Karty pracy na lekcjach fizyki w I klasie gimnazjum

dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim.

Joanna AmbroŜewicz Marzena Kardasz

Publiczne Gimnazjum nr 17 Integracyjne w Białymstoku

Wstęp

Prezentowane tu karty pracy mają być pomocne w realizacji Autorskiego programu

nauczania fizyki w klasie pierwszej, drugiej i trzeciej gimnazjum dla uczniów z upośledzeniem

umysłowym w stopniu lekkim „Z fizyką w XXI wiek”.

Wiadomości i umiejętności z fizyki przewidziane w podstawie programowej dla gimnazjum są

niezwykle trudne do poznania i zrozumienia szczególnie dla dzieci o obniżonej sprawności

umysłowej. Realizując program opieramy się głównie na obserwacji przedmiotów, zjawisk

fizycznych procesów zachodzących w otaczającym świecie, z którymi uczeń styka się w życiu

codziennym oraz ich oddziaływań na człowieka. Szczególną uwagę zwracamy na zrozumienie

poznanej wiedzy, nabycie umiejętności potrzebnych w życiu, zwłaszcza w zakresie bezpieczeństwa

i ochrony zdrowia. Ukazujemy wykorzystanie praw fizyki w codziennym życiu, technice i w celu

ochrony środowiska naturalnego. Omawiamy również tematykę ścieżek edukacyjnych, zwłaszcza

prozdrowotnej i ekologicznej oraz związki fizyki z innymi dziedzinami wiedzy.

Konstruując karty pracy wychodzimy naprzeciw potrzebom uczniów ze specjalnymi potrzebami

edukacyjnymi, aby wspierać ich w nabywaniu wiadomości i umiejętności z dziedziny fizyki. Karty

pracy służą realizacji naszego programu nauczaniem dla dzieci upośledzonych w stopniu lekkim,

który jest skorelowany z treściami proponowanymi przez autorów programu realizowanego z

dziećmi zdrowymi.

DZIAŁ I: KINEMATYKA

TEMAT 1: Zapoznanie z zasadami BHP i regulaminem pracowni fizycznej oraz z systemem

oceniania , wymaganiami i programem nauczania fizyki w klasie 1.

I. W pracowni fizycznej uczeń może przebywać tylko w obecności ……………………………..

II. Na koniec lekcji ………………………………sprawdzają porządek w pracowni, wycierają

tablicę i otwierają okna.

III. Sprawdzian diagnozujący.

1. (4p) Wpisz nazwę przyrządu:

Temperaturę mierzymy………………………………………

Czas mierzymy………………………………………

Masę mierzymy………………………………………

Długość mierzymy…………………………………………………………………………………….

2. (1p) Każdy magnes ma 2

bieguny:……………………………………i………………………………...

3. (1p) Dwa jednakowe bieguny magnesu będą się

a) przyciągać b) odpychać c) neutralizować

4. (1p) Dwa różne bieguny magnesu będą się

a) przyciągać b) odpychać c) neutralizować

5. (1p) Na każde ciało spadające na Ziemię działa siła

a) wyporu b) grawitacji c) magnetyczna

6. (1p) Rysunek przedstawia odcinek. Zmierz jego długość posługując się linijk ą

9. (4p) W miejsce kropek wpisz odpowiednie liczby (10, 60, 100, 1000):

1kg=…………g 1m=………….cm

1cm=…………mm 1godzina=…………minut

10. (4p) Wykonaj działania:

2+6=………..

22+19=………….

9-4=…………

23-7=………….

3·4=……….…

11·5=………...

10:2=………...

60:6=………...

Imi ę i nazwisko ucznia:………………………………………………………………….kl. 1…….

Sprawdzian diagnozujący.

1. (4p) Wpisz nazwę przyrządu:

Temperaturę mierzymy………………………………………

Czas mierzymy………………………………………

Masę mierzymy………………………………………

Długość mierzymy…………………………………………………………………………………….

2. (1p) Każdy magnes ma 2

bieguny:……………………………………i………………………………...

3. (1p) Dwa jednakowe bieguny magnesu będą się

a) przyciągać b) odpychać c) neutralizować

4. (1p) Dwa różne bieguny magnesu będą się

a) przyciągać b) odpychać c) neutralizować

5. (1p) Na każde ciało spadające na Ziemię działa siła

a) wyporu b) grawitacji c) magnetyczna

6. (1p) Rysunek przedstawia odcinek. Zmierz jego długość posługując się linijk ą

9. (4p) W miejsce kropek wpisz odpowiednie liczby (10, 60, 100, 1000):

1kg=…………g

1m=………….cm

1cm=…………mm

1godzina=…………minut

10. (4p) Wykonaj działania:

2+6=………..

22+19=………….

9-4=…………

23-7=………….

3·4=……….…

11·5=………...

10:2=………...

60:6=………...

TEMAT 2: Co to jest fizyka i czym się zajmuje?

1. Fizyka jest nauką …………….………. powiązaną z……………………..,……….……………..,

………………………………….i…………………………………

2. Fizyka zajmuje się badaniem zjawisk i procesów zachodzących w przyrodzie.

3. Fizycy wysuwają różne przypuszczenia czyli hipotezy, które później sprawdzają wykonując

……………………………….

4. Zjawiska fizyczne, które możemy zaobserwować w przyrodzie to:

-tęcza, burza, ………………………………………………………...

-………………………………………………………………………

-………………………………………………………………………

-………………………………………………………………………

-………………………………………………………………………

Temat 3: Pomiary wielkości fizycznych

1. Wielkości fizyczne tym różnią się od liczb, że wyrażamy je w odpowiednich jednostkach czyli

wielkość fizyczna „składa się” z liczby i jednostki np.

5kg, 4m, 3h(godziny), 2min(minuty)

2. Przyrządy służące do pomiaru długości to………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………….

3. Przyrząd służący do pomiaru masy to…………………………….

4. Przyrządy służące do pomiaru czasu to ………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………….

5. Przyrząd służący do pomiaru temperatury to………………………………….

6. Przyrządy służące do pomiaru objętości to………………………………………………………..

7. Jednostkami długości są:…………………………………………………………………………

1cm=………..mm

1m=………….cm

1km=……….…m

8. Jednostkami masy są:………………………………………………………………………………

1kg=………..…..g

1kg=……………dag

1tona=…………..kg

9. Jednostkami czasu są:………………………………………………………………………………

1min=……………s

1h=……………min

1doba=…………h

s- sekunda, min- minuta, h- godzina

10. Jednostkami temperatury są:…………………………………………………………………...

11. Jednostkami objętości są:………………………………………………………………………..

12. Zmierz wysokość i szerokość swojego zeszytu.

Wysokość =…………....cm =…………….mm =……………….m

Szerokość =…………....cm =…………….mm =……………….m

13. Odczytaj, jaką godzinę wskazuje zegar w pracowni………………………

14. Odczytaj jaką objętość ma ciało przedstawione na rysunku.

15. Odczytaj, jakie temperatury wskazują termometry na rysunkach.

Praca domowa

Wybierz w domu 5 dowolnych produktów w opakowaniach np. cukier, czekolada, ciastka, napój,

mleko itp. i odczytaj na nich, jaka jest ich masa lub objętość. Zanotuj nazwy produktów i ich masy

lub objętości.

Temat 4: Ruch ciała

1. Ciało jest w ruchu (porusz się) jeżeli w miarę upływu czasu ………………………………jego

położenie.

2. Ciało spoczywa jeżeli w miarę upływu czasu ………………………...…………jego położenie.

3. Wpisz wymienione ciała do odpowiedniej tabeli: lecący samolot, jadący samochód, siedzący

uczeń, tocząca się piłka, jabłko wiszące na drzewie, leżący zeszyt, stojący rower, biegnący pies

CIAŁA W RUCHU CIAŁA W SPOCZYNKU

4. Aby określić położenie ciała można można podać jego współrzędne w układzie współrzędnych.

5. Podaj współrzędne zaznaczonych punktów. Zwróć uwagę na nazwy osi i jednostki.

6. Wykonaj zadanie 2 str.19 w podręczniku.

Temat 5: Tor ruchu. Droga.

1. Tor ruchu to linia zakreślana przez ciało, które się porusza (możemy ją widzieć lub nie).

2. Tor może być:

a) prostoliniowy- gdy ciało porusza się po linii …………………,

b) krzywoliniowy- gdy ciało porusza się po linii ……………………

3.

Po tej szosie pojazdy poruszają się ruchem

……………………………………………

Po tej alei rowerzysta może poruszać się

ruchem……………………………….....

4. Droga to długość toru. Oznaczamy ją literą s i podajemy w metrach, centymetrach lub w

kilometrach, np. s= 5m, s= 3km, s= 8cm.

5. Na mapce zaznacz 3 dowolne trasy z WORENIA do ANINO (użyj różnych kolorów kredek) i

podaj długość każdej z nich w km i m.

s1=………km= ……………m

s2=………km= ……………m

s3=………km= ……………m

punkt zaczepienia

zwrot

Temat 6: Wektor przemieszczenia

1. Cechy wektora

wartość

kierunek

2. Określ cechy wektorów:

a) kierunek- ………………………., zwrot- …………………………, wartość- ………………

b) kierunek- ………………………., zwrot- …………………………, wartość- ………………

c) kierunek- ………………………., zwrot- …………………………, wartość- ………………

d) kierunek- ………………………., zwrot- …………………………, wartość- ………………

3. Wektor przemieszczenia to taki wektor, który ma początek w ……………………………..

położeniu ciała, a koniec w ……………………………..położeniu ciała.

4. Ciało przemieściło się z punktu A do punktu B. narysuj wektor przemieszczenia.

A • • B

5. Na mapce narysuj następujące wektory przemieszczenia (użyj różnych kolorów kredek)

a) z Worenia do Anino

b) z Worenia do Bykowa

c) z Worenia do Palino

d) z Palino do Anino

6. Określ cechy wektorów

a) kierunek- ………………………., zwrot- …………………………, wartość- ………………

b) kierunek- ………………………., zwrot- …………………………, wartość- ………………

c) kierunek- ………………………., zwrot- …………………………, wartość- ………………

d) kierunek- ………………………., zwrot- …………………………, wartość- ………………

e) kierunek- ………………………., zwrot- …………………………, wartość- ………………

Temat 7: Ruch prostoliniowy jednostajny

1. Ruch prostoliniowy jednostajny to taki ruch, w którym ciało porusza się po linii …………….,

a jego szybkość ……………………………….

szybkość= droga/czas v- ……………………………..

s- ……………………………..

t- ……………………………...

v= t

s

2. Jednostka szybkości:

1………………- metr na sekundę

1………………- kilometr na godzinę

3. Autobus przebył drogę s= 72km w czasie t= 2h. Oblicz szybkość v z jaką się poruszał.

Dane: Szukane:

s=……………. v= ?

t= ……………

v=……………………….

Odp.:…………………………………………………………………………………………….

4. Turysta w czasie 5 godzin wędrówki przebył drogę 15km. Oblicz z jaką szybkością v poruszał się

ten turysta.

Dane: Szukane:

s=……………. v= ?

t= ……………

v=……………………….

Odp.:…………………………………………………………………………………………….

5. Samochód osobowy porusza się z szybkością v= 60km/h, a czas podróży wynosi t= 3h. Oblicz

jaką drogę s przebył samochód. Wskazówka: Aby rozwiązać to zadanie, trzeba zwór v= t

s

przekształcić do postaci s= v·t

Dane: Szukane:

v=……………. s= ?

t= ……………

s=……………………….

Odp.:…………………………………………………………………………………………….

6. Krążek hokejowy porusza się po tafli lodowiska ruchem jednostajnym prostoliniowym. W

pierwszej sekundzie ruchu przebywa drogę 10m. Krążek ten przebędzie drogę:

� W drugiej sekundzie…………., w dwóch sekundach…………….

� W trzeciej sekundzie …………, w trzech sekundach…………….

� W czwartej sekundzie ……….., w czterech sekundach…………….

7. Rowerzysta przejechał drogę s= 18km w czasie t =1h. Oblicz z jaką szybkością v poruszał się ten

rowerzysta.

Dane: Szukane:

s=……………. v= ?

t= ……………

v=……………………….

Odp.:…………………………………………………………………………………………….

Temat 8: Szybkość średnia i chwilowa. Prędkość chwilowa

1. Ruch zmienny to ruch, w którym szybkość ciała ciągle ulega zmianie.

2. Szybkość chwilowa jest to szybkość z jaką porusza się ciało przez bardzo krótki czas; możemy

ją odczytać na szybkościomierzu np.w samochodzie.

3. Rysunek przedstawia szybkościomierz skutera śnieżnego. Odczytaj z jaką szybkością porusza

się on w danej chwili.

4. Szybkość średnia jest to szybkość którą obliczamy dzieląc całkowitą drogę przez całkowity czas

trwania ruchu

szybkość średnia= całkowita droga/całkowity czas

vśr= t

s vśr- ……………………………………………

s- ………………………………

t- ………………………………

5. Kierowca wyjechał z Krakowa o godz. 10.00 i przyjechał do Zakopanego o godz. 12.00.

Odległość między tymi miastami wynosi 100km. Oblicz z jaką średnią szybkością jechał kierowca.

Jaką szybkość mógł wskazywać szybkościomierz w jego samochodzie?

Dane: Szukane:

s=……………. vśr= ?

t= ……………

vśr=……………………….

Odp.:…………………………………………………………………………………………….

Szybkościomierz w jego samochodzie mógł wskazywać………………………………………

6. Pierwsze 140km samochód przebył w czasie 2,5h, a następne 100km w czasie 1,5h. Z jaką

średnią szybkością poruszał się samochód?

Dane: Szukane:

s1=……………. vśr= ?

s2=……………

t1= ……………

t2=……………

vśr=……………………….

Odp.:…………………………………………………………………………………………….

Temat 9: Ruch przyspieszony i opóźniony

1. Ruch przyspieszony to ruch, w którym szybkość ciała ……………………..

2. Ruch opóźniony to ruch, w którym szybkość ciała ……………………..

3. Poniższe tabele przedstawiają, jak zmienia się szybkość ciała podczas pewnych ruchów. Która

tabela dotyczy ruchu przyspieszonego, a która ruchu opóźnionego.

Tabela 1- ruch…………………………………….

t(s) 0 1 2 3 4 5

v(s

m) 0 3 6 9 12 15

Tabela 2- ruch ……………………………………

t(s) 0 1 2 3 4 5

v(s

m) 20 16 12 8 4 0

4.

Samolot leci ruchem przyspieszonym, gdy …………………………………

Samolot leci ruchem opóźnionym, gdy…………………………………….

5. Przyspieszenie informuje nas o ile wzrasta szybkość ciała w określonym czasie

przyspieszenie= zmiana szybkości/ czas

a=t

v∆

a- …………………………….

t- …………………………….

∆v- …………………………………………………………….

6. Jednostką przyspieszenia jest:

1……………- metr na sekundę podniesioną do kwadratu

7. Szybkość samochodu wzrosła o ∆v= 20m/s w czasie t= 10s. Oblicz przyspieszenie tego

samochodu.

Dane: Szukane:

∆v=……………. a= ?

t= ……………

a=……………………….

Odp.:…………………………………………………………………………………………….

8. Szybkość ciała wzrosła z 2m/s do 10m/s w czasie 4s. Oblicz jakie było jego przyspieszenie.

Dane: Szukane:

∆v=……………. a= ?

t= ……………

a=……………………….

Odp.:…………………………………………………………………………………………….

Temat 10: Powtórzenie wiadomości z działu „Kinematyka”.

1. Uzupełnij:

1cm= …………mm

1m=…………..cm

1km=………….m

1kg= ………….g

1kg=…………..dag

1tona=…………..kg

1min=…………s

1h=………….min

1doba=…………..h

2. Podaj współrzędne zaznaczonych punktów

3. Określ cechy wektorów

a) kierunek- ………………………, zwrot- …………………….…, wartość- ……………..

b) kierunek- ………………………, zwrot- ………………………, wartość- …………….

4. Narysuj wektor przemieszczenia ciała z Warszawy do Białegostoku

•Białystok

Warszawa •

5. Oblicz szybkość v pszczoły, która w czasie t= 2h przebyła drogę s= 36km.

Dane: Szukane:

s=……………. v= ?

t= ……………

v=……………………….

Odp.:…………………………………………………………………………………………….

6. Na poboczu drogi często spotykamy następujący znak drogowy.

Z jaką szybkością może poruszać się kierowca, który minie taki znak?

Odp.: Kierowca może poruszać się z szybkością……………….

Czy kierowca, w którego samochodzie szybkościomierz wskazuje

60km/h zapłaci mandat i dlaczego?..................................................

……………………………………………………………………..

7. Samochód rozpoczyna ruch, gdy w sygnalizatorze zapala się światło zielone i zatrzymuje się, gdy

na następnym skrzyżowaniu zapala się światło czerwone.

Ruszający samochód porusza się ruchem……………………………………….

Hamujący samochód porusza się ruchem……………………………………….

8. Chłopiec kopnął leżącą piłkę, która po 3s ruch osiągnęła szybkość 9m/s. Oblicz jakie było jej

przyspieszenie.

Dane: Szukane:

∆v=……………. a= ?

t= ……………

a=……………………….

Odp.:…………………………………………………………………………………………….

DZIAŁ II: DYNAMIKA

TEMAT 1: Przykłady ró żnych rodzajów oddziaływań

1. Rodzaje oddziaływań:

a) oddziaływanie grawitacyjne – między Ziemią i wszystkimi ciałami,

b) oddziaływanie elektrostatyczne – np. przyciąganie kurzu przez ekran telewizora,

c) oddziaływanie magnetyczne – np. przyciąganie lub odpychanie się magnesów.

Zadanie 1

Wpisz przy rysunkach odpowiednie terminy: elektrostatyczne, grawitacyjne, magnetyczne,

sprężyste

2. Skutki oddziaływań:

a) statyczne – polegają na zmianie kształtu ciała,

b) dynamiczne – polegają na zmianie prędkości ciała.

Zadanie 2

Piotr jadąc na rowerze zderzył się ze stojącym na ulicy samochodem. Poniższe rysunki

przedstawiają dwie sytuacje: przed zderzeniem i kilka sekund po zderzeniu. Porównując oba

rysunki uzupełnij poniższe zadania.

Wynikiem wzajemnego oddziaływania ciał: samochodu, roweru i Piotra, są skutki:

• Statyczne - . . . . . . . . . . . . . . . . .

• Dynamiczne - . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. Jeżeli jedno ciało oddziałuje na drugie, to drugie oddziałuje na pierwsze. Tę cechę oddziaływań

nazywamy . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zadanie 3

Przy każdym z poniższych zjawisk fizycznych wpisz z jakim rodzajem oddziaływań na odległość

(grawitacyjnym, elektrostatycznym, magnetycznym) mamy do czynienia.

• Przyleganie kurzu do ekranu telewizora - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . ..

• Ustawianie się igły kompasu w kierunku „północ – południe”- . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• Zbieranie z podłogi za pomocą magnesu rozsypanych szpilek- . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• Ruch spadochroniarza po opuszczeniu samolotu - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• Przyciąganie świeżo umytych włosów przez grzebień - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• Spadanie liści z drzew - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. . . . . .. .. .. .. . .. .

TEMAT 2: Budowa siłomierza. Mierzenie sił

1. Przyrząd służący do pomiaru siły to . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Jednostką siły jest: 1 niuton (1N)

3. Siłę oznaczamy literą F, np. F=5N, F=2N

4. Zaczep na haczyk siłomierza dowolny przedmiot np. piórnik i odczytaj wskazania siłomierza:

F = . . . . . . . . .

F = . . . . . . . . .

F = . . . . . . . . .

5. Narysuj siłomierz, którego używałeś do pomiaru siły.

TEMAT 3: Siła jako wielko ść wektorowa

1. Siła jest wielkością wektorową tzn. możemy określić dla niej wszystkie cechy wektora.

2. Cechy wektora:

3. Narysuj siły o wymienionych cechach i zaznacz ich punkt zaczepienia. Przyjmij, że odcinek

1centymetra odpowiada 1Niutonowi.

a)

wartość: F= 2N

kierunek: pionowy

zwrot: w dół

b)

wartość: F= 5N

kierunek: poziomy

zwrot: w prawo

c)

wartość: F= 100N

kierunek: poziomy

zwrot: w lewo

d)

wartość: F= 35N

kierunek: pionowy

zwrot: w górę

4. Jaką wartość maja siły przedstawione na rysunkach, jeśli przyjmiemy, że 1cm długości

odpowiada 1N

F1=………… F2=…………. F3=……….

5. Na rysunkach pokazane jest działanie chłopca na wiadro. Określ cechy tych sił przedstawionych

na rysunkach, jeśli przyjmiemy, że 1cm długości odpowiada 1N.

TEMAT 4: Składanie sił

1. Siła wypadkowa – siła, która zastępuje działanie przynajmniej dwóch sił i powoduje taki sam

skutek.

2. Narysuj siły wypadkowe sił przedstawionych na rysunkach:

Praca domowa

Narysuj siłę wypadkową:

TEMAT 5: Siła równoważąca

1. Siły równoważą się, gdy:

- mają taki sam kierunek,

- mają przeciwne zwroty.

- mają taką samą wartość,

- działają na to samo ciało.

2. Dorysuj siłę, która spowoduje równowagę:

Praca domowa

Dorysuj sił, która spowoduje równowagę.

TEMAT 6: Siła spr ężystości

1. Siły sprężystości to siły pojawiające się w ciele przy jego odkształceniu. Dążą one do

przywrócenia ciału jego początkowych rozmiarów i kształtów.

2. Czym bardziej odkształcamy ciało, tym większe siły sprężystości pojawiają się w jego wnętrzu.

3. Przykłady występowania siły sprężystości:

• . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. Na wykresie przedstawiono zależność wydłużenia sprężyny x od działania siły F

Jakie wydłużenie sprężyny powodują siły o wartościach: F1= 4N, F2= 9N

x1= . . . . . . . . . . . .

x2= . . . . . . . . . . . .

Jaką wartość musi mieć siła aby spowodować wydłużenie sprężyny o x3= 3cm, x4= 5cm

F3= . . . . . . . . . . . .

F4= . . . . . . . . . . . .

TEMAT 7: Siła ci ężkości

1. Siła ciężkości to siła, jaką Ziemia przyciąga ciał.

Fc= m* g

Fc- . . . . . . . . . . . . . . .

m- . . . . . . . . . . . . . . . .

g- . . . . . . . . . . . . . . . . .

g = 10 2s

m

2. Jednostka siły ciężkości (jak i każdej siły) jest niuton (1N)

1N = kg * 2s

m

niuton = kilogram razy metr na sekundę do kwadratu

3. Próżnia – obszar, w którym nie ma cząsteczek np. kosmos.

4. Ciała, które spadają w kierunku Ziemi w próżni poruszają się ruchem jednostajnie

przyspieszonym z przyspieszeniem ziemskim g = 10 2s

m

Zadanie 1

Oblicz siłę ciężkości Fc ,jaką Ziemia przyciąga ciało o masie m= 3kg. Przyjmij, że g = 10 2s

m

Dane: Szukane:

m= . . . . . . . . Fc= ?

g= . . . . . . . . .

Fc= . . . . . . . . . . . . . . .

Odp. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zadanie 2

Oblicz siłę ciężkości Fc ,jaką Ziemia przyciąga ciało o masie m= 50kg. Przyjmij, że g = 10 2s

m

Dane: Szukane:

m= . . . . . . . . Fc= ?

g= . . . . . . . . .

Fc= . . . . . . . . . . . . . . .

Odp. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zadanie 3

Oblicz siłę ciężkości Fc ,jaką Ziemia przyciąga ciało o masie m= 10kg. Przyjmij, że g = 10

2s

m

Dane: Szukane:

m= . . . . . . . . Fc= ?

g= . . . . . . . . .

Fc= . . . . . . . . . . . . . . .

Odp. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

TEMAT 8: Siła tarcia

1. Tarcie występuje podczas ruchu jednego ciała po drugim. Przyczyną tarcia jest nierówność

powierzchni stykających się ciał.

2. Tarcie hamuje ruch, więc staramy się je zmniejszyć, ale tarcie jest też często bardzo potrzebne.

Zadanie

Pogrupuj w tabeli przykłady tarcia pożytecznego ( staramy się je zwiększyć) i szkodliwego

( staramy się je zmniejszyć):

tarcie butów o chodnik, tarcie kół o jezdnię, tarcie nart o śnieg, tarcie części zawiasów w drzwiach,

tarcie o siebie części silników, tarcie o siebie klocków hamulcowych

Tarcie pożyteczne Tarcie szkodliwe

TEMAT 9: Pion i poziomica oraz ich zastosowanie

1. Pion – odważnik zawieszony na nici. Służy do wyznaczania kierunku . . . . . . . . . . . . . np.

na budowie

Istnieją różne rodzaje pionów:

• pion ciężarkowy — składa się z ciężarka zawieszonego na giętkiej lince lub sznurku; był

już znany budowniczym w starożytności.

• pion drążkowy

• pion optyczny

2. Poziomica – urządzenie służące do wyznaczania kierunku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . np.

na budowie

Ze względu na zastosowanie wyróżnia się dwa główne typy poziomnic:

• murarskie (popularne, podłużne, drewniane lub aluminiowe, służące do pomiaru

poziomu ścian)

• ramowe (kwadratowe, metalowe, służące do ustawiania poziomu maszyn -

obrabiarek).

TEMAT 10: Siła wyporu. Pływanie i tonięcie ciał

1. Na każde ciało zanurzone w cieczy działa siła wyporu, skierowana pionowo do góry i siła

ciężkości skierowana pionowo do dołu.

2. Możliwe są trzy przypadki:

a) ciało tonie gdy siła ciężkości jest większa od siły wyporu (Fc>Fw)

b) ciało pozostaje w stanie równowagi i może pływać całkowicie zanurzone na dowolnej głębokości

(Fc=Fw)

c) ciało wynurza się i pływa po powierzchni cieczy, gdy siła ciężkości jest mniejsza od siły wyporu

(Fc<Fw)

Praca domowa

Odszukaj w Internecie informacje o łodziach podwodnych i balonach.

TEMAT 11: Powtórzenie wiadomości z działu „Dynamika”

1. Każdą siłę możemy obliczyć ze wzoru:

F= m*a

F- . . . . . . . . . . . . . . .

m- . . . . . . . . . . . . . . . .

a- . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Jednostką siły jest niuton (1N)

1N = kg * 2s

m

Zadanie 1

Oblicz siłę F, która ciału o masie m= 2kg nadaje przyspieszenie a= 22s

m

Dane: Szukane:

m= . . . . . . . . F= ?

a= . . . . . . . . .

F= . . . . . . . . . . . . . . .

Odp. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zadanie 2

Oblicz siłę F, która ciału o masie m= 5kg nadaje przyspieszenie a= 52s

m

Dane: Szukane:

m= . . . . . . . . F= ?

a= . . . . . . . . .

F= . . . . . . . . . . . . . . .

Odp. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zadanie 3

Jaką masę m ma ciało, które pod wpływem siły F= 200N, osiągnęło przyspieszenie a= 102s

m.

Wskazówka: aby rozwiązać to zadanie należy wzór F= m*a przekształcić do postaci m=a

F

Dane: Szukane:

F= . . . . . . . . m= ?

a= . . . . . . . . .

m= . . . . . . . . . . . . . . .

Odp. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

DZIAŁ III: KOSMOS

TEMAT 1: Układ Słoneczny – Słońce, planety i ich ruch

1. Astronomia zajmuje się badaniem gwiazd, które widzimy w nocy na niebie i innymi ciałami

znajdującymi się w przestrzeni daleko od Ziemi.

2. Układ Słoneczny to Słońce, okrążające je planety i inne ciała niebieskie (księżyce, asteroidy itp.)

Wokół Słońca krążą po orbitach następujące planety:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. Znanym polskim astronomem był Mikołaj Kopernik, który stworzył teorię heliocentryczną

dotyczącą budowy Układu Słonecznego. Według niej Słońce znajduje się w centrum Wszechświata,

a wokół niego krążą wszystkie ciała niebieskie.

TEMAT 2: Słońce i jego promieniowanie. Księżyc.

1. Słońce jest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .najbliższą Ziemi. Źródłem energii słonecznej są . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .zachodzące w jego wnętrzu. Energia ta jest wysyłana w

przestrzeń kosmiczną i dociera do Ziemi dając mam między innymi:. . . . . . . . . . . i . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

2. W skład materii Słonecznej wchodzą następujące pierwiastki:

wodór - . . . . . . . . . . . . . . %

hel - . . . . . . . . . . . . . . . . . %

pozostałe pierwiastki - . . . . . . . . . . . . . . %

3. Odszukaj w podręczniku (strona 145) odpowiednie dane dotyczące Słońca:

a) średnica Słońca - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

b) masa Słońca- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

c) temperatura powierzchni- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. Księżyc obiega wokół . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i nie świeci światłem . . . . . . . . . . . . . . . . .

Widzimy go dzięki temu, że światło słoneczne odbija się od powierzchni Księżyca i dociera do nas

na Ziemię.

TEMAT 3: Za ćmienie Słońca i księżyca

1. Zaćmienie Księżyca - ma miejsce wtedy, gdy Księżyc w swej wędrówce wokół Ziemi znajduje

się w . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Zaćmienie Słońca- ma miejsce wtedy, gdy Księżyc w swej wędrówce wokół Ziemi znajduje się

między ……………………………………………………………………………..

TEMAT 4: Sondy kosmiczne i sztuczne satelity Ziemi

1.Wokół Ziemi krąży jeden satelita naturalny- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . oraz wiele satelitów

sztucznych wysyłanych w kosmos przez człowieka w różnych celach:

2. Wyróżniamy następujące satelity sztuczne:

a) telekomunikacyjne- przekazują programy telewizyjne, rozmowy telefoniczne, programy radiowe,

dane komputerowe

b) nawigacyjne – służą do określania położenia obiektów na powierzchni Ziemi

c) meteorologiczne – przekazują dane o pogodzie

d) astronomiczne – służą do obserwacji odległych gwiazd i galaktyk

e) wojskowe – obserwują obiekty sportowe

f) geofizyczne – śledzą warunki na Ziemi, obserwują jej powierzchnię

Praca domowa

Sporządź notatkę na temat „Loty kosmiczne” (podręcznik strona 150 – 157)