Kasi muli kubabikaso nadi na maji na Mzimu?

Begin READING

Table of CONTENTSTable of CONTENTS

User GuideUser Guide

T N L Mhe ew ife ission

KASI MULI

KUBABIKASO

NADI

NA MAJI

NA MZIMU?

http://www.bjnewlife.org

◄ CONTENTS ►

www.nlmafghanistan.comwww.nlmafrikaans.comwww.nlmalbania.comwww.nlmamharic.comwww.nlmangola.comwww.nlmarabemirates.comwww.nlmarabic.comwww.nlmargentina.comwww.nlmarmenia.comwww.nlmaruba.comwww.nlmaustralia.comwww.nlmaustria.comwww.nlmbahamas.comwww.nlmbahrain.comwww.nlmbangladesh.comwww.nlmbelarus.comwww.nlmbelgium.comwww.nlmbengali.comwww.nlmbenin.comwww.nlmbhutan.comwww.nlmbolivia.com

www.nlmbotswana.comwww.nlmbrasil.comwww.nlmbriton.comwww.nlmbrundi.comwww.nlmbrunei.comwww.nlmbulgalia.comwww.nlmburkinafaso.comwww.nlmcameroon.comwww.nlmcanada.comwww.nlmcebuano.comwww.nlmchichewa.comwww.nlmchile.comwww.nlmchin.comwww.nlmchina.comwww.nlmcolombia.comwww.nlmcongo.comwww.nlmcostarica.comwww.nlmcotedivoire.comwww.nlmcroatia.comwww.nlmczech.comwww.nlmdenmark.com

www.nlmdioula.comwww.nlmdominica.comwww.nlmdutch.comwww.nlmecuador.comwww.nlmegypt.comwww.nlmelsalvador.comwww.nlmequatorialguinea.comwww.nlmethiopia.comwww.nlmfinland.comwww.nlmfrance.comwww.nlmfrench.comwww.nlmgabon.comwww.nlmgeorgian.comwww.nlmgerman.comwww.nlmgermany.comwww.nlmghana.comwww.nlmgreek.comwww.nlmgrenada.comwww.nlmguatemala.com

A

B

C

D

E

F

G

Please find your vernacular websites below.

You can download Christian e-books and request Christian books for free.

Feel free to visit our websites below right now!







The Official Website of The New Life Mission

www.nlmission.comwww.nlmission.comor

www.bjnewlife.orgwww.bjnewlife.orgW

The New Life Mission

orldwide websites of

� Some of these websites may not work because they are still under construction.

http://www.bjnewlife.org

◄ CONTENTS ►

www.nlmgujarati.comwww.nlmhindi.comwww.nlmholland.comwww.nlmhonduras.comwww.nlmhungary.comwww.nlm-india.comwww.nlmindonesia.comwww.nlmiran.comwww.nlmiraq.comwww.nlmisrael.comwww.nlmitaly.comwww.nlmjamaica.comwww.nlmjapan.comwww.nlmjavanese.comwww.nlmkannada.comwww.nlmkazakhstan.comwww.nlmkenya.comwww.nlmkhmer.comwww.nlmkirghiz.comwww.nlmkirundi.comwww.nlmkorea.comwww.nlmlatvia.comwww.nlmluganda.comwww.nlmluo.comwww.nlmmadi.comwww.nlmmalagasy.comwww.nlmmalayalam.comwww.nlmmalaysia.comwww.nlmmarathi.comwww.nlmmauritius.com

www.nlmmexico.comwww.nlmmindat.comwww.nlmmizo.comwww.nlmmoldova.comwww.nlmmongolia.comwww.nlmmyanmar.comwww.nlmnepal.comwww.nlmnewzealand.comwww.nlmnigeria.comwww.nlmnorthkorea.comwww.nlmnorway.comwww.nlmpakistan.comwww.nlmpanama.comwww.nlmperu.comwww.nlmphilippines.comwww.nlmpoland.comwww.nlmportugal.comwww.nlmportuguese.comwww.nlmprcongo.comwww.nlmqatar.comwww.nlmromania.comwww.nlmrussia.comwww.nlmsaudiarabia.comwww.nlmserbian.comwww.nlmshona.comwww.nlmsingapore.comwww.nlmslovakia.comwww.nlmslovene.comwww.nlmsolomon.comwww.nlmsouthafrica.com

www.nlmspain.comwww.nlmspanish.comwww.nlmsrilanka.comwww.nlmsuriname.comwww.nlmswahili.comwww.nlmswaziland.comwww.nlmsweden.comwww.nlmswiss.comwww.nlmtagalog.comwww.nlmtaiwan.comwww.nlmtamil.comwww.nlmtelugu.comwww.nlmthailand.comwww.nlmtogo.comwww.nlmtonga.comwww.nlmturkey.comwww.nlmuganda.comwww.nlmukraine.comwww.nlmurdu.comwww.nlmusa.comwww.nlmvenezuela.comwww.nlmvietnam.comwww.nlmzambia.comwww.nlmzimbabwe.comwww.nlmzou.com

H

J

K

L

M

N

P

Q

R

S

T

U

V

Z

I

W The New Life Missionorldwide websites of

◄ CONTENTS ►

Ili ni buku lithu lakwamba kupharazga uthenga wa maji na Mzimu kwakuyana na malemba

Ŵanandi υa imwe υaku umanya cara uthenga wakubabikaso na maji na Mzimu. Ndipo nkayikapo zeru comene pa uthenga wa ubapatizo wa Yesu na mphinjika yake pa visambizgo vyose.

Kuυevyenge ubapatizo wa Yesu. Mphinjika yake mphanyi yilive canduro kwa ise

tose. Ivi ndivyo vifukwa nda werezgamo ubapatizo wake kaυiri kaυiri. Khumbo lane ndakuti mungweruskani na iwo. Mpaka mose mutumbikike na

uthenga wa maji(ubapatizo wa Yesu) na Mzimu, nkukhumba kuwerezgapo kaυiri kaυiri cifukwa ca imwe.

Nkunwekera kuti mose υa imwe mugomezge mu uthenga wa ubapatizo wake na

mphinjika mwakuti mponoskeke ku zakwananga. Ndipo nadi nkugomezga kuti visambizgo ivi vimulongozganinge ku kubabikaso.

◄ CONTENTS ►

KASI MULI KUBABIKASO

NADI NA MAJI

NA MZIMU?

KASI MULI KUBABIKASO

NADI NA MAJI

NA MZIMU?

PAUL C. JONG

Hephzibah Nyumba Yakulemberamo Cigaυa Ca NEW LIFE MISSION

SEOUL, KOREA

◄ CONTENTS ►

Kasi muli kubabikaso nadi na maji na Mzimu Copyright © 2008 na The New Life Mission Ncakukanizgika. Paυevye kacigaυa kalikose ka buku ili kulembekaso, panji sungika munthowa yili yose, panji kuperekeka munthowa yili yose kwambura kuzomerezgeka kufuma kwa Mulembi na υeneco υa nyumba yakulemberamo. Maυazgo ya mu Baibolo yakulembeka mu buku ili yali kufuma mu New King James Version. ISBN 89-8314-798-9

Viwongo

Tikukhumba kupereka pemphero la viwongo kwa Fumu pakutipa mazgu ya ciponosko na kutitumbika na uthenga wa kubabikaso na maji na Mzimu.

Viwongo viruteso kuυateυeti υa Ciuta,

kusazgirapo M’busa Samuel J. Kim na M’busa John K. Shin, aυo υakajipereka pa mulimo wakulemba buku ili; ku muwoli wa Jungpil Sul pakutandauzira; kuυa bali na υadumbu mu Hephzibah mu Nyumba ya Kulembelamo; na kwa Elaine Dawe waku Kangwon Sukulu yamasambiro ya pacanya na Ross Wallace waku KOREA TIMES. Ŵali kuseυeza comene pa buku ili. Viwongo comene kwa imwe mose kaciυiri.

Nkugomezga na kupemphera kuti buku ili na

matepu vyose pamoza viwovwirenge maumoyo yanandi kuti yababikeso, nkukhumba ku mupani viwongo vyeneco kaciυiri kwa aυo υose υakaseυeza

◄ CONTENTS ►

comene na ise. Nkugomezga kuti Fumu yithu yiti zomerezgenge kutangazga uthenga wakubabikaso na maji ndiposo na Mzimu mu caru cose kupitila mu aυo υakugomezga mwa Yesu.

Na cipulikano cambura kufwa, Nkuwonga Fumu.

PAUL C. JONG

◄ CONTENTS ►

8 Mazgu ya Kwamba

Mazgu ya Kwamba Tikwenela kubabikaso na maji na Mzimu

Ciuta, wakati walenga kucanya na pasi pakudanga, wakalengaso caru cambura kumara, Kucanya na gehena. Wakalenga muntu mucikhozgo cake, cifukwa muntu wakwamba Adamu, wakananga panthazi za Ciuta, υantu υose υakwenera kufwa kamoza pera. “Nga ndi umo cili kulangurukira muntu kufwa kamoza pera, mbwenu ceruzgo” (Ŵahebere 9:27).

Nyifwa ya thupi lithu ni nthowa ya ku umoyo a muyirayira. Aυo υalive kwananga υakunjira mucaru ca muyirayira cakucanya na cikondwerero cambura kumala kuυa υana υa Ciuta, penepapo υakwananga υamukuponyeka mu “njanja ya moto na selefure” (Civumbuzi 20:10). Ŵamukutambuzgika muhanya na

◄ CONTENTS ►

9 Mazgu ya Kwamba

usiku kwa muyirayira. Ntheura, υantu υose υakwenera kubabikaso,

tikwenera kubabikaso kupitila muvipulikano vyithu, muwomboleke ku zakwanangta zinu na kuzgoka υarunji. Ndipo pekha munganjira ufumu wa muyirayira wakucanya. Baibolo likuti, “Kwambura kuti muntu wababikeso na maji na Mzimu, wanganjira cara mu Ufumu wa Ciuta” (Yohane 3:5). “Kubabikaso na maji ndiposo na Mzimu” ndiyo nthowa yekha yakunjirira mu Ufumu wa Ciuta.

Kasi, sono, ‘maji’ aya ncivici? Ndiposo ‘Mzimu’ ivyo vikutizomerezga kubabikaso? ‘Maji’ mu Baibolo yakulongora za ‘ubapatizo wa Yesu.’

Ncifukwa uli Yesu, uyo ndi Ciuta, wakabapatizika na Yohane mu Bapatizi? Kasi cikaυa cakulongora umuntu Wake? Kasi cikaυa cakujipharazga yekha Mesiya? Cara, cikaυa nthaura cara.

Apo Yesu wakati wabapatizika na Yohane mu Bapatizi kuηanamula kuti ‘kugonekeka kwa mawoko’ (Leviticus 16:21), ukaυa ‘urunji wa muntu yumoza na ncito’ (Ŵaroma 5:18), uwo ukawuskako zakwananga

zose za υantu. Mu Testamente la Kale, Ciuta wakapa υa Israel

dango lacisungusungu la ciwombokwa. Ici cikaυa nthaqura pazuυa lacipephisko, zakwananga zose za υa Israel za pa cirimika zikafunyiskikangapo kupitila mu Musofi Mukuru, Aron, pakugoneka mawoko pa mutu wa ‘mbuzi ya kuperekeka’ na kuzomererapo zakwananga zose pa mbuzi yakuperekeka.

Aya yakaυa mazgu ya uvumbuzi, awo yakayowoyekeratu pa sembe ya cipephisko ca muyirayira. Cikavumbukwa mu unenesko kuti zakwananga zose za υantu za mukuυikika pa Yesu kamoza pera, uyo wakiza muthupi la muntu, mukhumbiro la Ŵadada. Ndipo wakabapatizika na Yohane mu Bapatizi uyo wakaυa wa muwiro wa Aron na wakuyimirirako υantu υose.

Yesu wakati wabapatizika, wakati kwa Yohane, “Uzomere sono, cifukwa ntheura ndimo kukwenerera ise kufiska urunji wose” (Mateyu 3:15).

Pano, ‘Cifukwa ntheura ndimo’ cikuηanamula ‘kugonekla mawoko,’ mumalo yakuzomerera

◄ CONTENTS ►

10 Mazgu ya Kwamba

zakwananga za caru pa Yesu, mwakuti urunji ufiskike kwa ise tose. Lizgu lakuti ‘urunji’ ni ‘dikaiosune’ mucigiriki, ndipo likuηanamula kuti “kaυiro ka wemi” panji “nkaro yakunyoroika na macitiro yakutuυiskika ya urunji panji yakwenerera, “Ehena! Mwana mberere wa Ciuta uyo wakuwuskapo zakwananga za caru!” (Yohane 1:29).

Na zakwananga zose za υantu pama phewa yake, Yesu wakenda kuruta ku mphinjika, wakati, “Kwamara” (Yohane 19:30). Wakatora zakwananga zose zithu pa iye na kupokera weruzgi wakufikapo cifukwa ca izo mumalo yithu. Maji, Awo Yakuηanamula Ubapatizo wa Yesu, Ncilinganizgo ca Ciponosko

Ntheura, kwambura ‘cipulikano mu ubapatizo wa

Yesu,’ tingaponoskeka cara. Ndico cifukwa Mpostoli Petros wakayowoya pa za maji, kuti cikuηanamula ubapatizo wa Yesu, kuυa “Cilinganizgo ico sono

cikutiponoska” (1Petros 3:21). Lino, υantu υanandi aυo υakugomezga mwa Yesu

υakugomezga cara mu ubapatizo wake, ‘maji,’ kweni υakugomezga waka munyifwa yake ya pamphinjika. Kweni cipulikano canthaura cinga υaponoska υakwananga? Kasi tingawomboleka kufuma ku zakwananga zithu pakugomezga mu ndopa zake pera? Kasi cingatipa ciponosko?

Cara. Tingawomboleka panthazi za Ciuta cara pakugomezga waka munyifwa ya yesu pa mphinjika.

Para υantu υa Israel υakaperekanga sembe yacipephisko pa nyengo ya Testamente la Kale, cingaυa cambura kwenerera kukoma cinyama ca sembe kwambura kugonekapo mawoko yake pa mutu wake na kuzomererapo zakwananga zaυo. Ndimo, ciυirenge cambura kwenerera na cakuswa dango pakugomezga waka mu mmphinjika ya Yesu kwambura ubapatizo wake.

Ntheura, Mpostoli Petros wakati, “Kuli cilinganizgo sono ico cikutiponoska, ubapatizo, kupitila mu kuwuka kwa Yesu Kristu” (1Petros 3:21).

◄ CONTENTS ►

11 Mazgu ya Kwamba

Nga ndi umo υantu υakalekera kugomezga mu ‘maji’ (kusapa) panyengo ya Nowa υakanangika, υose aυo υakuleka kugomezga mu ‘maji,’ ‘ubapatizo wa Yesu’sono υiza mukunangika nadi.

Cipulikano cakufikapo ico cikutilongozga kuciponosko ca unenesko ico ncipulikano mwa Yesu Kristu, “Uyo wakiza na maji na ndopa—Yesu Kristu” (1Yohane 5:6). Tikwenera kugomezga muvyose ubapatizo na mphinjika ya yesu Kristu.

Mpostoli Yohane wakati cipulikano cakwenerera ni kugomezga mu “ukaboni wa Mzimu, maji, ndiposo ndopa” (1Yohane 5:8).

Ico cikupanga cipulikano ca unenesko nkugomezga mwanthaura. “Yesu ni Ciuta ndipo wakiza muthupi la muntu na Mzimu kupitila muthupi la mwali Mariya, wakawuskapo zakwananga zose za caru pakubapatizika mu Yoedani na Yohane mu Bapatizi, wakuyimirirako υantu υose. Ndipo Yesu wakaruta ku mphinjika kuthwika zakwananga zose za caru, na kupokera weruzgi cifukwa ca ise tose.” Ntheura, uthenga ungaυa wakufikapo cara kwambura

‘ubapatizo wa Yesu,’ ndipo nanga uli tikugomezga makora mwa Yesu, tinganjira cara mu ciponosko camuyirayira kwambura kugomezga mu iυo.

Nkhani za Kumanyuma mu Izo Uthenga wa Unenesko Ukatayika ku Calici.

Ncifukwa uli masiku yano, uthenga wa unenesko

wa maji na mzimu wayuyulika ndipo mumalo mwake uthenga wautesi watandazgika mu caru cose?

Yesu wakatiwuskika na kuya ku Canya, υapostoli υakapharazga ‘uthenga uwu wa maji na ndopa.’ Para tingaυazga makora mu Testamente la Sono, tingawona kuti υalembi υa Baibolo pera cara,kusazgapo, Paulos,Petrosi na Yohane, kweni na υapostoli υose na υateυeti υa ma Calici ya Kudanga, υali kupharazga makora ‘uthenga wa maji na mzimu.’

Panyengo iyi, satana wakatimbanizga mwakuti

◄ CONTENTS ►

12 Mazgu ya Kwamba

wanange kuzirwa kwa uthenga na kuwuskapo nkongo ya umoyo pa Calici.

Ntheura ndimo, kufuma panyengo ya Edict waku Milan wamu 313 A.D., calici laci kristu likakoleka namusampha wakuthyeka na satana. Nkhongono zavya ndale zau Fumu wachi Roma, pakusinthaniska ci Kristu nga ndi usopisopi wacaru, kukakwaniska kukhazikiska vya ndale.

Pakumasurira kuti “bapatizani yose uyo wakunjira mu carici,” ufumu waciroma ukasunga ukolelezgano wake pakupambana navyaro ivo ukalamulilanga. Cikaυa cifukwa ca ivi vakucitika kupitamo kwa visambizgo vya υapostoli kuka fumyiskikapo kuυa sukulu la usopi sopi. Cifukwa ca ici, ‘uthenga mwakukolerezgana na Baibolo,’ mu mazgu yanyake, ‘uthenga wa maji na Mzimu’—uwo ukutipa ise “nkongono, za Mzimu Mutuυa na umanyi weneco” (1Ŵatesolonika 1:5)—ukafumiskikapo na uthenga wa utesi. Nga ndi umo satana wakapangira, uthenga wa utesi, kuleka kuzomerezga wali yose kubabikaso, kuka rutirira mu caru cose.

Kujumpha virimika cikwi apo Milan Edict, nyengo za ukristu wa mudima kukagonjeska caru cose ca Europiya. Nangauli mundanda wa macalici yapya yakapangika na kuwuka mu vyaru vinandi, kuciska υantu kuwerera ‘kumazgu, ucizgi na cipulikano,’ palive nanga njumoza uyo wasanga uthenga wa unenesko, ‘uthenga wa maji na Mzimu.’

Uthenga wa unenesko uwu wasungika wa moyo mu mawoko ya υantu υacoko aυo υakalondezga kufuma panyengo ya postoli. Nga ndi muronga uwo wasoυa pacaru, uwo wukuwukaso mu mphepete mwa dambo, ciikatumphukaso mu masiku ya umariro kuti cipharazgike mu caru cose.

Ili ndi buku la kwamba pa nyengo iyi kupharazga uthenga wa ubapatizo wa Yesu nga ndi umo cilikulembekera mu Baibolo.

Ili ndi buku lakwamba munyengo iyi kupharazga

◄ CONTENTS ►

13 Mazgu ya Kwamba

uthenga wa ubapatizo na ndopa za Yesu nga ndi umo ciri kulembekera mu malembo. Uthenga wa unenesko ukutipharira pakweru kuti wakawuskapo zakwananga zose zithu kupitila mu ubapatizo wake na kujitorera ceruzgo cifukwa ca zakwananga zithu pa pmhinjika. Nkumanya kuti kulive buku linyake ilo likupharazga ‘uthenga wamaji na Mzimu’ mwa pakweru na mwa kugomezgeka kuruska ili.

Mu caru ca lino, umo Internet ilimo pakupenja na kusanga umanyi, na yezga kusanga υateυeti υanyane aυo υakumanya ca mucindindi ca ubapatizo wa Yesu, na aυo υakupharazga uthenga wa unenesko, nga ndi umo cili kulembekera mu Baibolo, aυo υakumanya nakupharazga ca mucindindi ca ubapatizo wa Yesu mu cipulikano. Kweni natondeka kuυasanga. Ntheura, nayanayana kulemba buku ili mucindindi.

Para kusapa kwazuzga caru cose, maji yakwenda bweka bweka mu caru, kweni palive uyo wanga yamwa. Munthowa yimoza pera, kuli υanandi υakucemeka ‘υateυeti υa Ciuta’ aυo υakupharazga uthenga wa pseudo, kweni kulive na yumoza uyo

wangatipa umoyo wa unenesko. Mwanakazi wa kusamariya uyo wakamwa pa

dirawo la Yakobe siku lililose wakatondeka kukhorwa kunyota yake ya uzimu, kweni wakati wamwa maji ya umoyo kufuma kwa Yesu, wakatora ciponosko ndipo ndiko, kukaυa kumara kwa nyota yake penepapo na kwa muyirayira.

Maji ya umoyo mwa Yesu yakusefukira mucigaυa ciricose ca buku ili. Uyo wakumwako waponoskekenge ku zakwananga zake muyirayira. Muntu wakakikengeso mukwanga cara muyirayira, kweni maji ya umoyo yasefukirenge kwa iye nakumarizga nyota ya maumoyo yanandi ayo yali pafupi na iyo.

Tiyeni Tizgoke Ŵateυeti υa Ciuta, Ŵanozgi Ŵa Vya Kubwanganduka

Tikukhara munyengo ya ufupi na umarilo wa caru.

Iyi ni nyengo apo zakwananga za υantu zafika

◄ CONTENTS ►

14 Mazgu ya Kwamba

pamuyeso wapacanya, ndipo urunji wa Ciuta na weruzgi uli pafupi.Ŵavya sience υanyake υakakwaniska kupanga mbelele, ‘Dolly,’ ndipo υantu mbakunozgeka comene kupokera υantu υakujipangira.

Lino, tikuzenga gongwe wa Babel. Nyengo yaskumasinda apo υantu υakayezganga vyantheura, Ciuta waka υaparanya m,u caru cose pakutangwaniska viyowoyero vyaυo. Sono ni nyengo iyo cisuzgo cikuru, ukali wa urunji wa Ciuta, uli pafupi kuthika pa maumoyo yakutayika aυo υanda babikeso.

Ntheura, nkupempha imwe kuti mulondezge buku ili makora yene. Nkupemphera kuti ‘mubabikeso na maji ndiposo na Mzimu.’ Buku ili likupharazga uthenga maka maka wakulembeka mu Baibolo. Ntheura, nga ndi umo ciri kuyowoyekera:

Nkumanyakuti yose uyo wakulondezga buku ili watondekenge cara kubabikaso. Yesu Fumu yithu wakati, “Usange mukukharirira mu mazgu yane, muli υasambiri υane nadi. Ndipo mu manyenge

unenesko, ndipo unenesko umumasulaninge” (Yohane 8:31-32). Mukwenera kumanya mazgu ya unenesko kupitila mu buku ili ndipo mu masulike ku kwananga na nyifwa! Mukweneraso kuwomboleka na kutora umoyo wa muyirayira mwa Iye!

Tiyeni ticite ncito ya Ŵadada pamoza kuponoska υakutayika pa kupharazga ‘uthenga wa maji na ndopa.’ Nkugomezga kuti uthenga wa unenesko uwu υυarenge mu caru cose. Nkumanya kuti uthenga wa unenesko umupanganinge kunozga υakubwanganduka na cipulikano ca υakristu υalino na mazgu ya unenesko.

“Ndipo aυo tiυaυenge υa imwe tiυazenge malo yakale yakupasuka; Muwuskenge marufula yamafuko yanandi; timuthyike zina munozgi wacikumuka,muwezgeri wa zinthowa za kukharamo” (Yesaya 58:12).

Ŵanandi υa imwe υali kuzgoυerana cara na uthenga wa kubabikaso na maji ndiposo na Mzimu. Sono, na yezga kuυikapo zeru comene pa uthenga wa ubapatizo wa Yesu na mphinjika yake mucisambizgo

◄ CONTENTS ►

15 Mazgu ya Kwamba

cilicose. Usange kuυevyenge ubapatizo wa Yesu, nyifwa

yake pa mphinjika mphanyi njambura canduro kwa ise. Ivi ndivyo vifukwa ivyo nayowoyapo kwakuerezgapo za ubabpatizo wake.

Urato wane ngwakucipanga capakweru kwa imwe. Mpaka mose mutumbikike na uthenga wa maji (ubapatizo wa Yesu) na Mzimu, nkukhumba kuwerezgapo kwa imwe.

Ndine wakunweka kulindizga kuti υose υa imwe mugomezge mu uthenga wa ubapatizo ndipooso ndopa mwakuti muponoskeke ku zakwananga. Nkumanya buku ili limulongozganinge kuti mubabikeso na maji na Mzimu.

◄ Cover Page ►

CONTENTS

Part One—Cisambizgo 1. Tikwenera Dankha Kumanya za Kwananga

Zinthu Kuti Tiwomboleke (Marko 7:8-9, 20-23)--------------------------------- 17

2. Ŵanthu Ŵali Ku Babika Ŵakwananga

(Marko 7:20-23)--------------------------------------- 33 3. Usange Tikucita Vinthu na Marango,

Kasi Cinga Tiponoska? (Luka 10:25-30)--------------------------------------- 45

4. Kuwomboleka kwa Muyirayira

(Johane 8:1-12)---------------------------------------- 65 5. Ubapatizo wa Yesu na Cipephisko Ca Zakwananga

(Mateyo 3:13-17)------------------------------------- 95

6. Yesu Kristu Wakiza na Maji, na Ndopa,

ndipo na Mzimu (1Yohane 5:1-12)------------------------------------ 144

7. Ubapatizo wa Yesu Ncilinganizgo ca Ciponosko ca Ŵakwananga

(1Petros 3:20-22)------------------------------------ 178 8. Uthenga wa Kuphepiska kwa kuzara

(Yohane 1:1-17)------------------------------------- 195

Part Two—Mazgu ya Kusazgirapo 1. Vipanikizgo vya Ciponosko------------------------ 261 2. Kulongosola kwa Kusazgirapo--------------------- 280 3. Mafumbo na Mazgoro------------------------------- 311

◄ CONTENTS ►

Cisambizgo 1

Tikwenera Dankha Kumanya za wananga

Zinthu Kuti iwomboleke

◄ CONTENTS ►

18 Tikwenera Dankha Kumanya za Kwananga Zinthu Kuti Tiwomboleke

Tikwenera Dankha Kumanya za Kwananga

Zinthu Kuti Tiwomboleke < Marko 7:8-9 >

‘“Mukusezgera pa mphepete marango gha Ciuta kuti musungilire maluso gha υantu.

Yesu wakaυaphalira wakati ncambula na kukanganya kuti, imwe mukusezgera pamphepete marango gha Ciuta mwakuti mwimike maluso ghinu.”’

< Marko 7:20-23 >

“Yesu waka lutilira wakati, ivyo vikukazuzga muntu ndi vyeneivyo vikufuma mukati mwake. Cifukwa mumtima wa υantu ndimo mukufuma maghanoghano gha heni; uzaghali, kwiba, kukoma, ulewi, udokezi, ubendezgi, kupusika, kurakaraka bina, kunenana, kujikuzga ndiposo na uzereza.

Mauheni ghose agha ghakufuma mu muntu ndiposo ndigho gha kumukazuzga.”

Cakudankha, nkhukhumba kuti ni longosole

kwananga nivici. Kuli zakwananga zinyake ziku longosoleka na Ciuta, zinyake na muntu. Lizgu lakuti kwananga, ‘harmatia’mu cigiriki, likuηanamula ‘kufumpha malire. ’Mumazgui gha nyake, kwananga nkucita cinthu ciheni. Kuleka kupulikira marango gha kwaqnanga. Tiyeni tiyambe dankha kuwona umo muntu waku laטiskila pa kwananga.

Kwananga ncici?

Nkhuleka ku pulikira marango

gha Ciuta. Tikumanya kwananga ku pyolera munjuטi zithu.

Kweni, ntheura kaטiro ka munthu ka ku yana na kaטiro ka mweneco ka ku manyuma, muma yanoyano, vyakucitika na njuυi.

◄ CONTENTS ►


Ndico cifukwa, kalongosolero ka kwananga kuku pambana pakati ka yumoza na munyake. Macitiro yamoza pera ghangaυa kwananga ku munyake kweni ku munyakeso ghangaυa kwananga cara kwaku yana na muntu uyu na uyu. Ndico cifukwa Ciuta wali kutipa 613 vyamarango kuti tiviseυezgeskenge nga nkhumalizga uwiro wose wakwananga.

Chithuzi-thuzi cili musi umu chikulongozga za kwananga kwa muntu.

Dango la Ciuta

Njuטi za muntu, mayanoyano, Vyakucitika

Dango la caru, Dango

la m’mabanja Tinga ŵikanga kawiro ka kwananga pa njuŵi zithu

za vya kucita. Zakwananga za njuŵi zithu zili pamoza yayi na

kwananga uko Ciuta wali ku yowoya. Ntheura tinga teghelezganga ku njuŵi zithu. Kweni tiυike kaυiro ka kwananga mu marango gha Ciuta.

Wali yose wali na yanoyano lake pa umu kwananga kulili. טanyake ŵa kutora kwananga kuŵa kutondeka kwaŵo. Ŵanji υaku wona kwananga kuυa nkaro yiheni.

Ciyelezgero, mu caru ca korea, υantu ŵaku benekerera madindi yaŵa papi ŵaυo na uteka na kujitolera pa iŵo υeka na kuyapwelelera m’paka υafwe. Kweni mutundu umoza wa Papua Guinea uku cindika ŵapapi ŵaυo υa kufwa paku sekerera na kurya mathupi yaυo pamoza na banja. (Nkumanya makora yayi usange ŵaka phikanga panji yayi.) Nkhugomezga ŵakukumba kuvikirira mathupi kuryeka na minyoloro. Myambo iyi yiku yikulongozga nthowa ya muntu ya kwananga yiku sanipa mwa kupambana.

Mulimo uweme mu cikaya unga woneka wambura phindu mucikaya cinyake. Kweni Bibolo yiku tipharira kuti kwanaga nkuleka kupulikira marango gha Ciuta. ‘“Mukusezgera pa mphepete Dango la Ciuta,

◄ CONTENTS ►


mukukoreska luso lwa υantu. Ndipo wakanena naυo inya ca, mukupata Dango la Ciuta, mwakuti musungirire luso lwinu’” (Marko 7:8-9). Maonekero ghitu ghalije kazirwiro kwa Ciuta cifukwa iyo wakulaŵiska mukati m’mitima yithu.

Kujeruzga Yekha Muntu Nkwananga Panthazi za Ciuta

Kasi kwananga kwakuruska comene ninkhuni?

Nkuzerezga mazgu gha Ciuta

Kutondeka kukhala mukumbiro la Ciuta nkwananga

panthazi zake. Cingayana waka nakwambura kugomezga mu mazgu ghake. Ciuta wakati, nkwananga kukhala nga mba Farisi aυo ŵakana marango gha Ciuta na ku kuzgilapo kazirwiro ka vya

miyambo yaυo. Yesu waka ŵamanya mafarisi kuŵa υa pusikizgi.

“Kasi ni Ciuta njuni uyo mu kugomezga? Kasi nadi mukuniwopa na kunikwezga ine? Mukutumbwa pa zina lane, kasi mukunicindika nadi ine?” Ŵantu ŵakuwona waka kaonekero kakuwaro na kusula Mazgu Ghake. Kwananga kwakuruska chomene nkusula Mazgu Ghake. Kasi mukumanya ici?

Zincito izo zikufuma mukutompoleka kwithu ndiyo mauheni. Mafuvyo ayo tikucita na uheni ni cifukwa cambula kufikapo kwithu nkwananga kwa kuruska cara, kweni ni majuvyo. Ciuta wakupambaniska zakwananga na mauheni. . Ŵose aυo ŵakusula Mazgu Ghake mba kwananga, nanga υanga ŵevye majuvyo. Mbakwananga ŵakuruska panthazi za Ciuta. Ndico cifukwa Yesu waka ŵacenya ŵafarisi.

Mumundanda, kufuma kuvya mutendeko Duteronome, kuli marango agho gha kutipharira ivyo tikwenera kucita yayi, ndiyo Mazgu Ghake, ndiyo Maraongo Ghake. Tinga kwaniska kusungirira wose cara, kweni tikwenera kugha manya kuti ni marango

◄ CONTENTS ►


Ghake. Wali kutipa ise kufuma padanga ndipo tikwenera kuya zomera kuti ni Mazgu Gha Ciuta.

“Mu mtendeko mukawa Mazgu, ndipo Mazgu wakawanga pamoza na Ciuta, ndipo Mazgu wakawa Ciuta.” Ndipo wakati, “Kuŵeko kungweruka, ndopo kukaŵako kungweruka.” Wakarenga vinthu vyose. Pamanyuma wakayikapo Dango.

“Ndipo Mazgu wakaυa thupi, wakakhalanga mukati mwa ise, ndipo iye ni Mazgu” (John 1:1, 14) Kasi Ciuta wakujirongora uli iye kwa ise? Wakujirongola iye kupitira mumarango Ghake cifukwa Ciuta ni Mazgu na Mzimu. Ntheura, kasi Baibolo tikucema mbuni? Tikucema kuti ni mazgu gha Ciuta.

Chayowoyeka kuti, “Mukuzerezga Dango la Ciuta, ndipo mukukoreska luso lwa υantu.” Kuli vigaυa 613 mu dango lake. Citani ici kweni ico yayi, cindika ŵa papi υako…vyantheura pera. Mu Leviticus, mazgu ghakuyowoya za umo ŵanalume na ŵanakazi ŵangachitira pala ciŵeto cawira mukhululu. Muli vigawa 613 mu Dango Lake.

Pakuti ni mazgu gha υantu cara, tikwenera ku

yanayaniranga po kaŵiri kaŵiri. Nangauli tili υakutondeka kusungirira Dango lake lose, tikwenera kulimanya na kumupulikira Ciuta.

Kasi cilimo cigaŵa cimoza mu mazgu gha Ciuta ico nchambura kwenerela? Ŵa Farisi υaka zerezga Dango la Ciuta, ndipo υaka koreska luso lwa υantu kuruska marango Ghake. Mazgu gha ŵalala ŵaυo ghakaυa nankhongono kuruska mazgu gha Ciuta. Apo Yesu wakaυa pacaru, ici ndico waka panikizga ndipo ico cika mupweteka comene ncakuti υantu ŵaka zerezga Mazgu gha Ciuta.

Ciuta wali kupereka vigaŵa 613 vya Dango kuti ise ti kumbukenge zakwananga zithu na kutilongora kuti iye yeka ndiyo unenesko, Ciuta withu mutuŵa. Nga niumo tilili ŵakwananga tose panthazi zake, tikwenera kukhala na cipulikano na kugomezga mwa Yesu, uyo wakatumika kwa ise kufuma kwa Ciuta cifukwa ca citemwa cake kwa waliyose wa ise.

Ŵantu aυo ŵakuzerezga Mazgu Ghake na kwambura kuya gomezga, mba kwananga. Ŵose aυo ŵakutondeka kusunga Mazgu Ghake mbakwananga,

◄ CONTENTS ►


kwene kuzerezga Mazgu Ghake nkwananga kwakuruska comene. Aυo ŵakucita kwananga kwakuruska kwantheura uku, ŵamukunjira nako muηanjo yamoto. Kwambura kugomezga mu mazgu Ghake nkwananga kwakuruska comene.

Cifukwa ico Ciuta waka tipira ise Dango

Kasi ncifukwa uli ico Ciuta wakatipira Dango?

Kupanga ise kuti timanye zakwananga

zithu na cirango chake. Kasi chifukwa ncici ico Ciuta wakatipira Dango?

Wakatipa Dango kuti timanye zakwananga zithu na kuzgokera kwa iyo. Wakatipa vigaŵa 613 vya dango mwakuti timanye zakwananga zithu na kuwomboleka

kupitira mwa Yesu Christu. Ndico cifukwa Ciuta wakatipira Dango.

Ŵaroma 3:20 yakuyowoya, “Pakuti Marango ndiyo yaku manyiska muntu kwananga.” Ntheura, tikumanya cilato ca Ciuta kuti waka tikakamizga cara pa kutipa Dango kuti tikhalenge nalo.

Kasi niumanyi uli uwo tiku sanga mu Dango? Nkwakuti tili ŵakutomboleka mwakuti tikhale ŵakupulikila Dango nakuti tili ŵakwananga panthazi zake. Kasi tikumanyapoci pa vigaŵa 613 vya Dango lake? Tikumanya waka vinthu vya lupusu na kuula kumanya kukhala na Dango Lake. Tikumanya kuti ise, vilengiwa vya Ciuta, ndise υantu walemwa, nakutiso ndise ŵakwananga panthazi zake tose tingaya muηanjo ya moto kwa kuyana na Dango lake.

Usange tikumanya kwananga kwithu na kuula kukhala na Dango lake, kasi tikucitaci? Tikuyezga kuti tiυe υantu ŵakufikapo? Cara nadi. Tikwenera kuzgomera kuti ndise ŵakwananga, kugomezga mwa Yesu, Wombolekani kupitila muciponosko cake ca maji na Mzimu na ku muwonga iye.

◄ CONTENTS ►


Cilato cake pakutipa Dango lake ncakuti tikhale ŵakumanya zakwananga zithu na vilango vyake. Kweni, tikumanya unonono wakuponoskeka kufuma muηanjo ya moto kwambula Yesu. Pala tikugomezga mwa Yesu nga ni muponoski withu, tiponoskekenge. Wakatipa Dango kuti litilongozge kwa muponoski Yesu.

Ciuta wakapanga Dango kuti litipange ise kumanya umo tilili ŵakwananga na kuponoska maumoyo ghithu kufuma kuzakwananga zanthaura. Wakatipa Dango lake na kutuma Mwana wake yekha, Yesu, kutiwombola ise pakutitolera zakwananga zithu kupyolera muku bapatizika kwake. Kupulikana mwa iyo kunga tiwombola.

Ndise ŵakwananga ŵambula cigomezgo aυo ŵakwenera kugomezga mwa Yesu kuti tisutuke ku zakwananga zithu, kuŵa υana ŵake naku pereka ucindami wose kwa Ciuta.

Tikwenera kupulikisiska, kuyanayana na ku weruzga kupyolera mu mazgu ghake cifukwa vinthu vyose vikufumira kwa iyo. Tikweneraso ku manya

unenesko wa ciponosko kupyolera mu Mazgu Ghake. Uwu ndiwo unenesko na cipulikano ca nadi.

Kasi ncici cikusangika mu Mtima wa Muntu?

Kasi ncichi tikwenera kucita panthazi za Ciuta?

Tikwenera kupereka zakwananga

zithu kupempha kwa Ciuta kuti watiwombole.

Chipulikano chikwenera kuyamba na mazgu gha

Ciuta ndipo tikwenera kugomezga mwa iyo kupyolera mu mazgu ghake. Para yayi, tiυenge mumajuvyo. Ico cingaŵa cipulikano ciheni ndipo caupusikizgi.

Apo ŵafarisi na ŵamanyi marango ŵakawona ŵasambiri υa Yesu wakurya cingwa na mawoko

◄ CONTENTS ►


ghakubinkha, panji nthe ŵakasuska yayi kuti ŵalawiskenge kwakuyana na mazgu gha Ciuta. Mazgu ghakutipharira kuti kose ako kakufumira kuwaro kunjira mu muntu cikukazuzga yayi cifukwa kakuya munthumbo na ku fuma muthupi, kanga phireteka mtima yayi.

Nganiumo mukuyowoyekera muma Marko 7:20-23, “Ndipo wakati, ‘Ico cikufuma mu muntu, ndico cikukazuzga muntu. Cifukwa mukati, mu mitima ya υantu, mukufuma mayanoyano yaheni, mauzayali, vyakwananga, uryarya, ukwakwa, jiso liheni, kutuka, kujikuzga, uzereza: vyeneivi viheni vikufuma mukati, ndipo vikukazuzga muntu. ’”Yesu wakati υantu mbakwananga cifukwa walikubadwa na zakwananga.

Kasi mukupulikisiska ico cikung’anamula? Tili kubabika ŵakwananga cifukwa tose tili mubadwo wa Adamu. Kweni tingaona unenesko yayi cifukwa tikuleka kuzomera na kugomezga mumazgu ghake wose. Sono, kasi ncici cili mukati mwa mutima wa muntu?

Cigawa capa canya cikuti, “Cifukwa mukati, mu

mitima ya υantu, mukufuma mayanoyano yaheni, mauzayali, vyakwananga, uryarya, ukwakwa, jiso liheni, kutuka, kujikuzga, uzereza.” Viheni vyose vikufuma mu mitima ya υantu naku ŵakazuzga.

Cili kulembeka mu Masalmo, “Apo nkupima mitambo yinu, mlimo wa minwe yinu, na mwezi na nyenyezi izo mulikwimika; kasi muntu ngwaci, kuti mumukumbuke? Na mwana wa muntu, kuti mucezge naye?” (Masalmo 8:3-4)

Ncifukwa uli Ciuta wa kucezga nase? Wakuticezgera cifukwa wa kutitemwa, waka tilenga ndipo waka tilengera lusungu ise ŵakwananga. Waka funyapo zakwananga zithu na kutilenga ise υantu υake. “Imwe Fumu, Fumu yithu, zina linu nda kuzirwa mucaru cose, mumitambo!” Themba Davide wakimba sumu iyi mucipangano cakale apo υaka manya kuti Ciuta waυenge Muponoski wa ŵakwananga.

Mu Testamente la sono, Mpostole Paulos waka werezgapo sumu yimoza pera. Ncitu cakutowa nkanira para ise vilengiwa vya Ciuta taŵa υana υa Mulengi. Ciku citika waka kupitira mu citemwa ca Ciuta.

◄ CONTENTS ►


Tikwenera kumanya kuti, kuyezga kukhalira mu Dango la Ciuta, kulongora kuŵura ncindi kwa Iyo. Nciwemi cara kukhala kuwaro kwa citemwa cake apo mukuyezgayezga kusungirira marango na kupephera mwaku khumbisiska umoyo wanthaura. Ni khumbiro la Ciuta mwakuti tijimanye ise kuti tili ŵakwananga pasi pamarango na kugomezga muciponosko ca maji na ndopa za Yesu.

Mazgu ghake yali kulembeke mu Marko 7:20-23, “Ico cikufuma mu muntu, ndico cikukazuzga muntu. Cifukwa mukati, mu mitima ya υantu, mukufuma mayanoyano yaheni, mauzayali, maunkhungu, maucikozi, maurewi, vyakudokera, vyakwananga, uryarya, ukwakwa, jiso liheni, kutuka, kujikuzga, uzereza: vyose vyeivi viheni, vikufuma mukati, ndipo vikukazuzga muntu.”

Jesu waka yowoya kuti ivyo vikufuma mu muntu, zakwananga za mukati, ndivyo vikumukazuzga. Nesi vyakurya vyambura kupotoleka ivyo Ciuta waku pereka vinga tikazuzga cara. Vilengiwa vyose nya kupotoloka, kweni vinthu ivyo vikufuma mukati mwa

υantu, uko nkwananga ndiko kukukazuzga muntu. Tose tili kubadwa mu uwilo wa Adamu. Ntheura, ncinci ico tili kubadwa naco? Tili kubadwa na zakwananga khumi na ziŵiri. Kasi nthena?

Usange kuli ntheura, kasi tinga khala kwambula kucita kwananga? Titi tipirizgenge kwananga cifukwa tili kubadwa na kwananga. Kasi tingareka kwananga cifukwa tikumanya marango? Kasi tingaυa ŵamoyo na marango? Cara.

Apo tikuyezga comene kukhala mu marango, ndipo marango nagho ghaku nonopera. Tikwenera kumanya umo tinga gota nakuleka macitiro ghitu yose ghakale. Ndipo, na myanoyano ghakujiyuyura, tiυenge ŵenge υaku zomela ubapatizo na ndopa za Yesu, izo zikutiponoska.

Vigaυa ivi 613 vya marango ghake viweme ndipo vituυa. Kwene υantu mbakwananga kufuma apo υakazuwukira muntumbo zaυanyinaŵo. Para tamanya kuti marango gha Ciuta ngawemi, kwene tili kubadwa waka υakwananga ndipo tingaυa υarunji cara paise tekha, tikwiza pa kumanya kuti tikupenga citemwa ca

◄ CONTENTS ►


lusungu lwa Ciuta na ciponosko ca Jesu mu uthenga wa maji, wa ndopa na wa Mzimu. Para tamanya umo tinga gotha—mwakuti tingaυa υarunji cara paisetekha ndiposo tikuya ku gehena cifukwa ca zakwananga zithu—Cingaυa ntheura cara kweni tigomezgenge muciponosko ca Yesu.

Tingawomboleka. Tikwenera kumanya kuti tingaυa cara υakwenerara panji υawemi paisetekha panthazi za Ciuta. Ntheura tikwenera kuzomera kuti panthazi za Ciuta kuti ndise υakwananga aυo υalikugamulikira kugehena ndipo tinga pempha lusungu lwake, “Ciuta, naυeya ndiponoskani ku zakwananga zane ndiposo munirengere lusungu.” Ntheura, Ciuta wati waυenge nase mumazgu ghake. Muntowa iyi, ndimo tingawomborekera.

Tiyeni tilaŵiske pemphero la Davide, “Ntheura ndimo mukuυira υakujika pakudumura mlandu, ndipo kuti mukusangikamo kaheni muweruzgi cara” (Masalmo 51:4).

Davide waka manya kuti wakaυa na kwananga uko kukaυa kuzito kwakuti kungaka tayika na mugehena.

Kweni wakajipereka panthazi za Ciuta, “Fumu, para mukunicema kuti ndine wakwananga, ndine wakwananga. Para mukunicema kuti ndine murunji, ndine muruji. Para mwandiponoska, niponoskekenge; ndipo para mwandipereka mugehena, na mukumarira mugehena.”

Ici ndico cipulikano caunenesko ndiposo nthowa ya ciponosko. Ndimo tikwenera kuυira para tikugomezga mu cipulikano ca ciponosko ca Yesu.

Tikwenera Kuzimanya Nkanira Zakwananga Zithu

Pakuυa tose mu mubadwo wa Adamu, tose tiri na

maudokezi mu mitima yithu. Mwaici, Kasi Ciuta wa kutiphariraci? Wakutipharira kuti tileke uleυi nangauli tili na uleυi mu mitima yithu. Tili na kukoma mu mitima yithu, kweni Ciuta wa kutiphariraci? Wakutipharira kuti tingakomanga. Tiku yuyura υapapi υithu mu mitima yithu, kweni Ciuta wakutipharira kuti

◄ CONTENTS ►


tiυape ncindi. Tikwenera kumanya kuti mazgu ghake ngawemi ndiposo ngakutowa, nangauri tiri na zakwananga mu mitima yithu.

Kasi uwu mbunenesko panji yayi? Mbunenesko nadi. Usange viri ntheura, kasi ncici tikwenera kucita panthazi za Ciuta? Tikwenera ku zomera kuti tiri uzito wazakwananga ndiposo υakwananga υakumara ncito. Nciwemi cara kuyanayana kuti tikaυa υarunji mailo cifukwa tindacitepo uheni mailo, kweni tilri υakwananga lino cifukwa tacita uheni lino. Tiri kubadwa υakwananga. Muvyose ivyo tikucita, tiυenge ndithu υakwananga. Ndico cifukwa tikwenera kuwomboreka kupitira mucipulikano mu ubatizo wa Yesu.

Tiri υakwananga cara cifukwa ca macitiro yithu:nga nikucita uleυi, kwiba, …kwene tiri υakwananga cifukwa tirikubadwa υakwananga. Tikabadwa na mitundu khumi naiυiri ya zakwananga kufumira umo tiri kubabikira muzakwananga mu maso gha Ciuta, tingajizgora υa wemi yayi na nkhongono zithu. Tingajirongora waka kuυa υawemi.

Tiri kubadwa na mayanoyano gha zakwananga, ntheura tingaυa uli υarunji nangauli tinda zicite zakwananga izi? Tingaυa υarunji naise theka cara panthazi za Ciuta. Para tikujicema kuυa υarunji, mbupusikizgi. Yesu wakacema υafarisi na υamanyi marango “kuυa υapusikizgi υafarisi na manyi marango.” Ŵanthu υali kubadwa υakwananga ndipo υakucita kwananga panthazi za Ciuta umoyo wawo wose.

Yose wakuyowoya kuti wandanangepo oro kutimba waliyose oro kuba zingano kumunmthu waliyose mu umoyo wake wakuteta cifukwa υanthu υali kubadwa υakwananga. Uyo munthu ni mutesi, ngwa kwananga ndipo ni mupusikizgi. Umu ndimo Ciuta wakumulaυiskila.

Waliyose ngwakwananga kufumira umo waka babikira. Nangauli tindacite kakwananga kalikose, tiliυakusungikira kuluta ku gehena.

Sono, kasi tingacita uli na umaliro wantheura? Tikwenera kupempha lusungu lwa Ciuta na kuyagamira pa iye kuti tiponoskeke kuza kwananga

◄ CONTENTS ►


zithu. Para wandatiponoske, ndiko kuti tilutenge kugehena. Uwo ndiwo umalilo withu.

Ni aυopera υakupokerera mazgu gha Ciuta ndiυo υakuzomera kuti υakaυa nadi υakwananga. Ŵakumanyaso kuti υali kuzgoka υarunji na cipulikano. Ntheura, υakumanya kuti kuzerezga nakuyika pamphepete Mazgu Ghake kwambura kuyamanya nkhwananga kwakuruska. Aυo υakupokerera Mazgu Ghake mbarunji, nanga uli kale υakaυa υakwananga. Ŵaka babikaso na Mazgu Ghake mu ucizgi wake ndipo mbakutumbikika.

Aυo υakuyezga kujiwombola kupitila muncito zawo υakukhalilira υakwananga.

Mbanjani aυo υacali υa kwananga pamasinda pakugomezga

mwa Yesu?

Aυo υa kuyezga kujiwombola cifukwa ca ncito zaυo.

Tiyeni tiυazge Ŵagalatiya 3:10 na 11 “Cifukwa

υose aυo mbamilimo yarango υali pasi pathembo; cifukwa kuli kulembeka, ‘Ngwakutembeka yose uyo wakureka kukhalirira mu vyose ivyo viri kurembeka mubuku lamarango kuti wavicite.’ Kweni kuli pa kwelu kuti pamaso gha Ciuta palive munthu walikurunjiskika na marango: Cifukwa, murunji wait wakhalirirenge wa moyo na cipulikano.’”

Cili kuyowoyeka, “…Yose uyo wakureka kulutirira

◄ CONTENTS ►


muvyose ivyo vili kulembeka m’buku la marango ngwakutembeka.” Aυo υakughanaghana kuti υakugomezga mwa Yesu, kwene υakuyezga kujirunjiska na ncito zawo mbakutembeka. Ŵalinku aυo υakuyezga kujirunjiska na ncito zawo? Ŵali pasi pa thembelero ya Ciuta.

Ncifukwa uli Ciuta wali kutipa Dango? Akatipa Dango mwakuti tikumbukile zakwananga zithu (Ŵaroma 3:20). Wakakhumba kuti timanya kuti ndise υakwananga fikepo υakusungikira gehena.

Gomezgani mu ubatizo wa Yesu, mwana wa Ciuta, na kubabikaso na maji na Mzimu. Ndipo pekha munga ponoskeka kuzakwananga zinu, nakuυa υarunji, nakuυaso na umoyo wa muyirayira nakuruta kucanya. Ŵani na cipulikano mu mitima yinu.

Kwananga kwa nkwesa mucaru

Nkwananga uli kwa nkwesa mucaru?

Kuyezga kukhala na Marango Tili υakutumbikika cifukwa ca kuυa na cipulikano

muvitumbiko vyake. Ciuta wakuponoska aυo υali na cipulikano mu Mazgu Ghake.

Kwene lino, pakati pa υakupulikana pali υakrisitu aυo υakuyezga kukhala cifukwa ca Dango. Ncaku cicizgika kuti υakuyezga kukhala na Dango, kasi ncapafupi uli?

Tikwenera kumanya kuti ncakupusa uli kuyezga kukhala na Dango lake. Apo tikuyezga ndipo cikutinonopera comene. Waka yowoya kuti, “Cipulikano cikwiza na kupulika, ndipo kupulika mazgu gha Ciuta.” Tikwenera funyapo nkwesa mwakuti tiponoskeke.

◄ CONTENTS ►


Tikwenekera kutaya kuzirwa kwithu kose mwakuti tiponoskeke

Kasi tingacitaci kuti tiponoskeke?

Tikwenera kutaya kuzirwa

kwithu kose. Kasi munthu wanga ponoskeka uli? Ncamacitiko

apo pekha wajimanya kuti ngwa kwananga. Mbanandi aυo υandawomboleke cifukwa υandataye vigomezgo viheni na nkongono.

Ciuta wakuti υose aυo υakungangamira ku Dango mbakutembeka. Aυo υakugomezga kuti υaυenge υarunji padoko padoko pakuyezga kukhala na Dango pamasinda pakugomezga mwa Yesu mbakutembeka. Ŵakugomezga mwaciuta, kwene υakughanaghana ndithu kuti υakwenera kukhala na Dango kuti υaponoskeke.

Ŵakutemweka, kasi tingaυa υarunji kupitira

muzincito zithu? Tikuzgoka υarunji pakugomezga mu Mazgu Gha Yesu; ndipo pekha tikuwomboleka. Nikuυawaka na cipulikano mu ubatizo wa Yesu, mu ndopa zake, na mu u Ciuta wake, tingawomboleka.

Ndico cifukwa Ciuta wali kunozgela Dango la cipulikano kuυa ntowa yakuυira υarunji. Ciwombokwa ca maji na Mzimu cili kugona pazincito za munthu cara, kwene mucipulikano na mu mazgu Gha Ciuta. Ciuta wali kutiwombola kupitila mucipulikano ndimo Ciuta wakapangira ndondomeko nakumarizga ciponosko cithu.

Ncifukwa uli aυo υakagomezga mwa Yesu υakaleka kuwomboleka? Cifukwa υakaleka kupokelera mazgu gha ciwombokwa ca maji na Mzimu. Kwene ise, taυambura kutozgeka nganiumo υakaυira taυa υakuwomboleka kupitila mucipulikano mu mazgu gha Ciuta.

Usange υanthu υaυiri υangaseυeza pa cigayo ca malibwe, munyake wanga khalira kumasinda uku wakuseυeza, nangauli munyake wanga toleka. Uyo walekeka kumasinda akuyimililako munyake uyo

◄ CONTENTS ►


wanda womboleke. Ncifukwa uli munyake wakatoleka munyake waka lekeka kumasinda?

Cifukwa ncakuti munyake wakapulika na kugomezga mu mazgu gha Ciuta, kwene munyake waakseυeza comene pakusunga dango ndipo wakaponyeka mugehena. Uyo munthu wakayezganga kukarakatira kwa Ciuta, Kwene Ciuta wakamusukunyira kutali, ngani thumba ilo likayezganga kukarakatira lundi lake mucanya. Usange munthu wakuyezga kukarakatira kucanya kwa Ciuta apo wakusunga Dango, wait waponyekenge nadi mugehena.

Ndico cifukwa tikwenekera kuwomboleka na cipulikano mu maji na mu Mzimu.

“Cifukwa υose aυo mbamilimo yamarango υali pasi pathembo;cifukwa kuli kulembeka, ‘Ngwakutembeka yose uyo wakureka kukhalirira mu vyose ivyo viri kurembeka mubuku lamarango kuti wavicite. ’Kweni kuli pa kwelu kuti pamaso gha Ciuta palive munthu walikurunjiskika na marango: Cifukwa, murunji wati wakhalirirenge wa moyo na cipulikano’” (Ŵagatiya

3:10-11, Ŵaroma 1:17). Kwambula kugomezga mu mazgu gha Ciuta

nkwananga panthazi zake. Mwakusazgilapo, nkwananga kuzerezga mazgu gha Ciuta cifukwa ca kuzirwa kwa munthu. Ise taυanthu tingaυa υamoyo cara na dango lake cifukwa tilikubadwa υakwananga na kurutilila υakwananga mu umoyo withu wose. Tikwananga kadoko pano, kadoko pala nakose uko taluta. Tamanya kuti tili υathupi ndipo cingawovwira yayi kwene kwananga.

Munthu wali ngancibekete cikuru caulongwe. Para tingayezga kucinyamula na kwenda naco, cingaparanyika nthowa yose. Ndimo tiliri. Tikufunya kwananga kose uko taruta. Kasi munga cighanaghanira ici?

Kasi mujirongolenge ndithu kuti mukaυa υatuυa? Usange mukajimanyanga, anthe mukaleka kuyezga munkhongono zinu kuti muυe υatuυa na kugomezga mu maji na mundopa za Yesu.

Aυo mbambula kubabikaso υakwenekera kuleka kunonofya mitima yaυo na kuzomerezga kuti

◄ CONTENTS ►


mbakwananga panthazi za Ciuta. Sono υakwenekera kuwerera kumazgu ghake na kusanga umo waka υaponoskera na maji na Mzimu.

◄ CONTENTS ►

Cisambizgo 2

Ŵanthu Ŵali Ku Babika Ŵakwananga

◄ CONTENTS ►

34 Ŵanthu Ŵali Ku Babika Ŵakwananga

Ŵanthu Ŵali Ku Babika Ŵakwananga

< Marko 7:20-23 > “Ndipo wakati, ‘ico cikufuma mu munthu, ndico

cikukazuzga munthu, cifukwa mukati, mu mitima ya υanthu, mukufuma mayanoyano gha heni, mauzayali, maunkhungu, maucikozi, mauleυi, vyakudokera, vya kwananga, uryarya, ukwakwa, jiso liheni, kutuka, kujikuzga, uzereza: Vyose vyeneivi viheni vikufuma mukati, ndipo viku kazuzga munthu. ’”

Ŵanthu Mbaku Tangwanika Ndipo υakukhala Pasi pa Nthowa Zaυo Zaku Sovyeka

Ni njani uyo wanga ponoskeka?

Uyo waku yanayana kuti ngwakwananga kwakuruska.

Pakudankha pavyose, nkhukhumba

kumufumbaniko. Kasi mukujiwona uli? Kasi muku yanayana vici?

Ŵanthu υose υakukhala pasi panthowa zaυo zaku sovyeka. Mungaυa υaheni ngani umo muganizira cara, panji υawemi ngani umo mukuganizira.

Kasi, ni njani, uyo mukuganiza kuti wanga khala umoyo uweme wacipulikano? Njumoza wa aυo υakuji yanayanira kuti mbawemi? Panji uyo wakujiyanayanira kuti ni muheni?

◄ CONTENTS ►


Nca panthazi. Lekani nifumbaniko fumbo linyake. Kasi ni njani uyo wanga womboreka—Uyo wacita zakwananga zinandi panyake uyo wacita zakwasnanga zidoko? Uyo wa zomera kuti wacita zakwananga zambura kupendeka ndiye wanga womboleka cifukwa munthu uyo wazomera kuti ngwananga kwakuruska. Munthu wantheura wanga zomera mazgu gha ciwombokwa cakumunozgekera na Yesu.

Para tajilaυiska makora, ncapa kweru kuti ndise υakwananga. Kasi υanthu mbanjani? Munthu ‘nimbewu yakucita viheni’mu Esaya 59, yikuti muli mauheni yakupambana pambana mu mitima ya υanthu. Mwantheura, ncapakweru kuti υanthu mbakaυiro ka kwananga. Nangauri, para tinga fotokoza za mutundu wa munthu, kuυa wa kaυiro ka kwananga, υanandi υasuskenge. Kweni, kufotokoza kuti munthu ‘ni mbeu yakucita uheni’ ndiko kufotokoza kwaunenesko. Para tinga jilaυiska tekha, ncapakweru kuti ise tili υabendezi. Aυo υose mbakujigomezga υangiza na upanikizgi uwu.

Kweni, cikuoneka kuti υanthu υanandi υakukana

kuzomera kuti mbakaυiro kakwananga. Ŵanandi υakukhala mwakufwasa cifukwa υajiona cara kuti mbakwananga. Umo tiliri υakucita viheni, tanjipiska kaυiro kakwananga. Ciυenge cambura unenesko, panyi taυanga υakupulika soni pakucita nkwananga. Nangauli, υanandi υaise tikupulika soni cara pakucita kwananga.

Nangauli cingaυantheura, njuυi zaυo zikumanya. Wali yose wali na njuυi izo zikumuphalira, “Nca soni.” Adamu na Eva υakajibisa pakati pa vikuni υakati υananga. Lino υakwananga υanandi υajibisa kumasinda kwa cidko ca mwambo-Mwambo wa kwananga. Ŵakujibisa pakati pa υakwananga υanyaυo kuzerezga weruzgi wa Ciuta.

Ŵanthu υapusikika na nthowa zaυo zakusovya. Ŵakuyanayana kuti iυo mbawemi kuruska υanyaυo. Sono, para υapulika uthenga uheni, υakuyowoya na ku kweυeskeka, “Kasi munthu wangacita uli vyantheura? Kasi munthu wanga cita uli cila? Kasi mwana wanga cita uli cila kuυa papi υake?” Iυo υakujigomezga kuti υangacita vyantheura cara.

◄ CONTENTS ►


Mwaυakutemweka, ncinono kujimanya. Kuti tijimanye nadi, tikwenera dankha kugowokereka zakwananga. Cikutora nyengo yitali kuti tikhale na umanyi wakaυiro kithu, ndipo kuli υanandi υaise aυo υasangenge ici cara mpkaka siku lakufwila.

Jimanyani Mwaυene

Kasi aυo υakuleka kujimanya υakukhala uli?

Ŵakukhala umoyo waupusikizgi kuyezga

kujibisa kukwananga kwaυo Nyengo zinyake tikusangana naυo υanthu iυo

υakuleka kujimanya. Socrates wakati, “Jimanyani mwaυene.” Nangauli, υanandi υaise tikumanya yayi ivyo vili mu mitima yithu: Maucikozi, maunkhungu, vyakudokera, vyakwananga, mautesi, uryarya, mauleυi

na jiso liheni…. Uyo wakuleka kujimanya wali na ulwilwi wa njoka

pa milomo yake kweni waku yowoya viwemi. Cifukwa ncakuti munthu wakuleka kumanya kuti waka babika wakwananga.

Muli υanandi mucaru ici aυo υakuleka kumanya kaυiro kaυo kaunenesko. Ŵali kujipusika iυo υekha na kukhala maumoyo yakukakika na upusikizgi waυo. Ŵakupulikiska yayi kuti υakujiponya υekha mu gehena cifukwa ca kujipusika.

Ŵantu υakurutilira kucita kwananga umoyo waυo wose

Ncifukwa uli υakuluta ku gehena?

Cifukwa υakuleka kujimanya υekha.

◄ CONTENTS ►


Tiyeni tiwone mu Marko 7:21-23, “Cifukwa mukati mu mitima ya υanthu, mukufuma mayanoyano yaheni, mauzayali, maunkhungu, maucikozi, mauleυi, vyakudokera, vyakwananga, uryarya, ukwakwa, jiso liheni, kutuka, kujikuzga, uzereza: Vyose vyeneivi vikufuma mukati ndipo viku kazuzga muntu.” Mitima ya υantu njakuzura na mayanoyano yaheni kufuma pazuυa apo υakababikiranga.

Tiyeni tiyanayanire kuti mutima wa muntu uli kupangika na gilasi yakuzura napa mulomo na maji ya binkhi, nga ni zakwananga zithu. Kasi cinga citika ncivici para muntu uyu wanga sezgekera uku na uku? Maji ya binkhi (Kwananga) yathikenge kuli kose. Apo muntu wakwendendeka, kwananga kukuthikira pamalo ghali ghose.

Ise, tili nakaυiro kakwananga, tikukhala maumoyo yithu nthaura pera. Tilongora kwananga kwithu kose uko taluta. Tinange umoyo withu wose cifukwa tiri υakaυiro ka kwananga.

Suzgo ndakuti tiku yanayanira yayi kuti tili υakaυiro kakwananga, panji mu mazgo yanyake, tili

mbewu ya kwananga. Tili υakaυiro kakwananga ndipo tili na kwananga mu mitma yithu kufuma pasiku lakubabikira.

Kaυiro ka kwananga kithu kuli pafupi nakusefukila. Nangauli, υantu υakugomezga cara kuti, υakuhara kwananga. Ŵaku yanayana kuti υanyaυo ndiυo υakuυa njizgamo mukwananga, kuti ndiυo cara υaheni.

Napakucita kwananga, υantu υakuyanayana kuti cakupenjeka ncakuti υajisuke iυo υeka mwakuti kwananga kusisitike. Ŵakurutilira kujipuputa para υacita kwananga, kujiphalira iυo υekha kuti ni suzgo laυo cara. Umo ise tikujitozgera, kasi nciwemi kurutilira kusefukira? Nthana tikarutiliranga kujipuputa nyengo na nyengo.

Para gilasi nda kuzura na kwananga, yinga rutilira kusefukira. Palije phindu lakupuputila kuwalo. Nangauli tiunga rutilira kujipuputa kuwalo na milimo yithu yiwemi, cilije phindu, para gilasi nda kuzura na kwananga.

Tili kubabika na kwananga kunandi mwakuti mitima yithu yiυenge yakupuphuka cara; nangauli

◄ CONTENTS ►


tinga taya kwanaga munthowa yose. Mwantheura, tikucita kwananga umoyo withu

wose. Para muntu wakuleka kuyanayanira kuti ngwa kaυiro kakwananga, wakurutilira kubisa kaυiro kake ka kwananga. Kwananga kuli mu mitima ya υantu υose ndipo yinga fumamo na kupuputa pacanya cara. Para ta taya kwananga kudoko, tikupuputa na salu ndipo para tayaso, tikupuputa na cikolopero… na thaulo ndiposo na lizwazwa…. Tikurutilira kugomezga kuti para tikupuputa kwananga nyengo na nyengo, kutuυiskikenge, kweni kukurutilira kutayika nyengo na nyengo.

Kasi muku yanayana kuti camukufikanku ici? Cikurutilira mpaka siku muntu wakufwila. Ŵantu υakucita kwananga mpaka masiku ghawo yakufwila. Ndico cifukwa tikwenera kugomezga mwa Yesu kuti tiwomboleke. Kuti tiwomboleke, tikwenekera dankha kujimanya tekha.

Ninjani uyo wanga pokera citemwa

caYesu mwakukondwa?

Ŵakwananga aυo υazomera kuti υali cita maubendezi yanandi.

Tiyeni tiyowoye kuti pali υantu υaυili aυo tinga

yerezgera na ma gilasi yaυiri yakuzura na maji ya binkhi. Magilasi yose yaυiri ngakuzura na kwananga. yumoza wajilaυiska na kuyowoya, “Ah, ndine muntu wakwananga ntheura.” Mbweni wakuleka nakuruta kuya kapenja muntu uyo wanga movwila.

Kweni munyake wakuyanayana kuti iye ni muheni cara. Wangawona kaυiro kakwananga yayi mukati mwake na kuyanayana kuti iye ngwakwananga yayi. Umoyo wake wose, wakurutilira kupuputa kwananga. Wakupuputa kurwande, apo rwande linyake likuzwetera kurwande linyake….

Mbanandi aυo υakuyezga kukhala maumoyo yakucita kwananga kudoko mwakuti υaleke kucita

◄ CONTENTS ►


kwananga kwakusefukira. Kweni cifukwa υacli na kwananga mu mitima yaυo, Kasi mbuwemi uli uwo cikucita? Kuυa cheru ciυa perekenge kufupi na ku canya cara. ‘Kuυa cheru’ kukuυa υika muntowa yaku gehena.

Ŵakutemwaka, ‘Kuυa cheru’ kukulongozgera waka ku gehena. Tikwenekera kutora cisambizgo ici mu mutima. Para υantu υali cheru, kwananga kwaυo kungasefukira comene cara, kweni υacali ndithu υakwananga.

Kasi ncici ciri mu mutima wa muntu? Kwananga? Uzaghali? Inya! Mayanoyano yaheni? Inya! Kasi yalimo maunkhungu? Inya! Kujikuzga? Inya!

Tingajiyovyira cara kweni tozomere unenesko kuti tili na kaυiro kakwananga, comenemene, para tikujiwona kuti tikucita kwananga na mauheni, kwambura kusambizgika kuti ticite nthaura.

Cingaυa ckuvumbukwa cara apo ticali υadoko. Kasi cikuυa uli para tikukura? Para tikuruta kumasukulu ghapacanya, tikumanya kuti cili mukati mwaise ni kwananga. Kasi uwu mbunenesko yayi? Kuyowoya

unenesko, ncambura macitiko kubisa kaυiro kithu ka zakwananga. Kasi nthena? Tingajiyovyira cara kweni kucita kwananga. Kweni ise tiku kana, “Nthena nangu cita ici cara.” Nangauli, tikucisanga kuυa cinono kuzgoka nadi. Ncifukwa uli cili nthaura? Cifukwa yose waise wali kubabika nakaυiro ka kwananga.

Tikuυa υakuphotoleka cifukwa ca kuυa cheru cara. Ico tikwenera kumanya ncakuti, tilikubabika na kaυiro ka kwananga mwakuti tiwomboleke mwakufikapo. Ŵakwananga aυo υakuzomerezga nacimwemwe ciwombokwa ico cikanozgeka na Yesu, υangaponoskeka.

Aυo υakuyanayana kuti, “Ninda cite kwananga kukuru,” υakugomezga cara kuti yesu wali kutora zakwananga zaυo nakuti mbakusungikira gehena. Tikwenekera kumanya kuti yose waise wali nakaυiro ka kwananga mukati mwake cifukwa tikababika nako.

Para munyake wakayanayana kuti, “Ninda cite ubendezi ukuru para pekha ninga womboleka ku kwananga kudoko uku,” Kasi wangaυa wakumasulika ku kwananga? Cara nadi.

◄ CONTENTS ►


Uyo wangawomboleka wakumanya kuti ngwakaυiro ka kwananga. Wakugomezga nadi kuti Yesu wakatora zakwananga zithu paku batizika mu muronga waYoradani nakuti wakalipila njombi ya zakwananga pakuti fwira.

Nangauli tili υakuwomboleka panji cara, tose inga khala muku sovyeka. Tili υakawiro ka kwananga. Ndimo tiliri. Tinga womboleka para pekha tagomezga kuti Yesu wali kufumyapo zakwananga zithu.

Ciuta Kuti Waka Wombola Aυo Ŵali na ‘Kwananga Kucoko’ Cara

Kasi ni njani uyo waku pusika Fumu?

Uyo waku pempha cigowokero ca zakwananga za siku lililose.

Ciuta waku wombola cara aυo υali ‘na kwananga

kucoko.’ Ciuta waku ceukira cara aυo υakuti, “Ciuta, nili na kwananga kucoko.” Aυo wakurongolera chisungusungu ni aυo υakuti, “Ciuta, ndine wakaυiro ka kwananga. Nkhuruta ku gehena. Naυeya niponoskani.” Ŵakwananga υakufikapo aυo υakuti, “Ciuta, ninga ponoskeka para imwe mwani ponoska. Ninga lapaso yayi cifukwa nkhumanya kuti cinganiovwira yayi kweni kuwerezgapo kwananga. Naυeya niponoskani.”

Ciuta waku ponoska aυo υakuyagamira paiye mwakufikapo. Naneso nkhayezga kulapa kacelerelo kweni mapemphero ghakurapa yakani masura kukwananga cara. Sono, nkhagwada pasi panthazi za Ciuta na ku pemphera, “Ciuta, naυeya nirengerani lusungu na ku ni ponoska ku zakwananga zane zose.” Ŵose aυo υaku pemphera mwanthaura υa ponoskekenge. Ŵakugomezga mu ciwombokwa ca Ciuta na ubatizo wa Yesu kupitira mwa Yohane mu Bapatizi. Ŵaponoskekenge.

Ciuta wakuwombola waka aυo υakujimanya kuti mbakaυiro ka kwananga, ndopa zaυa kucita uheni.

◄ CONTENTS ►


Aυo υakuti, “Nacita waka ka kwananga kadoko. Naυeya nigowokerani pa iko,” υacali υakwananga ndipo Ciuta wanga υaponoska cara. Ciuta wakuponoska aυo υakuzomera kuti mbakaυiro ka kwananga.

Mu Yesaya 59:1-2, cili kulembeka, “Wonani woko la Yehova ndambula kufupiskika kuti lireke kuponoska, nanga khutu lake ndizithu cara kuti lireke kupulika’kweni viheni vinu vyamupatulanin kwa Ciuta winu, ndipo zakwananga zinu zabisa cisko cake kwa imwe kuti waleke kupulika.”

Cfukwa tili kubabika nakaυiro ka kwananga, Ciuta kuti wanga laυiska paise cara nga mba wakawaka. Ncifukwa cakuti woko lake ndakufupiskika cara, khutu lake ndizithu cara, panji wanga leka kutipulika kupempha cigowokero cake.

Ciuta wakutipharila, “Kwananga kwinu kwamu paturani kufuma kwa ine; na zakwananga zinu zabisa cisko cane kufuma kwa imwe, mwa kuti nipulikenge cara.” Cifukwa tili na kwananga kukuru mu mitima yithu, tinganjira kucanya cara, nangauli vijaro vingaυa

vyakujurika comene. Usange ise, taυakaυiro ka kwananga, tikupempha

cigowokero nyengo yiri yose para tananga, Ciuta mphanyi wakakoma mwana wake mwakuwerezgapo. Ciuta wakukhumba kucita ici cara. Wakuyowoya, “Muleke kwiza kwa ine masiku wose nazakwananga zinu. Nkhatuma mwana wane kumuwomborani kufuma ku zakwananga zinu zose. Ico mukwenekera kucita ni kupulikiska umo waka fumyirapo zakwananga zinu na kuzomera kuti mbunenesko. Ndipo, mugomezge mu uthenga wa maji na Mzimu kuti muponoskeke. Ici ncitemwa cakuruska icon a mupani imwe, mwa vilengiwa vyane.”

Ici ndico wakutipharira. “Gomezgani mu mwana wane na kupokera cigowokero ca zakwananga zinu. Ine, Ciuta winu, nkhatuma mwana wane kupwanya kwananga kwinu kose na mauheni. Gomezgani mu mwana wane ndipo muponoskeke.”

Aυo υose υakureka kujimanya kuti mbakaυiro ka kwananga υapemphe cigowokero cake pa kwananga kwaυo kudoko. Ŵakuruta panthazi zake kwambura

◄ CONTENTS ►


kumanya uzito wa zakwananga zaυo naku rumba, “Naυeya nigowokerani ka kwananga kane kadoko. Niwerezgengeposo cara.”

Ŵakuyezgaso kumupusika na malurombo ya nthaura. Tikucita kwananga kamoza pera cara, kweni tikurutirira mpaka tifwe. Nthana tikurutirira kulomba cigowokero mpaka siku laumaliro la maumoyo yithu, cifukwa tilaka kwananga cara mathupi yithu yakuseυezera dango lakwananga mpaka tifwe.

Kugowokereka kwa kwananga kudoko kunga fumyapo suzgo lakwananga cara cifukwa tikucita kwananga kwambura mapendeko siku na siku. Ntheura nthowa ya kumasukiramo ise niku kuyika zakwananga zithu pa Yesu.

Kasi kaυiro ka muntu ncici?

Kaυiro ka kwananga Baibolo yiku panda zakwananga za υantu:

“Cifukwa mawoko yinu yaka zuzgika na ndopa na

minwe yinu na viheni; miromo yinu yayowoya vyautesi, lulimi lwinu lunηuηuta vyakubendezga. Kulije wakwimira urunji pa mulandu, panji yumo kwima kuyowoya unenesko; υose υaku gomezga vyawaka na ku yowoya mautesi, υakuzuwuka na vyakwanangiska na ku baba ubendezi. υakuwundamira masumbi ya cipili, υakuruka utavi warutatavi; uyo wa kurya masumbi yaυo wakufwa ndipo ilo lasweka likufumya cipili. Mautavi yaυo nta tiyaυenge vyakuvwala; nesi kujivwalika naico iυo υacicita. Ncito zaυo ni ncito zauheni, ndipo zankhaza zili mu ma woko yaυo. Marundi yaυo yakucimbirira uheni, υakungofira kuya katiska ndopa zambura mulandu: Mayanoyano yaυo ngaviheni ndipera, nthowa zaυo nkupasula na ku paranya. Nthowa ya cimango υalije kuyimanya, mulije mweruzgi waurunji mumendero yaυo; υajicitira nthowa za ku zgomba, yose uyo wakwendamo ntawamanyenge cimango” (Yesaya 59:3-8).

Minwe ya υantu njaku kazuzgika na kwananga ndipo vyose ivyo υa kucita mu umoyo waυo wose nvya kwananga. Cili cose ico υakucita mbuheni.

◄ CONTENTS ►


Ndipo malulimi yithu ‘yayowoya utesi.’ Vinthu vose ivyo vyafuma mumiromo yithu mbutesi.

“Para satana wayowoya utesi, wayowoya kufuma mukaυiro kake” (Yohane 8:44). Aυo mbambura kubabikaso υakutemwa kuyowoya kuti, “Nkhukunenera unenesko…. nkhukunenera nadi. Ico nkhuyowoya ncaunenesko….” Mwantheura, vyose ivyo υakuyowoya mbutesi. Cili ngani umo cilikulembekera. “Para satana waku yowoya utesi, waku yowoya kufuma mukaυiro kake.”

Ŵantu υakuυika cigomezgo caυo mu mazgo gha waka naku yowoya utesi. Ŵantu υaku zuwuka viheni na ku baba viheni. Ŵakuwundamira masumbi ya cipili na kuruka utatavi. Ciuta wakuti, “Uyo wakurya masumbi yaυo wakufwa, ndipo kwa iyo ya sweka mu kufuma cipili.” Wakuti muli masumbi ya cipili mu mitima yinu. Masumbi ya cipili! Muli uheni mumitima yinu. Ndico cifukwa tikwenera kuwomboleka pa ku gomezga mu uthenga wa maji na ndopa.

Pose apo nayamba kuyowoya za Ciuta, pali aυo υakuti, “Ah, wakutemweka! Naυeya uleke kuyowoya

za Ciuta kwa ine. Nyengo yose nkhuyezga kucita cintu cinyake, kwananga kukusefukira kuwaro kwane. Kuku pongolokera kuwaro. Ninga tola nthabmulo cara kwambura kuthira kwananga mu malo yose. Ninga jiyovwira cara. Nili wa ku zura comene na kwananga. Nilije na nkongono. Ntheura munga yowoyangaso za Ciuta Mutuυa kwa ine.”

Uyu muntu wa kumanya nkhanira kuti ngwa kaυiro ka kwananga, kweni wakumanya cara kuti Ciuta wali ku muponoska fikepo kupitira mu uthenga wa citemwa cake. Ni aυo υekha υa kujimanya kuti mbakaυiro ka kwananga υanga ponoskeka.

Unenesko ngwa kuti, waliyose ndimo walili. Waliyose wakurutirira kuthira kwananga kuli kose uko wakuruta. Kwananga kuku sefukira cifukwa υantu mbakaυiro ka kwananga. Nthowa yakuti tiponoskekere kufuma mu ukhalilo wantheura ni kupitira munkhongono ya Ciuta. Kasi ncaku ziziswa yayi? Ŵose aυo υakucita kwananga apo pose υandamanye, panji apo mbakukondwa, panji apo υali makora υangaponoskeka kupitira mwa Fumu yithu Yesu

◄ CONTENTS ►


Kristu. Yesu wakizira ku tiponoska. Wali ku fumyapo zakwananga zako zose. Zomera

kuti uli wa kaυiro ka kwananga ndipo uponoskeke.

◄ CONTENTS ►

Cisambizgo 3

Usange Tikucita Vinthu na Marango, Kasi Cinga

Tiponoska?

◄ CONTENTS ►

46 Usange Tikucita Vinthu na Marango, Kasi Cinga Tiponoska?

Usange Tikucita Vinthu na Marango, Kasi Cinga

Tiponoska?

< Luka 10:25-30 > “Ndipo henani, mumanyi marango yunji waka

wuka, waka muyezga, wakati, ‘musambizgi, ndicitengeci mwakuti ndihare umoyo wamuyirayira?’ Iye wakanena nayo, ‘mumarango ncici cili kurembekamo? Ukuυazga uli? Wakazgola yula wakati, ‘Utemwenge Yehova ciuta wako na mutima wako wose, na muzimu wako wose, na nkhongono zako zose, na vinjeru vyako vyose; na muzgengezgani wako nga ndi iwe wamwene. Wakanena nayo, wazgora makora: Ucitenge ntheura, ndipo uti uυenge na umoyo. Kweni yura, pakuti wakhumbe kujiruska, wakati kwa Yesu, ndipo muzgengezgani wane ndinjani? Yesu wakapokerera wakati, ‘muntu yunji wakafuma ku

Yerusalemu wakikhanga kuya ku Yeriko; ndipo wakawira muυaskoyi, aυo υakamuvura, na kumutimba, υakamusida wakhara pasingo pera, ndipo υakaruta.’”

Kasi suzgo la muntu likuru ni ndini?

Ŵakukhara na vya ku sovyeka vinandi Luka 10:28, “Ucitenge ntheura, ndipo uti uυenge

na umoyo.” Ŵantu υaku khara na vya ku sovyeka vinandi.

Cikuwoneka kuti mba kupundukwa mucigaυa ici. Ŵakuwoneka nga mba vinjeru kweni υa kupusikika maluυiro na ku kharirira kwambura kumanya vigaυa vaυo viheni.

Tiri kubabika kwambura kujimanya, kweni tikhala nga ni para tikujimanya. Cifukwa υantu υakureka kujimanya, Baibolo likuwerezgapo kuti pharira ise kuti

◄ CONTENTS ►


tili υakwananga. Ŵantu υaku yowoya pa kuυako kwa zakwananga

zaυo. Cikuwoneka kuti υantu υanga kwaniska cara kucita uwemi, ntheura, mbkujibatika kuti mbawemi. Ŵakujikuzga nancito zaυo ziwemi na kujirongola, nangauri υa kuyowoya kuti mba kwananga na milomo yaυo. Ŵakumanya cara kuti υalive uwemi mu kati mwaυo panji mupata wakucita uwemi, ntheura υakuyezga kupusika υa nyaυo na kujipusikaso iυo υekha. “Tingaυa υaheni npera cara. Mungaυaso na uwemi mukati mwithu.”

Comenemene, υakulaυiska pa υanyaυo na kujipharira, “Awee, mphanyi wanda cite cantheura. Nthene canguυa makora warekenge kucicita. Nthane canguυa makora wayowoyenge nthana. Nkuyanayana kuti nthene canguυa makora kuti wapharazge uthenga muthowa iyi. Waka womboleka pambere ine ninda womboleke, ndico cifukwa nkuyanayana kuti wakwenera kucita nga ni muntu wa kuwomboleka. Nkhaυa wa kuwomboleka ca sono sono, kweni para na sambira vinandi, niza mu kucita makora kuruska iye.”

Ŵakunora vimayi mu mitima yaυo para υakhumudwisika. “Mulindizge waka. Muwonenge kuti niri wakuyana na imwe cara. Mungayanayanga kuti muli panthazi zane sono, mulindizge waka. Ciri kulembeka mu Baibolo kuti aυo υose υali kumasinda υa mukuυa kunthazi. Nkumanya ciku kwaska naine uwo. Lindizgani ni mulongolaninge.” Ŵantu υakujipusika iυo υekha.

Nangauli wanga cita munthowa imoza pera wanga muweruzga ndithu munyake. Para wamirira kugome, waku yowoya cibwibwi cifikwa njuυi yake yiku mususka. Para cinga fumbika kuti υantu υali na mupata wakucita uwemi, υanandi υayowoyenge namilomo yaυo kuti tikucita cara. Kwene mu mitima yaυo, υali pasi pa vya kusovyeka kiti iυo υeneco υali na mupata. Ntheura υakuyezga comene kuυa υawemi mpaka υafwe.

Ŵaku yanayana kuti υali na ‘uwemi’ mu mitima yaυo nakuti υali na mupata wakucita uwemi. Ŵakugomezgaso kuti iυo mbawemi comene. Nangauli υakhaliska mu usopisopi, comenemene aυo υacita

◄ CONTENTS ►


vikuru muncito ya Ciuta, υakuyanayana kuti ninga cita cilicose kwa Fumu.’

Kweni para tafunmyapo Fumu pama umoyo yithu, kasi tinga cita uwemi? Kasi muli uwemi mu muntu? Kasi tinga khala υakucita ncito ziwemi? Ŵantu υalije mupata wakucita uwemi. Apo pose υakuyezga kucita vintu paiυo υekha, υakucita kwananga. Ŵanji υakuηanuzgira Yesu kumphepete pamasinda paku gomezga mwa iye na kuyezga kucita uwemi pa iυo υekha. Mulive cinyake kweni uheni mwaise tose, cifukwa tinga cita uheni pera. Kweni paise tekha (nangauli uyo wali kuponoskeka), tingacita waka kwananga. Nkhaυiro kathupi lithu.

Kasi ncici ico tiku cita nyengo zose, uwemi panyake uheni?

Uheni

Mubuku lithu la marumbo, ‘Lirumbike zina la Yesu,

’muli sumu iyo yikwenda nthaura, “♪Kwamuzira Yesu tiku khuυala. Tili υawakawaka ngani ngalaυa iyo yiku porota pa nyanja kwambura wa ku yiyendeska♪.” Kwamuzira Yesu, tinga manya waka kwananga cifukwa tili υakaυiro kaheni. Tili na mupata wakucita ncito za urunji para ta ponoskeka.

Mupostoli Paulo wakati, “Cifukwa uwemi uwo nkhukumba, kuti nkuwucita cara; kweni uheni uwo ndirive kukhumba, ndiwo nkucita.” (Ŵaroma 7:19). Para muntu wali na Yesu, cilije kantu, kweni para wanga cita cili cose na iye cara, wakuyezga kucita ncito ziwemi panthazi za Ciuta. Ntheura apo muntu waku yezga comene, wakurutirira nip era kucita viheni.

Na Karonga Davide wakaυa nako kaυiro kantheura. Apo caru cake cikaυa pa mutendere na ca ku tukuka, mise yinyake, wakaruta pacanya pamutenje. Apo wakawona cithuzi thuzi cakuyezgeka ndipo waka wira mu ureυi. Kasi wakaυa nga ndinjani wakati waluwa Fumu? Wakaυa muheni nadi. Wakacita ureυi na Batisheba na kukoma Uriya, mufmu wake, kweni kuti

◄ CONTENTS ►


wakawona uheni mukati mwake cara. Waka yezga ku bisa muma citiro ghake.

Ndipo siku limoza, ncimi Natan wakiza kwa iye wakati, “Mukaυa υantu υaυiri mu muzi umoza, yumoza musambazi munyake mukavu. Musambazi yura wakaυa na miskambo yinanda ya vya kuυeta vicoko na vikuru; kweni mukavu wakaυavye kantu, ndipera kanamberere kamoza. Ndipo kukiza mulendo kwamusambazi, iye ntha waka torapo pamiskambo yavyakuυeta vyake vicoko panji vikuru kuti waphikire mulendo, kweni wakatora kanamberere ka mukavu na kuphikira mulendo yura waka mwizira.” (2Samue 12:1-4).

Davide wakati, “Muntu mweneuyo wacita ici wa kwenera kufwa!” Ukari wake ukagolera comene, ntheura wakati, “Wali navyo vinandi vyake navyake; ntha waka torapo cimoza ca ivyo. Kweni mumaro mwake, wakatora kana mberere ka mukavu na kuphikira mulendo wake. Wakwenera kufwa!” Natan waka mupharira Davide, “Mutu uyu ndimwe.” Para tikuleka kulondezga Yesu na kuυa na iye, na υa

kubabikaso υangcita viheni nga ndi ivi. Ncimoza pera kuυantu υose, na υakugomezgeka

uwo. Tikukhuυala nyengo zose na kucita uheni kwambura Yesu. Ntheura tiri naviwongo lino kuti Yesu wali kuti ponoska ise, kwambura kuraυiska pa uheni uwo uli mwaise. “♪Nkhukhumba kupumura pasi pa muduzi wa mphinjika♪” Mitima yithu yiku pumula pasi pa muduzi waciwombokwa ca Kristu, kweni para tareka muduzi na kujilaυiska, tinga pumura cara.

Ciuta Waka Tipa Urunji Wacipulikano Panthazi pa Marango

Kasi ni ncini ca kwamba kulondezga, cipulikano panji Marango?

Chipilikano

Mupostoli Paulos wakati Ciuta wakatipa urunji

◄ CONTENTS ►


wacipulikano kufuma pa kudankha. Wakapereka kwa Adamu na Eva, Kaini na Abelo, Seti na Enoki, Nowa, Abrahamu, Esaki paumaliro kwa Yacobe na υana υake khumi na υaυiri. Nanga kwambura marango, υakaυa υarunji panthazi za Ciuta kupitira mu urunji uwo ukafuma mucipulikano ca mu mazgu ghake. Ŵaka tumbikika ndipo wakaυapa mupumulo kupitira mucipulikano ca mazgu ghake.

Nyengo yikati yajumpha ndipo Yacobe na banja lake υakhakhala υazga mu Egipto kwa vilimika makhumi khumi yanai cifukwa ca Yosefe. Ndipo Ciuta waka υa fumya kupitira mwa Mosesi kuruta nao mucaru ca Kenani. Nangauli, muvirimika makhumi khumi yanayi ya uzga, υaka ruwa urunji wa cipulikano.

Ndipo Ciuta waka υa jumphiska nyanja yiswesi kupitira mu ca ku ziziswa cake na kuυa longozgera mumapopa. Apo akati υafika mumapopa ya kwananga, waka υapa marango pa rupiri rwa Sinai. Waka υapa Dango, ilo likaυa na marango khumi na vigaυa 613. Ciuta wakalamura, “Ndine Fumu Ciuta winu, Ciuta

wa Abrahamu, Ciuta wa Isaki, Ciuta wa Yacobe. Lekani Mosesi wize kurupili lwa Sinai, ndipo ndi mupani Dango.” Ndipo, wakapa Israyeli Dango.

Wakaυapa dango mwakuti ‘υaυe na umanyi wa kwananga’ (Ŵaroma 3:20). Kukaυa kuυa manyiska ico waku khumbu na ico waku kana na kuvumbura urunji wake na utuυa.

Ŵantu υose υa Isilayeli aυo υaka koleka uzga mu caru ca Egipto kwa virimika makhumi khumi gha nayi(400) υakambuka dambo liswesi. Ŵakaυa υa ndakumane naye Ciuta wa Abrahamu, Ciuta wa Isake na Ciuta wa Yakobe. Ŵaka mumanyanga yayi.

Apo υaka khalanga mu uzga kwavirimika makhumi khumi yanayi(400), υaka luwa urunji wa Ciuta. Panyengo yira, υakaυavye murongozgi. Yakobe na Yosefe ndiυo υakaυa υa rongozgi υaυo, kwene υakafwa kalekale. Cikuwone kuti Yosefe wakatondeka kuυika cipulikano paυana υake, Manase na Efuremu.

Mwantheura, υaka penjanga kusangaso Ciuta waυo na ku kumana naye cifukwa υakaruwa urunji wake. Tikwenera kuyanayanira kuti Ciuta wakaυapa urunji

◄ CONTENTS ►


wa cipulikano dankha na kuυapaso Dango, υakati υaluwa cipulikano. Waka υapa Dango kuti waυawezgere kwa iye.

Kuponoska Islayeli na ku υapanga υantu υake, waka υa pharira kuit υakotoreke.

Urato wake pakuυa cema wakapenjanga kuti υamanye kuti waυako pakupanga Dango ndipo caciυiri, kuti υamanye kuti mbkwananga panthazi zake. Ciuta waka khumba kuti υize panthazi zake na kuυa υantu υake pakuwomboleka kupitira musembe iyo waka pereka kwa iυo. Ndipo waka υapanga υantu υake.

Ŵantu υa Islayeli υaka womboleka kupitira musembe ya Dango pakugomezga mwa Mesiya uyo υaka mulindizganga. Kwene sembe yika maraso canduro munyengo. Tiyeni towone mphauri apoi cikaυa.

Mu Luka 10:25, mu manyi marango uyo waka yezga Yesu wa ku zunurika. Mu manyi marango wakυa Mufarisi. Ŵafarisi υakaυa υakusunga aυo υakayezga kukhara mu Mazgu gha Ciuta. Ŵakayezga

kuvikirira caru dankha mbwenu kukhala na dango la Ciuta. Ndipo kukaυaso υa Ziloti aυo υakaυa υambura kuzika ndipo υakaυaso υakacitanga vivundungwere mwakuti υa fiske mboniwoni yaυo, kujilamulira kwa Islayeli kufuma kuυa Roma.

Mbanjani aυo Yesu waka

khumbanga ku kumana naυo?

Ŵakwananga υambura muriska. Kuli υasopi sopi υanji nga ndiυo lino. Ŵaku khara

nkaro za kurongola nga ‘υakuponoska υantu υa kutindiυizgika υacaru.’ Ŵaku gomezga kuti Yesu wakizira kuponoska υakavu na υa kubwanjika. Pamanyuma ghakusambira vya Baibolo, mu maungano, υakutora gawo mundale, na kuyezga masura υaku zotofyeka, mucikhazi cose.

Ndiυo υamoza υakukana, “Tiyeni tose tikhale na utυa ndiposo na Dango la cisungusungu… kukhala

◄ CONTENTS ►


kwakulingana na Dango, na mazgu ghake.” Kwene υa kuyanayana cara ciηamulo ceneco cadango. Ŵakuyezga kukharila mukalata wa Dango kwambura kumanya uvumbuzi wa dango.

Mwantheura, tinga yoeoya kuti kukaυavye zincimi, υateυet υa ciuta, mu Islayeli kwa virimika makhumi khumi yanayi(400) pambere Kristu wanda babike. Cifukwa ca ici, υakaυa muskambo wa mberere wa mbura muliska.

Ŵaka υavye Dango nesi mulongozgi wa unenesko. Ciuta kuti waka jivumbura cara muυalongozgi υapusikizi υanyengo yira. Caru cikaυa caku longozgeka υa Roma. Ndipo wakati kuυantu υa Isilayeli aυo υaka mulondezga iye mu mapopa kuti waυa wezgenge na njara cara. waka υapulikira lusungu muskambo wambura muliska cifukwa υakaυa υanandi aυo υaka suzgikanga panyengo yira.

Ŵamanyi marango na υanji υa maudindo gha ntheura υakaυa υamoza υa mwaυi; Ŵafarisi υakaυa υaku koreska dango la mubadwo wa ciyuda. Ŵakaυa υa kujikuzga.

Mu manyi marango uyu wakfumba Yesu mu Luka 10:25, “Ndicitengeci mwakuti ndi hare umoyo wa muyirayira?” Waka yanayananga kuti palijeso munyake muwemi mu Isilayeli wakuruska iye pakati pa υantu. Ntheura mu manyi marango uyu (wambura kuwomboleka) waka mufumba, wakati, “Ndicitengeci mwakuti nd hare umoyo wa muyirayira?”

Mu manyi marango ni muzgezge withu. Iye waka fumba Yesu, “Wakazgora yura wakati, utemwenge Yehova ciuta wako na mutima wako wose na mzimu wako wose, na nkhongono zako zose na vinjeru vyako vyose; na muzgengezgani wako nga ndiwe wamwene. Wakanena nayo, wazgora makora: Ucitenge ntheura, ndipo uti uυenge na umoyo.”

Wakafumba Yesu kwambura kujimanya kuti ni muheni, nyali ya kwananga iyo yinga citapo uwemi cara. Ndipo Yesu wak mufumba, “Ncici cili kulembekamo mu malembo? Kasi ukυazga uli?”

◄ CONTENTS ►


Ukuυazga uli Dango?

Tili υakwananga aυo υangasungapo

Dango cara. “Ukuυazga uli?” Na malembo aya Yesu

wakufumba umo yumoza, imwe na ine, wanga manyira na kupulikiska dango.

Uma υantu υanandi υakucitra masiku ghano, ndimo mu manyi marango uyu waku yanayaniraso kuti Ciuta wali kumupa Dango kuti wasunge. Ndipo wakazgora, “Temwa Fumu Ciuta wako na mutima wako wose, na umoyo wako wose, na nkhongono zako zose, na mayanoyano yako wose, na muzgengezgani nga ndiwe wa mwene.”

Dango likaυa lambura kalema. Wakatipa Dango lakufikapo. Wakatipharira kutemwa Fumu na mitima yithu yose na umoyo withu wose, na nkhongono zithu zose na mayanoyano yithu wose na kutemwa υazgengezgani υithu nga ndise taυene. Nca kwenera kwaise kutemjwa Ciuta na mitima yithu yose na

nkhongono, kweni Dango lituυa ilo linga sungika cara. “Kasi ncici ukuυazgamo?” Chikuηanamula kuti

Dango nda kwemera ndiposo nda unenesko, kasi mukulipulikiska uli? Mu manyi marango wakayanayana kuti Ciuta waka lipereka kwa iye kuti wali sunge. Ntheura, Dango la Ciuta likaperekeka kwaise mwakuti timanye majuvyo yithu, kwambura kubisa uheni withu. “Mwananga. Mukakoma apo nkhamupharirani kureka kukoma. Ncifukwa uli mukureka kuni pulikira?”

Dango likuvumbura kwananga mu mitima yaυantu. Tiyeni tiyanayanire kuti apo nkhaυa muthowsa, nkasanga vimwamaji mu munda. Ciuta wakanicenjezga na Dango, “Ungatoranga vimwamaji na kurya. Ci nikhozgenge soni para wacita.” “Enya, Ŵadada.” Munda ngwa angana, ntheura unga toranga.” “Enya, Ŵadada.”

Panyengo iyo tiku pulika kuti tireke kutora, tikupulika kudamatilira nga tinga tora. Para tikukhumba kuleka kutora, tikusanga tatora kale. Zakwananga za υantu zili nthaura.

◄ CONTENTS ►


Ciuta wakutipharira kuleka kucita uheni. Ciuta wanga yowoya ici cifukwa ni mutuυa, ngwa kufikapo ndipo wali na danga lakucita ici. Kudera linyake, tinga leka kucita kwananga na kuleka kuυa υa wemi. Tiυengepo na uwemi mu mitima cara. Dango nda kumamatika na lizgu lakuti ‘Cara.’ Cifukwa? Cifukwa υantu υali na makhumbiro ya heni mu mitima yaυo. Tinga wovwira cara kweni kucita na makhumbiro yithu. Tikucita uleυi cifukwa tili na uleυi mu mitima yithu.

Tikwenekera kuυazga makora Baibolo. Apo nkhayezga pakudankha, nkhayanayanira mazgo mukalata. Nkhaυazga kuti Yesu wakafwa pa mphinjikacifukwa ca ine na kuti ndipo nkharekeska cara masozi kufuma. Nkhaυa muntu wa kwananga ndipo waka nifwira pa mphinjika…. Mutima wane ukasweka comene mwakuti nkhagomezga mwaiyo. Ndipo nkhayanayana kuti, ‘Para nigomezgenge, niυenge wakugomezga kulingana na malembo.’

Para na υazga Exodo 20, yikati, “Ungakharanga na ciuta munyake panthazi zane.” Nkhapemphera na

kulapa kulingana na Dango ili. Nkhafufuza mu cikumbu mutima kuti panji na υapo naυa ciuta υanyake panthazi zake, kucema zina lake pawaka, panji kugwadira υa ciuta υanyaka. Nkhakumbuka kuti naυa wakugwadira υa ciuta υanyake munyengo za mwambo wakucindika υasekuru υane. Nacita kwananga kwakuυa na ciuta υanyake.

Ndipo nkhapemphera na kurapa, “Fumu, Na sopa vikhozgo. Nkwenera kuyeruzgika. Naυeya gowokerani zakwananga zane. Niwerezgengeposo cara.” Pamanyuma, kwananga kumoza kukawoneka kwakusamalika.

Ndipo nkhayezga kuwona usange nkhacemapo zina lake pawaka. Ndipo, nkhakumbuka kuti para nkhayamba kugomezga pa Ciuta, nkhabemapo. Ŵabwezi υane υakanipharira, “Kasi uku rengeska Ciuta cara pa kubema? Kasi mu kristu wanga bema uli?”

Ncimoza pera na kucema zina lake pa waka. Naυeya nigowokerani. Nirekenge kubema.” Ndipo nkhayezga kureka kubema kwene nkhapitirira

◄ CONTENTS ►


kubuska, kukwaniska cirimika. Cikaυa cinonono comene, pafupi fupi kutondeka kereka kubema. Kwene paumaliro, nkhakwaniska kuleka kubema mwakufikapo. Nkhapulika kuti kwananga kunyake kwasezgekapo.

Cacibili cikaυa “Kumbuka zuυa la sabata kuli sunga lituυa.” Ici cika ηanamura kuti nireke kucita vinthu vinyake pa sabata; kuseυeza panji kuhara ndalama…. Ndipo nkhareka.

Ndipo kukaυa “Cindika υauso na υanyoko.” Nkhaυa cindikanga para nili kutali, kweni cikaυanga cakupweteka mu mutima para nili pafupi. “Awe uwemi wane, na nanga panthazi za Ciuta. Naυeya nigowokerani, Fumu.” Nkhapempera na kulapa.

Kwene nkhacindikaso υapapi υane cara cifukwa panyengo iyo υakaυa υakufwa. Kasi ningacitaci? “Fumu, naυeya gowokerani wakwananga uyu wa wakawaka. Mukandifwira pa mphinjika.” Nkhaυa wakuwonga comene!

Munthowa iyi, nkhaganiza kuti na fumyapo kwananga kwane kumoza kumoza. Kukaυaso marango

gha nyake nga ni unga komanga, unga citanga uleυi, unga dokeranga…. kufikira pasiku ilo nkasanga kuti palive na limoza Dango ilo nkhasungapo, nkhapempheranga usiku wose mausiku wose. Kweni mukumanya, kuti kupemphera nakurapa ncaku kondwereska cara. Tiyeni tiyowoyepo pa ico.

Nkhati na ganiza za ku pacikika kwa Yesu, nkhakwaskika na citima pa kuganizira urwirwi uwo ukaυapo. Ndipo waka tifwila taυene ise tikatondeka kukhala kulingana na mazgo ghake. Nkharila usiku wose kuganizira umo wakanitemwera na kumuwonga pa kunipa ukhazi weneco.

Cikaniυira cipusu mucirika ca kwamba kuruta ku carici kweni virimika vose cikaniυira cinonono kulira na kurapa cifukwa nkhaυa wa kuganizira comene pa masozi kufuma cifukwa ca kuvicita kaυiri kaυiri.

Para masozi ya tondeka kufuma, nkharutanga kukapemphera kumarupiri na kuziυizga masiku yatatu. Ndipo masozi yakizangaso. Nkazumbwa na masozi yane, kuwerera kumalo, na kurira ku carici.

Ŵantu υa kunizingirizga, “Waυa wakutuυiskika

◄ CONTENTS ►


comene na rilombo yako ya kumarupiri.” Kwene masozi yakawomiraso. Cikaυa cintu cinonono mucirimika ca citatu. Nkhayanayanira pa viheni ivyo nkhacita pa bwezi υane na pa kristu υanyane ndipo nkhariraso. Pakati pajumpha virimika vinayi, masozi yakawomiraso. Vyakufumya masozi viυamo kwene vikareka kuseυeza.

Pakati pajumpha virimika vinkondi, nkhareka kurira, nangauri nkhayeyezga comene. Mamphina ya kayamba kufuma. Pakati pajumpha virimika vinandi nkhaυa wakutangwanika, ndipo Ciuta wakaniwezgeraso ku Baibolo.

Dango nda kumanyiska kwananga.

Ncici tikwenekera kumanya pa Dango?

Tinga sunga Dango cara

Mu Ŵaroma 3:20, tikuυazga, “Cifukwa pamaso pake palive muntu wati warunjiskikenge na milimo ya Marango.” Pakudankha, nkhawona malembo aya kuυa yakulembeka na Paulo mupostoli ndipo nkhayezga kugomezga mu mazgo awo yakanikondwereska. Masozi yane yakati yawomira, nkhapitirizga umoyo wane waurnji cara.

Ndipo, nkhananga mwakuwerezgapo na kusanga kuti na nanga mu mutima wane nakuti cikaυa cinonono kukhala na Dango. Nkhatondeka kuciyegha, kwene nkhatondekaso kupharazga Dango cifukwa nkhagomezga kuti likaperekeka kulipulikira. Mu umariro nkhaυa mu manyi marango nga ndi aυo υazunurika mu malembo. Cikaniυira cinonono comene kupitirila na umoyo wacipulikano.

Nkhaυa na kwananga kunandi mwakuti, pakuυazga marango, nkhayamba kuyanayanira zakwananga izo nkhacita paphwanya Dango pamarango khumi mu mtima wane. Kwananga kwa mu mtima nako nkhucita kwananga, ndipo nkhaυa wakulindira yayi kuυa wa kugomezga wamarango.

◄ CONTENTS ►


Para nkhasumga Dango, nkhaυa wakukondwa. Kwene para nkhareka kusunga Dango, nkhaυa wakusoυa, wakumwazika na kukwiya. Penepapo nkhaυa wakucipenjiskiska. Nthene ncakutowa uli nisambizgikenge pakudankha unenesko na umanyi wa Dango lantheura, “Cara, kuliso ciηamulo cinyake ca dango. Cikukulongora kuti ndiwe nyali yakwananga; ukutemwa ndalama, wakutemwa υanankazi na vinthu vyaku kondwereska. Uli na vinthu ivyo ukutemwa comene kuruska Ciuta. Ukukhumnba kulondezga vinthu vyamucaru. Dango laperekeka kwa iwe kuti uli sunge cara, kwene ujimanye kuti ndiwe wakwananga nakuti uli na uheni mu mtima wako.”

Kuυenge munyake wakunisambizga unenesko, nthana ninda suzgike virimika khumi. Mwaici, nkhakhara pasi pa Dango kwa virimika khumi pambere nindamanye.

Dango la cinayi nda kuti “Kumbuka zuυa la sabata, kulisungirira lituυa.” Ici cikuηanamula kuti ureke kuseυeza pa zuυa lasabata. Ŵakusambizga kuti tiyende kwambura kwendeska para tikupita pa maulendo

ghatali pa zuυa la sabata. Nkhayanayananga kuti nciwemi na cakuzirwa kuyenda pasi kumalo yaku ka pharazga. Pamasinda ya vyose, nkhapenjekanga ku pharazga Dango. Ntheura nkhaciwona kuti nkwenekera kucita ivyo nkhapharazganga. Cikaυa cinonono mwakuti nkhaυa pafupi kureka.

Nganiumo calembekera muno, “Kasi ncici ico ukuυazgamo?” Nkhalipulikiska fumbo ili cara na kusuzgika kwavirika khumi. Mumanyi marango wakareka kulipulikiska nayeso. Waka yanayananga kuti para wanga pulikira Dango na kukhara ceru, waυenge wakutumbikika na Ciuta.

Kwene Yesu waka mupharira, “Kasi ncici ukυazgamo?” Muntu wakazgora kulingana na cipulikano cake ca marango. Ndipo wakati kwa muntu, “Enya, wazgora makora;ukucitora nga niumo cilikulembekera. Yezga na kucisungirira. Uυenge na moyo para wacita, kwene ufwenge para undacite. Njombi yakwananga ndi nyifwa. Ufwenge para undacite.” (Cakuseri ca umoyo ndi nyifwa, kasi nthene?).

◄ CONTENTS ►


Kwene mumanyi marango kuti waka pulikiska cara. Uyu mu manyi marango waku lingana waka nawaliyose waise, iwe na ine. Nkhasoma vyabibolo kwa virimika khumi. Nkhayezga vyose, nakuυerenga vyose nakucita vyose: Kuziυizga, kusovyeka, kuyowoya malurime…. Nkhaυerenga Baibolo kwavirimka khumi nakurindizga kuti nifiskenge cinthu cinyake. Kwene, mu mzimu nkhaυa waciburumutira.

Ndico cifukwa wakwananga wakwenekera kukumana na muntu uyo wanga mujura maso, ndipo muntu uyo ni Fumu yithu Yesu. Ndipo pekha, unji wanga yanayana kuti “Awe! Tinga sunga Dango cara. Nanga uri tinga yezga kusunga Dango, tifwenge uku tikuyezga. Kwene Yesu wakiza kuzakatiponoska na maji ndipo na Mzimu! Haluluya!” Maji na Mzimu vinga tiwombola. Mbucizgi, na cawanangwa ca Ciuta. Ndipo tikurumba Fumu.

Nkhaυa na mwaυi pakumarizga kufuma mu mundandanda wa marango, Kwene υanji υakutaya nyengo umoyo waυo wose kusambira vya baibolo na kukomwa pa waka nakureka kuyanyanira unenesko

kufikira siku lakufwira. Ŵantu υanji υakugomezga pa virimika makhumi panji kufuma kumuwiro kuyakafikaso kumuwiro, kwene υaku babikaso cara.

Tikumalizga kufuma ku kwananga para tayanayanira kuti tinga sunga Dango cara, ndipo tiyimirire panthazi za Yesu na kupulika kuwuthenga wa maji na wa Mzimu. Para takumana na Yesu, tikumarizga kufuma kuweruzgi wose na ku kanangika. Tili υakwananga, kwene tikuυa υarunji cifukwa wali kutiponoska na maji na ndopa.

Yesu waka tipharira kuti tinga khala mukhumbiro lake cara. Waka yowoya ici ku mu manyi marango, kwene kuti waka pulikiska cara. Ndipo Yesu wapereka nthalika kuti wa muwovwire kupulikiska.

Ncici cikupanga υantu kuwa mu umoyo wa cipulikano?

Kwananga

“Muntu unji wakfuma kuyerusalemu wakikhanga

◄ CONTENTS ►


kuya ku Yeriko;ndipo waka wira muυaskoyi, aυo υaka muvura, naku mutimba, υakamusida wakhala pasingo pera, ndipo υaka ruta” (Luka 10:30). Yesu waka yowoya nthalika iyi ku mu manyi marango mwakuti wamujure maso ku unenesko wakuti wasuzgika umoyo wake wose, nga ndi umo muntu uyo wakatimbikira na υaskoyi kukhara pasingo pera.

Muntu wakafuma ku Yerusalemu kuya ku Yeriko. Yeriko wa kuyimirira caru apo Yerusalemu wakuyimirira musumba wausopi sopi; musumba cipulikano, wakuzura na υantu υakujikuzga cifukwa ca marango. Iyi nkhani yikutipharira kuti para tikugomezga mwa Yesu munthowa yausopisopi, tinangikenge.

“Muntu yunji wakfuma ku Yerusalemu wakikhanga kuya ku Yeriko, ndipo wakawira muυaskoyi, aυo υakamuvura, na kumutimba, υakamusida wakala pasingo pera, ndipo υakaruta.” Yerusalemu wakaυa musumba ukuru naυantu υanandi. Kukaυa musofi mukuru, wakusunga υasofi, υalevi na υantu υanandi υakumirira nakusunga usopi sopi. Kukaυa υanandi aυo

υakamanya Dango makora. Kura, υakayezga kukhara na Dango, kwene υakatondeka nakukabisama ku Yeriko. Ŵakarutirira kuwira mucaru (Yeriko) ndipo υakatondeka kuzerezga υaskoyi.

Muntu wakakumanaso naυo υaskoyi paulendo wakufuma ku Yerusalemu kuya ku Yeriko ndipo υakamuvura vyakuvwara. ‘Kuvurika vya kuvwala’ kukuηanamura kuti wataya urunji. Ncinonono kwaise kuti tikhale na Dango, kukhala mwa Dango. Mupostoli Paulo wakati mu Ŵaroma 7:19-20, “Cifukwa uwemi uwo nkhukhumba, kuti nkhucita cara; kweni uheni uwo ndirive kukhumba, ndiwo nkhucita kweni usange ico nkhuwura kucikhumba, ndico nkhucita, ipo kuti ndineso nkhucita cara, kweni kwananga uko kukukhala mwaine.”

Nakhumbanga kucita uwemi na kukhala mu mazgo ghake. Kweni mu mtima wa muntu muli mayanoyano gha heni, mauzayali, maunkhungu, maucikozi, mauleυi, vyakudokera, vyakwananga, uryarya, ukwakwa, jiso liheni, kutuka, kujikuzga, na uzereza (Marko 7:21-23).

◄ CONTENTS ►


Cifukwa vili mu mitima yithu vikufuma nyengo zose ndipo, tikucita ico tikuleka kukhumba kucicita. Ndiposo tikureka kucita ico tikukhumba kucicita. Tikuwerezgapo kucita viheni mu mitima yithu. Ico satana wakucita wakupereka cikhuυirizgo cidoko kuti tinange.

Kwananga kwa mukati mwa Mitima ya Ŵantu Ŵose.

Kasi tinga khala na Dango?

Cara Cili kuyowoyeka mu Marko 7, “Palive khanthu

kakuwalo kumuntu, ako ka kumanya ku mukazuzga pakunjira mwa iyo: Kweni vyakufumamo mu muntu ndivyo vikumukazuzga muntu.”

Yesu wakutipharira kuti kuli mayanoyano yaheni, mauzayali, maunkungu, maucikozi, mauleυi,

vyakudokera, vyakwananga, uryrya, ukwakwa, jiso liheni, kutuka, kujikuzga, na uzereza wa mu mutima wa mutu.

Tose tili na ucikozi mu mitima yithu. Palije nayumoza uyo wakuleka kukoma. Ŵamama υakunena υana υaυo, “Mungacitanga ico. Nangumupharirani kuti mureke kucita ici, wakutembeka iwe. Nakupharirapo kanandinandi kureka kucita cira. Nikukomenge para wacitaso cila. Nkhayowoya ureke kucicita cila.” Uko nkhukoma. Nthena mwakoma υana υinu mumayanoyano na mayowoyero yambura kujiganizira.

Ŵana υitu υakwenekera kuυa υamoyo cifukwa υakucimbira kufuma kwaise; kweni tifunyenge ukali withu wose pa iυo, panyi tili kuυa koma. Nyengo zinyake tikujiwofya tekha. “Awe Ciuta wane! Ncifukwa uli na cita ici?” Tikulaυiska pa vironda pamasinda paku caya υana υithu na kugayanayana kuti tanguυa υakutangwanika pakucita ici. Tingajirekeska cara kweni kucita munthowa iyi cifukwa tili na kukoma mu mitima yithu.

Ntheura, ‘nkhucita ico nkhuleka kukhumba kucicita’

◄ CONTENTS ►


cikuηanamura kuti tikucita uheni cifukwa tlil υaheni. Ncapafupi kuti satana watiyezge kuti tinange.

Tiyeni tiyowoye kuti muntu uyo wanda womboleke wakhala mukati mwa nyumba kwavirimika khumi, kulaυiska cisko kucimate na kuyanayanira nga ni Sungchol, pherwa wa mu Korea. Nciwemi apo wakhala cisko wakulaυiska kucimate, kweni munji ndiye waku muzira na cakurya nakufumyapo cimbuzi cake.

Wanga wonana na muntu waliyose. Cingaυa suzgo cara para wangaυa mwanarumi, kweni tiyeni tiyerezgere kuti ni mwanakazi wakutowa. Para cingaυa camacitko kumuwona, nyengo yose iyo wakhara mpanyi yika a yambura candulo. Wanga yanayana, “Ningacitanga ureυi; nilinaco mu mtima wane, kweni nkwenekera kucifunyamo. Nkwenekera kucisezgamo. Cara! Fumamo mu mayanoyano yane!”

Kweni sacizgo lake likutoroka para waku muwona. Para mwanakazi waruta, wakulaυiska mu mtima wake. Virimika vinkondi vyakuyezgayezga kwake vikazgoka vyose kuυa vyawaka, vyose kutangwaniskika.

Ncapafupi kuti satana wa funyepo urunji wa muntu. Ico satana wakucita ni kumukhu irizga padoko. Usange muntu wakulimbalimba kuti waleke kwananga kwambura kuwomboleka, wakurutirira kuwa mukwananga. Muntu uyu wanga pereka cakhumi mwakugomezgeka sabata yiriyose, naku ziυizga masiku makhumi yanayi, wangapereka marilombo masiku mahumi khumi … kweni satana wakumuyezga na kumupusika na vintu viwemi mu umoyo wake.

“Nkhukhumba kukupa udindo wakuzirwa muncito yane, kweni ndiwe mu kristu unga seυeza pa sabata cara, unga seυeza? Ni udindo ukuru comene. Panyake unga seυeza masbata yatatu na kuruta kucalici kamoza pera pa mwezi. Mbwenu, unga kondwera na viwemi vya pa canya na kuυa na malipiro ya kuru. Kasi cili uli? ”Paici, υantu υanandi υangagurika.

Para ico ca tondeka, satana wakwizaso na nthowa yinyake ya uryarya pa υantu aυo mbakuwonjeka luυiro muma khumbiro yaυanakazi. Satana wakuυika mwanakazi panthazi zaυo nakuwira mucitemwa nakuruwa Ciuta penepapo. Ndimo urunji wa muntu

◄ CONTENTS ►


uku vurikira. Para tikuyezga kukhara na Dango, ivyo

tikuυanavyo paumaliro ni vironda vyakwananga, vyakuυaυa, ukavu wa mu muzimu; tikutaya urunji wose. “Wakafuma ku Yerusalemu wakikhanga kuya ku Yeriko; ndipo waka wira mu υaskoyi, aυo υaka muvura, nakumutimba, υakamusida wakhala pasingo pera nakuruta.”

Ici cikuηanamula kuti nangauri tinga yezga kukhala mu Yerusalemu pakukhala na khumbiro la Ciuta, tiυenge na ku khuυala nyengo nanyengo cifukwa ca ku tombolokwa kwithu ndipo tiυenge υa kwanangika. Nili kwananga. Naυeya nigowokerani; nicicitengeso cara. Nkhulayizga kuti ici ciυenge ca umarilo. Nkhupempha kuti munigowokere kaumariro.

Kweni cikumara cara. Ŵantu υanga khara mu caru ici cara kwamuzira kwananga. Ŵanga yezga kuzerezga paka nyengo, kweni ciυenge cambura macitiko kwambula kwananga. Ntheura, tinga jiwovwira cara kweni kupitirizga kwananga. “Fumu, naυeya nigowokerani.” Para ici cikupitirira,

υajifunyengemo mucalici na maumoyo yaυo ya usopisopi. Ŵakufumako kwa Ciuta cifukwa ca zakwananga zaυo ndipo υakuyakamarira mugehena.

Kuruta ku Yeriko cikuηanamula kuwira mu caru; Kuruta kufupi na caru nakufumako ku Yerusalemu. Paciyambi, Yerusalemu wali ndithu pafupi, kweni cifukwa ca kurutirira ca kwananga na kulapa, tikujisanga mu Yeriko; kuwira mukati mucaru.

Ninjani anga ponoskeka?

Aυo υakuleka kupanga urunji wa iυo υekha.

Kasi muntu waka kumana na njani paulendo wake

waku Yeriko? Wakakumana na υaskoyi. Uyo wakureka kumanya na kukhara na Dango wakukhala umoyo nga ni nceυe ya kukanika. Wakumwa, wakugona kulikose na kutundira kulikose. Nceυe iyi yikuwuka na macero na kukamwaso. Nceυe yakukanika yingarya na mavi yake. Ndico cifukwa

◄ CONTENTS ►


muntu wanthaura wakucemeka nceυe. Wakumanya kureka kumwa kwene wakucita ici na kurapa macero yake, kuwerezgapo kaυirikaυiri.

Cili ngani muntu uyo wakkumana na υaskoyi pa ulendo wakuruta ku Yeriko. Warekeka, wakupwetekeka na wa ku khala pasingo pera. Cikuηanamura kuti muli kwananga pera mu mutima wake. Ndimo muntu waliri.

Ŵantu υakugomezga mwa Yesu uko υa kuyezga kukhala na Dango mu Yerusalemu, muzinda wa usopisopi, kweni walekeka kumasinda na kwananga mu mitima yaυo. Ivyo υakurongola mu usopi sopi wawo nivironda vya kwananga. Aυo υali na kwananga mu mitima yaυo υa kuponyeke mugehena paumarilo. Ŵakucimanya, kweni υakumanya yayi cakucita. Kasi imwe na ine tinda khalemo mucaru ca usopi sopi? Enya. Tikaυamo munthowa imoza pera.

Mumanyi marango uyo wakareka kupulikiska Dango la Ciuta wakalimbana na umoyo wake wose, kwene wakamarira mugehena, wakupwetekeka. Njumoza wa ise, imwe na ine.

Ni Yesu yekha wanga tiponoska. Kuli υantu υanandi υavinjeru υakutizingiriska υakujicitra ivyo υakumanya. Ŵakuyezga kukhala na Dango la Ciuta kweni υakutondeka kuυa υamagomezgeko. Ŵaku tondeka kuyowoya unenesko, kweni nyengo zose υakuyagamira pancito zaυo za kuwaro na kujirongola nga mbamagomezgeko.

Pakati kaυo mbakwananga pa ulendo wa ku Yeriko, aυo υatimbika na υaskoyi na kulekeka pasingo pera. Tikwenekera kumanya kuti tili υambura kujinthika panthazi za Ciuta.

Tikwenekera ku zomera panthazi zake, “Fumu, nirutenge kugehena para mukureka kundiponoska. Naυeya ndiponoskani. Nirutenge kose uko mwa khumba, nangauli visuzge panji kunonopa, para pekha ninga pulika uthenga waunenesko. Para mwandisida nekha, nilutenge kugehena. Nkhumupemphani mundiponoske.”

Aυo υose υakumanya nakulazga kugehena na kureka kuyezga kulondezga urunji waυo, apo

◄ CONTENTS ►


υakukolerera kwa Fumu, ndiυo υangaponoskeka. Tinga ponoskeka cara na nkhongono zithu.

Tikwenekera kumanya kuti tili nga ni muntu uyo waka wira mu υaskoyi.

◄ CONTENTS ►

Cisambizgo 4

Kuwomboleka kwa Muyirayira

◄ CONTENTS ►

66 Kuwomboleka kwa Muyirayira

Kuwomboleka kwa Muyirayira

< Johane 8:1-12 > “Kwene Yesu wakaruta ku lupili lwa Olive.

Ndipo na mulenji lenji wakizaso ku Tempele, ndipo υantu υose υakiza kwa iyo; ndipo waka khalanga pasi waka υasambizganga. Ndipo υalembi na υafarisi υakiza na mwanakazi wakukoleka mu uleυi; ndipo υakati υamikhalika mukati, υakanena nayo, musambizgi, mwanakazi uyu wakoleka mu uleυi, wacali kucita. Kweni Moses mumarango wakati layizga kuυadina namaυwe υantheura: imwe nanga mukuti uli? Ndipo ceneici υaka yowoyeranga kumwavya, mwakuti υaυe nako kakumucombolera. Kweni yesu waka sindama, wakalemba pasi na munwe wake. Kweni apo υakawerezgangapo kumufumba, wakinuka naku nena naυo, uyo ngwambura kwananga mwa imwe,

wadange kumuponya na libwe. Ndipo waka sindsamaso, wakalembanga pasi na munwe wake. Ndipo iυo, akati υapulika, υakafuma yumoza yumoza, kwamba kuυalala na kufikira kuυakumarira: Ndipo yesu wakasidika yekha, na mwanakazi patikati, ndipo Yesu wakinuka, wakanena nayo, wamwanakazi, υalinkhu? Kasi palive muntu wakususka? Iye wakati, nayumo, Fumu. Ndipo wakati, nanga ndine nkukususka cara; rutanga; kufuma kuno kurero unganangangaso. Ntheura Yesu wakayowoyaso naυo, wakati, ine ndine kungweruka kwa caru: Uyo wakurondezga ine kuti wait wendenge mucisi cara, kweni wait waυenge nakungweruka kwa umoyo.’”

Kasi Yesu waka sisita kwananga Kulinga?

Zakwananga zose za mu caru.

◄ CONTENTS ►


Yesu wakatipa kuwombokwa kwa muyira yira. Kulive muntu uyo wanga leka kuwombokwa para wagomezga mwa Yesu nga ni muponoski wake. Wakatiwombola ise tose. Para kuli wakwananga uyo wakusuzgika na zakwananga zake, ni cifukwa cakureka kupulikiska kwake umo Yesu wali kumuwombolera kufuma kuzakwananga zake na ubatizo wake na kupaikika kwake.

Tikwenera tose kumanya nakugomezga mucusisi ca ciponosko. Yesu wakatora zakwananga zithu na ubatizo wake ndipo wali kupokerapo ceruzgo ca zakwananga zithu pakufwa pa mphinjika.

Mukwenekera kugomezga muciponosko ca maji na ca Mzimu;kuwomboleka kwa muyirayira kufuma ku zakwananga zose. Mukwenera kugomezga mucitemwa cake cikuru kuti wali kumupangani υarunji. Gomezgani paico wali kucita caci ponosko cinu mu muronga wa Yordani na pa mphinjika.

Yesu wakamanya zakwananga zithu zose zakubisika. Ŵantu υanji υakuleka kumanya za zakwananga. Ŵakuyanayana kuti zakwananga zinyake

zingawomboleka cara. Yesu wali kuwombola zakwananga zose, nakamoza kaizo.

Palive kwananga kuli kose uko wali kulekako muno mucaru. Cifukwa wali kufumyapo zakwananga zose za muno mucaru, unenesko ngwa kuti muliveso υakwananga. Kasi mukumanya kuti uthenga uli kuwombola zakwananga zinu, naza kunthazi uwo? Gomezgani mu ici ndipo muponoskeke, ndipo mupereke ucindami wose kwa Ciuta.

Mwanakazi uyo waka koleka wakucita ureυi.

Kasi mbalinga υantu aυo υakucita ureυi mucaru?

Ŵose υa iυo.

Mu Yohane 8, muli nkhani ya mwanakazi uyo waka

◄ CONTENTS ►


koleka wakucita uriυi ndipo tikuwona umo Yesu waka muponoskela. Tikukhumba kuti tigaυane ucizgi uυo wakapokera. Kuti cikusuzga cara kuyowoya kuti υantu υose υakucita ureυi munyengo inyake mu umoyo waυo. Muntu wali yose wakucita ureυi.

Para mukureka kuyanyana ntheura, ncifukwa cakuti tikucita luta luta ndipo cikuwoneka nga tikureka kucita. Ncifukwa uli? Tikukhara na ureυi unandi mu maumoyo yithu.

Kulaυiskiskapo pamwanakazi mu Yohane 8, nkhukanganya usange pakati phithu pali muntu uyo wanda citepo ureυi. Palive muntu uyo wandacitepo ureυi, nga ndi mwankazi uyo wakakoreka wakucita ureυi. Tose υaise tilikucita, kweni tikujikunguruvya kuti tindacitepo.

Kasi mukuyanayana kuti nkhuneneska cara? Cara, nkhuneneska. Para tingalaυiskiska paise. Waliyose pacaru wali kuwucita. Ŵakucita ureυi pakudokera υanakazi munthowa, mumayanoyano yaυo na muvyakucita vyawo, panyengo yili yose, kuli kose.

Ŵakureka waka kumanya kuti υakuwucita. Kuli

υantu υanandi comene aυo υakureka kumanya kuti υali kucita ureυi mu umoyo waυo wose mpaka pa zuυa lakufwira. Kuti mbekha pera aυo υali kukoreka cara, kweni na ise wuwo υambura kukoreka. Ŵantu υose υakuwucita mu mayanoyano yaυo, na muvya kucita vyaυo. Kasi ici ncigaυa ca maumoyo yithu cara?

Kasi mukureka kumanya? Uwu mbunenesko. Tikujirunjiska waka cifukwa ici ncakutikhozga soni. Unenesko ngwakuti υantu masiku ghano υantu υakucita ureυi nyengo zose, kweni υakumanya cara kuti υaku wucita.

Ŵantu υakucita ureυi na mu maumoyo yaυo wuwo. Ise aυo tikarengeka na ciuta, tikukhara paru ici kwambura kumanya kuti tikucitaso ureυi wa kuwuzimu. Kusopa vikhozgo cikulingana waka na kucita ureυi waku uzimu cifukwa fumu ndiye mwanarumi wali antu υose.

Mwanakazi uyo waka koreka mu ureυi wakaυa muntu, nga ndise tose, ndipo wakapokera ucizgi wa Ciuta, nga ndi umo ise tika womborekera. Kweni υafarise υapusikizgi υaka mwimika pakati paυo naku

◄ CONTENTS ►


musontha minwe nga ndipara iυo υakaυa υeruzgi, pafupi fupi kumudinya na mawe. Ŵakaυa pafupi fupi ku mucenya na ku mweruzga nga ndipara iυo υene υakaυa υarunji, nga ndipara υanda citepo ureυi.

Mwaυa kristu υanyane, aυo υakujimanya kuti mbakuzura na kwananga mngaweruzganga υanyinu panthazi za Ciuta. Kweni, tikukumanya kuti na iυo wowo, υakucita ureυi maumoyo yaυo yose, υakupokera ucizgi wa Ciuta uwo ukati wombola ise tose. Aυo υekha υakumanya kuti mbakwananga aυo υali kucita ureυi ndiυo υakwenerera kuwomboreka panthazi za Ciuta.

Kasi mbanjani Aυo υakupokera ucizgi wa Ciuta?

Kasi mbnjani aυo υakupokera

ucizgi wa Ciuta?

Ŵambura kwenerera.

Kasi uyo waku khala kwambura kucita ureυi wakupokera ucizgi wake, panji ni uyo wambura kwenerera uyo wa kuzgomera kuti ngwa kwananga wakuzgomera ucizgi Wake? Uyo wakupokera ucizgi ndiye wakupokera ucizgi wakuzara wakuwomboreka kwake. Aυo υase υanga jovwira cara iυo υene, υakutomboloka na aυo υalije movwiri, υakupokera kuwombolekwa. Ndiυo υekha aυo υali mu ucizgi wake.

Aυo υose υakuyanayana kuti υalive kwananga υanga womboreka cara. Kasi υangapokera uli ucizgi wakuwomboreka kwake apo palive ca kuwombola?

Ŵalembi na υafarise υaka muguguzira mwanakazi uyo wakakoreka wakucita ureυi panthazi za Yesu na ku muυika pakati paυo ndipo υaka mufumba iyo, “Musambizgi, mwanakazi uyu wakoreka mu ureυi, wa cali kucita. Imwe nanga mukuti uli?” Kasi ncifukwa uli υakiza naye mwanakazi panthazi zake naku muyezga iye?

Na iυo wuwo υakacita ureυi nyengo zinandi, kweni υaka yezganga ku mweruzga na ku mukoma kupitira

◄ CONTENTS ►


mwa yesu apo υaka yezganga ku mupa mulandu. Yesu waka manya ivyo vikaυa mu mayanoyano

yaυo ndipo waka manya vyose vya mwanakazi. Ndipo wakanena naυo, “Uyo ngwambura kwananga mwa imwe, wadankhe ku muponya na libwe.” Penepapo υalembi na υafarise kwamba kuυalala mpaka kuυacoko, υakafumapo yumoza yumoza na kusida Yesu yekha na mwanakazi yura.

Aυo υakafumapo υakaυa υalembi na υafarise, υarongozgi υa mupingo. Ŵakaυa pafupi ku mweruzga mwanakazi yura waka sangika wakucta ureυi, nga ndipara iυo υene υakaυa υakwananga cara.

Yesu waka pharazga citemwa cake mucaru ici. Wakυa mweneco wacitemwa. Yesu wakaυapa υantu cakurya, waka wuska υakufwa, waka wezgeramoso umoyo mu mwana wa cokolo, waka wuska Lazaro waku Beteniya, waka cizga υa vyoni, ndipo wakacita vyakuziziswa kuυa kavu. Waka wuskapo zakwananga zose zaυa kwananga na kuυapa ciponosko.

Yesu waku titemwa ise tose. Iye ngwa nkhongono zose uyo wanga cita cintu cili cose, kweni υalembi na

υafarise υakayanayananga kuti iye ndi murwani waυo. Ndico cifukwa υakiza na mwanakazi panthazi zake na ku muyezga iye.

Ŵaka mufumba, “Musambizgi, Moses, mu marango wakatilayizga kuυadina na mawe υa ntheura, kweni imwe mukuti uli?” Ŵaka yanayananga kuti waυa pharirenge kuti υa mudine. Ncifukwa uli? Para tinga weruzga kwa kuyana na ico cili kulembeka mu Dango la Ciuta, muntu wali yose uyo wacita urυi ntha waku dinika mpaka kufwa kwambura kuysankhira.

Ŵose ntha υa kudinika mpaka kufwa ndipo na kulangulukira kugehena. Njombi ya kwananga ndi nyifwa. Theura, Yesu waka υa pharira cara ku mudina na mawe. Mumalo mwake, wakati, “Uyo ngwambura kwananga mwa imwe, wadange kumuponya na libwe.”

◄ CONTENTS ►


Kasi ncifukwa uli Ciuta wakatipa

vigaυa 613 vya Dango?

Kuti panga kuti timanye kuti ndise taυakwananga.

Dango likwiza na ukali. Ciuta ni mutuυa na Dango

lake. Dango lake ili lituυa likiaza kwa ise muvigaυa 613. Cifukwa ico Ciuta wakatipira vigaυa 613 vya Dango nkupanga ise kuti timanye kuti ndise υakwananga; kuti ndise υantu υambura kufikapo. Likutisambizga kuti tinwekere ucizgi wa Ciuta kuti tiwomboleke. Tilekenge kumanya za ici naku yanayanira waka pa ico cili kulembeka mu Dango, nthana tili kudinika mpaka kufwa, nga ndi mwanakazi waka koreka wakucita.

Ŵalembi na υafarise aυo υakaleka kumanya unenesko wa Dango lake ntha υaka yanayanakuti υa ponye mawe pa mwanakazi yura, cimoza pera na paise wuwo. Kweni, kasi ndinjani muntu wakwananga uyo

ntha waka yezga ku muponya na mawe manakazi yura? Nanga uli wakasangika mu ureυi, mulive mucaru ici ntha wakaponya mawe paiye.

Usange mwanakazi na ise tose tinga weruzgika mwakuyana na Dango, ise, na mwanakazi wuwo, ntha tili kupokera ciweruzgo ca kofya. Kweni Yesu waka tiponoska ise tose, ise taυa kwananga, kufuma kuzakwananga zithu na ku ceruzgo cirunji. Na zakwananga zithu zose, para Dango la Ciuta linga υikika kwakuyana na kalata, ndinjani pakati phitu wanga khala wamoyo? Wali yose waise wanga luta kugehena.

Kweni υalembi na υafarise υakamanya Dango waka umo lika lembekera. Usange Dango lake likalondezgeka makora yene, nthene likaυa koma iυo nga ndi yura wakaweruzgika na iυo. Unenesko ngwa kuti, Dango la Ciuta likapika kuυantu mwakuti υamanye zakwananga zaυo, kweni υasuzgika cifukwa υanda lipulikiske na kulilondezga ilo.

Ŵafarise υa sono, nga mba farise υa mu Baibolo, υakumanya waka Dango nga ndi umo lili

◄ CONTENTS ►


kulembekera. Ŵakwenera ku pulikiska ucizgi, mutendere na unenesko wa Ciuta. Ŵakwenera kusambizgika uthenga wakuwomboleka mwakuti υaponoskeke.

Ŵafarise υakati, “Marango yakuti layizga kuυadina na mawe υantheura. Imwe nanga mukuti uli?” Ŵaka fumba, na cikanga apo υa kolererea malibwe yaυo. Ŵaka yanayana mwa kufikapo kuti yesu palive ico wanga yowoyapo. Ŵaka lindizganga Yesu kuti wawire.

Kuti Yesu wa weruzgenge na Dango, nthene na iye wuwo υaka mudina. Cilato caυo cikaυa ca kudina υose υaυiri wuwo mwanakazi na Yesu. Kuti Yesu wa langurenge kuti mwanakazi wa dinike cara, nthena υaka yowoya kuti Yesu wa pwanya Dango la Ciuta na ku mudina cifukwa ca kususka Dango. Kukaυa kumwavya kwa kofya.

Kweni yesu waka sindama pasi na kulemba pasi na minwe yake, ndipo υaka lutilizga ku mufumba, “Kasi ukuti uli? Kasi uku lembaci pasi? Tizgole waka fumbo lithu. Kasi ukuti uli?” Ŵaka lutilizga ku mulongola

minwe yaυo na ku munyoza. Ndipo Yesu wakinuka na ku υapharira iυo kuti

usange yumoza pakati pinu walive kwananga wadankhe kupnya libwe pa mwanakazi uyu. Ndipo waka sindamaso pasi na kulutilizga kulemba pasi. Aυo υakacipulika na kukwaskika na njuυi zaυo, υakafumapo yumoza yumoza, kwamba na υalala na kumalira kuυa coko. Yesu waka sidika yekha, na mwanakazi wakwimirila panthazi zake.

“Uyo ngwambura kwananga mwa imwe, wadange ku muponya na libwe”

Kasi za kwananga zili kulembanku?

Pamitima yithu na m’buku

la milimo. Yesu waka υapharila iυo, “Uyo ngwambura

◄ CONTENTS ►


kwananga mwa imwe, wadange ku muponya na libwe,” Ndipo waka lutirila kulemba pasi. Ŵanandi muυalala υakayamba kufumapo. Ŵafarise υalala, aυo υakacita zakwananga zinandi ndiυo υakadanga kufumapo. Ŵadoko naυo υakafumapo. Tiyeni terezgere kuti Yesu wamirira pakati pithu, ndipo ise tili zingirizge mwanakazi. Usange Yesu wangayowoya kwaise kuti uyo ngwa mbura kwananga mwa ise wadange kuponya libwe, Kasi munga cita uli?

Kasi Yesu waka lembangaci pasi? Ciuta, uyo wakalenga ise, wakulemba zakwananga zithu mu malo gha υiri yaku pambana.

Cakudanga, wakulemba zakwananga zithu mu mitima yithu. “Kwananga kwa Juda kwalembeka na peni yacisulo; nasongo la diamond kwasimbika pacipapha ca mtima waυo, na pamasengwa ya ma jocero yaυo” (Yeremiya 17:1).

Ciuta waku yowoya kwa ise kupitila mwa Juda, uyo ni mwimiriri withu. Zakwananga za υantu za simbika na pen ya cisulo, na kusongoka kwa diamond. Zikulembeka pa mitima yithu. Yesu wakasindama pasi

na kulemba pasi kuti υantu υose mbakwananga. Ciuta wakumanya kuti tikwananga ndipo

wakusimba zakwananga pa mitima yithu. Pakudanka, wakulemba milimo yithu, zakwananga izo za citika, cifukwa ndise υa mbula ku khora panthazi za marango. Nga ndi umo kwananga kuku lembekera mu mitima yithu, tikumanya kuti ndise υakwananga para talaυiska pa Dango. Cifukwa wali kuzilem, ba mu mitima yithu na njuυi zithu, tikumanya kuti ndise υakwananga panthazi zake.

Yesu waka sindamaso pasi kaciυiri kulemba pasi. Malemba nayo yakuyowoyaso kuti zakwananga zithu zose zikulembeka m’buku la milimo panthazi za Ciuta (Civumbuzi 20:12). Zina la wa kwananga wali yose na zakwananga zake zikulembeka m’buku. Zikulembekaso mu mtima wa muntu. Zakwananga zithu ziku lembeka mose m’buku la milimo na mu mitima yithu.

Zakwananga zikulembeka mu mtima wa muntu waliyose, mucoko panji mulala. Ndico cifukwa υakaυevye cakuyowoya pakwananga kwawo panthazi

◄ CONTENTS ►


za Yesu. Iυo, aυo υakayezganga ku Mudina mwanakazi, ba kaυavye nkongono panthazi za Mazgu ghake.

Mpauli apo zakwananga

zithu izo zili kulembeka mumalo ya υiri ziza mu kusisitika?

Para ta zgomera kuwombolekwa

kwa maji na ndopa za Yesu mu mitima yithu.

Ntheura, usange mwapokera ciponsko cake,

zakwananga zinu zose m’buku la milimo siku sisitika ndipo zina linu likulembeka m’buku la umoyo. Ŵose aυo mazina yaυo yakusangika m’buku la umoyo υakuruta kucanya. Milimo yaυo yiwemi, na vintu vyose ivyo vya ufumu wa Ciuta na urunji wake vikulembekaso m’buku la umoyo. Ŵakupokerereka kucanya. Aυo υose υali kusutulika kufuma

kuzakwananga zoυo υa munjira mu malo ya muyirayira.

Kumbukani kuti zakwananga zose za muntu waliyose zikulembeka mu malon yaυiri, ntheura kulive muntu uyo wanga pusika Ciuta. Kulive nanga njumoza uyo wandanangepo panji kucita ureυi mu mtima wake. Ŵantu υose mbakwananga ndipo mbambura kufikapo.

Ŵose aυo υandazgomere kuwomboleka na Yesu mu mitma yaυo wanga wombokwa cara kweni kusuzgika pazakwananga zaυo. Ŵalive cigomezgo. Ŵali na wofi na Ciuta na υanyυo cifukwa ca zakwananga zaυo. Kweni para υazgomera uthenga wa kuwombokwa na maji na Mzimu mu mitima yaυo, zakwananga zose za kulembekwa mu mitima yaυo na m’buku ya milimo zikusukika. Ŵakusutulika kufuma ku zakwananga zaυo zose.

Kuli buku la umoyo kucanya. Mazina ya υose aυo υakugomezga mu kuwomboleka na maji na Mzimu ya kulembeka m’buku, ndipo υa mukunjira ku canya. Ŵakunjira kucanya cifukwa cakuti υandanangepo mucaru ici cara kweni cifukwa ncakuti υali kusutulika

◄ CONTENTS ►


kufuma kuzakwananga zaυo zose mwakugomezga kuwombolekwa na maji na Mzimu. Ni ‘Dango la Cipulikano’ (Ŵaroma 3:27).

Mwaυa kristu υanyane, υalembi na υafarise υakaυa υakwananga, nga ndi umo wakaυira mwanakazi uyo wakakoreka wakucita ureυi.

Nadi nadi, υakacita kwananga kunandi cifukwa υakajipusikanga iυo υene na υantu υanji mwakugomezga kuti υakaυa υakwananga cara. Ŵarongozgi υa mupingo υakaυa υaskoyi υakuzomelezgeka. Ŵakaυa υaskoyi υa υantu, mu mazgu ya nyake, υakaυa υaskoyi υa umoyo. Ŵaka sambizganga υanyaυo na mazaza, nangauli iυo υene υakaυa υacali υandawomboleke.

Palive nanga njumoza uyo walive kwananga kwakuyana na dango. Kweni muntu wangaυa murunji, mphacifukwa cakuti wandanangepo cara, kweni ncifukwa cakuti wali kuwomboleka kufuma kuzakwananga zake zose. Muntu wantheura wakulembeka m’buku la umoyo. Cakuzirwa ncakuti zina la muntu lili kulembeka m’buku la umoyo panji

cara. Cifukwa υantu υanga khala cara kwambura kucita kwananga mu maumoyo yaυo yose, υakwenera kusutulika kwa muyirayira mwakuti υalembeke m’buku.

Pakunjira kucanya cikwimirira pa kugomezga mu uthenga wa unenesko panji cara. Panyake panji cara mu ngapokera ucizgi wa Ciuta kwakuyana nakuzgomera kwinu kwa ciponosko ca Yesu. Kasi ncici cikacitika kwamwanakazi yura wakakoreka? Wakagwada pasi na kusizimira cifukwa waka manya kuti wafwenge. Panji waka lilinga muwofi na mukuηanamuka. Ŵantu υakujirunjiska iυo υene para υasangana na nyifwa.

“Owe, Ciuta, ncakwenera kuti ndifwe. Naυeya pokererani umoyo wane mu mawoko yinu, ndipo nirengerani lusungu. Naυeya nirengerani lusungu, Yesu.” Wakaυeya kwa Yesu pacitemwa cakuwomboleka. “Ciuita, usange mwa ndiweruzga, ndiweruzgikenge, ndipo para mwayowoya kuti ndilive kwananga, mbwenu zakwananga zane zisisitikenge. Cili kwa imwe.” Panji waka yowoyanga pa vintu ivi.

◄ CONTENTS ►


Panji wakalapanga kuti vintu vyose wa vileke mwa Yesu.

Mwanakazi uyo υakiza naye panthazi za Yesu palive ico waka yowoya, “Nkhabuda, naυeya ndi gowokerani pa ureυi wane.” Wakati, “Naυeya ndiponoskani ku zakwananga zane. Para mwawombola zakwananga zane, ndi ponoskekenge. Para cara, nkhuya kugehena. Nkhukhumba kuwomboleka kwinu. Nkhukhumba citemwa ca Ciuta, ndipo nkhukhumba iyo wandirengere lusungu.” Waka jala maso yake na kulapa zakwananga zake.

Ndipo Yesu waka mufumba mwanakazi, “Wamwanakazi, υalinku? Kasi palive muntu wakususka?” Mwanakazi wakazgora, “Na yumo, Fumu.”

Ndipo Yesu wakati, “Nanga ndine kuti nkukususka cara.” Yesu nayo kuti wakamususka cara cifukwa waka wuskapo kale zakwananga zake kupitira mu ubatizo wake mu muronga wa Yordani, ndipo waka womboreka kale. Sono, Yesu, mwanakazi cara, wakeruzgika pa zakwananga zake.

Wakanena nayo, “Nanga ndine kuti nkukususka cara.”

Kasi wakasuskika na Yesu?

Cara

Wanakazi uyu waka tumbikika na ciponosko ca

Yesu. Wakawomboleka ku zakwananga zake. Fumu yithu yesu wakuti pharila kuti wakawombola zakwananga zithu na kuti ndise υarunji tose.

Wakutipharira nthaura mu Baibolo. Wakafwa pa mphinjika kulipira zakwananga zithu, izo waka funyapo na ubatizo wake mu muronga wa Yordani. Wakutipharira pakweru kuti wakawombola υose aυo υakagomezga mukuwomboleka kwa ubatizo wake na ceruzgo ca pa mphinjika. Tose υa ise tikkukhumbika mazgu ghaku kulembeka ya Yesu ndipo tikukhumbikaso ku kolerela ku mazgu yake. Ndipo, tose titumbikikenge na kuwombolekwa.

“Ciuta, ndine wakwenerera cara panthazi zinu.

◄ CONTENTS ►


Ndilive kawemi mukati mwane. Ndilive ca kumulongolani kweni zakwananga zane. Kweni nkugomezga kuti Yesu ni Fumu yane yak u ndiwombola. Waka nditolera zakwananga zane zose mu muronga wa Yordani na ku zipepiskila pa mphinjika. Waka wuskapo zakwananga zane na ubatizo wake na ndopa zake. Nkugomezga mwa imwe, Fumu.”

Umu ndimo mukuponoskekera. Yesu kuti wakutisuska cara. Wakatipa wanangwa kuυa υana υa Ciuta: Kwa iυo aυo υakugomezga mukuwomboleka na maji na Mzimu, wali kuwuskapo zakwananga zaυo zose na ku υa runjiska.

Mwaυa kutemweka! Mwanakazi waka womboleka. Mwanakazi yura waka koreka mu ureυi waka tumbikika na kuwomboleka kwa fumu yithu Yesu. Nase tinga tumbikikaso nthaura. Wali yose uyo wakumanya zakwananga zake na kupempha Ciuta kuti wa murengere lusungu, na uyo yose wakugomezga mukuwomboreka na maji na Mzimu mwa Yesu wakupokera citumbiko ca kuwomboleka kufuma kwa

Ciuta. Ŵose aυo υakuzgomera kwananga kwaυo panthazi za Ciuta υa kuwomboleka, kweni υose aυo υakureka kumanya zakwananga zaυo υanga tumbikika cara na ciwombokwa.

Yesu wakafunyapo zakwananga za caru (Yohane 1:29). Wakwananga waliyose mu caru wanga wombokwa para wagomezga mwa Yesu. Yesu wakanena na mwanakazi, “Nanga ndine kuti nkukususka cara.” Wakanena kuti waku mususka cara cifukwa zakwananga zose zika υikika kale pa iyo kupitila mu ubatizo wake. Waka jitorera zakwananga zithu zose pa iyo, ndipo wakeruzgika na izo cifukwa ca ise.

◄ CONTENTS ►


Tikwenera Kuwombolekwa Panthazi za Yesu

Ni ncini cakuruska, citemwa ca Ciuta panji ceruzgo ca Ciuta?

Citemwa ca Ciuta

Ŵafarise, na malibwe mu mawoko yaυo, na

υarongozgi υa mupingo wuwo υa sono, υakwandurira Dango nga ni umo lili kulembekera. Ŵakugomezga kuti umo Dango likuyowoyera kuti munga reυanga, yose uyo wakucita kwananga kwantheura wa dinikenge mpaka kufwa. Ŵakuceukira kuυanakazi na maso ya kudokera apo υakujikungurufya kuti υa kucita ureυi cara. Ŵangawomboleka cara nesi kuponoskeka. Ŵafarise na υalembi υakaυa υa londezgi υa marango υacaru ici. Kuti ndiυo aυo Yesu waka cema cara. Ŵantu aυa υakateyerezganga cara kwa Yesu, “Ndi mu suskaningipo cara.”

Ni mwanakazi yura pera uyo waka koreka mu ureυi waka teyelezga mazgu ya cimwemwe. Para ndimwe υa kugomezgeka panthazi zake, munga tumbikika nga ndiyo. “Ciuta, ningaleka yayi kweni kucita ureυi umoyo wane wose. Nkuleka kumanya zakwananga uk cifukwa nkucita lutaruta. Nkucita kwananga kwa nthaura nyengo zinandi pa zuυa lili lose.”

Usange tazgomera Dango, na unenesko kuti ndise υa kwananga aυo υakwenera kufwa na ku wonana na Ciuta mu unenesko, kunena kuti, “Ciuta, umu ndimo ndiliri. Naυeya ndi ponoskani,” Ciuta watitumbikenge na ciwombokwa cake.

Citemwa ca Yesu, uthenga wa maji na Mzimu waruska ceruzgo ca Ciuta. “Nanga ndine kuti nkukususka cara.” Wakutisuska cara. Wakunena, “Muli υakuwombokwa.” Fumu yithu Yesu Kristu ni Ciuta wa lusungu. Wali kuti taska kufuma kuzakwananga zose za mucaru.

Ciuta withu ni ciuta wa mutende ndipo ni Ciuta wa citemwa. Citemwa ca maji na Mzimu ncikuru kuruska ceruzgo cake.

◄ CONTENTS ►


Citemwa cake ncikuru kuruska weruzgi wake?

Kasi ncifukwa uli waka tiwombola ise tose?

Cifukwa citemwa cake ncikuru

kuruska weruzgi wake. Usange Ciuta waka cicizga ceruzgo cake kuti

wafiske weruzgi wake, ntha wa kagamula υa kwananga υose na kuυatuma mu gehena. Kweni cifukwa citemwa ca Yesu, ico ciku tiwombola kufuma kuceruzgo, ncikuru, Ciuta wakatuma mwana wake yekha pera, Yesu. Yesu waka titorera zakwananga zithu na kupokerapo ceruzgo cifukwa ca ise tose. Sono, yose uyo wakugomezga mwa Yesu kuυa muponoski wake wakuυa mwana wake ndipo wakurunjiskika. Pakuti citemwa cake ncikuru kuruska

weruzgi wake, iye waka tiwombola tose. Tikwenera kuwonga Ciuta pakuleka kutigamura na

weruzgi wake. Apo yesu waka pharila υalembi, υafarise, na υasambiri υake, “Kweni rutani mukjasmbire ico cikuηanamura ici; ‘Nkukumba lusungu sembe cara.’ Cifukwa nkizira kucema υarunji cara, kweni υakwananga, kukuηanamuka” (Mateyo 9:13). Ŵantu υanji υanga koma ndithu ηombe na mbuzi siku nasiku na kuyipereka panthazi za fumu, kuromba, “Ciuta, gowokerani zakwananga zane siku na siku.” Ciuta waku khumba cara vyakupereka vithu, kweni, cipulikano cithu mukuwombokwa na maji na Mzimu. Waku khumba kuti ise tiwomboleke na kusutulika. Waku khumba kutipa citemwa cake na kuzgomerezga cipulikano cithu. Kasi mose mu kuciwona ici? Yesu wali kutipa ciponosko cake ca kufikapo.

Yesu wa kutinkha kwananga, kweni wali naco citemwa pa υantu, aυo υaka lengeka mu cokhozgo ca Ciuta. Waka cipanga apo wanda lenge vilengiwa kuti panga ise kuυa υana υake, ndipo waka wuskapo

◄ CONTENTS ►


zakwananga zithu zose na ubatizo wake na ndopa. Ciuta waka tilenga ise kuti penepapo watiwombole, kuti vwarika mwa yesu, na kutipanga ise kuυa υana υake. Ici ndico citemwa wali naco paise, vilengiwa vyake.

Usange Ciuta waka tiweruzga kwakuyana na Dango lake, ise, υakwananga, ntha tose tikufwa. Kweni waka titaska kupitila mu ubatizo na mu ceruzga ca mwana wake pa mphinjika. Kasi mu kugomezga? Tiyeni tipanikizgire mu testamente la Kale.

Aroni Waka Yika Mawoko Yake pa Mbuzi ya Moyo

Ni njani uyo waka υikanga zakwananga za υa Isilayeli pa mbuzi ya

moyo kuυa mwimiliri waυo?

Musofi mulala

Zakwananga zose za mucaru ici zikafumapo kupitila mucipulikano muku kazikiskika kwa Testamente la Kale na mu ubatizo wa Testamente la Sono, zakwananga zose za pacilimika zika pephiskikanga kupitila mu musofi mulala, uyo waka yikanga mawoko yake pambuzi yambura kalema.

“Ndipo Aron wagonekepo mawoko yake yaυiri wuwo pa mutu wa mbuzi na kuzomerera zakwananga zose paiyo za υa Israel, na majuvyo yaυo yose mauheni yaυo yose; ndipo waya υike pamutu wa mbuzi na kuyitumizga ku mapopa na woko la muntu uyo wali papo yimilire” (Leviticus 16:21).

Umu ndimo zikapepiskikilanga mu mazuυa ya Testamente la Kale. Pa kuwomboleka ku zakwananga za siku na siku, munji wakizanga na nkambako na mbuzi yambura kalema pacihema na kuyipereka pa jocero. Waka yikanga mawoko yake pa mutu wa ca ku pereka, ndipo zakwananga zake zikazomerereka pa sembe. Penepapo, sembe yika komekanga ndipo musofi waka yikanga ndopa zake pa masengwa ya jocero.

◄ CONTENTS ►


Mukaυa masengwa yanai mumphepete za jocero. Masengwa aya yakwimirira mabuku ya milimo ayo li kulembeka mbuku la Civumbuzi 20:12. Ndopa za kukalapo za sembe zika mijikanga na pasi wuwo. Pasi pakimirilanga mtima wa muntu cifukw2a muntu wakalengeka kufuma kufuvu. Ŵantu υaka pephiskilanga zakwananga zaυo mwantheura.

Ntheura, kuti υaka perekanga sembe ya kwananga madazi yose cara, kweni, Ciuta wakaυa zomerezga kupephiska kamoza pera mucirimika kwa zakwananga zaυo zose. Ici cika citikanga pa dazi lakhumi mu mwezi wacinkondi na yiυiri, siku lakupephiskira. Pazuυa ilo, musofi mulala, mwimilili wa υa Israel υose, wakizanga na mbuzi ziυiri na kuyikapo mawoko paizo na ku zomererapo zakwananga zose zaυantu paizo na kuzipereka panthazi za Ciuta kupephiskira υantu υa Israel.

“Aron waka gonekangapo mawoko yake yaυiri wuwo na kuzomerera pa iyo zakwananga zose zaυa Israel, na majuvyo yaυo yose muma uheni yaυo yose; ndipo waya υika pamutu wa mbuzi na ku yitumiza

kumapopa na woko la muntu uyo wali papo yimilire.” Ciuta waka sankha Aron, kuυa musofi mulala wa υa

Israel, kuυa mwimiliri. Mumalo mwakuti waliyose waυike mawoko yake pa vyakupereka, musofi mulala, kuυa mwimilili wa υantu υose, waka gonekanga mawoko yake pa mutu wa mbuzi ya moyo paku wuskapo zakwananga za pa cilimika.

Waka yowoyanga zakwananga zose zaυa Israel za panthazi za Ciuta, “Ciuta, υana υinu υa Israel υananga. Tasopa vikozgo, taphwanya vigaυa vyose vya Dango linu, ta zunura zina linu pa waka, tapanga vikozgo na ku vitemweska kuruska imwe. Tinda yisunge sabata mwakupatulika, tinda cindike υapapi υithu, takoma, tacita ureυi na kwiba…. Tacita sanje na mphindano.”

Waka zunura zakwananga zose. “Ciuta, nanga mbana υana υa Israel nesi ine tinda kwaniske kusunga Dango linu. Kuti tiwomboleke kuzakwananga zose izi, nkugoneka mawoko yane pa mbuzi iyi na kugonererapo zakwananga zose izi.” Musofi mulala waka gonekanga mawoko yake pa ca kupereka ca υantu υose na ku zomererapo zakwananga zose pa mtu

◄ CONTENTS ►


wa ca kupereka. Kugonekapo kwa mawoko cikuηanamula ‘kuzomererapo’ (Leviticus 1:1-4, 16:20-21).

Kupephiska kuka fiskikanga uli mu nyengo za Testamente la Kale?

Kupitila mu kugoneka mawoko pa mutu

wa sembe ya zakwananga. Ciuta waka pereka nthowa ya ka perekelo ka sembe

ku υantu υa Israel mwakuti υazomererepo zakwananga zaυo na kuwomboleka. Waka gamula kuti muntu wakwenera ku nozgeka sembe ya zakwananga yambura karema ndipo sembe iyi ya zakwananga yikwenera kufwa mulo mwa muntu. Ciwombokwa ca muntu wa kwananga cikaυanga mwantheura.

Ntheura, pa Siku la Kupephiskira, sembe ya zakwananga yika komekanga ndipo ndopa zake zikatorekeranga mukati mwa Malo ya Yatuυa na ku mijika pa mupando wa lusungu kankondi na kaυiri.

Mwantheura, υantu υa Israel υakapephiskanga zakwananga zaυo za pa cilimika pa siku la khumi mu mwezi wa cinkondi na ciυiri.

Musofi mulala waka njiranga yekha mu Malo ya Tuυa kupereka sembe, kweni υantu υaka wungananga pa walo na kuteyelezga ku ma kulira kwa mabelu musi mwa mu kanjo wa musofi mulala. Maelu yakalilanga kankondi na kaυiri apo ndopa zikumijika pa mupando wa lusungu. Ndipo, υantu sono υaka sangwanga kuti zakwananga zaυo zose za pephiskika. Kulila kwa mabelu ku kwimirila ku kupulika kwa uthenga wa cimwemwe.

Mbunenesko cara kuti Yesu wakutemwa kusankira υantu na kuwombora iυo pera. Yesu waka funyapo zakwananga zose za caru pa nyengo yimoza pera na ubatizo wake. Waka khumbanga kuti taska pa nyengo yimoza pera na nyengo zose. Zakwananga zithu zinga womboleka rutaluta cara, kweni zika funyikapo pa nyengo yimoza pera.

Mu Testamente la Kale, kupephiska kuka perekekanga mu kukazikika na ndopa za sembe ya

◄ CONTENTS ►


zakwananga. Aron waka gonekanga mawoko yake pa mutu wa mbuzi ya moyo panthazi za υantu υose na kuzunura zakwananga zose izo υantu υa kacita mu cirimika. Wakazomereranga zakwananga zose pa mbuzi panthazi za υa Israel υose. Kasi zakwananga zose za υantu zika rutanku apo wakti wagonekapo mawoko yake musofi mulala pambuzi yamoyo. Zika zomerekanga zose pa mbuzi.

Ndipo, mbuzi yikalongozgekanga na ‘Woko la muntu. Mbuzi, na zakwananga zose za’a Israel pa iyo, yikalongozgekanga kumapopa uko kuυavye maji na ucani. Mbuzi, penepapo, yikendendekanga mu mapopa mu zuυa la koca mpaka kufwa. Mbuzi yikafwanga cifukwa ca zakwananga za υaIsrael.

Ici ncitemwa ca Ciuta, citemwa ca kuwombokwa. Umu ndimo υakapephiskilanga zakwananga za pa cilimika cose munyengo zira. Kweni tikukhala mu nyengo za Testamente la Sono. Pajumpha virimika vikwi viυiri apo Yesu wakizira mucaru. Wakiza kuzafiska phangano ilo waka panga mu Testamente la kale. Wakiza na kuwombola zakwananga zithu zose.

Ku Tiwombola Ise Tose

Kasi ciηanamula ca YESU ni vici?

Mponoski uyo waponoskenge υantu υake ku zakwananga zaυo.

Tiyeni tiυazge mu Mateyo 1:20-21, “Kweni wacali

kuyanayan na vyeneivi, henani, mungelo wa Fumu waka muwonekera muloto. Wakati, Yosefe, wamwana wa Davide, ungopanga ku mutola Mariya muwoli wako: cifukwa ico ca zuwuka mwa iye nca Mzimu mutuυa. Ndipo wait wababenge mwana mwanarumi; ndipo umutyenge zina lake yesu, cifukwa ndiye waza mu kuponoska υantu υake ku zakwananga zaυo’” (Mateyo 1:20-21).

Ŵadada υithu υa ku canya υaka bwereka thupi la mwali Mariya kuti υatume mwana waυo mu caru ici kusuka zakwananga zose za caru. Ŵaka tuma mungelo kwa Mariya na ku mupharila, “Ndipo ehena, uti

◄ CONTENTS ►


uυenge na nthumbo, ndipo uti ubabenge mwana musepuka, ndipo zina lake uti umutyenge YESU.” Cikaηanamulanga kuti mwana uyo wakizira mwa Mariya waυenge muponoski. Yesu Kristu cikuηanamula kuti uyo wa ponoskenge υantu υake, mu mazgu ya nyake, muponoski.

Sono, kasi Yesu wali kutiponoska uli tose kufuma ku zakwananga? Umo Yesu waka fummyilapo zakwananga za caru ni kupitila mu ubatizo wake mu muronga wa Yordani. Apo Yohane mubatizi waka mu batiza, zakwananga zose za caru zika υikika pa iye. Tiyeni tiυazge Mateyo 3:13-17.

“Ndipera Yesu nga wakufuma ku Galileya, wakiza ku Yordani kwa Yohane, kwiza ka batizika na iyo. Kweni Yohani waka mu kanizga, wakati, kungenerera ine kubabatizika na imwe, ndipo imwe mukwiza kwa ine kasi? Kweni Yesu waka zgora na kunena nayo, uzomere sono: Cifukwa ntheura ndimo tikwenerera ise kufisdka urunji wose. Penepapo waka muzomerezga. Ndipo Yesu wakti wa batizika, ndipera nga wakuzuwuka mu maji: Ndipo wonani kucanya ku ka

mujurikira, ndipo waka wona Mzimu wa Ciuta wakikhanga nga ndi njiυa, ndipo wakiza kwa iyo; ndipo henani, lizgu likafuma ku canya, likati, uyu ndi mwana wane wa kutemweka, mweneuyo nkuca naye.’”

Yesu wakaruta kwa Yohane mubatizi kuti wati wombole tose kufuma ku zakwananga zithu. Wakanjira mu maji na kubizga mutu wake panthazi za Yohane. “Yohane, ndi batize sono. Ncakwenera ise kuti tifiske urunji wose. Apo niri pafupi kufumyapo zakwananga pa caru na ku sutura υakwananga υose ku zakwananga zaυo, nkwenera kufumyapo zakwananga zaυo na ubatizo. Ndi batize sono! Zomerezga ici!”

Mwantheura, cikaυa cakwenera kufiska unji wose. Yesu waka batizika na Yohane mubatizi mu muringa wa Yordani na pa nyengo yeneyira, urunji wose wa Ciuta uwo uka wombola zakwananga zithu uka fiskika.

Umu ndimo akafumyirako zakwananga zithu. Na zakwananga zinu wuwo zika υikika pa yesu. Kasi mu kucipulikiska ici?

Gomezgani mu ciwombokwa ca ubatizo wa Yesu

◄ CONTENTS ►


na Mzimu ndipo muponoskeke.

Kasi urunji wose uka fiskika uli?

Kupitila mu ubatizo wa Yesu. Ciuta waka dankha kulayizga Israel kuti

zakwananga zose za caru zisukukenge pa kugoneka mawoko pa sembe ya zakwananga. Ntheura, cikaυa cambura macitiko kuwaliyose kugoneka mawoko pa mutu wa mbuzi pa iye yekha, Ciuta waka tuυiska Aron kuυa mulala wa sembe mwakuti ngwakwenera kupereka sembe kuperekera υantu υose. Mwa ici, waka zomerera zaυo za cilimika pa mutu wa sembe ya zakwananga zose panyengo yimoza. Ivi vikaυa vinjeru vake na nkongono ya ciwombokwa. Ciuta ngwa vinjeru na wakuziziswa.

Wakatuma mwana wake Yesu kuponoska caru cose. Mwa ici sembe ya zakwananga yikaυa ya kunozgeka. Sono, kukenera kuυa wa kumirirako υantu, wakugoneka mawoko yake pa mutu wa Yesu na ku

pereka zakwananga zose za caru pa iye. Waku yimirirako uyu wakaυa Yohane mubatizi. Ncakulembeka mu Baibolo kuti Ciuta waka tuma waku yimirirako υantu panthazi za Yesu.

Wakaυa Yohane mubatizi mulala wa sembe wa υantu wa umarolo. Umo cilikulembekera mu Mateyo 11:11, “Inya nadi nkumunenerani, mu υakubabika na υanakazi, mulive kuwuka mukuru kuruska Yohane mubatizi.” Ndiye yekha waku yimirirako υantu. Wakatuma Yohane kuυa waku yimirirako υantu mwakuti wabatize Yesu na kuυika zakwananga za caru pa Iye.

Usange υantu υanandi nandi pacaru ca pasi υakaruta kwa Yesu nakuti wliyose wanga yikha mawoko yake pa Yesu na kuυikapo zakwananga zaυo, ncici cinga citika pamutu wake? Para υantu mu caru υanga goneka mawoko yaυo pa Yesu, cinga woneka makora yayi. Ŵantu υanyake υanga gonekapo nankongono mawoko yaυo nakuti sisi lake linga fumako ku mutu. Mwantheura, Ciuta, muvinjeru vake, waka sora Yohane kuti yimirirako na kuυika

◄ CONTENTS ►


zakwananga za caru pa Yesu, kamoza na kucitira υose. Cili kulembeka mu Mateyo 3:13, “Ndipera Yesu

nga wakufuma ku Galileya, kwiza kwa Yohane ku Yordani, kwiza ka batizika na iyo.” Cika citika apo Yesu wakaυ0a na virimka makhumi ya tatu (30). Yesu waka kotoreka pakati pa juumpha masiku ya nkondi na yatatu (8) wakati wababika, ndipo pali vicoko vili kulembeka vya iye kufumira apa mpaka apo waka fika virimika makhumi yatatu (30).

Cifukwas ico Yesu waka lindilila kufikira virimika makhumi yatatu (30) cikaυa cakuti waυe musofi mulala waku canya wakuzomerezgeka, kulingana na Testamente la Kale. Mu Deuteronomy, Ciuta waka pharira Moses kuti musofi mulala wakwenekera kuυa na virimika makhumi yatatu pambere wanda yambe uteυeti wa usofi. Yesu wakaυa musofi mulala waku canya. Kasi mukugomezga ici?

Mutestamente la Sono, mu Mateyo 3:13-14, “Ndipera Yesu nga wakufuma kugalileya, wakiza ku Yordani kwa Yohane, kwiza kabatizika na iyo. Kweni Yohani waka mukanizga, wakati, kungenerera ine

kubatizika na imwe.’” Kasi ndinjani waku yimirirako υantu? Yohane mubatizi. Sono, ndinjani waku yimirirako kucanya? Yesu Kristu ndiye. Ŵakuyimirirako υaka kumana. Sono, kasi wakuruska ndinjani? Wakuyimirira ku canya ndiye wakuruska.

Ntheura Yohane mubatizi, uyo wakaυa na cikanga pakukoromoka kuυadangiriri υasopisopi mumasiku yara, “Mwamphpo ya cipiri imwe! Rapani!” makabuci wakajicepeska panthazi zaYesu. “Nkwenera kubatizika na imwe, kweni mukwiza kwa ine?”

Panyengo iyi, Yesu wakati, “Kweni Yesu wakazgora na kunena nayo, uzomere sono: Cifukwa ntheura ndimo kukwenerera ise kufiska urunji wose.” Yesu wakiza mu caru ici kuti wafiske urunji wa Ciuta, ndipo cikafiskika apo Yohane waka mubatiza.

“Penepapo waka muzomerezga. Ndipo Yesu wakati wabatizika, ndipera nga wakuzuwuka mu maji: Ndipo wonani. Kucanya kuka mujurikira, ndipo wakawona Mzimu wa Ciuta wakikhanga nga ndi njiυa, ndipo waiza pa iyo; ndipo henani, lizgu lika fuma kucabya, likati uyu ndi mwana wane wakutemweka mwene uyo

◄ CONTENTS ►


nkuca nayo.’” Ici ndico cika citika apo wakati wabatizika. Vijaro

vyakucanya vika jurika apo waka batizikikanga na Yohane mubatizi nakufumyapo zakwananga zose za caru.

“Ndipo kufuma kumazuυa ya Yohane mubatizi kufikira kuno kurelo, ufumu waku canya uku dudumizgika, ndipo aυo υakudumira υakuwupoka” (Mateyo 11:12).

Zincimi zose na Dango la Ciuta υaka cima kufikira pa nyengo ya Yohane mubatizi. “Kufuma muma zuυa ya Yohane mubatizi kufikira kuno kulero ufumu wakucanya ukududumumizgika, ndipo aυo υakudumira υakuwupoka.” Waliyose uyo wakugomezga mu ubatizo wake wanga njira mu ufumu waku canya kwambura kutondeka.

“Nanga ndine kuti nkukususka cara”

Ncifukwa uli Yesu waka weruzgika pa mphinjika?

Cifukwa waka thwika zakwananga

zithu zose. Yesu waka batizika na yohane mubatizi na

kufumyapo zakwananga zose za caru. Panthazi pake, Wakapharira mwanakazi uyo waka koreka mu ureυi, “Nanga ndine kuti nkukususka cara.” Waka reka kumususka mwanakazi cifukwa waka fumyapo zakwananga zose za caru pa Yordani ndipo iye yekha, mwanakazi cara wakeruzgika pa zakwananga zira.

Yesu waka sisita zakwananga zose za caru. Tingawona umo waka wopera pa vya kuυaυa ivyo vikaυa panthazi zake kuti wapitemo mpaka na pa mphinjika cifukwa ‘Njombi yakwananga nd nyifwa.’ Wakapemphera kwas Ciuta katatu paphiri la Olive kuti wa fumyepo weruzgi uwu pa iye. Yesu wakaυa

◄ CONTENTS ►


wathupi na ndopa, nga ndi muntu wali yose, ntheura ncakupulikiskika kuti wakaυa na cofyo ca vya kuυaυa. Yesu wafuma ndopa pa kufiska weruzgi.

Nga ndi sembe ya zakwananga mu Testamente la Kale yika fumyiranga ndopa kulipira pa zakwananga, wakaperekeka sembe pa mphinjika. Waka funyapo kale zakwananga zose za caru ndipo waka pereka umoyo wake pa ciwombokwa cithu. Waka manya kuti wa yeruzgikenge panthazi za Ciuta.

Yesu wakaυavye kwananga kuli kose mu mtima wake, kweni apo zakwananga zose zika υikikanga pa iye kupitila mu ubatizo wake, Ciuta wakate wayeruzge mwana wake sono. Mwantheura, pakudankha, weruzgi wa Ciuta wuka fiskika ndipo ca ciυiri, waka sunga ctemwa cake paise cifukwa ca ciponosko. Ntheura, Yesu wakenera kuyeruzgika pamphinjika.

“Nanga ndine kuti nkukususka cara, nanga nkukuweruzga.” Zakwananga zithu zose, zakumanyika na zambura kumanyika zikwenera ku zakayeruzgika na Ciuta.

Mwantheura, Ciuta wakutiyeruzga cara. Ciuta

wakeruzga Yesu, iyo wakajitorera zakwananga zithu zose na ubatizo wake. Ciuta wakapenja kuweruzga υakwananga cara cifukwa ca citemwa cake na lusungu lwake. Ubatizo na ndopa za pa mphinjika zikaυa ciwombokwa ca citemwa cake. “Cifukwa Ciuta wakamanca kucitemwa caru, lekani waka pereka kananda wake, mwakuti yose uyo wakupulikana nayo waleke kutayika, kweni waυenge na umoyo wa muyirayira” (Yohane 3:16).

Umu ndimo tikumanyira za citemwa cake. Yesu wakasuska mwanakazi yura wakakoreka mu ureυi cara.

Wakamanya kuti ngwakwananga cifukwa wakakoreka mu ureυi. Kuti wakaυa na kwananga mu mtima pera cara, kweni waka yegha na muthupi wuwo. Pakaυavye nthowa ya kukaniramo kwananga kwake. Mwantheura, cifukwa wakagomezga kuti Yesu wali kufumyapo zakwananga zake zose, wakaponoskeka. Para tikugomezga muciwombokwa ca Yesu, tiponoskekenge. Gomezgani ici! Mbuwemi wa ise tekha.

◄ CONTENTS ►


Mbanjani aυo mba kutumbikika comene?

Aυo υalive kwananga. Ŵantu υose υakwananga. Ŵantu υose υakucita

ureυi. Kweni υantu υose υakweruzgika cara cifukwa ca zakwananga zaυo. Tose tananga, kweni aυo υakugomezga mu ciwombokwa ca Yesu Kristu υalive kwananga mu mitima yaυo. Uyo wakugomezga muciponosko ca Yesu ni muntu wakukondwa. Aυo mbakusutulika kufuma kuzakwananga zaυo zose mbakutumbikika comene. Mu mazgu ya nyake, mbarunji sono mwa yesu.

Ciuta wakutipharira za cimwemwe mu Ŵaroma 4:7, “Mbamwaυi yagowokereka maubendezi yaυo, na aυo zakwananga zaυo za undika.” Tose tikwananga kufikira nyengo iyo tikufwira. Tili υakwananga na υambura kufikapo panthazi za Ciuta. Tikurutila kwananga na apo tamanya Dango lake. Tili υateciteci.

Kweni Ciuta wali kutisutula na ubatizo na ndopa za mwana wake yekha na kuti pharira, iwe na ine, kuti tiliso υakwananga cara, nakuti sono tili υarunji panthazi zake. wakutipharila kuti tili υana υake.

Uthenga wa maji na Mzimu ni uthenga wa ciwombokwa ca muyirayira. Kasi ukugomezga ici? Kuυpse aυo υakugomezga, wakuυacema υarunji, υakuwomboleka na υana υake. Ndi muntu uli wakukondwa mucaru ici? Uyo wakugomezga ndipo wali kusutulika pakugomezga mu uthenga wa unenesko. Kasi uli kusutulika?

Kasi Yesu waka jumphira kutora kwananga kwinu? Yayi, wakatora zose zakwananga zinu na ubatizo wake. Gomezgani ici. Gomezgani ndipo muwomboleke ku zakwananga zinu zose. Tiyeni tiυazge Yohane 1:29.

◄ CONTENTS ►


Nga ndi para zapyereka na citanyero

Nkwananga kulinga uko Yesu waka fumya?

Zakwananga zose za caru. “Namaro nga wa kuwona Yesu wakwiza kwa iye,

ndipo wakati, wonani, mwana mberere wa Ciuta, uyo wakuskako kwananga kwa caru!’” (Yohane 1:29).

“Henani! Mwana mberere wa Ciuta uyo wakuwuskako zakwananga za caru!”

Yohane mubatizi wakayika zakwananga zose za caru pa Yesu mu yordani. Siku la ma cero, wakapanikizgira kuti Yesu wakaυa mwana mberere wa Ciuta uyo wakawuskako zakwananga zose za caru. Waka nyamura pa maphewa yake zakwananga zose za caru.

Zakwananga zose za caru zikuyimirirako zakwananga zose izo υantu υakucita mucaru, kufumira pa ciyambi kufikira ku wumariro. Virimika vikwi

viυiri (2000) ivyo vyajumphapo, Yesu wali kutora zakwananga zose za caru nakuti wombola ise. Kuυa mwana mberere wa Ciuta, wali kuwuskako zakwananga zithu zose na kuyeruzgika cifukwa ca ise.

Kwananga kulikose uko ta υantu tikucita kuka yikika pa Yesu. Wakaυa mwanan mberere wa Ciuta uyo wakawuskako zakwananga zose za caru.

Yesu wakiza mucaru ici wakujicepeska, kuυa yumoza uyo waponoskenge υakwananga υa mucaru. Tikucita za kwananga cifukwa tili υakutomboloka, υaheni, υambura kumanya, naυa kupusa ndipo υambura kufikapo. Mumazgu yanyake, tikwananga cifukwa tili kuhara kwananga kufuma kwaυa sekuru υithu, Adamu. Zakwananga zose izi zili kupyereka na kuυikika pa mutu wa Yesu kupitila mu ubatizo wake mu yordani. Wakazimarizga zose na nyifwa ya thupi yake pa mphinjika. Wakayikika, kweni Ciuta waka muzguska kuυakufwa pakati pajumpha mazuυa yatatu.

Nga ndi muponoski wa zakwananga zose, nga ndi wakutonda, nga ndi mweruzgi, sono wakukhara kuwoko lamaryero la Ciuta. Wakwenera kutuwombora

◄ CONTENTS ►


ndithu ndithu cara. Ico tikwenekera kucita ni kugomezga mwa iye na kuponoskeka. Umoyo wa muyirayira uku lindirila aυo υakugomezga, ndipo pharanyiko yiku lindirila aυo υakureka kugomezga. Kulijeso sankho linyake.

Yesu wali kumumasulani mose. Muli υantu υakusamgwa pa caru. Mucitenge kwananga mu umoyo winu wakunthzi cifukwa ca kutomboloka kwinu, kweni wali kuwuskako zose zakwananga izi.

Kasi kuliko kwananga uko kulikulekeka mu mitima yinu? —Cara.—

Kasi Yesu wali kuwuskako zose? —Enya! Wali kuwuskako.—

Ŵantu υose mbakuyana. Palive uyo nimutuυa kuruska muzengezgani wake. Cifukwa cakuti υantu υanandi mbapusikizgi, υakugomezaga kuti mbakwananga cara, kweni apo mbakwananga nadi. Caru ici ndi nyumba umo kwananga kukubabikira.

Ŵanakazi υakufuma muzinyumba zoυo, υaku phaka vya kusweteskera milomo, υakuphaka vya kucinja nkope zaυo, υakuskakura sisi zaυo, υakuvwara

vyakuvwara viwemi, nakuvwara skapato zitali…. υanarumi naυo υakuruta kuya kameteska sisi, na kujitozga, na kuvwara Malaya yawemi nama tayi ya sono, naku poliska skapato zaυo.

Nangauli υangawoneka nga ndi υana υamafumu kuwaro, kweni mba unyakasi mukati.

Kasi ndalama zikupanga υantu kukondwera? Kasi usambazgi ukupanga υantu kukondwera? Cara. Ni ciwombokwa ca muyirayira cekha, kugowokereka kwa zakwananga zose, kukupanga υantu kukondwa nadi. Nanga uli muntu anga longola kukondwa kuwalo, muntu ngwa kutayika para wali na kwananga mu mtima wake. Muntu wanthaura wakukhala muwofi wa weruzgi.

Muntu waku womboleka wali na cikanga nga ndi nkhalamu, nanga uli waυe na vigamba. Mulive kwananga mu mtima wake. “Nkhumuwongani fumu, muli kuponosk wa kwananga nga ndine. Muli kusisita zakwananga zane zose. Nkumanya ndiri wambura kwenererera kupokera citemwa cinu, kweni nkhumurumbani pa ndi ponoska. Ndiri

◄ CONTENTS ►


wakuwomboleka kwamuyirayira ku zakwananga zane zose. Ucindami kwa Ciuta!”

Muntu uyo ngwa kusutulika ngwa kukondwa nadi. Muntu uyo ngwa kutumbikika na ucizgi wa ciwombokwa cake ngwa kukondwa nadi.

Cifukwa Yesu, ‘mwana mberere wa Ciuta uyo wakuwuskako zakwananga za caru,’ walikuwuskako zakwananga zithu zose, tili υambura kwananga. Iye ‘Wali kumalizga’ ciponosko cithu pa mphinjika. Zakwananga zithu zose, kusazgirako zako na za kwane, zili kusazgirikirako mu ‘zakwananga za caru,’ Mwantheura, tili kuponoskeka tose.

Na Khumbiro la Ciuta

Kasi tili na kwananga mu mitima yithu apo tili mwa Yesu Kristu?

Cara, tirive.

Ŵakutemweka, manakazi uyo wakakoreka mu ureυi wakagomezga mu mazgu ya Yesu ndipo waka ponoskeka. Nkhani yake yiri kulembeka mu Baibolo cifukwa waka tumbikika na ciwombokwa cake ca muyirayira. Mwantheura, υapusikizgi na υafarise υakacimbira na kufumako kwa Yesu.

Para mwagomezga mwa Yesu, kucanya kukulindira, kweni para waleka Yesu, ukuruta kugehena. Para ukugomezga mu urunji wake, cilinga nkhucanya, kweni para ukureka kugomezga mu ncito zake, cili nga ni kugehena. Ciwombokwa nca milimo ya waliyose pa yekha cara, kweni ku ciponosko ca Yesu.

Tiyeni tiυazge Ŵahebere 10. “Cifukwa marango, pakuυa na muzgezge wa vinthu vya mwene juzi, cilinganizgo ceneco ca vinthu cara, yalive kumanya kuυafiska na sembe za cilimika na cilimika aυo υakuυandika kwiza ka pereka rutaruta. Ipo asinga zika leka kuperekeka, cifukwa υakusopa, pakukotoleka kamoza, mphanyi υakaυavyeso njuυi za zakwananga? Kweni mu zisembe izo muli cikumbusko ca

◄ CONTENTS ►


zakwananga cilimika na cilimika. Cifukwa nkwambura macitiko kuti ndopa za nkhambako na mbuzi zifunyeko za kwananga. Ntheura para wakwiza mu caru, wakuti, sembe na zithiro kuti mukuvikhumba cara, kweni mukundilongosolela thupi. Zithiro zambura koca na sembe za za kwananga kuti mukaca navyo cara. Penepapo nkanena, ‘ehena, ndiza— mucizinga ca buku muli kulembeka za ine —kucita khumbiro linu, Ciuta mwe.” Wakuwuskako ca kudankha mwakuti wimike caciυiri. Mukhumbo leneilo tikutuυiskika cifikwa likaperekeka kamoza pera thupi la Yesu Kristu” (Ŵahebere 10:1-10).

“Nakhumbiro la Ciuta” Yesu waka pereka umoyo wake kuti watore zakwananga zithu zose kamo pera, ndipo waka yeruzgika kamoza pera naku zuskika.

Ntheura, tili ku tuυiskika. ‘Tili υakutuυiskika, (Ŵahebere 10:10)’ cilikulembeka mu vyakucitika vya sono. Cikuηanamura kuti ciwombokwa cithu cika fiska kale, ndipo cikukhumbikwa kuzunulikaso cara. Muli kutuυiskika.

“Ndiposo musofi yose wakwima zuυa na zuυa

kuteυeta na kupereka kanandi zi sembe za mutundu umoza, izo zilive kumanya kufunyako zakwananga. Kweni mweneuyo, wakati wapereka sembe yimoza pera ya zakwananga, wakakhala pasi kumaryelo kwa Ciuta. Kwamba penepapo wakulindilila mpka υalwani υake υaυikike kusi kucitambalilo ca malundi yake. Cifukwa na sembe yimoza pera wakaυa fiskira muyaya aυo υali kutuυiskika” (Ŵahebere 10:11-14).

Mose muli υakutuυiskika kwa muyirayira. Para mwacita kwananga na macero, kasi muza mukuυaso υakwananga? Kasi Yesu walive kutora zakwananga izo? Wali kutola. Walikufunyako zakwananga zose za munthazi wuwo.

“Ndipo Mzimu mutuυa nayo waku panikizga kwa ise. Cifukwa para wakuti, ili ndi pangano lene ilo nditi ndipanganenge naυo pamanyuma pama zuυa ayo, yikuti Fumu. Nditi ndiυike marango yane pa mitima yaυo, ndipo pa mayanoyano yaυo nditi ndi yalembe. Sono wakuti, ndipo zakwananga zaυo na ucikana marango waυo kuti nditi ndikumbukeso cara kweni penepapo pali cigowokero ca vyeneivi, paliveso sembe ya

◄ CONTENTS ►


zakwananga” (Ŵahebere 10:15-18). Malembo ‘Kuli kugowokereka kwa ivi’ kuηanamula

kuti wali ku wuskako zakwananga zose za caru. Yesu ndi muponoski withu, tose mponoski wane na wako. Kugomezga mwa Yesu kwa tiponoska. Ici ndico ciwombokwa mwa Yesu na ucizgi ukuru wakuperekeka kufuma kwa Ciuta. Imwe na ine, aυo υali kuwomboleka ku zakwananga, ndiυo υakutumbikika pa υose!

◄ CONTENTS ►

Cisambizgo 5

Ubapatizo wa Yesu na Cipephisko

Ca Zakwananga

◄ CONTENTS ►

96 Ubapatizo wa Yesu na Cipephisko

Ubapatizo wa Yesu na Cipephisko

Ca Zakwananga

< Mateyo 3:13-17 > “Ndipera Yesu ngawakufuma ku Galileya,

wakiza ku Yordani kwa Yohane, kwiza kabatizaka na iyo. Kweni Yohane wakamukanizga, wakati, kungenerera ine ku kubatizika na imwe, ndipo imwe mukwiza kwa ine kasi? Kweni Yesu wakazgora na kunena nayo, Uzomerere sono: cifukwa ntheura ndimo kukwenerera ise kufiska urunji wose Penenepapo wakamuzgomerezga. Ndipo Yesu wakati wabatizika, ndipera ngawakuzuwuka mu maji: ndipo wonani. Kucanya kukamujurikira, ndipo wakawona Mzimu wa Ciuta wakikhanga nga ndei njiυa, ndipo wakiza pa Iyo; ndipo henani, lizgu likafuma kucanya, likati, ‘Uyu ndi mwana wane wakutemweka, Mweneuyo nkuca

nayo.’”

Kasi walipo munji uyo wacali kusuzgika na Kwananga?

Kasi kumangika kwithu kuli kumara?

Enya

Fumu yithu Ciuta wali ku ceketa ma goliwoli ya

kwananga ku υantu υose. Ŵantu υose aυo υali pasi pa kwananga mbazga υa kwananga, kweni na ciwombikwa cake, Fumu yithu waka ceketa vyose. waka wuskapo kwananga kwithu kose. Kasi walipo munji uyo wacali kusuzgika na kwananga?

Tikwenera ku pulikiska kuti nkondo yithu na kwananga yilim kumara. Tisuzgikengeso na kwananga cara. Kukakikakwithu kuli kumara apo Yesu wakati

◄ CONTENTS ►


wombolera na ubatizo wake na ndopa zake. Zakwananga zithu zika marira penepara. Mwana wa Ciuta wali kuwuskapo zakwananga zithu zose. Ciuta wakalipira zakwananga zithu zose kupitila mwa Yesu, uyo wakatisutura kwa muyirayira.

Kasi mukumanya unandi wa υantu aυo kusuzgika na zakwananga zaυo? Cikayamba kufuma pa nyengo ya adamu na Eva. Ŵantu υakusuzgika na zakwananga za kuhara kwa adamu.

Kweni Ciuta withu wakapanga phangano ilo lili kulembeka mu Genesis 3:15, ndipo phangano likaυa lakuti wa wombolenge υakwananga υose. Wakati υantu υa wombolekenge kufuma kuzakwananga zaυo kupitira musembe ya yesu Kristu na mu maji na Mzimu. Apo nyengo yikati yakwana, Ciuta wakatuma muponoski withu, Yesu, kukhala pakati phithu.

Waka layizgaso kutuma Yohane mubatizi panthazi pa Yesu ndipo waka sunga cilayizgo cake.

Marko 1:1-8 likuyowoya, “Kwamba kwa livangeli la Yesu Kristu, mwana wa Ciuta. Umo kuli kulembekera mwa Yesaya muprofeti: Wona, ine nkutuma thenga

panthazi pa cisko cako, ilo la mukunozga gurwe wako; lizgu la wakukoromoka mumapopa, na kupharazga ubapatizo wakuηanamuka mu mtima mwakuti zakwananga zigowokereke. Ndipo υakakhutukira kwa iyo υa mucaru cose ca yudeya, na υose υa mu Yerusalemu; υakabapatizikanga na iyo mu muronga wa Yordani, pakuzgomera zakwananga zaυo. Ndipo Yohane wakavwaranga mawenje yangamira, na lukwamba lwa cikova muluwunda lwake, wakalyanga zombe na uci wa muthengere. Ndipo wakapharazganga, kuti, wankongono kwakuruska ine wakwiza kunyuma zane, mwene uyo lusinda lwa vilato vyake kuti nkwenera ine cara kukotama na kusutula. Ine na mu bapatizani naq maji; kweni iye wiza ku mubapatizani na Mzimu mtuυa.”

◄ CONTENTS ►


Yohane mu Bapatizi,kaboni na Thenga la Uthenga, Yohane mu Bapatizi

Kasi Yohane mu Bapatizi ndi njani?

Musofi mulala wakumalira na mwimilili wa υantu υose.

Ubapatizo mu cigiriki, ‘baptizo,’ cikuηanamura

‘kuzuυikika,’ kweneso kukuηanamura ‘kusukika, kuυikika, kubizgika, kuzomerera.’ Apo Yesu waka bapatizika, Urunji wa Ciuta uka fiskika. ‘Urunji’ ni ‘dikaiosune’ muci Giriki, uko kukuηanamura ku khara ‘murunji,’ cikuηanamula ‘muwemi comene,’ ‘wakwenerera comene,’ panji ‘kaυirokawemi’.

Yesu waka bapatizika mwakuti waυe muponoski wakwenerera comene ndiposo muwemi. Ntheura, υose aυo υakugomezga mu ubapatizo wa Yesu na mphinjika yake υakupokera cawanangwa ca

ciwombokwa kufuma kwa Ciuta. Mu Testamente la Sono, Ohane mu Bapatizi ni

musofi mulala wa umaliro mu Testamente la kale. Tiyeni tilaυiske mu Mateyo 11:10-11. Malembo yakuyowoya kuti Yohane mu Bapatizi ndi mwimirili wa υantu ndipo ndi musofi mulala mucigaυa ca Testamente la Sono, wakaυika zakwananga zose za caru pa Yesu Kristu; mwantheura, usofi ulala wa mu Testamente la Kale kukafiskika.

Yesu iye yekha waka jiyeυera ukaboni kwa Yohane mu Bapatizi. Wakati, mu Mateyo 11:13-14, “Cifukwa υa profeti υose na marango υaka pharazganga wakasuka wakafika Yohane. Ndipo usange mu kukhumba kuzgomera, uyo ndi Eliya mweneuyo wakwiza.” Ntheura, Yohane mu Bapatizi, uyo wakabapatiza Yesu, wakaυa wa muwiro wa musofi mulala Aron ndipo musofi wakumalila. Baibolo naloso liku panikizgira Yohane kuυa mu wilo wa Aron mu Testamente la Kale (Luka 1:5, 1Mudauko 24:10).

Kasi ncifukwa uli Yohane waka kharanga mu mapopa yekha, na vyakuvwala vya mawenje ya

◄ CONTENTS ►


ngamira? Kukaυa kutora usofi ulala. Nga ndi mwimirili wa υantu υose, Yohane mu Bapatizi waka khalanga pakati ka υantu cara. Ntheura, waka koromokanga kuυanthu, “ηanamukani, imwe mwa mphapu ya cipiri” na ku υabapatiza pacipambi ca kuηanamuka mwa kuwezgera υantu kwa Yesu, uyo waυatorere zakwananga zaυo zose. Cakuruska pa vyose, Yohane mubapatizi waka υika zakwananga zose za caru pa Yesu Kristu pa ciponosko cithu apo wakagoneka mawoko yake pa mutu wa Yesu.

Mitundu yiυiri ya Ubapatizo

Kasi ncifukwa uli Yohane mu Bapatizi waka bapatizanga υantu?

Kulongozga υantu kulapa zakwananga

zaυo na kugomezga mu ubapatizo wa Yesu muciponosko.

Yohane mu Bapatizi waka bapatizanga υantu naku bapatizaso Yesu. Cakudankha kukaυa ‘ubapatizo wakuηanamuka,’ uwo ukacemanga υakwananga kuwerera kwa Ciuta. Ŵantu υanandi aυo υakateyelezga mazgu ya Ciuta kupitila mwa Yohane υakaleka vikhozgo vyaυo na kuwerera kwa Ciuta.

Ubapatizo wa ciυiri ukaυa ubapatizo wa Yesu, ubapatizo uwo ukaυika zakwananga zose zacaru cose pa Yesu. Yohane mu Bapatizi waka bapatiza Yesu kufiska urunji wa Ciuta. Mu mazgu ya nyake, Yesu waka bapatizika na Yohane mu Bapatizi kuponoska υantu υose ku zakwananga zaυo (Mateyo 3:15).

Kasi ncifukwa uli Yohane mu Bapatizi wakabapatiza Yesu? Mwakuti wawuskepo zakwananga za caru, Ciuta waka zgomerezga Yohane mu Bapatizi kuυika zakwananga zose pa Yesu mwakuti υantu aυo υagomezga mwa iyo υaponoskeke.

Yohane mu Bapatizi wakaυa muteυeti wa Ciuta uyo uteυeti wake ukaυa kuυika zakwananga zose za caru pa Yesukupitila mu ubapatizo, na kuυira Yesu ukaboni mwakuti υantu υose υalape na kusukika zakwananga

◄ CONTENTS ►


zaυo mwakugomezga mu uthenga wa ciwombokwa. Ntheura, Yohane waka khala yekha mu mapopa. Munyengo ya Yohane mu Bapatizi, υantu υa Israel υakaυa υakwanangika.

Ndipo Ciuta waka yowoya mu Testamente la Kale, Malaki 4:5-6, “Wonani, tindimutumireni Eliya ncimi zuυa likuru na kofya la yehova licali lindize. Ndipo iye wiza mukuzgora mitima ya υawiskeυo kuυana υaυo na mitima ya υana kuυa wiskeυo, muzire ndize na kutimba caru cose na nthembo.”

Mumaso ya Ciuta, υantu υose υa Israel aυo υakasopa Yehova υakaυa υakwanangika. Pakaυevye na murunji panthazi zake. Ŵalongozgi υarunji υa tempele, kuyerezgera, υasofi, υamanyi marango na υalembi ndiυo υakaυa υakwanangika comene. Israel na υasofi υaυo υakapereka cara sembe mwakulingana na dango la Ciuta.

Ŵasofi υakaleka kugoneka mawoko yaυo na mwambo wa cakupereka ca ndopa, ico Ciuta wakaυapa ca kupephiskira zakwananga zaυo. Ncakulembeka kuti υasofi mu mazuυa ya Malaki

υakaleka ndondomeko ya kaperekero ka sembe, kugoneka na ca kupereka ca ndopa za nyama ya sembe.

Ntheura, Yohane mu Bapatizi waka khala naυo cara. Wakaruta muma popa na kukolomoka. Kasi wakayowoyangaci?

Cili kulembeka mu Marko 1:2-3, kuyowoya mazgu ya ncimi Yesaya, “Umo kuli kulembekera mwa yesaya mu profeti: wona, ine nkutuma thenga lane panthazi pa cisko cako, ilo lamukunozga gurwe lako, lizgu la wakukolomoka mu mapopa, nozgani gurwe wa Fumu, nyoroskani nthowa zake.”

Lizgu la wa kukoromoka mumapopa kuυantu likaυa la ubapatizo wa kuηanamuka. Kasi ‘ubapatizo wakuηanamuka’ uwo Baibolo likuyowoyapo ni vici? Ni ubapatizo uwo Yohane mu Bapatizi waka kolomokeranga; Ubapatizo uwo uka werezgeraso υantu kwa Yesu mwakuti υagomezge mwa iye, uyo wawuskengepo zakwananga zaυo na kuυa ponoska. Ubapatizo wa kuηanamuka ukaυa wakuυalongozga kuciponosko.

◄ CONTENTS ►


“ηanamukani ndipo mubapatizike. Muponoski withu Yesu wabapatizikenge munthowa yimoza pera mwakuti wa wuskepo zakwananga zinu zose.” Kukolomoka kwa Yohane mu Bapatizi kukaυa kwakuti Yesu wawuskengepo zakwananga zose za caru na kuweruzgika pamphinjika kuponoska υantu υose, mwakuti υawerereso kwa Ciuta.

“Ine nadi nkumubapatizani na maji, kweni iye wiza mukumubapatizani na Mzimu Mutuυa na moto,” ‘Wiza kumubapatizani na Mzimu Mutuυa’ cikuηanamura kusuka zakwananga zinu zose. Kubapatiza kukuηanamura ‘kusuka.’ Ubapatizo wa Yesu mu muronga wa Yordani ukuti pharira kuti mwana waCiuta wakabapatizika na kuwuskapo zakwananga zithu zose kuti ponoska.

Ntheura, tikwenera kukufumako ku umoyo withu wakwananga na kugfomezga mwa iye. Iye ndi mberere iyo yika wuskapo zakwananga za caru. Uwu ndiwo uthenga wakuwombokwa uwo Yohane waka panikizgiranga.

Utheυeti wa Musofi Mulala pa Kupephiska Zakwananga

Ndi njani uyo waka nozga gurwe wa ciponosko?

Yohane mu Bapatizi.

Mu profeti Yesaya waka cima, “Yowoya vya

lusungu kwa Yerusalem, cemerezga kwa iye kuti uzga wako wamara, ubendezgi wako sono wagowokereka, pakuti wapokererera mu woko la Yehova kuweruzga kaυiri cifukwa ca maubendezgi yake” (Yesaya 40:2).

Yesu wali kutora zakwananga zithu zose kwambura kusaqnkira; zakwananga za pakudankha, zakwananga za sono, nanga ndi zakwananga za kunthazi zose zika sukika kupitila mu ubapatizo. Wakatiwombola ise tose. Tikwenera kumanya tose cowombokwa ca Ciuta.

Kuti tiwomboleke ku zakwananga, tikwenera kugomnezga mu uthenga uwo ukuyowoya kuti Yohane mu Bapatizi waka υika zakwananga zose pa Yesu

◄ CONTENTS ►


kupitila mu ubapatizo. Tikwenera kuleka kupulikaskanga cara.

Kuyanayana, “Pakuti Ciuta ncitemwa, tinga njira pera mu ufumu wa kucanya pekhapekha tagomezga mwa Yesu, nanga uli tingaυa na kwananga mu mitima yithu.”

Mwakuti tiwomboleke ku zakwananga zithu zose, tikwenera kugomezga mu ubapatizo wake, mwa iyo Yohane mu Bapatizi wakaυika zakwananga zose za caru pa Yesu na mphinjika. Ni na ‘maji’ kuti Yohane mu Bapatizi wakaυika zakwananga zose zaυantu pa Yesu.

Cakudankha ico Ciuta wakacita nkutuma Yohane mu Bapatizi mucaru. Nga ndi thenga la Ciuta, Yohane mu Bapatizi wakatumika nga ndi thenga kwa Themba, uyo wakaυika zakwananga zose za caru pa Yesu mu ubapatizo. Wakateυeta mu usofi ulala wa υantu υose.

Ciuta wakutipharira kuti wakatuma thenga lake, Yohane mu Bapatizi kwa ise. “Ine nkutuma thenga lane panthazi pa cisko cako.” Panthazi pa cisko cako kukuηanamula panthazi pa Yesu. Ncifukwa uli Ciuta

wakatuma Yohane panthazi pa Yesu? Kukaυa kuυika zakwananga zose za caru pa Yesu, mwana wa Ciuta, kupitila mu ubapatizo. “Ilo lamukunozgera gurwe wako.” Ici ndico ciηanamulo ca malemba aya.

Ndinjani uyo wakanozga gurwe mwakuti tiwombokwe nakuya kucanya? Yohane mu Bapatizi. ‘Wako’ kuηanamula Yesu ndipo ‘lane’ kuηanamula Ciuta iye mweneco. Ntheura, apo wakanena kuti, “Ine nkutuma thenga lane panthazi pa cisko cako, ilo liza mukunozga gurwe wako,” Kasi cikuηanamulaci?

Ndinjani uyo wakwenera kunozga gurwe lithu mwakuti tilute kucanya? Yohane mu Bapatizi wakaυika zakwananga zithu zose pa Yesu mwakuti tigomezge kuti wakazisuka; uteυeti wake ukaυa wakuυikapo zakwananga pa kubapatiza Yesu Kristu. Ni Yesu na Yohane aυo υakapanga kuυa ca macitiko kuti tigomezge mu unenesko na kuwombokwa.

Kasi ciponosko cithu cikwimirira mphani? Cikwimirira panji tikugomezga mu mulimo urunji wa Yesu, mwana wa Ciuta, naunenesko wakuti thenga la Ciuta, Yohane mu Bapatizi, walikuυika zakwananga

◄ CONTENTS ►


zose za caru pa Iyo. Tikwenera tose kumanya za uthenga uwo uku wuskapo zakwananga. Ciuta Dada wakatuma thenga lake panthazi, uyo wabatizenge mwana wake, na ku mupanga kuυa mwimiriri wa υantu. Mwantheura, ndimo wali kufiskira mulimo waciwombokwa cithu.

Ciuta waktuma muteυeti wake Yohane mu Bapatizi kuti wa bapatize mwana wake mwakuti wanozge gurwe waciponosko wa aυo υagomezga mwa Yesu. Ndico cifukwa ico Yohane waka bapatizira Yesu. Ubapatizo wa Yesu na Yohane mu Bapatizi kukaυa kufiskika kwa ciwombokwa ca Ciuta umo zakwananga zose za υantu zikaυikika pa Iyo mwakuti υantu υose υagomezge mwa Yesu na kuruta kucanya.

Nanga ndi zakwananga zaυantu za kunthazi zikaυikika pa Yesu kupitila mu ubapatizo wake. Yesu na Yohane mu Bapatizi υakanozga gurwe wakuyira kucanya wa ise tose, Ciuta waka vumbura cisisi ca kuwombokwa kupitila mwa Yohane mu Bapatizi.

Nga ndimwimiriri wa υantu, Yohane waka bapatiza Yesu mwakuti tigomezge ciwombokwa cithu na kuruta

kucanya. Wakaυika kwananga kose pa Yesu kupitila mu ubapatizo. Uwu ndiwo uthenga wa cimwemwe wa ciwombokwa, uthenga.

Ncifukwa uli Yohane mu Bapatizi wakababika?

Nkupitila mwanjani umo tinga gomezgera mwa Yesu?

Yohane mu Bapatizi.

Mu Malaki 3:1, cilikulembeka, “Wonani nkutuma

thenga lane kunozga nthowa panthazi panthazi pane.” Mukwenekera kuυazganga Baibolo mwaceru. Ncifukwa uli Ciuta wakatuma thenga lake panthazi pa Yesu? Ncifukwa uli Yohane mu Bapatizi wakayamba kubabika myezi yinkondi na umoza pambere Yesu wanda babike?

◄ CONTENTS ►


Tikwenekera kupulikiskanga umo Baibolo yilili. Testamente la Kale yikuyowoya za uteυeti wa Musofi Mulala Aron. Aron wakaυa mukuru wa Moses. Ciuta waka muzoza iye na υana υake kuυa υasofi. Ŵalevi υanyaυo υakateυetanga pasi pa iυo, kuυapa viteυetero vya kupambana pambana, kusazga mafuta na cingwa na vyantheura, apo υana υa Aron υakaperekanga sembe mukati mwa hema lituυa.

Ŵana υa Aron υaka zozeka mwakuti υagaυane vigaυa vyakuyana vya milimo pakati paυo, kweni pasiku la kupephiskira, zuυa la khumi mu mwezi wa cinkondi na yiυiri, Musofi mulala yekhapera ndiye wakaperekanga sembe yakupephiskira zakwananga zacilimika cose za υantu.

Mu Luka 1:5, muli nkani ya muwiro wa yohane mu Bapatizi. Tikwenekera kupulikiska makora za themga ili la Ciuta mwakuti tipulikiske za Yesu. Tikuyanayana comene za Yesu, kweni tikuzerezga comene za Yohane mu Bapatizi, uyo wakiza pambere iyo wandize. Nkukumbisiska kumovwirani kuti mupulikiske.

“Kwamba kwa ivangeli la Yesu Kristu, mwana wa Ciuta. Umo kuli kulembekera mwa Yesaya muprofeti: Wona, Ine nkutuma thenga lane panthazi pa cisko cako, ilo la mukunozga gurwe wako” (Marko 1:1-2). Uthenga nyengo zose ukwamba na Yohane mu Bapatizi.

Para tasambira comene za Yohane mu Bapatizi, tinga pulikiska makora na kugomezga mu uthenga waciwombokwa ca Yesu. Cikulingana waka na kuteyelezga kuυa kwimirirako caru aυo υatumikamucaru cose mwakuti tipulikeko za kaυiro za vyaru vyose. Para tamanya za Yohane mu Bapatizi, tinga pulikiska za ciwombokwa ca Ciuta makora comene.

Nca soni comene, mwakuti, υakristu υanandi masiku yano υakuwona cara kuzirwa kwa Yohane mu Bapatizi. Ciuta wakatuma Yohane mu Bapatizi cifukwa cakuti wakaυa mukata cara panji wakaυavye cakucita. Mabuku yose ya uthenga wa Testamente la Sono yakuyowoyapo za Yohane mu Bapatizi pambere yanda yowoyepo za ciwombokwa ca Yesu.

◄ CONTENTS ►


Kweni υa pharazgi υa masiku yano υakuzerezgeratu za iyo na ku pharira υantu kuti gomezgani waka mwa Yesu kuti muponoskeke. Ndipo unenesko ngwakuti υakulongozga υantu kukhala υakwananga mu umoyo waυo wose mpaka kuruta mugehena. Para υakristu υose υanga gomezga waka mwa Yesu kwambura kupulikiska cigaυa ca Yohane mu Bapatizi, ukristu unga puvyika mu usopisopi wa mu caru. Kasi munga ponoskeka uli kuzakwananga zinu para mukuleka kumanya unenesko? Ncambura macitiko.

Uthenga wakuwombokwa kuti ngwapafupi cara nesi ngupusu. Ntheura υantu υanandi υakuyanayana kuti ciwombokwa cili mucipulikano cithu mumphinjika cifukwa Yesu wakatifwira pa mphinjika. Ntheura, para munga gomezga pera pa kupayikika kwake kwambura kumanya unenesko wose wakuυikapo zakwananga, cipulikano ca ntheura cinga milongozgani cara kuciwombokwa ca kufikapo, nangauli cipulikano cinu cingaυa ca kukwima.

Ciuta wakatuma Yohane mu Bapatizi kumanyiska caru umo ciwombokwa cingafiskira na umo Yesu

waza muku wuskirapo zakwananga za caru. Ndi apo pekha tamanya unenesko wose ndipo tinga pulikiska kuti Yesu ni mwana wa Ciuta uyo wakatora zakwananga zithu zose pa iyo yekha.

Yohane mu Bapatizi wakutipaharira za unenesko wakuwombokwa. Wakutipharira umo wakapanikizgira kuti Yesu ni mwana wa Ciuta na kungweruka kweneco. Wakayowoya pakweru kuti ndiye kungweruka cara, kweni kaboni wa kungweruka. Wakupanikizgaso mu yohane 1 kuti ndiyo wakanozga uthenga wakuwombokwa pa kubapatiza Yesu Kristu.

Usange tikaυavye cipanikizgo pa ciwombokwa na Yohane mu Bapatizi, kasi tinga gomezga uli mwa Yesu? Tinda muwonepo Yesu, ndipo para tafuma mu myambo yaku pambana pambana na mu mipingo, kasi ncamacitiko uli kugomwzga mwa Yehova kuυa Ciuta withu?

Kuυa na mipingo yaku pambana pambana mucaru cose, kasi tinga manya uli yesu Kristu, kasi tinga manya uli kuti Yesu wakaυa nadi mwana wa Ciuta, uyo wakatiwombola na kutora zakwananga zose za

◄ CONTENTS ►


caru pa iye yekha. Tikwenera kulaυiska mu Testamente la Kale

kusanga mazgu ya kuwombokwa kufuma pakudanka nakuti timanye kuti Yesu ndi muponoski withu. Tikwenekera kusanga umanyi waunenesko kuti tiυe na cipulikano ca unenesko. Palive ico tinga cita kwambura umanyi weneco. Mwakuti tigomezge mwa Yesu na kuponoskeka, tikwenera kumanya uthenga wa ciwombokwa ico Yohane mu Bapatizi waka panikizgiranga na cigaυa cake. Kuti tυe na cipulikano cakufikapo mwa Kristu, tikwenekera danka kumanya unenesko wa zakuwombokwa.

Ntheura, nga ndi umo Yesu wakanenera, “Muti mu manyenge unenesko, ndipo unenesko uti umuzgorani υanangwa,” Tikwenekera kumanya unenesko wakuwombokwa mwa Yesu.

Vimanyikwiro mu Baibolo

Kasi ma buku yanai ya uthenga yakuyambira mphani?

Kufumira apo Yohane mu

Bapatizi wakizira. Tiyeni tilutilizge na kupataula vimanyikwiro vose

vya kuwombokwa mu Baibolo. Tiyeni tivumbure ivyo mauthenga ya nai yakuyowoya za Yohane mu Bapatizi, umo iye wakaυira, cifukwa ico wakacemeka ‘mwimiriri wa υantu’ panji ‘musofi mulala wa kumalira,’ umo zakwananga zose zikaυikikira pa yesu kupitila mwa iyo, ndipo panji Yesu wakajitorera iye yekha zakwananga zithu panji cara.

Tikwenera kuteyerezga ku unenesko kuti mauthenga wose yanai yakuyamba na Yohane mu Bapatizi. Yohane 1:6 likuyowoya za kuzirwa kwa unenesko mu uthenga. Likutipharira za uyo

◄ CONTENTS ►


wakateυeta mulimo wakuυika zakwananga zose za caru pa Yesu. “Kukaυa muntu, wakutumika na Ciuta, mweneuyo zina lake likaυa Yohane. Mweneuyo wakizira cipanikizgo, kuti wapanikizge na kungweruka, mwakuti υantu υose υapulikane cifukwa ca iye” (Yohane 1:6-7).

Likuti, ‘Mwakuti υantu υose υapulikane cifukwa ca iye,’ nakuti iyo ‘Wapanikizge na kungweruka’ kungweruka ni Yesu Kristu. Cikuηanamula kuti Yohane wakapanikizganga za Yesu mwakuti υose υagomezge kupitila mwa Yesu. Sono, tiyeni tilaυiskiske mu Mateyo 3.

Mu Mateyo 3:13-17, “Ndipera Yesu nga wakufuma ku Galileya, wakiza ku Yordani kwa Yohane, kwiza kabapatizika na iyo. Kweni Yohani waka mukanizga, wakati kungenerera ine kubapatizika na Imwe, ndipo Imwe mukwiza kwa ine kasi? Kweni Yesu wakzgora nakunena nayo, uzomere sono: cifukwa ntheura ndimo kukwenerera ise kufiska urunji wose. Penepapo wakamuzomerezga. Ndipo Yesu wakati wabapatizika, ndipera ngawakuzuwuka mumaji: ndipo wonani.

Kucanya kuka mujurikira, ndipo wakawona Mzimu wa Ciuta wakikhanga nga ndi njiυa, ndipo wakiza kwa Iyo; ndipo henani, lizgu likafuma kucanya, likati, uyu ndi mwana wane wakutemweka, mweneuyo nkuca nayo.”

Ncifukwa uli tikwenekera kupulikiska za muwiro wa Yohane?

Cifukwa Baibolo likuti pharira kuti

yohane ndiye musofi mulala wa υantu υose.

Yohane mu Bapatizi waka bapatiza Yesu kuti

wafiske kuwuskikapo kwa zakwananga zose za mucaru. Ubapatizo uwo Yesu wakapokera kwa Yohane mu Bapatizi ngwa kuzirwa comene pa ciponosko cithu. Kweni kuti tipulikiske na kugomezga unenesko wose mwakudidimizgapo comene, tikwenekera danka kusambira comene za Yohane mu

◄ CONTENTS ►


Bapatizi. Mu Luka 1:1-14, “Nanga υanandi υali kuyezga

kulongosola makani ya vintu ivyo vili kufiskika mukati mwa ise, ntheura umo υakaviperekera kwa ise, aυo kufuma ku mutendeko υakaυa υakaboni na υateυeti υamazgu, ine naneso, nkati ndavyanduzga makora yene vintu vyose kufuma kumutendeko, ndatenge nkuwemi kumulemberani mundondomeko, mwaυateyofiro υakuzirwa, mwakuti mumanye unenesko wa makani ayo mukasambizgika na mulomo. Mu mazuυa ya Herodi, Karonga wa Yudeya, mukaυamo musofi zina lake Zakariya, wacigaυa ca Abiya; ndipo wakaυa na muholi wake muzukuru nyenye wa Aron, zina lake wakaυa Elisabeta. Ŵakaυa υarunji υaυiri wuwo pamaso ya Ciuta, υakendanga υambura kalema mumarango yose na vilayizgo vya FUMU. Kweni υakaυavye mwana, cifukwa Elsabeta wakaυa cumba, ndipo υakacekura υaυiri wuwo. Kweni υakaυa υacali kucita mulimo wausofi panthazi pa Ciuta mundondomeko ya cigaυa cake, wakapenduzgikira, kwakulingana na luso lwa usofi,

kunjira mutempele la Ciuta kuya kawoca vyakununkira. Ndipo muzinda wose waυantu ukalombanga pawalo panyengo yakocera vyakununkira. Ndipera mungelo wa FUMU nga wakumuwonekera wakwimirira kumaryero ya cakocerapo vyakununkira. Ndipo Zakariya wakati wa muwona waka pereka, ndipo wofi wukamuwira. Kweni mungelo wakanena nayo, ungopanga, Zakariya; cifukwa kuυeyerera kwako kwapulikika, ndipo muwoli wako Elisabeta wakubabilenge mwana musepuka, ndipo zina lake wizakumutya la Yohane. Ndipo nawe uti uυenge na cimwemwe nakukondwa, ndipo υanandi υati υasekererenge pa kubabika kwake.”

Apa, Luka, musambiri wa Yesu, wakuti pharira mwakudidimizga za muwiro wa Yohane. Luka, musambiri wa Yesuwakulongosola za muwilo wa Yohane kufuma pakudanka. Luka walikusambizga uthengaku muntu wakucemeka Theophilus, uyo wakafuma kumyambo yakupambanapambanana ndipo wakaleka kumanya Fumu.

Kweni, pakumusambizga za Yesu, muponoski wa

◄ CONTENTS ►


υakwananga, Luka wakayanayana kuti walongosole za muwiro wa Yohane mubapatizi mwakudidimizga. Nga ndi umo tililiso υamitundu yakupambana pambana, tinga pulikiska cara za ciponosko para cinda longosoleke makora, nthampulo pa nthampulo. Tiyeni tisange vinandi za ivi.

Mu Luka 1:5-9, wakuti, “Mumazuυa ya Herod, Karonga wa Yudeya, mukaυaso musofi zina lake Zakariya waciga ca Abiya; ndipo wakaυa muwoli wake muzukuru nyenye wa Aroni, zina lake wakaυa Elisabeta. Ŵakaυa υarunji υaυiri wuwo pamaso pa Ciuta, υakendanga υambura kalema mumarango yose na muvilangulo vya Fumu. Kweni υakaυavye mwana, cifukwa Elisabeta wakaυa cumba, ndipo υakacekura υaυiri wuwo. Kweni wakaυa wacari kucita mulimo wa usofi panthazi pa Ciuta mundondomeko ya cigaυa cake, wakapenduzgikira, kwakulingana na luso lwa usofi.”

Apa, ico cikacitika apo Zakariya waka teυeteranga Ciuta, kwakulingana na luso lwa usofi Luka wakapanikizgira makora comene kuti zakariya wakaυa

wa muwira wa Aroni. Ndipo, kasi Zakariya waka fuma kucigaυancini? Iyi ndi fundo ya kuzirwa comene.

Wakalongosola, “Apo wacali kucita mulimo wa usofi panthazi pa Ciuta mundondomeko ya cigaυa cake.” Tikuwona kuti Luka wakamanya makora za Zakariya pakuti walongosole za uthenga waciwombokwa pakuzunura υose υaυiri Zakariya na Elisabeta.

Yohane mu Bapatizi waka babika kwa Zakariya na muwoli wake Elisabeta, uyo wakaυa yumoza wa υadumbu υa Aroni. Sono, tiyeni tilaυiske za muwiro wa Zakariya, wiske wa Yohane.

Muwiro wa Yohane mu Bapatizi

Kasi Yohane mu Bapatizi wakaυa wa muwiro nguni?

Aroni, Musofi Mulala

◄ CONTENTS ►


Kuti tipulikiske za muwiro wa Yohane mu Bapatizi, tikwenera kuυazga Testamente la Kale, 1Midauko 24:1-19.

“Sono ivi ndivyo vigaυa va υana υa Aroni. Ŵana υa Aroni: Nadab, Abihu, Eleazar, na Itamar. Kweni Nadab na Abihu υakafwa wiskeυo wacali wa moyo, ndipo wakaυavye υana, ntheura Eleazar na Itamar υakaυa υapristi. Nakukovwira kwa zadoki kwa υana υa Eleazar, na Ahimeleki wa υana υa Itamar, David waka ndondomeksa υose makora kwakuyana na milimo yaυo mu uteυeti waυo. Mukasangika υakuru υanandi mwa υana υa Eleazar kwakuruska mwa υana υa Itamar, ntheura ndimo υakagaυikira. Mukati mwaυana υa Eleazar mukaυa υakuru khumi na υankondi pacanya yumoza wanyumba zaυa wiskeυo, mwa υana υa Itamar mukaυa υankondi na υatatu. Ŵakagaυika na mayere, υose υakuyana, pakuti υakaronga υamaro ya kupatulika na υa karonga υanymba ya Ciuta υakaυa υakuυana υa Eleazar na υakuυana υa Itamara. Ndipo Shemaya mulembi, mwana wa Netanel, waku υa Levi, wakaυasimba pamaso pa themba na υa karonga, na

Zadok mupristi, na Ahimelek mwana wa Abiatar, na υakuru υanyumba za wiskeυo υapristi na υa Levi; nyumba yimoza ya wiskeυo yikasolekera Eleazar, na inyake yikasolekera Itamar. Sono mayere yakudanga yakawira Jehoyarib, yaciυiri Jedaya, yacitatu Harim, yacinai Seorim, yacinkondi Malkiya, yacinkondi na cimoza na cimoza Miyamin, yacinkondi na ciυiri Hakoz, yacinkondi na citatu Abiya, yacinkondi na cinay Jeshua, yakhumi Shekaniya, yakhuumi na limoza Eliashib, ya khumi na yaυiri Jakim, Yakhumi na yatatu Hupa, yakhumi na yanayi Jeshebeyab, yakhumi na yankondi Bilga, yakhumi na yankondi na limoza Imer, yakhumi nayankondi pacanya na yaυiri Hezir, ya khumi na yankondi na pacanya yatatu Hepizez, yakhumi na yankondi pacanya yanayi Petahiya, yamakhumi yaυiri Jehezekel, yamakhumi yaυiri na limoza Jakin, yamakhumi yaυiri na pacanya yaυiri Gamul, yama khumi yaυiri na yatatu Delaya, yamakhumi yaυiri na yanayi Maziya. Aya ndiyo yakaυa malongosolero ya muteυeti waυo kwizaka njira munyumba ya Yehova kwakuyana na kaluso kaυo, pasi

◄ CONTENTS ►


pa Aroni wiskeυo nga ndi yumo Yehova ciuta wa Israel wakamulangulira.”

Tiyeni tiυazgeso ndimi ya 10. “Yacinkondi na ciυiri, yacinkondi na citatu Abiya.” Muma zuυa ya Themba Davide, kukaυa υapristi υanandi, theura kukenereranga kukazikiska ndondomeko za mauteυeti. Ndico cifukwa, Davide wakaυika υanandi υa munyumba ya Aroni mwakuti sembe yiperekekenge mundondomeko. (Nga ndi umo mukumanyira, Aroni wakaυa mukuru wa Moses. Ciuta wakamika Moses nga ndi mutumikiwake, ndipo Aron nga ndi Musofi Mulala wa Cihema cituυa panthazi za υana υa Israel).

Ŵose υa Levi υakaυa pasi pa υa Sofi na Aroni na υa Sofi, υana υake, υakaυiskanga pa za sembe zose panthazi pa Ciuta. Pambere Davide wanda yimike υanandi, υasofi, aυo υakaυa mu muwiro wa Aroni, υakacitanga mayere nyengo zose ndipo kukapangiskanga ntimbanizgo zinandi.

Ntheura, Davide wakayika ndondomeko yakuυika vigaυa vyose mu mundondomeko. Mukaυa vigaυa makhumi yaυiri na vinayi mundondomeko, kufumira

ku υa zukuru nyenye υa Aroni, ndipo wacinkondi na citatu wakaυa Abiya. Cilikuyowoyeka, “Wakaυamo musofi zina lake Zakariya, wacigaυa ca Abiya.” Ntheura Zakariya wakaυa Musofi Mulala wacigaυa ca Abiya, ndipo υose υaυiriwuwo υakaυa υa muwiro wa Aroni Musofi Mulala.

Wakaυa Zakariya, Musofi waciga ca Abiya, uyo wakaυa wiske wa Yohane mu Bapatizi. Tikumanya kuti mu Baibolo υakatolananga mu mabanja yaυo.

Ndipo, Yakobe wakatora mwana wa asibweni υake wakubanja la a nyina. Nkalongosolero kamuwiro uko kuli na kuzirwa kweneco. Likuyowoya, “Wakaυamo musofi zina lake Zakariya, wacigaυa ca Abiya.”

Ntheura, wakaυa nadi mu muwiro wa Aroni. Njani? Zakariya, wiske wa Yohane mu Bapatizi. Uwu mbunenesko wakuzirwa pakulongosola ciwombokwa ca Yesu, na uteυeti wa Yohane mu Bapatizi, ndipo na kuυikapo kwa zakwananga za caru pa Yesu.

◄ CONTENTS ►


Mbana υa Aroni υekha υateυetenge nga mba Sofi

Ndinjani uyo wakateυetanga uteυeti wa usofi mu Testamente la Kale?

Aroni na muwiro wake wakusoleka

Ndipo, kasi nimphani apo Baibolo likulongosola

makora kuti υana υa Aroni ndiυo υateυetenge nga mba sofi? Tiyeni ticilaυiskepo.

Mu Maυazgo 20:22-29, “Ŵakenda ulendo kufuma kukadeshi ndipo υa Israel, wumba wose, υakafika kulupili Hor. Ndipo Yehova wakayowoya na Moses na Aroni mulupili Hor, pamphaka pa caru caru ca edom, kuti, ‘Aroni tiwotorekere kuυa kwaυo, pakuti nthati wakanjire mucaru ico ndapereka kuυa Israel, cifukwa mukagalukira mazgu yane pa maji ya Meriba. Tora aron na mwana Eleazar, ukwerere naυo kuno kulupili Hor; umuvure Aron vo vwara vyake nakuvwarika

Eleazar mwana wake; ndipo Aroni watorekere kuυantu υa kwaυo, na kufwira kuko.’ Ndipo Moses wakacita umo Yehova waka muwuzira; υakakwerera kulupili Hor mu maso ya wumba wose. Moses waka muvura vi vwaro vake, na kuvwarika eleazar mwana wake; ndipo aron waka fwira papo pacanya pa lupili. Moses na Eleazar υakikira kufumira kulupili. Ndipo υakati υawona kuti Aroni wafwa wumba wose uka mutengerera Aroni mazuυa makhumi yatatu.”

Mu Exodus, dango la Ciuta liri kulembeka, kuyowoya kuti υana υa Aroni, Musofi Mulala υakwenera kutora usofi, ndipo mwana wakusoleka wakwenera kutora usofi ulala, nga ndi umo υa wiske υakacitira, apo υakati υafiska virimika makhumi yatatu.

Mu Exodus 28:1-5, “Musendezge aroni mukuru wako, naυa υake υanarume pamo naye, kufumira mukati mwaυa Israel, mwakuti iye wandicitire uteυeti waupristi—Aroni na υana υa Aroni, Nadab na Abihu, Eleazar na Itamar. Ndipo umusonele mwana munyako vinwaro vyakupaturika, viυe vyakugadima na

◄ CONTENTS ►


vyakutowa. Ndipo uyowoye naυose aυo mbamahara, aυo ndaυa zuzgana mzimu wa vinjeru, mwakuti υamusonere Aroni vivwaro vyakumupaturira mulimo wane wa upristi. Vivwaro ivyo tiυasonenge ndi ivi: Capacifuυa, na efod, na munjirira, na lilaya lakuloυaloυa, nacilemba, na mukhuzi; υamusonere vyakuvwaraAroni munyako na υana υake kuti υandi teυetere Ine mulimo wa upristi.”

Ciuta wakatuma Aroni, mukuru wa Moses, kuυa musofi mulala. Usofi ukajurika cara kumuntu wali yose. Ciuta wakalangulira Moses kupatura Aroni kuυa mupristi mulala, na kumupangira vyakuvwara vyakwenerera umo Iye wakayowoyera. Tinga luwanga mazgu ya Ciuta.

Ndiposo mu Exodus 29:1-9, “Ici ndico uυacitire iwe kuυapatura, kunditeυetera Ine mu mulimo wa upristi. Tora nkhambako yicoko na mberere zanarumi ziυiri zambura kalema, na cingwa cambura cilungo, na tuvingwa twambura ntukumusi twakusazgako mafuta, na tuvingwa tupapati twambura ntukumusi twakupakazgika na mafuta. Ucite vya ufu wakulituka

wa trigu. Ndipo uviυike muciseru cimoza nakwiza navyo mucisero, na nkambako na mberere ziυiri za narumi. Ndipo wize naυo Aroni na υana υake kumuryango wa Cihema cakonganamo, na kuυa sambiska na maji. utore vyakuvwara, umuvwarike Aroni lilaya na munjirira wa efod, na efod, na capacifuυa, na kumukakirira mukhuzi wamananga mananga wa Efod mu liwunda lake;ndipo umuvwarike cilemba pa mutu wake, uυike mphumphu yituυa pacanya pa cilemba. Penepapo utore mafuta ya kuphakazga, na yapungulila pamutu wake umuphakhazge. Sono wize naυo υana υake υanarumi, uυavwarike Malaya. Uυa vwarikeso mikhuzi, uυike khofiya pa iυo; ndipo uteυeti wa upristi uυenge waυo na dango la kuυikika. Ntheura ndimo uυa paturire Aroni na υana υake.”

Uυa vwarike na mikhuzi, Aroni na υana υake, uυike khofiyapa iυo…. Usofi uυenge waυo na dango la kuυikika. Ntheura ndimo uυa paturire Aroni na υana υake…. Ciuta wakasora Aroni yekha na υana υake kuti υaυe υakupaturika pakuteυeta mulimo wa usofi. Apo

◄ CONTENTS ►


wakasankiratu kuti, “na dango lakuυikika,” Cikaηanamula kuti Yesu wakati wiza mu caru ncito ya usofi yikaυa ndithu ya nkongono.

Luka wakulongosola mwakudidimizga kuti Zakariya wakaυa wa mu muwiro wa Aroni Musofi Mulala. Apo Zakariya wakateυetanga mu upristi kulongozga panthazi za Ciuta mutmpele la Fumu, mungelo wakamuwonekera na kumupharira kuti pemphero lako lapulikika; kuti muwoli wako Elisabeta wakubabilenge mwana mwanarumi.

Zakariya waka gomezga ici cara ndipo wakati, “Muwoli wane wacekura, kasi wanga baba uli mwana mwanarumi?” cifukwa ca kukayika kwake, Ciuta waka muzgora mbuwu pakanyengo kacoko mwakuti υa muwoneske kuti mazgu yake nga unenesko.

Apo nyengo yikati yafika, muwoli wake wakaυa na nthumbo ndipo pakanyengo kacoko, mwali Mariya, mwali nayeso wakaυa na nthumbo. Kucitika kose uku kuυiri kukaυa υmulimo wakunozgeka na Ciuta wa ciponosko cithu. Mwakuti waponoske υantu υose υakwananga, Iye wakatuma muteυeti wake Yohane na

mwana wake yekha Yesu mu caru ici. Ntheura, Ciuta waka bapatiziska mwana wake na

Yohane mu Bapatizi mwakuti waυikepo zakwananga zose za caru, kuti υose aυo υagomezga mwa iyo υaponoskeke.

Cakupereka cakuzirwa ca Ciuta!

Ndinjani uyo Ciuta wakanozga panthazi pa Yesu pa mulimo wa ciwombokwa cake?

Yohane mu Bapatizi

Yesu Kristu wakaυa muponoski wa υantu, uyo

wakababika mu thupi la mwali Mariya. Mariya wakasongeka na Yosefe, uyo wakaυa wa mu muwiro wa Yuda. Yesu wakababika kubanja la ciyuda kufiska phangano la Ciuta, nga ndi umo Yohane mu Bapatizi waka babikira munyumba ya Aroni, Musofi Mulala.

◄ CONTENTS ►


Ciuta wanozga υaυiri aυa kubabika mucaru ici, mundondomeko ya ntheura, yohane panthazi pa Yesu. Yohane wakababika mwakuti wabapatize Yesu na kuυika zakwananga zose za caru pa Iyo. Wa mu muwiro wa υasofi υalala wakapereka sembe ya kupephiska mwakuti wafiske phangano la ciuta, ilo lika pangika mu Testamente la Kale na la Sono; Uthenga wa ciwombokwa ca Yesu ukacitika mwakwenera mwakuti υantu υose υawombokwe.

Mu Exodus, Ciuta wakaυapa Dango na Phangano; Marango ya ciuta na ndondomeko ya kaperekero ka sembe pa Cihema, kufikira na ku vyovwara vya musofi, zakukhumbika za sembe, na kuharira kwa usofi kuυana υa υasofi. Ciuta wakasola Aroni na muwiro wake kuυa υasofi mwa dango.

Ntheura, υa mu muwiro υose υa Aroni υakaperekanga sembe nakuti υasofi υakwenera kufuma munyumba ya Aroni. Kasi mukumanya umu ici cikaυila nthaura?

Pakati paυana υanandi υa Aroni, Ciuta waka sankha musofi munyake zina lake Zakariya na muwoli wake

Elisabeta. Waka, “Ehena, nkutuma thenga lane panthazi pa cisko cako.” Apo Ciuta waka pharira Zakariya kuti wapangenge Elisabeta kuυa na mwana mwanarumi nakuti υaza kumutya zina lake Yohane, wakazizwa comene apo wakaleka kuyowoya kufikira apo mwana wakababiwira.

Nadi, mwana wakababika munyumba yake. Apo nyengo yikakwana yakumutyela zina mwana kulingana na dango la ci Israel, mwana wakatyikanga pa zina la υa wiske panji yumoza wa banja.

“Ndipera elizabeta nyengo yake nga yikwiza ya kubabila, ndipo wakababa mwana musepuka. Ndipo υazengezgani na υabali υake υakapulika kuti FUMU yamukuzgira lusungu lwake. Ndipo υakasekereranga nayo. Ndipo pazuυa lacinkondi na citatu υakiza kamukotora mwana. Ndipo υakate υamutyenge zina la Zakariya υa wiske. Ndipo υanyina υaυkazgora υakati, cara, kweni wait watyikenge Yohane. Ndipo υakanena nayo, palive yumoza wafuko linu uyo wakutyika zina ili. Ŵaka sinizga υawiske kuti υanga khumba kumutya zina uli? Ndipo υakaromba cakulemberapo,

◄ CONTENTS ►


υakalemba kuti, zina lake ndi Yohane. Ndipo υakazizwa υose. Ndipo penepapo mulomo wake ukabanuka, na lulimim lwake lukasutuka, wakayowoya nakumucindika Ciuta. Ndipo wofi wuka υawira υose υakazengezgana nayo. Ndipo makani yose aya yaka tuwukwa mumapiri yose ya mu Yudeya. Ndipo υose aυo υakapulika, υakayaυika mu mitima yaυo, υakati, ipo wati waυenge uli mwana uyu? Pakuti nadi woko la FUMU likaυa nayo” (Luka 1:57-66).

Zakariya wakaυa ndithu wambura kuyowoya apo mwana wake wakati wababika. Apo yikaυa nyengo yakumutyira mwana, υabale υake υakasacizga kuti mwana watyike zina la Zakariya. Kweni a nyina wakana nakuyowoya kuti zina lake waυenge Yohane. Pa ici, υabali υake υakayowoya kuti mulive yumoza wazinaili mubanja laυo nakuti mwana wakwenera kutyika zina la υawiske.

Apo Elisabeta wakalutirira kukana pa zina, υabale υake υakaruta kwa Zakariya naku mufumba kuti zina mwana waυenge njani. Zakariya, cifukwa wakakwaniskanga cara kuyowoya, wakafumba

cakulemberako nakulembapo ‘Yohane.’ Ŵose υabali υake υaka zizwa na kasankhiro ka zina ili.

Kweni pamasinda pakutyika, mulomo wa Zakariya ukajurika. Wakarumba Ciuta ndipo wakazuzgika na Mzimu mutuυa na kucima.

Ndimo Luka wakutipharirira za kubabika kwa Yohane mu Bapatizi munyumba ya Zakariya. “Kukaυa musofi munyake zina lake Zakariya, wacigaυa ca Abijah.” Mu cakupereka ca kuzirwa ca Ciuta, Yohane mu Bapatizi, wakwimirirako υantu waka babika kwa Zakariya, mwana wa Aroni.

Kupitila mwa Yohane mu Bapatizi na Yesu Kristu, Ciuta walikumarizga ciponosko ca muntu. Tili kuponoskeka kufuma ku zakwananga zithu pakugomezga mu ncito ya ciwombokwa, iyo yikayeyeka na Yohane ndiposo na Yesu Kristu.

◄ CONTENTS ►


Ubapatizo wa Yesu

Ncifukwa uli Yesu waka bapatizika na Yohane?

Kuwuskapo zakwananga

zose za caru. Yohane mu Bapatizi wakupanikizgira kuti Yesu ndi

mwana wa Ciuta nakuti wali kuwuskapo zakwananga zithu zose. Wakaυa Yohane mu Bapatizi, muteυeti wa Ciuta uyo wakatumika kukharira ukaboni kuciponosko ca Ciuta. Cikuηanamula kuti Ciuta wanda tipharire za iye kuti ndi mponoski withu cara. Ciuta wakuseυeza kupitira muυateυeti υake mucalici, nakupitila mumilomo ya υantu υake aυo υali kuponoskeka.

Ciuta wakati, “Yowoya vya lusungu kwa Yerusalemu, cemerzga kwa iye kuti uzga wake sono wamara ubendezi wake sono wagowokereka, pakuti wapokera woko la Yehova kuwerezga kaυiri cifukwa ca maubendezi yake…Uteka ukufota, luυa lukupapa,

kweni mazgu ya Ciuta withu yakwimirila kwa muyirayira” (Yesaya 40:2, 8).

Ciuta wakalayizgiratu za virimika makhumi khumi ya nkondi na yaυiri (700) apo Yesu wanda babike, “Kuti muliso υakwananga cara. Nili kupephiska kale zakwananga zinu na kumarizga ciponosko cinu.” Ndiwo, mazgu ya uthenga wa ciwombokwa ayo yaku lutilila kulila kwa ise. Ici ndico cikucemeka uthenga wakunozgeka.

Para tinga pulikiska zincito za Yohane mu Bapatizi na kupulikiska makora kuti zakwananga za caru zose zikaυikika pa Yesu kupitila mwa Yohane mu Bapatizi, tinga sutulika tose ku zakwananga zithu.

Mauthenga yose yanayi yakuti pharira za Yohane mu Bapatizi, na Malaki, ncimi ya umalilo mu Testamente la Kale naye wakupanikizgira kuti Yohane mu Bapatizi ni mu teυeti wakunozgeka wa Ciuta. Testamente la Sono likuyambira za kubabika kwa Yohane mu Bapatizi na ku zomerera zakwananga kupitila mwa iye.

Sono, ncifukwa uli tikumucema Yohane mu

◄ CONTENTS ►


Bapatizi? Ncifukwa cakuti waka batiza Yesu. Kasi ubapatizo cikuηanamulaci? Cikuηanamula ‘ku zomerera, to bikika, kusukika’ cimoza pera na kugoneka mawoko’ mu Testamente la Kale.

Mu Testamente la Kale, usange muntu wananga, wakaυikanga zakwananga paciυeto ca sembe cambura kalema pakugoneka mawoko pa mutu, ndipo sembe yira yikufwa na zakwananga zira. ‘Kugoneka kwa mawoko’ cikuηanamula ‘Kuzomerera.’ Mwantheura, ‘Kugoneka mawoko’ na ‘ubapatizo’ cili na kaseυezero kamoza pera, nanga uli nvakupambana.

Sono, kasi ciηanamulo ca ubapatizo wa Yesu cikaυa civici?

Ubapatizo wake ukaυa nthowa yekha pera kwa ise kuti tipokerere cigowokero ca zakwananga. Ciuta wakapanga dango lakuti kwananga kusezgeke kuruta pa sembe kupitila ‘Mukugoneka mawoko.’ Ndimo cikaυila mu mazuυa ya Testamente la Kale, υakwananga υakagonekanga mawoko pa mutu wa sembe mwakuti υa zomerere zakwananga pa mutu wake. Kufuma apo, υakadumuranga singo lake ndipo

musofi wakayikanga ndopa pa ma sengwe ya jocero la kocerapo ca kupereka. Iyi yikaυa nthowa yakupephiskira zakwananga zasiku na siku.

Kasi υakapephiskanga uli zakwananga zaυo za pa cilimika? Mwacifukwa ici, Aroni Musofi Mukuru wakaperekera sembe υantu υose υa mu Israel. Cifukwa Yohane mu Bapatizi wakababika mu nyumba ya Aroni, cikaυa cakwenerera kwa iye kuυa Musofi Mukulu, nakuti Ciuta wakamwimika kuυa Musofi Mukulu wa umalilo, kwayana na phangano lake la ciwombokwa.

Yohane mu Bapatizi wakaυa wakwimirirako υantu na Musofi Mukuru wa umarilo cifukwa Testamente la Kale likamara apo Yesu Kristu wakati wababika. Ndinjaniso munyake kweni Yohane mu Bapatizi wakenera kuυika zakwananga za caru zose pa Yesu mu Testamente la Sono, nga ndi umo Aroni wakapephiskira zakwananga za υantu υake mu Testamente la Kale? Kuυa Musofi Mukulu wa umaliro mu testamente la Kale na wa kuyimirilako υantu υose, Yohane mu Bapatizi wakaυika zakwananga zose za

◄ CONTENTS ►


caru pa Yesu apo waka mu bapatizanga. Cifukwa Yohane waka zomerera zakwananga zose

za caru pa Yesu, kugomezga mu uthenga wa maji na Mzimu cinga tiponoska. Yesu wakaυa mwana mberere mwakuti waponoske υakwananga υose, umu ndimo waka yeyera ncito ya ciwombokwa umo Ciuta waka yipangira. Yesu wakatipharira kuti Yohane mu Bapatizi wakaυa ncimi ya umalilo, Musofi mukulu uyo wakaυika zakwananga zose za caru pa iye.

Kasi Yesu waka tondekeraci kucicita iye yekha? Kasi ncifukwa uli waka penja Yohane mu Bapatizi? Pakaυa cifukwa ico Yohane waka babikira myezi yinkondi na umoza panthazi pa Yesu; kukaυa kufiska dango la Testamente la Kale, kufiska malayizgo yake.

Yesu waka babika mwa mwali Mariya, ndipo Yohane mu Bapatizi waka babika mwa mucekuru cumba zina lake Elisabeta.

Izi zikaυa ncito za Ciuta ndipo waka zipanga kuponoska υakwananga υose. Kutiponoska kufuma ku nkondo yakuυikika na kwananga, pamoza na kusuzgika na kaυiro ka kwananga uko kukukhala,

wakatuma muteυeti wake Yohane, ndipo na mwana wake, Yesu. Yohane mu Bapatizi wakatumika nga ngwa kumirira υantu, Musofi Mukulu wa umalilo.

Muntu mukuru wakubabika ku banakazi.

Ndinjani wakaυa mukulu pacaru ca pasi?

Yohane mu Bapatizi

Tiyeni Tilaυiske mu Mateyo 11:7-14. “Ndipo

pakuti υarute υala, yesu wakamba kuyowoyera muzinda vya Yohane, mukaya mumapopa kuyakawonaci? Thete kasi lakusunkunyika na mphepo. Kweni ncici ico mukayakawona? Muntu kasi wakuvwara vyakuripwitika? Awonani, aυo υakuvwara vyakuripwitika υali munyumba za ma fumu. Kweni

◄ CONTENTS ►


mukafumilaci? Kuyakawona muprofeti kasi? Nadi nkumunenerani, mukuru comene kwakuruska muprofeti. Mweneuyu ndiyo kuka mulembekera, wona, ine nkutuma thenga lane panthazi pa cisko cako, ilo la mukunozga gurwe wako panthazi pako. Enya nadi nkumunenerani, muυakubabika na υanakazi, mulive kuwuka mukuru kwakuruska Yohane mu Bapatizi. Kweni uyo ndi mucoko mu ufumu wakucanya ndimukuru kwakuruska iyo. Ndipo kufuma kumazuυa ya Yohane mu Bapatizi kuf8ikira kuno kulero, ufumu wakucanya ukududumizgika, ndipo aυo υakudumira υakuwupoka cifukwa υaprofeti υose na marango υakapharazganga wakasuka wakafika Yohane. Ndipo usange mu kukhumba kuzomera uyu ndi Eliya mwene uyo wakwiza.”

Ŵantu υakaruta kuma popa kuyakawona Yohane mu Bapatizi, uyo wakakoromokanga, “ηanamukani mwamphapu ya cipili!” Ndipo Yesu wakati, “Kasi ncici ico mukuya kawona? Muntu wakuvwara vya kuripwitika? Nadi aυo υakuvwara vyakuripwitika υakusangika munyumba za ufumu.”

Yesu mweneco wakupanikizgira za ukuru wa Yohane. “Ncici ico mukuya kawona? Mubarbaryani uyo wakuvwara mawenjerere ya ngamira na kucemerezga pacanya palizgu lake? Wakenera kuvwara maweya ya ngamira. Ncici ico mukuya kawona? Muntu uyo wakuvwara vyakuripwitika? Aυo υakuvwara vyakuripwitika υakukhala munyumba za mafumu. Kweni ndi mukulu kuruska fumu,” Yesu wakupanikizgira. “Nadi, aυo υakuvwara vyakuripwitika υakusangika munyumba za mafumu. Kweni ncici ico mukuya kawona? Muprofeti? Enya, nkumunenerani mukuru comene kuruska Mprofeti.”

Mu masiku ya kale, υa profeti υaka υapimanga kuυa υakuru kuruska zifumu. Yohane mu Bapatizi waka υa wakuruska ma fumu, wakaυaso wakuruska υa profeti. Wakaυa wakuruska υaprofeti υa Testament la Kale υose. Mu unenesko, Yohane, Musofi mukulu wa umaliro na wakuyimirirako υantu, wakaυa wakuzirwa comene kuruska Aroni, Musofi Mukuru wakudanka. Yesu mweneco wakapanikizgira kuti Yohane ndimo waliri nthene.

◄ CONTENTS ►


Kasi wakumirirako υantu ndinjani? Kufunyako Yesu yekha, ndinjani muntu mukuru pacaru capasi? Yohane mu Bapatizi. “Nkumunenerani, ndimukuru kuruska Mprofeti. ‘Henani, nkutuma thenga lane panthazi pa cisko cako, wati wanozge nthowa panthazi pako.’”

Yohani mu Bapatizi wali kupanikizgira kuti nkondo yakwananga yamara. “Ehena, mwana mberere uyo waku wuskapo zakwananga za caru!” Ndi yohane mu Bapatizi uyo wakapanikizgira kuti Yesu waka wuskapo zakwananga za caru.

Mu Mateyo 11:11, “Enya nadi nkumunenerani, mu υakubabika na υanakazi, mulive kuwuka mukuru kwakuruska Yohani mu Bapatizi.” Kasi pakaυa υ wakuruska Yohane mu Bapatizi mu υakubabika muυanakazi?

Kasi cikuηanamulaci ‘kubabika kuυanakazi?’ Cili nga ndi υantu υose. Kuwuskako Admu na Eva, υantu υose υali kubabika mu υanakazi. Enya, pakati pa aυo υalikubabika mu υanakazi, mulive kuwuka mukuru kuruska Yohane mu Bapati. Mwantheura, ndiyo

musofi Mukulu wa umaliro na waku yimirirako υantu. Yohane mu Bapatizi wakaυa musofi mukuru, Mprofeti na wakuyimirirako υantu υose.

Mu Testamente la Kale, Aroni na υana υake υakazozeka na Ciuta kuteυeta mudango. Zakwananga zose zikaυa zakusukika kupitila mwa Aroni na υana υake. Cikaυa umo Ciuta waka cipangila.

Kwizenenge υanyake υalevi kunthzi zaυo na kunjira mu usofi waυo, thena υali kufwa. Ico υakacitanga ni kuyeya nkuni za kubiskira moto p[a jocero, kufuυa vinyama, kufunyamo mafuta, kusuka matumbo na kwiza nawo ma papho kuwalo kwa kwa cihema. Ŵaυenge υakuyezga comene muthupi kucita mulimo wa usofi, mphanyi υali kufwa. Ni Dango la Ciuta. Mphanyi υaka jumpha muzere cara.

Pa caru capasi, palive kuwukapo muntu mukuru kuruska Yohane mu Bapatizi. Wakaυa mukuru kuruska vya moyo. “Ndipo kufuma kumazuυa ya Yohane mu Bapati kufikira kuno kulero, ufmu wakucanya ukududumizgika, ndipo aυo υakudumira υakuwupoka.”

◄ CONTENTS ►


Ciwombokwa ca υantu cikamarizgika apo Yohane mu Bapatizi waka bapatiza Yesu, ndipo aυo υakugomezga Yesu υanga njira mu ufumu wa kucanya cifikwa υalikuzgoka υarunji kupitila mucipulikano.

Sono, tiyeni tiwone umo υawiske υa Yohane υakapanikizgira za mwana waυo.

Kupanikizgira kwa Zakariya, Wiske wa Yohane

Kasi ncici ico wakacima Zakariya pa mwana wake?

Yohane wanozgenge nthowa ya Fumu

kupereka umanyi wa ciponosko ku υantu υake

Tiyeni tiυazge tiυazge Luka 1:67-80. “Ndipo

zakariya υa wiske υakazuzgika na Mzimu mutuυa,

waka cima, wakati, Icindikike FUMU, Ciuta wa Israel. Pakuti wapemphura υantu υake nakuυacitira kuwombokwa, ndipo yatikwezgera rusengwe lwa ciponosko munyumba ya muntu wake Davide nga ndi umo yika yowoyera na mulomo waυa profeti υake υatuυa aυo υakaυako kale, ciponosko kuυa rwani υithu na kuwoko la υose aυo υakutitinka. Kuυalengera lusungu υasekuru, na kukumbuka cipangano cake cituυa. Cilapo ico waka mulapira sekuru Abrahamu, cakuninka ise kuti para tataskika kuwoko la υarwani υithu, titeυeterenge Iyo kwambura wofi, mu utzi na mukunyoroka panthazi pake mazuυa yose. Ndipo wamwana iwe, uti ucemekenge Mprofeti wacikurukuru. Cifukwa uti wendenge pamaso pa Fumu kunozga nthowa zake. Kuυamanyiska υantu υake mukugowokereka kwa zakwananga zaυo, cifukwa ca ciwulavi ca lusungu lwa Ciuta withu, mwene mumo mulenji wakucanya wiza mukupephura na ise, kuυala pa υene aυo υakukhara mucisi na mu muzgezge wa nyifwa. Kulongozga malundi yithu munthowa ya mutende. Ndipo mwana waka kulanga, wakakhomanga

◄ CONTENTS ►


mu mzimu, ndipo wakaυa mumapopa likasuka likiza zuυa lakujirongolela kwa Israel.”

Zakariya wakacima vinthu viυiri. Wakacima kuti Fumu ya υantu υose yikwiza. Kufuma pa ndimi 68 kufikira 73, wakacima na cimwemwe ca Ciuta ndipo waka luwa cara na malyizgo Yake na kuti Yesu, umo ciuta wakalayizgira kwa Abrahamu, wakababika kumwali Mariya mwakuti waponoske υana kufuma muma woko ya υarwani.

Kufuma mundime ya 74, “Cakuninka ise kuti para tataskika kuwoko la υarwani υithu, titeυeterenge Iyo kwambura wofi.” Ici ncikumbusko kulayizgo la Ciuta kwa Abrahamu na υantu υa Israel, ndipo wakacima, “Kutininkha ise kuti timuteυetere ise kwambura wofi.”

Kufuma mundime ya 76, wakacima kumwana wake. “Ndipo iwe, mwana, ubenge wakucemeka Mprofeti wacikurukuru. Cifukwa uti wendenge panthazi pa maso ya Fumu na kunozga nthowa zake. Kuυamanyiska υantu υake ciponosko mukugowokereka kwa zakwananga zaυo, cifukwa ca ciwulavi ca lusungu lwa Ciuta withu, mwenemumo mulenji wakucanya

wiza mu kupephura ise, kuυara paυene aυo υakukhara mucisi na mu muzgezge wa nyifwa, kurongozga malundi yithu munthowa ya mutende.”

Wakuti pano, “Kuυamanyiska υantu υake ciponosko mukugowokereka za kwananga zaυo.” Ni mwanjani umo waka yowoyeera kuti umanyi wa ciponosko uperekekenge? Yohane mu Bapatizi. Kasi munga ciwona mose ici? Yohane mu Bapatizi, kupitila mu mazgu ya Ciuta, wakatimanyiska ise kuti Yesu ndi mwana wa Ciuta, uyo wakawuskapo zakwananga za caru.

Sono, tiyeni tilaυiske mu Marko 1. “Kwamba kwa Ivangeli la Yesu mwana wa Ciuta. Umo kuli kulembekera kwa Yesaya Mprofeti. Wona ine nkutuma thenga lane panthazi pa cisko cako ilo la mukunozga gurwe wako. Lizgu la wa kukoromoka mu mapopa, nozgani gurwe wa FUMU, nyoroskani nthowa zake. Yohane wakiza, ndiyo waka bapatizanga mu mapopa, na kupharazga ubapatizo wa ciηanamuka mu mtima mwakuti zakwananga zigowokereke. Ndipo υakakhutukira kwa iyo υa mucaru case ca Yudeya, na

◄ CONTENTS ►


υose υa mu Yerusalemu. Ŵaka bapatizikanga na iyo mu muronga wa Yordani, pakuzomera zakwananga zaυo” (Marko 1:1-5).

Ŵa Israel υakati υapulika kwa Yohane mu Bapatizi, υakazgo kuleka kusopa vikhozgo vya υa mitundu ndipo υakabapatizika na Yohane mu Bapatizi. Kwene Yohane waka panikizgira, “Nkumubapatizani na maji kuti muwerere kwa Ciuta. Kweni mwana wa Ciuta wizenge nakubapatizika na Ine mwakuti zakwananga zinu zose kuti ziυikike pa iye munthowa yimoza pera. Ndipo para mwagogomezga mu ubapatizo wake umo mukubapatizikira na ine, zakwananga zinu zose ziυikikenge pa Iye, nga ndi umo zakwananga zikaυikikiranga pakugoneka mawoko mu Testamente la Kale,” ico ndico cikaυa cipanikizgo ca Yohane.

Unenesko wakuti Yesu waka bapatizika mu Yordani ngwakuti wakabatizika mu muronga wa nyifwa. Tikwimba pa nyifwa, “♪Mu uwemi nyengo na nyengo, tamuku kumana kusilya liwemi. Tamuku kumana kusilya lira liwemi.♪” Para tafwa, tamukumbuka muronga wa Yordani. Muronga wa

Yordani ndi muronga wa nyifwa. Yesu wakabapatizika mu muronga uwu wa nyifwa, cifukwa wakatora zakwananga zose za caru kura na kuti “njombi ya kwananga ndi nyifwa.”

Ubapatizo Uwo Uku Zomerera Zakwananga Zithu

Kasi cilinganizgo ca mawoko mu Testamente la Sono ncici?

Ubapatizo wa Yesu

Mu Mateyo 3:13-17, tikuυazga, “Ndipera Yesu nga

wakufuma kugalileya, wakiza kwa Yohane ku Yordani, kwiza kabapatizika na iyo. Kweni Yohane waka mukanizga wakati, kungenerera ine kubapatizika na Imwe, ndipo Imwe kukwiza kwa ine kasi? Kweni Yesu wakazgora na kunena nayo uzomere sono. Cifukwa

◄ CONTENTS ►


ntheura ndimo kukwenerera ise kufiska urunji wose. Penepapo wakamuzgomerezga. Ndipo Yesu wakati wa bapatizika, ndipera nga wakuzuwuka mu maji. Ndipo wonani. Kucanya kuka mujurikira, ndipo wakawona Mzimu wa Ciuta wakikhanga nga ndi njiυa, ndipo wakiza kwa Iyo. Ndipo henani, lizgu likafuma kucanya, likati, uyu ndi mwana wane wakutemweka, mwene uyo nkuca nayo.’”

Yesu wakaruta ku Yordani ndipo waka bapatizika na Yohane mu Bapatizi. Waka langulira Yohane, “Ndi bapatize.” Yohane wakazgora, “Kweni nkwenerera kubapatizika na Imwe, ndipo mukwiza kwa ine?” Ŵasofi υakuru υakucanya na pasi υakakumana pamoza.

Umo cili kuyowoyekera mu Ŵahebere, Yesu ndi Musofi Mukuru kwa muyirayira, mwakuyana na ndondomeko ya Melkizedeki. Ici cikuηanamula kuti walive ciyambi ca mubadwo. Iye ngwa mu muwiro wa Aroni cara, panji wa muntu wa waliyose mucaru. Ndi mwana wa Ciuta, mulengi withu. Wali umo walili; ntheura, walive ciyambi ca mubadwo. Yesu wakataya

ucindami wa kucanya na kwiza pasi pano kuza ponska υantu υake.

Cifukwa ico Iye wakizira muno mucaru kukaυa kuponoska υakwananga aυo υakusuzgika na ma upusikizgi ya Satana. Mukusazgirapo, wakawuskapo zakwananga zose za caru pakubapatizika na Yohane mu Bapatizi. “Kweni Yesu wakazgora na kunena nayo, uzomere sono: cifukwa ntheura ndimo kukwenerera ise kufiska urunji wose. Penepapo waka muzomerezga.”

“Uzomere sono.” Uzomerezge ici! Yesu wakalangulira mwimiriri wa υantu υose na kuwiska mutu wake kuti wabapatizike. Mu testamente la Kale apo sembe yikaperekekanga kwa Ciuta, pakunji wakwananga panji Musofi mukuru wakagonekanga mawoko yake pa mutu wa sembe na kuzomererapo zakwananga zose. ‘Kugonekapo mawoko ya muntu,’ cikuηanamula ‘kuzomererapo.’

Yohane mubapatizi waka bapatiza Yesu. Cikaυa cimoza moza waka na kugonekapo kwa mawoko kwa mu Testamente la Kale. ‘Kuzomererapo,’ ‘Kuυikika,’ ‘Kusukika,’ naku ‘kupereka sembe,’ cikuyana waka.

◄ CONTENTS ►


Testamente la Sono ndilo leneco kweni testamente la Kale nci zgezge cake.

Para wakwananga waka gonekanga mawoko yake pa mberere mu Testamente la Kale, zakwananga zake zika zomererera pa mberere ndipo mberere yika komekanga. Para mberere yafwa, yika υikikanga. Zakwananga za mutu uyo wakagonekanga mawoko yake pa mberere zikazomerekanga pa sembe ya kupereka, ndipo mberere yika komekanga cifukwa ca zakwananga! Para zakwananga ziikazomerereka pa mberere, kasi yura wakaperekanga mberere kwakuyana na ndondomeko wakaυavye kwananga? Enya.

Tiyerezgere kuti kathaulo aka nkwananga ndipo maikrofoni, ni mberere. Para na goneka mawoko yane pa maikrofoni, kwananga uku ku kuzomerera pa iyo, mberere. Ciuta mweneco waka panga kuti cikwenera kuυa ntheura. “Gonekapo mawoko yako.” Pakuwomboleka zakwananga mu mazuυa ya Testamente la Kale, muntu wakagonekanga mawoko yake pa mutu wqa ca kupereka. Kufuma apo,

wakaυanga wambura kwananga. Ntheura pera, ubapatizo wa Yesu ukaυa wakusuka, wakuυika na kuzomerera zakwananga zose za caru pa Iyo. Ndimo ici cikuηanamulila.

Kasi cikuηanamulaci kufiska urunji wose?

Nkusuka zakwananga zose pa

kuzomerera zakwananga pa Yesu.

Ntheura, apo Yesu waka bapatizika kuti

wawuskepo zakwananga zose za caru, kasi zose zikazomerereka nadi pa Iyo? Zakwananga zose za caru zikazomerereka pa Yesu ndipo υantu υose υakawombokwa. Ncimoza pera na kuzomerera zakwananga pacakupereka mu testamente la Kale. Yesu wakafuma ku Galileya na kwiza ku Yordani ndipo waka nena na Yohane, “Uzomerezge sono, cifukwa ntheura ndimo kukwenerera ise kufiska urunji

◄ CONTENTS ►


wose” (Mateyu 3:15). Ndipo, Yohane wakabapatiza Yesu. Wakapharira

Yohane kuti ndimo kukwenerera ise kufiska urunji wose mu ubapatizo wake. ‘Urunji wose’ ukuηanamula ‘Ciwemi na cakwenerera comene.’ ‘Cifukwa ntheura,’ Mu mazgu yanyake, na ubapatizo, urunji wose ukafiskika. Ici cikuηanamula kuti cikaυa cakwenerera kuti Yohane wabapatize Yesu, nakutiso Yesu wabapatizike na yohane, kuti wazomerere zose zakwananga za caru pa Iyo.

Ciuta wakupereka ciwombokwa cifukwa ca ubapatizo wa Yesu, sembe yake pa mphinjika na cipulikano cithu. “Ŵantu υose υakusuzgika na kwananga nakupetekeka na satana cifukwa ca zakwananga zaυo. Mwantheura, mwakuti iυo υawombokwe na kuya kucanya, iwe, kuυa nga ngwa kwimirira υantu na wa mu muwiro wa Aroni, ukwenera kundi bapatiza cifukwa ca υantu υose. Ndi bapatizikenge na iwe, Yohane. Ndipo, mulimo waciwombokwa ufiskikenge.”

Yohane waka bapatiza Yesu. Wakagoneka mawoko

yake pa mutu wa Yesu na kuzomererapo zose zakwananga za caru pa Iyo. Mwantheura, Yesu wakaυa mponoski uyo wakasuka zakwananga zithu zose. Sono, kugomezga muci wombokwa cake tinga wombokwa. Kasi mu kugomezga?

Wakati wabapatizika mu Yordani, kupitila mu kugonekapo mawoko ya wa kwimirirako υantu υose, Yesu wakaruta na kupharazga Ivangeli mwa virimika vitatu na theka na zakwananga zose za caru mu thupi lake nga ni milimo ya kwamba yake ya pakweru mu uteυeti wake.

Wakapharira mwanakazi uyo wakakoreka mu ureυi, “Nanga ndine kuti nkukususka cara.” Waka mususka cara cifukwa wakatora zakwananga zake zose pa Iye yekha ndipo wakaυa pafupi kuzifwira pa mphinjika. Apo waka pepheranga pamalo ya kucemeka Gesemani, waka pephera katatu, kuυeyerera υa Dada kuti υa wuskepo nkhombo ya ceruzgo ca Ciuta pa Iyo, kweni, paumaliro wakajipereka na kunena kuti, “Ndipo uli nga ndi umo nkukhumbira Ine cara, kweni nga ndi umo mukukhumbira Imwe.”

◄ CONTENTS ►


“Wonani! Mwana Mberere wa Ciuta Uyo Wakuwuskapo Kwananga Kwa Caru! ”

Kasi Yesu wakawuskapo kwananga kulinga?

Zakwananga zose za caru

Yohane 1:29 likuti, “Namacero ndipera nga

wakuwona Yesu wakwiza kwa iyo, ndipo wakati, ‘Wonani, mwana mberere wa Ciuta, uyo wakuwuskapo kwananga kwa caru!’” Yohane mu Bapatizi waka bapatiza yesu pa zuυa la macero, Yesu wakiza kwa iyo, ndipo wakapharira wakapharira υantu, “Wonani! Mwana mberere wa Ciuta uyo wakuwuskapo kwananga kwa caru!’” Cikaυa cipanikizgo cake.

Mwana wa Ciuta wakiza mu caru ici na kuwuskapo zakwananga zaico. Yohane mu Bapatizi wakanikizgiraso. Mu Yohane 1:35-36, “Namacero

yanyake Yohane wakimiriranga, na υa sambiri υanyake υaυiri; ndipo waka mulaυiska Yesu apo wakendanga, wakati, ‘Awonani, mwana mberere wa Ciuta.’”

Mwana mberere wa Ciuta ndiwo unenesko kuti Yesu ndiyo nadi sembe ya kuzunurika mu testamente la Kale, iyo yikafwanga pa zakwananga za Israel. Cifukwa ca imwe na ine, mwana wa Ciuta na Mulengi withu, wakiza mu caru ici kuwuskapo zakwananga zose zithu; zakwananga zose kufumira apo caru cika lengikira kufkira pasiku ilo ciza mukumarila, kufuma kukwananga kwakudankha na kumaubendezi yithu yose, kufuma mu kupereυera kwithu na mu maubendezi yithu. Wakatiwombola ise tose na ubapatizo wake na ndopa zake pa mphinjika.

Yesu wakawuskapo zakwananga zithu zose, ciwombokwa ca υakugomezga. Kasi mucipulikiska ici? “Mwana mberere wa Ciuta uyo wakuwuskako zakwananga za caru.”

Pali kujumpha virimika vikwi viυiri apo Yesu waka babika mucaro ici ndipo 30 A.D, Yesu wakawuskapo

◄ CONTENTS ►


zakwananga zithu zose. Mucilimika ca kwamba 1 A.D cikaυa cirimika ico Yesu waka babikira. Tikucema nyengo pambere yesu wanda babike: B.C. Pafupi fupi virimika 2000 vikwi viυiri vajumphapo kufuma apo Yesu wakizira muno mucaro.

Mu 30 A.D, Yohane mu Bapatizi wakabatiza Yesu namacero lake, Yohane wakabangura kuυantu, “Ehena! Mwana mberere wa Ciuta uyo wakuwuskapo zakwananga zose za caru!” “Ehena!” Wakapharira υantu kugomezga mwa Yesu, uyo wakawuskapo zakwananga zaυo zose. Wakapanikizgira kuti Yesu ni mwana mberere wa Ciuta, uyo wakuti ponoska kuzakwananga zithu zose.

Yesu wakawuskapo zakwananga zithu zose na ku marizga nkondo yithu ya kuυikikapo kulimbana na kwananga. Sono tili Ambura kwananga umo mwana wa Ciuta wali kuziwuskirapo. Yohane mu Bapatizi walikupanikizira kuti Yesu wali kuwuskapo zakwananga zithu zose, zakwananga zatose iwe na ine. “Uyu muntu (Yohane) wakizira kupanikizgira, kukhalila ukaboni wa ungweru, mwakuti υose kupitila

mwa iyo υakwenera kugomezga” (Yohane 1:7). Kwambura kupanikizga kwa Yohane, kasi nthe tika

manya uli kuti Yesu wali kuwuskapo zakwananga zithu? Baibolo yiku tipharira pakweru kuti wakatifwira, kweni ni Yohane mu Bapatizi yekha uyo wakapanikizgira kuti wakawuskapo zakwananga zithu zose.

Kasi nkwananga kukuru uli kwa mu caru?

Kwananga kose kwa caru kufumira

kumutendeko kufikra ku umarilo wa caru.

Ŵanandi υakapanikizgira unenesko pamasinda pa

nyifwa ya Yesu, kweni Yohane yekha ndiyo wakapanikizgira apo wacali wa moyo. Enya nadi, υasambiri υa Yesu na iυo wuwo υakapanikizgira kuciwombokwa ca Yesu. Ŵakapanikizgira kuti Yesu wali kuwuskapo zakwananga zinu, kuti ndi muponoski

◄ CONTENTS ►


withu. Yesu wali kuwuskapo zakwananga za caru. Sono,

wakuυazga, unda fike pa virimika makhumi khumi (100) kasi nthaura? Yesu walikuwuskako zakwananga za caru apo wakaυa na virimika makhumi yatatu (30). Yanayanirani pa ca kudinda ici.

Adamu→ Abrahamu → Ubapatizo wa Yesu → Sono → Umaliro 4000B.C. 2000B.C. 30A.D. 2002A.D. ? A.D.

Zakananga zose za caru Tiyeni tiyowoye kuti Yikaυa nyengo ya virimika

vikwi vinayi (4000) pambere Yesu wandize apo muntu wakwamba wakalengekanga. Ndipo kwajumphapo waka vicoko virimika va kujumpha vikwi viυiri (2000) kufuma apo Yesu wakizira. Tikumanya cara apo caru ca mukumarira, kweni umarilo ukwiza. Wakuti, “Ndine Alfa na Omega, wakudanga na wakumarila, jando na umarilo” (Civumbuzi 22:13).

Ntheura, kuυenge nadi umarolo. Ise sono tili pagaυa ico cili paca kudinda ca ca cirimika 2002. Kristu walikuwuskapo zakwananga zithu muvirimika 30A. D. , ndipo pakaυa pa virimika vitatu (3) pambere Yesu wandafwe pa mphinjika.

“Ehena! Mwana mberere uyo wakuwuskapo zakwananga za caru.” Walikuwuskapo zakwananga za caru, zakwananga zako na za kwane. Tili sono na virimika vikwi viυiri kufuma pa kubabika kwa Yesu ndipo tiku khala maumoyo yithu kwa virimika vikwi viυiri (2000) kufuma apo yesu walikuwuskirapo zakwananga zithu. Tikulutirila kukhala na kucita kwananga pakunjira kwasiku na pakufumja pa siku, ntheura, yesu ni mwana mberere wa Ciuta uyo walikuwuskapo kale zakwananga za caru.

Tikuyamba kukhala na kwananga mu caru ici kufuma pa nyengo iyo tikababika. Kasi tose tikwananga pa nyengo ya kubabika, panji cara? —Tikucita.— Tiyeni tilaυiske ndondomeko yose. Kufumira pasiku lakubabika fufikira panyengo ya virimika khumi (10), kasi tikwananga, panji cara? —

◄ CONTENTS ►


Tikwananga.— Ntheura, zakwananga izo zili kuυikika pa yesu panji cara? —Zili kuυikika.— Cifukwa ico zakwananga zose zili kuυikikira pa Yesu, ni mponoski withu. Para cara, kasi wangaυa uli mponoski withu? Zakwananga zose zili kuυikika pa Yesu.

Kufuma pa musinkhu wa 11 kufikira pamusinkhu wa 20, kasi tikwananga, panji cara? Tikwananga mu mitima yithu na mu macitiro yithu…. Tili υakaswiri pa ici. Tili kusambizgika kuti tileke kwananga, kweni tili na kaυiro kakucita kwananga.

Ciuta wakutipharira kuti zakwananga zose izo zili kuυikika pa Yesu. Wakamanya kuti tili υakwananga, ntheura wakawuskirapothu zose zakwananga izo.

Ndipo kasi tikukhalamo mphaka pa uli mu caru ici? Tiyeni tiyowoye kuti ni virimika makhumi yankondi na yaυiri (70). Para tasazga pamoza zakwananga zose izo tacita muvirimika ivi makhumi yankondi na yaυiri, kasi katundu withu waυenge wakuzitopa uli? Para tinga zironga muma galimoto yakuzitopa 8 ton, antheura tinga zuzga magalimoto kujumpha pa makhumi khumi.

Yezgani kuyanayanira ni muyeso uli wa kwananga uko tingacita mu umoyo withu wose. Kasi ni zakwananga za υantu izo, panji cara? Ncigaυa ca zakwananga za caru. Tikwananga kufuma ku kubabika, kufikira pa virimika 10, kufuma pa 10 kufika pa 20, kufuma pa 20 kufika pa 30…. Kufikira pa siku la kufwira, Kweni zose zakwananga izo zili kusazgikapo pa zakwananga za caru zili kuυikika kale pa Yesu kupitila mu ubapatizo wake.

Mponoski wa Muntu, Yesu Kristu

Nkulinga kwananga uko Yesu walikuwuskapo?

Zakwananga zose za υa sekuru υithu,

zithu na za υana υithu kufkira ku umarilo wa caru.

◄ CONTENTS ►


Yesu wakuti pharira kuti wakiza muthupi kuti wasuke zakwananga zose. Kweni, Yesu wakatondeka kujibapatiza Yekha, ndipo Ciuta wakatuma muteυeti wake Yohane panthazi, wakusoleka mwimiriri wa υantu υose. Nga ndi umo cilikulembekera, ‘Zina lake licemekenge musanguluski muwemi, Ciuta wankongono.’ Iye yekha, na vinjeru vake, na ulongozgi wake, Wakatuma mwimiriri wa υantu panthazi, na mweneco, mwana wa Ciuta, wakiza muthupi kuti wawuskepo zakwananga zose za caru. Kasi ici nciponosko ciwemi cara ca kuperekeka na Ciuta?

Nciwemi, asi nthaura? Ntheura, kubapatizika waka na Yohane mu Bapatizi, wakasuka zakwananga zose za υantu mucaru cose na kusutura wali yose kufuma ku kwananga pa kupayikika, kamoza pera kufwira υose. Wali kutimasula tose. Ciyanayanirani ici. Tiyeni tilaυiske pa zakwananga zinu zose kufuma pavirimika 20 kufika 30, kufuma pa 30 kufika pa 40, kufuma pa 40 kufika pa 60, kufuma pa 60 kufika pa 70, kufuma pa 70 kufika pa 100, ndiposo na za υana υinu. Kasi

waka sisita zose izo, panji cara? Enya, wali kusisita. Ndi Yesu Kristu, Mponoski wa υantu.

Cifukwa Yohane wali kuυika zakwananga zithu zose pa Yesu, nakuti Ciuta wakapanga ici kuti cikhare nthaura, tinga sutulika pa kugomezga mwa Iye. Kasi iwe na ine tili υakwananga? Kasi zakwananga zithu zikaυikika pa Yesu panji cara? —Tiliso υakwananga cara cifukwa zakwananga zithu zikaυikika kale pa Yesu.—

Ndi njani uyo wanga yowoya kuti muli kwananga mu caru ici? Yesu walikuwuskapo zakwananga zose za caru. Wakamanya kuti tinangenge, ndico cifukwa wali kutolaso na zakwananga za munthazi. Taυanji tinda fike pa virimika makhumi ya nkondi (50) ndipo tinda fike na pakati pa umoyo wa virimika vithu, kweni υanji υa ise tikuyowoya za ise tekha, kusazgirako na ine nga ndi para tikharililenge.

“Uwemi wane! Nkhakumana na muntu wa nthaura ndipo waka ndi vucira cakuzitopa kwa ine! Nkaυa pafupi kudizika na kufwa, ndipo mukumanya, ni nda kumanepo na muntu wanthaura mutheka la umoyo

◄ CONTENTS ►


wane.” Cikakhala waka ma ola khumi na yaυiri (12) nkhalekezga cara ku yowoya. Kweni theka la umoyo wake lika jumpha kale.

Na ola la 7 panji la 8, mu usiku, likala iska na mise ya umoyo wake, pakanyengo kacoko, nyifwa. Vidodo vinyake vikukhala vya moyo ma ola makhumi yaυiri, vinyake makhumi yaυiri na limoza, vinyake vikufika na pakukhoma pa ma ola makhumi yaυiri na yanayi. Vinga yowoya za kakhaliro ka umoyo, kweni kasi cikukozgana na ise? Umo tikukhalira virimika makhumi ya nkondi na yaυiri (70) panji makhumi yankondi na yatatu (80), tinga yowoya, “Muleke ku ndisekeska.” Kukhala kwa ivyo nkwa wakawaka mu maso yithu.

Tiyeni titore nthalika iyi pawene na wene wa Ciuta na ise. Ciuta ngwa muyirayira. Wa kukhala muyirayira. Wakusacizga jando na umariro wa caru. Umo wakukhalira kwa muyirayira, wakukhala kwa muyirayira kupitilira nyengo ya muyirayira. Wakutilaυiska pa ise mucigaυa ca muyirayira wake.

Panyengo yinyake, wakawuskapo zakwananga za

caru, wakafwa pa mphinjika, na kuyowoya kuti, “Sono kwamara. ” Wakawuskika pazuυa la citatu na kukwerera kucanya. Sono wakukhara muyirayira. Sono, wakulaυiska pasi pa waliyose wa ise.

Muntu munyake wangayowoya, “Wakutemweka, na nanga comene. Nanga uli nakhala waka vilimika makhumi yaυiri (20), na nanga comene.” “Nakhala virimika makhumi yatatu ndipo na nanga comene. Navuka naco. Kasi ningakhala uli kwambura kwananga?”

Kweni fumu yithu mu muyirayira wake wanga yowoya, “Muleke kundisekeska. Ni nda wombole waka kwananga kwinu pera kufikira sono cara, kweni na zakwananga za υasekuru υinu pambere munda babike, na zakwananga za mubadwo winu uwo wiza mukuυako para imwe mwafwa.” Wakuyowoya ici kwa iwe kufuma mu muyirayira wake. Kasi mukugomezga ici? Cigomezgani ndipo mupokere cawanangwa ca ciponosko cakuperekeka kwa imwe ca ulele. Njirani mu ufumu wa kucanya.

Muleke kujikaka mweka na mayanoyano yinu,

◄ CONTENTS ►


kweni gomezgani mu mazgu ya Ciuta. ‘Ndimo kukwenerera ise kufiska urunji wose.’ Mwana mberere wa Ciuta, uyo wakawuskako zakwananga za caru, walikufiska kale urunji wose. Yesu walikuwuskapo zakwananga zose za caru. Kasi wakacita, panji cara? Wakacita.

Kasi yesu waka yowoyaci apo wanda pereke umoyo

wake pamphinjka?

“Sono kwamara.” Yesu Kristu wali kuwuskapo zakwananga zose za

caru kupitila mu ubapatizo wake, wakagamurika kufwa na khoti la Pontius Pilato ndipo waka pacikika pa mphinjika.

“Ndipo iye wakafuma kuyeyera mphinjika, υakaya kumaro yakuzunurika maro ya Bwaza, kweni mucihebere ni Golgota, Kwenekuko υaka mupayika,

ndipo pamoza nayo υaυiri, uko na uko yumoza, ndipo Yesu pakati. Ndipo Pilato wakalemba kalata nakuυika pamphinjika. Kukalembekapo, YESU WA NAZARETE, KARONGA WA ŴAYUDA. Ndipo υa Yuda υanandi υakaυazganga kalata, pakuti malo ayo Yesu waka payikikapo yakaυa pafupi na musumba: Ndipo pakalembeka mucihebere, na muciroma, na mucigiriki, na mu ciloatini” (Yohane 19:17-20).

Tiyeni tiwone pa icxo cikacitika apo wakati wapayikika pa mphinjika. “Yesu pakumanya kuti vyamara vyose, mwakuti malembo yafiskike.” Wakatora zakwananga zithu zose kwaku yana na malembo. “Wakati, ndomirwa. Kukakharirapo viυiya vyakuzura na vinyo vyakusasa. Ntheura iυo υakaliweska kuthete buwa la kuzura na vinyo vyakusasa, υakalikwezgera kumulomo wake. Ntheura, Yesu wakati wapokera vinyo, wakati, ‘Kwamara!’ Ndipo wakakobama mutu wake, ndipera nga wakupereka mzimu wake” (Yohane 19:28-30).

Apo wakati wapokera vinyo vyakusasa wakabangura, “Kwamara!” Wakakoυama mutu wake

◄ CONTENTS ►


na kufwa. Wakafwa nadi. Jesu Kristu wakawuka pazuυa lacitatu na kukwerera kucanya.

Tiyeni tiwerere ku Ŵahebere 10:1-9. “Cifukwa marango, pakuυa na muzgezge wa vintu vya mwenejuvi, cilinganizgo ceneco cavintu cara, υalive kumanya kuyafiska na sembe za cirimika na cirimika aυo υakuυandika kwiza kapereka rutaruta. Ipo kasi nga zikareka kuperekeka, cifukwa υakusopa, pakukotoreka kamoza, phanyi υakaυavyeso njuυi za zakwananga? Kweni muzisembe muli zikumbuso za zakwananga cilimika na cilimika. Cifukwa nkwambuera macitiko kuti ndopa za nkhambako na mbuzi zifunyepo zakkwananga. Ntheura para wakwiza mucaru wakuti, sembe na zithiro kuti muka vikhumba cara, kweni muka ndilongosolera thupi. Zithiro za mburuma na zakoca na zisembe za zakwananga kuti mukaca navyo cara. Penepapo nkanena, ehena, ndiza—mucizinga ca buku mulikulembeka na ine—kucita khumbo linu, Ciuta imwe. Pacanya apo wakuti, zisembe na zithiro zamburuma zakoca na zisembe za zakwananga kuti muka vikhumba cara, nanga nkuca

navyo’ (vyene ivyo vikuperekeka kwakulingana na marango), sono wakuti ehena, ndiza kucita khumbo linu, Ciuta mwe. Wakuwuskapo ca kudankha mwakuti wimike ca ciυiri.”

Ciwombokwa ca Muyirayira

Kasi tinga mara uli suzgo la kwananga kwa siku lili lose pamasinda

ya kugomezga mwa Yesu?

Pakuzomerezga kuti yesu wali kusisita kale zakwananga kupitila mu

ubapatizo wake Dango, mumazgo ya nyake, ndondomeko ya sembe,

yikaυa muzgezge wa vintu viwemi vyakunthazi. Sembe za mutestamente la kale, za mberere na mbuzi, kukavumbura kwa ise kuti Yesu Kristu wazenge kuza kawuskapo zakwananga zithu zose muntowa yimoza

◄ CONTENTS ►


pera mwakuti wa sisite zakwananga zithu zose. Ŵantu υose υa mutestamente la kale, Davide,

Abrahamu, na υose υanyake, υakamanya na kugomezga kuti ndondomeko ya sembe cikaυaηanamulira iυo. Cikavumbura kuti Mesiya, (Kristu cikuηanamura kuti ‘Fumu Ya kuphakazgika’) wazenge siku linyake kusuka zakwananga zaυo. Ŵakagomezga mu ciwombokwa caυo na kuponoskeka na cipulikano caυo.

Dango likaυa muzgezge wa vintu viwemi ivyo vikaυa munthazi. Kupereka zisembe cifukwa ca zakwananga zaυo siku na siku, cirimika na cirimika kuti kuka marizganga ciwombokwa caυo cara. Mwantheura, kufikapo kwa muntu wa muyirayira, uyo ngwambura kalema, mwana wa Ciuta, wakiza pa caru.

Yesu wakati walikwizira kucita khumbo la υawiske, umo cili kulembekera mu buku, ilo likalembekera za Iyo. “Ndipo nkati, ‘ehena, ndiza kucita khumbo linu, Ciuta mwe.’ Wakuwuskapo cakudanka kuti wimike ca ciυiri.” Tili kuwomboleka ku zakwananga zithu cifukwa Yesu walikuwuskapo zakwananga zithu, umo

cilikulembekera mu testamente la kale, nakuti tikugomezga mwa Iyo.

Tiyeni tiυazge υahebere 10:10. “Mukhumbo lineiro tiku tuυiskika cifukwa lika perekeka kamoza pera thupi la Yesu kristu.” Mukhumbo leneilo tikutuυiskika cifukwa likaperekeka kamoza pera thupi la yesu Kristu. Kasi tili kutuυiskika panji cara? —Tilikutuυiskika.—

Kasi cikuηanamuraci ici? Ciuta Dada wakatuma mwana wake na kuυika zakwananga zithu zose pa iye kupitila mu ubapatizo. Wakapokerera na na kumuweruzga kamoza pera pa mphinjika. Ndimo wali kutisutulila tose taυene ise tikasuzgikanga na kwananga. Likaυa khumbiro la Ciuta.

Mwakuti watisutule ise, yesu wakajipereka yekha nga ndi sembe yamuyirayira, kamoza pera, mwakuti tituυiskike. Tilikutuυiskika cifukwa Yesu walikujituυiska cifukwa ca zakwananga zithu na kuti fwira ise mwakuti tileke kuweruzgika.

Sembe za mu Testamente la Kale zikaperekekanga siku lili lose cifukwa kwananga kwa siku lililose

◄ CONTENTS ►


kukakhumbanga sembe inyake kuti kusukike.

Ciηanamulo ca mu Mzimu ca Yesu Kusuka Malundi ya Petros

Kasi kucaliko kwananga uko tinga pereka ma pemphero

ya kurapa?

Cara Mu Yohane 13, muli nkhani ya Yesu kusuka

marundi ya Petros. Wakasuka malundi ya Petros mwakuti wamulongole kuti Petros waza mukucitaso kwananga nakuti wa musambizge kuti wali kumuwombola kale ku zakwananga izo. Yesu wakamanya kuti Petros wanangengeso, ndipo wakathira maji pakadishi na kusuka malundi yake.

Petros wakayezga kukana, kweni Yesu wakati, “Ico

nkucita kuti unga cipulikiska sono cara, kweni umanyenge pamasinda pa ici.” Cigaυa ici cikuηanamula kuti, ‘Uti unangengeso pamasinda pa ici. Uza kunikana nakucitaso kwananga pamasinda pakusuka zakwananga zako zose. Ucitengeso kwananga na para na kwerera kucanya. Ntheura, nkukusuka malundi yako kumucenjezga satana kuti waleke ku kuyezga cifukwa nili kuwuskapo kale zakwananga zako zose zakunthazi.”

Kasi mukuyanayana kuti wakasuka malundi ya Petros mwakuti watipharire kuti tikwenera kulapa siku lililose? Cara. Para tikulapa siku lililose kuti tiwomboleke, cikuηanamula kuti yesu wandawuskepo zakwananga zithu zose kamoza pera.

Kweni Yesu wakati walikutituυiska kamoza pera. Ciυenge cakuti tilapenge siku lili lose, tinga wereraso munyengo za testamente la Kale. Sono ndinjani wangaυa murunji? Ndinjani wangawomboleka kwakufikapo? Nanga uli tikugomezga mwa Ciuta, ndinjani uyo wangakhara kwambura kwananga?

Ndinjani uyo wanga tuυiskika na kulapa? Tikucita

◄ CONTENTS ►


kwananga kwambura kuleka siku lili lose, sono kasi tinga pempha uli cigowokero ca kwananga kuli kose? Tingaυa uli υakukwima na kumukwiyiska Iyo siku lili lose pa ciwombokwa cithu? Tikuluwa zakwananga zithu izo tikucita na mulenji lenji pa umalilo wa siku, na zakwananga izo tacita na mise tikuluwa na mulenji lenji. Ncambura macitiko kwa ise kuti tilape zakwananga zithu zose.

Ntheura, Yesu wakabapatizika kamoza pera ndipo wakajiperekaso Iye yekha pa mphinjika kamoza pera mwakuti tiphotoleke panyengo yimoza pera. Kasi munga cipulikiska ici? Tikawomboleka ku zakwananga zithu kamoza pera. Tikuwomboleka cara nyengo zose apo tikulapa.

Tlikuponoskeka kufuma ku zakwananga zithu pakugomezga mwa Yesu kuti wali kuwuskapo zakwananga zithu zose, zakwananga zinu na zane.

“Ndiposo musofi yose wakwima zuυa na zuυa kuteυeta na kupereka kanandi zisembe za mutundu umoza, izo zilive kumanya kufumyapo zakwananga: Kweni mwene uyo, wakati wapereka sembe yimoza

pera ya zakwananga, wakakhara pasi muyirayira kumaryero ya Ciuta; kwamba penepapo wakulindirira mpaka υarwani υake υaυikike citambariro ca marundi yake. Cifukwa na sembe yimoza pera wakaυa fiskira muyaya υene aυo υali kutuυiskika. Ndipo Mzimu mutuυa nayo wakupanikizga kwa ise; cifukwa para wakati ili ndiphangano leneilo nditi ndipanganenge naυo pamazuυa ayo, yikuti FUMU; nditi ndiυike marango yane pa mitima yaυo, ndipo mano yaυo nditi ndiyalembe; ndipo zakwananga zaυo naucikana marango wawo kuti nditi ndi kumbukeso cara. Kweni penepapo pali cigowokero ca vyeneivi, paliveso sembe ya zakwananga” (Ŵaheberi 10:11-18).

Kasi cikuηanamulaci, “Kweni penepapo palicigowokero ca vyeneivi” mu ndime ya 18 pacanya? Ciukuηanamula kuti kwananga iko kwene, kwananga kulikose, kukawuskikapo kwa muyirayira, kwambura kusankira. Ciuta wali kuziwuskapo na kutigowokera tose. Kasi mugomezga ici? “Kweni penepapo pali cigowokero ca vyeneivi, paliveso sembe ya zakwananga.”

◄ CONTENTS ►


Tiyeni sono timalizgiske vose ivi tawonapo. Usange Yohane mu Bapatizi wakagonekapo cara mawoko yake pa Yesu, mu mazgu yanyake walekenge kubapatiza Yesu, kasi ntha tili kuwombokwa? Cara, cara nadi! Tiyeni tiyanayanire vya kumanyuma. Usange Yesu walekenge kusankha Yohane mu Bapatizi nga ndi mwimiriri wa υantu υose na kutora zakwananga zose kupitila mwa Iyo, kasi ntha walikusuka zakwananga zithu zose? Ntha wandasuke.

Dango la Ciuta ndituυa. Ndiwemi. Ntha wakayowoya car kuti Iyo wakaυa Mponoski withu nakuti wakawuskapo zakwananga zithu zose. Wakawuskapo zakwananga zithu mumacitiko. Ncifukwa uli Yesu, Ciuta wakiza kwa ise mu thupi? Wakiza mwakuti wawuskepo zakwananga zose za υantu kupitila mu ubapatizo wake. Yesu wakamanya kuti zakwananga zose kufuma mu mitima na mu thupi ntha zikawuskikamo cara, pekha pera wiza muthupi kuti waperekeke nga ndi sembe ya muyirayira.

Yesu Kristu walekenge kubapatizika, zakwananga zithu ntha zicalipo. Usange wapayikikenge kwambura

dankha kuwuskapo zakwananga zithu, nyifwa Yake ntha yikaυa yambura canduro. Ntha yikaυavye cilicose cakucita pa ise. Ntha yikaυa yambura canduro.

Sono, apo wakati wa yamba uteυeti wake wa pakweru pamusinkhu wa virimika makhumi yatatu, wakaruta kwa Yohane mu Bapatizi pa Yordani kuti wabapatizike. Uteυeti wake wapakweru ukayamba apo wakaυa na virimika makhumi myatatu ndipo wukamara apo wakaυa na makhumi yatatu na vitatu. Apo wakaυa na virimika makhumi yatatu, wakaruta kwa Yohane mu Bapatizi kukabapatizika. “Uzomere sono, cifukwa ntheura ndimo kukwenerera ise mwakuti υanthu υose υaponoskeke nakuti υaυe υarunji. Ncithu cakwenerera ise kucita. Sono, ndibapatize.” Enya, Yesu wakabapatizika paciwombokwa ca υantu υose.

Cifukwa Yesu wakabapatizika na kutora zakwananga zithu zose, nakuti zakwananga zithu zose zika zomerereka mwa pa Iyo kupitila mu m, awoko ya Yohane mu Bapatizi, Ciuta mweneco wakagatako nkhonto kwa Yesu apo wakafwanga pa mphinjika.

◄ CONTENTS ►


Nanga uli Yesu wakaυa kananda wake, waka mupereka sembe.

Ciuta nkutemwa, kweni wakazomerezga mwana wake kufwa. Ntheura kwa ma ola yatatu, kukaυa cisi pacaru cose. Yesu wakalira pambere wandafwe, “Eli, Eli, lama sabachthani?” Ndiko kuti, “Ciuta wane, Ciuta wane, mwandisidiraci?” Yesu wakayeya zakwananga zithu zose nakupokera ceruzgo ca pamphinjika mumalo mwa ise. Ndimo, wakatiponoskera ise tose. Kwambura ubapatizo wa Yesu, nyifwa yake ntha yiri yambura canduro.

Kasi uli wakwananga panji muntu murunji?

Ndine muntu murunji wambura

kwananga kulikose mu mtima wane

Usange Yesu wakafwa pa mphinjika kwambura

kuwuskapo zakwananga zithu kupitila mu ubapatizo

wake, nthana nyifwa yake yinda kwaniliske ciwombokwa. Mwakuti watiwombole mwakufikapo, Yesu wakabapatizika na Yohane, mwimiriri wa υantu υose, na kupokera ceruzgo ca pa mphinjika mwakuti aυo υose υagomezga mwa Iyo υaponoskeke.

Ndipo, kufuma mu mazuυa ya Yohane mu Bapatizi kufikira kuno kulero, Ufumu wakucanya ukududumizgika. Cifukwa Yohane mu Bapatizi wakazomerera zakwananga zose za caru pa Yesu, zakwananga zithu zili kugowokereka. Iwe na ine tinga cema Ciuta υa Dada υithu na kukanjira na cikanga mu Ufumu wa Kucanya.

Mu Ŵahebere 10:18, “Kweni penepapo pali cigowokero ca vyeneivi, paliveso sembe ya zakwananga.” Kasi mucaliso υakwananga? Sono pakuti Yesu wali kulipira kale nkongole zinu, kasi mukweneraso kulipira nkongole?

Kukaυa muntu muroυevu uyo uroυevu wake ukamunjizga munkongole ku υantu υanandi. Ndipo siku linyake, mwana wake wakalipira nkongole zose za υawiske. Ŵawiske υaυevyenge nkongole nanga uli

◄ CONTENTS ►


wakaυa na nkongole zinandi mu manyumba yose kura. Ici ndico Yesu wakaticitira. Wakalipiriratu

zakwananga zithu zose na zakunthazi wuwo. Ni zakwananga za umoyo withu pera cara, kweni na za caru zose. Zikazomerereka zose pa Yesu apo waka bapatizikanga. Sono kasi mucali υakwananga ndithu? Cara, muliso cara.

Timanyenge uthenga uwu waciwombokwa pakudanga, nthena cikatiυira cipusu kugomezga mwa Yesu. Kweni nga ndi umo ciliri, cikupulikika cipya mwakuti υantu υanandi υakuzizwa naco.

Kweni ici ncinthu cipya car. Cakhalako kufumira pa kudanga pa kulengika kwa muntu. Tikamanyanga waka cara zaico. Uthenga wa maji na Mzimu waυa wakulembeka mu malemba ndipo nyengo zose waυa wa nkongono. Waυako nyengo zose. Ukaυamo mu Baibolo kufuma panyengo iyo imwe na ine tikababika. Ukaυamo apo caru cika lengekira.

Uthenga wa Ciwombokwa ca Muyirayira

Ncici tikwenera kucita panthazi pa Ciuta?

Tikwenera kugomezga uthenga wa

ciwombokwa ca muyirayira Yesu Kristu wakasuka zakwananga zithu, wakacita

pambere imwe na ine tinda babike. Wakaziwuskapo zose. Kasi mucaliso na kwananga? —Cara.— Sono nanga pa zakwananga izo muza mucita na macero? Nazoso zili kusazgika pa zakwananga za caru.

Tiyeni sono tiwuskepo zakwananga za macero. Zakwananga tilikucita mpaka sono zili kusazgikaso pa zakwananga za caru, kasi nthena? Kasi zikazomerereka pa Yesu panji cara? Enya, zikazomerereka.

◄ CONTENTS ►


Sono, kasi zakwananga za macero zikazomererekaso pa Iyo? Enya, wakaziwuskapo zose, kwambura kusankira. Wandalekeko kwananga kulikose. Evangeli likutipharira kugomezga na mtima wose kuti Yesu wakawuskapo zakwananga zose zithu, kamoza pera, na kulipila pa zose.

‘Kwamba kwa Ivangeli la Yesu Kristu, mwana wa Ciuta’ (Marko 1:1). Ivangeli la kucanya ni uthenga wacimwemwe. Wakutifumba ise, “Nkawuskapo zakwananga zinu zose. Ndine Mponoski winu. Kasi mu kugomezga mwa ine?” Mukati υantu υanandi, mbacoko υalikuzgora, “Enya, nkugomezga. Nkugomezga nga ndi umo muli kutipharirira. Cikaυa cipusu kuti ni pulikiske penepapo.” Aυo υakuzomera cipulikano caυo mwantheura υakuυa υarunji nga ndi Abrahamu.

Kweni υanji υakuti, “Ningacigomezga cara. Cikupulikika cipya ndipo nca cilendo kwa ine.”

Ndipo, wakufumba, “Ndipharirani waka, kasi nkamuwuskiranipo kwananga kwinu kose panji cara?”

“Nkasambizgika kuti mukawuskapo waka

kwananga kwakudanga, kweni kwananga kwane kwa siku lililose mukawuskapo cara.”

“Nkuwona kuti muli υakujikuzga kuti mugomezge umo mukupharirikira. Mukwenera kuruta ku gehena cifukwa ndilive ca kuyowoya namwe.”

Kugomezga mu ciwombokwa cake cakufikapo cili kutiponoska. Ŵose aυo υakukana kuti υalive kwananga υakwenera kuruta kugehena. Ŵakajisankira iυo υene. Ivangeli la ciwombokwa likamba na cipanikizgo ca Yohane mu Bapatizi. Cifukwa yesu walisuka zakwananga zose zithu kupitila mu ubapatizo wake na Yohane mu Bapatizi, tikuphotoleka usange tagomezga.

Mpostole Paulo wakayowoya comene pa za ubapatizo wa Yesu mu uthenga wake. Mu Ŵagalatiya 3:27, “Pakuti mose mwa υene imwe mu kabapatizikira mwa Yesu kristu, mukavwara kristu.” Kuυa υakubapatizikira mwa Kristu, cikuηanamula kuti tilipamoza na Kristu pakugomezga mu ubapatizo wake. Apo Yesu wakabapatizikira, zakwananga zose zithu zikazomerereka pa Iyo kupitila mwa Yohane mu

◄ CONTENTS ►


Bapatizi, ndipo zikasukika zose. Mu 1Petros 3:21, “Yeneayo sono napo

ngancilinganizgo ndiyo yaku muponoskani, inya ubapatizo (kutaya mariko yathupi cara, kweni kuυeya kwa njuυi yiwemi kwa Ciuta, mukuwuka kwa Yesu Kristu.”

Ndi aυa υekha υakugomezga mu cipanikizgo ca Yohane mu Bapatizi, ubapatizo wa Yesu na ndopa pa phinjika zili na ucizgi waciwombokwa wakufuma kucanya.

Pokerani ubapatizo wa yesu nga ncilinganizgo ca ciponosko mu mtima winu ndipo mponoskeke.

◄ CONTENTS ►

Cisambizgo 6

Yesu Kristu Wakiza na Maji, na Ndopa, ndipo na Mzimu

◄ CONTENTS ►

145 Yesu Kristu Wakiza na Maji, na Ndopa, ndipo na Mzimu

Yesu Kristu Wakiza na Maji, na Ndopa, ndipo na Mzimu

< 1Yohane 5:1-12 > “Yose uyo wakupulikana kuti Yesu ndi Kristu,

ngwakubabika na Ciuta: Ndipo mweneuyo yose wakuυatemwa υawiske wakumutemwa uyo ndi Mwana waυawiske nayo. Naceneici tikumanya kuti kutemwa υana υa Ciuta, para tikutemwa Ciuta, na kusunga marango yake. Kumutemwa Ciuta nceneici, cakuti tisungirire marango yake: Ndipo marango yake kuti ngazitu cara. Pakuti cose ico cakubabika na Ciuta cikutonda caru: Ndipo kutonda kweneuko kwatonda caru ncipulikano cithu. Ndinjani uyo wakutonda caru? Asi ndimweneuyo wakupulikana kuti Yesu ndi mwana Ciuta? Mweneuyo ndiyo wakiza na maji na ndopa,

Yesu Kristu; na maji yara pera cara, kweni na maji yara ndipo na ndopa zira. Ndipo ndi Mzimu uyo ukupanikizga, pakuti Mzimu mbunenesko. Pakuti υaliko υatatu aυo υakupanikizga, Mzimu, na Maji, na Ndopa: Ndipo aυa υatatu υakuzomerezgana. Usange tikupokera cipanikizgo ca υantu, cipanikizgo ca Ciuta ncakuruska: Pakuti cipanikizgo ca Ciuta ndi ici, cakuti wamupanikizgira mwana wake. Uyo wakupulikana na mwana wa Ciuta wali na cipanikizgo mwa mweneco: Uyo wakuυura kupulikana na Ciuta wa muzgora mutesi; pakuti walive kupulikana na cipanikizgo ico Ciuta wapanikizgira mwana wake. Ndipo cipanikizgo ndi ici, cakuti wakatipa umoyo wamuyirayira, ndipo umoyo weneuyo uli mu mwana wake. Uyo wali na mwana waliso na umoyo: Uyo walive mwana wa Ciuta walive umoyo.”

◄ CONTENTS ►


Kasi Yesu wakiza na vici?

Na maji, na ndopa, ndipo na Mzimu

Kasi Yesu wakiza na maji? Enya, wakiza nayo.

Wakiza na ubapatizo wake. Maji yakwimirira ubapatizo na Yohane mu Bapatizi mu muronga wa Yordani. Ukaυa ubapatizo waciwombokwa na uwo wakawuskirapo zakwananga zose za caru.

Kasi Yesu wakiza na ndopa? Enya, wakiza nazo. Yesu wakaυa Ciuta, kweni wakiza nga ndi Mzimu mu thupi mwakuti waponoske υakwananga.

Ŵantu υanandi wakugomezga cara kuti Yesu wakiza na maji, na ndopa ndipo na Mzimu. Mbacoko waka aυo υakugomezga kuti Yesu nadi ndi Fumu ya Mafumu nakuti ndi Ciuta wa υa ciuta. Ŵantu υanandi υakuzizwa ndithu, ‘Kasi Yesu ndi mwana wa Ciuta nadi, panji ndi mwana wa muntu? ’ Ndipo υanandi, pamoza naq υa manyi υa mazgu ya Ciuta na υaparazgi, υakugomezga Yesu nga ndi muntu pera kweni nga ndi

Ciuta cara, Mponoski ndiposo muntu. Kweni Ciuta wakuti uyo yose wakugomezga kuti

Yesu ndi Fumu ya mafu yose, Ciuta wanadi na Mponoski wanadi wababikenge mwa Iyo. Aυo υose υakutemwa ciuta υakutemwa Yesu na aυo υose υakugomezga nadi mwa Ciuta υakugomezgaso mwa Yesu.

Ŵantu υanga tonda caru cara pekha pera υababikaso. Ndico cifukwa, Mpostoli Yohane wakatipharira kuti mba Kristu υa nadi ndiυo υanga tonda caru.

Cifukwa ico υakupulikana υangatondera caru ncakuti υali na cipulikano mu maji, mu ndopa, ndipo na mu Mzimu. Nkongono za kutondera caru kungafuma cara mukhumbiro la muntu, na vakucitika panji muvirakolako.

“Usange nkuyowoya na malulimi ya υantu na yaυangero, kweni nkuwura kutemwa, ndiri mbata yakulira, panji kumbaro lakupoma. Ndipo usange ndiri ucimi, ndipo nkumanya va mucindindi vyose, nakamanyiro kose; ndipo usange ndiri na cipulikano

◄ CONTENTS ►


cose, mwakuti ndisezgere mapiri, kweni kutemwa ndirive, kuti ndiri kantu cara. Ndipo uasnge nkulera υakavu na vyose ivyo ndiri navyo, ndipo usange nkupereka thupi lane koceka, kweni kutemwa ndirive, kuti ndandura kantu cara” (1Ŵakorinte 13:1-3).

‘Citemwa’ cikuηanamura kuti Yesu wakiza na maji, na ndopa ndipo na Mzimu. Mu Baibolo, lizgu ‘citemwa’ nyengo zose cikuyaniskana na ‘citemwa ca unenesko’ (2Ŵatesalonika 2:10). Nadi, citemwa ca Ciuta cikavumbulika kupitila mwa kananda wake (1Yohane 4:9).

Ndi Uyo pera Wakugomezga mu Maji na mu Ndopa Wangatonda Caru caru

Ndinjani uyo wangatonda caru?

Aυo υakugomezga muciwombokwa ca ubapatizo wa Yesu, ca ndopa

zakena ca mzimu.

Mu 1Yohane 5:5-6 likuti, “Ndinjani uyo wakutonda caru? Asi ndimweneuyo wakupulikana kuti yesu ndi mwana ciuta? Mweneuyo ndiye wakiza na maji na ndop—Yesu Kristu; na maji yara pera cara, kweni na maji yara ndipo na ndopa zira.”

Mwa υakristu υanyane, uyo wakatonda satana na caru ndi Yesu Kristu. Aυo υakugomezga mu mazgu ya maji, ya ndopa na Mzimu wa Yesu naυoso υangatonda caru. Kasi Yesu wakatonda uli caru? Kupitila muciwombokwa ca maji, ca ndopa na ca Mzimu.

Mu Baibolo, ‘Maji’ yakuηanamula kuti ‘Ubapatizo wa Yesu’ (1Petros 3:21). Yesu wakiza mu caru ici muthupi. Wakiza kuzakaponoska υakwananga υa mucaru; wabapatizika kuwuskako zakwananga za υakwananga υose ndipo wakafwa pa mphinjika kuzipephiska.

Ndopa za pamphinjka zikuηanamula kuti wakiza mucaru ici muthupi la muntu. Wakiza mucikhozgo ca kwananga kwa thupi mwakuti waponoske υakwananga na kubapatizika na maji. Ntheura, yesu wakiza kwa ise mu ndopa na maji. Mu mazgu yanyake, wakawuskako

◄ CONTENTS ►


zakwananga zose za caru na maji ya ubapatizo wake ndiposo na ndopa za nyifwa yake.

Kasi satana wakawusa uli pa caru? Satana wakapangiska υantu kukaika mazgu ya Ciuta na kupandamo mbeu yambura kupulikira mitima yaυo. Satana wakuyezga kuzgora υantu kuti υaυe υateυeti υake pakuυapuluska kuti υaleke kupulikira mazgu ya Ciuta.

Ntheura, Yesu wakiza mu caru wakiza mu caru ici na kuwuskamo zakwananga zose na maji na ubapatizo wake na ndopa zake za pamphinjika: Wakatonda satana na kuwuskako zakwananga zose za caru.

Ici cikacitika cifukwa Yesu wakaυa Mponoski wa υakwananga. Ndi Mponoski withu cifukwa wakiza na maji na ndopa.

Yesu Wakawuskapo Zakwananga Zose za Caru na Ubapatizo Wake Waciwombokwa

Kasi cikuηanamulaci kuti Yesu watonda caru cose?

Cikuηanamula kuti walikuwuskapo

zakwananga zose za caru. Cifukwa Yesu wakabapatizika na kuwuskapo

zakwananga za caru na kufwa kuzipephiska, wakakwaniska kuti wombola ku zakwananga zose. Kweni cifukwa yesu wakabapatika mu muronga wa yordani na Yohane mu Bapatizi, mwimiriri wa υantu υose, zakwananga zose za caru zikazomerereka pa Iyo. Yesu wakapereka umoyo wake papmhinjika kuυa njombi ya kwananga. Wakatonda nkongono ya satana kupitila mu nyifwa yake na cizguka cake. Yesu wakapereka njombi ya zakwananga zithu zose kupitila

◄ CONTENTS ►


munyifwa yake.

Yesu Wakiza ku Ŵakwananga na Maji ya Ubapatizo Wake na Ndopa za pa Mphinjika.

Kasi Wakatonda uli nkongono za Satana?

Kupitila mu ubapatizo wake,

mu ndopa na Mzimu Mu Postoli Yohane wakati ciwombokwa kuti nca

maji pera cara, kweni vyose maji na ndopa. Ntheura nga ndi umo Yesu wakatorera zakwananga zose na kuwuskapo zakwananga kwa muyirayira, υakwananga υose υanga ponoskeka ku zakwananga zaυo pakugomezga mwa Iyo, na kuυa υakupulikana mu mazgu yake.

Apo Yesu wakati wiza mu caru, wakatora kwananga kwithu pera cara, kweniso wakazilipira pa pakupopoma ndopa mpaka kufwa pamphinjika. Wakawuskapo zakwananga zose zithu na ubapatizo wake mu muronga wa Yordani ndipo wakalipira njombi ya zakwananga izo pa mphinjika; wakalipira zakwananga zithu na nyifwa yake. Dango la Ciuta ilo likuti ‘njombi yakwananga ndi nyifwa’ (Ŵaroma 6:23) likafiskika.

Kasi Yesu wakaηanamulaci pakutonda caru? Cipulikano ico cikutonda caru ncipulikano mu Ivangeli la ciwombokwa, ilo Yesu wakaυika pa ise na maji na ndopa. Wakiza mukaυiro ka thupi na kupanikizgira ciponosko na ubapatizo wa maji na nyifwa yake pamphinjika.

Yesu wakatonda caru, satana. Ŵasambiri υa Ekeleziya yakwamba υakakwima na mukukomeka kwa υakristu kwambura na kupulikira ufumu wa ciroma panji kuciyezgo cili cose mucaru ici.

Ici cikaυa cifukwa ca cipulikano caυo kuti Yesu wakiza na maji (Wakabapatizika kuwuskapo

◄ CONTENTS ►


zakwananga zose zithu), ndipo na ndopa zake pamphinjika (Wakalipira njombi ya zakwananga zityhu zose na nyifwa yake).

Yesu wakiza mu Mzimu (wakiza muthupi la unthu), na kuwuskapo zakwananga za υakwananga na ubapatizo wake ndipo na ndopa zake pamphinjika mwakuti ise tose tiponoskekenge titonde caru.

Yeneayo Sono Ncilinganizgo ndiyo Yakutiponoska, Ubapatizo, Mukuwuka kwa Yesu Kristu <1Petros 3:21>

Kasi cilinganizgo ca ciponosko ncici?

Ubapatizo wa Yesu.

Cilikuyowoyeka mu 1Petros 3:21, “Yeneayo sono

napo nga ncilinganizgo ndiyo yakumponoskani, inya ubapatizo (kutaya mariko ya thupi cara, kweni kuυeya kwanjuυi yiwemi kwa Ciuta), mukuwuka kwa yesu Kristu.” Mpostoli Petros wakupanikizga kuti Yesu ndi Mponoski na kuti wakiza na maji ya ubapatizo na ndopa.

Cifukwa ca ici, tikwenera kugomezga mwa Yesu, uyo wakiza na maji ndiposo ndopa. Tikweneraso kumanya kuti maji ya ubapatizo wa Yesu ncilinganizgo ca ciponosko cithu. Mpostoli Petros wakutipharira kuti ‘maji’ ya ubapatizo, na ‘ndopa’ na ‘Mzimu’ ndivyo ‘vigaυa vyeneco’ mu ciwombokwa.

Ŵasambiri υa Yesu υakagomezga ndopa za pamphinjika kupitila mu ubapatizo wa Yesu. Kugomezga pera mu ndopa nkutorako waka cigaυa cimoza ca cipulikano. Cipulikano cambura kufikapo cikumara paka nyengo. Ntheura, vipulikano vya aυo υakugomezga mu Ivangeli la maji, la ndopa na la Mzimu vikurenge mwakukhora na nyengo.

Uthenga wa ndopa pera ukurutilila kukura mu caru masiku yano. Ncifukwa cili nthaura? Ŵantu υakureka

◄ CONTENTS ►


kumanya mazgu ya unenesko, ciwombokwa ca maji na Mzimu, ndipo υanga babikaso cara.

Panyengo yimoza, Ma ekeleziya yakumanjiriro ya zuυa yawira mu umbuli. Yakuwoneka nga yakuluta panthazi pakanyengo kacoko waka, kweni υateυeti υa satana υakuzgorera vipulikano vyaυo mu umbuli.

Umbuli nkugomezga kuti satana wacimbirenge para muntu wanga dinda mphinjika pa pepala panji kupanga na cikhuni, nakuti satana wanga cimbira usange muntu wangazomera cipulikano cake mundopa za Yesu. Kupitila mu ivi na mu vigomezgo vinyake vya umbuli, satana wakapuluska υantu υanandi kugomezga kuti υakwenera pera kugomezga mundopa za Yesu. Satana wakujikunguluvya kuti wakopa ndopa, kunena kuti cintu cimoza ico Yesu wakacita kuυantu nkutiska ndopa pa mphinjika.

Ntheura, Petros na υasambiri υanyake υakaυpanikizgira za uthenga wa unenesko wa ubapatizo wa Yesu na ndopa za pa mphinjika. Kweni, kasi υakristu sono υakupanikizgiraci? Ŵakupanikizgira pera za ndopa za Yesu.

Tikwenera kugomezga mu mazgu yaqkulembeka mu Baibolo na kuυa na cipulikano mu ciponosko ca Mzimu, ca ubapatizo wa Yesu na ca ndopa zake. Para tazerezga ubapatizo wa Yesu na kupanikizgira pera unenesko kuti Yesu wakatifwira pamphinjika, ciponosko cithu cinga fikapo cara.

‘Lizgu la Cipanikizgo’ ca Ciponosko ca Ciuta ca Maji

Ncigomezgo uli cakuti Ciuta wali kutiponoska?

Maji, ndopa, na Mzimu

Mu 1Yohane 5:8, Fumu yikuti, “Pakuti υalipo

υatatu aυo υakupanikizga pa caru capasi.” Cakudanga ni Mzimu, caciυiri ndi maji ya ubapatizo wa Yesu, cacitatu ndi ndopa zake pa mphinjika. Vintu vitatu ivi

◄ CONTENTS ►


viri nga ncimoza. Yesu wakiza pacaru kuzakatiponoska tose kufuma kuzakwananga izi. Iye yekha wakacita ici navitatu ivi, ubapatizo, ndopa, na Mzimu.

‘Kuli υatatu aυo υakupanikizga.’ Kuli vintu vitatu ivyo vikupanikizga kuti Ciuta wali kutiponoska. Vipanikizgo vitatu ivi ndi maji ya ubapatizgo wa Yesu, na ndopa zake, na Mzimu. Ivi vitatu ndivyo Yesu walikucita kwa ise mu caru ici.

Pavitatu ivi cimoza cilekekenge, mphanyi ciponosko ncambura kufikapo. Pakuti υaliko υatatu aυo υakupanikizga pa caru: Mzimu, maji, na ndopa.

Yesu Kristu, uyo wakiza kwa ise muthupi, ni Ciuta, Mzimu, na Mwana. Wakiza mu caru ici nga ndi Mzimu muthupi la muntu ndipo wakabapatizika mu maji kufunyako zakwananga za caru. Wakatora zakwananga pathupi lake nakuponoska ise υakwananga pakupopoma kwa ndopa mpaka kufwa pamphinjika. Wakalipira mwakufikapo zakwananga zithu. Ni uthenga wa wakufikapo waciwombokwa ca maji, ca ndopa, na ca Mzimu.

Nangauli cimoza ca ivi cifunyiskikengepo, mphanyi cikaυa nga tikukana ciponosko ca Ciuta, ico cilikutiponoska ise ku zakwananga zose. Tiυenge υakuzomerezgana na υakupulikana υanandi mwanya uno, mphanyi tayowoya kuti ‘kuli υaυiri aυo υakupanikizga pa caru ndopa, na Mzimu.’

Kweni Mpostoli Yohane wakuti kuli vitatu ivyo vikupanikizgira: Maji ya ubvapatizo wa Yesu, ndopa za pa Mphinjika na Mzimu. Mpostoli Yohane wakaυa wakudidimizga mu cipanikizgo cake.

Cipulikano ico cikuwombola wa kwananga ncipulikano ca mu Mzimu, mu maji, na mu ndopa. Ncipulikano uli ico cipanga muntu kutonda caru? Ndipo tinga cisanganku cipulikno cantheura? Cikusdangika mu Baibolo. Ni kugomezga mwa Yesu, uyo wakiza na maji, na ndopa, na Mzimu. Ŵani na cipulikano mwa ivyo kuti mupokere ciponosko na umoyo wa muyira yira.

◄ CONTENTS ►


Kasi ciponosko ca

CIuta ncakufikapo kwambura ubapatizo wa Yesu?

Cara

Nyengo yitari kumasinda, apo ninda babikeso,

naneso, nkhaυa mukristu wakugomezga waka pa ndopa za pa mphinjika na Mzimu. Nkagomezganga kuti wakiza pasi mu Mzimu na kundifwira ine pa mphinjika kundiponoska ku zakwananga zose. Nkagomezga pera paviυiri ivi ndipo nkakhutila na kuvipharazga ku υantu υose.

Nkaganiza kuti ndi sambire vya Baibolo nakuυa missionare mwakuti ndi seυeze nakufwira maumoyo ya kutayika, nga ndi umo Yesu wakacitira. Nkayanayanira vinandi vintu vyakuzirwa.

Kweni, cifukwa nkagomezga waka muviυiri, mukaυa ndithu kwananga mukati mu mtima wane. Cifukwa ca ici nkatondeka kutonda caru. Nkatondeka kusutulika ku kwananga. Apo nkagomezge pera mu

ndopa, na mu Mzimu, nkaυa ndithu na kwananga mu umoyo wane.

Cifukwa ico nkaυira na kwananga mu umoyo wane, nangauli nkagomezga mwa Yesu, cikaυa cakuti nkamanyanga yayi za maji, ubapatizo wa Yesu. Kusutulika kwane kukaυa kwakufikapo cara mpaka apo nkawomboleka na cipulikano cane cakufikapo ca ubapatizo wa maji, na ndopa, na mzimu.

Nkaυa wakutondeka kutonda kwananga kwa thupi cifukwa nkamanya yayi ciηanamulo ca ubapatizo wa Yesu. Nanga nisono, υantu υanandi υakughomezga mwa Yesu, kweni υakucita ndithu kwananga kwathupi. Ŵacali ndithu na kwananga mu mitima yaυo na kuyezga kuwuska citemwa caυo cakale ico υakaυa naco pa Yesu.

Ŵanga werezgeramo cara khumbiro laυo lakudanga cifukwa υanda sukike mwakufikapo ku zakwananga zaυo na maji. Ŵakumanya cara kuti zakwananga zaυo zose zili kuυikika pa Yesu apo wakabapatizikikanga, ndipo υangawezgeraposo cara vipulikano vyaυo para υawa.

◄ CONTENTS ►


Nkukhumba kuti ni miweruskeni mose. Tinga khara mucipulikano na kutonda caru para tagomezga mwa Yesu. Mwantheura, tili υakupereυera, nangauli tikucita kwananga mu caru ici, para tagomezga waka mwa Yesu kuti ndi Mponoski withu, uyo wakatisutula mwakufikapo kufuma ku kwananga na ubapatizo wake ndiposo nakuthiska ndopa, tinga yimirira υakutonda.

Nangauli cingaυa ntheura, para mwagomezga mwa Yesu kwambura ubapatizo wake wa maji, tingasutulika mwakufikapo cara. Mpostoli Yohane walikutipharira kuti cipulikano ico cikutonda caru ncipulikano mwa Yesu, uyo wakiza mu ubapatizo wa maji na ndopa ndipo na Mzimu.

Ciuta wakatuma mwana wake yekha kuwombola aυo υakugomezga mu ubapatizo na mu ndopa zake. Yesu wakawuskapo zakwananga zithu zose na ubapatizo wake. Yesu, mwana yekha wa Ciuta, wakiza kwa ise mu Mzimu (mu thupi la muntu). Ndipo, wakapopoma pa mphinjika kulipira njombi ya kwananga. Ndimo, Yesu walikusutulila υantu υose.

Cipulikano ico cikutilongozga mukutonda caru

cikufumira mukugomezga mu unenesko kuti Yesu wakiza kwa ise na maji, na ndopa, na Mzimu ico cikatisutula ise ku zakwananga zose.

Kuυevyenge ubapatizo wa maji na ndopa za pa mphinjika, mphanyi kulive ciponosko ca unenesko. Kuυevyenge cimoza cavitatu ivi, mphanyi tilive ciponosko ca unenesko. Ciponosko ca unenesko cinga fiskika cara kwambura maji, ndopa, na Mzimu. Ntheura, tikwenera kugomezga pa maji, na ndopa, na Mzimu. Manyani ici ndipo muυenge na cipulikano ca unenesko.

Nkumupharirani kuti nciponosko cara cambura cipanikizgo ca Maji, Ndopa, na Mzimu

Kasi ni vinthu uli vitatu ivyo vikupanikizgira ciponosko?

Maji, ndopa, na Mzimu.

◄ CONTENTS ►


Yumoza wanga yanayana za fumbo la pacanya ili. “Yesu ndi mponoski wane. Nkugomezga mu ndopa za pa mphinjika ndipo nkukhumba kufwa cifukwa ca Kristu. Nkugomezga mwa Yesu nanga uli nili na kwananga mu mtima wane. Ndili kulapa ndiposo na seυeza comene kucita ciwemi, kurunjika na kuwovwira siku lililose. Ndapereka umoyo wane na na katundu wane wose wa mu caru kwa imwe. Nkasankhaso kureka kutora. Kasi Ciuta wanga leka uli kundimanya? Yesu wakandifwira pa mphinjika. Ciuta withu mutuυa wakiza nga ndi muntu na kutifwira ise pa mphinjika. Nkagomezga mwa imwe, nkapereka sembe cifukwa ca imwe, nkaciata milimo yane yakugomezgeka cifukwa ca imwe. Nangauli ningaυa wambura kwenerera na kurutilila na kwananga mu mtima wane, kasi Yesu wanga ndituma ku gehena cifukwa ca ici? Wangacita cara.”

Pali υantu υanandi aυo υakuyanayana munthowa iyi. Ŵakuleka kugomezga kuti Yesu wakabapatizika kuwuskapo zakwananga za caru. Para υakristu υanthaura,aυo υakugomezga mwa Yesu kweni

υakurutilira mu kwananga, para υafwa, kasi υakuyankuni? Ŵakuya kugehena. Mbakwananga ndithu!

Aυo υakuyanayana umo υakhumbira nakuti Ciuta wakuyanayana cimoza moza pera, υakuya kugehena. Kwakuruska, υanji υakuti Yesu walikuwuskapo zakwananga zose apo wakati wafwa pa mphinjika, kulive kwananga mu caru. Ntheura, uku nkuyowoya za ndopa na Mzimu pera. Ici ndico cipulikano cara cakulongozga υantu kuciwombokwa ca kufikapo.

Tikwenera kugomezga kuti Yesu wakawuskapo zakwananga zithu na ubapatizo wake, wakeruzgika, nakufwa pa mphinjika kufwira ise, nakuti wakawukaso pazuυa lacitatu pamasinda panyifwa yake.

Kwambura cipulikano canthaura, ciwombokwa cakufikapo kuti cingaυa capafupi cara. Yesu Kristu wakabapatizika, wakafwa pa mphinjika, ndipo wakawuskika. Yesu Kristu wakiza kwa ise na maji, na ndopa, na Mzimu. Wakawuskapo zakwananga zose za caru.

Kuli vintu vitatu ivyo vikupanikizga za ciponosko

◄ CONTENTS ►


cake pa caru: Mzimu, maji, na ndopa. Cakudanga, Mzimu Mtuυa ukupanikizgira kuti

Yesu ndi Ciuta nakuti wakikha muthupi la muntu. Caciυiri ni cipanikizgo ca ‘maji. ’ Maji ndi

ubapatizo wa Yesu mu Yordani na Yohane mu Bapatizi, umo zakwananga zithu zika υikikira pa Yesu. Zakwananga zithu zose zika υikika pa Iyo apo waka bapatizikanga (Mateyo 3:15).

Cipanikizgo cacitatu nca ‘ndopa’ izo zikwimirirako Yesu kuzomera mulimo wa kuweruzgika kwa zakwananga zithu. Yesu wakafwa, wakazomera weruzgi wa υawiske cifukwa ca ise ndipo wakawuskika pa zuυa lacitatu kutipa ise umoyo upya.

Ciuta Ŵadada wakutuma Mzimu mu mitima ya aυo υakugomezga pa ubapatizo na ndopa za mwana wake kupanikizgira kuciwombokwa cithu.

Aυo υalikubabikaso υali na mazgu, mwa iwo υakutonda caru. Ŵakuwomboleka υatondenge satana, mautesi ya maprofeti yatesi, na vikhuυazgo, vyakukondweska vya caru ivyo vikuυarotokera nyengo zose. Cifukwa ico tiliri na nkongono izi,

ncakuti tili na vipanikizgo vitatu mu mitma yithu: Maji ya Yesu, ndopa zake, na Mzimu.

Kasi tingatonda uli caru na Satana?

Pakugomezga mu vipanikizgo vitatu. Tingatonda satana na caru cifukwa tikugomezga mu

Mzimu, mu maji, na mu ndopa. Aυo υakugomezga mu ubapatizo na ndopa za Yesu υangamanya kutonda upusikizgi wose wa υaprofeti υatesi. Cipulikano cithu, na nkongono iyi yakutonda, yagona pa maji, pandopa, na pa Mzimu. Kasi mukugomezga pa ici?

Mungababikaso cara nesi kutonda caru para mulive cipulikano muciwombokwa kupitila mu ubapatizo wa Yesu, na ndopa zake, na cigomezgo cakuti Yesu ni mwana wa Ciuta na Mponoski withu. Kasi cipulikano ici cilimo mu mtima winu?

Kasi muli na Mzimu na maji mu mtima winu? Kasi mukugomezga kuti zakwananga zinu zose zili

◄ CONTENTS ►


kuυikika pa Yesu? Kasi muli na ndopa za pa mphinjika mu mtima winu?

Mutondenge caru para mwaυa nacipulikano ca maji na ndopa za Yesu Kristu mtima winu. Para mwagomezga kuti Yesu wakfwa pa mphinjika na kuyeya weruzgi cifukwa ca imwe muυenge υakutonda.

Mpostli Yohane wakatonda caru cifukwa wakaυa navyo vitatu ivi mu mtima wake. Wakayowoyaso za ciwombokwa kuυabali υake υose mucipulikano aυo υakakhuυazgika nakusuzgika muncito yaυo. Wakapanikizgira, “Umu ndimo imwe namwe munga tondera caru. Yesu wakiza na Mzimu, na maji, na ndopa. Umo wakatondera caru, ndimoso υakugomezgeka υatonderenge caru. Iyi ndiyo nthowa yekha yaυakugomezgeka kuti υatonde caru.”

Mu 1Yohane 5:8 cili kuyowoyeka, “Pakuti υaliko υatatu aυo υakupanikizga pa caru ca pasi: Mzimu, na maji, na ndopa; ndipo aυa υatatu υakuzomerezgana.” Ŵanandi υakurutilira kuyowoya za ndopa na Mzimu pera na kureka maji ya ubapatizo wa Yesu. Para υawuskako ‘maji,’ υacali kupusikika na satana.

Ŵakwenera kufumamo mu upusikizgi waυo na kulapa; υakwenera kugomezga mu ‘maji’ ya ubapatizo wa Yesu, ya kubabikaso.

Kulive uyo wakataonda caru kwambura kugomezga mu maji na ndopa za Yesu Kristu. Nkuyowoyaso kwa imwe, kuti kulive! Tikwenera kurwa kuse ezeska maji na ndopa za Yesu kuυa cakurwela cithu ca nkongono. Mazgu yake ndi rupanga lwa Mzimu, ungweru.

Kuliso υanandi aυo υakureka kugomezga mu ubapatizo wa Yesu, uwo ukasuka zakwananga zithu zose. Kuliso υanandi aυo υakugomezga mu viυiri pera. Ntheura, para Yesu waυapharira ‘kunyamuka na kuυara,’ υangaυara cara. Ŵacali na kwananga mu mitima yaυo. Nangauli υakugomezga mwa Yesu, υakurutilila kuyakamarila mugehena.

◄ CONTENTS ►


Uthenga wa Ubapatizo na wa Ndopa za Yesu Ukwenera Kupanikizgika Mwakuti Ŵantu Ŵapulike, na Kugomezga, na Kuponoskeka

Kasi cipulikano ca mu ubapatizo wake cili ndi ncisambizgo ca υantu?

Ncisambizgo ca υantu cara.

Mbunenesko. Para tikupanikizgira kuwuthenga, cikwenera kuυa

ntheura. Yesu wakiza na Mzimu, ubapatizo (uwo wukawuskako zakwananga zithu zose), ndipo na ndopa (izo zikalipiririka pa zakwananga zithu zose). Tikwenera kugomezga pa vitatu ivi vyose.

Para tikureka, tgikupharazga uthenga cara, kweni usopisopi. Ŵakristu υanandi mwanyauno υakutora cikristu nga ndi usopisopi, kweni cikristu cinga khozganika na usopi sopi cara. Ncipulikano ca

ciwombokwa ico cili kuzengeka paunenesko, cipulikano cakulaυiska kucanya kwa Ciuta. Kuti cingaυa usopisopi cara.

Usopi sopi ncitu cakupangika na υantu, apo cipulikano ni kulaυiska kucanya kuciponosko ico Ciuta wali kutijimikira ise. Iyi ndiyo mphambano. Para mwazerezga unenesko uwu, mukutora cikristu nga ndi usopi sopi na kupharazga na visambizgo vya υantu.

Yesu Krisu wakizira kuyimika usopi sopi mu caru ici cara. Wandayimikepo usopi sopi wakucemeka cikristu. Ncifukwa uli mukugomezga kuti mbusopi sopi? Para ncimoza pera, ncifukwa uli tikulekera kugomezga mu Buddhism? Kasi mu yanayana kuti ndiri wakutayika pa kuyowoya ici?

Ŵantu υanyake υakugomezga mwa Yesu nga ndi nthowa ya umoyo wa usopi sopi, ndipo υakumarila kuyowoya, “Kasi mphambano yirinku? Kucanya, Nirvana, Paradizo…. Vyose ncimoza pera, viri waka na zina yakupambana. Tose tamukumarila mu maro yamoza.”

Ŵakristu υanyane, tikwenera kuyimirira nganganga

◄ CONTENTS ►


pa unenesko. Tikwenera ‘kuyimirira na kuυara,’ Tikwenera kuyowoya unenesko kwambura kuleka.

Usange υanji υakuti, “Iyo yingaυa nthowa yekha yakucanya cara,” Tikwenera kuyowoya na lizgu la cigomezgo, “Inya! Ndiyo nthowa yekha. Mungaruta kucanya apo pekha mwagomezga mwa Yesu Kristu, uyo wakiza na maji, na ndopa, na Mzimu.” Tikwenera kuυara comene mwakuti maumoyo yanji yanga khumba kupulika mazgu ya ciwombokwa, na kubabikaso, ndipo na kuruta kucaanya.

Kharani na Cipulikano ca kunyoroka: Aυo υakutemwa Yesu kwambura kumanya ciwombokwa ca Ubapatizo wa Yesu na ndopa zake υa mukunangika

Mbanjani aυo υa mukwanangika nangauli υakugomezga mwa Yesu?

Aυo υakuleka kugomezga mu

ubapatizo wa Yesu Kuyowoya waka kuti nkugomezga mwa Yesu

kukucepeska citemwa pa Yesu ni nthowa yifupi yakuυira mukristu musopisopi.

Ngalawa yakuporota panyanja ya Pacific yikabira pasi ndipo mbacoko υakuwombokwa aυo υakakharira kudewera. Ŵakatuma lamia wa SOS, kweni nyanja za cipomezi zikatondeska ngalawa zinyake kwiza ka υawovwira. Ndipo, ndeke ya herikopter yikiza na

◄ CONTENTS ►


kuponya nthambo. Usange yumoza wakakorerera kunthambo na mawoko yake mumalo kuti wamangirire muthupi lake, cilinga ni kuwira mukuwura kutemwa kwa Kristu; kugomezga mwa Ciuta nga ndi umo wakutemwera. Walimakora cara, kweni wakuti, “Nkugomezga. Ndiponoskani. Nkugomezga, nkusacizga kuti ndi ponoskekenge.”

Uyo wakuleka kupulikiska unenesko wa ubapatizo wa Yesu na ndopa zake wakugomezga kuti waponoskekenge pakukorerela kunthambo waka.

Kweni apo wakudosekera kucanya, mawoko yake yalekenge kukoreska kunthambo. Wakorererenge na nkongono zake pera. Kumuυirenge kutali kwa iye kurutilira kukoreska kunthambo mpaka ku umarilo. Para nkongono zake zamara, walakengeko kunthambo na kuwira mu nyanja.

Kuυa na citemwa cambura kunyoroka pa Yesu, cili nthaura. Ŵanandi υanga yowoya kuti υakugomezga mwa Ciuta naq Yesu; kuti υakugomezga mwa Yesu, uyo wakiza na Mzimu, kweni ici ncigaυa waka ca vyose. Ŵangagomezga cara nesi kukhara mu uthenga

uwemi, mwaici υakujicicizga kuyowoya rutaruta kuti ‘υakugomezga’ mwa Iye.

Kugomezga na kuyezga kugomezga ncinthu cimoa cara. Ŵakuyowoya kuti υalondezgenge Yesu mpaka ku umarilo, kweni υiza mukuponyeka kutari pazuυa la umarilo cifukwa ca zakwananga zaυo izo zikukharira mu mitima yaυo. Ŵakutemwa Yesu kwambura kumanya kuti wakiza na ubapatizo wake, na ndopa, ndipo na Mzimu. Usange υakutemwa Yesu cifukwa ca ndopa zake pera, υakuya kugehena.

Kakani maumoyo yinu na nthambo ya uthenga wa unenesko, uthenga wa maji na ndopa. Para Yesu wataya nthambo ya ciponosko, aυo υakujimanga υekha na maji, na ndopa, ndipo na Mzimu υaza mponoskeka.

Wakuponoske mu ndeke ya herikopter wakacemerezga, “Naυeya teyelezgani makora kwa ine. Para na taya nthambo, yikakani zingirizge pa nganga musi mwa mawoko yinu. Ndipo, mukhale umo mulili. Mungadeweranga na mawoko yinu ku nthambo. Jikakani waka zingirizge pa nganga ndipo mupumule. Ndipo, muti muponoskekenge.

◄ CONTENTS ►


Muntu wakudanga wakalondezga cisambizgo ndipo wakajikaka iyo mwene na nthambo, ndipo wakaponoskeka. Kweni muntu munji wakati, “Mungenjerwanga. Ndine wakukhola. Naυa wakuseυeza mu maguru yakunyamura visimbi. Wonani! Kasi mukulaυiska mawoko yane? Ninga kolerera kwamutunda wutali.” Ndipo iye wakadewera ku nthambo na mawoko yake apo nthambo yikudoseka.

Ŵantu υose υaυiri υakadoseka pakudanga. Kweni mphambano yikaυako njakuti muntu yura wakateyelezga kucisambizgo na kukaka nthambo zingirizge pa nganga yake wakadoseka kwambura suzgo lililose. Wakataya na njuυi , kweni wakadoseka makora waka.

Uyo wakaυa na kujikuzga munkongono za iye mwene wakapulika vyakuυinya cifukwa nkongono zake zikamara. Wakafwa cifukwa wakakana kuteyelezga ndipo wakazerezga cisambizgo.

Kusanga ciwombokwa ca kufikapo, muntu wakwenera ku gomezga muciwombokwa ca maji ca

ubapatizo wake na ndopa izo zikaponoska maumoyo yose ku zakwananga. Ciponosko cikusangika kuυose aυo υakugomezga mu mazgu na mtima waυo wose: “Nkamuponoskani imwe mwakufikapo mu ubapatizo wane na Yohane mu Bapatizi ndipo na kupopoma ndopa mpaka kunyifwa ya papmhinjika.”

Aυo υakugomezga pera mundopa υakuti, “Mungenjerwanga, nkugomezga. Niυenge wakuwonga mpaka ku umarilo wa umoyo wane cifukwa ca ndopa za Yesu. Nilondezgenge Yesu mpaka ku umarilo ndipo cigomezgo cane ca mundopa pera ciυenge cakuruska kutonda caru na zakwananga zose mu umoyo wane wose.”

Ntheura, ici cekha ncakukwaniliska cara. Aυo Ciuta wakuzomerezga kuti mbantu υake ndi aυo υakugomezga mu vipanikizgo vyose vitatu: Kuti Yesu wakiza na Mzimu, kuti Yesu wakabapatizika (Yesu wakawuskapo zakwananga zose na ubapatizo wake mu Yordani), kuti wakafwa pamphinjika kulipira njombi ya zakwananga zose, nakuti wakawuskika kunyifwa pa zuυa la citatu.

◄ CONTENTS ►


Mzimu ukwiza pera pa aυo υakugomezga mu vyose vitatu ndipo vikuυapanikizgira iυo. “Inya, ndine mponoski winu. Nkamponoskani imwe na maji ndipo na ndopa. Ndine Ciuta winu.”

Kwa aυo υose υakureka kugomezga muvitatu, Ciuta wakuυapa cara ciponosko. Nangauli υanga fumyapo cimoza pera, Ciuta wakuti, “Cara, ndimwe υakuponoskeka cara.” Ŵasambiri υake υose υakagomezga mu vitatu vyose. Yesu wakuti ubapatizo wake ncilinganizgo ca ciponosko, ndipo ndopa zake nceruzgo.

Mpostoli Paulo na Petros Ŵakukhariraso Ukaboni pa Vyose Viυiri Ubapatizo na Ndopa za Yesu

Kasi ncici ico υasambiri υa Yesu υakukharira ukaboni?

Ubapatizo wa Yesu na

ndopa Zake. Kasi mpostoli Paulo wakayowoyapo pa ubapatizo

wa Yesu? Tiyeni towone nkalinga apo wakayowoyapo za ubapatizo wa Yesu. Wakati mu Ŵaroma 6:3, “Panji kasi mulive kumanya kuti 6:3, i se tikabapatizikira mwa Yesu Kristu, tikabapatizikira munyifwa yake?” Ndipo mu 6:5, “cifukwa usange tabatikana nayo mucilinganizgo ca nyifwa yake, ipo titi tiυengeso υakubatikana na cilinganizgo ca kuwuka kwake.”

Wakayowoyaso mu Ŵagalatiya 3:27, “Pakuti mose mwa υene imwe mukabapatizikira mwa Kristu,

◄ CONTENTS ►


mukavwara Kristu.” Ŵapostoli υa Yesu υose υakapanikizgira za ‘maji’ ya ubapatizo wa Yesu. “Yeneayo sono napo nga ndi cilinganizgo ndiyo yakumponoskani, inya ubapatizo” (1Petros 3:21).

Ciponosko ca Ciwombokwa ca Fumu Cikiza na Maji ndipo naNdopa za Yesu

Ndinjani uyo Ciuta wakumucema murunji?

Aυo υose υalive kwananga

mu mitima yaυo Ciwombokwa ico Yesu wakaυika pa muntu ncamaji

ya ubapatizo wa Yesu na ndopa zake pa mphinjika. Na ciwombokwa ici, tinga wuka na kuυara. Munthowa uli? Mukupanikizgira na vintu vitatu ivi.

“Wukani, υalani; cifukwa kwafika kungweruka, ndipo ucindami wa Yehova wamuwukirani” (Yesaya 60:1). Ciuta walikurongola ungweru kwa ise ndipo wautipharira kuti tiυare. Tikwenera kupulikira languro ili.

Taυa υakupharazga uthenga na nkongono zithu zose. Ntheura, υantu υanandi υakuteyelezga cara. Gomezgani mwa yesu ndipo muponoskekenge. Muυenge υarunji. Para kwananga kucali kukhala mu mitima mwinu, ndimwe υarunji cara. Mucali munda tonde zakwananga za caru.

Mungafumyamo kwananga cara mu mtima winu usange mukuleka kugomezga mu maji ya Yasu (ubapatizo wa Yesu). Mungazerezga ceruzgo cara usange mukuleka kugomezga mu ndopa za yesu. Munga ponoskeka cara usange mukuleka kugomezga mwa Yesu Kristu, uyo wakiza na Mzimu. Mungaυa υarunji υakufikapo cara pekha pera mwagomezga mu upanikizgi utatu.

Urunji wambura kufikapo ukurongozga waka ‘ku-urunji wa υantu.’ Para muntu wakunena kuti wacali na

◄ CONTENTS ►


kwananga, kweni wakujiυika nga ndi muntu murunji, uyo muntu wali mwa Yesu cara. Ŵantu υanji υakuyezga kudewera kuciwombokwa ca kupitila ‘mu urunji wa υantu.’ Ŵalikulemba mazgu ya wakawaka yavigaυa pa cisambizgo.

Kasi Ciuta wakucema muntu kuti ngwa mbura kwananga apo wacali ndithu na kwananga mu mtima wake? Wakucita canthaura cara. Wakucema umo wakuciwonera. Ngwankongono, wakangateta cara. Ŵantu υakupulikiska cara ciηanamulo ceneco ca urunji. Tikucema cintu kuti ‘ncakutozgeka’ para ncakutozgeka. Tikuyowoya cara kuti ‘urunji’ apo pali kwananga.

Munga yanayana kuti mukucemeka υarunji na Yesu nangauli muli na kwananga mu mitima yinu, kweni uwo mbunenesko cara.

Yesu wakuticema ise υarunji para tagomezga mwa Iyo nga ndi uyo wakiza na Mzimu, na maji (kuti wakawuskapo zakwananga zithu zose apo wakabapatizika), ndipo na ndopa (wakiza mu muthupi ndipo wakatifwira). Mwaυa Kristu υanyane, ‘urunji wa

υantu’ ulive na cakucita ca uthenga wa maji na ndopa. ‘Urunji wa υantu,’ panji ‘kucemeka murunji’ ndi dango lakupangika na υantu. Kasi Ciuta wakumucemani υarunji apo muli nakwananga mu mtima? Ciuta wakucema muntu murunji cara apo wali na kwananga mu mtima wake, nangauli muntu uyo wangaυa wakugomezga comene mwa Yesu. Yesu wangateta cara.

Ndipo, kasi mucali kuyanayana kuti wanga cema muntu kuti ndi murunji apo wacali na kwananga mu mtima wake? Ndimo υantu υakuyanayana, Ciuta cara. Ciuta wakutinkha mautesi. Kasi wanga mucemani kuti ndimwe υarunji apo mukugomezga waka mu ‘Mzimu’ na ‘ndopa?’ Cara.

Kuli waka kaυiro kamoza kaυantu ako Ciuta wakucema kuti mbarunji. Ndi aυo υalive kwananga kulikose mu mitima yaυo. Wakumanya waka aυo υakugomezga mu vintu vyose vitatu; kuti Yesu, uyo ni Ciuta, wakiza mu caru muthupi, wakabapatizika mu Yordani, ndipo wakapopoma ndopa pa mphinjika mwakuti wawuskepo zakwananga zithu zose.

◄ CONTENTS ►


Ndi aυo υekha υakugomezga mu uthenga uwsemi wa ciwombokwa ndiυo υakumanyika kuti ni υarunji na Ciuta. Ndiυo pera υali na cipulikano ca unenesko. Ŵakugomezga muvintu vyose ivyo wakaticitira. Ŵakugomezga kuti Yesu wakiza, wakabapatizika kuwuskapo zakwananga zithu zose, wakeruzgika cifukwa ca ise pakufwuira pa mphinjika, ndipo wakawuskika kufuma kunyifwa.

Vintu vyose ivi vikacitika mucitemwa ca Ciuta. Yesu wakiza kufuma kucanya nakunena kuti, “Zani kwa Ine mose imwe mukulemelwa na kuzotofyeka, ndipoIne nditi ndimupumuzganinge” (Mateyu 11:28). Wakacita ici pakuwuskapo zakwananga zithu.

Ciuta wakumanya cara υantu aυo υakugomezga pera mu ndopa za Yesu. Aυo wakugomezga waka mu ndopa za pera wacali na kwananga mu mitima yaυo. Mbanjani aυo Yesu wakumanya kuti mbakuwomboleka?

Cigomezgo mu ubapatizo wa Yesu, mu ndopa Zake, na unenesko wakuti Iye ndi Ciuta ndivyo vyakukhumbika pa ciponosko. “Nkawuskako

zakwananga zinu zose para nkiza mucaru ici ndipo nkabapatizika na Yohane mu Bapatizi. Nkupanikizgira kuti zakwananga zose za caru zika zomerereka pa ine. Nkalipirira zakwananga pa mphinjika. Ndimo nkamuponoskerani.”

Kwa aυo υakugomezga muvitatu vyose, yesu wakuti, “Inya, muliυakuponoskeka. Muli υarunji ndiposo υana υa Ciuta.” Imweso, munga ponoskeka para mwagomezga mu ubapatizo wa Yesu, mu ndopa Zake ndipo na mu Mzimu vyose pamoza. Aυo υose υakugomezga pera mu ndopa na mu Mzimu υacali na kwananga mu mitima yaυo.

Mu ufumu wa Ciuta, muli unenesko umoza pera. Muli mutende, na magomezgeko, na citemwa, ndipo na kuzika. Mulive nanga kadontho kautesi. Mautesi na upusikizgi vikusangikako cara kucanya.

◄ CONTENTS ►


Ndinjani uyo

‘wakucita ucikanamarango?’

Ndi uyo wakuleka kugomezga mu ubapatizo wa Yesu

“Ŵanandi υati υanenenge nane pazuυa leneilo,

Fumu, Fumu, asi tikapharazganga muzina linu, ndipo muzina linu tika funyanga mizimu yiheni, ndipo muzina linu tikacitanga vyankongono vinandi?” (Mateyu 7:22).

Ciuta wakumanya cara milimo za υantu kuti υazomerezgeke kunjira mu ufumu wake. “Penepapo kuti ndiυafiskirenge kuti, Nkumumanyani cara: Fumaniko kwa Ine, imwe mukucita ucikana marango!’” (Mateyu 7:23).

“Nkapereka manyumba yaυiri yinu. Nkaperekaso umoyo wane kwa Imwe. Kasi mukandiwona cara? Ninda mukananipo cara mpaka pa muvuci wane wa umarilo. Kasi mukandiwona cara?”

“Sono, kasi mucali na kwananga mu mtima winu?” “Inya, Fumu. Nkucita pacoko.” “Ndipo, fumaniko kwa Ine! Palive wakwananga

uyo wakuzomerezgeka kwiza kwa Ine kuno.” “Kweni nkafwira pacipulikano cane mwa imwe

Fumu!” “Kasi ukuηanamulaci, kufwira pa cipulikano?

Ukafwira waka unonono wako. Kasi ukaumanya ubapatizo wane na ndopa? Kasi nkapanikizira mu mtima wako kuti ndiwe mwana wane? Ukugomezga cara mu ubapatizo wane ndipo nkapanikizgira cara kuti ndiwe mwana wane, kweni ucali kukolerera cipulikano cako na kufwira pa ico. Mphauli apo nkapanikizgira iwe? Ukajicitira wa mwene. Ukatemwa na kujiyezgera iwe mwene pa ciwombokwa cako. Kasi ukupulikiska ici? Sono, khala munthowa yako.”

Yesu waktiphaqrira kuti tiwuke na kuυara, υantu υakuwomboleka υangawa pasi paυa kristu υapusikizgi na pa υaprofeti υatesi υanandi, na kutondeka kuυara comene! Kweni kamoto kacoko kangabuska moto ukuru. Para yumo wangimirira na cikanga

◄ CONTENTS ►


kupanikizgira unenesko, caru cose cingaυara. Mu Yesaya 60:1-2 likuti, “Wukani, υarani; cifukwa

kwafika kungweruka, ndipo ucindami wa Yehova wa muwukirani. Pakuti, wonani mudima wamukubenekerera caru, na mudima waminkorwe wa υantu υamitundu yose; kweni Yehova ma mukuwuka pa imwe, na ucindami wake pacanya pinu.”

Ciuta wakulangulira ise kuti tiwuke na kuυara cifukwa cisi ca utesi, ici ndico, uthenga wa utesi, wabenekerera caru cose. Ndi aυo pera υakugomezga mwa Yesu υanga mutemwa Iye. Aυo υose mbambura kuwombokwa υanga mutemwa Yesu cara. Kasi υanga mutemwa uli? Ŵakuyowoya zacitemwa pera, kweni υanga mutemwisiska cara pekha pera υagomezga mu unenesko wose.

Kuli Vintu Vitatu Ivyo Vikukharira Ukaboni Mu kuponoskeka Kwa Ŵakwananga

Kasi ukaboni wa ciponosko mu mtima withu ni vici?

Ubapatizo wa Yesu

“Pakuti υaliko υatatu aυo υakupanikizga, Mzimu,

na maji, na ndopa: Ndipo aυa υatatu υakuzomerezgana.” Yesu wakiza pa caru ndipo wakacita mulimo wake na maji ndipo na ndopa. Wakacita ici na kutiponoska.

“Usange tikupokera cipanikizgo ca υantu, cipanikizgo ca Ciuta ncakuruska: Pakuti cipanikizgo ca Ciuta ndi ici, cakuti wamupanikizgira mwana wake uyo wakupulikana na mwana wa Ciuta wali na cipanikizgo mwa mweneco: Uyo wakuwura kupulikana na Ciuta, wamzgora mutesi; Pakuti walive kupulikana

◄ CONTENTS ►


na cipanikizgo ico Ciuta wapanikizgira mwana wake. Ndipo cipanikizgo ndi ici, cakuti wakatipa umoyo wa muyirayira, ndipo weneuwu uli mwa mwana wake. Uyo wali na mwana wali na umoyo: Uyo walive mwana wa Ciuta walive umoyo” (1Yohane 5:9-12).

Ŵakubabikaso υakupokera upanikizgi wa υantu. Tikumanyika kuti ndise υarunji. Para υakubabikaso, aυo mbakuwombokwa, υakuyowoya za unenesko wa ciwombokwa, υantu υanga cisuska cara. Ŵakucizomera. Ŵakuyowoya kuti υakugomezga comene, kuti tili makora waka mucipulikano cithu. Para taυapharira umo tikababikiraso, palive uyo wanga mikana nawo uthenga wa unenesko uwo tikupanikizgira. Ŵakunena kuti υakuneneska. Tikupokera upanikizgi wa υantu.

Kweni ndime iyi yikuyowoyaso, “Upanikizgi wa Ciuta ngwakuruska; Pakuti cipanikizgo ca Ciuta ndi ici.” Yikuyowoya kuti upanikizgi wa Ciuta ni wa Mwana Wake. Mbunenesko?

Kasi upanikizgi wa Mwana wake ncici? Ni upanikizgi wakuti Ciuta wakatiponoska kuti Yesu

wakiza na Mzimu, na maji ya ciwombokwa, ndiposo na ndopa pa mphinjika. Ciuta wakupanikizgira kuti iyi ni nthowa iyo wakatiponoskeramo, nakuti ndise υantu υake cifukwa tikugomezga mwene mumo.

“Uyo wakupulikana na mwana wa Ciuta wali na cipanikizgo na mweneco; uyo wakuwura kupulikana na Ciuta wakumuzgora mutesi, pakuti walive kupulikana na cipanikizgo ico Ciuta wa mupanikizgira mwana wake.” Ndime iyi yikutipharira pakweru za aυo mbakuwomboleka. Yikuyowoya kuti uyo wakupulikana na mwana wa Ciuta wali na cipanikizgo na mweneco. Kasi muli naye wakupanikizgira mu mtima winu? Cili mwa imwe ndiposo mwa ine. Yesu wakiza pa caru cifukwa ca ise. (Wakiza muthupi kupitila muthupi la Mariya na Mzimu Mutuυa.) Apo wakaυa na virimika makhumi yatatu, wakabapatizika mwakuti watore zakwananga zithu paiyo mwene. Ndipo na zakwananga zithu zose, wakeruzgika nazo pa mphinjika. Wakawuskika pa siku la citatu kutipa umoyo wamuyirayira. Ndimo Yesu wakatiponoskera.

Kasi ntha ncici ico cikacitika walekenge kuwuka?

◄ CONTENTS ►


Kasi ntha waka ndipanikizgira uli mudindi? Ncifukwa cake ni mponoski wane. Ici ndico cifukwa tikugomezga.

Nga ndi umo wakayowoyera, wakatiponoska na ubapatizo wake na ndopa zake. Ndipo cifukwa tikugomezga, imwe na ine tiliυakuponoskeka. Upanikizgi uli mwa ine ndiposo na mwa imwe. Ŵakuwomboleka υanga zerezga cara ‘maji’ ya ubapatizo wake. Tikulekapo cara vintu ivyo wakacita pakutiponoska.

“Cifukwa ntheura ndimo kukwenerera ise kufiska urunji wose” (Mateyu 3:15). Ntheura tikana cara kuti Yesu wakawuskapo zakwananga zose zithu mu muronga wa Yordani para Yohane mu Bapatizi waka mubapatizanga Iyo. Ŵakuwombokwa υanga kana cara ‘maji,’ ya ubapatizo wa Yesu.

Aυo Ŵakugomezga, Kweni Mbambura Kuwombokwa, υa Kukana Ubapatizo wa Yesu mpaka ku Umarilo

Mbanjani υamuzgora Ciuta mutesi?

Uyo wakuleka kugomezga mu

ubapatizo wa Yesu. Umo wakamasukira apo Mpostoli Yohane

wakanena kuti, “Uyo wakuwura kupulikana na Ciuta, wamuzgora mutesi.” Nthena Mpostoli Yohane wakakharanga munyengo zino, kasi ntha wakutiphariraci, υakristu υasono? Ntha wakutifumba pakunji panji cara ‘Yesu wakawuskapo zakwananga zithu apo wakati wabapatizika.’

Kasi Yohane mu Bapatizi nayeso wakapanikizgira cara za uthenga kuti Yesu wakatiwombola na ubapatizo wake? “Kasi zakwananga zinu

◄ CONTENTS ►


zikazomerereka pa mutu wa Yesu cara nakuti wakaziyeya zakwananga zinu panyuma zake apo waka bapatizika na ine?” Ndimo, wakapanikizgira kuti Yesu wakabapatizika kutiwombola ise (Yohane 1:29, 1Yohane 5:4-8).

Aυo υakuleka kugomezga mwa Ciuta, mu mazgu yanyake, aυo υakaleka kugomezga muviri vyose wakacita pakutiponoska, υakumuzgora mutesi. Para tikuti Yesu wakawuskapo zakwananga zose apo iye wakabapatizikira, υakuti, “Oh, wakutemweka! Wakawuskapo cara zakwananga zithu! Wakawuskapo waka zakwananga za kudanga, ntheura zakwananga za rutaruta zicali waka.”

Ntheura, υakudidimizga kuti υakwenera kupemphera mwakurapa pa zakwananga zaυo rutaruta mwakuti υawombokwe. Ici ndico iυo υakugomezga. Kasi namweso mukugomezga nthaura? Aυo υakuleka kugomezga kuti zakwananga zithu zikasukika na ubapatizo wa Yesu υakumuzgora Ciuta mutesi.

Yesu Wakatiwombola Kamoza Pera Apo Wakabapatizikanga na Kupopoma Ndopa pa Mphinjika.

Ndinjani wakuteta?

Muntu uyo wakuleka kugomezga mu ubapatizo wa Yesu

Yesu wakabapatizika na kuwuskako zakwananga

zose kamoza pera. Ciuta wakuponoska aυo υakugomezga mu ubapatizo na mu ndopa za Yesu, kweni wakutaya aυo υakuleka kugomezga. Ŵakuruta kugehena. Ntheura, pakunji taponoskeka pani cara, cili na umo tikugomezgera. Yesu wakasutula caru ku zakwananga zose. Aυo υakugomezga υakuponoskeka, ndipo aυo υakuleka kugomezga ndiυo υakuleka kuponoskeka cifukwa υakumuzgora Ciuta kuυa mutesi.

Ŵantu υakuleka kuruta kugehena cifukwa cakufoka

◄ CONTENTS ►


kwaυo cara, kweni cifukwa kusoυa cigomezgo. “Uyo wakuleka kugomezga Ciuta wakumuzgora mutesi” (1Yohane 5:10). Aυo υakuleka kugomezga kuti zakwananga zaυo zili kuυikika pa Yesu, υacali na kwananga mu mitima yaυo. Ŵanga yowoya cara kuti υalive kwananga.

Sikulinyake, nkakumana na muteυeti munji ndipo nkamufumba, “Muteυeti, kasi zakwananga zako zose zikawuskikapo apo ukagomezga pa Yesu?”

“Inya zikawuskikapo.” “Ndipo, cifukwa Yesu wakatora zakwananga zose

za caru nakuyowoya kuti ‘Kwamara,’ mulikuponoskeka. Asinthene? ”

“Inya, nili kuponoskeka.” “Mbenu muυe υambura kwananga.” “Inya, ndimo nilili.” “Ncivici cikucitika para mwanangaso?” “Tili waka υantu. Kasi tinga leka uli kwananga?

Ndipo tikwenera kulapa na kusuka zakwananga zithu siku lililose.”

Uyu muteυeti wacali na kwananga mu mtima wake

cifukwa wakamanya cara ciwombokwa ca unenesko na cakufikapo.

Vyakukhumba vya iye ndivyo vikumwazga Ciuta nakumuzgora mutesi. Kasi Yesu, uyo ni Ciuta, wakatondeka kuwuskapo zakwananga za caru? Ncakutangwaniska. Usange Yesu wakatondeka kuwuskako zakwananga zose wanga cemeka uli mwana wa Ciuta wa ciponosko? Kasi wanga tipharira uli kuti tigomezge mwa Iyo? Kasi munga muzgora mutesi? Nkumuciskani muleke kucita cantheura!

Baibolo likutipharira kuti tileke ku mumwazga. Ici cikuηanamura kuti tileke kumuzgora mutesi na kumupusika. Walinga ndise cara.

Mpostoli Yohane wakuti pharira mwakudidimizga za uthenga wa coiwombkwa. Ŵantu υanandi υakukhumba cara kugomezga muvintu ivyo ciuta wali kucita kwa ise—Unenesko ngwakuti Yesu wakiza na maji, na ndopa, na Mzimu.

Kulivigaυa viυiri vya υakristu: Aυo υakuleka kugomezga umo Baibolo likuyowoyera na kulapa, “Ndine wakwananga,” ndipo aυo υakugomezga

◄ CONTENTS ►


muvintu ivyo Ciuta wali kuυacitila na kulapa mucipulikano, “Ndine murunji.” Ncigaυa ncini ico cikuyowoya unenesko?

Aυo υakuleka kugomezga muvintu ivyo Ciuta wali kucita, mu mazgu yanyake, aυo υakuleka kuzomerezga cipanikizgo ca maji, na ca ndopa, na ca Mzimu, υakuteta. Ŵali na cipulikano ca utesi. Aυo υakuleka kugomezga υakuzgora Ciuta mutesi.

Muleke kumuzgora mutesi. Yesu wakiza mu muronga wa Yordani ndipo mwaici, (mukubapatizika) wakafiska urunji wose (na kuwuskako zakwananga zose za caru).

Ŵambura kugomezga υakukana ubapatizo wa Yesu na utuυa wake

Kasi ico satana mudyerekezi

wakakana ncivici?

Ubapatizo wa Yesu

Wakugomezga mu mwana wake wali na cipanikizgo mwa Iye. Wakubabikaso wakugomezga kuti zakwananga zake zili kuυikika pa Yesu apo waka bapatizikanga, nakuti wali kusutulika na maji na ndopa za Yesu Kristu. Ŵakristu υakubabikaso υakugomezga kuti yesu wakababika mucaru ici muthupi la mwari Mariya, nakuti wakabapatizika mu Yoradani pambere wandafwe pa mphinjika, nakuti wakawuskika.

Ŵarunji υali na cipanikizgo mu mitima yaυo. Cigomezgo caciponosko cithu cili mucipulikano cithu mwa Yesu, uyo wakiza na maji, na ndopa, na Mzimu. Cipanikizgo cili mwa imwe. Nkumuciskani kuti muυe na cipanikizgo mwa imwe mwaυene. Nkuyowoya kwa imwe. Nciponosko cara para palive cipanikizgo, cigomezgo ca ciponosko, mukati mwinu.

Mpostoli Yohane wakati, “Uyo wakugomezga mu mwana wa Ciuta wali na cipanikizgo mwa iye mwene” (1Yohane 5:10). Kasi nkukhala waka na cipanikizgo cakugomezga waka mundopa zapa mphinjika? Panji kugomezga waka mu maji, kweni ndopa cara? Mukwenera kugomezga muvyose vitatu kuti

◄ CONTENTS ►


mumanyike na Ciuta. Ni apo pekha Yesu wanga mupanikizgirani kuti

‘ndimwe υakuponoskeka.’ Kasi mukuyowoya kuti muza mukuυa nacipanikizgo para mwagomezga muviυiri waka? Uko nkugomezga mwa Ciuta munthowa yinu. Uko ‘nkujipanikizgira mwekha.’

Kuli υanandi υantheura. Kuli υanandi mucaru aυo υakugomezga viυiri waka kufuma kuvitatu. Ŵakupanikizgira kuti mbakuponoskeka na kulemba mabuku ya ivi. Kasi mbakunyoroka uli! Ncakutangwaniska. Ŵakujicema ‘υapharazgi.’ Ŵakuwona ngati mbapharazgi pera cara,’ kweniso ‘υasopi sopi.’ Ŵakugomezga mu ‘maji’ cara, kweni υakujitukumura na ciponosko caυo! Ŵanga pulikikwa nga mbakunyoroka, kweni υalive cipanikizgo ca Ciuta mu mayanoyano yaυo. Mbupusikizgi waka.

Mungacicema uli kuti nciponosko? Ni aυo υekha υakugomezga mwa Yesu, uyo wakiza na Mzimu, na maji, na ndopa, υali na cipanikizgo ca Ciuta na υantu.

Mpostoli Paulo wakati, “Cifukwa Ivangeli lithu likiza kwa imwe na mazgu pera cara, kweni

nankongono wuwo na Mzimu Mtuυa, na mu uconteko ukuru” (1Ŵatesalonika 1:5). Satana wakukondwera usange υantu υakugomezga waka pa ndopa za Yesu. “Oh, imwe υazereza, mwapusikika na ine, ha- ha!” Mbanandi aυo υakugomezga kuti para υa rumba ndopa za Yesu, satana waucimbira. Ŵakuyanayana kuti satana wakopa mphinjika. Kweni mukwenera kusunga mumayanoyano yinu kuti satana wakujirongora waka. Tikwenera kupusikika na ici cara.

Usange mzimu uheni wakora muntu, wakanga zerezeka na kufuma mpovu kumulomo. Ncinonono cara kwa satana cifukwa wangaυa nayo nkongo yakupanga muntu kucita cilicose. Satana wakuseυezeska waka zeru yake icoko. Ciuta wakapa satana nkongono zilizose, kuwuskako nkongono yakukoma. Satana wanga panga muntu kumbwambwantha nga ndijani lapamutetete, kukoroma, na kufuma mpovu kumulomo.

Para ici cacitika, υakugomezga υakukuwa, “Rutanga muzina la yesu! Rutanga!” Para muntu wa wereramo mumayanoyano yake na kuwerera pa unthu,

◄ CONTENTS ►


υakunena kwa iye kuti ni ndopa za Yesu izo zanguυa na nkongono zakukuponoska iwe. Kweni izi ni nkongono za ndopa zake cara. Ni ‘kujirongola’ kwa satana waka.

Satana wakopa comene aυo υakugomezga mwa Yesu, uyo wali kutisuka toweske na ubapatizo wake, wakatora ceruzgo cifukwa ca ise na ndopa zake ndipo pazuυa la citatu, wakawuskika. Satana kuti wanga khala pafupi cara na cipanikizgo ca ubapatizo wa Yesu na ciponosko ca ndopa.

Nga ndi umo mukumanyira, υasofi υa cikatolika nyengo zinyake υakufumya mizimu yiheni. Tikuwona mu makanema. Mukanema, ‘υa Omen,’ musofi wakukolerera mphinjika ya cikhuni na kuyisukunya, kweni musofi wakufwa ndithu. Muntu wakubabikaso wangagonjeskeka mwanthaura cara.

Wakupulikana nacikanga wakuyowoya pa za ndopa na maji ya Yesu. Para satana wakuyezga kumutambuzga, wafumbenge satana, “Kasi ukumanya kuti Yesu wakafumyapo zakwananga zane zose?” Satana penepapo wakucimbira. Satana wakutinkha

kuυa pamoza ‘Na υakubabikaso.’ Para ‘wakubabikaso’ wakhara para, satana wakhumbenga kucimbira. Cilikuyowoyeka kuti aυo υose υakuleka kugomezga mwa Ciuta υakumuzgora Iye mutesi. Ŵakugomezga cara mu upanikizgi wa mwana wake, upanikizgi wa maji na ndopa.

Kasi upanikizgi wa mwana wa Ciuta ncici?

Ubapatizo wake, ndopa zake,

ndipo na Mzimu. Kasi upanikizgi wa mwana wa Ciuta ncici?

Ngwakuti wakiza na Mzimu ndipo wakawuskapo zakwananga zithu na maji. Wakatora zakwananga zose za caru pa iye mwene ndipo waka thika ndopa pamphinjika cifukwa ca ise. Kasi kuti nciwombokwa ca maji, ca ndopa, na Mzimu cara?

Ŵantu υakuteta mautesi panthazi za Ciuta cifukwa υakuleka kugomezga mu uthenga wa unenesko wa

◄ CONTENTS ►


maji na wa ndopa, uthenga waciwombokwa. Mauthenga yose yanyake nga utesi. Vigomezgo vyυo nvya utesi, ndipo υakupharazga mauthenga ya utesi aya pawaka.

Tiyeni tiwerereso mu 1Yohane 5. Ndime 11 yikuti, “Ndipo cipanikizgo ndi ici, cakuti wakatipa umayo wa muyirayira, ndipo umoyo weneuwu uli mwa mwana wake.” Yikutipharira kuti Ciuta wali kutipa umoyo wamuyirayira, nakuti umoyo uli mwauyo wapokerera ici. Ndiposo, uwu umoyo uli mwa mwana wake.

Aυo υakupokera umoyo wa muyirayira ndi υene aυo υalikuwombokwa na kugomezga mu ubapatizo wa Yesu na mundopa zake. Ŵakuwombokwa υakupokera umoyo wamuyirayira ndi υakukhara kwa muyirayira. Kasi mulu kupokera umoyo wa muyirayira?

Mu ndime ya 12, “Uyo wali na mwana waliso na umoyo; uyo walive mwana wa Ciuta walive umoyo.” Mu mazgu yanyake, uyo wakugomezga muvintu ivyo mwana wakacita mucaru—Ubapatizo wake, nyifwa yake pa mphinjika, na kuwuka kwake—wali na umoyo wa muyirayira. Kweni uyo wakuwuskapo cimoza ca

ivyo, waυevyenge umoyo, nesi kuwomboleka. Mpostoli Yohane wakapambaniska υantu υa Ciuta

pa lifula lwa cigomezgo caυo pavintu ivyo Yesu wakacita: Maji, ndopa, na Mzimu. Ivi vintu vikutipharira usange υali na mazgu mwa ivyo panji cara. Wakumanya υakuwombokwa kupitila mucigomezgo caυo ca maji ya ubapatizo wa Yesu, ndopa zake, ndipo na Mzimu.

Aυo Mbambura Kubabikaso Ŵanga Patura Cara Mberere ku Mbuzi

Ndinjani uyo wangapatura υakuwomboleka kuυa mbura

kuwomboleka?

Uyo ngwakubabikaso.

Mpostoli Yohane wakaυamanya makora υaruni aυo

◄ CONTENTS ►


υakawombokwa. Mpostoli Paulo nayeso wakacita nthaura. Kasi υateυeti υa Ciuta υanga pambaniska uli mberere ku mbuzi? Kasi υanga pambaniska uli υateυeti υa Ciuta kuυa pusikizgi? Ndi aυo υakuwombokwa na kugomezga mu maji na mu ndopa υakupokera nkongono za kulaυiskira.

Nangauli muntu wangaυa muliska, mupharazgi, panji mulala wa ekleziya, para wanga leka kuυamanya υakuwombokwa, panji kuleka kupambaniska mberere ku mbuzi, wacali wanda babikeso, ndipo walive umoyo mwa iyo. Kweni aυo υali kubabikaso nadi υangalaυiska makora mphambano. Aυo υalive umoyo υangalaυiska cara mphambano nesi kucimanya.

Nangauli tingaleka kupambanisku kawonekero kavintu mucisi, cakubiliυira ncakubiliυira ndipo cituυa ncituυa. Kweni, mwasizimira, mungalaυiska cara panji kumanya kawonekero kacintu.

Kweni aυo υakulaυiska υangamanya na wonekero ka kantu kacoko comene. Ŵanga yowoya ico ncakubiliυira na ico ncituυa. Cimoza pera, palimphambano yakumanyika paυakuwombokwa na

υambura kuwombokwa. Tkwenera kupharazga uthenga waciwombokwa, uthenga wa maji, wa ndopa, ndipo na wa Mzimu. Tikwenekera kuwuka na kuυara. Para ta wunganiska υantu kuti tipharazge uthenga wacipulikano, tikuyowoya na mazgu ya υantu cara. Mu Baibolo, 1Yohane 5 wakulongosola ciηanamulo cake. Tikwenera kulongosola ici nthambulo pa nthambulo mwakuti paυevye nthimbanizgo.

Mazgu ayo tikupharazga, ayo ndi, mazgu ya maji, ya ndopa ndipo ya Mzimu wa Yesu ni ungweru wa Ciuta. Kuzgoro ‘maji’ ya yesu kumanyika kuυantu, tikwenekera kuυara comene. Kuzgora ‘ndopa’ za Yesu kuti zimanyike nkhuυara comene. Tikwenera kucizgora comene mwakuti paυevye muntu mucaru uyo waleke kumanya unenesko. Para υakubabikaso υakuleka kuwuka na kuυara, υantu υanandi υafwenge kwambura kuwomboka ndipoo Ciuta wakondwenge cara. Waticemenge υateυeti υakata. Tikwenera kuwandazga uthenga wa maji na wa ndopa za Yesu.

Cifukwa ico nkuwerezgerapo nyengo zinandi ncifukwa cakuti ubapatizo wa Jesu ngwakuzirwa

◄ CONTENTS ►


comene mu ciponosko cithu. Para tikuyowoya na υana, tikwenera kulongosola vintu nyengo na nyengo, kupita mufundo yiryose mwakuti tikhutire kuti υakupulikiska.

Para tinga yezga kusambizga muntu wambura kucitapo masambiro yaliyose, tingayambira danga alifabeti. Mbwenu, tinga musambizga mwakulembera mazgu kuseυezeska alifabeti iyi. Para wamanya kuυika mazgu pamoza nga ndi ‘cilango,’ ndipo tinga yamba kulongosola ciηanamula ca mazgu aya. Umu ndimo tikwenera kuyowoyeskera υantu za Yesu mwakuti tikhutire kuti υakupulikiska nadi.

Tikwenera kulongosola makora za Yesu. Wakiza mu caru ici na ndopa, ndipo na Mzimu. Nkupemphera kuti mugomezge mwa Yesu kuυa mponoski winu ndipo mponoskeke.

Ciwombokwa ca maji na Mzimu cikufuma mucipulikano ca ubapatizo wa Yesu, mu ndopa zake pa mphinjika, na pa cigomezgo cakuti Yesu ni Ciuta, Mponoski withu.

◄ CONTENTS ►

Cisambizgo 7

Ubapatizo wa Yesu Ncilinganizgo ca

Ciponosko ca Ŵakwananga

◄ CONTENTS ►

179 Ubapatizo wa Yesu Ncilinganizgo ca Ciponosko ca Ŵakwananga

Ubapatizo wa Yesu Ncilinganizgo ca

Ciponosko ca Ŵakwananga

< 1Petros 3:20-22 > “Ŵacoko waka, ndiko kuti υantu υankondi na

υatatu, υakaponoskekamo na maji; yeneayo sono napo nga ncilinganizgo ndiwo yakumuponoskani, inya ubapatizo (kutaya mariko yathupi cara, kweni kuυeya kwa njuυi yiwemi kwa Ciuta) mukuwuka kwa Yesu Kristu, uyo wakaruta kucanya, ndipo wali kuwoko la maryero la Ciuta, pakulambika kwa iyo υangero na mazaza na vyankongono.”

Nikupitila muvici kuti tizgoke υarunji?

Kupitila mu ucizgi wa Ciuta

Ciuta wakatimanya pambere tinda babike mucaru

ici. Wakamanya kuti tibabikenge υakwananga nakuti ponoska υaose υakugomezga mu ubapatizo wake, uwo wukawuskako zakwananga zose za caru. Wakaponoska υakupulikana υose naku υazgora υana υake.

Wose uwu mbucizgi wa Ciuta. Umo cilikuyowoyeka mu Masalmo 8:4, “Kasi muntu ngwaci kuti mumukumbuke?” Ŵakuwomboleka aυo υalikuponoskeka ku zakwananga zose υali kusungikira citemwa cake. Mbana υake.

Kasi tikaυa uli, tikagomezga waka mu ndopa na Mzimu, pambere tindazgoke υana υa Ciuta, pambere tindazgoke υarunji ndipo tikaponoskeka na kupiwa mazaza yakucema pa Iye Ŵadada? Tikaυa υakwananga, υakwananga aυo υakabadwa nakukhara

◄ CONTENTS ►


mucaru ici virimika waka makhumi yankondi na yaυiri (70) panji virimika makhumi yankondi na yatatu (80) mwa thupi liwemi.

Pambere tinda sukike ku zakwananga zithu, na pambere tinda khale na cipulikano mu uthenga mu ubapatizo wa yesu na mu ndopa zake, tikaυa υambura urunji aυo υakenekera kwanangika.

Mpostoli Paulo wakayowoya kuti cikapiwa mu ucizgi Wake na kuti cili umo walili ndimo walili. Ntheura pera, cili mu ucizgi wake kuti tiυe umo tilili sono. Tiku muwonga cifukwa ca ucizgi Wake. Mulengi wakiza pacaru ca pasi na kuti ponoska ise, kutipanga ise υana υake, υantu υake. Tikumuwonga cifukwa ca ucizgi wa ciponosko ca maji na Mzimu.

Ncifukwa uli wakatizomerezga kuti tiυe υana υake, υarunji? Ncifukwa cakuti tikuwoneka υakutowa? Ncifukwa cakuti tili υakwenerera? Panji ncifukwa cakuti tili υawemi comene? Tiyeni ticiyanayanire naku pereka viwongo apo vikupenjeka.

Cifukwa ncakuti Ciuta wakatilenga kuti watipange υantu υake nakutipanga kuti tikhare mu ufumu

wakucanya na Iye. Ciuta wakatipanga υantu υake kuti zomerezga kuti tikhale na Iye kwa muyira yira. Ndico cifukwa Ciuta wakuti tumbikira na umoyo wa muyirayira. Wakatipanga υantu υake cifukwa cakuti tikwoneka makora cara, panji υakwenerera comene, panji υakukhara makora kuruska vilengiwa vyose vyake. Cifukwa cekha ncakuti wakutitemwa.

“Yeneayo sono napo nga ncilinganizgo ndiwo yakumponoskani, inya ubapatizo” (1Petros 3:21). “Mwenemumo υacoko waka, ndikokuti υantu υankondi na υatatu, υakaponoskeramo na maji” (1Petros 3:20).

Ŵacoko waka, yumoza mu musumba ndipo υaυiri mubanja υaponoskeka. Mwantheura, tili υakuruska υanyake? Cara. Tili υakuzirwa cara, kweni tilikuponoskeka kupitila mucipulikano cithu ca maji na Mzimu.

Niminthondwe pakati paminthondwe kuti tili kuponoskeka, ndipo ncawanangwa cambura kukanizgika na citumbiko kufumira kwa Ciuta kuti tinga mucema Ŵadada, Fumu yithu. Tinga kana ici cara. Kasi tinga mucema uli Ŵadada panji Fumu yithu

◄ CONTENTS ►


usange ticali υakwananga? Para tayanayanira pa unenesko wakuti tili

kuponoskeka, tikumanya kuti Ciuta walikutemwa kwambura nkayiko. Kasi tingaleka kumuwonga? Mphanyi tikababika na kufwa pamasinda pa kukhara maumoyo yamakhumbiro yithu, nakumarira kugehena, ciυenge cambura citemwa cake na citumbiko. Tikumuwonga Ciuta ndithu ndithu pavitumbiko vyake na citemwa ico cikutipanga kuυa υakwenerera kucemeka υana υake mu maso yake.

Ciponosko Cakuzirwa Ico Cikaperekeka kwa Ise Kupitila mu Ubapatizo wa Yesu

Ncifukwa uli υantu munyengo

za Noya υakanangika?

Cifukwa akaleka kugomezga mu maji (Ubapatizo wa Yesu).

“Yeneayo sono napo nga ncilinganizgo ndiyo yaku mponoskani, inya ubapatizo.” Cili kulembeka mu 1Petros kuti maumoyo yankondi na yatatu yakaponoskeka na maji. Mbantu υalinga aυo υakaυako munyengo za Nowa? Tilije nthowa yakumanyira kuti mbalinga υantu aυo υakaυako, kweni tiyeni tiyerezgere kuti kukaυa υantu cikwi cimoza. Ŵantu waka υankondi na υatatu mubanja la Nowa kufuma mu cikwi aυo υaka ponoskeka.

Mupimo ungaυa cimoza pera na mwanyauno. Ŵakuyowoya kuti muli υantu υakukwana mabiliyoni yankondi na limoza mu caru ca pasi. Mbantu υalinga aυo υalikusukika kuzakwananga zaυo pakati pa υakugomezga mwa Yesu lino? Para tinga laυiska pa musumba umoza pera, υangaυa waka υacoko υa iυo.

Mu musumba wane, uwo uli na υantu vikwi 250, kasi mbalinga aυo υali kuwomboleka ku zakwananga zaυo? Panyake 200? Sono, mupimo uυenge uli? Ciηanamulenge kuti yumoza kufuma kucikwi wali kupokera citumbiko ca ciwombokwa.

Ncakusacizgika kuti muliυantu υakukwana vikwi

◄ CONTENTS ►


khumi na viυiri mu Korea υacikristu kusazgirako υakatolika. Mwa aυa, kasi mbalinga aυo υalikubabikaso na maji na Mzimu? Tikwenekera kuυika mu mayanoyano kuti ni υankondi na υatatu waka aυo υakaponoskeka kufuma pacaru mu nambara yose nyengo za Nowa. Tikwenekera kumanya na kugomezga kuti Yesu wakasuka zakwananga zose za aυo υakugomezga mu ubapatizo wake, mwa iyo wakawuskapo zakwananga zose.

Mbanandi cara aυo υakugomezga kuti Yesu wakawombola υose aυo υakugomezga mu ubapatizo wake na ndopa zake za pa mphinjika. Laυiskani pa cithuzithuzi ‘ca kuwuka kwake.’ Kasi mbalinga υantu υakuwuskika aυo υakulongoleka apo? Munga υawona υakwiza kufuma kumusmba wa Yerusalemu kwiza ka kumana na Yesu, uyo wali na mawoko yake yakutambasuka kwa iυo. Sacizgani mbalinga pakati paυo υa vyababolo panji υa pharazgi.

Lino, muli υanandi υa vya baibolo mu caru, kweni tikusanga waka υacoko aυo υakumanya na kugomezga mu ubapatizo wa Yesu na kuυa na unenesko

waciwombokwa. Ŵa vya baibolo υanyake υakuti yesu ico wakabapatizikira ncakuti wakaυa wakujipepura, ndipo υanji υakuti waka bapatizika kuti waυe nga njumoza wa ise, υantu.

Kweni cilikulembeka mu Baibolo kuti υapostli υose, kusazgirako Petros na Yohane, υakapanikizgira za ubapatizo wa Yesu kuυa wakusezga zakwananga zithu pa Iyo, ndipo tikucigomezga.

Ŵapostoli υakupanikizgira mu malemba kuti zakwananga zithu zikaυikika pa Yesu na ubapatizo Wake. Ncipanikizgo cakuzizwiska ku ucizgi wa Ciuta kuti tinga sutulika pakugomega waka mwa ico.

◄ CONTENTS ►


Mulive kuti Cara ‘Panyake’ za Ubapatizo wa Ciwombokwa

Ndinjani uyo wakupokera citemwa cambura malile ca Ciuta?

Muntu uyo wakugomezga mu ubapatizo

wa Yesu na mu ndopa Zake Ŵantu υakutondeka kugomezga kuti kugomezga

waka mwa Yesu kunga tiponoska. Ma Calici yose Yali kutereskeka za ciponosko mu vigomezgo vyaυo, ndipo υantu υanandi υakuyanayana kuti ubapatizo wa Yesu ncisambizgo waka ca υantu mu malo ya cikristu. Kweni mbunenesko cara. Mwa ma buku ayo ndiri kuυazga, ninda sangemo buku ilo likuyowoya za ciponosko ca kukolerezgana na ciwombokwa mu ubapatizo na ndopa za Yesu na ciponosko ca Ciuta.

Ŵantu waka υankondi na υatatu aυo υakaponoskeka mu nyengo za Nowa. Nkumanya yayi

aυo υali kuponoskeka sono, kweni mbanandi cara. Aυo υali kuponoskeka ni aυo υekha υali kugomezga mu ubapatizo na mundopa za Yesu. Pakwendera macalici, nkawona kuti pakaυa waka υacoko aυo υakapharazganga uthenga wa ubapatizo wa Yesu, uwo mbuthenga wa unenesko.

Para tikuleka kugomezga muciwombokwa ca ubapatizo na ndopa za Yesu, ticali υakwananga na υambura kuponoskeka, nangauli tingaruta kucalici mwakugomezgeka. Tinga ruta kucalici mwakugomezgeka mu umoyo withu wose, kweni para ticali na kwananga mu mitima yithu, ticali ndithu υakwananga.

Taruta kucalici pa virimika makhumi yankondi (50), kweni ticali na kwananga mu mitima yithu, cipulikanocithu muvirimika makhumi yankondi nca wakawaka kweni upusikizgi. Cingaυa ciwemi kukhala waka na na siku limoza na cipulikano ca unenesko. Pakati pa aυo υakugomezga mwa Yesu, ni aυo υekha υakugomezga mu ciηanamulo ca ubapatizo wa Yesu na mundopa zake ndiυo υanjirenge mu ufumu

◄ CONTENTS ►


wakucanya. Cipulikano ca nadi ncakugomezga mu unenesko

kuti mwana wa Ciuta wakiza mucaru ndipo waka bapatizika kuwuskako zakwananga zose za caru. Ncipulikano ici ico cikutilongozgera mu ufumu wa wakucanya. Tikwenera kugomezgaso kuti Yesu wakapopoma pamphinjika cifukwa ca iwe na ine. Tikweneraso kumanya ici na mwakuti timuwonge na kumukwezga Iye.

Ndise υanjani ise? Ndise υana υa υanarume na υanakazi aυo υakaponoskeka na ubapatizo wa Yesu na ndopa zake. Kasi tingalekeraci kumuwonga? Yesu wakabapatizika mu Yordani apo wakaυa na virimika makhumi yatatu (30) mwakuti watiponoske. Mwaici, wakawuskapo zakwananga zithu zose, nakupokera weruzgi cifukwa ca ise pa mphinjika.

Para taciyanayanira, tingaleka cara kweni kumuwonga mwakujicepeska. Tikwenera kumanya kuti vyose ivyo Yesu wakacita mu caru ici ncifukwa ca ciponosko cithu. Cakudanga, wakiza mu caru ici. Wakabapatizika, wakapayikika pamphinjika,

wakawuskika kuυa kufwa pa zuυa lacitatu, ndipo sono wakukhara kuwoko lamaryero la Ciuta.

Ciwombokwa ca Ciuta ncawaliyose wa ise kwambura kusankira. Ciponosko ca Yesu nca imwe na ine. Tikurumba Ciuta cifukwa ca citemwa cake na vitumbiko vyake. Tikumanya sumu ya ivangeli iyo yikwenda nthaura. “♫Kuli nkani iwemi. ♫Pakati pa υantu υanandi mu caru, ndine yumoza uyo wali na citemwa cake na ciponosko. ♫Awe ncakuzizwiska uli citemwa cake! ♫Citemwa cakle pa ine, citemwa cake pa ine. Kuli nkani iwemi. ♫Pakati pa υantu υanandi mucaru, ndise υekha aυo υalikuponoskeka, aυo υakazgoka υantu υake. Tikuvwara citemwa cake. ♫Awe citemwa ca Ciuta, ucizgi wa Ciuta. ♫Awe ncakuzizwisa uli citemwa cake! Citemwa cake pa ine. ♫”

Yesu wakiza pasi kuponoska iwe na ine, na ciwombokwa ca ubapatizo wake ncithu. Evangeli kuti lili nga ncilapi cara; kweni mbunenesko uwo ukutinyamura kufuma mu maumoyo yithu yaheni kuya mu ufumu wa Ciuta wakutowa. Mukwenera kusunga

◄ CONTENTS ►


mumayanoyano kuti cipulikano mbwene nawene pakatikati pa Ciutra na imwe.

Wakiza mu caru ici mwakuti watiponoske. Wakabapatizika na kupokera weruzgi wa mphinjika kusuka zakwananga zithu.

Ncitumbiko usange υakugomezgeka υakucema Ciuta Wiskeυo! Kasi tinga gomezga uli mwa yesu kuti ndi Mponoski withu na kuponoskeka ku zakwananga na vipulikano vithu? Ncamacitiko cifukwa ca citemwa cake cambura malire pa ise. Tilikuponoskeka cifukwa ca Iye, uyo wakatitemwa pakudanga.

Yesu Wakasuka Zakwananga Zithu Zose Kamoza Pera

“Pakuti Kristu nayo wakakomwera zakwananga

kamoza, murunji cifukwa caυa kubendera, mwakuti watitorere kwa Ciuta” (1Petros 3:18). Yesu wakabapatizikka cifukwa ca ciwombokwa cithu na

kufwa kamoza pa mphinjika mwakuti waponoske iwe na ine, υakubendera.

Kasi tilikuponoskeka kamoza pera panji padoko padoko?

Kamoza pera

Wakafwa kamoza mu caru ici mwakuti wait

peweske kuweruzgi wa Ciuta. Mwakuti tinjire mu ufumu wakucanya na kukhara muyirayira panthazi za Ciuta, wakiza mucaru ici muthupi na kusuka mwakufikapo zakwananga zithu zose kamoza pera na ubapatizo wake, nyifwa yake pa mphinjika, nakuwuka kwake.

Kasi mukugomezga kuti Yesu Kristu wakatiponoska mwakufikapo na ubapatizo wake ndipo ndopa? Para mukuleka kugomezga mu Ivangeli la ubapatizo wake ndipo na ndopa, mungaponoskeka cara. Cifukwa tili υakutomboloka, tingababikaso cara para tikuleka kugomezga kuti Yesu wakasuka

◄ CONTENTS ►


zakwananga zithu zose mwakufikapo kamoza pera mu ubapatizo na ndopa Zake.

Wakabapatizika kuti wawuskepo zakwananga zithu zose ndipo wakeruzgika pa mphinjika cifukwa ca ise. Yesu wakasuka zakwananga zose za υakwananga kamoza pera na ciwombokwa ca ubapatizo wake na ndopa.

Cingaυa cambura macitiko kwa ise ta υantu kuti tiwomboleke para tingarapanga nyengo zose para tacita kwananga, Kuυa υawemi na kucita milimo yiwemi nyengo zose, na kuperekaso vintu vinandi ku calici.

Ntheura, cigomezgo mu ubapatizo mwa Yesu na mundopa za pa mphinjika ncakwenera pa ciponosko cithu. Tikwenera kugomezga mu maji na mu ndopa. Kucita milimo yiwemi kulive phindu pa kugowokereka kwa zakwananga zithu.

Cinga pereka uwemi wuli wose cara paciponosko cinu kugurira υakavu vyakuvwara vyakudura panji kupereka vyakurya vyapacanya kuυa ziriska. Yesu wakuponoska aυo pera υakugomezga mu ubapatizo

wake na mu ndopa. Para tikugomezga kuti Ciuta wakatiponoska kupitila mwa Yesu na ubapatizo wake na ndopa zake kamoza pera titi tiponoskekenge.

Ŵanji υanga yanayana kuti nangauli Ciuta wanga yowoyera Baibolo, υakwenera kuyanayanirapo comene. Ici cili kwa iυo, kweni tikwenera kugomezga mu mazgu yake umo yali kulembekera.

Mu Ŵahebere 10:1-10, cilikulembeka kuti wakatiponska ise kamoza pera. Mbuneneskao kuti Ciuta walikuponoska aυo υakugomezga mu ubapatizo na ndopa za Yesu kamoza pera. Tikweneraso kugomezga mwanthaura. “♫Wakafwa kamoza pera, wakatiponoska kamoza pera. Awe mwaυa bali, gomezgani ndipo muponoskeke. Ŵikani υakatundu υinu pa ubapatizo wa Yesu.♫” Yesu wakatiponoska kuma unyankasi yose na kuzakwananga kamoza pera paku bapatizika kamoza pera na kupopoma ndopa kamoza pera.

“Murunji cifukwa ca υa kubendera” (1Petros 3:18) Yesu ni Ciuta wambura kwananga ndipo wandacitepo kwananga. Wakiza kwaise muthupi kuponoska υantu

◄ CONTENTS ►


ku za kwananga zaυo. Wakabapatizika na kuwuskapo zakwananga zithu zose. Wakatiponoska ku zakwananga na ku maubendezi.

Zakwananga zose za υantu kufuma pa kubabika mpaka pakufwa zikaυikika pa yesu para waka bapatizikanga, ndipo υose υakaponoskeka kuceruzgo para wakathiska ndopa na kufwira pa mphinjika. Wakabapatizika cifukwa ca υakwananga nakuυafwira iυo.

Ici ndico ciwombokwa ca ubapatizo wake. Yesu wakaponoska ise tose, ise tikaυa υakwananga, kamoza pera. Wali yose wa ise wali wakutomboloka! Yesu wakawombola zakwananga zose zithu kufumira pa kubabika kwithu mphaka pa kufwa kwithu ndipo wakajipereka kukeruzgika pa mphinjika. Ise tikugomezga mwa yesu tikwenera kugomezga kuti wakatiponoska kamoza na ubapatizo wake na ndopa.

Tiliυakutomboloka, kweni Yesu ngwakutomboloka cara. Ndise υambura magomezgeko, kweni Yesu ngwamagomezgeko. Ciuta wakatiponoska kamoza pera. “Cifukwa Ciuta wakamaca kucitemwa caru,

lekani wakapereka kananda wake, mwakuti yose uyo wakupulikana nayo waleke kutayika, kweni waυenge na umoyo wamuyirayira” (Yohane 3:16). Ciuta wakatipa kananda wake. Wakalenga mwana wake kubapatizika mwakuti waυike zakwananga zose za caru pa Iyo, mwakuti wapokere ceruzgo cifukwa ca υantu υose.

Ici ciponosko ca kuziziswa! Ici ncitemwa ca kuziziswa! Tikuwonga Ciuta pa citemwa cake na ciponosko. Ciuta wakuponoska aυo υakugomezga mu maji na mu ndopa za Yesu: Ubapatizo na kuthika kwa ndopa za Yesu, na unenesko wakuti yesu ndi mwana wa Ciuta.

Aυo υakugomezga mwa Yesu υanga ponoskeka pakugomezga mu unenesko wa ubapatizo na ndopa za Yesu ndipo υali na maumoyo yamuyirayira kuυa υarunji. Tikwenera tose kugomezga mu ici.

Ndinjani wakatiponoska? Kasi ndi Ciuta uyo wakatiponoska, panji njumoza wa vilengiwa vyake uyo wakatiponoska? Wakaυa Yesu, uyo ndi Ciuta, uyo wakatiponoska. Tikaponoskeka cifukwa tkagomezga

◄ CONTENTS ►


muciwombokwa ca Ciuta, ndipo ici nciponosko ca ciwombokwa.

Yesu Ndi Fumu ya Ciponosko

Kasi ciηanamulo ca ‘Kristu’ nivici?

Musofi, Fumu, ndipo Mprofeti Yesu Kristu ni Ciuta. Yesu cikuηanamula

Mponoski, ndipo Kristu cikuηanamula ‘Uyo ngwakupakazgika.’ Nga ndi umo Samuel wakapakazgira sauli mu testamente la Kale, mafumu yakapakazgikanga, υasofi υakapakazgikanga na υaprofeti kuti υateυete milimo yaυo, υakeneranga kupakazgika.

Yesu wakiza mu caru cino ndipo wakapakazgika pa milimo yitatu: wa usofi, wa ufumu, na wa uprofeti. Kuυa musofi wakucanya, wakabapatizika kuwuskapo

zakwananga zose za υantu. Kupulikira khumbo la υa wiske, wakajipereka Iye

yekha kuυa sembe ya zakwananga panthazi za Ŵawiske. “Ine ndine ntowa, na unenesko na umoyo. Palive muntu wakwiza kwa Ŵadada, kweni mwa ine pera.” Yesu wakaponoska ise tose tikugomezga mwa Iyo pakuwuskapo zakwananga zithu zose kupitila mu ubapatizo wake na kupayikika.

“Pakuti ndopa ndi umoyo wa thupi” (Leviticus 17:11). Yesu wakathika ndopa pa mphinjika pamanyuma ya kubapatizika; ndimo, wakaperekera umoyo wake panthazi pa Ciuta kuυa njombi ya zakwananga zithu mwakuti ise υakupulikana tiponoskeke.

Wakawuka pa zuυa la citatu pamanyuma pa kufwira pa mphinjika ndipo waka pharazga uthenga ku mizimu iyo yikajaririka munyumba ya vikondo. Aυo mbambura kuwombokwa mbavikondo mu mzimu munyumba ya vikondo ya kwananga, ndipo kwa iυo, Yesu waka pharazga uthenga wa unenesko, uthenga wa maji na wa ndopa. Ciuta wali kutipa uthenga wa

◄ CONTENTS ►


maji na wa Mzimu kutiponoska. Waliyose uyo wakugomezga mwa mu iwo wanga babikaso.

Ubapatizo na Ndopa za Yesu Vikuponoska Ŵakwananga.

Kasi tingaυa uli na njuυi ziwemi panthazi pa Ciuta?

Kuυa na cipulikano mu ubapatizo

na mu ndopa za Yesu. Yesu ndi mponoski withu, ndipo cili kupanikizgika

mu 1Petros 3:21, “Yeneaya sono napo nga ncilinganizgo ndiyo yakumponoskani, inya ubapatizo, (kutaya mariko ya thupi cara, kweni kuυeya kwa njuυi yiwemi kwa Ciuta).” Maji ya ubapatizo wa yesu nga kwenera paciponosko ca υakwananga.

Yesu wakasuka zakwananga zose za υakwananga

pakutora zakwananga zose pa Iyo mwene kupitila mu ubapatizo wake. Kasi mukugomezga mu ubapatizo wa yesu? Kasi mukugomezga kuti mitima yithu yikusukika ku zakwananga zose kupitila mu ubapatizo wake? Mitima yithu yikutozgeka ku zakwananga zose, kweni mathupi yithu yacali na zakwananga.

‘Kubabikaso’ kukuηanamula cara kuti muntu wanangengeso cara. Ise, υakubabikaso, nase tikucita zakwananga, kweni mitima yithu yikuυa yakutozgeka ku kwananga cifukwa ca cipulikano cithu mu ubapatizo wake. Ndico cifukwa, ndimi yapacanya yikuti, “Kutaya mariko yathupi cara, kweni kuυeya kwa njuυi yiwemi kwa Ciuta” (1Petros 3:21).

Cifukwa yesu wakasuka zakwananga zane, cifukwa Ciuta wakazomera ceruzgo cifukwa ca ine, kasi ninga lekeraci kugomezga mwa Iyo? Kumanya kuti Yesu, uyo ni ciuta, wakandiponoska kupitila mu ubapatizo wake na ndopa, kasi ningalekeraci kugomezga mwa Iyo? Tkaponoskeka panthazi panthazi za Ciuta ndipo sono njuυi zithu za kutozgeka. Tingayowoyaso cara panthazi za Ciuta kuti Yesu wakasuka cara

◄ CONTENTS ►


zakwananga zithu, nga ndi umo tingayowoyeraso cara kuti Ciuta wakutitemwa cara.

Njuυi zithu zikuυa na ceru comene kukwananga para tababikaso ndipo zikutipharira usange tacita kwananga. Para njuυi zithu zatangwaniskikako padoko waka, tingamasukiratu cara ku kwananga pekha pera tajikumbuska ise υene pa nkongono ya ubapatizo wa Yesu. Ndiyo nthowa iyo tinga υiramo na njuυi ziwemi.

Para njuυi zithu zikutisuska, cikuηanamula kuti vintu viri makora cara. Maji ya ubapatizo wa yesu yakutozga mariko yose ya kwananga. Yesu wakawuskapo zakwananga zithu zose na ubapatizo wake ndipo wali kutitozga, nanga ndi njuυi zithu. Para tagomezga nadi pa ici, njuυi zithu zinga tozgeka nadi. Kasi njuυi zithu zingatozgeka uli? Pakugomezga mu ubapatizo na ndopa za Yesu. Waliyose wali na uheni na mariko ya kunjuυi zake kufuma pa kubabika, kweni para tagomezga kuti zakwananga zithu zose zikaυikika pa Yesu, tinga sisita mariko ayo.

Ici ndico cipulikano ca υakubabikaso. Ncambura kukozganiska na vintu vinandi, cintu cakuzomerera

mu mayanoyano. Kasi njuυi zinu ni zakutozgeka? Kasi ni zakutozgeka cifukwa mwakhara umoyo uwemi, panji ni zakutozgeka cifukwa zakwananga zinu nzose zika zomerereka pa yesu ndipo muka gomezga mwa Iyo? Nkupitila pera mucipulikano ici kuti njuυi zinu zitozgeke.

Kuli mazgu ayo yali na umoyo kweniso ayo yalive umoyo. Kasi njuυi zaυantu υose zingatozgeka uli? Ntowa yimoza pera iyo tinga υiramo υarunji na kuti njuυi zithu zitozgeke nkugomezga muciwombokwa cakufikapo ca Yesu.

Para kugomezga mu ubapatizo wake kukutipotora, cikuηanamula kuti mariko ya thupi yafumiskiwako cara, kweni kuti njuυi zithu ni zakupotoleka kwa Ciuta. Mwa ici, wakiza, wakabapatizika, wakafwa pa mphinjika ndipo wakawuskika kufuma kuυakufwa ndipo sono wakukhara kuwoko lamaryero la Ciuta.

Para nyengo yafika, wizengeso mucaru ici. “Kwa iυo υakumulindirira na kunweka wazamukuwoneka kaciυiri, kwambura kuyeya zakwananga, kweni kwiza ka υaponoska” (Ŵahebere 9:28). Tikugomezga kuti

◄ CONTENTS ►


wakwiza kuza katitora, aυo υakumulindirira na kunweka, ndipo υalive kwananga pakugomezga mu ubapatizo wake na ndopa.

Cipulikano Mucigaυa ca Vyakucipatala

Kasi tingaponoskeka kwambura ubapatizo wa Yesu?

Cara

Tika unganiska υacigaυa ca vya umoyo kwambura

kunozgeka pa Calici lithu la Daegeon. Rev. Park waku Calici la Daegeon wakapharira

manarumi na muwoli wake kuti mukaυavye kwananga mucaru kwambura kuzunura ciηanamulo ca ubapatizo wa Yesu. Musweni wakagonanga panyengo ya cipharazgo para wayendera ma calicli yanyake cifukwa υaliska υose υakapharazganga uthenga apo

υakuzerezga ciwombokwa kupitila mu ubapatizo wa Yesu, uko kukamucicizganga kulapa siku lililose.

Kweni kuno mu Calici lithu la Taejon, wakapulikizganga kucipharazgo na maso yose yaυili yakujuka cifukwa wakapharirika kuti zakwananga zake zili kuυikika pa Yesu. Cikamuυira pafupi muwoli wake kumugonjeska kuti wize naye ku Calici.

Sikulinji, wakakhara mucalici na kupulikizga mu Ŵaroma 8:1. “Ntheura kulive sono kususkika kwaυene aυo υali mwa Kristu Yesu.” Mwantheura, wakayanayana penepapo, ‘Ah, usange yumoza wakugomezga mwa Yesu, walive kwananga. Cifukwa nkugomezga mwa yesu, nili wambura kwananga.

Ntheura wakatumira mulamu wake lamya na υabwezi υake υanandi yumoza yumoza nakuti, “Kasi mulu na kwananga mu mitima yinu? Ndipo cipulikano cinu ncakunyoroka cara.” Pa ici, Rev. Park wakaυa pa kuluza. Musweni wakamanya cara za ubapatizo wa Yesu kweni wakadidimizga kuti wakaυavye sono kwananga.

Ntheura, masuzgo yakayamba kunjira mu nthengwa

◄ CONTENTS ►


iyi. Muwoli wakaυa musopi sopi comene, kweni wakaυa ndithu na kwananga mu mtima wake nangauli musweni wake wakatenge walive kwananga. Musweni wakarutanga kucalici muzinyengo za kucepa waka, kweni wakaυevye kwananga.

Muwoli wakaυa na umanyi wakuti υose υacali na kwananga mu mitima yaυo. Ŵakayamba kupindana za ici. Musweni wakadidimizga kuti wakaυavye kwananga cifukwa ‘Kulive sono kususkika kwa aυo υali mwa Kristu Yesu.’ Ndipo muwoli wakaciskanga kuti wacali na kwananga mu mtima wake.

Ndipo siku limoza, muwoli wake wakaυa wakukwaskika na ici ndipo wakayanayana za kuruta kwa Rev. Park kuti wakafumbe ico wakaηanamulanga pakuyowoya kuti zakwananga zose zili kuυikika pa Yesu.

Ndipo siku limoza, apo cisopo ca mise cikati cajumpha, wakatuma musweni wake kunyumba na kukharira kuti wafumbe Rev. Park fumbo. Wakati, “Nkumanya mukukhumba kuti pharira cintu cinyake, kweni nkugomezga kuti pali cigaυa cimoza

cakubisika. Naυeya nipharirani ncivici.” Ndipo, Rev. Park wakampharira za kubabikaso na maji ndiposo na Mzimu.

Wakamanya umo cili kulembekera mu Ŵaroma 8:1, “Ntheura kulive sono kususkika kwa aυo υali mwa Kristu Yesu.” Wakagomezga penepapo ndipo wakaponoskeka. Wakamanya paumarilo kuti zakwananga zithu zose zili kuυikika pa Yesu Kristu kupitila mu ubapatizo wake mwakuti υose aυo υali mwa Kristu υaleke kususkika.

Wakayamba kupulikiska mazgu yakulembeka. Wakasanga paumarilo kuti funguro yaciwombokwa yikaυa mu ubapatizo wa Yesu nakuti tingaυa υarunji kupitila mu ciwombokwa ca ubapatizo wake.

Musweni wakaruta kunyumba cara kweni waka mulindiriranga kuwalo. Wakapulikizga kucipanikizgo cake kuti zakwananga zake zili kusukika, ndipo wakafumba mwakukwezga, “Ndipo, kasi ndiwe wakuponoskeka sono?”

Kweni pamasinda yakupulikaivyo muliska wakapharira muwoli wake, wakatangwanika. Wakaυa

◄ CONTENTS ►


wandapulikepo za uthenga wa ubapatizo wa Yesu kumasinda. Wakagomezga kuti walive kwananga mu mtima wake nangauli kwambura ubapatizo wa Yesu. Sono, kunyumba, υakatondanaso.

Nyengo iyi, cigaυa cikaυa cakuwezgeka. Muwoli wakafumba musweni wake panji wali na kwananga mu mtima wake panji cara. Wakamfumba kuti wangaυa uli kwambura kwananga apo wakuleka kugomezga mu ubapatizo wa Yesu. Waqkamuciska kuti walaυiske munjuυi zake. Ndipo, wakamanya pakulaυiska munjuυi zake kuti wacali na kwananga mu mtima wake.

Ndipo, wakaruta kwa Rev. Park na kurapa kuti wacali na kwananga. Wakafumba, “Para υakugoneka mawoko yaυo pa mutu wa mbuzi, kasi ni para υanda yikome, panji ni para υa yikoma?” Wakaυa wandapulikepo za uthenga wa maji na Mzimu, ndipo wakatangwaniskika.

Iyindiyo fundo ya cigaυa ca mzimu. Yesu wakapenjekanga kubapatizika mwakuti wazomerere zakwananga zose za caru pa iye. Ndico cifukwa

wakafwa pa mphinjika cifukwa njombi ya kwananga ndi nyifwa.

“Kasi υakagoneka mawoko yaυo pa mutu wa ca kupereka pambere, panji para cafwa?” wakafumba ici cifukwa wakatangwanika na za kugoneka mawoko na za ubapatizo wa Yesu. Ndipo Rev. Park υakarongosola za ciwombokwa ca ubapatizo wa Yesu na kudididmizga.

Pasiku lira, musweni wakapulika panyengo yakwamba za uthenga wa maji na Mzimu ndipo wakawomboleka. Wakapulika uthenga kamoza pera na kusutulika.

Uko ndiko kukaυa kulongosola za kuzerezga ubapatizo wa Yesu. Tinga yowoya kuti tilive kwananga, kweni ticali na kwananga munjuυi zithu kwambura ubapatizo wa Yesu. Ŵantu υakuyowoya kuti Yesu wali kusuka zakwananga zose pakufwa pa mphinjika, kweni aυo υakugomezga mu ubapatizo na ndopa za Yesu υanga yowoya kuti υalive kwananga panthazi za Ciuta.

Rev. Park wakangweruska υakutorana aυa kuti

◄ CONTENTS ►


tinga wombleka mwakufikapo cara ku zakwananga zithu kwambura ciwombokwa kupitila mucipulikano ca ubapatizo wa Yesu.

Cilinganizgo ca Ciponosko: Ubapatizo wa Yesu

Kasi cilinganizgo caciponosko ncivici?

Ubapatizo wa Yesu “Kuliso cilinganizgo ico cikutiponoska ise sono,

ubapatizo wa.” Yesu wakiza mu caru cithu kusuka zakwananga zithu zose na kutipanga υanjuυi zituυa nga ndi tonje. Tili υakutozgeka ku zakwananga zithu zose cifukwa Yesu waka zitwika kupitila mu ubapatizo wake. Wakatiponoska na ubapatizo wake na ndopa. Ntheura, vilengiwa vyose vikwenera kugwada panthzi zake.

Kugomezga mwa Yesu kukutiponoska. Tikuzgoka υana υa Ciuta na kuruta kucanya pakugomezga mwa Yesu. Tikuzgoka υarunji pakugomezga mwa Yesu. Ndise υasofi. Tingacema Ciuta Ŵadada. Tikukhara mucaru ici, kweni ndise mafumu.

Kasi mukugomezga nadi kuti Ciuta walikutiponoska taυene ise tikugomezga mu ciwombokwa ca maji na ca Mzimu? Ciwombokwa cithu cingaυa cakufikapo cara kwambura ubapatio wa Yesu. Cipilikano ico Ciuta na Yesu υaku zomera ni kuυa na cigomezga ca unenesko ca uthenga wa ubapatizo, mphinjika yake, ndipo na Mzimu, ivyo vikatiponoska mwakufikapo. Ici ndico cipulikano cekha ca unenesko.

Zakwananga zithu zikasukika apo Yesu wakaziwuskapo na ubapatizo wake ndipo zakwananga zithu zose zili kulipirika apo wakapopoma pa mphinjika. Kristu Yesu wakatiponoska na maji na Mzimu. Inya! Tikugomezga!

◄ CONTENTS ►

Cisambizgo 8

Uthenga wa Kuphepiska kwa kuzara

◄ CONTENTS ►

196 Uthenga wa Kuphepiska kwa kuzara

Uthenga wa Kuphepiska kwa kuzara

< Yohane 13:1-17 > “Kweni cindafike ciphikiro ca paska, Yesu

wakamanya kuti wakamanya kuti ora yake liza lakufimyiramo mu caro cino nakuya kuυa wiske. Pakuti waυatemwe υake muno mu caro, wakaυatemwa kufikira na ku umariro. Ndipo pakuwoneska, apo Satana waυikamo kare mu mtima wa yuda Iskariot, mwana wa simon, kuti wa mwendere mphiska, Yesu, pakumanya kuti υawiske υapereka vyose mu mawoko yake, nakuti wafuma kwa Ciuta, ndipo wakuruta kwa Ciuta, wakawuka pakuwoneska, wakaυika ku mphepete malaya yake. Ndipo wakati watora saru yakufwurira, wakajiphinya nayo. Ndipo penepapo wakapungurira maji pangwembe yakusambiramo, wakamba kusavya marundi ya υasambiri na

kuyafwura na saru iyo waji phinya nayo. Ntheura wakiza kwa Simon Petros. Iyo wakanena nayo, ‘Fumu, kasi imwe mukusavya marundi yane?’ Yesu wakazgora nakunena nayo, ici nkucita ine, kuti ukucimanya sono cara. Kweni kuti ucimanyiskenge kunthazi. Petros wakanena nayo, marundi yane muti musavyenge cara muyirayira. Yesu wakamuzgora, para ndareka kusavya, ipo kuti uli namasngana na ine cara. Simon Petros wakanena nayo, ‘Fumu, marundi yane pera cara, kweni na mawoko na mutu wuwo!’ Yesu wakanena nayo, uyo wasamba kuti wakukhumbikwa kusavya cara, kweni marundi pera, ndipo ngwakuphotoleka kosekose. Ndipo imwe muli υakuphotoka, kweni mose cara. Cifukwa wakamanya uyo wakuya kamwendera mphiska. Ntheura wakati, ‘Kuti muli υakuphotoka cara.’ Ntheura wakati wasavya marundi yaυo, wakavwara maraya yake, ndipo wakaraso pasi, wakanena naυo, ‘Kasi mukumanyiska ico nda mucitirani? Imwe mukundicema, mukuti, musambizgi na Fumu.

◄ CONTENTS ►


Ndipo mukkuyowoya makora. Cifukwa ndimo ndiriri. Ntheura usange ine, nda Fumu na musambizgi, ndasavya marundi yinu, namweso mukwenera kusavya marundi. Cifukwa nda mupani bambiro, lakuti na mweso mucitenge nga ndi umo nda mucitirani. Inya, inya nadi, nkumunenerani, muzga kuti ndi mukuru kuruska Fumu yake cara. Panji nesi nthumi kuti njikuru yakuruska uyo wakuyituma cara. Para mukumanya vyeneivi, muli υamwaυi usange mukuvicita.’”

Ncifukwa uli Yesu waksuka marundi ya Petros

pambere siku la ciphikiro ca paska cindafike? Pambere wandasuke marundi yake, Yesu wakati, “Kuti ukucimanya sono cara, kweni ucimanyenge panthazi.” Petros wakaυa musambiri muwemi paυasambiri υa Yesu. Wakagomezga kuti Yesu wakaυa mwana wa Ciuta na kupanikizgira kuti Yesu wakaυa Kristu. Apo Yesu wakasuka marundi yake, pakwenekera kuυa

cifukwa cakwenerera cakucitira nthaura. Apo Petros wakarapa, nacipulikano cake kuti Yesu wakaυa Kristu, cikaηanamula kuti wakagomezga kuti Yesu ni mponoski uyo waza kumponoska kufuma ku zakwananga zose.

Ncifukwa uli Yesu wakasuka marundi yaasambiri υake pambere

wanda payikike?

Cifukwa wakakhumbanga kuti amanyiske ciponosko cake cakufikapo.

Ncifukwa uli wakasuka marundi ya Petros? Yesu

wakamanya kuti Petros wa mukanenge katatu nakuti warutirirenge kwananga mu umoyo wake wa munthazi.

Usange, para Yesu wakati wakwerera kucanya, Petros wakaυa nakwananga uko kukarira mu mtima wake, nthana wakakorerezgana na Yesu cara. Kweni

◄ CONTENTS ►


Yesu wakamanya kutomboloka kwa υasambiri υake υose ndipo wakakhumba cara kuti zakwananga zaυo zize pakati pa iye na iυo. Ntheura, wakakhumbanga kuυasambizga kuti majuvyo yaυa yose yali kusukika. Ndico cifukwa wakasukira marundi ya υasambiri υake. Yesu, pambere wandafwe na kuυaleka, wakakhumbanga kuti mbakwimirira mu uthenga wa ubapatizo wake, cigowokero cakufikapo ca zakwananga za umoyo waυo wose.

Yohane 13 yikuyowoya za ciponosko cakufikapo ico Yesu wakacifiska kuυa sambiri υake. Apo wakaυasukanga marundi yaυo, Yesu wakaυapharira za uthenga wavinjeru wa ubapatiuzo wake mwa weneuwo υantu υose υakwenera kusukika kumaubendezi yaυo.

Mungapusikikanga na satana mu umoyo winu wa munthazi. Ndiri kuwuskako zakwananga zinu zose na ubapatizo wane mu muronga wa Yordani ndipo nditorenge weruzgi wa izo pa mphinjika. Ndipo ndiso, ndiza mukuwuskika ku υakufwa na kufiska ciponosko cakubabikaso kwa υantu υose. Kumusambizgani kuti nili kusuka na zakwananga zinu na munthazi wuwo,

kumusambizgani za uthenga weneco wacigowokero ca zakwananga, nkusuka marundi yinu pamasinda yakupayikika. Ici ncamucindindi ca uthenga wakubabikaso. Mose mugomezgenge ici.”

Tikwenera kupulikiska cifukwa ico Yesu waksukira marundi ya υasambiri υake na kumanya ico wakayowoyera, “Ico nkucita sono mungacipulikiska cara sono, kweni mucimanyenge kunthazi.” Ndipo pekha tinga manya kugomeszga mu uthenga wakubabnikaso na kubabikasdo ise taυene.

Wakati mu Yohane 13:12

Kasi mateu nivici?

Nizakwananga izo tikucita sikulililose cifukwa ca kufoka kwithu.

Pambere wandafwe pamphinjika, Yesu wakaυa na

◄ CONTENTS ►


ciphikiro ca paska na υasambiri υake ndipo wakaυagonjeska na uthenga wacigowokero ca zakwananga pakusuka marundi yaυo na mawoko yake.

“Yesu pakumanya kuti υawiske υapereka vyose mu mawoko yake, nakuti wafuma kwa Ciuta, ndipo weakuruta kwa Ciuta, wawuka pakoneska, wakaυika kumphepete malaya yake. Ndipo wakati watora salu yakufwurira, wakajiphinya nayo. Ndipo penepapo wakapungulira maji pangwembe ya kusambiramo, wakamba kusavya marundi ya υasambiri υake, nakuyafwura na saru iyo wajiphinya nayo. Ntheura wakiza kwa Simon Petros. Iye wakanena nayo, Fumu, Kasi imwe mukusavya marundi yane? Yesu wakazgora nakunena nayo, icinkucita ine, kuti ukucimanya sono cara. Kweni uti ucimanyenge kunthazi’” (Yohane 13:3-7).

Wakasambizga υasambiri υake uthenga wa ubapatizo na kuphepiska kwa zakwananga kupitira mu ubapatizo wake wa maji.

Panyengo iyo, Petros wakaleka kuυa wakugomezgeka, wakaυa wamnbura kupulikiska

cifukwa ico Yesu Fumu wakasukira marundi yake. Petros wakati wapulikiska ico Yesu wakacita kwa iye, nthowa iyo wakagomezgeramo mwa Yesu yikasintha. Yesu wakakhumbanga kumusambizga za cigowokero ca zakwananga, pa uthenga wa ubapatizo wake wa maji.

Wakafipa mtima kuti Petros walekenge kwiza kwa iye cifukwa ca zakwananga zake za munthazi, mu mazgu yanyake, zakwananga za thupi za munthazi.

Yesu wakasuka marundi yaυo kuti satana waleke kuwuskapo cipulikano ca υasambiri. Pamanyuma Petros wakapulikiska cifukwa ici.

Mu Yohane 13, mazgu ayo wakayowoya apo wakasukanga marundi ya υasambiri yali kulembeka. Ni mazgu ya phindu nakuti mbakubabikaso υekha aυo υangayapulikiska.

Cifukwa ico Yesu wakasukira marundi ya υasambiri υake pamasinda ya ciphikiro ca paska ncakuti wakakhumbanga kuυawovwira kuyti υamamnye kuti wali kuwuskapo na kusuka zakwananga zose za umoyo waυo. Yesu wakati, “Ico

◄ CONTENTS ►


nkusukira marundi yinu mukucipulikiska sono cara, kweni mu manyenge kunthazi.” Mazgu kwa Petros yakasunga unenesko waciwombokwa ca muyirayira kwa iye.

Tikwenera tose kumanya na kugomezga mu ubapatizo wa Yesu, uwo uli kusuka zakwananga zithu zose na majuvyo. Ubapatizo wa Yesu mu Yordani ukaυa uthenga wa kuzomerera zakwananga pakugoneka mawoko. Tikwenera tose kugomezga mu mazgu ya Yesu. Wakawuskapo zakwananga zose za caru kupitila mu ubapatizo wake na kufiska cigowokero ca zakwananga pa kuyeruzgika pa mphinjika. Yesu wakabapatizika kuti wawuskepo υantu υose ku zakwananga zaυo.

Kugowokereka kwa Mateu Yithu Yose ya mu Umoyo Withu Wose Kukafiskika na Ubapatizo na Ndopa za Yesu

Kasi cipingo ca satana pa

kumikana na υarunji ncivici?

Satana wakupusika υarunji mwakuti waυazgoreso υakwananga

Yesu wakamanya makora kuti, para wapayikika,

wawuskika na kuruta kucanya, satana na υapharazgi υacipulikano cautesi υaza mukwiza na kupusika υasambiri. Tingalaυiska makora na upanikizgi wa Petros, “Ndimwe Kristu, mwana wa Ciuta wa moyo,” kuti wakagomezga mwa Yesu. Kweniso, Yesu wakakhumbanga kumukumbuska ndithu Petros kusunga uthenga wakugowokereka kwa zakwananga na mayanoyano. Kuti uthenga uwo ukaυa ubapatizo wa Yesu, kupitila mu iwo wakawuskapo zakwananga

◄ CONTENTS ►


zose za caru. Wakakhumbanga kusambizga ndithu Petros, υambiri ndiposo na kwa iseso tikwiza sono. “Ici nkucita sono kuti mukucipulikiska sono cara, kweni muzamukucimanya pamanyuma pa ici.”

Apo pose υasambiri υa Yesu υakananganga, satana wakaυayezganga na kuυasuska iυo, kunena kuti, “Laυiskani! Usange mucali kucita kwananga, kasi munga yowoya uli kuti mulive kwananga? Mundaponoskeke cara. Mucali υakwananga.” Kuvikirira suzgo la nthaura, Yesu wakaυapharira kuti cipulikano caυo mu ubapatizo wa Yesu cili kusuka kale zakwananga za umoyo waυo wose—Za kale, za sono, na zakunthazi.

“Mose mukumanya kuti nkabapatizika! Cifukwa ico nkabapatizikira mu Yordani kukaυa kusuka zakwananga zose za umoyo winu, pamozaso na zakwananga za kudanga za υantu. Kasi munga pulikiska sono cifukwa ico nkabapatizikira, na ico nkafwira pamphinjika?” yesu wakasuka marundi yaυasambiri υake kuυalongozga kuti watora zakwananga zaυo zose za rutaruta kupitila mu

ubapatizo wake, na kuti wazitorerenge ceruzgo ca pamphinjika.

Sono, imwe na ine tilikuwomboleka kuzakwananga zithu zose na vipulikano vithu mu uthenga wa ubapatizo na ndopa, ico cikutizomerezga kupokera cigowokero ca zakwananga zithu zose. Yesu wakabapatizika na kupayikika cifukwa ca ise. Walikusuka zakwananga zithu zose na ubapatizo wake na ndopa. Waliyose uyo wakumanya na kugomezga mu uthenga wakuphepiska zakwananga na uyo wakugomezga mu unenesko wakuwomboleka kuzakwananga zake

Ndipo υakubabikaso υakwenera kucitaci pamanyuma yakubabikaso? Ŵakwenera kuzgomera zakwananga zaυo zuυa na zuυa nakugomezga muciponosko ca ubapatizo na ndopa za Yesu, uthenga wakuphepiska zakwananga zaυo zose. Uthenga wakugowokera zakwananga ndi uwo ise, υakubabikaso, tikwenera kuυikapo mayanoyano yithu mwakudidimizga.

Cifukwa cakuti mukwanangaso, kasi cikuηanamula

◄ CONTENTS ►


kuti ndimwe mwa υakwanangaso? Cara. Kumanya kuti Yesu wakawuskapo zakwananga zithu zose, ka tingaυaso uli υakwananga? Ubapatizo wa yesu na ndopa zake pamphinjika ukaυa uthenga wakuphepiska zakwananga zithu zose. Waliyose uyo wangagomezga mu uthenga weneco uwuwakugokera zakwananga wangababikaso, kwambura kusankhira, ‘nga ndimurunji.’

Ŵarunji υangazgokaso υakwananga cara

Ncifukwa uli υarunji υangazgokaso υakwananga cara?

Cifukwa Yesu walikuwuskapo zakwananga

zose za umoyo waυo Para mukugomezga mu uthenga wakugowokera

zakwananga, wa maji na Mzimu, kweni mucali kupulika kuti mucali υakwananga cifukwa ca mateu yinu yarutaruta, mbwenu mukwenera kuruta mu Yordane umo Yesu wakabapatizikira kuwuskapo zakwananga zinu zose. Usange mwazgokaso υakwananga pamanyuma pakupokera cigowokero ca zakwananga, Yesu nthena wakubapatizika ndithu ndithu. Mukwenera kuυa na cipulikano mukugowokereka kwa zakwananga zinu mu uthenga wa ubapatizo wa Yesu. Mukwenera kusunga mu mayanoyano yinu kuti Yesu wakawuskapo zakwananga zinu kamoza pera kupitila mu ubapatizo wake. Mukwenera kuυa na cipulikano cambura kugwedezgeka mwa Yesu Kristu nga ndi Mponoski winu.

Kugomezga mwa Yesu nga ndi mponoski winu cikuηanamula kuti mwagomezga mu ubapatizo wa yesu, uwo ukatora zakwananga zose za mu umoyo winu. Para mukugomezga nadi mu ubapatizo wake, mu mphinjika, mu nyifwa, na kuwuskika kwa Yesu, munga zgokaso υakwananga cara, nanga uli mungacita

◄ CONTENTS ►


zakwananga zinandi. Mulikuwomboleka ku zakwananga zinu zose mu umoyo winu wose kupitila mucipulikano.

Yesu Kristu wakasukaso na zakwananga zakunthazi wuwo. Na zakwananga wuwo izo tikucita mukutomboloka kwithu. Cifukwa Yesu wakadidimizgapo pa kuzirwa kwa ubapatizo wake, wakasuka marundi ya υasambiri υake na maji kuηanamula uthenga wakugowokera zakwananga, uwo, ndi ubapatizo wake. Yesu Kristu wakabapatizika, wakapayikika, wakawuskika, nakuruta kucanya kufiska phangano la ciuta la kuphepiska mwakufikapo kwa zakwananga zose za mu caru nakuponoska υantu υose. Cifukwa ca ico, υasambiri υake υakakwaniska kupharazga uthenga wakuphepiska zakwananga, wa ubapatizo wa yesu, na mphinjika, nawacizguka, sono mpaka pa umariro wa umoyo waυo.

Kutomboloka kwa Thupi la Petros

Ncifukwa uli Petros wakakana Yesu?

Cifukwa wakaυa wa kutomboloka Baibolo likutipharira kuti apo Petros

wakafumbikanga na υateυeti υa Caiaphara, musofi mulala, ndipo wakafumbika kuti nayto wakaυa yumoza wa υasambiri υa Yesu, wakakana kaυiri, kunena kuti, “Cara, nkumumanya cara muntu uyu.” Ndipo, waka temba nakurapa kacitatu.

Tiyeni tiυazge ndime yakufuma mu Mateyu 26:69. “Kweni Petros wakakharanga pawaro pa cipanga: Ndipo wakiza kwa Iyo musungwana, wakati, naweso ukaυa pamoza na Yesu wakugalileya. Kweni iye wakakana panthazi paυose wakati, ndirive kumanya ico ukuyowoya. Ndipo wakati wafuma nakuya kubalaza, musungwana munyake waka muwona, wakanena na aυo υakaυapo, muntu uyu nayo

◄ CONTENTS ►


wakaυapo pamoza na Yesu waku Nazareti. Ndipo wakanaso nacirapo, ndirive kumanya muntu uyu. Ndipo khaleposo kacokovi, aυo υakimirirapo υakiza υakanena na Petros, nadidi, naweso uli yumoza wa iυo; cifukwa kayowoyero kako kakukuvumbura. Penepapo wakamba kutemba na kurapa, wakati, kuti nkumumanya muntu uyu cara. Ndipo penepapo tambala wakaυilikira. Ndipo Petros wakakumbuka mazgu ayo Yesu wakayowoya, Tambala wandaυirikire, wamundikana katatu. Ndipo wakafumira kuwaro, wakarira comene” (Mateyu 26:69-75).

Petros wakagomezga nadi mwa yesu na kumulondezga Iyo mwa magomezgeko. Wakagomezga kuti Fumu Yesu ndi mponoski wake nakuti ‘Ndi Mprofeti’ wakwiza. Kweni apo Yesu wakatorekera kuweruzgi wa Pilato ndipo cikaυa cakofya kuti wavumbure wene na wene pa Yesu na iye kuυamazaza, wakakana na kumutemba Iyo panthazi za iυo.

Petros wakamanya cara kuti wizakumukana Yesu, kweni Yesu wakamanya kuti wizakumukana. Yesu

wakamanya kutomboloka kwa Petros makora yene. Ntheura, Yesu wakasuka marundi ya Petros nakuυika uthenga waciponosko mucikumbusko cake, nga ndi umo cili kulembekera mu Yohane 13, “Munangengeso munthazi, kweni ndiri kusuka kale zakwananga zinu na zakunthazi wuwo.”

Petros wakakana nadi Yesu para umoyo wake ukaυa mucofyo, kweni kukaυa kutomboloka kwa thupi lake uko kuka muzgora iye kucita nthaura. Ntheura, kuti waponoske υasambiri υake kuma ubendezi yakunthazi, Yesu wakasukiratu marundi yaυo.

“Ndifumyengepo wuwo na zakwananga zinu zose zakunthazi. Ndipayikikenge cifukwa nka bapatizika na kuwuskako zakwananga zinu zose, ndipo ndiziripirirenge mwakuti ndiυe mponoski winu. Ndine Ciuta winu, Mponoski winu. Ndiripirenge mwakufikapo zakwananga zinu zose, ndipo ndiυenge muliska winu kupitila mu ubapatizo wane na ndopa. Ndine muliska waciponosko cinu.”

Mwakuti wapande unenesko uwu mu mitima yaυo, Yesu wakasuka marundi yaυo pamanyuma ya

◄ CONTENTS ►


ciphikiro ca paska. Uwu ndiwo unenesko wa uthenga. Cifukwa mathupi yithu nga kutomboloka nanga

mpamanyuma ya kubabikaso, titi tinangengeso. Inya nadi, tikukhumbika cara kucita kwananga, kweni para tasangana na visuzgo nga ndi Petros, tikucita kwananga kwambura khumbiro lantheura. Tikukhara muthupi, nyengo zinyake tikulongozgekera ku pharanyiko cifukwa ca zakwananga zithu. Thupi linangenge ndithu apo ticali kukhara mu caru ici, kweni Yesu wakawuskapo zakwananga zose izi na ubapatizo wake na ndopa pa mphinjika.

Tikukana cara kuti Yesu ndi mponoski withu, kweni para takhara muthupi, tikucita ndipera kwananga kwimikana na khumbiro la Ciuta. Ncifukwa cakuti tili kubabika muthupi.

Yesu wakamanya makora yene kuti ticitenge zakwananga apo ticali kukhara muthupi, ndipo wakaυa mponoski withu pakuripira zakwananga zithu na ubapatizo wake na ndopa. Walikuwuskapo zakwananga zose zaq aυo υakugomezga muciponosko cake na mucizguka.

Ndico cifukwa mabuku yose yanayi ya uthenga yakwamba na ubapatizo wa Yesu na Yohane mu Bapatizi. Canduro ca umoyo wake wa unthu wukiaυa kufiska uthenga wakubabikaso, uthenga waciponosko.

Nkalinga ako tikucita kwananga muthupi?

Tikucita kwananga mu maumoyo yithu

yose mpaka pa zuυa lakufwira. Apo Petros wanda mukane Iyo kamoza pera cara,

panji kaυiri pera cara, kweni katatu pambere tambala wandaυirikire, ahena umo cika muswela mtima! Nthana cikamukhozga soni uli? Wakarapa panthazi za Yesu kuti wamwenderenge mphiska cara. Wakananga cifukwa cakutomboloka kwa thupi lake, kweni nthana wakanangika uli wakolererenge kutomboloka kwake na kukana Yesu kamoza pera cara, kweni katatu? Kasi nthana wakakhozgeka uli soni Yesu wamulaυiskenge

◄ CONTENTS ►


na maso ya cisungusungu kamoza pera? Kweni Yesu wakavimanya vintu vyose ivi na

vinandi. Ntheura, wakati, “Nkumanya kuti unangengeso rutaruta. Kweni ndawuskako kale zakwananga zose na ubapatizo wane, muzire zakwananga zinu zimukhuυaliskenge na kumuzgoraniso υakwananga, muzire mucisangenge kuυa cinonono kuwereraso kwa Ine. Ndaυa Mponoski winu wakufikapo pakubapatizika na kweruzgika cifukwa ca zakwananga zinu.

Ndaυa Ciuta winu, muliska winu. Gomezgani mu uthenga wakugowokera zakwananga zinu. Ndilutirizgenge kumutemwani nangauli munga pitilizga kucita kwananga kwa thupi. Ndamusukani kale maubendezi yinu. Uthenga wakugowokera zakwananga ngwankongono kwa muyirayira. Citemwa cane pa imwe nacoso nca muyirayira.”

Yesu waka mpharira Petros na υasambiri, “Para ndareka kukusavya, ipo kuti uli na masangana na Ine cara.” Cifukwa ico waka yowoyera za uthenga uwu mu Yohane 13 kukaυa kuti ncakuzirwa kuυantu

kubabikaso mu maji na Mzimu. Kasi mukugomezga mwa ici?

Mu ndime ya 9, “Simon Petros wakanena nayo, ‘Fumu marundi yane pera cara, kweni na mawoko na mutu wuwo!’ Yesu wakazgora nakunena nayo, ‘uyo wasamba kuti wakukhumbikwa kusavya cara, kweni marundi pera, ndipo ngwakuphotoka.’”

Mwaυakutemweka, kasi mucitengeso kwananga kwa ‘muthupi’ na kunthazi, panji cara? Mucitenge nadi. Kweni Yesu wakati wali kusuka kale nanga ni zakwananga zakunthazi, maubendezi yose ya thupi lithu na ubapatizo wake na ndopa, ndipo waka υapharira υasambiri υake makora yene za mazgu ya unenesko, ya uthenga wa wakuphepiska, pambere wanda payikike.

Cifukwa cakuti kukhara muthupi na mukutomboloka kwithu kose, tinga jovwira cara kweni kwananga. Yesu wakasuka zakwananga zose za caru na ubapatizo wake. Wanda suke pera mitu yithu na mathupi, kweniso na marundi, izo ndizo, zakwananga zithu zakunthazi. Uwu ndiwo uthenga wakubabikaso,

◄ CONTENTS ►


wa ubapatizo wa Yesu. Apo yesu wakati wabapatizika, Yohane mu

Bapatizi wakapanikizgira, “Wonani, mwana—mberere wa Ciuta, uyo wakuwuskapo kwananga kwa caru!” (Yohane 1:29) tikwenera kugomezga kuti zakwananga zose za caru zikasukika pakuzizomerera pa Yesu apo wakabapatizikiranga.

Apo ticali kukhara mucaru ca kwananga, tingajovwira cara kweni kwananga ndi pera. Uwu mbunenesko wapakweru. Apo pose kutomboloka kose kwa mathupi yithu kwa wonekera, tikwenera kujikumbuska ise tekha kuti Yesu walikusuka zakwananga zithu zose na zakwananga zose za caru kupitila mu uthenga wakugowokera ndipo wali kuzilipira na ndopa zake. Tikwenera kupereka vciwongo kwa Iyo kufuma pasi pa mitima yithu. Tiyeni tizomere na cipulikano kuti Yesu ndi Mponoski withu ndipo ndi Ciuta. Rumbani Fumu.

Waliyose mu caru ici wangajovwira cara kweni kucita kwananga ndipera na thupi. Ŵantu υakucita kwananga rutaruta na mathupi yaυo ndipo υakufwa na

zakwanangaza mu umoyo waυo wose.

Mayanoyano ya Heni mu Mitima ya Ŵantu

Kasi ncici cikukazuzga muntu?

Zakwananga zakupambanapambana ndiposo mayanoyano yaheni

Yesu wakuyowoya mu Mateyu 15:19-20. “Cifukwa

mu mitima mukufuma mayanoyano yaheni, maucikozi, mauleυi, mauzayali, maunkhungu, ukaboni wautesi, matusi: Vyeneivi ndivyo vikukazuzga muntu, kweni kurya na mawoko yambura kukaraυa kuti kukazuzga muntu cara.” Cifukwa zakwananga za kupambana-pambana mu mtima wa muntu kukumukazuzga, ngwambura kuphotoka.

◄ CONTENTS ►


Muntu Wakwenera Kumanya Kaυiro Kake Kaheni

Kasi ncici ico cili mu mtima wa muntu waliyose?

Mitundu khumi na yiiri ya zakwananga

(Marko 7:21-23) Tikwenera kukwaniska kuyowoya kuti, “Mitundu

khumi na yiυiri iyo ya zakwananga yili mu mitima ya υantu. Ndiri nazo mu mtima wane. Ndiri nazo zakwananga zose mitundu khumi na yiυiri mwa ine izo zili kulembeka mu Baibolo.” Pambere tindababikeso na maji na Mzimu, tikwenera kuzomera kuti zakwananga zili mu mitima yithu kufuma pakudanga. Tikwenera kumanya kuti ndise υakwananga υakufikapo panthazi za Ciuta, kweni tikucita nthaura cara nyengo zose. Taυanandi υaise tikupereka vifukwa pa zakwananga zithu, kunena kuti, “Nindakhalepo na

mayanoyano yanthaura mu mtima wane, nkhalongozgeka waka mukusovyeka.”

Kweni kasi Yesu wakayowoyaci za υantu? Wakayowoya pakweru kuti ivyo vikufuma mu mtima wa muntu ndivyo vikumukazuzga. Wakatipharira kuti υantu υali na mayanoyano yaheni mukati mwaυo. Kasi mukuyanayanapoci? Kasi ndimwe υawemi panji υaheni? Kasi mukumanya kuti muntu waliyose wali na mayanoyano yaheni? Inya, mayanoyano ya waliyose nga heni.

Virimika vicoko vyajumpha, cigaυa cikuru cama Sitoro mu seoul mwamabucibuci cikawa. Mabanja ayo yakataya υakutemweka υaυo υakaυa muvisuzgo vikuru, kweni υantu υanandi υakaruta kukalaυirira ngozi.

Ŵanji υakayanayana, “Mbalinga υafwa? 200? Cara, iyo ni nambara yicoko comene. 300? Panyake? Ndipo, ntha cikaυa cakukondweska comene ndipo cakulaυilira ntha nambala ya υantu υakufwa yikajumpha cikwi cimoza….” Mitima ya υantu yingaυa yiheni mwanthaura. Tikwenera kucizomerezga ici. Cikaυa

◄ CONTENTS ►


cambura ncindi kuυakufwa! Cikaυa cakukhuυazga ku mabanja ya kusokwa! Ŵanji υakasovya vyuma.

Ŵanji υakulaυirira υakaυavye citima. “Ntha cikaυa cakukondwereska comene kuti υafwenge υanandi! Ncakulaυiririska uli! Kasi cintu canthaura cicitikirenge pamalo yakucairapo bola pakuzura na υantu ntha cikaυa uli? Vikwi vya υantu ntha υakaυikika munkhando, kasi nthana? Awe, inya! Ntha cikaυa cakukondweska comene kuruska ici!” Panji υanyake υakaυa namayanoyano yanthaura. Ceneici cingacitikaso na pangozi ya galimoto.

Ŵakulaυirira υankaza υakuυa υakukhozgeka soni pangozi zicoko. Tikumanya tose umo tikuυira υaheni nyengo zinyake. Inya nadi, tingayowoya cara mwakubangura za mayanoyano yanthaura. Tinga wezga malilime yithu na kulongola vitima para tinga laυiska pangozi mwa mabuci, kweni mucisisi, mu mitima yithu, tikukhumbiskiska kuti ciυe cakulaυiririka comene. Tikukhumba kuwona ngozi zakofya, apo pakusangika vikwi vya υantu υakufwa, malinga waka cikuleka kukhwaska na khumbiro lithu.

Umu ndimo mitima ya υantu yikuteυetera. Taυanandi υa ise tikaυa nthaura pambere tinda babikeso.

Ucikozi mu Mtima wa Muntu Waliyose

Ncifukwa uli tikwananga?

Cifukwa tili na mayanoyano yaheni mu mitima yithu

Ciuta wakatipharira kuti muli ucikozi mu mtima wa

muntu waliyose. Kweni υanandi υakukana panthazi za Ciuta υakuti, “Kasi munga yowoya uli nthaura! Ndilive mayanoyano ya ucikozi yaliyose mu mtima wane! Kasi munganiyanayanira uli kuti ndine muntu wantheura!” Ŵakuzomera cara Kuti υali na ucikozi mu mitima yaυo. Ŵakuyanayana kuti vikozi nvya

◄ CONTENTS ►


muwiro wakupambana na waυo. “Yura cikozi munji munkani siku lanyake, maguru

ayo yalikukoma na koca υantu mumanyumba yaυo ndiυo υali na ucikozi mu mitima yaυo! Mbamuwiro wakupambana. Ningaυa wanthaura cara! Mbambura magomezgeko! Vikozi!” Ŵakukorerezgana na vigeυenga na kuyowoya, “Ŵose aυo mbakubabika mu mbewu yiheni υakwenera kufumapo caru ici! Ŵose υakwenera kugamulikira kunyifwa!”

Kweni mwasoka, mayanoyano ya ucikozi yali mukati mu mitima ya υantu υambura kwenerera, cimoza pera na mu mitima ya υakukoma na vikozi. Ciuta wakutipharira kuti mu mitima ya υantu υose, muli ucikozi. Tikwenera kuzomera mazgu ya Ciuta, uyo wakuwona na vintu ivyo nvyakubisika mu mayanoyano yithu. Ndimo, tikwenera kuzomerera, “Ndine wakwananga wambura ucikozi mu mtima wane.”

Inya, Ciuta wakutipharira kuti muli mayanoyano yaheni, nakusazgako ucikozi, mukati mu mitima ya υantu υose. Tiyeni tizomere mazgu ya Ciuta. Apo

Miwiro ya υantu yikuυa yiheni comene, visulo vyose vyakuvikirira υantu vikuzgoka visuro vya ucikozi. Ncifukwa ca ucikozi wa mu mtima withu. Munga koma mu ukari ucoko waka, panji muwofi. Nkuyowoya cara kuti waliyose muntu wa ise wanga koma υanyake, kweni tikuciyanayanirapo mu mitima yithu.

Tose tili kubabika na mayanoyano yaheni mu mitima yithu. Ŵanji υakucita nadi mpaka υakome, kuti υakababika nga nvikozi cara, kweni cifukwa tose tingaυa vikozi. Ciuta wakutipharira kuti tili na mayanoyano yaheni na ucikozi mu mitima yithu. Mbunenesko. Palive nanga njumoza uyo wakuwuskikapo pa unenesko uwu.

Ntheura, nthowa yiwemi iyo tinga tora nkuzomera mazgu ya Ciuta na kuyapulikira. Tikwananga mu caru ici cifukwa tili na mayanoyano yaheni mu mitima yithu.

◄ CONTENTS ►


Ureυi mu Mitima Yithu Ciuta wakuti muli ureυi mu mtima wa muntu

waliyose. Kasi mukuzomerezga? Kasi mukuzomera kuti muli na ureυi mu mtima winu? Inya, muli ureυi mu mtima wa muntu waliyose.

Ndico cifukwa uzayali na na milandu ya ureυi vikucitika mu vikaya vithu. Ni nthowa yapafupi yakusangiramo ndarama mu nyengo yiri yose mu kakhariro ka υantu. Malonda yanyake yangawerera pasi mukusoυerwa kwa ndalama, Kweni malonda aya yakuwerera pasi cara cifukwa mukukhara ureυi mu mtima wa muntu waliyose.

Cipambi ca Ŵakwananga Nkwananga

Kasi muntu wakulinganizgika na vici?

Cikhuni ico cikubara vipambi

vya Kwananga Nga ndi umo cikhuni ca epo cikubalila maepo,

cikhuni ca pear cikubaraso mapear, vikuhuni vya date vikubaraso madate, ndiposo vikhuni vya persimoni vikubaraso mapersimon, ise, υakubabika na mitundu khumi ya zakwananga mu mitima yithu, tikubara waka vipambi vya kwananga.

Yesu wakati ico cose cikufuma mu mtima wa muntu ndico cikumukazuzga. Kasi mukuzomerezga? Tinga zomerezga waka ku mazgu ya Yesu kristu na kuti, “Inya, tili mphapu ya kwananga, υakucita uheni. Inya, mukuneneska, Fumu.” Inya, tikwenera kuzomera mauheni yithu. Tikwenera kuzomera unenesko paise tekha panthyazi za Ciuta.

◄ CONTENTS ►


Nga ndi umo Yesu Kristu waka pulikirira khumbiro la Ciuta, tikwenera kuzomerezga mazgu ya Ciuta na kumupulikira Iyo. Ndiyo nthowa yimoza pera iyo tinga ponoskekeramo kufuma ku zakwananga zithu kupitila mu maji na Mzimu. Ivi ndi vyawanangwa kufuma kwa Ciuta.

Caru cane ncakutumbikika na zinyengo zinayi zakutowa. Para zinyengo zikujumpha, vikhuni vyakupambana-pambana vikubara vipambi vyake. Munthowa yimoza pera, zakwananga khumi na yaυiri mu mitima yithu zikutikorerera na kutilongozga ku kwananga. Lino, ungaυa ucikozi uwo wakorerera mitima yithu panji na macero, ungaυa ureυi.

Mbwenu, siku lamacero, mayanoyano yaheni, uzayali, maunkungu, ukaboni wautesi…mwanthaura pera. Tikulutirira kucita kwananga cilimika cose ca nthunthu, mwezi uliwose, siku lililose, ora lililose. Siku lingajumpha cara kwambura ise kucita kwananga. Tikulutirira kuyowoya kuti ticitengepo kwananga cara, kweni tinga leka cara cifukwa tili kubabika υantheura.

Kasi muli kuciwonapo cikhuni ca epo kuti cikane

kubara maepo cifukwa cindakhumbe? “Nkhukhumba cara kubara maepo!” Nangauli cingakana kuleka kubara vipambi, kasi cingalekauli kubara maepo? Maluυa yapangikenge muciwuvi ndiposo yazamukukura na kupya mucihanya, ndipo vipambi viza mukuvunika na kuryeka.

Ndiomo cili kuperekekera, ndipo na umoyo wa υakwananga ukweneraso kulongozgeka mukaυiro kanthaura. Ŵakwananga υangaleka cara kweni kubara vipambi vyakwananga ndipera.

◄ CONTENTS ►


‘Ubapatizo Na Mphinjika ya Yesu’ Kukaυa ku Phepiska Kwa Zakwananga Zithu

Kasi cikuηanamulaci mu kuphepiska kwa Yesu?

Nimaripilo ya njombi ya kwananga kupitira mu

ubapatizo wa Yesu (kugonekapo mawoko) na ndopa zake pa mphinjika

Tiyeni tiυazge ndime kufuma mu baibolo mwakuti

tisange umo υakwananga, mphapu ya υakucita uheni, υanga phepiska zakwananga zaυo panthazi za Ciuta na kukhara maumoyo yaυo mucikondwerero. Uwu ndiwo uthenga wakuphepiskira zakwananga.

Mu Leviticus 4, cilikuyowoyeka, “Usange yunji wa υantu— bweka wananga, kwanangira cene caro, pakanthu kaivyo wavikanizga Yehova kuti vileke

kucitika, na kuswa dango, apo kwavumburika kwananga kwake uko wakananga wizenge nayo sembe ya mbuzi, yanakazi wambura cilema, cifukwa ca uheni uwo wananga. Ndipo waυike woko lake pa mutu wa sembe ya kwananga, nakuyikomera sembe yakwananga pamalo ya sembe ya koca. Ndipo mpristi watorepo ndopa pamunwe wake na kuphaka sengwa za jocero la sembe la koca, na kuthira ndopa zose musi mwa jocero. Ndipo wafunyemo mafuta yake yose, umo wakacitira na sembe ya citiro ca cimango, ndipo mpristi wayocere pa jocero kucita sungo liwemi kwa Yehova; waphepeskere uyo wananga, ndipo wagowokereke” (Leviticus 4:27-31).

Mumazuυa ya Testamente la Kale, kasi υantu υakaphepiskanga uli zakwananga zaυo? Ŵakagonekanga mawoko yaυo pa mutu wa sembe ya zakwananga, na kuzomererapo zakwananga pa iyo.

Cili kulembeka mu Leviticus. “Usange yose wa imwe wakwiza na sembe kwa Yehova, wizenge na sembe za kuυeta za ηombe, panji za mberere, panji za mbuzi. Usange cithiro cake nca sembe ya koca ya

◄ CONTENTS ►


ηombe, wapereke yanarumi yambura cilema; wize nayo pamuryango wacihema cakukumanamo, kuti wapokerere pamaso pa Yehova; waυike woko lake pamutu wa sembe ya koca ndipo yiti yipokereke mu maro yake, kumuphepeskera” (Leviticus 1:2-4).

Para muntu wakaυiro kanthaura wamanya kwananga mu mtima wake, wakeneranga kunozga sembe ya kwananga mwakuti yiseυezgeske pakuphepiska kwa zakwananga. Wakagonekanga mawoko yake pa mutu wa sembe ya zakwananga mwakuti wazomererepo zakwananga izo wakacita. Mukati mwa cihema cakuwunganamo cituυa, mukaυa jocero la kocerapo sembe. Likaυa mukawonekero ka bokosi, kasani kuruska tebulo la kugome, ndipo likaυa na masengwa zingirizge. Ŵantu υa Israel υakaphepiskiranga zakwananga zaυo pakuzomerera zakwananga zaυo pa mutu wa sembe ya kwananga na koca nyama yake pa jocero la kocerapo sembe.

Ciuta wakayowoya mu Leviticus kwa υantu kuti “Wapereke mwakhumbiro lake pacipata ca hema lakuwunganamo panthazi za Fumu.” Kwananga

kwaυo zikazomerekanga pa sembe ya kwananga para υagonekapo mawoko yaυo pa mutu wake, ndipo wakwananga wakaceketanga pasingo pa cakupereka na kuυika ndopa zake pamasengwa ya pajocero pa kocera sembe.

Pamanyuma pa ici, thupi ya cakupereka likatozgekanga muviυaro vyamukati mwake, ndipo na nyama yake yikocekanga muviduswa mpaka vyoto pajocero lakocerapo sembe. Ndipo, sungo la nyama yira likaperekekanga kwa Ciuta kuphepiska zakwananga. Umu ndimo υakaphepiskiranga zakwananga zaυo zarutaruta.

Ciuta wakalangura sembe yinyake yaku phepiskirapo zakwananga zaυo za cirimika cose. Yikapambana na sembe yakuphepiskira zakwananga za siku na siku. Mwaici, Mpriti mulala yekha wakagonekanga mawoko yake pa sembe mu malo mwa υantu ndipo wakathiranga ndopa parwande pa cipuna ca lusungu kankondi nakaυiri. Ndiposo, kugonekapo kwa mawoko yake pa mutu wa mbuzi ya moyo kukacitikiranga panthazi za υantu υa Israel

◄ CONTENTS ►


pazuυa la khumi mu mwezi wa cinkondi na yiυiri mucirimika (Leviticus 16:5-27).

Ndinjani uyo wakwimirirako sembe ya kwananga ya Testamente la Kale?

Yesu Kristu

Sono, tiyeni tisange umo kaperekero ka sembe ka

kasinthikira mu testamente la Sono na umo Dango la muyirayira la Ciuta la khalirira pavirimika vinandi.

Ncifukwa uli Yesu wakenera kufwira pa mphinjika? Ncici ico wakananga pa caru ici mwakuti Ciuta wazomerezge mwana wake kuti wafwe pa mphinjika? Ndinjani uyo wakamukakamizga kufwira pa mphinjika? Apo υakwananga υose υa mucaru, kuηanamula ise tose, tikawira mu kwananga, Yesu wakiza mu caru ici kuti ponoska.

Wakabapatizika na Yohane mu Bapatizi mu muronga wa Yordani na kweruzgika pa mphinjika cifukwa ca zakwananga zose mu malo ya υantu. Umo

Yesu wakabapatizikira na umo Yesu wakathiskikira ndopa zake pa mphinjika cikaυa cimoza pera nga ndi senbe yakuphepiskira mu Testamente la Kale, kugonekapo kwa mawoko pa sembe ya kwananga na thiska kwa ndopa zake.

Iyi yikaυa nthowa umo cikacitikiranga mu Testamente la Kale. Wakwananga wakagonekanga mawoko yake pa sembe ya kwananga na ku zomererapo zakwananga zake, kunena kuti, “Fumu, ndananga. Ndacita ucikozi na kureυa.” Ndipo, zakwananga zake zika zomererekanga pa sembe ya kwananga.

Nga ndi umo wakwananga wakaceketanga singo ya sembe ya kwananga na kupereka panthazi za Ciuta, Yesu wakaperekeka mu nthowa yimoza pera kuphepiska zakwananga zithu zose. Yesu wakabapatizika na kuthiska ndopa pa mphinjika kutipono9ska na kuphepiska zakwananga zithu zose kupitila mu sembe yake.

Nadi nadi, Yesu wakafwa cifukwa ca ise. Para taciyanayanira, kasi cikaηamulangaci pakupereka

◄ CONTENTS ►


nyama zose zambura kalema nga ndi zisembe za zakwananga za υantu υose? Kasi nyama zose zira zikamanyanga kwananga? Nyama zikumanya kwananga cara. Zikeneranga kukhara kwambura kalema.

Nga ndi umo nyama zira zikaυevye kalema, ndimo, wakaυiraso Yesu wambura kalema. Ndi Ciuta Mutuυa, Mwana wa Ciuta, ndipo wanda nangepo. Ndipo, wakatora zakwananga zose zithu kupitila mu ubapatizo wake mu muronga wa Yordani para wakaυa na virimika makhumi yatatu.

Yesu wakafwa pa mphinjika cifukwa ca zakwananga izo wakatora kwa ise. Ukaυa uteυeti wake waciponosko kuti wasuke zakwananga zose za υantu.

Kudanga Kwa Uthenga wa Kuphepiskira zakwananga

Ncifukwa uli Yesu wakabapatizika na Yohane mu Bapatizi mu Yordani?

Kufiska urunji wose

Cilikulembeka mu Mateyu 3, “Ndipera Yesu nga

wakufuma ku Galileya, wakiza ku Yordani kwa Yohane, kwiza ka bapatizika na iyo, kweni Yohane waka mukanizga, wakati, kungenerera ine kubapatizika na Imwe, ndipo Imwe mu kwiza kwa ine kasi? Kweni Yesu wakazgora nakunena nayo, uzomere sono: Cifukwa ntheura ndimo kukwenerera ise kufiska urunji wose’” (Mateyu 3:13-15).

Tikwenera kumanya na kupulikiska cifukwa ico Yesu waka bapatizikira pa virimika makhumi yatatu. Wakabapatizika kuti waphepeske zakwananga zose za υantu na kufiska urunji wose wa Ciuta. Kuponoska

◄ CONTENTS ►


υantu υose ku zakwananga zaυo, Yesu Kristu, wambura kalema, wakabapatizika na Yohane mu Bapatizi.

Ndimo, wakatorera zakwananga za caru na kujipereka Iyo mwene kuphepiska zakwananga zose za υantu. Mwakuti tiponoskeke ku zakwananga, tikwenera kumanya unenesko wose na kugomezga mu iwo. Cili kwa ise kugomezga muciponosko cake nakuti tiponoskeke.

Kasi ubapatizo wa Yesu ukuηanamulaci? Ncimoza pera na kugonekapo mawoko kwa mu Testamente la Kale. Mu Testamente la Kale, zxakwananga za υanttu υose zikazomerekanga pa mutu wa sembe ya kwananga pakuυikapo mawoko ya Mpristi mulala. Cimoza pera, mu testamente la Sono, Yesu wakatora zakwananga zose za caru pakujipereka Iye mwene nga ndi sembe ya kwananga na ku bapatizika na Yohane mu Bapatizi. Yohane mu Bapatizi wakaυa muntu mukuru pa υantu υose, mwimiriri wa υantu wa kwimikika na Ciuta.

Nga ndi mwimiriri wa υantu, Mpristi mulala wa

υantu, wakagoneka mawoko yake pa mutu wa Yesu na kuzomererapo zakwananga zose za caru pa Iyo. ‘Ubapatizo’ ukuηanamula, ‘Kuzomererapo, kuυikika, na kusukika.’

Kasi mukumanya cifukwa ico Yesu wakizira mu caru ici na ico wakabapatizikira na Yohane mu Bapatizi? Kasi mukugomezga mwa Yesu, kumanya ciηanamulo ca ubapatizo wake? Ubapatizo wa Yesu ukaυa wa kutora zakwananga zithu zose, zakwananga izo ise, mphapu ya υakwananga, tikucita na thupi lithu mu umoyo withu wose. Yohane mu Bapatizi waka bapatiza Yesu kuti wafiske uthenga wakudanga wa kuphepiskira zakwananga zithu zose.

Mu Mateyu 3:13-17, likwamba na ‘Ndipera,’ ndipo cikulongozga apo Yesu wakabapatizikiranga, nyengo iyo zakwananga zose za caru zika zomerereka pa Iyo.

‘Ndipera,’ Yesu wakawuskapo zakwananga zose za υantu, wakafwa pa mphinjika pamanyuma pavirimika vitatu, ndipo wakawuskika pa zuυa la citatu. Kusuka zakwananga zose za caru, wakabapatizika kamoza pera, wakafwa pa mphinjika kamoza pera, ndipo

◄ CONTENTS ►


wakawuskika kamoza pera kuυakufwa. Kwa aυo υose υakukhumba kuwomboleka ku zakwananga zaυo panthazi za Ciuta, wakawuskapo zakwananga zose za caru na kuυaponoska kamoza pera.

Ncifukwa uli Yesu wakenerera kubapatizika? Ncifukwa uli wakavwarikika mphumphu ya minga na kweruzgika na weruzgi wa Pilato nga ndi yumoza wa υakucita uheni? Ncifukwa uli wakenera kupayikika pa mphinjika na kuthiska ndopa mpaka kufwa? Cifukwa ca vyose ivi cikaυa cakuwuskapo zakwananga zose za caru, zakwananga zinu na zane, pa Iyo yekha kupitila mu ubapatizo wake. Cifukwa ca zakwananga zithu, wakenera kufwa pa mphinjika.

Tikwenera kugomezga mu mazgu ya ciponosko kuti Ciuta walikutiponoska ndipo na ku muwonga Iyo. Kwambura ubapatizo wa Yesu, mphinjika yake na kuwuskika kwake, ntha kulive ciponosko cithu.

Apo Yesu wakabapatizika na Yohane kuwuskapo zakwananga zose za caru, wakatora zakwananga ndipo ndimo, wakatiponoskera ise tikugomezga mu uthenga wake waciponosko. Kuli υantu aυo υakuyanayana,

“Yesu wakatora waka kwananga kwakudanga, kasi nthena?” Kweni υakuneneska cara.

Cili kulembeka pakweru mu Baibolo kuti Yesu wakatora zakwananga zose za caru kamoza pera apo waka bapatizikanga. Zakwananga zithu zose, kusazgako na zakwananga za kudanga, zilikusukika. Yesu wakunena mu Mateyu 3:15 kuti, “Cifukwa ndimo kukwenerera ise kufiska urunji wose.” Kufiska urunji wose cikuηanamula kuti zakwananga zose, kwambura kusankira, kulikuwuskikapo pa ise.

Kasi Yesu wali kusukaso na zakwananga zithu za munthazi? Inya, walikusuka. Tiyeni tisange cigomezgo mu Leviticus. Likutipharira za Mpristi mulala na sembe ya zuυa la kuphepiskira kwananga.

◄ CONTENTS ►


Sembe ya Kuphepiskira Zakwananga za Pacirimika za Ŵose Ŵa Israel

Kasi υa Israel ntha υakaphotoleka kamoza pera na sembe

ya kwananga ya caru ici?

Cara “Ndipo Aron wapereke ηombe rume yake ya iye

yekha, kuυa sembe ya uheni, kujiphepeskera yekha na mbumba yake. Watoreso mbuzi ziυiri na kuzirongora pamaso pa Yehova pa muryango wa cihema ca kukumanamo; Aron wacite mphenduzgo pa mbuzi izo ziυiri, mphenduzgo yimoza kwa Yehova, yinyake kwa Azazel. Wapereke mbuzi iyo pawako mphenduzgo ya Azazel yilongoleke pamaso ya Yehova kucitira nayo phepeska na kuyireka yirute kumapopa yiυenge ya Azazel” (Leviticus 16:6-10). Apa, Aron wakatora mbuzi ziυiri pa muryango wa cihema ca kukumanamo

kupepiska zakwananga za pa cirimika za υa Israel. “Aron wacite mphenduzgi pa mbuzi izo ziυiri:

Mphenduzgi yimoza kwa Yehova, yinyake kwa Azazel.”

Nyama ya sembe yika khumbikanga pa dango la kupepiskira zakwananga za siku na siku mwakuti zakwananga za υakwananga ziυikike pa Iyo pakugoneka mawoko yake pa mutu wa sembe. Kweni pa zakwananga za pa cilimika za υa Israel, Mpristi mulala, mumalo mwa υantu υose wakazomereranga zakwananga za pa cirimika pa sembe ya kwananga pa zuυa la khumi mu mwezi wacinkondi na yiυiri mu cirimika cilicose.

Mu Leviticus 16:29-31, cilikulembeka, “Ndipo tiliυenge dango kwa imwe la kwimikika muyaya, kuti mu mwezi wa cinkondi na ciυiri, pazuυa lakhumi na mwezi, mujicefye, mungacitanga kalimo cara, nanga wangaυa yumoza wa imwe panji mulendo uyo wakukhala mukati mwinu; pakuti pazuυa leneilo Mpristi tiwamucitileni mpepiska, kumutozgani; kuti muυenge υakutowa kuphotoka ku uheni winu wose

◄ CONTENTS ►


pamaso ya Yehova. Ndi sabata l;a cipumilo kwa imwe, la kupatulika, ndipo mujicefye; ili ndi dango lakwimikika kwa muyirayira” (Leviticus 16:29-31).

Mu Testamente la Kale, υantu υa Israel υakazanga na sembe ya kwananga kupepiskira zakwananga za siku na siku na ku zizomerera zakwananga zaυo pa mutu wa iyo, kuzomera, “Fumu, ndacita kwananga kupambana-pambana. Naυeya ndi gowokerani.” Ndipera, wakuceketa singo la sembe ya kwananga, na kupereka ndopa kwa Mpristi, ndipo na kuwerera ku nyumba, ku kwasika kuti sono wasutulika ku zakwananga zake, ndimo, sembe ya kwananga yikafwiranga cifukwa ca wa kwananga, na kwananga pa mutu wa iyo. Nyama ya sembe yikakomekanga mu malo ya wa kwananga. Mu Testamente la Kale, sembe ya kwananga yikaυanga mbuzi, mberere, ηombe yanakazi, panji ηombe rume, ndizo nyama zikapatulika izo Ciuta wakapambaniska.

Ciuta, mulusungu lwake lwa muyirayira, wakazomerezga umoyo wa nyama kuperekeka mu malo ya wakwananga kuti wafwe cifukwa ca

zakwananga zake. Munthowa yanthaura mu Testamente la Kale,

υakwananga υakapepisakanga zakwananga zaυo kupitila mu sembe ya kupepiskira. Mateu ya wakwananga yakazomerekeranga pa sembe ya kwananga pa kugonekapo mawoko, ndipo na zake zikaperekekanga kwa Mpristi kuwuskapo zakwananga za wakwananga.

Ntheura, cikaυa cambura macitiko kupepiska zakwananga za siku lililose. Pa cifukwa ici, Ciuta wakazomerezga Mpristi mulala kuwuskapo zakwananga za pa cirimika, cirimika cilicose pa zuυa la khumi mu mwezi wa cinkondi na ciυiri, mumalo mwa υantu υose υa Israel.

Sono, kasi mulimo wa Mpristi mulala ukaυa wambuni pazuυa la kupepiskira? Pakudanga, Aron Mpristi mulala wakagonekanga mawoko yake pa sembe ya kwananga, kuzunura zakwananga za υantu, “Fumu, υantu υa Israel υacita kwananga kwanthana na nthana, ucikozi, ureυi, uzayali, maunkungu, ukaboni wautesi, kutuka….”

◄ CONTENTS ►


Ndipera, wakuceketa singo la sembe ya kwananga, na kutora ndopa zake, na mija ndopa zira kankondi na kaυiri pa mupando walusungu mu malo yakupatulika. (Mu Baibolo, nambala yacinkondi na ciυiri ni nambala ya yakukwaniliska).

Ukaυa mulimo wake wakuzomerera zakwananga za pa cirimika za υantu pa mutu wa sembe ya kwananga mu malo mwaυo, ndipo na sembe ya kwananga yikaperekekanga mu malo ya υantu.

Cifukwa Ciuta ndi muwemi, kuponoska υantu υose ku zakwananga zaυo, waka zomerezga sembe ya kwananga kufwa mu malo mwa υantu. Cifukwa Ciuta ngwa lusungu nadi, wakazomerezga υantu kupereka umoyo wa nyama kuυa sembe mumalo mwaυo. Mpristi mulala wakamijanga ndopa pa mkupando wa lusungu ndipo ndimo, υakapepiskiranga zakwananga za υantu υose pa cilimika ca kumanyuma pa zuυa la kupepiskira, pa siku la khumi mu mwezi wa cinkondi na ciυiri.

Ndinjani uyo ni mberere ya sembe kulingana na Testamente la Kale?

Yesu uyo ngwambura kalema

Mpristi mulala wakeneranga kupereka mbuzi ziυiri

pasiku la kupepiskira zakwananga za υantu υa Israel. Yimoza ya izo yikacemekanga mbuzai ya Azazel, ico cikuηanamula ‘kuwuskapo. ’ Munthpwa yimoza pera, mbuzi ya Azazel mu Testamente la Sono ni Yesu Kristu. “Cifukwa Ciuta wakamanca kucitemwa caru, lekani wakapereka kananda wake, mwakuti yose uyo wakupulikana nayo waleke kutayika, kweni waυenge na umoyo wa muyirayira” (Yohane 3:16).

Ciuta wakatipa ise mwana wake nga ndi mberere ya sembe. Kuυa mberere ya sembe ya υantu υose, wakabapatizika na yohane mu Bapatizi na kuzgoka Mponoski, Mesiya wa caru. Yesu cikuηanamula kuti ‘Mponoski’ ndipo Kristu cikuηanamula ‘Fumu ya kuphakazgika,’ ntheura Yesu Kristu cikuηanamula

◄ CONTENTS ►


‘Mwana wa ciuta uyo wakiza ku zatiponoska tose.’ Nga ndi umo zakwananga zaυantu za pa cirimika

zikawuskikirangapo pasiku la kupepiskira mu Testamente la Kale, Yesu Kristu, pafufupi virimika vikwi viυiri vya jumpha kumanyuma, wakiza mu caru ici kubapatizika na kuthiska ndopa mpaka kufwa pa mphinjika kufiska uthenga wa kupepiskira zakwananga zithu zose.

Pafundo iyi, tiyeni tiυazge ndimi mu Leviticus. “Ndipo Arono wagonekepo mawoko yake yaυiri wuwo pa mutu wa mbuzi na kuzomerera pa iyo zakwananga zose za υa Israel, na juvyo yaυo yose mu mauheni yaυo yose; ndipo wayaυike pa mutu wa mbuzi na kuyitumizga kumapopa na woko la mutnu uyo wali papo yimirire” (Leviticus 16:21-22).

Cilikulembeka kuti zakwaqnanga zose zaυa Israel zikaυikikanga pa mutu wa mbuzi nga ndi umo ciri kulembekeraso mu Leviticus 1. ‘Mauheni yaυo yose’ cikulongozga zakwananga zose izo υakacita mu mitima yaυo na mathupi yaυo. Ndipo ‘Mauheni yaυo yose’ kukaυikikanga pa mutu wa sembe ya kwananga

pa kugonekapo mawoko ya Mpristi mulala.

Kupitira mu Dango la Ciuta, Tikuυa na Umanyi wa Unenesko wa Zakwananga Zithu Zose.

Ncifukwa uli Ciuta waktipa Dango?

Kutipa umanyi wa kwananga

Dango la Ciuta lili na marango 613. Unenesko, ngwakuti para tayanayanirapo, tikucita ico wanda tipharire kucita na kuleka ico watipharira kuti ticite.

Nthaura, tili υakwananga. Cili kulembeka mu Baibolo kuti ciuta wakatipa marango yose yara kuti timanye zakwananga zithu (Ŵaroma 3:20). Ici cikuηanamula kuti wakatipa Dango la Marango yake kutisambizga kuti ndise υakwananga. Wakatipira kuti tingakhara nayo cara, kweni kuti timanye zakwananga

◄ CONTENTS ►


zithu. Wakatipa marango yake kuti tisungenge cara.

Mungayanayanira nceυe kuti yikhare nga ndi muntu cara. Munthowa yimoza pera, tinga kharira mu Dango la Ciuta cara, kweni tinga manya zakwananga zithu kupitila mu Dango lake la marango.

Ciuta wakatipa Dango cifukwa ndise υakuzura na kwananga, kweni kuti tikumanya cara. “Ndimwe vikozi, υazayali, υakucita uheni,” Ciuta wakutipharira ise mwa kususkana kupitira marango. Wakatipharira kuti tingakomanga, kweni tikukoma mu mitima yithu na nyengo zinyake, na mathupi yithu.

Ntheura, cifukwa cili kulembeka mu Dango kuti tikwenera cara kukoma, tikumanya kuti ndise vikozi, kuyowoya, “Awe, nkabuda. Ndine wakwananga cifukwa nkacita ico nkenera kucita cara. Ndiri kwananga.”

Kuti waponoske υa Israel ku zakwananga, Ciuta wakazomerezga Aron kupereka sembe ya kupepisakira mu Testamente la Kale, ndipo ndi Aron uyo wakapepiskiranga υantu kamoza pera mu cirimika.

Mu Testamente la Kale, sembe za zakwananga ziυiri zikaperekekanga kwa Ciuta pasiku la kupepiskira. Yimoza yikaperekekanga panthazi pa Ciuta apo yinyake yikalongozgekanga mu mapopa pamanyuma pakugonekapo mawoko, kutora pa iyo zakwananga za pa cirimika za υantu. Pambere mbuzi yinda longozgeke kumapopa na woko la muntu uyo wali papo imirire, Mpristi mulala wakagonekanga mawoko yake pa mutu wa mbuzi ya moyo na kuzomererapo zakwananga za υa Israel. “Fumu, υantu υakoma, υareυa, υaskoya, υasopa vikozgo…. Tacita kwananga panthazi zinu.”

Caru ca Palastine nimapopa ya cipululu. Mbuzi yikalongozgekanga mu mapopa yarutaruta mpaka na kufwira mwene mumo. Para yalongozgekera kutali, υantu υa Israel υakalaυiskanga ndithu ndithu kwa iyo mpaka yileke kuwoneka, ndipo υakagomezganga kuti zakwananga zaυo zaruta na mbuzi ya Azazel. Ndimo υantu υakaυiranga na cimango mu mayanoyano yaυo, ndipo na mbuzi ya Azazel yikafwanga mu mapopa cifukwa ca zakwananga za pa cirimika za υantu υose.

◄ CONTENTS ►


Munthowa iyi, Ciuta wakapepiska zakwananga zithu zose kupitila mu mwana mberere wa Ciuta, Yesu Kristu. Zakwananga zithu zose zikasukikiratu kupitila mum ubapatizo wa Yesu na ndopa zake pa mphinjika.

Yesu ndi Ciuta ndipo ndi Mponoski withu. Ndi mwana wa Ciuta uyo wakiza kuponoska υantu υose ku zakwananga. Ndi mulengi uyo wakatilenga mu cikozgo cake na kwiza mu caru ici kuzatiponoska kukwananga.

Ni zakwananga za siku na siku izo tikucita na mathupi yithu cara pera kuti zikazomerereka pa Yesu, kweniso na zakwananga zithu za kunthazi na za mumayanoyano yithu ndipo na za muthupi. Ndico cifukwa, wakenera kubapatizika na Yohane mu Bapatizi kufiska urunji wose wa Ciuta, kupepiska kwa kufikapo kwa zakwananga zose za caru.

Virimika vitatu pambere Yesu wanda payikike, apo wakamba uteυeti wake wapakweru, wakawuskapo zakwananga zose za caru kupitila mu kubapatizika na Yohane mu Bapatizi mu muronga wa Yordani. Ciponosko cake caυantu kupitila mukupepiska

zakwananga zose zithu cikamba na ubapatizo wake. Mu muronga wa Yordani, apo maji yakagotanga

muluwunda, Yohane mu Bapatizi wakayika mawoko yake pa mutu wa Yesu na kumubizga Iyo mu maji. Ubapatizo uwu ukaυa cimoza pera nga ni kugonekapo mawoko mu testamente la Kale ndipo ukaυa na nkongono yimoza ya kuzomererapo zakwananga zose.

Kubizgika mu maji cikaηanamula nyifwa, ndipo kuzuwuka kufuma mu maji cikaηanamula cizguka. Ndimo, kubapatizika na Yohane mu Bapatizi, Yesu wakafiska na kuvumbura vigaυa vyose vitatu vya uteυeti wake: Kuwuskapo zakwananga zose, kupayikika, ndipo kuzguka.

Tingaponoskeka pekha pera tapulikira mazgu ayo Yesu wakatiponoskera nayo ku kwananga. Ciuta wakayanayana kutiponoska kupitila mwa yesu, ndipo na phangano ilo wakapanga mu Testamente la Kale ndimo likafiskikira. Kupitila mu ici, Yesu wakaruta pamphinjika na zakwananga zithu zose pa mutu wake.

◄ CONTENTS ►


Kasi ni mulimo uli uwo uli

khalira ise kufuma apo Yesu wakawuskirapo zakwananga zithu zose?

Ico tikwenera kucita nkukhara na

cipulikano mu mazgu ya Ciuta Mu Yohane 1:29, cilikulembeka, “Na macero

ndipera ngawakuwona Yesu wakwiza kwa iyo, ndipo wakati, ‘wonani, mwana mberere wa Ciuta, uyo wakuwuskako kwananga kwa caru!’” Yohane mu Bapatizi wakapanikizgira, “Wonani, mwana mberere uyo wakuwuskako kwananga kwa caru!” Zakwananga zose za υantu zika zomerereka ka Yesu apo wakabapatizika mu Yordani. Gomezgani mwa ici! Ndipo mutumbikikenge na kupepiska kwa zakwananga zinu zose.

Tikwenera kuυa na cipulikano mu mkazgu ya Ciuta. Tikwenera kufunyapo mayanoyano yithu na kupulikira mazgu ya kulembeka Ciuta. Tikwenera kugomezga mu

unenesko kuti Yesu walikuwuskapo zakwananga zose za caru.

Kuyowoya kuti Yesu wakawuskapo zakwananga zose za caru, na kuyowoya kuti wakafiska urunji wose wa Ciuta pa kupepiska zakwananga zose ncintu cimoza pera. ‘Kugonekapo kwa mawoko’ na ‘Ubapatizo’ ukuηanamulaso cintu cimoza pera.

Cilije kanthu nangauli tikuyowoya ‘vyose,’ ‘Cintu cose,’ ‘Cantuntu’ ciηanamulo ncimoza pera. Ciηanamulo ca lizgu, ‘Kugonekapo mawoko’ mu Testamente la Kale likukharirira cimoza moza pera na mu Testamente la Sono, kufunyako lizgu ‘Ubapatizo’ likuseυezgeskeka mu malo mwake.

Cikulongozgekera ku unenesko wapafupi kuti Yesu wakabapatizika na kweruzgika pamphinjika kupepiska zakwananga zithu zose. Tingaponoskeka para tingagomezga mu uthenga weneco.

Para Baibolo likuyowoya kuti Yesu wakawuskapo zose ‘kwananga kwa caru’ (Yohane 1:29), kasi kwananga kwa caru cikuηanamulaci? Cikuηanamula kuti zakwananga zose izo tikababika nazo, izo ndi,

◄ CONTENTS ►


mayanoyano yaheni, maunkungu, mauzayali, udokezi, uheni, kutuka, kujikuzga, na uzereza uwo ukukhara mu mayanoyano yithu. Cikusazgaso na majuvyo na mateu ayo tikucita mu thupi na mu mtima withu.

“Cifukwa njombi ya kwananga ndi nyifwa, kweni cawanangwa ca Ciuta ndi mbu moyo wa muyirayira mwa Yesu Kristu Ciuta withu” (Ŵaroma 6:23). “Ndipo kwambura kuthiska ndopa cigowokero palive” (Ŵahebere 9:22). Nga ndi umo cilikuyowoyejera mundime izi, zakwananga zose zikwenera kulipiririka. Yesu Kristu, koponoska υantu υose ku kwananga, wakapereka umoyo wake na kulipira njombi ya kwananga cifukwa ca ise kamoza pera.

Ntheura, Kuti tisutuke kufuma ku akwananga zithu zose, tose tikwenera kugomezga mu uthenga weneco—ubapatizo wa Yesu na ndopa zake, na Kupatulika kwake.

Kupepiska kwa Zakwananga za Macero

Kasi tikukhumbika kuperekaso sembe ya zakwananga zithu?

Cara

Zakwananga za macero, za siku na siku, na

zakwananga izo tikucita mpaka pakufwira nazo zikusazgikapo mu ‘Kwananga kwa caru,’ Nga ndi zakwananga za lino, za macero, na zamazo nazoso zikusazgika mu ‘Kwananga kwa caru.’ Zakwananga za υantu kufuma pa kubabika mpaka pakufwa zili cigaυa ca ‘kwananga kwa caru,’ Ndipo kwananga kwa caru uku kukaυikika pa Yesu kupitila mu ubapatizo wake. Zakwananga zose izo ticitenge mpaka na pasiku tikufwira zili kuwuskikapo kale pa ise.

Tikwenera waka kugomezga mu uthenga weneco, mazgu ya kulembeka ya Ciuta, na kupulikira unenesko

◄ CONTENTS ►


kuti tiponoskeke. Tikwenera kufunyapo mayanoyano yithu mwakuti tiwomboleke kufuma ku zakwananga zithu zose. Mungafumba makora yene kuti, “Kasi wangawuskapo uli kwananga uko kundacitike?” Ndipo, ningamufumbaniso, “Kasi Yesu wakwenera kwizaso nyengo yiliyose mucaru ici para tacita kwananga na kuthiskaso ndopa ndithu ndithu?”

Mukati mu uthenga wa kubabikaso, muli Dango la kupepiskira zakwananga zithu. “Ndipo kwambura kuthiska ndopa palive cigowokero” (Ŵahebere 9:22). Para muntu wakakhumbanga kuwomboleka ku zakwananga zake mu mazuυa ya Testamente la Kale, wakeneranga kuzomerera zakwananga mukugonekapo mawoko yake pasembe ya kwananga, ndipo sembe ya kwananga yikafwanga cifukwa ca zakwananga zake.

Munthowa yimoza pera, Mwana wa Ciuta wakiza mu caru ici kuponoska υantu υose. Wakabapatizika kuwuskapo zakwananga zithu zose, wakathiska ndopa pa mphinjika kulipira njombi ya zakwananga zithu na kufwa pa mphinjika, kuyowoya kuti, “Sono kwamara.” Wakawuskika ku υakufwa pa zuυa lacitatu

ndipo sono wakukhara kuwoko lamaryero la Ciuta. Ndimo, wakazgokera Mponoski withu kwa muyirayira.

Kuti tiυe υakugowokerekeratu ku zakwananga zithu, tikwenera kutaya masacizgo yithu na kuleka visambizgo vya usopi sopi ivyo vikutipharira kuti tijiponoske ise taυene ku zakwananga za siku na siku kupitila mu ma pemphero ya kuηanamuka siku lililose. Mwakuti zakwananga za υantu zigowokereke, sembe ya dango yikwenera kuperekeka, kamoza pera. Ciuta kucanya wakazomerera zakwananga zose za caru pa mwana wake kupitila mu ubapatizo wake na mukupayikika kwake cifukwa ca ise. Na cizguka cake kuυakufwa, ciponosko cithu cikafiskika.

“Kweni wakalasika cifukwa ca zakwananga zithu, wakapwetekeka cifukwa ca mauheni yithu; kulanga kwakutitorera cimango kukamuwira. Kweni nadi wayeya vyakuυinya vitu na kutwika vitima vitu; ndipo uli tikati ngwakupamantika, kutimbika na Ciuta, na kusuzgika…. Ndipo Yehova wali kuυika pa Iye uheni wa tose.” Mu Yesaya 53, likuyowoya kuti majuvyo

◄ CONTENTS ►


yose na maubendezi ya caru, ya υantu υose yakaυikika pa Yesu Kristu.

Mu Testamente la Sono, Ŵaefeso 1:4, cilikulembeka, “Nga ndi umo wakatisolela mwa Iyo caru cikaυa cindazikike.” Ici cikutipharira kuti wakatisolera mwa Iyo pambere caru cinda lengeke. Pamberere na caru cindalengeke,

Ciuta mwa Kristu. Cose ico tinga ciyanayana pambere, tikwenera sono kugomezga na kupulikira mazgu ya Ciuta, mazgu ya maji, ndopa, ndipo ya Mzimu.

Ciuta wakatipharira kuti mwana mberere wake, Yesu Kristu, wakawuskapo zakwananga zose za caru na ku zipepiska pa υantu υose. Mu Ŵahebere 10, cilikulembeka, “cifukwa marango, pakuυa na muzgezge wa vintu wamwene juzi, cilinganizgo ceneco cavintu cara, yalive kumanya kuυafiska na sembe za cirimika aυo υakuυandika kwiza kupereka rutaruta” (Ŵahebere 10:1).

Apa, likuti sembe yimoza pera, iyo yikaperekekanga rutaruta cirimika pacirimika, yinga

υazgora υarunji cara. Dango ndi muzgezge wa uthenga uwo ukwiza, cilinganizgo ceneco cavintu cara. Yesu Kristu, Mesaya uyo wakenera kwiza, walikutizgora υarunji kamoza pera (Nga ndi umo zakwananga za pa cirimika za υa Israel zikapepiskikanga kamoza pera) pa kubapatizika na kupayikika kupepiska zakwananga zithu zose.

Ntheura, Yesu wakati mu Ŵahebere 10, “Sono wakuti, ehena, ndiza kucita khumbo linu. Wakuwuskapo cakudanga mwakuti wimike caciυiri. Mukhumbo leneilo likutuυiskika cifukwa likaperekeka kamoza pera thupi la Yesu Kristu. Ndiposo Musofi yose wakwima zuυa na zuυa kuteυeta na kupereka kanandi zi sembe za mutundu umoza, izo zilive kumanya kufumyapo zakwananga: Kweni mweneuyo, wakati wapereka sembe yimoza pera ya zakwananga, wakakhara pasi muyirayira kumaryero ya Ciuta; kwamba penepapo wakalindirira mpaka υarwani υake υaυikike citambaliro ca marundi yake. Cifukwa na sembe yimoza pera wakaυafiskira muyaya υene aυo υalikutυiskika. Ndipo Mzimu Mtuυa nawo

◄ CONTENTS ►


ukupanikizga kwa ise: Cifukwa para wakati, ‘Ili ndi phangano leneilo nditi ndipanganenge naυo pamanyuma pamazuυa ayo, yikuti FUMU; nditi ndiυike marango yane pamitima yaυo, ndipo pamano yaυo nditi ndi yalembe;’ sono wakuti, ‘Ndipo zakwananga zaυo na ucikana—marango waυo kuti nditi ndikumbukeso cara.’ Kweni penepapo palicigowokero ca vyeneivi, paliveso sembe ya zakwananga” (Ŵahebere 10:9-18).

Tikugomezga kuti Yesu walikutiponoska ku zakwananga zose za caru kupitila mu ubapatizo wake na ndopa pa mphinjika.

Ciponosko Cakuυa Ŵakubabikaso na Maji na Mzimu uko kuli Kulembeka mu Mitima Yithu na mu Mano

Kasi tili υarunji cifukwa cakuti tikuleka kwanangaso?

Cara. Tili υarunji cifukwa Yesu wali kuwuskapo

zakwananga zithu nakuti tikugomezga mwa Iyo.

Kasi mose mukugomezga muciponosko cake

cakufikapo? —Amen.— Kasi mukupulikira na cipulikano na mazgu ya Ciuta kuti Yesu Kristu Iye mwene wakabapatizika na kuthiska ndopa pa mphinjika kutiponoska ise? Tikwenera kuυa na cipulikano mu mazgu yake kuti tibabikeso. Tingaponoskeka para tagomezga kuti Yesu Kristu, kupitila mu uthenga wakugowokera, wakusuka zakwananga zithu zose, pamoza na zakwananga zose

◄ CONTENTS ►


za caru. Tingaυa υambura kwananga cara pakusungilira

Dango la Ciuta, kweni tingaυa υakunyoroka kupitira mucipulikano cithu ca milimo yake. Yesu Kristu wakawuskako zakwananga zithu zose kupitila mu ubapatizo wake mu Yordani, wakasuzgika na ceruzgo ndipo wakasuzgikaso cifukwa ca zakwananga zithu pa mphinjika. Para tagomezga mu uthenga uwu na mitima yithu yose, tingasutulika ku zakwananga zithu zose na kuzgoka υarunji. Kasi mukugomezga ici?

Ubapatizo wa Yesu, kupayikika kwake na cizguka cake nvyacigowokero ca zakwananga zose za υantu na Dango la ciponosko vyakwimirira pa citemwa ca Ciuta cambura kumala. Ciuta wakutitemwa ise umo tilili ndipo ndi murunji, ntheura wakutizgora ise danga υarunji. Wakatizgora ise υarunji pakuzomerera zakwananga zithu zose pa Yesu kupitila mu ubapatizo wake.

Mwakuti watisuke zakwananga zithu zose, wakatuma mwana wake, Yesu, pasi pa caru cino cifukwa ca ise. Wakazomerezga Yesu kuwuskapo

zakwananga zose za caru kupitila mu ubapatizo wake ndipo na kuυika ceruzgo pa mwana wake cifukwa ca zakwananga zithu. Wakatizgora ise kuυa υana υake υarunji kupitila mu ciponosko ca maji na ndopa, citemwa ca Ciuta.

Cili kulembeka mu Ŵahebere 10:16, “Nditi ndiυike marango yane pa mitima yaυo, ndipo pa mano yaυo nditi ndi yalembe.”

Mu mitima na mayanoyano yithu, kasi ndise υa kwananga panthazi pa Ciuta panji υarunji? Para tili na cipulikano mu mazgu ya Ciuta, tikuzgoka υarunji. Yesu Kristu wakawuskapo zakwananga zose ndipo wakeruzgika cifukwa ca izo. Yesu Kristu ndi Mponoski withu. Mungayanayana, “Cifukwa tikwananga siku lililose, kasi tingazgoka uli υarunji? Ndise υakwananga nadi.” Kweni para tagomezga mu mazgu Ya Ciuta, nga ndi umo Yesu Kristu wakapulikira υawiske, tikuzgoka υarunji.

Inya, nga ndi umo na yowoyera kumanyuma, tikaυa na kwananga mu mitima yithu pambere tinda babikeso. Apo tikati tatora uthenga wa kugowokera

◄ CONTENTS ►


zakwananga mu mitima yithu, tikaponoskeka ku zakwananga zithu zose. Kweni tikazgoka υarunji apo tikamba kugomezga mu ciponosko ca Yesu, na kuzgoka υana υarunji υa Ciuta. Ici ndico cipulikano cakuυira υarunji ico mpostoli Paulos wakayowoyapo. Cipulikano ca mu uthenga wakugowokera cili kutizgora ‘υarunji.’

Nesi mpostoli Paulo, panji Abrahamu, panji υasekuru υacipulika υakaυa υarunji na milimo yaυo, kweni nikuυa na cipulikano mu mazgu ya Ciuta, mazgu ya vitumbiko vyake vya kugowokereka kwa zakwananga.

Mu Ŵahebere 10:18, “Kweni penepapo pali cigowokero ca vyeneivi, paliveso sembe ya zakwananga.” Nga ndi umo cili kulembekera, Ciuta wakatiponoska mwakuti tileke kufwa cifukwa ca zakwananga zithu. Kasi mukugomezga mwa ici? —Amen.—

Mu Ŵafilipi 2, “Muυenge na mtima uwu, weneuwo ukaυaso mwa Kristu Yesu: mweneuyo pakuυa mukaυiro ka Ciuta kuti wakapima cara kuti kulingana

na Ciuta nkantu kakuti ka kwapulike, kweni wakavura ucindami wake, wakajitorera kaυiro ka muzga, wakaυa na cikozgo ca υantu; ndipo apo wakawoneka nga wakulingana na muntu, wakajiyuyura, pakuυa wakupulikira kuyakafika na kunyifwa, Inya, nyifwa ya mphinjika. Cifukwaso ceneici Ciuta wakamutumpuska comene, na kumupa zina ilo ndapacanya pamazina yose; mwakuti mu zina la YESU kongono lose ligwadirenge, la υakucanya na laυamucaru na laυakusi kucaru, ndipo kuti lulimi lose luzpmere kuti YESU KRISTU ndi FUMU, ku ucindami wa Ciuta υawiske” (Ŵafilipi 2:5-11).

Yesu Kristu, uyo ndiye kugadima kwa ucindami wake ndipo na cikozgo ceneco ca kaυiro kake (Ŵahebere 1:3), wakajipenjera iye mwene cara ncindi. Mumalo mwake, wakajitorera kaυiro ka muzga, wakaυa na na cikozgo ca υantu. Wakajiyuyura, pakuυa wakupulikira kuyakafika na kunyifwa kutiponoska.

Ntheura, tikulumba Yesu, “Ndi Ciuta withu, mponoski na Fumu.” Cifukwa ico tikuwongera Ciuta na kulumba Yesu ncakuti Yesu wakapulikira khumbiro

◄ CONTENTS ►


la υawiske mpaka kufwa. Wapulikirenge cara, nthana tikucindika cara mwana wa Ciuta sono. Kweni cifukwa mwana wa Ciuta wakapulikira khumbiro la υawiske mpaka kufwa, vilengiwa vyose na υantu υose mu caru ici υakucindika Iyo, ndipo ticitenge nthaura kwa muyirayira.

Yesu Kristu wakaυa mwana mbere wa Ciuta iyo yikawuskako zakwananga zose za caru, ndipo cilikulembeka kuti wakaziwuskapo kupitila mu ubapatizo wake. Sono, pafufupi virimika vikwi viυiri vyajumpa kufuma apo wakawuskirapo zakwananga za caru. Imwe na ine takhara mu caru ici kufumira pakubabika kwithu, ndipo na zakwananga zithu zose zili kusazgikapo pa zakwananga za caru.

Kasi tizamukuzgoka υakwananga para tananga na macero?

Cara, cifukwaYesu wakawuskapo zakwananga

zithu zose za kumanyuma, za sono, na zakunthazi

Kwambura kufumyapo kwananga kwakudanga kufuma kumateu ya umoyo withu, kasi tindanangepo kufuma panyengo yira tikababikira? —Inya, tili kwanangapo.—

Yesu wakamanya kuti tikwenera kwananga kufuma pa siku ilo tikababikira mpaka pasiku la kufwira, ndipo wakatoreratu zakwananga zithu zose. Kasi mwaciwona ici sono? Usange tingakhara mpaka virimika makhumi yankondi na yaυiri, zakwananga zithu zinga zura magalimoto kujumpha makhumi khumi. Kweni Yesu wakatora zakwananga zose zithu kamoza pera na ubapatizo wake na kuziyeya pa mphinjika na Iyo.

Usange Yesu watorenge waka zakwananga za pa kudanga, tha tose tikufwa nakuya kugehena. Nangauli tingapulika kuti wakawuskako cara zakwananga zithu zose, cingasintha unenesko cara kuti Yesu wali kuwuskapo zakwananga zithu.

Nkwananga kulinga uko tinga cita mu caru ici? Zakwananga zose tikucita zikusazgika pa zakwananga za caru.

Apo Yesu wakapharira Yohane ku mubapatiza iyo,

◄ CONTENTS ►


cikaυa ca unenesko umo wakayowoyera. Yesu wakupanikizgira Iye mwene kuti walikuwuskapo zakwananga zithu zose. Ciuta wakatuma muteυeti wake panthazi pa Yesu ndipo wakalenga Yesu kubapatizika na iyo. Pakubapatizika na yohane, mwimiriri wa υantu, pakupereka mutu wake panthazi za iyo kuti wabapatizike, Yesu wakawuskapo zakwananga zose za υantu.

Zakwananga zithu zose kufuma pa musinku wa 20 kufika pa 30, kufuma pa 30 kufika pa 40, mwanthaura pera; Nanga ndi zakwananga za υana υithu zikasazgikapo pa zakwananga za caru, izo Yesu wakawuskapo kupitila mu ubapatizo wake.

Ndinjani uyo wanga yowoya kuti muli zakwananga izo zili kukharira mucaru ici? Yesu Kristu wakawuskapo zakwananga zose za caru, ndipo tose tinga ponoskeka para tagomezga mu mitima yithu kwambura cizgezge ca kukayika, muivyo Yesu wakacita pakupepiska zakwananga zithu: Ubapatizo wake na kuthiska ndopa zake za kuzirwa.

Ŵantu υanandi υakukhara maumoyo yaυo yankaza

υakubenekerereka mu mayanoyano yaυo, kuyowoya za maumoyo yaυo nga ndi para mbakuzirwa comene. Kweni mbanandi aυo υakhara maumoyo yaunonono. Ŵantu υanandi υakhara maumoyo yankaza. Naneso nkakharaso umoyo wanthaura pambere ninda babikeso. Kasi tingaleka uli kupulikiska panji kuzomerezga uthenga wakugowokereka, wa ubapatizo wa Yesu na ndopa zake?

Ciponosko ca Ŵakwananga Cilikufiskika

Ncifukwa uli Yesu wakasavya marundi ya Petros?

Cifukwa wakakhumbanga Petros kuυa na cipulikano

cakukhola mu unenesko wakuti wali kusuka kale zakwananga zakunthazi kuptila

mu ubapatizo wake

◄ CONTENTS ►


Tiyeni tiυazge mu Yohane 19. “Ndipera nga υakumutora Yesu; ndipo Iye wakafuma wakuyeya mphinjika, wakaya kumaro yakuzunurika malo ya Bwaza, kweni mucihebere ndi Gologolta: Kwenekuko υaka mupayika, ndipo pamoza nayo υaυiri, uko na uko yumoza, ndipo Yesu pakati. Ndipo Pilato wakalemba kalata wakumuυika pa mphinjika. Kukalembekapo, YESU WA NAZARETE, KARONGA WA ŴAYUDA. Ndipo Ŵayuda υanandi υakaυazganga kalata, pakuti malo ayo Yesu wakapayikikirapo yakaυa pafupi na musumba: Ndipo kukalembeka mucihebere, na muciroma, na mucigiriki, na mucilatini” (Yohane 19:17-20).

Mwa υakutemweka, Yesu wakawuskapo zakwananga zosev zacaru ndipo wakeruzgika kuti wapayikike mu weruzgi wa Pilato. Sono tiyeni tiyanayanirepo pa ici cikacitika.

Kufuma pa ndime ya 28, “Pamanyuma yaceneici, yesu, pakumanya kuti vyamara vyose, mwakuti malembo yafiskike,” Yesu wakawuskapo zakwananga zithu zose kufiska malembo. “Wakati, ndomirwa.

Kukakharikirapo ciυiya cakuzura na vinyo lakusasa: Ntheura iυo υakaliweska kutethe buwa lakuzura na vinyo lakusasa, υakalikwezgera kumulomo wake. Ntheura Yesu wakati wapokera vinyo, wakati, kwamara! Ndipo wakakoυama mutu wake, ndipera nga wakupereka mzimu wake” (Yohane 19:19-30).

Yesu wakati, “Kwamara!” Penepapo nakufwa pa mphinjika. Pamanyuma pa masiku yatatu, wakawuskika kuυakufwa na kuruta kucanya.

Ubapatizo wa Yesu kwa Yohane mu Bapatizi na nyifwa yake pa mphinjika vikukolerezgana pamoza; kulive cimoza ico cingaυa caphindu kwambura cinyake. Ntheura, tiyeni tilumbe Fumu Yesu pakutiponoska na uthenga wake wakugowokera.

Mathupi ya υantu nyengo zose yakulondezga makhumbiro ya thupi, ntheura tingajikora cara kweni kucita kwananga na mathupi yithu ndipera. Yesu Kristu wakatipa ubapatizo wake na ndopa kutiponoska ku zakwananga zithu za thupi. Wakatiponoska ku zakwananga zithu za thupi na uthenga wake.

Aυo υose υali kugowokereka zakwananga zaυo

◄ CONTENTS ►


υamukunjira mu ufumu wakucanya panyengo yiri yose pakugomezga mwa Yesu, uyo wakababikira mu Betelehemu, wakabapatizika mu Yordani, wakafwa pa mphinjika ndipo wakawuskika pa zuυa la citatu. Tikulumba Fumu na kupereka ucindami ku zina Lake kwa muyirayira.

Mu mutu wa umarilo wa buku la Yohane, Yesu wakaruta ku Galileya apo wakati wawuskika kuυakufwa. Wakaruta kwa Petros na kunena nayo ndipo Petros wakamuzgora Iyo, “Inya, Fumu; mukumanya kuti nkumutemwani.” Ndipo Yesu waka mupharira iyo, “Liska mberere zane.”

Petros wakamanya vyose vya uthenga wa ubapatizo wa Yesu na ndopa zake, cigowokero ca zakwananga. Sono pakugomezga mu uthenga wa maji na ndopa ivyo vikamupa cigowokero ca zakwananga zake na kumanya ico Yesu wakasukira marundi yake, cipulikano cake mwa Yesu cikakura comene.

Tiyeni tiυazgeso Yohane 21:15. “Ntheura υakati υarawuka, Yesu wakanena na Simon Petros, Simon mwana wa Yohane, kasi iwe ukunditemwa kwakuruska

aυa? Wakanena nayo, inya, Fumu mukumanya kuti nkumutemwani. Wakanena nayo, lelanga twana mberere twane.’” Wakamupa Petros twana mbere twake cifukwa Petros wakaυa musambiri wake, uyo wakaponoskeka mwakufikapo, na cifukwa Petros waklaυa muteυeti murunji ndipo wakufikapo wa Ciuta.

Usange Petros wazgokengeso wakwananga pa zakwananga zake za siku na siku, Yesu mphanyi wakamupharira cara kupharazga uthenga wakupepiskira zakwananga, cifukwa iye, pamoza na υasambiri υanyake, mphanyi υakawovwira cara, kweni kucita kwananga siku lililose muthupi. Ntheura, Yesu wakaυapharira kupharazga uthenga uwo ukusisita zakwananga zaυo zose cifukwa υakagomezga mu ubapatizo wa Yesu na mu ndopa zake za pa mphinjika, uthenga wakupepiska zakwananga.

◄ CONTENTS ►


Fumu, Mukumanya Kuti Nkumutemwani

Kasi ungazgokaso ‘wakwananga’ para wanangaso?

Cara. Yesu walikuwuskapo kale zakwananga

zane za munthazi mu Yordani Tiyeni tiyanayanirepo za mazgu ya Yesu kwa

Petros. “Simon, mwana wa Yohane, kasi ukunitemwa kwakuruska aυa?” “Inya, Fumu; mukumanya kuti nikumitemwani.” Kuzomera kwake kwacitemwa kukaυa kwa unenesko, kufuma nga ndi umo cikaυira mucipulikano ca uthenga wakupepiskira zakwananga zose.

Usange Yesu wakaleka ku musambizga Petros na υasambiri υanyake za uthenga wacigowokero ca zakwananga pakusuka marundi yaυo, mphanyi υakaυavye kuzomera citemwa caυo munthowa yira.

Mumalo mwake, apo Yesu wakiza kwa iυo na kuυafumba, “Kasi munditemwa kwakuruska aυa?” Petros mphanyi wakanena kuti, “Fumu, nili muntu wambura kufikapo. Nili wakwananga uyo wanga mutemwani kuruska aυa cara. Ndaυeya ndilekani nekha.” Ndipo Petros mphanyi wakacimbira, kubisama kwa Yesu.

Kweni tiyeni tiyanayanire zgoro ya Petros. Wakatumbikika na uthenga wa cigowokero ca zakwananga, ubapatizo wa Yesu na ndopa zake izo zikaponoska υantu υose.

Ntheura, Petros wakakwaniska kuyowoya kuti, “Inya, Fumu; mukumanya kuti nkumutemwani.” Kuzomera kwa citemwa kwantheura kukafuma mu cipulikano ca uthenga wa cigowokero ca Yesu. Petros wakagomezga mu uthenga wa unenesko wacigowokero ca zakwananga, kupitila mwa ico Yesu wakawuskapo zakwananga zose za caru. Kusazgirako zakwananga za munthazi zose, izo υanthu υakakika nazo kucita cifukwa ca kutomboloka kwa mathupi yaυo.

◄ CONTENTS ►


Petros wakagomezga nganga mu uthenga wa cigowokero ca zakwananga, cifukwa wakagomezgaso kuti Yesu wakaυa mwana mberere wa Ciuta. Wakakwaniska kuzgora Fumu kwambura mantha. Ciponosko ca Yesu cikiza kufuma mu uthenga wa zakwananga, ndimo, Petros wakaponoskera kufuma ku zakwananga zake za siku na siku. Petros wakagomezga mu ciponosko kupitira mu uthenga wa cigowokero ca zakwananga zose za caru.

Kasi namweso muli nga ndi Petros? Kasi munga temwa na kugomezga mwa Yesu, uyo wakawuskapo zakwananga zithu zose na uthenga wa cigowokero, na ubapatizo wake ndiposo ndopa zake? Kasi mungaleka uli kugomezga na kumutemwa Iye? Palive nthowa inyake.

Usange Yesu wawuskengepo waka zakwananga zakale na za sono, na kuleka zakwananga za munthazi kwa ise, mphanyi tikumulumba cara umo tikucitira sono. Mwakusazgirapo pa ici, mphanyi tose tarutanga kugehena. Ntheura, tikwenera tose kuyowoya kuti kugomezga mu uthenga wacigowokero ca zakwananga

kwatiponoska ise. Ntheura, tikwenera kuzomera kuti kugomezga mu

uthenga wakupepiska kwa kuzura kwa zakwananga uko Yesu walikutipa, uthenga wa ubapatizo ndiposo ndopa za Yesu kwatiponoska ise.

Usange tikaleka kugomezga mu uthenga wakupepiska kwa zakwananga, uwo mbu bapatizo na ndopa za Yesu Kristu, mphanyi palive wakugomezga uyo walikuponoskeka kufuma ku umoyo wake wa zakwananga. Mwakusazgirapo, usange tikaυa υakuwomboleka ku zakwananga zithu za umoyo pakuzomera na kuwerezgapo nyango na nyengo, mphanyi tikaυa υakata kukhara mu urunji kweni kuυa na kwananga nyengo zose mu mitima yithu.

Ici ciυenge nthaura, mphanyi tikawerera ku zakwananga na kuleka kutemwa Yesu na kwiza pafupi na Iyo. Ndiposo mphanyi tikaleka kugomezga mu ciponosko ca Yesu na kumulondezga kufikira ku umariro ya maumoyo yithu.

Yesu wakatipa uthenga wacigowokero ca zakwananga na kuponoska aυo υakagomezga.

◄ CONTENTS ►


Walikuzgoka Mponoski wakufikapo ndiposo wakasuka yose majuvyo yithu ya siku na siku mwakuti timutemwe mwa unenesko.

Ise υakugomezga tingajovwira cara kweni kutemwa uthenga wa ubapatizo na ndopa za Yesu, cigowokero ca zakwananga zithu. Ŵakugomezga υose υangatemwa Yesu kwamuyirayira ndiposo na υazga υacitemwa ca ciponosko kupitila mu uthenga wa cigowokero ca zakwananga ico Yesu wali kutipa.

Ŵakutemweka! Usange Yesu walekengeko kwananga kucoko kumasinda, mphanyi mulive kugomezga mwa Yesu, nakuυa kaboni wa uthenga wa cigowokero ca zakwananga. Mphanyi mukakwaniska kuseυeza nga mbateυeti υa ciuta cara.

Kweni, para mwagomezga mu uthenga wacigowokero ca zakwananga, mungaponoskeka ku zakwananga zinu zose. Wakumuzomerezgani kuponoskeka kufuma ku zakwananga zinu zose usange mwa manya uthenga wa unenesko wacigowokero, uwo uli kulembeka mu mazgu ya Ciuta.

“Kasi Ukunditemwa kwakuruska Aυa?”

Ncici cilikutipanga kutemwa Yesu kwakuruska cilicose?

Citemwa cake pa ise kupitila mu ubapatizo wake,

uwo uli kusuka zakwananga zithu zose, na za munthazi wuwo

Ciuta wakaυika twana mberere twake kwaυa teυeti

υake, aυo υakugomezga mwakufikapo mu uthenga wa cigowokero ca zakwananga. Yesu wakafumba katatu, “Simon, mwana wa Yohane, kasi ukunditemwa kwakuruska aυa?” Ndipo Petros wakazgora nyengo yiliyose, “Inya, Fumu, mukumanya kuti nkumutemwani.” Sono, tiyeni tiyanayanire pazgoro ya Petros. Tingawona kuti kukaυa kuyowoya kwa khumbo lake cara, kweni cipulikano ca uthenga wacigowokero ca zakwananga.

◄ CONTENTS ►


Usange tatemwa muntu, ndipo usange citemwa ico caυikika pakhumbiro lithu, cingakhuυazgika para tafokera. Kweni citemwa ico para ncakwimikika na nkongono za Ciuta, mbwenu ciυenge cakurutirila. Citemwa ca Ciuta, cakucemeka, cipepisko cakwandana ca zakwananga zithu, ciponosko ca maji ya ubapatizo wa Yesu na Mzimu, ndimo cilili.

Cipulikano cithu mu uthenga wa cigowokero ca zakwananga cikwenera kuυa rufula lwa citemwa cithu na ncito ya Fumu. Para tikumutemwa na makhumbiro yithu waka, tiυenge υakukhuυara na macero na kumarila kujitinka taυeneco pa zakwananga zithu. Ntheura, Yesu walikusuka zakwananga zithu zose: Zakwananga zeneco, zakwananga zithu za siku na siku, zakwananga za lino na zakwananga za macero, na ciponosko cake cose.

Vyose ivi nvya unenesko. Usange citemwa cithu na vipulikano vithu vikuyimirila pamakhumbiro yithu na masacizgo yithu, tingaυa υakutondeka mu vipulikano vyithu. Kweni cifukwa citemwa cithu na vipulikano vyithu vikwimirira pa uthenga wa cigowokero uwo

Yesu walikutipa, tili kale υana υa Ciuta, υarunji. Cifukwa tikugomezga mu ciponosko ca maji na Mzimu, tili υambura kwananga.

Pa unenesko waciponosko cithu umo ckizira, mukaυiro kithu ka uciuta cara, kweni kufuma kucitemwa ca Ciuta na Dango lake la ciponosko ca unenesko pa kugowokereka kwa zakwananga zithu, tili υarunji nangauli tingaυa υambura kufikapo na υakutomboloka mu umoyo. Tamukunjira mu ufumu wa kucanya na kulumba Ciuta kwamuyirayira. Kasi ukugomezga ici?

1Yohane 4:10 likuti, “Mwene mumo ndimo mulili kutemwa, mwakuti ise tikamutemwa Ciuta cara, kweni kuti ndiyo wakatitemwa ise, ndipo wakatuma mwana wake kuυa pepiska ya zakwananga zithu.” Yesu wakatiponoska na maji na Mzimu, mwantheura tiυe na cipulikano mu uthenga wacigowokero, ubapatizo wa Yesu na ndopa zake.

Usange Ciuta wakaleka kutiponoska na uthenga wacigowokero ca zakwananga, mphanyi tinda ponoskeke, nangauli tikugomezga mwankongono.

◄ CONTENTS ►


Kweni Yesu walikusuka zose zakwananga izo tikacita mu mitima yithu na thupi lithu.

Mwakuti tiυe υarunji, tikwenera kumanya za ciponosko cithu kupitila mu cipulikano ca mazgu ya maji na Mzimu, uthenga wa cipepisko. Uthenga wacigowokero ca zakwananga zose za caru uwo uli kupangika na ubapatizo wa Yesu na ndopa zake. Uthenga wacigowokero ngwakukorelezgana na cipulikano ca unenesko, rufula lwa unenesko lwa ciponosko, na fungulo lwa kunjirira mu ufumu wa Ciuta.

Tikwenera Kufunyapo Cipulikano Camakhumbiro Yithu.

Kasi cipulikano ca unenesko cikufuma nkuni?

Cikufumira ku citemwa ca Ciuta, uyo

walikusuka kale zakwananga zithu zose za munthazi

Cipulikano panji citemwa cakubabika na khumbiro

la muntu nc unenesko cara panji ca kufikapo. Muli υanandi mu caru ici aυo υakayamba na kugomezga mwa Yesu na makhumbiro ya wemi, ndipo paumaliro nakutaya vipulikano vyaυo cifukwa ca kwananga kwa mu mitima yaυo.

Kweni tikwenera kumanya kuti Yesu wakasuka zakwananga za caru zose: kuti mateu pera cara, ndiposo na zakwananga zikuru izo tikucita kwambura kumanya.

◄ CONTENTS ►


Mu Yohane 13, mwakuti wasambizge υasambiri υake umo υanga kumbatira ciponosko cake cambura kumara, Yesu wakawunganya υasambiri υake pamoza pambere wandapayikike. Apo wakaυa pa mugonero na υasambiri υake, wakawuka na kusuka marundi yaυo kuti waυike unenesko waciponosko cake cakuzara mu mitima yaυo. Tose tikwenera kumanya na kugomezga mu uthenga wacigowokero ca zakwananga, uwo yesu wakasambizga υasambiri υake pakusuka marundi yaυo.

Kweni Petros wakakana mwankongono kuti yesu wasuke marundi yake pakudanga. “Marundi yane muti musavyenge cara!” Ndipo uku kuka υa kuyowoya kwa cipulikano ico wakayeya mukhumbo lake. Kweni Yesu waka mupharira, “Ico nkucita kuti ukucimanya sono cara, kweni ucimanyenge munthazi.”

Sono, na uthenga wamaji na Mzimu, tingapulikiska mazgu ya mu Baibolo ayo yakuruska mayanoyano yithu. Ndi mazgu ya unenesko; uthenga wa maji na Mzimu, cigowokero ca zakwananga, ayo yakuzomerezga wa kwananga kuzgoka murunji pa

kugomezga na mtima wake. Petros wakaruta kukaυeza somba na υasambiri

υanyake, nga ndi umo υakacitira pambere υandakumane na Yesu. Ndipera yesu wakawoneka panthazi pa iυo na ku υacema. Yesu wakaυanozgera mulawuko, apo υacali kurya mulawuko, Petros wakamanya ciηanamulo ca mazgu ayo yesu wakayowoya kumanyuma. “Ico nkucita kuti ungacipulikska sono cara, kweni ucimanyiskenge kunthazi.” Wakacimanyiska ico Yesu wakaηanamula pakusavya marundi yake.

“Fumu yikasuka zakwananga zane zose. Zakwananga zose izo nkucita cifukwa ca kutomboloka kwane, kusazgirapo na zakwananga izo ni za mucita na kunthazi wuwo.” Petros wakaleka cipulikano ico wakayeya mukhumbo lake na masacizgo yake, na kwamba kwimirira nganganga mu ubapatizo na ndopa za Yesu, uthenga wacigowokero ca zakwananga.

Ŵakati υalawuka, yesu wakafumba Petros, “Kasi ukunditemwa kwakuruska aυa?” Sono, pakuzura na cipulikano mucitemwa ca Yesu, Petros wakazomera.

◄ CONTENTS ►


“Inya, Fumu; mukumanya kuti ndikumutemwani.” Petros wakazgora cifukwa wakamanya ico yesu wakaηanamula para wakati, “Uti ucimanyiskenge kunthazi.” Wakakwaniska kuzomera cipulikano cake ca unenesko, cipulikano mu ubapatizo na ndopa za Yesu, uthenga wacigowokero ca zakwananga.

Pamanyuma pake, Wakazgoka Muteυeti Nadi wa Ciuta

Pamanyuma pa umanyi wura, Petros na υasambiri

υanyake υakapharazga uthenga mpaka pakufwa kwa mivuci yaυo, nanga ndi Paulo uyo wakazikizganga υakristu kwambura lusungu, wakapanikizga ku uthenga mu masiku yanonono ya Ufumu wa Ciroma.

Kasi unga zgoka uli muteυeti

wanadi wa Ciuta?

Pakugomezga mu kupepiska kwake kwa muyirayira kwa zakwananga

zane zose. Mukati mwa υasambiri khumi na υaυiri υa Yesu,

Yudasi wakagulisa Yesu paumarilo wakajikaka. Ndi Mpostoli uyo wakahara malo yake. Ŵasambiri υa Yesu υakasola Matiyase mukati mwa iυo υekha, kweni wakaυa Paulo uyo Ciuta wakasola, ntheura Paulo wakazgoka mpostoli wa Yesu ndipo wakapharazga uthenga wacigowokero ca zakwananga pamoza na υasambiri υanyake.

Ŵanandi υasambiri υa Yesu υakafwa na kukomeka pa cipulikano caυo. Nangauli υakofyekanga na nyifwa, υakakana cara vipulikano vyaυo. Nakurutirira kupharazga uthenga wa unenesko.

Panyake υakapharazganga mwantheura: “Yesu Kristu wakasuka zakwananga zose za thupi na

◄ CONTENTS ►


ubapatizo wake na ndopa, uwu ndiwo, na uthenga wake wacigowokero ca zakwananga. Yesu wakawuskapo zakwananga zinu na ubapatizo wake mu muronga wa Yordani ndipo wakeruzgika cifukwa ca imwe pa mphinjika. Gomezgani mu uthenga wa ubapatizo wa Yesu na ndopa zake pa mphinjika, ndipo mponoskeke.”

Kuteyerezga uthenga weneco na kugomezga mwa iwo cikaponoska nadi υanandi, yikaυa nkongono yacipulikano mu uthenga wa ubapatizo wa Yesu wa ndopa zake, na wa Mzimu.

Ŵasambiri υakapharazga uthenga wa maji na Mzimu, kuyowoya, “Yesu ndi Ciuta ndipo ndi mponoski.” Ncifukwa cakuti υakapanikizga uthenga wa maji na Mzimu kuti imwe na ine sono titeyerezge ku uthenga wa ubapatizo na ndopa za Yesu kuυa ciponosko cithu, na kuponoskeka ku kwananga. Cifukwa ca citemwa ca Ciuta cakurutirira na ciponosko ca Yesu cakufikapo, tili kuzgoka tose υasambiri υa Yesu.

Kasi mose mukugomezga? Yesu wakatitemwa

comene na kutipa uthenga wa maji na Mzimu, wacigowokero ca zakwananga, ndipo tazgoka υasambiri υarunji υa Yesu. Mwakuti tisambizge uthenga wa unenesko wa cigowokero, Yesu wakasuka marundi ya υasambiri υake.

Yesu wakasuka marundi ya υasambiri υake kuυa sambizga iυo na ise kuti zakwananga zose za caru, kusazgako zakwananga zose tikucita rutaruta mu maumoyo yithu, kukasukika para wakabapatizikanga na pa kuthiska ndopa pa mphinjika. Tikuwonga Yesu cifukwa ca citemwa cake na uthenga wacigowokero.

Yesu wakatisambizga vintu viυiri pakusuka marundi ya υasambiri. Cakudanga, kukaυa kuυasambizga, nga ndi umo wakayowoyera, “Ico nkucita ine, ungacipulikiska cara sono, uti ucimanyiskenge kunthazi,” Kuti zakwananga zithu zose zilisukika na uthenga wa cigowokero, ubapatizo wa Yesu na ndopa zake.

Cisambizgo ca ciυiri cikaυa cakuti nga ndi umo yesu wakaji yuyurira Iye mwene kuponoska υakwananga na kuυazgora υarunji, ise, υakubabikaso,

◄ CONTENTS ►


tikwenera kuteυeteranga υanyithu pakupharazga uthenga wacigowokero. Ncakwenerera ise tikadanga, kuteυetera υose aυo υakwiza kumanyuma.

Vifukwa viυiri ivyo Yesu wakasukira marundi ya υasambiri pasiku laciphikiro capasika nvyapakweru ndipo vicali kukhara mu macalici yake.

Musambiri wangajikuzga cara kuruska musambizgi wake. Ntheura, tikupharazga uthenga mu caru na kuwuteυetra nga ndipara tikuteυetera Yesu. Ise, tikaponoskeka kale, tikwenera kuteυetera υose aυo υakwiza mu manyuma yithu. Kutisambizga ici, Yesu wakasuka marundi ya υasambiri υake. Mwakusazgapo, pakusuka marundi ya Petros, wakatilongozga kuti ndi mponoski wakufikapo mwakuti tileke kupusikikaso na satana.

Mungaponoskeka mose pakugomezga uthenga wa cigowokero ca zakwananga, wa maji na Mzimu. Yesu wakasuka zakwananga zithu zose na ubapatizo wake, pakupayikika, na kuwuskika. Ndi aυo υekha pera υakugomezga mu uthenga wake υangaponoskeka ku zakwananga za caru kwamuyirayira.

Ŵani na Cipulikano mu Uthenga uwo Wukasuka Zakwamnanga Zose za Masiku Wose.

Tingaceketa maupusikizgi ya satana pa kugomezga

mu uthenga wa cigowokero, mazgu ya maji na Mzimu. Ŵantu υakupusikika luυiro na satana ndipo satana wakurutirira kupwepwa mu makutu yaυo. Wakumanya kuti mathupi ya υantu yakucita zakwananga kwambura kulekezga mu caru, kasi υangakhara uli υambura kwananga? Ŵantu υose mbakwananga.

Nangauli, tikumanya zgoro. “Tikumanya kuti Yesu wakawuskapo zakwananga zose za thupi lithu na ubapatizo wake, kasi wakupulikana wangaυaso uli na kwananga? Yesu wakalipira mwakuzura njombi ya zakwananga, kasi ndi njombi uli iyo yili kharako kuti tilipire?”

Para tikureka kugomezga mu uthenga maji na ndopa, mazgu ya satana yakuwoneka ya canduro. Kweni, para tili na uthenga, tingaυa na vipulikano vyambura kusukunyika mu unenesko wa mazgu ya

◄ CONTENTS ►


Ciuta. Tikwenera kuυa na cipulikano mu uthenga

wakubabikaso na maji na ndopa. Cipulikano unenesko nkugomezga mu uthenga wa ubapatizo wa Yesu, ndopa zake pa mphinjika, nyifwa yake na kuwuskika kwake.

Kasi muli kuwonapo cizgezge cakapangikiro ka hema lituυa? Nkanyumba kacoko. Nyumba yikugaυika muvigaυa viυiri, cigaυa cakuwaro ndi malo yatuυa ndipo cigaυa ca mukati ndiyo Malo ya Tuυa Comene, mwene mumo mupando wa lusungu ukusangika.

Muli mizati ya kukwana makhumi ya nkondi ya limoza yakwimirira mu bwalo la hema lituυa la kuwalo, ndipo malo yatuυa yali na mathabwa 48. Tikwenera kuυa nacizgezge ca hema lituυa mu mayanoyano mwakuti tipulikiske ciηanamulo ca mazgu ya Ciuta.

Kasi Cipata ca Bwalo la Cihema Likapangika na Vici?

Kasi cipata ca bwalo la cihema likapangika na vici?

Salu ya kucita kuluka ya thonje lifipa nga ndi

mutambo, na licesamu, na liswesi, na bafuta wa uzi uwemi wakupota.

Cipata ca bwalo la cihema likulongosoleka mu

Exodus 27:16, “Salu yakucinga ya pacipata ca bwalo yiυenge ya mikono makhumi yaυiri, ya thonje lifipa nga ndi mutambo, na licesamu, na liswesi, na bafuta wa uzi uwemi wakupota la kucita kuluka na katimu; mizati yake yiυenge yinayi, na vikongela vyake vinayi.” Vyakupangila ivyo vikaseυezeskeka pa cipata cabwalo la cihema vikaυa thonje lifipa thonje lifipa, na licesamu, na liswesi, ndipo bafuta wa uzi uwemi wakupota. Likaυa lakuruka ndipo lakugadima.

◄ CONTENTS ►


Ciuta wakalangulila Moses kuruka cipata cakugadima na thonje lifipa nga ndi mutambo, na licesamu, na liswesi mwakuti ciυe cipusu kwa wali yose kusanga muryango. Cipata cakurukika na thonje lifipa nga ndi mutambo, na licesamu, na liswesi, ndipo na bafuta wa uzi uwemi wakupota cikapayikika pa mizati yinayi.

Vyakupangira vinayi ivi vikwimirira ciponosko ca Ciuta, kupitila mwa ico wiza mukuponoska υose aυo υiza mukugomezga mu mwana wake, kupitila mu ubapatizo na ndopa za Yesu, na u Ciuta wake.

Cakupangila cili cose cika seυezeskeka pakuzenga cihema cili na ciηanamuliro cake ndipo cikwimirira mazgu ya Ciuta na cilato cake ca kuponoska υantu υose kupitila mwa Yesu.

Sono, kasi vyakuzengera vilinga ivyo vika seυezeskeka pa cipata ca bwalo la hema lituυa? Vyakuzengera vinayi vyakupambana-pambana vikaseυezeskeka; thonje lifipa nga ndi mutambo, licesamu, na liswesi, na bafuta wa uzi uwemi wakupota. Ivi vinayi ni vyakukhumbika pa kutovwira

ise kukhozga vipulikano vyithu mu uthenga wakuυa υa kubabikaso. Usange vikaυa vymbura kuzirwa, mphanyi uthenga uwu ntha ukalembeka cara mu Baibolo na udidimizgo ukuru wanthene uwu.

Vyakuzengera vyose ivyo vikaseυezeskeka pacipata ca bwalo la hema lituυa cikuηanamula kuzirwa kwa ciponosko cithu. Ntheura, Ciuta wakavumbura vintu ivi kwa Moses na kumupharira iyo kucita nga ndi umo waka mupharirira.

Kasi thonje lifipa nga ndi mutambo, na licesamu, ndipo naliswesi likuηanamulaci mu uthenga wa Ciuta?

Kasi vyakuzengera vyose ivyo

vikaseυezeskeka pa cihema vikulongozgaci?

Ciponosko ca Yesu kupitila mu ubapatizo wake na ndopa

◄ CONTENTS ►


Mukati mwa hema lutuυa, thonje lifipa nga ndi mutambo, licesamu na liswesi, ndipo la bafuta wa uzi uwemi wakupota ukaseυezeskekaso pa kucinga pakatikati pamalo ya tuυa na pamalo na pa Malo ya Tuυa Comene. Vyakuzengera vimoza pera vikaseυezeskekaso na pa munjilira wa Mpristi mulala, uyo wakeneranga kunjira mukati mu Malo ya Tuυa Comene kamoza pa cirimika.

Lifipa nga ndi mutambo likulongozga ubapatizo wa Yesu. Mu 1Petros 3:21, likuti, “Yeneayo sono napo nga ncilinganizgo ndiyo yakumuponoskani, inya, ubapatizo.” Petros wakapanikizga ubapatizo wa yesu, kupitila mwa iwo wakatora zakwananga zose za caru mu ndimi iyi, nga ncilinganizgo ca ciponosko cakupepiska. Zakwananga zithu zose zikaυikika kupitila mu ubapatizo wake, ncigaυa cakuzirwa comene pa mazgu ya ciponosko.

Licesamu likulongozga ndopa za Yesu, ndipo liswesi likulongozga u Ciuta wake—Kaυiro ka Yesu nga ndi Fumu ndipo nga ndi Ciuta. Kawonekero kose kathonje katatu ka kaυa kakukhumbika pa vipulikano

vyithu mwa Yesu na mu ciponosko cake. Kugadima kwa munjirira kuwalo uwo

ukavyarikanga na Mpristi mulala ukacemekanga efod, ndiposo munjirira wa efod ukaυaso wathonje lifipa nga ndi mutambo. Mpristi wakavwaranga mphumphu mu mutu wake, apo ciphapha ca golide cikaυikikanga, ‘KUPATULIKIRA YEHOVA.’ Ciphapha cikamangikanga pa mphumphu na thonje lifipa nga ndi mutambo.

Unenesko uwo Thonje Lifipa nga ndi Mutambo Likimiriranga

Kasi thonje lifipa nga ndi mutambo likwimiriraci?

Ubapatizo wa Yesu

Nkalaυiska ciηanamulo ca thonje lifipa nga ndi

◄ CONTENTS ►


mutambo mu baibolo. Kasi Baibolo likuyowoyaci pa za thonje lifipa nga ndi mutambo? Tikwenera kupulikiska za thonje lifipa nga ndi mutambo pa pakati kalifipa nga ndi mutambo, licesamu, ndipo liswesi.

Thonje lifipa nga ndi mutambo likwimirira ‘Maji,’ ndiko kuti, ubapatizo wa Yesu. Yesu Kristu wakabapatizika na Yohane mu Bapatizi kutora zakwananga zose za caru (Mateyu 3:15).

Usange Yesu walekenge kuwuskapo zakwananga zose za caru na ubapatizo wake, mphanyi tinda photoreke panthazi pa Ciuta. Ntheura, Yesu Kristu wakenera kwiza mu caru ici na kubapatizika na Yohane mu Bapatizi mu muronga wa Yordani kuwuskapo zakwananga zose za caru.

Cifukwa ico pakaυira thonje lifipa nga ndi mutambo pa cipata ca hema lituυa cikaυa cakuti ise ntha tikaphotoleka cara kwambura ubapatizo wa Yesu.

Thonje liswesi likimiriranga ndopa zake, nyifwa ya Yesu. Licesamu likimiriranga u Ciuta wa Yesu, ndimo kali kaυilo ka Yesu “Mweneuyo yekha nayekha mwene nkongono, karonga wa υa karonga na Fumu ya

mafumu” (1Timote 6:15). Unenesko ngwakuti thonje liswesi likwimirira

ndopa za kristu, uyo waka popoma pa mphinjika kulipira njombi ya kwananga kwa υantu υose. Yesu Kristu wakiza mu caru ici muthupi kuza tora zakwananga zose za υantu pa Iyo yekha kupitila mu ubapatizo wake, nakulipira njombi yose ya kwananga pakujipereka Iye mwene pa mphinjika. Ubapatizo na ndopa za Yesu ni uthenga wa unenesko uwo ukucimika kupitila mu mitundu ya thonje iyo yika seυezeskeka pa hema lituυa mu Testamente la Kale.

Mizati ya cihema yikakapangika na cikuni ca mukuυa, vikongera vyake vya siliva, ndipo vikongera vya mukuυa, ndipo vikongera vya mukuυa vikakoloυekeka na vikoloυeko vya siliva.

Ŵakwananga υose υakeruzgikanga pa zakwananga zaυo cifukwa njombi ya kwananga ndi nyifwa. Pambere muntu wanda tumbikike na Ciuta kuti wasange umoyo upya, wakeneranga kupereka sembe ya zakwamnanga zake mu mazuυa ya Testamente la Kale.

◄ CONTENTS ►


Ntheura, ubapatizo wa Yesu mu Testamente la Sono, uwo ukwimiririka na thonje lifipa nga ndi mutambo la hema lituυa, wuli kutora zakwananga zithu zose. Yesu waka yeya zakwananga zithu pa mphinjika, wakathiska ndopa ndipo wakeruzgika cifukwa ca izo, ndipo pakucita nthaura, wakatiponoska ise tikugomezga mu uthenga wacigowokero.

Ni Fumu ya mafumu ndipo Ciuta mu Tuυa. Ŵakristu υakutemweka, ubapatizo wa Yesu ukaυa

ciponosko ca Yesu, uyo wakatiponoska na kuwuskapo zakwananga zithu zose. Yesu, uyo ndi Ciuta, wakiza mu caru muthupi (Thonje licesamu); wakabapatizika kutora zakwananga zose za caru (Thonje lifipa nga ndi mutambo); wakapayikika na kuthiska ndopa pa mphinjika kuzomera ceruzgo cifukwa ca ise (Thonje liswesi). Ubapatizo wa Yesu kwambura kukayika ukutisambizga kuti Iye wazgoka Mponoski mweneco wa υantu υose.

Tingawonaso mu mitundu iyo yikaseυezeskeka pa cipata ca hema lituυa.

Kutozga salu za cipata na thonje lifipa nga ndi

mutambo, licesamu, na liswesi na bafuta wa uzi uwemi wakupota apa cikuηanamula kuti wakaponoska tose υaise kwambura kusankira ku zakwananga zithu. Cikaυakukhumbika comene kuciponosko ca kupepiska.

Tingawona kufuma pa vyakuzengera vimoza pera ivyo vika seυezeskeka pa cipata ca hema lituυa kuti Yesu wakatiponoska ise υakwananga kwambura ulato cara, kwambura ndondomeko. Iye, wakapulikira ndondomeko ya Ciuta, wakabapatizika, wakapayikika na kuwuskika kuυa kufwa kufiska ciponosko ca υantu υose. Na thonje lifipa nga ndi mutambo, licesamu, na liswesi, vyakuzengera uthenga wa cigowokero, Yesu wakaponoska υose aυo υakugomezga mu ciponosko cake.

◄ CONTENTS ►


Cikongera ca Kugezeramo ca mu Testamente la Kale Cikaυa Muzgezge wa Ubapatizo wa mu Testamente la Sono

Ncifukwa uli υa Pristi υakagezanga mumawoko na muma rundi pambere

υanda njire mumalo ya tuυa?

Cifukwa υaka yimiriranga panthazi pa Ciuta kwa muzira kwananga

Cakugezereamo cikapangika na vikongera.

Vikongera vikwimirira weruzgi uwo Yesu wakasuzgikira ise. Ngwembe ya maji yikwimirira mazgu ya uthenga, uwo ukutikharira za majuvyo yithu kuti yasukika yose.

Cikutilongola umo zakwananga za siku na siku zikasukikiranga. Zakwananga za siku na siku za muntu

zingamanya kusukika kupitila mucipulikano mu mazgu ya ubapatizo wa yesu.

Jocero la sembe likwimirira weruzgi. Maji ya yesu, awo nga fipa nga ndi mutambo, ndi uthenga wa cipepisko ca zakwananga, mu mazgu ya nyake, ubapatizo wa Yesu na Yohane mu Bapatizi (Mateyu 3:15, 1Yohane 5:5-10). Ni mazgu ya cipanikizgo ca uthenga waciponosko kupitila mucipepisko.

Mu 1Yohane 5, mulikulembeka, “Ndipo kutonda kweniuko kwatonda caru ncipulikano cithu. Pakuti υaliko υatatu aυo υakupanikizga, Mzimu, na maji, na ndopa: ndipo υatatu aυa υakuzomerezgana.” Wakutiphariso kuti yose uyo wakugomezga mu mwana wa ciuta wali na cipanikizgo ca maji, ca ndopa, ndiposo ca Mzimu mwa iyo.

Ciuta wakutizomerezga kuti tituυiskike kupitila mucipulikano mu uthenga wacipepisko ndiposo na kunjila mu cihema cituυa. Mwantheura, tingakhara sono mucipulikano, na kuryeskererewa mazgu ya Ciuta, na kutumbikika na Iye, na kukhara umoyo wa urunji.

◄ CONTENTS ►


Kuzgoka υantu υa Ciuta cikuηanamula kuponoskeka kupitila mu cipulikano mu uthenga wa cipepisko na kukhara mukati mu cihema cituυa. Ŵantu υanandi lino υakuyowoya kuti υavukakanco cigomezgo kwambura kuyanayanira za ciηanamulo ca thonje lifipa nga ndi mutambo, na liswesi, na licesamu la cipapata ca cihema. Usange yumoza wakugomezga mwa yesu kwambura kumanya vintu ivi, cipulikano cake ciυenge nga ndi thonje lifipa nga ndi mutambo cara cifukwa muυenge ndithu kwananga mukati mu mtima wake. Muntu wantheura waυenge ndithu na kwananga mu mtima wake cifukwa cambura cigomezga mu unenesko wakubabikaso kupitila mu uthenga wa cipepisko, ca maji, ca ndopa, ndiposo ca Mzimu.

Usange yumoza wangafumbika kufufuza za muntu uyo wakamanya makora cara, ndiposo usange, wakhumbenge kukondweska wakupulikizga, wangayowoya kuti, “Inya, nkumugomezga muntu uyu. Inya nadi, ninda kumanepo naye, kweni nkumugomezga iye nangauli ninda kumanepo naye.” Kasi mukuyanayana kuti wakupulikizga wanga kondweskeka pakupulika ici? Panyake υanyake υa

imwe υangacita vyantheura, kweni ici ndico cigomezgo ico Ciuta wakukhumba kufuma kwa ise cara.

Ciuta wakukhumba kuti tigomezge mu uthenga wacigowokero ca zakwananga, ciponosko ca Yesu kupitila mu thonje lifipa nga ndi mutambo (Ubapatizo wa Yesu), liswesi (Uciuta wa Yesu), na licesamu (Ndopa za Yesu). Tikwenera kumanya, pambere tindaυe na cipulikano na Yesu, umo wakatiponoskera ku kwananga kose.

Usange tagomezga mwa yesu, tikwenera kumanya umo wakatiponoskera ku fuma ku zakwananga zose kupitila mu maji (Ubapatizo wa Yesu), ndopa (Nyifwa Yake), ndiposo Mzimu (Yesu kuυa Ciuta).

Para tikupulikiska nadi, tingawona unenesko na cipulikano cakufikapo. Vipulikano vyithu vingaυa vyakufikapo cara kwambura kumanya ici. Cipulikano cikwiza na kupulikiska pera cipanikizgo ca ciponosko ca Yesu, uthenga wacigowokero, ndiposo Yesu kuυa mponoski wa muntu.

Ncici, sono, cipulikano ico cikupanga Yesu

◄ CONTENTS ►


kupwetekeka? Tiyeni tiwone.

Cipulikano ico Cikupanga Yesu Kupwetekeka

Ncivici cikupenjeka comene pa cipulikano?

Umanyi weneco wa ubapatizo

wa Yesu Mukwenekera kumanya kuti kugomezga mwa Yesu

pacoko waka ni kumupweteka Iye. Para mukuyanayana, “Nkucisanga cinonono kugomezga, kweni umo walili mwana wa Ciuta ndioso Ciuta, nkwenekera kugomezga mwa Iye,” ndiko kuti ukumupweteka Iyo. Para mukukhumba kubabikaso nadi, mukwenera kugomezga mu ubapatizo na ndopa za Yesu, uthenga wa cipepisko.

Kugomezga mwa yesu kwambura umanyi wa uthenga wa cipepisko cikuyana waka na kuleka kugomezga mwa Yesu. Kupharazga uthenga wa ndopa za Yesu weka ni kukomwa pawaka kwambura kumanya unenesko.

Yesu wakukhumba car wali yose kuruta kukapharazga za kugomezga mwa Iye pacoko waka, panji kuυa na cipulikano mwa Iye pambura cifukwa. Wakukhumba ise kuti tigomezge mwa Iye kupitila mu umanyi wa uthenga wa cipepisko.

Usange tagomezga mwa yesu, tikwenera kuzomera kuti uthenga wacipepisko ni ubapatizo na ndopa za Yesu. Usange tagomezga mwa Yesu, tikwenera kupulikiska za uthenga wa cipepisko kupitila mu mazgu yake na kumanya umo wakasukila zakwananga zithu.

Tikweneraso kumanya kuti thonje lifipa nga ndi mutambo, na liswesi ndiposo licesamu pacipata ca cihema cituυa umo cikuηanamurila. Ntheura, tingaυa na cipulikano ca unenesko ico cikuleka kumara.

◄ CONTENTS ►


Tingababikaso cara Kwambura Kugomezga mwa Yesu, Pakumanya za Thonje lifipa nga ndi mutambo, Liswesi, na Licesamu

Kasi υa Pristi υakacitangaci pambere υandanjire mu malo ya tuυa?

Ŵakagezanga mu mawoko yaυo na marundi

na maji yakufuma mungwembe ya cikongera

Fumu yithu Yesu yikatiponoska. Tingacita cilicose

cara kweni kurumba Fumu para tawona umo walikutiponoskera. Tikwenera kulaυiska pacihema cituυa. Wakatipa mazgu ya uthenga wacipepisko kupitila mu thonje lifipa nga ndi mutambo, Liswesi, na licesamu vyapacihema cituυa na kutiponoska na ivyo. Tikuwonga na kurumba Fumu.

Ŵakwananga υanganjira cara mu malo yatuυa

kwambura kupita muweruzgi wakuυaυa. Kasi muntu wanga njira uli mu malo ya tuυa kwambura kuwerzgika cifukwa ca zakwananga zake? Ici ncambura macitiko. Usange muntu wanganjira mu malo ya kukanizgika, wafwenge mwenemura. Ciυenge cilango ca kuruska. Wakwananga wakanjiranga cara mu malo yatuυa na kulindira kuti waυe na moyo.

Fumu yithu yikatiponoska kupitila mu camucindindi mu cipata ca cihema cituυa. Na thonje lifipa nga ndi mutambo, liswesi, na licesamu, na uzi wa bafuta uwemi, wakatiponoska. Wakatipharira ca mucindindi ca ciponosko cake kupitila muvintu ivi.

Kasi imwe na ine tikaponoskeka munthowa iy? Usange tikuleka kugomezga mu mazgu ya thonje lifipa nga ndi mutambo, liswesi, na licesamu, kulive ciponosko kupitila mu uthenga wacipepisko. Ufipa nga ndi mutambo ukuyimirirako Ciuta cara; cikuyimirirako waka ubapatizo wa Yesu. Ndi ubapatizo wa Yesu uwo ukawuskapo zakwananga zithu zose.

Munyake wanganjira nakuyakafika kujocero la sembe kwambura kugomezga mu thonje lifipa nga ndi

◄ CONTENTS ►


mutambo. Ntheura, wanga njira cara kumalo yatuυa uko Ciuta wakukhara.

Ntheura, pambere tindanjire mu cipata ca cihema cituυa, tikwenera kugomezga mu thonje lifpa nga ndi mutambo (Ubapatizo wa Yesu), licesamu (ndopa za Yesu pa mphinjika), liswesi (Yesu kuυa Ciuta na Mwana wa Ciuta). Ni apo pekha tagomezga ndipo tingazomerezgeka na Ciuta kunjira mu malo ya Tuυa Comene.

Ŵanji υakunjira kubwalo lakuwalo la cihema na kugomezga kuti υali mukati. Kweni ici nciponosko cara. Kasi tingarutankuni kuti tiponoskeke? Tikwenera kunjira mu malo ya tuυa Comene.

Pakunjira mu malo ya Tuυa Comene, tikwenekera danga kujumpha ngwembe ya mukuυa. Ngwembe ya mukuυa yikwimirirapo ubapatizo wa Yesu, ndipo tikwenera kusuka zakwananga zose za siku na siku na kuzgoka υatuυa kuti tinjire mu malo yatuυa.

Mu Testamente la Kale, υa Pristi υakajisukanga υekha kuti pambere υanda njire, ndipo mu Testamente la Sono, Yesu wakaqsuka marundi ya υasambiri υake

kulonbgola kusuka zakwananga zaυo za umoyo waυo wose.

Dango la ciuta likuti, “Njombi ya kwananga ndi nyifwa, kweni cawanangwa ca Ciuta ndi umoyo wamuyirayira mwa Yesu Krist Fumu yithu” (Ŵaroma 6:23). Ciuta wakweruzga zakwananga za muntu kwamuzira kusankira, kweni waka ziυika pa mwana wake na kumuweruzga mu malo ya muntu. Ici ncitemwa ca Ciuta, ciponosko cake. Ciponosko ca unenesko para tagomezga pera mu uthenga wa cipepisko ico cikuyeya ubapatizo, ndopa, nyifwa, na cizguka ca Yesu.

◄ CONTENTS ►


Muntu mwakuti wa babikeso, wakwenera cara kukana unenesko wa Baibolo, Uthenga wa Cipepisko ca Zakwananga

Ncici ico cilikulekeka kwa ise kuti ticite?

Ni kugomezga mu uthenga, mazgu

yakulembeka ya Ciuta. Nkakana υantu υanyake cara. Usange munyake

wakuyowoya za cintu ico ninda zgoυerane naco, nkumufumba makora yene kuti walongosole kwa ine. Kweni para nkafumba za ciηanamulo za cihema cituυa, pakaυavye muntu waku ndi pharira.

Sono kasi nthene nkacitaci Nkawerera mu Baibolo. Mu Baibolo, umo mukuyowoyeka za cihema cituυa? Cilikulongosoleka mwakudidimizga mu Exodus. Usange yunji wanga υazga buku ili makora yene,

wanga pulikiska ciηanamulo cake kupitila mu mazgu ya kulembeka ya Ciuta.

Mwa υakutemweka υabwezi, mungaponoskeka cara pakugomezga pacoko mwa Yesu. Munga babikaso cara pa kupwererera kwenda kucalici. Tikumanya kuti Yesu wakapharira Nikodemo. “Inya nadi, nkukunenera, kwambura kuti muntu wababike na maji na Mzimu, walive kumanya kunjira mu ufumu wa Ciuta… Ndiwe musambizgi wa Israek kasi, ndipo vyeneivi ulive kumanya?” (Yohane 3:5, 10).

Ŵose aυo υakugomezga mwa Yesu υakwenera kugomezga mu thonje lifipa nga ndi mutambo (zakwananga zose za caru zikaυikika pa Yesu apo wakabapatizikanga), Liswesi (Nyifwa ya yesu cifukwa ca zakwananga zithu), Licesamu (Yesu ndi mponoski, Ciuta, ndiposo mwana wa Ciuta).

Tikwenera kugomezga kuti Yesu ndi mponoski wa υose υakwananga υa mu caru. Kwambura cipulikano ici, muntu kuti wanga babikaso cara, panji muntu kunjira mu malo ya Tuυa ya Ciuta. Muntu kuti wangakhara mwakugomezgeka cara mu caru ici

◄ CONTENTS ►


kwamuzira ici. Kasi nthana cikaυa cipusu cara kuti muntu

wababikeso pa kugomezga pa yesu pera? —Inya.— “♫Muli kuponoskeka. Nili kuponoskeka. Tose tili kuponoskeka.♫” Nciwemi uli! Kweni kuli υanandi aυo υali kugomezga mwa Yesu kwambura ‘kubabikaso’ nadi.

Tikwenera kumanya unenesko mu baibolo na kuυaso na cipulikano mwa Yesu. Tikwenera kupulikiska za uthenga wa cigowokero ca zakwananga mu baibolo na ciηanamulo ca thonje lifipa nga ndi mutambo, na licesamu, na liswesi mwakuti tinjire mu cihema cituυa na kuυa na Ciuta mu cipulikano. Mukati mu cihema ca cipulikano, tingakhara mwakukondwa kufikira nyengo iyo yesu wizirengeso kutitorera ku ufumu wake. Ncakwenerera kwa ise kugomezga mwa Yesu mu nthowa yiwemi.

Uthenga Weneco Ukubara Kutuυiskika na Thonje lifipa Nga ndi Mutambo

Kasi cakukhumbika comene pa ciponosko cithu ncivici, padera pa

mphinjika ya Yesu?

Ubapatizo wa Yesu Ŵantu υakuyanayana kuti υanga khara makora

kwambura kupuvya. Ntheura, apo υakuyezga kucita comene, ndipera υakuwona kutondeka kwaυo. Ŵantu mbambura kufikapo, mwa ici ncambura macitiko kuti υaleke kwananga. Ntheura, cifukwa yesu wakatiponoska na thonje lifipa nga ndi mutambo, na licesamu, na liswesi, uthenga wacipepisko uwo unga tisuka mwakuti tinjire mu malo yatuυa ya Ciuta.

Usange Ciuta wakaleka kutiponoska na thonje lifipa nga ndi mutambo, licesamu, na liswesi, mphanyi

◄ CONTENTS ►


tindanjire mu malo ya tuυa mwa ise tekha. Kasi cifukwa ncivici ca ici? Usange aυo υekha υakukhara makora mu mathupi yaυo ndiυo υanganjira mu malo ya tuυa, mbwenu kuυevyenge wakufikapo. Usange muntu wagomezga mwa yesu kwambura kumanya uthenga wa unenesko, muntu wakusazgirako waka zakwananga ku mtima wake.

Yesu wakatiponoska na ndondomeko yake yiwemi ya ciponosko; ciponosko ca thonje lifipa nga ndi mutambo, licesamu, na liswesi, na la bafuta wa uzi uwemi wakupota. Wakasuka zakwananga zithu zose. Kasi mukugomezga mu ici? —Inya.— Kasi muli na unene4sko wa uthenga wa cigowokero mu mitima yiniu ndipo mukupanikizgira? —Inya.—

Ni apo pekha mukupanikizgira ku uthenga ndipo munga vwara ciphapha ca golide mutu winu cakusimbika ‘KUPATULIKIRA YEHOVA’ ndipo mujisazgeko ‘ku usofi wa ufumu’ (1Petros 2:9). Ndipo pekha mungayimirira panthazi za υantu na kuυa pharira kuti ndine muteυeti wa Ciuta, kuteυeta nga ni musofi wa Fumu.

Mphumphu ya musofi mukuru yiri na ciphapha ca golide ndipo ncakukakika na thonje lifipa nga ndi mutambo. Ncifukwauli lifipa nga ndi mutambo? Cifukwa yesu wakatiponoska na uthenga wacigowokero, wakawuskapo zakwananga zithu zose na kutizgora υambura kwananga kupitila mu ubapatizo wake. Ubapatizo mu testamente la sono ukulingana waka na kugonekapo mawoko kwa mu Testamente la kale.

Nangauli tingaυa υakukhumbiskiska na υamagomezgeko tikugomezga mwa Yesu, mphanyi tikakwaniska cara kusanga ciphapha ca kusimbikapo, ‘KUPATULIKIRA YEHOVA’ kwambumbura kumanya mazgu ya mucindindi ya thonje lifipa nga ndi mutambo, licesamu, ndipo liswesi.

Kasi tikuzgoka uli υarunji? Cilikulembeka mu mateyu 3:15, “Cifukwa ntheura ndimo kukwenerera ise kufiska urunji wose.” Yesu Kristu wakabapatizika na kutiponoska ku zakwananga zose za caru. Kupitila mu ubapatizo wake, wakawuskapo zakwananga zithu zose, ndipo ise υakugomezga tili kuzgoka υarunji.

◄ CONTENTS ►


Kasi ntha tikuyowoya uli kuti tilive kwananga usange kukaυavye ubapatizo wa Yesu? Nangauli tikagomezga mwa yesu na kubangura, kuyanayanira za nyifwa yake pa mphinjika, masozi yose mucaru ici ntha yakasuka zakwananga zithu zose. Cara. Nangauli tikabangula na kulapa, zakwananga zithu ntha zikakharirira ndithu nase.

‘KUPATULIKIRA YEHOVA.’ Cifukwa wakawuskapo zakwananga zithu zose na ubapatizo wake na ndopa, Fumu yika zomerezga zakwananga zose za ise υakwananga kuυikika pa Yesu, ndipo cifukwa ca mazgu ya ciponosko yalikulembeka mu baibolo, tili kuzgoka υarunji kupitila mu vipulikano vyithu, kwambura kuyanayanira maubendezi yithu ndipo na kutomboloka kwithu.

Ntheura, tingayimirira sono panthazi pa Ciuta. Tingakhara sono υarunji na kupharazga uthenga mu caru. “♪Ndili kuponoskeka. Mulikuponoskeka. Tose tili kuponoskeka.♪” Tili kuponoskeka kwakuyana na ndondomeko ya lusungu lwa Ciuta.

Kwambura mazgu ya uthenga ya kupepiskira mu

mitima yinu, palive ciponosko, nanga munga yezga uli. Cikuyana waka na nyimbo ya kumanyika makora mu Korea ya citemwa cambura kumara. “♫Awe, mtima wane ukugunda comene kwambura cifukwa para nda muwona Iye, nyengo yiliyose ndili pafupi na Iye. Nkwenera kuυa mu citemwa camburaq kumala.♫” Mtima wane ukugunda comene, kweni wake cara. Citemwa cane cikuwerera cara. Mwasokalanji, υakristu υanandi υa cali na citemwa cambura kumara kwa Ciuta.

Ŵantu υakuyanayana kuti ciponosko cikwizira munthowa za kupambana-pambana kuυantu υanandi υakupambana-pambana. Ŵakufumba, “Ncifukwa uli cikwizira waka mu uthenga wa ubapatizo?” Kweni ntha cikaυa ciponosko cambura kufikapo kuυevyenge uthenga wa ubapatizo wa Yesu. Ndiyo nthowa pera iyo tinga zgokeramo υarunji panthazi pa Ciuta cifukwa ndi nthowa yimoza pera tingatozgekeramo ku zakwananga zithu.

◄ CONTENTS ►


Kasi Ciponosko ca Thonje lifipa nga ndi mutambo ico Yesu wakatipa ncici?

Kasi ncici ico cili kutizgora υarunji?

Uthenga wa thonje lifipa nga ndi mutambo, licesamu, na liswesi

Ciponosko kupitila mu uthenga wa thonje lifipa nga

ndi mutambo, na licesamu, liswesi ncawanangwa ca Ciuta ku υantu υose. Cawanangwa ici cili kutizomelezga kunjira mu cihema cituυa na kukhara mu cimango. Cilikutizgora υarunji, na kuti zomerezga kukhara mu calici na kuti sambizga na malemba ya tuυa kupitila mu calici.

Apo pose tikuya panthazi pa Ciuta na kupephera, uthenga ukutimbika na citemwa cake. Ici ndico cifukwa ciponosko ncakuzirwa comene kwa ise. Yesu wakutipharira kuti tizenge nyumba ya cipulikano ‘pajalawe.’ Jalawe mbu thenga wa ubapatizo wake.

Tikwenera tose kuponoskeka, kukhara na ciponosko, kuya kucanya, kusanga umoyo wa muyirayira, na kuzgoka υana υa Ciuta.

Mwaυa kutemweka, cifukwa ca uthenga wa kupepiskira, tikukwenerera kunjira mu chema cituυa na cipulikano. Cifukwa ca kusukika kwa zakwananga zithu zose (Ubapatizo wa Yesu) na ceruzgo pa mphinjika, tilikuponoskeka pakuυa na cipulikano mu uthenga wa ubapatizo wake.

Kuzara kwa kupepiskira zakwananga zithu zose, ubapatizo na ndopa za Yesu, mbuthenga uwo uli kusuka zakwananga zithu zose. Kasi mukugomezga ici? Uthnga wa unenesko wa ndi uthenga wa kucanya wakupepiskira uwo wuka sukiratu zakwananga zose zithu.

Tilikubabikaso pa kugomezga mu uthenga wa kupepiskira. Yesu wqali kutipa uthenga wa kupepiskira, uwo wukasuka zakwananga zose zithu za siku lililose na za kuthazi wuwo. Rumbani Fumu. Hallelujah!

Uthenga wa maji na Mzimu (uthenga wa maji na

◄ CONTENTS ►


ndopa) mbuthenga wa uenesko uwo ukafiskika na kupharazgika na Yesu Kristu. Ili buku likalembeka kuvumbula cisisi ca uthenga wa Yesu, uthenga wa maji na Mzimu.

Cifukwa υantu υanandi υakagomezga Yesu kwambura kumanya unenesko wakufikapo, sono υakujituntumura iυo υekha kuυa υamanyi υa vya baibolo panji υamanyi υa vya usopi sopi mu caru mu masambiro ya vya ukristu (υakusambira vya kususkana na vya Ciuta); mwapafupi, υakukhara mu upusikizgi na nthimbanizgo. Ntheura, tikwenera kuwerera kumanyuma na kugomezga mu uthenga wa unenesko. Ticali ndithu na mpata.

Ni za mukudidimizgaposo mu buku la ciυiri ku aυo υali na mafumbo pa uthenga wakubabikaso na maji na Mzimu.

◄ CONTENTS ►

Mazgu ya Kusazgirapo 1

Vipanikizgo vya Ciponosko

◄ CONTENTS ►

262 Vipanikizgo vya Ciponosko

Vipanikizgo vya Ciponosko

Nkasuzgika na Zakwananga zane

M’bale Jae-dong Park, Korea “Kweni Yesu wakazgora nakunena nayo, ‘uzomere

sono: Cifukwa ntheura ndimo kukwenerera ise kufiska urunji wose.’” (Mateyu 3:15).

Uyo wakagamilikira kugehena cifukwa ca zakwananga zake walikuponoskeka. Ucindami uυe kwa Ciuta!

“Imirira sono na kuwukwa kwako na unandi wa maura wako” (Yesaya 47:12). Nkancita mwanthaura.

Nkababika mubanja la vya mwambo kwa amama aυo υakagomezganga mu ci Budda. Apo nkakuranga, nkacitanga usopi wa ci Budda na kukumbukira ndime zose za ci Budda ndipo nkakharanga mu tempele na kunweka. Nkayanayana kuswa upusikizgi wa ci Budda

uwo υanakazi υanandi υakalondezganga, ndipo nkayezga kusanga cinthu cinyake kuti cindipe phindu mu umoyo wane. Kweni, nkapulikanga ndithu uzithu wa kwananga mu mtima wane, ndipo nkayezgaso kunyoroska nkaro yane, kuti υandirumbe υantu aυo υakaυa pafupi na ine.

Apo Nkarutanga kumasambiro mu musumba wa Sokcho, nkakumana na munyane uyo wakaυa mukristu. Ndiko kukaυa kwamba kwa kusintha mu umoyo wane. Ciuta wakapanga kukumana kwanthaura. Pamanyuma nkasanga kuti munyane, nga ndi umo nkazgoυerera, wakajiυika usopisopi wa vya mwambo kweni wakasanga kukutiliskika kulikose cara mu umoyo wake; cikandipangiska kuυa na citima ca iye. Mu calici, nkamanya kuti kujikakamizga kwa kaυiro kawemi kukaυa kwananga.

“Cifukwa mukati, mu mitima ya υantu mukufuma yanoyano ya heni, mauzayali, maunkhungu, maucikozi, mauleυi, vyakudokera, vya kwananga, uryarya, ukwakwa, jiso liheni, kutuka, kujikuzga, uzereza” (Marko 7:21-22).

◄ CONTENTS ►


Nkamanya kuti ningacita viwemi cara cifukwa mayanoyano yane yakazura na viheni, ndipo na suzgo la na kwananga licali linda male. Nkalazganga ku gehena. Kufuma penepapo nkasuzgika na zakwananga zane ndipo nkayanayana kufumba a Rev. Samuel Kim pa wovwiri. Nkasambila kwa iυo kuti Yesu ndiyo “wakawuskapo zakwananga za caru” (Yohane 1:29). Nakuti walikutora zakwananga zane na kuzilipiraso. Cikandimasula comene, na mayanoyano yane yakutambuzgika yakasangika kuti yanjira mu mupumulo uwo ukafuma kucanya.

Pamanyuma ngakumanaso na a Rev. Paul Jong ndipo nkusambira umo Yesu wakasukira zakwananga zane zose na umo υantu υa Israel υakaperekeranga sembe mu Testamente la Kale. Mwakusazgirapo, nkamanyaso cifukwa ico Yesu, uyo wakazgukwa na Mzimu Mtuυa (Mateyu 1:20), wakenera kutembeka na kupayikika pa khuni (Ŵagalatiya 3:13). “Uzomere sono: Cifukwa ntheura ndimo kukwenerera ise kufiska urunji wose” (Mateyu 3:15). Yohane mu bapatizi, nga ndi musofi mukuru wa umarilo, wakamubapatiza na

kuυikapo zakwananga zose pa Yesu, mwana mberer wa Ciuta wambura kalema. Ndipo yesu wakalipira njombi yose ya zakwananga zose pa mphinjika. Uwu ndiwo uthenga wa unenesko uwo ukandiwuska na kunizgora murunji. Ine, uyo wakaυapo wa kwananga , ndiri kuzgoka murunji.

“Vikoroυeli viri kuruta, ehena, viri kuzgoka vipya” (2Ŵakorinto 5:17). Cikaυa cimoza pera na kwa ine. Nkarapa pa umoyo wane. (Milimo 11:18) ndipo nkabapatizika mwa Kristu, ndipo paliveso kususkika pa ine (Ŵaroma 8:1). Nkukhara mu wezi wake ndipo nkwonga ciuta pa kundiponoska. Lekani υose aυo υakusuzgika na zakwananga zaυo na kupenjapenja Yesu υasange uthenga waciwombokwa mwa Iyo!

Hallelujah.

◄ CONTENTS ►


Kufuma mu upusikizgi kufika mu cipulikano ca unenesko mwa Ciuta

Mudumbu Sung-neo Kim, Korea Nkatengwa na virimika 19, ndipo banja la mufumu

wane likaυa likavu comene. Kufuma penepapo nkaυa wakusoυerwa, nesi nkatemwakanga na mufumu wane. Kanandi nkakhumbiranga υanakazi aυo υakaυa na υanarumi υaυo υakuυatemwa na kusekerera mu usambazgi. Banja la mufumu wane likagomezganga mu υa ciuta υa mu mapiri, na atatavyara υakaυa na mzimu wa kuwukwa. Mu fumu wane wakawuskikapo pa υa silikali pakati pajumpha mazuυa yatatu ya nthengwa yithu, ndipo mlamu wane wakatangwanika pa musinkhu wa virimika makhumi yaυiri na viυiri (22). Mwakuruska amama vyara υakaleka kulaυiska pa musinkhu wa virimika makhumi yankondi. Masiku ayo yakaυa yakusuzga kwa ine.

Cifukwa nkaυa wambura kusambira na kuti nkiaυa

wambura mawonekero yawemi nesi kuυa na umanyi panji kuυa wakusambira, nkayanayana kuti ndiwo umariro wane kukhara umoyo wantheura umoyo wane wose. Amama vyara υakakhumbiskiskanga kuti υaka tumbulike, kweni nkaυa nyamurira ku cipatara cara nesi kutokatoka kuti ni υagulire mankwala. Nkagomezga waka kuti υarwarenge kanyengo kadoko na kufwa.

Nili sono na virimika makhumi yankondi na yanayi ndipo amama vyara υakafwa pajumpha virimika viυri sono. Kuli mayowoyero yakuti ni soka kuυika pilo mu bokosi ya muntu wakufwa, kweni nkamanya cara panyengo yira ndipo tika υaυika na pilo.

Kufuma penepapo υaυa υakuwonekera mu maroto yane, ndipo ndiri na citima cifukwa nkaυika pilo mu bokosi ndipo ico cikaυa cakofya kwa iυo apo υakaυa υamoyo. Ŵantu υanyake υakuwoneka υawemi ku υanyinaυo vyara, kweni nkaleka cara kuυa tinkha. Nkatambuzgika na maloto yaheni ndipo na kutimbanizgika na njuυi.

Nili na mwana mwanarumi yumoza na υasungwana

◄ CONTENTS ►


υanayi, ndipo nkaυa na cofyo kuti cintu cinyake cicitikenge ku mwana wane mwanarumi. Apo nkati na υapharira za maloto yane, υazengezgani υane υakaniciska kuti mzimu uheni ukwenekera kufumiskika.

Nkacezgera ma shaman na kuruta kuma tempele kuya kagwada na kupempha kuti ndi ovwirike kweni vyose vikaυa vya waka. Nkapulika nga ndi para umoyo wane ukumara kugwentha kunjuυi zane.

Nilekenge kumusanga yesu na kuleka kuwomboleka mphanyi ndine wa moyo cara lino. Siku linyake nkacimbira kufuma kunyumb yane kuruta kunyumba ya υana υane υanakazi kuyezga kupumula na kutora mankwara yaciboyi. Ni apo ciuta wakati wanilongola nthowa ya umoyo. Mwana wane munyake mwanakazi ngwa kubabikaso, ndipo wacema akazi υa ziliska kwa ine. Wakiza na υanakazi υanyake kuyowoyeskana nane.

Nkamanya cilicose cara za Ciuta. Kweni apo υakati υani pharira kuti Yesu walikuwuskapo zakwananga zane zose, nkapanga fundo yakugomezga mu mazgu

yake. Nkaphariranga υanaυane υanakazi kuti υaleke kuruta kucalici cifukwa nkayanayananga kuti cingaυa cambura mwaυi kuυa na υaciuta υaυiri mu nyumba yimoza. Kweni nkayanayana kuti vintu vinangikenge kujumpha apa ndipo nkakhumba cara kufwa wa kwananaga.

Akazi υaliska υakandi pharira kuti υantu υose υali kubabika υakwananga kweni Ciuta walikuwuskako kwananga kwaυo kose kupitila mwa Yesu nakuti tiυengeso υakwananga cara usange tikugomezga mwa Yesu. Ndipo nkayamba kuruta kucalici nyengo zose nakuyezga kupulikizga ku mazgu, kweni nkapulikiskanga cara ku ivyo vikayowoyekanga. Kweni nyengo yikati yajumphapo, mazgu yake yose yakayamba kupanga mayanoyano mwa ine. Nkamanya kuti nkabadwa wa kwananga nakuti cinga ndiwovwira cara kukhara wa kwananga cifukwa ca kwananga kweneco. Nkasangaso kuti mayanoyano yaheni mwa ine nkwananga kwa Ciuta.

Kupereka sembe mu testamente la kale yikaυso nthowa yake yakutilongola ise vintu viwemi ivyo

◄ CONTENTS ►


vikwiza. Ndipo Yesu, ngati ndi umo cikacitikiranga pakugoneka mawoko pa mutu wa nyama ya sembe mu testamente la kale, wakabapatizika na Yohane ndiposo zakwananga zane zose zikaυikika pa iye mu Yordani. Wakawuskapo zakwananga zane zose nakupopoma pa mphinjika kulipira zakwananga zane.

Pa umariro nkasuskika kuti nkaυa wambura kwananga, ndiposo palive nanga njumoza wakunisuska ine.Ndipo nkatondekanga kugona mu mutendere kufuma panyengo yira.

“Sono kulive kususkika kwa aυo υa mwa Kristu” (Ŵaroma 8:1). Nkasuzgika comene na kwananga mu mtima wane ndipo sono kwananga kuli kuruta. Niliso na maloto yaheni cara.

Ninga lemba makora cara za umo nkupulikira cifukwa nkumanya kuυerenga makora cara kweni ninga yowoya ku waliyose za umo Yesu wakawuskirako zakwananga zane zose kufuma mu mtima wane. Nkupephera kuti Yesu waponoske mufumu wane na υanyake υa mubanja umo waka ponoskera ine. Ndipo nkugomezga kuti cipanikizgo ici

ciwovwirenge υanyake kusanga ciwombokwa mwa Yesu.

Nkuwonga Ciuta pakundiponoska ndipo ndine wakukondwa sono na wakufikapo kutandazga uthenga kuυantu υanandi. Sono nkukhumbiraso usambazgi na υantu υakuvwara makora cara.

◄ CONTENTS ►


Na uthenga wa unenesko uwo ukapharazgika mu Moscow

Mudumbu Belova Lyssa Moscow, Russia

Ningatemwa ku mutauzgani υateυeti mose υa mu

Korea muzina la Yesu na kugaυana namwe cintu ca cimwemwe ico cikacinja umoyo wane.

Mu musonkano uwo ukacitika mu Moscow tuvirimika twajuphapo, nkapulika mazgu ya kuzizwisa ya Ciuta. Nkati na sangikapo mu musonkano wakusambizga υa dangiriri mu Korea cilimika ca kulondapo, nkapulika visambizgo vya mazgu ya Ciuta, makamaka za kubabokso mu maji na Mzimu. Ncacimwemwe comene pakuwona kuti na masukako ku zakwananga zane zose!

Sono ni virimika makhumi yankondi na cimoza kufuma apo nkayamba kugomezga mwa Yesu. Nakuυa “wakubabikaso nadi,” nkasambizgika kuti nkaυa

wakwananga comene nakuti nkarapanga pafupi pafupi. Nkapephera na kurapa siku lililose. Nkapokera ubapatizo wa maji, kweni nkaυa ndithu wambura kubabikaso. Nkamanya kuti nkhaυa wakwananga nakuti nkhaυa nakwananga kunandi mu mtima wane. Nkenera kurutirira kupempha cigowokero ca Ciuta. Nyengo zose nkatambuzgikanga na zakwananga zane. Kweni nkagomezga nadi kuti Ciuta wanilekererenge cara mu citima ici nakuti waniponoskenge mu umumarilo.

Ciuta wakandilongozgera ku muteυeti uyo wakaυa wakubabikaso. Kupitila mwa iye nkhaυa wakupulika mazgu ya wemi comene mu caru ici, uthenga wekha wa unenesko wa ciponosko. Nkasambira kuti Yesu walikuwuskapo zakwananga zane zose na ubapatizo wake na mphinjika nakuti sono nili wambura kwananga.

Sono niliso wa kwananga cara, ndipo mtima wane ngwa kuzura na cimwemwe. Sono, mu malo mwa mapemphero yakurapa, nkupereka viwongo vikuru kwa Ciuta siku lililose, ndipo umoyo wane waυa na

◄ CONTENTS ►


mutendere na cimwemwe cakuruska. Nkumanya sono kuti kulive sono uthenga unyake, kulive cipulikano cinyake vya unenesko nga ndi ivi. Nkupemphera waka kuti cipulikano cane cikhome. Nkupereka marumbo kwa Ciuta siku lililose na kugomezga kuti kulive cipulikano cakuzirwa kujumpha ici.

Nili na mutendere nakumanya kuti na mukunjira mu ufumu wakucanya para umoyo wane wamara. Sono nkuseυezera Ciuta nakupharazga uthenga ku υose aυo υali pafupi na ine. Nkukharirira mucimwemwe, kugaυana citemwa ca Ciuta na υantu υose υa mucaru.

Sono, nili na cipulikano ca kukhora mwa Kristu

Peter Chris, υasepuka υa Kristu, Nigeria Ico nkupulikiska kufuma m’buku ili, ilo

mbungweru wakupulikiska urunji wa Ciuta, nca vya ubapatizo wa yesu na mphinjika. Viυiri ivi vikwenera kwenda pamoza kwiza na ciponosko ca kufikapo cithu. Ubapatizo wa Yesu (maji), awo wakapokera kufuma kwa Yohane mu Bapatizi uyo wakwimirirako υantu υose, wakatora zakwananga za υantu pa mutu wake pakujumpha mu ubapatizo (Munthowa ya kugoneka mawoko), ndipo na kuruta nazo pa mphinjika kutora ceruzgo pa izo cifukwa ca kutora zakwananga npa Iye. Sono nilekenge kuzomerezga ubapatizo wake, uwo uka mulongozgera ku mphinjika, ciponosko cane mphanyi cikaυa cambura kufikapo, nangauli kutonda kwa Yesu kungaυapo pa mphinjika.

Nkwananga ndithu nangauli nili kupokera Yesu,

◄ CONTENTS ►


kweni ndili wa kwananga cara kwa Kristu uyo wakuleka kumanya kwananga wakuzgoka wa kwananga mwakuti tizgoke υarunji υa Ciuta. Kufuma m’buku linu, ndili sono na cipulikano ca kukhora muncito ya ciponosko ca Kristu kupitila mu ubapatizo wake na pa mphinjika (maji na ndopa), ivyo viri kulipira pa vyakale vyakwane, kwananga kwa sono na kwa kunthazi. Ciuta walikusuka zakwananga zane zose na kuzi yeruzga kupitila mwa Kristu.

Nga ndi mu kristu wa kubabikaso, nkukhumba kucita viwemi kukanizga vintu vinga ndilongozgera ku kwananga. Tikukhumbika kumanya kuti Kristu walikulipira zakwananga zithu zose kuti tileker kubekaso mu zakwananga cifukwa para tikubekaso mu zakwananga tikupweteka ucizgi wake wa ciponosko.

Yesu wakatora zakwananga zane pa Iyo

Muliska Timoteyo Katora, Kenya Ciuta watumbike muliska Paul C. Jang pakwiza na

uthenga wa unenesko pakweru ku υa υazgi υabuku lake, “Kasi Mulikubabikaso nadi na Maji na Mzimu.” Nkati na υazga buku ili masabata yacoko yakajumphapo, uthenga wa ciwombokwa kupitila mu nyifwa ya mponoski withu Yesu Kristu uka zgoka wa phindu comene mu umoyo wane. Ubapatizo wake wa unenesko, uwo wukawuskapo zakwananga zane kuziυika pa Yesu na Yohane mu Bapatizi mu muronga wa Yordani, ukupereka cigomezgo ku υantu kuti uzito wa kwananga ulikuwuskikapo pa maumoyo yithu para tikugomezga mu uthenga.

Yohane mu Bapatizi wakaυa cilinganizgo ca Aron mu sofi mukuru mu testamente la kale, uyo wakapereka sembe pa zakwananga za υa Israel. Aroni

◄ CONTENTS ►


wakapereka zi sembe kwa Ciuta kuυeyerera pa cigowokero ca zakwananga izo υakacitanga υa Israel. Wakaυikanga zakwananga zose za υa Israel pa mutu wa mbuzi pakugoneka mawoko pa mutu. Munthowa yimoza pera, ubapatiozo wa Yesu ukatora zakwananga zithu zose kuυika pa Yesu apo Yohane wakagoneka mawoko yake pa Yesu. Musofi mukuru wakaperekanga sembe ya mbuzi cilimika cilicose, “Kweni mu zisembe izo muli cikumbusko ca zakwananga cilimika na cilimika.Cifukwa nkwambura macitiko kuti ndopa za nkambako na mbuzi zifumyepo zakwananga.” (Ŵahebere 10:3-4). Ntheura, Yesu wakacita kamoza pera kucitira υose υantu. Usange tagomezga mwa Yesu Kristu, tikupokera cipephisko ca zakwananga zithu zose kamoza pera.

Paul C. Jang wakutilongola pakweru umo zakwananga zithu zili kuυikikira pa Yesu ndipo zakwananga izo ziυengeso suzgo cara mu umoy withu. Ndili wa kwananga sono cara cifukwa ndili kugowokereka apo YESU WAKATI WATORA ZAKWANANGA ZANE PA IYO kupitila mu

ubapatizo wake na kufwa mu malo yane. Suzgo likuru la wali yose mwanya uno ni kumasuka

kufuma ku kaυiro kake ka kwananga. Buku ili likulongola pakweru umo tinga khalira maumoyo kwambura kwananga na kususkika apoi tikigomezga mu uthenga wa unenesko wa Yesu. Nkuwonga Ciuta pacivumbuzi cake mu muteυeti wake Paul C. Jang.

◄ CONTENTS ►


WOW! Cakuzizwiska!

Mutumiki Brucilla Johnson, USA Nkumwizirani na matauzgo na uthenga

wakukondweska muzina liwemi na la nkongono la Fumu yithu na Mponoski withu, Yesu Kristu. Ici ni zgoro pa fumbo ilo mkanilembera pa mazuυa yadoko ayo yajumphapo: “Ncifukwa uli Yohane mu Bapatizi wakagoneka mawoko yake pa Yesu mu muronga wa Yordani?”

Likaυa Dango la cipephisko mu Testamente la Kale. Likaυa langulo la Ciuta kwa moses kuti wa zoze m’bale wale, Aron, Musofi mukuru wakwamba, kugoneka mawoko yake pa mutu wa sembe nyama (mbuzi), na kuzomera zakwananga zaυo za υana υa Israel na majuvyo yaυo. (Yesaya 53:3-5). Panthazi pake, mbuzi yikafumyangapo na kuyeya zakwananga za υana υa Israel na juvyo yaυo. Pa iυo υekha na kuzituma ku muntu wakwenerera uyo wakamasuranga

mbuzi mu mapopa. (Leviticus 16:21-22). Yohane mu Bapatizi wakagoneka mawoko yake pa

mutu wa Yesu mwantheura pera panyengo yicoko pambere uteυeti wake wa pakweru. Mwakuti Yesu watore zakwananga na juvyo ya caru, wakaυa wakujicepeska kubapatizika na Yohane munthowa iyi.

Wakayeya zakwananga zithu zose na majuvyo pa mutu wake na pamapewa (Musofi mukuru na mbuzi; Yesaya 53:3-5, Mateyu 3:13-17).

Ubapatizo (kubizgika mu maji), mwaici, Yesu wakatora na kutwika zakwananga zose za caru pa Iyo wakaυa sono kuti waphatike, waphotoke, wasukike na kutuυiskika na ubapatizo wa dango (Yohane 1:29).

Baibolo likuyowoya ntheura. “Tikuwa, kwene tikuwukaso” (Masalmo 37:23-24, “Tananga ndipo taυa υakupereυera pa ucindami wa Ciuta” (Ŵaroma 3:23). “Palive nanga njumoza wakucita uwemi. Cara, nanga njumoza” (Ŵaroma 3:10-12).

Awe! Kweni kurumba ciuta, Hallelujah! Ucindami kwa Ciuta, “Cifukwa ca ucizgi tilikuponoskeka kupitila mucipulikano.” (Ŵaefeso 2:8, 1Yohane 1:9).

◄ CONTENTS ►


Mwana mberere wa Ciuta walikuyeya na kutora njombi ya kwananga mu caru ici pa Iyo kupitila mu ubapatizo na nyifwa pa mphinjika (Yohane 1:29).

Ndili wambura kwananga wakuponoskeka mu ucizgi wa Yesu Kristu kupitila mucipulikano cakusukika na ca kutuυiskika na Yesu Kristu, kupitila mu vyose ubapatizo wake na ndopa za mwana mberere wa Ciuta.

Sono, tikwenera “Kuwerera ku uthenga wa maji na Mzimu.” Kuwerera ku uthenga wa maji na Mzimu cikuηanamula kwiza na Mzimu wakupera na mtima wakwimirirako na kuzomera na mulomo withu. Ndipo Fumu yithu Yesu watigowokerenge ku zakwananga zithu na kuticizga kufuma ku maurwali, matenda na ku maubendezi (1Yohane 1:9, 2Midauko 7:14, 3Yohane 2) na uthenga wa unenesko wa maji na Mzimu. Kuwerera ku uthenga wa maji na Mzimu cikuηanamulaso kupanga “Cilapo ca zakwananga zithu” na kuwereramo ndiposo kucinjika mu yanoyano na Mzimu wa Ciuta ndipo “mubapatizika” na Mzimu Utuυa (Milimo 1:5).

Ndili wakungweruskika na wacimwemwe pakuυazga ma buku aya awo yaniwunikira na kunipa kupulikiska comene mu mazgo yake. Cakuzizwiska ici, visulo vyankongono vyanipaso ine umanyi na mazgu awo nkamanya cara nesi kuyapulikapo. Wow! Cakuzizwiska!

◄ CONTENTS ►


Nkaυa wakwananga wakumarirathu

Muwoli. Wa Aliderman, USA Cakudanga, Ciuta wakatuma muteυeti wake

Yohane mu Bapatizi kuza kabapatiza mwana wake mwakuti Yohane waυe movwiri wakunozga nthowa ya ciponosko. Yohane mu Bapatizi wakagoneka mawoko yake pa Yesu mu muronga wa Yordani. Ukaυa urunji wakucitika na muntu yumoza, uwo wukawuskapo zakwananga zose za υantu. Yesu wakawuskapo zakwanangaq zose za caru ici pakubapatizika. Yesu wakapereka umoyo wake pa mphinjika kuυa njombi ya kwananga. Wakalipila njombi ya kwananga na nyifwa ya pa mphinjika.

Zakwananga zithu zikaυikika pa Yesu mwaici wakayeruzgika mu malo yithu mwakuti waponoske υantu. Yesu wakawuskapo zakwananga zithu na kufwa cifukwa ca izo. Muntu wali mukwananga para wakuleka kugomezga mu ubapatizo wa Yesu Kristu na

mphinjika. Ntheura ni kwananga kuleka kuzomerezga mazgu ya Ciuta na kufumako ku unenesko na kuya ku uthenga wa upusikizgi. Nkwananga usange muntu wakuleka kugomezga mu mazgu ya kulembeka kuti Yesu wakabapatizika na kufwa pa mphinjika ndipo wakawuskika kutimasura ise kufuma ku zakwananga zithu.

Na kurapa ndiposo umanyi wa ise taυene kuti tili υakwananga na kugomezga mwa Yesu mwana wa Ciuta, kuυa mponoski withu uyo wali kutiponoska ku zakwananga zithu zose, tinga masukirathu cara ku zakwananga zithu. Ntheura tikwenera kugomezga mu ubapatizo na ndopa za Yesu izo zikatisuika ku zakwananga zose.

Nkaυa wakwananga wakumarirathu pambere ninda gomezge mu ubapatizo wa Yesu! Usange Yesu wakaleka kubapatizika na Yohane mu Bapatizi, mphanyi nikakharirira wa kwananga nakutayika.

◄ CONTENTS ►


Ningayimirira sono panthazi za Ciuta

Muliska Steven Icke, England Mu Testamente la Kale Musofi mukuru

wakagonekanga mawoko yake pa mutu wa ca kupereka kuυikapo zakwananga (Leviticus 16:3-4). Kugonekapo kwa mawoko cakukhumbika pasiku la cipephisko. Cilekenge kucitika ntheura, kupereka sembe mphanyi kukacitikanga cara cifukwa cipephisko ca kwananga mphanyi cikaυa cambura kufikapo kwambura kugoneka mawoko, uko nkuzomerera kwananga za pa cilimika za υana υa Israel pa sembe ya kwananga.

Mu Leviticus 16:21, “Ndipo Aron wagonekepo mawoko yake yaυiri wuwo pa mutu wa mbuzi, na kuzomerera paiyo zakwananga zose za υa Israel, na majuvyo yose na mauheni yaυo yose, ndipo υayaυike pamutu wa mbuzi, na kuyitumizga kumapopa na woko la muntu uyo walipapo yimirire.” Wakatora mbuzi

ziυiri kuυa sembe ya zakwananga na ntyamu kuυa sembe yakoca kufuma kuυantu. Ndipo wakapereka mbuzi ziυiri panthazi pa Fumu pa muryango wacihema na kucita mayere kusankha yimoza ‘ya Fumu’ ndipo yinyake kuυa ‘yakuperekeka kumapopa.’ Yimoza ya Fumu yikaperekeka kuυa sembe ya kwananga, ndipo yakuperekeka kumapopa yikaperekekanga yamoyo panthazi za Fumu kupephiska zakwananga za cilimika za υantu υa Israel na kuwuskikakoso kumapopa (Leviticus 16:7-10).

Zakwananga za υa Israel zikaυikikanga pa mbuzi yakuperekeka kumapopa pakugoneka mawoko. Ndipo mbuzi ya kuperekeka, iyo yika yeyanga zakwananga za υa Israel, yikaυikikanga mumapopa pa mutendere pakati pa υantu na Ciuta. Izo zikaυa zakwananga za cilimika za υa Israel ndimo zikasukikiranga. Munthowa yimoza pera mu Testamente la Sono, yesu Kristu wakabapatizika (Kugoneka mawoko mu Testamente la Kale) na Yohane mu Bapatizi uyo wakaυa mwana wa umarilo wa musofi mukuru wa Aron, na kuwuskako zakwananga zose za caru nga ndi

◄ CONTENTS ►


sembe ya mwana mberere ku fiska ciponosko ca Ciuta (Leviticus 20:22, Mateyu 3:15, Yohane 1:29, 36).

Mu Testamente la Kale, pambere mayere yandacitike, Aron wakakoma ηomberumi kuυa sembe ya kwananga yake na υambumba yake (Leviticus 16:11). Ndipo watore mbali yakusunkinizgiramo yakuzura na makhara ya moto wapa jocero pamaso ya Yehova, na mawoko yake yazure na cakusunkizga ciwemi cakusunkizga ciwemi cakusila, kunjira navyo kurweka kwa cisalu cakucinga na kuυikapo cakusunkizga pa moto pa maso ya Yehova, mwakuti bingu la cakusunkizga libenekerere ca kuperekerapo ico cili pacanya pa ca ukaboni, kuti wareke kufwa. Ndipo watorepo ndopa za ηombe izo, na kuzimijira pacanya pa cakupepheskerapo na munwe wake, na kumija ndopa na munwe yake dera lino la ca kupepheskerapo, kankondi nakaυiri. (Leviticus 16:12-19).

Pazuυa la cipephisko, kugoneka kwa mawoko ya Aron pa mutu wa ca kupereka kukalekeka cara. Aron wakagoneka mawoko yake pa mbuzi na kuυika

zakwananga zose na majuvyo ya υa Israel pa mtu wa cakupereka. Ndipo muntu wakatoranga mbuzi kuruta nayo kumapopa. Mbuzi yakuperekeka yikayinganga mu mapopa na zakwananga za υa Israel na kufwa cifukwa ca izo paumarilo. Iyi yikaυa sembe ya cipephisko mu Testamente la Kale.

Munthowa yimoza pera mu Testamente la Sono wakaυa Yesu Kristu, nga ndi mbuzi yakuperekeka, uyo wakawuskako zakwananga zose za caru pa Iyo mweneco kupitila mu ubapatizo wake na kupopoma nakufwa pa mphinjika cifukwa ca ise.

Ntheura sono, ciponosko kufuma ku zakwananga zose cingiza cara kwambura ubapatizo na kupayikika kwa musofi mukuru wakucanya, Yesu Kristu. Uku nkufiskika kwa ciponosko ca kubabikaso na maji ndiposo na Mzimu.

Yesu ndiye yekha “uyo wakawuskapo zakwananga za caru” (Yohane 1:29) nakuti walikuwuskapo zakwananga zane na kuzilipirira. Yesu walikusuka zakwananga zithu zose nga ndi umo υantu υa Israel υakaperekeranga zi sembe mu Testamente la Kale. Ici

◄ CONTENTS ►


ndico cifukwa Yesu, uyo wakaυa wakuzuzgika na Mzimu Mtuυa (Mateyu 1:20), wakenera kutembeka na kupayikika pa khuni (Ŵagalatiya 3:13). “Uzomere sono, cifukwa ntheura ndimo kukwenerera ise kufiska urunji wose” (Mateyu 3:15).

Yohane mu Bapatizi, nga ndi musofi mukuru wa umarilo, wakabapatiza nakuυika zakwananga zose pa Yesu, mwana mberere wa Ciuta wambura kalema. Ndipo yesu wakazilipirira zakwananga pa mphinjika. Uwu mbuthenga wa unenesko uwo wuli kundiwuska ine na kundi panga murunji. Ine, namwene ine nyengo yinyake nkaυa wakwananga, nazgoka murunji.

“Vikoroυeri vili kuruta; ehena, virikuzgoka vipya” (2Ŵakorinte 5:17). Nkarapa za umoyo wane (Milimo 11:18) ndipo nkabapatizika mwa Kristu, ndipo kuυevyenge kususkika kwa ine (Ŵaroma 8:1). Nkukhara mu ucizgi wake ndipo nkurumba Ciuta pakuniponoska. Ndipo nangauli ndi nange ninga zgokera ku ubapatizo wa Yesu na kumanya kuti Yesu wali kuzilipirira kale kupitila mu ucizgi wake na cisungu sungu nkupokera cigowokero. WARUMBIKE

CIUTA! Sono, nili wambura kwananga, nangauli ningacita

ndithu kwananga siku lililose. Cilikulembeka, “Njombi ya kwananga ndi nyifwa” (Ŵaroma 6:23). Nkamanya kuti ninga mirira cara panthazi za Ciuta na zakwananga zane zose, na mu mtima wane kuυa uzitu mwantheura, Ciuta wakunditemwa. Wakatuma mwana wake kuza kandiwombola. “Ehena, mwana mberere wa Ciuta uyo wakuwuskapo zakwananga za caru!” (Yohane 1:29) Nkamanya kuti kwananga kwa caru kukuηanamula zakwananga zose, kusazgirapo na zakwane. Wandawuskepo zakwananga zamailo pera panji lino, kweni na za macero wuwo. Yesu wakawuskapo zakwananga za caru apo wakabapatizikanga.

“Kweni Yesu wakazgora wakati kwa iye, uzomere sono, cifukwa ntheura ndimo kukwenerera ise kufiska urunji wose.’ Ndipo wakamuzomerezga”(Mateyu 3:15).

Paumarilo nkagomezga kuti zakwananga zane zose zili kuυikika pa yesu apo wakabapatizikanga na

◄ CONTENTS ►


Yohane mu Bapatizi nakuti zakwananga zane zose zili kulipiriwa wakati wafwa pamphinjika. “Pakuti ndopa ndopa ndi umoyo wathupi, ndamupani izo pajocero kupepheskera mzimu winu” (Leviticu 17:11). Yesu kuti wakafwa waka cara kweni wakati, “Kwamara!” (Yohane 19:30). Kumpempete kwa mbambo yake kuka votoreka ndipo penepapo ndopa na maji vikafuma (Yohane 19:34), kuwiska cimate ca kwananga ico cikapatura Ciuta na υantu. Ningayimirira sono panthazi za Ciuta cifukwa sono nili wakuwomboleka.

Sono nkugomezga mwakufikapo uthenga wa maji na Mzimu

Mubale Goodson, India Mu Buku lakupatulika tingasanga kalongosolero

kawemi ka ubapatizo wa Yesu. Yohane 3:5 likuti, “Kwambura kuti muntu wababike na maji na Mzimu, walive kumanya kunjira mu Ufumu wa Ciuta.” Maji ayo yakuyowoyeka pano ndi ubapatizo wa Yesu, ndipo na ndimi yapacanya yikutilongora nthowa yekha yakunjirira mu ufumu wa Ciuta. Ntheura, kwambura kuυa nacipulikano mu ubapatizo wa Yesu, tinga ponoskeka cara. Ndipo mpostoli Petros wakayowoya “nga ncilinganizgo ico cikutiponoska” (1Petros 3:21).

Tingawomboleka panthazi za Ciuta cara na kugomezga waka mu nyifwa ya yesu ya pa mphinjika. Mu Testamente la Kale, usange υa Israel υakapereka sembe kwambura kugoneka mawoko pa sembe, ntha cikaυa cambura kwenerera. Munthowa yimoza pera

◄ CONTENTS ►


Yohane mu Bapatizi, nga ndi wakwimirirako υantu υose. Kweni mawoko yake pa Yesu apo wakamubapatizanga, ayo yakupanga mayanoyano kuti zakwananga zose zikaυikika pa Yesu.

Sono ncapakweru kwa ise kuti Yesu walikufiska urunji wa Ciuta pa υantu υose kupitila mu ubapatizo wake mwakwenerera. Ndipo Yohane mu Bapatizi wakapanikizgira siku la kulondapo wakati wa mubapatiza Yesu, “Ehena, mwana mberere wa Ciuta uyo wakuwuskapo zakwananga zose za caru” (Yohane 1:29). Na zakwananga zose za υantu pamapewa yake Yesu wakaruta kumphinjika kuyakapokera weruzgi cifukwa ca zakwananga izo wakajitorera kupitila mu ubapatizo ndipo wakafwa pa mphinjika, wakati, “Kwamara!” Yohane 19:30).

Yesu Kristu wakasukirathu zakwananga zithu zose pambere tinda babike. Wakaziwuskapo zose. Zakwananga izo tizamukucita na macero nazo zili kusazgikapo ku zakwananga za caru. Ndipo zakwananga zose za caru zikaυikika pa Yesu virimika vikwi viυiri vyajumphapo. Wandalekepo na kwananga

kumoza kumasinda. Uthenga ukutipharira kuti tigomezge na mtima withu wose kuti Yesu walikuwuskako zakwananga zithu zikoloυeli na zakunthazi kamoza pera na kuzilipirira.

“Pakuti mose mwa υene imwe mukabapatizikira mwa Kristu, mukavwara Kristu” (Ŵagalatiya 3:27). Kubapatizika mwa Yesu cikuηanamula kuυa na wene nawene na Kristu mu cipulikano mu ubapatizo wake. Yesu wakati wabapatizika, zakwananga zithu zikaυikika pa Iyo kupitila mwa Yophane mu Bapatizi ndipo zakwananga zithu zikasukika, mu mazgu yanyake, tili υambura kwananga sono. Tikazgoka υarunji kufuma penepara tikati tapokera ubapatizo wa yesu mu mitima yithu.

Masiku yano υantu υanandi υakumanyiska cara kuti υalikugowokereka ku zakwananga zaυo panji cara. Ŵantu υanyake υakukhara maumoyo yaυo yose mukusovyeka uku. Ntheura, para tapereka maumoyo yithu ku unenesko tinga yowoya sono na nkongono kuti tili υambura kwananga.

Yesu wakati walikutituυiska kamoza pera. Usange

◄ CONTENTS ►


tikurapa siku lililose, tingawerera kumasinda mu Testamente la Kale. Ntheura tingazgoka υarunji cara. Nangauli tikugomezga mwa Ciuta, tingakhara kwambura kwananga cara. Ndipo panyengo kadoko tinga tuυiskika cara na kurapa. Tikwananga kwambura kusamala siku na siku. Ndipo ncino nono kwa ise kurapa mwakufikapo ku zakwananga zithu.

Mu buku la Ŵahebere, tingasanga kuti mateu yithu yaka lipiririka kamoza. Mwantheura, yesu wakabapatizika kamoza na kujipereka pa mphinjika kamoza mwakuti tituυiskike tose panyengo yimoza. Tikuwomboleka cara para tarapa, kweni tikawomboleka kufuma ku zakwananga zithu kamoza pera. “Mukhumbo leneilo tikutuυiskika cifukwa likaperekeka kamoza pera thupi la Yesu Kristu” (Ŵahebere 10:10). Paumarilo ico tikukhumbikwa kucita ni kugomezga mu ubapatizo wake na kupayikika.

Sono nkugomezga mwakufikapo uthenga wa maji na Mzimu, uwo nkugomezga kuti mbuthenga wa unenesko. Nkupangana kucita ncito yose

mwakugomezgeka iyo nili kupiwa cifukwa nkutemwa Yesu kuruska cilicose ndipo iyi ndiyo ncito yekha ninga mucitira Iyo.

◄ CONTENTS ►


Kulongosola kwa Kusazgirapo

◄ CONTENTS ►

281 Kulongosola kwa Kusazgirapo

Kulongosola kwa Kusazgirapo

● Malipiro Kulekerera cintu panji muntu pamanyuma pa

kulipira mutengo wakukhumbikwa. Mutengo panji maripiro ya ndalama yakukhumbikwa panji kulipilikwa kuti wa mulekerele. Yikuseυezgeskeka kanandi cakwimirira ciwombokwa (Exodus 21:30, ‘ndalama’; Maυazgo 35:31-32, Yesaya 43:3, ‘Malipiro’). Mu Testamente la Sono, Mateyu 20:28 ndiposo Marko 10:45 yikulongosola malipiro nga ndi “malipiro ya ndalama.”

● Kupepha, Cipephisko Dango lakuυika zakwananga zose pa υantu pa

Yesu. Mu Testamente la Kale, cipephisko cikaυa kuυika zakwananga pa sembe pa kugoneka mawoko pa mutu. Mu Testamente la Sono, cikuηanamula ubapatizo wa Yesu na Yohane mu Bapatizi. Mu cihebere na mucigiriki, cikuηanamula kuυika zakwananga mwa Yesu mwakuti υakwananga υanjire mu wene na wene na Ciuta. Testamente la Sono likulongosola za cakupereka ca kupephiskira makora: Ubapatizo wa Yesu na nyifwa yake pa mphinjika.

Mu Testamente la Kale: Mazgu yakuti ‘cipephisko’ likuseυezgeskeka nyengo za kukwana makhumi khumi mu Testamente la Kale ndipo nyengo zose likuperekeka nga (Leviticus 23:27, 25:9, Maυazgo 5:8) ‘kaphar’ mu cihebere (cilikulembeka nga ni ‘kupanga cipephisko’). Cipephisko nicitanthauzo ca mucihebere ico cikuηanamula kuυika zakwananga pa kugoneka mawoko pa mutu wa mbuzi ya moyo na kuzomera zakwananga zose pa iyo za υa

◄ CONTENTS ►


Israel (Leviticus 16:20). Mu Testamente la Sono: Cipephisko

cikukorerezgana na ci Aramaic ‘kpr’ ico cikuηanamula kubenekerera. Ici cikuηanamula ubapatizo wa ciwombokwa ca Yesu mu Testamente la Sono. Yesu wakiza mu caru ici ndipo wakabapatizika pa musinku wa 30 kufiska ciponosko ca υantu.

● Cipephisko ca mu Baibolo A. Mu Testamente la Kale, cipephisko

cikaperekekanga kupitila musembe ya cinyama (Exodus 30:10, Leviticus 1:3-5, 4:20-21, 16:6-22).

Mu Testamente la Sono, sembe ya kupephiskira zakwananga mu Testamente la Kale yika pangikanga, kweni ciwombokwa ca υantu υose cinga fiskika pa kuperekeka kwa thupi la Yesu Kristu pera, mwana wa Ciuta. Mpostoli Paulo wakati Yesu wakafwa cifukwa ca akwananga zithu (1Ŵakorinte 15:3).

Lemba lakuti cipephisko likaseυezgeskekekanga

pakuyowoya za nyifwa ya Yesu pera cara kumarizga kwananga kweneco, kweni kuwuskapo zakwananga zose za υantu. Wukati wajumpha ubapatizo uwo ukawuskapo zakwananga zose za caru na kuziυika pa Yesu (Mateyu 3:15), wakaponoska υantu na kupopoma pa mphinjika (Leviticus 1:1-5, Yohane 19:30).

Mpostoli Paulos wakulongosola mu 2 Ŵakorinte 5:14 kuti ‘yumoza walikufwa kufwira υose,’ ndipo, mundime yakulondapo ya 21, wakanena kuti wakafwira ‘ise,’ ndiposo mu Ŵagalatiya 3:13, ‘ndipo wakatembeka cifukwa ca ise.’ Ni ndime zicoko waka mu Testamente la Sono izo zikulongosola Yesu nga ndi sembe (Ŵaefeso 5:2): Yohane 1:29, 36 (‘Mwana mberere’—Yohane mu Bapatizi) ndiposo 1Ŵakorinte 5:7 (‘ciphikiro cithu’—Mpostoli Paulos).

Mwantheura, Paulos wakadidimizga kuti ubapatizo mwaYesu mu yordani ukaυa cipephisko ca zakwananga zose za caru. Wakalongosola mu Ŵaroma 6 kuti zakwananga zose za caru zilikuυikika pa yesu kupitila mu ubapatizo wake na Yohane mu Bapatizi.

◄ CONTENTS ►


Wakarutilira kulongosola kuti kupayikika kwa Yesu kukaυa njeruzgo na malipiro ya zakwananga, nakuti sembe ya cipephisko yikaperekeka cifukwa ca maumoyo ya υantu.

Nyifwa ya Yesu yikaυa cimanyisko ca ndondomeko ya Ciuta, yakuperekeka mu sembe ya cipephisko mu Testamente la Kale. Kugoneka mawoko mu Testamente la Kale na ubapatizo wa Yesu mu Testamente la Sono nvyakuyana na Dango la Ciuta (Yesaya 53:10, Mateyu 3:13-17, Ŵahebere 7:1-10, 18, 1Petros 3:21).

Testamente la Sono likumara na ubapatizo na nyifwa ya Yesu cara, kweni yikulutirira kuti pharira za kumarizgika kwaciponosko ni kubapatizika kwithu mwa Yesu Kristu, ico cikupanga kaυiro kithu kakale kufwa pamoza na Iye (Ŵaroma 6:3-7, Ŵagalatiya 2:19-20).

Likutipharira kuti Yohane mu Bapatizi wakabapatiza Yesu Kristu kufumyapo zakwananga zose za caru mucifukwa ici, wakapayikika. Yesu Kristu, kupitila mu ubapatizo wake na ndopa,

wakasuka waka cara zakwananga za caru, kweni wakatiponoska kufuma kunkongono za satana na kutiwezgera kunkongono za Ciuta pakuzomera cilango na kuzizipizga mu vyakuυaυa mu malo ya υantu.

Ntheura, ciwombokwa ca Yesu cikuwuskapo masuzgo ya kwananga awo yakajandizganga υantu kufuma kuυa pafupi na Ciuta. Kucitika uku kukawezgerapo mutendere umoza pakati pa υantu na Ciuta, kwiza na ciponosko, cimwemwe (Ŵaroma 5:11), umoyo (Ŵaroma 5:17-18), na ciwombokwa (Mateyu 3:15, Yohane 1:29, Ŵahebere 10:1-20, Ŵaefeso 1:7, Ŵakolose 1:14) panyengo yimoza pera.

● Siku la Cipephisko Mu Cihebere, uku kukuηanamula siku la

‘kubenekerera,’ panji ‘kuwererana.’ Siku la phindu comene kuυa Yuda likaυa siku la cipephisko musiku la khumi la mwezi wa kankondi na kaυiri (Leviticus 23:27, 25:9). Tingawona mu Leviticus 16 kuti na

◄ CONTENTS ►


Musofi mukuru wuwo wakanjiranga cara mu malo yatuυa comene pekhapekha pavyakucitika vya mwambo pasiku lira.

Malo ya Tuυa Comene yakapenjekanga cipephisko pamoza nga ndi υana υa Israel; ndimo, musofi mukuru wakaperekeranga sembe mwakuti waυike zakwananga pakugoneka mawoko pa mutu wa sembe. Ŵa Israel υakayanayana za utuυa wa Ciuta na zakwananga zaυo pasiku la cipephisko.

Panyengo yira, nga ni unandi wa vyakupereka 15 (kusazgirapo mbuzi yakuperekeka), sembe za koca khumi na ziυiri na vyakupereka vitatu vyacipephisko vikaperekeka kwa Ciuta (Leviticus 16:5-29, Maυazgo 29:7-11). Usange tingapenda ‘twana mberere tunyake’ ivyo vyazunurika mu Maυazgo 28:8, muli sembe za koca khumi na zitatu na vyakupereka vinayi vyacipephisko.

Zuυa ilo υa Israel υakazgoυera kupephiska pa zakwananga za pa cilimika likaυa la khumi la mwezi wa kankondi na kaυiri. Nakayowoyero kamoza pera, zuυa la cipephisko ca caru cose capasi likaυa zuυa la

ubapatizo wa Yesu na Yohane mu Bapatizi. Likaυa zuυa la cipephisko ca υantu υose. Likaυa zuυa ilo Ciuta wakasuka zakwananga zose za caru (Mateyu 3:13-17). Likaυa zuυa la cipephisko mwa ilo Ciuta “cifukwa ntheura ndimo…wakafiska urunji wose.”

● Sembe ya Cipephisko Mu Testamente la Kale: Nga ndi sembe zose

zinyake, sembe ya kutuυiska υa Israel υose yikaperekeka mu cihema. Musofi mukuru wakajitozganga na kuvwara vyovwara vituυa mu malo mwa vyakuvwara vya nyengo zose pa mwambo, kusola ηomberumi kuυa nga ndi sembe ya kwananga na nthyamu kuυa sembe ya koca yake na υambumba yake (Leviticus 16:3-4). Musofi mukuru wakagonekanga mawoko yake pa mutu wa ca kupereka kuυikapo zakwananga za cirimika za υantu.

Kugoneka mawoko cikaυa cigaυa cakukhumbika comene pa zuυa la cipephisko. Cilekenge kucitika

◄ CONTENTS ►


kupereka sembe mphanyi kukacitikanga cara cifukwa cipephisko ca zakwananga mphanyi cikafiskika cara kwambura kugoneka mawoko, ndiko kuυika zakwananga za pa cilimika za υa Israel pa sembe ya kwananga.

Mu Leviticus 16:21, “Ndipo Aron wagonekepo mawoko yake yaυiri wuwo pa mutu wa mbuzi na kuzomerera pa iyo zakwananga zaυa Israel, na majuvyo yaυo yose mu mauheni yaυo wose, ndipo wa yaυike pa mutu wa mbuzi na kuyitumizga na woko la muntu uyo walipapo yimirire.”

Walkatora mbuzi ziυiri kuυa sembe ya zakwananga na nthyamu kuυa sembe ya koca ku υantu (Leviticus 16:5). Ndipo, wakapereka mbuzi ziυiri panthazi za fumu pa mupata wa cihema nakucita mayere kusankha yimoza ‘ya Fumu’ ndipo yinyake kuυa ‘yakuperekeka kumapopa.’

Yimoza ya Fumu yikaperekeka nga ndi sembe ya kwananga, ndipo yakuperekeka kumapopa yikaperekeka ya moyo panthazi za Fumu kupepha pa zakwananga za cilimika za υantu υa Israel ndipo na

kuyiυika mu mapopa (Leviticus 16:7-10). Zakwananga za υa Israel zikaυikikanga pa mbuzi

yakuperekeka kumapopa pakugonekapo mawoko na Musofi Mukuru. Ndipo, mbuzi yakuperekeka, iyo yikayeya paiyo yene zakwananga zose za υa Israel, yikaυikikanga mu mapopa pakuwezgerapo wene na wene pakati pa υantu na Ciuta. Ndimo zakwananga za υa Israel za pacilimika zikasukikiranga.

Mu Tesamente la Sono: Munthowa yimoza pera, Yesu Kristu wakabapatizika na Yohane mu Bapatizi (Kugoneka mawoko mu Testamente la Kale) na kuwuskapo zakwananga zose za caru kuυa Mwana Mberere wakuperekeka sembe kufiska ciponosko ca Ciuta (Leviticus 20:22, Mateyu 3:15, Yohane 1:29, 36).

Mu Testamente la Kale, pambere υandacite mayere, Aron wakakomanga ηomberumi kuυa sembe ya kwananga yake na mbumba yake (Leviticus 16:11). Ndipo wakatora mbali yakusunkinizgiramo vyakuzura na 16:11. Y a moto wapajocero pamaso pa Yehova, na mawoko yake yazure na cakusunkizga ciwemi

◄ CONTENTS ►


cakusila, kunjira navyo kurweka kwacisalu cakucinga na kuυikapo cakusunkizga pamoto pamaso ya Yehova, mwakuti bingu la cakusunkizga libenekerere ca kuperekerapo ico cili pacanya pa ca ukaboni kuti waleke kufwa. Ndipo wakatorepo ndopa za ηombe iyo, na kuzimijra pacanya pa cakupepheskerapo na munwe wake, na kumija ndopa na munwe wake dera lino la cakupepheskerapo, kankondi na kaυiri (Leviticus 16:12-19).

Pazuυa la cipephisko, kugoneka kwa mawoko ya Aron pa mutu wa ca kupereka kukalekekanga cara. Aron wakagonekanga mawoko yake pa mutu wa mbuzi na kuzomerera zakwananga zose pa iwo na majuvyo yose ya υa Israel pa mutu wake. Ndipo, woko la muntu wakwiyimirira penepapo likatoranga mbuzi kuruta nayo kumapopa na kuyituma. Mbuzi yakuperekeka yikayinganga mu mapopa na zakwananga za υa Israel na kufwa cifukwa ca izo paumaliro. Ici cikaυa cakupereka cakupephiskira mu Testamente la Kale.

Munthowa yimoza pera mu Testamente la Sono

mbuzi ya kuperekeka yikaυa yakuyimiskika na Yesu Kristu, Uyo wakawuskapo zakwananga zose za caru kupitila mu ubapatizo, kupopoma na kufwa pa mphinjika cifukwa ca ise.

Ntheura sono, ciponosko kufuma ku zakwananga zose cingiza cara kwambura ubapatizo na kupayikika kwa Yesu Kristu, Musofi Mukuru wakucanya. Uku nkufiskika kwa ciponosko ca kubabikaso na maji na Mzimu.

● Kugonekeka kwa Mawoko, kuphakazgika

Iyi yikaυa nthowa yakuperekeka na Ciuta

yakuzomerera zakwananga pa sembe mu Testamente la kale (Leviticus 4:29, 16:21). Mu mazuυa ya Testamente la Kale, Ciuta wakazomerezga υantu kupepha pa zakwananga zaυo pakugoneka mawoko pa mutu wa sembe ya kwananga mukati mucihema. Cikaυa cakuvumbura ubapatizo wa Yesu uwo

◄ CONTENTS ►


ukizanga mu Testamente la Sono.

● Ubapatizo Ubapatizo cikuηanamula 1) kusukika 2) kuυikika

(kubizgika) ndipo muciηanamulo ca mu mzimu, 3) kuzomerera zakwananga pa kugoneka mawoko, umo cilikapharazgikira mu mazuυa ya Testamente la Kale.

Mu Testamente la Sono, ubapatizo wa Yesu na Yohane mu Bapatizi ukaυa wakusuka zakwananga zose za caru. ‘Ubapatizo wa Yesu’ Uli na ciηanamulo cakuwuskako zakwananga zose za υantu, kusuka zakwananga zose za caru.

Yesu wakabapatizika na Yohane mu Bapatizi, mwimiriri wa υantu υose na Musofi Mukuru wa mu mubadwo wa Aron, na kuwuskako zakwananga zose za caru pa Iye. Ndico cikaυa canduro ca ubapatizo wake.

Ciηanamulo ca mu mzimu calizgo lakuti ‘ubapatizo’ ni ‘kuυika, kubikika.’ Ndipo, “ubapatizo

wa Yesu” ukuηanamula kuti zakwananga zose zikaυikika pa Yesu nakuti wakeruzgika cifukwa ca ise. Mwakuti waponoske υantu, Yesu wakapenjekanga kuwuskapo zakwananga zithu na ubapatizo wake na kufwa cifukwa ca izo.

Ndimo, nyifwa yake ni nyifwa yinu na yane, υakwananga υose υa mucaru, na cizguka cake nicizguka ca υantu υose. Kujipereka kwake nciponosko ca υakwananga, na ubapatizo wake ncipanikizgo kusuka zakwananga zose za υantu.

Baibolo likutipharira, “Kuliso cilinganizgo ico sono cikutiponoska, ubapatizo” (1Petros 3:21). Ubapatizo wa Yesu ni nthowa ya urunji yakuponoskera υantu υose pakusuka zakwananga zithu zose.

● Kwananga Ico cose cikususkana na Ciuta nkwananga. Ici

cikuperekeka ku kwananga kose, kusazgirapo na kwananga kweneco na majuvyo awo tikucita mu

◄ CONTENTS ►


umoyo withu wose. Kwananga ni ‘hamartia’ mucigiriki. Ndipo

mukayowoyero kake ni ‘hamartano,’ ico cikuηanamula ‘kutaya nthowa.’ Ndipera, cintu cimoza cakofya ni kwananga kwa kuleka kugomezga mwa Yesu munthowa yakwenerera, ndipo ndiko kutondeka kuυa na mwaυi wa kuponoskeka. Nesi kumanya panji kugomezga mu unenesko ni kucita kwananga kwakureka kupulikira na kwananga zina la Ciuta.

Usange tikukhumba nadi kuleka kucita kwananga kwantheura panthazi za Ciuta, tikwenera kupulikiska mazgu yake makora na kumanya unenesko kuti Yesu wazgoka mponoski withu.

Tikwenera kugomezga mu ubapatizo wake na mphinjika yake kupitila mu mazgu ya Ciuta. Nkwananga kuleka kuzgomera mazgu ya Ciuta, kufumako ku unenesko, na kugomezga mu uthenga wa upusikizgi.

Baibolo likutipharira kuti kwananga kwa kofya, ‘nkwananga kwakulongozgera kunyifwa’ (1Yohane 5:16), nikuleka kugomeazga kuti Ciuta walikusuka

zakwananga zose za caru. Tikwenera kugomezga mu kubabika kwa Yesu, na mu kusuka kwake kwa kwananga kupitila mu ubapatizo, na mukupereka kwaise umoyo na ndopa zake pa mphinjika. Nkwananga usange yumoza wakuleka kugomezga mu mazgu ya kulembeka kuti Yesu wakabapatizika, wakafwa pa mphinjika na kuwuskika kutisutula ise ku kwananga kose.

● Kurapa Usange yumoza wajimyako kwa Ciuta na kumanya

zakwananga zake na kuwonga Yesu kuti wali kusuka zose na kuwerera kwa Ciuta, uku ndiko kukucemeka kurapa.

Tose υa ise tili viduswa vya kwananga. Kurapa kwa unenesko ni kuzomera unenesko uwu: kuti tili υakwananga panthazi pa Ciuta, nakuti tingaleka cara kweni kwananga umoyo withu wose nakuruta kugehena para tafwa; kuti tikwenera kuzomera Yesu

◄ CONTENTS ►


kuυa mponoski withu pakugomezga kuti wakiza mu cvaru ici kuponoska υakwananga nga ndise, nakuti wakawuskako zakwananga zose (kupitila mu ubapatizo wake), wakafwa ndipo wakawuskika kutiponoska ise. Kurapa kwa unenesko nikuleka mayanoyano yithu na kuwerera kwa Ciuta (Milimo 2:38).

Kurapa nikuzomera zakwananga zithu na kuzgokera ku mazgu ya Ciuta, kuzomera ciponosko ca maji na ndopa na mitima yithu yose (1Yohane 5:6).

Kurapa kwa unenesko ni kuzomera kuti ise tili υakwananga υakufikapo na kugomezga mwa Yesu, mwana wa Ciuta, kuυa mponoski withu uyo wakatiponoska kufuma ku zakwananga zithu zose. Mwakuti tiponoskeke na kusukika ku zakwananga zose, tikwenekera kuleka kuyezga kujituυiska tekha kupitila mu ncito zithu, na kuzomera kuti tili υakwananga υakufikapo panthazi za Ciuta na marango yake. Sono tikwenera kuzomera unenesko wa ciponosko cake, uthenga wa maji na Mzimu, uwo Yesu wakatipa na ubapatizo na ndopa zake.

Wakwananga wakwenera kuleka mayanoyano yake nakuwerera kwa Yesu mwakufikapo. Tiυenge υakuponoskeka para tagomezga kuti ubapatizo wa Yesu ukaυako kuwuskapo zakwananga zithu zose pa Iye.

Mu mazgu yanyake, ubapatizo wa Yesu, kupayikika kwake, na kuwuskika kwake kuli kufiska urunji wa Ciuta, ciponosko cake ca υakwananga υose. Yesu wakiza mu thupi, wakabapatizika na kupayikika kusuka zakwananga zose zithu. Kuυa na cipulikano cakufikapo muvyose ivi nikugomezga kuti Yesu wakawuskika kuυa mponoski wa aυo υakugomezga mwa Iye nikurapa kwa unenesko na cipulikano ciwemi.

● Ciponosko Ciponosko muci Kristu ckuηanamula ‘kusutulika

kufuma kunkongono panji cilango ca kwananga.’ Tikupokera ciponosko usange tazomerezga kuti

◄ CONTENTS ►


tingaleka cara kweni kuruta kugehena cifukwa ca zakwananga zithu na kugomezga kuti Yesu wakatiponoska kufuma ku zakwananga zithu zose kupitila mu kubabika kwake, kubapatizika ndiposo na ndopa za pamphinjika.

Aυo υakazgoka kwambura kwananga cifukwa cakugomezga mu ciponosko ca Yesu, ubapatizo na ndopa za Yesu, υakucemeka ‘υakuponoskeka, υakubabikaso, na υarunji.’

Tinga seυezeska lizgu ‘ciponosko’ ku aυo υali kuponoskeka kufuma ku zakwananga zaυo, kusazgirako na zakwananga zeneco izo υakucita siku na siku, pakugomezga mwa Yesu. Nga ndi muntu uyo wakukhapira mu muronga wakuponoskeka, muntu uyo wakukhapira mu zakwananga za caru wanga ponoskeka kakughomezga mwa Yesu kuυa mponoski wake, pakugomezga mu ubapatizo wake na ndopa, mazgu ya unenesko wa mu mzimu.

● Kubabikaso Cikuηanamula ‘kubabika kaciυili.’ Wakwananga

wakubabikaso nakuzgoka murunji para waponoskeka mu mzimu pakugomezga mu ubapatizo wa Yesu na mphinjika yake.

Mu mzimu tingababikaso pakugomezga mu ubapatizo na ndopa za Yesu. Ŵakubabikaso ni aυo υalikusukika ku zakwananga zaυo zose na aυo “υakumulindirira na mtima wakunweka wakza mukuwonekera kaciυiri, kuwuskako zakwananga cara, kweni kuponoska” (Ŵahebere 9:28).

● Cigowokero ca zakwananga Cakuzirwa ici cikumanyikwaso nga ncigowokero ca

zakwananga. Zakwananga zikigowokereka usange tazgoka υakutuυiskika ku zakwananga zithu zose kamoza pera kupitila mu uthenga wa maji na Mzimu. Cipulikano mu uthenga wa maji na Mzimu

◄ CONTENTS ►


nkugomezga mu maunenesko yose: Kupatulika kwa Yesu Kristu, kwiza kwa mwana wa Ciuta muthupi la muntu, mu ubapoatizo wake kupayikika cifukwa ca ciponosko cithu, na kuwuskiika kwake.

Ciwombokwa ico Yesu wakatipa cingaυa cithu kupitila mucipulikano mu ubapatizo wake na ndopa. Umo cikacimikira mu Testamente la Kale, Yesu yekha wakaponoska υantu υose kufuma ku kwananga. Ciwombokwa mu Baibolo cikulongola pakusukika kwa kwananga kupitil;a mu cipulikano ca ubapatizo wa Yesu na ndopa zake. Zakwananga zose zikaυikika pa Yesu, mwakuti kuυevyeso kwananga mu mitima ya υantu.

Tingajicema υakuwomboleka na υarunji apo pekha taυika zakwananga zithu pa Yesu kupitila mucipulikano ca ubapatizo wake.

● Yesu Kristu Yesu: ‘Mponoski uyo wakuponoska υantu υose

kufuma ku zakwanga zaυo na cilango cifukwa ca zakwananga izo.’ Yesu ndiko kuti Mponoski, uyo wali kuponoska υantu υose ku zakwananga zaυo.

Kristu: ‘Wakuphakazgika.’ Kukaυa υantu υatatu mu ma udindo ya ncemo kuti υapakhazgike panthazi za Ciuta: (1) Mafumu, (2) Zincimi ndiposo (3) υasofi. Yesu wakafiska vyose.

Yesu Krist wakaυa vyose ivi. Wakaseυeza ncito zose za υatatu. Tikwenera kugomezga mwa Yesu nga ndi Fumu, nga ndi Mprofeti, ndiposo Musofi uyo wakiza na ciwombokwa kwa ise na ciponosko. Ndico cifukwa, tikumucema ‘Yesu Kristu.’ Wakaυa Musofi Mukuru wakucanya uyo wakatiponoska ku zakwananga zose za caru na ubapatizo wake na ndopa.

Nteura, ni Fumu ya υose aυo υakugomezga mwa Iyo. Wakutimanyiska ise zakwananga zithu usange tiza panthazi zake. Wakatisambizga kuti tili υakwananga kufuma panyengo ya υasekuru υithu; nakuti nga mbamuwiro wakwananga, tikababika na kwananga, mwaici, tilipasi paweruzgi wa Ciuta.

Wakatisambizgaso kuti tili kusukika ku

◄ CONTENTS ►


zakwananga zithu kupitila mu ubapatizo wake na ndopa. Wakacita zose ncito izi cifukwa ca ise υakwananga.

● Ncifukwa uli Mwana wa Ciuta wakazgoka muntu?

Wakazgoka muntu kuti waυe mponoski na

kuponoska υakwananga υose ku kufuma ku kwananga na kuweruzgi wa gehena.

● Yesu ndi njani? Nga ndi umo cilikulembekera mu Genesis 1:3

ndiposo Yohane 1:1-3, ndi mulengi, Ciuta waunenesko, Ciuta wa macanya yose uyo wakaponoska υakwananga υose ku zakwananga za caru (Ŵafipi 2:6, “Mweneuyo pakuυa nakaυiro ka Ciuta,” Yohane 1:2-3, “Mweneuyo wakaυanga mu

mutendeko pamoza na Ciuta. Vyose vikalengeka na Iye, kwambura Iyo kuti kakalengeka cara nanga nkhatu kamoza kenekako kali kulengeka.”) Yesu ndi Ciuta wacilengiwa, mulala wamacanya yose.

Ntheura, υantu υanandi υakutondeka kuponoskeka cifukwa cakuleka kugomezga mu itemwa na ciponosko ca Yesu, uyo wakiza pasi mu caru ici muthupi. Kweni υanandi υali kupokera ciponosko, na kuzgoka υantu υa Ciuta, nakutora umoyo wamuyirayira pakugomezga mwa iyo. Ŵalikuzgoka υarunji.

● Nimarango uli ayo yali kuυikika na Ciuta?

Ciuta wakupanga ndondomeko, Ciuta yekha

waunenesko, ndiposo ndiye yekha. Ntheura, wakasankha dango mu caru pavifukwa ivi:

(1) Wakapereka Dango lake na malanguro yake ku υakwananga kuυa ponoska ku zakwananga zaυo. “Na

◄ CONTENTS ►


Dango ndi umanyi wakwananga” (Ŵaroma 3:20). (2) Dango la ciυiri ni Dango la cipulikano ilo

likuponoska υakwananga. ‘Ni Dango la Mzimu wa umoyo’ (Ŵaroma 8:2). Ico cikutipanga kuti tisange ciponosko kupitila mu cipulikano mwa Yesu Kristu, Mponoski withu (Ŵaroma 5:1-2). Yesu wakiza pasi mu caru ici kufiska Dango ili. Wakabapatizika, wakapopoma pa mphinjika ndiposo wakawuskika. Yesu wakakhazikiska Dango la ciponosko kuponoska υakwananga υose υa mucaru.

Ciuta wakapanga Dango la cipulikano kupangila aυo υakugomezga mu ciponosko ca maji na Mzimu. Yose uyo wakukhumba kuponoskeka wakuzgoka mwana wa Ciuta wakwenera kugomezga mu Dango la cipulikano ilo Ciuta walikusola. Ndiyo nthowa yekha yaciponosklo. Ndipo, Wakazgomerezga nthowa ya kucanya kwa aυo υakugomezga mu ciponosko ca mu mzimu ca unenesko kulingana na Dango lake.

● Dango la Ciuta: marango khumi Kuli vigaυa 613 vya marango ya Ciuta vya umoyo

wa siku lililose. Kweni fundo ikuru ya ico ni marango khumi, awo tikwenera kusunga panthazi za Ciuta. Pali ndondomeko na vyakukanizgika nga ndi “Cita ici” ndiposo “Ureke kucita ici.” Iyi ni ndondomeko yakukharilamo, na marango ya Ciuta ya kaperekeka kwa ise mwakuti timanye zakwananga zithu. Kupitila mu marango yakulembeka ya Ciuta, tingamanya umo tikuleka ku mupulikira Iye (Ŵaroma 3:19-20).

Cifukwa ico Ciuta wakatipiola marango yake ncakuti timanye zakwananga zithu. Tingasunga marango yake yose cara, mwa ici tikwenera kujicepeska na kuzomera unenesko kuti tili υakwananga pambere tindagomezge mwa yesu. Tili υakwananga tose ndipo Ciuta wakumanya kuti tingakhara kulingana na Dango lake cara. Ndipo, wakiza pasi mu caru ici nga ndi muntu, na kubapatizika ndiposo kweruzgika pa mphinjika. Kuyezga kukhara na marango yake nkwananga kwa

◄ CONTENTS ►


kutafula. Tileke kucita ici. Dango likutilongola uwemi na utuυa wa Ciuta,

nakuti umo tilili υakufoka ise υantu. Mu mazgu yanyake, utυa na uwemi wa Ciuta ukuvumbukwa mu Dango la Ciuta.

● Kasi tikwenera kugomezga mwa Yesu?

Enya, tikwenera, cifukwa ndi Fumu yithu, murunji

wakuruska na cifukwa ni khumbiro lake. “Palive zina linyake pasi pa mutambo la kuperekeka pa υantu kuti υaponoskeke nalo” (Milimo 4:12). Palive mponoski munyake. Yesu ndiye yekha mponoski. Tingamanya kuwomboleka na kuybabikaso pa kugomezga waka mwa Iyo. Cifukwa ndipo pekha tyinga njira kucanya na kukhara muyirayira pakugomezga mwa Iye, tikwenera kuυa na cipulikano mwa Iyo.

● Kasi ise υakriristu tingalutilila kuυa υakwananga?

Cara. Mpostoli Paulos wakati mu 1Timote 1:15 kuti

wakaυa yumoza wa “υakwakwananga υeneaυo ciυinda ndine,” kukumbukira ma siku pambere wanda kumane na Yesu. Mu malo ya cikristu lino, muli υantu υanjandi aυo υakuyanayana kuti mbakwananga na pamasinda pakugomezga mwa Yesu. Kweni mbunenesko cara.

Tose tili υakwananga pambere tindagomezgfe mwa Yesu. Ntheura, para tagomezga mwa yesu mwakwenerera kulingana na mazgu yake, tikuzgoka υarunji penepapo. Mpostoli Paulo wakukumbuka nyengo apo wakaυa wandamanye Yesu na kuzomera kuti wakaυa ciυinda wa υakwananga υose.

Paulo, apo wakacemekanga Sauli, wakakumana na Yesu mu musewu waku Damasucus na kumanya kuti Yesu ni Mponoski wake, ndipo wakagomezga na ku muwonga iye. Ndipo, umoyo wake wose, wakapanikizgira kuti urunji wa Ciuta, ubapatizo wa

◄ CONTENTS ►


Yesu, uli kuwuskako zakwananga zose za caru nakuti wakwenera kufwa kusisita zakwananga zose za caru.

Mu mazgu yanyake, wakazgoka muteυeti wa Ciuta uyo wakapharazga uthenga wa maji na Mzimu. Ntheura, υakristu υanandi υacali kugomezga kuti mpostli Paulo wakaυsa ndithu wakwananga wakati wakumana na Yesu. Kuleka kupulikiska kwa cigaυa ici mukawonekero kaυa kristu υakwananga, aυo υandababikeso.

Unenesko, ntheura, ngwakuti wakaυaso wakwananga pamasinda pakukumana na Yesu cara, kweni yumoza uyo wakapenjekanga kubekana na Yesu palipose apo wakhumba. Wakajipereka mu umoyo wake wose kupharazga uthenga waciponosko, ciwombokwa ca ubapatizo na ndopa za Yesu. Na pamasinda pakufwa, mabuku yake yali kukhara kwa ise mu Baibolo, kupanikizgira kuti uthenga wa maji na wa Mzimu ukaυa uthenga waunenesko ku fuma kucalici la kwamba. Ndipauli, kuzomera kwa mpostoli Paulos mu 1Timoteyo 1:15 kukaυa kutoreka kwa masiku yake yakale na kuwonga Fumu.

Kasi wakaυa wakwananga pamasinda pakugomezga mwa Yesu? Cara. Wakaυa wakwananga pambere wandababikeso. Panyengo iyo wakagomezgera mwa yesu kuυa mponoski wake, nyengo iyo wakamanyira kuti zakwananga za caru zaυikika pa Yesu kupitila mu ubapatizo wake, nyengo iyo wakagomezgera pa ndopa za cipephisko cake za pa mphinjika, wakazgoka murunji.

Cifukwa wakajicema ciυinda wa υakwananga ncakuti wakakumbukiranga nyengo iyo wakayuzgiranga υakulondezya Yesu na kuwonga Ciuta pa ku mponoska, wakwananga wakumariratu.

Ndinjani wangamucema kuti ngwa kwananga ndithu? Ndinjani wangacema muntu kuti ngwakwananga usange wazgoka murunji pakugomezga mu ubapatizo na mundopa za Yesu kuυa ciponosko cake? Ni aυo υekha υakumanya unenesko waciwombokwa ca Yesu υangacita ici.

Mpostoli Paulos wakazgoka murunji pakugomezga muciponosko kupitila mwa Yesu na kufuma panyengo yira na kurutirira, nga ndi muteυeti wa Ciuta,

◄ CONTENTS ►


wakapharazga uthenga wakuzgoka υarunji pakugomezga mwa Yesu Kristu kuwaliyose, mwana wa Ciuta nga ndi Mponoski. Kufuma para, mpostoli Paulo wakaυaso wakwananga cara, kweni murunji muteυeti wa Ciuta, muteυeti waunenesko uyo wakapharazga uthanga ku υakwananga υose υa mucaru.

Kasi wakwananga wanga pharazga ku υanyake? Cingaseυeza cara. Kasi yumo wanga pharazga uli kuυanyake ico iye walije! Usange muntu wanda ponoskeke, wangaponoska uli υanyake!

Usange muntu wakubira na kuyezga kuwovwira wakubira munyake pafupi, υose υabirenge mu maji. Kasi wakwananga wangaponoska uli wakwananga munyake? Waυatorerenge waka kugehena pamoza nayo. Kasi wakurwara wangapwererera wakurwara munyake makora yene? Kasi wakupusikika na satana wangaponoska uli υanyake?

Mpostoli Paulos wakaυa wakwananga, kweni wakazgoka murunji wakati wagomezga mu ubapatizo na ndopa za Yesu ndipo wakaponoskeka kufuma ku

zakwananga. Ntheura, wakazgoka muteυeti wa Ciuta na kupharazga uthenga ku υakwanana υa mu caru. Wakaponoska υakwananga υanandi na urunji wa Ciuta. Iye wakaυaso wakwananga kufuma para cara.

Wakababikaso na kukhara na urunji wa Dango cara, kweni urunji wa Ciuta. Wakazgoka muteυeti na mupharazgi wa Ciuta, na kutorera maumoyo yambura kupendeka kwa Ciuta. Wakaυa mupharazgi cara wa unthu wake panji urunjki wa Dango, kweni urunji wa Ciuta.

Kasi wakaυa kufikira ku umarilo? Cara. Wakaυa murunji. Nga ndi muntu murunji, wakazgoka mpostoli waunenesko wa Ciuta. Muleke ku mucema wakwananga cifukwa yaυenge matusi kwa Ciuta na kuleka kupulikiska kwa unenesko. Wakaυa murunji. Tingamutukanga cara nesi Yesu pakuyanayana vyanthaura.

Usange tikuti wakaυa ndithu wakwananga pamasinda yakukumana na Yesu, nikucema Yesu mutesi. Yesu wali kumupanga murunji, ndipo ndi Yesu uyo wakamupanga kuυa muteυeti wa urunji

◄ CONTENTS ►


wake.

● Kasi mapempero ya kurapa yakusuka zakwananga zithu?

Mapemphero ya kurapa yangasuka zakwananga

zithu cara cifukwa ciwombokwa cingiza cara na ncito zithu. Kweni, kuti tiυe υakufikapo na υakukharirira mukusukika mu zakwananga zithu, tikwenera kugomezga mu ubvapatizo wa Yesu na ndopa zake, nakuti Yesu ni Ciuta. Ciwombokwa ca unenesko cikuperekeka kwa aυo υakugomezga kuti Yesu walikusuka zakwananga zaυo pakubapatizika na kupopoma pa mphinjka kuti watipe maumoyo yapya.

Ndipo kasi tingasuka zakwananga za siku lililose pakupereka marulombo yakurapa? Cara. Zakwananga zose izo tikucita mu maumoyo yithu zilikusukika kale virimika 2000 vyajumphapo, apo Yesu wakaziwuskapo na ubapatizo wake. Tikasukikiratu ku zakwanaqnga zithu zose na ubapatizo wa Yesu na

kuthiska zake pa mphinjika. Wakazgoka mwana Mberere wa wakuperekeka cifukwa ca ise υakupulikana, υakusukika ku zakwananga zithu zose, na kuripiriwa ku zose na ubapatizo wake na ndopa zake pa mphinjika.

Na zakwananga izo tikucita pamasinda pakugomezga mwa Yesu zilikusukika na cipulikano muciponosko ca ubapatizo, unenesko waciwombokwa; Yesu walikuzgoka kale Mponoski with na kuwuskapo zakwananga zose izo tilikucita na kufikira pazuυa lakufwira. Yesu wakiza mu caru ici ndipo wakabapatizika “Cifukwa ntheura ndimo” (Mateyu 3:15), kufiska urunji wose pakuwuskako zakwananga zithu zose. Mwana wa Ciuta wakawusa pa zakwananga zithu pa kubapatizika.

Ubapatizo wa Yesu uli na ciηanamulo cakuti “kusukika.” Cifukwa zakwananga zithu zose zilikuυikika pa Yesu apo wakabapatizikanga, tikasukika mwakufikapo ku zakwananga zithu zose ndipo tilikusutulika kufuma kwa izo.

Ubapatizo cikuηanamulaso ‘kubizgika, kuυikika.’

◄ CONTENTS ►


Cifukwa zakwananga zithu zilikuυikika pa Yesu, wakenera kufwa cifukwa ca ise υakwananga. Aυo υakugomezga kuti zakwananga zose zili kuυikika pa Yesu kupitila mu ubapatizo wake υakuzgoka υambura kwananga kwamuyirayira.

Cipulikano ca unenesko ni kugomezga na mtima wako wose kuti zakwananga zose, na zakwananga izo tikucita sono na za munthazi, zilikuυikika pa Yesu virimika 2000 vyajumphapo, wakati wapokera ubapatizo kufuma kwa Yohane, ndipo ‘cifukwa ntheura ndimo’ tikafiska urunji wose wa Ciuta.

Usange walekenge kusukiratu zakwananga zose zithu kale na ubapatizo wake, mphanyi kulive nthowa yakusukira zakwananga zithu. Kumbukirani kuti Yesu wakasuka zose zakwananga zithu kale.

Cipulikano ca unenesko na ciponosko ca uzimu lino cikuηanamula kwiza na zakwananga zithu panthazi za Yesu na kuwona kuiti zilikusukika kale, kuyowoya, ‘Mulikusuka zakwananga zose izi, asi nthaura? Cikuηanamulaso kugomezga mwa Iye na kumuwonga. Ndico cifukwa wakiza pa caru, wakabapatizika,

wakafwa pa mphinjika ndipo wakawuskika pazuυa la citatu; ndiko kuzgoka mponoski withu.

Ŵakutumbikika ni aυo υalikusukika ku zakwananga zaυo pakugomezga mu ubapatizo wa Yesu, uwo ukasuka zakwananga zose. Uwu ndiwo unenesko wakusukika ku zakwananga za siku lililose. Cipulikano ca unenesko ni kugomezga mwa Yesu, uyo wakawuskapo zakwananga zose za caru kupitila mu ubapatizo wake.

● Ŵaroma 8:30 likuti, “Ndipo υeneaυo υakaυimikira nkhanira, υeneaυo naυ υakaυacema; ndipo aυo υakaυacema, υeneaυo naυo υakaυarunjiska; ndipo aυo υakaυarunjiska, υeneaυo naυo υakacindikika.” Ndipo, kasi kuυazga uku kukuwovwira ndondomeko yakusazgirako kutuυiskika?

◄ CONTENTS ►


Kuυazga uku kukutisambizga cara za kusazgirako kutuυiskika. Ŵanandi υa vyabaibolo na υapharazgi υa utesi υasambizga, “Aυo υakugomezga mwa Yesu υazgokenge na kuzgoka mwakufikapo υakutuυiskika muthupi na mu Mzimu,” ndipo υanandi υagomezga ici.

Kweni unenesko, υakristu aυo υanda babikeso υakujisanga kuυa υakunonofya mitima yaυo comene. Kwananga mu mitima yaυo kukukura apo naυo υakukura. Kasi kutuυiskika kwithu kungakhorera uli panyengo? Mazgu yakuti ‘kusazgirako kutuυiskika’ ndiwo Ciuta wakutinkha comene ndiposo ndiwo satana wakutemwa kuseυezeska.

Tingazgoka waka υarunji usange tilive nthowa yakufumiramo mukwananga na nkongono zithu. Cifukwa Yesu walikusuka zose zakwananga zithu na ubapatizo wake na kujipereka yekha na kuziripirira, tikutora urunji withu tekha mu ubapatizo na ndopa za Yesu. Tikuzgoka υarunji kupitila mucipulikano na unensko wakuti Yesu wakawuskako zakwananga zose pa Iyo.

Mazgu yakuti ‘kutuυiskika’ yakuηanamula ‘kuzgoka υatuυa.’ Kyezga kuzgoka υatuυa pa iye yekha ni kuleka kugomezga mu unenesko, kweni kuthela na kufoka kwa thupi lake.

Cigomezgo ca kutuυiskika kwa pacoko pacoko kwikwiza ku makhumbiro yithu ya mzimu. Musopi sopi wali yose wali na lizgu lake lakutuυiskika, kweni ise tikugomezga mwa Yesu tileke kuυika palizgo leka.

Tikuzgoka υakutuυiskika pacoko pacoko cara pakugomezga mwa Yesu; tikuzgoka υarunji kamoza pera pakugomezga mu ubapatizo na ndopa za Yesu, uthenga wa kukotoreka kwa mu mzimu. Ŵarunji υa unenesko ni aυo υalikubabika na cipulikano mu uthenga wa ubapatizo na ndopa za Yesu.

● Kasi kurapa zakwananga zithu kuku zisovya?

Cara. Zakwananga zikusoυa cifukwa ca kurapa

cara, kweni na cipulikano mu uthenga wa maji na

◄ CONTENTS ►


Mzimu. Zakwananga zithu zingasovyeka para pekha tagomezga mu ubapatizo na ndopa za Yesu, izo zikutisuka ku kwananga kose. Uwu mbuthenga waciponosko ca uzimu ca Yesu, uyo wakasuka zakwananga zithu zose na ubapatizo wake mu Yordani.

Kurapa zakwananga ndico cekha cimanyikwiro cara cakuti muntu wamanye Dango la Ciuta, kweni ciwombokwa cikuperekeka kwa ise pakugomezga waka mu ubapatizo na mphinjika ya Yesu.

Maji ya ubapatizo wake na ndopa za Yesu ndiwo unenesko wakucanya uwo ukuponoska υantu ku zakwananga, na ciponosko cithu cikuyagamira pakurapa zakwananga cara, kweni pakugomezga kuti Yesu walikuwuskapo zakwananga ku υantu υose na ubapatizo wake. Kupayikika kwa Yesu kukaυa cilango ca zakwananga zose zira wakawuskapo kufuma ku υakwananga.

Ntheura, ciponosko cithu ca unenesko ni ubapatizo mu Yordani na ndopa pa mphinjika. Cifukwa ico tilikusukikira ku zakwananga zithu zose ncakuti

tikugomezga mwa Yesu, uyo wwakasuka zakwananga zose zithu.

Aυo υakupharazga kuti tingawomboleka pakurapa zakwananga zithu na kuzerezga unenesko wa ciponosko ca Ciuta.

Ntheura, tikwenera kugomezga mu ubapatizo na ndopa za Yesu, ciponosko ca Ciuta. Muleke kuyowoyaso kuti zakwananga za υantu zingagowokereka pakurapa kwa Ciuta.

Manyani kuti zakwananga zithu zitiυikenge kugehena, kweni kugomezga mwa Yesu, mu ubqapatizo wake na ndopa, ivyo vikutiwombola nakuti zgora υarunji panthazi za Ciuta, vingasuka zakwananga zithu zose. Ninthowa yimoza pera tingaponoskekera ku zakwananga zithu. Tiyeni tose tizgoke nakuwona kuti tilikusukika ku zakwananga zithu zose kamoza pera pakugomezga mu mazgu ya unenesko, maji na ndopa za Yesu (1Yohane 5:4-8).

Zakwananga zikuwuskikapo cara nyengo zose para tikurapa. Usange mukukana pakurapa kwakugoneka mawoko, mu marilenge mugehena. Tiyeni tigomezge

◄ CONTENTS ►


mu uthenga wa unenesko mwakuti zaklwananga zithu mu mitima yithu zisukike. Gomezgani na mtima winu, na mutu winu pera cara, ndipo mumasuke ku zakwananga zinu muyirayira.

● Kasi uthenga wa unenesko ni nguni? Uthenga wa unenesko ni ura ukutizgola ise

ŵanangwa kuzakwanaga zinthu, kamoza pera pala tagomezga mu iwo. Nkhongono za uthenga wa Ciuta nizakuruska.

Uthenga wa ciuta ngwakuti, “Yesu Kristu wakawuskapo mateu yithu (wakwananga), uyo wakutondeka kuwuskapo mateu yake.” Canduro cakucema uthenga uwu ‘nkhongono’ ncifukwa cakuti para tingafwira pa zakwananga zithu nakuruta ku gehena ku kweruzgika, mwana wa Ciuta wakazgoka sembe yakuperekeka kwa ise mwakuti wuskepo zakwananga zithu zose.

Wakiza mucaru ici nakuwuskapo zakwananga zose

za caru kupitira mu ubapatizo wake mu Yorodani na kuzisuka zose zakwananga zithu kwamuyirayira.

Wakaripira njombi ya zakwananga zithu pakuwuskapo zakwananga zithu zose na ubapatizo wake mu Yorodani ndiposo na panyifwa yake pa Mphinjika. Yesu waka ziphuta zakwananga zose za Caru nga ndi nkhongono ya vyakuphulika na ubapatizo Wake na ndopa. Uwu ndiwo uthenga wa unenesko.

Uthenga wa unenesko ngwanguti Yesu wakiza mucaru ici ndiposo pakubapatizika na kupopoma ndopa pa Mphinjika, waka ponoska ŵose aŵo ŵakugomezga mwa Iyo.

Nga ndi umo ciri kurembekera mu 1Yohane 5:6, “mwene uyo ndiyo wakiza na maji na ndopa, Yesu Kristu; namaji yara pera cara, kweni na maji yara ndipo na ndopa zira. Ndipo ndi Mzimu Uyo wakupanikizga, pakuti Mzimu mbunenesko.”

◄ CONTENTS ►


● Ncifukwa uli Yesu wakaji pereka sembe Iye Yekha pa Mphinjika?

Sembe ya yesu yikaŵa yazakwananga zithu izo zika

uskikapo kupitira mu ubapatizo Wake. Waka tipa ise thupi lake kuripira zakwananga zithu mwakuti tizgoke ŵanangwa kufuma kucirango pazakwananga zithu zose.

Ico tikwenera kumanya ncakuti Yesu wakabapatizika mu Yorodani kuwuskapo zakwananga zithu zose. Tikwenera kugomezga kuti yesu wakafwa pa Mphinjika pa cifukwa ici.

Usange yesu waka reka kubapatizika pambere wanda pacikike ndiposo wusange wakareka kufwa pa Mphinjika, zose zakwananga zithu ntha ziri kukharirira. Ntheura, tikwenera kugomezga mu vyo viŵiri ubapatizo na ndopa za Yesu. Cifukwa ni Mwana wa Ciuta, Mwana Mberere, waka perekeka sembse kuwuskapo zakwananga zithu zose.

Tikwenera tose kugomezga kuti Yesu ni Mwana wa Cuita, kuti waka bapatizika kuwuskapo zakwananga

zose za caru, ndiposo kuti waka perekeka sembe pa zakwananga zithu. Yesu waka bapatizika kuwuskapo zakwananga zithu zose, ndipo wakaperekeka sembe mwakuti ise, ŵakwananga, tinga ponoskeka kuzakwananga zithu zose nakuŵa ŵanangwa kucirango.

● Kasi Yohane Mubapatizi ndi njani uyo wakabapatiza Yesu?

Ciuta wakapa Israel Dango Lake kupitira mwa

Moses cimozapera nga ndi ndondomeko ya kaperekero ka sembe mwakuti ŵanga ciphepisko pa zakwananga na mauheni yaŵo. Wakaphazga Aroni, murara wa Moses, kuŵa Musofi Mukuru ndipo wakumurenga iye kupereka sembe ya ciphepisko pa zuŵa la khumi mu mwazi wa cinkhondi na ciŵiri, Zuŵa la Ciphepisko, mwakuti zakwananga za Israel za pacirimika zisukike (Leviticus 16).

Ciuta wakadidimizga kuti sembe yapa Zuŵa la

◄ CONTENTS ►


Ciphepisko yikwenera kuperekeka waka na Aroni na Musofi Mukuru wakuhara pakati pa ŵamumuwiro wake. Ciuta wakajura nthowa kwaŵa Israel kuphepiska zakwananga zaŵo zose kupitira mukugoneka kwa maŵoko ya Aroni pa mutu wa mbuzi yakuperekeka. Iri ni dango la ciphepisko ico Ciuta wakaŵaŵikira.

Na muzgezge uwu, wakacilenga kuti cimanyikwe makora yene kuti Yesu wakaŵa Mponoski wa ŵantu. Mu nyengo ya Testamente la Sono, Ciuta wakatuma |Yohane mu Bapatizi, wa mu muwiro wa Aroni (1Midauko 24:10, Luka 1:5) ndiposo Musofi Mukuru wa umariro mu Testamente la Kale (Mateyu 11:11-13). Yohane mu Bapatizi, kuŵa mprofeti wakutumika na Ciuta, wakuyimirirako ndiposo Musofi Mukuru wa ŵantu, wakabapatiza Yesu mwakuti wazomerere zakwananga zose za ŵantu pa Iyo, Mwana wa Ciuta, uyo wakiza kuponoska ŵakwananga.

Ŵantu ŵose mbakutumbikika nadi pakuzomerera zakwananga zaŵo pa Yesu kupitira mwa Yohane mu Bapatizi. Mulimo wa Yohane ukaŵa wakuŵa Musofi

Mukuru wakwimirirako ŵantu ndiposo muteŵeti wa Ciuta uyo waka zomerera zakwananga zose pa Yesu.

● Muronga wa Yorodani, umo Yesu waka bapatizikira

Muronga wa Yorodani ukuthira maji mu Dambo la

Kufwa. Usani wa Dambo la Nyifwa ni 400 meters. Ntheura, maji yamu Dambo la Kufwa yakurutaso kunyake cara; yali kujaririka mu Dambo la Nyifwa.

Usani wa Dambo la Nyifwa ukunjiramo khumi mu ma dambo yanyake, ndiposo mulive kantu kamoyo ako ka kukharamo. Ntheura ndimo, likucemekera Dambo la Nyifwa. Yesu wakabapatizika na Yohane mu Bapatizi mu muronga wa nyifwa (Muronga wa Yorodani). Ici cikwimirirako kuti ŵantu ŵose, kufunyapo ŵambura kwananga mu mitima yaŵo, ŵakuruta kupharanyiko ya muyirayira pa zakwananga zaŵo pa umariro.

Ntheura, Muronga wa Yorodani ni muronga

◄ CONTENTS ►


wakusukira zakwananga, muronga uwo ŵakwananga ŵakufwiramo. Mwapafupi, ni muronga wa ciwombokwa umo zakwananga zose za caru zikasukikiramo kupitira mu ubapatizo Wake, kuzomerera kwa zakwananga pa Yesu.

● Kasi sembe ya ciphepisko pa zakwananga zithu za zuŵa lililose mu Testamente la Kale likaŵa vici?

Kukaŵa sembe ya ciphepisko pa kwananga kwa zuŵa. Mwakuti kwananga kwa zuŵa kuphepiskike, muntu wakenera kwiza na mwana mberere, mberere, ηombe rumi panji nkhunda mu cihema na kugoneka mawoko yake pa sembe kuzomerera zakwananga zake pa sembe. Iyi yikaŵa sembe ya ciphepisko pa kwananga kwa zuŵa nga ndi umo cilikupererekeka mu Dango la Ciuta (Leviticus 3:1-11).

● Kasi sembe ya ciphepisko pa zakwananga za pa cirimika yikaŵa vici mu Testamente la Kale?

Yikaŵa sembe ya ciphepisko pa cirimika pa

zakwananga za Israel kamoza pera. Musofi Mukuru wakagonekanga mawoko yake pa mutu wa mbuzi na kuzomerera zakwananga za pa cirimika za ŵantu ŵose ŵa Israel kamoza pera (Leviticus 16:1-34).

Yesu Kristu wakamarizga zisembe za kwananga kwa zuŵa na zakwananga za pa cirimika apo wakazgoka Mwana Mberere wa Ciuta kuŵika kwananga kose pa mutu Wake kupitira mu ubapatizo Wake.

● Kasi sembe ya ciphepisko cakukharirira yikaŵa vici?

Cikaŵa ciphepisko ca zakwananga zose za caru

◄ CONTENTS ►


kamoza pera pa kugomezga mwa Yesu. Cifukwa Yesu ni Mwana wa Ciuta ndiposo fumu yithu uyo wakukharirira kwa muyirayira, Wangawuskapo zakwananga zose za caru kwa muyirayira. Kasi wakawuskapo uli zakwananga zithu kwa muyirayira?

Wakawuskapo 1). Pakubabika mu thupi la muntu, 2). Pakubapatizika na Yohane mu Bapatizi mu

Yorodani, 3). Pakupacikika pa Mphinjika kuwuskapo ceruzgo

mu maro yithu. Mwana wa Ciuta wakuiza mu caru ici mun thupi la

muntu na kubapatizika kuwuskapo zakwananga zose za caru kupitira mwa Yohane mu Bapatizi. Ndipo wakapopoma ndopa pa Mphinjika kuponoska ŵantu ku zakwananga zaŵo kwa muyirayira (Leviticus 16:6-22, Mateyu 3:13-17, Yohane 1:29, Ŵahebere 9:12, 10:1-18).

● Kasi cogowokero ca zakwananga cikucitika kamoza pera panji pacoko pacoko?

Cikuperekeka kamoza pera cifukwa Yesu

wakawuskapo zakwananga zithu kamoza pera pakubapatizika na kamoza na kupokera ceruzgo kamoza pera. Wakanena kuti, umo cili kulembekera mu Mateyu 3:15, “Uzomere sono, cifukwa ntheura ndimo kukwenerera ise kufiska urunji wose.”

Mu Yohane 1:29, Yohane mu Bapatizi wakanena kuti, “Wonani! Mwanan Mberere wa Ciuta Uyo wakuwuskapo kwananga kwa caru!” ndipo mu Yohane 19:30, Yesu wakanena kuti, “Kwamara.”

Mu Ŵahebere 10:9-18, “sono wakuti, ‘ehena, ndiza kucita khumbo linu. Wakuwuskapo cxa kudanga mwakuti wimike caciŵiri. Mukhumbo lineiro tikutuŵiskika cifukwa likaperekeka kamoza pera thupi la Yesu kristu. Ndiposo mfosi yose wakwima zuŵa na zuŵa kuteŵeta na kupereka kanandi zisembe za mtundu umoza, izo zirive kumanya kufimyako zakwananga:

◄ CONTENTS ►


kweni mweneuyo, wakati wapereka sembe yimoza pera ya zakwananga, waka khara pasi muyira-yira kumaryero ya Ciuta; kwamba penepapo wakurindirira mpaka ŵalwani ŵake ŵaŵikike citambaliro ca marundi yake. Cifukwa na sembe yimoza pera waŵafiskira muyaya ŵeneaŵo ŵari kutuŵiskika. Ndipo Mzimu Mutuŵa nayo wakupanikizga kwas ise: cifukwa para wakati, ‘Ili ndi pangano leneiro nditi ndipanganenge naŵo pamanyuma pa mazuŵa ayo, yikuti FUMU: nditi ndiŵike marango yane pa mitima yaŵo, ndipo pa mano yaŵo nditi ndiyarembe; sono wakati, ‘ndipo zakwananga zaŵo na ucikanamarango waŵo kuti nditi ndikumbukeso cara. Kweni penepapo pali cigowokero ca vyeneivi, paliveso sembe ya zakwananga.”

Ubapatizo na ndopa za Yesu zirikuwuskapo zakwananga zose zacaru kamoza pera.

● Kasi njombi yakwanaga nivici? Njombi yakwananga ni nywifwa. Nanga uli cingaŵa

nthaura, kwananga kuli kose kukwenera kweruzgika panthazi za Ciuta, ndiposo ceruzgo pa kakwananga ni nyifwa. Mwakuti kwananga kuphepiskike, ŵanthu ŵa Israel ŵaka perekanga mberere yambura kadontho panthazi za Ciuta. Kweni zisembe za nthaura zikaŵaphotoranga cara kuzakwananga zaŵo muyirayira, “Cifukwa nkhwambura macitiko kuti ndopa zankhambko na mbuzi zifumyeko zakwananga” (Ŵahebere 10:4).

Ntheura, Ciuta wakanozga Mwana Mberere kuwombora ŵanthu ŵose kuzakwananga zaŵo. Sembe yanyama yiri yose yikenera kugonekekapo mawoko kuwuskapo kwananga kose ndiposo na kufwa cifukwa ca izo.

Mu Testamente la Sono, Yesu waka skapo zakwananga zithu zose kupitira mu ubapatizo Wake mu Yorodani kuŵa Mwana Mberere wa Ciuta na kuti fwira. “Njombi ya kwananga ndi nyifwa, kweni ca wanangwa ca Ciuta mbumoyo wa muyirayira mwa Kristu Yesu Fumu yithu” (Ŵaroma 6:23).

Njombi ya kwananga ndi nyifwa, kweni Yesu

◄ CONTENTS ►


wakarongora citemwa cake pa kufwa mumaro yithu na kupanga cawanangwa ca umoyo wa muyirayira kuŵa kwananga ŵose mucaru.

● Ncifufwa uli Yesu wakenera kufwa pa Mphinjika?

Nyifwa ya Yesu yikaŵa maripo pa zakwananga za

caru izo zika wuskikapo kupitira mu ubapatizo Wake. Ŵanthu ŵakenera kuwona zinyifwa za muyirayira mu moto wa gehena pa zakwananga zaŵo, kweni cifukwa Yesu wakati temwa, Wakazomera ubapatizo, uwo ukazomerera zakwananga zithu pa Iyo, nakufwa pa Mphinjika kutiposka.

Wakajipereka sembe Iye mwene kuti ponoska ku kwananga na kunthembo ya gehena. Nyifwa Yake yikaŵa maripo pa zakwananga za ŵanthu. Waka bapatizika kuskapo zakwananga zose za caru ndiposo wakaji pereka kuceruzgo ca pa Mphinjika mwakuti watiponoske kukwananga, nyifwa, ceruzgo na

pharanyiko. Nyifwa ya Yesu yikaŵa cifukwa ca zakwanananga

za caru izo waka yeya pa yerodani mwakuti wapokere ceruzgo pa zakwananga za ŵanthu. Wakafwa pa Mphinjika ndiposo wakawuskika kuti ise tikhareso ŵarunji.

● Ncici ico tikusanga para tapurikana na Yesu?

Tikupokera cigowokero ca zakwananga zithu na

kuzgoka ŵarunji (Ŵaroma 8:1-2). Tikupokera Mzimu Wake na umoyo wa muyirayira

(Milimo 2:38, 1Yohane 5:11-12). Tikupokera mazaza yakuŵira ŵana ŵa Ciuta (Yohane

1:12). Tikupokera mwaŵi wakunjira mu u Fumu wa

Ciuta, u Fumu wa Kucanya (Civumbuzi 21-22). Tikupokera vitumbiko vyose vya Ciuta (Ŵaefeso

1:3-23).

◄ CONTENTS ►


● Ncifukwa uri tikwenera kugomezga mwa Yesu?

Tikwenera kugomezga mwa Yesu:

Kuti tifiske khumbo la Ciuta Kuti tiponoskeke ku zakwananga zithu zose Kuti tinjire mu Ufumu wa Kucanya mwakuti

tikharirire muyirayira na Fumu. Tose tiri ŵakwananga aŵo ŵanga wira mu gehena

kwambura cipurikano mwa Yesu Kristu, Mponoski withu.

Kasi nikhuni uko ŵanthu aŵo ŵakugomezga mwa Yesu ndiposo ŵakuwomboreka ku zakwananga zaŵo ŵakumarira? —Kucanya.—

Kasi nikhuni uko aŵo ŵakureka kugomezga mwa Yesu na ŵambura kuŵomboreka ŵakumarira? —Ku gehena pa zakwananga zaŵo zose; Nyanja, iyo yikugolera na moto na sulefure (civumbuzi 21:8).—

Mbanjani aŵo ni mberere za Ciuta? —Ŵo ŵakupokera cigowokero ca zakwananga pakugomezgo mu ubapatizo na ndopa za Yesu.—

Ndipo “mberere zinyake, izo kuti nza lukutu ulu cara” (Yohane 10:16) ni mbuzi cifukwa ŵakugomezga waka mu ivyo ŵakupurikiska kwambura fundo, cifukwa ŵacali ŵakwananga apo aŵo ŵakugomezga mu ubapatizo na ndopa za Yesu ŵali kuposkeka kamoza pera na kuzgoka mberere za Ciuta.

● Kasi calici la unenesko la Ciuta ni ndini?

Calici la Ciuta ni apo ŵarunji, aŵo ŵali

kuwomboreka na ku photoreka mwa Kristu pa kugomezga mu ubapatizo na ndopa za Yesu, ŵakwiza pamoza na kusopa Ciuta (1Ŵakorite 1:2). Calici la unenesko la Ciuta, nga ndi umo cirri kurembekera mu Ŵaefeso 4:5, nimaro apo mamembara ŵose ŵakugomezga mu “Fumu yimoza, cipurikano cimoza, ubapatizo umoza; Ciuta na Wiske wa ŵose yumoza.”

◄ CONTENTS ►


● Kasi mupusikizgi ndi njani mu Baibolo?

Mupusikizgi ni yura wali na kwananga mu mtima

wake apo wakugomezga mwa Yesu. Mu Tito 3:11, likunena, “Pakumanya kuti muntu wa ntheura wali kupuruka, ndipo wakwananga, pakuŵa wakujisuska yeka.”

Yesu wakawuskapo zakwananga zithu na ubapatizo Wake, kweni mupusikizgi wakugomezga cara mum u uthenga wakutumbikika uwu wa maji (ubapatizo wa Yesu, ubapatizo wa ciwombokwa), uwo ncawanangwa ca ucizgi ca Ciuta, kweni wakujisuska yeka kuŵa wakwananga apo wakukana ciponosko cakufikapo.

Bibolo likurongosora ŵantu ŵanthaura kuŵa ‘ŵapusikizgi,’ aŵo ŵakugomezga mwa Yesu kweni ŵakujisuska ŵekha kuŵa ŵakwananga (Tito 3:11). Mukwenera kumanya usange ndimwe ŵapusikizgi panji cara. Usange mugomezga mwa Yesu, kweni mukujicemaso ŵakwananga, ndiko kuti mukureka kumanya unenesko wamu mzimu wa uthenga wa maji

na Mzimu. Usange ukugomezga mwa Yesu, kweniso ukujitora

kuŵa wakwananga, ndiko kuti ndiwe mupusikizgi. Cikuηanamura kuti mukutora uthenga wa unenesko wa maji na Mzimu kuŵa wambura kuwuskapo zakwananga zinu zose nesi kumuzgorani mwana Wake. Usange ndimwe ŵamoza ŵa ŵantu ŵanthaura, nga, mupusikizgi uyo wakuzomera zakwananga zake siku liri lose panthazi za Ciuta kuti wagowokereke ndiposo wakuzomera kuti wariso wakwananga, mbwenu mukwenera kuyanayanirapo pa cipulikano cinu.

Kasi ungaŵa uli wakwananga apo Yesu walikuwuskapo kale Zakwananga zako? Ncifukwa uli mukuyezga kulipira mateu apo yaka toreka kale na Yesu kuŵa cawanangwa cinu? Usange muyezga ndithu kulipira mateu yinu, muli ŵapusikizgi cifukwa cipurikano cinu cikupambana ku ico Ciuta wali kupereka. Mu krisitu wali yose uyo wakugomezga mwa Yesu, kweni wanda babikeso, ni mupusikizgi. Mukwenera kumanya unenesko. Ciuta wakawuskapo

◄ CONTENTS ►


zakwananga zose za caru, ndipo usange ukuzerezga ciposko Cake, uli mupusikizgi.

Mupusikizgi ni yura wakuji cema kuti ngwakwananga, mu mazgu yanyake, uyo wakujisuska. Kasi mukuyanayana kuti ncapafupi kuti Ciuta Mtuŵa wanga pokerera wakwananga kuŵa mwana Wake? Usange ukujicema wakwananga apo ukugomezga mwa Ciuta Mtuŵa, uli mupusikizgi. Mwakuti uleke kuzgoka mupusikizgi, ukwenera kugomezga muvyose viŵiri ubapatizo wa Yesu na ndopa Zake pa Mphinjika kuŵa unenesko wa kwimikika.

Mungaponoskeka apo pekha wagomezga muvyose viŵiri pa nyengo yimoza: ubapatizo wa Yesu na ndopa Zake.

◄ CONTENTS ►


Mafumbo na Mazgoro

◄ CONTENTS ►

312 Mafumbo na Mazgoro

Mafumbo na Mazgoro Fumbo 1: Naυa wakuυazga mabuku yinu ayo

mukanitumiranga ndipo ndasangamo visambizgo vya ubapatizo wa Yesu cakukondweska. Kasi mungandipharira ivyo mukuswambizga pa wene nawene wa ubapatizo withu ku ubapatizo, kunyifwa na cizguka ca Yesu Kristu?

Zgoro: Pakudanga pavyose, tikwenera kuteyelezga

“Kuvisambizgo vya ubapatizo” nga ndi umo cilikulembera mu Ŵahebere 6:2. Kwakulingana na Baibolo, muli mitundu ya ubapatizo yitatu; ubapatizo wa Yohane mu Bapatizi waciηanamuko, ubapatizo uwo Yesu wakapokera kufuma kwa Yohane mu Bapatizi, na ubapatizo withu wa maji nga ni mwambo.

Ubapatizo uwo tikupokera nkuzomera muvipulikano vyithu mu ubapatizo wa Yesu. Uko ndiko kuti, tikubapatizika mwakuti tizgomere vipulikano vyithu kuti tikugomezga kuti Yuesu

wakabapatizika kuwuskapo zakwananga zithu zose ndiposo wakafwa pamphinjika kuti wazipephiske. Sono mungapulikiska mu Mateyu 3:15 umo likuti “Uzomere sono: cifukwa ntheura ndimo kukwenerera ise kufiska urunji wose.” Apa, “Cifukwa ndimo” cikuηanamula kuti Yesu Iye yekha wakayeya zakwananga zose za caru pakubapatizika na Yohane mu Bapatizi, mwimiriri wa υantu υose.

Yikaυa ndondomeko yakuυikika na Ciuta kutiponoska ise ku musampha wa kwananga. Fumu Ciuta “Yehova walikuυika pa iye uheni watose” (Yesaya 53:6) ndipo walikutipa urunji wake. “Urunji” apa ukuηanamula “dikaiosune” mucigiriki, ico cikulongoraso “kutozgeka ndiposo unenesko.” Yikutipharira kuti Yesu wakayeya mauheni ya υantu υose munthowa yiwemi ndipo yirunji pakubapatizika mwakugonekapo mawoko.

Tilikuponoskeka kupitila mu vipulikano vyithu vyakukhora mu ubapatizo wake, nyifwa ya pamphinjika, na cizguka ca Yesu. Nkongono yakukotoreka ku mzimu (Ŵaroma 2:29) ya ubapatizo

◄ CONTENTS ►


wake, uwo ukumasula zakwananga zithu zose ku mitima yithu, uwo ulikusuka zakwananga mu mitima yithu. Ntheura, mpostoli Petros wakanena na υantu, “ηanamukani, ndipo mubapatizike muntu yose wa imwe muzina la Yesu Kristu kuti viheni vyinu vigowokereke; ndipo muti mupokere cawanangwa ca Mzimu Mutuυa” (Milimo 2:38) pazuυa la Pentecost.

Ŵakwananga υose υakwenera kusanga cigowokero ca zakwananga zaυo mu mitima yaυo pakugomezga muzina la Yesu. Kasi ciηanamurilo ca zina lake ncici? “Ndipo umutyenge zina lake YESU, cifukwa ndiyo wiza mukuponoska υantu υake ku zakwananga zaυo” (Mateyu 1:21). Zina lakuti Yesu likuηanamula ‘Mponoski’ uyo wakuponoska υantu υake ku zakwananga zaυo. Kasi wakatiponoska uli ku zakwananga zithu? Yesu wali kutiponoska ku zakwananga zithu kupitila mu ubapatizo wake na nyifwa yake pa mphinjika.

Apo υa Postoli υa Yesu Kristu υakapharazganga uthenga, υakayikako zeru pakupuliukiska makora za ubapatizo wa Yesu na mphinjika, ntheura

υakasambizga uthenga wa unenesko, ndiposo na kubaptiza υose aυo υakagomezga mu iwo. Kwakulinganizga, tilikubapatizika kuzomera kwa kuwaro kuti tikugomezga mu ubapatizo na munyifwa ya Yesu mukati mu mayanoyano yithu. Para tabapatizika, tikuzomera, “Nawonga Fumu. Mukayeya zakwananga zane zose kupitila mu ubapatizo winu, mukandifwira na kuwuskika kundiponoska. Nkugomezga mu uthenga winu.” Tikubapatizika mu maji na υateυeti nga ncimanyikwiro ca cipulikano cithu mu ubapatizo wa Yesu na nyifwa yake pa mphinjika, nga ndi umo Iye wakabapatizikiwa na Yohane. Ndico cifukwa, υatuυa mu macalici yakudanga υakabapatizikiranga kuυa cimanyikwiro ca vipulikano vyaυo, pamanyuma pakuzomera cipulikano caυo mu uthenga ndipo υakaυanga ciwombokwa, cigowokero ca zakwananga zaυo.

Mwambo wa ubapatizo kuti ndico cakukhumbikwa kuponoskeka cara. Nangauli ncakuzirwa comene kulongozga vipulikano vyithu, ubapatizo withu wa maji ulive na kanthu ku viponosko vyithu.

◄ CONTENTS ►


Tingaponoskeka pekha pera tagomezga mu uthenga wa maji na wa ndopa. Baibolo likuyowoya kuti tikabapatizika mwa Yesu Kristu (Ŵaroma 6:3, Ŵagalatiya 3:27) para tagomezga mu ubapatizo wake.

Ndipo, kasi tingaυa uli “υakubapatizika mwa Iyo? Ncamacitiko pekha pera tagomezga mu ubapatizo cifukwa thupi, ukoloυeri withu, kungabatikana na Yesu na kupayikika pamoza na Iyo mucipulikano cithu pera mu ubapatizo wake. Mwantheura pera, cifukwa Yesu wakayeya zakwananga zithu zose na ubapatizo wake, nyifwa yake yikaυa ceruzgo ca mauheni yithu. Ntheura, naseso tikafwa pa mphinjika pamoza na Iyo. Mu mazgu yanyake, ma thupi yithu, ayo yangaleka cara kweni kucita kwananga mpaka kufwa, likafwa ku kwananga, ndipo tili kuponoskeka ku mauheni yithu mwakubatikana na Yesu kupitila mu ubapatizo wake.

Ŵose aυo υali kubatikana na Yesu kupitila mu ubapatizo wake na munyifwa υangabatikanaso naye mucizguka cake. Cizguka cake kuti ni cizguka cithu pera kunyifwa ya kwananga cara, kweni cikutizomerezgaso kuυa υakubabikaso nga mbana υa

Ciuta ndipo υakupatulika, aυo mbatuυa ndipo υambura kwananga panthazi za Iyo.

Usange tindaυike zakweananga zithu pa Iye kwambura kugomezga mu ubapatizo wake, nyifwa yake na cizguka cake ntha ncambura canduro, cambura nakanthu pa ciponosko cithu. Aυo aυo υali kuυika zakwananga zaυo pa Iyo mucipulikano mbakubatikana na nyifwa yake pa mphinjika, kuυazomerezga kuυa υakubabikaso nga mbarunji. Ntheura, aυo aυo υandaυike zakwananga zaυo pa Iyo kwambura kugomezga mu ubapatizo wake, υalive wene na wene mu nyifwa yake naq mucizguka cake.

Ubapatizo wa υakupulikana ngwakwenera nga ndi umo tingazomerezga mwanarumi na mwanakazi nga mbakutorana kupitila mu cikondwerero ca nthengwa. Ubapatizo wa υatuυa nkuzomera kwakuwaro kulongozga cipulikano ca mukati. Para tikupharazga zacipulikano cithu mu ubapatizo wake na mphinjika panthazi za Ciuta, υatuυa, na υamucaru, cipulikjano cithu cikulutirira panthazi.

Kwambura kupulikiska unenesko waciηanamulo ca

◄ CONTENTS ►


ubapatizo uwo Yesu wakapokera klwa Yohane mu Bapatizi, tikwenera cara kugomezga kuti tili kuponoskeka para tikuleka kugomezga mu ubapatizo wake na kuzirwa kwake. Ni uryarya wa satana. Tingapokera cigowokero ca zakwananga na kupokerereka kucanya pa kugomezga nadi mu ubapatizo wa Yesu mu mitima yithu mu malo yakugomezga mu ma ubapatizo yithu.

Fumbo 2: Kasi ninga yowoya uli kuti, “Ndine

murunji” apo nkwananga siku lililose? Zgoro: Ise, υantu, tikucita kwananga kufuma

panyengo yakubabikira mpaka kufwa. Nga mbunenesko wa ici, ici ncifukwa ca kaυiro kithu; kuti tikucita kwananga kufuma pa kudanga. Ntheura, Baibolo likuti “Kuti waliko cara uyo ngwakurunjika, nanga njumoza” (Ŵaroma 3:10). Ici ndico cifukwa mpostoli Paulos wakazomerera panthazi za Ciuta kuti “Nkhakugomezgeka kayowoyero, ndipo nkakwenera

kupokerereka nkanira, kakuti Kristu wakiza mucaru kwiza kaponoska υakwananga waυeneaυo ciυinda ndine” (1Timote 1:15).

“Kweni sono padera pamarango urunji wa Ciuta walongoreka, wakupanikizgika na marango ndipo na υaprofeti; nkunena urunji wa Ciuta uwo ngwa cipulikano mwa Yesu Kristu, uwo ngwa υose aυo υakupulikana nayo: Pakuti kulive kupambana; cifukwa υose υali kwananga, ndipo υalive kufika pa ucindami wa Ciuta; ndipo υalikurunjiskika kwa wanangwa na ucizgi wake uwo uli mwa Yesu Kristu” (Ŵaroma 3:21-24).

Uwu “urunju” wa Ciuta ukuηanamula Yohane mu Bapatizi wakabapatiza Yesu mu Yordani. Apo wakati wabapatizika, wakanena na Yohane, “Uzomere sono, cifukwa ntheura ndimo kukwenerera ise kufiska urnji wose” (Mateyu 3:15). Wakayeya zakwananga za caru mu nthowa yirunji ndipo yiwemi para Yohane mu Bapatizi, mwimiriri wa υantu υose, waka mubapatiza Iye. Ndico cifukwa Yohane wakakolomoka pasiku lakulondezgapo apo wakabapatiza Yesu, “Wonani,

◄ CONTENTS ►


mwana mberere wa Ciuta, uyo wakuwuskapo zakwananga caru” (Yohane 1:29).

Kasi apa “Zakwananga za caru” zikuηanamulaci? Cikwimirira zakwananga zose za υantu kufuma pa Adamu na Eva, muntu wakwamba pa caru, kufika ku muntu waku umarilo uyop wiza mukhara mu caru ici. Ŵantu υakale υakaυa υa caru, υantu υa sono mba mucaru, na aυo υiza muυako kunthazi naυoso mba mucaru. Yesu, Alfa na Omega wakapereka sembe yimoza ya zakwananga za nyengo yili yose, kuyeya zakwananga zose za caru kamoza pera kupitila mu ubapatizo wake mu Yordani na kutifwira pa mphinjika. Na “Cifukwa ntheura ndimo,” tilikutuυiskikira.

Baibolo likuyowoyeratu pakweru, “Mukhumbo leneilo tikutuυiskika cifukwa likaperekeka kamoza pera thupi la Yesu Kristu” (Ŵahebere 10:10). Manyani kuti ici cilikulembeka kuyowoya za sono. Tili kutuυiskikikiratu ndipo υambura kwananga, kufuma panyengo iyo tikagomezgera mwa Ciuta mpaka sono na muyirayira. Cifukwa Fumu ngwa

nkongono zose, wali na jiso la ciyuni ilo likuwoneska vyose vyapakudanga na paumarilo wa caru. Nangauli pajumpha virimika 2000 apo wakabapatizikira, wakayeya zakwananga zose za υantu izo υalikucita kufuma pakudanga mpaka pa umarilo wa caru. Ntheura, pambere wandafwe pa mphinjika, wakati, “Kwamala!” (Yohane 19:30) Wakawuskapo zakwananga zose za caru pajumpha virimika 2000 nakufwa pa mphinjika mwakuti wazisuke.

Tikwananga ndithu nangauli tilikuponoskeka cifukwa mathupi yithu njakutomboloka. Mwantheura, Yesu walikutiwombola ku zakwananga zose zakale, za sono na za kunthazi pa kuyeya zakwananga zose muthupi lake kupitila mu ubapatizo wake na kweruzgika cifukwa ca izo pa mphinjika. Uku ndiko kufikapo na urunji waciponosko ca Ciuta.

Usange Yesu wakaleka kuwuskapo zakwananga izo tiza mukucita kunthazi, nanga njumoza mphanyi wakuponoskeka kufuma ku zakwananga za siku na siku, “cifukwa njombi ya kwananga ndi nyifwa” (Ŵaroma 6:23). Apo Yacobe na Esau υakaυa ndithu

◄ CONTENTS ►


munthumbo ya υanyinaυo, Ciuta wakaυapatura mu mitundu yiυiri nanga pambere υandacite kanthu kawemi panji kaheni, ndipo wakatemwa Yacobe, kweni wakatinka Esau, ndipo wakati, “Mukuru tiwateυetere munuηuna” (Genesis 25:23). Ndimi iyi yikuηanamula kuti ciponosko ca Ciuta cilive na kanthu na vicito vithu, kweni cikuperekeka kwa aυo υakugomezga muciponosko ca kufikapo ca Ciuta mu ubapatizo wake na kupayikika kwake.

Ise taυantu tilikugamulikira kugehena nga mbakwananga kufuma panyengo iyo tikababikira kufika panyengo iyo tikufwira, kweni Ciuta wakaziwoneratu zakwananga zithu pa ku danga, ndipo wakasuka zakwananga zithu zose kamoza pera na ubapatizo wa Yesu na mphinjika cifukwa wakutitemwa. Tikukhara munyengo yakutumbikika. Mprofeti Yesaya wakati, “Yowoya vyalusungu kwa Yerusalemu, cemerezga kwa Iyo kuti wuzga wako sono wamara, ubendezi wako sono wagowokereka, pakuti wapokera muwoko lako Yehova kwaruzga kaυiri cifukwa ca maubendezi yake” (Yesaya 40:2). Nyengo

ya wuzga wakwananga uli kumara kupitila mu uthenga wa ubapatizo wa Yesu na mphinjika, ntheura, muntu waliyose uyo wakugomezga mu nuthenga wangaponoskeka ku zakweananga zake. “‘Ili ndilo mphangano leneilo nditi ndipanganenge naυo pamanyuma yamazuυa ayo, yikuti FUMU; nditi ndiυike marango yane pamitima yaυo, ndipo pamano yaυo nditi ndiyalembe; sono wakati, ndipo zakwananga zaυo na ucikana marango waυo kuti nditi ndikumbukeso cara. Kweni penepapo pali cigowokero ca vyeneivi, paliveso sembe ya zakwananga” (Ŵahebere 10:16-18).

Ciuta wakutiyeruzgaso cara pa zakwananga za rutaruta cifukwa walikusuka kale zakwananga zose za υantu na kuziyeruzga kupitila mwa Yesu.

Pa cifukwa ici, tingarindizga Fumu iyo yikwiza na kulondezga mazgu yake, nga mbarunji υambura kwananga, nangauli ticali kucita zakwananga mu maumoyo yithu.

Fumbo 3: Kasi ubapatizo wa kurapa wa Yohane

◄ CONTENTS ►


nivici? Zgoro: Yohane mu Bapatizi wakaυa muteυeti wa

Ciuta, uyo wakabadwa myezi yinkondi na umoza pambere Yesu, ndipo wakayowoyekeratu mu Malaki, waυenge mprofeti wa umarilo mu Testamente la Kale.

“Kumbukani imwe Dango la Moses muteυeti wane, vilayizgo na maweruzgo, vyeneivyo nkamulangulira iye muhorebu cifukwa ca υa Israel υose. Wonani tindimutumirenge Eliya ncimi zuυa likuru na lakofya la Yehova licali lindize. Ndipo iye wamukuzgora mitima yaυa wiskeυo kuυana υaυo na mitima ya υana kuυa wiskeυo, muzire nindize na kutmba caru cose na nthembo” (Malaki 4:4-6).

Apo Yesu wakati wababika, υantu υa Israel υakaleka mazgu ya phangano la Ciuta na kusopa υa ciuta υacilendo. Ŵakapereka nyama za zisembe za ciburumutira na zakulemara, nakupanga Tempele la Ciuta malo yakucitiramo malonda. Yesu Kristu, naye, wakayowoyekeratu mu marango ya Moses na zincimi. Dango likupereka ku muntu umanyi wakwananga,

kulongola umo υalili υakwananga (Ŵaroma 3:20). Nkwananga kuleka kukhara mu dango limoza lakulembeka mubuku la marango.

Mu Testamente la kale, wakwananga uyo wakuleka kupulikira dango lakupereka sembe ya kwananga kunthazi kwa cihema, kuυika mawoko yake pamutu wa sembe ya kwananga kuzomererapo zakwaananga zake, na kukoma sembe ya zakwananga kuperekeka cifukwa ca zakwananga na kuwereraso na Ciuta. Ndipo, mpristi wakatora ndopa zake na, kuυika pamasengwe ya jocero la kuperekerapo sembe nakuthirapo ndopa zose izo zakharapo pasi pajocero.

Ntheura, υantu υa Israel υakamasulikanga ku zakwananga cara, nangauli υakaperekanga zi sembe siku lililose. Ntheura, Ciuta wakapanga Dango lakukazikika laυo, pazuυa la cipephisko. Yikaυa nyengo iyo Ciuta wakagowokeranga zakwanana zaυo zapa cirimika pazuυa lakhumi mu mwezi wa kankondi nakaυiri. Pazuυa lira Aron, musofi mukuru, wakatoranga mbuzi ziυiri nakucita mayere; yimoza ya Fumu yinyake yakuperekeka kumapopa. Ndipo,

◄ CONTENTS ►


wakagonekanga mawoko yake pamutu wa mbuzi ya Fumu nakuυikapo zakwananga zose za υana υa Israel. Aron wakakomanga nakutora ndopa zakuziwazga kankondi na kaυiri pacanya na kunthazi kwa mupando wacisungusungu.

Para wamara kupephiska pamalo yatuυa, wakaperekanga cinyama cinyake. Wakagonekanga mawoko yake pa mutu wa mbuzi ya moyo nakuzomererapo zakwnanga zose za pa cirimika za υana υa Israel. Munthowa iyi, zakwananga zaυo zose za pa cirimika zikawuskikangapo, zikatumizgikikanga ku mapopa na woko la muntu uyo wali yimirire. Ŵa Israel υakawombolekanga kufuma ku zakwananga zaυo za pa cirimika munthowa iyi.

Ntheura, sembe zikaperekekanga kulingana na Dango lakupitirira cirimika na cirimika, makora. Cikaυa muzgezge wavintu viwemi (Mesiya wa vyakucitika vya urunji) uyo wakwiza (Ŵahebere 10:1). Ŵantu υa Israel υakalindizganga Yesu Kristu cara, mponoski. Mu malo yake, υakasopo υa ciuta υacilendo υa mucaru ca kwananga, υakaleka mazgu ya

zincimi mu Testamente la Kale. Cifukwa ntheura ndimo, Ciuta wakayowoyeratu

kuti watumenge Yohane mu Bapatizi na kuti wawuske mitima ya υa Israel, kuυa wezgera kwa Iyo, nakunozga mitima yaυo kupokera Yesu Kristu. Pambere Yohane mu Bapatizi wandabapatize Yesu, wakapereka ubapatizo wa cilapo kuυantu υa Israel kumapopa ya Yudeya.

Cilato cake cakuυa bapatizira na maji cikaυa cakuti waυalongozge kuti υalindire pacigomezgo na Yesu. Wakaυasambizga kuti mponoski wazamukubapatizika na iye mu malo yakugoneka mawoko kuwuskapo zakwananga za caru, nakupayikika kuponoska iυo ku zakwananga zaυo.

Wakayowoya kuti Yesu wizenge kuwuskapo sembe yambura kufikapo ya kale na kupereka sembe yamuyirayira iyo ni thupi lake; waza mukuwuskapo zakwananga zose zithu kupitira mu ubapatizo, ngta ndi umo υana υa Israel υakawombokeranga pa kwiza na sembe ya zakwananga yambura kalema, kugonekapo mawoko pa iyo, nakuyikoma nga ni nthowa

◄ CONTENTS ►


yakuperekeramo sembe mu Testamente la Kale. Ŵa Israel υanandi υakazomeranga zakwananga

zaυo, kurapa, ndipo υakabapatizikanga na iyo. “Kurapa” cikuηanamula “kuwezgera mayanoyano ya muntu kwa Fumu.” Kukumbukira Dango mu Testamente la Kale, υakiza kwa Yohane na kuzomera kuti υakaυa υakwananga υakumarilatu ncito aυo υangaleka cara kweni kucita kwananga mpaka nyifwa. Ŵakazomeraso kuti υanganjira cara mu ufumu wakucanya na macitiro yaυo kulondezga marango, nakuwezgera mayanoyano yaυo kwa Yesu Kristu Uyo wanga sisita zakwananga zaυo zose kamoza pera, kujura cipata ku ufumu wakucanya.

Ubapatizo wa Yohane mu Bapatizi uklaperekekanga kuυantu υa Israel kulondezga. Wakaυa pephanga kuzomera umo υali kwanangira mu maumoyo yaυo, kurapa nakulaυiska pa Yesu Kristu, uyo wakabapatizika na iyo, musofi mukuru na wakwimirirako υantu υose, nakupayikika kuponoska iυo ku zakwananga zaυo, nga ndi umo υakabapatizikira iυo. Iyi ni ndondomeko ya unenesko

ya kurapa. Ntheura, Yohane wakakoromokanga ku υantu, “Ine

nadi nkumubapatizani na maji kukuηanamuka mu mtima: kweni mweneuyo wakwiza kunyuma zane, ngwankongono kwakuruska ine, mweneuyo kuti nkwenera cara kuyeya virato vyake: Iye wiza kumubapatizani na Mzimu mu tuυa na moto” (Mateyu 3:11).

Yohane mu Bapatizi wkazgoranga mayanoyano ya υantu kwa Yesu, kupanikizgira kwa iυo kuti Yesu wiza mukuwuskapo zakwananga za caru (Yohane 1:29) nakufwa cifukwa ca iυo. Ntheura ndimo, Yesu Iye yekha wakapanikizgira kuti Yohane wakiza kuza kalongora nthowa kwa ise ya urunji (Mateyu 21:32).

Fumbo 4: Kasi mukuyanayana cara kuti

kupulikiska za ubapatizo wa Yesu kuυa ca kupenjeka pa ciponosko kukuzgora nyifwa ya Yesu pa mphinjika mu uthenga kuυa yambura phindu?

◄ CONTENTS ►


Zgoro: Ubapatizo wa Yesu na nyifwa yake pa mphinjika vnvyakuyana waka kuciponosko cithu. Tinga yowoya cara kuti cinyake ncakuzirwa kuruska cinyake. Ntheura, suzgo ndakuti υa kristu υanandi masku yano υakumanya waka za ndopa za Yesu pa mphinjika. Ŵakugomezga kuti υalikugowokereka cifukwa wakafwa pa mphinjika. Kweni ni mphinjika yekha cara iyo Yesu wakawuskirapo zakwananga za caru. Cifukwa wakabapatizika na Yohane mu Bapatizi wakatora kwananga kose kwa caru pa kumanyuma zake, nyifwa yake pa mphinjika yikaυa weruzgi cifukwa ca zakwananga zithu.

Kugomezga waka mu mphinjika kwambura ubapatizo wa Yesu cili nga nikupereka sembe kwa Fumu kwambura kugonekapo mawoko ya muntu. Aυo υakapereka sembe za nteura υakawombolekanga cara ku zakwananga zaυo cifukwa sembe zanthaura zikaυa zambura Dango, izo Ciuta wangazizomera cara. Fumu yikacema Moses nakuyowoya kwa iye kufuma mucihema cakukumanamo, kuti “Usange cithiro cake ncasembe yakoca ya ηombe, wapereke yanarumi

yambura cilema; wize nayo pamuryango wacihema cakukumanamo, kuti wapokerereke pamaso ya Yehona; waυike woko lake pamutu wa sembe ya koca ndipo yiti yipokerereke mu malo yake, kumupepheskera” (Leviticus 1:3-4). Fumu njakurunjika na ya dango. Walikukhazikiska kaperekero ka sembe ka karunji na ka unenesko mwakuti wa suke zakwnanga zithu. Usange tikupereka sembe ya Dango, sembe yikupokerereka na Fumu kupanga cipephisko kwa ise. Kwambura kugonekapo mawoko, kulive sembe iyo yamukupokerereka na Ciuta. Munthowa yimoza pera, usange tikuwuskapo ubapatizo wa Yesu pa cipulikano cithu, tingapokera cigowokero ca zakwananga cara na cipulikano canteura.

Upusikizgi ukulu uwo υakristu υamasiku yano υakugomezga ngwakuti υangaponoskeka pakuzomera Yesu kuυa mponoski waυo, cifukwa ca citemwa ca Fumu. Baibolo, ntheura, likuti, “Pakuti yose uyo wacemenge zina la Fumu wizamukuponoskeka” (Ŵaroma 10:13, Milimo 2:21), nayo yikutiphariraso kuti “Kuti ndiyo yose wakunena nane, Fumu, Fumu,

◄ CONTENTS ►


uyo wati wanjirenge mu ufumu wakucanya cara” (Mateyu 7:21).

Mwakuti tizomere kuti Yesu ni Mponoski, tingamanya Dango la ciponosko ilo Ciuta walikukazikiska. Usange tinga ponoskeka pakugomezga muzina la Yesu, kuυevyenge cifukwa cakulembera malemba pa za ndondomeko za sembe mu Testamente la kale kwa aυo υakucita ucikanamarango mu Mateyu 7:21.

Ntheura, cakuzizwiska na nthowa yiwemi ya ciponosko ca Fumu yili kulembeka pakweru mu baibolo. Enya, tingawona kufuma mu Leviticus 3 na 4 kuti wakwananga wakwenera kugoneka mawoko yake pamutu wa sembe kuzomererapo zakwananga zake na kuyikoma na kumijira ndopa zake pa cakuperekerapo ndipo sembe ya kwananga na ya mutendere. Kupereka sembe kwamuzira kugoneka mawoko pa sembe panji kupereka sembe yakulemara nkupwanya Dango pakupanga cipephisko.

Mazgo yose ya mutestamente la kale ya kukolerezgana (Yesaya 34:16). Ubapatizo wa Yesu mu

Yordani ukulingana na kugoneka mawoko pa sembe ya zakwananga mu Testamente la Kale. Yesu wakati wabapatizika na Yohane mu Bapatizi mu Yordani wakati, “Uzomere sono, cifukwa ntheura ndimo kukwenerera ise kufiska urunji wose” (Mateyu 3:15).

Pano, “urunji wose” ukuηanamula “unenesko na urunji.” Ici cikuηanamula kuti ncakwenerera kwa Yesu kuυa sembe ya zakwananga ya υantu munthowa iyi. Cikaυaso cakwenerera kwa Iye kubapatizika na Yohane munthowa yakugonekapo mawoko kuti wazomerere zakwananga zose za caru munthowa ya urunji, kulingana na nthowa ya sembe, yakupangika na kugonekapo mawoko na ndopa, ivyo Ciuta wakakhazgikiska mu Testamente la Kale.

Kugomezga waka pa mphinjika cikuηanamula kuti nyifwa yake ilije na cakucita pa zakwananga zithu cifukwa zakwananga zithu zingaυikika pa iye cara kwambura ubapatizo wake. Ntheura cikulongora kupima ndopa zake nga nzambura utuυa ndiposo zakutondeka kuzisuka (Ŵahebere 10:29).

Ntheura, ndopa zake ziυenge zankongono kusuka

◄ CONTENTS ►


zakwananga mu mitima ya υakupulikana para pekha υagomezga kuti zakwananga zaυo zilikuυikika pa Iye apo Yohane waka mubapatizanga pakugoneka mawoko. Ntheura ndimo, mpostoli Yohane wakapanikizgira kuti muntu uyo wakugomezga kuti Yesu ni mwana wa Ciuta, wakiza na maji na ndopa wakutonda caro. Yesu wakiza na maji na ndopa, na maji pera cara kwerniso ndopa (1Yohane 5:4-6).

Yesu wakalongosola ku υasambiri υake za Iye mu malemba yose. Kufumira kwa Moses na kuυa profeti υose waklongola kuti sembe ya zakwananga mu Testamente la Kale wakaυa Iye. Davide wakati mu Masalmo za Iye, “Ehena, wonani kwiza; mubuku mukati muli kulembeka na ine kuti, nkuca kucita khumbo linu A Ciuta wane” (Masalmo 40:7, Ŵahebere 10:7).

Cikulongola, ubapatizo wake ukupanga mphinjika kuυa yawakawaka cara, kweni ncigaυa cakukhumbika mu uthenga wa Fumu uwo ukufiska na kupanga ciηanamulo ca mphinjika kuυa cakufikapo. Cikutisambizgaso kuti tingawomboleka cara kweni

paυe danga ubapatizo na ndopa zake za pacanya za Yesu Kristu. Ico mukuηanamula pakuponoskeka ncakuti mukutora cigowokero ca zakwananga pakugomezga mu ubapatizo wa Yesu na ndopa zake pa mphinjika na kupokera cawanangwa ca Mzimu mu Tuυa (1Yohane 5:8, Milimo 2:38).

Fumbo 5: Kasi munganimasulira za uthenga wa

maji na Mzimu? Zgoro: Usange tataya zingano kumalo yanyake

kuwaro, tingapenja penja mu malo umo tikayitayira. Ntheura cikupulikikwa cambura mphindu kuyezga kuyisanga mukati munyumba cifukwa muli ungweru mukati. Nkasanga υantu υambura mphindu nga ndi aυa mu macalici ya mu mazuυa ya sono. Apo υacali kusangika mu vyakususkana vya baibolo za ubapatizo wa maji wa υakupulikana, υakujifumba cara fumbo lakuzirwa ili, “Ncifukwa uli Yesu wakabapatizika na Yohane mu Bapatizi?” Cifukwa ca kaυiro kanthaura,

◄ CONTENTS ►


cikucitika ncakuti ma ekiliziya ya nandi yakupangika mu cikristu ca masiku ya sono.

Mwakuti υamalizge kususkana, tikwenera kuwukamo mucikaya cakutangwanika na kuwerera kumalo uko tikataya zingano. Usange tikukhumba kusanga unenesko, tikwenera cara kukhara na mayanoyano yapambana pambana cifukwa tingasanga unenesko cara wa usopi sopi. Kasi ncifukwa uli υapostoli υakayowoyapo comene za ubapatizo wa Yesu Kristu? Unenesko wakubisika wa uthenga wa maji ma Mzimu uwo υakapokera kufuma kwa Yesu ukapharazgika mu caro cose.

Yesu wakati, “Nadi, nkumunenerani, kwambura kuti muntu wababike na maji ndiposo na Mzimu, wanganjira cara mu ufumu wa Ciuta” (Yohane 3:5). Baibolo likutipharira kuti Yesu wakiza na maji na ndopa mwakuti watiponoske ku zakwananga zithu (1Yohane 5:6). Ciηanamulo ca ndopa na nyifwa yake pamphinjika. Sono, ncivici ico mukuηanamula pa ‘maji’? Ncifukwa uli Yohane mu Bapatizi wakabapatiza Yesu? Ncifukwa uli wakayowoya,

“Uzomere sono, cifukwa ntheura ndimo kukwenerera ise kufiska urunji wose” (Mateyu 3:15) pambere pa ubapatizo wake?

Nkugomezga kuti mukupulikiska na kugomezga mu uthenga wa maji na Mzimu, maka maka mu ubapatizo wa Yesu. Pano pali kulongosoleka kwa cigomezgo pa uthenga wa maji na Mzimu uwo wakapereka kuυa sambiri υake. Ŵasmbiri υake υakamasulira comene za ubapatizao wa Yesu apo υakapharazganga uthenga. Mpostoli Paulos wakati, “Naperekeka kwa imwe kamoza pera kuti ico ndapokera: kuti Yesu wakafwa cifukwa ca zakwananga zithu kulingana na malemba, nakuti wakaυikika na kuti wakawuskikaso pazuυa la citatu kuli8ngana na malemba” (1Ŵakorinte 15:3-4).

Cikuηanamulaci, “Kristu wakafwa cifukwa ca zakwananga zithu kulingana na malemba”? Cikuηanamula kuti nyifwa ya kupepha cifukwa ca zakwananga zithu kulingana na ndondomeko yakuperekeka na Ciuta mu Testamente la Kale. Wakatifwira kulingana na uvumbuzi na phangano mu Testamente la Kale. Ŵahebere 10:1 yikuti, “Cifukwa

◄ CONTENTS ►


Dango, kuυa muzgezge wavintu viwemi ivyo vikwiza.” Tiyeni tilaυiske pa sembe mu Leviticus 1:3-5. Wakwananga wangakuthiskika na fundo zitatu zakupereka sembe yakoca yacipephisko ca zakwananga.

1) Wakizanga na sembe yambura kalema (Leviticus 1:3).

2) Wakapenjekanga kugoneka mawoko yake pamutu wa ca kupereka (Leviticus 1:4). Pano, tipange pakweru Dango la Ciuta: kugoneka mawoko pa mutu wa cakupereka likaυa Dango la Ciuta kuzomerera zakwananga pa ico.

3) Wakapenjekanga kucikoma na kupepha zakwananga zake (Leviticus 1:5).

Pazuυa la cipephisko, Aron wakagonekanga mawoko yake yaυiri pa mutu wa mbuzi ya moyo kuzomererapo majuvyo yose na mateu ya υana υa Israel, kuηanamula zakwananga zaυo zose, kuziυika pa mutu wa mbuzi (Leviticus 16:21). Panyengo yira, Aron wakaυa wakwimirirako υa Israel. Iye yekha wakagonekanga mawoko yake pa mutu wa mbuzi,

kweni pa zakwananga zose za pa cirimika za υana υa Israel (zakukwana 2-3 milioni) zikaυikika pa ico. Sembe ya mu Testamente la Kale ni muzgezge wa vintu viwemi ivyo vikwiza. Yesu wakajipereka mukhumbiro la Ciuta mwakuti watituυiske kulingana na malembo.

Cakudanga pavyose, Yesu wakiza muthupi la muntu kuυa mwanan mberere wa Ciuta wambura kalema. Ndiye yekha kananda wa Ciuta nakuti “Cakulongora cikhozgo ca umuntu wake” (Ŵahebere 1:3). Ntheura ndimo, wakwenerera kuυa sembe ya zakwananga ya υantu υose.

Caciυiri, Yohane mu Bapatizi wakabapatiza Yesu mu Yordani. Ubapatizo ukuperekeka mukaυiro ka “kugonekeka kwa mawoko,” ndipo Yohane mu Bapatizi ngwa mu muwiro wa Aron na wakwimirirako υantu υose. Apo Yohane wakaυika mawoko yake pa mutu wa Yesu Kristu, zakwananga zose za caru zikaυikika pa Iyo kulingana na Dango la Ciuta ilo lili kukazikiskika. Yesu wakati kwa Yohane, “Uzomere sono, cifukwa ntheura ndimo kukwenerera ise kufiska

◄ CONTENTS ►


urunji wose,” Ndipo wakabapatizika na iyo. Zakwananga zithu zose zili kuυikika pa Iyo. Sku lakulondapo, Yohane wakakolomoka, “Ehena! Mwana mberere wa Ciuta uyo wakuwuskapo zakwananga zose za caru” (Yohane 1:29).

Cacitatu, Yesu wakafwa pa mphinjika kuυa cigowokero ca zakwananga zithu zose, wakati, “Kwamara!” (Yohane 19:30) wakawukaso kuυakufwa mwakuti watipange υarunji panthazi za Ciuta. Kumbuukirani kuti sembe ya zakwananga yikaperekeka pa cigowokero ca zakwananga. bWakwananga wakenera kugoneka mawoko yake pa mutu wa sembe pambere wanda yikome. Usange waruwa nthapulo yimoza, mu mazgu yanyake, usange wafunyapo kupika mawoko pa mutu wa ca kupereka, kuti wanga womboleka cara pakucita ucikanamarango uwu. Usange mukristu walive fundo yakuti ico ubapatizo Wake ukuηanamula, muntu wanthaura wali nakwananga mu mtima wake nakuti wanga ponoskeka cara na cipulikano cake.

Ŵakristu υanandi υakumanya waka theka la urunji

wake. Mpostoli Yohane wakumasulira pakweru uthenga mu buku lake la kwamba: “Iyo ndiyo wakiza na maji na ndopa—Yesu Kristu; na maji pera cara, kweni maji na ndopa. Ndipo ndi Mzimu uwo ukupanikizgira, cifukwa Mzimu mbunenesko” (1Yohane 5:6). Muli vigaυa vinandi mu Baibolo ivyo vikukorerezgana umo ubapatizo wake ulili wa phindu kufiska urunji wake kuseυeza pa ciponosko cithu. Ŵakristu υangawerera ku uthenga wa maji na Mzimu.

Fumbo 6: Ni malemba uli awo yakupereka

cimanyikworo cakuti “υapostoli υakadidimizgapo pa za ubapatizo wa Yesu?”

Zgoro: Ŵanandi υa ise, tikwenera kumanya za

ciηanamulo ca ubapatizo withu kufuma ku ubapatizo wa Yesu. Tingababikaso cara pakupokera ubapatizo wa maji pera. Tingababikaso pakugomezga mwa Yesu Kristu. Myambo yathana ubapatizo panji kukotoreka ni vigamurulo cara vya ciponosko ca Ciuta. Baibolo

◄ CONTENTS ►


likulongosola cara za ubapatizo wa maji ku υakupulikana kuυa ca kupenjeka kwa ciponosko caυo. Kweni, likudidimizgapo pa ubapatizo uwo Yesu wakapokera kufuma kwa Yohane mu Bapatizi.

Mu unenesko, vigaυa vinandi vya mu Baibolo vikukorerezgana kuti ubapatizo wa Yesu ncakupenjeka ndiposo cakwenerera pa ciponosko cithu. Pakudanga pa vyose, ubapatizo wake uli kuyowoyeka nga ncakudanga ku mulimo wake urunji mu mabuku yose yanayi ya uthenga. Mwakuyerezgera, uthenga kulingana na Marko ukuyamba na uthenga wa Yesu Kristu, kufuma mu ubapatizo wa Yesu, ndiposo Yohane wakalemba uthenga, kuseυezeska mazgu nga ndi aya “siku lakulondapo” (1:29) ndiposo “zuυa la citatu” (2:1).

Kufuma pazuυa apo Yesu wakabapatizikira Yohane mu Bapatizi wakayowoya mazgu ya Ciuta pazuυa la kulondapo Yesu wakati wabapatizika, wakati, “Ehena! Mwana mberere wa Ciuta uyo wakuwuskapo zakwananga za caru” (Yohane 1:29). Ici cigaυa cikuηanamula kuti zakwananga za caru zikaυikika pa

Yesu apo Yohane wakamubapatizanga. Ndipo, wakafwa pa mphinjika pa cipephisko ca zakwananga zithu, wakati, “kwamara!” (Yohane 19:30), ndipo wakawuka kuυakufwa pazuυa la citatu.

Mpostoli Paulos wakayowoyaso, “Kristu wakafwa cifukwa ca zakwananga zithu kulingana na malemba” (1Ŵakorinte 15:3). Malembo yakulongora mu Testamente la Kale. Kasi wakwananga wangapereka uli sembe kuti wagowokereke mu Testamente la Kale? Wakenera kugoneka mawoko yake pa mutu wa sembe ya zakwananga pambere wandayikome. Usange wakawuskapo ndondomeko ya “kugoneka mwawoko poa mutu wa sembe ya zakwananga,” Mphanyi υakagowokerekanga cara pakupereka sembe ya mu ukwekwe.

Mpostoli Paulos wakati, “Panji kasi mulive kumanya kuti tose ise tikabapatizikira mwa Yesu Kristu, tikabapatizikira mu nyifwa yake?” (Ŵaroma 6:3). Sono cingaυa cipusu uli kuti tili υakubapatizika mwa Yesu? Ku bapatizika mwa Yesu ni kugomezga mu uabpatizo wake mu Yordani, na ubapatizo withu

◄ CONTENTS ►


wa maji pera cara. Usange tikugomezga mu unenesko kuti Yohane mu Bapatizi wakaυika zakwananga zithu zose pa Iyo pakugoneka mawoko yake pa mutu wa Yesu, tingabapatizika na iye.

“Pakuti mose mwa υene imwe mukabapatizikira mwa Kristu, mukavwara Kristu” (Ŵagalatiya 3:27). Aυo υakuυika zakwananga zaυo zose pa Yesu kupitila mwa Yohane mu Bapatizi na cipulikano υazgoka υana Ciuta υambura kwananga.

“Mwa Iye muka payikika naye pamoza na ukotoli wambura kupangika na mawoko, pakumarizga thupi la kwananga, na ukotori wa Yesu” (Ŵakolose 2:11). Nthowa yakusutulukiramo ku kwananga pakuwuskako thupi na zakwananga za thupi nkukotoreka kwaku uzimu kwambura mawoko (Ŵaroma 2:29 likuti “Ndipo ukotori weneco ndiuwo ngwa mtima.”), uko ndiko, kugomezga mu ubapatizo wa Yesu, uko kukudumura zakwananga mu mitima yithu, Mpostoli Paulos wakati.

“Yeneayo sono napo ngancilinganizgo ndiyo yaku mponoskani, inya ubapatizo, (kutaya mariko yathupi

cara, kweni kuυeya kwa njuυi iwemi kwa Ciuta,) mukuwuka kwa Yesu Kristu” (1Petros 3:21). Ubapatizo ncilinganizgo ico cikutiponoska. Nga ndi umo tikumanyira, kuti υantu pamazuυa ya kwa Nowa υakamara cifukwa cakuleka kugomezga maji, nanga ndi sono, υacaliko υanji υambura kupulikira aυo υakwenera kumara nangauli υakugomezga mwa Yesu, cifukwa υakugomezga mu uabpatizo wa Yesu cara, ayo ndi maji.

Mpostoli Yohane wakavumbura vyose vya uthenga mu kulemba kwa kalata la kudanga, “Mweneuyo ndiye wakiza na maji na ndopa, Yesu Kristu; na maji yara pera cara, kweni na maji yara ndipo na ndopa zira” (1Yohane 5:6). Ysu waiza kwaise na vyose ubapatizo wake na mphinjika kutiponoska kufuma ku zakwananga zithu. Yohane wakayowoyaso, “Pakuti υaliko υatatu aυo υakupanikizga, Mzimu, na maji, na ndopa: Ndipo aυa υatatu υakuzomerezgana” (1Yohane 5:8). Ici cikutipharira kuti ubapatizo wa Yesu, mphinjika, na Mzimu υose pamoza υakuzomerezgana pa ciponosko cakufikapo.

◄ CONTENTS ►


Yesu wakanena na Nikodemas, “Inya, inya nadi, nkukunenera, kwambura kuti muntu wababika na maji na Mzimu, walive kumanya kunjira mu ufumu wa Ciuta” (Yohane 3:5). Ndise υakubabikaso na maji na Mzimu. Cigomezgo mu ubapatizo wake wa maji na mphinjika vyose vikukhumbikwa mwakuti muwomboleke na kupokera Mzimu mu Tuυa nga ncawanangwa. Ici ndico Baibolo likuyowoya pakuυa ‘wakubabikaso.’

Ndico cifukwa, Mpostoli Petros wakati, “ηanamukani, ndipo mubapatizike muntu yose wa imwe muzina la Yesu Kristu kuti viheni vyinu vigowokereke; ndipo muti mupokere cawanangwa ca Mzimu Mutuυa” (Milimo 2:38). Mwakuti tipokere cigowokero ca zakwananga zose ndiposo na cawanangwa ca Mzimu Mutuυa, mukwenekera kuυa na cipulikano mu ubapatizo wa Yesu na mtima winu wose. Ncici cinyakeso ico tinga yowoya? Mungakananga unenesko uwo wakuti malemba yanandi yakukolerezgana na ubapatizo Wake kuυa mulimo urunji wa ciponosko cithu. Ukristu ukwenera

kuwerera ku uthenga wa maji na Mzimu. “Ntheura tireke kuyowoya za mitendeko ya Kristu,

tirutirire kuku urara; kwambura kujimaso rufula lwa kuηanamukako ku mulimo yakufwa, na lwa kupulikana na Ciuta, lwa kusambizga kwa mabapatizo, na lwa kaυikiro ka mawoko, na lwa kuwuka kwa υakufwa, na lwa ceruzgo ca muyirayira” (Ŵahebere 6:1-2). Apa, tingalaυiska ca kusangirapo uthenga wa Calici la kudanga. Ŵakasambizga visambizgo vya ubapatizgo, vya kuυika kwa mawoko, vya kuwuka kuυakufwa, na la ceruzgo ca muyirayira kwa aυo υakalikuυa υa kristu. Tikwenera tose kugomezga mu mayanoyano yithu kuti Yesu wakawuskapo zakwananga zithu zose kupitira mu ubapatizo wake ndiposo wakafwa pa mphinjika mwakuti weruzgike pa zakwananga zithu zose kwakuyana na Dango lirunji la Ciuta.

◄ CONTENTS ►


Fumbo 7: Ndi ico nkugomezga nakale na kusambizgika pekha pera usange mukusazgirapo za cididimizgo pa ubapatizo wa Yesu. Kasi sono ncici cakupambana na uthenga wa maji na Mzimu?

Zgoro: “Kuυa wapuponoskeka” cikuηanamula

kupokera cigowokero ca zakwananga zithu zose. Cikuηanamulaso kubabikaso. Usange wakwananga wazgoka muntu murunji pakugomezga mu uthenga wa umoyo, tikuyowoya kuti “Iye walikubabikaso na maji na Mzimu kupitila mu ubapatizo wa Yesu.” Mzimu Mutuυa ukwiza pa iυo υekha aυo υali kuwomboleka na kubabikaso ukupanikizgira kuti ni υana υa Ciuta. Ntheura, ncimoza moza pera; kupokera cigowokero ca zakwananga, kupokera Mzimu Mutuυa, kuυa υakuwomboleka, kuυa υakubabikaso, kuυa mwana wa Ciuta, na kuυa muntu murunji.

Yesu wakanena kuti, “Ndine nthowa, na unenesko, na umoyo. Palive muntu wakwiza kuυa Dada, kweni mwa ine pera” (Yohane 14:6), ico cikuηanamula kuti ni kupitira mwa Yesu pera, kananda wa Ciuta,

tinganjira mu ufumu wa Ciuta. Mwantheura, tikwenera kumanya umo Yesu wakasukira zakwananga zithu zose, na kutilenga kuυa υana υake, aυo υakwenekera kunjira mu ufumu wa Ciuta.

Nanga cingaυa ntheura, υakristu υanandi υakuyanayana kuti kucema waka pa zina lake cingaυaponoska. Ŵakugomezga mwa kwambura na kujura baibolo, kwambura ico walikucita kuti watiponoske ku zakwananga zithu zose. Ciuta ndi Mzimu ndiposo Murunji yekha ndipo kwa Iye kulive kusintha, kweni tikukhara maumoyo ya kwananga. Kunjira mu ufumu wa Fumu camacitiko pera kupitila mwa Yesu, ndipo tingagomezga mwa Iyo kupitila mu cipulikano mu ‘dango la Mzimu wa moyo mwa Yesu Kristu’ (Ŵaroma 8:1-2).

Ŵantu υanandi υakuleka kumanya ivyo Yesu wakacita pa Ciponosko; kweni, mwaciburumutira υakugomezga mwa Iyo pawaka, kunena kuti, “Fumu, Fumu!” Ŵakuyanayanaso kuti υali kuponoskeka, kweni υacali ndithu na kwananga mu mitima yaυo. Usange mucali ndithu na kwananga mu mtima winu

◄ CONTENTS ►


nangauli muli na cipulikano mwa Yesu, kasi mulikuponoskeka kuvici? Usange muntu wafumba kuti, “Kasi Yesu wakasuka uli zakwananga zinu?” Maguru ya υantu υakuzgora kuti, “Wakazisuka pa mphinjika.” Ndipo, fumbo linyake ndakuti, “Kasi muli na kwananga mu mtima winu?” Ŵakunena kuti, “Enya. Tingaυa υakusutulika ku kwananga pa caru ici?”

Zina la Yesu likuηanamula kuti “Mponoski uyo wakuponoska υantu υake ku zakwananga zaυo” (Mateyu 1:21). Tikugomezga mwa Yesu mwakuti tiponoskeke ku kwananga.

Ntheura, usange mucali ndithu na kwananga mu mitima yinu, nangauli mukugomezga mwa Yesu, ticali ndithu υakwananga υakusaskika mu mikoli kucita kwananga ndipo tiza mukuweruzgika. Mpostoli Paulos wakanena kuti, “Ntheura kulive sono kususkika kwa υeneaυo υali mwa Kristu” (Ŵaroma 8:1). Ndipo ntheura ndimo kuti muntu wali na kwananga mu mtima wake kuti wali yumoza na Kristu Yesu cara. Ncifukwa uli υacali ndithu υakwananga υambura

kuwomboleka ndipo mbakuwa ku ciponosko nangauli υakugomezga mwa Yesu? Ncifukwa cakuti υakugomezga waka mu ndopa za pamphinjika, kwambura kuυika zakwananga zaυo pa Iyo mu ubapatizo wa Yesu. Ntheura, υacali ndithu na kwananga mu mitima yaυo, apo Yesu wakafwa pa mphinjika cifukwa ca zakwananga zaυo.

Pali mphambano ya pakukwanira pa υakristu aυo υakugomezga mu ubapatizo wa Yesu na aυo υakuleka kugomezga mwa iwo; υanji υali na ciwombokwa nakuzgoka υarunji pakuυa na cipulikano mu ubapatizo wa Yesu, apo υanji υakukhara ndithu υakwananga kwambura cipulikano mwa iwo. Mzimu Mutuυa wakwiza cara pa wakwananga. Wakwiza pera pa υarunji, aυo υali kubabikaso na maji na Mzimu.

Ntheura ndimo, Mpostoli Paulo wakanena kuti, “Panji kasi mulive kumanya kuti tose ise tikabapatizika mwa Yesu Kristu, tikabapatizika mu nyifwa yake?” (Ŵaroma 6:3). Ŵantu υanandi υakugomezga kuti Yesu wakawuskapo zakwananga zithu pa mphinjika pera, kweni tingayowoya cara kuti

◄ CONTENTS ►


tili na mitima yambura kwananga usange tikuleka kugomezga mu ubapatizo wa Yesu. Usanga tikucita, tili na kwananga kwa kuyowoya utesi kwa Ciuta, uko kukususkana na njuυi zithu.

Tili nadi na kwananga mu mitima yithu para tinda υike zakwananga zithu pa Yesu pa kugomezga mu ubapatizo wake. Kwa aυo υakuleka kugomezga uthenga wa ubapatizo wa Yesu na mphinjika, υali υakuwira mu ucikana marango ndiposo na kuυa υakwananga υakumariratu ncito. Ntheura, nangauli ico υangacita, nga ndi kupephera kuma piri panji kupephera mwakuzika pacigowokero mu mawungano ya mapephero, υakusanga ndithu kwananga mu mitima yaυo.

Yesu wakanena kuti, “Kuti ndiyose uyo wakunena nane, ‘Fumu, Fumu,’ uyo wati wanjirenge mu Ufumu wa kucanya cara; kweni uyo wakucita khumbo la Ŵadada υa kucanya ndiyo, υanandi υati υanenenge nane pazuυa leneilo, ‘Fumu, Fumu, asi tikapharazganga mu zina linu, ndipo muzina linu asi tikafumyanga mizimu yiheni, ndipo muzina linu asi

tikacitanga vya nkongono vinandi?’ Penepapo nditi ndiυafiskirenge kuti, ‘Nkamumanyani cara: fumaniko kwa Ine, imwe mukucita ucikana marango!” (Mateyu 7:21-23).

Kasi ‘aυo υakucita ucikana marango’ υakukozganiskika na mbani? Ŵakulinganizgika ma aυo υandapokere ciwombokwa cakufikapo mu mitima yaυo cifukwa υakugomezga pera pa mphinjika. Ico ncipulikano cambura phindu, cakufumira kwa Ciuta cara. Tikucita ucikana marango para tikureka kugomezga mu unenesko kuti Yesu wali kutiponoska kupitila mu ubapatizo wake na mphinjika. Tingayowoya cara kuti waken a cipulikano ca unenesko pambere tinda manye na kugomezga mu vyose viυiri ubapatizo wa Yesu na mphinjika.

Yesu wakanena kuti usange υantu υakukhumba kubabikaso, ncamacitiko pera kupitila mu maji na Mzimu. Nga ndi umo υantu υakaponoskekera pera ku maji ya kusapa υaυenge mu ngalaυa ya Nowa, mungapokera cigowokero ca zakwananga zinu zose nakukhara umoyo wakugomezgeka pera pekha pera

◄ CONTENTS ►


mwagomezga mu uthenga wa maji na Mzimu. Kwambura uthenga wa maji na Mzimu, mungapokera cara cigokero ca zakwananga panji kuzgoka υana υa Ciuta.

Fumbo 8: Nkaυa na cigomezgo kuti kugomezga

mwa Yesu kuli kundiponoska. Nkaυa na cimango na kukwaskika mu mtima wane. Kweni sono na tangwaniskika na uthenga winu. Kasi ndigomezge mu ubapatizo wake pamoza na mphinjika yake kuti ndi ponoskeke?

Zgoro: Usange mukugomezga mu ubapatizo wa

Yesu cara, mbunenesko kuti muli na kwananga mu mitima yinu. Mpostoli Yohane wakati, “Usange tikuti tilive kwananga, tikujipusika, ndipo unenesko kuti uli mwa ise cara” (1Yohane 1:8). Para mukuti mulive kwananga, na para muli nako kwananga nadi cifukwa mukureka kugomezga mu ubapatizo wa Yesu, ni mulimo wakupusika ndipo cili pakweru kuti unenesko

uli pakweru cara. Kukwaskika kwa ciponosko kukunjira mu mitima yithu para tapokera cigowokero ca zakwananga na Mzimu Mutuυa pakugomezga muvyose mu ubapatizo wa Yesu na mphinjika.

Mpostoli Paulo wakati, “…Ndipo mukuruta ku Ivangeli linyake, leneilo kuti ndi nyake cara…” (Ŵagalatiya 1:7). Palive kweni uthenga wa maji na Mzimu, uyo mpostoli wakapokera kufuma kwa Yesu na kupharazga kuυantu ndiwo unga tiponoska ku zakwananga zithu zose. Para tikuleka kugomezga mu uthenga wa maji na Mzimu uwo Mpostoli wakapharazga, ticali ndithu na kwananga.

Kasi tinga khara uli na kukwaskika na ciponosko usange ticali na kwananga? Para υakristu, aυo υanda babikeso, υangaυa na nkharo yiwemi panthazi pa Ciuta, υali nadi na cigomezgo ca ciponosko caυo mucimwemwe cikuru na kukwaskika; ntheura, υakusoυerwa kukwaskika na wofi cifukwa ca uzithu wa kwananga mu mitima yaυo para υacita zakwananga zinandi. Nciponosko ca pseudo-ca mu mayanoyano pera na makhumbiro, ncakufuma kwa Ciuta cara.

◄ CONTENTS ►


Ŵakuwira mu mapephero ya ciηanamuka siku na siku kuti υatuυiskike na kusungirira ciponosko caυo cakugwedezgeka rutaruta.

Ŵose aυo υakugomezga muciponosko ca upusikizgi υakuyanayana kuti paumarilo υaza mukuponoskeka kwakufikapo, para υasungirira makharilo yaυo yatuυa, kupepha Ciuta cigowokero siku na siku na kusunga Dango la Ciuta na vicito vyaυo. Cara nadi, υacali υakwananga usange υandaυike zakwananga zaυo pa Yesu kupitila mu cipulikano ca ubapatizo wake.

Ciponosko ico Ciuta walikutipa nciponosko cakufikapo, ico cikutipharira kuti Yesu wali kuwuskapo zakwananga zose za caru kupitila mu ubapatizo wakwe na Yohane mu Yordani ndipo waka zisisitira pa mphinjika.

Ndico cifukwa, Mpostoli Yohane wakanena kuti, “Usange tikuzomera zakwananga zithu, Iye ngwakugomezgeka na murunji kutigowokera zakwananga zithu, na kutitozga ku ubendezi withu” (1Yohane 1:9). Usange zakwananga zithu zili

kugowokereka kupitila mu uthenga wa maji na Mzimu cifukwa cambura kuzimanya, tikwenera kuzomera panthazi za Fumu kuti ticali υakwananga, nangauli tikugomezga mwa iyo na kumanya kuti tilikugamulikira kugehena cifukwa ca zakwananga zithu. Uku ndiko kuzomera kwa unenesko kwa kwananga. Zakwananga zingasukika cara kwambura uthenga wa maji na Mzimu, nanga ka kwananga kangaυa ka kacoko uli. Para tikuzomera munthowa iyi, uthenga wa maji na Mzimu ukutisuka ku zakwananga zithu zose kamoza pera na kutizgora υarunji.

Sono ni nyengo yakuzomerezgeka (2Ŵakorinte 6:2). Waliyose uyo wakupulika na kugomezga mu uthenga wa ubapatizo na mphinjika wakuponoskeka ku zakwananga zake, wakuzgoka murunji, ndipo wali na cipulikano ca kukhora kuti nyengo zose ngwakunozgeka kunjira mu Ufumu wakucanya usange Fumu yingiza. Cipulikano cose mu visambizgo na vyauciuta, kupambana na uthenga wa unenesko, vingatiponoska cara ku zakwananga zithu. Uwo ndi uryarya wa satana uwo wali kuυika mu mayanoyano

◄ CONTENTS ►


ya υantu. Tikwenera kuwerera ku uthenga wa maji na Mzimu na kupokera ciponosko ca unenesko ku zakwananga mu mitima yithu. Ici ndico citemwa ca Iyo na mulimo wa Iyo.

Fumbo 9: Usange kupulikiska kwinu kwa “maji

na Mzimu” kukaυa kwa kunyoroka, mphanyi ciponosko cikaυa cambura macitiko kwa mu nkhungu pa mphinjika. Usange mu nkhungu pa mphinjika wakaleka kukumbukika kwa dango, ntha Ciuta wakaυa murunji cara, cifukwa wakapwanya dango lake la kunjirira mu Ufumu. Kasi mungalongosola uli ciponosko ca mu nkhungu pa mphinjika?

Zgoro: Panyengo yira, υa Yuda υose

υakalindizganga Mesiya wakucimika. Ntheura, υakamanya makora za “Dango na nthowa yakuperekeramo sembe,” ilo Ciuta wakapereka kupitila mwa Moses, wakuruska υantu υose.

Ŵakagomezga kuti Mesiya wakwiza kwakuyana na Dango la cipephisko la Ciuta, nakuti waza mukuυasutura ku zakwananga zaυo zose.

Nangauli, υakagomezga cara ubapatizo wa Yesu na Yohane mu Bapatizi kuti wakafuma kwa Ciuta ndipo wakenera kuυika zakwananga zose za caru pa Yesu (Marko 11:27-33), kweni, υaka mutora nga ndi muntu uyo wakalongozga υantu kuti υapuvyike ndipo ndico cifukwa υakamupayikira Iye.

Cifukwa υaroma υakavikiririka ku cayika panji kupayikika kwakuyana na dango la ciroma (Milimo 22:25-29, 23:27), tikumanya kuti υankungu pa mphinjika υakaυa υaroma cara, kweni υa Yuda. Tikumanyaso kuti mu nkhungu wakaυa muyuda uyo wakopanga Ciuta ku mazgu yake, na kunena, “Yesu mwe, mundikumbuke para mwiza mu Ufumu winu” (Luka 23:42). Ŵankhungu υa ciyuda υakamanya kale dango na nthowa yakaperekero ka sembe, iyo Ciuta wakapereka kwa Moses. Kweni wakagomezga kuti Mesiya wakwiza kwakuyana na Dango la kupephiskira la Ciuta.

◄ CONTENTS ►


Aυo υose υakwiza kwa Ciuta υakwenera kuzomera kuti mbakwananga, mbakugamulikira kugehena cifukwa ca zakwananga zaυo. Munkhungu wakazomera zakwananga zake, kunena kuti, “Ndipo ise ndise catiyana; cifukwa tikupokera kwakuyana na ivyo tikacita” (Luka 23:41). Tingamanyaso kuti munkhungu wakowopa Ciuta ndipo cigomezgo cake cikaυa cakunjira mu Ufumu wakucanya kufuma kumazgu yake, kunena kuti, “Fumu, mundikumbuke para mukwiza mu Ufumu winu” (Luka 23:42).

Wakanena kuti, “Kweni muntu uyu walive kucita kantu kakusovya” (Luka 23:41). Kasi munkhungu wakamanyaci za ico Yesu wakacita? Wakagomezga kuti Yesu wakazuwuka na Mzimu Mutuυa, wakababika na mwali Mariya, wakabapatizika na Yohane mu Bapatizi, mwimiriri wa υantu υose, wakawuskapo zakwananga zose za caru, ndipo wakapayikika. Wakaυa mu Yuda uyo wakagomezga ico Yesu wakacita ca υantu υose, kusazgapo na iyo, nangauli wakapayikika kupokera njombi ya ivyo wakacita pa caru.

Ŵose aυo υakuzomera zakwananga zaυo kupitila mu ubapatizo wa Yohane υakumanya urunji wa Ciuta para υakapulika kuti zakwananga zaυo zose zikaυikika pa Yesu kupitila mu ubapatizo wake. Kweni, υose aυo υakapokera cara ubapatizo wa Yohane waciηanamuka υakakana khumbo la Ciuta cifukwa υakagomezga cara mu ubapatizo wa Yesu (Luka 7:28-30).

Munthowa yinyake, munkhungu uyo wakaponoskeka wakazomera kuti vyose ivyo Yesu wakacita vikaυa vyakunyoroka ndipo vikaυa virunji, apo υayuda υakagomezga cara. Wakaυa yumoza wa υa Yuda uyo waka pulika vintu vyose ivi, vikafiskika pakati paυo (Luka 1:1). Paumarilo wakati Yesu wakaυa murunji ndipo Mesiya wakucimika cifukwa paumaliro wakagomezga pa mphinjika kuti Yesu wakawuskapo zakwananga zake kupitila mu ubapatizo. Kwantheura, wakaponoskeka. Wakaponoskeka pakugomezga mu uthenga wa maji na Mzimu. Cifukwa Ciuta ndi murunji, wakurunjiska aυo υakugomezga mu ubapatizo wa Yesu na mphinjika kwakuyana na dango lake la Mzimu wa umoyo.

◄ CONTENTS ►


Fumbo 10: Cifukwa Ciuta ngwa ucizgi na wa lisungu, wangati yanayanira υarunji cara, nangauli tili na kwananga mu mitima yithu para tinga gomezga waka mwa Yesu?

Zgoro: Ciuta ncitemwa ndiposo murunji. Kweni,

wakweruzga kwananga mwakunyoroka. “Njombi yakwananga ndi nyifwa” (Ŵaroma 6:23). Ici cikuηanamula kuti wakwananga wakugamulikira kugehena pamanyuma pa kweruzgika. Wakupatura υarunji kufuma ku υakwananga, nga ndi umo wakapaturira ungweru ku cisi. Ciuta wakucema aυo, υalive kwananga pakugomezga kuti Yesu wakasuka zakwananga zaυo zose kupitira mu ubapatizo wake na kupayikika, mwakuti υaυe υarunji.

Ntheura, Aυo υacali na kwananga mwa iυo, cifukwa cakuleka kugomezga mu ubapatizo wa Yesu, mbakwananga panthazi za Ciuta. Ndiυo υekha υakuleka kugomezga mu maji, mu mazgu yanyake mu ubapatizo wa Yesu, nga mbantu υa mumazuυa ya Nowa υakaleka kugomezgera. Usange Ciuta

wakuyanayanira υakwananga, aυo υacali na kwananga mwa iυo, kuti mbarunji ndipo υambura kwananga, mbwenu wakwenera kuυa mutesi ndipo ntheura wangeruzga cara panji kulamurira vilengiwa vyake vyose.

Wakati, “Pakuti ntha ndimuzgora murunji uyo ndi muheni” (Exodus 23:7). Ŵaheni ni aυo υakulondezga na kwimirira comene mu mwambo wa υantu, kuruskako uthenga wa maji na Mzimu na uwo Ciuta wakatiwombolela ku zakwananga zithu zose munthowa yirunji ndipo yiwemi. Yesu wakati, “Cifukwa ca kwananga, ncakuti υalive kupulikana na Ine” (Yohane 16:9). Kwananga uko kuli kukhara mucaru nkwambura kugomezga mu unenesko kuti Yesu wali kuwuskapo zakwananga zithu zose kupitila mu ubapatizo wake na mphinjika, ndipo wazgoka Mponoski withu. Uku nkwananga kwakususkana na Mzimu Mutuυa, uko kungaleka kugowokereka. Kulive nthowa Yinyake kwa Aυo υakususkana na Mzimu Mutuυa kuponoskekeramo cifukwa υakuleka kugomezga kuti Yesu wali kusuka zakwananga zaυo.

◄ CONTENTS ►


Mpostoli Yohane wakati, “Yose uyo wakwananga wakucitaso ucikana marango: ndipo kwananga mbucikana marango. Ndipo mukumanya kuti Iye wakavumbukwa kuwuskako zakwananga; ndipo mwa Iwo mulive kwananga. Yose uyo wakukhara mwa Iyo, kuti wakwananga cara: yose uyo waskwananga walive kumuwona, nesi kumumanya” (1Yohane 3:4-6). Nkucita ucikana marango kwambura kugomezga mu unenesko kuti Yesu wakawuskapo zakwananga zose zithu kupitila mu ubapatizo wake na mphinjika. Wiza mukuυakana υose aυo υakucita ucikana marango pa zuυa la umarilo.

Ŵose aυo υakukhara mwa Iyo υalive kwananga ndipo υali kubatikana na Yesu pa kubapatizika mwa Iyo. Ŵose aυo υalikuυika zakwananga zaυo zose za mu umoyo waυo pa Iyo kupitila muvipulikano vyaυo mu ubapatizo wake υalive kwananga, nangauli υacali υakwananga cifukwa cakutomboloka kwa mathupi yaυo.

Ciuta wakucema υose aυo υali kiυika zakwananga zaυo pa Yesu ndipo υali kutuυiskika na dango la

Mzimu wa umoyo, kuυa υarunji. Wakuυapa Mzimu Mutuυa nga ncawanangwa. Mzimu Mutuυa wakwiza cara pa aυo υose υali na kwananga mu mitima yaυo. Davide wakanena mu masalmo yake, “Cifukwa kuti imwe muli Ciuta wakuca na uheni cara, muheni ntha wangakhara kukhara pamoza na imwe” (Masalmo 5:4). Mzimu wa Ciuta ukukhara cara mu mitima ya aυo υali na kwananga. Nanga ngwakwananga uyo walive Mzimu Mutuυa wanga nena kuti ndili kuponoskeka ku kwananga, kwakuyana na visambizgo vya mumayanoyano yake. Ntheura, kulive muntu uyo wanga nena kuti ndilive kwananga mu mtima wane nakuti ndine murunji na cipulikano cifukwa ca njuυi zane ziku ndi kwaska.

Ntheura, muntu wanthaura, wakunena kuti ndine wakwananga panthazi pa υantu, kweni wakuyanayana kuti ndine murunji panthazi pa Ciuta. Kweni Ciuta wakuticema υakwananga υarunji cara. Wakwananga ndiye cilato ca ceruzgo cake ndipo wakwananga wakwenera kugomezga mu uthenga wa maji na Mzimu kuti waponoskeke.

◄ CONTENTS ►


Fumbo 11: Para tikunena kuti Yesu wali kuwuskako zakwananga zithu zose za kale, za sono na za kunthazi kwakuyana na kugamula kwinu, kasi kunthazi kwa muntu kukuzgoka para wacita kwananga kwakurutirira pakuyanayana za unenesko kuti zakwananga zake zili kugowokereka kale pakugomezga mu ubapatizo wa Yesu na mphinjika? Nangauli muntu uyu wangazakoma muntu munyake, wazamukumanya kuti wali kugowokereka kale zakwananga za nthaura kupitila mu mphinjika ya Yesu. Ntheura, wazamukupitirizga kwananga kwambura wofi cifukwa ca kugomezga waka kuti Yesu wali kuwuskapo kale nanga ndi zakwananga izo wizamucita munthazi. Naυeya nilongosolelani makora pa vintu ivi.

Zgoro: Cakudanga pavyose, nkukuwonga

pakufumba mafumbo pa uthenga wa maji na Mzimu. Mafumbo ayo wapanga ndima fumbo ayo υakristu υanandi υali kufumbapo kale pambere υandababikeso.

Nkumanya kuti ukwenjerwa kuti υakubabikaso υangarutirizga kucita kwananga pakusutulika na uthenga wakufikapo. Ntheura, nkukhumba kuti nkupharire kuti υantu aυo υakugomezga mu uthenga wa maji na Mzimu υangakhara cara umoyo uwo ukwenjerwa nawo, kweni υakukhara umoyo urunji mu malo mwake.

Ukwenera danga kuyanayan pa za ici. Usange para Mzimu Mutuυa uli mwa iwe, mbwenu uti ubarenge vipaso vituυa nangauli iwe ukhumba cara kucita nthaura. Mumazgu yanyake, usange Mzimu Mutuυa ukukhara mwa iwe cara, ungapangika cara vipambi vya Mzimu Mutuυa, nangauli ungayezga comene. Kasi muntu cingaυa camacitiko uli kubara vipambi vya Mzimu usange walive Mzimu mu mtima wake, nangauli wakugomezga mwa Yesu? Ici ncambura macitiko. Fumu yikati khuni liheni likumanya cara kubara vipambi viwemi (Mateyu 7:17-18).

Sono nkukhumba ku kufumba fumbo ndipo naweso unizgore. Ukugomezga mwa Yesu, kweni kasi ukukhara nandi umoyo wako apo uli kuvivya

◄ CONTENTS ►


zakwananga za caru? Kasi ukhala ngaa ndi muteυeti murunji wa Ciuta kutonda zakwananga za caru; kuteυetela Fumu comene na kuponoska υanyake ku zakwananga pa kupharazga uthenga wa maji na muzimu kwa iυo? Kasi nadi uli kuzgoka muntu murunji uyo walive nanga ndi ka kwananga kaco pamanyuma pa kugomezga mwa Yesu? Ncipulikano na uthenga uko ku kukuzomelezga kuzgora inya pa fumbo ili mbuthenga wa maji na mzimu, uwo Fumu yili kupanikizgira mu Testamente Lakale la Sono.

Tikulutilira kwananga mucaru na para tagomezga mwa Yesu uwu. Ntheura, Fumu yithu yikabapatizika na Yohane na kuthiska ndopa Zake pa mphinjika kuti ponoska ku zakwananga za caru. Ntheura, Fumu yili kuticitira mulimo uwemi ndipo tilikuponoskeka ku zakwananga kupitila mucipulikano ca murunji wa Ciuta, ubapatizo wa Fumu na ndopa nna ivyo walikuwuskilapo zakwanga zithu.

Nkukhumba ku kufumbaniso mafumbo. Kasi ndiwe wakusutuka ku njuυi zako? Kasi ukaυa wakwananga cara na para wukati wa gomezga mwa Yesu, nga ndi

umo ukaυira pambere undagomezge mwa Iyo? Usange uwu mbunenesko, ncifukwa cakuti ukareka kumanya za uthenga na Mzimu. Ntheura, wawira mu masuzgo na mpharanyiko wa rihara muthupi cifukwa urije Mzimu mu mtima wako. Nanga ungapulikanauli nakugomezga, ungafumako waka kumayanoyano yathupi pakupepula mtima wako nakutora uthenga wa maji na Mzimu. Mukwenera kuwuskapo mayanaoyano yinu ya thupi na kuwerera ku mazgu yakulembeka na Ciuta mwakuti upulikiske unenesko wa maji na Mzimu ndipo uwu ndiwo unenesko. Kuli υantu υanandi mucaru ici aυo υakusintha dango la ciponosko ca Fumu υakuliυika munthowa yiri yose υakhumbira, nangauli υakuzomera Fumu na milomo yaυo.

Usange ndiwe yumoza wa mitundu ya υantu aυa, Fumu yiza mukukukana pazuυa la umarilo. Nkugomezga kuti ici ciza mukucitika kwa waliyose cara mucaru ici. Nkupephera kuti ndiwe muntu uyo wakugomezga kuti ndopa za yesu pa mphinjika ndizo pera izo zinga kuponoska, nakuti wafumba mafumbo kufuma pakhumbiro lako kuti ukhare umoyo wambura

◄ CONTENTS ►


kwananga mu umoyo wako nyengo iyi yakharako. Ntheura, mu mayanoyano yako ndi mayanoyano ya

thupi ayo kuti “cifukwa kuti kukulambira marango ya Ciuta cara, ndipo nadi kulive kumanya kuyalambira” (Ŵaroma 8:7). Paulo wakati, “Ndipo aυo υali muthupi kuti υakumanya cara kukondweska Ciuta” (Ŵaroma 8:8). Usange nadi ukhumba kuυa na cipulikano ico cikukondweska Ciuta, ukwenera kugomezga mu milimo yakucitika na Ciuta, umo wakizira mucaru ici kupitila mwa mwali Mariya, wakawuskako zakwananga za υantu kupitiloa mu ubapatizo wa Yohane mu Bapatizi mu muronga wa Yordani, mwenemumo wakafiskira urunji wose wa Ciuta.

Kasi mukuyanayana kuti munga yeya milimo yiwemi ya Ciuta, muntu murunji panji wakwananga? Wakwananga wacali pakati pa kwananga cifukwa wandapokere cigowokero ca zakwananga panthazi za Ciuta. Ntheura, cintu ico wakulindizga muntu wanthaura ndi ceruzgo ca zakwananga zake. Ciuta wangazomerezga υakwananga kunjira mu ufumu wake cara cifukwa, “Cifukwa imwe muli Ciuta wakuca na

uheni cara” (Masalmo 5:4). Ciuta wakuti para wakwananga wakwiza kwa Iye na kupepha cintu kwa Iyo, wapulikenge cara mapephero ya υakwananga cifukwa “viheni vyinu vyamupaturani kwa Ciuta winu” (Yesaya 59:1-2). Wakwananga wawirenge nadi mugehena cifukwa njombi ya kwananga ndi nyifwa.

Mbantu υarunji pera aυo υakuzgoka υatuυa ndipo υakukhara kwambura kwananga mu mitima yaυo ndipo υakucita milimo yiwemi. Mwakusazgirapo, Mzimu Utuυa ukukhara mu mitima ya υarunji, aυo υalive kwananga pamanyuma pakugomezga mu ubapatizo wa Yesu na mphinjika. Mpostoli Petros wakati pazuυa la Pentecoste, “ηanamukani, ndipo mubapatizike muntu yose wa imwe muzina la Yesu Kristu kuti viheni vyinu vigowokereke; ndipo muti mupokere cawanangwa ca Mzimu Mutuυa” (Milimo 2:38).

Ico ndimi iyi yikuyowoya ncakuti usange mukukhumba cipulikano ca unenesko na kupokera cigowokero ca zakwananga zinu mucipulikano, mukwenera kugomezga mu vyose mu ubapatizo wa

◄ CONTENTS ►


Yesu mu nyifwa yake pa mphinjika. Cipulikano canthaura cingamuzomerezgani kuti “Mubapatizike muzina la Yesu,” uko ndiko kunena kuti, mungapokera cigowokero ca zakwananga zinu para mwaυa na cipulikano mu milimo yake yiwemi. Enya nadi, υasambiri υa Yesu naυoso υakateυetanga mwambo wa ubapatizo kuυakubabikaso, aυo υakaυa mucipulikano mu ubapatizo wake na mphinjika. Yesu wakalangulira υasambiri υake kubapatiza muntu waliyose muzina la Ŵadada na la Mwana na la Mzimu Mtuυa (Mateyu 28:19).

Mwakurutirizga, Mpostoli Paulo wakati, “Kweni muntu uyo walive Mzimu wa Kristu kuti ngwake cara” (Ŵaroma 8:9). Ciuta wakupereka Mzimu Mutuυa kuυarunji kuυa cimanyikwiro kuti mbana υake. Mzimu Mutuυa unga khara cara mu υakwananga cifukwa υakukhara na kwananga. Mzimu Mutuυa wakutemwa cara kwananga; kweni, wakutemwa utuυa (kupatulika ku zakwananga). Mzimu Mutuυa ukulongozgaso υantu υarunji nthowa yirunji na kuυalongozga kulondezga khumbo la Ciuta. Ndipo, kasi khumbiro la Ciuta ili

nindini? Nkupharazga uthenga wa maji na Mzimu ku υantu υa mitundu yose na kuυa bapatiza kwakulingana na kutumika kukuru.

Thupi la υarunji na υakwananga likucita kwananga mpaka kufwa. Ntheura, Fumu wali kucita mulimo ukuru pakuwuskapo zakwananga zose za υantu izo υakacita na mathupi yaυo na mitima yaυo na ubapatizo wake na ndopa. Uwu ndiwo urunji wa Ciuta uwo Yesu wali kufiska. Ntheura, cilikulembeka mu Baibolo, “Cifukwa mwenemumo mukavumbukwa urnji wa Ciuta kufuma kucipulikano kuya kucipulikano; nga ndi umo kulikulembekera, murunji wati wakharenge na cipulikano” (Ŵaroma 1:17). Muntu uyo wali kupokera cigowokero ca zakwananga pakugomezga mu urunji wa Ciuta wagonjeskenge ‘dango la kwananga na nyifwa’ Mumalo mwake walondozgenge urunji wake. Ici ncamacitiko kupitira pera mu Mzimu Mtuυa, uwo ukwiza na kukhara pa υao υakugomezga mu uthenga wa maji na Mzimu.

Zakwananga zose za kale, za sono, na zakunthazi za muntu murunji zilikuυikika pa Yesu panyengo yira

◄ CONTENTS ►


wakabapatizikiranga na Yohane mu Bapatizi. Thupi la murunji lilikufwaso pamoza na Yesu. Para muntu wagomezga ici wakubatikana na Yesu na mucikhozgo ca nyifwa yake. Ici cikuυa ceruzgo ca zakwananga zake zose (Ŵaroma 6).

Ntheura, nangauli thupi la muntu murunji likucitaso kwananga rutaruta mu umoyo wake wose, Mzimu Mutuυa ukukhara mu mtima wake kumulongozga mwakuti walondezge Mzimu. Muntu murunji wakulondezga Mzimu Mtuυa na kucita milimo ya Ciuta cifukwa Mzimu Mutυa ukukhara mwa iyo.

Nanga mphanyengo yira ya υapostoli, υantu υanandi υakazgoυera kususka υakupulikana kwambura cifukwa cifukwa υakaυa na nkwesa kwenjereswa makhaliro ya υantu υakubabikaso, aυo υakalongozgekanga na Mzimu Mutuυa. Ntheura, υantu υamutundu υanthaura υakapulikiska cara uthenga wa maji na Mzimu uwo υapostoli υakapharazganga, mayanoyano ya thupi. Ntheura, Mpostoli Paulos kuυantu aυa, “Ntheura titembu? Kasi tikharilirenge mukwananga mwakuti ucizgi uzare? Cara nadi!

Taυeneise tikafwa kukwananga tingakharamoso uli?” (Ŵaroma 6:1-2). Wakasazgiraposo, “Nkuwonga Ciuta mwa Kristu Yesu Fumu yithu. Ntheura ine nda mwene na vinjeru nkuteυetera marango ya Ciuta, kweni na thupi dango la kwananga” (Ŵaroma 7:25).

Mwakumalizgira, thupi la υarunji licali lakupereυera ndipo lilive na kusankha kweni likucita kwananga rutaruta, kweni υacali kulondezga Mzimu Mutuυa, kupharazga uthenga mu caru cose. Ŵarunji υakwenda mu mzimu cifukwa mitima yaυo yiri pasi pa ucizgi. “Ntheura titembu? Kasi tinangenge cifukwa kuti tili pasi pa marango cara, kweni tili pasi pa ucizgi? Cara nadi! Kasi mulive kumanya kuti kwa mweneuyo mukujiperekeko nga mbazga kuti mupulikire, mweneuyo mukupulikira ndiyo muli υazga υake? Panji muli υazga υakwananga kuya kunyifwa; panji muli υazga υakupulikira kuya ku urnji?” (Ŵaroma 6:15-16).

Nga ndi maluυa yeneco yariri yakupambana na maluυa yakupanga, Fumu mukati mu mtima wa muntu murunji na mu muntu wa kwananga υakupambana.

◄ CONTENTS ►


Cifukwa Fumu mu mtima wa muntu murunji ni Mzimu Mutuυa, muntu wangenda mu Mzimu na kulondezga urunji wa unenesko mu umoyo wake uwo uku kondweska Ciuta. Mu mazgu yanyake, wakwananga walive na kusankha, kweni kulondezga kwananga cifukwa ndiyo fumu mukati mwa iyo muli kwananga kwekha. Wakwananga wangakhara cara umoyo utuυa cifukwa walive Mzimu, cifukwa ca zakwananga zake zinandi.

Kayowoyero kakuti υakupulikana mu uthenga wa maji na Mzimu υangakhara cara umoyo utuυa mbupusikizgi waka kufuma kumayanoyano ya thupi. Ciuta wakuυacenjezga kuti, “Kweni υeneaυa υakutuka vyeneivyo υalive kuvimanya: ndipo vyose ivyo υakumanyiska na kawiro kaυo, nga nvyamoyo vyambura vinjeru, muvintu ivi υakuparanyikiramo” (Yuda 1:10). Masiku yano υantu υakupulikiska cara maumoyo ya υarunji, nangauli υakumanya uthenga wa maji na Mzimu kuti mbuthenga wa unenesko, cifukwa υakuleka kumanya makora ndipo υanda upokere mu mitima yaυo.

Kasi mukuyanayanapoci pa milimo ya υarunji aυo mbakubabikaso? Ŵali kupereka vintu vyaυo vyose vyakuzirwa, nanga ndi iυo υene nga ndi sembe ya moyo, cifukwa ca milimo yiwemi yakupharazga uthenga mu caru cose.

Kwakuyana na mayanoyano yinu, ncifukwa uli mukuyanyana kuti υakupulikana mu uthenga wa maji na Mzimu υangacita kwananga mukususkana na uthenga?

Ŵarunji υakucita milimo yiwemi na cipulikano mukati mu ungweru wa unenesko na urunji wa Ciuta. Aυo υakucita urunji wa Ciuta υali kubabika na Ciuta. Tikugomezga waka kuti υakwananga υose υawererenge ku uthenga mwa iwo Yesu wali kusuka zakwananga zaυo zose na ubapatizo wake na ndopa. Inya, khumbiro lithu ndakuti mupokere cigowokero ca zakwananga pakugomezga mu uthenga wa maji na Mzimu na mitima yinu, ndipo lindizgani Fumu mpaka pasiku la umarilo kwambura kwananga.

e-Bookse-Books

?

USER GUIDE

How to Read

Easier Way to Read

Cover Page

TheNewLifeMission

◄ User Guide ►

346 User Guide

HOW TO READ

PAGING THROUGH THE BOOK

Page by Page

Skiping to a Page

◄ User Guide ►

347 User Guide

PAGE BY PAGE

• KeyBoard

1) Page Up / Page Down Key Page Up = Previous Page, Page Down = Next Page

2) Arrow Key

← or ↑ = Previous Page, → or ↓ = Next Page

• Acrobat Reader Menu Button

◄ = Previous Page, ► = Next Page • Link

◄ = Previous Page, ► = Next Page Contents = Go to Table of Contents

◄ User Guide ►

348 User Guide

SKIPING TO A PAGE

1) Key Board

Ctrl + N Key : The number of page you want to go to.

2) Acrobat Reader Scroll Bar

Click and drag in the scroll bar until the page number in the number field matches the page you want to go to.

◄ User Guide

349 User Guide

EASIER WAY TO READ

Using Bookmarks

You can move easily where you want by using bookmarks

- Show bookmarks : Press F5 Key on your keyboard.

- Hide bookmarks : Press F5 Key again

Kasi muli kubabikaso nadi na maji na Mzimu?

Documents

Transcript of Kasi muli kubabikaso nadi na maji na Mzimu?