Leeropbrengsten: een kwalitatieve benadering - Finnish Lessons
Kennisfundament Kwalitatieve Woonvisie Ede 20142.7 MB
Transcript of Kennisfundament Kwalitatieve Woonvisie Ede 20142.7 MB
ANALYSE WOONVRAAG EN
WOONAANBOD GEMEENTE EDE
Kennisfundament Kwalitatieve Woonvisie Ede 2014
GEMEENTE EDE - STRATEGIE & ONDERZOEK - NOVEMBER 2014
Kennisfundament Kwalitatieve Woonvisie Ede 2014 2
3
INHOUDSOPGAVE
1 Inleiding .......................................................................................... 5
2 Bevolking ........................................................................................ 8
Ontwikkeling bevolking................................................................................. 8 Migratie in Ede 2000 – 2014 ...................................................................... 10 Bevolking in leeftijdsgroepen ..................................................................... 13 Bevolking in de wijken en dorpen .............................................................. 16 Ontwikkeling bevolking in Ede-stad en de dorpen ..................................... 17 Jong en oud in Ede stad en de dorpen ...................................................... 18 Huishoudens in de gemeente Ede............................................................. 19
3 Woningvoorraad ............................................................................ 21
Eigendom ................................................................................................... 22 Bouwwijze en woningtype .......................................................................... 22 Bouwjaar .................................................................................................... 24 WOZ-waarde.............................................................................................. 25 Gebruiksoppervlakte .................................................................................. 26 Energielabels ............................................................................................. 27 Verkochte woningen................................................................................... 28 Woningbouwprogramma............................................................................ 29 Wonen en zorg ........................................................................................... 30
4 Beleving woonomgeving............................................................... 31
5 Trends in Woningbehoefte ............................................................ 34
Landelijke trends woningbehoefte ............................................................. 34 Lokale trends woningbehoefte .................................................................. 35 Lokale trends transacties ........................................................................... 35
6 Inkomens / betaalbaarheid ........................................................... 36
Inkomensverdeling huishoudens gemeente Ede....................................... 36 Betaalbaarheid ........................................................................................... 36 Energie en vastgoed .................................................................................. 37
7 Prognose bevolking gemeente Ede .............................................. 38
Ontwikkeling bevolking............................................................................... 38 Bevolking in leeftijdsgroepen ..................................................................... 38 Huishoudens in de gemeente Ede............................................................. 41
8 Bijlagen ......................................................................................... 43
Geraadpleegde bronnen ............................................................................ 44 Plattegrond kernen gemeente Ede ............................................................ 45 Plattegrond wijken Ede-stad ...................................................................... 46 Wijkindeling gemeente Ede........................................................................ 47 Ontwikkeling bevolking, huishoudens en woningen, per wijk/dorp............ 48 Herkomstgemeenten vestigers in Ede ....................................................... 62 Bestemmingsgemeenten vertrekkers uit Ede ............................................ 63 Ontwikkeling leefbaarheid en veiligheid, per wijk/dorp, 2005-2013........... 64
Kennisfundament Kwalitatieve Woonvisie Ede 2014 4
Strategie & Onderzoek 5
1 INLEIDING
ACHTERGROND De gemeente Ede bouwt aan een nieuwe Kwalitatieve Woonvisie. Doel van de Woonvisie zoals vastgelegd in de Startnotitie Kwalitatieve Woonvisie Ede 2014 is “te komen tot een integrale visie op het Wonen in de gemeente Ede en daarbij behorend kwantitatief en kwalitatief ontwikkelingskader voor zowel de bestaande woningvoorraad als het nieuwbouwprogramma.” De beoogde resultaten van de Woonvisie, zijn: � Inzicht in de woningbehoefte op lange termijn in Ede-stad en de dorpen op basis van
woontrends, demografie en migratie, mede in relatie tot Food Valley, KennisAs, mogelijke komst van het World Food Center en ontwikkelingen in de dorpen en het buitengebied.
� Ontwikkelen en inrichten van een hierbij passende lange termijn voorraadstrategie. � Beoordeling van zowel de bestaande voorraad als het nieuwbouwprogramma op wijk-/
dorpsniveau en het benoemen van kwalitatieve opgaven naar de toekomst toe (zoals verduurzaming, revitalisering, herstructurering, levensloopbestendigheid).
� Herijking van het huidige woningbouwprogramma en adviezen voor programmering in zowel kwalitatieve als kwantitatieve termen, plus het aanreiken van instrumenten om dit te bereiken. Wederom uitgesplitst naar Ede-Stad, dorpen en buitengebied.
Voor de totstandkoming van goed onderbouwde beleidsuitgangspunten is het nodig een analyse te maken van voor de Woonvisie relevante thema’s, zoals demografische ontwikkelingen, inkomensontwikkeling, samenstelling van de huidige en geplande woningvoorraad, woontrends. De afdeling Strategie & Onderzoek heeft de genoemde thema’s in beeld gebracht. Resultaat is de voorliggende rapportage “Kennisfundament Kwalitatieve Woonvisie Ede 2014”.
DOELSTELLING De doelstelling van het onderzoek t.b.v. de Kwalitatieve Woonvisie Ede 2014 is: “In beeld brengen van historische, huidige en toekomstige ontwikkelingen in de vraag naar en het aanbod van woningen in de gemeente Ede, zowel kwantitatief als kwalitatief en in beeld brengen van discrepanties tussen vraag en aanbod”
ONDERZOEKSAANPAK Bij de samenstelling van het kennisfundament is een aantal verschillende onderzoeks-methoden ingezet: � analyse van bestanden (waaronder GBA, WOZ, BAG) � (begeleiden van) uitvoering en analyse van prognosemodellen � raadplegen recent uitgevoerde lokale, regionale en landelijk onderzoeken / analyses,
zoals analyses Platform31, Companen, Stichting Maat; WoON; inkomensonderzoek CBS)
� consultatie prognose-expert PBL
Kennisfundament Kwalitatieve Woonvisie Ede 2014 6
LEESWIJZER In hoofdstuk 2 staat de ontwikkeling van de bevolking centraal. Dit hoofdstuk biedt een uitgebreid overzicht van de natuurlijke groei, ontwikkeling van binnenlandse en buitenlandse migratie, de bevolkingsontwikkeling naar leeftijdsgroepen en de huishoudensontwikkeling. Hierbij wordt zowel ingegaan op de ontwikkeling op gemeentelijk niveau, als op het niveau van wijken en dorpen. Thema van hoofdstuk 3 is de woningvoorraad. Onderwerpen die aan bod komen, zijn de ontwikkeling van de woningvoorraad en de samenstelling van de woningvoorraad naar eigendom, woningtype, bouwjaar, WOZ-waarde en gebruiksoppervlakte. Ook wordt ingegaan op energielabels, verkochte woningen en woningtransacties, het woningbouw-programma tot 2030 en vraag en aanbod op het gebied van wonen en zorg. De beleving van de woonomgeving vormt het onderwerp van hoofdstuk 4. Aspecten die aan bod komen, zijn de beleving van de leefbaarheid en de veiligheid van de woonbuurt door inwoners van wijken en dorpen en het oordeel over de eigen woning. In hoofdstuk 5 worden landelijke en lokale trends in de woningbehoefte beschreven. Inkomens en betaalbaarheid staan centraal in hoofdstuk 6. Hoofdstuk 7 bevat een vooruitblik naar de toekomst, op basis van de prognose voor de ontwikkeling van de bevolking van de gemeente Ede tot 2030.
Strategie & Onderzoek 7
Kennisfundament Kwalitatieve Woonvisie Ede 2014 8
2 BEVOLKING
ONTWIKKELING BEVOLKING In de afgelopen decennia is de gemeente Ede fors gegroeid. Van 83.000 inwoners begin 1980 naar 100.000 in 1997 en 110.660 in 2014. Van 1980 tot 1995 was er een gemiddelde jaarlijkse groei van 1.000 per jaar.
Bevolking Gemeente Ede
1980 - 2014
70.000
75.000
80.000
85.000
90.000
95.000
100.000
105.000
110.000
115.000
1980
1982
1984
1986
1988
1990
1992
1994
1996
1998
2000
2002
2004
2006
2008
2010
2012
2014
Bron: Gemeente Ede
Vanaf 1996 is de groei van de bevolking afgevlakt, en laat de ontwikkeling van de bevolking per jaar een wisselend beeld zien. In de jaren 2007 – 2009 was er nauwelijks groei van de bevolking, maar in de afgelopen twee jaar nam de bevolking weer fors toe, met 1.800 inwoners.
Ontwikkeling bevolking 2000 - 2013
(toename / afname)
-200
0
200
400
600
800
1.000
1.200
1.400
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Bron: Gemeente Ede
Strategie & Onderzoek 9
De groei van de bevolking komt deels door natuurlijke groei (het saldo van geboorten en sterftes) en deels door migratie.
Natuurlijke groei en migratiesaldo
2000 - 2013
-1000
-500
0
500
1000
1500
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Natuurlijke groei [personen] Migratiesaldo Totale groei
Bron: Gemeente Ede
Het migratiesaldo is het saldo van vestiging en vertrek. Zoals in onderstaande figuur is te zien was de variatie in het migratiesaldo van de afgelopen jaren groot. Van 2000 tot 2005 was het migratiesaldo postief. In de daaropvolgende jaren was het migratiesaldo negatief en in de afgelopen twee jaar was het migratiesaldo fors positief.
Vestiging, vertrek en migratiesaldo
2000 - 2013
-1000
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Vestiging van buiten gemeente Ede [personen] Vertrek buiten gemeente Ede [personen]
M igratiesaldo
Bron: Gemeente Ede
Kennisfundament Kwalitatieve Woonvisie Ede 2014 10
MIGRATIE IN EDE 2000 – 2014 Het migratiesaldo varieerde fors van 2000 – 2014. Van 2006 tot 2010 was er een negatief migratiesaldo in de gemeente Ede. In 2001, 2002, 2012 en 2013 was er een hoog positief migratiesaldo.
Vestingsoverschot, binnenlandse en buitenlandse
migratie Gemeente Ede 2000 - 2014
-800
-600
-400
-200
0
200
400
600
800
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
immigratie-emigratie binnenl migratieovershcot
vestigingsoverschot totaal
Bron: CBS
Vestiging en vertrek, binnenlands en buitenlands migratieoverschot 2000 – 2013 (personen, afgerond op tientallen)
Vestiging uit andere gemeente
Vertrek naar andere gemeente
Binnen lands migratie overschot
Immi gratie Emigratie
Buitenlands Migratie overschot
Migratie saldo
2000 2900 3160 -260 520 220 300 40
2001 3530 3060 470 510 290 220 690
2002 3450 3150 300 470 260 200 500
2003 3510 3380 130 370 360 10 140
2004 3570 3210 360 290 350 -60 300
2005 3710 3540 180 280 440 -160 20
2006 3610 3660 -50 330 420 -100 -150
2007 3450 3870 -420 390 380 0 -420
2008 3330 4050 -710 400 420 -20 -730
2009 3310 3670 -360 440 350 90 -270
2010 3550 3620 -70 450 400 60 -10
2011 3720 3770 -50 540 460 80 30
2012 4210 3940 270 750 390 360 630
2013 4160 3940 220 Bron: CBS ; Aantallen afgerond op tientallen
Het vestigingsoverschot is de resultante van binnenlandse en buitenlandse migratie. De buitenlandse migratie, (vestiging vanuit het buitenland – vertrek naar het buitenland) liet grotendeels hetzelfde beeld zien als de buitenlandse migratie voor geheel Nederland zoals in onderstaande figuur is te zien. Alleen in 2012 en in mindere mate in 2013 laat de Edese ontwikkeling een ander beeld zien dan in Nederland. In 2012 en 2013 was er een groot positief binnenlands en een groot buitenlands migratiesaldo.
Strategie & Onderzoek 11
Buitenlandse migratie Nederland Ede
index 2000=1
-1
-0,5
0
0,5
1
1,5
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Ede Ned
Bron: CBS
BUITENLANDS MIGRATIE Het buitenlands migratiesaldo varieerde fors van 2002 – 2012. In 2012 was het buitenlands migratiesaldo hoog met 355. De meeste buitenlanders kwamen uit de Europese Unie (150), maar ook met Azië was er een positief saldo van 100. Ovallend is dat er ook een positief saldo met Amerika was van 55. Migratiesaldo 2002-2014 naar werelddeel
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Buitenlands migratiesaldo 205 10 -60 -160 -95 5 -15 90
55 75 355
Nederlands -5 -150 -130 -205 -130 -90 -105 -30 -35 -115 -40
Niet Nederlands 210 160 75 45 35 95 90 115 90 190 395
Afrika (niet Marokko) 30 0 -10 -15 -35 0 -10 -5 5 10 55 Amerika (geen Suriname, voormalige Antillen) 10 0 5 0 5 5 0 15 10 20 55
Azië 25 55 15 -15 0 5 0 10 10 45 100
Europese Unie 35 -5 -10 20 15 75 95 55 55 95 150
Marokko 25 10 10 5 0 -10 -10 10 0 5 0
Turkije 35 35 5 10 -5 0 5 5 10 -5 10
BINNENLANDSE MIGRATIE In 2012 en 2013 was het binnenlands migratiesaldo 270 en 220. In 2012 waren er in totaal 4.210 personen die zich vestigden in Ede en er vertrokken 3.940 personen. In 2013 vestigden zich 4.160 personen en vertrokken 3.940 personen. Bovenaan de lijst van gemeenten waaruit vestigers komen, staan de gemeenten van de Regio FoodValley: 785 uit Wageningen, 658 uit Veenendaal en 600 uit Barneveld. Ook vanuit de grote gemeenten vestigden zich veel personen: 370 uit Arnhem, 290 uit Utrecht en 230 uit Amsterdam. Uit Renkum vestigden zich ook veel personen (203) en daarnaast uit de grotere steden Apeldoorn, Rotterdam en Nijmegen. In de bijlagen is een uitgebreid overzicht opgenomen van herkomstgemeenten van vestigers in Ede en bestemmingsgemeenten van vertrekkers uit Ede (pagina 62-63).
Kennisfundament Kwalitatieve Woonvisie Ede 2014 12
MIGRATIESALDO 2012-2013 Het migratiesaldo met de gemeenten in de regio FoodValley was soms negatief, soms positief. Het migratiesaldo met Wageningen is negatief, er vertrokken 1.052 personen in 2012 en 2013 naar Wageningen, het aantal vestigers was veel geringer met 785, waardoor het migratiesaldo -267 was. Het migratiesaldo met Veenendaal is positief met 102 en dat geldt ook voor Barneveld (16), Rhenen (30), en Nijkerk (39). Voor Renswoude en Scherpenzeel was er een gering negatief migratiesaldo. Migratiesaldo (vestiging – vertrek) met FoodValley-gemeenten 2012 – 2013
vestiging uit ... in Ede vertrek uit Ede naar � migratiesaldo
Wageningen 785 Wageningen 1052 -267
Veenendaal 658 Veenendaal 556 102
Barneveld 600 Barneveld 584 16
Rhenen 163 Rhenen 133 30
Nijkerk 83 Nijkerk 44 39
Renswoude 70 Renswoude 84 -14
Scherpenzeel 47 Scherpenzeel 53 -6 Bron: CBS
Het migratiesaldo met de verschillende grote steden was vaak negatief. Zo is er een negatief migratiesaldo van -141 met de gemeente Utrecht (290 vestigers en 431 vertrekkers) en met Amsterdam (-72, saldo van 230 vestigers en 302 vertrekkers). Migratiesaldo (vestiging – vertrek) met grote steden/gemeenten 2012 – 2013
vestiging uit ... in Ede vertrek uit Ede naar � migratiesaldo
Arnhem 370 Arnhem 384 -14
Utrecht (gemeente) 290 Utrecht (gemeente) 431 -141
Amsterdam 230 Amsterdam 302 -72
Apeldoorn 198 Apeldoorn 226 -28
Rotterdam 171 Rotterdam 160 11
Nijmegen 148 Nijmegen 212 -64
's-Gravenhage 129 's-Gravenhage 115 14
Amersfoort 107 Amersfoort 136 -29
Groningen (gemeente) 63 Groningen (gemeente) 48 15
Almere 61 Almere 41 20
Enschede 59 Enschede 79 -20
Zwolle 58 Zwolle 53 5
Eindhoven 56 Eindhoven 43 13
Deventer 38 Deventer 38 0 Bron: CBS
Strategie & Onderzoek 13
BEVOLKING IN LEEFTIJDSGROEPEN In 2014 zijn er in totaal 110.670 inwoners in de gemeente Ede. 20.880 personen zijn jonger dan 15 jaar (18,9%), 15.220 tussen de 15 en 24 jaar (13,8%). 18.420 zijn 65 jaar of ouder. De bevolking van de gemeente Ede is jonger dan de totale Nederlandse bevolking. Van de Nederlandse bevolking is 16,9% jonger dan 15 jaar, 12,2 % tussen de 15 en 24 jaar, en 17,3 % is 65 plus. In onderstaande grafiek zijn de verschillen te zien. De jongere groepen zijn groter in de gemeente Ede, vanaf de leeftijdsgroep van 35-44 jr en ouder is het percentage van de Nederlandse bevolking hoger, m.u.v. de 75-84 jarigen.
Leeftijdsgroepen Ede en Nederland 2014
0,0%
2,0%
4,0%
6,0%
8,0%
10,0%
12,0%
14,0%
16,0%
18,0%
20,0%
0-14 jr 15-24 jr 25-34 jr 35-44 jr 45-54 jr 55-64 jr 65-74 jr 75-84 jr 85+
Ede Nederland
Bron: CBS / gemeente Ede
In de grafiek met de ontwikkeling van de leeftijdsgroepen 1990 – 2014 is te zien dat de jongere leeftijdsgroepen tot 25 jaar ongeveer gelijk gebleven zijn in aantal door de tijd heen. De oudere groepen zijn fors in aantal toegenomen.
Ontwikkeling leeftijdsgroepen 1990 - 2014 Ede
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
1990 1995 2000 2005 2010 2014
0-14 15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74 75-84 85+
Bron: CBS / gemeente Ede
In 1990 waren er in totaal 10.990 65 plussers, in 2014 is dit aantal 18.420, een toename met 68%.
Kennisfundament Kwalitatieve Woonvisie Ede 2014 14
In onderstaande grafiek van de ontwikkeling van de jongste leeftijdsgroepen in de gemeente Ede van 1990 to 2014 is te zien dat de aantallen voor beide gropen in de afgelopen 15 jaar stabiel zijn gebleven.
0-14 jr, 15 -24 jr Gemeente Ede
1990 - 2014
12000
13000
14000
15000
16000
17000
18000
19000
20000
21000
22000
23000
24000
1990
1992
1994
1996
1998
2000
2002
2004
2006
2008
2010
2012
2014
0-14 15-24
Bron: Gemeente Ede
Van de leeftijdsgroepen van 25-34 jaar en 35 – 44 jaar zijn de aantallen iets verminderd. De oudere leeftijdsgroepen van 45-54 jaar en van 55 – 64 jaar zijn fors toegenomen in de laatste 25 jaar. Voor de leeftijdsgroep van 45 – 54 jaar van 10.000 in 1990 naar 16.000 in 2014 en de groep van 55 – 64 jaar van 9.000 tot 13.500 in 2014.
25 - 65 jarigen Gemeente Ede
1990 - 2014
8000
9000
10000
11000
12000
13000
14000
15000
16000
17000
1990
1992
1994
1996
1998
2000
2002
2004
2006
2008
2010
2012
2014
25-34 35-44 45-54 55-64
Bron: Gemeente Ede
Strategie & Onderzoek 15
De groep 65 plussers is in de afgelopen 25 jaar fors toegenomen, van 10.990 naar 18.420 in 2014. In alle oudere leeftijdsgroepen is een toename te zien. De groep van 65-74 nam toe van 6.500 naar ruim 10.000 in 2014, de groep van 75-84 van 3.400 naar 6.000 in 2014 en de groep van 85 plussers steeg van 1.000 naar ruim 2.000 in 2014.
65+ Gemeente Ede
1990 - 2014
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
8000
9000
10000
11000
1990
1992
1994
1996
1998
2000
2002
2004
2006
2008
2010
2012
2014
65-74 75-84 85+
Bron: Gemeente Ede
Kennisfundament Kwalitatieve Woonvisie Ede 2014 16
BEVOLKING IN DE WIJKEN EN DORPEN In 2014 zijn er 110.665 inwoners in de gemeente Ede. Ruim 70.000 in Ede-Stad, Bijna 15.000 in Bennekom, 13.000 in Luntern, 3450 in Ederveen, 460 in de Klomp, 3560 in Harskamp, 2.400 in Wekerom en 2.500 in Otterlo.
Inwoners Ede-Stad en de dorpen in 2014
Ede-Stad
Bennekom
Lunteren
Ederveen
De Klomp
Harskamp
Wekerom
Otterlo
Bron: Gemeente Ede
In Ede-Stad zijn in totaal ruim 70.000 inwoners in 2014, de wijk Ede-Veldhuizen heeft het hoogste aantal inwoners: 15.800, gevolgd door Ede-West met ruim 13.000 inwoners. In de nieuwbouwwijk Kernhem zijn ruim 4.000 inwoners.
Inwoners wijken Ede-Stad in 2014
0 2000 4000 6000 8000 10000 12000 14000 16000 18000
Ede-Oost
Ede-West
Ede-Veldhuizen
Kernhem
Veluw se Poort
Ede-Zuid
Maandereng
Rietkampen
Bedrijventerrein
Buitengebied Ede
Bron: Gemeente Ede
Strategie & Onderzoek 17
ONTWIKKELING BEVOLKING IN EDE-STAD EN DE DORPEN In 2000 had Ede-stad 63.500 inwoners. In 2014 was dit toegenomen tot 70.200 inwoners.
Ede-Stad, Bevolking
2000 - 2014
50000
55000
60000
65000
70000
75000
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Bron: Gemeente Ede
In Bennekom steeg het aantal inwoners van 14.200 in 2000 tot bijna 15.000 in 2014.
Bennekom, Bevolking
2000 - 2014
11000
12000
13000
14000
15000
16000
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Bron: Gemeente Ede
Lunteren telde 12.200 inwoners in 2000. In 2014 is dit aantal toegenomen tot 13.100.
Lunteren, Bevolking
2000 - 2014
9000
10000
11000
12000
13000
14000
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Bron: Gemeente Ede
Grafieken van de ontwikkeling van de kleinere kernen Ederveen, De Klomp, Harskamp,Wekerom en Otterlo zijn opgenomen in de bijlagen (pagina 58-61).
Kennisfundament Kwalitatieve Woonvisie Ede 2014 18
JONG EN OUD IN EDE STAD EN DE DORPEN
In de gemeente Ede is 32,6% van de inwoners jonger dan 25 jaar; 50,7% is tussen de 25 en 64 jaar en 16,6% is 65 jaar of ouder. In Ede-stad zijn de leeftijdsgroepen ongeveer zo verdeeld als voor de gemeente als geheel. Een aantal dorpen hebben een jonge bevolking. In Harskamp en Ederveen is ruim 40% onder de 25 jaar, in Bennekom is dit percentage laag met 28,1%. Ook bij de oudere leeftijdsgroepen is de spreiding groot: In Harskamp en Ederveen is zo’n 12% 65-plus, in Ede stad 15,2%, in Lunteren iets meer met 18,5% en in Bennekom is de oudere leeftijdsgroep goed vertegenwoordigd met 23,7%.
Ede-stad Bennekom Lunteren Ederveen De Klomp Harskamp Wekerom Otterlo Totaal
0-24 32,2% 28,1% 34,6% 41,5% 35,4% 40,7% 35,9% 34,0% 32,6%
25-64 52,6% 48,2% 46,9% 45,7% 47,8% 47,0% 48,0% 49,3% 50,7%
65+ 15,2% 23,7% 18,5% 12,8% 16,8% 12,3% 16,1% 16,7% 16,6% Bron: Gemeente Ede
Leeftijdsgroepen in Ede stad en dorpen 2014
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Ede-stad
Bennekom
Lunteren
Ederveen
De Klomp
Harskamp
Wekerom
Otterlo
Totaal
0-24 25-64 65+
Bron: Gemeente Ede
Strategie & Onderzoek 19
HUISHOUDENS IN DE GEMEENTE EDE In de gemeente Ede zijn er in 2013 45.560 huishoudens. Het aantal huishoudens is vanaf 2000 fors gegroeid. Vanaf 2000 (39.800 huishoudens) tot 2013 is dit aantal met 16% toegenomen. Ook in Nederland is er een toename geweest, hoewel minder groot met 11%.
Huishoudens Ede, 2000 - 2013
36000
37000
38000
39000
40000
41000
42000
43000
44000
45000
46000
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Bron: CBS
In 2013 zijn er in Ede 15.400 eenpersoonhuishoudens, 13.380 huishoudens zonder kinderen en 16.770 huishoudens met kinderen. 34% van de Edese huishoudens zijn eenpersoonshuishoudens, 29 % huishoudens zonder kinderen en 37% huishoudens met kinderen. In vergelijking met Nederland heeft Ede een hoger percentage huishoudens met kinderen (37% Ede, 34% Nederland), en een lager percentage eenpersoonshuishoudens (34% Ede, 37% Nederland).
Gemeente Ede, 2013
huishoudenstypen
8000
9000
10000
11000
12000
13000
14000
15000
16000
17000
18000
Eenpersoonshuishoudens Huishoudens zonder
kinderen
Huishoudens met kinderen
Bron: CBS
Kennisfundament Kwalitatieve Woonvisie Ede 2014 20
Zoals in onderstaande figuur is te zien is er vanaf 2000 een forse toename te zien van het aantal eenpersoonshuishoudens in de gemeente Ede, van 11.260 naar 15.400. Het aantal huishoudens met kinderen is ongeveer gelijk gebleven (16.140 in 2000 naar 16.770 in 2013), het aantal huishoudens zonder kinderen is licht gestegen van 12.000 in 2000 naar 13.380 in 2013.
Huishoudens typen in Ede,
2000 - 2014
8000
9000
10000
11000
12000
13000
14000
15000
16000
17000
18000
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Eenpersoonshuishoudens Huishoudens xzonder kinderen
Huishoudens met kinderen
Bron: CBS
De gemiddelde huishoudensgrootte in de gemeente Ede is 2,4 in 2013. Dat is boven het Nederlands gemiddelde van 2,2 personen per huishouden. De grootste huishoudens zijn te vinden in Harskamp, Wekerom (beide 3,2) en Ederveen (3,1). Binnen Ede-stad is Kernhem de wijk met de grootste huishoudens; gemiddeld 3 personen per huishouden. In Ede-Oost zijn de huishoudens gemiddeld het kleinst (1,9 personen).
Gemiddelde huishoudensgrootte wijken en dorpen, 2013
0
1
2
3
4
Ede-Oost
Ede-West
Ede-Veldhuizen
Kernhem
Ede-Zuid
Maandereng
Rietkampen
Bedrijventerrein
Buitengebied Ede
Bennekom
Lunteren
Ederveen
De Klomp
Harskamp
Wekerom
Otterlo
Gemeente Ede
Bron: CBS
Strategie & Onderzoek 21
3 WONINGVOORRAAD In dit hoofdstuk staat de omvang en samenstelling van de woningvoorraad centraal. De gegevens die in dit hoofdstuk gebruikt worden, zijn afkomstig uit verschillende bronnen. Dat komt, omdat de verschillende registratiebronnen voor verschillende doeleinden zijn ingericht. Daarnaast worden op dit moment de registraties anders ingericht. Met de komst van de BAG is gekozen voor soms andere indicatoren. Het CBS is nog druk bezig om de registratie hiervoor te stroomlijnen. Voor de beschrijving van de samenstelling van de woningvoorraad gebruiken we de volgende bronnen: het CBS, het voormalige woningenregister van de gemeente Ede (de Woningkartotheek), het WOZ-register en de BAG.
Woningvoorraad gemeente Ede, 2000-2012
20.000
25.000
30.000
35.000
40.000
45.000
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Bron: CBS
Woningvoorraad wijken en dorpen, 2012
0
1.000
2.000
3.000
4.000
5.000
6.000
7.000
Ede-Oost
Ede-West
Ede-Veldhuizen
Kernhem
Ede-Zuid
Maandereng
Rietkampen
Bedrijventerrein
Buitengebied Ede
Bennekom
Lunteren
Ederveen
De Klomp
Harskamp
Wekerom
Otterlo
Bron: CBS
Kennisfundament Kwalitatieve Woonvisie Ede 2014 22
EIGENDOM De woningvoorraad in de gemeente Ede bestaat in 2013 voor 70% uit koopwoningen, 22% is sociale huur en 8% is particuliere huur. Het eigen woningbezit is vooral hoog in de dorpen en het buitengebied van Ede-stad. Binnen Ede-stad staan in de Rietkampen en Kernhem relatief veel koopwoningen (rond 85%). In Ede-Zuid en Veldhuizen bestaat een relatief groot aandeel van de woningvoorraad uit huurwoningen, respectievelijk 58% en 42%. Dat zijn overwegend sociale huurwoningen.
Woningen naar eigendom, wijken en dorpen, 2013
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Gemeente Ede
Ede-Oost
Ede-West
Ede-Veldhuizen
Kernhem
Ede-Zuid
Maandereng
Rietkampen
Bedrijventerrein
Buitengebied Ede
Bennekom
Lunteren
Ederveen
De Klomp
Harskamp
Wekerom
Otterlo
% koopwoningen % huurwoningen
Bron: CBS
BOUWWIJZE EN WONINGTYPE Een kwart van de woningvoorraad van de gemeente Ede bestaat uit meergezinswoningen (flats/appartementen). Driekwart van de woningvoorraad is een eengezinswoning. In de meeste wijken en dorpen is de verhouding eengezins-meergezinswoningen niet of nauwelijks veranderd sinds 2000. Alleen in Ede-Oost en in Ede-West zijn in de afgelopen vijftien jaar relatief veel meergezinswoningen bijgebouwd.
Woningen naar woningtype, gemeente Ede, 2014
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
flatwoning/
appartement
rijwoning hoekwoning twee-onder-
één-kap
vrijstaande
woning
overig
Bron: Gemeente Ede, WOZ-register 2014
Strategie & Onderzoek 23
In Maandereng en Kernhem is ruim negen op de tien woningen een eengezinswoning. In Ede-Zuid en in Ede-Oost bestaat de helft van de woningen uit meergezinswoningen.
Woningen naar woningtype, wijken Ede-stad, 2014
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Ede-Oost
Ede-West
Ede-Veldhuizen
Kernhem
Ede-Zuid
Maandereng
Rietkampen
Bedrijventerrein
Buitengebied Ede
flatwoning/appartement rijwoning hoekwoning twee-onder-één-kap vrijstaande woning overig
Bron: Gemeente Ede, WOZ-register 2014 In de meeste dorpen en het buitengebied van Ede-stad ligt het aandeel eengezinswoningen boven de 90%; uitzonderingen zijn De Klomp en Bennekom. De meerderheid van de woningen in de dorpen bestaat uit vrijstaande woningen en twee-onder-één-kapwoningen.
Woningen naar woningtype, dorpen, 2014
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Bennekom Lunteren Ederveen De Klomp Harskamp Wekerom Otterlo
flatwoning/appartement rijwoning hoekwoning twee-onder-één-kap vrijstaande woning overig
Bron: Gemeente Ede, WOZ-register 2014
Kennisfundament Kwalitatieve Woonvisie Ede 2014 24
BOUWJAAR Ede is een New Town die zich kenmerkt door een sterke groei van de bevolking en daarmee ook de woningvoorraad sinds de jaren ’60 van de vorige eeuw. Driekwart van de woningen is na 1960 gebouwd.
Woningen naar bouwjaar, gemeente Ede, 2014
0%
5%
10%
15%
20%
vóór
1906
1906-
1930
1931-
1946
1946-
1960
1961-
1970
1971-
1980
1981-
1990
1991-
2000
2001-
2010
vanaf
2011
Bron: Gemeente Ede – BAG 2014
In Ede-West is ruim de helft van de woningen voor 1961 gebouwd. Ook in het buitengebied van Ede-stad staan relatief veel oudere woningen; eenderde is zelfs voor 1931 gebouwd. De wijk Veldhuizen is grotendeels ontstaan in de jaren zestiger en zeventiger jaren. In deze periode kwam er ook in Ede-Zuid een groot aantal woningen bij. Sinds 1980 zijn nog drie grote woonwijken gebouwd; Maandereng in de jaren ’80 (ca. 2.700 woningen), Rietkampen eind jaren ’80 en vooral begin jaren ’90 (ca. 3.050 woningen) en Kernhem vanaf 2002 (anno 2013 ca. 1.300 woningen en de komende jaren komen hier naar verwachting nog 1.700 woningen bij).
Woningen naar bouwjaar, wijken Ede-stad, 2014
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Ede-Oost
Ede-West
Ede-Veldhuizen
Kernhem
Ede-Zuid
Maandereng
Rietkampen
Bedrijventerrein
Buitengebied Ede
vóór 1931 1931-1946 1946-1960 1961-1970 1971-1980 1981-1990 1991-2000 vanaf 2001
Bron: Gemeente Ede – BAG 2014
Strategie & Onderzoek 25
In de dorpen bestaat 15 tot 20% van de woningvoorraad uit woningen van voor 1931. Sinds die tijd zijn de dorpen alle in een vergelijkbaar tempo gegroeid. De Klomp en Ederveen tellen relatief het grootste aandeel nieuwbouwwoningen van na 2001.
Woningen naar bouwjaar, dorpen, 2014
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Bennekom Lunteren Ederveen De Klomp Harskamp Wekerom Otterlo
vóór 1931 1931-1946 1946-1960 1961-1970 1971-1980 1981-1990 1991-2000 vanaf 2001
Bron: Gemeente Ede – BAG 2014
WOZ-WAARDE De gemiddelde WOZ-waarde van de woningen in de dorpen ligt aanzienlijk hoger dan in de wijken van Ede-stad, vanwege het grote aandeel vrijstaande woningen in de dorpen. In het buitengebied van Ede-stad staan de woningen met de hoogste gemiddelde WOZ-waarde. Dat komt door het grote aantal boerenbedrijven in dit gebied.
Gemiddelde WOZ-waarde per wijk, 2013 en 2005
0
100.000
200.000
300.000
400.000
500.000
600.000
Ede-Oost
Ede-West
Ede-Veldhuizen
Kernhem
Ede-Zuid
Maandereng
Rietkampen
Bedrijventerrein
Buitengebied Ede
Bennekom
Lunteren
Ederveen
De Klomp
Harskamp
Wekerom
Otterlo
2013 2005
Bron: CBS
Kennisfundament Kwalitatieve Woonvisie Ede 2014 26
GEBRUIKSOPPERVLAKTE Ruim tweevijfde van de woningen (exclusief verzorgingshuizen) in de gemeente Ede beschikt over een netto gebruiksoppervlakte van 80 tot 120 m
2. Eén op de zes woningen is
kleiner dan 80 m2 en bijna tweevijfde is 120 m
2 of groter.
Woningen naar gebruiksoppervlakte (m2), gemeente Ede, 2014
0%
5%
10%
15%
20%
25%
minder dan
60
60-79 80-99 100-119 120-139 140-159 160 en meer
Bron: Gemeente Ede – BAG 2014
Ede-Oost telt relatief veel kleinere woningen; twee van de vijf woningen heeft een gebruiksoppervlakte van minder dan 80 m
2. In de wijk staan veel seniorenappartementen.
De huizen in Kernhem zijn ruim. Meer dan de helft van de huizen in deze wijk hebben een oppervlakte van meer dan 120 m
2. In het buitengebied van Ede-stad heeft ruim de helft van
de woningen een gebruiks-oppervlakte van 160 m2 en meer. Dat komt door het grote aantal
boerenbedrijven.
Woningen naar gebruiksoppervlakte, wijken Ede-stad, 2014
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Ede-Oost
Ede-West
Ede-Veldhuizen
Kernhem
Ede-Zuid
Maandereng
Rietkampen
Bedrijventerrein
Buitengebied Ede
minder dan 60 60-79 80-99 100-119 120-139 140-159 160 en meer
Bron: Gemeente Ede – BAG 2014
Strategie & Onderzoek 27
Woningen naar gebruiksoppervlakte, dorpen, 2014
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Bennekom Lunteren Ederveen De Klomp Harskamp Wekerom Otterlo
minder dan 60 60-79 80-99 100-119 120-139 140-159 160 en meer
Bron: Gemeente Ede – BAG 2014
ENERGIELABELS In het begin van de jaren ’80 van de vorige eeuw zijn de eerste energetische eisen in het bouwbesluit opgenomen. Tussen 1981 en 1995 zijn vooral woningen met C-label kwaliteit gebouwd. Na de opkomst van de energieprestatie-eisen voor nieuwbouwwoningen in 1995 voldoet een zeer groot deel van de nieuwbouwwoningen minimaal aan B-label kwaliteit. Er zijn nauwelijks verschillen waarneembaar tussen huur- en koopwoningen. Ook blijkt nauwelijks verschil te bestaan tussen eengezinswoningen en meergezinswoningen.
Energielabels woningen naar bouwjaar, Nederland, 2011
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Alle bouwjaren
Voor 1906
1906-1930
1931-1944
1945-1959
1960-1970
1971-1980
1981-1990
1991-2000
2001-2010
Vanaf 2011
Energielabel A en B Energielabel C en D Energieabel E, F en G
Bron: CBS
ENERGIELABELS WOONSTEDE Woonstede heeft de ambitie om vanaf 2011 tot en met 2018 zo’n 2.000 woningen aan te passen naar minimaal energielabel C. Hierbij wordt gestart met de woningen die een E, F of G-label hebben. In de periode van 2018 tot en met 2025 is het de bedoeling om de resterende woningen met een D label naar een energielabel C te laten opschuiven.
Kennisfundament Kwalitatieve Woonvisie Ede 2014 28
VERKOCHTE WONINGEN Sinds de crisis op de woningmarkt is ook in Ede de verkoop van woningen fors afgenomen. In 2012 veranderden 726 woningen van eigenaar, een halvering ten opzichte van het ‘topjaar’ 2006, toen 1.500 woningen verkocht werden. De gemiddelde verkoopprijs is terug op het niveau van 2003.
Verkochte woningen en prijsindex verkoopprijzen, gemeente Ede, 2000-2012
0
200
400
600
800
1.000
1.200
1.400
1.600
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
0
20
40
60
80
100
120
140
Verkochte woningen Prijsindex verkoopprijzen (2005 = 100)
Bron: CBS
In het najaar van 2013 is een forse daling ingezet in het aantal te koop staande woningen in de gemeente Ede. Na een bescheiden opleving in het voorjaar van 2014 is weer een lichte daling waarneembaar. AANTAL TE KOOP STAANDE WONINGEN EN GEMIDDELDE VRAAGPRIJS PER M
2 GEMEENTE EDE,
APRIL 2013 – OKTOBER 2014
Bron: HuizenZoeker.nl
VRAAGPRIJS TE KOOP STAANDE WONINGEN, GEMEENTE EDE, APRIL 2013 – OKTOBER 2014
Bron: HuizenZoeker.nl Bron: HuizenZoeker.nl
Strategie & Onderzoek 29
TRANSACTIES 2013-2014 Uit kwartaalcijfers van de NVM blijkt dat het aantal transacties in de gemeente Ede sinds het derde kwartaal van 2013 een licht stijgende trend vertoont. De mediane verkooptijd neemt in deze periode licht af. Ook de mediane transactieprijs vertoont een licht dalende trend.
WONINGBOUWPROGRAMMA In onderstaande tabel staat het woningbouwprogramma weergegeven. In deze tabel zijn de gereedmeldingen vanaf 2014 nog niet verwerkt. Daarnaast zijn in deze tabel ook nog de woningen opgenomen waarvan de bouw in 2014 al gestart is. Als deze mutaties worden verdisconteerd in de cijfers in de tabel, komt het aantal nog te bouwen woningen uit op circa 6.400 medio november 2014. Nieuwbouwprogramma (exclusief gereedmeldingen 2014 en inclusief woningen waarvan de bouw medio november 2014 reeds gestart is)
Wijk/dorp Totaal Huur Koop Onbe-kend
Een-
gezins Meer-gezins
Onbe-kend
Ede-Oost 228 228 157 71 Ede-West 112 112 112
Kernhem 1.655 1.655 12 1.643
Veldhuizen A 339 136 136
Het Nieuwe Landgoed 203 203
Kazerneterreinen 1.848 1.848 1.848
Enka 1.100 1.100 1.100
Veluwse Poort overig 211 211
Ede-Zuid 449 278 171 70 40 339 Ede-stad overig 85 61 24 85
Ede-stad totaal 6.027 309 4.236 1.482 1.182 394 4.451
Bennekom 228 73 155 228
Lunteren 447 169 278 447
Wekerom 148 133 15 123 25
Harskamp 154 26 93 35 128 26
Ederveen 58 6 52 52 6 Otterlo 92 92 92
Dorpen totaal 228 26 474 627 1.070 0 57
Gemeente Ede 7.154 335 4.710 2.109 2.252 394 4.508
Kennisfundament Kwalitatieve Woonvisie Ede 2014 30
WONEN EN ZORG In 2013 heeft Stichting MAAT een onderzoek uitgevoerd naar de (toekomstige) vraag naar en het aanbod aan geschikte woningen voor mensen met een zorgvraag, per wijk (“Planningskader wonen & zorg”). Hierbij is gebruik gemaakt van de bevolkingsprognose van ABF uit Primos 2012 en ramingen die gebaseerd zijn op de woningbehoefteonderzoeken WBO, WoON 2009. De conclusies zijn hieronder weergegeven, gerangschikt per zorgvorm. GEWOON WONEN
� Ede heeft voldoende rolstoelgeschikte woningen om aan de vraag te kunnen voldoen. � De grootste opgave zit in het particulier bezit, zowel voor de rollator als de overige(stok)
geschikte woningen. Met name in de dorpen ontstaan tekorten. � Er is een voorzichtige inschatting gemaakt van de mate van geschiktheid van de
particuliere woningvoorraad voor mensen met een mobiliteitsbeperking. De mogelijkheid bestaat dat de daadwerkelijke planningsopgave kleiner is dan dat het planningskader schetst.
� Zowel het planningskader als de praktijk laat een groeiende vraag zien van de groepen ouderen, VG en GGZ naar vormen van ‘verzorgd - beschut wonen’. Wanneer de woningen van Woonstede en Plicht Getrouw met een seniorenlabel (1.100 rollatorgeschikte woningen zonder voordrachtrecht) en de particuliere seniorenwoningen (322 woningen) worden gelabeld als ‘verzorgd - beschut wonen’ in plaats van ‘gewoon wonen’, kan dit het tekort aan dit type wonen met zorg grotendeels invullen. Hierbij is de aanname gedaan dat bij alle seniorenwoningen zorg uit een nabij gelegen steunpunt georganiseerd kan worden en dat de woningen geclusterd zijn (appartementencomplexen).
WONEN MET ZORG VOOR OUDEREN
� Tot 2030 wordt geen tekort verwacht aan het aanbod beschermd wonen. Het huidige aanbod is niet evenredig verdeeld over de wijken, maar gezien de omvang en het type voorziening is de vraag of het realistisch en wenselijk is om in elke wijk een beschermde woonvorm te realiseren. De spreiding van het aanbod is wel evenredig verdeeld tussen Ede-stad en de dorpen.
� Wanneer alleen het geïnventariseerde aanbod ‘verzorgd - beschut wonen’ van de ouderenzorgorganisaties wordt gerekend onder het aanbod ‘verzorgd - beschut wonen’ voor ouderen, zien we een tekort in 2020.
� Ouderenzorgorganisaties hebben aangeven dat de prognosecijfers uit het planningskader en de prognosecijfers van het Zorgkantoor verschillen. Voor een juiste interpretatie van de (intramurale) planningsopgave wordt door gemeente Ede afgestemd met het Zorgkantoor.
WONEN MET ZORG VOOR VG EN GGZ
� Ede beschikt over voldoende beschermde woonvormen voor de doelgroep VG en GGZ. Een belangrijk aandachtspunt is wel dat de cijfers uit het planningskader gebaseerd zijn op de gemeente Ede, terwijl GGZ en VG voorzieningen soms een regionale functie vervullen, zoals de Hartenberg. Daarom worden vraag en aanbod afgestemd met de regiogemeenten.
� Zowel voor de VG als de GGZ komt uit de cijfers een fors tekort aan ‘verzorgd - beschut wonen’ plaatsen in 2020 naar voren.
� GGZ en MO partijen geven aan dat reguliere vormen van beschermd en ‘verzorgd -beschut wonen’ niet altijd toereikend zijn, bijvoorbeeld door ernstige gedragsproblemen. Volgens de partijen ontbreken alternatieve vormen van beschutte huisvesting.
Strategie & Onderzoek 31
4 BELEVING WOONOMGEVING
BELANG WOONOMGEVING In de Trendstudie “Steden in onzekere en turbulente tijden: trends, ontwikkelingen en uitdagingen 2014 e.v.” schetst Platform31 trends en ontwikkelingen voor gemeenten en regio’s. In toenemende mate zullen en kunnen huishoudens hun ideale woon- en leefomgeving kiezen en van daaruit kijken welke banen bereikbaar zijn. Al zorgt de crisis tijdelijk voor een rem op de mobiliteit van mensen. Maar als lange termijn trend gaan gemeenten, steden en regio’s elkaar steeds sterker strategisch beconcurreren op de kwaliteit, variatie, duurzaamheid, nabijheid van groen, natuur en water van hun woon- en leefomgevingen. Een onderdeel hiervan zijn de stedelijke voorzieningen (scholen, ziekenhuizen, cultuur, hoogwaardige horeca en winkels, historische binnenstad) en het vestigingsklimaat (goede, goedkope, flexibele termijnen voor bedrijfshuisvesting, ondernemersvriendelijkheid, regelluwte, vriendelijke parkeertarieven, functiemenging e.d.). Door de grote verschillen in demografische, ruimtelijke, en economische en sociale ontwikkeling in Nederland gaan de gemeenten, steden en regio’s steeds meer van elkaar verschillen. Dit versterkt de keuzemogelijkheden van (toekomstige) inwoners en de concurrentie tussen gemeenten. Daarbij kan een regio zich als geheel versterken als de gemeenten in de regio elkaar aanvullen en de kris-kras verbindingen in het gebied waarin de inwoners wonen, werken, winkelen, recreëren, naar school en van voorzieningen gebruik maken verbeterd worden. De mogelijkheden om succesvol ondernemer te zijn, de economische ontwikkeling en de leefbaarheid worden rechtstreeks beïnvloed door de veiligheid en door de mate waarin de gemeente ‘schoon, heel en veilig’ op orde heeft. Het bezuinigen op schoon, heel en veilig kan leiden tot aantasting van de leefbaarheid (waarmee de gemeente minder aantrekkelijk wordt voor potentiële nieuwe bewoners) en kan een rem zijn op ondernemerschap.
WOONAANTREKKELIJKHEID Een maat voor de aantrekkelijkheid van gemeenten is de woonaantrekkelijkheidsindex die wordt gebruikt in de publicatie Atlas voor Gemeenten. In deze jaarlijkse publicatie worden de 50 grootste Nederlandse gemeenten vergeleken op een groot aantal indicatoren. In de Atlas wordt ook een index gebruikt die – op basis van acht indicatoren – de aantrekkelijkheid van gemeenten meet: de woonaantrekkelijkheidsindex. Onderstaande tabel bevat de Edese scores, (waarbij 1 de hoogste positie is en 50 de laagste):
Indicatoren 2014 2013 2012 2011
Bereikbaarheid van banen 27 31 29 26
Cultureel aanbod 49 50 50 50
Veiligheid 3 2 4 5
Percentage koopwoningen 2 2 1 1
Nabijheid natuurgebieden 8 8 8 8
Culinair aanbod 24 24 24 24
Aanwezigheid universiteit 12 12 12 12
Percentage vooroorlogse woningen 38
38
37
37
Woonaantrekkelijkheidsindex 27 31 32 28
Kennisfundament Kwalitatieve Woonvisie Ede 2014 32
In 2014 staat Ede op de 27e plaats, iets hoger dan in voorgaande jaren. Ede scoort vooral
goed op de indicatoren ‘Veiligheid’, ‘percentage koopwoningen’ en ‘nabijheid natuurgebieden’.
BELEVING LEEFBAARHEID EN VEILIGHEID De gemeente Ede monitort al jarenlang de beleving van leefbaarheid en veiligheid door inwoners van de wijken en dorpen. Uit de Leefbaarheidsmonitor Ede 2013 blijkt dat inwoners van de gemeente Ede de leefbaarheid in hun buurt gemiddeld met een 7,4 waarderen. Het oordeel voor de leefbaarheid is vrijwel stabiel sinds 2005 en ligt significant hoger dan het gemiddelde van de 100.000+ gemeenten. De sociale cohesie neemt in Ede licht af sinds 2005, maar is groter dan gemiddeld in 100.000+ gemeenten. Inwoners van de dorpen en het buitengebied van Ede-stad geven gemiddeld hogere rapportcijfers voor de leefbaarheid in hun buurt dan inwoners van de wijken van Ede-stad. Wanneer een vergelijking wordt gemaakt tussen 2005 en 2013 valt op dat inwoners van de wijken Veldhuizen A, Ede-Zuid en Kernhem een sterk positieve ontwikkeling van de leefbaarheid in hun buurt signaleren.
Rapportcijfer leefbaarheid woonbuurt, 2013 en 2005
7,4
7,1
7,6
7,0
7,5
7,9
7,6
7,6
7,8
7,6
6,9
7,2
7,2
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Ede-Oost
Ede-West
Veldhuizen A
Veldhuizen B
Kernhem
Ede-Zuid
Maandereng
Rietkampen
Buitengebied Ede
Bennekom
Lunteren
Ederveen / De Klomp
Harskamp / Wekerom / Otterlo
2013 2005 gemeente Ede 2013
FYSIEKE VOORZIENINGEN Een ruime meerderheid van de inwoners is tevreden over de fysieke voorzieningen in de buurt (zoals straatverlichting, speelplekken, openbaar groen). Het oordeel over de fysieke voorzieningen ligt iets lager dan gemiddeld in 100.000+ gemeenten.
VEILIGHEID De beleving van veiligheid in de buurt is in Ede gunstiger dan gemiddeld in de 100.000+ gemeenten. Uit een langjarige vergelijking van criminaliteitscijfers blijkt dat het aantal geregistreerde vermogensmisdrijven, vernielingen en geweldsmisdrijven in de gemeente Ede een sterk dalende trend vertoont. Ook landelijk is sprake van een dalende trend, maar de daling in Ede is beduidend groter dan landelijk, vooral van het aantal vermogens- en geweldsmisdrijven.
Strategie & Onderzoek 33
Misdrijven en onveiligheidsgevoel, Ede en Nederland, 2005-2013
misdrijven Nederland
misdrijven Ede
onveiligheidsgevoel
Nederland
onveiligheidsgevoel
Ede
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
20%
25%
30%
35%
40%
45%
50%
% inwoners dat zich wel
eens onveilig voelt (enquête)
aantal misdrijven per
1.000 inwoners (politie)
DE EIGEN WONING Inwoners van de gemeente Ede waarderen hun woning met een rapportcijfer 7,9. Dat is gunstiger dan het oordeel dat inwoners voor hun woning geven in referentiegemeenten. De bewoners van de dorpen geven een 8,2 gemiddeld, bewoners van Ede-stad beoordelen hun woning gemiddeld met een 7,8.
Kennisfundament Kwalitatieve Woonvisie Ede 2014 34
5 TRENDS IN WONINGBEHOEFTE
LANDELIJKE TRENDS WONINGBEHOEFTE Periodiek wordt het WoonOnderzoek Nederland (WoOn) uitgevoerd. De belangrijkste conclusies uit het meeste recente onderzoek (2012) zijn:
• De verhuiswens is groter dan ooit. Door de crisis stellen mensen een verhuizing wel uit.
• Het aantal starters blijft ongeveer gelijk. Zij kiezen vaker voor een huurwoning.
• De totale vraag naar huurwoningen is toegenomen. Het goedkopere segment en de vrije sector zijn beide in trek.
• Het aantal doorstromers binnen de koopsector is de helft minder geworden.
• De netto woonuitgaven namen de afgelopen jaren licht toe. De huren en de hypotheeklasten stegen, maar de kosten van gas, water en licht namen iets af. Hierdoor is de totale woonlast met slechts 1 à 2 % gestegen.
Trends uit literatuuronderzoek � De Woningmarkt is een traditionele markt. Veel mensen zoeken een grondgebonden
woning met tuin in een tradionele architectuurstijl. Belangrijk hierbij is het “thuisgevoel”. Dat heeft vooral te maken met een prettige, sociaal veilige en rustige buurt en de aanwezigheid van natuur in de (nabije) omgeving. Daarbij is ook de nabijheid van voorzieningen van belang.
� De traditionele verhuisketen - gericht op doorstroming - is niet meer vanzelfsprekend.
Vanouds: bouw tweekappers en vrijstaande woningen, waardoor bestaande woningen in middensegment vrijkomen (bijvoorbeeld rijwoningen). Deze woningen worden ingenomen door bewoners van goedkope woningen, die daardoor vrijkomen voor starters. Dat komt ten dele door de economische crisis. Mensen verhuizen minder, zeker als ze een koopwoning hebben. Een andere reden is de vergrijzing. Ouderen blijven zo lang mogelijk in hun woning wonen. Bovendien blijken hun woningen minder aantrekkelijk voor bepaalde groeiende groepen; alleenstaanden en stellen zonder kinderen zoeken in toenemende mate (particuliere) huurwoningen en geen dure koopwoningen die deze ouderen bezitten.
� Woningvraag wordt steeds diverser. Minder grootschalige wijken met dezelfde woningen
voor een zelfde soort woonconsument. Steeds meer vraag naar kleinschalige woonmilieus met duidelijke eigen identiteit.
� Betaalbaarheid is veelal het belangrijkste in de zoektocht naar een woning. Dat geldt
nog sterker in de huursector dan in de koopsector. � Er is een toenemende vraag naar (particuliere) huur, niet alleen omdat koop niet
bereikbaar is, maar ook vanwege het voordeel van flexibiliteit van huren (verhuizen wanneer de werk- of gezinssituatie verandert).
� Dominante demografische trends, ook nog eens in aanzienlijke omvang: vergrijzing en
individualisering. Dat vormt een groot vraagstuk voor de toekomst.
Strategie & Onderzoek 35
LOKALE TRENDS WONINGBEHOEFTE In 2011 heeft de gemeente Ede een woningbehoefteonderzoek uitgevoerd onder huishoudens van de wijken en dorpen van de gemeente Ede. De belangrijkste conclusies uit dat onderzoek waren: Zestien procent van de huishoudens was verhuisgeneigd. Doorstromers willen vooral vanwege woonredenen verhuizen: huidige woning is te klein, wil een (grotere) tuin of vanwege de huidige woonbuurt. De verhuisgeneigdheid is het grootst in Veldhuizen A en Ede-Zuid en het kleinst in de dorpen. Wel neemt de verhuisgeneigdheid af met de leeftijd. Zelfstandig wonen, huwelijk of samenwonen en studie zijn voor starters de belangrijkste redenen om te willen verhuizen. Bijna alle starters zijn jonger dan 25 jaar. Starters met een VMBO- of lagere opleiding zijn minder vaak verhuisgeneigd dan jongeren met een hoger afgeronde opleiding. Omdat in de dorpen relatief weinig doorstromers wonen, is het aantal starters relatief groot in de dorpen Woonwensen Doorstromers willen over het algemeen een woning met vier kamers. Ook de prijs, oppervlakte, type woning en de aanwezigheid van een tuin zijn belangrijk. De woonbuurt moet vooral veilig, groen en ruim zijn. Ruim de helft van de doorstromers is op zoek naar een koopwoning, een derde wil een huurwoning, de overige doorstromers hebben geen voorkeur. Vooral koopwoningen tussen de € 200.000 en de € 300.000 zijn populair. Huishoudens met een huurwens zoeken vooral een woning tussen de € 360 en € 650. Edenaren hebben relatief vaak voorkeur voor nieuwbouw of een relatief nieuwe woning gebouwd tussen 1991en nu. Doorstromers zoeken vooral een tussen- of hoekwoning. De vraag naar vrijstaande, twee-onder-één-kap woningen en appartementen (tot 5 woonlagen) is ongeveer gelijk. Doorstromers met een voorkeur voor de dorpen en/of het buitengebied zoeken vooral vrijstaande koopwoningen. Starters willen vaker huren dan kopen en zijn vooral op zoek naar een driekamerwoning in de lagere prijsklassen. Starters vinden een buitenruimte minder belangrijk dan doorstromers.
LOKALE TRENDS TRANSACTIES � Aantal transacties in de gemeente Ede vertoont sinds het derde kwartaal van 2013 een
licht stijgende trend. � De mediane verkooptijd neemt in deze periode licht af. � De mediane transactieprijs en het gemiddelde prijsniveau per m
2 vertoont een licht
dalende trend sinds het derde kwartaal van 2013.
Kennisfundament Kwalitatieve Woonvisie Ede 2014 36
6 INKOMENS / BETAALBAARHEID
INKOMENSVERDELING HUISHOUDENS GEMEENTE EDE Gegevens over huishoudensinkomens zijn afkomstig uit het Regionaal Inkomens Onderzoek (RIO) van het CBS uit 2011. Een vergelijking van de aanwezigheid van de verschillende inkomensgroepen in de wijken en dorpen van Ede wijst uit dat in Ede-Zuid en Wekerom de laagste inkomensgroepen oververtegenwoordigd zijn. Bennekom en Kernhem kennen een oververtegenwoordiging van de hoogste inkomensgroepen.
Gestandaardiseerd huishoudensinkomen, wijken en dorpen, 2011
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Gemeente Ede
Ede-Oost
Ede-West
Ede-Veldhuizen
Kernhem
Ede-Zuid
Maandereng
Rietkampen
Buitengebied Ede
Bennekom
Lunteren
Ederveen
Harskamp
Wekerom
Otterlo
1e 20%-groep 2e 20%-groep 3e 20%-groep 4e 20%-groep 5e 20%-groep
Bron: CBS
BETAALBAARHEID De betaalbaarheid van het wonen houdt nauw verband met het voorraad- en toewijzings-beleid van corporaties. Stichtingskosten bij nieuwbouw hebben immers invloed op de huurprijs en ook de verkoopstrategie is van invloed op de betaalbaarheid. Daarnaast kunnen energiebesparende maatregelen ervoor zorgen dat de huren laag blijven. Huurquote WoON 2012 laat zien dat de gemiddelde huurquote is gestegen van 23% in 2009 naar 26% in 2012. Uit een recent RIGO-onderzoek blijkt dat het inkomen van 28% van de huurders zich onder de armoedegrens bevindt. Scheefwonen In totaal zijn er 12.835 huurwoningen in Ede, waarvan 9.080 in de sociale huur (2012). In deze 9.080 sociale huurwoningen wonen 2.510 huishoudens met een inkomen gelijk aan of hoger dan 33.000 (28%), waarvan 1.580 huishoudens met een verzamelinkomen boven 43.000 (17%). Van de 20 procent Nederlanders met het laagste inkomen (18.300 euro) woont een kwart in de particuliere huursector met een hogere woonquote, zo blijkt uit onderzoek van Companen uit 2014.
Strategie & Onderzoek 37
ENERGIE EN VASTGOED Er is een ontwikkeling gaande waarbij de betaalbaarheid van het wonen niet alleen wordt bepaald op basis van de directe huur of rente en aflossing van hypotheek. De totale woonlasten worden als basis genomen voor de betaalbaarheid. In de toekomst zal energie hierin naar verwachting een toenemend aandeel innemen. Door de lage energieprijsstijging van de afgelopen jaren lijkt het thema van energie wat minder actueel. Toch blijft de algemene trend dat energieprijzen stijgen boven inflatieniveau. Ook blijft de verwachting dat de kwaliteit van woningen een belangrijk onderdeel vormt van het antwoord op die problematiek. De Vastgoedmonitor FoodValley regio 2014 signaleert dat het innovatieprogramma van de Energiesprong inmiddels stappen lijkt te maken in het realiseren van significante besparingen in de verbetering van woningen. Zo zijn er voorbeelden van zeer energiezuinige conceptwoningen waarbij de meerkosten overzichtelijk zijn. Een initiatief van de provincie Gelderland behelst het beschikbaar stellen van 10 miljoen euro subsidie voor het extra duurzaam maken van 1.566 woningen in het Gelderse deel van de FoodValley. Met de subsidies kunnen de woningen, die in 2014 en 2015 gerenoveerd worden, extra energiezuinig worden gemaakt. Er ligt vooral een kans in een regionaal programma voor de verbetering van de bestaande voorraad.
Kennisfundament Kwalitatieve Woonvisie Ede 2014 38
7 PROGNOSE BEVOLKING GEMEENTE EDE
ONTWIKKELING BEVOLKING Er zijn twee toonaangevende landelijke prognosemodellen, de Primos-prognose van het bureau ABF en de prognose van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). De Primos-prognose levert prognosecijfers op voor wijken en dorpen en de PBL-prognose niet. Dat is de belangrijkste overweging om te kiezen voor de Primos-prognose. Een andere belangrijke overweging is dat ook de provincie Gelderland gebruik maakt van de Primos-prognose. De bevolking van de gemeente Ede zal naar verwachting nog fors groeien. Volgens de Primos-prognose van het bureau ABF neemt het aantal inwoners toe van 109.800 inwoners in 2013 tot 119.990 in 2030. Hiermee komt de Primos-prognose hoog uit. De prognose van het PBL komt uit op 116.400 inwoners in 2030. Dit ligt onder andere aan het onderliggende woningbouwprogramma. De Primos-prognose gaat uit van de provinciale woningbouwcijfers en deze zijn ambitieus.
Prognose Bevolking Gemeente Ede
2013 - 2030
90000
95000
100000
105000
110000
115000
120000
125000
_2013
_2014
_2015
_2016
_2017
_2018
_2019
_2020
_2021
_2022
_2023
_2024
_2025
_2026
_2027
_2028
_2029
_2030
Bron: Primos-prognose ABF 2013
BEVOLKING IN LEEFTIJDSGROEPEN Voor de toekomstige ontwikkeling van de bevolking wordt een stabilisatie van de groepen in de jongere leeftijden verwacht. Ede blijft hiermee een groene gemeente, veelal wordt een afname van de jongere leeftijdsgroepen voorspeld voor de grotere gemeenten, met uitzondering van de G4. Tevens is een grote toename te zien voor de oudere leeftijdsgroepen. De trend die al te zien was in de ontwikkeling van deze leeftijdsgroepen in de periode van 2000 tot 2013, zet zich voort in de periode van 2013 tot 2030.
Strategie & Onderzoek 39
Prognose ontwikkeling leeftijdsgroepen 2013 - 2030 Ede
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
140000
_2013 _2015 _2020 _2025 _2030
0-14 15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74 75-84 85+
Bron: ABF Primos prognose / Bewerking gemeente Ede
Tabel: Prognose aantallen Primos prognose
_2013 _2020 _2030
0-14 20820 20019 22000
15-24 15164 15733 14675
25-34 12714 13811 14730
35-44 13930 12417 14054
45-54 15832 14985 12515
55-64 13498 15074 14810
65-74 9720 11845 14001
75-84 5931 6614 9469
85+ 2202 2896 3679
109811 113394 119933 Bron: ABF Primos prognose 2013
In de grafiek van de ontwikkeling van de jongste leeftijdsgroepen in de gemeente Ede van 2013 tot 2030 is te zien dat de aantallen voor beide groepen ongeveer hetzelfde blijven.
Prognose 0-14 jr, 15 -24 jr Gemeente Ede
2013 - 2030
12000
13000
14000
15000
16000
17000
18000
19000
20000
21000
22000
23000
24000
_2013
_2015
_2017
_2019
_2021
_2023
_2025
_2027
_2029
0-14 15-24
Bron: ABF Primos prognose /Bewerking gemeente Ede
Kennisfundament Kwalitatieve Woonvisie Ede 2014 40
Van de leeftijdsgroepen van 25-34 jaar en 35 – 44 jaar nemen de aantallen iets toe in de prognose. De oudere leeftijdsgroepen van 45-54 jaar en van 55 – 64 jaar nemen iets af naar 2030 toe.
Prognose 25 - 65 jarigen Gemeente Ede
2013 - 2030
8000
9000
10000
11000
12000
13000
14000
15000
16000
17000_2013
_2014
_2015
_2016
_2017
_2018
_2019
_2020
_2021
_2022
_2023
_2024
_2025
_2026
_2027
_2028
_2029
_2030
25-34 35-44 45-54 55-64
Bron: ABF Primos prognose / Bewerking gemeente Ede
De groep 65 plussers zal de komende fors toenemen 17.800 in 2013 naar ruim 27.000 in 2030. In alle oudere leeftijdsgroepen is een toename te zien. De groep van 65-74 neemt toe van 9.700 naar ruim 14.000 in 2030, de groep van 75-84 van 6.000 naar 9.400 in 2030 en de groep van 85 plussers steeg van ruim 2.000 in 2013 naar 3.600 in 2030.
Prognose 65+ Gemeente Ede
2013 - 2030
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
8000
9000
10000
11000
12000
13000
14000
15000
_2013
_2014
_2015
_2016
_2017
_2018
_2019
_2020
_2021
_2022
_2023
_2024
_2025
_2026
_2027
_2028
_2029
_2030
65-74 75-84 85+
Bron: ABF Primos prognose / Bewerking gemeente Ede
Strategie & Onderzoek 41
HUISHOUDENS IN DE GEMEENTE EDE In de gemeente Ede zijn er naar de primos prognose in 2013 45.700 particuliere huishoudens. Het aantal huishoudens zal tot 2030 fors toenemen. Er wordt een toename verwacht van 15%, waarmee het verwachte aantal huishoudens in 2030 op 52.350 komt.
Prognose Totaal huishoudens 2013 - 2030
40000
42000
44000
46000
48000
50000
52000
54000
_2013
_2014
_2015
_2016
_2017
_2018
_2019
_2020
_2021
_2022
_2023
_2024
_2025
_2026
_2027
_2028
_2029
_2030
Bron: ABF Primos prognose 2013
In de komende jaren neemt het totaal aantal huishoudens toe met 15%. Het zijn vooral de alleenstaanden huishoudens die toenemen, van 15.650 in 2013 naar 20.100 in 2030, een toename van 28%. De huishoudens zonder kinderen nemen ook fors in aantal toe van 13.050 naar 14.900, een toename van 14%. De huishoudens met kinderen stijgen slechts gering: van 14.300 naar 14.800 in 2030, een toename van 4%. De eenoudergezinnen zullen naar verwachting dalen met 7%.
Prognose huishoudenstypen in Ede
2013 - 2030
0
5000
10000
15000
20000
25000
_2013
_2014
_2015
_2016
_2017
_2018
_2019
_2020
_2021
_2022
_2023
_2024
_2025
_2026
_2027
_2028
_2029
_2030
Alleenstaand_Total 1Ouder_Total SamZonderKind_Total SamMetKind_Total
Bron: ABF Primos prognose 2013
Kennisfundament Kwalitatieve Woonvisie Ede 2014 42
In 2013 zijn er in Ede 11.650 huishoudens waarvan het hoofd van het huishouden 65-plus is. In 2030 is dit aantal naar verwachting met 58% toegenomen naar 18.400. In onderstaande grafiek is ook te zien dat de groepen huishoudens met een ouder hoofd van het huishouden fors toenemen. Het aantal huishoudens met een hoofd van 65-74 jaar gaat van 6.000 in 2013 naar 8950 in 2030, een toename van 50%. Voor de huishoudens met een hoofd in de leeftijd van 75-84 jaar is de toename 61%. Voor de groep huishoudens met een hoofd in de leeftijd van 85-94 jaar is er een toename van 67% en voor de oudste groep vanaf 95 jaar wordt een toename verwacht van 300%, het betreft hier een relatief klein aantal dat van 90 naar 270 gaat in 2030.
Ontwikkeling huishoudens naar leeftijd hoofd huishouden
2013 - 2030
0
10000
20000
30000
40000
50000
60000
_2013 _2015 _2020 _2025 _2030
huish hfd 95-
huish hfd 85-94 jr
huish hfd 75-84 jr
huish hfd 65-74 jr
huish hfd 55-64 jr
huish hfd 45-54 jr
huish hfd 35-44 jr
huish hfd 25-34 jr
huish hfd 15-24 jr
Bron: ABF Primos prognose 2013
Tabel: Prognose aantallen Primos prognose
_2013 _2015 _2020 _2025 _2030
huish hfd tot 15 jr 0 0 0 0 0
huish hfd 15-24 jr 2951 2838 2805 2925 2789
huish hfd 25-34 jr 6516 6794 7265 7457 7595
huish hfd 35-44 jr 7587 7221 6718 7142 7584
huish hfd 45-54 jr 9127 9169 8553 7583 7111
huish hfd 55-64 jr 7864 8098 9064 9439 8882
huish hfd 65-74 jr 5984 6406 7462 8032 8963
huish hfd 75-84 jr 4111 4262 4608 5700 6649
huish hfd 85-94 jr 1494 1677 2030 2208 2504
huish hfd 95- 85 111 180 228 274
Strategie & Onderzoek 43
8 BIJLAGEN
� Geraadpleegde bronnen � Plattegrond gemeente Ede � Plattegrond wijken Ede-stad � Wijkindeling gemeente Ede per 1 januari 2012 � Ontwikkeling bevolking, huishoudens en woningvoorraad, per wijk/dorp � Herkomstgemeenten vestigers in Ede � Bestemmingsgemeenten vertrekkers uit Ede � Ontwikkeling leefbaarheid en veiligheid, per wijk/dorp, 2005-2013
Kennisfundament Kwalitatieve Woonvisie Ede 2014 44
GERAADPLEEGDE BRONNEN ABF Primos prognose ( http://www.abfresearch.nl/producten/prognoses/primos---bevolking.aspx ) Analyse huidige woningvoorraad Ede – Gemeente Ede, 2011 Atlas voor gemeenten 2014 – Marlet en Van Woerkens, 2014 CBS: Statline ( http://statline.cbs.nl/statweb/?LA=nl ) De woning(beleggings)markt in beeld – Capital value, 2014 Digitale Planmonitor Regio Food Valley – provincie Gelderland, 2014 Gemeente Ede: Ede in cijfers ( http://ede.buurtmonitor.nl/ ) Huishoudens in Ede en Scherpenzeel naar inkomen, type woning en samenstelling, 2011 – CBS, 2014 Inkomensonderzoek CBS (ism Woonstede, 2014) Leefbaarheidsmonitor Ede 2013 – afdeling Strategie & Onderzoek Gemeente Ede, 2013 Nota Woningbouwproductie 2013 PBL Pearl prognose ( http://www.pbl.nl/themasites/regionale-bevolkingsprognose ) Planningskader Wonen & Zorg Gemeente Ede – Stichting Maat, 2014 Trendstudie Steden in onzekere en turbulente tijden: trends, ontwikkelingen en uitdagingen 2014 e.v. – Platform31, 2013 Vastgoedmonitor FoodValley regio 2014 – Stichting Vastgoedmonitor regio Food Valley, 2014 Wie vraagt, bepaalt – Rabobank en Bouwfonds Ontwikkeling, 2014 Wonen in Ede 2011, Een onderzoek naar de Edese en (boven)regionale woningbehoefte – afdeling Strategie & Onderzoek Gemeente Ede, 2011 Woningmarktcijfers.nl
Strategie & Onderzoek 45
PLATTEGROND KERNEN GEMEENTE EDE
(INCLUSIEF BUITENGEBIED EDE)
Kennisfundament Kwalitatieve Woonvisie Ede 2014 46
PLATTEGROND WIJKEN EDE-STAD
(EXCLUSIEF BUITENGEBIED EDE)
Strategie & Onderzoek 47
WIJKINDELING GEMEENTE EDE
Wijk indeling gemeente Ede per 1 januari 2012
Ede-Oost (01)
Ede-West (02)
Ede-Veldhuizen (03)
Kernhem (04)
Veluwse Poort (05)
Ede-Zuid (10)
Maandereng (11)
Rietkampen (12)
Bedrijventerrein (13)
Buitengebied Ede (20)
Bennekom (30)
Lunteren (40)
Ederveen (50)
De Klomp (60)
Harskamp (70)
Wekerom (80)
Otterlo (90)
Kennisfundament Kwalitatieve Woonvisie Ede 2014 48
ONTWIKKELING BEVOLKING 2000 – 2014, HUISHOUDENS 2000 – 2013 EN
WONING-VOORRAAD 2000–2012, PER WIJK/DORP
EDE-OOST
Ede-Oost, Bevolking
2000 - 2014
5000
6000
7000
8000
9000
10000
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Bron: Gemeente Ede
Ede-Oost, Huishoudens
2004 - 2013
1000
2000
3000
4000
5000
6000
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Bron: CBS
Ede-Oost, Woningvoorraad
2000 - 2012
0
1000
2000
3000
4000
5000
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Bron: Gemeente Ede
Strategie & Onderzoek 49
EDE-WEST
Ede-West, Bevolking
2000 - 2014
9000
10000
11000
12000
13000
14000
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Bron: Gemeente Ede
Ede-West, Huishoudens
2004 - 2013
2000
3000
4000
5000
6000
7000
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Bron: CBS
Ede-West, Woningvoorraad
2000 - 2012
1000
2000
3000
4000
5000
6000
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Bron: Gemeente Ede
Kennisfundament Kwalitatieve Woonvisie Ede 2014 50
EDE-VELDHUIZEN
Ede-Veldhuizen, Bevolking
2000 - 2014
12000
13000
14000
15000
16000
17000
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Bron: Gemeente Ede
Ede-Veldhuizen, Huishoudens
2004 - 2013
3000
4000
5000
6000
7000
8000
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Bron: CBS
Ede-Veldhuizen, Woningvoorraad
2000 - 2012
2000
3000
4000
5000
6000
7000
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Bron: Gemeente Ede
Strategie & Onderzoek 51
KERNHEM
Kernhem, Bevolking
2000 - 2014
0
1000
2000
3000
4000
5000
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Bron: Gemeente Ede
Kernhem, Huishoudens
2004 - 2013
0
500
1000
1500
2000
2500
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Bron: CBS
Kernhem, Woningvoorraad
2000 - 2012
0
500
1000
1500
2000
2500
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Bron: Gemeente Ede
Kennisfundament Kwalitatieve Woonvisie Ede 2014 52
EDE-ZUID
Ede-Zuid, Bevolking
2000 - 2014
4000
5000
6000
7000
8000
9000
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Bron: Gemeente Ede
Ede-Zuid, Huishoudens
2004 - 2013
0
1000
2000
3000
4000
5000
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Bron: CBS
Ede-Zuid, Woningvoorraad
2000 - 2012
0
1000
2000
3000
4000
5000
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Bron: Gemeente Ede
Strategie & Onderzoek 53
MAANDERENG
Maandereng, Bevolking
2000 - 2014
4000
5000
6000
7000
8000
9000
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Bron: Gemeente Ede
Maandereng, Huishoudens
2004 - 2013
0
1000
2000
3000
4000
5000
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Bron: CBS
Maandereng, Woningvoorraad
2000 - 2012
0
1000
2000
3000
4000
5000
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Bron: Gemeente Ede
Kennisfundament Kwalitatieve Woonvisie Ede 2014 54
RIETKAMPEN
Rietkampen, Bevolking
2000 - 2014
5000
6000
7000
8000
9000
10000
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Bron: Gemeente Ede
Rietkampen, Huishoudens
2004 - 2013
0
1000
2000
3000
4000
5000
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Bron: CBS
Rietkampen, Woningvoorraad
2000 - 2012
0
1000
2000
3000
4000
5000
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Bron: Gemeente Ede
Strategie & Onderzoek 55
BUITENGEBIED EDE
Buitengebied Ede, Bevolking
2000 - 2014
0
1000
2000
3000
4000
5000
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Bron: Gemeente Ede
Buitengebied Ede, Huishoudens
2004 - 2013
0
500
1000
1500
2000
2500
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Bron: CBS
Buitengebied Ede, Woningvoorraad
2000 - 2012
0
500
1000
1500
2000
2500
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Bron: Gemeente Ede
Kennisfundament Kwalitatieve Woonvisie Ede 2014 56
BENNEKOM
Bennekom, Bevolking
2000 - 2014
11000
12000
13000
14000
15000
16000
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Bron: Gemeente Ede
Bennekom, Huishoudens
2004 - 2013
2000
3000
4000
5000
6000
7000
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Bron: CBS
Bennekom, Woningvoorraad
2004 - 2012
2000
3000
4000
5000
6000
7000
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Bron: Gemeente Ede
Strategie & Onderzoek 57
LUNTEREN
Lunteren, Bevolking
2000 - 2014
9000
10000
11000
12000
13000
14000
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Bron: Gemeente Ede
Lunteren, Huishoudens
2004 - 2013
0
1000
2000
3000
4000
5000
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Bron: CBS
Lunteren, Woningvoorraad
2004 - 2012
0
1000
2000
3000
4000
5000
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Bron: Gemeente Ede
Kennisfundament Kwalitatieve Woonvisie Ede 2014 58
EDERVEEN & DE KLOMP
Ederveen & De Klomp, Bevolking
2000 - 2014
0
1000
2000
3000
4000
5000
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Bron: Gemeente Ede
Ederveen & De Klomp, Huishoudens
2004 - 2013
0
500
1000
1500
2000
2500
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Bron: CBS
Ederveen & De Klomp, Woningvoorraad
2004 - 2012
0
500
1000
1500
2000
2500
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Bron: Gemeente Ede
Strategie & Onderzoek 59
HARSKAMP
Harskamp, Bevolking
2000 - 2014
0
1000
2000
3000
4000
5000
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Bron: Gemeente Ede
Harskamp, Huishoudens
2004 - 2013
0
500
1000
1500
2000
2500
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Bron: CBS
Harskamp, Woningvoorraad
2004 - 2012
0
500
1000
1500
2000
2500
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Bron: Gemeente Ede
Kennisfundament Kwalitatieve Woonvisie Ede 2014 60
WEKEROM
Wekerom, Bevolking
2000 - 2014
0
1000
2000
3000
4000
5000
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Bron: Gemeente Ede
Wekerom, Huishoudens
2004 - 2013
0
500
1000
1500
2000
2500
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Bron: CBS
Wekerom, Woningvoorraad
2004 - 2012
0
500
1000
1500
2000
2500
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Bron: Gemeente Ede
Strategie & Onderzoek 61
OTTERLO
Otterlo, Bevolking
2000 - 2014
0
1000
2000
3000
4000
5000
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Bron: Gemeente Ede
Otterlo, Huishoudens
2004 - 2013
0
500
1000
1500
2000
2500
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Bron: CBS
Otterlo, Woningvoorraad
2004 - 2012
0
500
1000
1500
2000
2500
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Bron: Gemeente Ede
Kennisfundament Kwalitatieve Woonvisie Ede 2014 62
HERKOMSTGEMEENTEN VESTIGERS IN EDE
Vestiging in 2012 en 2013 in Ede vanuit H :
Wageningen 785
Veenendaal 658
Barneveld 600
Arnhem 370
Utrecht (gemeente) 290
Amsterdam 230
Renkum 203
Apeldoorn 198
Rotterdam 171
Rhenen 163
Nijmegen 148
's-Gravenhage (gemeente) 129
Amersfoort 107
Utrechtse Heuvelrug 84
Nijkerk 83
Overbetuwe 81
Neder-Betuwe 75
Zeist 74
Renswoude 70
Groningen (gemeente) 63
Almere 61
Enschede 59
Zwolle 58
Putten 57
Eindhoven 56
Houten 50
Scherpenzeel 47
Doetinchem 46
Hilversum 46
Dordrecht 44
Alphen aan den Rijn 43
Woudenberg 42
Haarlemmermeer 41
Deventer 38
Buren 37
Dronten 37
Zaanstad 36
Zutphen 36
Breda 35
Brummen 35
Leeuwarden 35
Lelystad 35
Zoetermeer 35
Bron: CBS
Strategie & Onderzoek 63
BESTEMMINGSGEMEENTEN VERTREKKERS UIT EDE
Vertrek in 2012 en 2013 uit Ede naar H :
Wageningen 1052
Barneveld 584
Veenendaal 556
Utrecht (gemeente) 431
Arnhem 384
Amsterdam 302
Apeldoorn 226
Renkum 223
Nijmegen 212
Rotterdam 160
Amersfoort 136
Rhenen 133
's-Gravenhage (gemeente) 115
Renswoude 84
Enschede 79
Overbetuwe 68
Neder-Betuwe 66
Zeist 63
Utrechtse Heuvelrug 55
Scherpenzeel 53
Zwolle 53
Groningen (gemeente) 48
Rheden 47
Nijkerk 44
Eindhoven 43
Almere 41
Leiden 39
Deventer 38
Breda 36
Gouda 36
Tiel 36
Alphen aan den Rijn 35
Putten 35
Harderwijk 34
's-Hertogenbosch 34
Buren 31
Haarlem 31
Haarlemmermeer 31
Lingewaard 29
Maastricht 29
Delft 28
Nieuwegein 28
Doetinchem 27
Dordrecht 27
Kampen 26
Leeuwarden 26
Stichtse Vecht 26
Tilburg 26 Bron: CBS
Kennisfundament Kwalitatieve Woonvisie Ede 2014 64
ONTWIKKELING LEEFBAARHEID EN VEILIGHEID, PER WIJK/DORP, 2005-2013
ONTWIKKELING LEEFBAARHEID IN DE BUURT (RAPPORTCIJFER), 2005-2013
2005 2007 2009 2011 2013
Ede-Oost 7,6 7,7 7,7 7,6 7,4
Ede-West 7,3 7,2 7,3 7,3 7,2
Veldhuizen A 6,3 6,0 6,2 6,7 6,9
Veldhuizen B 7,1 7,1 7,1 7,1 7,1
Kernhem 7,2 7,4 7,6 7,6 7,6
Ede-Zuid 6,6 6,7 6,9 6,9 7,0
Maandereng 7,2 7,1 7,2 7,2 7,2
Rietkampen 7,4 7,5 7,5 7,3 7,5
Buitengebied Ede 7,7 7,8 8,1 7,9 7,9
Bennekom 7,7 7,6 7,7 7,6 7,6
Lunteren 7,8 7,6 7,8 7,8 7,6
Ederveen/De Klomp 7,6 7,7 7,6 7,6 7,8
Harskamp/Wekerom/Otterlo 7,7 7,8 7,7 7,6 7,6
Gemeente Ede 7,4 7,4 7,5 7,4 7,4
ONTWIKKELING SOCIALE COHESIE (SCHAALSCORE), 2005-2013
2005 2007 2009 2011 2013
Ede-Oost 6,5 6,4 6,2 6,1 5,8
Ede-West 6,5 6,2 6,1 6,2 6,0
Veldhuizen A 5,2 5,2 5,3 5,3 5,9
Veldhuizen B 6,1 6,0 5,8 5,9 5,9
Kernhem 6,6 6,5 6,5 6,4 6,2
Ede-Zuid 5,6 5,4 5,5 5,7 5,4
Maandereng 6,3 6,2 5,9 5,9 5,7
Rietkampen 6,4 6,2 6,3 6,0 6,2
Buitengebied Ede 7,3 6,8 6,8 6,7 6,6
Bennekom 6,8 7,0 6,6 6,4 6,6
Lunteren 7,7 7,1 7,1 7,0 7,1
Ederveen/De Klomp 7,9 7,6 7,2 7,2 7,3
Harskamp/Wekerom/Otterlo 7,6 7,6 7,3 7,2 7,3
Gemeente Ede 6,6 6,5 6,4 6,3 6,3
Toelichting: De schaalscore sociale cohesie loopt van 0 tot 10. Hoe hoger de score, hoe gunstiger.
Deze score is een samengestelde score op basis van de volgende stellingen: - De mensen kennen elkaar in de buurt nauwelijks - De mensen gaan in de buurt op een prettige manier met elkaar om - Ik woon in een gezellige buurt, waar veel saamhorigheid is - Ik voel me thuis bij de mensen die in de buurt wonen
Strategie & Onderzoek 65
ONTWIKKELING VERLOEDERING (SCHAALSCORE), 2005-2013
2005 2007 2009 2011 2013
Ede-Oost 3,9 3,1 3,2 3,0 3,3
Ede-West 4,4 4,1 3,9 3,3 3,3
Veldhuizen A 5,3 5,9 5,3 5,0 4,2
Veldhuizen B 4,7 5,1 4,4 4,1 4,0
Kernhem 2,1 2,9 2,3 2,3 2,2
Ede-Zuid 4,8 4,7 4,0 3,7 3,6
Maandereng 4,3 4,3 4,4 3,6 3,9
Rietkampen 4,1 3,9 3,7 3,7 3,6
Buitengebied Ede 1,5 1,7 1,7 1,2 1,6
Bennekom 4,0 3,9 2,7 2,2 2,6
Lunteren 2,8 2,7 1,9 2,0 2,2
Ederveen/De Klomp 2,9 2,1 2,3 1,8 2,2
Harskamp/Wekerom/Otterlo 3,4 2,7 2,5 2,1 2,4
Gemeente Ede 7,1 7,2 6,8 6,8 6,7
Toelichting: De schaalscore verloedering loopt van 0 tot 10. Hoe hoger de score, hoe gunstiger.
Deze score is een samengestelde score op basis van de volgende stellingen: - bekladding van muren of gebouwen/graffiti - rommel op straat - hondenpoep - vernieling van bushokjes of andere voorzieningen in de openbare ruimte
ONTWIKKELING SOCIALE OVERLAST (SCHAALSCORE), 2005-2013
2005 2007 2009 2011 2013
Ede-Oost 2,2 1,2 2,2 1,9 2,4
Ede-West 1,9 1,9 2,2 2,1 2,0
Veldhuizen A 2,7 3,8 3,6 2,7 2,2
Veldhuizen B 1,3 1,8 1,9 1,9 1,5
Kernhem 0,5 0,5 0,7 0,8 0,8
Ede-Zuid 2,7 2,5 2,4 2,5 2,3
Maandereng 1,4 1,5 1,8 1,6 1,4
Rietkampen 1,2 0,9 1,9 2,6 1,7
Buitengebied Ede 0,4 0,7 0,9 0,5 0,8
Bennekom 1,2 1,0 1,0 0,8 0,6
Lunteren 1,1 0,8 0,8 0,9 0,7
Ederveen/De Klomp 0,8 0,5 0,8 0,7 0,8
Harskamp/Wekerom/Otterlo 1,2 0,8 0,9 1,4 1,2
Gemeente Ede 1,5 1,4 1,6 1,6 1,5
Toelichting:
De schaalscore sociale overlast loopt van 0 tot 10. Hoe hoger de score, hoe ongunstiger.
Deze score is een samengestelde score op basis van de volgende stellingen: - dronken mensen op straat - mensen die op straat worden lastiggevallen - drugsoverlast - overlast van groepen jongeren
Kennisfundament Kwalitatieve Woonvisie Ede 2014 66
ONTWIKKELING VERKEERSOVERLAST (SCHAALSCORE), 2005-2013
2005 2007 2009 2011 2013
Ede-Oost 4,6 3,9 3,7 3,8 3,8
Ede-West 4,7 4,7 4,0 3,8 4,0
Veldhuizen A 4,5 5,0 4,4 4,5 4,1
Veldhuizen B 4,2 4,3 4,0 4,0 3,7
Kernhem 3,7 4,6 3,7 4,0 3,4
Ede-Zuid 5,0 5,0 4,5 4,4 3,8
Maandereng 4,5 4,4 4,0 4,0 3,8
Rietkampen 4,7 4,6 3,9 3,9 3,9
Buitengebied Ede 4,2 3,4 3,4 2,8 3,2
Bennekom 4,2 4,2 3,3 3,0 3,1
Lunteren 4,0 3,7 3,1 3,1 2,9
Ederveen/De Klomp 3,9 3,6 3,7 3,2 3,0
Harskamp/Wekerom/Otterlo 4,1 3,8 3,3 3,1 3,2
Gemeente Ede 4,4 4,3 3,7 3,6 3,5
Toelichting: De schaalscore verkeersoverlast loopt van 0 tot 10. Hoe hoger de score, hoe ongunstiger.
Deze score is een samengestelde score op basis van de volgende stellingen: - agressief verkeersgedrag - geluidsoverlast door verkeer - te hard rijden - parkeeroverlast
ONTWIKKELING OVERIGE OVERLAST (SCHAALSCORE), 2005-2013
2005 2007 2009 2011 2013
Ede-Oost 2,4 1,7 2,1 2,0 2,5
Ede-West 2,1 2,2 1,7 1,9 1,8
Veldhuizen A 2,4 2,5 1,8 1,8 1,5
Veldhuizen B 0,8 1,4 1,2 1,2 1,2
Kernhem 1,5 1,0 0,7 0,8 0,9
Ede-Zuid 2,9 2,6 2,2 2,1 2,0
Maandereng 1,2 1,4 1,1 1,4 1,3
Rietkampen 1,5 1,1 1,1 1,2 1,1
Buitengebied Ede 0,9 0,9 0,9 0,7 0,9
Bennekom 1,1 1,1 0,9 0,9 0,9
Lunteren 1,2 1,1 0,8 1,0 1,0
Ederveen/De Klomp 1,0 1,0 1,0 0,8 0,7
Harskamp/Wekerom/Otterlo 1,4 1,1 0,9 1,0 1,0
Gemeente Ede 1,6 1,5 1,3 1,3 1,4
Toelichting:
Deze score is een samengestelde score op basis van de volgende stellingen: - overlast door omwonenden - andere vormen van geluidsoverlast (dan van verkeer) - overlast van zwervers/daklozen - overlast door horecagelegenheden - dronken mensen op straat
Strategie & Onderzoek 67
ONTWIKKELING RAPPORTCIJFER VEILIGHEID IN DE BUURT, 2005-2013
2005 2007 2009 2011 2013
Ede-Oost 7,3 7,4 6,8 6,9 6,8
Ede-West 7,0 7,0 6,9 6,6 6,6
Veldhuizen A 6,0 5,4 5,3 5,8 6,3
Veldhuizen B 6,9 6,7 6,3 6,3 6,4
Kernhem 7,4 7,4 7,1 7,3 7,1
Ede-Zuid 6,5 6,7 6,5 6,4 6,4
Maandereng 6,9 7,1 6,7 6,6 6,6
Rietkampen 7,2 7,4 6,9 6,3 6,8
Buitengebied Ede 7,2 7,0 6,8 6,8 6,6
Bennekom 7,4 7,6 7,3 7,2 6,9
Lunteren 7,5 7,6 7,0 7,2 7,1
Ederveen/De Klomp 7,4 7,7 6,8 7,0 6,9
Harskamp/Wekerom/Otterlo 7,3 7,8 7,0 7,1 7,1
Gemeente Ede 7,1 7,2 6,8 6,8 6,7
ONTWIKKELING ONVEILIGHEIDSGEVOEL IN DE EIGEN BUURT (% INWONERS),
2005-2013
2005 2007 2009 2011 2013
Ede-Oost 25% 13% 27% 18% 20%
Ede-West 20% 20% 20% 23% 23%
Veldhuizen A 47% 46% 48% 43% 29%
Veldhuizen B 29% 33% 31% 32% 30%
Kernhem 9% 9% 9% 8% 14%
Ede-Zuid 34% 30% 26% 26% 28%
Maandereng 25% 21% 24% 26% 26%
Rietkampen 19% 17% 21% 31% 21%
Buitengebied Ede 14% 22% 23% 13% 24%
Bennekom 15% 12% 10% 9% 12%
Lunteren 12% 9% 11% 11% 15%
Ederveen/De Klomp 7% 10% 10% 13% 7%
Harskamp/Wekerom/Otterlo 12% 9% 13% 12% 10%
Gemeente Ede 21% 19% 20% 20% 20%
Kennisfundament Kwalitatieve Woonvisie Ede 2014 68
COLOFON Uitgave November 2014 Gemeente Ede, afdeling Strategie & Onderzoek
Samenstelling en redactie Karin Vermeij en Bart van Steenis Drukwerk Gemeente Ede, team Services