทอดทง โดยเขารสกวาโดนทอดทงไปแลว ถาเราบอกวามองตาครหนอยนะ เออครอยากถามทาไมถงมาเรยน มองตาครนดนง อะไรอยางน หรอใชวธช พวกนเขาชอบสญญานมอ มองตาและปากครนดนง ถาเรามใจตรงนกบเขาวนละนด กคอยๆ เรยน อะไรอยางน วยรนมนกตองใชจตวทยาสงนดนงคะ ทาอยางไรใหเดกรก อ. สมคด โพธชนะพนธ

สาหรบครนอย คอการแสดงออกของครเอง ครไมพกความเครยดเขามา ครมความรสกสดใส ตงใจ มความเมตตา เจอแลวยม ทกทาย พยายามจาชอเดกใหได เทคนคกคอถาจาไมไดกขอรายชอจากคร เรยกชอเขา นองนน นองน อะไรอยางน ถาเจอกนกอนเขาหองเรยนกทกเขา นองนลเปนอยางไรบาง นองมกเปนอยางไรบางคะ อะไรอยางน สมผสเขา พอเขาไปในหองเรยนกพยายามเรยกชอเขานะคะ การสมผส การรกกน การจบมอกนเปนวงกลม ไดสมผสกนอะไรอยางน แลวกการพดสงดๆ เราทาใหเขามความสข ทาอะไรใหมความสขไดนเดกกจะรก ความสขนนเปนบรณาการ เมอเขาเกดความสขแลว เขากจะไดเนอหาสาระอยางทเราตงใจจะให เรองคณธรรม จรยธรรม ความนง การแผเมตตา ฯลฯ สอนสงทดใหแกเดก เดกเขารบรได เพราะมนมาจากใจเราจรงๆ เราคงไมไดเสแสรง เราใหเดกเขารบรส งดๆ

สาหรบหนอย ใหเขาเปนตวเองนะคะ เดกทโรงเรยนนะคะ เวลาเขาเรยนชนเรยนปกต คณครคนเดยวสอนทงหอง ครจะเหนอย จะหนก ทาใหเดกรสกเกบกด แลวกเหนอย กถาเราเรมตนดวยการใหเขาเลาเรองชนใจของเขา นมนเหมอนกบเรารบฟงเขากอน กอนทเราพยายามจะบอกวาเราจะสอนอะไรอยางนคะ รบฟงเขาและกใหเขาเปนตวเอง และกเชอมโยงกบการทเราคดวาเราตงใจจะสอนอะไรเขา และเขาอยากจะทาอะไรกเอามาผสมผสานกน มนกเปนชนเรยนทสนก และผอนคลายอะไรอยางนคะ เสยงสะทอนมา ไมรจะวดไดหรอเปลาจากลกตวเอง ลกจะบอกวาแมไมเหนเหมอนคณครคนอนเลย ครคนอนในโรงเรยนจะดมาก ถาเดกดอซนอะไรอยางนคณครไมรจะวาอยางไร กบอกวาไปยนตรงนน กางแขน กางขา คาบไมบรรทดอะไรอยางน หรอวาถาตอบไมไดกคอไปไหวเพอนเลย อะไรอยางน อยางเรา เราเปนอกแบบหนง เขาบอกเขารสกแมใจด เปนครใจด

ตยเสรมคะ อนนคดวานาจะเปนสญชาตญาณของเดกทกคน เดกๆ เขาจะรบรไดวาเรานมจตทดตอเขาหรอเปลา และคดวาในสญชาตญาณของความเปนครกเหมอนกนนะคะ วนทเรากาวเทาเขาไปถงแมเราจะหงดหงดอยางไร เดกดวยความใสของเขา เขาจะหลดอะไรออกมาททาใหอะไรตางๆ ทอยในใจเรานเราสามารถตดทงออกไปได แลวกเปดรบเขาไดมากขนนะคะ และกอยางทคณครนอยบอกคะ สมผสกสาคญ และกชนชม ใหกาลงใจ ไมวาจะเปนเรองเลกๆ นอยๆ จะใหกาลงใจเดกๆ ทกคนทอยในหองเลยคะ ใสใจกบเรองเลกๆ นอยๆ ออกไปนอกหอง เรากยงคยกบเขาอยคะ เขากจะจาไดตงแตครงแรก ทสาคญคอตองสนกดวย แลวกรวมกบเคาใหได พหนอยคอ ตองรกในความเปนตวเขา ถงแมเขาจะอวนจะผอม เรากจะชม เชน แตหนนอนทาปลาดาวสวยมากเลยอะไรอยางน

ครนอยขอเสรมนดนะคะ สงเกตวาครเดกจะมความสามารถเรองเสยง สามารถทาเสยงไดหลายเสยง สงเกตครทเปนครเดกเขาสามารถเปลยนเสยง และโทนเสยงเขาจะนม เขาจะมวธการไลเสยงใหเดกๆ ทาตามเขา การใชเสยงกเปนประโยชน

kid yoga 128

ยกตวอยางเรองทหนอยเคยถามพนอย ตอนทไปสงเกตการสอน อะไรทาใหพนอยอยากสอนเดก พอเวลาผานไป หนอยกเรมเหนชดขนๆ คอทกคนกรโยคะ สอนโยคะได แตเอ ทาไมเลอกทจะสอนแตเดก หรออยางหนอยกบตย เราสองคนสอนทงผใหญ และเดก แตเรากยงมความสขกบการสอนเดก แมสอนเดกจะเหนอย ตองวง ตองนน ตองน ตองทาอะไรมากมาย

สาหรบนอย คอสมผสทเราไดรบจากเขานะคะ พอเราใหเขา เราจะไดรบกลบจากเขา คอความรก ความบรสทธ ของเขา มนเปนพลงกลบมาใหเรา โดยเฉพาะเวลาเราสมผส มนทาใหเราปต อมเอมใจไงคะ มนทาใหเรารสกวาเรามพลงตลอด เพราะวาเดกเขาใสไงคะ เขาไมเสแสรง วาเฮยฉนมานะ จะสอนฉนครบคอรสไหม ฉนจะผอมไหม เดกจะไมคาดหวงอะไรจากเรา เดกจะสนก ราเรง และสงทเขาสงออกมานมนเปนกาลงใจใหเรา ภาพทเขาหวเราะ สงทเขาแสดงออกมา คอเขาเตมทไงคะ เขาจะกรดกราดออกมา ไมเกบไวเลย เรากจะรบสมผสนนได ครกสนกมาก ทาใหเราสามารถสอนไดทงวนนะคะ

ทาโยคะสาหรบเดก

สาหรบครนอยกคอทาโยคะพนฐานแนวไกวลยธรรมนสอนไดหมด สวนทาทตองใชศรษะ หรอทาทตองตลงกาเดกจะยงทาไมได ทาโยคะงายๆ เชนทาง ทาสตวตางๆ นเหมาะกบเดกนะคะ นามาบรณาการกบการเรยนการสอนไดงาย แลวกสอดคลองกบการแนะนาเรองสรระใหเดกดวย เรองชอ บางทกอาจจะดดแปลงชอตามสถานการณของครแตละคนไป

ของตยเดกเลก อนบาลจะไมเนนทาทแอนหรอกมมากเกนไป อยางเชนทาคมกยงไมทา อาจจะใหทาเปนทาชานศรษะอาสนะทาเปนทละขางพอ หรอทาธนกจะไมสอน ทาอะไรทมากเกนไป กจะไมแนใจ คอปลอดภยไวกอนคะ ของเดกกจะมแคน แตบางทกเปนการผสมผสานกบการเคลอนไหว หรอถาเราอยากใหเขากมเรากจะใหยนกมแทน เพราะปกตเดกเลกๆ เขาจะกมแบบยดขาตรงๆ ไมไดอยแลว จะงอขานดนง หรอวาใหเขายนไขวขากนแลวกมลงไป เขากจะทาไมได เขาจะลม อยางนคะ คอยๆ ปรบตามการพฒนาของเดก

สาหรบทาธนของครนอย จะสอนประมาณอนบาล 3 เพราะสรระเขาได แลวเขากสามารถทจะทาทานนได แตเดกเลกๆ มาก ทาธนคงไมเหมาะ เนองจากเราสอนและตดตามเคามาเรอยๆ เรากจะเรมรวา ทาไหนยาก บางทาลองดซ วาเดกประสบความสาเรจไหม ถาไมไดเรากเปลยนทนท บางทมนกเปนการทดลองเหมอนกนในบางทา

ตยอกนดนงคะ บางทใชอปกรณชวยไดนะคะอยางทาแอน เราเลยง ไมไดใหเขาทา บางกจะใชเบาะหนาๆ นะคะแลวกเอาหมอนมารองใหเขานอนราบลงไปกบเบาะแลวเอาหมอนมาซอนหลง เหมอนทไอเยนการทานะคะ ใชอปกรณชวย

ทาวปรตกรณเราไมสอน ทาบดสนหลงยงไมสอน เราสอนแคการทรงตว ใหนอนแลวบดขาไปกอน ใหเขายกขาเปน ทาเรอเขาจะไดนดหนอยสาหรบอนบาล 2 3

เราฝกพฒนากลามเนอเปนหลก คอใหเขายกขาขน แลวกขจกรยานกลางอากาศ คอวนนถบจกรยานขนภเขากน เลยวซาย เลยวขวา เขากจะถบไปเรอยๆ เพอเปนการฝกกลามเนอ หรอแคยกขาพงผนงเฉยๆ แตไมไดขนดวยตวเขาเองนะคะ เราชวยจบ แคใหเขาแปะเฉยๆ แลวดซวาเขาทาขาเปนรปอะไร ทาขาเปนเสนตรง หรอทาขาเปนผเสอ

แตหนอยวา ในระดบประถมฯ ของหนอย สอนแบบไกวลย สอนแบบผใหญไดเลยนะคะ เคยสอนคณแม ซงคณแมเหนบลกมา ลกกประมาณป.4-ป.5 เขากอยในชนเรยนตลอด 2 ชวโมงไดเลย วปรตกรณหนอยกสอน เหนลกตวเองทาได กสอน ฝรงเรยกวาทาเทยน คอถาเดกอย ป.1 นน ยงไมใหทา แตวาประมาณ ป.3-ป.4 กทา ธนทา ไหวพระอาทตยกยงไหวกนเลยคะ แลวเขากชอบมากดวย คอดเหมอนทาผใหญอะไรอยางน แตเรากไมไดใหทาแบบเปะๆ แบบยากๆ นะ

ครนอยสอนสรยนมสการนะ เรยกทาพระอาทตยขน พระอาทตยสองแสง พระอาทตยตกดน พระอาทตยกลบบาน เดกเลกกตองใชชอคะ ทาหลายทาตอเนอง

kid yoga 129

ปญหา/ สถานทสอน ปกตสอนโยคะ ตวเองจะชอบเปลยนสถานทสอน แลวกจะพบวาถาทสอนไมสงบนมนจะเปนปญหามาก เพราะวาเขาจะไมมสมาธเลย ทจะสอนโยคะนจะตองคอนขางเปนทๆ เฉพาะคะ ทสงบหนอยคะ

นอยเสนอนดนงสาหรบเดกเลกนะคะ ตองเปนสถานทเขาคนเคย ถาเขาไมคนเคยเขาจะไมเกดการเรยนร เขาจะรสกวาไมปลอดภย คอควรสอนโยคะในหองทเขาไปเรยนประจาหรอหองเรยนของเขาเอง ถาเขามความรสกทคนเคยและปลอดภยจะทาใหเขาเกดการเรยนรไดเรวคะ วยของครผสอน

สงทยงอยในใจอกนดหนงนะคะ ขอเรยนถามคณครอนบาลวา อายของครผสอนนจะมปญหาไหม ถาแกๆ หรอคณยายแกๆ ไปสอนเดกอนบาล หรอมตวแปรอะไรอกไหม ทจะทาใหการเรยนนไดผลดหรอไม

หมวาไมเกยวกบเรองวย อยทจตใจ หมดทวรายการหนง มครสอนพระพทธศาสนา ซงไมนาจะใชวชาทเดกสนใจ แตเดกชอบมากเลย ครอายมากแลว แตกยงนารกมาก สอนแลวกสอใหเดกอยากเรยนพระพทธศาสนา เลานทานหรออะไรอยางนคะ พอดแลวใชเลย ทาไดขนาดน อายไมมผล อยทจตใจเรามากกวา และกการทเราสอสารออกไป เดกอยากมาเรยนนะคะ

ทโรงเรยนตย กมครประจาชนทานหนงทสอนเนอรสเซอรอาย 52 คดวาเปนเรองของจตใจคะ แลวเขากคกคกดวย คอถามจตใจอยแลว เดกๆ จะเสรมพลงใหเราไดดวยมากกวาคะ หรออาจารยอกทานหนง สอนเรองจตและชวตกบธรรมชาต คนนนก 50 กวาเหมอนกนคะ กยงมดใจเดกอยคะ แมวาอาจจะตองใชไมโครโฟนชวยแลว กลนตวของคร

ครทจะเขาไปสอนเดกตองสะอาด ไมมกลนตว และกอยาใสนาหอมแรงมาก เดกนเขาจะพดเลยวาครมกลนตว นเหมนมาก เขาจะพดเลย ครบางคนเจอมาแลวนะคะ เขาจะดมคะ เขาจะเขามาจบมอแลวดมอยางนเลยคะ เดกโตจะพดเลย ถาเราไดกลน เดกเลกอาจจะยงไมกลาพด ครรกเดก/ เคารพเดก

โรงเรยนทลกสาวเรยน มแนวการสอนทตางจากโรงเรยนทวไป เปนโรงเรยนแรกทเปนการเรยนโดยใชวตถประสงคเปนตวนา Project Approach เปนโรงเรยนทนกเรยนเปนศนยกลาง Child Centered เปนโรงเรยนททาแลว กระทรวงศกษาขอใหเขาชวยพฒนาหลกสตรให ทนกมคาถามวาแลวเขาปฏบตไดตามทเขามงมนหรอเปลา

ลกสาวเรยนไดมาปกวาๆ ไดไปสมผสเดกประถมฯ ดวย กพบวา เออเขาปฏบตได เปนโรงเรยนทไมมการใหเดกเคารพธงชาต ไมมการใหเดกสวดมนต แตเขาจะใช brain gym ซงเขากไปเรยนมาโดยตรงคอเปนลกศษยของ ดร.โฮเวรด การดเนอร เจาของทฤษฎพหปญญา (multiple intelligence) ซงแลวเขากเอามาใชในโรงเรยน กถามตอไปวาเขาใชอยางไรบาง

กดจากครของลก ทกคนเลยทลกผานมา ครเขาจะผานการอบรมมาในแนวทางเดยวกน ครเขาจะสวสดเดกกอน แมแตอาจารยใหญ ทนกาหนดเลย กฎเหลกคอตองเคารพเดก เราดเปนเรองเลก แตเขาเหนเปนเรองใหญ เคารพและใหเกยรต ตอนแรกคดวาเดกตวเลกๆ จะเคารพอยางไรใหเกยรตอยางไร กปรากฏวาเทาทดนคอเขาทาไดจรงๆ เขาจะไมมประโยคคาสงกบเดกทน เอะไมส งแลวจะทาอยางไร ใหเดกเกบกระเปาหรอถอดรองเทาเขาจะทาอยางไร เขาจะเรยกเดกวา ”คณ” ทกคน เขาจะบอกวาคณเอ ดแลกระเปาคะ แพรวกจะเกบอะไรอยางน ขนาดทเราเปนแม บอกใหลกเกบลกกไมเกบ แตบอกวาคณบ ดแลรองเทาคะ คณบใสรองเทาสลบนะคะ แตไมไดบอกวาใหคณบสลบกลบ แตเดกกจะทา แลวกตวครเองนถาเปนครอนบาลนกฎกคอหามหนหลงใหเดก เวลาสอนตองเปนกระจกใหเดก เพราะเดกจะบรโภคทกสงทกอยางในตวคร กเคยสงเกตทาไมเวลาครพาเดกเดน จะมครคมทายขบวนคนหนง มคร 3 คนเดกไมกคน แลวครคนขางหนากจะเดนถอยหลงๆ ลกเรากกลบมาทากบเราอยางน กเลยไปถามคร ครบอกวาครเหมอนกระจกของเดกคอทาเปนแบบอยาง แลวครกจะตองเปรยวตองสวย คอตองบคลกภาพด ไมแตงตวเชย

kid yoga 130

ทนถามวาในเมอเดกไมเคารพธงชาต ไมสวดมนตแลวเดกจะซมซบตรงนไดไหม ครกถามกลบวาแลวเดกคนอนละ ทนบถอครสต อสลาม หรอศาสนาใดๆนะ จะทาอยางไรถาเราสวดมนต เรองเคารพธงชาต 08:00 น. ทนจะเปดเทป เดกกจะไดยน กจะยนเอง คอเดกโรงเรยนนไมตองออกคาสงอะไรเลยนะ แลวเขากจะสรางบรรยากาศทเปนมตรกบสมองเพราะวาโรงเรยนนเปน brain based learning ใชไหมคะ คอยดถอเรองของสมองขางในเปนหลก เขากจะกาหนดวาตองเดกดมนาทกชวโมง เดกทกคนจะมกระตกคนละอนคลองคอไปไหนๆ กจะดมนาอยางน อยางไปทากจกรรมอะไร กจะตกลงกอนวน วนนนพาลกและเพอนๆ ลก ไปดคอนเสรตออเคสตราทม.มหดล ซงมแตคนใสสท ใสอะไรอยางน เดกโรงเรยนนเขาไปและกตกลงกนกอนวาเราจะอย 20 นาทโดยเราจะตองปดวาจา เดกเลกๆ น ปดวาจานนะ แตปรากฏวาเดกทนทาได เพราะเดกนเขากระซบ กระซบแบบไมมเสยงนะ เดกกจะรวาปดวาจาคออะไร

คอกลายเปนวาโรงเรยนนคอเคารพเดกจรงๆ คอจากใจจรงๆ กจะกอดเดกอยางธรรมชาตเพราะวาอาจารยใหญนเขาจะทาใหเหนเปนหลก เจอใครเขาจะกอด กอดแนนกอดนานจนครทกคนสามารถรบแนวทางนไปได แลวกจะกอดเดกทกคนในโรงเรยนคอผานครปบ เขากจะครสวสดกอน สวสดอยางตงใจอะไรอยางน ทกอยางเขาจะทาเพอเดก เขาจะบอกวาในสวนพอแม ขออยางหนง ใหสานกไวเสมอวา พอแมเปนตาแหนงเกยรตยศ ไมใชภาระในหนาทอะไรทงสน ซงมนกทาใหเรารอนๆ หนาวๆ กตดตามดตอไปวาลกเราจะเลยงอยางไร คอมนมหลากหลายแนวทางนะ ทจะดแลอบรมบตร กทาใหคดวา เออการทเราเลยงลกอกแบบหนงอาจจะด มนกสามารถทาใหเดกโตขนมาตามแนวทางพหปญญาอยางนไดเหมอนกน

โรงเรยนนเขาจะไมใชเสยงดงกบเดก เขาจะใหผปกครองทาแบบเดยวกนทบานดวย ขอแคขดท 2 วอลลม 2 พอนะอยาเกนกวาน เพราะยงดง เดกกยงดง แลวพอมาโรงเรยนกจะดง หรออยางเดกตกนเขากจะบอกวาเขาจะใชภาษาวาสมผสเพอนเบาๆ คะ ลกสาวนเคยโดนเพอนต เพอนแกลงอะไรอยางน เขากจะบอกเดกคนนนวา คณบสมผสคณเอเบาๆคะ เขาจะสอนใหเดกรจกพนท ใหเดกกางมอออกแลวกหมนไปรอบ 360 องศา นคอพนทของเดก เรยกวาใครกอยาเขาไป เวลาแกลงคนอน ครบอกวาดแลพนทเดกกจะกลบมา กลบมาแลวอยของเขาเฉยๆ พอไปอก กใหดแลพนทอก เขากจะกลบมา แตเขาจะไมใชประโยคคาสง แลวเขากจะเรยกผปกครองคนทไปแกลงเพอน เรยกเขามาคยมาอบรม เขาบอกวาเดกทเปนผกระทานมนบาดเจบยงกวาเดกทถกกระทาในระยะยาว คอมนจะมเกรดเลกเกรดนอย มเทคนคมาก ซงกลายวาเดกโรงเรยนนมความสขมากเลย ตวครเองกมความสขมาก

มโอกาสไดพบกบอาจารยเกยรตวรรณเมอคราวกอน อาจารยบอกวาการทเราสวสดคน ควรยกมอขนกอน อยางวนหนงยกมอขนประมาณ 100 ครงในการสวสด ขอให 25 ครงเปนการทเรายกกอน มนจะชวยลดอตตา ลดตวตนของเราในทสด ซงโรงเรยนนเขาใชทฤษฎนดวยหรอเปลาไมร แตเขาใชมาตงแตดงแตเดม มนกกลายเปนวาครกไมมอตตา กชวยสอนเดกไปดวย

ครนอยเสรมเรองการยกมอไหว: ผปกครองสมยใหมนมอจะแขงมาก เรากสวสดกนนะคะ ยนตวตรงเทาชด กเปนทา

โยคะเหมอนกน เราจะบอกเดกยนตวตรงเทาชดนะคะ ยนพนมมอแลวกกมศรษะ เราสวสดกนนะคะ สวสดคณพอ แลวกสวสดคณแมดวย ผปกครองทไหนทเดกๆ ยกมอไหวแลวผปกครองจะไมยกมอไหวตอบ ถาเราทาทกวน แลวกเปนการลดอตตาของผปกครอง ของตวคร แลวกเดกเอง เพราะวาลกกยงทาใชไหม ฝกตรงนเพออนาคตของเขา ยงเราไดพบผปกครองบอยๆ นเรากจะบอกวนนลกยนไหวสวยจงเลย ผปกครองไดยนวาลกตวเองไหวสวย ตวผปกครองไหวไมสวย กอาย แลวบางทลกตองกลบสอนผปกครอง ไหวสวยทาอยางนนะ ผปกครองกจะไหวสวยไปดวย ซงมนเปนเรองงายๆ ยนตวตรงเทาชดพนมมอกมศรษะลง แลวพดคางายๆ เปนการสอระหวางเดกกบผปกครอง ซงมนเปนจรยธรรม อ. สมคด โพธชนะพนธ

มความประทบใจมาก อยางทครวา เดกเขาเหมอนแผนกระดาษจรงๆ ขาวสะอาด สงคมตางหากททาใหเดกสบสน แลวเดกกไมรวาเขาจะโตไปขางหนาอยางไร กาลงจะบอกวาพวกเราคงไดทาอะไรทดมคณคามประโยชนนะคะ คมอเลมน คงจะนาไปสเปาหมายตรงนน

kid yoga 131

บทท 11 โรงเรยนทนาโยคะมาเปนนโยบาย

โรงเรยนอมาตยกล

(1) การศกษาแบบนโอฮวแมนนส Neo-Humanist Education โดย รศ.ดร.เกยรตวรรณ อมาตยกล

ความเปนมา จดเรมของแนวคดนมาจากโยคชาวอนเดยผย งใหญ พ.อาร.ซารการ (P.R.Sarkar) ทนาศาสตรทางตะวนออกกบความทนสมยแบบตะวนตกมาผสมผสานเขาดวยกน เชนมการใหเดกๆฝกสมาธ ทาโยคะ ขณะเดยวกนกใชเสยงเพลงและวธการสอนใหมๆรวมเขาไปดวย โดยใหความสาคญกบการเรยนการสอนในเดกเลกวา

"กงไผออนสามารถจะถกดดหรอปรบใหอยในรปแบบใดกได สวนกงไผแกจะตองใชความพยายามอยางยงยวด ในการดดหรอปรบใหอยในรปแบบทเหมาะสม ซงกอาจหกหรอเสยหายโดยงาย นคอเหตผลสาคญทเราควรใหความสนใจการศกษาระดบอนบาลยงกวาการศกษาระดบใดๆทงสน"

หลกการ สงแวดลอมและการศกษาในวยตนๆของชวต มอทธพลเปนอยางยงตอความเฉลยวฉลาด คณธรรมและความสขของคนเรา โดยเชอวาความเกง ความฉลาด ซงเปนศกยภาพทมอยในตวมนษย แตมนษยดงศกยภาพดงกลาวออกมาใชแค 5-10 เปอรเซนตเทานน และเชอวาความเปนคนทสมบรณนนเกดจากศกยภาพทสาคญ 4 ดานคอ 1. รางกาย (PHYSICAL) จะตองแขงแรง 2. จตใจ (MENTAL) ถารปรางดแขงแรง แตจตใจไมมความเชอมนในตวเอง ตดสนใจดวยตวเองไมได ไมมความเปนตวของตวเอง ไมมความคดสรางสรรค กไมมประโยชน 3. ความมนาใจ (SPIRITUAL) มความรกใหกบคนอนในวงกวาง ชวยเหลอคนอนโดยทไมหวงผลตอบแทน มความเมตตาทยงใหญ มใจทเปดกวาง 4. วชาการ (ACADEMIC) ถาเราไมมวชาการ ไมมความรกไมมทางทเราจะมอะไรมาบารงตวเอง ทง 4 ดานคอหลกการสความเปนคนทสมบรณ การศกษาทดจะตองจดใหครบทงหมดน

กระบวนการ เพอไปใหถงเปาหมายความเปนคนทสมบรณ กจกรรมททาในโรงเรยนนโอฮวแมนนสจะตองสอดคลองกบหลก 4 ขอ คอ คลนสมองตา การประสานของเซลลสมอง ภาพพจนตอตวเอง และการใหความรก ซงตองไปดวยกน เดกจงจะไปในทศทางทด 1. คลนสมองตา นกวทยาศาสตรไดประดษฐเครองมอวดคลนสมอง ซงสามารถตรวจพบวาประสทธภาพการทางานของคนเราจะแปรเปลยนไปตามคลนสมองทเราสง ยงตาลงมากเทาไรจะยงมประสทธภาพดมากขนเทานน เพราะเราจะมความสงบทางจตใจ อารมณด ใจเยน มความคดสรางสรรคสง เกดสมาธ จตใจเปนหนงเดยว ไมฟงซาน ไมวอกแวก กจกรรมจงตองสรางใหเดกเกดภาวะคลนสมองตามากทสด เชน กอนเขาหองเรยน เดกๆไดฝกทาโยคะ นงสมาธ อนถอเปนการเตรยมความพรอมใหเขาเรยนหนงสอไดอยางสบายใจ และมความสขในการรบร โยคะและสมาธ จะชวยใหกลามเนอและประสาทผอนคลาย

ขณะเดกทาโยคะ จตใจเขาจะเปนหนงเดยว เรองอะไรทวนวายจะคอยสงบลงๆ การเลานทาน การกอด เสยงเพลง และทาท คาพดจากคนรอบขาง กมสวนทาใหคลนสมองตาไดเชนเดยวกน ถาเดกอยใกลคนคลนสมองตา เขากจะตาดวย แตถาใกลคนทคลนสมองสง อารมณเขากพลอยรนแรงสงตามไปดวย ดงนน บทบาทของครจงเปนเรองสาคญ ครตองอารมณเยน ยมแยมแจมใส พดจาไพเราะ พดใหกาลงใจ และไมพดในแงลบ

kid yoga 132

อาหารการกนกมสวนตอคลนสมองของคนเราดวยเชนกน ยงถาเปนอาหารธรรมชาตมากเทาไหร จะยงสงผลดมากเทานน อาหารทโรงเรยนจงเปนแบบกงมงสวรต ไมกนเนอสตวใหญ เชน หม เนอ แตกนเนอสตวเลกตงแตไกลงมา เนนผก ผลไม นม และดมนามากๆ 2.การประสานของเซลลสมอง เราเคยเชอวาความฉลาดมาจากพนธกรรม พอเกง แมเกง ลกจะออกมาเกง แตนโอฮวแมนนสมความเหนตางออกไปจากนน โดยเชอวาความฉลาดสามารถฝกฝนกนได ไมขนอยกบกรรมพนธ แตขนกบสงแวดลอมมากกวา วาไดมสวนชวยทาใหเซลลสมองประสานกนมากนอยแคไหน

การทคนไหนจะฉลาดหรอไมฉลาด เกดจากเซลลสมองประสานเขาดวยกนหรอทเรยกวาเซลลประสานประสาท ถาใครมมากๆคนนนจะฉลาด เรยนรเรองตางๆไดเรว อยางเรามเพอน ทาไมบางคนอานหนงสอสบนาท จาไดหมด แลวเรากลบจาไมได มการคนพบวาเซลลประสานประสาทจะขยายตวไดด เมอมอกบเทาของเราทางานมาก เพราะปลายประสาทจะอยตรงสวนนมาก ฉะนนในแนวคดนจงใหเดกเรยนๆเลนๆ เรยนกจรงแตตองไดเคลอนไหวดวย ดงนนกจกรรมจงมงใหเดกไดออกนอกหอง ไดปนปาย ไดวงเลน เพอใหมอกบเทาทางานมากทสด นโอฮวแมนนสจะไมเชอเรองใหเดกเรยนอยางเดยว หรอเลนอยางเดยว เพราะในชวง 3-6 ป จะเปนชวงทสมองของคนเราเจรญเตบโตมากทสด ถาไมใหเรยนเสยเลย แลวมาเรยนตอน 7-8 ขวบจะยงชาไป ดงนนจงตองเรยนบางโดยกระจายใหเหมาะสม และใชวธการทจงใจใหเดกเรยนรดวยคลนอลฟาหรอคลนสมองตามากทสด สวนวธการสอนแมเปนนามธรรม แตกมวธจงใจอยางมระบบจากรปธรรมงายๆไปสส งทเปนรปธรรมยากๆ แลวจงคอยไปสนามธรรมโดยทเดกแทบจะไมรตวเลย เชน แทนทเดกจะตองทองตวอกษรตางๆ เขากจะรจกเจาตวพวกนผานเกม โดยวงไปตามพนหองใหเปนรปตวอกษร ทาตวเองใหเปนรปนน หรอเลนเกมบตรคาสนกๆ และแทนทจะตองหลบหหลบตาทองตวเลขมากมายอยางไรความหมาย พวกเขากจะไดเรยนรการใชจากของจรงเชน นบตวเลขจากลกปด หอย หรอผลไม ถาหากจะเรยนสรางเสรมประสบการณชวต ครกจะพาพวกเขาไปสมผสกบประสบการณจรงนอกหองเรยน อาจพาไปดปลาในบอ พาไปรจกสญญาณไฟจราจรรมถนน เปนตน 3. ภาพพจนของตวเอง (SELF CONCEPT) ความรสกทคนเรามตอตวเรา ตามหลกจตวทยาสมยใหมพบวาความรสกทมตอตวเราจะสงผลไปถงความรสกทเรามตอคนอนดวย ถาเรารสกวาตวเองไมไดเรอง เรากจะไมเชอมนคนอน ความรสกทมาจากตวเรามนมาจากประสาทสมผสทงหาทเปนตวบนทก โดยเฉพาะทางตากบทางหเปนเรองของจตใตสานก ซงวยเดกเปนวยทรบรสงทสด ถาจตใตสานกบนทกไวแตเรองดานลบ ไดยนคนรอบขางพดเรอยๆวาไมเกง ซน เดกเตบโตขนกจะกลายเปนคนทไมเกง ซน ซมซาม เมอภาพพจนทมตอตวเองเปนลบ พฤตกรรมทออกมากจะเปนลบดวย ดงนนบทบาทของครจงเปนเรองสาคญ (กรณเดยวกบเรองคลนสมองตา) เชอวาพฤตกรรมของครคอบทเรยนทดทสดของเดก เชน ถาครไมกนผก เดกกจะไมกนผก ถาครพดจาไพเราะ เดกกจะพดจาไพเราะ แนวคดนไมเชอวาทาอยางทครสอน แตทาอยางทครทา ดงนนคนทเปนครทดจงตองสมบรณพรอมทงพฤตกรรมสวนตวและเทคนคการสอนดวย เดกจงจะเปนคนทสมบรณแบบ 4.การใหความรก เปรยบเสมอนกบแกวนา ถาความรกของเดกคนนนเตม มนยอมไหลเผอแผไปถงผอน ตรงกนขาม ถาความรกของเขามเพยงคอนแกว เขายอมเรยกรอง วธทจะไดความรก 1. รอยยม ตามหลกจตวทยา การยมคอการยอมรบในความเปนมนษย 2. คาชม การนาเอาขอดมาพด

kid yoga 133

3. การสมผสในเดกวย 3-6 ขวบตองการสงนมาก นกจตวทยาบอกวา คนเราตองการการสมผสอยางนอยวนละ 4 ครงเพอการมชวตรอด, 8 ครงเพอการมชวตอยอยางปกต, และ 14 ครงเพอการมชวตอยางมความสข ถาไมไดรบเลยเขาจะอารมณไมด หงดหงด ดงนนในโรงเรยนนโอฮวแมนนส ครจงกอดเดกหลงเชกชอในตอนเชาเสมอ

(2) สมภาษณ รศ.ดร. เกยรตวรรณ อมาตยกล ตอน 1

โรงเรยน เปรยบดง บานหลงทสอง

แสงแดดรบอรณวนนชางสดใสรบกบเสยงเจอยแจวของเดกๆ ทไมตองเหนตนเสยงกรวา อกไมกกาวเดนขางหนาตองเปนโรงเรยนแนๆ ระหวางทางเดนเปนลานนอนรอ เอะ ไมใช เปนลานจอดรถกวางใหญ แทบไมนาเชอวากลางเมองกรงเทพฯ เชนถนนพหลโยธนน จะมทดนผนสวยไวใหผปกครองจอดรถรบ รอ สงบตรหลาน รถยนตบางคนเปดประตครบทงสดาน เพอใหอากาศถายเทรอเจาตวเลกวยอนบาลตนขนมาอกครงแลวมงหนาเขาสเวลาแหงการเรยนร ทนโรงเรยนอมาตยกล โรงเรยนทเมอถงเทศกาลวนเดกแตละป จะไดเหนทงรอยยมแหงความดใจเปนทสด พรอมคราบนาตาแหงการรอคอยวาเมอไหรจะเปนโอกาสของเราบาง เพราะทนทกคนมโอกาสเทาเทยมกนตงแตกาวแรก เนองดวยการรบสมครนกเรยนจะใชวธจบฉลาก ใครมากอนไดกอน หากพลาดในปน กสามารถมาจบกนใหมในปถดไป บางกพลาดซาแลวซาเลา บางกรอควกนหลายป แตเสนหและเกยรตประวตของโรงเรยนกไมทาใหใครทอทจะรอคอย เมอเขามาในรวอนบาล เดกนอยวงกนขวกไขวบนพนทราย แลดเปนขาลยกนทงนน เสอผาเรมเปอนตงแตยงไมเคารพธงชาตยามเชา มองไปทเทา เดกๆ ทนเลนบนพนโดยไมสวมรองเทาคะ ยาบนพนทรายบาง ปนบนราวเหลกโคงกม หอยโหนบนบานไมหลงเลกๆ นนกไมสวมรองเทา ดนาสนกมความสขเสยจรง หลงจากทมงานไดรบอนญาตจากคณครใหถายภาพได นางแบบนายแบบตวนอยกสลบกนเขากลอง ไขวขา ตาโต จองแปว ไมมเขนกลองกนเลย เสยงกรงเมอถงเวลาเขาเรยนดงแลว เราโบกมอลากนเลกนอยกบแมหนผมแกละทโพสตทาขอใหเราถายภาพของเธอ วนน ผอานวยการโรงเรยน รศ. ดร.เกยรตวรรณ อมาตยกล เปดโอกาสใหทมงานจลสารสารตถะ เขาเยยมชมโรงเรยน พรอมทงสละเวลามาพดคยใหเราไดสมภาษณอยางเปนกนเอง “เมอกอนไมมความคดจะเปนครเลย ไมมเลย ครอบครวเลยงมาแบบโอเยอะ (หวเราะ) ตางกบภรรยา ซงชดเจนเปนระบบ เตรยมพรอมมาหรอเรยกวาเกดมาเพอจะเปนคร โรงเรยนนคณพอผมใหทดนและคากอสราง(หวเราะ) ผมเองเรมเรยนทสาธตจฬาฯ กระทงจบมธยมแลวเขาเรยนตอทจฬาฯ คณะวทยาศาสตร สาขาวชาฟสกส จากนนทางบานกสงไปเรยนตอทสหรฐอเมรกา ผมเลอกเรยนสาขาการศกษาผใหญ กอนจะจบปรญญาเอก ไดอานแผนพบเกยวกบการอบรมพฒนาจตของสถาบน Silva Mind Control ผมลองเขารบการอบรมด เปนหลกสตร 25 ชวโมง ตงแตวนนนนบเปนจดเปลยนของชวต (หวเราะ)” อาจารย แนะนาตวอยางเรยบงาย รอยยมและเสยงหวเราะตลอดการสนทนาของอาจารยชวยสรางบรรยากาศทรนรมย “เปนการพฒนาจต ททาใหคลนสมองตาลง อยในคลนแอลฟา ซงจะทาใหจตใจเราสงบและตนตว (Calm and Awareness) เมอกอนผมเปนคนนอนหลบยาก นบแกะกแลว กนยากแลว คอเมอกอนเราไมรไงวาเราใชชวตลบมาตลอด คดกลบ อาหารกลบ ทนพอเรมมาฝกสมาธในแนวนโอฮวแมนนส กเรมเปลยนไป เรมเปลยนจากตวเอง หลายๆ อยางกคอยๆ เปลยนไปดวย ถงตอนนกเปลยนไปเลยรวมถงอาหารการกน จากทเคยกนเนอ นม ไข ตอนนกนผลไม ผก คอพอคลนในสมองเปลยน เราจะทาไดแบบไมฝน ไมลาบากเลย หลงจากไดเรยนรถงเรองแนวคดพวกน ผมเลยเกดความคดวาถาเรมตนตงแตเดกๆ มนคงด มนไมลาบากมาก นนคอจดเรมตนในการทาโรงเรยน ผมเองกจบการศกษานอกโรงเรยนมาอยแลว ซงมนมแนวคดดานการศกษา

kid yoga 134

อาจารยขยายความเรองคลนสมอง “นกวทยาศาสตรไดประดษฐเครองมอวดคลนสมอง ซงสามารถตรวจพบวาประสทธภาพการทางานของคนเราจะแปรเปลยนไปตามคลนสมองทเราสง ยงตาลงมากเทาไรจะยงมประสทธภาพดมากขนเทานน เพราะเราจะมความสงบทางจตใจ อารมณด ใจเยน มความคดสรางสรรคสง เกดสมาธ จตใจเปนหนงเดยว ไมฟงซาน ไมวอกแวก กจกรรมจงตองสรางใหเดกเกดภาวะคลนสมองตามากทสด เชน กอนเขาหองเรยน เดกๆไดฝกทาโยคะ นงสมาธ อนถอเปนการเตรยมความพรอมใหเขาเรยนหนงสอไดอยางสบายใจ และมความสขในการรบร ถาเราสามารถควบคมคลนสมองของเราใหมความถตาได ผลดตางๆ กจะเกดตามมามากมาย เชน มรางกายทแขงแรง มภมคมกนโรคสง มสมาธสง มจนตภาพและความคดสรางสรรค” ทราบวาอาจารยเขยนหนงสอประมวลความรเหลานไวหลายเลม “ผมเอาหนงสอทเขยนไปมอบทานอาจารยทสาธตจฬาฯ ทานทกวา เมอกอนสมยเรยนเขยนไดไมกบรรทดเอง เดยวนไดอยางนเลยหรอ (หวเราะ) คอคดวาถาหากคลนสมองเราตา จะสามารถทางานเหลานออกมาได” อาจารยตอบขอสงสยอยางอารมณดเมอถามถงเดกๆ ทพรอมใจกนวงเทาเปลา “ใหทายวาทาไม (หวเราะ) รรยง คอเมอกอนเราเชอวาสมองดเพราะกรรมพนธ แตตอมามการคนพบวาเซลลประสานประสาทตางหากเปนตวจกรสาคญททาใหคนเรามความสามารถทางสมองแตกตางกน ถาใครมมากๆ คนนนจะฉลาด เรยนรเรองตางๆ ไดเรว และสงแวดลอมกสาคญมากวาจะมสวนชวยใหเซลลสมองประสานกนมากนอยแคไหน ซงเขาไดคนพบตอไปอกวาเซลลประสานประสาทจะขยายตวไดด เมอมอกบเทาของเราทางานมาก เพราะปลายประสาทจะอยตรงสวนนมาก ฉะนนเมอเดกไดออกนอกหอง ไดปนปาย ไดวงเลน มอกบเทาจะไดทางานมากทสด” แนวความคดของโรงเรยน “เปาหมายการศกษาตามแนวนโอฮวแมนนสนนชดเจน จดเรมของแนวคดนมาจากนกปราชญชาวอนเดย ทาน พ.อาร.ซารการ (P.R. Sarkar) มหลกการวาสงแวดลอมและการศกษาในวยตนๆ ของชวต มอทธพลเปนอยางยงตอความเฉลยวฉลาด คณธรรมและความสขของคนเรา โดยเชอวาความเกง ความฉลาด ซงเปนศกยภาพทมอยในตวมนษย แตมนษยดงศกยภาพดงกลาวออกมาใชแค 5-10 เปอรเซนตเทานน และเชอวาความเปนคนทสมบรณนนเกดจากศกยภาพทสาคญ 4 ดาน คอ ดานรางกาย (Physical Fit) การศกษาตองทาใหคนมรางกายทแขงแรง ดานจตใจ(Mentally Strong) มความเชอมนในตนเอง มความคดสรางสรรค ดานทสามคอ ดานนาใจ (Spiritual Elevated) มความรกใหกบคนอนในวงกวาง ชวยเหลอคนอนโดยทไมหวงผลตอบแทน มความเมตตาทยงใหญ มใจทเปดกวาง และดานทส คอความรเพอไปประกอบวชาชพ (Academic Knowledge) ทงสดานนตองมใหครบ อะไรททาใหรางกายเขมแขง เทนนสกได วายนากได จกงกได แตโยคะเปนทกอยาง ไดทง Physical และ Spiritual นโอฮวแมนนสเชอในสดานทกลาวมา ทเราเปดโรงเรยนมาเรากเนนในสดานน จดไหนไมไดเรากคอยๆ เพมเขาไป เพราะเอามาทเดยวกรบไมได เลนโยคะอยางเดยว หรอเรองการกนอาหารอยางเดยวกไมได ตองคอยๆ จงใจไปทละสวน นโอฮวแมนนสจะใชแนวคด Love center theory การใหความรก เปรยบเสมอนกบแกวนา ถาความรกของเดกคนนนเตม มนยอมไหลเผอแผไปถงผอน ตรงกนขาม ถาความรกของเขามเพยงคอนแกว เขายอมเรยกรอง ตองการการแสดงออก ซงแตกตางกบทฤษฎของ Capitalist นะทเปน Self Center Theory ทยดตวเองเปนหลก กอบโกยเทาไหรกไมผด แบบปลาใหญกนปลาเลก ตอนนเปนจดทสงคมวกฤต เดกๆ เปนเบาหวานกนตงแต 11-12 ขวบ หรอเปนมาตงแตในทองแม แลวทนนยม

kid yoga 135

โรงเรยนเนนเรองอาหารดวย “อาหารการกนกมสวนตอคลนสมองของคนเรา คอยงถาเปนอาหารธรรมชาตมากเทาไหร จะยงสงผลดมากเทานน อาหารทโรงเรยนจงเปนแบบกงมงสวรต ไมกนเนอสตวใหญ เชน หม เนอ แตกนเนอสตวเลกตงแตไกลงมา เนนผก ผลไม นม และดมนามากๆ เราใชวธจงใจมากกวาบงคบ เชนครบางทานทนเปนเบาหวาน พอเปลยนพฤตกรรมการกน และเรมนงสมาธ กมสขภาพดขน ดงนนบทบาทของครกนบเปนเรองสาคญ พฤตกรรมของครคอบทเรยนทดทสดของเดก เชน ถาครไมกนผก เดกกจะไมกนผก ถาครพดจาไพเราะ เดกกจะพดจาไพเราะ ดงนนคนทเปนครทดจงตองสมบรณพรอมทงพฤตกรรมสวนตวและเทคนคการสอนดวย เดกจงจะเปนคนทสมบรณแบบ ใหทายวาคนเปนสตวกนอะไร (หวเราะ) กนพช กนผก หรอกนผลไม” เราทายกนวากนผก อกเสยงวากนผลไม “เกง...เกง (หวเราะ) ใช กนผลไม เราเปนสตวกนผลไมนะ ผมเรมจรงจงเรองอาหารของตวเองเมอไมกปมาน คอคดวาถาหากคลนสมองเราตา จะเปลยนงาย” เรมสอนโยคะใหตงแตวยอนบาล “ขณะเดกทาโยคะ จตใจเขาจะเปนหนงเดยว โยคะและสมาธทาใหกลามเนอและประสาทผอนคลาย เรองอะไรทวนวายจะคอยสงบลงๆ การเลานทาน การกอด เสยงเพลง และทาท คาพดจากคนรอบขาง กมสวนทาใหคลนสมองตาไดเชนเดยวกน ถาเดกอยใกลคนคลนสมองตา เขากจะตาดวย แตถาใกลคนทคลนสมองสง อารมณเขากพลอยรนแรงสงตามไปดวย ดงนน ครตองอารมณเยน ยมแยมแจมใส พดจาไพเราะ พดใหกาลงใจ และไมพดในแงลบ” คณครคอแบบอยางความรกทขยายวงกวาง “วธใหความรกคณครกตองมเทคนค เชน การสมผส เดกวย 3-6 ขวบตองการสงนมาก นกจตวทยาบอกวา คนเราตองการการสมผสอยางนอยวนละ 4 ครงเพอการมชวตรอด สมผส 8 ครงเพอการมชวตอยอยางปกต และ 14 ครงเพอการมชวตอยางมความสข ถาไมไดรบเลยเขาจะอารมณไมด หงดหงด ดงนนในโรงเรยน ครจงกอดเดกหลงเชกชอในตอนเชาเสมอ คาชม กเชนกน เคยอานเรองท ดร.ชาวญปนเขยนเรองนากนไม (หวเราะ) (พวกเราพยกหนาบาง ขมวดควบาง) จาไดใชไหมทมนาอย 3 แกว มาจากทเดยวกน แกวนบอกวา สวยจง แกวนนบอกวา ไอง ง อกแกวบอกวา เฉยๆ แลวเอาไปถายครสตล มนพสจนสงทเราทาอยวามนจรงนะ ปรากฏวา สวยจง ผลกกออกมาสวย และแกวทวาเฉยๆ นน ผลกออกมาแยทสด เหมอนเดกทถกปลอยไปเลย กแยทสด จะเฉา หรอมการศกษาเรองการสวดมนตร กพบวาถาจบมอกนสวดมนตร ผลกกจะสวยขนอก แลวถาสวดมนตรไปดวย พนมมอไปดวย ผลกกยงสวยขนๆ คอ ทาทางตางๆ กมผล ฉะนนคนทเราพบ หนงสอทเราอาน เพลงทเราฟง คอเชอวาถาอยใกลคนคลนสมองทด เรากจะดไปดวย ในปจจบนนกวทยาศาสตรสามารถวดคลนสมองของคนเราดวยเครอง EEG (Electro-Encephalogram) โดยตอเขากบศรษะของคนและเครองมอนจะแสดงคลนสมองตางๆ ออกมาในรปของกราฟ และคลนสมองกแปรเปลยนตามอารมณและความรสกของคนเรา นกฟสกสสมยใหมและแนวคดของ Prout (Progressive Utilization Theory: ทฤษฎอรรถประโยชนกาวหนา)* มความเชอคลายกนมากวาทกสงทกอยางในจกรวาลน มจดเรมตนมาจากสงเดยวกน ดงนนทกสงทกอยางจงมความเปนอนหนงอนเดยวกน และมความสมพนธเชอมโยงกนอยางลกซงทางใดทางหนงจนไมสามารถแยกจากกนได” เรองราวนาสนใจ แตเราเกนเวลาอาจารยมามากแลว จงขอถามเพมอกเลกนอย...อาจารยไดสอนฟสกสบางไหมคะ “ไมเลย ฟสกสทเรยนมา ไมรหายไปไหนหมดแลว สอนแตแนวคด, การสงเสรมการพฒนาตนเอง (Empowerment), โยคะ อะไรพวกน คอ EQ, MQ มากกวา IQ (หวเราะ)” (EQ = ศกยภาพทางดานอารมณ, MQ = ศกยภาพทางดานคณธรรม และ IQ =ศกยภาพทางดานความฉลาด)

kid yoga 136

ความสขของอาจารยในวนนคออะไรคะ “(หวเราะ) ไดทาใหคนอนมความสข...” จรงดวยคะ พวกเรารสกถงความสขในใจ เพยงเพราะรอยเบกบาน รอยยม เสยงหวเราะ วาจาทประหยดถอยประหยดคา นาคาอนออนนอมถอมตนของอาจารยยงทาใหแขกผมาเยอนอยางเรารสกไมตวเลกจว กอนจบสมภาษณ อาจารยยงเออเฟอแจกหนงสอผลงานของอาจารยทเพงตพมพเสรจและอกหลายๆ เลมนบรวมไดกองโตกลบมาทสถาบนฯ ภมใจแทนลกศษย ”อมาตยกล” ไดเรยนในโรงเรยนทมครไวคอยกอด มครคอยพราเตอน สอนดวยคาพดดๆ จากหวใจ มครไวคอยถายทอดความรสก เตมความรดวยความรก ยงไปกวานน เรองราวของการเปนผสรางสงคมคณภาพผานการพฒนาโรงเรยน คลนความอบอน คลนไมตรจต จาก “ครเกยรตวรรณ” ทาใหพวกเรายอนระลกคดถงครทกคนทชวยเปนอกแรงแผวถางทาง ทาใหเราเกงขน ดขนจากเมอวาน รวมถงความสขในวยเยาวกนคะ * Progressive Utilization Theory (ทฤษฎอรรถประโยชนกาวหนา) เปนทฤษฎใหมของการอยรวมกนของคนในสงคมซงตงอยบนพนฐานจตวทยาแนวใหมทเรยกวา จตวทยานโอฮวแมนนส ซงไดนาเอาพนฐานของความเชอทวา “ความเปนหนงเดยวของคนในสงคม” และ “ความเทาเทยมกนของคนในสงคม” ทแตกตางไปจากความเชอแนวคดทนนยมหรอสงคมนยม เปนการนาขอดของทง 2 ทฤษฎมาผสมผสานกนเพอนาไปปฏบตไดอยางเหมาะสม (รายละเอยดเพมเตมอยในหนงสอ “เทาทน ทนนยม” ทอาจารยเขยนไวคะ)

(3) บทสมภาษณ รศ. ดร.เกยรตวรรณ อมาตยกล ตอน2

โอกาสดมาเยอนพวกเราอกครง เมอ รศ.ดร.เกยรตวรรณ อมาตยกล เปดหองรบแขกในโรงเรยนอมาตยกล ตอนรบทมงานจลสารสารตถะ สายตาอนอาทรของอาจารยนาใหบรรยากาศสดชน พาใหเรายงกระตอรนรนมากขนทจะไดรบฟงความคดความอานของอาจารย แมทานจะออกตววา “ผมเกดมาเพอเปนตวประกอบ (หวเราะ)...” แตความคดและตนแบบจากตวประกอบนเอง สรางผลผลตคณภาพใหแกสงคมไทยมากมาย คอบรรดาเดกๆ ทสาเรจการศกษาออกไปจากรนสรน ไมเพยงแตผลสมฤทธทางการเรยนหรอผลการสอบ ทแสดงใหเหนถงสตปญญาของเดกๆ ทไดรบการถายทอดวชาการจากโรงเรยน หากแตการพฒนาศกยภาพทางอารมณกเปนอกภารกจสาคญทโรงเรยนอมาตยกลตงใจกลอมเกลาหวใจของเดกๆ ใหไดชอวาเปนเดกเกง ด และมความสข อยากฟงเรองราวและแนวคดการสรางคนแลวใชไหมคะ

“เดดดอกไมสะเทอนถงดวงดาว” อาจารยเปดประเดนดวยคาคมทเปนสจนรนดร ชใหเหนความสมพนธของสรรพสงในจกรวาล “ทเปนอยตอนนกคอ ภาวะโลกรอนไง ประเทศอนๆ กอปญหา ประเทศไทยกไดรบผลกระทบไปดวย หรอการทเราปฏบตตวตอผอนไมด กมผลใหเขาทาไมดตอๆ ไป พดถงการสอนคณธรรมนะ คอเวลาอยกบเดกๆ เรากไมใชศพท ยมะ นยมะ ตามศาสตรโยคะหรอก แตเราตองจดวธเพอดแลเคา เชน ขอทวา อสเตยะ (Asteya: Responsibility) ทหมายความถงการไมนาสงของของผอนมาเปนของตวเรา อยางในโรงเรยน เวลาเดกซอไอศกรมทานกน เดกๆ จะทอนเงนเอง คอใสกลองหยบทอนของตนเอง แตเราตองคอยเชคดวย แรกๆ เงนไมครบ เพราะเดกเคาไมร ถาเราไมเชค เหมอนเราสนบสนน ไมสอนเดก คอเราตองวางตวเชคไวดวย ไมใชจบผด แตคอยดแล สอนเดกๆ เดยวนกมบางทเกน(เงน) มา แตเราไมตองการนะ เราตองการใหคนพงพาตนเอง ไมใชไมครบแลวมาชวยหยอดให แลวเกนมา อนนเราไมไดตองการ ระยะหลงนไมมแลว” อาจารยยกตวอยางการปลกฝงเดกๆ ในโรงเรยนอยางเปนรปธรรม

โรงเรยนอมาตยกล เปนโรงเรยนแนวนโอฮวแมนนส แลวอะไรเปนแกนของนโอฯ คะ

kid yoga 137

“แตกอนจะมาถงโรงเรยนน พอแมตองปลกฝงกนมากอน อยางคากลาวทวา “พฤตกรรมของผใหญคอบทเรยนทดทสดของเดก” นสยทดจงตองเรมจากผใหญกอน ทนจะทาใหดยงไงละ หวใจสาคญของแนวคดนโอฯ กคอการคดและทาดานบวก ซงหลกการตางๆ ทมอย 5 ประการพอจะเปนแนวทางนาไปปฏบตในชวตได”

อาจารยอธบายหลกการดงกลาว 1. ตองทาในสงทจาเปนตองทา คอการฝกเดกใหเปนคนมระเบยบวนย หรอตองทาในสงทจาเปนตองทา โดยไมมขอแมใดๆ จะตองอาศยผใหญใจด เสยสละ มนคง และมระเบยบวนยพรอมทจะเปนแบบอยางทดใหแกเดกๆ ยงฝกในเดกทอายนอยๆ ความสาเรจตางๆ จะเกดขนอยางรวดเรว เชนเรองการทานผก ทบานกตองหดเดกโดยจดอาหารทหลากหลาย ทงเนอสตวทเดกชอบและผกตางๆ ฝกใหทานตงแตเลกๆ เลย อยาตามใจ เชนทานอาหารทโรงเรยนจดใหไมทาน แตจะขอใหคณแมมาสงปนโต อยางนตองทาความเขาใจกบผปกครอง รวมกนแกไข 2. ตองมคลนสมองตาอยเสมอ ฝกปรบคลนสมองใหตาลงๆ ดวยเทคนคงายๆ ลองปลอยใจใหลองลอยไปกบเสยงเพลงเบาๆ หรอเพลงมนตรา เชน บาบานม เควาลม แลวหลบตาหายใจลกๆ ชาๆ สงใหทกสวนของรางกายผอนคลาย เขาไปอยใกลๆ กบธรรมชาตซงอาจเปนธรรมชาตจรงๆ หรอในจนตนาการกได ลองดซก 5-10 นาท หากเราฝกสมาเสมอ จะทาใหเขาสสภาวะคลนสมองตานไดงายและเรวกวา หรอบางคนอาจมวธอนๆ กสามารถปรบไดตามเหมาะสม เปาหมายของเราคอ การผอนคลาย (Relaxed) เชอไหมวาเพยงคลนสมองเราตาลง เราจะรสกไดเลยวาเราอยากทาสงดๆ ใหแกชวตมากขน และทาสงไมดใหแกชวตไดยากขน เชน โกรธยากขน ลดความอยากเหลา บหร ลดอาหารทไมมประโยชนแตรสชาตถกปากไดงายขน ปจจยอนทมผลตอคลนสมองยงมอกนะ เชน การทาสมาธ การฝกโยคะ อาหาร คาพด คนรอบขาง อยางการฝกโยคะ หากสมาเสมออยางนอยวนละครง จะทาใหรางกายแขงแรง สวยงาม ฮอรโมนสมดล อารมณดขน เปนตน 3. ตองมภาพพจนของตวเองดานบวก เหมอนทพระคมภรไบเบลกลาวไววา “ความเชอ (belief) นนสามารถเคลอนแมแตภผา” คอถาเราเชอวาเราทาไดเรากจะทาได แมวาเรองนนจะยากเยนแสนเขญเพยงใดกตาม ภาพพจนของตวเองคอความรสกทเรามตอตวเราเอง ความรสกนจะเปนตวกาหนดชะตาชวตของเราทกคนเพราะความรสกนจะตดตวเราไปตลอดเวลา ภาพพจนของตวเราเองจงเปนจดเรมตนของความทกขหรอความสขของคนเรา ฉะนนเลอกวาจะมภาพพจนดานบวก เชน สวย เท ขยน เชอมนในตนเอง เปนคนทประสบความสาเรจ หรอดานลบ เชน ลมเหลว ไมเอาไหน ขเกยจ เชย อดอาด ฯลฯ หากมความรสกทดตอตนเอง กจะกอใหเกดความรสกทดตอผอน เชอมโยงตอไปใหเกดความรสกทดตอครอบครวหนวยงาน โลกและทกสรรพสง แลวจะเปนคนมเสนห นารกและมความสข 4. ตองคดและทาดานบวก ความจรงแลวการดาเนนชวตหรอการแกไขปญหาตางๆ ในชวตของคนเรามเพยง 2 แบบใหญๆ เทานน คอการคดและการทาดานลบ หรอการคดและการทาดานบวก ใครทมความคดและการกระทาดานบวกมากกมกจะมความเชอหรอทศนคตกลายๆ กนคอ “จดไฟใหสวางดกวาสาปแชงความมด” ลองยอนดตวเราซ วาเปนคนประเภทใด จดไฟใหสวางหรอสาปแชงความมด คนทมความคดดานลบทาดานลบสงทสดกคอ คนทชอบแตสาปแชงความมด ซงเราสามารถพบเหนไดมากในสงคม สวนคนทมความคดและการกระทาทงลบทงบวกไดแก คนทชอบสาปแชงความมดแลวจงจะจดไฟใหสวาง สวนคนทนารกทสดมความคดดานบวก ทาดานบวกสงทสดไดแกคนประเภทท จดแตไฟใหสวาง คนกลมนมกจะมคลนสมองตาอยเสมอ มความรสกทดใหกบตวเองและผอน เปลยนวกฤตเปนโอกาส และเปลยนโอกาสใหกลายเปนโอกาสทองได ทกวนาทมคณคาทจะตองใชใหเปนประโยชนในการพฒนาตนเองและชวยเหลอผอน 5. ตองมความรก ขอนกนความครอบคลมหมด มความรกเหมอนมครบทกอยาง ความสมพนธทดตอกนของมนษยมผลอยางยงตอรางกายและจตใจของคนเรา การใหความรกหรอการใหพลงดานบวก (empowerment) หมายถงการใชความคด คาพด และการกระทาททาใหคนรอบขางมพลงดานบวกมากยงขน ผทไดรบพลงดานบวกมากกจะกลายเปนคนทคดดานบวก ทาดานบวกมาก สวนคนท

kid yoga 138

เปนอกหนงวนทเปนของเรา สาหรบความรทไดรบจากทานอาจารยเกยรตวรรณ กระจาง ชดเจน บวกลบคณหารแลวคมคาใชไหมคะ ทจะเปลยนมาเปนคนคดบวกทาบวก

kid yoga 139

บทท 12 โรงเรยนสตยาใส (1) คาบรรยาย ของ ดร.อาจอง ชมสาย

ณ โรงเรยนสตยาใส ลพบร วนท 8 สงหาคม 2550

คณครอาจารยทเคารพทกทานครบ สวสดครบ ททานถามเกยวกบรปทเหนอยตรงนน กคอรปของทานสตยาใส ทานสตยาใสหรอทคนเขาเรยกกนวา “ทานใสบาบา” ทานสตยาใสเปนนกการศกษาทยงใหญของประเทศอนเดยคนหนง ทานเปนอธการบดมหาวทยาลยทมชอเสยงมากในประเทศอนเดย มคนแยงกนเขาเยอะทเดยว และกทานมโรงเรยนหลายโรงเรยน โรงเรยนอนบาล โรงเรยนปฐม โรงเรยนมธยม มครบหมดจนถงมหาวทยาลย สอนจนถงปรญญาเอก เพราะฉะนนทานเปนนกการศกษาทสาคญของประเทศอนเดยคนหนง

แตในขณะเดยวกนทานกเปนนกบญดวย ทานจะชวยแนะนา ชวยสอนคณธรรม ถาเพอนชาวพทธไปทานกจะสอนเรองพทธศาสนา ชาวมสลมไปหาทานกจะสอนศาสนาอสลาม ชาวครสตไปทานกจะสอนศาสนาครสต เพราะฉะนนทานจะแนะนาทกคน ชวยเหลอทกคน ทานจะบอกอยเสมอวาถาเปนชาวพทธขอใหเปนชาวพทธทด เปนชาวครสตขอใหเปนชาวครสตทด

ทานมาเกยวของกบโรงเรยนนไดอยางไร ตวผมเองกไดเดนทางไปรอบโลกอยเรอยๆ และกไปบรรยายในตางประเทศ เคยทางานในหลายดาน เปนอาจารยอยทคณะวศวกรรมศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลยกหลายป เคยทางานดานธรกจ เปนประธานบรษท กรรมการผจดการบรษท กหลายบรษทอยดวยกน เคยเปนนกวทยาศาสตรไปสรางยานอวกาศไปลงดาวองคารเปนครงแรกในประวตศาสตรของมนษย เคยทาอะไรตออะไรอยหลายอยางแมกระทง นกการเมองกเคยทดลองมาแลว ไดรบเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร 3 สมยในกรงเทพมหานครและกไดรบเลอกเปน สว. ดวย เพราะฉะนนการเมองกไดทามาแลว ดารากเคยเปนนะครบ เพราะวาลาสดกเคยแสดงในเรองขางหลงภาพ ไมทราบไดดพระเอกคนนไหมครบ ทเรยกวาพระเอกกเพราะวาไดเปนสามของนางเอกในเรองนะครบ คอสามของคณหญงกรตในเรอง ไมทราบจาไดไหมครบเจาคณอะไรนครบ ทานเจาคณอภชาญหรออะไรน ผมกไมรเรยกวาอยางไร กไดไปแสดง และกอนหนานนเคยแสดงภาพยนตรเรองใหญ แตนานแลวทานคงจาไมได กคอเรองคนใจบอด ตอนนนกคออยางสมบต เมทน, อรญญา นามวงค ใครตอใครกแสดงอยดวย แตผมเปนพระเอก ตอนนนเปนพระเอกจรงๆ แลวกพวกพระเอกนางเอกเหลานนทเอยชอทเปนดารา เคาเปนตวรองๆ ลงมานะครบ เหตผลกเพราะวามนเปนภาพยนตรการกศล ผมไมไดรบสกบาทนง และพอทานผกากบไดมาขอรองใหผมมาแสดงขางหลงภาพ ผมบอกวาผมไมแสดง ผมไมไดเปนนกแสดงอาชพ ทานกบอกวาไมใหสตางคอยแลวเพราะฉะนนไมใชนกแสดงอาชพ เขาจะบรจาคเงนใหโรงเรยน ผมกเลยใจออนครบถาใครบรจาคเงนใหกบโรงเรยนผมกมกจะใจออน กเลยไปแสดงใหเขาโดยไมไดรบเงนสกบาทเดยวจากรายการวนนน นครบกไดทาอะไรตออะไรมาเยอะในชวตของตวเอง

เสรจแลววนหนงเมอ 26 ปทแลวไดไปพบทานสตยาใสทประเทศอนเดย พบแปบเดยวครบ ทานจองมองหนาสกประเดยวหนง แลวทานกบอกวา ในชวตทเหลอใหมาสนใจการศกษาของเดกนะ ทานพดแบบมพลงมาก ทานพดแบบชนดทประทบใจมาก กเลยตอบรบทนทเลย และนเมอ 26 ปทแลว พอกลบมาประเทศไทยกทาแตเรองการศกษาของเดก เปลยนแนวทางไมเอาแลว ไมเอาอยางอน ธรกจอะไรตางๆ กคอยๆ คนเขาไป การเมองกไมเอาแลว โดยเฉพาะเกยวกบเรองของพรรคการเมอง ไมไดเปนแบบนนไมไดเปน ส.ส. อกแลวนะครบ แลวกถาเผอเปนอาจารยทมหาวทยาลยผมกจะไปบรรยายพเศษเทานน แตทมเทชวต 100เปอรเซนต อยกบการศกษาของเดก ตอนนบานผมกอยทโรงเรยน ยายสามะโนครวมาอยทน ใชเวลาอยกบเดกตลอดเวลา และกสวนใหญจะมการอบรมคร อบรมครทวประเทศและกทวโลกดวยนะครบ และในปจจบนนถาเผอทานสงเกตกจะมชาวตางประเทศหลายคนมาเรยนรอยทน เขาจะมาอยกบเรา 2 เดอนครง เพอมาศกษาและกเรยนรวธการของเราแลวกนาเอาไปใชในตางประเทศ เพราะฉะนนผมไดพบกบทานสตยาใสแลวกทมเทชวตอยกบการศกษาของเดก ตอนแรกๆ กทดลองสอนเดกในแหลงชมชนแออดครบในกรงเทพฯ สอนไปสอนมาเขาเปลยน ชวตเขาเปลยนไปในทางทด เรากเลยบอกเออถาเปนอยางนเรากจะตองมาแนะนาคร กเลยมาอบมคร พออบรมครไปได 15,000 กวาทาน ครเหลานนกเรยกรองไหนขอดของจรง ขอดโรงเรยนอยางนจรงๆ ทสอนอยางนใชทฤษฎอยางนและไดผลอยางน เราไมมใหดครบ ผมกเลยไปบอกพรรคพวกเพอนฝงบอกวาเรามาชวยกนสรางโรงเรยนตวอยางกนเถอะ เพราะวาความตองการสงมากแลวนะ เขาก

kid yoga 140

เพระฉะนนเรากไดสรางโรงเรยนนขนมาเพอเปนโรงเรยนตวอยาง เมอเปนโรงเรยนตวอยางกหมายความวากตองมคนมาเยยมเราเยอะๆ อยางททานเหนอยน ตอนนอาทตยนงกไมนอยกวา 500 คน 500 ทานนะครบทมาเยยมเราเปนประจา และกไมแตเฉพาะจากประเทศไทยนะครบ มชาวตางประเทศมากนเยอะ มคณะหลายคณะมาเยยมเรา เมอเรวๆน ซมโอ (SEAMEO: Southeast Asian Ministers of Education Organization) กคอองคกรของรฐมนตรศกษาธการของประเทศอาเซยน กไดสงผอานวยการตางๆ ของซมโอในหลายประเทศ 11 ประเทศมาเยยมโรงเรยนของเรา จะมแขกผหลกผใหญมาเยยมเราอยเรอยๆ แตบางครงเรากจะพยายามบอกวาบางทมนไมเหมาะจรงๆเพราะวาผมไมอยทจะตอนรบ อยางทานรฐมนตรชวยวาการกระทรวงศกษาธการบอกวาจะมาเยยมเราเมออาทตยทแลว แตผมไปอบรมครทประเทศลาว ผมกบอกทานไปบอกวามาวนหลงไดไหมทานกบอกวาได กเปลยนวนเวลา เพราะวาบางทผหลกผใหญบอกวาเดยวจะมาแลวอะไรอยางน แตทนเราตองใจแขงหนอย ถาทานจะมาจรงๆ เรากจาจะตอนรบใหด แตในเมอผมไมอยกขอเปลยนเวลานะครบ กจะเปนอยางนอยเรอยๆ จะมแขกผใหญ มอดตรฐมนตรหลายทานเขามาเยยมเรา ไมวาจะเปนรฐมนตรชวยวาการกระทรวงสาธารณสข รฐมนตรศกษาธการเคยมานะครบรวมฟง....แลวกรฐมนตรชวยวาการกระทรวงมหาดไทยกมาเยยมเรา เพราะฉะนนจะมแขกมาเยยมเราเยอะ เพราะเราทาตงเปนโรงเรยนตวอยาง และเดยวทานกจะไดเหนการเรยนการสอนของเรา

ทเราใชทนเปนประจากคอการเรยนการสอนแบบบรณาการ คณคาความเปนมนษยหรอเรยกวาคณธรรมกไดนะครบ เพราะฉะนนเดยวทานจะเหนการเรยนการสอนทเราบรณาการระหวางวชาทเราเรยกวาภาษาองกฤษใชคาวา multi disciplinary integration กคอการบรณาการระหวางวชา เราจะมทกวชาอยในเรองๆ เดยวกนซงทานจะไดไปด แลวกในขณะเดยวกนเราบรณาการในระหวางชวงชนดวย หมายความวาวนนระหวางชวงชนท 3 ทานจะไดดการเรยนกนระหวาง ม.1 ม.2 กบ ม.3 เขาจะเรยนรดวยกน แลวกทกวชากจะรวมอยในนน แลวกคณธรรมจะเปนสวนสาคญในทกวชา นคอสงทเราไดพยายามพฒนาขนมาเพอเปนตวอยางนะครบ และผลทออกมากคอนขางจะชดเจน วาเดกของเราเปนเดกดมาก จบไปแลว 4 รน ออกไปอยในมหาวทยาลยตงแตปท 1 ปท 2 ปท3 ปท4 ตอนนกอยในทกปแลวของหมาวทยาลย เรากทาการวจยตดตามเขาอยางตอเนองนะครบ โดยใหอาจารยในมหาวทยาลยชวยทาการวจยดวย เดกของเราไปอยทไหน อยางเชนไปอยทมหาวทยาลยแมฟาหลวง ผมตดตอกบอาจารยทนนและบอกวาเราชวยกนนะครบ ชวยกนตดตามชวยกนทาการวจย วาเดกของเรานนหลงทางบางไหม เดกของเราไปตามเพอนๆ บางไหม เดกของเราไปเทยวไปเตร ไปอะไรตออะไรหรอเปลา เขายงรกษาความสงบนง เขายงฝกสมาธกนหรอเปลา เขายงทาอะไรทเปนประโยชนใหแกสวนรวมหรอไม อะไรอยางนนะครบ และเรากพบวาเดกของเราเกอบจะ 100 เปอรเซนต เลยมภมคมกน ยงรกษาสงทดทงามไวกบตวของเขาเองไปเรอยๆ เขาจะไมหลงทาง เมอออกไปจากโรงเรยนแลวเขากไมไดเปลยนตวของเขาเอง แลวกมภมคมกนดวย แลวเรากเจอวาเมอเดกดแลวเขาเกงเองครบ ถาเผอเราไปเนนทความเกง ยากทจะมาใหเขาเปนคนด นอกจากเขาเปนคนดอยแลว ขางนอกมคนดอยเยอะทเกง แตถาเผอเกงกอนยงไมด สอนใหเขาด ยากครบ แตถาเผอเราสอนใหเขาเปนคนด จตใจเขาสงบ เขามสมาธ เขาจะขยน เขาจะตงใจเรยนตงใจทางาน แลวเขากจะเกงเองโดยอตโนมต เพราะคนดจะไมหลงใหลในอบายมขทงหลาย เขาจะไมไปเทยวเตร เพราะฉะนนเมอเขาดแลวเขาเกงเองครบ เพราะฉะนนกอยากจะแนะนาวาเรามาสรางคนดเหนอสงใดกนเถอะ

kid yoga 141

เราเจอวาคนเกงไมคอยชอบใหคนอนเกงเทา คนเกงจะไมคอยชอบใหคนอนเขามความสามารถเหมอนเขา เขาจะตองดนรนเขาจะตองตอส เขาจะตองพยายามเอาชนะคนอน เอาเปรยบคนอนอยเสมอ นคอปญหาของคนเกง แตถาเราสรางคนด เขากจะคดกนอยเรอยๆ วาเขาจะชวยเหลอผอนอยางไร เขาจะทาประโยชนไหแกสวนรวมไดอยางไร เขาจะคดถงคนอนเปนลาดบแรก นนละครบกตอบคาถามขอแรกททานถามเสยยาวนาน เอาอยางนกแลวกน อยากจะรเรองอะไรเชญครบ เพราะวาเดยวทานกจะมโอกาสไปดการเรยนการสอน แลวกมอะไรกซกถามได ผมจะเดนอยรอบๆ ไปเรอยๆ เชญครบ

สวสดคะ จากโรงเรยนโพธนมตรนะคะ อยากจะเรยนถามทานวา จากการททานมความรความสามารถในหลายๆดานทงในทนและตางประเทศ ขณะเดยวกนทานบอกวารฐมนตรทางดานการศกษามาชนชมดงาน ไมทราบวาทานมความคดอยางไรในการทจะใหขอเสนอแนะกบรฐมนตรดานการศกษา เพอทจะพฒนาทางดานการศกษาของประเทศ ในสภาวะทเขาเรยกวาอยในสงคมทเจรญทางดานวตถ ในประเดนของการพฒนาคร และกอกประเดนหนงกคอในเรองของนกเรยนในแนวคดของทานทจะเสนอแนว ขอบคณคะ ถาพดถงรฐมนตรกระทรวงศกษาธการคนปจจบน ทาน ดร. วจตร ศรสอาน ทานไดเรยกผมไปพบทกระทรวงหลายครง และทานกบอกวาอยากจะมาเยยมชมโรงเรยน แตพอจะนดทไรเดยวกเลอนไปเรอยๆ ทานจะมธระเยอะมาก กยงไมไดมาเอง ดร. วจตร ศรสอาน แตนทานเพงบอกวา จะสงรฐมนตรชวยวาการมา นะครบ คณวรากร คณวรากรนดมาในวนทผมไมอย ผมกเลยบอกวาขออภยจรงๆ นะผมไมอย มาไดแตผมไมสามารถอยตอนรบไดทานกเลยตดสนใจเปลยนวนเวลาครบ เพราะฉะนนเราตดตอกบกระทรวงอยตลอดเวลา แลวกเนองจากวานโยบายของรฐบาลคอคณธรรมนาความร ทานกเลยใหผมชวยอบรมครทวประเทศ ซงกไดดาเนนการไปแลวตามททานไดส งการลงมา คอใหอบรมครอยางนอย 20,000 คนในระยะเวลาตอนแรกทานบอก 3 เดอน แตผมบอกวาทาไมได 3 เดอนมนสนเกนไป ผมบอกขอปหนงทานบอกวาไมมเวลาให 1 ป ทานกเลยตอรองใหเหลอ 4 เดอนนะครบ กไดอบรมไปเรยบรอยแลวนะครบ 4 เดอนกครบไปแลว แลวกอบรมไดทงหมด 26,000 คนครบ ทวประเทศกเดนทางไปรอบประเทศ ในเรองของคณธรรมนาความร แลวตอนนทางกระทรวงศกษาธการกาลงดาเนนการประเมนในรอบสอง รอบแรกนนกคอประเมนทนทเมอรบการอบรมแลว ทกคนกชนชมยนด ถอวาไดความรเยอะทจะนาเอาไปใชวาจะสรางคนดไดอยางไร จะใหคณธรรมนาความรไดอยางไร เสรจแลวตอนนกาลงประเมนรอบสองกคอตดตามผล วาทานทงหลายทไดรบการอบรมแลวไดนาเอาไปใชในโรงเรยนหรอไม แลวกบางเขตการศกษาไดตดสนใจวาจะขอใหอบรมทงเขต เพราะวาททาน สองหมนกวาคนเราไดแคครจากโรงเรยน 2 คน ผบรหารคนนง แลวกครอกคนหนงตามโรงเรยนตางๆ กไดเพยงแคนน แตไมสามารถทจะอบรมครทงโรงเรยนได ถาอยางนนเขาตองนากลบไปแลวกเอาไปอบรมกนตอนะครบ มบางเขตการศกษาเขาตองการจะอบรมทงเขต เพราะเขาเหนคณประโยชน เรากเลยตกลงครบ กจะมชยภมเขต 2 ครบทขอมา แลวกจะใหอบรมครทงหมดเลยหลายพนคน เฉพาะในเขตนน เพอเขาจะไดนาเอาไปใชกนทงเขต เพราะฉะนนอนนกเรมทาแลว เขตอนๆ กจะเรมเรยกรอง ทางกรงเทพมหานครตอวากระทรวงศกษาธการละเลยเขา เพราะวาไมไดเอาโรงเรยนในสงกด กทม.มาอบรมเทาไหร มนอยมากครบ แลวเขากตองการกนเยอะ กกาลงตดตอเจรจากนอย อาจจะตองไปดาเนนการอบรมสาหรบครในสงกด กทม.ดวย เพราะฉะนนโรงเรยนของเรานเราทาอยางนจรงๆ นะครบ

แลวเรากไปชวยกระทรวงศกษาธการ และกไมใชแตเฉพาะกระทรวงศกษาธการของไทยนะฮะ มหลายประเทศเลยมาขอรองผมใหไปอบรมครทงประเทศ อยางประเทศคาซคสถาน ซงเปนประเทศของจน เขาขอรองเลย เขาชอบใจมาก นไปอบรมใหเขาแลว 6 ครง ในประเทศคาซคสถาน อนโดนเซยจะสงครมาทนเลยครบ มาเยยมมาชม แลวตอนนกาลงเจรจาวาขอใหอบรมครในประเทศของเขา ผมกไปอบรมทเมองจาการตาแลว และกเดยวจะตองไปทบนดง เมองตอไปครบ หลายประเทศกไดดาเนนการอยางนไปแลว เพราะฉะนนเรากชวยกระทรวงศกษาธการของอกหลายประเทศนะครบ เพอจะไดนาเอาคณธรรมไปใหกบเขา เพราะเราเหนวาประเทศไทยเปนประเทศเดยวทมคณธรรมไมได ถาเผอประเทศขางเคยงเขาไมมคณธรรมดวย เรากจะเดอดรอน เขากจะเอารดเอาเปรยบเรา เพราะฉะนนการสรางคนดตองสรางทกคนครบ ถาเผอเราเหลอ

kid yoga 142

และกเราตอนนรวมมอกบสหประชาชาต โดยเฉพาะในเรองของสงแวดลอม โลกรอนอะไรตางๆ เหลาน องคการสหประชาชาตเขาเตอนโลกทงโลกวาอก 10 ปขางหนานาจะขาดแคลน อนนเกดขนจากปญหาโลกรอนนะครบ นาแขงบนภเขามนจะละลายหมด เพราะฉะนนแมนาโขงนมนจะแหงเลยครบ มนจะเรมแหงเพราะวานาแขงบนภเขาหมาลยเกอบจะไมเหลอแลว พอมนไมเหลอนากจะนอยลงๆ โดยเฉพาะหนาแลงมนกจะแหง แลวชาวอสานของเรา ประเทศเวยดนาม เขมร ลาว พมา ประเทศจน กจะตองเดอดรอนเพราะนาจะไมเพยงพอ เปนปญหาใหญ เขากเลยมาตดตอเราบอกวาตองมคณธรรม คนจะตองรจกแบงปนกน คนจะตองรจกชวยเหลอกนไมใชแยงนากน และเขากลววาจะเกดสงครามระหวางประเทศแยงนาในอนาคต เพราะวานาจะเปนจดสาคญทเดยว จะแพงกวา หรอมความสาคญกวาทองคาอกนะ สาคญกวานามน เราเคยแยงนามนกนมาแลว ตอนนกอาจจะเกดสงนขนมา เพราะฉะนนเขากเลยใหเรามาตงสถาบนนาขน สถาบนนา ซงวนนทานกจะไดชมสถาบนนาของเราดวย ยงไมไดเปดเปนทางการ ยงไมเรยบรอย แตทานชมไปกอนกแลวกน และเมอถงเวลาเราจะเอาคนจากสหประชาชาตจากทวโลกเลยครบมาอยทน มารบการอบรมเกยวกบคณธรรมและนาทเราจะตองชวยกนดแลชวยกนรกษา วาเราจะทากนอยางไร รวมกบทางองคการสหประชาชาต

จรงๆ กรวมกนหลายเรอง องคการยเนสโกอะไรตออะไร เรากรวมกนอยแลว แลวกชวยเปนวทยากรอบรมครในประเทศอนๆ รวมกบองคการยเนสโกดวย

มคาถามยาวเหยยดเหมอนกนวา เราไดทาอะไรเกยวกบเรองของการอบรมคร เนองจากเราไมสามารถไปอบรมเดกเองไดหมด เพราะมนเยอะมาก แคนเรากงานลนมอมากแลว เรากเลยตองเนนอยทคร และคณครกตองไปชวยเดก อยางเราทาตวอยางใหดทน วาเราสอนเดกอยางไร เราดแลเดกอยางไร เราใหแตความรกความเมตตา กฎของเรามขอเดยวครบ ความรกความเมตตา ในโรงเรยนนเราไมตองมอะไรอกแลว พอเดกเขาทะเลาะกนซงนอยมากครบ นานๆ เขาทะเลาะกน เรากเรยกมาถาม วาเรา 2 คน อนนผดกฎของโรงเรยนหรอเปลา ความรกความเมตตา เขาบอกวาผด เรากถามเขาตอ ถาเกดมความรกความเมตตานมนจะตองปรากฏออกมาอยางไร เขาบอกวาตองสามคคกน เขาตองรกกน เขาตองชวยเหลอกน เขาตองใหอภยกน เดกเขาจะตอบของเขาเองนะครบ เสรจแลวผมกบอกวาเอาไหนลองแสดงใหด เขากโผเขาไปกอดกน แลวเขากกกกกหวเราะกนสกประเดยว เสรจแลวเขากใหอภยกนจรงๆ แลวเขากเลกทะเลาะกน เราใชกฎอนเดยว กคอความรกความเมตตา

และรนพแลดรนนองกดวยความรกความเมตตา ตงแตเชาทานกเหนวาเดกเขาจะจดการของเขาเองครบ พาเดกไปเขาแถว ไปโรงอาหาร นาการสวดมนตทโรงอาหาร คอยดแลความเปนระเบยบเรยบรอย เสรจแลวทหนาเสาธง เดกเขาเปนคนนานะครบ เขาจะเชญคณคร ถาเผอมประกาศอะไร เชญทานผอานวยการ คออาจารยทศนย ทองสงค ทนงอยตรงนคอทานผอานวยการของเรานะครบ ผมไมใชผอานวยการ ผมเปนผบรหารสงสดของโรงเรยนนะครบ เดกๆ เขากดแลของเขาเอง เพราะฉะนนในทสดเรากฝกใหเดกเปนผนา ใหเขาดแลกนเอง แลวมนกเบาทตวเรา เราไมตองไปเครยดกบเดกๆ อะไรมากมาย เราไมตองไปดแลอะไรมากมาย เมอเดกเขาทาหนาทของเขา เพราะฉะนนตอนนทางรฐบาลเขาตองการทจะตงสภานกเรยนตามโรงเรยนตางๆ เรากตองไปเปนวทยากร เพราะวาเราดาเนนการอยางนมานาน แลวทใหเดกดแลกนเองครบ นกตอบเกยวกบเรองของเดกครบ มคาถามอะไรอกไหมครบ

ขอเรยนถาม 3 คาถามนะคะ คาถามขอท 1 อาจารยเปนนกวทยาศาสตร อาจารยไมไดเรยนทางดานการศกษา แตทาไมอาจารยเปนผนาทางการศกษา อาจารยใชหลกหรอวาวชาการดานไหนทมาใชทางการศกษาเชนเดยวกบทานสตยาใส ทานเปนครสต ทานเปนนกบญ ตกลงแลวหลกทางการศกษาใชหลกทางพทธศาสนาหรอหลกทางวทยาศาสตร หรอหลกทางตรรกะทเราไดเลาเรยนกนมาหลายชวคน

หลกการ เรากใชวทยาศาสตรดวย คอมเหตมผล และกแนนอนครบ เมอเราอยในประเทศไทย เราเปนชาวพทธ โรงเรยนของเรากตองเปนโรงเรยนชาวพทธศาสนาทด เพราะฉะนนทางสานกงานพทธศาสนาแหงชาตกไดยกยองใหเราเปนโรงเรยนวถพทธดเดน เรากไดรบรางวลทางดานนมาแลว เขายกยองใหผมเปนครผสอนพทธศาสนาดเดน และทาน

kid yoga 143

ผมเปนนกวทยาศาสตรจะมาสอนเดกเรองของการศกษาเดกอยางไร ผมทดลองเยอะเลย เพราะเปนนกวทยาศาสตร ทาการทดลอง ทาการวเคราะหการสอน ลองทดลอง สอนเดกอยางโนนอยางน แลวเรากวดผลวามนเปนอยางไร ทาการวจยเยอะครบ เมอเรากเหนมนใหผลด เรากใชจดนน แลวเรากวเคราะหเรองอน วเคราะหไปเรอยๆ วจยไปเรอยๆ ครบ จนกระทงไดรปแบบอะไรตออะไรมาใช แตกยอมรบวาเมอตอนอายผม 60 กมเจาหนาทจากกระทรวงศกษามากระซบบอกวา อาจารย อาจารยไปสอนไดทวโลก จะไปบรรยายทไหนกได จะสอนในมหาวทยาลยทไหนกได แตสอนเดกไมได เพราะไมมวฒเปนคร ผมกเลยบอกวา เอาไมเปนไรเดยวผมไปเรยนตอ ผมกไปสมครเขาคณะครศาสตรทจฬาลงกรณมหาวทยาลย และกจบครศาสตรดษฎบนทตมาเรยบรอย มวฒเปนครเรยบรอย เพราะฉะนนกเปนนกการศกษาไปดวย คอเปนครได ตอนนกมวฒเปนครเรยบรอย จากนนกเจอปญหาอกวา เขามากระซบบอกผมอก อาจารยบรหารไมได ตองมวฒทางดานบรหารการศกษา ยงคดอยวาจะตองไปศกษาตอหรอไม กาลงคดอย ตอนนอายกมากแลว แตอยางไรกตามการศกษามนไมจบสน มนตองทาอยางตอเนองนะครบ ขอคาถามท 2 ทานบอกวาสรางความดเหนอสงอนใด เปนสโลแกนทเยยมมาก เรยนถามอาจารยวาใชอะไรไปสเปาหมายอนนคะ สรางความดเหนอสงอนใด เดยวลองไปคยกบเดกนะครบ เจอเดกๆ ตวเลกๆ กคยกบเขาได แลวทานจะเหนเลยครบวาเขามความคดดๆ อยเยอะมาก ผมไดทาการวจยในโรงเรยนน วามอะไรททาใหเดกเกดการเปลยนแปลงในทางทด มปจจยอะไรไหม แลวเรากเจอครบวา สาหรบเดกประถมฯ ปจจยทสาคญทสด ททาใหเดกเปนเดกด คอครทด ไมมอะไรเหนอกวาครทดแลว ครทด ครทมเมตตา ครทสรางแรงบนดาลใจ ครทเปนตวอยาง นคอครทจะสรางคนดไดครบ เพราะฉะนนเราเจอปจจยนเปนปจจยทสาคญทสด รองลงมาตดๆ กนกคอการฝกสมาธหรอกจกรรมในหองพระ ทานทมาตงแตเชากคงจะไดเหน เราสวดมนตเรานงสมาธกน ทงหองทกคนสงบนงพอสมควรทเดยว และหลงจากนนผมกเลานทาน นทานกจะมคณธรรมทจะสอนเดกอยเสมอ ทกวนๆ กจะเลานทานนะครบ คณครทานผจดการทานกจะคอยจดนทานเหลานไว แลวกมอบใหกบผทสนใจเอาไปพมพ ตอนนกพมพนทานสขาวออกมา 2 เลมแลว เลมท 1 เลมท2 เดยวกจะออกมาเลมท 3 เลมท 4 เลมท 5 เพราะวาผมเลานทานเยอะมาก ปหนงกสามรอยกวาเรอง เพราะเลาทกวนๆ 3 ปกเปนพนเรองแลว และกไมคอยจะซากนเลยนะครบ กจะมเรองใหมๆ อยเรอยๆ และนทานพวกนกจะชวยใหเดกเขาจดจา และเขาใจดขนเกยวกบชวตของเขา แลวเรากจะมการรองเพลงธรรมะ เดยวทานไปกจะเหนเดกเขารองเพลงอะไรตออะไรกนอยเรอยๆ นะครบในชนเรยน และกในหองพระเมอเชานเรากรองเพลงอยหลายเพลงเหมอนกน เสรจแลวเรากจบดวยการแผเมตตา แลวกเพลงสรรเสรญพระบารม เพราะวาเพลงชาตของเราไมมเรองของในหลวงเลยครบ เปนเพลงชาตทแปลกประหลาดไมมในหลวง เรากเลยเสรมตลอดเวลาใหกบเดกของเรารกในหลวง ตองรองเพลงสรรเสรญพระบารมดวย แลวเราจะรองกนทกวนทน เพอเปนการเสรมเรองของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวของเรา อนนนเปนการวจยในระดบประถมฯ

เราวจยในระดบมธยม มนมปจจยอนนงแทรกเขามา เดกเรมเขาหาเพอน เพราะฉะนนทาใหครลดลาดบลงมา แตสมาธยงอยสงสดเหมอนเดม สมาธกลายเปนทหนงครบ เปนปจจยททาใหเขาเปนคนด โดยครเปนลาดบสองสาหรบเดกโต เหตผลกเพราะวามนมอทธพลอนท 3 แทรกเขามากคออทธพลของเพอน เพอนกลบมอทธพลมากขนๆ เมอเดกโตขนมา เขาจะชวนกนไป เขาจะทาอะไรๆ ดวยกน เขาจะคยกน เปนเพอนกน เพราะฉะนนอทธพลของเพอนนสาคญมาก แตกรองลงมาจากครเยอะ ในโรงเรยนนเทาทวจยออกมา เรากเลยตองเปนคนดดวยกนนะครบ เดกเมอดแลวเขากจะฉดไปในทางทด พอเดกคนไหนหลงทางไปเขากจะไปชวยกนฉดเขามา และในทสดเดกกจะเปนคนดรวมกนเพราะอทธพลของเพอนทดครบ เอาละครบคาถามสดทาย

kid yoga 144

ขอโอกาสเรยนถามเพราะวาถอโอกาสทดทสด อาจารยพดวาเดกในระดบมหาวทยาลยควรจะดกอน แลวคอยเกงเอง แตนเดกหลายคนมาแตความเกง ไมมฐานความด เหมอนไมแกดดยากแลวหรอไม ถาทาไดจะใหคาแนะนาอยางไร เพราะดฉนสอนเดกมหาวทยาลยอย ขอบพระคณคะ คอนโยบายของรฐบาลตองชดเจนครบ วาโรงเรยนประถม มธยม ตองสรางคนดเหนอสงอนใด เสรจแลวตองเปนนโยบายตอเนองวา มหาวทยาลยตองคดคนดเขาไป สอนใหเขาเปนคนเกง เวลานเราคดแตคนเกง แขงขนกนวาใครไดคะแนนสงสด ไมไดสนใจวาเดกจะดหรอไมด ขอใหคะแนนสงสด ไมมคะแนนตรงไหนเกยวของกบคณธรรมเลย ยกเวนแตทอยในวชาสงคมเลกๆ นอยๆ เรองศาสนา แตไมไดเนนในการคดเลอกคนด แมกระทงโควตาคนดกไมมให เรามโควตาสาหรบนกกฬา เรามโควตาสาหรบนกดนตร เรามโควตาสาหรบคนเกง เรามโควตาสาหรบอะไรตออะไรเยอะแยะ แตโควตาคนดไมม แลวเราจะทงคนดไวทไหน ถาเราไมสงเสรมเขา

เพราะฉะนนตอไปน นโยบายของรฐตองเปลยน มหาวทยาลยรบเขาเองเลย ไมตองไปรอรฐบาล ตอไปนเราจะคดคนดไมใชคดคนเกง แลวเรากจะตองหาวธเลอกคนด แลวจะพบวา เมอเราเลอกคนด เราจะไมผดหวง เพราะสอนงาย คนเกงนกลบสอนยาก เขาจะมแนวทางของเขา เขาจะมอะไรตออะไร เขาหลงใหลอะไรของเขา เขากทาไป แตคนดนมาสอนเขาจะสอนงายมาก สอนใหเขาเปนคนเกงงายทสด แตคนเกงสอนใหเขาเกงยงขนน บางทเขากไมเชอคณคร เขาไมฟงอาจารย เขาจะมแนวทางของเขาแลวกคอนขางจะลาบากครบ เพราะฉะนนเสนอแนะวามหาวทยาลยทกมหาวทยาลยใหโควตาคนดเยอะๆ เลอกคนดในการสอบเขามหาวทยาลยตองทดสอบความดใหได อนนตองวจยกนหนอย ถาเผอไมรวธเดยวเราแนะนาให เพราะเราไดวจยกนมาเยอะ วาเราจะคดเลอกคนดไดอยางไร

และนโยบายของรฐตอนนกใหคณธรรมนาความรอยแลว เพราะฉะนนโรงเรยนทกโรงเรยนกจะตองเปลยนแนวทาง แลวทจะใหคณธรรมนาความรคอสรางคนดกอน แลวคอยมาสความเกงนะครบ นคอนโยบายของรฐ แตเรากยงไมเหนการดาเนนการโดยเฉพาะในระดบมหาวทยาลยยงนอยมาก โรงเรยนกมนะครบ หลายแหงคดเรองของคณธรรมนาความร แตนเปนนโยบายของกระทรวงศกษาธการและของรฐบาล นนกหมายความวา มหาวทยาลยทกมหาวทยาลยตองนานโยบายนไปใช แตละมหาวทยาลยกถอวาเขาอสระใครจะมาสรางเงอนไขอะไรตออะไรกบมหาวทยาลยไมได เขาถอวาตองอสระทางวชาการ เขาไมตองการใหการเมองเขามาแทรกแซง เพราะฉะนนเขากยงดาเนนการดวยวธเกาๆ อยนะครบ ยงไมไดหาวธการทจะคดคนดแลวกสอนใหนกศกษาเปนคนด เพราะฉะนนเรากจะตองเจอปญหาอยเยอะเหมอนเดม ยากทจะสรางคนดขนมา เพราะวาเขาอายมากแลว เปลยนเขายากแลว และโรงเรยนกไมไดฝก

ตอนนกมมาหลายมหาวทยาลยมาตดตอโรงเรยนของเราแลวนะครบ เขาอยากจะไดคนดเขามหาวทยาลยของเขา เพราะฉะนนเขามาเลอกทนโดยตรงเลย กมครบ อยางธรรมศาสตรกมาขอเราแลว บอกวาในคณะสงคมสงเคราะหศาสตร เขาอยากทจะไดคนทมพนฐานทจะชวยเหลอคนอน ทจะทาประโยชนแกสวนรวม จะคดเลอก 3 คน เดก 3 คนของเราโดยไมตองสอบ ไมตองอะไร เมอเปนจดเรมตนแลว เราจะตองสงเสรมความดใหเกดขนในประเทศของเราในทกระดบ ไมวาจะอนบาล ประถม มธยม และอดมศกษาครบ

ขอเรยนถามอาจารย ดฉนเปนลกศษยอาจารย อยคณะวทยาศาสตร จฬาฯ ตอนนเปนอาจารยโรงเรยนแจงรอนวทยา ไดไปอบรมทมหาวทยาลยรามคาแหง แลวกกลบมาอธบายใหเพอนครฟง ไดศกษาทฤษฎ แตการทจะมาปฏบต ทจะสอนเดก ยงมองไมเหนวาคณครนากลบมาสอนไดอยางไร สอนการทาสมาธ ตวดฉนเองสอนได แตเพอนครทเขาอบรมทานอนๆ ยงทาไมได อาจารยจะมแนวทาง หรอจะมวธการ ทจะชวยใหเพอนครอาจารยสอนสมาธ ซงอาจารยบอกวาคอหวใจของเดกระดบมธยมใชไหมคะ ยงมองไมคอยเหน อยากจะวางแนวทางทจะชวย วามวธใด กอนทเราจะสอนคนอนได เราเองตองปฏบตกอน นคอสงสาคญ ถาคณครปฏบตเองการสอนมนกงาย แตถาเราไมปฏบต อยากจะรวาสอนอยางไร แตเราไมปฏบตเอง มนกสอนไมได เพราะฉะนนคณครทกคนตองฝกตองปฏบต ฝกสมาธเองดวย และเมอฝกแลวเรากจะสามารถสอนได และมนกจะออกมาจากใจของเรา การสอนจะตองออกมาจากใจ จะออกมาจากใจได เราตองปฏบต เราตองเปนตวอยาง เพราะฉะนนจะสงเกตวาผมเขามานงสมาธกบเดกทกเชาไมขาดหรอกครบ ผมตองตนพรอมเดก ต4 ครงกตน ต 5 ครงกมาเขาหองพระ แลวผมกนงสมาธอยกบเดกเพอเปนตวอยางอยกบเขา อนนถอเปนเรองสาคญ เพราะเราขาดไมไดเราจะตองฝกทกวนๆ ถาครไมฝก แลวจะไปสอนเขาอยางไรครบ สอนไมไดหรอกครบ และก

kid yoga 145

ขอโทษคะอาจารย dvd ททานอาจารยบอก กาลงอยากไดมาก จะตดตอซอไดทไหนคะ กตดตอทมหาวทยาลยรามคาแหงซงเปนผจด เขาจะไดรบอะไร ตออะไรมา อนนนเปนครงแรกทเราจดการอบรม ตอนนสภาการศกษาไดทา dvd ออกมาแลวเพอแจก แลวเขากจะใหไปทกเขตการศกษา และทมหาวทยาลยทจดการอบรมกจะม และเราสามารถทจะเขาเวบไซตของสภาการศกษา ของรามคาแหงกได ทงหมดอยในนนนะครบ เขาจะแจกใหครบ

kid yoga 146

(2) บทสมภาษณ นกเรยนโรงเรยนสตยาใส วนท 8 สงหาคม พศ. 2550

สาหรบเดกททานเหนอยนนะคะ คอชนมธยมศกษาปท 6 ซงเขากจะจบออกไปสร วมหาวทยาลย อยากจะใหทาน

สมภาษณเขา อยากทราบเกยวกบอะไรอยางไรถามไดนะคะ สวนของผใหญกซกถามทหลงกแลวกน อนนใหเปนเรองของเดกๆไปกอน ทกคาถามเดกเขาจะตอบเอง เพราะวาในสภาพเขาอยทนเขาปฏบตตวอยางไรเขาสามารถตอบทานได กใหเดกๆ แนะนาตวกอนนะคะ วาชออะไร มาจากจงหวดไหน เชญถาม

ขอบคณคะ ชอเตย มาจากเพรชบร สวสดคะ ชอ อม มาจากนครศรธรรมราชคะ สวสดคะชอ ตาล มาจากตราด สวสดคะ ชอ ฝาย มาจากกรงเทพฯ คะ สวสดคะ ชอ มวง มาจากราชบร สวสดคะชอ ฝายคา มาจากสะระบร สวสดคะ ชอ วอง มาจากเชยงใหม สวสดคะ ชอ ออย มาจากสะระบร สวสดครบ ชอ อม ครบมาจากกรงเทพฯ ครบ สวสดครบ ชอโดง มาจากลพบรครบ สวสดครบชอแมนครบ มาจากขอนแกน ครบ สวสดครบ โตะ ครบจากอทยธานครบ สวสดครบชอพงศ มาจากเชยงใหม สวสดครบ มน ครบขอนแกนครบ

มาจากสถาบนโยคะ อยากจะเรยนถามนองๆวาทาไมถงดลใจมาเรยนทนคะ เพอนพอคะแนะนาใหรจก หนชอบบรรยากาศของทน ตวหนเองตอนทหนเรยนอยางทนครฯ นะคะ อยโรงเรยน

ไปกลบ แลวทางาน ทาการบานอะไรอยางนคะ ทาพอใหมนผานๆ แตพอมาอยทนแลว เรามความรสกเหมอนวาเราตองมความรบผดชอบมากขน ทกอยางมนจะทาใหเปนอยางนคะ ไมวาจะเปนคณคร เพอนๆ เหมอนเปนอะไรทเขาไปชวยกน คอชวยกนเรยนคะ ถาใครไมเขาใจตรงไหนกจะตวกน แลวกคณครทนคะ ถามอะไรกปรกษาไดตลอด เพราะวาเขาจะอยกบเราตลอด 24 ชวโมง เรามปญหาอะไรกปรกษาเขาไดตลอดเวลาคะ สวนใหญกอยดวยความเมตตาคะ

สวสดครบชอ จอย ครบจากนนทบร อยากถามหนวาเขามาเรยนทนมวธการรบนกเรยนเขามาอยางไรครบ แลวก

คาใชจายอยางไรครบ ถาถามวาหลกการ เราจะเปดรบสมครเดอนตลาคมจนถงเดอนมกราคมตนๆ คะ เราจะมการสอบขอเขยนและสอบ

สมภาษณ สอบสมภาษณทงผปกครองและนกเรยน เราจะดความคดของผปกครองวาผปกครองมความเหนเหมอนโรงเรยนไหม ถาผปกครองมแนวคดเหมอนกบโรงเรยน ถาเขาเหนวามแนวคดตรงกนคะ แลวเขาจะดลกษณะผปกครองวาผปกครองมลกษณะอยางไร อะไรอยางนคะ ถาผปกครองมลกษณะนสยทด ลกคนนนกจะตองมลกษณะอยางนนเหมอนกนคะ

สวสดคะ ชอนารนะคะ มาจากนนทบรคะ อยากทราบวาทนเปด ม. 6 แผนกไหนบางคะ มวทย มศลปะ มอะไร

หรอเปลาคะ ทนกจะมสายวทยนะครบ แลวกศลปคานวณ ศลปะชาง ศลปะภาษา กจะมภาษาจน ภาษาฝรงเศส และก

ภาษาญปน ครบ ถาเชนนนนกเรยนกคงจะเยอะสคะ เพราะเรยนตงหลายภาษานคะ เขาแบงแลวแตคนชอบแลวแบงแยกตามสายแตละวชา บางวชากเรยนรวมกน แลวกแยกสายไปตามวชาทมคน

ชอบ ม. 6 มทงหมด 23 คนครบ ขออนญาตเรยนถามหนนะคะ คอเรยนอยทนมสภาพแวดลอมทดมาก ทนพอออกไปขางนอก มแรงจงใจทจะทา

มวตถนยมเยอะ จตใจตางกนบางไหม เขมแขงขนไหม มอะไรทหลอกลอใหไปในทางทเปนลบไปบางไหม ถามเดกๆ นะคะ ปจจยทจะทาหลอกลอใหเราไปในทางทไมดมอยแลวคะ เปนเรองธรรมดาทในสงคมเรามทงดและไมด หากเราเหน

สงทด เราทา เราเหนสงไมดเราจะไมทา อยทตวเราคะ ไมไดอยทใคร ไมไดอยทปจจยไมไดอยทภายนอก อยทตวเราเองวางดไดหรอเปลา

kid yoga 147

อยากจะถามเรองนอกคะวา ทสอนอยางไรในเชงลกษณะการคด แลวกมนกเรยนออกนอกลนอกทางบางไหมออกไปขางนอก

ถาทาผด เรากคดไดคะ เพราะจตใตสานกของเราวาจะสานกไหมถาเราทาผดมา แลวอาจารยทาโทษไหม ทาโทษคะ เขาทาใหเรารสกวาเราผดแลว เรารไดเองคอไดสานกวาถงจดทเราตองพอแลวนะ ถงจดทเราตองเหนตวเอง ถงจดทเราตองเปนคนดแลวนะ หนอยต งแต ป.2 คะ กอยทแตละคนวาจะมากนอยแคไหน กมบางทออกนอกลนอกทางคะ .อยทตวเราเองเราสานกไดเองไหม

อยากจะถามวาคนทมาจากขอนแกนนะคะ วาชวตประจาวนทอยในโรงเรยนนทาอะไรกนบางคะ ชวยเลาใหชาวขอนแกนฟงดวยคะ

กตนเชาตอนต 4 อาบนาแปรงฟนแตงตวแลวกเดนมาหองพระครบ เราจะเรมสวดมนตต 5.45 ครบ แลวกเสรจจากสวดมนต 6.20 ไปทานขาวทโรงอาหาร ถงโรงอาหารแลวเขาแถวครบ เขาแถวเพอไปเรยนครบ แลวกถงตอนเทยงกทานขาวเทยงครบ แลวกเรยนถงบาย 3 ครงครบ แลวกทานขาวเยนตอน 5 โมงครง ถงหอกประมาณหนงทมครบ แลวกจะนอนประมาณ 4 ทมครบ

มเวลาออกกาลงกายชวงไหนบางไหมคะ กตอนหลงเลกเรยนตอนเยนครบ ประมาณ 4 ถง 5 โมงครบ แลวชวตทนตางกบชวตทขอนแกนอยางไรบางคะ ทขอนแกนตอนเลกเรยนผมจะไปเทยวกบเพอนครบ ไมคอยเรยนครบ บางทกโดดเรยน อยนกไปไมไดครบอย

โรงเรยนกตงใจเรยน เกรดดไหมคะ อยทนเกรดดขนไหมคะดกวาทเกาเยอะไหมคะ ดกวาครบ แตกอนกรตวเองเปนคนโง จากขอนแกนนะครบ พขอถามนองๆวา โดยปกตแลวนครบโรงเรยนขางนอกโดยทวๆไปเขามเปาหมาย

เพอทจะใหนกเรยนทเรยนขางนอกนะครบ หลกสตร ม. 6 น ไปเขาสอบเอนทรานเขาสมหวทยาลย พกจะถามวาโรงเรยนของเรามเปาหมายอยางไรเมอจบแลวจะเหมอนกบพทเรยนขางนอกหรอเปลา ถามนองแคนแลวกนครบ

เปาหมายของโรงเรยนกเหมอนกบโรงเรยนขางนอกทวไปกคอทาใหนกเรยนเขาในมหาวทยาลยทดใหไดครบ สวนทแตกตางจากทอนกคอการฝกใหนกเรยนมคณธรรมออกไปรบใชชวยเหลอสงคมใหได เปนผนาของสงคมใหผอนเปนแบบอยางใหสงคมภายนอก มแบบอยางในทางทด

ขออนญาตนะคะถามแบบคนนอกเพราะไมใชเปนคณครการเรยนการสอน แตเทาททราบวาโรงเรยนนมตวอยางท

ใหเดกมคณธรรมด กเลยไมทราบวาการเรยนการสอน ใหเดกเรยนแบบอสระหรอวาเปนการเขาเรยนตามชนตางๆ แลวกมหองสมดใหนกเรยนคนความากนอยแคไหน

กสาหรบการเรยนการสอนทนกถานกเรยนคอเรยนในหองคะ แตวาบางวชาเราจะมเรยนบรณาการดวย เราจะรวมเอาแบบศกษามารวมกนแลวกเรยนสมมตวาเราจะเรยนเรองอะไร คอกลมฐานะแตละวชาเรากจะรวมหมวดของวชา แลวกการเรยนในหอง สวนมธยมปลาย ออกมาเรยนตามอาคารตางๆ สวนหองสมดม 2 ทคะ คอทโรงเรยนกบทหอคะ ทหอสวนใหญจะเปนภาษาองกฤษ นกเรยนสามารถหาขอมลตางๆทารายงาน ทางาน ทาการบาน อานหนงสอไดคะ

คะชอสมคดนะคะมาจากกรงเทพฯนะคะ ขอเรยนถาม 2 ขอ ขอท 1 อยากรวาทนมความสขมากนอยแคไหนแลว

อะไรทาใหหนความสข ขอท 2 นะคะ อะไรทาใหหนรสกวามความทกขบางไหม อะไรทาใหหนมความทกขความไมสบายใจ หรอไมสบายกายคะ ทคยๆถามเพอจะไดเรยนรไปพรอมๆกบพวกเราดวยนะคะ

ทนมความสข กคอวา มเพอนมอาจารย มทกคนคอยใหความดแลเราตลอดคะ หนเขามาใหมๆ ไมเคยอยโรงเรยนประจามากอน แลวกการอยขางนอกคอเรยนกเรยนไปเฉยๆ เรยนๆ เลนๆ ไมคอยสนใจอะไรมากมาย แลวกกลบมาจากบานแลวกไปเทยว กลบมาบานทม สอง ทมอะไรอยางนคะ เพราะวาไมเคยใชชวตทจะตองอยโรงเรยนไมเคยหางจากพอ

kid yoga 148

ถามวา นกเรยนทเคยอยโรงเรยนปกตทเคยอยขางนอกมากอน อยากใหเปรยบเทยบรปแบบการสอนระหวางการสอนในนคะวาเปนอยางไร ขาดอะไรบาง รวมถงบทบาทของครทสอนดวยวาเหมอนหรอตางกนอยางไร

ครขางนอกคะ เขาออกจากหองไปแลว เราจะหาตวใหมาตวอะไรกยาก สวนครโรงเรยนนหาทไหนกเจอ 24 ชวโมงหาไดตลอดถามไดตลอด เราไมเขาใจ สมมตดกๆ เราทาการบานเราไมเขาใจ เราจะไปทหอคร พอพาไปเคาะ ครทนจะทราบด ดแลเราตลอดคะ คอเราไมเขาใจอะไร งงๆ อยางนคะ เขาจะพยายามชวยเราทกทางคะ วาเราไมเขาใจ เขาพยายามใหเราเขาใจในจดๆนนใหได ครขางนอกกคอเวลาอยบานถาเราอยขางนอกคอเราไมสบายเรากอยบาน แตถาครในนเวลาเราไมสบายเทยงคนอยางน สมมตเราปวยหนกเพอนกจะวงตามคร ครกจะตนกพาเราไปโรงพยาบาลแลวกอยเฝา เราคะ สวนการเรยนการสอนขางนอกหนคดวามนขนอยกบตวเรา วาเราจะรบไดมากขนาดไหน และกขนกบครวาเขาจะสอนเราอยางไรวธการสอน ครทนสอนแบบไมคอยหนกหลกการเกนไป เขาใหทาความเขาใจกบสงงายๆคอไปเรอยๆคะ คออยางสมมตวามเดกคนเดยวไมเขาใจบางขอเขาจะเรมสอนอนนนใหมเรมแรกเลยคะ โดยทขางนอกเขาผานไปเลยนะคะ ทนเขากใหเดกเขาใจแลวเขาถงจะตอใชไหมคะ จะเปนอยางนน ถาไมเขาใจกใหถามเพอนเอาเอง สวนทนถาไมเขาใจคนเดยวเราจะเรมตนใหมสอนใหม ใหเดกทกคนเขาใจแลวไปพรอมๆกน

มาทนโดนขอสอบขอเขยน งง ทาอยางไร ทาไมได ถาเราทาขอสอบขอเขยนเสรจแลวรจกวาเราจะเขยนอยางไรใหมนถก เพราะวาในการทาขอสอบขอเขยนเราตองรจกการวเคราะหวา โจทยมาอยางนนะเราตองเขยนอยางน เรารจกการคดทเปนระบบคะ อนนคอจะสอนๆเขาจะชวยจะสอนเขาจะพดๆไปเรอยๆอยางนคะ พอเราเขาใจ พอถงเวลาทาขอสอบเรากจะเขาใจนกถงทเขาพดคะ แลวกจะคอยๆทาไปเรอยๆคะ

จากสถาบนโยคะฯ นะคะ เหนเดกอยกนตงแตตวเลกจนกระทงถง ม. 6 ไมทราบวาอยประจาอยเปนกลมเหมอน

อยางมลนธเดกหรอเปลา คอตงแตเดกเลกจนกระทงถงเดกโต แลวกมคณครดแลเหมอนกบบานหลงหนง ไมทราบวาทนใหเดกอยประจาอยางไรคะ

คอการอยประจาทนนะคะเวลานอน การดแลกนนเหมอนอยกนเปนครอบครวๆหนง ตงแตคณคร คณครกเปนคณพอคณแม กมพนองดแลกน พดแลนองไปดวย

กเปนพโตจะตองดแลนองเลกๆนะคะ มบางททะเลาะกน ตองทาตวใหนองเชอถอ เวลาทนองทะเลาะกน จะเขาใจไหม เวลาทะเลาะกนนเปนเพราะหนงมองหนามอ อกคนมองหลงมอ เพราะฉะนนคนถงทะเลาะกน แลวเรากจะทะเลาะกน. ดานทเขามองดานทเขาไมเขาใจ ดงนน ถาเขาเหนแลว เขาจะเขาใจ

ตอนนอนน อยบานเดยวกนตงแตเดกเลกจนเดกโต หรออยางไรคะ เวลานอนกจะแยกเปนบานๆคะ คละกนทงเดกเลกๆ ถงเดกโต ไมทราบทนงขางหนาใครเรยนตงแตตอนเลกบางคะ อยากทราบความรสกวาครงแรกเขามาตงแต 6-7 ขวบนนะคะ

ครงแรกทมาอยประจานรองไหคดถงคณพอคณแมบางหรอเปลา ครงแรกกมครบ พอชนแลวมเพอน มคณครชวยดแล ขออนญาตผอานวยการนะคะ นกเรยนขาคณครมาจากกรงเทพมหานครนะคะ จากทไดฟงหนพดมาทงหมดน

ถาหนจบออกไปจากทนมความรสกวาหนจะตองประสบความสาเรจทงทางดานรางกายและจตใจ เนองจากวาทโรงเรยนของ

kid yoga 149

กมพคนหนงนะคะทเขาอยไกล เขาอยทนตงแตเดกๆ คอวาเขาอยากเปนนกบนตงแตเดก แลวตอนนเขากไดเปนจรงๆ แลวเขากกลบมาโรงเรยนมาดแลพวกหน กลบมาบอกวาหนตองทาตวอยางใหนองๆ ไดเหน เขาไมทงพวกหน ทนสอบเอนทรานซได 100เปอรเซนต คะ มหลายๆ ทกระจายกนไป จฬาฯ กม แตวาพเขาไมตรงกบสาขาทเขาตองการกเลยไปเรยน.เกยวกบแพทยแผนโบราณอะไรอยางนคะ ธรรมศาสตร เกษตร ศลปะกรกม แมฟาหลวงกมคะ

อยากทราบวาในฐานะใกลจะจบแลวนนะคะ เราภาคภมใจอะไรกบทนทไดหลอหลอมใหเราออกไปเปนเยาวชนทเขมแขง

ทหนภาคภมใจเหรอคะ คอการทพๆ เขาพาไปใหเราเปนคนด แลวกใหเรารจกควบคมสตกวบคมตวเองวาพวกเราพอจะวางตวอยางไร แลวกสงทเราควรทาและสงทไมควรทาอยางไรควรจะแยกแยะใหออก ถงไมไดเรยนอะไรมาก แตวาเราถาเปนนกเรยนทน แตเราไมใหเสยคน แมกบอกวาแมอยากใหลกร ลกจะไดไมเสยคนอะไรอยางน ทนเขาใหทงความรกดวยจากคณครเพอนๆ เขาใหความอบอนดคะ

ขออนญาตครบ จากนนทบรครบ อยากจะถามเกยวกบเรองการเรยนกจกรรมรกษาดนแดน ทนมการเรยนการ

สอนอยางไรครบ ชวโมงพลศกษา หรอกจกรรมลกเสอ เนตรนารทาอยางไรครบผม สาหรบนกศกษาวชาทหารครบ เรยนกบนกเรยนทอยขางนอกครบเรยนเปนกลม แยกเปนเขตไป สตยาใสนไป

เรยนรวมกบชยบาดาลทตรงตลาดลานารายณครบ ลกเสอเนตรนารเรยนทกวนพฤหสครบ ทกอาคารครบ อยากจะถามนองๆวา ถาเกดวายอนเวลากลบไปไดนจะตดสนใจเขามาเรยนทนไหม สาหรบผมกมาอยแลวครบ เพราะวาลงผมเปนคร เขากแนะนาใหมาเหมอนกน ใจจรงผมกคาดหวงอย ตอน

อนบาลพอกไปรบไปสง ผมกเหนโรงเรยนสตยาใส ตอนแรกผมไมสนใจ แตพอพอพาเขามาสมคร ผมกสนใจสมครเขาคายเลยครบ มาอยทนก 5-6 ปแลว อยนกมความสขด

ขออนญาตคาถามนะคะ นกเรยนม.6 ทน ผลการสอบ โอเนต เอเนต หรอการสอบเขามหาวทยาลยของนกเรยนรนพปทแลว เปนอยางไรบางคะ

ของปทแลวนะคะสวนใหญจะเปนสอบไดเกอบทกคนคะ แลวกมทใชระบบเทรดดชนอยแค 2 คนคะ มกระจายอยตามมหาวทยาลยทวไป อยางเชน ธรรมศาสตร เกษตร แมฟาหลวง แลวก บรพา นเรศวร หอการคา ม.รงสต

คณครมาจากกรงเทพฯนะคะ คณครอยากจะถามวา โรงเรยนหนนนะคะมการพาไปทศนศกษานอกสถานทหรอเปลาคะ ขอบคณคะ

มคะ ถาเกดเราเรยนกบสงมชวตในทางวทยาศาสตร หรอทางชววทยา แลวครเขาตองการใหเราสมผสของจรงเหนสงทมชวตจรงๆ เขากจะพาเราไปทศนศกษาไปปนเขาไปนาตกอยางนคะ จะมสงทมชวตใหเราเหน ชมรมกจะพาไป

เคยไปตางจงหวดไปกรงเทพฯไหม ไปคะ ไปทองฟาจาลอง เขาดน อะไรงายๆ ถาเปนนองๆกจะไปท อยางชมรมภาษาองกฤษกจะพาไปทดรมเวลด

สวนสยาม ไปทศนยวทยาศาสตร ทองฟาจาลอง ถาเปน ม. 6 กจะไปตามมหาวทยาลยตางๆ เพอไปดมหาวทยาลยทกคณะ อะไรตางๆ อยางนคะ

นกเรยนคะ ทนมนกเรยนทงหมดกคนคะ ประมาณ 400 คะ ขออนญาตถามนะคะ มาจากสถาบนโยคะวชาการ ตามทนองๆ ตอบวา การทนองๆ มาเรยนอยทน การสกรน

คอนขางดแลว อยากถามวาแลวมเพอนๆ หรอพใครบางหรอเปลาคะ พอเรยนแลวกมการออกไปกลางคน มไหมคะ และเพราะอะไรคะ ขอบคณคะ

kid yoga 150

กมนะคะ สวนใหญจะเปนพอกบแมผปกครองคะ ทอาจจะยายททางานแลวกเอาลกยายออกไป หรอไมกอาจจะเปนชวงชนเรยน ม.3 ขนม.4 กจะยายออกไปขางนอก ถาออกกลางคนกจะเปนเดกเลกมากกวาพวกป.1 เพราะวาเขาจะตดผปกครองมากคะ

ขออนญาตถามคะ จากมหาวทยาลยขอนแกนคะ ทมาเมอกกไดเหนรสกวาเหนเปยโนดวย ถามวานองๆ ไดสวดมนตไหวพระบทยาวๆบางไหม แลวมวนสาคญทางศาสนานมพาไปวดไหม หรอมพระมา

อยางวนเขาพรรษากจะมพาไปวดคะ ไปเวยนเทยน แลวกมสวดมนตเหมอนกนคะ แลวกวนพอเรากจะม เราจะทาวธเหมอนกบขางนอกเลยคะ มครนาสวดคะ

เราจะสวดมนตธรรมดากอนคะ แลวคอยสวดยาวๆ เราจะสวดปกตกอน สวดอมนา ถงพระพทธาม แลวคอยสวดอรหงสมมาตามไปเรอยๆ

ขออนญาตนะคะ จากโรงเรยนแจงรอนวทยากรงเทพฯ นะคะ เมอกเหนนองพดถงเรองของชมรม อยากทราบวา

รปแบบของการจดชมรมสมพนธเปนอยางไร มบทบาทและมสวนรวมมากนอยแคไหน ขอบคณคะ มชมรมของคณครเขาคะ จะใหนกเรยนเลอกเขา ถาเกดอยากจะตงชมรมเองกไดคะ แตวาตองหาครทปรกษาดวย

และกตงคณะกรรมการชมรมและประธานดวย เราสามารถตงชมรมเองไดคะ ขออนญาตใหยกตวอยางตงชมรมหนอยไดไหมคะ ชมรมกมภาษาองกฤษ ถายภาพ ศลปะ นกขาว จากสถาบนโยคะนะคะ นองๆสวนใหญกเปนพทธศาสนกชน ทนถาเผอนองๆ ทอยศาสนาอน ทเปนมสลม เปน

ครสต ไดภาวนาของทางศาสนาไหม อยางเชนมสลมไดทาละหมาดหรอเปลา หรอวาทางครสตนไดสวดมนตภาวนาทางครสตบางหรอเปลาคะ

จะมหลายๆ ศาสนา มพทธ มครสต มฮนด ทาไดคะ เพราะเราเปดกวางคะ เราไมไดหามคะ จากสถาบนโยคะวชาการนะคะ อยากจะถามนองวา คอเวลาเรามชวตอยทในโรงเรยนอยในสงคมและสงแวดลอม

แบบน เวลาทเรากลบไปอยทบานไปอยทสงคมและสงแวดลอมภายนอก ไมทราบวาเราตองมการปรบตวไหม ไมทราบวาปรบตวยากไหมแลวกมอะไรเปนปญหาหรอเปลาคะ

คอมนมสงแวดลอมขางนอก อยางกอนทจะทาอะไร กตองตอบตวเองใหได เวลาเราออกขางนอก เราตองมการปรบตวเพอใหอยขางนอกได แตเราอาจจะไมเปลยนแปลงในสวนทเราไดรบการฝกไดรบความรไดรบการอบรม กคอเราจะคงความดไว แตวาเราสามารถเปลยนแปลงใหอยกบสงแวดลอมภายนอกได

ขอเรยนถามนะครบจากโรงเรยนแจงรอนวทยาครบ ไมทราบวาทนมระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนอยางไรครบ

เนองจากทนเปนโรงเรยนคลายๆ ลกษณะนกเรยนประจา ฉะนนขอเรยนถามตรงนวา ทางโรงเรยนมลกษณะการเยยมหอหรอวาลกษณะการดแลชวยเหลอนกเรยนอยางไร

การดแลนกเรยนทนครประจาหอพก คอยดแลเมอเดกพกผอนแลว มคณะกรรมการนกเรยน แลวกมสภานกเรยน สภานกเรยนเปนม.6 ทงหมด สวนคณะกรรมการนกเรยนจะเปนคนทจะคอยดแลนองๆ จะเปนม.5 แลวก ม.4 คอยดแลนองแตละบานของตวเองดวย และกดแลนองเวลาเขาแถว เวลาอยโรงอาหาร คณะกรรมการนกเรยนกจะดแลตรงน สวนประธานนกเรยนจะเปนการใหคาแนะนารนนอง เพราะวาสภานกเรยนกคอมาจากคณะกรรมการนกเรยนมากอน กจะรวาเราจะตองทาอยางไรบาง และกจะเปนแนวทางใหนองๆวาจะตอง คอเหนวาอะไรไมเหมาะสมกจะเขามาปรกษากนเพอทาการเปลยนแปลง

คะกคงจะพอเพยงเทานนะคะสาหรบเดกๆ ทตอบทกคาถามททานไดรบทราบนะคะ กเขาใจเดกๆทกๆคน

kid yoga 151

kid yoga 152

(3) บทสมภาษณ ดร.อ.อาจอง ชมสาย วนท 8 สงหาคม 2550

ถามตอประเดนเรองการฝกสมาธของเดก การฝกสมาธทาประจาทกวน แมบางวนหยดเรยน กไมหยดฝกสมาธ และมการทาตลอดวนดวย คอทาตอนเรมตน

ชวโมงเรยน วนหนงประมาณ 6 ครง การไดอยในบรรยากาศททกคนทาพรอมกน กทาใหเราทาไดดขน การทาซาๆ จงไมใชเรองลาบากสาหรบเดก

ตอนเชา มการสวดมนต นงสมาธ ทารวมกนทงเดกเลกและเดกโต เวลารวม 20 นาท มการรองเพลง บรรยายธรรม จบดวยแผเมตตา รวมการอยในหองประมาณ 40 นาท มเดกทตอตานรเปลา

การทเดกอยในบรรยากาศทสงบนง เดกจะคนชนไปเอง กมบางทเดกใหม ๆ เลนอะไรเรอยเปอย แตไมมการตอตาน เดกสวนใหญจะไมมรองไห เพราะกอนมาโรงเรยนเราจะมการเขาคาย เมอเดกมาอยโรงเรยนเจอเพอนๆ กมความสข เราจะมการถามเดกๆ วาตงแตมาโรงเรยนนเปนอยางไรบาง อะไรททาใหเกดการเปลยนแปลงตอตนเองบาง บางคนอาจตอบวาคร บางคนกวาสมาธ ไมมการกาหนดคาตอบของเดก ขนอยกบตวเดกเอง ใชการฝกสมาธแบบใด

การสวดมนตรา ซาๆ กเปนการทาใหเดกไมคยกน จงเกดสมาธได คอการฝกสมาธ หากไมควบคมใหด อาจจะสรางความเสยหายได ตองระวงไมใหเหนนมตทนากลว เดกอาจเสยสตได เพราะฉะนนครจะตองควบคมใหด มการใชความกตญญ แผเมตตาใหกบทกสรรพสตวในจกรวาล ปลกฝงการเปนหนงเดยวกนของทกสงทกอยาง ทาใหคนทกคนเปนหนงเดยวกนได การใสความคดทด ๆ ใหกบเดกจงด สอนทาโยคะอะไรบาง

สอนใหฝกโยคะทางาย ๆ ไมไดบงคบ เปนกจกรรมเสรม มครสอน เดกคนไหนสนใจกมาเรยน มาฝก โรงเรยนเนนเรองครมาก มการคดเลอกครอยางไร

การรบครไมไดดทสอนเกงหรอเปลา ดทการมเมตตา ครอยดวยตลอด 24 ชวโม ใหเดกๆ ชวยกนประเมนวาชอบครคนไหน ครคนไหนสอนไดด การสอนคณธรรมทด หลกการคอ ตองคอยดงจตใจของผเรยนใหอยกบตวเอง หลกกคอ เราอยากเหนลกศษยเปนอยางไร เรากตองเปนอยางนน อยากใหเขายม กยมใหกบเขา เราสอนหลกแลว เราตองปฏบต เพอใหมนออกมาจากใจ เขาสใจ พดอยางไร ปฏบตอยางนน

ใหเดกคดเองมากกวาจะไปบอกเขา ครคอผอานวยความสะดวกใหเกดการเรยนร เดกกจะคดเอง วเคราะหเองได ไมมการแขงขน มการเรยนกนเปนกลม ชวยคนทออนแอกวา เกดการชวยเหลอซงกนและกน ขนตอนการสอน วธการ

ใหมสมาธ กอนเรยน สรางแรงบนดาลใจใหเดกเกดความสนใจ กระตอรอรน สรางความรสกปลอดภย ไมตวาดใสเดก มคณธรรม จรยธรรม สอดแทรกอยในทกวชาตลอดเวลา สอนใหรกเพอน เพอเกดความรสกแบงปน ครมหนาทแบงปนคณธรรม เพอเดกจะไดแบงปนคณธรรมกบคนอน ๆ ตอไป เราสอนเดกวาพระเจากคอความจรง นพพานกคอความจรง ไมไดแยกจากกน พระเจาทอยในตวเรา - ทกสงทอยในตวเรา และเรามการตงคาถาม คณคอใคร มาอยในโลกนทาไม คณกาลงจะไปไหน เปนคาถามทเดกทกคนตองตอบ กอนออกจากโรงเรยน ใหเดกคนพบคาตอบดวยตวของเขาเอง