KAVRAMHARİTASI

Kardiyak out-put’da azalma riskiKanama riski

Şok riski

KARDİYAK OUT-PUT’DA AZALMA RİSKİ

Kardiyak out-put nedir?

• Kardiyak out-put; temel hemodinaminin en önemli öğesidir.

• Kalbin tek amacı uygun kardiyak out-putu sağlamaktır.

Etkili bir kardiyovasküler fonksiyon

• Sistemik arteriyel oksijenizasyon,• Kalp hızı ve intravasküler volüm,• Miyokard fonksiyonu,• Sistemik ve pulmoner dirence bağlıdır.

BP = CO x SVR (Ohm Kanunu) ?

KARDİYAK OUT-PUTHEMODİNAMİ İÇİN ZORUNLUDUR!

KARDİYAK OUT-PUT için Öncelikle Kavramları Oluşturalım!

• BP= Blood Pressure (Kan Basıncı)• CO= Cardiac Out-put (Kardiyak out-put/ Kalp

debisi)• SVR= Systemic Vasculer Rezistance (Sistemik Vasküler

Direnç)

BP = CO x SVR (Ohm Kanunu)

Kan Basıncı

Kardiyak out-put

Stroke volüm(Atım hacmi)

Miyokard kasılma yeteneği

(kontraktilite)

Ön yük (preload)

Ard yük (afterload)Kalp Hızı (Atım

hızı)

Sistemik vasküler direnç

KAVRAMLARI İLİŞKİLENDİRELİM!

Kardiyak out-put

ArdyükKontraktiliteÖn yükKalp hızı

KB

SVR

KAVRAMLARI BAŞKA BİR ŞEKİLDE İLİŞKİLENDİRELİM!

O2 üretimi O2 tüketimi

Kardiyak out-put

Bazal metabolizma

Termogenezis

Eksternal iş

ArdyükKontraktiliteÖn yükKalp hızı

KB

SVR

Hemoglobin

O2 satürasyonu

YENİ KAVRAMLARI EKLEYELİM!

O2 üretimi O2 tüketimi

Kardiyak out-put

Bazal metabolizma

Termogenezis(fizyolojik aktiviteler sonucu ısı üretimi)

Eksternal iş

ArdyükKontraktiliteÖn yükKalp hızı

KB

SVR

Hemoglobin

O2 satürasyonu

•Hemoglobinopati•Anemi•Hemoraji

•Akciğer hastalıkları•Karboksihemoglobin•Metahemoglobin•Şant

•Sedasyon•Ağrı•Aknsiyete•Hormonal faktörler

•Titreme•Ateş•Ketokalaminler

•Solunum yükü•Büyüme•Travma•Katabolizma•Sepsis

•Aritmi•Aerobik gücü etkileyen faktörler

•Kan volümü•Venöz direnç•İntratorasik basınç•Dolum zamanı•Atrio-ventriküler senkronizasyon•Diyastolik fonksiyon•Ventriküler kompliyans (diyastolde ventrikül doluşu)•Perikardiyal kısıtlama•Atrio-ventriküler kapak yeterliği

•Miyokardiyal O2 kaynağı•Hücre içi Ca++•Asidoz•Elektrolit yetersizliği•Hipoglisemi•Ketokalaminler•Sepsis•Kardiyomiyopati•Miyokardit

•İntratorasik basınç•Perikardiyal basınç•Sol ventrikül sistol sonu kavite içi basınç•Sol ventrikül sistol sonu duvar kalınlığı•Sol ventrikül sistol sonu boyutu

DAHA DA GENİŞLETELİM!

HEMŞİRELİK TANISI olarak KARDİYAK OUT-PUTTA AZALMA

(Aktivite ve egzersiz hemşirelik tanıları)

• Kardiyak fonksiyonlarda bozulmaya yol açacak şekilde, kalp tarafından vücuda pompalanan kan miktarında bir azalma olan bir bireydeki durumu tanımlar.

Tanımlayıcı Özellikler*Kan basıncının düşük olması*Nabzın hızlı olması*Dispne*Anjina*Ritim bozukluğu*Huzursuzluk

*Yorgunluk*Vertigo*Ödem (periferal, sakral)*Siyanoz*Oligüri

Kardiyak out-putta azalmaHEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİ• Kardiyovasküler fonksiyonların takibi

– Yaşam bulgularının sık kontrolü• Kan basıncını sık aralarla izlemek• Kalp sesleri ve ritmini değerlendirmek• Periferal nabızların kontrolü

– İnvaziv hemodinamik monitörizasyonun sağlanması sonrası düzenli takibi yapmak (MAP, PAP, PWCP)

– Kardiyak disritimler için EKG izlemi– Santral venöz basınç (CVP) takibi yapmak– Sıvı tedavisini sağlamak– Aldığı-çıkardığı takibi yapmak– Yatak istirahatını sağlamak– Cilt ısısı ve rengininin kontrolü– Kanama kontrolü– Dehidratasyon belirtilerinin izlenmesi– Laboratuar bulgularının izlenmesi (Kardiyak enzimler, idrar dansitesi)– Bilinç düzeyini izlemek……………………………………………………………………..

Kardiyak out-putta azalma-Hemşirelik Tanısı

Kardiyak out-putta azalma-Hemşirelik Tanısı

Kardiyak out-putta azalmaBir bakım planı örneği

KANAMA RİSKİ

Kanama Nedir?

• Damar bütünlüğünün bozulması sonucu kanın damar dışına (vücudun içine veya dışına doğru) doğru akmasıdır.

• Kanamanın ciddiyeti aşağıdaki durumlara bağlıdır:– Kanamanın hızı,– Kanama miktarı,– Vücutta kanın aktığı bölge,– Kişinin fiziksel durumu ve yaşı

Vücutta kanın aktığı bölgeye göre 3 çeşit kanama vardır:

• Dış kanamalar: Kanama yaradan vücut dışına doğru olur.

• İç kanamalar: Kanama vücut içine olduğu için gözle görülemez.

• Doğal deliklerden olan kanamalar: Kulak, burun, ağız, anüs, üreme organlarından olan kanamalardır.

Damar tipine göre ise; kanama arter (atardamar), ven (toplardamar) ya da kılcal damar kanaması olabilir.

• Arter kanamaları kalp atımları ile uyumlu olarak kesik kesik akar ve açık renklidir.

• Venöz kanamalar ise koyu renkli ve sızıntı şeklindedir.

• Kapiller kanamalar küçük kabarcıklar şeklindedir.

Kanamanın değerlendirilmesinde, şok belirtilerinin izlenmesi çok önemlidir.

HEMŞİRELİK TANISI olarak KANAMA RİSKİ

• Damar bütünlüğünün bozulmasına bağlı vücut içine ve dışına doğru kanama olasılığını tanımlar.

Etijolojik Faktörler*Travma öyküsü*Cerrahi girişim *İnvaziv girişimler*Karaciğer fonksiyon bozukluğu*Hemotolojik hastalıklar*Trompostopeni*Koagülasyon faktörlerinin yetersizliği (hemofili vb. hastalıklar)*Yaygın damar içi pıhtılaşma (DIC)

*İdiyopatik Trompositopenik purpura (ITP)*Sistemik Lupus Eritematozus (SLE)*İlaçlar (heparin, coumadin, aspirin, sulfonamidler, digital, non-steroidler vb.)

KANAMA RİSKİ-1Hemşirlik tanısı Amaç PlanlamaKANAMA RİSKİ 1.Kanama belirti

ve bulgularını erken tanımak.2.Oluşabilecek kanamaları önlemek

1. Hastanın hemodinamisi değerlendirilecek, yaşam bulguları kanama açısından sık izlenecek. Kan basıncı kontrol altında tutulacak, intrakraniyal basınç artışı önlenecek (sistolik KB <140 mmHg).

2. Doktor istemine göre trombosit ,Htc,Hb kontrolü için kan örneği alınacak,sonuçlar kanama yönünden değerlendirilecek.

3. Kanama profili açısından PT, aPTT ve INR takibi yapılacak. Sonuçlar doktoruna bildirilecek.

4. Ağızdan, rektal yolla ve idrarla kan gelip gelmediği deri altı kanamaları dikkatle gözlemlenecek (hematemez, hemoptizi, hematokezya, melena, hemotüri, hematom, peteşi , purpura vb. açısından), hasta ve yakınları eğitilecek.

5. Gizli (internal)kanama belirti ve bulgularına karşı uyanık olunacak (bilinç değişikliği, korku , endişe, huzursuzluk, yorgunluk, susuzluk, soğuk ve solgun cilt, hipotermi, hipotansiyon, kulakta çınlama).

6. İnsizyon yeri, pansumanları kanama yönünden gözlemlenecek.7. Drenden gelen miktarın kontrolü dikkatli bir şekilde yapılacak.

Gelen miktar beklenenden fazla ise doktoruna haber verilecek.8. Hasta travmalardan korunacak, yaralanmaları önlemek için çevre

güvenliği sağlanacak.

KANAMA RİSKİ-2Hemşirlik tanısı

Amaç Planlama

KANAMA RİSKİ

1.Kanama belirti ve bulgularını erken tanımak.2.Oluşabilecek kanamaları önlemek

9. IM enjeksiyonlardan kaçınılacak, yapmanız gerekiyorsa ince uç kullanılacak.

10. IV katater takarken dikkatli olunacak turnike fazla sıkmayacak. Zorunlu enjeksiyon sonrası 3-5 dakika basınç uygulanacak

11. Kanamaya neden olabilecek invaziv herhangi bir uygulama yapılacaksa, gerekli önlemler doktor istemiyle hazırlanacak.

12. Antikoagülan kullanan hastalar yakın takip edilecek, sonuçlar hekim ile paylaşılarak tedavi planı buna göre düzenlenecek.

13. Hastanın kan grubu belirlenecek, gerektiğinde eritrosit, taze donmuş plazma, trombosit, tam kan gibi kan ürünlerinin transfüzyonu için hazırlıklar yapılacak.

14. Hasta ve ailesine kanamayı önleyici yaklaşımlar konusunda bilgi verilecek

*kuvvetli burun sümkürmeme*Sert öksürmeme ve ağzı kapalı şekilde hapşırmama*tıraş bıçağı yerine elektrikli tıraş makinası kullanma*sıcak su ile duş almama*rahat ve bol giysiler giyme*yumuşak diş fırçası kullanma, diş ipi kullanmama*kısıtlama yok ise proteinden zengin gıda tüketme ….

Kanama RiskiBir bakım planı örneği

ŞOK RİSKİ

Şok nedir?

• Vücutta dolanan kan hacmi ile damar lümeni arasındaki akut dengesizliğe bağlı olarak gelişen dolaşım yetersizliğidir.

Tanımlayıcı Özellikler

• Hipertansiyon• Hipovolemi• Hipoksemi• Hipoksi• Enfeksiyon• Sepsis• SIRS

ŞOK NEDEN ÖNEMLİDİR?

Doku perfüzyonunun azalması ile hücre metabolizmasının

bozulmasıdır.

Doku perfüzyonu, kardiak fonksiyon, kan volümü ve

kan basıncının değişmesi ile bozulabilir .

Şok kompansasyon mekanizmaları ve klinik

girişimler yetersiz kalırsa organ yetmezliği ve ölümle

sonuçlanır.

ŞOK ile ilgili kavramları ve tüm bilgileri bir kavram haritasında toparlayalım!

1.İlerleyici olmayan (erken) -Kompanse Evre: Kompansetuar mekanizmalar perfüzyonu sağlar.

-Kalp hızı artar, periferal direnç artar.2.İlerleyici-Dekompanse Evre: dokularda hipoperfüzyon başlar->dolaşımsal ve

metabolik yetersizlik başlar. -laktik asidemiden metabolik asidoz gelişir ve kompanzasyon mekanizmaları

yetersiz kalır.3.İrreversible-Geri dönüşsüz Evre: Hayatta kalmayı sürdüremeyecek şekilde organ

hasarı ve metabolik bozukluklar oluşur.

Dolaşım kollapsı->Çoklu organ yetmezliği ve hipoperfüzyon-Klinik indikatörler Ortalama arter basıncının düşmesi (<60 mmHg) Taşikardi, takipne Soğuk cilt ve ekstremite (nörojenik şok dışında) Genellikle hipotansiyonDokularda hipoksi gelişimi->Laktik asidoz

Hipoadrenal-Adrenokortikal yetersizlik -> kortizol salınımının azalmasıTravmatik-yaralanan dokuda intersitisyel aralığa kan

kaybı nedenyile volüm azalması->olası hipovolemiAnafilaktik-Ige-aracılı hipersensitivitenin gelişmesi-

>yaygın vazodilatasyon ve dolum için yeterli kan olmaması

Travma kaynaklıdır özellikle spinal kordun üst servikal bölgesindeki yaralanmaları

->sempatik vazomotor iletiler kesilir-->arteriyoler dilatasyon, venodilatasyon

-ılık ekstremite

Ciddi enfeksiyonlara sistemik yanıt olarak gelişir.-sıklıkla gram negatif bakterilerin ürettiği endotoksinler sonucudur.-Staph. Aureus süperantijenine bağlı->toksik şok sendromu olabilir.*Başlangıçta vazodilatasyona bağlı kan akımı artar*Vasküler permeabilite artar.-alt ekstremitelerde kan göllenir ->olası hipovolemi*Sitokinler (TNF-, IL-1, IL-6, IL-8), kompleman, kininler ve salınımı artar*Damar endoteli hasar görür+ Platelet Aktive Edici Faktör (PAF) salınır ->Dissemine İntravasküler Koagülasyon (DİC) gelişir

Sol ventrikül pompalama gücü yetersizliği->dolaşımsal kollaps

-çoğunlukla MI sonucudur-> CO düşer->ventrikül yetersizliğine bağlı venöz kan alt bölgelerde göllenir-ventriküler aritmi, ektrensek kompresyon, sol ventrikül çıkım yolu darlıkları-Soğuk ekstremite

Dolaşımdaki kanın akut azalması-> dolaşımsal kollaps gelişir

1. Ciddi kanamalar ya da sıvı kaybı-şiddetli travmalar, ciddi yanıklar

2. Gastrointestinal kanaldan sıvı kaybı-şiddetli kusma ve diyareler

-soğuk ekstremite

ŞOK

Genel Özellikler

1. Hipovolemik

Evreler

Diğer türleri

2. Kardiyojenik3. Septik

4. Nörojenik

HipotansiyonZayıf, hızlı atımTakipneSoğuk, soluk ve nemli cilt Siyanoz

Ilık ve kızarık cilt

sonuç

sonuç

KOLLOBRATİF TANI olarak ŞOK RİSKİ

• Damar bütünlüğünün bozulmasına bağlı vücut içine ve dışına doğru kanama olasılığını tanımlar.Etijolojik Faktörler

*Travma öyküsü*Cerrahi girişim *İnvaziv girişimler*Karaciğer fonksiyon bozukluğu*Hemotolojik hastalıklar*Trompostopeni*Koagülasyon faktörlerinin yetersizliği (hemofili vb. hastalıklar)

*Yaygın damar içi pıhtılaşma (DIC)*İdiyopatik Trompositopenik purpura (ITP)*Sistemik Lupus Eritematozus (SLE)*İlaçlar (heparin, coumadin, aspirin, sulfonamidler, digital, non-steroidler vb.)

NOTBu tanı NANDA listesine yeni eklenmiştir ve birkaç kollobratif problemi göstermektedir. Aşağıdaki kollobratif problemlerden hangisinin uygun olduğunu karar vermek için neleri izlemeniz gerektiğini belirlemelisiniz.

• Hipertansiyon komplikasyonu riski• Kanama komplikasyonu riski• Hipovolemi komplikasyonu riski• Kardiyak outputta azalma komplikasyonu riski• Hipoksemi komplikasyonu riski