KARAKURI: Vi k thut ny, h ch tc bp b, ng h hay nhng chic rng c th t hot ng... Lch s: K thut Karakuri c th bt ngun t bn kia i dng khi tnh bn vi lc a Trung Hoa v bn o Hn Quc ny n trn t Nht. Sch xa ghi chp li rng tc phm Karakuri c xa nht l Sinan-sha mt phng tin giao thng c tc dng nh mt chic la bn - xut hin triu i Tenchi c xa Nht Bn, v phi mt ti chn nm a vt ny vo bin nin s k ca nc Nht.

Sinan-sha, trong ting Anh c ngha l chic xe nga lun chy v pha Nam, l mt phng tin giao thng m trn u xe, con bp b hnh mt o s lun ch v pha Nam. Trong cu chuyn c in Trung Hoa, Sangokushi, chic xe ny dng xc nh phng hng trong sng m dy c trn nhng chin trng. Dashi karakuri (karakuri xe nga diu hnh) v Zashiki karakuri (karakuri trong nh) c sng to ra vo thi k Muromachi khi ng h c kh phng Ty xut hin ti Nht Bn v vn ha Nanban cng n theo chn nhng con tu B o Nha. Ngi ta v cng ngc nhin v chic ng h c th hot ng t ng. N c mt tc ng to ln ln tay ngh cng nhn Nht Bn. Tuy nhin, karakuri ch c mt s qu tc nhn nhn. Trong thi k yn bnh Edo, vn ha Nht Bn c truyn b. V l lc m k thut karakuri c pht trin thng qua nhng tng sinh ng v k thut th cng ca nhng ngi th truyn thng.

Mt ngi th ch tc ng h bn a, Konoe Takeda, bt u hc hi k thut karakuri v p dng n vo nhng v kch ri Nht Bn c tn ningyo-johruri, v trnh din trn khp cc sn khu Nht Bn. Cng lc , Dashi karakuri cng bt u bc vo thi k rc r, hng trng nh c lung sinh kh v ng lc t nhng k thut tin tin. qu l bc tin v i ca con ngi. S kt hp gia k thut phng ng, dashi karakuri v ng h c hc phng Ty to ra mt k thut mi m cht Nht Bn. Ngoi ra, Karakuri-zui, cun sch v nhng nguyn l v biu ca cc chuyn ng trong karakuri c xut bn. y l n lc u tin m nhng ngi th th cng b mt cng b vi cng chng. Karakuri thu ht mi ngi, v h bt u sng to ra nhng k thut mi trn khp mi min t nc. V d, karakuri tansu, mt loi hm g, c to ra bi mt ngi th mc vui tnh khi gia nh Tokugawa, gia nh qun i th lc nht thi k Edo, yu cu nhng ngi th mc ca hong cung lm cho h nhng hm c hi ct v nhng qun c. H dng k thut karakuri ni ting lm ra chic hm ca nhng ngn ko. ng thi, nhng sn phm khc ca hp ng tin c th ni trn nc nu con thuyn b chm v kh c th m ra lu tr ti liu b mt hoc bo m an ton cho tin bc. Chng cng u c lm da trn k thut karakuri. K thut ny rt hp dn ngi phng Ty, n c nh hng ln lao i vi k thut t ng ca h lc by gi. Thi k Edo thc s chng kin s trao i cng ngh gia phng ng v phng Ty.

Bp b Karakuri Bp b Karakuri ln u c gii thiu trong di co ca nhng ngi th c kh Nht Bn, gi l Karakurizui. t tch tr ln mt ci khay lm bp b chuyn ng, n s dng li khi tch tr b thay i. Nu chic tch b thay th, con bp b s quay vng quanh v tr li v tr ban u ca n.

Bp b Karakuri l chic my t ng u tin Nht Bn. Chuyn ng ca chng c gy ra nh sc mnh ca l xo, thy ngn v ct. Bn c th lm chng v tch chng ra d dng m khng cn s dng inh c kim loi hay mng tay.

Bp b Karakuri l hin thn ca cng ngh cp cao nht di thi Edo. Tht l kh khn truyn li k thut ny cho cc th h con chu, bi v k thut sn xut ny khng ch i hi kin thc, m cn i hi tay ngh rt cao. N c gi l bu vt c khai qut. Cho ti nay, s lng nhng tc phm hon thin vn cn rt t. iu huyn b Bn ngh ti iu g khi nhc ti karakuri? Bn c th nh ti con ri bn nhn thy trn cc show truyn hnh hay vin bo tng. Hay thm ch nhng con bp b ma qui thng xut hin trong cc tc phm anime, manga m bn c. V bi hu ht mi ngi c th khng hiu karakuri c ngha l g nn bi vit ny s gip chng ta cng sng t iu .

Thc t, ci t huyn b ny c t thi Edo, tc l khng phi qu lu cho lm. N c dng cho nhng k s c kh lc v mi ngi cng gi bt c ci g c chuyn ng k l l karakuri. Mt s thut ng k thut cng c c l karakuri. V vy, u l nguyn gc ca t ny? Ngi ta cho rng karakuri l t phi sinh t t mn kairai khi n c pht m theo th ng. Kairai c ngha l con ri, v dng ch nhng ngi hot ng di s ch o ca ngi khc. Trong sut thi k Song, triu i th k th mi, c ti tm ngha ca t kairai.

Cc xe kiu rc ri trong l hi

Kenshi... mt con ri (con bp b c iu khin bng mt si dy) Joutoh... mainingyo (mt con ri bit nhy), bunraku (nh ht ma ri c in) Sui ... nh ht ma ri nc Yakuhatsu... con bp b di chuyn bng thuc sng Hiei ... mt bc tranh ti Hotei ... con ri eo gng tay

Niku... vt c chn v tay b iu khin t pha sau

Kikan ... my mc

By ngha trong s c truyn li nguyn bn v ch c ngha Kikan c pht trin thnh karakuri. Karakuri l mt vt th cn c my mc di chuyn v n pht trin thnh robot

By gi chng ta hy cng tp trung vo cc loi karakuri m chng ta thng thy. C hai loi karakuri chnh, l Dashi karakuri v Zashiki karakuri. Dashi karakuri (karakuri xe nga diu hnh)

c t u chic xe nga diu hnh trong nhng ngy hi tn gio. Nhng dashi karakuri c s dng trong ngy hi Aichi v Hida tr nn ni ting ti Nht Bn. Loi karakuri ny rt phong ph, t loi ri c iu khin vi si dy thng cho ti nhng my t ng tinh xo c th c ng nh cc thit b c kh nh ng h, l xo, bnh rng. Vy ti sao chng li tng c s dng trong cc ngy hi nh th? S tht l: mi

ngi s dng chng, t chc cc ngy hi chng kin cc nghi l tinh thn v con ri l mt vt biu tng ca s tn knh, th phng trong l k nim ca h. Mi ngi khim nhng nhn ra s tn ti ca Cha tri v ngh rng h sng l nh c tin ca ngi, ging nh con ri c th chuyn ng c l nh c iu khin bi nhng si dy ko.

Zashiki karakuri (karakuri trong nh) l ci m ta c th s dng zashiki phng khch - trong nh. Chng ta c th gi bt c th g t chi cho ti trang tr l Zashiki karakuri, min l chng c lin quan ti c hc v nhng k xo huyn b. Bp b karakuri v hm g karakuri ni ting l nhng v d nh th. Chng di chuyn bng nhng k thut tinh xo m chng ta khng th d dng nhn thy. Chng lm ta hon ton sng st. Zashiki karakuri l mt hnh thc bin i ca Dashi karakuri. Chng cho ta thy mt tr tu k diu v mt khiu khi hi. Hn tt c mi th, chng ta c th thy cht lng ca k thut karakuri Nht Bn thng qua nhng ci nhn cn cnh, chi tit. Karakuri tansu hm g karakuri l mt mn th cng truyn thng Nht Bn c ti khm ph trong x hi hin i. Chic rng ny, vi nhng ci ngn ko (trong ting Nht l tansu) trng ging nhng ni tht bnh thng Nht Bn. Tuy nhin, bn s thy v cng ngc nhin khi bit chic rng y c th lm nhng g. t vt g vo bn trong ngn ko. Mi khi bn m ngn ko ra, chng bin mt c nh l c php thut vy. Tansu c mt ngn ko c th xoay ngc 180 . Mc ch ca ci ngn ko ny l l do bo mt, gi nhng vt gi tr c an ton. Tuy th, bn vn cm nhn c khng kh Nht Bn tansu trong ting Nht c ngha l chic rng.

Phi mt v cng nhiu thi gian v cng sc c th pht trin v sn xut ra vt ny. Teruaki Nakashima, ngi sng to ra karakuri tansu, thch chi vi my mc v ngh n vic pht sng to ra nhng thit b my mc t khi cn l mt cu b. Ngi ta ni rng ng b nh hng bi Hisashige Tanaka, ngi sng lp xng Tanaka m sau ny tr thnh tp on Toshiba. Nakashima bt u hc v karakuri v v nhng phc tho u tin. Bng vic cng hin nhng kin thc tuyt vi ca mnh cho karakuri, ng to ra rt nhiu th thut mi. Karakuri tansu l kt qu ca s kt hp hi ha ca nhng kin thc tuyt nh v karakuri, truyn thng sn xut ni tht tinh xo ti tnh Fukuoka, v funa-tansu chic hm lu gi nhng vt gi tr trn tu bin, vn c coi l nh cao v kin thc v thut th cng thi k Edo.

Nakashima sng to ra karakuri tansu da trn s hc hi t funa-tansu. Khng cn phi ni, iu ny hn khng d dng cht no, bi v hu ht nhng hot ng chnh xc v thanh nh u c lm bng tay. Chic hm bo mt

Gi th chng ta c th c ngm mn th cng tinh xo ny karakuri tansu. N s dng mt k thut p g c in tsutsumi ari (mt phng php ghp cc mt bn ca ngn ko ra pha trc) v k thut sn xut n tng (lm bng lin tc, bc ngoi v lm kh) chng gip ta tn dng ht v p ca nhng tm g. bn ngoi, chng c nhng trang tr kim loi gp phn to nn cu trc cng chc, s trn mn v m i ca nhng tm g zelkova c th c cm nhn b mt. Bn trong hm, g paulownia l mt s la chn tuyt ho. Cui cng, chng c mt h thng bo mt cao cp v nhng chi tit hi hc, gip cho vic s dng thm phn l tng. Thi gian t khi chic hm c hon ton lm bng tay ti khi hon thin l khong hai thng. Mt s kt hp v i ca vn ha, tri thc, v k thut truyn thng em karakuri tansu ti cho chng ta ngy nay. Phong cch trang nh ca n lm say m lng ngi trn khp th gii. Sut t chu cho ti nc c, t H Lan cho ti Nga, karakuri tansu lun c nh gi rt cao v s an ton v v p trang nh ca mnh.