Kavram Haritalarıyayindenizi.com.tr/demo/9-cografya.pdf · • Kavram haritaları ve kavramlar...

UYGULAMAYI İNDİR VİDEO ÇÖZÜMLERE ULAŞ.

Öğreten Etkinlikler

Kavram Haritaları

Ünite Tekrar Testleri

Yazılıya Hazırlık

Rehberlik Bölümü

Dönem Tarama Testleri

Perforaj

Kavram Sözlüğü

ONLİNE“eğitimde yayındenizi online”

ÜCRETSİZ ÖĞRETMEN ÜYELİĞİ

KOLAY ERİŞİLEBİLİR DİJİTAL İÇERİK

ÖRNEK KİTAP TALEBİ

MÜFREDATA UYGUN SORU HAVUZU

www.ydakillitahta.com

ÖĞRETMEN ÜYELİĞİ SEÇİMİ İLE SİSTEME ÜYELİK FORMUNU DOL-DURUNUZ.

SİSTEME GİRİŞ YAPARAK DİJİTAL İÇERİKLERİNİZİ İSTEDİĞİNİZ YERE İNDİREBİLİRSİNİZ.

İNTERNETE BAĞLI OLSUN VEYA OLMASIN DİLEDİĞİNİZ PLATFORM-LARDA İÇERİKLERİMİZİ KULLANA-BİLİRSİNİZ.İSTEDİĞİNİZ SORULARLA KENDİ TESTİNİZİ OLUŞTURABİLİRSİNİZ.

YAYIN DENİZİ TEK

VİDEO ÇÖZÜM

UYGULAMASI

İNDİR

ÖZELLİKLER9

COĞRAFYA

• Her tip soru çeşidini görmenizi sağlayacaktır.

• Akıl ve mantık yürütmenizi kolaylaştıracaktır.

• Düşünme becerinizi geliştirecektir.

• Her seviyedeki öğrenciye hitap eden bu soru bankası eksiklerinizi görmenizde de size kaynak olacaktır.

• Bazı soruların farklı formatlarının üst üste sorulmasıyla konuları daha iyi öğrenmenizi, kavramanızı ve pekiştirmenizi sağlayacaktır.

• Seviyenizi belirlerken size yol gösterecektir.

BU KİTAP BANA NE KAZANDIRIR?

• Testler konu başlıkları ve kazanımlar dikkate alınarak oluşturulmuştur.

• Her test kendi içerisinde öğrenme sırası dikkate alınarak hazırlanmıştır.

• Üniteler konunun daha iyi anlaşılabilmesi için kavram haritası ve kavram sözlüğü ile desteklenmiştir.

• Öğrencinin kitaptan tam verim sağlayabilmesi için rehberlik bölümü eklenmiştir.

• Öğrencilerimizin soruları çözerken nerede takıldıklarını tespit edebilmeleri için konuya ait her tip soru çeşidine yer verilmiştir.

• Algı ve yorum gücünü ölçen sorular vardır.

• Algıda seçicilik – karar verme – yorumlama gibi bilişsel beceriler etkinliklerle desteklenmiştir.

• Yazılıya hazırlık bölümü ile klasik tarzdaki sorulara da yer verilmiştir.

• Kavram haritaları ve kavramlar bölümüyle konular genel hatlarıyla ele alınmış, öğrencilerin bilinçli bir şekilde test çözmeleri sağlanmıştır.

• Ünite tekrar testleri ile konuların bir bütün olarak değerlendirilmesi sağlanmıştır.

• I. ve II. Dönem Tekrar Testleri eklenmiştir.

• Tamamı video çözümlüdür.

KİTAP İÇERİĞİ

Boşluk Doldurma Yazılıya HazırlıkDoğru / Yanlış Eşleştirme Bulmaca

SAYFA SAYISI

SORU SAYISI

ETKİNLİK SAYISI

TEST SAYISI

TARAMA TESTİ

176 799 25 58 2

ÇALIŞMA PLANI YAPALIM!Çalı

şma Planı Yaparken Bu Soruları Dikkate Alınız!

Hangi ders, hangi gün?

Konu öğrenme ve tekrar ne zaman?

Soru çözümü ve ödevler ne zaman?

Deneme Sınavları ne zaman?

Aksayan çalışmalar hangi gün ve ne zaman çalışılmalı?Ders dışı hangi etkinlikler ne zaman yapılmalı?

Tatil günü hangi gün?

EVDE ETKİN ÇALIŞMA

Evde olduğunuz zamanı çok iyi değerlendirmelisiniz. Çoğu zaman yoğun ve yorgun bir gün geçirerek eve gel-diğiniz için iyi ve uygulanabilir bir programa ihtiyacınız var.

Evde yapılması gereken işler:

● Uyuma ● dinlenme ● beslenme ● konuları tekrar etme, ●

soru çözme● çözemediğin sorular için araştırma yapma ● ödev yapma ● fazladan sınav uygulama ● önceden öngörülemeyen durumlar

gibi pek çok başlık altında toplanabilir.

Dersler gün boyu peşinizi bırakmadı. Okul bitti ama evde derse devam çünkü hedefleriniz ve hayalleriniz var. Bunu asla unutmamalısınız.

Eve gelince önce dinlenmelisiniz.

Kendinize bir ders çalışma saati belirlemeli ve sürekli bunu düşünmelisiniz. Çünkü zihin neyi tekrar ederse kendini o yönde yönlendirir.

Konu öğrenme, tekrar etme, soru çözme saatlerini birbiri arkasına yerleştirmelisiniz.

Ders çalışırken mutlaka ara vermelisiniz. Ara vermek odaklanma gücünüzü artıracaktır.

Her gün konu tekrarlarına zaman ayırmalısınız. Yeni bilgiyi günlük tekrar etmelisiniz. Tekrar etmek başarı-nın anahtarıdır. Bilginin pekiştirilmesini ve uzun sureli hazfızaya atılmasını sağlar. Tekrarlarınızı zihinden yapmayı öğrenmelisiniz. Bu size zaman kazandıracak kalıcı olarak öğrenmenize de katkı sağlayacaktır.

Bilginin kalıcı olmasını sağlamak için ilişkilendirerek öğrenmeye çalışmalısınız. Ezberden kaçınmalısınız. Öğrenilen bilginin tam olarak kullanılması için beyin tarafından analizinin yapılması gerekir. Ezberci sistem bunu engeller.

Not alma hızınızı kendinize göre belirlemelisiniz. Yavaş not alma beynin konsantre olmasını zorlaştırır, yazma hızı ile beynin çalışma hızı arasında boşluk meydana gelir. Zihin başka alanlara kayar ve konsantrasyon sorunu yaşarsınız.

Herşeyden arındırılmış ortam çalışma için iyi bir ortam değildir.

Dikkatinizi belli alanlara değil, genele yaymalısınız. Dikkatinizi uyanık tutmayı unutmamalısınız.

Sosyol hayattaki olumsuz etkenlere dikkat etmeli mümkün olduğunca ortadan kaldırmalısınız.

Yaptığınız programa beyninizi ikna etmelisiniz.

NASILNEREDENE ZAMAN

Herşey ne kadar karışık görünse de;

☛ Gerçekleştirilebilecek bir hedefin varsa,

☛ Hedefe ulaşmayı amaç edindiysen,

☛ Soru çözerek deneyim kazanıyorsan,

☛ Konuları birbiri ile ilişkilendirebiliyorsan,

☛ Sınav uygulayarak bilgilerini sık sık kontrol

ediyorsan.

☛ Kendine güveniyorsan

işler iyi gidecek demektir.

İYİ NOT ALMAK;

HER ŞEYİ YAZMAK DEMEK DEĞİLDİR!

İyi not almak; kendi cümlelerini kurmak, şekille veya yazıyla şifrelemek, baktığında kolayca anlayıp hatırlamak için materyal hazırlamak demektir.

Tutulan notlar; onlara geri dönmek, onları okumak, onları gözden geçirmek, oradaki fikirlerin üzerine düşünmekle bir anlam kazanırlar.

+ + = Bilgi Deneyim Duygu ve Davranış ÖĞRENME

Merak; öğrenme isteğini harekete geçirir, odaklanmayı sağlar, çabuk yorulmayı engeller.

KÜNYEÖN SÖZREHBERLİK

1. ÜNİTE:DOĞAL SİSTEMLER:GENEL COĞRAFYAKavram Haritası ....................................................... 10

Kavramlar ................................................................ 12

Etkinlikler ................................................................. 13

1. COĞRAFYA, İNSAN VE DOĞA Doğa ve İnsan Etkileşimi ......................................... 17

Coğrafyanın Konusu ve Bölümleri ........................... 19

Coğrafyanın Tanımı, Önemi ve Gelişimi.................. 21

2. DÜNYA’NIN ŞEKLİ VE HAREKETLERİDünya’nın Şekli ve Hareketleri ................................ 23

Mevsimler ................................................................ 29

İklim Kuşakları ve Gölge Boyu................................. 33

3. COĞRAFİ KOORDİNAT SİSTEMİParalel ve Meridyenler ............................................ 35

Yerel Saat ............................................................... 41

Türkiye’nin Coğrafi Konumu .................................... 45

4. HARİTA BİLGİSİ Haritaların Özellikleri .............................................. 49

Harita Hesapları....................................................... 55

Yer Şekillerinin Haritalara Aktarılması .................... 57

Ünite Tekrar Testi .................................................... 61

Yazılıya Hazırlık....................................................... 63

2. ÜNİTE :DOĞAL SİSTEMLER: İKLİM BİLGİSİKavram Haritası ....................................................... 66

Kavramlar ................................................................ 67

Etkinlikler ................................................................. 68

5. İKLİM BİLGİSİ - ATMOSFER VE İKLİMAtmosfer .................................................................. 73

İklimin Etkileri ........................................................... 77

6. İKLİM BİLGİSİ - SICAKLIKSıcaklık .................................................................... 79

7. İKLİM BİLGİSİ - BASINÇ VE RÜZGARLARBasınç...................................................................... 85

Rüzgârlar ................................................................. 87

8. İKLİM BİLGİSİ - NEMLİLİK VE YAĞIŞNemlilik ve Dağılışı .................................................. 91

Yağışlar, Oluşumu ve Dağılışı ................................. 93

9. İKLİM BİLGİSİ - İKLİM TİPLERİDünya’nın İklim Tipleri ............................................ 97

10. İKLİM BİLGİSİ - TÜRKİYE’NİN İKLİMİTürkiye’nin İklimini Etkileyen Faktörler .................. 101

Türkiye’nin İklim Elemanları................................... 103

Türkiye’nin İklim Tipleri .......................................... 107

Ünite Tekrar Testi .................................................. 111

Yazılıya Hazırlık..................................................... 113

3. ÜNİTE: BEŞERÎ SİSTEMLERKavram Haritası / Kavramlar .................................. 116

Etkinlikler ............................................................... 117

11. YERLEŞMELERYerleşme ve Yerleşmenin Gelişimi ........................ 119

Yerleşme Doku ve Tipleri ...................................... 123

Türkiye’de Yerleşmeler .......................................... 127

Ünite Tekrar Testi .................................................. 131


4. ÜNİTE:KÜRESEL ORTAM: BÖLGELER VE ÜLKELERKavram Haritası / Kavramlar .................................. 136

Etkinlikler ............................................................... 137

12. BÖLGELER VE ÜLKELERBölgeler ................................................................. 139


5. ÜNİTE: ÇEVRE VE TOPLUMKavram Haritası / Kavramlar .................................. 148

Etkinlikler ............................................................... 149

13. İNSAN VE ÇEVREİnsan ve Çevre ...................................................... 151


TARAMA TESTLERİI. Dönem Tarama Testi .......................................... 161

II. Dönem Tarama Testi ......................................... 165

CEVAP ANAHTARI .............................................. 169

İçindekiler

DOĞAL SİSTEMLER:GENEL COĞRAFYA

KAZANIMLAR

1. Doğaveinsanetkileşiminiaçıklar.2. Coğrafyanınkonularınıvebölümlenmesiniaçıklar.3. Coğrafyabiliminingelişiminiaçıklar.4. Dünya’nınşeklivehareketlerininetkilerinideğerlendirir.5. Koordinatsisteminikullanarakzamanveyereaitözellikler

hakkındaçıkarımlardabulunur.6. Haritayı oluşturan unsurlardan yararlanarak harita kul-

lanır.7. Bilgileri haritalara aktarmada kullanılan yöntem ve

teknikleriaçıklar.8. Haritalarda yer şekillerinin gösteriminde kullanılan yön-

temveteknikleriaçıklar.

TEST BAŞLIKLARI

◗ DoğaveİnsanEtkileşimi◗ CoğrafyanınKonusuveBölümleri◗ CoğrafyanınTanımı,ÖnemiveGelişimi◗ Dünya’nınŞekliveHareketleri◗ Mevsimler◗ İklimKuşaklarıveGölgeBoyu◗ ParalelveMeridyenler◗ YerelSaat◗ Türkiye’ninCoğrafiKonumu◗ HaritalarınÖzellikleri◗ HaritaHesapları◗ YerŞekillerininHaritalaraAktarılması◗ ÜniteTekrarTesti

ÜNİTE

1

• Harita alan hesaplarında yalnızca gerçek alan anlatılır. Harita alanı ve ölçekten alan bulma anlatılmaz.

• Fiziki haritalardan izohips, renklendirme ve kabartma yöntemi anlatılır. Tarama ve gölgelen-dirme yöntemi anlatılmaz.

KAZANIM DIŞI ALANLAR

ÜNİTE

1

10

Kavram Haritası

DOĞA, İNSAN VE

COĞRAFYA

Beslenme

Barınma

Ulaşım

Çevre Sorunları

Doğal Kaynaklar

Doğa ve İnsanEtkileşimi

Orta Çağda Coğrafya

İlk Çağda Coğrafya

Yeni ve Yakın ÇağdaCoğrafya

Osmanlı’da Coğrafya

Türkiye’de Coğrafya

Coğrafyanın Tanımı veTarihi Gelişimi

Bitki İnsan Hayvan

Doğal çevrenin canlıelemanları

Taş Küre (Litosfer)

Doğal çevrenin cansızelemanları

Su Küre (Hidrosfer)

Hava Küre (Atmosfer)

Coğrafyanın Konusu ve Bölümleri

Coğrafya

Fiziki Coğrafya

Beşeri ve Ekonomik Coğrafya

Bölgesel Coğrafya

COĞRAFİ KOORDİNAT SİSTEMİ

Mutlak Konum

Enlem

Göreceli Konum

Jeopolitik

MeridyenParalel

Ekvator

Dönence

Yengeç Oğlak

Kutup Dairesi

Boylam

Greenwich

Antimeridyen

Tarih değiştirmeçizgisi

Yerel Saat

Saat Dilimi Ulusal Saat

ÜNİTE

1 Kavram Haritası

11

Çizikölçek Kesirölçek

Konik

Silindirik

Düzlem

Projeksiyon

Kuş bakışı Düzlem

Ölçek

HaritanınÖzellikleri

SiyasiBüyük Ölçekli

Harita Hesapları

CBS

Özel Harita

Genel Harita

Konularına GöreHaritalar

Fiziki

KüçükÖlçekli

OrtaÖlçekli

Ölçeklerine GöreHaritalar

Plan Topografya

HARİTA BİLGİSİ

Harita Çeşitleri

Yörünge (Ekliptik)

Mevsimler

Solstis Ekinoks

Dünya’nın Hareketleri

Çizgisel hız

İklim Kuşakları

Açısal hız

Elips

DÜNYA’NINŞEKLİ VE HAREKETLERİ

Geoid

Yarıçap

Aydınlanma çizgisi

Dünya’nın Şekli

Günlük Hareketleri Yıllık Hareket Eksen Eğikliği

21 Aralık21 Haziran

21 Mart23 Eylül

Kutup KuşağıTropikal Kuşağı

Orta Kuşak

ÜNİTE

1Kavramlar

12

Kavramlar

Afel (günöte): Dünya’nın yörüngesinde Güneş’e en uzak olduğu konum.

Antimeridyen: Herhangi bir meridyenin tam karşısından geçen ve meridyeni 180° ye tamamlayan meridyen.

Atmosfer (Hava küre): Dünya’yı saran ve içerisinde çeşitli gazların bulunduğu tabaka.

Aydınlanma dairesi: Yeryüzünün aydınlık ve karanlık olan bölümlerini ayıran sınır.

Biyosfer (Canlılar küresi): Atmosferin, litosferin ve hidrosfe-rin canlı yaşamına uygun olan bölümleri.

Boylam: Yeryüzündeki herhangi bir noktanın Başlangıç Meridyeni’ne olan uzaklığının açı cinsinden değeri.

CBS: Değişik kaynaklardan coğrafi verilerin derlenmeleri, bilgisayar ortamında depolanması, işlenmesi, analiz edilmesi işlevlerini yerine getiren donanım, yazılım ve kullanıma verilen ad.

Coğrafi konum: Bir yerin dünya üzerinde bulunduğu yer.

Coğrafya: Yeryüzündeki doğal, beşerî ve ekonomik olguları, insanla ilgi kurarak inceleyen bir bilim.

Corriolis (Merkez kaç): Dünya’nın kendi çevresindeki dönü-şünden dolayı rüzgârların sapmaya uğramasını sağlayan kuvvet.

Doğa: İnsan elinin değmediği, kendiliğinden var olan canlı ve cansız varlıkların tümü.

Doğal çevre: İnsan tarafından müdahale edilmemiş çevre.

Dönence: Her iki yarım kürede güneş ışınlarının dik düştüğü en son nokta (23° 27ı enlemleri).

Ekinoks: Gece gündüz eşitliğinin yaşandığı tarih.

Ekliptik (yörünge): Dünya’nın Güneş çevresindeki dönüş hareketini yaparken izlediği yol.

Eksen: Dünya’nın ya da başka bir gök cisminin merkezinden geçen ve bir kutuptan diğerine uzanan hayalî çizgi.

Eksen eğikliği: Ekvator düzlemi ile yörünge düzlemi arasın-daki 23° 27ı lık eğiklik.

Ekuidistans: İzohips haritalarında ardışık iki izohips arasın-daki yükselti farkı.

Ekvator: Dünya’yı iki eşit yarım küreye ayıran en büyük para-lel dairesi.

Enlem: Yeryüzündeki herhangi bir noktanın Ekvator’a olan uzaklığının açı cinsinden değeri.

Geoit: Dünya’nın kutuplardan basık, Ekvator’dan şişkin ken-dine has şekli.

Gerçek alan: Yeryüzü şekillerinin tüm engebeleri ile hesap-lanan alanı.

Göreceli konum (Özel konum): Bir şehrin ya da bir ülkenin gelişmesine katkı yapan kendisine has coğrafi özelliklerin tümü.

Greenwich: Londra’da yer alan Başlangıç Meridyeni’nin geç-tiği yer.

Gün dönümü: Mevsimlerin başlangıç ve bitiş tarihi.

Greenwich: Başlangıç meridyenin diğer adı.

Gurup vakti: Güneşin batış anındaki gökyüzünün yarı karan-lık, yarı aydınlık olduğu an.

Harita: Yeryüzünün tamamının ya da bir bölümünün kuş bakı-şı görünüşünün belli bir oranda küçültülerek düzlem üzerine

aktarılması.

Hidrosfer (Su küre): Yerküre üzerindeki çanakları doldurmuş suların (okyanuslar, denizler, göller, akarsular ve yeraltı suları) ortak adı.

İzobat (Eş derinlik eğrisi): Denizlerde aynı derinliğe sahip noktaların birleştirilmesiyle elde edilen kapalı eğriler.

İzohips (eş yükselti eğrisi): Aynı yükselti değerine sahip noktaların birleştirilmesiyle elde edilen kapalı eğriler.

Jeopolitik: Devletlerin, coğrafi özellikleri ile dış siyasetleri arasındaki ilgiyi inceleyen bilim.

Kartografya: Harita çizim bilimi.

Kroki: Bir yerin kuş bakışı görünüşünün kabataslak düzlem üzerine çizimi.

Kutup: Dünya’nın ekseninin, en güney ve kuzey uçları.

Kutup dairesi: Dünya’nın her iki yarım küresinde 66° 33ı enleminden geçen çember.

Lejant: Haritalarda kullanılan işaret ve sembollerin ne ifade ettiğini gösteren tablo.

Litosfer (Taş küre): Yerküreyi dıştan kuşatan ve esas yapısı kayaçlardan oluşan yer kabuğu.

Lokasyon: Yeryüzünde bir alan.

Meridyen: Bir kutuptan, diğerine uzanan ve Ekvator’u dik olarak kesen hayalî çizgi.

Mevsim: Dünya’nın Güneş çevresinde ekinoks noktasıyla, solstis noktası arasında geçirdiği zaman.

Mutlak konum (Matematik konum): Bir yerin enlem ve boy-lamına göre Dünya üzerindeki yeri.

Ölçek: Haritalardaki küçültme oranı.

Paralel: Ekvator’a paralel olarak çizilen hayalî çizgiler.

Perihel (Günberi): Dünya’nın yörüngesinde Güneş’e en yakın olduğu konum.

Plan: Yeryüzünün belirli bir kısmının büyük ölçek kullanılarak çizilmiş haritası.

Polder: Hollanda’da denizden kazanılan alçak topraklar

Profil: Yeryüzü şekillerinin yandan görünüşünü gösteren çizim.

Projeksiyon (iz düşüm): Küremsi yeryüzünü düzleme aktar-ma yöntemleri.

Saat dilimi: Her 15 meridyenin bir araya gelmesiyle oluşan mesafe.

Seyahatname: Gezginlerin gezip gördükleri yerleri yazdığı kitap yani gezi yazısı.

Solstis: Güneş ışınlarının gelebileceği en dik ve en eğik açı-larla geldiği tarih.

Tan: Güneşin doğuş anındaki gökyüzünün yarı karanlık, yarı aydınlık olduğu an.

Topoğrafya: Yer şekilleri.

Ulusal saat (Ortak saat): Bir ülkenin, kendisine en uygun meridyenin yerel saatini bütün ülke sınırlarında geçerli hâle getirmesiyle oluşan saat.

Uzaktan algılama: Uçaklar ve uydulara monte edilen araçlar yoluyla, yeryüzü ve atmosfer ile ilgili veri toplama tekniği.

Yerel saat: Dünya üzerinde herhangi bir noktada, Güneş’in gökyüzündeki konumuna göre belirlenen saat.

Do

ğa

l Sis

tem

ler:

Ge

nel C

oğ

rafy

a

TESTÜNİTE

1

23

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

4Dünya’nın Şekli ve Hareketleri - I

1. Aşağıdakilerden hangisi Dünya’nın şeklinin sonuçla-rından biridir?

A) Haritaların çiziminde bozulmaların olması

B) Gece ve gündüzün birbirini takip etmesi

C) Taşlarda fiziksel çözülmelerin yaşanması

D) Meltem rüzgârlarının oluşması

E) Aydınlanma çizgisinin yer değiştirmesi

2. Eksen eğikliği nedeniyle mevsimler yalnızca “Orta Kuşak”ta belirgin şekilde yaşanır.

40°

70°

80°90°

90°

0°

55°

I

II

III

IV

V

Buna göre, küre üzerinde işaretli noktaların hangile-rinde dört mevsim belirgin şekilde yaşanır?

A) I ve II B) II ve III C) II ve IV

D) III ve IV E) III ve V

3. Güneş’in, doğudan doğup batıdan batmasını sağla-yan temel etken, aşağıdakilerden hangisinin oluşu-muna da neden olmuştur?

A) Güneş’in doğuş-batış saatlerinin değişmesi

B) Güneş’in batıda daha geç doğması

C) Dinamik basınç kuşaklarının oluşması

D) Dünya’nın Güneş’e yaklaşıp uzaklaşması

E) Meltem rüzgârlarının oluşması

4. Dünya’nın Güneş’e en yakın olduğu tarihte Türkiye için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Yaz mevsimi yaşanmaktadır.

B) Güneş ışınlarının geliş açıları küçülmektedir.

C) Geceler gündüzden daha uzundur.

D) Tarih 21 Mart’tır.

E) Yıl içinde en kısa gölgeler belirlenmektedir.

5. Dünya’nın Güneş çevresinde dönerken izlediği yolun şekli günümüzdeki gibi elips değil tam bir çember olsaydı, aşağıdaki olaylardan hangisi meydana gelir-di?

A) Aynı mevsimlerin süresi Kuzey ve Güney yarım kürelerde eşit olurdu.

B) Dönenceler Ekvator’a yaklaşırken Kutup Daireleri Kutup noktalarına yaklaşırdı.

C) Yerküre doğudan batıya doğru dönerdi.

D) Her iki yarım kürede de Tropikal Kuşak genişlerken Orta Kuşak daralırdı.

E) Her iki yarım kürede de sonsuza dek hep aynı mev-sim hüküm sürerdi.

6. I. 21 Mart

II. 21 Haziran

III. 23 Eylül

IV. 21 Aralık

Yukarıdaki tarihlerin hangilerinde güneş ışınları Ekvator’a yıl içindeki en küçük açılarla ulaşır?

A) I ve II B) I ve III C) II ve III

D) II ve IV E) III ve IV

7. Eksen eğikliğinin yeryüzündeki sıcaklık dağılışına etkisi aşağıdaki örneklerden hangisine bağlı olarak kanıtlanamaz?

A) Türkiye’de yaz mevsimi yaşanırken Güney Afrika Cumhuriyeti’nde kış yaşanması

B) Orta Kuşak’ta bulunan yerlerin yıllık sıcaklık farkları-nın, Tropikal Kuşaktaki bölgelerden fazla olması

C) Kuzey Yarım Küre’de Temmuz ayı sıcaklık ortalama-sının Güney Yarım Küre’den yüksek olması

D) Akdeniz iklim kuşağında olmalarına rağmen Aralık ayında Antalya’nın Sydney’den daha soğuk olması

E) Türkiye’ye kuzeyden esen rüzgârların sıcaklığı düşürmesi, güneyden esen rüzgârların sıcaklığı artır-ması

Do

ğa

l Sis

tem

ler:

Ge

nel C

oğ

rafy

a

Dünya’nın Şekli ve Hareketleri - I

24

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

8. Dünya’nın kendi ekseni çevresindeki hareketini batıdan doğuya doğru yapması, bir yerin doğusunda bulunan yerlerde Güneş’in daha erken doğmasına ve daha erken batmasına neden olur.

��

��

��

Buna göre, yukarıdaki haritada verilen kentlerin han-gisinde yıl boyunca Güneş en erken batar?

A) Pekin B) Kahire C) Londra

D) Moskova E) New York

9. Dünya yıllık hareketini gerçekleştirdiği elips yörünge üzerinde hareket ederken 3 Ocak’ta Güneş’e en yakın (günberi), 4 Temmuz’da ise Güneş’e en uzak (günöte) konumundadır.

Bu durum;

I. Dünya üzerinde çizgisel hızın yıl içinde değişmesi

II. Şubat ayının 28 gün sürmesi

III. Güneş’in Dünya üzerindeki çekim gücünün Kuzey Yarım Küre’nin kış aylarında artması

IV. Eylül ekinoksunun iki gün gecikmeyle 23 Eylül’de yaşanması

özelliklerinden hangilerinin ortaya çıkmasına neden olmamıştır?

A) Yalnız I B) Yalnız IV C) I ve III

D) II ve III E) III ve IV

10. Aşağıdakilerden hangisi Yer’in günlük ve yıllık hare-ketlerinin ortak sonuçları arasında gösterilemez?

A) Sıcaklık farklılıklarının yaşanması

B) Cisimlerin gölge boylarının değişmesi

C) Gece – gündüz uzunluklarının değişmesi

D) Basınç farklarının yaşanması

E) Aydınlanma çizgisinin hareket etmesi

11. I. Dünya’nın şekli

II. Gece-gündüz uzunlukları

III. Yörünge düzleminin şekli

IV. Güneş ışınlarının geliş açıları

Yer ekseninin 23° 27ı eğik olması, yukarıdakilerden hangilerini etkilemez?



12. Aşağıda bazı paraleller üzerinde iki meridyen arasındaki mesafe verilmiştir.

Buna göre, meridyenler arasındaki mesafenin değiş-mesinin nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Meridyenlerin boylarının birbirine eşit olması

B) Paralellerin uzunluklarının farklı olması

C) Dünya’nın eksen eğikliğinin 23° 27ı olması

D) Dünya’nın küresel şekle sahip olması

E) Çizgisel hızın kutuplara doğru azalması

13. Bir noktaya güneş ışınları dik açıyla gelirse atmosferde tutulma az olacağı için sıcaklık yüksek olur. Ancak gün içindeki en sıcak an güneş ışınlarının daha dik geldiği 12.00 değil 14.00’dır.

Aşağıdakilerden hangisi bu durumun temel nede-nidir?

A) Nemin sıcaklığa olan etkisi

B) Dünya’nın küresel şekli

C) Kara ve deniz dağılışı

D) Isı birikimi

E) Enlemin sıcaklığa etkisi

Do

ğa

l Sis

tem

ler:

Ge

nel C

oğ

rafy

a

TESTÜNİTE

1

31

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

Mevsimler - II 8

1. Gece ile gündüzü ayıran sınıra aydınlanma çizgisi denir.

Aşağıdakilerden hangisi, aydınlanma çizgisinin kutup noktalarından geçtiği bir günde yaşanan durumlardan biri değildir?

A) Güneş ışınları Oğlak Dönencesi’ne dik açıyla düşer.

B) Her iki yarım kürede bahar mevsimi başlar.

C) Gece – gündüz eşitliği yaşanır.

D) Güneş her iki kutup noktasından da görünür.

E) Ekvator’dan kutuplara doğru, güneş ışınlarının düşme açısı azalır.

2. 23°27ı

23°27ı

66°33ı

66°33ı

0°

90°

90°

Dünya, Güneş karşısında yukarıdaki konumdayken, aşağıdaki durumlardan hangisi yaşanmaz?

A) Güneş ışınları Yengeç Dönencesi’ne dik düşer.

B) Aydınlanma çizgisi kutup dairelerinden geçer.

C) Güney Yarım Küre’de gündüzler uzamaya başlar.

D) Kuzey Yarım Küre’de yaz mevsimi başlar.

E) Güney Yarım Küre’de en kısa gölge boyu ölçülür.

3. Güney Yarım Küre’de yaşayan bir kişi içinde bulunduğu zaman dilimi ile ilgili,

– Bu gece bütün Dünya ile eşit gece uzunluğu yaşaya-cağız.

– Yarın sabah ilkbahar mevsiminin ikinci gününü yaşa-yacağız.

– Bugünden sonra üç ay boyunca Güneş hep bir önce-ki güne göre daha erken doğup daha geç batacaktır.

bilgilerini vermiştir.

Buna göre, bu kişi Güney Yarım Küre’de aşağıda verilen tarihlerin hangisinde bahsedilen bilgileri pay-laşmış olabilir?

A) 21 Mart B) 21 Haziran C) 23 Eylül

D) 21 Aralık E) 3 Ocak

4. Güneş ışınlarının kutup dairelerine teğet geldiği bir günde aşağıdakilerden hangisinin kesinlikle doğru olduğu söylenebilir?

A) Güneş ışınları Yengeç Dönencesi’ne dik gelir.

B) Güney Yarım Küre’de yaz başlar.

C) Ekvator’da gece-gündüz eşittir.

D) Kuzey Yarım Küre’de kış başlar.

E) Güney Kutbu’nda gece yaşanır.

5.

23°27ı

23°27ı

66°33ı

66°33ı

0°

90°

90°

Dünya’nın Güneş karşısında aldığı konum şekildeki gibi iken, Türkiye’de aşağıdaki olaylardan hangisi yaşanır?

A) Adana’dan Sinop’a doğru gündüz süresi uzar.

B) Cisimlerin yıl içinde en kısa gölgesi oluşur.

C) İlkbahar mevsimi başlar.

D) Güneş ışınları yıl içinde en büyük açılarla düşer.

E) Türkiye’de en uzun gece yaşanır.

6. Kuzey Yarım Küre’de 70° enleminde yer alan K merke-zinde 65 gün gündüz, L merkezinde 134 gün gündüz, M merkezinde ise 186 gün gündüz yaşanmaktadır.

Buna göre L ve M merkezlerinin bulundukları enlem-ler aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak veril-miştir?

L M

A) 80° kuzey 90° kuzey

B) 50° kuzey 75° kuzey

C) 90° kuzey 60° kuzey

D) 45° kuzey 65° kuzey

E) 75° kuzey 85° kuzey

Do

ğa

l Sis

tem

ler:

Ge

nel C

oğ

rafy

a

Mevsimler - II

32

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

7. Aşağıda tabloda bazı özellikler ve bunların meydana geldiği özel tarihler işaretlenerek gösterilmiştir.

Gündüz Süresi 21 Mart

21 Haziran

23 Eylül

21 Aralık

I gündüz süresi gece süresinden fazladır. X

II Yıl içinde gölge boyu en uzundur. X

III Gece – gündüz süreleri eşittir. X X

IV Güneş ışınları yıl içinde en dar açılar-la gelir.

X

V Kış mevsimi bugün itibariyle başlar. X

Buna göre, tabloda verilen özeliklerden hangileri belirtilen tarihlerde Türkiye için geçerlidir?

A) I ve II B) I ve IV C) II ve III

D) III ve IV E) IV ve V

8. Aşağıda Dünya Güneş çevresinde dönerken yaşanan durumlar verilmiştir.

I. Kuzey Yarım Küre’de gündüz süresinin gece süre-sinden uzun olmaya başladığı gündür.

II. Güney Yarım Küre’de düzleme dik bir cismin öğle 12.00 da gölge boyunun en uzun yaşandığı gündür.

III. Dünya’nın Güneş çevresinde en yavaş hareket ettiği gündür.

Bu durumların yaşandığı tarihler aşağıdakilerden hangisinde gösterilmiştir?

I II III

A) 21 Aralık 23 Eylül 3 Ocak

B) 23 Eylül 4 Temmuz 21 Haziran

C) 21 Mart 21 Haziran 4 Temmuz

D) 21 Haziran 3 Ocak 21 Aralık

E) 4 Temmuz 21 Aralık 21 Mart

9. Bir şehrin Kuzey Yarım Küre’de bulunduğunu aşağı-dakilerden hangisi kanıtlar?

A) Güneş ışınlarını yıl içinde dik açı ile alması

B) Sürekli rüzgârların saat ibresi yönünün tersine sap-ması

C) 24 saati aşan gece ve gündüzleri yaşayabilmesi

D) Dört mevsimi yaşayabilmesi

E) En uzun gecenin 21 Aralık’ta yaşanması

10. Aşağıdaki şekilde Dünya’nın Güneş karşısında aldığı konumlardan biri gösteriliyor.

23°27ı

23°27ı

66°33ı

66°33ı

0°

90°

90°

Güneş ışınlarının şekilde görüldüğü gibi her iki kutupta da görülmesi aşağıdakilerden hangisine bağlıdır?

A) Dünya’nın güneşe yaklaşmasına

B) Güneş ışınlarının Ekvator’a dik gelmesine

C) Ekvator düzlemiyle, yörünge düzlemi arasındaki açı-nın azalmasına

D) Dünya’nın şeklinin geoid olmasına

E) Oğlak Dönencesi’nin tam güneş ekvatorunun karşı-sında yer almasına

11. Aşağıda üç farklı merkezin coğrafi koordinatları verilmiştir.

��

��

��

��

��

��

��

��

��

� �

�

Buna göre, verilen merkezlerin sınırları içindeki alanlar ile;

I. 21 Haziran’da 24 saat süre ile Güneş hiç batmaz.

II. 21 Aralık’ta gündüz süresinin 12 saatten fazla olduğu ve güneyine doğru gidildiğinde gündüz süresi uzar.

III. 21 Mart ve 23 Eylül’de öğle vakti cisimlerin gölgesi oluşmaz.

özelliklerinin eşleştirilmesi aşağıdakilerin hangisin-de doğru olarak verilmiştir?

K L M

A) I II III

B) II I III

C) III II I

D) II III I

E) III I II

Do

ğa

l Sis

tem

ler:

Ge

nel C

oğ

rafy

a

TESTÜNİTE

1

59

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

22Yer Şekillerinin Haritalara Aktarılması - II

1. Renklendirme yöntemiyle hazırlanmış bir haritada kahverengi kadar yeşil rengin de yaygın olduğunu gören bir kişi, arazi hakkında hangi yorumu yaparsa yanlış olur?

A) Dağlık bir arazidir.

B) Ormanlık araziler fazladır.

C) Yükselti farkı belirgindir.

D) Eğim ve engebe fazladır.

E) Deniz seviyesine yakındır.

2. K

Eş yükselti eğrileri ile çizilen yukarıdaki haritayla ilgili olarak;

I. İzohipsler 100 metre aralıklarla çizilmiştir.

II. Göl, 300 metre yükselti seviyesindedir.

III. Haritanın kuzeybatı ve güneydoğusunda mevsimlik akarsular yer alır.

IV. Gölün dışarıya akışı yoktur.

V. Haritada 900 metreden daha yüksek alanlar yoktur.

verilenlerden hangilerine ulaşılamaz?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve V

D) III ve V E) IV ve V

3. Renklendirme yöntemiyle çizilmiş haritalarla ilgili aşağıda verilen genel bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Renk tonlarının karalar üzerinde koyulaştığı yerler, yükselti ortalamasının fazla olduğunu işaret eder.

B) Mavi renkler denizleri, gölleri ve akarsuları gösterir.

C) Beyaz renkler buzullarla kaplı bölgeleri gösterir.

D) Deniz seviyesine yakın bir ova yeşil tonları ile göste-rilir.

E) Denizler üzerinde mavinin koyu tonları kıta sahanlı-ğının geniş olduğu yerlerde fazladır.

4. Aşağıda yer şekillerini gösterme yöntemlerinden birinin bazı özellikleri verilmiştir.

• Yer şekillerini gerçek görünümlerine en yakın göste-ren üç boyutlu yöntemdir.

• Maliyeti yüksektir.

• Taşınması zordur. Bu açıdan kullanışlı değildir.

Bu yöntem aşağıdakilerden hangisidir?

A) Renklendirme B) Kabartma

C) İzohips D) Tarama

E) Gölgelendirme

5. Aşağıda verilen haritaların hangisi profil çıkartmada kullanılır?

A) Toprak haritaları

B) Turizm haritaları

C) Topografya haritaları

D) Nüfus haritaları

E) İdari haritalar

6. Aşağıda eş yükselti eğrileriyle çizilmiş bir topografya haritası verilmiştir.

K

Haritaya göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Haritanın kuzeybatı kıyılarında kıta sahanlığı daha dardır.

B) Akarsuyun uzunluğu 30 km’den fazladır.

C) İzohipsler 200 metre aralıklarla çizilmiştir.

D) Akarsu bir delta ovası oluşturmuştur.

E) Adanın en yüksek yeri 300 metrenin altındadır.

Do

ğa

l Sis

tem

ler:

Ge

nel C

oğ

rafy

a

Yer Şekillerinin Haritalara Aktarılması - II

60

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

7. Malatya ili topografya haritalarının birincisinde izohips eğrileri 25 metre, ikincisinde ise 100 metre aralıklarla çizilmiştir.

Bu haritaların özellikleri ile ilgili olarak aşağıdakiler-den hangisi söylenemez?

A) I. haritada yer şekilleri daha ayrıntılıdır.

B) II. haritada izohips sayısı daha azdır.

C) I. haritanın ebatları II. haritadan daha büyüktür.

D) I. ve II. haritanın renkleri birbirine benzer.

E) II. haritanın ölçeği I. haritadan daha büyüktür.

8.

Eş yükselti eğrileri ile çizilmiş yukarıda verilen hari-tada;

I. akarsuyun denize döküldüğü yerde delta oluşmuş-tur.

II. Yörenin kuzeydoğusunda kapalı çukurluk bulunmak-tadır.

III. Akarsu geniş bir boyun üzerinde akmaktadır.

IV. Yörenin kuzeybatısında kalan tepenin yükseltisi 1000 m’den fazladır.

verilenlerden hangilerine ulaşılabilir?



9. Eş yükselti eğrileriyle çizilmiş bir topografya hari-tasında ölçek bilinmiyorsa, aşağıdaki sorulardan hangisinin yanıtı bulunamaz?

A) Yörenin ortalama eğim derecesi bulunabilir mi?

B) Haritada yer alan akarsuların akış yönü saptanabilir mi?

C) Yörede hangi morfolojik şekiller bulunmaktadır?

D) Yörenin en yüksek noktası kaç metredir?

E) Eş yükselti eğrileri kaç metre aralıklarla çizilmiştir?

10. Aşağıdaki haritada bir bölge izohips yöntemiyle gösteril-miştir.

L

H

800

Haritada yer alan L noktasının yüksekliği 700 m ise, H noktasının yüksekliği kaç metre olabilir?

A) 600 B) 900 C) 1000

D) 1100 E) 1200

11. Bir coğrafya dersinde,

Ertuğrul: İzohips haritalarında içteki izohips eğrisinin yükseltisi dıştaki eğriden her zaman fazla mıdır?

Öğretmen: Hayır. Bazı yer şekillerini gösterirken en içteki eğri dıştaki eğriden daha alçak olabilir. Örneğin ...........?......... gösterilirken durum böyledir.

şeklinde bir diyalog geçmiştir.

Öğretmenin Ertuğrul’a verdiği örnekte soru işaretli yerlere aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi uygun olur?

A) Vadi B) Çanak C) Falez

D) Şelale E) Plato

12. Aşağıdaki haritada izohipsler 100 m aralıkla çizilmiştir.

M

L

K

Deniz

Yukarıdaki izohips haritasında K, L ve M ile belirtilen alanlar, renklendirme yöntemi ile çizilen bir haritada hangi renklerle gösterilir?

K L M

A) Sarı Yeşil Yeşil

B) Turuncu Yeşil Sarı

C) Sarı Turuncu Yeşil

D) Yeşil Sarı Turuncu

E) Yeşil Sarı Sarı

Do

ğa

l Sis

tem

ler:

İklim

Bilg

isi

7171

EtkinliklerÜNİTE

2

VI. Dünya haritası üzerinde işaretli yerler ile kutucuklarda verilen iklim bölgesi özelliklerini eşleştiriniz.

4 Batı rüzgârlarının etkisiyle her mevsim yağış alır.

4 Bulutluluk oranı ve bağıl nemi yıl genelinde yüksektir.

4 Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlıdır.

4 Makiler yaygın olarak görülür.

4 Yıl boyunca sıcaklık ortalaması 0°C’nin altındadır.

4 Bitki örtüsü ve toprak tipi yoktur.

4 Sıcaklık ortalama 0°C’nin üzerine yalnızca yaz aylarında çıkar.

4 Toprak yılın büyük döneminde donmuş hâldedir.

4 Bitki örtüsü ot ve yosun türleridi.

4 Günlük sıcaklık farkının en fazla olduğu iklimdir.

4 Fiziksel çözülme fazladır.

4 Kaktüslerin yaşam alanıdır.

4 Nemlilik çok düşüktür.

4 Yılın her dönemi konveksiyonel yağış alır.

4 Sıcaklık ortalama 20°C’nin altına düşmez.

4 Tropikal yağmur ormanlarıyla kaplıdır.

4 Kışları oldukça sert ve kar yağışlıdır.

4 Tayga ormanları ile kaplıdır.

4 Yaz yağışları hakimdir.

4 Yaz musonları nedeniyle yazı bol yağışlıdır.

4 Kimyasal ayrışma kuvvetlidir.

4 Pirinç tarımına uygundur.

1

3

2

5

4

6

7

8

1 5

23

4

7

6

8

Do

ğa

l Sis

tem

ler:

İklim

Bilg

isi

TESTÜNİTE

2

83

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

6Sıcaklık - III

1. Avrupa Kıtası’nın güney kıyılarındaki sıcaklık orta-lamalarının kuzey kıyılarından daha yüksek olması üzerine aşağıdakilerden hangisi etkili olmamıştır?

A) Avrupa’nın Kuzey Yarım Küre’de yer alması

B) Kuzey ve güneyinde denizlerin bulunması

C) Güneş ışınlarının geliş açısı

D) Matematik konumu

E) Güneş ışınlarının atmosferde aldığı yol

2. Atmosfer içerisinde yerden yükseldikçe sıcaklık azalır.

Buna göre A noktasında sıcaklığın 18°C olduğu anda B noktasında sıcaklık kaç derece olur?

A) 4 B) 7 C) 11 D) 14 E) 18

3. Kuzey Yarım Küre’de ılıman kuşak yaklaşık 38 enlem genişliğe sahipken, Güney Yarım Küre’de 21 enlem genişliğe sahiptir.

Bu durumu ortaya çıkartan en önemli faktör aşağıda-kilerden hangisidir?

A) Gulf Stream sıcak su akıntısının Kuzeybatı Avrupa’nın sıcaklığını yükseltmesi

B) Afrika’nın kuzeyi ve Ortadoğu’da çöllerin geniş alan kaplaması

C) Karaların Kuzey Yarım Küre’de, Güney Yarım Küre’den daha geniş alan kaplaması

D) Dünya’nın ortalama sıcaklığının 15°C olması

E) İki yarım kürede aynı anda farklı mevsimlerin yaşan-ması

4. Aynı enlem üzerinde bulunan iki merkezin sıcak-lıklarının farklı olması, aşağıdakilerden hangisi ile açıklanamaz?

A) Yükselti farklılığı

B) Nem oranlarının farklılığı

C) Denizellik - karasallık

D) Güneş ışınlarının düşme açısı

E) Okyanus akıntıları

5. Aşağıda beş merkezin Ocak ve Temmuz ayı sıcaklık ortalamaları verilmiştir.

�

��

��

��

�

��

�

�

�

�

��

��

��

��

��

��

Sıcaklık farkının karasallık üzerindeki etkisi göz önüne alındığında verilen merkezlerden hangisinde karasallık daha şiddetlidir?

A) I B) II C) III D) IV E) V

6. Ekvator’a eşit uzaklıkta bulunan iki merkezin, sıcak-lık ortalamalarının aynı olmaması aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir?

A) Denize uzaklık farkı

B) Bitki örtüsü farklılığı

C) Yağış türü farklılığı

D) Toprak tiplerinin benzer olmaması

E) Yağış miktarlarının aynı olmaması

7. Aşağıdaki haritada, yıllık ortalama sıcaklık dağılışı göste-rilmiştir.

–10°

0°

0°

10°

10°

20°

20°

30°

30°

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi haritadaki bilgi-lerden ulaşılacak yargılardan biri değildir?

A) En yüksek sıcaklıklar Kuzey Yarım Küre’de dönen-celer çevresinde görülmektedir.

B) Alçak enlemlerde karalar, yüksek enlemlerde deniz-ler daha sıcaktır.

C) Ekvator’dan kutuplara doğru sıcaklık azalmaktadır.

D) Sibirya ve Grönland çevresi Dünya’nın en soğuk yerleridir.

E) Güney Yarım Küre’nin sıcaklık ortalamaları Kuzey Yarım Küre’den fazladır.

Do

ğa

l Sis

tem

ler:

İklim

Bilg

isi

Sıcaklık - III

84

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

8. Aşağıdakilerden hangisi yükselti - sıcaklık ilişkisiyle açıklanabilecek bir örnektir?

A) Aynı enlemdeki iki farklı merkezde, aynı tarım ürünü-nün olgunlaşma sürelerinin farklı olması

B) Bir dağın kuzey ve güney yamaçlarında farklı sıcak-lık ortalamalarının yaşanması

C) Kıyıdaki bir merkezin yıllık sıcaklık farkının düşük olması

D) Kanada’nın kuzey kıyılarında buzul etkisi görülürken Türkiye’nin kuzey kıyılarında görülmemesi

E) Ocak ayında Türkiye’de düşük sıcaklıklar yaşanırken Avustralya’nın en sıcak dönemini yaşaması

9. Aşağıda Güney Yarım Küre’nin orta enlemlerinde yer alan bir dağın kesiti verilmiştir.

G K

Buna göre, işaretli bölgelerin hangisinde bakı ola-yına bağlı olarak sıcaklık değerlerinin daha yüksek olması beklenir?


10. Bir yerdeki günlük sıcaklık farkları üzerinde nemin etkisi büyüktür.

Buna göre, haritadaki numaralı merkezlerin nemlilik durumları düşünüldüğünde, günlük sıcaklık farkı en az ve en fazla olan merkezler aşağıdakilerin hangi-sinde sırasıyla verilmiştir?

A) I ve II B) II ve III C) II ve IV


11. Sıcaklığa etki eden aşağıdaki faktörlerden hangisi diğerlerinden farklı bir özelliğe sahiptir?

A) Dünya’nın günlük hareketi

B) Bakı ve eğim

C) Yerin şekli

D) Eksen eğikliği ve yıllık hareket

E) Okyanus akıntıları

12. Kuzey Yarım Küre’de dönenceler dışındaki bir yöre-de kuzeyden esen bir rüzgâr hava sıcaklığını önemli ölçüde arttırıyorsa; bu yöre için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Deniz kıyısındadır.

B) Yükselti fazladır.

C) Geniş bir platoda yer almıştır.

D) Atmosferdeki nem oranı fazladır.

E) Yüksek bir dağın güney eteğindedir.

13. Aşağıdaki grafikte üç bölgenin sıcaklık rejimleri gösteril-miştir.��

��

��

�

�

��

�

��

��

��

��

Yalnızca haritadaki bilgilerden yararlanılarak aşağı-daki sonuçlardan hangisine ulaşılabilir?

A) Her üç bölgenin aynı enlemlerde yer aldığı

B) Her üç bölgenin sıcaklık ortalamalarının aynı olduğu

C) III. bölgedeki yaz mevsimi sıcaklığının I. bölgenin sıcaklığından yüksek olduğu

D) I. bölgenin yıllık ortalama sıcaklığının II. ve III. böl-genin ortalama sıcaklığından yüksek olduğu

E) II. bölgenin yıllık sıcaklık farkının III. bölgeden fazla olduğu

Do

ğa

l Sis

tem

ler:

İklim

Bilg

isi

TESTÜNİTE

2

95

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

Yağışlar, Oluşumu ve Dağılışı - II 12

1. Aşağıdakilerden hangisinde “cephe”nin tanımı veril-miştir?

A) Bir bölgedeki uzun süreli gözlemlerin ortalaması

B) Bir bölgedeki birkaç günlük atmosfer olayları

C) Havanın neme doymuş hâli

D) Nemlilik ve sıcaklık özellikleri aynı geniş atmosfer bölümü

E) Farklı özellikteki hava kütlelerini ayıran sınır

2. Sıcak hava

Soğuk hava

I

Cephe

II

III

IV

V

Yukarıdaki şekilde oluşumu gösterilen yağış tipi, haritada verilen numaralı alanların hangilerinde daha etkili olarak görülmektedir?

A) I ve II B) II ve III C) III ve IV

D) III ve V E) IV ve V

3. Aşağıdakilerden hangisi cephesel yağışlara örnek olarak gösterilebilir?

A) Güneydoğu Asya Adaları’nda görülen yaz yağışları

B) Orta Avrupa’da görülen ilkbahar yağışları

C) Akdeniz Havzası’nda görülen kış yağışları

D) Orta Anadolu’da görülen ilkbahar yağışları

E) Kuzey batı Kanada kıyılarında görülen sonbahar yağışları

4.

Yukarıdaki haritada verilen alanların ortak özelliği olarak aşağıdakilerden hangisi gösterilebilir?

A) Sıcaklık ortalamaları

B) 1000 mm’nin üzerinde yağış almaları

C) Etkili olan sürekli rüzgârın yönü

D) Yağışların oluşum tipi

E) Doğal bitki örtüleri

5. (I) Sıcak ve soğuk karakterli hava kütlelerini birbirin-den ayıran sınıra cephe, bu alanlarda meydana gelen yağışlara da cephe yağışı adı verilir. (II) Bu tip yağışları daima, soğuk hava üzerinde yükselen sıcak hava kütle-leri oluşturur. (III) Yeryüzünde en sık görülen yağışlardır. (IV) Orta Kuşak’ın karasal bölgelerinde ilkbahar ayların-da ve yaz başlarında yaygın olarak görülür.

Yukarıda verilen cephe yağışlarıyla ilgili olarak numaralı bilgilerden hangileri yanlıştır?

A) Yalnız II B) Yalnız IV C) I ve II

D) II ve III E) III ve IV

6.

I II

Yukarıda şematize edilen yağış oluşum şekilleri ile ilgili aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?

A) I. yağış tipi konveksiyoneldir.

B) II. yağış tipinin meydana gelmesinde yer şekillerinin etkisi fazladır.

C) I. yağış tipi Ekvatoral bölgede yıl boyunca görülmek-tedir.

D) II. yağış, oluşum tipine göre orografiktir.

E) Her iki yağış biçimi de 60° dinamik alçak basınç alanlarının tipik yağış şeklidir.

Do

ğa

l Sis

tem

ler:

İklim

Bilg

isi

Yağışlar, Oluşumu ve Dağılışı - II

96

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

7. Aşağıdaki dört kent merkezine ait ortalama karla örtülü gün sayısı, en yüksek kar örtüsü kalınlığı, ortalama kar yağışlı gün sayısı ve yağan kar miktarının en fazla oldu-ğu ay ile ilgili bilgiler verilmiştir.

Bu bilgilere göre, bir yerin iklim koşulları hakkında numaralandırılmış ölçütlerden hangilerinin dikkate alınması beklenmez?



8. Bir yıl içinde bir bölgeye düşen toplam yağışın (mm) aylık veya mevsimlik dağılışına yağış rejimi denir.

Yukarıdaki tabloda yıllık yağış miktarının mevsimlere göre dağılış oranları verilen bölgelerden hangisinin yağış rejimi düzenlidir?

A) I.bölge B) II. bölge C) III. bölge

D) IV. bölge E) V. bölge

9.

�

��

��

��

Yukarıda verilen haritada numaralanmış yerlerden hangisinde buharlaşma şiddeti en fazla, bulutluluk oranı ve yıllık yağış miktarı en azdır?


10. I. Sıcak ve soğuk su akıntılarının karşılaşma alanları

II. Dinamik kökenli yüksek basıncın etkili olduğu yerler

III. Yıl boyunca yükselici hava hareketlerinin etkili oldu-ğu yerler

Yukarıda verilen yerlerden hangilerinde sis oluşumu daha sık görülmektedir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve II E) II ve III

11. Nemli ve ılık bir hava kütlesinin soğuk bir zemin ile temas etmesi sonucu meydana gelen yoğunlaşma türüne sis denir. Sis yoğunluğu günün en soğuk anlarında genellik-le daha fazladır.

Buna göre, Güneş’in ufuk düzlemindeki konumları-nı gösteren aşağıdaki seçeneklerin hangisinde sis yoğunluğunun daha fazla olduğu söylenebilir?

A)

B D

B)

B D

C)

B D

D)

B D

E)

B D

12. Aşağıda verilen şekillerde ok yönünde hareket eden hava kütlelerinden hangisinin yağış oluşumunu engellemesi beklenir?

A) B)

Sıcakdeniz

Soğukdeniz

C) Sıcak hava

Soğuk hava

D)

E)

Soğuk zemin

Sıcak hava

Do

ğa

l Sis

tem

ler:

İklim

Bilg

isi

113113

ÜNİTE

2 Yazılıya Hazırlık

1. Çoktan Seçmeli Sorular.

(Bu bölüm 30 puan değerindedir.)

a. Atmosferin bünyesinde bulunan gazlardan hangisi Güneş’ten gelen zararlı ışınların yeryüzüne ulaşma-sını engeller?

A) Oksijen

B) Azot

C) Karbondioksit

D) Argon

E) Ozon

b. Bir yerde güneş ışınlarının geliş açısını aşağıdakiler-den hangisi etkilemez?

A) Yükselti

B) Bakı

C) Dünya’nın şekli

D) Mevsim durumu

E) Dünya’nın günlük hareketi

c. Ekvator ve kutuplar üzerinde oluşan termik basınçlar üzerinde aşağıda verilenlerden hangisi etkili olma-mıştır?

A) Dünya’nın şekli

B) Güneş ışınlarının geliş açısı

C) Aşırı soğuma

D) Dünya’nın günlük hareketi

E) Aşırı ısınma

d. Yamaç yağışı oluşumunda aşağıdakilerden hangisi-nin etkisi yoktur?

A) Yer şekillerinin bakı durumu

B) Yöredeki rüzgârların yönü

C) Dağların uzanış yönü

D) Hava kütlelerindeki nem miktarı

E) Bölgenin bulunduğu enlem

e. I. Akdeniz iklimi

II. Muson iklimi

III. Savan iklimi

IV. Okyanusal iklim

Yukarıda verilen iklim tiplerinden hangilerinde yağış, sıcaklığın yükseldiği dönemde artar?



f. Erzurum’da havanın bulutsuz olduğu bir kış gününde sıcaklıklar bulutlu bir güne göre oldukça düşüktür.

Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Bağıl nemin yüksek olması

B) Güneşten gelen enerji miktarının azalması

C) Yerden gerçekleşen ısı kaybının artması

D) Yükselici hava hareketlerinin görülmesi

E) Gece süresinin uzun olması

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

Do

ğa

l Sis

tem

ler:

İklim

Bilg

isi

114


2. Boşluk Doldurma Soruları. (Bu bölüm 20 puan değerindedir.)

a. Troposferin kalınlığı sıcaklığa bağlı olarak değiştiği için ........................’da Troposferin kalınlığı fazladır.

b. Karalar denizlere oranla ........................ ısınır ve soğur.

c. 30˚ enlemleri alçalıcı hava hareketlerinin etkisiyle ........................ basınç alanlarıdır.

d. Ekvatoral iklim Ekvator çevresinde ......................... kuzey ve güney enlemleri arasında görülür.

e. Türkiye yaz mevsiminde ........................ Yüksek Basıncı ile ......................... Alçak Basıncı’nın etkisinde kalır.

3. Doğru – Yanlış Soruları. (Bu bölüm 20 puan değerindedir.)

a. Atmosferdeki oksijen miktarı yere ve zamana göre değişmektedir.

b. Havadaki nem aşırı ısınmayı ve soğumayı önleyerek sıcaklık farkını azaltır.

c. Termik Yüksek Basınç alanları Dünya’nın en yağışlı yerleridir.

d. Tundra ikliminde en sıcak ay ortalaması 15°C’yi geçer.

e. Türkiye’de batıdan doğuya doğru gidildikçe yükseltinin artmasına bağlı olarak sıcaklık düşer.

4. Aşağıdaki soruları cevaplayınız. (Bu bölüm 30 puan değerindedir.)

a. Gerçek sıcaklığı 12°C olan X şehrinin, indirgenmiş sıcaklığı 24°C’dir. X şehrinin yükselti değeri kaç °C’dir?

b. Termik Alçak Basınç alanları nasıl oluşur ve etkili oldukları alanların hava durumu özellikleri nasıl olur? Kısaca yazınız.

c. Karasal iklim bölgelerinde hangi tür bitkiler görülür? Kısaca bilgi veriniz.

ekvator

daha çabuk

yüksek

0° ile 10°

Asor

Y

D

Y

Y

D

Basra

Isınan hava genleşir, hafifler ve yükselir. Yükselen hava kütleleri soğuyarak doyma noktasına yaklaşır ve gökyü-zünde bulutlar oluşur. Doyma noktası aşılırsa yağış başlar.

24-12 . 12 derecelik fark vardır.

12x 200: 2400m yükseltisi bulunur.

Doğal bitki örtüsü iğne yapraklı ormanlardır. Yağışın azaldığı kesimlerde de bozkırlar (step) görülür. Sibirya ve Kanada da iğne yapraklı ormanlara tayga ormanları adı verilir. Taygalar, Dünya ormanlarının % 15’ini oluştururlar.

Beşe

rî Si

ste

mle

r

118

EtkinliklerÜNİTE

3

II. Aşağıdaki bilgi kutucuklarında şehirlerle ilgili ön plana çıkan bazı özellikler verilmiştir. Bu özelliklerin şehre hangi fonksiyonu kazandırdığını örnekte olduğu gibi yazarak gösteriniz.

Batman, sahip olduğu pet-rol yataklarınabağlı olarakhızla büyüyüp gelişen birkenttir.

Konya, sahip olduğu iklimve tarım arazilerine bağlıolarakTürkiye’nintahılam-barıkonumundadır.

Zongundak, sahip oldu-ğu taş kömürü yataklarınabağlı olarak gelişmiş birşehirdir.

İstanbul, kara, deniz, havave demir yolları bağlan-tılarının çok canlı olduğuönemlibirşehirdir.

Adana, İncirlik askerî üssünedeniyle bulunduğu böl-gede önemli bir yere sa-hiptir.

Kayseri,önemliulaşımyol-larının kesişim noktasındaolduğu için ticaretin canlıolduğubirşehirdir.

Datça, sahip olduğu çoksayıdakikoyvekörfezi,gü-neşli ve sıcak iklimi saye-sinde yaz döneminde çokkalabalıklaşanbirşehirdir.

Ankara, başkent olmasınedeniyle yıl içinde bürok-ratların ve üst düzey gö-revlilerinin sıkça geldiği birşehirdir.

Kültürel Şehir

Antalya, çeşitli bilim sanatvekongreetkinliklerinindü-zenlendiği, festivallerin ya-pıldığıbirşehirdir.

III. Aşağıda verilen toplu ve dağınık kır yerleşmelerine ait olan özellikleri şema üzerinde uygun yere yerleştiriniz.

1. Yağışmiktarınınfazlaolduğuyerlerdeyaygındır.

2. Yerşekillerininengebeliolduğuyerlerdeyaygındır.

3. Evlerbirbirineyakınolarakkurulmuştur.

4. Yerleşmeyiiklimveyerşekilleriözelliklerietkilemiştir.

5. Kurakveyarıkurakiklimsahalarındayaygındır.

6. Yerleşmelerdahaçoksukaynaklarınınetrafındatoplanmıştır.

7. Evlerbirbirindenuzaktakurulmuştur.

8. Konutlarınyapımındadoğalçevredensağlananmalzemelerkullanılmıştır.

TopluKırYerleşmesi DağınıkKırYerleşmesi

Maden Şehri

Tarım Şehri

Maden Şehri

3

5

6

4

8

2

1

7

Ulaşım Şehri

Askeri Şehir

Ticaret Şehri

Turizm Şehri

İdari Şehir

Çe

vre

ve

To

plu

m

149

ÜNİTE

5 Etkinlikler

I. Aşağıda verilen numaralı fotoğrafların, haritada gösterilen alanların hangisinde çekilmiş olabileceğini, fotoğraf numa-ralarını boşluklara yazarak eşleştiriniz.

41

2

3

5

6

II. Aşağıda verilen fotoğraflarda gösterilen çevre sorunlarının türlerini ve bunların ortaya çıkma nedenlerini, fotoğrafların altındaki boşluklara uygun şekilde yazınız.

Türü: Türü: Türü:

Nedenleri: Nedenleri: Nedenleri:

Deniz Kirliliği

Bitki örtüsünün tahribi

Orman yangınları hayvan otlatma

tarla açma

Sanayi tesisleri evlerden salınan kirlenmiş sular

Orman TahribiErozyon

Türü: Türü: Türü:

Nedenleri: Nedenleri: Nedenleri:

Küresel Isınma

Sanayi atıkları kanalizasyon, deniz

kazaları

Evsel ısınma ve sanayi bacalarından

çıkan kirlilik

Atmosfere salınan CO2

Hava KirliliğiSu Kirliliği

3 6 1 4

5 2

Çe

vre

ve

To

plu

m

157

ÜNİTE

5 Yazılıya Hazırlık

1. Çoktan Seçmeli Sorular.

(Bu bölüm 30 puan değerindedir.)

a. Asya ve Avrupa’yı birbirine bağlayan ülkemiz, uluslarara-sı ulaşım yolları üzerinde bulunmaktadır. Ancak denizler ve boğazlardan dolayı kesintisiz bir kara yolu veya demir yolu ulaşımı sağlamak mümkün değildir.

1850’li yıllardan itibaren boğazı birbirine bağlayacak ulaşım sistemleri projelendirilmiştir. Ancak günümüzde İstanbul Boğazı’na üç köprü ve deniz altından Marmaray ve Avrasya Tüneli ulaşım hatları yapılabilmiştir.

I. Teknolojik olanakların gelişmesi

II. Nüfus yoğunluğunun artması

III. Ekonomik gücün artması

IV. Trafik potansiyelinin artması

Bu ulaşım sistemlerinin günümüzde gerçekleştiril-mesi yukarıdaki faktörlerin hangilerine bağlanabilir?



b. Aşağıdakilerden hangisi, insanın doğal ortamı yanlış kullanması sonucunda ortaya çıkan olumsuzluklar-dan biri değildir?

A) Deprem B) Erozyon C) Heyelan

D) Asit yağışı E) Sel

c. Gürültü kirliliği aşağıdaki alanların hangisinde insan-ları daha az rahatsız eder?

A) Demir yollarının çevresinde

B) Hava alanlarının çevresinde

C) Fabrikaların yakınında

D) Hidroelektrik santrallerin çevresinde

E) Eğlence mekanlarında

d. Sanayileşmeyle birlikte özellikle kömür ve petrol gibi fosil yakıt tüketiminin artması, hava kirliliğine neden olmak-tadır. Fabrikaların bacalarından, egzozlardan, termik santrallerden ve evlerden çıkan zehirli gazlar bu kirliliğin ana nedenidir.

Aşağıdaki ülkelerin hangisinde hava kirliliği daha büyük boyutlara ulaşmıştır?

A) Pakistan B) Yunanistan C) Çin

D) Kanada E) Japonya

e. Atıklar; suyun fiziksel, kimyasal ve biyolojik özelliklerini değiştirerek su kirliliğine neden olur.

I. Otomobil egzoz atıkları

II. Fabrikalardan çıkan baca atıkları

III. Fabrikalardan çıkan sıvı atıklar

IV. Tarım alanlarından dönen sulama suları

Yukarıda verilenlerden hangileri su kirliliği üzerinde daha büyük risk oluşturur?



f. Türkiye’de yeryüzü şekillerinin bazı yerlerde ulaşımı engellemesine rağmen geliştirilen çeşitli projelerle bu olumsuzluklar aşılabilmektedir.

Aşağıda verilen alanların hangisinde ulaşım üzerin-de doğal engeller daha azdır?

A) Trabzon - Erzurum arası

B) Adana - Niğde arası

C) Ankara - Aksaray arası

D) Konya - Antalya arası

E) Sinop - Kastamonu arası

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

Çe

vre

ve

To

plu

m

158


2. Boşluk Doldurma Soruları. (Bu bölüm 20 puan değerindedir.)

a. Anız yakılması, erozyon, çarpık kentleşme ................... sorunları arasında yer alır.

b. Yeryüzünde insanın çevreye olan olumsuz etkisi ........................ Devrimi ile hız kazanmıştır.

c. İnsanoğlunun sanayi devrimi ile birlikte atmosfere saldığı karbondioksit miktarının artması ................................arttırmıştır.

d. İnsanların enerji üretmek için kullandığı petrol ve kömür atmosfer içerisinde ............................. gazının oranının artmasına neden olmaktadır.

e. İnsanlar ihtiyaçlarını karşılamak için ...................... çevreden yararlanırken yaptıkları faaliyetlerle ...................... kirliliğine neden olurlar.

3. Doğru – Yanlış Soruları. (Bu bölüm 20 puan değerindedir.)

a. İnsanlar, verimli toprakları yerleşme ve sanayi faaliyetleri için kullanmalıdır.

b. Kar yağışının fazla olduğu sahalarda evlerin çatılarının dik olarak yapılması gerekir.

c. Eskimolar doğal koşullara başlı olarak buzdan yaptıkları iglularda yaşarlar.

d. Yeraltı kaynaklarının zengin olduğu alanlarda küresel ısınma sorunları daha fazla yaşanır.

e. Ekvatoral bölgelerde doğal koşullara bağlı olarak kullanılan yapı malzemesi kerpiçtir.

4. Aşağıdaki soruları cevaplayınız. (Bu bölüm 30 puan değerindedir.)

a. Kurak iklim bölgelerinde insanların beslenmesinde daha fazla yer tutan gıda maddeleri hangileridir? Nedenlerini yazınız.

b. Verimli tarım alanlarının az olduğu bölgelerde insanlar hangi ekonomik faaliyetlerle uğraşır?

c. Kurak iklim bölgelerinde insanların beslenmesinde daha fazla yer tutan gıda maddeleri hangileridir? Nedenlerini yazınız.

çevre

sanayi

küresel ısınmayı

karbondioksit

doğal çevre

Y

D

D

Y

Y

Kurak iklim bölgelerinde yağış miktarının az olması sebze ve meyve üretiminin azalmasına neden olur. Bu durumda insanların beslenmesinde tahıldan yapılan besinler ve hayvansal ürünler daha fazla yer tutar.

Verimli tarım alanlarının az olduğu alanlarda insanlar hayvancılık, ormancılık, balıkçılık, madencilik gibi çeşitli ekonomik faaliyetlerle uğraşmaktadır.

Kurak iklim bölgelerinde yağış miktarının az olması sebze ve meyve üretiminin azalmasına neden olur. Bu durumda insanların beslenmesinde tahıldan yapılan besinler ve hayvansal ürünler daha fazla yer tutar.

Dö

nem

Ta

ram

a T

est

leri

165

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

2 II. Dönem Tarama Testi

1. I. AleutAdalarıalçakbasıncı

II. Sibiryayüksekbasıncı

III. BasraKörfezialçakbasıncı

IV. İzlandaalçakbasıncı

Yukarıda verilen basınç merkezlerinden hangileri mevsimlik ısınma farklarına bağlı olarak oluşmak-tadır?



2. Aşağıdakigrafiklerdebasınçilebazıözelliklerarasındakiilişkigösterilmiştir.

Basınç Basınç

Grafik - I Grafik - II? ?

Buna göre, I. ve II grafiklerde soru işareti ile gösteri-len yerlere gelebilecek özellikler aşağıdaki seçenek-lerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?

I II

A) Soğuma Yer çekimi

B) Enlemderecesi Isınma

C) Atmosferkalınlığı Enlemderecesi

D) Yükselti Yoğunluk

E) Yer çekimi Yükselti

3. Gün içerisinde sıcaklık ve basınç değişimleri nede-niyle ortaya çıkan meltem rüzgarlarının özellikleriyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Esmeyönlerideğişkendir.

B) İklimüzerindebelirleyicietkileriyoktur.

C) Etkialanlarıdardır.

D) Bütündağlıksahalardavekıyışeritlerindegüniçindeetkilerigörülür.

E) Yazvekışdurumunagöreetkialanlarıdeğişir.

4. Rüzgârlar, enlemin etkisi ile ulaştıkları yerlerde havasıcaklığınıartırıcıyadaazaltıcıyöndeetkiler.

60°

40°

20°

0°

20°

III

II

I

Buna göre, yukarıdaki şekilde oklar yönünde esen rüzgârlar, numaralanmış merkezlerin sıcaklığını nasıl etkiler?

I.Merkez II.Merkez III.Merkez

A) Azaltır Artırır Artırır

B) Artırır Azaltır Artırır

C) Azaltır Artırır Azaltır

D) Artırır Artırır Azaltır

E) Azaltır Azaltır Artırır

5. “Yaz mevsimi olmasına karşın burada havalar yeniısınmaya başlamıştı. Otele vardığımızda sis henüzdağılmamıştı. Bitkilerin üzerinde çiy damlacıkları vardı.Öğleyedoğruhavaısındıvesisdağıldı.Öğledensonragökyüzündetektekbulutlargörüldü.Akşamadoğrukuv-vetlibirrüzgârvepeşindensiyahbulutlarbelirdi.Şimşekve gök gürültüsünden sonra yağmur damlacıklarınındüşmesigecikmedi.Otelegirdiğimizdesağanakçoktanbaşlamıştı.”

Yukarıda verilen parçadan aşağıdakilerden hangisi-ne kesinlikle ulaşılır?

A) BölgeninAkdeniziklimininetkisialtındaolduğuna

B) Yaz yağışlarının görülmesinde kuzeyden gelensoğukvenemlihavanınetkiliolduğuna

C) Bölgeninöğledenöncevesonranemedoymaoran-larınınfarklıolduğuna

D) Bölgede yıl boyunca havanın gün içinde çok fazladeğişipkararsızhavakoşullarıoluşturduğuna

E) Bölgeninengebesizbirtopoğrafyayasahipolduğuna

Dö

nem

Ta

ram

a T

est

leri

II. Dönem Tarama Testi

166

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

6. Aşağıdakigrafikteüçmerkezdehavadakimutlaknemvemaksimumnemmiktarlarıverilmiştir.

Grafikte verilen merkezler bağıl nemi fazla olandan az olana doğru aşağıdakilerin hangisinde sıralan-mıştır?

A)III–II–I B)II–I–III C)II–III–I

D)I–II–III E)I–III–II

7. Aşağıdakilerden hangisi yağış oluşumunu güçleşti-ren bir olaydır?

A) Havakütlesininbirdağyamacıboyuncayükselmesi

B) Alçalıcıhavahareketlerininetkiliolması

C) Farklıözelliklerdekihavakütlelerininkarşılaşması

D) Sıcakbirbölgedeoluşanhavakütlesinindahasoğukbirbölgeyegelmesi

E) Sıcakbir hava kütlesinin denizler üzerindengeçer-kennembakımındanzenginleşmesi

8. Soğuk

SoğukSıcak

K L

Sıcak

Yukarıda verilen hava kütlelerinin karşılaştığı alanlar-da aşağıdakilerden hangisinin görülmesi beklenir?

A)Kuvvetlirüzgar B)Yüksekbasınç

C)Yükseksıcaklık D)Yağış

E)Donolayı

9. Akdeniz ikliminin etkili olduğu yerlerde yaz mevsimi-nin sıcak ve kurak geçmesinin temel nedeni aşağıda-kilerden hangisidir?

A) Süreklirüzgârlarınetkiliolması

B) Sıcaklıklarınçokyüksekolması

C) Yerşekillerininçokyüksekolması

D) Dinamikyüksekbasınçalanınınetkisinegirmesi

E) Bitkiörtüsünümakilerinoluşturması

10. Aşağıdabiryöreninyağışvesıcaklıkgrafiğiverilmiştir.

100 20

16

12

8

4

Oc. Şu. Ma. Ni. Ma. Ha.

Yağış Sıcaklık

Te. Ağ. Ey. Ek. Ka. Ar.0

Yağış (mm) Sıcaklık (°C)

80

60

40

20

0

Grafikteki bilgilere dayanarak bu yöre hakkında aşa-ğıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

A) Tarımarazilerigeniştir.

B) Tarımarazilerindenadasyöntemiuygulanmaz.

C) Kışınsıcaklıklarçokdüşmez.

D) Yıkanmıştopraklaryaygındır.

E) Yazkuraklığıisteyentarımürünleriyetiştirilemez.

11. Aşağıdakişekildeyeryüzündeetkiliolanbüyükiklimtip-lerininbulunduklarıkuşaklarenlemdereceleriilebirliktegösterilmiştir.

��

��

��

��

��

��

��

��

�

Buna göre, I, II ve III numara ile gösterilen yerlere gelebilecek iklim tipleri aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?

I II III

A) Akdeniz Sert karasal Tundra

B) Step Savan Kutup

C) Savan Okyanusal Tundra

D) Ekvatoral Okyanusal Sert karasal

E) Savan Muson Sert karasal

Dö

nem

Ta

ram

a T

est

leri


167

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

12. Türkiye’deenlemetkisiveyükseltinedeniyleyıllıkorta-lamasıcaklıklarbölgedenbölgeyedeğişiklikgöstermek-tedir.

Aşağıdaki haritada ocak ayındaTürkiye’deki bazımer-kezlerinsıcaklıkortalamalarıgösterilmiştir.

��

��

� ��

��

� � ��

Buna göre, haritada numaralarla gösterilen yerler-den hangileri arasındaki sıcaklık farkı yapılan açıkla-malardan farklı bir nedene dayanmaktadır?

A) Antalya–İzmir

B) Çanakkale–Erzurum

C) İzmir–Kayseri

D) Rize–Erzurum

E) Kayseri–Erzurum

13. Türkiye’de kuzeydoğudan esen, estiği dönemde sıcaklığı düşüren ve yağışa neden olan rüzgâr aşağı-dakilerden hangisidir?

A)Poyraz B)Lodos C)Karayel

D)Yıldız E)Keşişleme

14. ��

��

�

��

Harita üzerinde numaralandırılmış yerlerin hangile-rinde yağış ve sıcaklık koşulları birbirine daha çok benzer?

A) I ve II B) I ve V C) II ve III

D) III ve IV E) III ve V

15. Yağışvesıcaklığınaylaragöredağılışıher iklimbölge-sindebirbirindenfarklıolabilir.

120

-5

0

0 -10

-5

0

5

10

15

20

5

10

15

20

25

5

10

15

20

25

Yağış (mm) Yağış (mm)Sıcaklık (°C)

0

5

10

15

20

25

30

Sıcaklık (°C)

100

80

60

40

20

0

200

Yağış (mm) Sıcaklık (°C) Sıcaklık (°C)

160

120

80

40

0

300

250

200

150

100

50

0

Yağış (mm)120

100

80

60

40

20

0

Oc. Şu. Ma. Ni. Ma. Ha. Te. Ağ. Ey. Ek. Ka. Ar.

Yağış Sıcaklık


Yağış Sıcaklık


Yağış Sıcaklık


Yağış Sıcaklık

0

20

40

60

80

100

120

140Yağış (mm) Sıcaklık (°C)

0

5

10

15

20

25

30

35


Yağış Sıcaklık

III

V

IV

I II

Buna göre, iklim özellikleri dikkate alındığında yuka-rıdaki grafiklerden hangisi Zonguldak kentine ait olabilir?


16. Ahşapmeskenler, orman yönünden zengin yağışlı böl-gelerinkırsalkesimlerindeyaygındır.

�

��

��

��

�

Buna göre, haritadaki numaralı alanların doğal şart-ları düşünülürse, hangisinin kırsal kesiminde konut-ların yapımı için ahşap malzeme daha yaygın olarak kullanılır?


Dö

nem

Ta

ram

a T

est

leri


168

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

17. Kıryerleşmeleridokularınagöredağınıkvetopluolmaküzereikiyeayrılır.

Bura göre,

I. Sukaynaklarıboldur.

II. Tarımalanlarıparçalıveküçüktür.

III. Nüfusyoğunluğufazladır.

IV. Ulaşımağıgelişmiştir.

özelliklerinden hangileri dağınık yerleşmelere ait değildir?



18. Şehirler öne çıkan fonksiyonlarına göre çeşitli gruplaraayrılır.

Buna göre,

I. İstanbul–Ticaretşehri

II. Rotterdam–Limanşehri

III. Venedik–Turizmşehri

IV. Tokyo–Madenşehri

V. Londra–Teknolojişehri

şehir ve fonksiyonu eşleştirmelerinden hangileri yanlıştır?

A) I ve II B) II ve III C) II ve V


19. İnsanların ilk yerleşim merkezlerini kurmasında, aşa-ğıdaki ekonomik faaliyetlerden hangisi etkili olmuş-tur?

A)Ticaret B)Tarım C)Ormancılık

D)Madencilik E)Ulaşım

20. Doğalçevrekoşullarıiçindemeskenşeklineenfazlaetkiedeniklimkoşullarıveenyakınçevredensağlanabilecekekonomikmalzemedir.

Buna göre, aşağıda verilen yöre ve konut yapımında kullanılan malzeme eşleştirmelerinden hangisi doğru olamaz?

A) ÜrgüpYöresi–Volkaniktüf

B) MersinYöresi–Kalkertaşı

C) ErgeneYöresi–Bazalttaşı

D) ŞanlıurfaYöresi–Kerpiç

E) OrduYöresi–Ahşap

21. Aşağıda verilen yerlerin hangisindeki kırsal yerleşim birimlerinde, yapı malzemesi olarak kerpiç kullanımı daha yaygındır?

A)BatıAvrupa B)GüneydoğuAsya

C)GrönlandAdası D)Sibirya

E) Orta Asya

22. Aşağıdaki merkezlerden hangisi, önemli ulaşım yol-ları üzerinde bulunmaz?

A)Rize B)Kayseri C)İstanbul

D)Ankara E)Eskişehir

23.

��

��

�

Yukarıdaki haritada belirtilen alanlarla ilgili olarak yapılan eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?

A) I–Dağlıkbölge

B) II–Deltabölgesi

C) III–Sanayibölgesi

D) IV–Seyreknüfuslubölge

E) V–Pamuktarımıbölgesi

24. Aşağıdakilerden hangisi Avrasya Tüneli ile ilgili doğru bir bilgi değildir?

A) AsyaileAvrupayıbirbirinebağlar.

B) Demiryoluulaşımıiçininşaedilmiştir.

C) Toplamuzunluğu14.2km’dir.

D) İkikatlıolarakinşaedilmiştir.

E) Tünelin5.6km’sidenizaltındadır.

25. Doğaya salınan sıcak sular ekosistem üzerinde olumsuz etkiye sahiptir.I.Çeşme

II. Soma

III. Keban

IV.Çatalağzı

Yukarıda verilen enerji santrallerinden hangileri çev-reye bu tür soruna neden olmaz?A) I ve II B) I ve III C) II ve III


Kavram Haritalarıyayindenizi.com.tr/demo/9-cografya.pdf · • Kavram haritaları ve kavramlar...

Documents

Transcript of Kavram Haritalarıyayindenizi.com.tr/demo/9-cografya.pdf · • Kavram haritaları ve kavramlar...