KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER …

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

TARİH ANABİLİM DALI

YENİÇAĞ TARİHİ BİLİM DALI

1826 NUMARALI TRABZON ŞER‘İYYE SİCİLİ’NİN ÖZET TRANSKRİPSİYONU

VE ANALİZİ

YÜKSEK LİSANS TEZİ

Murat GÜNEY

EKİM-2011

TRABZON

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ * SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

TARİH ANABİLİM DALI

YENİÇAĞ TARİHİ BİLİM DALI

1826 NUMARALI TRABZON ŞER‘İYYE SİCİLİ’NİN ÖZET TRANSKRİPSİYONU

VE ANALİZİ

YÜKSEK LİSANS TEZİ

Murat GÜNEY

Tezin Danışmanı : Doç. Dr. Temel ÖZTÜRK

EKİM-2011

TRABZON

ONAY

Murat GÜNEY tarafından hazırlanan 1826 Numaralı Trabzon Şer‘iyye Sicili’nin Özet

Transkripsiyonu Ve Analizi adlı bu çalışma 27.10.1011 tarihinde yapılan savunma sınavı

sonucunda oy birliği ile başarılı bulunarak jürimiz tarafından Tarih Anabilim dalında

yüksek lisans tezi olarak kabul edilmiştir.

Prof. Dr. Kenan İNAN (Başkan)

Doç. Dr. Temel Öztürk (Danışman)

Yrd. Doç. Dr. Rahmi ÇİÇEK

Yukarıdaki imzaların, adı geçen öğretim üyelerine ait olduklarını onaylarım. …./…./….

Enstitü Müdürü

Doç. Dr. Yusuf Şahin

BİLDİRİM

Tez içindeki bütün bilgilerin etik davranış ve akademik kurallar çerçevesinde elde

edilerek sunulduğunu, ayrıca tez yazım kurallarına uygun olarak hazırlanan bu çalışmada

orijinal olmayan her türlü kaynağa eksiksiz atıf yapıldığını, aksinin ortaya çıkması durumunda

her tür yasal sonucu kabul ettiğimi beyan ediyorum.

İmza

Murat GÜNEY

27.10.2011

III

ÖNSÖZ

Yazı denilen icadı kullanabilen ve tarihte var olan her devletin çeşitli şekillerde

kayıt tutma geleneğine sahip olduğu ve bu geleneğin bir ihtiyaçtan hasıl olduğu aşikardır.

İnsanlar arasında ticari anlaşma ve faaliyetler, siyasi-askeri kararlar, edebi düşünceler ve

daha birçok insan ürünü olan olay ve olguyu koruma ve daimi kılma isteği, devlet denilen

kapsamlı organizasyon içerisinde ihtiyaca dönüşmüştür. Çünkü oluşturulan sistemin

düzenliliği açısından kayıt hayatidir. Devletler kayıt tutma eylemini, içerisinde

bulundukları döneme ve kendi özel koşullarına göre şekillendirmişlerdir. Osmanlı

Devleti’nin en önemli defter birikimleri arasında yer alan şer‘iyye sicillerinin oluşumu da

bu çerçevede ele alınabilir. Zira şer‘iyye sicilleri Osmanlı kayıt düzeninde kendine has bir

yere sahipken, sonraki dönemlerde araştırmacılara kaynak niteliğinde belgeler niteliğini

kazanmışlardır. Bu yönde taşıdığı öneme binaen 1826 Numaralı Trabzon Şer‘iyye Sicili

çalışma konusu olarak belirlenmiştir. Sicilin hacmi ve içerdiği bilgilerin kısıtlı olması

yönüyle tek başına Osmanlı Devleti ve Trabzon tarihini anlama ve anlatabilmede yetersiz

kalsa da, benzer çalışmalarla birlikte değerlendirildiğinde faydalı olacağı kanaati

edinilmiştir.

Çalışma iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm de kayıtların dökümü başlığı

altında Trabzon’daki önemli şahıslar, yöneticiler, timar-zeamet sahibi kişiler, mahalleler,

kazalar ve diğer idari birimlerin yanında vakıfları içeren dökümler verilecektir. İkinci

bölümde ise istatistik ağırlıklı olarak, defterdeki kayıtlar içeriklerine göre tasnif edilerek

değerlendirilecektir. Ayrıca sicilin özet transkripsiyon metni de çalışmanın sonunda

verilecektir.

Çalışmam sırasında öncelikle benden yardımlarını esirgemeyen ve değerli

fikirleriyle beni yönlendiren tez danışmanım sayın Doç. Dr. Temel ÖZTÜRK’e teşekkür

ederim. Ayrıca araştırma görevlisi olarak çalıştığım Ordu Üniversitesi Tarih Bölümü’ndeki

değerli hocalarım, Doç. Dr. İlhan EKİNCİ, Yrd. Doç. Dr. Ayşe PUL, Yrd. Doç Dr.

Sadullah GÜLTEN ve Giresun Üniversitesi Tarih Bölümü’nden Yrd. Doç. Dr. İsmail

KIVRIM’a çalışma sırasında gösterdikleri yardımlarından ötürü teşekkür eder ve

minnettarlığı bir borç bilirim.

Trabzon, EYLÜL 2011 Murat GÜNEY

IV

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ...........................................................................................................................III

İÇİNDEKİLER.........................................................................................................IV-V

ÖZET..............................................................................................................................VI

ABSTRACT.................................................................................................................VII

TABLOLAR LİSTESİ...............................................................................................VIII

KISALTMALAR LİSTESİ......................................................................................... IX

GİRİŞ.............................................................................................................................1-9

1. Şer‘iyye Sicillerinin Hukuki Arka Planı................................................................1-3

2. Kadı.......................................................................................................................3-4

3. Şer‘iyye Sicilleri ve Önemi...................................................................................4-8

4. 1826 Numaralı Trabzon Şer‘iyye Sicili ve Transkripsiyonda İzlenen Metod.......8-9

BİRİNCİ BÖLÜM

1. SİCİLDEKİ KAYITLARIN İDARİ BİRİMLER, VAKIFLAR VE ÖNEMLİ

ŞAHISLAR NEZDİNDEKİ DÖKÜMÜ.................................................................10-21

1.1. Kayıtlarda Adı Geçen Sancaklar..........................................................................10

1.2. Kayıtlarda Adı Geçen Kazalar Ve Nahiyeler.................................................10-11

1.3. Kayıtlarda Trabzon Merkez Mahalleleri........................................................11-14

1.4. Kayıtlarda Adı Geçen Köyler.........................................................................14-17

1.5. Kayıtlarda Timar ve Zeamet Sahibi Kişiler....................................................17-18

1.6. Kayıtlarda Adı Geçen Vakıflar.......................................................................18-19

1.7. Kayıtlarda Adı Geçen Önemli Şahıslar..........................................................20-21

İKİNCİ BÖLÜM

2. SİCİLDEKİ KAYITLARIN KONULARA GÖRE DAĞILIMI VE

DEĞERLENDİRİLMESİ......................................................................................22-47

2.1. Mülk Satışları ................................................................................................22-33

2.2. Nikah Akidleri................................................................................................33-39

2.3. Borç-Alacak İlişkileri.....................................................................................39-40

VI

2.4. Askeri Mühimmat Nakli ve Teminine Dair Kayıtlar........................................40-41

2.5. Merkezden Gelen Hükümler..................................................................................41

2.6. Mehir-Nafaka....................................................................................................41-42

2.7. Veraset....................................................................................................................42

2.8. Eşkıyalık ................................................................................................................42

2.9. Vekalet ve Kefalet.............................................................................................42-43

2.10. Arazi-Sınır Anlaşmazlığı......................................................................................43

2.11. Sulh .....................................................................................................................43

2.12. Hibe .....................................................................................................................43

2.13. Vergi...............................................................................................................43-44

2.14. Tapu......................................................................................................................44

2.15. Timar-Zeamet Tevcihi..........................................................................................44

2.16. Köle Azadı ...........................................................................................................44

2.17. Eyalet İçi Tayinler...........................................................................................44-45

2.18. Narh Kaydı...........................................................................................................45

2.19. Boşanma ..............................................................................................................45

2.20. Vakıf İhdası ve Vakıf Geliri.................................................................................46

2.21. Akrabalık İspatı....................................................................................................46

2.22. Muhallefat............................................................................................................46

2.23. Diğer...............................................................................................................46-47

SONUÇ ..........................................................................................................................50-51

1826 NUMARALI TRABZON ŞER‘İYYE SİCİLİ’NİN ÖZET TRANSKRİPSİYON

METNİ.........................................................................................................................52-355

YARARLANILAN KAYNAKLAR.........................................................................356-360

EKLER.......................................................................................................................361-362

ÖZGEÇMİŞ…………………………………..................................................................363

VI

ÖZET

Bu tez çalışmasının amacı, 1826 numaralı Trabzon Şer‘iyye Sicili’nin

transkripsiyon ve tasnifi ile ileride yapılabilecek olan Osmanlı ve Trabzon tarihine dair

araştırmalara kaynak oluşturabilecek bir çalışmayı ortaya koyabilmektir.

Osmanlı Devleti’ni araştırmada birinci dereceden kaynaklar olması, kayda

alındıkları dönem hakkında güvenilir ve somut bilgiler sunmaları şer‘iyye sicillerini tarih

araştırmalarında önemli kılmaktadır. Şer‘iyye sicillerinin transkribe edilerek anlaşılır hale

getirilip, tasnif edilmesi ve tarih çalışmalarında kullanılması, eserlerin güvenilirliğini

artıracaktır.

Çalışma iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde defterde yer alan kayıtlar

içerisinde geçen şahıs, yer, kurum isimleri dökümleri ile türlerine göre başlıklar altında

toplanarak istatistikleri çıkarılmış, içeriklerine dair kısa tahliller yapılarak önemli görülen

kısımlar belirtilmiştir. İkinci kısımda ise sicilde yer alan kayıtlar içerdikleri konulara göre

tasnif edilerek yorumlanmıştır. Çalışma sonucunda elde edinilen bilgilere göre Trabzon

şehri ve eyaletinin incelenilen dönem içerisindeki yerine kısaca değinilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Şer‘iyye Sicili, Trabzon.

VII

ABSTRACT

The aim of this thesis is to put forward a study which can be a source for future

researches on the history of the Ottomans and Trabzon by transcribing and classifying

Trabzon Sharia Court Record numbered 1826.

Sharia court records become important since they are first order sources and give

reliable and concrete information without comment about the period they were registered.

Classifying sharia court records, making them comprehensible by transcribing and using

them in historical studies will increase their reliability.

This study consists of two parts. In the first part, the lists of the names of person,

place, institution in the records and records according to their kinds are gathered under

titles and their statistics are made. The second part is stated by making short analyses

related to their contents. According to the information obtained as a result of the study, the

place of Trabzon in the analyzed period is mentioned briefly.

Key Words: Sharia court records, Trabzon.

VIII

TABLOLAR LİSTESİ

TABLO 1: Trabzon Eyaleti’ne Bağlı Kazalar.................................................................11

TABLO 2: Sicildeki Mahalle İsimleri Ve Kayıt Numaraları....................................12-14

TABLO 3: Köylerin Sicildeki Kayıt Numaraları Ve Bağlı Oldukları Yerler.........14-17

TABLO 4: Zeamet Sahibi Kişiler................................................................................17-18

TABLO 5: Timar Sahibi Kişiler.......................................................................................18

TABLO 6: Vakıfların İsmi Ve Sicildeki Kayıt Numaraları...........................................19

TABLO 7: Mülk Satışlarının Durumu....................................................................... 22-31

TABLO 8: Mahallelere Göre Mülk Satışları Dağılımı..............................................32-33

TABLO 9: Nikah Akidleri............................................................................................33-39

TABLO 10: Sicildeki Kayıtların Konularına Göre Dağılımı....................................47-49

IX

KISALTMALAR LİSTESİ

a.g.e. : adı geçen eser

AÜDTCF : Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi

bkz. : bakınız

bs. : baskı

C. : cilt

çev. : çeviren

ed. : Editör

H : Hicri

Haz. : hazırlayan

İ.A. : İslam Ansiklopedisi

kg. : kilogram

M : Miladi

s. : sayfa

T.Ş.S. : Trabzon Şer‘iyye Sicili (1826 Numaralı)

ss. : sayfalar arası

TTK : Türk Tarih Kurumu

vd. : ve diğerleri

Yay. : Yayınları

1

GİRİŞ

Çalışmanın daha iyi anlaşılabilmesi açısından, şer‘iyye sicillerinin anlam, önem ve

içeriğini ele almadan önce, Osmanlı Devleti’nin hukuki yapı ve düşüncesine değinmek

faydalı olacaktır. Çünkü sicillerde var olan kayıtlar sadece durum değil yargı da

içermektedir. Bu nedenle Osmanlı Devletinde yargı usulü ve kaidelerinin anlaşılması

önemlidir. Amaç, ana hatlarıyla ve kısa geçmişiyle birlikte, Osmanlı hukukunun geneline

dair okuyucunun fikir edinmesidir. Ardından Osmanlı hukukunda önemli bir yeri olan

kadının görevleri, statüsü ve şer‘iyye sicilleri ile ilintisi izah edilmeye çalışılacaktır.

1. Şer‘iyye Sicillerinin Hukuki Arka Planı

Şer‘i mahkemelerin ilk defa ortaya çıkışı Hz. Muhammed ve dört halife dönemine

dayandırılmaktadır. İslam’ın yayılmasıyla birlikte mahkemede yargı görevini Hz.

Muhammed kendisi üstlenmiş, dört halife döneminde ise mahkeme görevini çoğu zaman

bizzat halifeler yerine getirmişlerdir1. İslam tarihinde tutulan ilk kadı sicili olarak,

Emeviler döneminde Muaviye’nin Mısır Kadısı olan Süleym bin Itır’ın hükme bağladığı

miras davasının kaydı gösterilmektedir2. Abbasiler döneminde ve daha sonraki Türk-İslam

devletlerinde şer‘i mahkemeler sistemli bir şekilde yürürlüktedir3. Ancak Türkler,

İslamiyet’i kabul etmeden önce de eski ve kuvvetli bir hukuki kültüre sahiptiler4.

Türkler’de şer‘i hukuk ve şer‘i mahkemeler İslam’ın Türkler tarafından kabulünün

ardından, İslam akidelerinin mevcut Türk hukukuna tatbikiyle oluşmuştur.

Osmanlı Devleti’nin hukuk yapısı genellikle Tanzimat’tan önce ve sonra ayrımı

yapılarak incelenmektedir5. Tanzimat öncesi dönemde kendinden önceki İslam

devletlerinin sistemini benimseyen Osmanlı Devleti şer‘i kaza usulünü benimsemiş ve

Osman Bey’in taşraya ilk tayin ettiği iki memurdan birisi kadı olmuştur6. Orduya ait şer‘i

işler için I. Murad zamanında kadıaskerlik ihdas edilmiştir. Fatih döneminde kadıaskerlik

1 Mustafa Fayda, “ Hulefâ-i Râşidîn Döneminde Müesseseler”, Kenan Seyithanoğlu Vd. (Ed.), Doğuştan Günümüze

Büyük İslam Tarihi, 2, İstanbul: Çağ Yayınları, 1986, s. 271. 2 Mustafa Fayda, “Emeviler Döneminde İdarî Müesseseler ve Kültür Faaliyetleri”, Kenan Seyithanoğlu Vd. (Ed.),

Doğustan Günümüze Büyük İslâm Tarihi, 2, İstanbul: Çağ Yayınları, 1992, s. 567. 3 İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Osmanlı Devlet Teşkilatına Medhal, Ankara: TTK Yayınları, 1986, s.10. 4 Fuad Köprülü, “Orta Zaman Türk Hukuki Müesseseleri”, Belleten, 2 (6), 1938, s. 51. 5 Erol Özbilgen, Osmanlı Hukukunun Yapısı, İstanbul: Güray Matbaacılık, 1985, s. 7. 6 Halil Cin ve Ahmet Akgündüz, Türk Hukuk Tarihi, 1, Konya: Timaş Yayınları, 1989, s. 227.

2

Anadolu ve Rumeli olarak ikiye ayrılmış, kadıların rütbe ve dereceleriyle kullanacakları

elkablar bu dönemde kanunnamelerle belirlenmiştir7. Kadı mahkemelerinde yargılama ve

davaları karara bağlamada benimsenen İslâm hukuku, Osmanlı Devleti'nde resmi hukuk

sistemi olarak kabul edilmekle birlikte, Türklerde devlet geleneğinin kendisine has

özelliklerinden de etkilenmiştir. Genellikle İslâm hukukunun açıkça hüküm koyduğu

alanlarda, Hânefi ekole ait görüşler esas alınmıştır. Açıkça hüküm bulunmayan, dolayısıyla

da “ulü'l-emr”e yasama yetkisi tanınan sahalarda, belli bir yasama prosedürü takip

edilerek, “örfî hukuk” olarak adlandırılan kanunnâmeler düzenlenmiştir8. Bununla birlikte,

örfî hükümlerin şer‘i hukuka aykırı düşmemesine gayret gösterilmiştir. Bu şekliyle örfî

hukuk şer‘i hukukla birleşmekte ve hatta tek hukuk telakkisi ortaya çıkmaktadır. Şer‘i

hükümler, Kur‘an, hadis, icma ve kıyas gibi İslâm ilke ve temellerine dayanırken, örf,

hükümdarın irâdesine bağlı olarak koyduğu kurallar ve bunun için sadır olan fermanlardır.

Diğer bir deyimle örf, hükümdarın siyasî-idarî konularda bağımsız irâdesidir. Bunun için

hükümdar yargı yetkisini kullanırken, yeni bir takım kurallar koymakla birlikte bu

konudaki yetkileri sınırsızdı. Öte yandan şer‘i hukuk ancak bunu bilen ve ulemâ denilen

kimseler tarafından yorumlanıp tatbik edilirdi. Ceza hukuku, sipahi ve reâya

münâsebetleri, toprak tasarrufu ve intikali, örfî vergiler, reâyaya yüklenen çeşitli hizmetler,

gümrük ve baclar velhasıl halkı doğrudan ilgilendiren hukukî konularda belli prensipleri ve

maddeleriyle bir Kanûn-ı Osmanî ortaya çıkmıştır ve buna aykırı olan kaideler bid‘at

(şer‘e, örfe ve kanûn-ı kadîme aykırı) olan şeyler sayılmıştır9.

Özellikle klasik dönemde Osmanlı Devleti, padişah dahil bütün bir bürokratik

merkezin kesinlikle kurallara ve geleneklere uyduğu bir hukuk devleti görünümündedir.

Padişahın ve üst düzey devlet görevlilerinin emir ve fermanları, öncelikle ülkenin

hukukunu temsil eden dinsel otoritenin onayına bağlıdır10

. Anlaşıldığı kadarıyla Osmanlı

Devleti’nin hukuk sistemi hakkında Fuad Köprülü’nün öngördüğü, fıkıh denilen İslam

hukuk sisteminin temelini dinden almakla beraber, İslamiyet’in yayıldığı ve yerleştiği yeni

7 Halit Ongan, Ankara’nın 1 Numaralı Şer‘iyye Sicili, Ankara: AÜDTCF, 1958, s. 15. 8 İsmail Acar, “Osmanlılarda Zina Suçu ve Cezası”, Hasan Celal Gürel Vd. (Ed.), Türkler, 10, Ankara: Yeni Türkiye

Yayınları, 2002, s. 83. 9 Yusuf Halaçoğlu, XIV-XVII. Yüzyıllarda Osmanlılarda Devlet Teşkilâtı ve Sosyal Yapı, Ankara: TTK Basımevi,

1991, ss. 105-106. 10 Zühtü Arslan, “Türk Anayasacılıgının Kökenleri: Osmanlı Tecrübesi Üzerine Düsünceler”, Kemal Çiçek ve Cem Oğuz

(Ed.), Osmanlı, 7, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 1999, s. 387.

3

sahalardaki mahalli hukuk maddelerinin de tesirleri altında çevrenin sosyal ve iktisadi

zaruretlerine uygun hale dönüşmüş olduğu11

fikri zihinlerde uyanmaktadır.

Tanzimat dönemi ile birlikte kaynağını kitap ve sünnetten alan hukuk kaideleri,

yabancı hukuk sistemlerinden etkilenmiş, içtihat sayesinde devrinin iktisadi ve ictimai

zaruretlerini karşılayan geniş bir sistem halini almıştır. Bu sistemi vücuda getiren unsurlar

arasında kitap ve sünnetin hissesi pek azdır12

. Böylece, Osmanlı hukukunda sekülerleşme

eğilimi, en azından şekil ve içerik olarak başlamış13

, bu düşünce adli teşkilatın yapısındaki

değişimi beraberinde getirmiştir. Sultan II. Mahmud döneminden itibaren yargılama

alanında yeni düzenlemelere gidilmesi ile kadıların yetkilerinin azaltıldığı görülmektedir.

İstanbul Kadılığı’nın 1837’de ilk defa resmî bir binaya taşınmasından itibaren kadıların

idarî ve mahallî idarelerle ilgili yetkileri kaldırılmıştır. 1859 Nizâmnâmesi ile de evkaf,

kassam, kazasker mahkemeleri ile İstanbul mahkemelerinin görev ve yetkileri ayrı ayrı

tespit edilmiş ve bu hususlarda sınırlandırılmaya gidilmiştir14

. Divân-ı Ahkâm-ı Adliye’nin

kuruluşunun ardından mahkemeler şer‘i ve nizâmi olarak ikiye ayrıldı. Ancak iki

mahkemenin bulunması ve yetkilerinin açık bir şekilde belirlenmemiş olması karışıklıklara

neden olmaktaydı. Aksaklıkları ortadan kaldırmak ve gerekli yenilik hareketlerini

geliştirmek için bir kanun mecmuası olan mecelle yayınlandı. Böylece Nizâmiye

mahkemeleri önem kazanırken şer‘i mahkemelerin yetkileri azaltılmıştır15

.

2. Kadı

Osmanlı şer‘iyye mahkemelerinin birinci dereceden vazifelisi olan Kadı, kelime

olarak hüküm, karar, hâkimlik manalarını ifade eden kaza kelimesinin ism-i faili olup

“hâkim” demektir16

. Terim olarak ise; insanlar arasındaki anlaşmazlıkları, Kur’an ve

sünnetten alınan şer‘i hükümlere göre hal ve fasl etmek, nizaları ortadan kaldırmak

demektir. Bu görevi ifa eden görevlilere de “kadı” denmektedir17

. Osmanlı Devleti idarî

taksimat olarak eyâletlere, eyâletler livâlara, livâlar kazâlara, kazâlar nâhiyelere, nâhiyeler

11 Köprülü, a.g.e., s. 52. 12 Ömer Lütfi Barkan, Osmanlı Devleti’nin Sosyal Ve Ekonomik Tarihi, 1, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Rektörlük

Yayınları, 2000, s. 263. 13 Sekülerleşme, tanzimat ile birlikte Osmanlı hukunda meydana gelen değişimi tam ve yüzde yüz doğru olarak ifade

etmede bir yönüyle eksik kalıyor olabilir. Ancak incelenilen kaynaklarda Osmanlı hukuk yapısında yapılmak istenen

revizyon, anladığımız kadarıyla, batı tarzı hukuk anlayışının, Osmanlı hukuk anlayışına tatbik edilerek, daha tatmin edici

bir sistem ortaya konulmak istenmesiyle açıklanabilir. 14 Ahmed Akgündüz, “İslâm Hukukunun Osmanlı Devleti'nde Tatbiki: Şer‘iyye Mahkemeleri ve Şer‘iyye Sicilleri”,

Hasan Celal Güzel vd. (Ed.), Türkler, 10, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 2002, s. 55. 15 Ongan, a.g.e., s. 18-19. 16 Ebu’l-Ulâ Mardin, “Kadı”, İ.A., 6, İstanbul: Maarif Matbaası, 1955, s. 44. 17 Halil Cin ve Ahmet Akgündüz, Türk Hukuk Tarihi, 1, İstanbul: Osmanlı Arastırmaları Vakfı, 1995, s. 270.

4

de köylere ayrılmıştır. Nâhiye ve köyler dışında kalan diğer idarî merkezler aynı zamanda

birer yargı merkezidir. Her yargı merkezinde de birer kadı bulunmuştur18

. Osmanlı adli

teşkilatının temel taşı olan kadılar, bulundukları yerin hem hâkimi, hem belediye başkanı,

hem emniyet amiri, bazen hem mülki amiri ve hem de halkın her konu da müracaat

edebileceği sosyal güvenlik makamıydı19

. Şer‘i mahkeme sicillerinin incelenmesinden

anlaşıldığına göre, kadılar, hem kazai hem de idari işlere bakmak vazifesiyle mükellef

oldukları için sadaretten, kadıaskerlikten, beylerbeyliğinden, validen ve diğer benzer

makamlardan gelen her emri saklıyorlar ve ihtiyaç üzere ona göre hareket etmek üzere,

suretlerini sicil olarak adlandırılan defterlere kaydediyorlardı20

. Bayram ve cuma günleri

haricinde kadının evinde veya cami, mescit ve medrese gibi yapıların bir odasında kurulan

mahkemeler, askeri meselelerin dışında her türlü devlet işlerini ve mahalli davaları çözüme

kavuşturuyordu21

. Kadıya çeşitli işlerinde yardım için naib, muhzır, çavuş, mübaşir,

müşavir ve subaşı gibi görevliler bulunmaktaydı. Özellikle kadının vekili olan naib önemli

bir yere sahiptir ve kadının yokluğunda yargılama ile suç mahalli keşfi gibi birçok görevi

üzerine alır22

. Kadıların yolsuzluk veya kanuna aykırı fiillleri olması durumunda azl,

sürgün ve şer‘i kanununa göre cezalandırılmaları söz konusudur23

. XIV-XVI. asırlarda kadı

tayin yetkisi Rumeli ve Anadolu kazaskerine ait olmakla birlikte, Osmanlı Devleti’nin son

zamanlarında kazaskerlerin kadı tayin yetkisi tamamen ellerinden alınmış ve kadılar

şeyhülislamın arzı ve padişahın emriyle tayin edilmeye başlanmıştır24

.

3. Şer‘iyye Sicilleri ve Önemi

Sözlükte okumak, kaydetmek, not etmek, hükmetmek, karar vermek, sicile ve

zabıta geçirmek manalarına gelen sicil kelimesi, terim olarak insanlarla ilgili bütün hukuki

olayları, kadıların verdikleri karar suretlerini, hüccetleri ve yargıyı ilgilendiren çeşitli yazılı

kayıtları ihtiva eden defterler için kullanılmıştır. Bu defterlere şer‘iyye sicilleri denildiği

gibi mahkeme defterleri, kadı defterleri, zabt-ı vekâyi sicilleri, sicillât defteri, sicill-i

mahfuz veya sadece sicil de denilmektedir25

.

18 Ekmeleddin İhsanoglu, Osmanlı Devleti Tarihi, 2, İstanbul: Feza Gazetecilik Yayınları, 1999, s. 390. 19 Said Öztürk, Askeri Kassama Ait 17. Asır İstanbul Tereke Defterleri (Sosyo-Ekonomik Tahlil), İstanbul: Osmanlı

Arastırmaları Vakfı, 1995, s. 47.; lber Ortaylı; Hukuk ve İdare Adamı Olarak Osmanlı Devleti'nde Kadı, Ankara:

Turhan Kitabevi, 1994, s. 26. 20T. Mümtaz Yaman, “Şeri Mahkeme Sicilleri”, Ülkü, 12 (68), (1938), s. 154. 21 Cin ve Akgündüz, a.g.e., s. 224. 22 İlber Ortaylı, “Osmanlı Kadı’sının Taşra Yönetimindeki Rolü”, Amme İdaresi Dergisi, 9 (1), (1976), s. 98. 23 Halil İnalcık, Osmanlı’da Devlet, Hukuk, Adalet, İstanbul: Eren Yayıncılık, 2000, s. 110. 24 Ahmet Akgündüz, Şeriye Sicilleri, 1, İstanbul: TDAV, 1988, s. 68. 25 Akgündüz, a.g.e., s. 17.

5

Osmanlı tarihinin kaynakları arasında şer‘iyye sicil defterleri birinci derecede

önemli bir yer tutmaktadır. Merkezle yapılan belli başlı yazışmaların, halk dileklerinin,

fermanların kanunnamelerin ve şer‘i hüccetlerin geçirildiği bu sicil defterleri

incelenmeden, imparatorluğun idari ve ictimaî tarihini hakkıyla meydana çıkarmak

imkânsızdır denilebilir. Özellikle tek bir mıntıkaya ait, kronolojik olarak birbirinin devamı

niteliğinde olan sicil defterleri ele geçirildiğinde, o mıntıkanın tarihini aydınlatabilme

yönünde önemli bir imkân yakalanmış demektir26

. Osmanlı Devleti’nde şer‘iyye sicilleri

XV. asrın yarısından başlayarak XX. asrın ilk çeyreğine kadarki uzun bir zaman dilimi

içerisinde, en azından 472 yıllık Türk tarihini, Türk iktisadını ve Türk sosyal ve hukuki

hayatını yakından ilgilendirmekte ve kısaca Türk kültür ve tarihinin temel kaynaklarının

başında gelmektedir27

.

Şer‘iyye sicilleri taşra yönetimi ile merkez arasında gerçekleşen bir kısım

yazışmaları ihtiva ederken daha büyük miktarda taşrada vuku bulan ve kadı mahkemesine

intikal eden her türlü hadisenin kaydedilmesinden oluşmuşlardır. Şer‘iyye sicillerinin şehir

tarihçiliği açısından arz ettiği ehemmiyet ilim çevrelerinde geniş kabul görmekle kalmayıp

sicillerle desteklenen şehir tarihi çalışmalarının Osmanlı tarihinin daha iyi anlaşılabilmesi

ve yorumlanabilmesine büyük yardım ettiği şüphesizdir28

. Şer‘iyye sicilleri bir şehrin

tarihinin anlaşılmasında ve araştırılmasında birincil öneme sahip olan kaynaklardandır. Bu

defterler mahalli şer’i mahkemelerde kronolojik bir sıraya göre tutulur, mahkemede kadı

tarafından verilen bütün kararlar bu defterlere kayıt olunurdu. Herhangi bir hadiseyi,

şahadeti, ikrarı, hibeyi, resmiyete bağlanmak istenen bir hususu müracaat üzerine kadı

sicile yazardı. Ayrıca devlet merkezinden gönderilen bütün yazılar doğruluğu kadı

tarafından tetkik edildikten sonra sicile yazılırdı. Sicillere hükümet emirlerinden ve

kadı’nın şer‘i, hukuki vazifesine ait davalarda verdiği hükümlerden başka, mahalli esnaf

teşkilatına, belediye vaziyetine, ticaret hayatına, eşya fiyatlarına dair kayıtlarla birlikte,

beylerbeyi veya valinin memlekete ait verdiği emirler de kaydedilmekteydi. Defterler

çoğunlukla bir yıl içinde cereyan eden olayları kapsar, bazen içlerinde daha önceden

merkezden gelen fermanlar veya yerel yönetici tarafından çıkarılıp hâlâ yürürlükte olan

kanunlar da yer alırdı29

.

26 Halil İnalcık, “Osmanlı Tarihi Hakkında Mühim Bir Kaynak”, AÜDTCFD, 2, (1943), s. 89. 27 Akgündüz, a.g.e., s. 11. 28 Kenan İnan, “1831 Nolu Şeriye Siciline Göre 17. Yüzyıl ortalarında Trabzon’da Mülk Satışları”, Türk Dünyası

Araştırmaları, 120, (1999), s. 104. 29 İzzet Sak, 10 Numaralı Konya Şer’iyye Sicili, Konya: Selçuk Üniversitesi Vakfı Yayınları, 2003, s. XXIX.

6

Anadolu halkının yetiştirdiği tarım ürünleri, imal ettiği sanayi mamulleri,

Anadolu’da mevcut olan sanat ve meslek çeşitleri, halktan toplanan vergiler, devletin

memurlara ödediği tahsilâtlar, hukuk ve ceza davalarındaki tazminatların miktarı ve cinsi,

para arzı ve çeşitleri, para enflasyon ve devalüasyonunun gerçek manada tarihi seyri kısaca

hem makro hem mikro iktisada dair bütün mevzular doğru olarak ve yerli yerinde, ancak

şer‘iyye sicillerindeki kayıtlardan öğrenilebilir30

.

Şer‘iyye sicilleri tarihi açıdan birinci derecede, eşsiz birer kaynak ve ait oldukları

dönemin ve yerin pek çok açıdan çekilmiş bir fotoğrafıdırlar. Dönemlerinin kültürel,

sosyal, ekonomik, askeri, idari ve daha birçok farklı yönünü aydınlatan bu kaynaklar

günümüz tarihçi ve sosyal bilimcilerinin bilgi membaları niteliğindedir. Özellikle olayların

herhangi bir yazar veya araştırmacı tarafından yorumlanmadan diğer bir değişle

öznelleştirilmeden, yalnızca kadı tarafından hükme bağlanıp sicile geçirilmiş şekliyle

incelenebilmesi, dönemin hukuk insanı olan bu insanların fikriyatını, dolayısıyla mensubu

ve sorumlu oldukları siyasal organizasyonun fikriyatını ve fiiliyatını anlama açısından

oldukça önemlidir. Sicillerdeki her bir hükümde verilen kararda dayanılan dünya görüşü

sezilebilmekte, böylece yazıldığı dönem hakkında daha çok bilgiye sahip olma fırsatını

elde edebilmekteyiz. Bunlara ilaveten merkezden bölgeye gönderilen her türlü yazı

incelenerek merkezin bölgeyi hangi şekilde yönetme arzusu içinde olduğu görülebilir.

Ayrıca şer‘iyye sicillerinde yargı ve hukuk sisteminin işleyişine direkt olarak tanık

olunabilmektedir.

Sicillerden ait oldukları bölgenin toplumsal ve etnik yapısı, nüfusu gibi bilgiler de

edinilebilir. Ayrıca nahiye, köy ve mahalle gibi yer adları da sicillerde çok fazla yer

tutmaktadır. Misal vermek gerekirse incelemiş olduğumuz bu defterde hemen her hükmün

başında ilk önce olayın cereyan ettiği veya durumun var olduğu şehrin adı ardından

sırasıyla büyükten küçüğe doğru yönetim biriminin adı sıralanmaktadır. Böylelikle

yönetim biriminin idari şemasının çıkarılabilmesi mümkün olmaktadır.

Yer isimlerinin yanında pek çok vakıf, cami, çeşme, çarşı ve farklı mimari yapıların

isimleri de defterlerde geçmektedir. Şahıs isimleri sicillerde en çok yer tutan öğelerin

başında gelir. Kayda geçirildiği dönemde bölgede yönetici sınıfta olan, etki ve güç sahibi

(ayanlar, ağalar vb.), halk arasında saygı duyulan (şeyhlik veya velilik atfedilen) şahısların

da isimleri sicillerde bulunmaktadır. Şer‘iyye sicillerine suret olarak geçmiş bulunan

30 Akgündüz, a.g.e., s. 15.

7

muhtelif fermanlar, beratlar, mektuplar, divan tezkireleri vesaire resmi kayıtlar eski

düzenlerin iç yüzlerini ortaya koyan en nesnel vesikalardır31

. İlaveten sicillerde iskân

hareketlerine dair kayıtlar bulunmakta, böylece devlet içindeki demografik hareketler de

izlenebilmektedir.

Sicillerde oldukça sık rastlanan davalar sayesinde Osmanlı Devletinde hukuk

sisteminin işleyişi hakkında fikir sahibi olunabilmektedir. Ayrıca her türlü tımar tevcihi,

askeri işlemler, resmi göreve atama, azletme ve tayin işlemleri de kayıt altındadır. Bazen

merkezde kaybolan veya hasar gören belgelerin suretleri de bulunabilmekte, tarihin eksik

kesitleri böylece doldurulabilmektedir.

Şer‘iyye sicillerindeki kayıtları farklı kıstaslarda çeşitli ayrımlara tabi tutabiliriz.

Mesela belgeler diplomatik olarak kaleme alan makam yönünden kadının kaleme aldığı

kayıtlar ki bunlar diplomatik açıdan;

a. Kadıların yargı sahibi olduğu ve kadı veya naibleri tarafından kaydedilen

belgeler:

Hüccet: Kadıların hükümlerinin bulunmadığı, davada tarafların karşılıklı veya tek

yönlü takrirlerini bildirir.

İlam: Kadının mahkemelerde yargı görevini icra ederek verdikleri kararları ihtiva

eder.

Maruz: İcra makamına kadıların yazdığı idari durum arzı ve halkın şikayetlerini

içerir.

Müraseleler: Anadolu ve Rumeli Kazaskerleri tarafından kadı ve naiblere ve onların

da nahiye naiblerine tayin ve görevlerini bildiren resmi emirleri ihtiva eden belgelerdir32

.

b. Başka makamlardan gelen ve suretleri sicile kaydedilen belgeler.

Ferman: Padişah tarafından gönderilen geneli ilgilendiren konularda yayınladığı

belgelerdir. Hususi olanlarına nişan ve berat denilir33

.

Buyruldu: Sadrazam, vezir, defterdar, kazasker, kaptanpaşa, beylerbeyi gibi yüksek

rütbeli vazifelilerin, kendilerinden aşağıdaki mevkilerde bulunanlara gönderdikleri

emirlerdir34

.

31 Ongan, a.g.e., s. XI. 32 Akgündüz, a.g.e., ss. 21-29. 33 Ali Aktan, Osmanlı Paleografyası ve Siyasi Yazışmalar, İstanbul: İlim ve İrfan Vakfı Yayınları, 1995. s. 177.

8

Tezkire: Aynı beldedeki resmi daireler veya şahıslar arasındaki yazışmaları içerir35

.

Temessük: Bir borcun ödenmesi, kabul edilmesi, bir şeyin teslim alınmasına dair

belgedir.

Ayrıca dilekçe ve rapor mahiyetinde belgeler ve fetva konularında olan belgeleri de

bu kategoride değerlendirebiliriz36

.

Şer‘iyye sicillerinde ileride değerlendirme kısmında istatistiği çıkarıldığı üzere

mülk satışları, borç-alacak, nikâh, arazi-sınır anlaşmazlıkları, narh kayıtları, veraset, mehir-

nafaka, eşkıyalık, askeri sevkiyat, mukataa, vergi, tımar tahriri kayıtları işlenen başlıca

konulardır.

4. 1826 Numaralı Trabzon Şer‘iyye Sicili ve Transkripsiyonda İzlenen Metod

Tez çalışmamıza konu olan 1826 numaralı Trabzon Şer‘iyye Sicili, H.1037-1039,

(M. 1628-1630) ve H. 1112-1114, (M. 1701-1703) zaman dilimleri içerisinde yer alan

kayıtları içermektedir. Sicilde toplam 588 adet kayıt bulunmakta olup, bu kayıtların ilk 124

adedi M. 1701-1703 yılları, geri kalan 464 adeti 1628-1630 yılları arasında kaleme

alınmıştır.

Sicildeki birinci kısmını oluşturan zaman dilimine ait 124 adet kayıtta 78 adet nikâh

akdine ek olarak sicilin bu ilk kısmında yalnızca mülk satışı, borç-alacak, timar şeklindeki

ekonomik yönlü ve nikâh, sulh, veraset ve vekâlet gibi sosyal konuları ilgilendiren kayıtlar

bulunmaktadır.

Sicilin ikinci kısmı olarak değerlendirilen zaman dilimine ait 464 kayıt olup bunlar

kendi içerisinde konu itibariyle çeşitlilik arz etmektedir. Yukarıda vurguladığımız sicilin

birinci kısmındaki kayıt çeşitlerine ek olarak, merkezden gelen ferman, berat, mektup,

askeri sevkiyata dair emirler gibi resmi evrakların suretlerinin kayıtları da bu kısımda yer

almaktadır. Bu yönüyle sicilin ikinci kısmı, Trabzon Eyaleti ve şehir merkezinin dönem

içerisinde taşra teşkilatındaki stratejik konumu, eyaletin iç işleri, devletin diğer bölgeleriyle

olan bağlantısı, vergi gelirleri ve elde edilen vergi gelirlerinin kullanımı ve daha pek çok

konuda bilgi vermektedir.

Çalışmaya konu olan şer‘iyye sicilini transkribe ederken daha kolay anlaşılmasını

sağlayabilmek için belirli bir metot takip edilmiştir. Kayıtlar birinci sayfadan son sayfaya

34 Mubahat Kütükoğlu, Osmanlı Belgelerinin Dili, İstanbul: Kubbealtı Neşriyat, 1994, s.197. 35 Kütükoğlu, a.g.e., s. 245. 36 Kütükoğlu, a.g.e., ss. 303-341.

[Belgeden bir alıntı veya ilginç bir noktanın özetini yazın. Metin

kutusunu belgede istediğiniz yere yerleştirebilirsiniz. Kısa alıntı

metin kutusunun biçimlendirmesini değiştirmek için Çizim

Araçları sekmesini kullanın.]

9

kadar defterin bütününe uygulanan bir numara sistemiyle numaralandırılmıştır. “K1,

K150” tarzında belirlenen bu sistemde “K” kayıt kelimesinin kısaltması, ardından gelen

numara ise kaydın sıra numarasını ifade etmektedir. Öz olması ve gereksiz alan

kaplamaması amacıyla dipnotlarda “K” belirtilmemiş, incelenen sicile atfen “T.Ş.S”

(Trabzon Şer‘iyye Sicili) ibaresi yazılıp ardından direkt olarak kayıt numarası verilmiştir.

Sicildeki sayfaların hemen hemen tamamı iki sütuna ayrılmıştır. Bu sayfalarda kaydın

bulunduğu sütunun başına “ V3-A, V3-B” şeklinde kod düşülüp, kaydın sayfada hangi

sütunda yer aldığı belirtilmiştir. “V” varak=sayfa, “A” her sayfanın sağ sütunu, “B” her

sayfanın sol sütununu temsil etmektedir. Böylece aranılan hükmün belgede yerinin kolayca

tespit edilebilmesi hedeflenmiştir. Tek sütun bulunan sayfalarda yalnızca “A” kodu

kullanılmıştır.

Yer, şahıs, para, eşya isimleri orijinal yazıldıkları şekliyle transkribe edilmiştir.

Transkripsiyonda şüpheli olarak görülen kelimelerin yanlarına “(?)” işareti konulmuş,

okunamayan kelimeler “(...)” işaretiyle belirtilmiştir. Transkripsiyonda özellikle

karşılaşılan sorun, gayrimüslim isimlerinin ve yerel olarak şahıslara konulan takma isim ve

unvanların okunmasıdır. Mümkün olduğunca bu sorunu Trabzon ile ilgili olarak

hazırlanmış tez çalışmaları ve yerel tabirleri içeren eserlerden istifade ederek giderilmeye

çalışılmıştır. Ancak belgede yazım hataları, mürekkep dağılması ve damlaması, siliklik

gibi nedenlerle okunamamış kısımlar bulunup, bu durum kayıt üzerinde belirtilmiştir.

Çalışma, istatistik ağırlıklı olarak hazırlanmıştır. Benimsenilen bu inceleme

yönteminin temel sebebi, yalnızca tek bir defterden bütün Trabzon tarihinin

anlatılabilmesinin imkânsızlığıdır. Kendinden önceki veya sonraki sicillerle

değerlendirildiğinde, bu tez çalışması belli bir periyodu aydınlatabilir. İçerikteki

istatistiklerin oluşturulması ve elde edilen diğer bilgilerin değerlendirilmesinde, şer‘iyye

sicilleri zaviyesi ön plandadır. Bu nedenle, daha iyi bir değerlendirme elde edilebilmesi

açısından, Trabzon tarihi ile ilgili, Ronald C. Jennings, W. Heath Lowry, M. Hanefi

Bostan, Kenan İnan ve Feridun Emecen’in eserleri ile Trabzon şer‘iyye sicillerinin konu

olarak alındığı tezlerin tetkik edilmesi faydalı olacaktır.

10

BİRİNCİ BÖLÜM

1. SİCİLDEKİ KAYITLARIN İDARİ BİRİMLER, VAKIFLAR VE ÖNEMLİ

ŞAHISLAR NEZDİNDEKİ DÖKÜMÜ

Bu kısımda, sicilde, Trabzon Eyaleti’ndeki37

idari birimler, vakıflar, timar-zeamet

sahipleri ile incelenilen dönemde Trabzon’da ileri gelen şahısların istatistikleri

sunulmuştur.

1.1.Kayıtlarda Adı Geçen Sancaklar38

İncelenilen sicilde 2 adet sancak düzeyinde idari birim bulunmaktadır. Bunlar: 539.

kayıtta zikredilen Trabzon ile 527 ve 517. kayıtlarda zikredilen Gönye sancaklarıdır.

1.2. Kayıtlarda Adı Geçen Kazalar Ve Nahiyeler39

İdari birimler taksim ve tespit edilirken, vergi toplanmasına40

ve bu dönemde

Diyarbakır ve Erzurum’a yapılan askeri mühimmat sevkine dair kayıt çeşitleri41

en çok

istifade edilen bölümler olarak öne çıkmaktadır.

Sicilde nahiye olarak Akçaabat42

, Yomra43

(bazı kayıtlarda Yomura olarak tabir

edilmiştir) ve Tonya44

Trabzon merkez Kazası’nda nahiyeler olarak zikredilmektedir.

37 Eyalet, Osmanlı Devleti’nde beylerbeyi tarafından idare edilen, değişik büyüklüklerdeki yönetim birimidir. Geniş bilgi

için bkz.: Orhan Kılıç, “XVII . Yüzyılın İlk Yarısında Osmanlı Devleti’nin Eyalet Ve Sancak Teşkilatlanması ”, Güler

Eren (Ed.), Osmanlı, 6, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları,1999, ss.89-110. Osmanlı Devleti tarafından 1461’de fethedilen

Trabzon’un önceleri bir beylerbeylik teşkilatına bağlanmayarak bağımsız yönetici ve kumandanlar, kale dizdarları,

subaşılar, kadılar, zaimler, emirler tarafından yönetildiği hususu veya Rum Beylerbeyliği’ne bağlanıp bağlanmadığı

konusunda ileri sürülen görüşler tam olarak açıklığa kavuşmamıştır.Bu durum 1520’de teşkil edilen “Vilayet-i Rum-ı

Hadis” adlı idare birimine, ardından Irakeyn Seferi sırasında bu idari ünitenin değiştirilip genişletilerek 1535’te Erzurum

Beylerbeyliği’ne dahil edilmesiyle netlik kazandı. 1580’de bu idari birim belgelerde Batum-Trabzon Beylerbeyi olarak

anılmış, ancak 1650 yılından sonra müstakil olarak “Trabzon Eyaleti” olarak belirtilmiştir. Trabzon’un idari durumu için

bkz: Orhan Kılıç, “XVIII. Yüzyılın İlk Yarısında Trabzon Eyaleti’nin İdari Taksimatı Ve Tevcihatı”, Trabzon Tarihi

İlmi Toplantısı (6-8 Kasım1998) Bildiriler, Trabzon Belediyesi Kültür Yayınları: 81, 2. bs., Trabzon 2000, ss. 179-

191.; Feridun Emecen, “Trabzon Eyaleti’nin Batı Sınırları”, Trabzon Tarihi Sempozyumu Bildirileri (6-8 Kasım

1998), Trabzon: Trabzon Belediyesi Kültür Yayınları: 81, 2. bs., 2000, ss. 159-177.; Hanefi Bostan, XV.-XVI. Asırlarda

Trabzon Sancağında Sosyal Ve İktisadî Hayat, Ankara: TTK Basımevi, 2002, ss. 7-23. 38 Sancak, Osmanlı taşra yönetim sisteminde eyaleti oluşturan temel idarî birimdir. Geniş bilgi için bkz.: Metin Kunt,

Sancaktan Eyalete, 1550-1650 Arasinda Osmanli Ümerasi ve İl İdaresi, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları,

1978; Nejat Göyünç, “Osmanlı Devleti’nde Taşra Teşkilatı ”, Güler Eren (Ed.), Osmanlı, 6, Ankara: Yeni Türkiye

Yayınları,1999, ss. 82-86. 39 Nahiyelerden meydana gelen kazalar, sancakların alt yönetim birimleridir. Geniş bilgi için bkz.: Göyünç, a.g.e., s. 86. 40 T.Ş.S., 533, vd. 41 T.Ş.S., 552-569, 572-586. 42 T.Ş.S., 29, 174, 217, 227, 237, 262, 268, 272, vd. 43 T.Ş.S., 6, 7, 18, 19, 36, 39, 40, 276, 292, 293, 300, 302, 319, 332, 378, vd.

11

TABLO 1: Trabzon Eyaleti’ne Bağlı Kazalar

Kazalar Sicildeki Kayıt Numarası

Trabzon 1, 218, 520, 534, 538, 540

Of 376, 533

Yavebolu (Görele)

167, 371, 476, 480, 533, 558

Sürmene

232, 307, 517, 533, 543

Gümüşhane

134, 178,179, 320, 375, 382

Bayburt

307, 316, 394, 555

Torul 166, 233, 290, 2367, 368

Giresun

466, 533, 563

Hemşin 517

Keşap

353, 533

Mapavri 533

Atina

517

Rize

533, 344, 425

Kürtün 533

1.3. Kayıtlarda Trabzon Merkez Mahalleleri

Trabzon merkez mahallelerinin tespitinde sicilde yer alan hemen her türlü kayıttan

istifade edilmiştir. Ancak mülk satışları, satışa konu olan mülkün bulunduğu mahallele ve

mahallelerin bağlı bulunduğu idari birimin isiminin açıkça verilmesi yönüyle mahallelerin

44 T.Ş.S., 18, 299, 308, 312.

1

Rectangle

12

tespitinde daha fazla istifade edilen kayıtlar olmuşlardır. Tablo 2’de mahallelerin geçtikleri

kayıt numaralarının çoğunluğu mülk satışlarıdır.

Aşağı Hisar’ın, sicilde en çok bahsi geçen mahalle olması yönüyle, dönemin

Trabzonu’nda en faal bölge olduğunu söyleyebiliriz. Bunda, incelenilen sicilden ve

Trabzon ile ilgili çalışmalardan elde edilen bilgilere göre, muhtemelen, mahallenin

Trabzon Kalesi’nin surları içinde yer alması, Suk-ı Sultani45

adındaki bünyesinde çeşitli

esnaf gruplarının bulunduğu büyük bir pazara sahip olması ve Trabzon iskelesine yakın bir

konumda olmasının etkisi olmuştur.

TABLO 2: Sicildeki Mahalle İsimleri ve Kayıt Numaraları

Mahalle Adı Geçtiği Kayıt Numarası

1. Abdullah Çelebi Mescidi 412

2. Aşağı Hisar 3,30, 33, 34, 35,143, 228, 235, 263, 321, 346, 393, 396, 407, 412, 419, 422,

429, 444, 487, 494, 503, 519

3. Aya Gorgor 17

4. Aya Ovin-i Kebir 531

5. Aya Filibo 339, 324

6. Ayasofya 132, 133, 147, 167, 171, 173, 230, 245, 387, 454

7. Ayo Gregi 274, 295, 301

8. Ayo Marine 372

9. Ayvasıl 218

10. Bâb-ı Zağnos 21

11. Bayram Bey 9, 10, 29

12. Câmi-i Cedîd 364

13. Cami-i Kebîr 18

14. Çarşu 124

15. Çölmekci 3, 142

45 T.S.Ş., 433, 445, 469, 520, 521.

13

16. Debbağhane 8, 20, 27, 28, 38, 490, 501

17. Derviş Ali Tekyesi 350, 410

18. Efrenci Hisar 17

19. Eksotha 5, 15, 25, 32, 229, 262, 384

20. El-hâc Kâsım 5, 30, 281, 390, 418, 530

21. Faroz 392

22. Hoca Halil 16

23. İmaret-i Hatuniye 4, 12, 467, 473

24. Kabak Meydanı 2, 30, 406, 442

25. Kanita 400

26. Ketencizade ( Ketancı) 145,201, 350, 175, 176, 492, 538

27. Kindinar 190, 241, 250, 334

28. Köhne Hamam 37, 256

29. Manastır 242

30. Meydan-ı Şarkî 286, 486

31. Molla Siyah/ Monla Siyah

Mescidi46

3, 7, 14, 16, 33, 34, 35, 263, 321, 407

32. Molla Şaban 503

33. Muhyiddîn 287

34. Musa Paşa 11

35. Orta Hisar 12, 13, 123, 162, 394

36. Sultan Abdullah Mescidi 240

37. Tekfur Çayırı 12, 244, 287, 283, 411, 433, 448, 463, 484

38. Urgancı ( Urgancıyan) 216, 292, 298, 303, 322, 332, 403

39. Vazmolika 247, 388, 389

46 Bu mahalle, sicilde Monla Siyah, Molla Siyah, Molla Siyah Mescidi, Monla Siyah Mescidi gibi isimlerle anılmakla

birlikte aynı mahalleye işaret etmektedir.

14

40. Yenicuma 26

1.4. Kayıtlarda Adı Geçen Köyler47

Köylerin isimlerinin tespitinde, mahallelerin tespitinde izlenilen metot takip

edilmiştir. Akçaabat ve Yomra kendilerine en fazla köyün bağlı bulunduğu birimler olarak

görünmektedirler.

TABLO 3: Köylerin Sicildeki Kayıt Numaraları Ve Bağlı Oldukları Yerler48

Köy Geçtiği Kayıt Bağlı Olduğu Yer

Kocaba 136 Yomra

Rayan 174 Akçaabat

Hoc Kavala 199 Akçaabat

Divranos 29, 217, 485, 489 Akçaabat

Kavala 39, 225, 139, 271, 300 Yomra

Hoc Yomra 18, 19, 36, Yomra

Suğa 4, 330, 331, 400, 405 Akçaabat

Kan 6 Yomra

Civera 6 Yomra

Torun (Kastil) 6 Yomra

Kalafka 6, 218 Yomra

Samaruksa 6, 7, 292, 378 Yomra

Miço 6 Yomra

Mesariye Salihler 7 Maçka

Ahmed Çavuşlu 22 Görele

Taylar 23 Görele

Holku 24 Akçaabat

Vayton 24 Akçaabat

Kosterce 31 Sürmene

47 Sicildeki Osmanlıca metinlerde köy , “karye” olarak geçmektedir. 48 Trabzon ve kazalarındaki köy isimleri için bkz.: Ayhan Yüksel, “Trabzon Vilayetinde Yer Adlarını Ve İdari Yapıyı

Değiştirme Teşebbüsleri”, Trabzon Tarihi İlmi Toplantısı (6-8 Kasım1998) Bildiriler, Trabzon Belediyesi Kültür

Yayınları: 81, 2. bs., Trabzon 2000, ss. 201-222.

15

Efbiryon 31 Yomra

Hoc Piravlak 39, 210 Yomra

Süfla 40 Yomra

Taylı 123

Zivara 125, 375 Maçka

Dirvana 145

Hoc 155, 279, 474

Liskorif (?) 166 Torul

Kalağa 184

Çotanoz 187 Maçka

Şana 191 Yomra

Hoc Meseloş 200 Yomra

Kalipravel 203 Of

Çal-ı Sağir 205 Açaabat

Mesariye 207, 209, 221, 408, 531

Oksi 213 Akçaabat

Zefanos 216, 298, 328, 332 Yomra

Hereki 232 Sürmene

Astori 233 Torul

Komara 235, 277, 280, 281 Yomra

Helvacı 237 Akçaabat

Varvara 258 Yomra

Cavana 262 Akçaabat

Köstere 266, 361 Maçka

Cera 268 Akçaabat

İlana 272 Akçaabat

Armuçlu (?) 276 Yomra

Öz 282, 283 Yomra

Kondu 289 Of

Hök 290 Torul

16

Hara 293 Yomra

Kan 6, 302

Baş 294 Maçka

İlana 296, 297 Akçaabat

Tonya 299, 308, 312

Karaağaç 299

Öz 299

Visera 304 Akçaabat

Bulur 307 Bayburt

Mayer 313 Akçaabat

Kisarine 314

Kaygiri (?) 316 Bayburt

Visera 343 Akçaabat

Polita 343

Holku 343

Muhula 343

Takadin (?) 343

Hisar Üstü 353 Keşap

Hisarcık 353 Keşap

Şinik 366, 368 Akçaabat

Kürksene 367, 368 Torul

Kaya 371 Görele

İksante 382

Parayan 385

Çakodan 386

Hoc Komara 390, 462 Yomra

Marçali 395 Akçaabat

Masankaniyu 395, 413, 490 Akçaabat

Zülmera 148, 399, 411 Maçka

Fiz 401 Akçaabat

17

Helvacı 401 Akçaabat

Mesona 403 Yomra

Karziya 414 Akçaabat

Kalciye 415

Meklavita 419 Merkez

Terniye 423

Adeze (?) 423

Argaliye 431 Akçaabat

Keramiyu 451 Yoros

Halomana 454 Akçaabat

Dirvana Kastel 461 Yomra

Varvara 464, 571 Yomra

Hoc Kastamoniye 471 Yomra

Kisarine 508, 532

Mili 539 Maçka

Sargona Mesatos 543 Sürmene

Hacı 556, 572 Bayburt

Darmeşedec 556 Bayburt

Saruha 570

1.5. Kayıtlarda Timar ve Zeamet Sahibi Kişiler

Sicilde zikredilen timar ve zeamet sahibi kişiler Tablo 4 ve 5’te sunulduğu

şekildedir. İsimler tespit edilirken, timar ve zeamet tevcihi, vergi davaları ve özellikle

Diyarbekir’e mühimmat sevki sırasında Diyarbekir’den gelen “Tımar sahibi Mehmed

Bey’in mekkarisi 100 vukiyye barutu Diyarbekir Kalesi’ne teslim etmiştir” tarzında

ifadeleri içeren kayıtlar aşağıdaki tabloları hazırlamamıza yardımcı olmuştur.

TABLO 4: Zeamet Sahibi Kişiler

Sıra/Kayıt No: Kişi

1. /289 Mustafa Çelebi

18

2. /299 Ali Bey

3. / 348 Murtaza Bey

4. / 348 Yakub Bey

5. / 348 Müteferrika Mehmed Ağa

6. / 348 İbrahim

7. / 348 Mestan Çavuş

8. / 348 Ömer Çavuş

9. / 348 Mehmed Ali Çavuş

10. / 348 Yusuf Çavuş

11. / 233 Mehmed Bey

TABLO 5: Tımar Sahibi Kişiler

Sıra/ Kayıt No: Kişi

1. / 371 Abdülgani Ağa

2. / 585 Köse Osman

3. / 583 Ali Bey

4. / 582 Musa

5. / 581 Hacı (?) Türkman

6. / 580 Ahmed Bey

7. / 576 Salih

8. / 577 Dilaver ve Yusuf

1.6. Kayıtlarda Adı Geçen Vakıflar

İncelenilen sicilde 15 adet vakfın ismi geçmektedir. Vakıf isimlerinin tespitinde

çoğunlukla borç-alacak ilişkilerine dair kayıtlardan istifade edilmiştir. Erdoğu Kethüda

Cami-i Şerifi Vakfı borç verme hususunda en etkin vakıf olarak görülmektedir ve para

vakfı olarak anılmaktadır. Sinan Paşa Vakfı da para vakfı olarak anılmaktadır. Para

vakıfları, kuruluş sermayesi paradan oluşan, Allah adına insanlığa hizmet amacı güden

19

vakıf fonları olup, bu vakıflar 16. yüzyılın sonlarında hemen bütün Osmanlı Devleti

topraklarında yaygınlaşmıştı. Sağlığın, eğitimin ve refahın tamamıyla bağışlarla finanse

edildiği bir toplumda para vakıfları toplum düzeninin ayakta kalmasında çok önemli bir

etkendi49

.

İncelenilen sicildeki kayıtlarda sadece Erdoğdu ve Sinan Paşa vakıfları para vakfı

olarak anılsa da, diğer ismi geçen vakıfların da halka kredi imkanı sağladığı görülmektedir.

TABLO 6: Vakıfların İsmi Ve Sicildeki Kayıt Numaraları

Vakıf Geçtiği KayıtNumaraları

İmaret-i Hatuniye Vakfı 4, 12, 445, 452, 467, 468,

İskender Paşa Vakfı 13

Fatih Sultan Mehmed Vakfı 311, 323, 469, 226,

İbrahim Çelebi Vakfı 321

Sinan Paşa Cami-i Şerifi Vakfı 508

El-hâc Kâsım Vakfı 21, 30

Sinan Paşa Vakfı 159

Erdoğdu Kethuda Cami’i Şerifi Vakfı 160, 183, 192, 219, 222, 374, 376, 430, 463, 483, 484

Hacı Baba Vakfı 250

Meryem Ana Vakfı 261

Ulyâ Yunus Vakfı 360

Oda Vakfı 389

Bab-ı Pazar Mescidi Vakfı 429

Sadık Bey Vakfı 487

Raziye Hâtun Vakfı 503

49 Kenan İnan, “Trabzon Şeriye Sicillerine Göre 17. Yüzyıl Ortalarında Borç-Alacak İlişkileri”, İslâmiyât, 4, (1999), s.

99.

20

1.7. Kayıtlarda Adı Geçen Önemli Şahıslar

İncelenilen sicilin kapsadığı tarihlerde Trabzon Eyaleti, vezir rütbesindeki Ömer

Paşa’nın yönetiminde olup50

, Trabzon-Batum Eyaleti olarak anılmaktadır. Bu dönemde

Trabzon Eyaleti yalnızca Gönye Sancağı’na sahiptir ve yöneticisi Hasan Bey’dir51

. Ömer

Paşa’nın kethüdası Mehmed Ağa olarak zikredilmektedir52

. Trabzon muhafazasında

yeniçeriler zabiti olarak H. 1038/ M. 1629’da padişah fermanıyla Deveci Ali’nin yerine

atanan, Mehmed Çavuş bulunmaktadır53

. Trabzon Mukataası Emini Abdurrahman

Çelebi54

, Trabzon Kalesi muhafazasının başında Ali Ağa55

, ve emrindeki beşli bölüğü

Ağası Halil56

, ve diğer bölükbaşı Ağaları Mehmed, Davud, Arnavud Mahmud ile Ali

zikredilmektedir57

. Gümüşhane nazırı olarak Hasib Efendi görülmektedir58

.

Trabzon’un subaşılığı görevinde farklı isimler görünmektedir. İncelenilen sicilde

ilk olarak H.1038/1629 tarihinde Yahya Bey subaşı olarak anılmaktadır59

. 1038’in

Zilkadesinde iki aylık subaşılığa atanan Baki Çelebi ve Derviş Çelebiler60

. 1039

Zilhiccesinin evailinde iki aylık subaşılığa İbrahim Bey tayin edilmiştir61

. Ayrıca İmâret-i

Hatûniye subaşısı Üveys Çelebi62

, Yomra Nahiyesi’nin subaşısı İsmail Beşe olarak

anılmaktadır63

.

Defterin giriş kısmı olan dua kısmında Trabzon Kadısı Murtaza Efendi olarak

gösterilmektedir (H. 1114/ M. 1702). Anadolu Kazaskeri Abdulbaki Arif Efendi’dir.

H.1112/ M. 1701 yılında ise Es-seyyid-i Nişân Mustafa Efendi’nin bu görevi icra ettiği

anlaşılmaktadır64

. Çalışmanın dayandığı, en çok malumat edinilen dönem olan H.1038/

M.1629 döneminde Anadolu Kazaskeri Mevlânâ Ebu Said Mehmed Efendi65

, Trabzon

kadısı ise Kaza’nın “umûr-ı kısmet-i askeriyesinin tefvîz” olunduğu Mevlanâ Abdünnebi

50 T.Ş.S., 348. 51 T.Ş.S., 517,527. 52 T.Ş.S., 289. 53 T.Ş.S., 521. 54 T.Ş.S., 409. 55 T.Ş.S., 184. 56 T.Ş.S., 513. 57 T.Ş.S., 409. 58 T.Ş.S., 320. 59 T.Ş.S., 299. 60 T.Ş.S., 518. 61 T.Ş.S., 545. 62 T.Ş.S., 550. 63 T.Ş.S., 300. 64 T.Ş.S., 120 65 T.Ş.S., 535.

21

Efendi66

ve Naibi Abdülbaki Efendi’dir67

. Abdünnebi Efendi’den önceki kadı Mevlânâ

Osman Efendi olarak kaydedilmiştir68

.

Trabzon’a bağlı idari birimlerde ise kadılık makamı şu şekildedir: Giresun Kadısı

Es-Seyyid Yahya Efendi, Sürmene Kadısı Mustafa Efendi, Of Kadısı Mehmed Efendi,

Keşab Kadısı Mahmud Efendi, Kürtün Kadısı Musa Efendi, Görele Kadısı Sinan Efendi,

Mapavri Kadısı Ahmed Efendi, Rize Kadısı Sefer Efendi ve Torul Kadısı Receb Efendi69

.

Bahsi geçen bu kadıların naipleri hakkında fazlaca bir malumat yoktur. Yalnızca Maçka

Kadısı’nın naibi Abdülbaki Efendi olduğuna dair bilgi bulunmaktadır70

. Trabzon

Eyaleti’nin müftülük makamına günlüğü elli akçeye H. 1038/ M.1629 yılında yazılan bir

fermanla Mevlânâ Ahmed Efendi getirilmiştir71

.

66 T.Ş.S., 533, 536. 67 T.Ş.S., 426. 68 T.Ş.S., 283. 69 T.Ş.S., 533. 70 T.Ş.S., 426. 71 T.Ş.S., 522.

22

İKİNCİ BÖLÜM

2. KAYITLARIN KONULARA GÖRE DAĞILIMI VE DEĞERLENDİRİLMESİ

2.1. Mülk Satışları

Sicilde 106 adet mülk satışına dair kayıt bulunmaktadır. Tablodan anlaşılacağı

üzere mülk satışlarına çok farklı taşınır taşınmaz mal konu olmuştur. En çok işlem yapılan

kalem genellikle içindekilerle birlikte satılan bahçeli evdir72

. Ev satışları genellikle

içindeki ambar, kuyu, samanlık, şırahane, ahır, çeşme ve bahçesi ile bütün olarak

yapılmaktadır. Evler ve etrafındaki unsurlar sayılırken kullanılan tanımlamalar dönemin ve

yörenin günlük hayatı, uğraşlar ve evin yapıldığı inşaat malzemesi gibi çok farklı

konularda zengin bilgiler vermektedir. Mülk satışlarından başka şatışa konu olan diğer

kalemler hayvan73

, ağaç74

, köle75

ve zirai mahsul76

gibi kalemlerdir. Ağırlıklı olarak satışa

konu olan evler etrafındaki bina ve arsasıyla beraber satılmaktadır. Fiyatlara bakıldığında

genel olarak Trabzon merkez mahallelerde yapılan satışlar Trabzon’a bağlı köylerde

yapılan satışlara göre daha yüksektir.

TABLO 7: Mülk Satışlarının Durumu

Sıra/ Kayıt no. Miktar Gayrı

Menkulün

Bulunduğu Yer

Satışa Konu Olan Gayrı

Menkul

Satıcı-Alıcı/

Durum

Satıcı

Vekili

1. /2 Yirmi beş

Esedi

Kuruş

Kabak Meydanı Bahçe Mk77- Me78 Var

2. /3 Yirmi beş

Esedi

Kuruş

Çömlekci

Mahallesi

Ev, avlu ve diğer yapılar Mk-Mk Var

(Kızı)

3. /4 Beş Kuruş Akçaabad

Nâhiyesi’nde

İmaret-i

Hatuniye Evkafı

Zeytin bahçesi Mk-Me

(Hisseli satış)

Var

72 T.Ş.S., 3, 7, 8, 16, 18, 19, 20, 25, 26, 29, 32, 34, 36, 38, 162, 171, 174, 176, 216, 217, 230, 241, 256, 263, 268, 271,

274, 276, 280, 287, 288, 300, 301, 305, 319, 324, 328, 334, 346, 364, 372, 384, 386, 387, 388, 390, 401, 407, 417, 419,

428, 431, 433, 439, 442, 445, 446, 470, 471, 486, 491, 501, 530, 531, 532. 73 T.Ş.S., 251. 74 T.Ş.S., 282. 75 T.Ş.S., 421. 76 T.Ş.S., 423. 77 Müslüman kadın. 78 Müslüman erkek.

23

arazisinden Suğa

Köyü

4. /7 Bin Esedi

Kuruş

Monla Siyah

Mahallesi

Ev, bahçe ve diğer yapılar Me-Me

(Borç karşılığı

olarak)

Var

(Oğlu)

5. /8 Yirmi beş

Esedi

Kuruş

Debbağhane

Mahallesi

Ev, bahçe ve diğer yapılar Mk-Me Var

6. /16 İki yüz

Esedi

Kuruş

Monla Siyah

Mahallesi

Ev, bahçe ve diğer yapılar Me-Me Var

7. /17 Yüz yirmi

beş Esedi

Kuruş

Aya Gorgor

Mahallesi

Arsa Ge79-Ge var

8. /18 Yetmiş

Esedi

Kuruş

Tonya

Nâhiyesi’nde

Hoc Yomra

Köyü

Ev, bahçe ve diğer yapılar Mk-Me

( Hisseli satış)

Var

9. /19 Yüz beş

Kuruş

Yomra

Nâhiyesi’nde

Hoc Yomra

Köyü


10. /20 Yüz elli

altı Kuruş

Debbağhane

Mahallesi


11. /25 Yetmiş

Esedi

Kuruş

Eksotha

Mahallesi


12. /26 İki yüz

Esedi

Kuruş

Yenicuma

Mahallesi


13. /29 Beş yüz

Esedi

Kuruş

Orta Hisar

mahallatında ve

Akçaabat

Nâhiyesi’nde

Divranos Köyü

Ev, bahçe ve diğer yapılar Mk-Me

Var

(Oğlu)

14. /32 Altı yüz

Esedi

Kuruş

Eksotha

Mahallesi


79 Gayrımüslim Erkek.

24

15. /34 Beş yüz

Esedi

Kuruş

Molla Siyah

Mahallesi


16. /36 İki yüz

otuz Esedi

Kuruş

Yomra

Nâhiyesi’nde

Hoc Yomra

Köyü


17. /37 Dört yüz

on Esedi

Kuruş

Köhne Hamam

Mahallesi


18. /38 Dört yüz

elli Esedi

Kuruş

Debbağhane

Mahallesi


19. /39 Yirmi iki

Esedi

Kuruş

Yomra

Nâhiyesi’ne Hoc

Piravlak Köyü

Bahçe Mk-Me

(Hisseli satış)

Var

(Erkek

Kardeşi)

20. /129 Seksen

adet

Riyâli

Kuruş

Ayagorgor

Mahallesi

Zeytin Bahçesi Ge-Ge

21. /136 Bin Akçe

Yomra

Nâhiyesi’nde

Koça Köyü

Bahçe Ge-Me

22. /143 Dokuz bin

Akçe

Aşağı Hisar Ev, bahçe ve diğer yapılar Me-Me

23. /162 (Miktar

silik)

Orta Hisar

Mahallesi


24. /171 Beş yüz

Kâmil

Kuruş

Ayasofya

Mahallesi


25. /174 Yirmi bir

Kâmil

Kuruş

Akçaabad

Nâhiyesi’nde

Rayan Köyü

Ev, bahçe ve diğer yapılar Me-Ge Var

26. /176 Altı bin

Akçe

Ketancı

Mahallesi

Ev, bahçe ve diğer yapılar Mk- Me Var

27. /199 On bin

Kuruş

Hoc Kavala

Köyü


(Oğlu)

28. /209 Elli adet

Kuruş

Mesvika? Köyü Ev, bahçe ve diğer yapılar Me-Me

25

29. /214 Sekiz bin

Akçe

Urgancıyan

Mahallesi

Anbar ve bahçe Ge-Ge

30. /215 Dört bin

Akçe

Urgancıyan

Mahallesi

Arsa ve bahçe Ge-Ge

(Hisseli satış)

31. /216 On bin

Akçe

Urgancı

Mahallesi

Ev, bahçe ve diğer yapılar Ge-Ge

(Hisseli satış)

32. /217 İki bin

Akçe

Akçaabad

Nâhiyesi’nde

Divranos Köyü

Ev, bahçe ve diğer yapılar Gk80-Me

33. /223 Otuz üç

Kuruş

Suk-i Sultâni’de

Kazgancılar

Çarşısı

Dükkan Gk-Me

(Vadeli satış)

Var

34. /225 On beş

Kâmil

Kuruş

Kavala Köyü Ceviz bahçesi Me-Me Var

(Oğlu)

35. /227 Yirmi

Riyâli

Kuruş

Akçaabad

Nâhiyesi’nde (...)

Köyü

Ev, bahçe ve diğer yapılar Ge-Me

36. /229 Yirmi iki

buçuk

Kuruş

Eksotha

Mahallesi


(Hisseli satış)

37. /230 Elli Kâmil

Kuruş

Ayasofya

Mahallesi

Ev, bahçe ve diğer yapılar Me-Mk

(Hisseli satış)

Var

38. /235 Otuz iki

Kuruş

Yomra

Nâhiyesi’nde

Komara Köyü


39. /241 Yirmi

dokuz

Kuruş

Kindinar

Mahallesi

Ev, bahçe ve diğer yapılar Me-Mk Var

40. /244 Dört bin

Akçe

Tekfur Çayırı

Mahallesi


80 Gayrımüslim kadın.

26

41. /247 Elli Kuruş

Vazmolika Dükkan Ge-Ge

42. /249 Altmış

Kâmil

Kuruş

Suk-ı Sultaniye

ve Vazmolika

Mahallesi

Ev Ge-Me

43. /256 Altmış iki

buçuk

Kâmil

Kuruş

Köhne hamam

Mahallesi

Ev, bahçe ve diğer yapılar Gk-Me Var

44. /262 Bin yirmi

beş Kâmil

Riyâli

Kuruş

Akçaabad

Nâhiyesi’nde

Cavana Köyü


45. /263 Yüz elli

Kâmil

Kuruş

Monla Siyah

Mescidi

Mahallesi

Ev ve diğer yapılar Mk-Me Var

(Kocası)

46. /268 On altı bin

Akçe

Akçaabat

Nâhiyesinde

Cera Köyü


47. /271 Altı (bin)

Akçe

Yomra

Nâhiyesi’nde

Kavala Köyü


48. /274 Kırk adet

Kâmil

Kuruş

Ayo Gregi

Mahallesi


49. /276 Bin Akçe

Yomra

Nâhiyesi’nde

Armuçlu (?)

Köyü



olarak)

Var

50. /277 Yirmi

dokuz

Riyâli

Kuruş

Komara Köyü Ev, bahçe ve diğer yapılar Mk-Me Var

(Kocası)

51. /280 Altı bin

Akçe

Komara Köyü Ev, bahçe ve diğer yapılar Me-Me

52. /282 Altı Kuruş

Öz Köyü Bir adet Ceviz ağacı Ge-Ge

( Hisseli satış)

Var

53. /287 Beş bin

Akçe

Muhyiddîn

Mahallesi


27

54. /288 İki yüz

seksen bir

buçuk

Kâmil

Kuruş

Kal’a-i kule

kapısında


55. /295 Yirmi beş

Kâmil

Kuruş

Ayo Gregi

Mahallesi

Arsa Me-Ge

56. /300 İki bin

Akçe

Kavala Köyü Ev, bahçe ve diğer yapılar Me-Ge

57. /301 Seksen

Kâmil

Kuruş

Ayo Gregi

Mahallesi

Ev, bahçe ve diğer yapılar Gk-Ge


olarak)

Var

58. /305 …. Dört

bin Akçe

… Köyü Ev, bahçe ve diğer yapılar Me-Me Var

59. /307 Onüç bin

Akçe

Bayburd

Kazası’nda Bulur

Köyü Civarında

Alaca Kilise

isimli yer

Ağıl ve arazi Me-Me Var

60. /314 Sekiz yüz

Akçe

Kisarine Köyü Arazi Me-Ge

61. /316 Altı bin

Akçe

Bayburd

Kazası’nda

Kaygiri (?) Köyü

Arazi Ge-Mk Var

62. /324 Elli Kâmil

Kuruş

Ayofilibo

Mahallesi


63. /328 Yetmiş

Kuruş

Zefanos Köyü Ev, bahçe ve diğer yapılar Me-Me


olarak)

64. /332 Yetmiş

Kuruş

Yomra

Nâhiyesi’nde

Zefanos Köyü


65. /334 Otuz yedi

buçuk

Kâmil

Kindinar

Mahallesi

Ev, bahçe ve diğer yapılar Mk-Mk Var

28

Kuruş

66. /339 Otuz üç

Kuruş

Ayafilibo

Mahallesi


67. /353 Otuz

Kuruş

Keşab

Kazası’nda

Düzköy’de Hisar

Üstü Köyü

Fındık bahçesi Me-Me


olarak)

68. /364 Otuz bin

Akçe

Câmi-i Cedîd

Mahallesi


69. /372 İki yüz

Kâmil

Kuruş

Ayo Marine

Mahallesi



olarak)

70. /384 On bir

Kâmil

Kuruş

Eksotha

Mahallesi

Arsa Mk-Me Var

71. /385 Beş Kâmil

Kuruş

Parayan Köyü Arsa Me-Ge

72. /386 Otuzbeş

Kuruş

Viçe Kazası’nda

Çakodan Köyü


(Hisseli satış)

Var

73. /387 Seksen iki

buçuk

Kâmil

Kuruş

Ayasofya

Mahallesi

Ev ve diğer yapılar Mk-Me Var

74. /388 Yirmi bin

Akçe

Vazmolika

Mahallesi


(Hisseli satış)

75. /390 Sekiz bin

Akçe

Hoc Komara

Köyü


76. /394 Beş bin

Akçe

Bayburd

Kazası’nda

Danışcılar Köyü


77. /401 Kırk

Kuruş

Akçaabad

Nâhiyesi’nde

Fiz Köyü

Ev Me-Me

78. /403 Bin iki

yüz Akçe

Yomra

Nâhiyesi’ne tabi

Masuna Köyü

Ambar ve bahçe Ge-Me

29

79. /405 Bin yüz

Akçe

Suğa Köyü Arazi Me-Me

80. /407 Dokuz bin

Akçe

Monla Siyah

Mescidi


81. /411 Dokuz bin

Akçe

Tekfûr Çayırı

Mahallesi

Bahçe Me-Me

82. /417 Beş bin

Akçe

El-hâc Kasım

Mahallesi

Ev ve dükkan Mk-Mk Var

(Kayını)

83. /419 Onbeş bin

Akçe

Meklavita Köyü Ev, bahçe ve diğer yapılar Mk-Mk

(Vadeli satış)

Var

84. /421 Kölenin satışı iptal olmuştur.

85. /428 İki bin

Akçe

Aya Ovini Kebir

Mahallesi

Ev, bahçe ve diğer yapılar Mk-Ge

86. /431 Yirmi iki

buçuk

Kâmil

Kuruş

Akçaabâd

Nâhiyesi’nde

Argaliye Köyü


87. /433 Yirmi beş

Kâmil

Kuruş

Tekfur Çayırı

Mahallesi


88. /439 Yirmi beş

Kâmil

Kuruş

Kal‘a-i Kule’de

(sur içinde bölge)


( Hisseli satış)

89. /442 Yüz

Kâmil

Kuruş

Kavak Meydanı

Mahallesi


90. /445 İki yüz

elli Riyâli

Kuruş

Sûk-ı Sultânîde

Alipazarında

Ev ve dükkan Ge-Ge

30

91. /446 Yüz on

Kâmil

Riyâli

Kuruş

(Silik) Ev, bahçe ve diğer yapılar Me-Me

92. /455 Yirmi altı

Kâmil

Kuruş

Kavana isimli

yer

Zeytin ağacı Me-Me

93. /462 On Kuruş Hockofra Köyü Arazi Me-Me

(Hisseli satış)

94. /469 Otuz iki

Riyâl

Kâmil

Kuruş

Sûk-ı Sultânîde

Abacılar

Çarşısında

Dükkan Me-Me

95. /470 On altı

buçuk

Kâmil

Kuruş

Ayomarina

Mahallesi

Arazi Ge-Ge

96. /471 İki bin

Akçe

Hoc

Kastamoniyye

Köyü


97. /472 Yirmi

Kâmil

Kuruş

Kosala nâm-ı

diğer Kavata

İsimli Yer

Zeytin ağacı Ge- Mer

98. /473 Otuz yedi

Kâmil

Kuruş

İmaret-i

Hatuniyye

Mahallesi


99. /486 Yüz kırk

iki buçuk

Kâmil

Kuruş

Kal‘a-i Kule’de Ev, bahçe ve diğer yapılar Me-Me

100. /491 Doksan

Kâmil

Kuruş

Yeni Cuma

Mahallesi


101. 492 Kırk

Kâmil

Riyâli

Kuruş

Ketancı

Mahallesi

Arazi Mk-Mk

(Hisseli satış)

Var

102. /494 İki bin

Akçe

Aşağıhisar

Mahallesi

Me-Me

103. /501 Altmış

Riyâli

Kuruş

Debbağhane

Mahallesi


104. /530 Yüz

Kâmil

El-Hâc Kasım

Mahallesi


31

Riyâl

Kuruş

(Hisseli satış)

105. / 531 Otuz

Riyâli

Kuruş

Aya Ovin-i Kebir

Mahallesi

Bahçe Ge-Ge

106. / 532 Otuz beş

Riyâl

Kuruş

Kisarine Köyü Ev ve bahçe Mk-Ge Var

TABLO 8: Mahallelere Göre Mülk Satışları Dağılımı

Mahalle Aded

Ayasofya 4

Aşağı Hisar 6

Aya Ovin-i Kebir 2

Aya Gorgor 2

Ayo Gregi 3

Ayo Marine 2

Ayo Filibo 2

Cami-i Cedid 2

Çölmekçi 1

Debbağhane 4

Eksotha 4

El-hâc Kasım 2

İmaret-i Hatuniyye 1

Kabak Meydanı 2

Ketancı 2

Kindinar 2

Köhne Hamam 2

Monla Siyah 5

Muhyiddin 1

Ortahisar 1

Urgancıyan 2

32

Vazmolika 3

Yenicuma 2

Yukarıhisar 2

Satışlarda çok farklı türlerde para birimleri kullanılmıştır. Mülk satışlarının otuz

üçünde akçe, otuzunda kâmil kuruş, on sekizinde esedi kuruş, on yedisinde kuruş, beşinde

riyal kâmil kuruş, dördünde riyâl kuruş, birinde tam ayarlı (vezinli) riyâl kuruş ve yine

birinde hem kuruş hem de akçe birlikte kullanılmıştır. En yüksek miktarlı satış bin yirmi

beş kâmil riyal kuruşla Akçaabat Nahiyesi’ne bağlı Cavana Köyü’nde yapılan mülk

satışıdır.81

Genellikle merkezde mülk fiyatının belirlenmesinde konum önemliyken,

Akçaabat’ın bir köyünde yapılan çok yüksek bedelli bir satışın, arazinin büyüklüğü ile

ilintili olması muhtemeldir. M. 1629 Haziranında yapılan bu satış dönemin kurunda akçe

birimine çevrildiği zaman yüz iki bin beş yüz akçeye tekabül etmektedir. En düşük bedelli

satış ise altı kuruşa yapılan satıştır82

. Bu satışta kuruşun cinsi belirtilmese de akçe

karşısında en yüksek değeri olan riyal kuruş türünde hesaplandığında 600 akçeye tekabül

etmektedir83

.

Trabzon şehir merkezi dışında mülk satışlarının en çok gerçekleştiği yer 11 adetle

Yomra Nahiyesi’dir. Ardından 9 adetle Akçaabat Nahiyesi gelmektedir. Her iki nahiyede

de mülk satışlarının tamamı köylerde gerçekleşmiştir. Trabzon merkezde en çok satış

yapılan mahalleler 6 adetle Aşağı Hisar, 5 adetle Monla Siyah ve ardından 4’er adetle

Ayasofya, Debbağhane ve Eksotha mahalleleridir.

Mülk satışlarının cinsiyete göre dağılımında erkeklerin dönemin koşullarına uygun

olarak hâkim olduğu görülmektedir. Cinsiyetin belirlenebildiği 104 satışın 79’u erkekler

tarafından, 29’u kadınlar tarafından gerçekleştirilmiştir. Erkekler 79 satışın yalnızca 8’ini

kadınlara yapmış, kadınlar ise 29 satışın 8’ini erkeklere yapmıştır.

Dine göre dağılımda ise gayrimüslimlerin toplam 29 adet satışının 14’ü

Müslümanlara, Müslümanların 79 adet satışının 7 adedi gayrimüslimlere olmuştur.

Gayrimüslim kadınlar herhangi bir durumda mülk alıcı konumda değilken, yaptıkları 4

adet satışın 3’ü Müslüman erkeklere ve yalnızca 1 tanesi gayrimüslim erkeğe olmuştur.

81 T.Ş.S., 262. 82 T.Ş.S., 282. 83 Kur tespiti için bkz: Şevket Pamuk, Osmanlı İmparatorluğu’nda ParanınTarihi, İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları,

2007, ss. 143-153; T.Ş.S., 176, 202, 219, 222, 510.

33

Müslüman kadınlar, Müslüman kadınlara 5 adet satışta bulunmuştur. Hem Müslüman hem

de gayrimüslim kadınlar mahkemede vekil kullanmayı tercih etmişlerdir. Buradan

hareketle kadınların da Trabzon’un ekonomik hayatında tesirli olduğunu söyleyebiliriz.

Ödemesi nakit olarak gerçekleşen satışların yanında vadeli ve borç karşılığı olarak yapılan

satışlar da görülmektedir.

2.2. Nikah Akidleri

165 adetle ve % 28’lik bir oranla nikah akidleri sicilde en fazla yer alan kayıt türü

konumundadır. Nikah akidleri kayıt altına alınırken kişilerin açık kimlikleri, şahitlerinin

kimler olduğu, İslam hukukunda gerekli olan mehir ve miktarı, evlenecek kadının kız ya

da dul olup olmadığı belirtilmiştir. Dul olan kadınlar (seyyib) 61 akidde, ilk defa evlenen

(bikr) kadınlar ise 90 akidde yer almıştır.14 kayıtta ise bu ayrım yapılamamıştır. 2 kayıtta

Müslüman erkekle gayrimüslim kadının evliliği söz konusudur84

. Müslümanların

Gayrımüslimler’e şahitlik yaptıkları nikah akidleri de bulunmaktadır85

. Dirhem genel

olarak mehir belirlenmesinde kullanılan değer ölçüsüdür, ancak kuruşla da mehir

belirlenmiştir.

TABLO 9: Nikah Akidleri

Sıra No Kayıt No Evlenen Kadının

Önceki Medeni

Durumu

Mehir Miktarı (Dirhem)

1. 41 Bikr 1010

2. 42 Seyyib 1000

3. 43 Seyyib 4000

4. 44 Bikr 8000

5. 45 Seyyib 4000

6. 46 Seyyib 500

7. 47 Seyyib 3000

8. 48 Seyyib 1000

9. 49 Seyyib -

10. 50 Bikr 4000

11. 51 Seyyib 3000

84 T.Ş.S., 362, 161. 85 T.Ş.S.,121,122.

34

12. 52 Seyyib 300

13. 53 Bikr 8000

14. 54 Seyyib 1000

15. 55 Bikr 10000

16. 56 Seyyib 9000

17. 57 Seyyib 500

18. 58 Bikr 5000

19. 59 Bikr 3000

20. 60 Bikr 2000

21. 61 Bikr 9000

22. 62 Seyyib 1000

23. 63 Bikr 4000

24. 64 Bikr 30000

25. 65 Bikr 3000

26. 66 Bikr 5000

27. 67 Bikr 4000

28. 68 Bikr 1000

29. 69 Bikr 7000

30. 70 Bikr 4000

31. 71 Bikr 4000

32. 72 Seyyib 4000

33. 73 Bikr 8000

34. 74 Seyyib 1000

35. 75 Bikr 5000

36. 76 Bikr 13000

37. 77 Seyyib 4000

38. 78 Bikr 8000

39. 79 Bikr 10000

40. 80 Bikr 4000

41. 81 Bikr 5000

35

42. 82 Seyyib 5000

43. 83 Bikr 500

44. 84 Bikr 8000

45. 85 Bikr 500

46. 86 Bikr 5000

47. 87 Bikr 8000

48. 88 Bikr -

49. 89 Bikr -

50. 90 Bikr 5000

51. 91 Bikr -

52. 92 Seyyib 3000

53. 93 Bikr 8000

54. 94 Bikr -

55. 95 Bikr 3000

56. 96 Bikr 10000

57. 97 Bikr -86

58. 98 Seyyib 5000

59. 99 Seyyib -

60. 100 Bikr 3000

61. 101 Bikr 6000

62. 102 Seyyib 4000

63. 103 Bikr 1000

64. 104 Bikr 1000

65. 105 Seyyib 1000

66. 106 Seyyib 500

67. 107 Bikr 8000

68. 108 Bikr 15000

69. 109 Bikr 1500

70. 110 Bikr -

86 Yalnızca bu kayıtta mehir belirlenirken Kuruş kullanılmıştır, diğer kayıtlardaki meblağların cinsi dirhemdir.

36

71. 111 Bikr -

72. 112 Seyyib 4000

73. 113 Seyyib 1000

74. 114 Seyyib 8000

75. 115 Bikr 15000

76. 116 Seyyib 4000

77. 121 Bikr 1000

78. 122 Bikr 1000

79. 127 Seyyib 1000

80. 128 Seyyib 3000

81. 130 Seyyib

82. 140 Bikr 4000

83. 141 Bikr 100

84. 151 Bikr 3000

85. 156 Seyyib 5000

86. 161 Seyyib 500

87. 177 Bikr 1000

88. 194 Bikr 2000

89. 196 Bikr 300

90. 197 Bikr -

91. 206 Bikr 4000

92. 211 Bikr 1000

93. 220 Seyyib 300

94. 231 Bikr 1000

95. 236 Bikr 8000

96. 248 Seyyib 1000

97. 252 - 250

98. 253 Seyyib 500

99. 255 Seyyib -

100. 257 Seyyib 3000

37

101. 259 Seyyib 1000

102. 260 - 1000

103. 265 Bikr 8000

104. 270 Seyyib 1000

105. 275 Seyyib 1000

106. 284 Seyyib 10000

107. 285 Seyyib 1000

108. 290 Bikr 1000

109. 291 Bikr 5000

110. 294 Bikr 1000

111. 306 Bikr 5000

112. 310 - -

113. 315 Seyyib 1000

114. 317 - -

115. 326 Bikr 400

116. 329 Seyyib 6000

117. 337 Bikr 1000

118. 338 Bikr 300

119. 340 Seyyib 300

120. 341 - 500

121. 345 Seyyib 8000

122. 347 Bikr 500

123. 349 Seyyib 500

124. 351 Bikr 300

125. 352 Seyyib 1000

126. 355 Seyyib 300

127. 356 Seyyib 1000

128. 357 Seyyib 3000

129. 358 - 500

130. 361 Bikr 1000

38

131. 362 Seyyib 503

132. 363 Seyyib 1000

133. 365 Bikr 1000

134. 370 Seyyib 1000

135. 383 Bikr 4000

136. 391 - 1000

137. 432 Bikr 5000

138. 434 - 60

139. 435 - -

140. 438 - 4000

141. 440 - 100

142. 441 Bikr 500

143. 447 Bikr 1000

144. 449 Seyyib 1000

145. 450 Seyyib 1000

146. 453 Seyyib 1000

147. 456 - 1000

148. 457 Bikr 300

149. 458 Bikr 1000

150. 459 Bikr 1000

151. 460 Bikr 5000

152. 477 Bikr 1000

153. 478 Bikr -

154. 481 Bikr 500

155. 482 - 500

156. 488 Bikr 1000

157. 495 Seyyib 500

158. 497 Bikr 800

159. 498 - 500

160. 499 Bikr -

39

161. 500 Seyyib 500

162. 502 Seyyib 3000

163. 507 Seyyib 1000

164. 514 Bikr 500

165. 515 Bikr 3000

2.3. Borç-Alacak İlişkileri

Sicilde 78 adet borç-alacak kaydı bulunmaktadır. Genel olarak borç-alacak ilişkileri

şahıslar arasında gerçekleşmiştir. Bu tür kayıtların genel içeriği, şahıslar arasında, tahsil

edilemeyen borcun mahkeme yoluyla talep edilmesidir. Sadece şahıslar değil, vakıflar da

borç alacak ilişkilerinde etkilidir. Özellikle Erdoğdu ve Sinan Paşa Cami-i Şerifi Vakfı,

“nukud vakfı” olarak anılmakta ve Müslim-Gayrimüslim ayırt etmeksizin ihtiyaç

sahiplerine borç vermektedir. Erdoğdu Vakfı’nın kredi verme yönünü Jennnings de

vurgulamakta, vakfın zimmet defterindeki alacaklılar ile tahsil edilmesi gereken meblağları

liste halinde vermektedir87

. Sicildeki 508 numaralı kayıtta, Sinan Paşa Cami-i Şerifi

Vakfı’nın zimmet defterinde tafsilatlı olarak kime ne kadar borç verildiği ve toplam alacak

yekun açık olarak belirtilmiştir. Borçlulardan zamanında tahsilat yapılıp, kamu malı olan

vakfın hizmetini sürdürebilmesi için zarara uğratılmaması gerektiği bu kayıtta özellikle

vurgulanmıştır. Yalnızca borç verildiğinin ya da alındığının ve verilen borcun vadesinin

belirtildiği ibareleri içeren kayıtlar da bu başlık altında değerlendirilmiştir.

Borç alacak ilişkileri genellikle tahsil edilemeyen borcun talebi üzerine yoğunlaşsa

da, bu tür kayıtlardan dönemin Trabzon şehrinde ve Osmanlı Devleti’ndeki paranın kuru

ve değeri hakkındaki bilgilere de dolaylı olarak ulaşabilmekteyiz. Mesela 1038 tarihindeki

bir kayda göre halis akçe 11 dirhem olmak üzere altın 118, kâmil kuruş 78, esedi kuruş 68,

zolata kuruş 48, yabka 6, padişahi ve Mısır paresi 2 akçe olarak belirtilmiştir. Buna göre

sicilde zikredilen para birimleri içerisinde dönem olarak ufak farklılıklar görmekteyiz. 17.

yüzyılın başlarında 1 kuruş 100 akçe iken 18. yüzyılda 120 akçedir88

.

Sicilin birinci kısmı olan H.1037-1039, (M. 1628-1630) yıllarında yapılan on dokuz

adet satışta akçe hiç kullanılmamış, H. 1112-1114, (M. 1701-1703) yıllarına ait ikinci

87 Ronald C. Jennings, “Pious Foundations İn the Society And Economy Of Ottoman Trabzon, 1565-1640”, Journal Of

The Economic And Social History Of The Orient, 33, (1990), s. 292. 88 T.Ş.S., 510.

40

kısımda 90 satışta 33 adet ile yüzde 29’luk paya sahiptir. Bu durum Şevket Pamuk’un 17.

yy ortalarında akçenin piyasalardan çekilmesiyle bu paranın hesap birimine dönüşmesi

tespitine uygun düşmektedir89

.

2.4. Askeri Mühimmat Nakli ve Teminine Dair Kayıtlar

Stratejik konumu nedeniyle Trabzon Osmanlı Devleti’nin askeri planları içerisinde

önemli bir yere sahiptir. Hatta bu önem, Kafkasya üzerinden Azerbaycan’a, oradan da

İran’a askeri harekatlarda önemli bir rol üstlenmiş olan Trabzon şehrinin idari

organizasyondaki konumunu da etkilemiş, zamanla müstakil eyalet olmuştur90

.

Merkezden Trabzon’a gelen hükümler arasında da askeri sevkiyatı ilgilendiren

kayıtlar da bulunmaktadır. H. 1037-1039/ M. 1628-1630 yıllarını kapsayan 38 adet kayıt,

özellikle Trabzon’un ve sahip olduğu iskelenin askeri yönden fonksiyonunu ortaya koyma

açısından önemlidir. IV. Murat dönemindeki Bağdat ve İran seferi sırasında önemli bir

görev üstlenmiş olan Trabzon’dan Diyarbakır ve Kars Kaleleri ’ne önemli miktarda barut,

yuvalak (top güllesi) ve zahire yardımı yapılmıştır. Nakli yapılan barut ve güllelerin büyük

çoğunluğu Trabzon İskelesi’ne getirilmiş ve buradan eyaletteki timar ve zeamet

sahiplerinin yönetimindeki kişiler vasıtasıyla kağnılar ile ulaştırılması emrolunan bölgelere

nakledilmiştir91

. Bayburt, Giresun ve Trabzon’a bağlı diğer kazaların cephanelerinden de

gerekli yerlere barut nakli yapılmıştır. Hemen hemen mühimmat naklinin tamamı

Diyarbakır (Amid) kalesine yapılmıştır92

. Bu kayıtlar genel olarak Diyarbekir Kalesi

dizdarının ya da vekilinin mühimmatı teslim eden kişilere temessük verdiğini bildirir

niteliktedir. Temessük verilirken teslimat zamanı, mühimmatın miktarı, teslim eden kişiler

ve bu kişilerin emrinde bulundukları timar ve zeamet sahibinin ve temessüğü veren kişinin

ismi kayıtta belirtilmiştir. Sicildeki mühimmat nakline dair kayıtları incelendiğinde,

Trabzon’dan gerekli bölgelere nakledilen toplam mühimmat ve para miktarı şu şekildedir:

Barut: 27 kese93

, 20 yük, 32 batman94

ve 24098 vukiyye95

.

89 Pamuk, a.g.e., s. 160. 90 Emecen, a.g.e., s. 162. 91 Trabzon’un mühimmat naklindeki rolü için bkz: Temel Öztürk, Savaş Ve Trabzon, Trabzon:Serander Yayınları,

2011, ss. 73-155. 92 Diğer mühimmat nakilleri Kars Kalesi’ne yapılmıştır. Bu kaleye iki yüz bin akçelik yardım sözkonusudur. bkz.:

T.Ş.S., 524. 93 Buradaki kese, bir ölçü birimi olarak değil, yalnızca barutun içinde muhafaza edildiği torba olarak kullanılmıştır. 94 Bir batman 23 kg. dir. Bkz.: Halil İnalcık, Osmanlı İmparatorluğu’nun Sosyal Ve Ekonomik Tarihi, 1, Halil

İnalcık ve Donald Quataert (Ed.), Eren Yayıncılık, 2000, s. 441. 95 Vukiyye=1282 gr. bkz.: Walther Hinz, İslam’da Ölçü Sistemleri, (Çev. Acar Sevim), İstanbul: Marmara Üniversitesi

Edebiyat Fakültesi Basımevi, 1990, s. 30.

41

Yuvarlak (gülle): 6810 adet.

Para: 336 bin akçe ve 16 yük96

.

2.5. Merkezden Gelen Hükümler

Bu kısım 28 adet kayıttan oluşmaktadır. Merkezden gelen belgelerde genel olarak,

yeniçeriler başta olmak üzere, askeri kademedeki şahısların itaatsizliklerinin engellenmesi,

paranın ayarı ve diğer para birimlerindeki karşılıklarının belirlenmesi, reayanın korunması,

askeri sevkiyat, vergi ve toprak idaresi problemleri ile incelenilen dönemde Trabzon’un

Karadeniz yönünden yapılan Kazak akınlarına karşı tahkimi gibi konulara değinilmiştir.

Merkezden gelen emirler, eyalete doğudaki seferler dolayısıyla belirli bir mali

sorumluluk yüklemiştir. Ancak 533. kayıtta Trabzon Eyaleti’ndeki idari birimlerde görevli

olan kadıların halkın oldukça fakir olmasından dolayı, kendilerine toplanması emredilen

vergi hedefine ulaşamadıklarını bildirmeleri, bölgenin dönem içerisinde mali yönden

sağlıklı olmadığına işaret etmektedir. Usulsüz vergi toplanması üzerine de ferman hâsıl

olmuş, reayanın korunması gerekliliği dile getirilmiştir. Edinilen kanaat, dönem içerisinde

merkezden gelen belgelerin, eyaletin kendisine yüklenen görevler ile kendi mali ve idari

sağlığı arasındaki dengenin bozulmamasına yönelik direktifleri içerdiği yönündedir.

2.6. Mehir-Nafaka

Araştırılan sicilde 22 adet mehir ve nafaka kaydı yer almaktadır. Bu diğer kayıtlarla

karşılaştırıldığında %3,7’lik bir orana tekabül etmektedir. Osmanlı toplumunda kadın

haklarının anlaşılmasında bu tür kayıtlar önemlidir. Mehir, evlenirken erkeğin, zevcesine

verdiği para ve mal için kullanılan bir tabir olup, mal olarak değerlendirilen kıymetli bir

miktar eşya ve menfaat olarak da kabul edilmektedir97

. Mehir, evlilik sırasında erkeğin

kadına peşin olarak verdiği mehr-i muaccel ve daha sonra ödemeyi taahhüd ettiği mehr-i

müeccel olarak iki kısma ayrılmaktadır98

. İncelenilen nikah akidleri ve mehir davalarının

hepsinde mihr-i müeccel söz konusudur. Bu nedenle kadın eşinden boşanırken veya eşi

vefat ettiğinde kendisine vaat edilen mehir bedelini alabilmek için davacı olmuştur. Eşi

vefat eden kadının mehiri genellikle eşinin muhallefatından tanzim edilirdi. Ancak tetkik

96 Bir yük 100 bin akçedir. Bkz.: Zeki Pakalın, Osmanlı Tarih Deyimleri Ve Terimleri Sözlüğü, 3, İstanbul: Milli

Eğitim Basımevi, 1983, s. 639.; Ağırlık ölçü birimi olarak bkz.: İnalcık, a.g.e., s. 448. 97 Jülide Akyüz, ‘‘Evlenme Sözleşmesinin Önemli Bir Öğesi Olan ‘‘Mehir’’ Hakkında Bazı Düşünceler’’, Tarih

Araştırmaları Dergisi, 24 (37), (2005), s.215. 98 İlber Ortaylı, Osmanlı Toplumunda Aile, İstanbul: Pan Yayıncılık, s. 65.

42

edilen davalarda erkeğin akrabaları olan hissedarların muhallefattan alacak talep etmeleri

genel görülen bir durumdur. Bu nedenle hacimli ve karışık davalar ortaya çıkmıştır.

Nafaka çeşitli kayıtlarda yer almış ve maddi durumu zayıf olan çocuklu kadınlar,

yetimler ve sahibi kaybolan kölelere sahipleri ortaya çıkana kadar farklı miktarlarda takdir

edilmiştir.

2.7. Veraset

Sicilde 21 adet veraset kaydı bulunmaktadır. Ölen şahsın ardından muhallefatının

yakın akrabalarına teslimi konusu bu tür kayıtlarda ele alınmıştır. Miras paylaşımı vasiler

arasında münazaraya neden olduğu için veraset konusu daha çok dava formunda

gerçekleşmiştir. Bazı davalarda sahte vasiler ortaya çıkarak şahsın akrabası olduklarını

iddia etmişlerdir. Yaşı küçük olan varislere vekil tayin edilmiş, velayeti alan kişilerin

buluğa erene kadar yetimlerin varlıklarını muhafaza edeceklerine dair taahhütleri, vasi olan

veya vasi tayin edilen kişilerin açık kimlikleri belgenin altına tarih düşülerek

kaydedilmiştir.

2.8. Eşkıyalık

Transkripsiyon metni içerisinde hırsızlık, gasp ve alıkoyma şeklinde

başlıklandırılan eşkıyalık vakalarını ilgilendiren 11 adet kayıt mevcuttur. İncelenen

dönemde asker kılığında köyleri gezerek halktan zorla vergi toplayan eşkıyaların da varlığı

söz konusudur. Bu duruma merkezden Trabzon Eyaleti’ne gelen fermanlar içerisinde

özellikle değinilmiştir. Ayrıca Trabzon’a Kazak akınlarının99

gerçekleştirildiği bu

dönemde Aşağı Hisar’ın yakıldığı bilhassa borç alacak ilişkilerine dâhil olan kayıtlarda

zikredilmektedir. Eşkıyalık vakaları diğer kayıt türleri içerisine dağılmış vaziyette olduğu

için, ahali arasında gerçekleşen vasati vakalar bu kısımda değerlendirilmiştir. Kategorileme

seçimi kaydın direkt olarak asayişle ilgili olup olmadığı ve belgenin çıkış yerine göre

şekillenmiştir. Ancak eşkıyalık vakaları, bahsedildiği üzere merkezden gelen hükümler

içerisinde de belirli bir yere sahiptir.

2.9. Vekalet ve Kefalet

Mülk satışları, vakıflardan veya şahıslardan borç alımı, nikah, mahkemede temsil

konularında vekalet ve kefalet söz konusu olmuştur. Nikah akidlerinde görüleceği üzere

kadınlar nikahta çoğunlukla vekil kullanmayı tercih etmişlerdir. Kişinin kadı huzuruna

99 Kazaklar, halkın kadı huzurunda verdiği ifadelerde “Rus menhusu” olarak geçmektedir. Bkz.: T.Ş.S., 228, 229, 397.

43

vekiliyle gelerek hangi işlem için vekalet ya da kefalet vermek istediğini belirtmesi ve

sorumluluğu alacak kişinin rızasını bildirmesiyle bu işlem gerçekleşmektedir. Sicilde 18

adet vekalet ve kefalet kaydı bulunmaktadır.

2.10. Arazi-Sınır Anlaşmazlığı

Sicilde 12 adet olan bu kayıt türü içerisine, arazinin mülkiyetinin kime ait olduğu

hususu, bahçe içerisinden geçen su akıntısının başka bir kimsenin arazisine akıtılması, sınır

ihlali, komşu araziye taşacak şekilde bina inşası gibi hususlar yer almaktadır.

2.11.Sulh

Borç-alacak, evlilik, mehir, mülk satışı gibi farklı konularda anlaşmazlıkların

taraflar arasında çoğunlukla para karşılığında kendi aralarında çözüme kavuşturularak

mahkemeye bildirilmesi bu başlığa konu olmuştur. Taraflar mahkemede kadı huzurunda

aralarındaki münazaranın sebeplerini açıkça ortaya koymuş ve hangi şekilde ve koşullarda

sulh yaptıklarını belirtmişlerdir. Böylece tarafların birbirlerinden razı oldukları kayda

geçirilmiştir. Sicilde 10 adet sulh kaydı bulunmaktadır.

2.12.Hibe

Hayırsever kişilerin toplum yararına mülklerini vakıflara bağışlaması veya bedelsiz

olarak kişilerin arazi, para ve eşyalarını başka bir şahsa vermelerini konu alan kayıt

çeşididir. 9 adet kayıttan oluşmaktadır.

2.13. Vergi

Sicilde 8 adet vergi kaydı mevcuttur. Şahsın sahip olduğu mülkün vergisini

kendileriyle beraber ödemediğini iddia eden ahalinin mahkemeye müracaat etmesi vergi

davalarının çoğunluğunu oluşturmaktadır. 6 adet olan bu tür şikayetlerde istisnasız olarak

şikayet edilen kişinin ikameti başka bir yerde bulunmakta ve vergisini orada ödediği ortaya

çıkmaktadır. 1 adet kayıtta birikmiş olan vergi borcunun yükümlüden tahsiline dair emir,

bir başka kayıtta da Trabzon’a bağlı bulunan kazaların kadılarının, kendilerinden görevli

oldukları bölgelerde toplanması talep edilen vergiyi teslim ettiklerine dair hüccet

bulunmaktadır. Vergi usulsüzlüklerinde Müslüman veya Gayrımüslim’in hakkını arama

yönünden bir farklılığı olmadığı yerel yargının yetersiz veya ilgisiz kaldığı durumlarda

44

reayânın merkeze şikayet gönderdiği ve şikayet üzere fermanlarda yerel ilgililerin

uyarıldığı görülmektedir100

.

2.14. Tapu

Sicildeki 8 adet tapu kaydı, hüccet niteliğindedir. Tapu verilirken sahip olan şahsın

ismi kaydedilip, arazi, ev veya taşınmaz mülkün sınırları ve tasviri yapılmıştır. Böylece

ileride doğabilecek anlaşmazlıklarda bu hüccet talep edilerek çözüm getirilmiştir. Arazi

sınır davaları incelendiğinde tapu hüccetinin önemi daha iyi anlaşılmaktadır. Çünkü bu tür

davalarda taraflardan ellerinde olan hüccetler talep edilmiştir. Hücceti olmayan taraf derhal

davadan men edilmiş, her iki tarafta da tapu hücceti varsa en yeni tarihli olana göre hareket

edilmiştir.

2.15. Timar-Zeamet Tevcihi

Sicil içerisinde 7 adet kayıt bu kısımda değerlendirilmiştir. Bu kayıtlardan

Trabzon’da timar ve zeamete verilen bölgeleri ve buralara sahip olan şahısların isimlerini

görmek mümkündür. Askeri sevkiyat konusundaki kayıtlarda da timar ve zeamet hakkında

bilgiler mevcuttur. Mühimmat nakli yapılırken mühimmatı sevk görevini üstüne alan

kişinin bağlı bulunduğu toprak sahibinin ismi ve sahip olduğu bölgenin ismi zikredilmiştir.

Timarıyla ilgilenmeyen şahsın elinden hakkının alınması, vefat veya timar devri gibi

durumlarda da kayıtların tutulduğu görülmüştür.

2.16. Köle Azadı

Dört kayıttan oluşmaktadır. Köleler azat edilirken isimleri anılmış, milliyeti

belirtilmiş ve fiziksel tasvirleri yapılmıştır. Köle azadı iki şekilde gerçekleşmiştir. Biri

sahibinin kölesini azat ettiğini kadı huzurunda bildirmesi ile derhal gerçekleşen azat, diğeri

ise sahibinin kölesini, belirli bir süre göstererek, bu sürenin sonunda kölesinin hürriyetini

vermeyi taahhüt ettiği azat şeklidir.

2.17. Eyalet İçi Tayinler

Merkezden gelen direktifler doğrultusunda yapılan tayinlerin haricinde, Trabzon

Eyaleti’nin kendi içerisinde gerçekleşen tayinlerde mevcuttur. 3 adet eyalet içi tayinden 2

tanesi vakfa görevli tayini diğeri ise yeniçeri görevlendirilmesi ile ilgilidir. Tayin edilen

100 T.Ş.S., 517; Trabzon’da vergi problemlerine dair geniş bilgi için bkz.: Kenan İnan, Şer‘iyye Sicillerine Göre

Trabzon’da Sosyal Ve Ekonomik Hayat (1643-1656), Proje Sonuç Raporu, Proje no: 98. 111. 006. 1, Trabzon 2002,

ss. 67-75.

45

şahıslar ve görevlerine ilişkin bilgilere çalışmanın birinci bölümünde önemli şahıslar başlğı

altında yer verilmiştir.

2.18. Narh Kaydı

Narh, bir mal veya hizmet için ilgili resmi makamların tespit ettiği fiyattır.

Günümüzde ancak ekmek, et, şeker, tekel maddeleri, petrol gibi muayyen bazı tüketim

mallarında bu tür uygulamalar olduğu halde, Osmanlı idaresinde her türlü mal ve hizmet

narha tabi idi101

. Osmanlılar halkın refahı için tüketici ve üreticiyi koruyucu tedbirler

almışlardır. Bu çerçevede üretimden tüketime kadar her sahayı denetim altında tutmayı

prensip edinmişlerdir. Narh bu denetim zincirinin bir sonucudur102

.

Sicilde üç adet narh kaydı bulunmaktadır. Üç narhtan birinin tarihi olmamakla

beraber içinde bulunduğu grup ve içerikteki ürünlerin fiyatları itibari ile H.1112/1703

yılına ait olması kuvvetle muhtemeldir. Bu narh kaydı temel ihtiyaç olan ekmek, çörek ve

mum yağını içermektedir. İkinci ve üçüncü narh kayıtları erken döneme (H.1038/1039-M.

1629/1630) aittir. Bu narh kayıtlarından birincisi daha fazla tüketim maddesinin kaydını

içermektedir. İkinci narh kaydı en kapsamlı narh kaydı olup kumaş, gıda, deri mamulleri

ve baharat gibi başlıklar altında pazarda sunulan ürünlere yer vermiştir. Üçüncü ve son

narh kaydı biraz daha dar kapsamlı olup, ikinci narhta belirlenmeyen bazı ürünlerin

fiyatları tespit edilmiştir.

2.19. Boşanma

Boşanma Osmanlı toplumunda çok az rastlanan bir durumdur. Kadının dul kalması

genellikle erkeğinin vefat etmesi durumunda olurdu. Erkek talakla boşama hakkına sahipti.

Ancak bu durumda mehir ödeme yükümlülüğüne giriyordu. Ayrıca bu durum toplumda

hoş karşılanmazdı. Dolayısıyla insanlar boşanma konusunda, kanunun bu güne göre daha

fazla engel koymuş olması nedeniyle daha az boşanırlardı103

. Sicilde yalnızca iki adet

boşanma kaydı bulunmakta, bunlardan birisi Gayrımüslim bir çifte ait olup, eşinin gurbete

gitmesinden dolayı karşılıklı olarak anlaşıp boşanmalarına dairdir104

. Diğeri ise bir

Müslümana ait “talak-ı selase” ile tek taraflı boşanmanın kayda geçirilişidir105

.

101 Mubahat S. Kütükoğlu, Osmanlılarda Narh Müessesesi ve 1640 Tarihli Narh Defteri, Enderun Kitabevi, İstanbul

1983. s. 3. 102 Temel Öztürk, “Osmanlılarda Narh Sistemi”, Hasan Celal Gürel Vd. (Ed.), Türkler, 10, Ankara: Yeni Türkiye

Yayınları, 2002, s. 862. 103Ortaylı, Osmanlı Toplumunda Aile, s. 88. 104 T.Ş.S., 272. 105 T.Ş.S., 448.

46

2.20. Vakıf İhdası ve Vakıf Geliri

İki vakıf ihdasından birisi Aşağı Hisar’da Monla Siyah Mescidi Mahallesi’nde

İbrahim Çelebi bin Halil, diğeri Aşağı Hisar'da Molla Şaban Mahallesi’nde Raziye Hatun

tarafından çeşitli taşınmaz mülkün bağışlanmasıyla gerçekleştirilmiştir.

Vakıfların toplum yararına olan icraatlarını devam ettirebilmeleri açısından gelir

elde edebilmeleri önemlidir. Bu felsefeye uygun olarak geliştirilen sistem içerisinde

vakıflara dükkan, hamam ve köylerin vergi gelirleri gibi mali kaynaklar tahsis edilmiştir.

Üç kayıt, vakıfların sahip olduğu mülklerin kiraya verilmesine dair konuları içermektedir.

Erdoğdu Vakfı en aktif vakıftır ve sicilde belirtildiği üzere ihtiyaç sahiplerine borç verme

özelliği ön planda olan “nukud vakfı” sınıfındadır. Harabe olan Fatih Sultan Mehmed Han

Vakfı’nın çesmesinin imarı da bu kısımda değerlendirilmiştir.

2.21. Akrabalık İspatı

Sicildeki 2 adet akrabalık ispatına dair dava mevcuttur. Bu durumlarda ölen şahsın

ardından, varis olma iddiasıyla veya varis olma iddiası olmaksızın ortaya çıkan kişilerin

ölen şahısla ne şekilde bir kan bağlarının olduğunu ispata yönelik çabalarını içerir.

2.22. Muhallefat

Sicilde 4 adet muhallefata dair kayıt bulunmaktadır. Bu kayıtlar Osmanlı

Devleti’nin sahip olduğu sisteme uygun olarak, varisi olmayan şahısların mal ve

mülklerinin detaylı şekilde görevliler tarafından tasvir, sayım ve sicile işlenmesinin

ardından devlet hazinesine devrini içermektedir.

2.23. Diğer

Bu kısımda, incelenen sicilde kendi benzerinin bulunmayışı nedeniyle bir gurup

oluşturamayan 19 adet kayıt bir araya toplanmıştır. Kayıt numaraları ve içerikleri şu

şekildedir:

K1: Vefat eden askerlerin muhallefatının korunmasına dairdir.

K15: Eşi öldürülmüş olarak bulunan kadının cinayet mahallindeki ahaliden diyet

talebi.

K120: Trabzon Kadısı’nın vefatını bildiren kayıt.

K154: Araziden hisse intikalini bildiren kayıt.

47

K157: Nikah iddetinin dolmuş veya dolmamış olduğuna dair davayı içeren kayıt.

K158: İddet konusuyla alakalı fetva.

K168: Trabzon İskelesi’nin mukataasına dair kayıt.

K193: Mülkün rehin verilmesine dair kayıt.

K395: Aynı anda iki kişi ile nikahlı olan kadının eşinin belirlenmesine dair dava.

K406:Mülkiyet davası.

K414: Mahkemeye davet edilen zımmînin mahkemeye gelmediğine dair kayıt.

K424: Kaçak kölelerin yakalanmasına rağmen tekrar kaçmaları üzerine, sahiplerine

tazminat ödenmesine dair kayıt.

K426: Trabzon Kadısı’nın naibine devrettiği mühür yetkisine dair kayıt.

K443: Hasan Beşe adındaki şahsın şehit olduğuna dair kayıt.

K508: Sinan Paşa Hazretleri Câmi‘-i Şerîfi Evkâfı’nın zimmet kaydı.

TABLO 10: Sicildeki Kayıtların Konularına Göre Dağılımı

Tür Kayıt Numarası

Diğer

1, 15, 120, 154, 157, 158, 168, 193, 226, 325, 327, 343, 395, 406, 414, 424, 426, 443,

508

Mülk Satışı 2, 3, 4, 7, 8, 16, 17, 18, 19, 20, 25, 26, 29, 32, 34, 36, 37, 38, 39, 129, 136, 143, 162,

171, 174, 176, 199, 209, 214, 215, 216, 217, 223, 225, 227, 229, 230, 235, 241, 244,

247, 249, 256, 262, 263, 268, 271, 274, 276, 277, 280, 282, 287, 288, 295, 300, 301,

305, 307, 314, 316, 324, 328, 332, 334, 339, 353, 364, 372, 384, 385, 386, 387, 388,

390, 394, 401, 403, 405, 407, 411, 417, 419, 421, 423, 428, 431, 433, 439, 422, 445,

446, 455, 462, 469, 470, 471, 472, 473, 486, 491, 492, 494, 501, 530, 531, 532

Arazi-Sınır

Anlaşmazlığı

5, 22, 155, 205, 207, 240, 250, 281, 283, 304, 330, 343, 451

Tımar-Zeamet Tevcihi 6, 117, 166, 233, 289, 467, 539

Borç-Alacak

10, 14, 21, 23, 27, 28, 35,123, 125, 132, 138, 142, 144, 146, 149, 159, 160, 169, 172,

178, 179, 180, 183, 185, 186, 187, 192, 198, 202, 203, 204, 208, 212, 213, 219, 222,

228, 232, 245, 246, 251, 264, 273, 279, 296, 297, 303, 308, 309, 312, 313, 320, 322, 344,

348, 354, 359, 360, 373, 374, 376, 382, 389, 392, 400, 404, 413, 425, 430, 437, 454, 461,

463, 475, 479, 484, 496, 504, 506

Veraset 11, 12, 126, 133, 134, 135, 139, 148, 152, 170, 195, 293, 333, 342, 366, 377, 396, 402,

48

474, 487, 542

Eyalet İçi Tayinler

13, 184, 452

Sulh

9, 24, 31, 40, 234, 368, 369, 379, 412, 444

Hibe

30, 33, 164, 165, 242, 350, 375, 399, 416

Narh

118, 547, 588

Eşkıyalık 145, 210, 239, 266, 336, 397, 398, 468, 476, 480, 489

Mehir-Nafaka

137, 147, 163, 167, 173, 201, 238, 267, 269, 302, 335, 410, 436, 456, 490, 493, 519,

534, 546, 550, 551, 552

Vekalet-Kefalet

119, 150, 175, 181, 188, 189, 224, 229, 278, 286, 318, 367, 381, 418, 464, 485, 483, 505

Köle azadı

153, 380, 420, 422

Tapu

182, 200, 237, 298, 331, 378, 415, 541

Boşanma

272, 448

Vergi

191, 218, 221, 261, 292, 371, 408,533

Merkezden Gelen

Evraklar

427, 509, 510, 511, 512, 513, 516, 517, 518, 520, 521, 522, 523, 525, 526, 527, 528, 529,

535, 536, 537, 538, 540, 543, 544, 545, 549, 555

Mühimmat Nakli

254, 409, 466, 524, 548, 553, 554, 556, 557, 558, 559, 560, 561, 562, 563, 564, 565, 566,

567, 568, 569, 570, 572, 573, 574, 575, 576, 577, 578, 579, 580, 581, 582, 583, 584, 585,

586, 587

Vakıf İhdası ve Vakıf

Geliri

226, 311, 321, 323, 429, 503

Nikah 41-116, 121, 122, 127, 128, 130, 140, 141, 151, 156, 161, 177, 194, 196, 197, 206, 211,

220, 231, 236, 248, 252, 253, 255, 257, 259, 260, 265, 270, 275, 284, 285, 290, 291,

294, 306, 310, 315, 317, 326, 329, 337, 338, 340, 341, 345, 347, 349, 351, 352, 355,

49

356, 357, 358, 361, 362, 363, 365, 370, 383, 391, 432, 434, 435, 438, 440, 441, 447,

449, 450, 453, 456, 457, 458, 459, 460, 477, 478, 481, 482, 488, 495, 497, 498, 499,

500, 502, 507, 514, 515

Akrabalık İspatı 190, 243

Muhallefat 319, 346, 258, 571

50

SONUÇ

XVII ve XVIII. yüzyıl başlarındaki Trabzon’a yönelik önemli kayıtları içeren 1826

Numaralı Şer‘iyye Sicili’nin analizi üzerinde durulan bu tez çalışması, sicili temel almakla

birlikte, dönem ve yöre hakkında bilgi veren kaynakların birlikte değerlendirilmesiyle

ortaya çıkmıştır. Çalışma daha çok Trabzon şehrine ait olan sicilin istatistiki yönünü ortaya

koymaktadır. Zira bir defterin incelenmesi ile Trabzon’un farklı yönlerden yapısını detaylı

olarak ortaya konulabilmesi mümkün olmamıştır. Ancak genel kanaat, tezin bilgi

yönünden altyapısını oluşturma sürecinde istifade edilen Trabzon’a dair temel kaynak

eserlerdeki bilgilerle, sicilin transkripsiyon metninin incelenmesiyle ortaya çıkan bilgilerin

genel olarak örtüştüğü yönündedir.

Sicildeki kayıtlardan Trabzon’da Müslümanlar ile gayrimüslimler arasında uyumlu

bir ilişki olduğu görülmektedir. Öte yandan gayrimüslimler, hakarete maruz kaldıklarında

veya vergi adaletsizliği gibi durumlarla karşı karşıya kaldıklarında direkt olarak merkeze

şikayette bulunmuşlar, bu durum üzerine ferman hâsıl olmuş ve gerekli makam

uyarılmıştır. Bu tarz kayıtlar sadece bir örnekle sınırlı değildir. Sicildeki pek çok kayıtta bu

duruma tanık olunabilmektedir. Mahkemede etnitite ve din ayrımı yapılmaksızın herkese

eşit muamelede bulunulmasının, dinsel ve etnik çatışmaların yaşanmasını engellediği

söylenebilir.

İncelenilen sicilde sayıları oldukça fazla olan nikâh akitlerine karşın boşanma

hadisesinin oldukça az olması diğer dikkat çeken noktadır. Muhtemelen bu durumda

boşanma sırasında erkeklerin nafaka ve mehir ödeme zorunluluğunun yanı sıra, boşanma

vakalarını mahkemede kaydettirme zorunluluklarının olmayışı etkilidir. Boşanan kadınlar

mehr ve nafakalarını mahkeme yoluyla eşlerinden almışlardır. Eşleri kaybolan veya ölen

kadınlara, hatta sahibi kaybolan kölelere dahi sahibi ortaya çıkana kadar devlet tarafından

nafaka takdir edilmiştir.

Sicildeki kayıtlara dayanarak Trabzon’un bu dönemde karşılaştığı temel sorunun

Diyarbakır’a, Erzurum’a ve Kars Kalesi’ne yapılan erzak ve mühimmat yardımı ve bu

yardımın gerçekleştirilebilmesi için toplanan vergiler olduğu söylenilebilir. Çoğu zaman

vergilerin toplanmasında, halkın fakir olması ve usulsüzlükler nedeniyle engeller ortaya

51

çıkmıştır. Trabzon valisi kendisine gelen fermanlarla uyarılmış, reayanın ezilmemesi

üzerinde hassasiyetle durması kendisine emrolunmuştur. Vergi toplama işleminin

koordinasyonundan sorumlu olan Trabzon’a bağlı kadılar, halkın fakir olduğunu ve talep

edilen düzeyde vergi toplanamadığını belirtmişlerdir.

Merkezden gelen hacimli bir fermanda, tedavüldeki para birimlerindeki ayar

bozukluklarına dikkat çekilmiş, paranın birbirleri karşısındaki değer ölçüsü belirtilmiştir.

Nitekim IV. Murad döneminde paranın ayarının önemli ölçüde bozulduğu bilinmektedir.

Bu duruma yönelik kayıtların fazlalığı da dikkati çekmektedir.

Yönetim alanında da problemlere ilişkin kayıtlar mevcuttur. Yeniçerilerin

zorbalıklarından dolayı hem halkın hem de diğer askeri sınıfa mensup kişilerin yerel

makamlara ve merkeze şikayetleri söz konusudur. Gönye Sancakbeyi olan Hasan Bey’in

kendisine verilen görevlerde rahat davranmasından dolayı iki defa uyarıldığını

görmekteyiz. Tüm bu ehl-i örf problemlerine rağmen, ehl-i şer olan kadılardan veya adalet

sistemindeki herhangi bir konudan halkın şikayetinin olmayışı bu kurumun sağlıklı işlediği

fikrini uyandırmaktadır.

Neticede denilebilir ki şehir tarihi çalışmalarında önemli bir kaynak olan şer‘iyye

sicillerinden içerik ve konularına göre sosyal, kültürel ve ekonomik yaşam hakkında bilgi

edinilebilir. Bu yönde incelenilen Trabzon şer‘iyye sicilinde ağırlıklı konu başlıkları, mülk

satışları, nikah ve borç-alacak ilişkilerinin yer aldığı kayıtlardan oluşmaktadır. Bunların

dışında veraset, mehir, nafaka ve askeri mühimmat nakline ilişkin hususlar defterde en çok

karşılaşılan konulardır.

52

1826 NUMARALI TRABZON ŞERİ‘YYE SİCİLİ’NİN ÖZET

TRANSKRİPSİYON METNİ

Bismillâhirahmanirrahim Allahümme yâ müfettihü’l-ebvâbü’l-iftâh lenâ hayrü’l-

bâb elhamdülillahillezi alâ mualimuddin ve ezheru ahkamü’ş-şerri’l-mûbin ve izalü sebe’l-

mubtılîn fazıllet e′nakıhim leha hâzı‘în vesselavatu vesselamü alâ Rasulihi Muhammedü’l-

meb′ûs bi’l-huccecü’r-rahin ile’l-halk-i ecma‘în ve alâ alihi ve eshabihi’l-ecma‘în humatü’l

(?) müslimîn ve hüdatü’l-muvahhidîn

Emmâ ba’d

Fehâzihi sicillât-ı vakât-ı fî-vakti hükûmeti el-fakîr illallâhi subhânehu ve teâlâ

Mürteza ibn-i El-hâc Kâsım el-kadi be-Medîne-i Trabzon el-mahmiyyetü’l-vakı’a fi seneti

isneyn ve ‘aşere ve mie ve elf min hicreti men‘ lehü’l-‘izzü ve’ş-şeref Allâhümme ve

fekîni ilâ sülûki nehcü’ş-şerri’l-kavîm be-hürmeti men‘ lehü’l-izzü ve’t-temkîn amin (...)

amin

(Mühür ve belirsiz târih)

V1

K 1-(Diğer)

‘İzzü simât-ı şer‘iat-nisâb Trabzon Kadısı Mürteza Efendi kâm-yâb ba‘de’t-

tahiyyetü ve’t-teslîm inhâ olunur ki kazâ-i mezbûrun ûmur-i kısmet-i askeriyesi İbrahim

Efendi nâm bir kimesneye sipariş olunmuş iken tarafınızdan müdahale olunduğu istima‘

olunmuşdur gerekdir ki ba‘de’l-yevm mudahaleden ihtirâz idüb vâki‘ olan mevtâ-yı

askeriye muhallefâtı mezbûre tahrîr etturub zinhâr mâni‘ olmayasız hurrire fi Safer sene

1114

Mine’l-fakir Abdulbaki Arif el-kâdı be-asker-i Anadolu

Bu hususu mürâ‘at-ı hâtırları (...) olan bazı vâcibü’l-ikrâm kimesnenin talebiyle

sûret-i timar husûl olmuşdur ve minesselam

Kayd-ı vasale ileyna fi 12 min Cemaziye’l-evvel sene 1114

53

V2-A

K2-(Mülk Satışı)

Medîne-i Trabzon mahallâtından Kabak Meydanı Mahallesi’nde sâkine Emine binti

Mızrak Ali nâm hâtun tarafından bey‘-i ati’l-beyânı ikrâra vekîl olub zât-ı mezbûre-i

marifet-i şer‘iyye ile ârifân olan İbrahim Bey bin Abdullah ve Halil Çelebi bin Ebubekir

nâm kimesneler şahâdetleriyle şer‘an vekâleti sâbite olan zevci Mustafa Beşe bin Yazıcı

Ali nâm kimesne bi’l-vekâle mahfil-i kazâ işbu râfi‘ü’l-kitâb ‘umdetü’l-müderrisü’l-kirâm

Eş-şeyh İbrahim bin Ahmed Efendi mihferinde ikrâr-ı tam ve tâkrîr-i kelâm idüb

müvekkilem mezbûre Emine akd-i âti suduruna değin silk-i mülk-i sahîhimde münselik

olub mahalle-i mezbûrda vâki‘ iki tarafından mûmâ-ileyh Eş-şeyh İbrahim Efendi’nin

bağçesi ve bir tarfından bazen Varatlı Mehmed Beşe mülkü bazen Ayşe Hâtun mülkü ve

bir taraftan İbrahim Beşe mülkü ile mahdûd tûlen altmış üç arşun ve arzen otuzbeş arşun

bir dud ağacı ve iki erik ağacını müştemil mülk-i bağçesinin tarafından icâb ve kabûlü havî

bey‘-i bât-i kat‘î ile yirmibeş esedi guruşa mûmâ-ileyh Eş-şeyh İbrahim Efend’den bey‘ ve

teslîm ve temlîk olundu ber-vech-i muharrer iştirâ‘ ve tesellüm ve temellük ve kabûl

eylediğinden sonra semeni olan sekiz meblağ-ı merkûm yirmibeş esedi guruş mûmâ-ileyh

Eş-şeyh İbrahim yedinden bi’t-tamâm ve’l-kemâl ahz u kabz eyledi ba‘de’l-yevm bağçe-i

mahdûde-i mezkûre mûmâ-ileyh Eş-şeyh İbrahim Efendi’nin mülk-i müşterâsıdır keyfe

mâ-yeşâ ve yehtâr mutasarrıf olsun didikde gıbbe’t-tasdîk’ü-ş şer‘i mâ-vâka‘a bi’t-taleb

ketb olundu hurrire fi’l-yevm’ü-l ‘aşer min Şevvâli’l-mükerrem li-sene isneyn ve ‘aşere ve

mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Mefâhirü’l-e’imme Mustafa Efendi, Mehmed Beşe Dramalı, Halil

Mustafa bin Hüseyin, Mehmed Şeyh Saçlu, Ahmed Bayezid, Abdi Beşe bin Çebni, Ali

Beşe bin Ömer Dellak, Mustafa bin Abdurrahman, Ve Gayruhum


Medîne-i Trabzon’da vâki‘ Aşağı Hisar’da Molla Siyah Mahallesi’nde sâkin Emine

binti Süleyman Çelebi meclîs-i şer‘-i şerîfe lâzımü’t-teşrîfe öz vâlidesi Havva binti

Mustafa nâm hâtun tarafından bey‘-i âti’z-zikr tasdîke vekîl olub bi-nehcü’ş-şer‘ üzerine

vekâleti sâbite olan işbu râfi‘ü’l-kitâb Müezzin İbrahim Efendi bin Kâsım Efendi

mahzarında tav‘an rağibeten ikrâr-ı tâm ve takrîr-i kelâm idüb akd-i ati-i suduruna değin

silk-i mülk-i sahîhimde münselik olub medîne-imezbûre mahallâtından Çömlekci

54

Mahallesi’nde vâki bir taraftan Yusuf mülkü ve bir taraftan Mahmud Çelebi mülkü bir

taraftan Beşlü Hasan mülkü ve bir taraftan ırmak ile mahdûd bir bâb beyt-i süflâ fevkinde

iki bâb oda ve bir sofa ve bir kenef ve bir kıt‘a bağçeli ve havlulu müştemil mülk-i

menzîlimi be-hamletü’t- tevabî ve levâhık ve kâffetü’l-hukuk ve’l-murâfık tarafeynden

icâb ve kabûlü havî ve şurut-ı fasideden ari bey‘-i bât-ı kati′ ile yirmibeş esedi guruşa bey‘

müvekkile-i mezbûre Havvaya bey‘ve teslîm ve temlîk olduğu iştirâ‘ ve tesellüm ve

temellük ve kabûl eylediğinden sonra semeni olan meblağ-ı merkûm yirmibeş esedi guruşu

müvekkile-i mezbûre Hava yedinden bi’t-tamâm ve’l-kemâl ahz u kabz eyledim ba‘de’l-

yevm menzîl-i mahdûd müvekkile-i mezbûr Havva’nın mülk-i müşterâsıdır keyfe-mâ-yeşâ

yehtâr mutasarrıf olsun dedikde gıbbe’t-tasdîkü’ş- şer‘i kâffetü’l-hukuk ma-vaka ‘a bi’t-

taleb ketb olundu hurrire fi’l-yevmi’l- ‘işrîn min Şevvâli’l-mükerrem li-sene isneyn ‘aşere

ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Mustafa Çelebi ‘ulemâdan, Süleyman Çelebi bin Murad, Ahmed Beşe

bin El-hâc Mehmed, Koloğlu Ahmed Beşe, Diğer Ahmed Beşe Kahveci, Mehmed Çelebi

El-müezzin, Ali Beşe bin Ömer, Diğer Mustafa

K 4-( Mülk Satışı)

Medîne-i Trabzon mahallâtından İmâret-i Hâtuniye Mahallesi’nde sâkin Havva

binti Mimi Ağa nâm hâtun tarafından bey‘ ve tefvîz-i âti’z-zikr bulunub ikrâra vekîl olub

zat- ı mezbûreyi mu‘arefet-i şer‘iyyeile ârifân olan Salih Beşe bin Mehmed ve Süleyman

Çelebi ibn-i Abdullah nâm kimesneler şahâdetleri ile vekâleti sâbite olan damadı Hüseyin

bin Ali nâm kimesne meclîs-i şer‘i hâzır-ı lâzımü’t-tevkîrde işbu râfi‘ü’l-kitâb Mehmed

Ağa bin Ömer Ağa mahzarında bi’l-vekâle ikrâr-ı tam ve takrîr-i kelâm idüb müvekkilem

mezbûre Havva medîne-imezbûre muhallefâtından Akçaabat Nâhiyesi’ne tâbi‘ İmaret-i

Hâtuniye Evkâfı arâzisinden Suğa nâm karyede vâki‘ bir taraftan derbendi olan ırmak ve

bir taraftan Çömle ırmağı ve bir tarafdan sırtda olan kuru çeşme ve bir taraftan sahil-i bahr

ile mahdûd mezbûr Mehmed Ağa ve Recep Efendi’nin oğulları ve Derviş Beşe ile

müşterek olduğu zeytun eşcârını müştemil zeytun bağçesinin nısfında olan hisse-i şayi′a

sını bey‘-i bât-ı kat‘î ile beş guruşa mezbûr Mehmed Ağa’ya bey‘ ve teslîm ve temlîk

olduğu bervech-i muharrer iştirâ‘ ve tesellüm ve temellük ve kabûl idildikden sonra

mahdûd-ı mezkûr dâhilinde olub mezbûr Mehmed Ağa ile ale’l-iştirakü’s-seviyye

mutasarrıf olduğu arâzide olan nısf hisse-i şâyiasını evkâf-ı mezbûr mütevellîsinin izniyle

onbeş guruşa mezbûr Mehmed Ağa’ya tefvîz ve teslîm olduğu tefevvuz ve tesellüm ve

55

kabûl eyledikden sonra semeni olan meblağ-ı merkûm beş guruş ile bedel-i mezkûr onbeş

guruş ki cem‘an yirmi esedi guruşu mezbûr Mehmed Ağa yedinden bi’t-tamâm ve’l-kemâl

ahz u kabz idüp ba‘de’l-yevm mahdûd-ı mezkur zeytun bağçesinde ve arâzisinde vechen

mine’l-vücûh alâka ve medhâli kalmayub bağçeyi mezbûrede olan hisse-i şâyia mülk-i

müşterâ ve mahdûd-ı mezkûr arâzide olan nısf hisse-i şâyia hakk-ı müfevvez olmuşdur

keyfe ma-yeşâ yehtâr mutasarrıf olsun didikde mezbûr Mehmed Ağa dahî vekîl-i merkûm

Hüseyin Ağa’yı cem‘i-kelimât-ı meşrutasında bi’l-muvâcehe tasdîk ve bi’l-müşahede

tahkîk itmeğin mâ-vâka‘a bi’t-taleb ketb olundu fi’l-yevmi’s-sâlis ve’l-‘ışrin Şevvâli’l-

mükerrem li-sene isneyn ve ‘aşer ve mie ve elf

Kemhacı-zâde Ahmed Ağa, Fahru’l-akran diğer Ahmed Ağa bin Ali Ağa, Halil Ağa

bin Abdullah, İsmail Beşe bin Ömer Dellal, Mustafa bin İbrahim Arap-zâde, Diğer

Mustafa bin El-hâc Kâmil Bağdadi, Hüseyin bin Mustafa Tevabî, Ali Beşe bin Ömer

Dellak, Mustafa bin Abdurrahman, El-hâzıru ve gayruhum

V2-B

K 5-(İnşaat Anlaşmazlığı)

Ol dahî diğer kazâda muharrerü’l-esâmî olan kuzât-ı müslimîn ile Medîne-i

Trabzon mahallâtından Eksotha Mahallesi’nde olunan kenef harkı üzerine varub akd-i

meclîs-i şer‘i hâzır eylediğinde mahalle-i mezbûr sâkinlerinden Yor veled-i Yani nâm

zımmî meclîs-i ma‘kud-ı mezbûrdan yine mahalle-i mezkûre sâkinlerinden Lefken binti

Dimitri nâm Nasrâniyye muvâcehesinde üzerine davâ-yı takrîr-i kelâm idüb kimesneye

zararı olmamak üzere mahalle-i mezkûre ahâlilerinin izniyle mülk ve menzîlimden taşra

sokakdan deryaya dek derinden hark idüp kargir bina ile kenef akındısı ihdâs ve bina itmek

murad eylediğimde mesfûr Lefken’e beyti zikr olunan kenefin akındısı binasından

men‘ider suâl olunub cevâbı tahrîr ve muceb-i şer‘isi icrâ olunması matlubumdur didikde

mesfûr Lefken cevâbında müddeî‘-yi mezbûr Yor’un ihdâs eylediği kenefin akındısının

kargir binası olmak üzere bana zararı yokdur didikde husus-ı mezkûr ahâli-i mahalleden

dahî istihbar olundukda mahalle-i merkûme sâkinlerinden Seydi Beşe bin Ali nâm kimesne

ile İstefan Keşiş veled-i Totor Keşiş ve Tavit veled-i Mihail ve Kostantin veled-i İliya nâm

zımmîler dahî mezbûr Yor’un taş kargir bina olmak üzere ihdâs eylediği kenefinin

akındısının ve cihânü’l-vücûh zararı yokdur deyu haber virdüklerini Mevlâna-yı mezbûr

mahallinde ketb ve tahrîr ve ba‘dehû maan hüccet olunan kethüdamız Mahmud Ağa bin

El-hâc Kasım ile cânib-i şer‘e gelüb alâ vaka‘a inhâ ve takrîr eylemeleriyle mâ-vâka‘a bi’t-

56

taleb ketb olundu hurrire fi’l- yevmi’s-sani ve’l-‘ışrin min Şevvâli’l mükerrem li-sene

isneyn ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Mehmed Beşe bin Fazlullah, Mürteza Beşe bin Ahmed, İsmail Beşe bin

Ömer, Mustafa bin Abdurrahman, Ve gayruhum

K 6-(Tımar Tevcîhi)

Husus-ı ati’l-beyânın mahallinde isti‘ma ve tahrîr içün bi’l-iltimâs kıbel-i şer‘i

mutahharan Mevlâna Habib Efendi bin Mahmud irsâl olunub ol dahî zeyl-i sahifeden

muharrerü’l-esâmî olan Müslimîn ile Medîne-i Trabzon muzâfâtından Yomra Nâhiyesi’ne

tâbi Kan ve Civera ve Torun nâm-ı diğer Kastil nâm karyelerin beyninde vâki‘menazi-i fi-

hâ olan arâzi-yi menâzil üzerine varub akd-ı mecls-i şer‘i hâzır eylediğinden zikr-i mürûr

iden Kan nâm karyenin berât-ı âlişan ile sipahileri olan işbu mürâfi‘ü’l-kitâb Halil Ağa bin

Abdullah ve Hasan Ağa bin Ali nâm kimesneler meclîs-i ma‘kud-ı mezbûrdan zikr olunan

Civera ve Torun nâm-i diğer Kastil nâm karyelere ber-vech-i mâlikâne-i berât-ı şerîf-i

âlîşân ile mutasarrıf olan Mehmed Ağa bin Abdullah nâm kimesne mahfazında herbiri

üzerine da‘vâ ve takrîr-i kelâm idüb iş bu Trabzon mezkûr civar-ı cânibinde olan küçük sırt

ve bir tarafından dere ve bir tarafından yine sırtdan harmana müntehî ve bir tarafından sırt

yolu ile mahdûd olub Seydi Ağa ve Osman Beşe ve Hüseyin Beşe ve Sarrâc Mustafa ve

Ömer Beşe ve Mehmed Ağa’nın zabt-ı tasarruflarında olan arâzi ve menâzil ve işbu bir

tarafından dere ve bir tarafından Miço nâm karye sırtı ve bir tarafından Torun nâm karye

cânibinden olan sırt yolundan cevizliğe müntehî ve bir taraftan Kör Mustafa’nın bağçesi

altında olan tarîk-i‘amm’dan mezkûr Miço sırtı ile hudûd olub İbrahim Beşe Haçevez oğlu

Mustafa Beşe Rıdvan oğlu Ali Beşe nâm kimesneler ile Levino nâm zımmînin zabt ve

tasarrufunda olan arâzi ve menâzilde bizim tımarımız olan karye-i merkûm Kan’ın sınır ve

hudûdu dâhilinde arâzisinden olmak üzere tâ târih-i kitâbdan altmış seneden mütecâviz tâ

târih-i kitâba gelinceye dek bilâ-nizâ‘zabt-ı tasarruf idüb aşâr-ı şer‘iyelerini selefimiz olub

karye-i mezbûr Kan’a mutasarrıf olan sipahiler ve biz on senedir ki ele gelüb zabt-ı tasarruf

üzere iken mezbûr Mehmed Ağa zabtımıza mâni‘ olur suâl olunub cevâbı tâhrir ve bi vech-

i muârazadan men‘ olunması matlubumuzdur didiklerinden gıbbe’s-suâl mezbûr Mehmet

Ağa cevâbında işbu bir taraftan Civera cânibinden cânibinden küçük sırt ve bir taraftan

dere ve bir taraftan yine sırtdan harmana müntehî ve bir taraftan sırt yolu ile mahdûd olub

mezbûrun Seydi ağa ve Osman Beşe ve Hasan Beşe ve Sarrâc Mustafa ve Mehmed

Ağa’nın zabt-ı tasarruflarında olan arâzi ve menazil de karye-i mezkûr Cora’nın sınırı ve

57

hudûdu dâhilinde arâzisinden olup işbu bir taraftan dere ve bir tarafından Miço nâm karye

sırtı ve bir tarafından Torun nâm karye cânibinden sırt yolundan cevizliğe müntehî ve bir

tarafından Kör Mustafa’nın bağçesi altında olan tarîk-i‘ammede mezkûr Miço sırtı ile

mahdûd olub mezbûr İbrahim Beşe Haçevez oğlu Mustafa Beşe ve Rıdvan oğlu Ali Beşe

nâm kimesneler ile Levino nâm zımmînin zabt-ı tasarrufunda olan arâzi ve menazil

mâlikânem olan karye-i mezkûr Torun nâm-ı diğer Kastil’in sınırı ve hudûdu dâhilinde

arâzisinden olmak zeamiyle müddeîyân-ı mezbûrân Halil Ağa ve Hüseyin Ağa’nın

zabtlarına mâni‘ olur bervech-i muharrer mahdutan-ı mezkûratân arâzi-i menâzil-i karye-i

merkûmede kâin sınır ve hudûdu dâhilinde arâzisinden olub altmış seneden mütecâviz

selefleri sipahiler müddeîyân-ı mezbûratın zabt ve tasarrufunda olduğu ma‘lûmum değildir

deyu inkâr ile cevâb vericek müddeîyân-ı mezbûrân Halil Ağa ve Hasan Ağa’dan

müddeâlarını mübeyyinine yine taleb olundukta ‘adüvvü’l-müslimînden olub medîne-

imezbûre sükkânından Molla İbrahim bin Süleyman ve Ebubekr bin Mehmed ve Mehmed

Beşe bin İbrahim ve Ahmed Beşe bin Osman ve nâhiye-i mezbûreye tâbi‘ Kalafka nâm

karye sükkânından Ali Beşe bin Mustafa ve Osman Beşe İbrahim ve Şahin bin Abdullah ve

Mehmed bin Abdi ile ve yine nâhiye-i mezbûreye tâbi Samaruksa nâm karye sükkânından

olan Molla Ali bin İbrahim ve Ahmed bin Mehmed ve Şaban Beşe bin Abdullah nâm

kimesneler li-ecli’ş-şahâde meclîs-i makud-ı mezbûr-ı hâzırân olub istishad olunduklarına

fi’l-hakika işbu bir taraftan mezkûr Civera cânibinde olan küçük sırt ve bir taraftan dere ve

bir taraftan yine sırtdan harman cephesi ve bir taraftan sırt yolu ile mahdûd olub Seydi Ağa

ve Osman Beşe ve Sipahiğyân Serrac Mustafa Beşe ve Osman Beşe ve Mehmed Ağa’nın

zabt ve tasarrufunda olan arâzi ve menazil ve işbu bir taraftan dere ve bir taraftan Miço

nâm karye sırtı ve bir taraftan Torun nâm karye cânibinde olan sırt yolundan cevizliğe

müntehî ve bir taraftan Kör Mustafa’nın bağçesi altında olan tarîk-i‘ammdan mezkûr Miço

sırtı ile mahdûd olub ibrâhim Beşe ve Haçever oğlu Mustafa Beşe ve Rıdvan oğlu Ali Beşe

nâm kimesneler ile Levino nâm zımmînin zabt-ı tasarrufunda olan arâzi ve menâzil-i

müddeîyân-ı mezbûrânın tımarları olan karye-i merkûm Kan’ın sınırı ve hudûdu dâhilinde

arâzisindendir ve bu ve ta târih-i kitâbdan altmış seneden mütecâviz târih-i kitâba

gelinceye kadar bilâ-nizâ‘ bizim huzurumuzda müddeîyân-ı mezbûrânın selefleri olub

karye-i mezbûr Kan’a mutasarrıf olan sipahiler ve on senedir ki müddeîyân-ı mezbûrân

Halil Ağa ve Hasan Ağa zabt-ı tasarruf idüb aşâr-ı şer‘iyyelerini alageldiklerini bu husussa

bu vech üzere şâhidlerimiz şahâdet dahî iderüz deyü herbiri edâ-yı şahâdet-i şer‘iyye

ittiklerinde ba‘de’t-ta‘dil ve’t-tezkiye şahâdetleri makbûl olduğunu Mevlâna-yı mûmâ-

58

ileyhe mahallinde ketb ve tahrîr ve ma‘ada maan ba‘s olunan Yusuf bin İbrâhim ile meclîs-

i şer‘e gelip alâ vuku‘a inhâ ve takrîr itmeleri ile mucebince müddeîyân-ı mezbûrândan

Halil Ağa ve Hasan Ağa üzerlerine mezbûr Mehmed Ağayı bi-vech-i mu‘arızdan men‘

idüb mâ-vâka‘a bi’t-taleb ketb olundu hurrire fi’l-yevmi’s-sâdis ‘aşer min Şevvâli’l-

mükerrem li-sene isneyn aşera ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Mahmud Efendi bin Mehmed Ağa, Ahmed Efendi bin Eş-şeyh Receb

Efendi, Diğer Ahmed Efendi bin Hızır, Abaza Hasan Ağa bin Abdullah, Yazmacı Mustafa

Ağa bin Mehmed Beşe, Abdülmennan Ağa bin Mustafa Çavuş, Mehmed (silik) Mehmed,

Hasan Ağa bin Abdullah, İsmail Çelebi bin Mehmed Kürekci, Ahmed Beşe bin Mehmed,

Diğer Hasan bin Abdullah, Mehmed bin Hasan, Ömer bin Mehmed, Hüseyin bin Bektaş,

Mürteza bin İbrahim, Diğer Mürteza bin Hasan, Hüseyin bin Mehmed, Ahmed bin

Mehmed, Ömer bin Bektaş, İbrahim bin Bektaş, Mustafa bin Abdullah

V3-A

K 7-(Mülk Satışı)

Medîne-i Trabzon mahallâtından Monla Siyah Mahallesi’nde sâkin olan (silik)

Münif Mustafa Ağa sulbî kebîr oğlu sahib-i ‘izzü’l-kitâb zâhirü’ş-şaban El-hâc Mustafa

Ağa tarafından husus-ı âti’z-zikr-i tasdîke vekîl olub bâ-hüccet-i şer‘i üzere vekâleti sâbite

olan Mehmed Reis bin El-hâc Ahmed mahzarında ikrâr-ı tam ve takrîr-i kelâm idüp akd-i

âti suduruna değin silk-i mülk-i sahîhinde münselik olub mahalle–i mezbûrda vâki‘ bir

tarafdan bazan hariciye mülk-i menzîlim ve bazan Nasuh Çavuş-zâde Ahmed Ağa mülkü

ve bir taraftan Hallac-zâde Mehmed Çelebi mülkü ve iki tarafdan tarîk-i âmm ile mahdûd

üç bâb fevkanî oda iki sofa ve tahtında üç bâb mahzen ve bir bâb matbah ve bir kazan ve

bir su haymesi ve bir bi‘r-i mai ve havluyı ve akındı kenefi ve iki dip armut ağacını ve

bağçeciği müştemil dâhilde mülk-i menzîlimi be-cümletü’t-tevâbi‘ ve levâhık ve kâffetü’l-

hukuk ve’l-murâfık tarafından îcab ve kabûlu havî ma‘rifetiyle aric(?) bey‘-i bât-ı kat‘î ile

bin esedi guruşa oğlum müvekkile-i mûmâ-ileyh El-hâc Mustafa Ağaya bey‘ ve teslîm ve

temlîk ol dahî ber-vech-i tahrîr iştirâve tesellüm ve temellük ve kabûl eyledikden sonra

semeni olan meblağ-ı merkûm bin esedi guruşdan sekizyüz guruşunu oğlum müvekkile–i

mûmâ-ileyh El-hâc Mustafa Ağa’nın medîne-i mezbûr muzâfâtından Yomra Nâhiyesi’ne

tâbi Samaruksa nâm karyede vâki‘ mülk-i bağçesi mahsulünden on altı senelik makbuzum

olub zimmetimde oğlum müvekkile-i mûmâ-ileyh El-hâc Mustafa Ağa’ya deynim olan

sekizyüz guruş mukabelesinde takas ol dahî mukâsımla kabûl idüb semen-i merkûmdan

59

bakî kalan ikiyüz guruşu dahî oğlum mûmâ-ileyh El-hâc Mustafa Ağa yedinden bi’t-

tamâm ahz u kabz eyledim ba‘de’l-yevm mahdûd-i mezkûr da dâhiliye mülk-i menzîl

cem‘-i müştemilâtıyla müvekkile-i mûmâ-ileyh El-hâc Mustafa Ağa’nın mülk-i

müşterâsıdır keyfe-mâ-yeşâ yehtâr mutasarrıf olsun didikde vekîl-i merkûm Mehmed Reis

dahî mukarrer-i mezbûr El-hâc Mehmed Ağayı cemi‘i i kelimât-ı meşrûhasında bi’l-

muvâcehe tasdîk ve tahkîk itmeniz mâ-vâka‘a bi’t-taleb ketb olundu hurrire fi’l-yevmi’s-

sâni ve’l-‘ışrin min Şevvâl-ül mükerem li-sene isneyn ‘aşere ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Ömer Efendi bin El-hâc Hüseyin Efendi, Mefâhirü’l ′Ulemâ Mustafa

Ağa bin Süleyman Ağa kazancıgil-zâde, Hasan Ağa birader-i O, İsmail Ağa bin Mahmud

Ağa, Ahmed Çelebi bin Derviş Hamamî, İkbal Hasan Ağa bin Abdullah, El-hâc İsmail bin

El-hâc Ali,El-hâc İbrahim bin El-hâc Murad, Ahmed Beşe bin Mehmed tâbi‘-i mûmâ-ileyh

El-hâc Mehmed Ağa


Medîne-i Trabzon mahallâtından Debbağhâne Mahallesi’nde sâkine Fatma binti

Ahmed nâm hâtun tarafından menzîl-i âti’z-zikr sahîh-i ikrâra vekîl olub zât-ı merkûm

marifet-i şer‘iyye ile ârifan olan Ahmed bin Hasan ve Abdurrahman Beşe bin Osman nâm

kimesneler şahâdetleriyle vekâleti sâbite olan Osman Çelebi ibn-i El-hâc Hasan Efendi

nâm kimesne bi’l-vekâle mahfil-i kazada müvekkile-i mezbûrenin zevci olan işbu râfi‘ü’l-

kitâb Halil Beşe bin Mehmed mahzarında ikrâr-ı tam ve tâkrîr-i kelâm idüb müvekîlem

mezbûre Fatıma akd-i âti suduruna değin silk-i mülk-i sahîhinde münselik olub mahalle-i

mezbûrda vâki‘ bir tarafdan müvekkilem mezbûrenin mülk-i menzîlinin bazan muzdıra (?)

ta‘birolunur tahta taraba ve bazen sakfının damlası mevzii ve bir taraftan El-hâc Hüseyin

Efendi’nin mülkü ve bir taraftan Hasan Beşe mülkü ve bir taraftan tarîk-i âmm ile mahdûd

bir bâb beyt-i süflâ ve havluyu ve bir kenef ve nısf –ı bahçeyi müştemil mülk-i menzîlini

Taşra Evkâfı tapusuyla tarafından icâb ve kabûlü havî bey‘-i bât-ı kat’i ile yimibeş esedi

guruşa mezkûr Beşe’ye bey‘ ve teslîm ve temlîk olduğu ber-vech-i muharrer ve iştirâ‘ ve

tesellüm ve temellük ve kabûl eylediğinden semeni olan meblağ-ı merkûm yirmibeş esedi

guruşa mezbûr Halil Beşe yedinden bi’t-tamâm ve’l-kemâl ahz u kabz eyledim ba‘de’l-

yevm menzîl-i mahdûd mezkûr merkûm Halil Beşe’nin mülk-i müşterâsıdır keyfe-mâ-yeşâ

ve yehtâr mutasarrıf olsun didikde gıbbe’t-tasdîkü’ş-şer‘i mâ-vâka‘a bi’t-taleb ketb olundu

hurrire fi’l-yevmi’s-sâmin Zilka‘detü’ş-şerîfe li-sene isneyn ve ‘aşere ve mie ve elf 1112

60

Şûhudü’l-hâl, İmam vekîli İbrahim Efendi bin Süleyman, Ömer Beşe ibn-i Ahmed,

Mustafa Beşe bin Mehmed, Mehmed ibn-i Mustafa, Diğer Mehmed bin Yusuf, Osman ibn-

i Mehmed, Ahmed ibn-i Süleyman, İbrahim ibn-i Ali Çörekci, İbrâhim bin Karagöz

K 9-(Sulh)

Medîne-i Trabzon mahallâtından Bayram Bey Mahallesi ahâlisinden olub bundan

akdem mahmiyye-i İstanbul’da vefât iden Sipahi-zâde dimekle ma‘rûf Osman Ağa bin

Mustafa’nın verâseti sulbî kebîr oğlu İsmail Ağa’nın sulbî kebîr kızları Ayşe ve Fatma’ya

münhasır olduğu şer‘an zâhir mütehakkik olduğundan sonra mezbûre Fatma tarafına sulh

ve ibrâh-ı âti’z-zikr ikrâra vekîl olub mezbûriyenin zât-ı marifet-i şer‘iyye ile ârifân olan

İsmail Beşe bin Ali Mehmed Beşe bin Abdullah nâm kimesneler şahâdetleri ile şer‘an

vekâleti sâbite olan Es-seyyîd Bünyad Ağa Mehmed Ali Çavuş meclîs-i şer‘-i şerîfe

lâzımü’t-teşrîfde işbu râfi‘ü’l-kitâb mezbûr İsmail Ağa mahfazında bi’l-vekâle ikrâr-ı tam

ve tâkrîr-i kelâm idüb müvekkile-i merkûme Fatma’nın babası müteveffâ-yı merkûm

Osman Ağa’nın emlâkından olub zikr-i ubur iden Bayram Bey Mahallesi’nde vâki‘ tahdîd

ve tevsîkler Mustafa’nın mülk-i menzîlinde ve medîne-imezbûre mülhakâtından Maçuka

Kazâsı’na tâbi Mesariye Salihler nâm karyede vâki‘ ‘inde’l-ahâli ve’l-cirân ma‘lûmu’l-

hudûd ahâliye ve hariciyeli büyut-ı adideyi ve sarbi (?) ta‘bîr olunur iki anbar ve

samanhâne ve eşcâr-ı müsmire ve gayr-ı müsmireyi müştemil mülk-i menzîl ve bağçede ve

yüzyetmiş beş vukıyye bakır avânesinde ve bir sim raht ve iki sim kemer kılıcı ve iki

tüfeng ve iki küçük tapancayı ve bir kara kılıç ve inas beyt be-cümletü’l-hâne ve saîr

kalîlû’l-kesîr muhallefâtında beynimizde alâ şer‘i ile ma‘lûm nükudunda ve yüzkırkbeş

re’s koyundan ve üç re’s öküz ve üç re’s inek ve üç re’s buzağı ve bir re’s katır ve bir re’s

bargirden ve mahmiyye-i İstanbulda esir hanında vâki‘iki bâb esirlü odalarında ve yine

mahmiyye-i mezbûrda Sultan Beyazid’de vâki‘bir bâb tahinci dükkanında olan hisse-i

şâyiasıyla karındaşı mezbûr İsmail Ağa vasîü’l-yed olmağla müvekkilem mezbûre Fatma

karındaşı mezbûr İsmail Ağa’dan taleb-i da‘vâ idildiğinden beynlerinde nizâ-ı küllî

vuku‘undan sonra beynlerinde musalihûn tavassut idüb mezbûr İsmail Ağa kız karındaşı

müvekkilem mezbûre Fatma davâ-yı mezkûrundan binyediyüzyirmidört buçuk esedi guruş

üzerine inşâ‘-ı akd-i sulh eylediğinden müvekkilem mezbûre Fatma dahî sulh-ı merkûmu

kabûl ve bedel-i sulhu olan meblağ-ı merkûm bin yediyüz yirmidört buçuk esedi guruşu

karındaşı mezbûr İsmail Ağa yedinden bi’t-tamâm ve’l-kemâl ahz u kabz eylediği ba‘de’l-

yevm sâlifü’z-zikr emlâk eşya ve nukud ve koyun ve öküz ve inek ve buzağu ve katır ve

61

bargir bi’t-tamâm alub alâka ve medhali kalmayub husus-ı mezkûr-ı müteallika cem‘i-davî

ve mutâlebât daiman muhasemâtdan karındaşı mezkûr İsmail Ağa’nın zimmetini ibrâ-yı

amm kât‘iü’n-nizâ‘ ile ibrâ ve ıskât-ı tamile iskât eyledim didikde gıbbe’t-tasdîkü’ş-şer‘i

mâ-vâka‘a bi’t-taleb ketb olundu hurrire el-yevmi’s-sabi sene Zilka‘deü’ş-şerîfe li-sene

isneyn ‘aşere ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Mehmed Efendi bin Ali Çelebi,Ömer Efendi bin birader-i O, Yakub

Efendi bin Mehmed El-imâm, Mefâhirü’l-kuzât Es-seyyîd Mir Mehmed Efendi, Osman

Ağa bin Mehmed Odabaşı, Hasan Ağa bin Mehmed Ağa, İbrahim Ağa bin Hüseyin Ağa,

Hüseyin Çelebi bin Mustafa Gazzaz, Mahmud Beşe bin birader-i O, Hüseyin Beşe bin

Mehmed Kefuni, Hüseyin Beşe bin Yakub, Ali Çelebi bin Mustafa Hamami, Mahmud

Beşe bin Mehmed Beşe birader-i O Mehmed,Mustafa bin Abdurrahman, Selim Beşe bin

Abdülfettah

V3-B

K 10-(Borç-Alacak)

Medîne-i Trabzon mahallâtından Bayram Bey Mahallesi’nden olub mahmiyye-i

İstanbulda müsâferet ve müheyyâ üzere sâkin iken bundan akdem vefât iden Osman Ağa

bin Mustafa’nın sulbî kebîr oğlu İsmail Çelebi ve zikr-i âtî vakf-ı akçe üzerine me′mûr olan

‘umdetü’s-sarâitü’l-kirâm Mir Mehmed Efendi bin Mehmed Efendi nâm kimesneler

meclîs-i şer‘i şerîf önünde müteveffâ-yı mezbûrun vâsi-i muhtarı(?) olan işbu râfi‘ü’l-kitâb

Mustafa Ağa ibn-i Mahmud mahzarında üzerine da‘vâ ve takrîr-i kelâm idüb müteveffâ-yı

mezbûr Osman Ağa muzafâtında hacc-ı şerîf ve saîr vücûh-ı hayrâta bin guruş Hoş

Oğlan’da vâki‘ hâne içün başka bin guruş sülüs malından vâsiyet idüp mezbûr Mustafa

Ağayı vâsi ve nasb üzerine nâzır ta‘yîn eylemişti meblağ-ı merkûmun hesâbı alınmak

matlubumdur didikde gıbbe’s-suâl vâsi-i merkûm cevâbında fi’l-vâki müteveffâ-yı mezbûr

Osman Ağa maraz-ı mevtinde hacc-ı şerîfe ve saîr vücûh-ı hayrâta bin guruş Hoş Oğlanda

vâki‘ hâne içün başka bin guruş sülüs malından vâsiyet idüp meblağ-ı merkûm ikibin guruş

müteveffâ-yı mezbûr Osman Ağa’nın terekesinden ahzını ikrâr ve lâkin müteveffâ-yı

mezbûrun meblağ-ı merkûmdan üçyüz elli guruş bedel-i hacc-ı şerîfe ve techîz ve tekfînine

elli guruş ve ıskât-ı ferâızına elli guruş ve beşyüz elli guruş dahî müteveffâ-yı mezbûrun

vâsiyet-i mucebince vucûh-ı hayrât ve fukaraya tevzî‘ idüb zikr olunan Hoş Oğlan içün bin

guruş dahî zikr olunan Hoş Oğlanda bir hâne bina olunmak içün nâzır-ı mûmâ-ileyh

mu‘arefetiyle faziletli müfti Efendi Hazretleri’ne emanet vaz‘ olnub vesâyetim hasebiyle

62

zimmetimde meblağ-ı merkûm ikibin guruşdan bir akçe ve bir habbe kalmadı didikde

nâzır-ı mûmâ-ileyh Es-seyyîd Mir Mehmed Efendi iade-i kelâm idüb vâki‘ hâl balâda tafsîl

olunduğu üzere olub meblağ-ı merkûm ikibin guruşdan mezbûr Mustafa Ağa’nın

zimmetinde bir akçe ve bir habbe bakî kalmadığına istihlâf olunsun dedikde mezbûr

Mustafa Ağa dahî helfi bi’llahi aliyyü’l azim itmeğin mâ-vâka‘a bi’t-taleb ketb olundu

hurrire fi’l-yevmi’l-rabi‘ zi’l-hicceti’ş-şerîf li-sene isneyn ‘aşere ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Hasan Çelebi Mustafa Garrar, Mahmud Çelebi bin Mustafa, El-hâc

Mehmed bin İsmail, Mehmed Efendi bin Ali Çelebi, Ömer Efendi Ahda (?), Hüseyin Beşe

bin Yakub, Hacı Mehmed Efendi bin Mustafa Çelebi, Osman Ağa Harrak-zâde, Abdülbaki

Çelebi Berber, Veli Hoca, Ve gayruhum

K 11-(Vesayet)

Medîne-i Trabzon’da vâki‘ Orta Hisar mahallâtından Musa Paşa Mahallesi’nde

sâkin iken bundan akdem mahmiyye-i İstanbul’da vefât iden Seyyid İbrahim Ağa bin

Ahmed Ağa’nın sulbî sağiri oğulları Ömer Bekir ve Ahmed ve Yahya Bekir ile sulbîye-i

sağire kızları Belkıs ve Rukiye babaları müteveffâ-yı mezbûrdan ve be-hasebü’l-‘ırsü’ş-

şer‘i’ye intikâl iden emvâlini zabt ve ahvâini zabt-ı vâsileri olmayub bir dahî nasb-i lâzım

ve mühîm olmağın işbu râfi‘ü’l-kitâb li-ebeveyn emmileri Mahmud Ağa ve Ahmed Ağa

nâm kimesne müstakim ve bir dindar olub her vech ile vesâyet uhdesinden gelmeğe kâdir

olduğunu zeyl-i sahifede mestûr-ül esâmî olan sikat-ı müslimînin ihbar itmeleri ile savb-ı

şer‘iden mezbûr Mahmud Ağa vâsi-i nasb ve ta‘yîn olundukda ol dahî vesâyet-i mezbûreyi

kabûl ve hıdmet-i lâzımesini kêma-yenbagi edâya taahhüd İtmeğin mâ-vâka‘a bi’t-taleb

ketb olundu hurrire fi’l-yevmi’s-sabi‘ ‘aşer Zilhicceti’ş-şerîfe li-sene isneyn ‘aşere ve mie

ve elf

Şûhudü’l-hâl, Mefâhirü’l-uzamâ Mehmed Bey bin Mürteza Bey, Mehmed sani Bey

bin Hamza Bey, Ahmed Çavuş Ağa bin Hasan Ağa, Mürteza Ağa bin Abdurrahman Ağa,

Mehmed Ağa bin Hüseyin Ağa, Mehmed Efendi bin Ahmed El-imâm, Monla Kâmil bin

İmam Vekîli, Dizdar Rızâ‘ Mehmed Ağa, Nalbant-zâde Ali Ağa, Derviş Ağa bin Mahmud

Ağa, Ve Gayruhum

K 12-(Verâset Davası)

Medîne-i Trabzon mahallâtından Orta Hisar Mahallesi’nden Emine binti Ömer

Beşe nâm hâtun tarafından da‘vâ-yı âti’z-zikre vekîl olub zât-ı mezbûre mu‘ârefet-i şer‘i

63

ile ârifân olan Ali Efendi bin Hasan ve Monla Süleyman bin Mehmed nâm kimesneler

şahâdetleri ile şer‘an vekâleti sâbite olan işbu râfi‘ü’l-kitâb Mehmed Beşe bin İbrahim nâm

kimesne bi’l-vekâle meclîs-i şer‘i şerîfe lâzımü’t-teşrîfde bi’l-fi′il Erzurum vâlisi olan

vezirim Ruşen zamir-i düsturü’l-isabet tedbir-i fasl-ı mesâlih-i el-mülk-i nâzım-ı

münazımü’l-umûr-ı âli ihsanü’s-silk-i ayn-ı din-ü devlet be-emîni-i mülk-i millet

yessirallah-ü minhü’l-hayrü mâ-yeridü mâ-yeşâ Hazretleri’nin tarafı bahiü’ş-şerîflerinden

husus-ı âti’z-zikr içün ta‘yîn buyrulan kıdvetü’l-emâcid ve’l-akran Süleyman Ağa bin

Cafer mûbaşeretiyle Medine binti Mustafa nâm hâtunu bi’l-asale bi’l-vekâle kızı Fatma

nâm sağirenin tesviye-i umûruna savbı meşru‘un savb-ı mensub-ı vâsi‘i olmağla ihzâr-ı

hâzırinde üzerine davâyı takrîr-î kelâm idüb medîne-i mezbûr mahallâtından Tekfur Çayırı

Mahallesi’nde vâki‘ arsası İmaret-i Hâtuniye Evkâfı’ndan olub binasını ve eşcârını mülkü

olan bir tarafdan Benli Oğlu Osman Beşe bağçesi ve bir tarafdan bazan Hadice bağçesi ve

bazan tarîk-ı amm ve iki taraftan dahî tarîk-i amm ile mahdûd bir bâb beyt-i süflâ ve bir

bâb fotalı çartak ta‘bir olunur oda ve eşcâr-ı müsmire ve gayr-ı müsmireli bağçeyi

müştemil mülk-i menzîl müteveffâ Nâzır Ömer bin Ali’nin mülkü olub bâd-ı vefât-ı

veresesi menzîl-i mâhdud-ı mezkûru müteveffâ-yı mezbûr Nâzır Ömer’in vâsisi Salime

binti Ahmed Efendi nâm hâtun’un mihr-i mü’ecceli ve semen-i hassa-ı şer‘iyyesi

mukabelesinde evkâf-ı mezbûr mütevellîsi Süleyman Ağa ma‘rifeti ile virüb ol dahî alub

kabûl eylemesinden sonra yedinde zabtında mülkü olduğu halde yine mütevellî-i mezbûr

ma‘rifet damadı olub müvekkilem mezbûre Emine’nin babası olan Diğer Ömer Beşe bin

Ali’ye hîbe-yi sahîha-i şerîfe ile hîbe ba’de’t-tahliye kızıma teslîm ve temlîk olduğu ittihâd

ve tesellüm ve temellük idüb mülk-i mevrûsu olub zabt ve tasarrufunda iken vefât idüb el-

ırsi’ş-şer‘i yeddine bi-gayrı hak zabt eyledi suâl olunub takrîr-i yedine tesyir (?) olunması

matlubumdur didikde gıbbe’s-suâl mezbûre Medine cevâbında müteveffâ-yı evvel mezbûr

Nâzır Ömer’in kızı olan gelinim Hadice nâm hâtunun sulb-i kebîr oğlu olub sağîre-i

merkûme Fatma’nın babası olan müteveffâ Mehmed bin Tatar Ahmed’e sıhhati halinde

menzîl-i mahdûd mezkûr ile hudûdu ( Silik) ve mu‘ayyer olub ana muttasıl olan bir kıt‘a

bağçesiyle maan hîbe ve teslîm ol dahî ittihâb ve teslîm idüb mülk-i merkûmu olduğunu

binyüz onbir senesi Şa‘banü’l-mu‘azzamının yirmi dördüncü günü târihinde sâbıkân

medîne-imezbûrede hakîmü’ş–şerîfeleri Abdullah Efendi’nin huzurunda vâlî-i vilâyet olan

saâdetlü Ömer Paşa’nın divânında mezbûr Tatar Hasan Beşe’nin vekîli ile mürâfaa ve isbât

ve yedime hüccetü’ş-şer‘iyyem ol vecihle zabt eyledüm deyu hüccet-i mersûmeyi ibrâz itdi

müvekkile-i mezbûr ile ber-vech-i hüccet mülk-i mevrûsu olduğu ma‘lûmum değildir deyu

64

înkâr itmeğîn hüccet-i mersûmeye nazar olunur bi’l-muvâcehe feth ve furut olundukda

mazmûnu takrîrine mutâbık olmadığın da‘vâ-yı mezkûre istihkak da‘vâsı olduğuna bina’en

vekîl-i mezbûr Mehmed Beşe’den müddea‘sına mebni‘ beyyine taleb olunacağına udûl-ı

müslimînden Mahmud Efendi bin El-hâc Hamza ve El-hâc Yakub Efendi bin Cafer nâm

kimesneler li-ecli’ş-şahâde meclîs-i şer‘iyye hâzıran olub istîşhad olunduklarında fi’l-vâki

menzîl-i mahdûd-ı mezkûr müteveffâ-yı evvel mezbûr Natır Ömer’in mülkü olub bâd-ı

vefât veresesi menzîl-i mahdûd-ı mezkûru mütevveffa-yı evvel mezbûr Natır Ömer’in

zevcesi mezbûre Halime’ye mihr-i mü’eceli ve semeni hisse-i mîrâsı mukabelesinde bizim

de huzurumuzda evkâf-ı mezbûre mütevellîsi Süleyman Ağa ma‘rifetiyle virüb oldahî alub

kabûl eyledikden sonra yedinde ve zabtına mülkü olduğu halde yine mütevellî-i mezbûr

ma‘rifetiyle damadı olub müvekkilem mezbûre Emine’nin babası olan diğer Ömer Beşe’ye

hîbe-i sahîha-i şer‘iyye ile hîbe ve ba‘de’l-nihayetü’ş-şer‘iyye teslîm ve temlîk olduğu

ittîhab ve tesellüm ve temellük idüb mülk-imevrûsu olub zabt ve tasarrufunda iken vefât

idüb bi’l-ırsüş-şeri sulbîye kız karındaşı müvekkilem-i mezbûr Emine ile Ayşe’ye ‘inde’l-

meclîs intîkal idüb mülk-i mevrûslarıdır bu hususa bu vech üzre şâhidlerimiz şahâdet dahî

iderüz deyü herbiri edâ-yı şahâdet-i şer‘iyyeitdüklerinde ba‘de’t-ta‘dîlve’t-tezkiye

şahâdetleri makbûl olub müvekkile-i mezbûrum Emine istihlâf içün bi’l-iltimâs meclîs-i

şer‘e ihzâr ve vech-i şer‘i üzere ba‘de’l istihkâkü’ş-şer‘i mucebince menzîl-i mahdûd-ı

mezkûrdan merkûme Medine’nin kasr-ı yedine tenbîh birle mâ-vâka‘a bi’t-taleb ketb

olundu fi’l-yevmü’l ‘ışrin min-zilhicceti’ş-şerîf li-sene isneyn ‘aşeretün ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Yakub Efendi bin Mehmed El-imâm, Mahmud Efendi bin Süleyman,

Mustafa Çelebi Mehmed Efendi, Satılmış Çelebi bin Osman, Mustafa Beşe bin Mehmed,

Hasan Beşe bin Mehmed

V4-A

K 13-(İskender Paşa Vakfı’na Görevli Tayini)

Husus-ı âti’l-beyân mahallinde istima‘ve tahrîr içün bi’l-iltimâs bu fakr-i zeyl-i

kitâbda mestûrü’l-esâmî olan müslimîn ile bi’l-fi`il Erzurum Eyaleti’nin vâlisi olan vezîr-i

nişân-ı düstur-ı asâf-nişân devletlü, muarifetlü, ve mükerremetlü ve ‘inâyetlü Numan Paşa

yesserallahü fi’l-hayr mâ-yüridü ma-yeşâ Hazretleri’nin huzur-ı âlilerine ma‘kud divân-ı

alîlerine varub akd-i meclîs-i şer‘-i şerîfe olundukda fi’l-amel eyalet-i mezbûr’a tâbi‘

Kovanes Kazası sâkinlerinden olub hâlâ müsârefet vechi üzere medîne-i Trabzon’da Orta

Hisar Mahallesi’nde sâkin Yusuf bin Ali nâm kimesne meclîs-i makud-ı mezbûrdan

65

medîne-imezbûrdan vâki‘ İskender Paşa’nın Evkâfı’nın mütevellîsi olan Hafız hizzü’l-

kûttab Mürteza Ağa bin Kara Mustafa Bey nâm kimesne mahzarında üzerine da‘vâ-yı

takrîr-i kelâm îdüb bive-i merkûm İskender Paşa’nın oğlu Öztemur Diğer Ali’nin sulbîye

kızı Fatma’nın oğlu olub evkâf-ı merkûmenin tevliyetinin nevbet-i takrîmi benim iken

mezbûr Muratza Ağa merhûm İskender Paşa’nın evlâdından olmak üzere münbit ider su’al

olunub cevâbı tahrîr ve kasr-ı yedine olunması matlubumdur didikde gıbbe’s-suâl mezbûr

Mürteza Ağa cevâbında müteveffâ–yı merhûm İskender Paşa’nın sulbîye kızı Sema

Hanım’ın sadr-ı oğlu Kara Mustafa Bey’in sulbî oğlu olmağla bu ana gelinceye değin

meşrutîyet üzere nevbet tasarrufu benim olduğuna binâen tevliyet-i mezbûr fi-abâ‘an-cedd

zabt iderim müddeîyân-ı merkûm Yusuf işbu bin yediyüz oniki senesi şâbanü’l-

muazzamın ikinci gününde medîne-i mezbûr Eyaleti’nin vâlisi olan saâdetlü Ömer Paşa

Hazretleri’nin divân-ı alîlerinde ma‘kud-ı meclîs-i şer‘ide sâbıkân medîne-imezbûrdan

naîbü’ş-şerrü’l-şerîfde olan olan Mehmed Efendi’nin huzurunda benim ile mürâfaa-yı şer‘i

oldukda merhûm İskender Paşa’nın oğlu Öztemur Ali’nin sulbî oğlu olduğunu iddaa idüb

bervech-i muharrer oğlunun oğlu olduğunu benim kat‘an ma‘lûmum olmayub ceddim

merhûm İskender Paşa medîne-i mezbûrede vâki‘ kendü bina eylediği camî-i şerîf kabrinde

medfun olub târih-i kitâbdan yüzyetmişiki senesinden mukaddem vefât idüb müddeîyân-ı

merkûm Yusuf’un bive-i Merhûm İskender Paşa’nın sulbî oğlu Öztemur Ali’nin sulbî

oğlum benim didikde didüğü vech üzerine târih-i mezbur senesi olmadığından ma‘ada

merhûm İskender Paşa vefât itdükde evlâd-ı zükuru kalmayub ancak üç kızı kaldığı

merhûm İskender Paşa’nın vefâtı târîhi yüzaltmışiki senesi olduğu bive merhûm İskender

Paşa’nın bervech-i muharrer olan evlâdından olub bu ana gelinceye dek tevliyet-i mezbûr

fî-meşrûtiyet üzere zabt-ı tasarrufunda olduğunu müddeîyân-ı mezbûr ahâlisinden cem-i

gafîr cem-i kesîr ile tevatürü isbât ve müddeîyân-ı merkûm Yusuf ber-vech-i muarızadan

men‘ olunub yedime hüccet-i şer‘iyye virilmiş iken müddeîyân-ı merkûm Yusuf kanaat

itmeyüb şartı sâlik olub da‘vâ itdiği da‘vâsına mugâyir hâlâ merhûmun oğlunun kızı oğlu

olduğunu iddaa idüb davâsını tenakıs itdi vâki‘ü’l-hâl medîne-i mezbûre ahalîsinden suâl

olunsun deyub binyüz elliiki senesi Şa‘bânü’l-mu‘azzamının ikinci günü târih ile müverrihi

ve nâib-i mûmâ-ileyhe imzasıyla mümzi hatmiyle mahtûm hüccet-i şer‘iyye ibrâz idüb

dikkatle mukabele itmeniz hüccet-i mersûm bi’l-muvâcehe feth ve kıraat olundukda

mazmûnu takrîrine mutâbık olmağın gıbbe’l-istintak müddeîyân-ımerkûm Yusuf mazmûna

hücceti inkâr itmeğin mezbûr Mürteza Ağa’dan def‘-i meşrûhunu beyyine taleb olundukda

‘udul- müslîminden medîne-imezbûre ahalîsinden Ahmed Efendi bin Hüeyin Çelebi ve

66

Dündar Usta Mahmud Ağa bin Hüseyin ve Ahmed Çelebi bin Mahmud ve Es-seyyîd

İbrahim bin Ali ve Mehmed Çelebi bin Ahmed Ağa ve Ali Beşe bin El-hâc Hüseyin ve El-

hâc Ömer bin Ali ve Mustafa bin Mehmed ve İbrahim Çelebi bin Bektaş Ağa ve Ahmed

Ağa bin Mehmed Ağa ve Mehmed Çelebi bin Abdullah ve Mürteza bin Abdullah nâm

kimesneler ve sa’ir ehemm-i azîmi ve cem‘-i kesîr meclîs-i ma‘kud-ı mezbûre de hâzıran

olub istişhâd olunduklarında fi’l-vâki‘ müddeî merkûm Yusuf kulları mersûmun

marifetiyle Ömer Paşa huzurunda ma‘kud-ı divân-ı alîlerinde nâib-i mûmâ-ileyh Mehmed

Efendi hâzırunla bizim huzurumuzda mezbûr Mürteza Ağa ile murâfaa-i şer‘i olub müddeî

mezbûr Yusuf mersûm İskender Paşa’nın oğlu Öztemur Ali’nin oğluyum deyu da‘vâ idüb

mezbûr Mürteza Ağa mersûm İskender Paşa’nın sulbîye kızı Şemi hanımın sâdır oğlu Kara

Mürteza Bey‘in sulbî oğludur ve tevliyeti-mezbûreden ta bu ana gelinceye dek eba‘an cedd

zabt ve tasarruf itdiğini merhûm İskender Paşa vefât itdüğün evlâdı kalmayub ancak

evlatlık kızı kalduğını merhûm İskender Paşa’nın vefâtı târihi yüzyetmiş iki sene olduğu

medîne-imezbûre ahâlisinden olub ‘adüvvü’l-müslimînden olan cem-i gafir cem-i kesîr ile

ısbat ve müddeîyân-ımerkûm Yusuf’un ber-vech-i muharrer müsaâdesi olmayub

muarızadan men‘ olunub mezbûr Mürteza Ağa yedinden işbu hüccet-i mersûmeyi aldı ve

mezbûr Mürteza Ağa balâda tafsîl-i beyân olunduğu üzere merhûm İskender Paşa’nın

evlâdı evlâdından olub eba‘an cedd-i tevliyet-i mezbûre meşrutîyet üzere zabt ve tasarruf

ide geldi biz bu hususa bu vech üzere şâhidleriz şahâdet dahî iderüz deyu herbiri edâ-i

şahâdet-i şer‘iyye itdiklerinden ba‘de’t-ta‘dil ve’t-tezkiye şahâdetleri makbûl

olduklarından sonra mezbûr Mürteza Ağa iade-i kelâm idüb merhûm İskender Paşa’nın

babası ismi müddeî-i merkûm Yusuf suâl olunub didikde müddeî-i merkûm Yusuf merhûm

İskender Paşa’nın babası ismi Kara Mahmuddur didikde mezbûr Mürteza Ağa yedinde

olan merhûm ve mağfurun-leh müftiyu’t-sekalin (?) Ebu’s-suud Efendi hazretleri’nin

imzasıyla mümzi vakfiye-i ma’mül bahasını ibrâz idüb babası ismi Mürteza Beydir nazar

olunsun didikde fi’l-vâki vakfiye-i mamul bahada İskender Paşa bin Mürteza Bey deyu

mestûr ve yakin olmağın müdei‘-i merkûm Yusuf’un da‘vâsını lağv-ı mim-ha sad (?)

olduğu şer‘an zâhir ve muteber olmağla mezbûr Mürteza Ağa üzerine ber-vech-i

muarâzadan müddeî-i merkûm Yusuf’u men‘ birle mâ-vâka‘a bi’t-taleb ketb hurrire fi’l-

yevm–ül rabi‘vel ‘ışrin min Zilhicceti’ş-şerîfe li-sene isneyn ‘aşere ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Mefâhirü’l -zuamâAhmed Ağa bin Ali, İskender Ağa Bin Mehmed Ağa,

Derviş Ağa Bin Mahmud Ağa, Mahmud Ağa bin Ahmed Ağa, Çerkesbin El-hâc Mehmed

Ağa, Hasan Ağa bin El-hâc Mehmed, Abdülfettah Ağa bin Mustafa Çavuş, Mustafa Beşe

67

bin Ali Tarakcızâde, İbrahim Çelebi bin Kasım Efendi El-müezzin, Bektaş Ağa bin

Mihmandar, Hasan Beşe bin Ali, El-hâc Osman bin Murad Ahırcı,Dizdâr-ı Kebîr Ali Ağa

bin Mustafa, Es-seyyîd Süleyman Ağa, Ahmed ağa bin Hasan Tarakcı-zâde, İvaz Ahmed

Ağa bin Mehmed, Hüseyin Çelebi bin Yakub, Ali Çelebi bin El-hâc Siyaguş, Diğer Ali

Beşe bin Miri Çelebi, Mehmed Ağa bin Ömer Ağa, Abdülkerim Ağa bin Mustafa Çavuş,

Seydi Ağa bin Süleyman Çelebi, İbrahim Beşe bin birader-i O, Mehmed Beşe Seydi, Musa

Beşe bin Hasan, Küçük Ali Çelebi İsmail, İsmail Beşe bin Ömer, Ali Beşe Dellak,

Mustafa Beşe bin El-hâc Mehmed, Mehmed Ağa bin El-hâc Mehmed Ağa, Mustafa Ağa

ibrâhim Ağa bin Hasan Ağa, Salih Ağa tâbi‘-i mezbûr, Mustafa Beşe bin Abdullah, Ahmed

Beşe bin El-hâc Veli, Ali Beşe bin Ahmed Turut

V4-B

K 14-(Borç-Alacak)

Fatma Hâtun’un Hüccetidir

Husus-ı âti’l-beyân mahallinde istima‘ ve tahrîr-i ikrâr için bi’l-iltimâs bu fakr-ı

zeyl-i kitâbda mestûrü’l-esâmî olan müslümîn ile bi’l-fî’il Erzurum Eyaleti’nin vâlisi olan

vezir-i zişân-ı düstur-ı asâf-nişân devletlü ve saâdetlü ve mekerremetlü ve ‘inâyetlü Numan

Paşa müşârün-ileyh min el-hayr Bayezid Paşa Hazretleri’nin divân-ı âlîlerine varub akd-ı

meclîs-i şer‘-i şerîfde olundukda Medîne-i Trabzon mahallâtından Monla SiyahMahallesi

sâkinlerinden hafız fahrü’l-kitâb Bakîye binti Ömer nâm hâtun mecâs-ı ma‘kud-ı mezbûrda

hâlâ medîne-imezbûre Muhafazasında Yeniçeriler ağası olan kıdvetü’l-emâcid-ü ve’l-

ekârim Ahmed Ağa bin Osman Efendi mahzarında üzerine da‘vâ ve takrîr-i kelâm idüp

medîne-imezbûre çarşusunda Kasabhâne semtinde vâki‘ bir tarafdan benim mülk-i

dükkanım ve bir tarafdan Hacı Hasan kahvehânesi ve iki tarafdan tarîk-i âmm ile mahdûd-ı

mülûk çörekci fırını babam müteveffâ Ömer bin Mehmed’den bi’l-irsü’ş şer‘i bana intikâl

idüb zabt-ı tasarrufumda mülk-i mevrûsem iken mütegallibe ve Erbâb-ı Kahhar Kanlı

dimekle ma‘rûf Osman Ağa ibn-i Derviş nâm kimesne Bundan akdem bi-gayr-ı hak zabt

idüb mûmâ-ileyh Ahmed Ağa’nın babası olub mahmiyye-i İstanbul’da sâkin olan Osman

Efendi bin Ali’ye deyni mukabelesinde virüb oldahî tarafından medîne-i mezbûrede sâkine

kız karındaşı Esma Hâtun binti âliye zabt ittürüb Bundan akdem mahdûd-ı mezkûr fırını

mezbûre Esma Hâtundan meclîs-i şer‘-i şerîfde bi’d-defaat da‘vâ ve taleb eylemekde

mezbûre Esma Hâtun mahdûd-ı mezkûr fırında benim alâkam yoktur karındaşım merkûm

Osman Efendi’nindir benim yedimde emanettir deyu cevâb virirdi ol vecihle bu ana

68

gelinceye değin mevani‘-i şer‘iyyem vâki‘ olmuşdı mezkûrânı Kanlı Osman Ağa ve

Osman Efendi vefât idüb oğlu mûmâ-ileyh Ahmed Ağa dahî mahmiyye-i mezbûreden

medîne-imezbûre Trabzon’a gelüb hâlâ davâ-yı mezkûrede zafer bulduğum ecilden

mahdûd-ı mezkûr fırını mûmâ-ileyh Ahmed Ağa’dan taleb ve da‘vâ eylediğimde bana

talimden imtina ider suâl olunub cevâbı tahrîr ve takrîmine tenbîh olunması matlubumdur

didikde gıbbe’s-suâl mûmâ-ileyh Ahmed Ağa cevâbında mahdûd mezkûr fırını fi’l-vâki

müddeîyân-ı mezbûre bâkîye’ye babası müteveffâ-yı mezbûr Ömer’den intîkal idüb mülk-i

mevrûsu olduğunu ikrâr vekîline müteveffâ Ali bin Bünyad nâm kimesneye bey‘ olduğu

müteveffâ-yı mezbûr Kanlı Osman Ağa’ya ol dahî babam müteveffâ-yı Mezbûr Osman

Efendi’ye bey‘ idüp oldahî medîne-i mezbûrede gaibe-i ‘ani’l-meclîs mezkûre Esma

Hâtun’a hîbe eylenmişdir benim ile akdi yokdur deyu cevâb virmeğin mezbûre bâkîye

ia‘de-i kelâm idüb yedimde olan iki kıt‘a fetvâ-yı şerîfeye nazar olunsun didikde yedinde

olan fetvâ-yı şerîflere nazar olunub bi’l-muvâcehe feth ve kıraat olundukda fetvâ-yı

evvelin mazmûn ve der-barında Zeyd Ömer’den yedinde olan fırın içün Eminindür benim

asla alâkam yokdur dedikden Sonra Zeyd ikrâr-ı mezbûrdan mukaddem fırın mülkümdür

deyü da‘vâ eylese mesmû‘a olurmu cevâb ba-cevâbında olmaz deyü buyurulmakla ve

fetvâyı saniyede dahî Emin Zeyneb’in yedinde olan fırın içün mülkümdür deyü

Zeyneb’den da‘vâ ve Zeyneb diyâr-ı aherde olan Zeydin mülküdür bana ida itmişdür deyu

Emini def‘ idüb bir müddet evvel fırını zabt eylese hâlâ Zeyd avdet İdüb Emine fırını da‘vâ

murad ittikde Zeyneb mülkümdür deyü davâya kâdîr olur mu cevâb ba-savbında olmaz

deyu buyurulmağın mucebince mahdûd-ı mezkûr fırından zarar idüb müddeî-i mersûmu

bâkîye’ye teslîme mûmâ-ileyh Ahmed Ağa’ya Tenbîh birle mâ-vâka‘a bi’t-taleb ketb

olundu fi’l-yevmi’s-salis ve’l-işrin zi’l-hicceti’ş-şerîfe li-sene isneyn ‘aşere ve miete ve elf

Şuhudü’l-hal, Hüseyin Çelebi bin Hasan, Molla Osman bin Hüseyin Çelebi, El-hâc

İbrahim, Ahmed Beşe bin El-hâc Veli, Göcek Mehmed, Ve gayruhum

K 15-( Diyet Talebi)

Husus-ı âtiyyü’z-zikirde mahallinde istima‘ ve tahrîr içün bi’l-iltîmas bu fakr-ı zeyl

sahîfede mestûrü’l-esâmî olan müslimîn ile bi’l-fi‘il Erzurum Eyaleti’nin Vâlisi olan vezir-

i zîşan ve düstur-ı asaf nîşan devletlü saâdetlü mükerremetlü ‘inâyetlü Numan Paşa yesser

Allahü min el-hayr mâ-yerid-ü mâ-yeşâ Hazretleri’nin dîvân-ı alîlerine varub akd-i meclîs-

i şer‘ide hâzır olundukda Medîne-i Trabzon mahallâtından Eksotha Mahallesi

sâkinlerinden Rabia binti Ahmed nâm hâtun’a bi’l-asale ve sadriye-i sağire kızı Fatma’nın

69

kıbel-i şer‘i mazharında mensub-ı vâsisi olmağla bi’l-vesâye Meclîs-i ma‘kud-ı mezbûrda

işbu râfi‘ü’l-kitâb mahalle-i mezbûre ahalisinden Hasan Ağa bin Mehmed ve Es-seyyîd

Hüseyin Çelebi bin Nasuh ve Ali bin Hasan ve Mehmed Çelebi bin Süleyman ve diğer

Hasan bin El-hâc Ahmed ve diğer Mehmed bin İbrahim nâm kimesneler ve saîr mahalle-i

mezbûre ahâlisi mahzarlarında üzerlerine da‘vâ ve takrîr-i kelâm idüb târih-i kitâbdan

sekiz ay mukaddem sağîre-i mezbûre Fatma’nın babası olan zevcim Mehmed bin İbrahim

kendü mülkü olub mahalle-i mezbûrede vâki‘ mülk-i menzîlinin havâlisi içinde mahnûkan

katl olunub katili ma‘lûm olmamağla kassam ve diyetini ahalî-i mezbûreden taleb ve da‘vâ

iderim suâl olunub muceb-i şer‘isi îcra olunması matlubumdur didikde gıbbe’s-suâl ahalî-i

mezbûre cevâblarında merkûm Mehmed pîr ve alîl olmağla kendü mülkü olan menzîl-i

mezbûrenin havâlisi İçünde hatfe enfihi vefât idüb katli ma‘lûmumuz değildir hatta

menzîlinin havâlisi içinde meyyit bulunmağla ahâli-i mahalle-i mezbûreye kassâm ve diyet

lâzım olmaduğuna yedimizde fetevâ-i şerîfe vardur işbu fetvâ-yı şerîfeyi ibrâz ve bi’l-

muvâcehe feth ve kıraat olundukda mazmûnu der-ribarından zeyd bir mahallede mülk-

imenzîlinin havâlisi içinde cerhen katl bulunub katli ma‘lûm olmasa ahalî-i mahalleye

kassâm ve diyet lâzım olur mu be-cevâbında olmaz deyu buyurulmağın ve ketebi

makberâtdan hida bidayete ve inne ceddül katil fi dârü’l-nisân mâl-ı kassâmına âliye

lanetdâr-i şerîfi ba′de ve’l-medine alâ müttehim ve kuvvetebihim deyu tasrih buyurulmağın

mecruhen maktûl bulunduğu suretden kassam ve diyet lâzım olmayub be-hususu eser-i

cerehati olmayan kabilinden bir şey lâzım gelmediği evveli bi’t-tarîk olmağla ahâli-i

mezbûr üzerlerine ber-vech-i muârazada müddeî-i mezbûre Rabiayı men‘ birle mavâka‘a

bi’t-taleb ketb olundu hurrire fi’l-yevmü’l-hadis ve’l-‘ışrin min zi’l-hicceti’ş-şerîfe li-sene

isneyn ‘aşer ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Mefâhirü’l-kitâb Es-seyyîd Eyub Efendi, Es-seyyîd Hüseyin Çelebi bin

Osman Efendi, Mefâhirü’l-zuamâ Mehmed Bey bin Mürteza Bey, Gemici-zâde İskender

Âğa Muhacir-Zâde, Ahmed Âğa birader-i O, Es-seyyîd Mahmud Çelebi bin Es-seyyîd

Ebubbekir, Ve Gayruhum

V5-A


Medîne-i Trabzon mahallâtından Monla Siyah Mahallesi’nde sâkin mahzü’l-akran

Süleyman Ağa bin Mustafa Çavuş Süleyman bin (...) meclîs-i şer‘-i şerîfe lâzımü’t-teşrîfte

işbu sahîbü’l-kitâb Hüseyin Çelebi bin Osman Reis nâm kimesne mahzarında ikrâr-ı tam

70

ve takrîr-i kelâm idüb bundan akdem ümem kızı Ayşe binti Ahmed Efendi tarafından

vekîli olub hâlâ Trabzon Ağası olan mağzü’l-cüyûş Ahmed Ağa’dan semen-i malûm iştîra

idüb akd-i âti suduruna değin silk-i mülk-i sahîhimde münselik olub medine-i mezbûr

mahallâtından Hoca Halil Mahallesi’nde vâki‘ bir taraftan Molla Kara Mustafa Beşe

mülkü ve bir taraftan dere ve bir tarafından tarîk-i âmm ile mahdûd ve bir bâb beyt-i süflâ

sarbi ta‘bîr olunur bir anbar ve fevkinde bir çartak ve bir taş değirmen ve b‘ir-i mai eşcâr-ı

müsmire ve gayrı müsmireyi müştemil mülk-imenzîlde olan üç sehimden bir sehim mülk-i

müşteramı cemi‘i tevabî ve livâ hakkıyla tarafından icâb ve kabûlü havî bey‘-i bât-ı kat‘î

ile ikiyüz esedi guruşa mezbûr Hüseyin Çelebi’ye bey‘ ve teslîm ve temlîk ol dahî bervech-

i muharrer iştirâ‘ ve tesellüm ve temellük ve kabûl eyledikden sonra semeni olan meblağ-ı

merkûm ikiyüz esedi guruşu mezbûr Hüseyin Çelebi yedinden bi’t-tamâm ve’l-kemâl ahz

u kabz eyledim ba‘de’l-yevm menzîl-i mahdûd-ı merkûmda olan üç sehimden bir sehimi

hisse-i şâyiam mezbûr Hüseyin Çelebi’nin mülk-i müşterâsıdır keyfe mâ-yeşa yehtâr

mutasarrıf olsun didikde ‘inde’l-tasdîkü’ş-şer‘i mâ-vâka‘a bi’t-taleb ketb olundu hurrire

fi’l-yevmü’l ‘ışrin Zilhicceti’ş-şerîfe li-sene isneyn ‘aşere ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Mefâhirü’l-ekârim İbrahim Çavuş Ağa, Midilli-Zâde El-hâc Mehmed

Ağa, El-hâc Mustafa Ağa, El-hâc Hüseyin Ağa bin El-hâc Ali Ağa, Osman Ağa birader-i

O, Süleyman Ağa birader-i O, El-hâc İsmail Ağa bin Osman, Berber-zâde İbrahim Ağa,

Yazıcı Hüseyin bin Abdullah, Hasan Çelebi Kınacı-Zâde, Mahmud Ağa bin El-hâc Ali

Ağa, Mehmed Reis bin El-hâc Ahmed, Bayrakdar Ali Beşe birader-i O, Hasan Ağa bin

Mehmed Ağa, Ramazân Beşe bin Mehmed, İbrahim Ağa bin Dilaver Sipahi, Es-seyyîd

Hüseyin Çelebi Makramacı, Abdülbaki Karaca bin Abdullah, Mustafa Beşe Meno, Ve

gayrihümü’l-hâzırun


Medîne-i Trabzon mahallâtından Efrenci Hisar Mahallesi’nde sâkin Yanol veled-i

Yakim nâm zımmî meclîs-i şer‘i-i şerîfe lâzımü’t-teşrîfde işbu ha’milü’s-sefer Moses

veled-i Makardiç nâm Ermeni muvâcehesinde ikrâr-ı tam ve tâkrîr-i kelâm idüb akd-i âti

suduruna değin silk-i mülk-i sahîhimde münselik olub medine-i mezbûr mahallâtından

Aya Gorgor Mahallesi’nde vâki‘bir taraftan Etmekci Kostantin mülkü ve bir taraftan bazan

Kara Kostantin mülkü ile bazan Taranol mülkü ve bir taraftan müşteri-i mesfûr Moses’in

menzîlinin havlu üzerinde olan tamla yeri ve mezkûr tamla yerinden incir ağacı ve mezbûr

incir ağacından tarîk-i âmm cânibinde vâki‘ divara karîb kara ağaç ve taraf-ı rabi‘i tarîk-i

71

âmm ile mahdûd bir kıt‘a arsa-ı haliye fi cem‘-i tevabî ve livâ′ hakkıyla tarafeynden îcab

ve kabûlünü havî bey‘-i bât-ı kat‘î ile yüzyirmibeş esedi guruşa mesfûr Moses’e bey‘ ve

teslîm ve temlîk olduğu ber-vech-i muharrer iştirâ‘ ve ve tesellüm ve temellük ve kabûl

eyledikden sonra semeni olan meblağ-ı merkûm yüz yirmibeş esedi guruşu mesfûr Moses

yedinden bî’t-tamam ve’l-kemâl ahz u kabz eyledim ba‘de’l-yevm arsa-ı mahdûd-ı mezkûr

cem‘-i müştemilâtıyla mesfûr Moses’in mülk-i müşterâsıdır keyfe mâ-yeşâ mutasarrıf

olsun didikde gıbbe’t-tasdîkü’ş-şer‘i mâ-vâka‘a bi’t-taleb ketb olundu hurrire fi’l-yevmü’l

râbi‘ ‘ışrin min el-muharremü’l-harâm lî- sene selâse ‘aşere ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Mustafa Çelebi Kavakcı, Bazar başı-zâde Ahmed Çelebi, Ali Beşe bin

Mustafa Yanuk, El-hâc Hüseyin Cezayiri, Halil Beşe Küfevi, Mehmed Çelebi bin Ali

Efendi, Küpçü İbrahim Beşe, Tağlı-zâde Ahmed Beşe, Mustafa bin Abdurrahman, İsmail

Beşe bin Ömer, Badasar veled-i Hazar, Abraham veled-i Sarkis, Karabet veled-i Sefer,

Kob veled-i Ağya, Evrenos veled-i Kirkor, Nakdaryo veled-i Lefter Metropolid


Medîne-i Trabzon’da vâki‘ Orta Hisar mahallâtından Câmi‘-i Kebîr Mahallesi’nde

sâkin Fatma binti Mehmed nâm hâtun tarafından be-vech-i atî üzere bey‘ ve semeninden

ibrâ edâ-yı zimmet-i îkrara vekîl olub zât-ı mezbûrdan marifet-i şer‘iyye ile ârîfan olan

Mahmud Çelebi ibn-i El-hâc Rüstem ve Mehmed Çelebi bin El-hâc Rüstem Reis nâm

kimesneler şahâdetleri ile şer‘an vekâleti sâbite olan üvey oğlu Mahmud Çelebi bin Ali

Ağa nâm kimesne bi’l-vekâle meclîs-i şer‘-i şerîfe önünde müvekîle-i mezbûrenin zevci

işbu râfî-ül kitâb Ahmed Çelebi bin El-hâc Rüstem reis mahzamrında ikrâr-ı tam ve tâkrîr-i

kelâm idüb müvekkilem mezbûre Fatma bey‘-i süduruna değin silk-i mülk-i sahîhinde

zevci mezbûr Ahmed Çelebi ile ale’l-iştirâkü’s-seviyye münselik olub medîne-i mezbûre

muzâfâtından Yomra Nâhiyesi’ne tâbi‘ Hoc Yomra nâm karyede vâki‘ bir taraftan Dide

Mehmed Çelebi kızı mülkü ve bir taraftan ırmak karşusu orman (...) hudûdu dimekle

ma‘rûf sudurdan tarîk-i âmm gelince ve bir taraftan bazan Nahşivani-zâde Osman Çelebi

mülkü ve baza Satılmış oğlu Ömer Ağa mülkü ve taraf-ı râbi‘ Deli İbrahim mülkünden

tarîk-i âmm ve andan İshak Ağa’nın düzlüğüne varınca mahdûd bir bâb tahtane oda ve bir

bâb fevkanî çartak sarbi ta‘bîr olunur bir anbar ve bir (...) şırahâne ve eşcâr-ı müsmire ve

gayrı müsmireli müştemil mülk-i bağçede olan nısf hisse-i şâyiası bi-cümletü’t- tevâbi‘

ve’l-levâhık kaffe-ül hukuk vel murâfık tarafından îcab ve kabûlü havî bey‘-i bât-ı kat‘î ile

yetmiş esedi guruşa zevci mezbûr Ahmed Çelebi’ye bey‘ ve teslîm ve temlîk olduğu

72

bervech-i iştirâ‘ ve tesellüm ve temellük ve kabûl eyledikden sonra semeni olan meblağ-ı

merkûm yetmiş esedi guruştan zevc-i mezbûr Ahmed Çelebi’nin zimmetini ibrâ ve iskât

eylediği ba‘de’l-yevm bağçe mahdûd-ı mezkûrda alâka ve medhali kalmayub bağçe hudûd-

ı mezkûrunun nısf-ı hisse-i şâyiası mezbûr Ahmed Çelebi’nin mülk-imüşterâsıdır keyfe-

mâ-yeşâ yehtâr mutasarrıf olsun dedikde gıbbe’t-tasdîkü’ş-şer‘i vâki‘ bi’t-taleb ketb

olundu fi’l-yevmi’s- selâse ‘aşere Muharrem’ül-harâm li-sene selâse ‘aşere ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, İbrahim Efendi bin Kasım Efendi El-mütevellî, Mehmed Efendi birader-

i O El-müezzin, Kıdvetü’l-mustahfızîn dizdar-ı kebîr Ali Ağa, Ahmed Çelebi Dizdar,

Süleyman Çelebi bin Abdullah, El-hâc Ömer

V5-B


Medîne-i Trabzon mahallâtından (...) meclîs-i şer‘i şerîfe lâzımü’t-teşrîfde işbu

sahibü’l-kitâb Mehmed Çelebi bin El-hâc Rüstem nâm kimesne mahzarında ikrâr-ı tam ve

takrîr-i kelâm idüb babam müteveffâ Hasan Çelebi El-hâc Rüstem’den müntakil emlâkin

arâzi ve ormandan olub medîne-imezbûre muzâfâtından Yomra Nâhiyesi’ne tâbi Hoc

Yomra nâm karyede vâki‘ bir tarafdan Tete Mehmed Çelebi Musa mülkü ve bir tarafdan

ırmak karşusu ormanlık Kan saçlı (?) hudûdunan tarîk-i‘amma gelince ve bir tarafdan

bazan Havva Hâtun mülkü ve bazan Nehşevani Osman Çelebi mülkü ve bazan Satılmış

Oğlu Ömer Ağa mülkü ve taraf-ı rabi‘i Deli İbrahim mülkünden tarîk-i‘amm’dan İshak

Ağa dere boyuna varınca mahdûd bir bâb tahtanî evimi ve bir bâb fevkanî çartak ve Sarbi

ta‘bîr olunur bir anbar ve bir fırın ve bir şırahâne ve eşcâr-ı müsmire ve gayr-ı müsmireyi

müştemil mülk-i bağçeyi cemi‘i müştemilâtıyla bundan akdem ben mutasarrıf olduğum

halde müstevîye-i umuriye kabl-î şer‘iyyeden mansube ve yetim olan halam müteveffâ

Havva binti Rüstem vesâyeti hasebiyle sıhhati halinde yüzyirmibeş guruş semene

mutasarrıf–ı mezbûr Ahmed Çelebi’ye bey‘ ve teslîm oldahî iştirâ‘ ve tesellüm ve temellük

idüb ve hudûd-ı mezkûrun dâhilinde olmağla tahdîd ve (...) müstağni arâziyi ve ormanımı

dahi otuz gururş bedel mukabelesinde yine mezbûr Ahmed Çelebi’ye tefvîz oldahî tefvîz

idüb hâlâ ben bâliğ ve akîl olduğum ecilden bağçe-i mahdûde-i mezkûr aynı fahiş ile bey‘

olundu deyu bağçe-i mahdûd-ı mezkûreyi ve bağçe-i mezkûrun târih-i kitâba gelinceye dek

gallesini zikr olunan arâzi ve ormanı mezbûr Ahmed Çelebi’den taleb-i da‘vâ

eylediğimden beynimizde münâzaât-ı kesire ve muhasemât-ı şedîde vâki‘olmuş idi el-

hâlet-i hazihî beynimizde musalihûn tavassut idüb zikr olunan bağçe ve galle davâsından

73

elli beş guruş ve arâzi ve orman davâsından elli guruşla min haysü’l-mecmuu yüzbeş guruş

üzerine mezbûr Ahmed Çelebi ile sahib-i arz izniyle beni inşâ‘-ı akd-i sulh itdiklerinde ben

dahî sulhi merkûmu kabûl ve bedel-i sulh olan meblağ-ı merkûm yüzbeş guruşu mezbûr

Ahmed Çelebi yedinden bi’t-tamâm ve’l-kemâl ahz u kabz eyledim ba‘de’l-yevm mahdûd-

ı mezkûr bağçe ve arazî ve ormanda vech-i mine’l-vucûh alâkam ve medhâlim kalmayub

husus-ı mezkûr-ı müteallika amme-i deâvi ve mutâlebât ve îman-ı muhasemâtdan mezbûr

Ahmed Çelebi’nin zimmetini ibrâ-ı amm kati‘ü’n-nizâ‘ile ibrâ ve ıskât-ı tâm ile iskât

eyledim didikde gıbbe’t-tâsdîkü’ş-şer‘i ma-vâkî bi’t-taleb ketb olundu hurrire fi’l-yevmi’s-

sâlis ‘aşere min el-muharremü’l-harâm sene selâse ‘aşere ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, El-hâc Mustafa Ağa bin El-hâc Mehmed Ağa, El-hâc Mehmed Ağa bin

El-hâc Ahmed Ağa, Diğer Mehmed Beşe bin Mustafa Çelebi Bayrakdar, Îkbâl Hasan Ağa

bin Abdullah, Ömer Ağa bin Ali Ağa Üstat-zâde, Uzun Mustafa Ali Ağa, Kahraman

Mehmed Beşe bin Mustafa, Mehmed Çelebi bin El-hâc Rüstem, Mahmud Çelebi birader-i

O, El-hâc İsmail Bin El-hâc Ali, İmirza Beşe bin Abdullah, Mustafa Beşe Abdurrahman,

El-muharrer Ve Gayruhum


Medîne-i Trabzon mahallâtından Debbağhâne Mahallesi’nde sâkin İshak Beşe ibni

Mürteza Beşe nâm kimesne meclîs-i şer‘i-i şerîfe lâzımü’t-teşrîfde işbu sâhibü’l-kitâb Hacı

Mustafa bin Yunus nâm kimesne mahzarında ikrâr-ı tam takrîr-i kelâm idüb akd-i âti

suduruna değin silk-i mülk-i sahîhinde münselik olub mahalle-i mezbûrede vâki‘ bir

taraftan Mehmed mülkü diğer taraftan Saliha Hâtun mülkü ve bir taraftan tarîk-i âmm ile

mahdûd bir bâb beyt-i süflâ ve bir bâb çartak ta‘bîr olunur beyt-i ulvi tahtında bir ahur

havluyu müştemil mülk-i menzîlim ile yine menzîl kurbunda vâki‘ bir tarafında dere bir

tarafdan emîr Ali ile Kara Musa Beşe mülkü ve bir taraftan kenisenin ayazma mağarası

suyu ve bir taraftan tarîk-i âmm ile mahdûd eşcâr-ı müsmire ve gayrı müsmire ve bir

mağarayı müştemil mülk bağçemizi cem‘-i tevabî ve levâhıkıyla tarafeynden icâb ve

kabûlü hâvî bey‘-i bât-ı kat‘î ile bi-vesîka-ı (?) vahide yüzelli altı esedi guruşa mezbûr El-

hâc Mustafa’ya bey‘ ve teslîm ve temlîk olduğu bervech-i muharrer iştirâ‘ tesellüm ve

temellük ve kabûl eyledikden sonra semeni olan meblağ-ı merkûm yüz ellialtı guruşu

mezbûr El-hâc Mustafa yedinden bi’t-tamâm ve’l-kemâl ahz u kabz eyledim ba‘de’l-yevm

mahdûdan-ı mezkûrân mülk-i menzîl ve bağçe mezbûr El-hâc Mustafa’nın mülk-i

meşrû‘asıdır keyfe mâ-yeşâ yehtâr mutasarrıf olsun didikde gıbbe’t- tasdîkü’ş- şer‘i mâ-

74

vâka‘a bî’t-taleb ketb olundu hurrire fi’l-yevmi’s-sâdisü’l-‘aşer mine’l- Muharremü’l-

harâm li-sene selâse ‘aşere ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Ömer Efendi bin El-hâc Hüseyin Efendi, Mefâhirü’l-e`imme Mahmud

Efendi bin Mehmed Ağa, Osman Çelebi bin El-hâc Hüseyin Efendi, El-hâc Abdülbaki bin

Osman, El-hâc Ebubekir bin Numan, Mustafa Beşe bin İbrahim Bakkal, İsmail Beşe Bin

Ömer, Ve Gayruhum

K21-(Borç-Alacak)

Medîne-i Trabzon mahallâtından Bâb-ı Zağnos Mahallesi sâkinlerinden Ali Ağa ve

Süleyman Çelebi ve Mehmed Çelebi Efendi İbrahim Çelebi nâm karındaşlar meclîs-i şer‘-i

şerîfe lâzımü’t-teşrîfde zikr-i âtî dükkana vasi‘ü’l-yed olan işbu mürâfi‘ü’l-kitâb diğer

Mehmed Beşe bin Selim Beşe nâm kimesne mahzarında herbiri üzerine davâ-yı takrîr-i

kelâm idüb babamız müteveffâ İbrahim Çelebi üzerinden Mustafa’nın akarından olub bi’l-

ırsi’ş-şer‘i bana intikâl iden Medîne-i Trabzon çarşusunda Taşhan ve kurbunda vâki‘ bir

taraftan El-hâc Derzi Abdülbaki Beşe sâkin olduğu dükkan ve bir taraftan yine bizim

dükkanımız ve bir taraftan El-hâc Kâsım Vakfı ve bir taraftan tarîk-i âmm ile mahdûd iki

bâb hallac dükkanımızı vâlidemiz müteveffâ Esmâ Binti Ali nâm hâtun târihi kitâbdan

onyedi sene mukaddem sıhhatli halinde babamız müteveffâ mezbûr İbrahim Çelebi’nin

menkulâtı teslîminden duyûnuna vefâ ideceği terekesi var iken bî-gayr-ı vech-i şer‘i

seferimiz halinde zaruret deyni içün otuzüç guruş semeni makbuzuna mezbûr diğer

Mehmed Beşe’nin babası müteveffâ Selim Beşe bin Ali’ye vesâyeti hasebiyle

bey‘eylemişdir bize bi’l-fî’il olub davâya iktidarımız olmağla hâlâ mezkûr diğer Mehmed

Beşe’den taleb-i da‘vâ eylediğimizden bize teslîmden imtina ider suâl olunub cevâbı tahrîr

ve kasr-ı yeddine tenbîh olunması matlubumuzdur didiklerinden gıbbe’s-suâl mezbûr diğer

Mehmed Beşe cevâbında fi’l-vâki kâzıye-i mivâl-î muharrer üzere lâkîn müddeyun-ı

mezbûrun babaları müteveffâ-yı merkûm İbrahim Çelebi düyûn-ı kesireye müstağrak

olduğu halde vefât idüb terekesi düyûnuna vefâ itmediği ecilden azimeleri düyûnlarını

taksim-i uzma üzere almışlardır hâlâ bey‘-i mezkûrdan düyûnuna vefâ ider menkulâtı

kısmından terekesi olduğu ma‘lûmum değildir deyu cevâb virmeğin müddeîyân Ali Ağa ve

Süleyman Çelebi ve Mehmed Çelebilerden mahallerinde beynine yine taleb olundukda

(silik) beyyineden izhâr-ı acz itmeğin mucebince mezbûr diğer Mehmed Beşe üzerine ber-

vech-i muârazadan müddeîyân-ı mezbûrdan Ali Ağa ve Süleyman Çelebiler ve Mehmed

75

Çelebiyi men‘ birle mâ-vâka‘a bi’t-taleb ketb olundu hurrire fi’l-yevmi’s-sâbi ve’l- ‘ışrin

mine’l-muharremü’l-harâm li-sene selâse ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Ali Beşe bin Mustafa, Mustafa Çelebi bin Mehmed, Mehmed Çelebi bin

Ali Efendi, İsmail Beşe bin Ali,Ve gayruhum

V6-A

K22-(Arazi-Sınır Anlaşmazlığı)

Medîne-i Trabzon Eyaletinde vâki‘ Yavebolu Kazası’na tâbi‘ Ahmed Çavuşlu nâm

karye ahâlisinden El-hâc İbrahim bin Mehmed nâm kimesne meclîs-i şer‘i hâzır-ı lâzımü’t-

tevkîrde bi’l-fi‘il eyalet-i mezbûrenin vâlisi olan devletlü ve saâdetlü ve mükerremetlü

vezir-i mükerrem Kahraman Paşa yesserallahü fi’l-hayr mâ-yüridü mâ-yeşâ Hazretleri’nin

kethüdalığı hidmetiyle şeref-yâb olan kıdvetü’l-emâcid ve’l-ekârim ağa mübâşeretiyle

karye-i mezbûrdan Molla Ahmed bin Abdülfettah nâm kimesneyi ihzâr-ı mahzarında

üzerine da‘vâ ve takrîr-i kelâm idüb mezbûr Molla Ahmed kendü halinde olmayub şekâveti

sebebiyle karye-i mezbûrede mürûr ve ubûr ideceğimiz tarîkimizi sedd idüb ve arâzimize

müte‘allik şütûm-ı galizeden halî olmayub iğfal ve akvâlinden mütea‘zır ve mütezarrırdan

suâl olunub cevâbı tahrîr ve karye-i mezbûrdan ihrac olması matlubumdur didikde gıbbe’s-

suâl ve akibü’l-inkâr müdei-i mezbûrdan müddeâsını beynine yine taleb olundukda ûdül-i

ihrâr ricâl-i müslimînden karye-i merkûme ahâlisinden El-hâc Ahmed bin Mehmed ve

Mehmed Ağa bin El-hâc Ahmed ve Mahmud bin Ahmed ve Ömer bin Mehmed ve Mustafa

bin Ali ve Ali Sipahi bin Eyüb ve Osman Beşe bin Ali nâm kimesneler meclîs-i şer‘e

hâzırun olub mezbûr Molla Ahmed’in keyfîyet-i ahvâl mezbûrundan suâl olunundukda

merkûm Molla Ahmed kendü halinde olmayub müdei-i mezbûrun mûrur-ı ubûr eylediği

tarîki sedd idüb ırzına müte‘allik şütum-ı galize ile şetm idüb if’âl ve akvâlinden müdei-i

mezbûrunca ehl-i ırz olan kimesneler mütearrız ve mütezarrırlardır deyu mezbûr Molla

Ahmedin su-i hâlini bi’l-muvâcehe âla tarîkü’ş-şahâde haber virmeleriyle mucebince

karye-i merkûmeden mezbûr Molla Ahmed ihrac olunması içün ağa-yı mûmâ-ileyh’e

tenbîh birle mâ-vâka‘a bi’t-taleb ketb olundu hurrire fi’l -yevmi’s- samin ve’l-‘ışrin min

Muharrem’ül-harâm li-sene selâse ‘aşere ve mie ve elf

Abdi Beşe, Süleyman Beşe bin Abdullah, Mahmud Ağa bin Yusuf, Diğer Abdi Beşe

bin El-hâc Süleyman, İsmail Beşe bin Ömer, Ali Beşe bin Ömer, Ve gayruhum

76

K23-(Borç-Alacak)

Medîne-i Trabzon mahallâtından Ortahisar Mahallesi’nde sâkin İsmail bin Baba

Talib nâm kimesne meclîs-i şer‘i şerîfe lâzımü’t-teşrîfine medîne-i mezbûr eyaletinde vâki‘

Görele Kazâsı’na tâbi‘ Taylar nâm karye sâkinlerinden Veli Hoca bin Hızır ve Halil bin

Mustafa ve Turkaya Ali ve Hüseyin bin Hasan ve Mehmed bin İbrahim ve Yunus bin

Mustafa ve Selim bin Osman ve diğer Halil bin Eyub ve Ahmed bin Halil ve Hızır bin

Hasan ve Cafer bin Ali ve Hamza bin Ali ve İbrahim Kethüda bin Ali nâm kimesneler

taraflarından sulh-i atiyüz-zikre vekîl olub Abdi Beşe bin İbrahim ve Ahmet Çelebi bin Ali

Ağa nâm kimesneler şahâdetleri ile şer‘an vekâleti sâbite olan işbu râfi‘ü’l-kitâb fahrü’l-

akran Mehmed Ağa bin El-hâc Ahmed Ağa mahzarında îkrar-tam takrîr-i kelâm idüp

babam müteveffâ Baba Talib bin ibrâhimin ber-muceb-i defter ve temessük ve defterden

haric dörtyüz elli esedi guruş medîne-i mezkûr ahâlileri müvekkilûn-ı mezbûrdan

zimmetlerine cihet-i farz-ı şer‘iden alacağı olub kable’l-ahd ve’l-istifâ babam mezbûr Baba

Talib vefât itmekle meblağ-ı merkûm dötyüz elli esedi guruş karye-i mezkûre ahâlileri

müvekkilûn-ı mezbûrun Veli Havace ve Halil ve Turkay’a ve Hüseyin ve Mehmed ve

Yunus ve Selim ve diğer Halil ve Ahmed ve Hızır ve Cafer ve Hamza ve İbrahim Kethüda

zimmetlerine kalmıştır el-halet-ü hazihi meblağ-ı merkûm dörtyüzelli esedi guruş ahâli-i

müvekkilun-ı mezbûrundan taleb ve da‘vâ idilmekle beynimizde münâzaât-ı kesire ve

muhasemât-ı şedîde vâki‘ olmağla beynimizde musalihûn-ı tavassut idüb karye-i mezkûre

ahâlilerinden gaib-i ani’l-meclîs Kuloğlu Mustafa ve Şahbaz oğlu Mehmed ve Nebi oğlu

diğer Mehmed ve Hüsamoğlu Halil nâm kimesnelerden ma‘ada ahâli-i müvekkîlun-ı

mezbûrun ve sa’ir karye-i mezkûre ahâlileri ile beni da‘vâ-yı mezkûremden vekîl-i mezbûr

Mehmed Ağa altmışüç esedi guruş üzerine inşâ‘-ı akd-ı sulh eylediğinden ben dahî sulh-ı

merkûmu kabûl ve bedel-i sulh olan meblağ-ı merkûm altmışüç esedi guruşu vekîl-i

mezbûr Mehmed Ağa yedinden bi’t-tamâm ve’l-kemâl ahz u kabz eyledim ba‘de’l-yevm

husus-ı mezkûra müte’allık cemi‘i deavî ve mutâlebât ve iman-ı muhasemâttan karye-i

mezkûre ahâlilerinden gaibun-ı merkûmun Mustafa ve Mehmet ve diğer Mehmed ve

Halil’den ma‘ada ahalî-i müvekkîlun-ı mezbûrun Velî Havace ve Halil ve Turkaya ve

Hasan ve Mehmed ve Yunus ve Selim ve diğer Halil ve Ahmed ve Hızır ve Cafer ve

Hamza ve İbrahim kethüda ve sa’ir karye-i mezkûre ahâlilerinin zimmetlerini ibrâ-ı amm

ve kati‘ü’n-nîza ile ibrâ ve ıskât-ı tam ile iskât eyledim didikde gıbbe’t-tasdîkü’ş- şer‘i mâ-

vâka‘a bî’t-taleb ketb olundu hurrire fi’l-yevmi’s-sâdis mi’n-saferü’l-hayr li-sene selâse ve

‘aşere ve mie ve elf

77

Şûhudü’l-hâl, Fahrü’l A‘yân El-hâc Ahmed Ağa bin El-hâc Mehmed Ağa,

Mahmud Ağa, Mehmed Ağa bin Mahmud Ağa, Süleyman Ağa bin Mehmed Çolak, İvaz

Ahmed Ağa bin Mehmed Cemal, Molla İsmail bin Ömer, Mehmed Çelebi bin Mustafa,

Süleyman bin Abdullah, Diğer İsmail bin Abdullah, Ve Gayruhum

K24-(Sulh)

Medîne-i Trabzon muzafâtından Akçaabad Nâhiyesi’ne tâbi‘ Holku nâm karyede

sâkin Hasan bin Mustafa nâm kimesne ile vâlidesi Hayriye binti Abdullah nâm hâtun

meclîs-i şer‘i şerîfe lâzımü’t-teşrîfde nâhiye-i mezbûre ye tâbi‘ Vayton nâm karyede sâkin

iken bundan akdem vefât iden Ali Beşe Bin Abdulbaki‘nin eytam-ı sığarından tesviye-i

umûruna kıbel-i şer‘iyyeden mensub-ı vâsii olan eytam-ı mezbûrun amilleri işbu râfi‘ü’l-

kitâb Mehmed Beşe Bin Abdülbaki nâm kimesne mahzarından üzerine da‘vâ ve takrîr-i

kelâm idüb babam müteveffâ-yı mezbûr Mürteza bin İbrahim isnâd olub zikr-i âtî’l-beyân

Vayton nâm karyede vâki‘ ‘inde’l-ahâli ve’l-ciran malûmu’l-hudûd mülk-i menzîl sarbi

ta‘bîr olunur bir anbar ve bağçeyi ve beher bir sene ikişer guruş olmak üzere yirmi seneden

müctemi‘ olan kırk guruş bağçe-yi mezkûrunun maktu-ı mahsubunu ve işbu yedimde olan

defter nâtık olduğu üzere on batman sabun ve ikiyüz altı ham ketan bezini ve bir keşmirî

şal ve bir sim zinciri ve vâlidem mezbûr Hayriye’nin babam müteveffâ-yı mezbûr Mustafa

zimmetinde mütekarrîr-i ma‘kud-ı alîye olan mihr-ü mü’eccel ve semen-i hissesi

mukabelesinde virilen yine karye-i mezkûr Vayton’da vâki‘ indel ahalî ve’l-ciran

malûmu’l-hudûd bir bâb tahtadan çatma odasını müteveffâ-yı mezbûr Ali Beşe sıhhati

halinde ben sağîr iken kıbel-i şer‘iden mensub-ı vâsiim olmağla vesâyeti ahz u kabz ve

zabt idüb kable’l-ahz ve’l istifa vefât eylemekle müteveffâ-yı mezbûr Ali Beşe’nin yedinde

kalmış idi hâlâ vâsi-i merkûm Mehmed Beşe’den taleb eylediğimizde teslîmden imtina ider

suâl olunub cevâbı tahrîr ve alıvirilmesi matlubumuzdur didiklerinde gıbbe’s-suâl kadı-yı

merkûm Mehmed Beşe cevâbında müddeîyân-ı mezbûrân Hasan ve saire bundan akdem

zikr olunan menzîl ve anbarı ve bağçe-i mezkûrenin maktuan mahsubu olan kırk guruşu ve

on batman sabun ve ikiyüz batman ham ketan bezi ve bir keşmirî şal ve bir sim zincir ve

sâlifü’z-zikr bir bâb tahtadan çatma odamı benden taleb ve da‘vâ eylediklerinde

beynimizde nizâ-ı küllî vukuundan sonra beynimize muslihun tavassut idüb mezbûrân

Hasan ve Hayriye davâ-yı mezkûrelerinde sûret-i vesâyetim hasebiyle sulh eytam-ı mezbûr

iskâ olmağla anil-înkâr otuziki guruş üzerine inşâ-ı akd eyledikde anlar dahî sulh-ı

merkûmu kabûl ve bedel-i sulh olan meblağ-ı merkûm otuziki guruşu bi’t-tamâm ve’l-

78

kemâl müddeîyân-ı mezbûrân Hasan ve Hayriye yedinden ahz u kabz idüb vâsi olduğum

eytamı mezbûrun zimetini ibrâ-i amm kati‘ü’n-nîza ile ibrâ eylediler deyu dimekle

mukabele i‘man gıbbe’l-istintak ve akibü’l-inkâr vâsi-i merkûm Mehmed vech-i defter-i

meşrûhunu mübeyyiz beyyine taleb olundukda udul-i müslimînden Ahmed Efendi bin

Hüseyin ve Mustafa Efendi bin İbrahim nâm kimesneler li-ecli’ş-şahâde meclîs-i şerde

hâzıran olub istişhâd olunduklarında fi’l-vâki müddeîyân-ı mezbûrân Hasan Hayriye zikri

sebk iden menzîl ve anbar ve bağçe mezkûrenin (silik) kırk guruşu ve on batman sabun

ikiyüz betami ham ketan bezi ve bir keşmirî şal ve bir sim zinciri ve sâlifü’z-zikr bir bâb

tahtadan çatma odayı beyti müteveffâ-yı mezbûr Ali Beşe sıhhati halinde ahz-ı kabz ve

zabt eyledi deyu vâsi-i merkûm Mehmed Beşe’den taleb-i da‘vâ itdiklerine beyninde nizâ-ı

küllî vukuundan sonra beynlerine muslihûn tavssut idüb müddeîyân-ı mezbûrân Hasan ve

Hayriye’yi davâ-yı mezkûrelerindan vâsi-i merkûm Mehmed Beşe sulh-ı eytam-ı

mezbûrânın olmağla ‘ani’l-inkâr otuziki guruş üzerlerine bizim huzurumuzda inşâ‘-ı akd-i

sulh itdiklerinden anlar dahî sulh-ı merkûmu kabûl ve bedel-i sulh olan meblağ-ı merkûm

otuz iki guruş bi’t-tamâm ve’l-kemâl müddeîyân-ı mezbûrân Hasan ve Hayriye vâsi-i

merkûm Mehmed Beşe yedinden ahz u kabz itdiler mezbûr hususa bu vech üzere

şâhidlerimiz şahâdet dahî iderüz deyu herbiri edâ-yı şahâdet-i şer‘iyyeittiklerinden ba‘de’t-

ta‘dil ve’t-tarîk şahâdetleri makbûl olmağın mucebiyle müddeîyân-ı mezbûrân Hasan ve

Hayriyeyi vâsi-i merkûm Mehmed Beşe üzerine ber-vech-i muârızadan men‘ birle mâ-

vâka‘a bi’t-taleb ketb olundu hurrire fi’l- yevmi’l-rabi ‘aşer min Saferü’l-hayr li-sene

selâse ‘aşere ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Kara Mustafa Beşe bin Hüseyin, Mustafa Beşe bin Mikail, İbrahim

Beşe bin Hasan

V6-B


Medîne-i Trabzon mahallâtından Eksotha Mahallesi’nde sâkin Hasan Beşe bin

Süleyman nâm kimesne meclîs-i şer‘i şerîf-i lâzımü’t-teşrîfte işbu sahibü’l-kitâb Ömer

Beşe bin Hasan nâm kimesne mahzarında ikrâr tâm takrîr-i kelâm idüb akd-i atî suduruna

değin silk-i mülk-i sahîhimde münselik olub mahalle-i mezbûrede vâki‘ bir taraftan

Tütüncü Hüseyin mülkü ve bir taraftan Veli Ahmed mülkü ve bir tarafdan Receb Beşe

mülkü ve bir taraftan bazan Toycıoğlu mülkü ve bazan tarîk-ihas ile mahdûd bir bâb

tahtanî oda ve bir bâb fevkanî çartak ve tahtadan bir ahur ve altı dip erik ve iki dip incir

79

ağaçlarını ve havluyu müştemil mülk-i menzîlimi cem‘i tevâbi ve livâ′ hakkıyla

tarafeynden îcab ve kabûlü havî bey‘-i bât-ı kat‘î ile yetmiş esedi guruşa mezbûr Ömer

Beşe’ye bey‘ ve teslîm ve temlîk oldahî bervech-i muharrer iştirâ‘ ve tesellüm ve temellük

ve kabûl eyledikden sonra semeni olan meblağ-ı merkûm yetmiş esedi guruş mezbûr Ömer

Beşe yedinden bi’t-tamâm ve’l-kemâl ahz u kabz eyledim ba‘de’l-yevm menzîl-i mahdûd

mezkûr cem‘i müştemilâtıyla mezbûr Ömer Beşe’nin mülk-i müşterâsıdır keyfe mâ-yeşâ

yehtâr mutasarrıf olsun dedikde gıbbe’t-tasdîkü’ş-şer‘i mâ-vâka‘a bi’t-taleb ketb olundu

hurrire fi’l- yevmi’l-rabi‘‘aşer min şehr-i rebî-ül-evvel li-sene selâse ‘aşer ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Ali Beşe bin Hasan, Mehmed Beşe bin Süleyman, Diğer Ali Beşe bin

Murad, Hüseyin Beşe bin Abdülbaki Tütüncü, Diğer Mehmed Çelebi bin Derviş Yazıcı,

İbrahim Beşe bin Mehmed, Diğer İbrahim Beşe El-hâc Hasan, Diğer Mehmed birader-i O,

Diğer Ali Beşe bin Mehmed, Salih bin Mehmed, Küçük Mehmed bin Piyale, Mustafa bin

Kara Ali, Diğer Mustafa bin Osman, Diğer Mustafa bin Abdülbaki, Diğer Mehmed bin

Süleyman, Ve Gayruhum


Medîne-i Trabzon mahallâtından Yenicuma Mahallesi’nde sâkine Fatma Hâtun

binti Mustafa tarafından beyi‘ âti’z-zikr ikrâra vekîl olub zât-ı mezbûreden marifet-i

şer‘iyye ile ‘ârifan olan Gazzaz Mahmud Çelebi bin Hasan ve Mustafa Çelebi nâm

kimesneler şahâdetleriyle şer‘an vekâleti sabîte olan Ahmed Çelebi bin Hasan Beşe nâm

kimesne bi’l-vekâle mahzarında işbu râfi‘ü’l-kitâb Es-seyyîd Hasan Çelebi bin Nasuh nâm

kimesne mahaller tarafından menzîl-i âti’z-zikr iştirâya vekîl olub şâhidan-ı mezbûrânın

şahâdetleri ile vekâleti sâbite olan El-hâc İbrahim bin El-hâc Murad Ağa mahzarında ikrâr-

ı tam ve takrîr-i kelâm idüb müvekkilem mezbûre Fatma Hâtun’a akd-i âtî suduruna değin

silk-i mülk-i sahîhimde münselik olub mahalle-i mezbûrda vâki‘ bir tarafdan Ganayi oğlu

bin Şemsi mülkü ve bazan tarîk-i amm ve bir tarafdan tarîk-ihassa ve bir tarafından Nasuh

eytamı mülkü ve tarafı rabi‘i tarîk-i âmm ve baza Boz Depe ile mahdûd bir bâb beyt-i süflâ

ve ana muttasıl bir bâb fevkanî çardak ve tahtında bir ahur ve bir sofa ve bir fırın ve bir

harâbe meşref saman hâne ve bir kenef ve nehar taş divar ile havluyu ve eşcâr-ı müsmire

ve gayrı müsmireyi müştemil mülk-i menzîlini be- hamiletü’t-tevâbi ve levâhık ve

kâffetü’l-hukuk ve’l-mûrafık tarafeynden îcab ve kabûlü havî bey‘-i bât-ı kat‘î ile ikiyüz

esedi guruş müvekkil-i mezbûr Es-seyyîd Hasan Çelebi içün vekîl-i mezbûr El-hâc

İbrahim’e bey‘ ve teslîm ve temlîk ol dahî bervech-i muharrer müvekkil-i mezbûr Es-

80

seyyîd Hasan Çelebi içün iştirâ‘ ve tesellüm ve temellük ve kabûl eylediğinden mülk-

isemeni olan meblağ-ı merkûm ikiyüz esedi guruş vekîl-i mezbûr El-hâc ibrâhim yedinden

bi’t-tamâm ve’l-kemâl ahz u kabz eyledi ba‘de’l-yevm menzîl-i mahdûd mezkûr müvekkil-

i mezbûr Hasan Çelebi için deyn-i mersûm El-hâc İbrahim’in mülk-i müşterâsıdır keyfe

mâ-yeşâ yehtâr mutasarrıf olsun didikte gıbbe’t-tasdîkü’ş-şer‘i mâ-vâka‘a bi’t-taleb ketb

olundu hurrire fi’l–yevmi’s sâdis ‘ışrin şehr-i rebî-ül-evvel lî- sene selâse ‘ışrin ve mie ve

elf

Şûhudü’l-hâl, Köse-zâde İshak Ağa, Kargı-zâde Mahmud Beşe, Uzun Mehmed

Beşe bin Seyyid Han, Bâb-ı Mahruddan (?) Mehmed Beşe, Mehmed Çelebi bin El-hâc

Mustafa, Mahmud bin Mustafa, Ahmed Beşe bin Çavuşoğlu, Mehmed Çelebi bin Hasan,

K27-(Borç-Alacak)

Medîne-i Trabzon mahallâtından Debbağhâne Mahallesi’nde sâkin iken bundan

akdem vefât iden El-hâc Hüseyin Efendi bin Ömer Dede’nin verâseti zevcesi Ayşe binti

Aziz nâm hâtun ile sulbî kebîr oğulları Ömer Efendi ve Osman Çelebi ve Ali Çelebi nâm

kimesnelere mahzar olduğu şer‘an zâhir ve mübeyyin oldukdan sonra mezbûre Ayşe

tarafından vech-i âti üzere ibrâ-ı vâsiyeti (silik) vekîl olub mezbûrenin zatını ma‘rifet-i

şer‘iyye ile ârifân olan Mahmud Efendi-zâde Mehmed Ağa ve Molla İbrâhim bin

Süleyman nâm kimesneler şahâdetleri ile şer‘an vekâleti sabîte olan Ahmed Ağa bin Hasan

Beşe nâm kimesne bi’l-vekâle meclîs-i şer‘-i şerîfe lâzımü’t-teşrîfde işbu râfi‘ü’l-kitâb

mezbûrun Ömer Efendi bin Osman Çelebi ve Ali Çelebi mahzarlarında îkrar-ı tâm takrîr-i

kelâm idüb müvekkilem mezbûre Ayşe’nin zevci müteveffâ-yı mezbûr El-hâc Hüseyin

Efendi zimmetinde mütekarrir ma′kud-ı âli olan elli guruş mihr-i mü’eccel ile müteveffâ-yı

mezbûrun mahalle-i mezbûrda vâki‘ ‘inde’l-ahalî ve’l-cirân malûmu’l-hudûd mülk-i

menzîl ve bağçe ve iki bâb dükkan ve bir bâb börekçi fırını davâlı mehâsib ve gayr-ı

mehâsib ve sa’ir kalîl ve kesîr muhallefâtı defteri nâtık olduğu üzere altıyüz seksendört

guruş otuzsekiz akçeye bâliğ olub meblağ-ı merkûmdan beşyüz yetmişaltı guruş

müteveffâ-yı mezbûr Hacı Hüseyin Efendi’nin deynlerinden olan kimesnelere beynlerinde

bi’t-terâzi deynini edâ ve teslîm eyledikden sonra bakî kalan yüzsekiz guruş otuzsekiz

akçeden be-hisâbü’l-irsi’ş-şer‘i müvekkilem-i mezbûreye intîkal iden onüçbuçuk guruş

dört akçe ki sâlifü’z-zikr elli guruş mihr-i mü’ecceliyle cem‘an altmışüç buçuk guruş dört

akçeli müteveffâ-yı mezbûr El-hâc Hüseyin Efendi’nin muhallefâtından vaz‘ü’l-yedd olan

mezbûrdan Ömer Efendi’nin ve Osman Çelebi ve Ali Çelebi müvekkilem-i mezbûre Ali’ye

81

meblağı bi’t-tamâm ve’l-kemâl edâ ve teslîm ol dahî ahz u kabz eyleyub ba‘de’l-yevm

müvekkilem-i mezbûre Ayşe’ye sâlifü’z-zikr mihr-i mü’eccel ve semen hissesine

müte‘allike cem‘i de‘avi mutallebat ve îman ve muhasemâtdan mezbûrun Ömer Efendi ve

Osman Çelebi ve Ali Çelebi’nin zimmetlerini ibrâ-ı âmm kati‘ü’n-nizâ‘ ile ibrâ ve iskât-ı

tâm ile iskât eyledi didikde mezbûrun Ömer Efendi ve Osman Çelebi ve Ali Çelebi dahî

vekîl-i merkûm Ahmed Ağa’yı cem‘i kelimât-ı meşrûhasında bi’l-muvâcehe tasdîk ve

tahkîk itmeleriyle mâ-vâka‘a bi’t-taleb ketb olundu hurrire fî’l-yevmi’s-sâni ‘aşer min

Saferü’l-hayr li-sene selâse ‘aşer ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, El-hâc Abdülbaki bin Osman, El-hâc Ebubekir bin Nuh, El-hâc

Mustafa bin Yunus, İshak Beşe bin Mürteza, İsmail Beşe bin Ömer, Mustafa Beşe bin

İbrahim, Bektaş Ağa bin Ömer Serdar-ı Sâbık, Diğer Mustafa bin Abdurrahman, Diğer

Mustafa bin Molla Mürteza, Ve gayruhum

V7-A

K28-(Borç-Alacak)

Medîne-i Trabzon mahallâtından Debbağhâne Mahallesi’nde sâkin iken bundan

akdem vefât iden El-hâc Hüseyin Efendi bin Ömer dede’ nin verâseti zevcesi Ayşe binti

Nezir nâm hâtun ile sulbî kızı ve oğulları Ömer Efendi ve Osman Çelebi ve Ali Çelebi’ye

münhasır olduğu şer‘an zâhir ve muhakkak oldukdan sonra mezbûr Osman Çelebi meclîs-i

şer‘i şerîfe lâzımü’t-teşrîfde li-ebeveyn karındaşı işbu râfi‘ü’l-kitâb Ömer Efendi

mahzarında ikrâr-ı tam ve takrîr-i kelâm idüb babam müteveffâ-yı mezbûr El-hâc Hüseyin

Efendi zimmetinde cihet-i karz-ı şer‘iyye den alacağım olan yirmi guruşu ve müteveffâ-yı

mezbûrun mahalle-i mezbûrede vâki‘ ‘inde’l-ahalî ve’l-ciran malûmu’l-hudûd mülkümüzle

ve bağçe ve iki bâb dükkan ve iki dükkan arsası ve bir bâb çörekci fırını ve evanî-i

nuhasîye ve gayr-ı nuhasîye sa’ir kalîlü’l-kesîr muhallefâtında olan yirmidört sehîmden

yedi sehim hisse-i şâyi‘i ve mezbûr Ömer Efendi zimmetinde olan doksan adet ham gön

bahasından yüz guruşumu mezbûr Ömer Efendi yedinden taleb ve da‘vâ‘ eylediğimde

beynimizde nizâ‘ -ı küllî vâki‘ olmuşdur el-hâlet-i hazihî beynimizde musllahun tavassut

idüb beni meblağ-ı merkûm yirmi guruş ile hisse-i şâyiam da‘vâsından mezbûr Ömer

Efend ile sâlifü’z-zikr iki bâb dükkan ve iki dükkan arsası ve bir bâb çörekci fırını üzerine

inşâ‘-ı akd-i sulh eylediklerinde ben dahî sulh-ı merkûmu kabûl ve bedel-i sulh olan

sâlifü’z-zikr olan iki bâb dükkan ve iki kıt‘a dükkan arsası bir bâb çörekci fırınınu mezbûr

Ömer Efendiden ahz u kabz eyledim ve karındaşım mezbûr Ömer Efendi zimmetinde olan

82

ham gön bahasundan meblâğ-ı merkûm yüz esedi guruş mukabelesinde mezbûr Ömer

Efendi’nin benim zimmetimde olan mâru’z-zikr yüz esedi guruş takas oldahî mukaseme ve

kabûl idüb ba‘de’l-yevm husus-ı mezkûr müte‘allik-ı amme-i deâvi ve mutâlebât ve îman

ve muhasemâtdan herbirimiz aherin zimmetini ibrâ-ı amm kati‘ü’n-nîza ile ibrâ ve ıskât-ı

tam ile iskât eyledik didikde mezbûr Ömer Efendi dahî müteveffâ-yı merkûm Osman

Çelebi’yi cem‘i kelîmât-ı meşrû‘asında bi’l-muvâcehe tasdîk ve tahkîk itmeniz ma-vâki

bî’t-taleb ketb olundu hurrire fi’l-yevm’ü-s sâdis ‘aşere min Saferü’l-hayr li-sene selâse

‘aşer ve mie ve elf

Mefâhirü’l-Cüyuş İbrahim Çavuş Ağa, Diğer ibrâhim Efendi bin Süleyman,

Mehmed Ağa bin Süleyman Beşe, Diğer Mehmed Ağa bin Veli Beşe, Berber –zâde

İbrahim Ağa, Hasan Çelebi bin Derviş Efendi, Derviş Ağa bin Mahmud Ağa, Mahmud

Ağa bin Eyyub Efendi, El-hâc Ömer bin El-hâc Ali Demirci-zâde, Dellal-zâde Ahmed

Çelebi Hamami, Ali Çelebi bin El-hâc Hüseyin, El-hâc Abdülbaki bin Osman Debbağ,

Kuloğlu Hüseyin Çelebi, Diğer Ahmed Çelebi Kahveci, Mustafa Beşe bin El-hâc Mehmed,

İbrahim Beşe bin Sofu Mehmed Çelebi, Piri Beşe bin, Ve Gayruhum


Medîne-iTrabzon’da vâki‘ Orta Hisar mahallâtından Bayram Bey Mahallesi’nde

sâkin iken bundan akdem vefât iden Osman oğlu Ahmed Ağa’nın verâseti zevcesi Ayşe

binti Mürteza Bey nâm hâtun ile vâlidesi Havva Hâtun binti Mahmud Ağa’ya ve babası

Ahmed oğlu Osman Ağa’ya münhasır olub ba‘dehu mezbûr Ahmed Ağa dahî vefât idüb

vârisi zevcesi mezbûre Havva Hâtun ile sulbî kızı oğulları İbrahim Ağa ve Mehmed

Ağa’ya sulbîyenin kızları Fatma ve diğer Ayşe’ye münhasır olub ba‘dehu merkûm İbrahim

Ağa dahî vefât idüb verâseti zevcesi Esmâ Hanım binti Ahmed Bey ile sulbîye kızı oğlu

Ömer Bey ve sulb-i sağir oğulları Ahmed Bey ve Yahya Bey ve sulbî sağire kızları Rukiye

ve Belkıs ve vâlidesi mezbûre Havva Hâtun münhâl olduğu şer‘an zâhir ve mütebeyyin

oldukdan sonra mezbûre Havva Hâtun tarafından vech-i câmi‘ üzere bey‘-i ikrâra vekîl

olub vâsi-i mezbûreyi muârefet-i şer‘i ye ile ârifân olan Mehmed Bey ibn-i Mürteza Bey ve

Şahin Ağa bin Abdullah nâm kimesneler şahâdetleriyle şer‘an vekâleti sâbite olan Hasan

Çavuş bin Murad nâm kimesne bi’l-vekâle meclîs-i şer‘i enverden müvekkile-i mezbûre

Havva Hâtun’un sudûr-ı oğlu işbu rafî‘ü’l-kitâb mezbûr Mahmud Ağa mahzarında îkrâr

tâm ve takrîr-i kelâm idüb müvekkilem mezbûre Havva Hâtun oğlu mütevveffa-yı evvel

mezbûr Osman Ağa’nın emlâkinden olub mahalle-i mezbûrda vâki‘ Osman bir tarafdan

83

Sipahi Oğlu Çelebi mülkü ve bir tarafdan Molla Eyyub oğlu Mahmud Çelebi mülkü ve iki

tarafından tarîk-i âmm ile mahdûd dâhilinde fevkanî üç bâb oda ve iki sofa ve tahtında bir

bâb beyt-i süflâ ve bir kiler ve bir hamam ve bir matbah ve bi’r-i mai ve bir anbar ve bir

kıt‘a bağçe ve havluyu ve hariciyesi üç bâb fevkanî oda ve iki sofa ve tahtında bir ahur ve

bir su çeşmesi ve bir kenef ve havlulu müştemil mülk-i menzîlden alâ tarîk-ül

münasahar(?) oğlu mütevvefâ-yı mezbûr İbrahim Ağa’dan müntakil hissesinden gayri

ellibeşbin ikiyüz doksan altı sehiminden bî-hasebi’l-ırsü’ş-şer‘i kendüme intikâl iden

ondört bin sekizyüz onaltı sehim hisse-i şâyiamdan onüçbin ikiyüz kırksekiz sehim hisse-i

şâyiamı medîne-i mezbûr muzâfâtından Akçaabat Nâhiyesi’ne tâbî‘ Divranos nâm karyede

vâki‘ bir tarafdan oğlum mütevveffa-ı mezbûr İbrahim Ağa’nın bağçesi ve bir tarafdan

mezbûr Mahmud Ağa’nın bağçesi ve bir tarafdan Kâmil Ali bağçesi ve bir tarafdan tarîk-i

âmm ile mahdûd iki bâb beyt-i ulvi ve tahrında bir ahur ve iki bâb fevkanî oda ve tahtında

bir ahur ve iki anbar ve bir fırın ve bir samanhâne ve bir su çeşmesi ve masika (?) ta‘bîr

olunur bir oda ve eşcâr-ı müsmire ve gayr-ı müsmireyi müştemil mülk-i bağçede olan

sehim-i mezkûrdan kendüme müntakil ondört bin sekizyüz onaltı sehm hisse-i şâyiamın

be-cümletü’t-tevâbi ve levâhık kâffetü’l-hukuk ve’l-murâfık tarafından îcab ve kabûlu havî

bey‘-i bât-ı kat‘î ile oğlum işbu mezbûr Mehmed Ağa’ya beşyüz esedi guruşa bey‘ ve

teslÎm olduğu ber-vech-i muharrer tesellüm ve temellük ve kabûl eyledikden sonra semeni

olan meblağ-ı merkûm beşyüz esedi guruşa Mezbûr Mahmud Ağa yedinden bî’t-tamam

ve’l–kemâl ahz u kabz eyledim ba‘de’l-yevm mahdûdân-ı mezkûrân mülk-i menzîl ve

bağçede olan sehm-i mezkûr mezbûr Mahmud Ağa’nın mülk-i müşterâsıdır keyfe mâ-yeşâ

yehtâr mutasarrıf olsun didi didikde gıbbe’t-tasdîkü’ş-şer‘i mâ-vâka‘a bî’t-taleb ketb

olundu hurrire fi’l-yevmi’s-sâdis min şehr-i rebî-ül-evvel li-sene selâse ‘aşere ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Mahzü’l-akrân Derviş Ağa bin Mahmud Ağa bin Mahmud Ağa,

Mehmed Ağa bin Ömer, Mürteza Ağa bin Aburrahman Ağa, Mahmud Beşe bin Satılmış,

Diğer Mehmed bin Ali Berber, Ahmed Beşe bin Osman Beşe, İbrahim bin Mustafa, İvaz

bin Abdullah, Mustafa Beşe bin Bayezid, Ebubekr bin El-hâc Süleyman Ağa, İsmail bin

Ömer

V7-B

K30-(Hibe)

Medîne-i Trabzon mahallâtından Kabak Meydanı Mahhallesi’nde vâki‘ Mescid-i

Şerîf’in imâmı olan işbu râfi‘ü’l-kitâb mufahhârü’l-eimme Musatafa Efendi bin Hasan nâm

84

kimesne bi’l-asale medîne-imezbûrede Mumhâne önünde vâki‘ tahta Câmi‘-i Şerîfin hâtibi

olan El-hâc Yakub Efendi bin Cafer ve çarşuda vâki‘ El-hâc Kasım Câmi‘-i Şerîfi’nin vâizi

olan Veli Efendi ve Müezzini Molla Süleyman nâm kimesneler tarafından davâ-yı âti’z-

zikre vekîl olub nehayic-i şer‘i üzere vekîlleri olmağla bi’l-vekâle meclîs-i şer‘i hâzır-ı

lâzımü’t-tevkîrde İsmail Çelebi bin El-hâc Derviş nâm kimesne mahzarında üzerine da‘vâ

ve takrîr-i kelâm idüb târih-i kitâbdan üç sene mukaddem mezbûr İsmail Çelebi’nin babası

olub civarı rahmet-i hakka intikâl iden ashâb-ı hayrâtdan El-hâc Derviş bin İsmail dahî

mutî halinde iken hasbeten lillahi teâlâ sülüs mâl müktesebinden ikiyüz esedi guruş vakf-ı

sahîh-i şer‘i ile vakf ve akîb mevtine talik idüb ve yine silk-i mülkünde münselik olub

medîne-i mezbûrede Gazzazlar Çarşusunda vâki‘ bir tarafdan bazan Bünyad Ağa mahzeni

ve bazan Çakaloz Avreti dükkanı ve üç tarafdan tarîk-i âmm ile mahdûd birbirine muttasıl

dört bâb dükkanlar ile ve yine zikr olunan çarşuda vâki‘ bir tarafdan kenefler ve bir

tarafdan El-hâc Osman dükkanı ve bir tarafdan Kara Batak oğullarının dükkanları ve bir

tarafdan tarîk-i âmm ile mahdûd dört bâb kürekci dükkanları ve yine zikr olunan çarşuda

vâki‘ bir tarafdan mezbûr El-hâc Derviş dükkanları ve bir tarafdan El-hâc Selim dükkanı

ve bir tarafdan kenef ve bir tarafdan tarîk-i âmm ile mahdûd bir bâb derzi dükkanı ki

cem‘an dokuz bab dükkanını akib mevtine talik ile vakf-ı müebbit ile vakf ve habs idüb

zikr-i sebk iden ikiyüz esedi guruşu şöyle şart eylediği mütevellî yediyle istirbâh olunub

hasıl olan narh-ı şer‘iyyesi zikr olunan dokuz bab dükkanları tamîr ve termimine sarf oluna

ve zikr olunan dokuz bab dükkanların îcâratından yevmi beş akceye imâmı olduğum

mescidi-i mezbûrun imâmlarına ve yine zikrimizi müezzin iden El-hâc Kasım Câmi‘–i

Şerîfine ve va’aziye içün va’az ve nâsih olanlara yevmi üç akçe ve müezzinine mahfil-i

şerîfde salavât-ı şerîfe kıraat eylemek içün bir akçe ve yine zikr olunan tahta câmi‘-i

şerîfinin hitabet hizmetiçün hâtib olanlara yevmi iki akçe ve müezzin olanlara yevmi bir

akçe ki cem‘an oniki akçe şart ve ta‘yîn idüb fazla ve zâit olan icâreleri mütevellî olanlara

cihet-i tevliyet ola ve imâmı olduğum mescid-i mezbûrun ta‘mir ve termimine elli guruş

kurbunde imâm olanlar içün bir menzîl bina itmek içün yüz guruş ve Aşağı Hisar’da vâki‘

dere üzerine bir köprü binası içün yüzon guruş ki cem‘an ikiyüz altmış esedi guruş dahî

ibrâz ve emvâlinden ifrâz idüb vakf ve şart eyledi ve yine şöyle şart eyledi ki vakfına oğlu

mezbûr İsmail Çelebi mütevellî ola andan sonra evlâdı ve evlâd evlâdı nesla ba‘dehu nesl-i

batna ba‘dehu batn mütevellî olalar deyub nasran alâ zikri’l-vakf vefât itmişdir suâl olunub

cevâbı tahrîr ve vazîfe-i muayyenemize alunuvirilmesi matlubumdur didikde gıbbe’s-suâl

ve akîbü’l-înkâr müddeî-i mezbûr Mustafa Efendi’den müddeâ’sını mübeyyin beyyin taleb

85

olundukda ‘adüvvü’l-müslîmînden Uzun Mehmed Çelebi ibn-i Abdullah ve Eş-şeyh

Mehmed bin Hüseyin ve İbrahim bin Hüseyin nâm kimesneler li-ecli’ş-şahâde meclîs-i

şer‘-i hâzırdan olub istişhâd olundukda yine fi’l-vâki tevarîh-i mersûmda işbu mezbûr

İsmail Çelebi’nin babası merhûm El-hâc Derviş dahî mutî halinde iken benim huzurumda

hasbeten lillahi teala sülüs mâl-ı müktesebinden sâlifü’z-zikr ikiyüz esedi guruşu ve vakf

sahîh-i şer‘i ile akib-i mevtine taallık idüb ve mahdûdun mezbûrdan dokuz bab dükkanları

dahî akib-i mevtine teallık ile vakf-ı müebbed ile vakf-ı habs idüb meblağ-ı merkûm ikiyüz

esedi guruşu şöyle şart eyledi ki mütevellî yediyle istirbâh olunub hasıl olan narh-ı

şer‘iyyesi zikr olunan dokuz bab dükkanların ki ta’mir ve termîmine sarf oluna ve zikr

olunan dokuz bab dükkanların icaratından mescid-i mezbûrda imâm olanlara yevmi beş

akçe ve zikr ve mürûr iden El-hâc Kasım Câmi‘-i şerîfine vaziyesiyçün vâiz ve nâsih

olanlara yevmi üç akçe ve müezzin olanlara mahfîl-i şerîfiyede salâvat-ı şerîfe’ye kıraat

itmek içün yevmi bir akçe ve yine zikr olunan Tahta Câmi‘-i Şerîf’in hitabeti hidmetiyçün

hâtib olanlara yevmi iki akçe ve müezzini olanlara yevmi bir akçe ki cem‘an yevmi oniki

akçe şart ve tamîr idüb fazla ve zevâyid olan icâreleri mütevellî olanlara cihet-i tevliyet ola

ve mescid-i mezbûrun ta‘mîr ve termimine elli guruş ve kurbünde imâm olanlar içün bir

menzîl binâ itmek yüz guruş ve bir köprü binası içün yüzon guruşun cem‘an ikiyüz altmış

esedi guruş dahî ibrâz ve emvâlinden ifrâz idüb vakf ve şart eyledi ve yine şöyle şart

eyledikde vakf-ı mezkûresini oğlu mezbûr İsmail Çelebi mütevellî ola andan sonra evlâdı

ve evlâd-ı neslâ ba‘dehu nesl batna ba‘dehu batn mütevellî olalar deyub mukırrât-ı âla

zikrü’l-vakf vefât eyleyub ve bizim herbirimizi husus-ı mezkûr işhâd eyledi biz bu hususa

bu vech üzere şâhidlerimiz şahâdet dahî iderüz deyu herbiri edâ-yı şahâdet-i şer‘iyye

itdiklerinde ba‘ de’t-ta‘dîl ve’t- tezkiye şahâdetleri makbûle olmağın fukhâ-ı izâm-ı ârâdan

merâkadehum velev vakf-ı fi-vemen mevte kale’t-temavi rahmetullahi huve bi-menzîleti’l

vâsiyyeti ba‘de’l mevti indehuma bezmu’l-âna (?) yetebiru mine’s-sülüs deyu buyurdukları

üzere vakf-ı sülüs malından mu‘teber ve lâzım ve sülüs müsaâdesi olub mucebince

vakfiyeti sahîh olub tevliyet-i mezbûreyi zabt idüb vazîfe-i merkûmeyi müdei-i mezbûr

Mustafa Efendi ile müvekkilleri merkûmuna edâ ve teslîme mezbûr İsmail Çelebi’ye

ba‘de’l-hükm ve’t- tenbîh mâ-vâka‘a bi’t-taleb ketb olundu hurrire fi’l-yevmi’l hâmis ve’l-

‘ışrin min-zilhiccti’ş-şerîfe li-sene isneyn ‘aşere ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Mefâhirü’l-hutemâ Mahmud Efendi bin Eş-şeyh Hamza, Es-seyyîd

Eş-şeyh Mehmed Efendi bin Es-seyyîd Ali, Es-seyyîd Ömer Çelebi bin Nasuh, Halil

Çelebi bin İbrahim, Molla Mustafa bin Hüseyin, İbrahim Beşe bin Satılmış, Mehmed

86

Çelebi bin İbrahim, Mustafa Beşe bin Ahmed, Mehmed Çelebi bin Ebubekir, Molla

Abdullah bin Ömer Efendi, Molla İsmail bin İbrahim Çelebi Kalavir, Diğer Mehmed, Ve

gayruhum

V8-A

K31-(Sulh)

Medîne-i Trabzon Eyaleti’nde vâki‘ Sürmene Kazâsı’na tâbi‘ Kosterce nâm karye

sâkinlerinden Mustafa bin Ahmed nâm kimesne meclîs-i şer‘i şerîfe lâzımü’t-teşrîfde

karye-i Efbiryon ahâlisinden işbu râfi‘ü’l-kitâb Ahmed bin Ali nâm emîr ve mahzarında

îkrâr-tam ve takrîr-i kelâm idüb işbu mezbûr Ahmed târih-i kitâbdan yirmi gün mukaddem

karye-i mezbûrda sulbîye kızım Esmâ nâm sağiremi bi-gayr-i emr-i şer‘i ahz idüb

kendünün harâbe olan değirmanına getürüb cebran sağîre-i merkûmeEsmâ ’ya zina idüb

bikrini izâle eyledi deyu mezbûr Ahmed’den da‘vâ eylediğimde mezbûr Ahmed dahî

bervech-i muharrer sağire-i merkûm Esmâ’ya sâlifü’z-zikr harâbe değirmenda cebran zina

itdiğini îkrâr ve i‘tirâf itmekle beynimizde nizâ‘ -ı küllî vukuundan sonra beynimize

musalihûn tavassut idüb mezbûr Ahmed ile beni da‘vâ-yı mezkûrumdan beş esedi guruş

üzerine inşâ‘-ı akd-i sulh itdüklerinden ben dahî sulh-i mezbûrum kabûl bedel-i sulh olan

meblağ-ı merkûm beş esedi guruşu mezbûr Ahmed yedinden ahz u kabz eylediğimden

sonra mezbûr Ahmed kızım merkûm Esmâ yı onbin akçe mihr-i mü’eccel tesmiyesiyle

mahrem-i müslîmine kendi nefsim içün la zevc eyledi ba‘de’l-yevm husus-ı mezkûr

müteaalik davâdan mezbûr Ahmed’in zimmetine ibrâ ve iskât eyledim didikde gıbbe’t-

tasdîkü’ş-şer‘i mâ-vâka‘a bi’t-taleb ketb olundu hurrire fi’l-yevmü’l ‘aşere mine’l-

muharremü’l-harâm li- sene selâse ‘aşere ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, El-hâc Hüseyin Ağa bin El-hâc Beşir mütesellim-i sâbık, Ali Efendi

bin Mahmud, Bayram Beşe bin Mustafa, Ahmed Beşe bin Mehmed, Mahmud Beşe bin

İbrahim, Dizdar-ı vasıt Mehmed Ağa, Hasan Beşe bin Ali, Diğer Mehmed Beşe bin Hasan,

İsmail Beşe bin Mustafa, Salih Beşe birader-i O, Diğer İsmail Beşe bin Ömer, Ve

Gayruhum


Halâ Medîne-i Trabzon Ağası olan kıdvetü’l-emâcid ve’l-ayân Ahmed Ağa bin

Osman Efendi meclîs-i şer‘i şerîfde işbu râfi‘ü’l-kitâb Miralay Mustafa Ağa bin Osman

mahzarındsa îkrar tâm ve takrîr-i kelâm idüb akd-i atî suduruna değin silk-i mülk-i

87

sahîhimde münselik olub medîne-i mezbûr mahallâtından Eksotha Mahallesi’nde vâki‘ bir

tarafdan Osman Ağa-zâde Ahmed Ağa mülkü ve bir tarafdan Musa Bey kızı Saliha Hâtun

mülkü ve bir tarafdan Baba Zaif kızı Emine Hâtun mülkü ve taraf-ı rabii tarîk-i âmm ile

mahdûd-ı asliyesi üç bâb fevkanî evde vazîfe ve tahtında bir ahur ve bir kiler ve bir bâb

aşhâne ve sarbi ta‘bîr olunur bir anbar ve bir fırın ve bir kenef ve havluyu ve eşcâr-ı

müsmire ve gayr-ı müsmireli bağçe ve hariciyesi iki bâb tahtanî oda ve havluyu ve bir

kenefi müştemil mülk-i menzîlimi be-cümletü’t-tevabî ve levâhık ve kaffetü’l hukuk ve’l-

murâfık tarafından îcab ve kabûlü havî mevani-i müfsîdede havî bey‘-i bât-ı kat‘i ile

miralay-ı mûmâ-ileyh Mustafa Ağa’dan altıyüz esedi guruşa bey‘ ve teslîm ve temlîk

oldahî iştirâ‘ ve tesellüm ve temellük ve kabûl eyledikden sonra semeni olan meblağ-ı

merkûm altıyüz esedi guruşa mûmâ-ileyh Mustafa Ağa yedinden bî‘t-tamam ve’l-kemâl

ahz u kabz eyledim ba‘de’l-yevm sâlifü’z-zikr menzîl-i mahdûd cemi müştemilâtıyla

mûmâ-ileyh Mustafa Ağa’nın Mülk-i müşterâsıdır keyfe ma-yeşa yehtâr mutasarrıf

olunsun didikde gıbbe’t-tasdîkü’ş şer‘i ma-vâki bi’t-taleb ketb olundu hurrire fi’l-yevmi’s-

sâbi fi Cemaziyel evvel li-sene selâse ‘aşere ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, İbrahim Çavuş Ağa, Ahmed Çavuş Ağa, Süleyman Çavuş Ağa, Es-

seyyîd Ali Efendi El-nâzır., Es-seyyîd Eyub Efendi bin Şaban Efendi, İshak Ağa bin

Hüseyin, Mehmed Ağa bin Ömer Ağa, Laz-zâde Ahmed Ağa, El-hâc Mustafa Ağa Midilli-

zâde, Midilli-zâde El-hâc Mehmed Ağa Ömer, Süleyman Ağa Efendi-zâde, Latif-zâde Es-

seyyîd Ahmed Ağa, Dizdar-ı kebîr Ali Ağa, Dizdar–ı vasat Mehmed Ağa, Es-seyyîd Ömer

Çelebi bin Nasuh Beşe, Arab oğlu Mehmed Beşe, Mustafa Beşe bin Evci

V8-B

K33-(Hibe)

Medîne-i Trabzon’da Aşağı Hisar mahallâtından Molla Siyah Mahallesi

sâkinlerinden Bayram Bey-zâde dimekle ma‘rûf Osman Ağa bin El-hâc Ali Ağa nâm

kimesne meclîs-i şer‘i şerîfe lâzımü’t-teşrîfde işbu rafi‘ü’l- kitâb Fazlullah bin Ali nâm

kimesne mahfazında ikrâr-ı tam ve takrîr-i kelâm idüb hîbe-i ati’s-suduruna değin silk-i

mülk-i sahîhimde münselik olub mahalle-i mezbûrda vâki‘ bir tarafdan Solak-zâde

Süleyman Bey’in mülkü ve bir tarafdan Beylik sarayı ve bir tarafdan benim mülküm ve bir

tarafdan tarîk-i âmm ile mahdûd tûlen bina (?) zirâ‘ı ile altmış zirâ‘ iki karış ve arzen iki

zirâ‘ mülk-i arsamı ve arsa-ı mezkûrda olan b‘ir-i mai ile hîbe-i sahîha-yı şer‘iyye ile

mezbûr Fazlullah’a hîbe ve teslîm ve temlîk olduğu mehâsib-i hîbede ittihâb ve tesellüm ve

88

temellük ve kabûl eyledikden sonra mezbûr Fazlullah’a ber-mushaf-ı şerîf merkûm Osman

Ağa’ya ‘ivaz virüb oldahî zikr olunan mushaf-ı şerîfi hîbe-i mezkûrdan ‘ivaz-ı ahz u kabz

eyledi ba‘de’l-yevm sâlifü’z-zikr mahdûd arsa ve bir b‘ir-i mai merkûm Fazlullah’ın mülk-

i mahfuzudur keyfe mâ-yeşâ yehtâr mutasarrıf olsun didikde gıbbe’t-tasdîkü’ş-şer‘i mâ-

vâka‘a bi’t-taleb ketb olundu hurrire fi’l-yevmü’l râbi‘ ‘aşere min Cemazîye’l-evvel li-sene

selâse ‘aşere ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Mefharü’l-hutebâ Mahmud Efendi bin Eş-şeyh Hamza, Nim-bıyık-

zâde El-hâc Mehmed Ağa bin El-hâc Ali, El-hâc Hüseyin bin El-hâc birader-i O, Mahmud

Ağa birader-i O, Veli Efendi bin Mehmed, Mürteza Çelebi bin Hüseyin (...), Ali Çelebi bin

Abdullah tâbi‘b, Barak-zâde Ali Beşe, Hasan Beşe bin Abdullah, Mehmed Beşe bin

Mustafa İpekci, İbrahim Çelebi-Zâde, El-hâc Ahmed bin Abdullah Tâbi-i Levend-zâde,

Diğer Mürteza tâbi-i Nim-bıyık-zâde, Ve gayruhum


Medîne-i Trabzon’da vâki‘ Aşağı Hisar Mahallesi’nden Molla Siyah Mahallesi

sâkinlerinden Bayram Bıyık-zâde dimekle mâruf Osman Ağa bin El-hâc Ali Ağa nâm

kimesne meclîs-i şer‘i şerîfe lâzımü’t-teşrîfde Hafız hizzü’l-kitâb Fazlullah bin Ali nâm

kimesne mihferinde ikrâr-ı tam ve takrîr-i kelâm idüb akdi ati suduruna değin silk-i mülk-i

sahîhhimde münselik olub mahalle-i mezbûrede vâki‘ bir tarafdan (...) ve bir tarafdan

mezbûr Fazlullah’ın mülkü mevhîbesi ve bir tarafdan Esmâ nâm hâtun mülkü ve taraf-ı

rabi‘ tarîk-i âmm ile mahdûd ve iki bâb beyt-i ulvi ve hâne-i tahtında bir kiler ve bir ahur

ve bir kenef ve eşcâr-ı müsmire ve gayr-ı müsmireyi müştemil mülk-i menzîlimi be-

cümletü’t-tevabî ve levâhık ve kaffetü’l hukuk ve’l-murâfık tarafından îcab ve kabûlü havî

şurut-ı mefsureden (?) (...) bey‘-i bât-ı kat‘î ile beşyüz esedi guruşa mezbûr Fazlullah’a

bey‘ ve teslîm ve temlîk olduğu bervech-i muharrer iştirâ‘ ve tesellüm ve temellük ve

kabûl eyledikden sonra semeni olan meblağ-ı merkûm beşyüz esedi guruşu mezbûr

Fazlullah yedinden bi’t-tamâm ve’l-kemâl ahz u kabz eyledim ba‘de’l-yevm menzîl-i

mahdûd-ı mezkûr mezbûr Fazlullah’ın mülk-i müşterâsıdır keyfe-mâ-yeşâ yehtâr

mutasarrıf olsun didikde gıbbe’t-tasdîkü’ş-şer‘i mâ-vâka‘a bi’t-taleb ketb olundu hurrire

fi’l- yevmi’l hâmis ‘aşere min-cemaziye’l-evvel li-sene selâse ‘aşere ve mie ve elf

Şahidunü’s-sâbıkun, Ve Gayruhum

89

K35-(Borç-Alacak)

Medîne-i Trabzon’da vâki‘ Aşağı Hisar mahallâtından Molla Siyah Mahallesi’nde

mütemekkin Şah Rado binti Şahin nâm Nasrâniyye tarafından da‘vâ-yı âti’z-zikre vekîl

olub mesfûreyi muârefet-i şer‘iyye ile ârifân olan Molla İsmail bin Derviş Osman ve

Gazzaz Süleyman Çelebi bin Minvâl nâm kimesneler şahâdetleri ile Zâim Hamid

mahzarında vekâleti sâbite olan Mehmed Çavuş Efendi bin Ali nâm kimesne bi’l-vekâle

meclîs-i şer‘i şerîfe lâzımü’t-teşrîfde müvekkile-i mesfûrenin tayısı olub bundan akdem

halîk olan İsteban veled-i sulbîye sağire kızı (...) tesviye-i umûruna kıbel-i şer‘iyyeden

mensub-ı vâsii olan anası Nonoş binti Harboz nâm Nasrâniyye tarafından musâfaa ve

muhâsıma ve redd-i cevâba vekîl olub nehci’ş-şer‘îüzere vekâleti sabîte olan işbu (...)

karındaşı Evanis veled-i Harboz muvâcehesinde üzerine da‘vâ ve takrîr-i kelâm idüb

müvekkile-i mesfûre Nonoş vâsi olduğu sağîre-i mersûme (...) babası hâlik-i mersûm

Esteban sıhhati halinde müvekkilem mersûme Şahzere’ye sağire iken ikiyüz elli guruş

infâk eyledi deyu müvekkilem-i mersûme Şahzere’den bi-gayr-ı hak bundan akdem ikiyüz

elli guruş ahz idüb ve müvekkilem-i mersûme Şahzere’nin babası Şahin’den ve anası

Gülzede binti Petros nâm hâlikden intikâl iden mâl-ı mevrûsların müvekkilem mesfûre

Nonoş’un zevci hâlik-i mesfûr Esteban zabt idüb ba‘dehû hâlik mâl-ı mevrûslarını

müvekkile-i mevrûse Nonoş zabt itmekle meblağ-ı merkûm ikiyüz elli guruş ile mâl-ı

mevrûsunu mesfûran Evanis ve Nonoş’dan taleb ve da‘vâ idüb suâl olunub alıvirilmesi

matlubumdur didikde gıbbe’s-suâl mesfûr Evanis cevâbında müvekkile-i mesfûr Şahzere

bundan akdem nafaka-ı merkûm içün ahz olunan meblağ-ı merkûm ikiyüzelli guruş ile

babası mesfûr Şahin ve anası merkûme Gülzede’den müntakil mâl-ı mevrûsesi da‘vâ

sından yüzyirmi esedi guruş üzerine müvekkilem-i mesfûre Nonoş ile bi’l-asale ve bi’l-

vesâye sulh olub bedel-i sulh-i merkûm yüzyirmi esedi guruş bi’t-tamâm ve’l-kemâl

müvekkilem mesfûre Nonoş yedinden ahz u kabz idüb asâleten ve vesâyeten müvekkilem

mesfûre zimmetinden bir akçe ve bir habbe kalmadı deyub nafaka-yı merkûm ile mâl-ı

mevrûs-ı mezkûresi Evanis’den müvekkilem mesfûre Nonoş’un vâsii olduğu sağîre-i

mesfûrenin zimmetini ibrâ-ı âmm kat‘iü’n-nizâ‘ ile ibrâ ve iskât idüb müvekkilem mesfûre

Nonoş dahî nafaka-ı mefrûza-ı da‘vâ sından merkûm Şahzere’nin zimmetini ibrâ idüb

binyüz on senesi Zilka‘desinin yirminci günü târihinde medîne-i mezbûrda hakimü’ş-

şer‘i’ş-şerîf olan Abdullah Efendi huzurunda sicilleri ve yeddine hüccet virmişdir deyu

tarîh-i mersûm ile müverrah ve mûmâ-ileyh Efendi imzasıyla mümzi ve fethiyle mahtûm

hüccet-i mersûmeyi ibrâz idüb defaatle mukabele etmeğin gıbbe’l-istîzân ve akîbetü’l-

90

inkâr vekîl-i mesfûr arasından def‘-i meşrûhunu mübeyyin-i beyyine taleb olundukda udûl-

i ihrar ricâl-i müslimînden olan Es-seyyîd Eyüb Çelebi bin Yakub ve Osman Bölükbaş bin

Süleyman nâm kimesneler lî-ecli’ş-şahâde meclîs-i şer‘ide hâzıran olub istişhâd olundukda

fî’l-vâki müvekkile-i mesfûre Şahzere târih-i mersûmda bizim huzurumuzda meblağ-ı

merkûm altıyüz elli esedi guruş nafaka akçesi ile babası halîk-i mesfûr Şahin ve anası

hâlike-i mesfûre Gülzere’den müntakil mâl-ı mevrûsesi olan yüzyirmi esedi guruş üzerine

müvekkilke-i mesfûre Nonoş üzerine bi’l-asale ve bi’l-vesâye sulh olub bedel-i sulh-ı

merkûm yüzyirmi esedi guruş müvekkile-i mesfûre Nonoş’tan ahz u kabz idüb asâleten ve

vesâyeten müvekkîle-i mesfûre Nonoş’un zimmetinde bir akçe ve bir habbe hakkım

kalmadı deyu davâ-yı mezkûresinden müvekkîle-i mesfûre Nonoş’un vâsiyeti olduğu (...)

merkûme’nin zimmetlerini ibrâ-ı amm kat‘iü’n-nizâ‘ ile ibrâ ve iskât idüb müvekkile-i

mesfûre Nonoş dahî nafaka-ı mefrûze da‘vâ sından müvekkîle-i mesfûre Şahzere’nin

zimmetini ibrâ idüb hakîm-i mûmâ-ileyh huzurunda sicil itdürüb müvekkîle-i mesfûre

Nonoş’un yedine işbu hücceti verdi biz bu hususa bu vech üzere şâhidleriz şahâdet iderüz

deyu herbiri edâ-yı şahâdet-i şer‘iyye itdiklerinden ba‘de’t-ta‘dîl ve’t-tezkiye şahâdetleri

makbûl olmağın mucebince vekîl-i müddeî-yi mezbûr Mehmed Çavuş Efendi’yi mestûr

(...) üzerine bî-vech-i muârızadan men‘ birle mâ-vâka‘a bi’t-taleb ketb olundu hurrire fi’l-

yevmi’s-sâbi ve’l-‘ışrin min şehr-i rebî-ülevvel li-sene selâse ‘aşere ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Ömer Efendi bin El-hâc Hüseyin Efendi, Ahmed Efendi bin Hüseyin

Çelebi Yazıcı, Mustafa Beşe bin Bayezid, Hasan Beşe Aşcı, Çakalos İbrahim Beşe bin

Mustafa, Süleyman Beşe birader-i O, Ve Gayruhum

V9


Medîne-i İstanbul mahallâtından Kâtib Muslihüddin Mahallesi sâkinlerinden olub

hâlâ Medîne-i Trabzon Ağası olan Mağzü’l-Cuyûş Ahmed Ağa bin Osman Efendi kendi

tarafından bi’l-asale ve li-ebeveyn kız karındaşı Ayşe Hâtun binti mezbûr Osman Efendi

tarafından bağçe-i âti’z-zikrde olan hissesini bey‘ ve semenini ahz-u kabza ve kendüye

îsâle ve ahz u kabz ve îsâl-i mütevakkıf olan Emverek Kilisesi’ne vekîl olub muhârîmi

tarifleriye mezkûrenin zâtını marifet-i şer‘iyye ile ârifân olan El-hâc Halil Ağa bin El-hâc

Veli ve Mehmed Beşe bin Abdurrahim nâm kimesneler şahâdetleri ile şer‘an vekâleti

sâbite olmağla yine mûmâ-ileyh Ahmed Ağa bi’l-vekâle meclîs-i şer‘i şerîfe lâzımü’t-

teşr’ifde (...) zâde dimekle ma‘rûf işbu râfi‘ü’l-kitâb fahrü’l-ayân Süleyman Ağa bin

91

Mustafa Çavuş Ağa mahzarında ikrâr-ı tam ve takrîr-i kelâm idüb akd-i âti suduruna değin

benim kız karındaşım müvekkilem mezbûre Ayşe Hâtun’un ale’l-iştirâk silk-i mülk-i

sahîhimizde münselik olub medîne-i mezbûre muzâfâtından Yomra Nâhiyesi’ne tâbî Hoc

Yomra nâm karyede vâki‘ bir tarafdan müşteri-i mezbûr Süleyman bağçesi ve bir tarafdan

ırmak ve bir tarafdan (...) ve tarafı rabî‘ tarîk-i âmm ile mahdûd mezbûr Süleyman Ağa’nın

babası mezbûr Mustafa Çavuş Ağa ve kendü bina eylediği iki oda bir matbah ve bir hazne

ve bir güvercinhâne ve iki anbar ve bir hâne arsasını ve eşcâr-ı müsmire ve gayr-ı

müsmireli ve zeytun eşcârını müştemil mülk-i bağçemizi tarafeynden îcâb ve kabûlü hâvî

bey‘-i bât-ı kat‘î ile bi’l-asale ve bi’l-vekâle yüzotuz esedi guruşa mezbûr Süleyman

Ağa’ya bey‘ ve teslîm ve temlîk olduğu ber-vech-i muharrer iştîra ve tesellüm ve temellük

ve kabûl olub ve bağçede mahdûd-ı mezkûrenin dâhilinde olmağla tahdîd ve tevsîfden

müstağni düz arâzisini dahî karye-i mezkûre sipâhîsi ma‘rifetiyle yüz esedi guruş bedel

mukabelesinde Süleymen Ağa’ya ferağ ve tefvîz ol dahî ber-minvâl-i muharrer tefevvüz ve

kabûl eyledikden sonra semen-i merkûm yüzotuz esedi guruş ile bedel-i merkûm yüz esedi

guruşun cem‘an ikiyüzotuz esedi guruş bi’l-asale ve bi’l-vekâle mezbûr Süleyman Ağa

yedinden bi’t-tamâm ve’l-kemâl ahz u kabz eyledim ba‘de’l-yevm bağçe-i mahdûd-ı

mezkûr cemi‘ müştemilâtıyla mezbûr Süleyman Ağa’nın mülk-i müşterası ve sâlifü’z-zikr

mua‘rız arâziyi hak nufuzıdır keyfe ma-yeşâ yehtâr mutasarrıf olsun didikde mezbûr

Süleyman Ağa dahî makarr-ı mûmâ-ileyh Amed Ağa’yı cem‘i kelimât-ı meşrûhasında bi’l-

muvâcehe tasdîk ve tahkîk itmeniz mâ-vâka‘a bi’t-taleb ketb olundu hurrire fî’l-yevmü’l

râbi‘ ve ‘ışrin min Cemaziye’l-evvel li-sene selâse ‘aşere ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Mefahîrü’l-sadaretü’l-kîrâm Es-seyyîd Mehmed Efendi El-vâiz,

Mefâhirü’l-Akran İbrâhim Çavuş Ağa bin Mustafa Çavuş Ağa, İshak Ağa bin Hüseyin,

Hasan Ağa bin Mehmed, Mehmed Ağa bin Hüseyin Ağa, Sipahi İbrahim Ağa tâbi‘

Afyoni-Zâde, Ali Beşe bin El-hâc Ahmed Bayraktar, Kıdvetü’l-Emasil ve’l-akrân Nimbık-

zâde Mahmud Ağa, Deviş Ağa bin Mahmud Ağa, Hüseyin Çelebi bin Abdullah, Mehmed

Beşe Bin ismail Dellal Başı, İsmail Beşe bin Ömer, Mustafa Beşe bin Mirza, Diğer

Mustafa bin Abdurrahman, Mefâhirü’l cüyuş Mahmud Çavuş Ağa bin Ahmed Çavuş


Medîne-i Trabzon mahallâtından Köhne Hamam Mahallesi sâkinlerinden Kürekci

İsmail Beşe bin Ali nâm kimesne meclîs-i şer‘i şerîfe lâzımü’t-teşrîfde hafız-ı hızzü’l-kitâb

Mustafa Beşe bin İslam mahfazında îkrâr-tam ve takrîr-i kelâm idüb akd-i âti suduruna

92

değin silk-i mülk-i sahîhimde münselik olub mahalle-i mezbûrede vâki‘ bir tarafdan Ak

Mehmed Beşe mülkü ve bir tarafdan Alaybey oğlu mülkü ve bir tarafdan Musa Çavuş Ağa

mülkü ve taraf-ı rabi‘ tarîk-i âmm ile mahdûd iki bâb beyt-i süflâ ve bir bâb tahtane oda ve

bir kenef ve bir (...) merkûman Ak Mehmed Beşe ile Alaybey Oğlu taraflarından taş

dıvarlar ve beş dip Zeytun eşcârını ve sa’ir eşcâr-ı müsmire ve gayr-ı müsmireli bağçeyi

müştemil mülk-i menzîlimiz be-cümletü’t-tevabî ve’l-levasık ve kâffetü’l-hukuk ve’l-

mûrafık tarafeynden îcâb ve kabûlü havî bey‘-i bât-ı kat‘î ile dörtyüz on esedi guruş ile

keyfiyet cihetinden ma‘lûmeden haysü’l-aded ve’l-kemîyyet-i cuhule ve ba‘de’t-tekabbüz

ayn-ı (...) bir kabza hulus mezbûr Mustafa Beşe’ye bey‘ ve teslîm ve temlîk olduğu iştirâve

tesellüm ve temellük ve kabûl eyledikden sonra semeni olan meblağ-ı merkûm dörtyüzon

esedi guruş ile zikr-i sebk iden mechulü’l-kader ber-kabz-ı hulus mezbûr Mustafa Beşe

yedinden bi’t-tamâm ve’l-kemâl ahz u kabz eyledim ve zikr olunan hulus-ı meclîs-i

kabz’dan izâle eyledim ba‘de’l-yevm menzîl-i mahdûd-ı mezkûr mezbûr Mustafa Beşe’nin

mülk-i müşterâsıdır keyfe ma-yeşâ yehtâr mutasarrıf olsun didikde gıbbe’t-tasdîk’ü-ş şer‘i

mâ-vâka‘a bi’t-taleb ketb olundu hurrire fi’l-yevmü’l hamîs şehr-i Muharremü’l-haram li-

sene selâse ‘aşer ve mie ve elf

Mefâhirü’l-eimme Halil Efendi bin Mustafa, Mustafa Çelebi bin Ebubekr Efendi,

Abdulbaki Çelebi bin Ahmed (...)z âde, Diğer Abdülbaki Çelebi bin Mürteza Beşe,

Boşnak-zâde Ahmed Beşe, Mustafa Çelebi bin İbrahim birader-i O, Çavuş-Zâde Mahmud

Ağa, Hüseyin Beşe bin Yakub, Tarakcı–Zâde Mustafa Beşe, Ak Mehmed Beşe bin Ahmed,

El-hâc Hasan bin Mehmed Evin Zâde, Umdetü’l-eimme İbrahim Efendi bin Halil, Tarakcı-

Zâde Osman Beşe, Ramazân Beşe bin Mustafa


Medîne-i Trabzon mahallâtından Debbağhâne Mahallesi sâkinlerinden Musa Çavuş

Ağa bin Ali nâm kimesne mahfîl-i kaza hıfzü’l-kitâb Es-seyyîd Ömer Çelebi bin Süleyman

mahzarında îkrâr tam ve takrîr-i kelâm idüb akd-i âti suduruna değin silk-i mülk-i

sahîhimde münselik olub mahalle-i mezbûrede vâki‘ bir tarafdan Mustafa Beşe mülkü ve

bir tarafdan bazen Alaybeyi oğlu bağçesi ve bazan Tuzcu İvaz bağçesi ve bir tarafdan Ali

Beşe mülkü ve bir tarafdan tarîk-i âmm ile mahdûd iki bâb beyt-i süflâ ve bir sofa ve Sırlı

ta‘bîr olunur bir anbar ve bir ahur ve bir sırmalı eşcâr-ı müsmire ve gayr-ı müsmireli

bağçeli (...) müştemil mülkümüz bî-cümletü’t-tevâbî‘ ve levâhık ve kâffetü’l-hukuk ve’l-

murâfık tarafından îcab ve kabûlü havî bey‘-i bât-ı kat‘î ile ve dörtyüz elli esedi guruşa

93

mezbûr Es-seyyîd Ömer Çelebi’ye bey‘ ve teslîim ve temlîk olduğu ber-vech-i muharrer

iştirâ‘ ve tesellüm ve temellük ve kabûl eyledikden sonra semeni olan meblağ-ı merkûm

dörtyüz elli esedi guruşa mezbûr Es-seyyîd Ömer Çelebi yedinden bi’t-tamâm ve’l-kemâl

ahz u kabz eyledim ba‘de’l-yevm menzîl-i mahdûd-ı mezkûrda cem‘i müştemilâtıyla

mezbûr Es-seyyîd Ömer Çelebi’nin mülk-i müşterâsıdır keyfe ma-yeşâ yehtâr mutasarrıf

olsun didikde gıbbe’t-tasdîkü’ş-şer‘i mâ-vâka‘a bi’t-taleb ketb olundu hurrire min el-

yevmi’s-seb‘a min şehri Cemaziye’l-âhir li-sene selâse ‘aşere ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, (...) Ömer Efendi bin El-hâc Hüseyin Efendi, El-hâc Ömer bin El-hâc

Mehmed Ed-Debbağ, El-hâc Abdülbaki bin Osman, Ali Beşe bin İbrahim, Abdülbaki

Çelebi bin Murad Beşe, İbrahim Beşe bin Hüseyin Çelebi, Salih Beşe bin Sefer, Ahmed

Beşe bin Hasan, İvaz Zâde Beşe bin (...), (...) bin Ali, Ahmed bin Çelebi Mahmud,

Mehmed Beşe bin Fazlullah, Ali Efendi bin El-hâc Hüseyin, Mustafa Beşe bin Ali, Hüsam-

zâde Mahmud Ağa, Mehmed Çelebi bin birader-i O, Diğer Mehmed Çelebi bin Ali El-

Mazlum

V10


Medîne-i Trabzon mahallâtından Yomra Nâhiyesi’ne tâbi‘ Kavala nâm karyede

sâkin iken bundan akdem vefât iden (...) binti Mehmed Ali’nin (...) Ali Beşe bin Osman

nâm kimesneye sudur-ı kebîr oğlu Abdurrahman’a ve sağir oğlu Hüseyin (...) İnci Ali’ye

ve sulbîye-i kebîr kızı Esmâ’ya münhasır oldukdan sonra mezbûr Ali Beşe bi’l-asale ve

sağir-i mezbûr Hüseyin’in tesviye-i umûruna kıbel-i şer‘i den mensub-ı vâsisi olan mezbûr

Ali Beşe bi’l-vesâye mezbûr Abdurrahman’a bi’l-asale ve kız karındaşı merkûm Esmâ

tarafından bey‘-i âti’z-zikr ikrâra vekîl olub zât-ı mebureye marifet-i şer‘iyye ile ârifan

olan Mehmed Beşe bin İsmail ve Ahmed Beşe bin Osman nâm kimesneler şahâdetleri ile

vekâleti sâbite olan mezbûr Abdurrahman bi’l-vekâle meclîs-i şer‘-i şerîfe lâzımü’t-teşrîfde

Yağız (...) Ahmed Efendi bin Hüseyin Çelebi nâm kimesne mahzarında herbiri ikrâr-ı tam

ve takrîr-i kelâm idüb müteveffâ-yı mezbûrun mülkünden bizim ile hafız (?) merkûm

Hüseyin ve müvekkîle-i mezbûre Esmâ’ya intikâl idüb ale’l-iştirâk emlâkimizden olub

nâhiye-i mezkûre tâbi‘ Hoc Piravlak nâm karyede vâki‘ iki tarafından müşterî-i mezbûre

mülkü ve bir tarafdan Çorbacı Küçük Mehmed mülkü ve bir tarafdan tarîk-i âmm ile

mahdûd ve eşcâr-ı müsmire ve gayr-ı müsmireyi müştemil mülk-i bağçemizde sağire-i

mezbûrun hissesi olub zaruret nafakasıyçün bey‘ olması lâzım gelinen bağçe-i mahdûd-ı

94

mezkûr sevk-i silkimizde (...) müzayede olunub (...) olundukdan sonra mezbûr Ahmed

Efendi üzerinden yirmiiki esedi guruşda karar idüb müzayede ile taleb (...) olmayub

semen-i merkûm (...) mubayede bağçe-i mahdûd-ı mezkûrenin semeni misli (?) olmağın

bağçe-i mahdûd-ı mezkûreyi cem‘i müştemilâtıyla bi’l-asale ve bi’l-vesâye ve bi’l-vekâle

tarafeynden îcâb ve kabûlü hâvî bey‘-i bât-ı kat‘î ile yirmiiki esedi guruşa mezbûr Ahmed

Efendiye bey‘ ve teslîm ve temlîk olduğu bervech-i atî iştirâ‘ ve tesellüm ve temellük ve

kabûl eyledikden sonra semeni olan meblağ-ı merkûm yirmiiki esedi guruşu herbirimize

bi’l-asale ve bi’l-vesâye ve bi’l-vekâle mezbûr Ahmed Efendi yedinden bi’t-tamâm ve’l-

kemâl ahz u kabz eyledik ba‘de’l-yevm bağçe-i mahdûd-ı mezkûre cümle tevâbi‘ ile

mezbûr Ahmed Efendi’nin mülkü müşterâsıdır keyfe-mâ-yeşâ yehtâr mutasarrıf olsun

didikde gıbbe’t-tasdîkü’ş-şer‘i ma-hüve’l-vâka‘a bi’t-taleb ketb olundu hurrire el-yevmi’s-

sâdis ‘aşere (...) li-sene isneyn ‘aşere ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Mahmud Efendi bin Eş-şeyh (...) Diğer Mahmud Efendi bin

Süleyman, Mehmed Çelebi bin Ali Beşe Hallac-Zâde, Ali Ağa bin Ömer Ağa (...) Zâde,

Es-seyyîd Mustafa bin Es-seyyîd Mehmed, Ali Beşe Bin İbrahim, (...) Beşe bin İbrahim,

El-hâc İbrahim bin Mustafa, Mustafa Çelebi bin Ali Tarakcı-zâde, Es-seyyîd Eyyub Çelebi

bin Mir Yakub, Mustafa (...) Beşe bin Beşir, Abdurrahman Beşe bin Murad

K40-(Sulh)

Medîne-i Trabzon muzâfâtından Yomra Nâhiyesi’ne tâbi‘ Süflâ nâm karyede (...)

Sabiha binti Süleyman nâm hâtun tarafından (...) sulh ve ibrâ-ı âti’z-zikri ikrâra vekîl olub

mezbûrenin zatını marifet-i şer‘iyye ile ârifân olan Mehmed Beşe bin Hüseyin ve Ali Beşe

bin Mahmud nâm kimesneler şahâdetleri ile vekâleti sâbite olan Hüseyin Beşe bin Osman

Beşe meclîs-i şer‘i şerîfe lâzımü’t-teşrîfde karye-i mezbûre sâkinlerinden işbu râfi‘ü’l-kitâb

(...) oğulları dimekle mülakıb Mehmed Beşe bin Ömer nâm kimesne mahzarında bi’l-

vekâle ikrâr-ı tam ve takrîr-i kelâm idüb müvekkilem mezbûre Sabiha’nın babası

müteveffâ-yı mezbûr Süleyman bin Hasan ’dan müntakil emlâk-ı arâzisinden olub karye-i

mezbûrede vâki‘ bir tarafdan (...) müvekkilem mezbûre Sabiha mülkü ve taraf-ı rabi‘ tarîk-

i âmm ile mahdûd ve eşcâr-ı müsmire ve gayrı müsmireyi müştemil bağçe ile mahdûd-ı

mezkûr dâhilinde olmağla tahdîd ve tevsîfden müstağni (...) ormanı müvekkilem mezbûre

Sabiha’nın (...) halinde tesvîye-i umûruna kıbel-i şer‘i’den mensub-ı vâsii olan (...) meclîs

Mahmud Beşe bin Ali nâm kimesne vesâyeti hasebiyle mahdûd-ı mezkûr bağçe ve arâzi ve

ormanı bi-gayr-ı hak mezbûr Mahmud Beşe’ye ellialtı esedi guruş semeni mukabiline bey‘

95

ve tefvîz ve teslîm olduğu iştirâ‘ ve tefevvüz ve tesellüm ve kabûl itmişdir hâlâ

müvekkîlem mezbûre Sabiha(?) vâsi-i merkûm Mahmud Beşe’nin (...) olmayub mahdûd-ı

mezkûr bağçe ve arâzi ve ormanı mezbûr Mehmed Beşe ile vâsi-i merhûm Mahmud

Beşe’den taleb-i da‘vâ (...) olmağla beynimizde münazâat-ı kesîre ve muhasemât-ı şedîde

vâki‘ olmağla el-hâlet-i hazihi beynlerine musalihûn tavassut idüb merkûm Mehmed Beşe

vâsi-i mezbûr Mahmud Beşe ile müvekkilem mezbûre Sabihayı da‘vâ-yı mezkûresinden

(...) arz izniyle otuz esedi guruş üzerine inşâ‘-ı akd-i sulh eylediklerinden müvekkîlem

mezbûre Sabiha dahî sulh-ı merkûmu kabûl ve bedel-i sulh olan meblağ-ı merkûm otuz

esedi guruşu mezbûr Mehmed Beşe’ye ve vâsi-i merkûm Mahmud Beşe yedlerinden bi’t-

tamâm ve’l-kemâl ahz u kabz eyledi ba‘ de’l- yevm mahdûd-ı mezkûr bağçe ve arâzi ve

ormanda (...) alâkam ve medhalim kalmayub husus-ı mezkûre-i müteallika amme-i deâvî

ve mutallebât-ı imân ve mutâlebâttan da‘vâ ve muhasemâtdan mezbûr Mehmed Beşe ve

vâsi-i merkûm Mahmud Beşe’nin zimmetlerini ibrâ-ı amm kat‘îü’n-nizâ‘ ile ibrâ ve iskât

eyledi didikde mezbûr Mehmed Beşe dahî vekîl-i merkûm Hasan Beşe’nin cem‘-i kelimât-

ı meşrûhasında bi’l-muvâcehe tasdîk ve bi’l-müşahâde tahkîk itmeğin mâ-vâka‘a bi’t-taleb

ketb olundu hurrire fi’l-yevmi’s-seb‘a ‘ışrin (...) li-sene isneyn ‘aşere ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, El-hâc Hasan Ağa bin El-hâc Ali Ağa, İbrahim Ağa bin Mustafa

Çavuş, Abdullah Ağa birader-i O, Mehmed Beşe bin Mustafa Çelebi birader-i O,

Abdülkerim Ağa Berber-zâde, El-hâc Seydi bin Ahmed, Mustafa Beşe bin Ali, Osman Ağa

bin Mustafa (...), Mehmed Beşe bin Müsli, Mustafa bin Abdurrahman

V11-(Boş Sayfa)

V12-A

K41-(Nikâh)

Ez-zevc Ali Beşe bin Mustafa vekîli İbrahim Ağa bin Hasan ez-zevceti’l-bikri’l-

baliga Havva binti El-hâc Halil vekîlihâ El-hâc Ali bin Mehmed şahâdeti Mustafa Beşe bin

Süleyman ve Mehmed Ağa bin Selim (...) el mihri’l-mü’eccel (...) ‘aşere ve elf dirhem

nakd-ı rayic fi’l-vakt-i hurrire fi’l-yevmi’s–sâmi ve’l-‘ışrin min şehr-i rebîü’l-âhir 112

Şûhudü’l-hâl, Mehmed Efendi bin Abdulbaki, Mahmud Beşe bin Mustafa,

Mahmud bin Abdullah, Mustafa Beşe bin Mürteza, Hüseyin Çelebi bin Mustafa, Süleyman

Çelebi bin Mehmed Ağa

96

K42-(Nikâh)

Ez-zevci Ahmed Çelebi bin Ali vekîli Ömer Efendi bin El-hâc Hüseyin Efendi ez-

zevceti’s-seyyib Nasihan binti mûmâ-ileyh Mehmed Beşe bin El-hâc Ali be-şahâdeti

Ahmed Çelebi bin Derviş ve Ali bin Mehmed Beşe mihr-i mü’eccel elf dirhem nakd-ı rayic

fi’l vakt hurrire fi’t-târihü’l-mezbûr

Şûhudü’l-hâl, Mehmed Çelebi bin Abdullah Mazlum, Kuddâm

K43-(Nikâh)

Ceddü’l-nikâh Mustafa bin Mehmed el-âkid-i bi-nefsihi nefs-ü’z-zevceti’s-seyyib

Hadice binti İvaz vekîlihâ El-hâc Hasan bin Mehmed be-şahâdeti Ahmed Çelebi bin Hasan

ve Selim Beşe bin Abdullah el mihr-i mü’eccel râbi‘ elf dirhemdir min-el mihr-i evvel

nakd-ı rayic elf dirhemdir el vakt-i hurrire fi el yevmi’s-sâbi‘ ve’l-‘ışrin rebîü’l-âhir 112

Mefâhirü’l-uzemâ Mustafa Ağa (...) zâde, Es-seyyîd Hüseyin Çelebi bin Osman

Efendi, Diğer Hüseyin Çelebi bin Yakub, Mustafa El-Muhacir

K-44( Nikâh)

Ez-zevc Ahmed bin Ali vekîli Hasan Çelebi bin Derviş Efendi ez-zevceti’l-bikri’l-

baliga Ali Beşe Mustafa vekîlihâ Mehmed Çelebi bin Ömer şahâdeti ile El-hâc Abdullah

bin Osman Ve Hüseyin Çelebi bin Yakub el mihri’l-mü’ecceli semân ve elf dirhem nakd-ı

rayic fi’l-vakt hurrire fi’l-yevmi’l-râbi‘ Cemaziye’l-evvel 112

Şûhudü’l-hâl, Ahmed Ağa bin Hasan bin Tarakcı-Zâde, Mehmed Çelebi bin

Mehmed Ağa Tekirl- Zâde, Ali Beşe bin Mustafa, (...) Zâde El-hâc Hüseyin Ağa, Hüseyin

Çelebi bin Abdurrahman Yazıcı

K45-(Nikâh)

Ez-zevci’l-yed Mustafa bin Mehmed vekîlihâ diğer Mustafa bin diğer Mehmed ez-

zevceti’s-seyyib Hadice binti Ahmed vekîlihâ el-yed Hasan bin Yusuf be-şahâdeti İbrahim

vekîlihâ ve Mehmed Es-seyyîd ve diğer Mustafa bin Ahmed el mihri’l-mü’ecceli erbaa elf

dirhem nakd-ı rayic fi’l-vakt hurrire fi 8 min Cemaziye’l-evvel li-sene 112

Şûhudü’l-hâl, Kuddâm, Mustafa bin Abdurrahman, Diğer Mustafa Beşe bin Molla

Mürteza El-kudema, Ve gayruhumü’l-hâzırun

97

K46-(Nikâh)

Ez-zevc Mehmed bin Sadık vekîlihâ Ali Beşe bin Mehmed ez-zevceti’s-seyyib

Belkıs binti Abdullah vekîlihâ Mustafa Beşe bin Ali be-şahâdeti Abdullah Beşe bin

Hüseyin Ve Ahmed Beşe bin Mehmed el-mihri’l-mü’ecceli hamse mie dirhem nakd-ı rayic

fi’l-vakt hurrire fi’t-târihü’l-mezbûr

Şûhudü’l-hâl,Mehmed Ağa Hüsam-Zâde, Kuddâm, Ve gayruhum

K47-(Nikâh)

Ez-zevceti Mustafa Beşe bin Osman vekîlihâ Ahmed Beşe bin Hasan ez-zevceti’s-

seyyib Belkıs binti Abdullah be-şahâdeti Mustafa bin Ebubekr be-şahâdeti ve Hasan Beşe

bin Mustafa Ve Musa bin İbrahim el-mihri’l-mü’ecceli selâse elf dirhem nakd-ı rayic fi’l-

vakt hurrire fi’l-yevmi’s-sâdis el-’aşere min Cemaziye’l-evvel 112

Şûhudü’l-hâl, Mustafa Beşe bin Molla Mürteza, Mustafa Beşe Abdurrahman, Ve

gayruhum

K48-(Nikâh)

Ez-zevc (silik) Ahmed vekîlihâ Mustafa Beşe bin Hafız ez-zevceti’s-seyyib Belkıs

binti Münbit Mustafa vekîlihâ Mustafa Beşe bin Ebubekr be-şahâdeti Tokatlı Ali Beşe bin

Abdulkerim ve Yazıcı İsmail bin Mehmed el-mihri’l-mü’ecceli elf dirhem nakd-ı rayic fi’l-

vakt hurrire fi’l-yevmi’s-sâdis ve’l-’aşere min şehr-i Cemaziye’l-âhir li-sene isneyn ‘aşere

ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Berber-Zâde Abdülfettah Ağa, Mehmed Çavuş bin Ali, El-hâc

Ramazân bin Mustafa, Ve gayruhum

K49-(Nikâh)

Ez-zevc Yusuf bin Abdullah Vekîli (...) Efendi bin Mehmed Efendi ez-zevceti’s-

seyyib Petirgane (?) Binti Abdullah vekîlihâ El-hâc İbrahim bin El-hâc Miri Beşe be-

şahâdeti Ali Beşe bin Beşir ve Süleyman bin Hasan el-mihri’l-mü’ecceli (...) dirhem nakd-ı

rayic fi’l-vakt hurrire fi’l-yevmi’r-râbi‘ ve’l-’aşere min şehr-i rebîü’l-âhir li-sene isneyn


Ömer Efendi bin İbrahim El-hâfız, Osman Efendi bin Hüseyin, Kuddâm, Ve

gayruhum

98

K50-(Nikâh)

Ez-zevc Hasan bin Hüseyin vekîli Diğer Hasan Beşe bin Tarîk ez-zevceti’l-bikri’l-

baliga Havva binti Ahmed vekîlihâ Mürteza Beşe bin Murad be-şahâdeti Hasan Çelebi bin

Ahmed ve Es-seyyîd İsmail Efendi bin Es-seyyîd Eyyub Efendi el-mihri’l-mü’ecceli erbaa

elf dirhem ve semaniye dirhem nakd-ı rayic fi’l-vakt hurrire fi 26 min şehr-i rebîü’l-âhir

112

Şûhudü’l-hâl, Es-seyyîd Ali Efendi bin Ömer, Dizdâr-ı vasat Ahmed Ağa, İbrahim

Çelebi bin (...) Molla Hüseyin Mehmed, Ahmed Beşe (silik)

K51-(Nikâh)

(silik) vekîli Mehmed Beşe bin el-mezbûr Ahmed oğlu el-mezbûr e ez-zevceti’s-

seyyib Hadice binti Abdullah vekîlihâ Ömer Ağa bin Mustafa be-şahâdeti Musa Beşe bin

Hasan ve İbrahim Beşe bin Ali el-mihri’l-mü’ecceli selâse elf dirhem fi’l-vakt nakd-ı rayic

(silik) rebîü’l-âhir 112

Şûhudü’l-hâl, Ahmed Beşe bin Hasan, Ahmed Ağa bin Hasan, Ali Odabaş Ağa bin

Ahmed, Ahmed Beşe bin Yakub Efendi, Mustafa Beşe Abdurrahman, Ve Gayruhum

K52-(Nikâh)

Ez-zevc Ömer Bin Mehmed el-akd-i nefsihi ez-zevceti’s-seyyib Belkıs binti Ali

vekîlihâ Ali bin İsmail (...) el-mezbûr be-şahâdeti Fazıl ibn-i Hasan ve Mehmed bin Ali el-

mihri’l-mü’ecceli selâse mie dirhem ve elf dirhem nakd-ı rayic fi’l-vakt hurrire fi 3

Cemaziye’l-âhir 112

Şûhudü’l-hâl, Hasan Beşe bin Osman, El-hâc Selim (...), Mustafa Beşe Hüseyin

Çelebi

V12-B

K53-(Nikâh)

Ez-zevc İsmail Beşe bin Ömer Beşe vekîli Ali Beşe bin el-mezbûr Ömer Beşe (...)

el-mezbûr ez-zevceti’l-bikri’l-baliga Ayşe binti El-hâc Hüseyin vekîli Ömer Beşe bin El-

hâc (...) el-mezbûr Süleyman Ağa bin Mahmud ve (...) Beşe bin Osman el-mihri’l-

mü’ecceli semân ve elf dirhem nakd-ı rayic fi’l-vakt hurrire fi’l-yevmi’s-sâbi‘ min

Cemaziye’l-âhir li-sene isneyn ‘aşerete ve mie ve elf

99

Şûhudü’l-hâl, Hüseyin Beşe bin Yakub Beşe, El-hâc Hüseyin bin Mehmed Beşe,

Eyyub Beşe bin El-hâc Ali, İbrahim Beşe bin birader-i O, Mustafa Beşe Altıncı, Ve

gayruhum

K-54-(Nikâh)

Ez-zevc Dellal Ali Beşe bin Ahmed vekîli Mustafa Beşe bin Fazıl ez-zevceti’s-

seyyib Emine binti Mustafa vekîlihâ Mustafa Beşe bin Ebubekr be-şahâdeti Ali Beşe bin

Abdülkerim ve Mahmud Beşe bin Mehmed el-mihri’l-mü’ecceli elf dirhem nakd-ı rayic

fi’l-vakt hurrire fi’l-yevmi’s-sâbi‘ min Cemaziye’l-evvel li-sene isneyn ‘aşerete ve mie ve

elf

Şuhudü’hâl, Dizdâr-ı vasat Mehmed Ağa, Mustafa bin Abdurrahman, Kuddâm, Ve

gayruhum

K55-(Nikâh)

Ez-zevc Hüseyin Beşe ibn-i Kâmil vekîli Diğer Hüseyin Çelebi bin Mustafa ez-

zevceti’l-bikri’l-baliga Rabia binti El-hâc Abdülbaki vekîlihâ el-mezbûr El-hâc Abdulbaki

bin Osman be-şahâdeti Yakub bin Mehmed Ağa el-mihri’l-mü’ecceli ‘aşere elf dirhem

nakd-ı rayic fi’l-vakt hurrire fi min şehr-i Cemaziye’l-âhir 1112

Şûhudü’l-hâl, El-hâc Ömer bin El-hâc Mehmed, El-hâc Fazlullah bin Osman,

Hamza Beşe bin El-hâc Ömer, Ömer Efendi bin El-hâc Hüseyin Efendi, Mehmed Çelebi

bin Mütevellî Mehmed, Ve gayruhum

K56-(Nikâh)

Ez-zevc İbrahim Beşe bin Ali Beşe el-akdi nefsihi ez-zevceti’s-seyyib Ayşe binti

Hüseyin vekîlihâ Mehmed bin Hüseyin (...) el-mezbûr be-şahâdeti Mustafa Beşe bin Ali ve

Kâbil bin Ali el-mihri’l-mü’ecceli semân elf dirhem ve elf dirhem nakd-ı rayic fi’l-vakt

hurrire fi’l-yevmi’l-isneyn ve ‘aşere min Cemaziye’l-evvel 112

Şûhudü’l-hâl, Mehmed Ağa Saatci, Ahmed Beşe İbrahim Beşe, Kuddâm, Ve

gayruhum

K57-(Nikâh)

Ez-zevc Musa Beşe bin Mehmed vekîli Abdi Beşe bin İbrahim ez-zevceti’s-seyyib

Ayşe binti Abdullah vekîli Es-seyyîd Mustafa bin Mehmed be-şahâdeti Ahmed Beşe bin

100

Mustafa ve Mehmed Beşe bin Ahmed el-mihri’l-mü’ecceli hamse mie dirhem ve elf

dirhem nakd-ı rayic fi’vakt hurrire fi 23 Cemaziye’l-âhir 112

Şûhudü’l-hâl, Mahmud Efendi bin Eş-şeyh Hasan, Diğer Mehmed bin Efendi

Süleyman, Ömer Ağa (...) zâde, Ve Gayruhum

K58-(Nikâh)

Ez-zevc Halil Beşe bin Mehmed el-akdi nefsihi ez-zevceti’l-bikri’l-baliga Hadice

binti Perdüz (?) vekîlihâ Ömer Ağa bin Ali Ağa be-şahâdeti Mehmed Çelebi bin Ali Beşe

ve Hasan Beşe bin Hüseyin el-mihri’l-mü’ecceli hamse elf dirhem nakd-ı rayic fi’l-vakt

hurrire fi 26 min Cemaziye’l-âhir 112

Şûhudü’l-hâl, El-hâc Musa Ağa bin Ömer, Mahmud Ağa Sipahi-zâde, kuddâm

K59-(Nikâh)

Ez-zevc Mehmed Beşe bin Abdullah vekîli Mehmed Beşe bin Yusuf ez-zevceti’l-

bikri’l-baliga Hadice binti Abdullah vekîlihâ Mehmed Beşe bin Mustafa be-şahâdeti Hasan

Beşe bin Mehmed ve İsmail Beşe bin Abbas el-mihri’l-mü’ecceli selâse elf dirhem nakd-ı

rayic fi’l-vakt hurrire fi’l-yevmi’s-selâse min Recebi’l-ferd li-sene isneyn ‘aşerete ve mie

ve elf

Şûhudü’l-hâl, Süleyman bin İbrahim (...), Kuddâm

K60-(Nikâh)

Ez-zevc Mustafa Ağa bin Ali vekîli Ahmed bin Ali ez-zevceti’l-bikri’l-baliga

Havva binti İbrahim vekîlihâ Selami ibn-i Ali be-şahâdeti Ali bin Ahmed ve Süleyman bin

Yakub el-mihri’l-mü’ecceli isneyn elf dirhem nakd-ı rayic fi’l-vakt hurrire fi’l-yevmü’r-

râbi‘ min şehr-irecebi’l-ferd li-sene isneyn ‘aşerete ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Süleyman Ağa bin Mehmed, Hasan Çelebi bin Mehmed, Çuka-zâde

Ömer Beşe mir Abdullah, Mehmed bin Mehmed, Ve gayruhum

K61-(Nikâh)

Ez-zevc Osman bin Mehmed vekîli Mehmed Beşe bin Ali ez-zevceti’l-bikri’l-

baliga Ümmihan binti Ömer Beşe vekîlihâ Mehmed Çelebi bin el-mezbûr Ömer Beşe (...)

el-mezbûr be-şahâdeti Süleyman Beşe bin Abdullah ve Hasan bin Ali el-mihri’l-mü’ecceli

tis‘a elf dirhem nakd-ı rayic fi’l-vakt hurrire fi’l-yevmi’l-‘aşer minrecebi’l-ferd 1112

101

Şûhudü’l-hâl, Mehmed Ağa bin Süleyman (...)zâde, Musa Efendi bin Mürteza

Çelebi, Hüseyin Beşe bin Yazıcı, İbrahim Beşe bin Abdüllatif, (...) zâde Mehmed Çelebi

bin Halim Ali Beşe, Ve Gayruhum

K62-(Nikâh)

Ez-zevc bâkî bin Mustafa vekîli Mehmed bin Fazıl ez-zevceti’s-seyyib Miyase

binti (...) vekîlihâ Es-seyyîd Ahmed Efendi bin Hüseyin be-şahâdeti Ahmed bin

Abdurrahman ve Veli bin Ahmed el-mihri’l-mü’ecceli elf dirhem nakd-ı rayic fi’l-vakt

hurrire fi’l-yevmi’l-ehad isneyn minrecebi’l-ferd 112

Şûhudü’l-hâl, Mustafa Ağa bin Mehmed Beşe, Kuddâm, Ve gayruhum

K63-(Nikâh)

Ez-zevc Osman Beşe bin Mustafa vekîli Mustafa bin Mehmed Beşe ez-zevceti’l-

bikri’l-baliga Sabiha binti Hüseyin vekîlihâ Ali Beşe bin Ahmed be-şahâdeti Mehmed

Beşe bin Yakub ve bâkî(?) Beşe bin Aslan el-mihri’l-mü’ecceli erbaa elf dirhem nakd-ı

rayic fi’l-vakt hurrire fi 12 minrecebi’l-ferd 112

Şûhudü’l-hâl, Mustafa Ağa bin Mehmed Beşe Yazıcı, Mehmed Beşe bin Müsli,

Kuddâm, Ve Gayruhum

K64-(Nikâh)

Ez-zevc Mustafa Beşe bin Mehmed Çelebi vekîli El-hâc Mustafa bin Yusuf ez-

zevceti’l-bikri’l-baliga Saliha binti merhûm İbrahim Efendi vekîlihâ (silik) Receb Efendi

be-şahâdeti Es-seyyîd Mustafa Çelebi bin Es-seyyîd Hasan ve Garraz Mehmed Çelebi bin

Ali Efendi el-mihri’l-mü’ecceli selâsete ‘aşere elf (silik) nakd-ı rayic fi’l-vakt hurrire fi’l-

yevmi’s-semân minrecebi’l-ferd li-sene isneyn ‘aşerete ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Berber-zâde İbrahim Ağa bin Mustafa Efendi, İbrahim Beşe bin El-

hâcYusuf, Eş-şeyh İbrahim bin Ahmed, Ahmed Beşe bin Murad, El-hâc Hasan bin Osman,

Ali Beşe Helvacı-zâde Mehmed, Ve Gayruhum

V13-A

K65-(Nikâh)

Ez-zevc Es-seyyîd Monla Yakub bin Ahmed vekîli Es-seyyîd Eyyub Efendi bin

Hasan Efendi ez-zevceti’l-bikri’l-baliga Fatma binti İvaz vekîlihâ Osman Beşe bin

102

Mehmed bi-şahâdet-i Fatma Hâtun binti Ömer ve İbrahim Beşe bin Ahmed Beşe el-

mihri’l-mü’ecceli selâse elf dirhem nakd-ı rayic fi’l-vakt-i hurrire fi’l-yevmü’l ‘ışrin

minrecebi’l-ferd li-sene isneyn ‘aşere ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Ali Efendi bin Abdullah İncili, Mehmed Çelebi bin Ali Beşe Muhtar,


K66-(Nikâh)

Ez-zevc Veli Beşe bin Hüseyin Beşe vekîli Ali Beşe bin Ahmed ez-zevceti’l-

bikri’l-baliga Saliha binti Nebi vekîlihâ ez-zevc el-mezbûr Nebi Beşe bin Hüseyin be-

şahâdeti Mehmed Beşe bin Yakub Beşe ve Salih Beşe bin Arslan el-mihr-i mü’ecceli

hâmis elf dirhem nakd-ı rayic fi’l-vakt hurrire fi’l-yevmi’s-sani ve’l-‘ışrin minrecebi’l-ferd

li-sene isneyn ‘aşere ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Veli Beşe bin Hüseyin, İvaz Beşe bin Abdullah, Seydi Beşe bin

Ahmed, Ali Beşe bin Mustafa, Ve Gayruhum

K67-(Nikâh)

Ez-zevc Mehmed Beşe bin Abdullah vekîli Kuloğlu Mustafa Beşe bin Mürteza ez-

zevceti’l-bikri’l-baliga Havva binti Celîl vekîlihâ Ahmed Beşe bin Mürteza Beşe be-

şahâdeti Mahmud Beşe bin Abdullah ve İbrahim Çelebi bin İsmail Beşe el-mihri’l-

mü’ecceli erbaa elf dirhem nakd-ı rayic el-vakt-i hurrire fi’l-yevmi’l-rabi ve’l-‘ışrin

minrecebi’l-ferd li-sene isneyn ‘aşere ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Mefahîrü’l-akrân Nasuh, Çavuş-zâde Ahmed Ağa, Mustafa Ağa bin

Mehmed Beşe Yazıcı, Kuddâm, Ve gayruhumu’l-hâzırun

K68-(Nikâh)

Ez-zevc İvaz bin Abdullah vekîli Satılmış Çelebi bin Osman ez-zevceti’l-bikri’l-

baliga Şerîfe binti Murad vekîlihâ Mehmed Beşe bin Zülfikar be-şahâdeti Osman Beşe bin

Ali Beşe ve Nebi Beşe Ahmed el-mihr-i mü’ecceli elf dirhem nakd-ı rayic fi’l-vakt-i

hurrire fi’l-yevmi’l-rabi‘ ve’l-‘ışrin li-senerecebi’l-Ferd 112

Şûhudü’l-hâl, Mustafa el (...), Hasan Beşe bin Satılmış Beşe, İbrahim Beşe bin

Murad, Ve Gayruhum

103

K69-(Nikâh)

Ez-zevc Eyyub Beşe bin Mehmed vekîli İbrahim Beşe bin Mehmed (...) ez-

zevceti’l-bikri’l-baliga Fatma binti Süleyman Beşe vekîlihâ ez-zevc’l-mezbûr Süleyman

Beşe bin Hüseyin Beşe Veli bin Mir (...) bin İbrahim ve Ali bin İshak el-mihr-i mü’ecceli

seb‘a elf dirhem nakd-ı rayic fi’l-vakt hurrire fi’l-yevmi’s-sâbi′ ve’l-‘aşere min recebi’l-

ferd li-sene isneyn ‘aşere ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Mehmed Çelebi bin Ali Beşe Hallac-zâde, Mustafa Çelebi

Abdurrahman, Mehmed Efendi bin Hasan Efendi, Halil Beşe bin Mehmed, Mustafa bin

Mehmed, Ve gayruhum

K70-(Nikâh)

Ez-zevc Süleyman Beşe bin Veli vekîli Ali Efendi bin Yusuf ez-zevceti’l-bikri’l-

baliga (...) bin Hasan Ağa vekîlihâ Osman Bölükbaşı bin Süşeyman be-şahâdeti Mehmed

Çelebi bin El-hâc Hüseyin ve Mirza bin Abdullah el-mihri’l-mü’ecceli erbaa elf dirhem ve

hâmis (...) dirhem nakd-ı rayic fi’l-vakt hurrire fi’l-yevmi’l (...) ve ‘aşere minrecebi’l-ferd

li-sene isneyn ‘aşere ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Eş-şeyh Es-seyyîd Mehmed Efendi bin Ali, Es-seyyîd Yusuf Efendi

bin Mehmed, Mustafa bin Abdurrahman, Ve gayruhum

K71-(Nikâh)

Ez-zevc Mir Mustafa beşbin Ömer vekîli İbrahim bin Mustafa ez-zevceti’l-bikri’l-

baliga Havva binti Mustafa Beşe vekîlihâ Monla İbrahim bin Mustafa Beşe ez-zevc be-

şahâdeti Monla Mehmed bin Hasan ve diğer Monla Mehmed bin Hasan el-mihri’l-

mü’eccel erbaa elf dirhem nakd-ı rayic fi’l-vakt hurrire fi’l-yevmi’s-sâbi‘ fi-Şa‘bânü’l-

muazzam li-sene isneyn ‘aşerete ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Hallac-zâde Mehmed Çelebivbin Ali Beşe, Mustafa bin

Abdurrahman El-muharrer, Veli Efendi bin Mehmed, Monla Mehmed (...), Ve gayruhum

K72-(Nikâh)

Ez-zevc Osman Beşe bin Hüseyin vekîlihâ Mustafa Beşe bin Mehmed Ağa ez-

zevceti’s-seyyib Ümmihan binti (...) Derviş Beşe bin Hüseyin be-şahâdeti Mustafa Beşe

bin Ali ve Osman Beşe bin Mehmed el-mihr-i mü’ecceli erbaa elf dirhem nakd-ı rayic fi’l-

vakt-i hurrire fi’l-yevmi’ş-Şa‘banü’l-muazzam 112

104

Şûhudü’l-hâl, Derviş Ağa bin Mahmud Ağa, Hüseyin Beşe bin Çalık Osman, El-

hâc Hasan Hamamî

K73-(Nikâh)

Ez-zevc Osman Beşe bin Ömer vekîli İvaz bin Mehmed Ağa bin Mehmed ez-

zevceti’l-bikri’l-baliga Ümmihan binti Mehmed vekîlihâ Mehmed Beşe bin Osman Ez-

zevc mezbûr be-şahâdeti Monla Yusuf bin (...) El-hâc Hasan bin Mehmed el-mihr-i

mü’ecceli semânin elf dirhem nakd-ı rayic fi’l-vakt hurrire fi’t-târihü’l-mezbûr li-sene el-

mezbûr

Şûhudü’l-hâl, Derviş Ağa bin Mahmud Ağa, Hüseyin Beşe bin Çalık Osman,

Mustafa Beşe bin Kabak Mehmed Ağa

K74-(Nikâh)

Ez-zevc İbrahim Beşe bin El-hâc (...) vekîli İbrahim Beşe bin Mehmed ez-

zevceti’s-seyyib Hadice binti Abdullah vekîlihâ Mehmed bin Ahmed be-şahâdeti Salih

Beşe bin Mustafa ve Hasan bin Fazlı el-mihr-i mü’ecceli elf dirhem nakd-ı rayic fi’l-vakt

hurrie fi’l-yevmi’s-semâniye Şa‘bâni’l-muazzam 112

Şûhudü’l-hâl, Abdülfettah Ağa bin Mustafa Çavuş, Abbas Ağa bin Süleyman,

Hüseyin Beşe bin Abdullah, Kuddâm, Ve gayruhum

K75-(Nikâh)

(Silik) İsmail Ağa bin Osman Ağa Vekîli Mustafa Ağa bin Mahmud ez-zevceti’l-

bikri’l-baliga Ayşe binti Mahmud Beşe vekîlihâ Es-seyyîd Eş-şeyh (...) bin Süleyman Beşe

be-şahâdeti İsmail Çelebi bin İbrahim (Silik) bin Ali el-mihri’l-mü’ecceli hamîs elf dirhem

nakd-ı rayic fi’l-vakt hurrie fi’t-târih min Şa‘bâni’l-muazzam 1112

Şûhudü’l-hâl, Mehmed Ağa bin Ali Ağa, Hallac-zâde Mehmed Çelebi, Hallac

Mehmed Beşe bin Mustafa, Osman Çelebi bin Mustafa Hamami, El-hâc Mehmed Hallac,

Ve Gayruhum

K76-(Nikâh)

Ez-zevc İbrahim Ağa binMehmed Ağa vekîli İsmail Ağa bin el-mezbûr Mahmud

Ağa ez-zevceti’l-mezbûr ez-zevceti’l-bikri’l-baliga Ayşe binti El-hâc Ali vekîlihâ Hasan

Beşe bin El-hâc Ahmed Halil El-mezbûr be-şahâdeti Ali Beşe bin Abdullah ve Mehmed

105

Beşe bin Osman el-mihr-i mü’ecceli selâse ‘aşere elf dirhem nakd-ı rayic fi’l-vakt hurrire

el-yevmi’s-samî min Şa‘bâni’l-muazzam li-sene isneyn ‘aşerete ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Ahmed Efendi bin Hasan Efendi, Mehmed Ağa bin Süleyman Beşe

Katıcı-zâde, Ahmed Ağa Muharremi, Abdülfettah Ağa bin Mustafa Çavuş, Mustafa Ağa

Yazıcı, Ömer Ağa bin Ali ağa Müstevci (?) Zâde, Mehmed Beşe bin Ferhad Bey (silik),

Ahmed Ağa bin Derviş Hamami, İvaz Ağa bin Ali (...)sâbık, Mustafa Beşe Çarık-zâde,

Mehmed Beşe Topcu, (silik), Ve gayruhum

V13-B

K77-(Nikâh)

Ez-zevc Mustafa bin Hasan vekîli Mahmud Çavuş bin Abdullah ez-zevceti’s-seyyib

Emi binti Hasan vekîlihâ (...) Hasan Çelebi bin Mehmed Ağa be-şahâdeti Abdurrahman

Ağa bin Ali Ağa ve Hüseyin Ağa bin Mehmed Ağa el-mihr-i mü’ecceli erbaa elf dirhem ve

hamîs dirhem nakd-ı rayic fi’l-vakt hurrire fi’l-yevmi’l-‘aşere min Şa‘bâni’l-muazzam li-

sene isneyn ‘aşerete ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Hallac-Zâde Mehmed Çelebi, Ahmed Efendi bin Hafız, Hüseyin bin

Hasan, Ve Gayruhum

K78-(Nikâh)

Ez-zevc Hüseyin bin Selim vekîli İbrahim Beşe bin Derviş Beşe ez-zevceti’l-

bikri’l-baliga Saliha binti Ahmed Beşe vekîlihâ Seyyid Beşe bin Ali be-şahâdeti Ahmed

Ağa bin Süleyman Çavuş ve Mahmud Beşe bin Hüseyin Beşe el-mihr-i mü’ecceli

semâniye elf dirhem nakd-ı rayic fi’l-vakt fi’l-yevmi’l-‘aşere min Şa‘bâni’l-muazzam li-


Şûhudü’l-hâl, (...)Beşe bin Ali, Mehmed Çelebi bin Selim, Mustafa bin Ömer,

Mehmed Beşe bin Mustafa, Ve gayruhum

K79-(Nikâh)

Ez-zevc Ali Beşe bin El-hâc Yusuf Beşe vekîli Ahmed Çelebi bin Mehmed ez-

zevceti’l-bikri’l-baliga Esmâ binti Süleyman vekîlihâ (...) Kayyumcu İbrahim Beşe bin El-

hâc Ali be-şahâdeti Mahmud bin İbrahim ve Mehmed Beşe bin Ahmed el-mihr-i mü’ecceli

‘aşerete elf dirhem nakd-ı rayic fi’l-vakt hurrire fi’l-yevmi’s-sâni ‘aşere min Şa‘bâni’l-

muazzam li-sene isneyn ‘aşerete ve mie ve elf

106

Şûhudü’l-hâl, Mustafa Ağa Sarrâc-Zâde, Abdurrahman Beşe (...), Ali Beşe bin

Mehmed Beşe, Kara Veli Beşe bin Hasan (...), Mustafa El-hâc Hasan

K80-(Nikâh)

Ez-zevc İslam Beşe bin Ali vekîli İsmail Beşe bin Ömer ez-zevceti’l-bikri’l-baliga

Emine binti Hasan vekîlihâ Ömer Beşe bin Hüseyin vekîlihâ be-şahâdeti Murataza Beşe

bin Derviş Beşe ve Süleyman Beşe bin Ali el-mihr-i mü’ecceli erbaa elf dirhem nakd-ı

rayic fi’l-vakt hurrire fi’l-yevmi’l-rabi ‘aşere min Şa‘banü’l-muazzam li-sene isneyn ‘aşere

ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Ali Beşe bin Mahzar Mehmed, Mürteza Beşe, Mustafa bin

Abdurrahman, Göcek Ahmed Beşe, Salih Beşe, Ve gayruhum

K81-(Nikâh)

Ez-zevc Hüseyin Beşe bin İbrahim vekîli Ahmed Beşe bin Mehmed ez-zevceti’l-

bikri’l-baliga Ümmihan binti Hüseyin vekîlihâ Ali Beşe bin Hüseyin Beşe oğlu be-şahâdeti

Süleyman Beşe bin Yusuf ve diğer Ali Beşe bin El-hâc Yunus el-mihr-i mü’ecceli hâmis

elf dirhem nakd-ı rayic fi’l-vakt hurrire fi’l-yevmi’l-râbi‘ ‘aşere min Şa‘banü’l-muazzam

li-sene isneyn ‘aşerete ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, El-hâc Mehmed Ağa (...) Zâde, Ömer Ağa bin Ali Ağa, İsmail Beşe

bin Ömer, Mustafa El-muharrir

K82-(Nikâh)

Ez-zevc Mustafa Beşe bin Mehmed Çelebi vekîli Osman Beşe bin Yusuf ez-

zevceti’s-seyyib Ayşe binti Abdullah vekîlihâ Mehmed Beşe bin Murad be-şahâdeti

Mehmed Beşe bin Abdülbaki ve (...) Beşe bin Abdullah el-mihri’l-mü’ecceli hamîs elf

dirhem nakd-ı rayic fi’l-vakt hurrire fi’l-yevmi’s-sâdis ‘aşere min şa′banü'l-muazzam li-


Şûhudü’l-hâl, Hüseyin Çelebi bin Yusuf, Mustafa Beşe Mirac, Mustafa bin

Abdurrahman (...)

K83-(Nikâh)

Ez-zevc Mehmed bin (...) vekîli Süleyman Beşe bin Ali ez-zevceti’l-bikri’l-baliga

Emine binti El-hâc Yusuf vekîlihâ Süleyman Beşe bin Mehmed be-şahâdeti Abdulbaki bin

107

Mehmed ve İvaz bin Resul el-mihr-i mü’ecceli hamse mie dirhem ve erbaa elf dirhem

nakd-ı rayic fi’l-vakt hurire fi (...) min Şa‘bâni’l-muazzam 112

Şûhudü’l-hâl, Dizdar-ı vasat Mehmed Ağa, Diğer Mehmed Çelebi bin Ali Beşe,

Mazlum Mehmed Çelebi bin Abdullah, Ve Gayruhum

K84-(Nikâh)

Ez-zevc Ali Beşe bin Hasan vekîli Mustafa Beşe bin İbrahim ez-zevceti’l-bikri’l-

baliga Emine binti Osman vekîlihâ Ahmed Beşe bin Seyyid (...) be-şahâdeti Mustafa bin

Ali ve Ahmed Beşe bin Mustafa el-mihr-i mü’eccel semâniye elf dirhem nakd-ı rayic fi’l-

vakt hurrire fi’l-yevmi’t-tis′a ‘aşere min Şa‘bâni’l-muazzam 112

Şûhudü’l-hâl, Mehmed Beşe bin Mürteza, Kara Mehmed Beşe bin Süleyman

Dellal, Hüseyin Beşe bin Zülfikâr, Ve Gayruhum

K85-(Nikâh)

Ez-zevc Mahmud Beşe bin İslam vekîli Ali Beşe bin Mehmed ez-zevceti’l-bikri’l-

baliga Ümmihan binti Yusuf vekîlihâ bin Ali be-şahâdeti İshak Ağa bin Ömer ve Mustafa

Beşe bin Abdullah el-mihr-i mü’eccel hamîs mie dirhem (...) elf dirhem nakd-ı rayic fi’l-

vakt hurrire fi’l-yevmi’l-‘aşere min Şa‘banü’l-muazzam 112

Şûhudü’l-hâl, Hasan Beşe bin Tütüncü Mehmed, Mustafa Beşe (...), El-hâc

Ebubekr bin Naim, El-hâc Süleyman, Hüseyin bin Selim Beşe, Ve Gayruhum

K-86( Nikâh)

Ez-zevc İbrahim Beşe bin Seydi vekîli Mehmed Beşe bin Ömer ez-zevceti’l-

bikri’l-baliga Rabia binti Mustafa Beşe vekîlihâ el-mezbûr Mustafa Beşe bin Murad be-

şahâdeti İbrahim Beşe bin Veli ve Ebubekr Beşe bin Beşir el-mihr-i mü’eccel hâmis elf

dirhem nakd-ı rayic fi’l-vakt hurrire fi’l-yevmi’l (...) ve’l-’aşere min Şa‘bâni’l-muazzam

1112

Şûhudü’l-hâl, Es-seyyîd Eyyub Efendi bin Şaban Efendi, Es-seyyîd Ali Efendi bin

Süleyman El-hâc, Mehmed Çelebi bin Ali Beşe Hallac-zâde, Mustafa Çelebi (...) zâde,

Salih Beşe Ahmed Çelebi, Ve Gayruhum

108

V14-A

K87-(Nikâh)

Ez-zevc Mustafa Çelebi bin İbrahim vekîli El-hâc Mehmed Ağa bin İsmail ez-

zevceti’l-bikri’l-baliga Ayşe binti Mustafa vekîlihâ El-hâc Hasan bin Mehmed Beşe be-

şahâdeti Ahmed Beşe bin İbrahim ve İbrahim Çelebi bin Hasan el-mihri’l-mü’ecceli semân

elf dirhem nakd-ı rayic fi’l-vakt hurrire fi’l-yevmi’ (...) ‘aşerete min Şa‘bâni’l-muazzam li-


Şuhudü’l-hal, Es-seyyîd Yakub Efendi bin (...), Mustafa Çelebi (...), Mehmed

Çelebi Hallac-zâde, Ve Gayruhum

K88-(Nikâh)

Fi 24 Şa‘banü’l-Muazzam

Ez-zevc İsmail bin Abdulbaki vekîli Ali bin İbrahim ez-zevceti’l-bikri’l-baliga

Fatma binti Halil Beşe vekîlihâ ez-zevc el-mezbûr Halil Beşe ibn-i Selim be-şahâdeti

Ebubekr bin Ali ve Süleyman bin Selim el-mihr-i mü’eccel (...) dirhem (...) dirhem nakd-ı

rayic fi’l-vakt hurrire fi’l-yevmi’l-râbi′ ve’l-‘aşere min Şa‘bâni’l-muazzam 112

Şûhudü’l-hâl, Mürteza Ağa bin Kara Mustafa Hamami, Süleyman Beşe bin Derviş,

Mustafa Beşe (...), Emrullah Beşe, Ve gayruhum

K89-(Nikâh)

Ez-zevc Hüseyin Beşe bin Yusuf vekîli El-hâc Ahmed Bin Abdullah ez-zevceti’l-

bikri’l-baliga Rabia binti Mahmud vekîlihâ İbrahim Efendi bin Ahmed be-şahâdeti Molla

İsmail bin İbrahim Efendi ve Abdullah Çelebi bin Ömer Efendi el-mihr-i mü’ecceli (...) elf

dirhem nakd-ı rayic fi’l-vakt hurrire fi 24 min Şa‘bâni’l-muazzam 112

Şûhudü’l-hâl, Eş-şeyh İbrahim Efendi, Mehmed Çelebi bin El-hâc Ahmed, Mustafa

bin Murad, Ve Gayruhum

K90-(Nikâh)

Ez-zevc Osman Beşe bin İbrahim vekîli Ahmed Çelebi bin Ali Ağa ez-zevceti’l-

bikri’l-baliga Fatma binti Hasan vekîlihâ Süleyman Beşe bin Halil be-şahâdeti Abdullah

Efendi bin Mustafa Dilaver Ağa bin Abdullah el-mihri mü’eccel hamse elf dirhem nakd-ı

109

rayic fi’l-vakt hurrire fi’l-yevmi’s-sâmi ve’l-‘aşere min Şa‘banü’l-muazzam li-sene isneyn

‘aşerete ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, İbrahim Efendi bin Mehmed, Hasan Beşe bin Zülfikar, Mehmed Ağa

bin Hüseyin Beşe (...), Molla Ali bin Mehmed Ağa, Ve Gayruhum

K91-(Nikâh)

Ez-zevc Ahmed bin Hüseyin vekîli Hasan bin Yusuf ez-zevceti’l-bikri’l-baliga

Fatma binti Mehmed Beşe vekîlihâ ez-zevc el-mezbûr Mehmed Beşe bin Mustafa be-

şahâdeti İsmail Beşe bin Mustafa ve Ali Beşe bin Mürteza Beşe el-mihr-i mü’eccel (...) elf

dirhem nakd-ı rayic fi’l-vakt hurrire fi’l-yevmi’s- sami ve’l-‘aşere min Şa‘banü’l-muazzam


Şûhudü’l-hâl, Mehmed Ağa bin İbrahim, Derviş Ağa bin Mahmud, Es-seyyîd

Yusuf Efendi, Mürteza Beşe bin Murad, Hüseyin Beşe bin Osman Beşe

K92-(Nikâh)

Ez-zevc Mehmed bin Mustafa vekîli Mahmud Beşe bin Mustafa ez-zevceti’s-

seyyib Havva binti Abdullah vekîlihâ Monla İbrahim bin Süleyman be-şahâdeti Mustafa

Beşe bin Ömer ve Hasan Beşe bin Abdullah el-mihr-i mü’ecceli selâse elf dirhem nakd-ı

rayic fi’l-vakt hurrire fi el-yevmis’s-samî ve’l-‘aşere min Şa‘bâni’l-muazzam 112

Şûhudü’l-hâl, Dizdâr-ı vasat Mehmed Ağa bin Hüseyin, Monla Ali Efendi, Mustafa

bin Abdurrahman, Deli Mustafa bin Murad, Ve Gayruhum

K93-(Nikâh)

Ez-zevc İbrahim Beşe bin Derviş vekîli Ali Beşe bin İbrahim ez-zevceti’l-bikri’l-

baliga Emine binti Bayram Beşe vekîlihâ (...) Beşe bin el-mezbûr Bayram Beşe ez-zevc el-

mezbûr be-şahâdeti Mürteza Beşe bin Ahmed ve Ali Beşe bin Mustafa el-mihri’l-

mü’ecceli semaniye elf dirhem nakd-ı rayic fi’l-vakt hurrire fi (...) Şa‘bâni’l-muazzam112

Şûhudü’l-hâl, Mustafa Beşe bin Derviş Çavuş, Muustafa Beşe Abdullah, Dizdâr-ı

vasat Mehmed Ağa, Molla Ali ibn-i el-mezbûr, Ve gayruhum

K94-(Nikâh)

Ez-zevc Dilaver bin Abdullah Müslimü’l (...) vekîli Molla İbrahim Beşe bin Murad

ez-zevceti’l-bikri’l-baliga Emine binti İbrahim vekîlihâ Hasan Çelebi bin Abdullah be-

110

şahâdeti Mehmed Çelebi bin Abdurrahman Beşe ve Diğer İbrahim bin Salih el-mihr-i

mü’eccel (...) dirhem nakd-ı rayic fi’l-vakt hurrire fi’l-yevmi’s-sâbi‘ ‘aşere min Şa‘bâni’l-

muazzam 112

Şûhudü’l-hâl, Dizdar Mehmed Ağa, Molla Ali Efendi, Mustafa bin Murad, Ve

gayruhum

K95-(Nikâh)

Ez-zevc Ahmed bin Ali vekîli Osman Çelebi bin Ali Beşe ez-zevceti’l-bikri’l-

baliga Nezafe binti Ebubekr vekîlihâ Halil Efendi bin Mustafa be-şahâdeti Hasan Beşe bin

Sinan ve Veli Beşe bin Hüdaverdi el-mihr-i mü’eccel selâse elf dirhem nakd-ı rayic fi’l-

vakt hurrire fi’l-yevmi’s-sâbi‘ ve’l-‘aşere min Şa‘bâni’l-muazzam li-sene isneyn ‘aşere ve

mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Es-seyyîd Eyyub Efendi bin Şaban Efendi, Kabak Mehmed Ağa, Ali

Çelebi bin El-hâc (...) İvaz, Dizdâr-ı vasat Mehmed Ağa, (...)

K96-(Nikâh)

Ez-zevc Salih Ağa bin Ahmed vekîli İbrahim Ağa bin Ali ez-zevceti’l-bikri’l-baliga

Ayşe binti Dizdar Şaban Çelebi vekîlihâ Mehmed Efendi bin Ahmed be-şahâdeti Sinan

Beşe bin Şahbar ve İbrahim Çelebi bin Mehmed El-mihr-i mü’eccel (...) ‘aşerete elf dirhem

nakd-ı rayic fi’l-vakt hurrire fi’l-yevmi’s (...) min şehr-i Ramazâni’l-mubarek li-sene

isneyn ‘aşerete ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Mehmed Ağa bin Ömer Ağa, İbrahim Ağa bin Hasan Ağa, Monla

Hasan bin İbrahim, Ali Çelebi bin El-hâc (...) İvaz

K97-(Nikâh)

Ez-zevc mahzü’l-akran Çırak-Zâde Osman Ağa bin Mehmed Ali Odabaş vekîli

Mehmed Beşe bin Müsli ez-zevceti’l-bikri’l-baliga Fatma binti İbrahim Ağa vekîlihâ ez-

zevc el-mezbûr İbrahim Ağa bin Abdurrahman Ağa be-şahâdeti Hasan Ağa bin Süleyman

Ağa ve Mehmed Ağa bin Abdurrahman Ağa el-mihr-i mü’eccel Hüseyin (...) esedi guruş

(...) hurrire fi 8 min Ramazâni’l-mubarek li-sene isneyn ‘aşerete ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Mehmed Efendi bin Abdülbaki, Mürteza Ağa bin Abdurrahman Ağa,

(...) zâde Mustafa Ağa, İbrahim Beşe bin Osman, Abdülbaki Çelebi bin Ahmed

111

V14-B

K98-(Nikâh)

Ez-zevc Süleyman bin Mustafa vekîli Osman bin nâzır ez-zevceti’s-seyyib Hadice

binti El-hâc (...) vekîlihâ Osman Efendi bin Mehmed Efendi be-şahâdeti (...) bin İbrahim

ve Mustafa Beşe bin Mehmed Ağa el-mihr-i mü’eccel hamîs elf dirhem nakd-ı rayic fi’l-

vakt hurrire fi 10 Ramazâni’l-mubarek 112

Şûhudü’l-hâl, Ali Efendi bin Yusuf, Molla (silik) Dizdar, Ali Beşe bin Ömer, (silik)

K99-(Nikâh)

Ez-zevc Seyfi bin Abdullah vekîli Mustafa bin İbrahim ez-zevceti’s-seyyib

Marziye binti Süleyman vekîlihâ El-hâc Mehmed bin Murad be-şahâdeti İsmail bin

Abdullah ve Süleyman bin Mehmed el-mihri’l-mü’eccel (...) elf dirhem nakd-i raic fi’l-

vakt hurrire fi 15 min Ramazâni’l-mubarek 112

Şûhudü’l-hâl, İbrahim Efendi Tayyib (...), Dizdar-ı vasat Mehmed Ağa, Molla Ali

(...), Ve Gayruhum

K100-(Nikâh)

Ez-zevc Ali bin Hasan vekîli Hasan Beşe bin Mustafa ez-zevceti’l-bikri’l-baliga

Havva binti Mehmed vekîlihâ Bektaş Beşe bin Ali be-şahâdeti ve Mahmud Beşe bin

Mustafa ve Abdurrahman Beşe bin Ali el-mihri’l-mü’ecceli selâse elf dirhem nakd-ı rayic

hurrire fi’t-târihü’l-mezbûr

Şûhudü’l-hâl, Ahmed Çavuş Ağa bin (...) Hasan Ağa, Kara Çengel-zâde Mustafa

Ağa, Mürteza Bey-Zâde Mehmed Ağa, Bibi-Zâde İbrahim Ağa, (...) Efendi, Ve Gayruhum

K101-(Nikâh)

Ez-zevc Şahbar bin Abdullah vekîli El-hâc Mahmud bin Yusuf ez-zevceti’l-bikri’l-

baliga Havva binti Lütfi vekîlihâ Kalebender Ahmed Beşe bin Abdullah be-şahâdeti Monla

İsmail bin Ömer ve Mehmed Çelebi bin El-hâc Ahmed el-mihri’l-mü’eccel sitte elf nakd-ı

rayic raic fi’l-vakt hurrire fi’l-yevmi’s-sâbi‘ ‘aşere min şehri-i Ramazâni’l-mubarek li-sene

isneyne ‘aşerete ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Mahmud Ağa Hüsam-zâde, Mustafa bin Abdurrahman, Monla Ali

bin Dizdar Mehmed Ağa Ve gayruhum

112

K102-(Nikâh)

Ez-zevc Mustafa bin Hasan Beşe vekîli Ahmed Ağa bin İbrahim ez-zevceti’s-

seyyib Rahime binti İbrahim vekîlihâ Cafer Ağa bin Mehmed be-şahâdeti Ahmed bin

Mehmed ve Mehmed Beşe Molla Fazlullah el-mihri’l-mü’ecceli erbaa elf dirhem nakd-ı

rayic fi’l-vakt hurrire fi 19 min Ramazâni’l-mubarek 112

Şûhudü’l-hâl, Ali Beşe bin İbrahim (...), Kuddâm, Ve Gayruhum

K103-(Nikâh)

Ez-zevc Hasan bin Mürteza vekîli Ali bin Hüseyin ez-zevceti’l-bikri’l-baliga Rabia

binti Osman vekîlihâ Ali Çelebi bin ibrâhim be-şahâdeti Ali bin Osman ve İbrahim bin Ali

el-mihri’l-mü’ecceli elf dirhem nakd-ı rayic fi’l-vakt hurrire fi’l-yevmi’l (...) min şehr-i

Ramazâni’l-mubarek li-sene isneyn ‘aşerete ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Dizdar-ı vasat Mehmed Ağa bin Hüseyin, Derviş Ağa bin Mahmud

Ağa, Ali Beşe bin Mahmud Dellal, Ve Gayruhum

K104-(Nikâh)

Ez-zevc Mahmud bin Ali vekîli Fazlullah Beşe bin Ömer ez-zevceti’l-bikri’l-baliga

Fatma binti Şaban vekîlihâ Hasan bin Fazlullah Beşe be-şahâdeti Ebubekr bin Fazlullah

Ömer bin (silik) el-mihri’l-mü’ecceli elf dirhem ve hamse mie dirhem nakd-ı rayic fi’l-vakt

hurrire fi’l-yevmi’l-isneyn min şehr-i Ramazâni’l-mubarek li-sene isneyn ‘aşere ve mie ve

elf

Şûhudü’l-hâl, Dizdar-ı vasat Mehmed Ağa, Mollla Ali İbni, Kuddâm, Ve gayruhum

K105-(Nikâh)

Ez-zevc Kara Ali (...) ez-zevceti’s-seyyib Rabia binti Mahmud vekîlihâ Mustafa

bin Hüseyin be-şahâdeti El-hâc Ahmed bin Abdullah ve Osman Beşe bin el-mihri’l-

mü’ecceli elf dirhem nakd-ı rayic fi’l-vakt hurrire fi’t-târihü’l-mezbûr

Şahidü’s-sâbıkun

K106-(Nikâh)

Ez-zevc Ahmed bin Hasan vekîli Mehmed bin Abdurrahman ez-zevceti’s-seyyib

Emine binti Mehmed vekîlihâ Mahmud Beşe bin Mehmed ez-zevceti’l-mezbûr be-şahâdeti

Mustafa bin Bayezid ve (silik) Receb el-mihri’l-mü’ecceli hamse mie dirhem ve (...)

113

dirhem nakd-ı rayic fi’l-vakt hurrire fi’l-yevmi’s (...) ve’l-’aşere min Ramazâni’l-mubarek

(silik)

Şûhudü’l-hâl, El-hâc Mehmed Ağa Hallac, Dizdar Mehmed Ağa, Molla Ali (...)

K107-(Nikâh)

Ez-zevc Hüseyin bin Hasan vekîli Odabaş Mustafa Beşe bin Beşir ez-zevceti’l-

bikri’l-baliga Rabia binti Mustafa Efendi vekîlihâ Mustafa Beşe bin İbrahim be-şahâdeti

Mustafa Beşe bin Murad ve İsmail Çelebi bin Mehmed Efendi el-mihri’l-mü’ecceli

semâniye elf dirhem nakd-ı rayic fi’l-vakt hurrire fi’l-yevmi’s- sâdis ve’l-‘ışrin min şehr-i

Ramazâni’l-mubarek li-sene isneyn ‘aşerete ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Dizdâr Mehmed Ağa bin Hüseyin, İbrahim Beşe, İbrahim Efendi bin

Mehmed, Ali Beşe bin Ömer Dellak, Ve Gayruhum

K108-(Nikâh)

Ez-zevc Hüseyin Beşe bin Selim Beşe vekîli Habib Efendi bin Mahmud ez-

zevceti’l-bikri’l-baliga Hadice binti Mustafa Beşe vekîlihâ El-hâc İbrahim Ağa bin Hasan

Beşe Ez-zevc’l-mezbûr be-şahâdeti Ali Beşe bin el-mezbûr Hasan Beşe el-mezbûr Es-

seyyîd Ömer Çeleb bin Nasuh el-mihri’l-mü’eccel hamse ‘aşere elf dirhem nakd-ı rayic

fi’l-vakt hurrire fi’l-yevmi’s-sâdis ve’l-‘ışrin min Ramazâni’l-mubarek li-sene isneyn

‘aşerete ve mie ve elf

Mahmud Efendi bin Mehmed Ağa El-imâm

K109-(Nikâh)

Ez-zevc Şakir bin Hasan âkid-i bi-nefsishi ez-zevceti’l-bikri’l-baliga Fatma binti

Mehmed Beşe vekîlihâ ez-zevceti’l-mezbûr Mehmed Beşe ibn-i Hasan be-şahâdeti Seyyid

bin Mehmed ve (...) bin İbrahim el-mihri’l-mü’ecceli elf dirhem ve hamse mie dirhem

nakd-ı rayic fi’l-vakt hurrire fi’l-yevmi’s-sâmin ve’l-‘ışrin min şehr-i Ramazâni’l-mubarek


Şûhudü’l-hâl, (...) zâde Süleyman Beşe, Monla Mustafa bin Ali Efendi,

Abdurrahman Beşe bin Süleyman Beşe, Mehmed Beşe bin Molla Abdulbaki El-hâc

114

V15-A

K110-(Nikâh)

Ez-zevc Ahmed Beşe bin Hasan Beşe vekîli Hasan Beşe bin Ahmed (...) ez-

zevceti’l-bikri’l-baliga Havva binti Beşir vekîlihâ Mehmed bin (...) be-şahâdeti Mustafa

Beşe bin Müslihüddin ve Mehmed Beşe bin Mustafa el-mihri’l-mü’eccel (...) elf dirhem

nakd-ı rayic fi’l-vakt hurrire fi (...) Ramazâni’l-Mubarek 112

Şûhudü’l-hâl, Hüseyin Yazıcı Beşe Osman (...), Ali Beşe bin Dellal, Abdullah

Beşe, Dizdâr-ı vasıt Mehmed Ağa, Molla Ali ibn-i, Ve gayruhum

K111-(Nikâh)

Ez-zevc Mehmed Beşe bin Abdullah vekîli El-hâc Ahmed bin Mehmed ez-

zevceti’l-bikri’l-baliga Hamiye binti Abdullah vekîlihâ Süleyman bin Ömer be-şahâdeti

Mehmed Beşe bin Hüseyin vekîli Mehmed Beşe bin Kaya el-mihri’l-mü’ecceli (...) elf

dirhem nakd-ı rayic fi’l-vakt hurrire fi (...) Ramazâni’l-mubarek 112

Şûhudü’l-hâl, şâhidü’s-sâbıkun, Ve Gayruhum

K112-(Nikâh)

Ez-zevc Hasan Beşe bin Ali vekîli Hacı Müsli bin Ahmed ez-zevceti’s-seyyib

Hatice binti Derviş Beşe vekîlihâ ez-zevceti’l-mezbûr Derviş Beşe bin İbrahim be-şahâdeti

Ahmed Beşe bin El-hâc Seydi ve Mustafa bin Ahmed el-mihri’l-mü’ecceli erbaa elf

dirhem nakd-ı rayic fi’l-vakt hurrire fi’l-yevmi’s-sâmin min Şevvâli’l-mükerrem li-sene

isneyn ‘aşerete ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Dizdâr-ı vasat Mehmed Ağa, Mustafa Beşe Abdurrahman, Mehmed

Beşe bin Hüseyin, Kuddâm, Ve Gayruhum

K113-(Nikâh)

Ez-zevc Hüseyin bin Abdullah vekîli Mürteza Beşe bin Mustafa ez-zevceti’s-seyyib

Şekernaz binti Abdullah vekîlihâ Abdi Beşe bin İbrahim be-şahâdeti Ahmed Beşe bin

Mehmed ve Ömer Beşe bin Mustafa el-mihri’l-mü’ecceli elf dirhem nakd-ı rayic fi’l-vakti

hurrire fi’l-yevmi’s-selâse min Şevvâli’l-mükerrem 112

Şûhudü’l-hâl, Halil bin Kanber Çavuş, Kuddâm, Ve Gayruhum

115

K114-(Nikâh)

Ez-zevc Ahmed Beşe bin Abdullah vekîli Satılmış Beşe bin Mehmed ez-zevceti’s-

seyyib Fatma binti Satılmış vekîlihâ Mahmud Çelebi bin Yusuf be-şahâdeti Hüseyin

Çelebi bin Hasan ve Es-seyyîd İsmail Efendi bin Es-seyyîd (...) Efendi el-mihri’l-mü’ecceli

semaniye elf dirhem nakd-ı rayic fi’l-vakt hurrire fi’l-yevmü’l rabi′ li-sene isneyn ‘aşere ve

mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Dizdâr-ı vasat Mehmed Ağa, Ali Beşe bin El-hâc Hüseyin, Ali Beşe

bin Hüseyin Çelebi, Ve Gayruhum

K115-(Nikâh)

Ez-zevc Mustafa Beşe bin Mehmed vekîli Hasan Ağa bin El-hâc Mehmed ez-

zevceti’l-bikri’l-baliga Ümmihan binti Mehmed Ağa vekîlihâ Musa Beşe bin ez-zevceti’l-

mezbûr Mehmed be-şahâdeti Ömer Efendi bin İbrahim ve Ömer Beşe bin bâkî el-mihri’l-

mü’ecceli hamse ‘aşere elf dirhem nakd-ı rayic fi’l-vakt hurrire fi’l-yevmi’s-sâbi‘ min

Şevvâli’l-mükerrem li-sene isneyn ve ‘aşere ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Hasan Çelebi bin İbrahim, Mehmed Ağa bin Süleyman Beşe, Ali

Beşe bin Miri Çavuş, Kuddâm, Ve Gayruhum

K116-(Nikâh)

Ez-zevc Osman Beşe bin Mehmed vekîli (...) bin Ramazân ez-zevceti’s-seyyib

Rukiye binti Süleyman vekîlihâ Musa Efendi bin Mürteza Çelebi be-şahâdeti İbrahim Beşe

bin Mustafa ve Süleyman Çelebi bin Osman el-mihri’l-mü’ecceli erbaa elf dirhem nakd-ı

rayic fi’l-vakt hurrie fi’l-yevmi’s-sâmin ‘aşere min Şevvâli’l-mükerrem li-sene isneyn


Şûhudü’l-hâl, Mehmed Çelebi bin Abdullah Maktum, Abdullah Çelebi bin

Süleyman, Zülfikar bin Hüseyin Çelebi, Mehmed bin Ömer, Ve Gayruhum

116

V16-A

K117-(Mukataa)

Suret-i defter-i kurâhâ-i timârhâ-i müstahfızân-ı kal‘a-i Catha ve Torul ki be

havâss-ı hümâyûn sitâde şode gayr-ı ez tîmârhâ-i imâm ve müezzin ve kethüdâ-yı kal‘a-i

Torul an vâcib-i der‘uhde-i Mehmed Bey? Ber-vech-i te’bîd-i mâlikâne şürût-ı Hatt-ı

hümâyûn gayr-ı ez tîmârhâ ki pîş ezin (...) ber-vech-i mâlikâne şode

Mukâta‘a-i Gümüşhâne

An Tîmâr-ı Müstahfızân-ı Kal‘a-i Canca

Tîmâr-ı Dizdâr-ı Kal‘a-i Canca

Tîmâr-ı Kethüdâ-yı kal‘a-i mezbûr

Karye-i Kurtulmuş

tâbi‘-i Çepni

7800

2700

Karye-i Komon?

Tâbi‘-i Torul

5500

300

Tımâr-ı Mahori nâm-

ı diğer Amakariyoz?

Tâbi‘-i Sürmene

2300

2000

Timâr-ı Nest? Tâbi‘-i

Torul

3000

500

Yekûn 2500

Hâsıl an karye-i Zor

nâm-ı diğer Derbend

tâbi‘-i Maçuka?

2400

1300

Timâr-ı Maho nâm-ı

diğer Fersah? Tâbi‘-

i Akçabad

5200

1200

Timâr-ı Maho nâm-ı

diğer Fersah? Tâbi‘-i

Akçabad

5200

1200

Timâr-ı Kurtulmuş

tâbi‘-i Çepni

6800

1500

Tîmâr-ı Kurtulmuş

tâbi‘-i Çepni

7800

1500

Tîmâr-ı Kurtulmuş

tâbi‘-i Çepni

7800

1300

Timâr-ı Mahor?

Nâm-ı diğer (...)

tâbi‘-i Sürmene

2300

300

Timâr-ı hâsıl-ı an

karye-i Zor nâm-ı

diğer Derbend tâbi‘-i

Maçuka

3600

1300

Timâr-ı Holo? Tâbi‘-i

Akçabad

2130

1350


karye-i Kospito?

Tâbi‘-i Maçuka

1400

Tîmâr-ı hâsıl-ı an

karye-i Digani nâm-ı

diğer Koniha? Tâbi‘-i

Yomura

3300

1300

Tîmâr-ı hâsıl-ı

karye-i Digani nâm-

ı diğer Koniha?

Tâbi‘-i M[ezbûr]

3300

3000


karye-i Galyan nâm-ı

diğer Siromata (?)

Tâbi‘-i Maçuka

2300

1000


Galyan nâm-ı diğer

Siromata?

2300

1300

Timâr-ı Hasıl-ı an

karye-i Digani nâm-ı

diğer Selamino?

Tâbi‘-i Yomura

3500

1300

Timâr-ı Diganinâm-ı

diğer Selamino?

Tâbi‘-i Yomura

3500

1000

Timar-ı Digani

nâm-ı diğer

Selamino? Tâbi‘-i


karye-i Varvana nâm-

ı diğer (...) tâbi‘-i

Timar-ı an karye-i

Dirona nâm-ı diğer

Hasıl-ı an nefs-i

Yomura nâm-ı diğer

Tivar-ı hâsıl-ı an

karye-i Vaverna?

Nâm-ı diğer Destli?

117

Yomura

3500

1200

Yomura

4500

1150

Destli?

2700

1200

(...) tâbi‘-i M[ezbûr]

4900

300

Yekûn: 1500

Tâbi‘-i Yomura

2700

1500

Timâr-ı Kavak

tâbi‘-i Yomura

4200

1400

Tîmâr-ı zemîn an

Digani der (...) tâbi‘-i

M[ezbûr]

200

Tîmâr-ı (...) tâbi‘i

Torul

1750

300

Yekûn

1900

Tîmâr-ı hâsıl-an

karye-i Mesona tâbi‘-

i Yomura

5200

1400


nefs-i Yomura tâbi‘-

i M[ezbûr]

4900

1440

An tîmâr-ı Müstahfızân-ı Kal‘a-i Torul

An Timâr-ı Dizdâr-ı Kale-i M[ezbûr]

Tîmâr-ı (...) kal‘a-i M[ezbûr]

Timâr-ı Mormun?

Tâbi‘-i Torul

5000

1200

Hâsıl-ı an karye-i

Melosina? Tâbi‘-i

M[ezbûr]

5200

2300

Hasıl-ı Erina? Tâbi‘-i

Akçabad

3200

178

Hasıl-ı Melomendi?

Tâbi‘-i M[ezbûr]

7100

1413

Hasıl-ı an karye-i

Melosina?

5200

1500

Yekûn

1600

Timâr-ı serbölük-i

(....) tâbi‘-i Torul

1000

Timâr-ı karye-i

Morula? Tâbi‘-i

m[ezbûr]

300

Timâr-ı Mormun

tâbi‘-i m[ezbûr]

5000

300

Timar-ı Arılı? tâbi‘-i

Yomura

3900

1300

Timar-ı Arılı? Tâbi‘-i

Yomura

3900

1300

Timar-ı hâsıl-ı an

karye-i Digani nâm-

ı diğer Vasin?

Tâbi‘-i Yomura

4200

Timâr-ı Hasıl-ı an

nefs-i Yomura nâm-ı

diğer Mololo tâbi‘-i

m[ezbûr]

6300

Hasıl-ı an nefs-i

Yomura tâbi‘-i

m[ezbûr]

4800

660

Yekûn

1400


nefs-i Ymura nâm-ı

diğer Hasor? tâbi‘-i

m[ezbûr]

4900

118

1170 740 586

Kovana tâbi‘-i

mezbûr

614

Yekûn 1200 Timâr-ı serbölük-i

kale-i m[ezbûr]

Hâsıl-ı an nefs-i

Yomura tâbi‘-i

m[ezbûr]

2800

800

Hasıl-ı an nefs-i

Yomura nâm-ı diğer

Sasak? Tâbi‘-i

m[ezbûr]

4900

800

Yekûn 1600


karye-i digani nâm-ı

diğer Rasin tâbi‘-i

Yomura

4200

1030

Hâsıl-ı an karye-i

Digani nâm-ı diğer

Vartan? Tâbi‘-i

m[ezbûr]

1470

270

Yekûn 1300 Timâr-ı hâsıl-ı an

karye-i Milosa tâbi‘-i

Torul

5200

1400

Timar-ı Vironi tâbi‘-i

Torul

6300

1300

Mezra‘a-i Morisa?

Ma‘a Kolanik? Der

dest-i Mehmed

veled-i Mustafa?

600

300

Timar-ı Vironi tâbi‘-i

Torul

6300

1000

Timar-ı (...) karye-i

Melorina tâbi‘-i

m[ezbûr]

200

Yekûn 1300 Timar-ı (...) gayr-ı ez

mezra‘a-i Kavanir?

Tâbi‘-i Torul

7455

1147

Timar-ı Kaloren?

Tabi‘-i m[ezbûr]

5200

200

Timar-ı Virani

Tabi‘-i Torul

7400

1100

Yekûn

1347

Yekûn yazusu

60757

Fî kuruş-ı esedî minhâ

500 yalnız beş yuz kuruş-ı esedîdir

Tahrîren fî 23 L sene 1111

Bâ hatm-i Ali?

119

V16-B

K118-(Narh)

Narh Esar

İtmek, dirhem 100, meblağ 1

Çörek, yağlı, dirhem 33, meblağ 1

Yağsız çörek, dirhem, 50 meblağ 1

Şem-i revgan, kıyye, 1, meblağ 34

V17-A

K119-(Kefalet)

(...) şerîf Medîne-i Trabzon (...) Dellalbaşı Yakub Ağa marefetiyle Tekfur Çayırı

Mahallesi’nden Veli Beşe bin Ali ve Safer veled-i Karat nâm Ermeni birbirlerine kefîl (...)

olub (...) Dellalbaşı olduklarına

K120-(Trabzon kadısı’nın vefâtına dair kayıt)

Medîne-i Trabzon kadısı Es-seyyîd-i nişân Mustafa Efendi işbu sene isneyn ‘aşere

ve mie ve elf Cemaziye’l-âhirinin yirmiüçüncü (...) günü kendü kapusunda berzah ′aleme

fânî itdiği rahmet-i aleyhe rahmet (...)

K121-(Nikâh)

Ez-zevc Kostantin veled-i Kirako vekîli Simon veled-i Efram ez-zevceti’l-bikri’l-

baliga Aleksandır binti (...) vekîlihâ Yor veled-i Yani ez-zevceti’l-mezbûr be-şahâdeti

Mustafa (...) bin Abdurrahman ve Osman bin Bostan (...) el-mihri’l-mü’ecceli elf dirhem

nakd-ı rayic fi’l-vakt hurrire fi’l-yevmi’l-hamîs min Şa‘banü’l-muazzam li-sene isneyn ve


Şûhudü’l-hâl, Dizdâr-ı vasat Mehmed Ağa, Diğer Mehmed Çelebi bin Ali Beşe,


K122-(Nikâh)

Ez-zevc Halonyuk (?) veled-i Yanol vekîli Kostantin veled-i Kirako ez-zevceti’l-

bikri’l-baliga Margaret binti Yuri vekîlihâ Osman Ağa bin Mustafa Çelebi be-şahâdeti (...)

120

veled-i Makiron ve Moses veled-i Ermana el-mihri’l-mü’ecceli elf dirhem nakd-ı rayic fi’l-

vakt hurrire fi 29 min Şa‘bâni’l-muazzam li-sene isneyn ‘aşerete ve mie ve elf

Şûhudü’l-hâl, Havasto veled-i Aleksandır, (...) veled-i (...) Taranol veled-i Yuri

K123-(Borç-Alacak)

Medîne-i Trabzon mahallâtından Orta Hisar Mahallesi’nde sâkin Ahmed Çavuş

Ağa bin Hasan Ağa Mefâhirü’l-kuzât Abdi Beşe mahfazında ikrâr-ı tam ve takrîr-i kelâm

idüb benim El-hâc Ahmed bin Mehmed (...) kendü malından doksan altı guruşunu (...) oğlu

Ömer Çelebi’de olmağla Taylı nâm karye ahâlisi zimmetinde olan amcam içün bana havâle

itmişdir hâlâ meblağ-ı merkûm doksan altı guruşu mezbûr Ömer Çelebi mezbûr Abdi

Beşe’ye virüb oldahî işbu meclîs-i şer‘ide bana teslîm ben dahî ahz u kabz eyledim (...)

mezbûr El-hâc Ahmed kavilinden (...) Abdi Beşe’ye meblağ-ı merkûmu (...) ve merkûm

Abdi Beşe dahî merkûm Ömer Çelebi’ye (...) olsun didikde gıbbe’t-tasdîk hurrire fi 20 min

şehr-i Ramazâni’l-mubarek 112

Şûhudü’l-hâl, Hasan Efendi bin Selim, Karasakal-Zâde Mustafa Ağa, (...) Ağa bin

El-hâc Ali Ağa, Deli Ahmed bin Mehmed, Halil Çelebi bin (...)

V17-B


Medîne-i Trabzon mahallâtından Çarşu Mahallesi’nde sâkin Rahime binti El-hâc

Ebubekir nâm hâtun tarafından bey‘-i âtî’l beyân ikrâra vekîl olub (...) mu′arefet-i şer‘iyye

ile ârifân olan Mustafa Beşe bin Fazlullah ve Ebubekir Beşe ibn-i Fazlullah nâm

kimesneler şahâdetleri ile şer‘an vekâleti sâbite olan (...) Fazlullah bin Ömer kimesne bi’l-

vekâle meclîs-i şer‘işerîf-i umurda hafız hizzü’l-kitâb Ahmed Beşe bin Ali mahzarında

ikrâr-ı tam ve takrîr-i kelâm idüb müvekkilem mezbûr e Rahime akd-i âti suduruna değin

silk-i mülk-i sahîhimde münselik olub mahalle-i mezbûrede vâki‘ bir tarafdan bazan (...) ve

bir tarafdan Ahmed Beşe nâm kimesnenin mülkü hânesi ve iki tarafdan zevcem Rahime

mülkü ve bir tarafdan tarîk-i âmm ile mahdûd bir bâb tahtane oda ve bir dib incir ve bir dib

Erik eşcârları bir kıt‘a havluyu müştemil mülk-i menzîlimi be-cümletü’t-tevabî ve’l-levasık

ve kâffetü’l-hukuk ve’l-murâfık tarafeynden îcab ve kabûlü havî bey‘-i bât-ı kat‘i ile

seksen esedi guruş mezbûr Ahmed Beşe’ye bey‘ ve teslîm ve temlîk oldahî iştirâ‘ ve

tesellüm ve temellük ve kabûl eyledikden sonra semeni olan meblağ-ı merkûm seksen

esedi guruşu mezbûr Ahmed Beşe yedinden bi’t-tamâm ahz u kabz eyledim ba‘de’l-yevm

121

menzîl-i mahdûd-ı mezkûrda Ahmed Beşe’nin mülk-i müşterâsıdır hurrire fi 1112 keyfe-

mâ-yeşâ ve yehtar mutasarrıf olsun didikde gıbbe’t-tasdîkü’ş-şer‘i mâ-vâka‘a bi’t-taleb

ketb olundu hurrire fi 25 min ramazân1112

Şûhudü’l-hâl, Kürekci Mehmed Beşe, Çörekci El-hâc Hasan bin Abdurrahman,

Yunus Ağa İncirci, Derviş Osman Çelebi, Ahmed Beşe bin Abdurrahman Berber, Osman

Beşe bin Mehmed Dellak, İbrahim Beşe bin Ahmed (...), Mir Hüseyin Beşe Mehmed (...)

V18-B

K125-(Borç-Alacak)

FASIL

Oldur ki Maçuka Nâhiyesi’ne tâbi‘ Zivara nâm karye sâkinlerinden Saruhan’ın

Selmend nâm zımmîye meclîs-i şer‘-i hazırda bil vekâle kızıma karye-i mersûme cabisi

olan Ali cabi tarafından da‘vâ-yı âti’z-zikr ma hüve tarîkü’ş şerde şer‘an vekâleti sâbite

olan Süleyman Çelebi Eş-şeyh Osman muvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb bundan akdem

karye-i mezbûrede vâki‘ lede’l-ahâli ve’l-ciran ma′lümü’l-hudûd olan suluda olan karyede

kıt‘a boz topraklar ve evi ve yine karye-i mezbûrede kıraç olan bunca kıt‘a yerleri mezkûr

Ali Cabi kabûl-i âhire tapu ile vâsiden vâki‘ hâl suâl olunub yedimde olan fetvâ-yı şerîfe

mucebince ihkâk-ı hak olunmak matlubumdur didikde gıbbe’s-suâl vekîl-i mezbûr cevâba

mütesaddi olub mezkûr Saruhan zikr olunan toprakları mürd olan Sadri oğlu Aksakta nâm

zımmîye fariğ olub mezkûr Ali Cabi yedine tapu tezkiresi alub oğluna fariğ oldu ba‘dehu

oğlu mürd olub tapuya müstehak olmağla müvekkilem dahî oğlunundur deyu aher tapu ile

virdi deyu cevâb viricek merkûm Saruha fi’l-hakika sâlifü’z-zikr boz yerlerini ve evi

oğluma fariğ olmak üzere tezkire aldım lâkin bir mikdar deynim olmağla zikr olunan

deynimi edâ iderseniz yerlerimi ve evi sana feragat ideyum deyu oğlum ise deynim edâ

itmeğe razı olmayub kabûl eylememekle ikale idüb bir mikdar yerlerini hakk-ı tasarufda

merkûm Ali Cabi ma‘rifetiyle Ahz-ı tefvîz eyledim deyu mikdarı dahî hâlâ tasarrufumdadır

didikde merkûm Saruha’dan takrîrine mutâbık beyyine taleb olundukda udûl-i ricâl den

Yakub bin Kurd ve Arslan bin Abdi Beşe nâm kimesneler li-ecli’l-müşahâde ihrâc olub

fi’l-hakika merkûm Saruhan zikr olunan evi ve toprakları oğlu mürd-i mezbûr Aksakta’ya

hâlâ (...) deynini edâ itmeniz şartıyla ile fariğ olayım deyu Cabi’den tezkire alub geldikde

merkûm Aksakta’nın deynini edâ itmem ve yerleri dahî kabûl eylemem didikde merkûm

Saruhan dahî zikr olunan yerleri tekrar mezkûr Ali Cabi ma‘rifetiyle bir mikdarını âhire

verdi ve bir mikdarı dahî halen mezkûre Saruhan’ın tasarrufundadır deyu edâ-yı şâhadet-i

122

şer‘iyyeeylediklerinden (...) oldukdan sonra mezkûr Ali Cabi muârazadan men‘ olunub

mesfûr Saruhan’ın yedinden olan fetevâ-yı şerîf mucibince sâlifü’z-zikr ev ve toprakları

merkûm Saruhan’a hükm-birle hizzü’l-vesîka alâ mâ-huve’l-hakika emr olunup ber-tâlibe

itâ olundu ki vakt-i hacetde ihticâc idile tahrîren fi evâsıt-ı şehr-i şa′banü’l-muazzam sene

semân ve selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Yakub Çelebi ibn-i İshak Efendi, Sefer ibn-i (...), Süleyman Çelebi,

Ahmed Bey emîr Mehmed, Zülfikar Mehmed, Ve gayruhumü’l-hâzırun

K126-(Vesayet)

FASIL

Kasaba-yı Divergi sâkinlerinden Ömer bin Ali nâm kimesne mahrusa-i Trabzon

sâkinlerinden Mesci Mustafa nâm kimesne muvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb Neslihan

binti Abdurrahman (silik) nâm hâtun mahrusa-yı Trabzon sâkinlerinden olup bundan

akdem fevt olan Ayşe Hâtun ibn-i Ömer Çavuş nâm hâtun’un sadriye kızıdır ve müteveffâ

Abdi bin Abdurrahman li-ebeveyn karındaşıdır ve mezbûrânın verâseti müvekkilem

mezbûre Neslihan oldıgına kasaba-yı mezkûre mahkemesinde kesirü’l-‘udul ile isbât idüb

mucebince nakl-i şâhadet-i ihrah eyledim mucebince taleb iderim deyu kasaba-yı mezbûre

kadısının naîbi olan Mevlâna El-hâc Beşir Efendi’nin hattı ve hatmini müştemil bin otuz

sekiz senesi rebî-ül-âhirinin evâsıtı târihi ile müverrih-i kitâb nakl ve hitâbi‘ hükmi ibrâz

idüp kitâb-ı mezbûre merkûm Mustafa muvâcehesinde feth ve kıraat olundukda

mazmûnunı inkâr idüb gıbbe’s-(...) zeyl-i kitâbda isimleri mestûr olan Ömer Çelebi bin

Hasan ve Mustafa Çelebi ibn-i Ali nâm kimesneler li-eceli’ş-şehade hâzıran olup fi’l-

hakika kitâb-ı mezbûre Mevlâna-yı mezbûr El-hâc Beşir Efendi bizim mazmûnumuzu imza

ve mühürleyüp bizi imza ve hatmine bizi işhâd eyledi bu hususa şâhidleri şâhadet dahî

ideriz deyu edâ-yı şâhadet-i şer‘iyye itdiklerinde ba′de’t-ta′dil ve’t-tezkiye şahâdetleri

hayr-ı kabûlde vâki‘ olmak müteveffâ-yı mezbûrenin muhallefâtı mezbûre Neslihan’a

hukmü mezbûr gıbbe’t-taleb ketb olundu tahrîren fi’t-târihü’l-mezbûr

Şûhudü’l-hâl, Abdulbaki Efendi, Abdurrahman Efendi, Hüsni Çelebi Ali Ağa,

Zülfikar Mehmed, Ahmed mahkeme, Süleyman Çelebi bin Ali Beşe, El katip el imza

zülfikar Mehmed

123

K127-(Nikâh)

Ez-zevc Mehmed bin Revanlı vekîli Bali bini Süheyl ez-zevceti’s-seyyib Nefise

binti Mustafa vekîli Süleyman Beşe bin Memiş bi-şahâdet-i Mehmed Ağa bin Abdullah

İbrahim bin Murad el-mihri’l-mü’eccel elf dirhem fi’t-târihü’l-mezbûr

(...) Efendi, Ümmi-Zâde Ali Bekir, Hamid Bey Ömer, Melik Dede, Ahmed bey, Ve

Gayruhum

K128-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc (...) Abdullah Siyaguş bin Abdullah erreffiki’s-seyyib Gülşen binti

Abdullah vekîlihâ Zülfikar Cabi bin Abdullah Behsad Ali bin Yusuf ve Osman bin İlyas el-

mihri’l-mü’eccel selâsete elf dirhem hurrire fi evâil-i Şa‘banü’l-muazzam sene selease ve

elf

Şûhudü’l-hâl, Şeyh Mehmed Eyub, Ramazân bin Salman, Esad Çelebi Cevâhir, Ve

katibü’l-hurûf Süleyman


FASIL

Oldur ki mahruse-i Trabzon mahallatından Ayagorgor Mahallesi sâkinlerinden

Yuri veled-i Frankol nâm zımmî meclîs-i şer‘i hâzır-ı lâzımü’t- tevkîrde işbu rafi‘ü‘l-kitâb

Kirako veled-i Kaya nâm zımmî muvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb mahalle-i mezbûrede

vâki‘ mezbûr Yuri ve bir haddi Dimitri ve bir haddi Paskal nâm zımmî mülklerine ve bir

haddi tarîk-i amma müntehî olan evi ve anbarı (...) ve dâhilinde olan sekiz dip zeytun

eşcârları vesair envâ‘i eşcârıyla cümle hudûdumuz kâffetü’l–hukukumuz ve’l-tarîk ve’l-

murâfık mezkûr Kirakor seksen adet riyal guruşa bey‘idüb kabz-ı semen ve teslîm-i bey‘

eyledim didikde hüve-i merkûmun vech-i meşrûh üzere sâdır olan ikrârını (...) mezbûr

vicâhen tasdîk ve şifâhen tahkîk idicek sıhhat-i ikrâra bey‘ ve şirâ‘ya hüküm birle ‘inde’l-

vesîka ketb ve tahrîr olunub bi’t-taleb ref’ olundu ki lede’l-hâce ihticâc idicek tahrîren fi’t-

târihü’l-mezbûr

Şûhudü’l-hâl, Lorna veled-i Yuri, Vâsil veled-i mâni‘k, Aslan Kirako, (...) veled-i

Efkasin, Nasrani Kirazor, (...) Andre, (...), (...) Dimitri, Kostantin (...), (...), (...), Lefter

veled-i (...)

124

K130-(Nikâh)

Ez-zevc Receb Beşe ibni Abdullah vekîlihâ Haydar ibn-i Abdullah ez-zevc Yanon

binti Sermord es-seyyib vekîlihâ Mehmed ibn-i İlyas be-şâhadeti Hasan ibn-i Yusuf ve

Tanrıverdi ibn-i Muslihüddin kable’l-ta‘yîn dirhem raic cem‘ oluna hurrire fi 13 şehr-i

Şa‘bâni’l-muazzam sene semân ve selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Yusuf Beşe ibn-i Hasan, Bali Çelebi Tatib, Mustafa Beşe bin

Abdullah, Mehmed Çelebi bin Abdullah, (...)

V19-A


FASIL

Budurki mahmiyye-i Trabzon sâkinlerinden Bayram bin Rüstem asâleten ve li-

ebeveyn kız karındaşı Rabia binti Rüstem el-mezbûr tarafından vekâlete diğer kız karındaşı

Esma Hâtun tarafından ikrâr-ı âti’z-zikre bimâhüve’n-nehci’ş-şer‘î vekîl olan zevc-i

Seyyid Durmuş vekâleten meclîs-i şer‘i hâzır-ı lâzımü’t-tevkîrde işbu râfi‘ü’l-kitâb Seyyid

Müsli bin Mustafa muvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb mahalle-i mezbûrede vâki‘ bir haddi

Mehmed bin Mustafa Çelebi ve bir haddi El-hâc Mehmed ve bir haddi Ali Beşe ve bir

haddi Ali Beşe ve bir haddi İsa Mustafa mülklerine müntehî olan harâbe –meşref evini

cadde duvarı ve bağçesi ve önünde olan envâ‘ı eşcâr ile be-cümletü’l-hudûd ve kâffetü’l-

hukûk mün′akid ve (...) ile mezkûr Seyyid Müsliye ondört aded kâmil guruşa bey′-i bât-ı

kati′ ile bey‘ idüb kabz-ı semen ve teslîm–i cem eyledik didiklerinde mukarrerât-ı

mezkûrânın vech-i muharrer üzere sâdır olan ikrârlarını el-mukavele-i mezkûr el-

mukavele-i tasdîk itdiğin ve maan ketb olundu tahrîren hurrire fi’t- târihi’l-mezbûr sene-i

mezbûr

Şûhudü’l-hâl, Mehmed Ed-Debbağ, Mustafa Çelebi Abbas Süleyman, Küçük

Mehmed, Mustafa Abdullah, Hacı bin Abdullah, Ahi Baba ed-Debbağ, El-hâc Derviş ed-

Debbağ, Mirza Beşe Ed-debbağ, Müsli Beşe Çarık

K132-(Borç-Alacak)

FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon mahallâtından Ayasofya Mahallesi’nde fevt olan

Salman–zâde dimekle ma‘rûf Durmuşun Ahmed Çelebi oğlu Ali asâleten ve kız

125

karındaşları İkram ve Havva ve karındaşı Mustafa nâm sağîr ve sağîreleri tasarrufu

vesâyeten ve vâlideleri Hacer binti Davud nâm hâtun tarafından vekâleten meclîs-i şer‘i

hâzır-ı lâzımü’t-tevkîrde Dergâh-ı Âlî çavuşlarından işbu sahibü’l-kitâb Mehmed Çavuş

muvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb bundan akdem mezkûr Mehmed Çavuş babam merhûm

Derviş Çelebi’den kaza-ı şer‘i yirmidokuzbin akçe alub (...) zikr olan yirmidokuzbin

akçeyi evvel-i âhir mezkûr Mehmed Çavuş yedinden asâleten ve vekâleten ve vesâyeten

bi-kusur ve’l-kusur alup kabz eyledüğüm ba‘dehu alâkam kalmadı zimmetlerini ibrâ-ı amm

ıskât-ı tam ile ibrâ ve iskât eyledim ba‘de’l-yevm husus-ı mezbûr içün asâleten ve

vekâleten da‘vâ sâdır olursa ‘inde’l-hükkâm mesmû‘u (...) olunmaya didükde sahîh-i ikrâr

ve ibrâ-ı zimmetine ve terk-i da‘vâya hükm olundu hurrire fi evâsıt-ı şehr-i Şa‘bâni’l-

muazzam sene semân ve selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Derviş Numan, Süleyman Çelebi, Ömer Beşe (...), Mehmed Ali bin

Derviş-zâde, Ali Bey Ömer Çavuş, İvaz Bey, Zülfikar Efendi, Nasuh Çelebi Ömer Beşe,

İsmail Beşe Sipahi, (...), Esad Çelebi (...) Zülfikar Mehmed, Ali (...), Hasan Çelebi (...), Ve

kâtibü’l-hurûf Süleyman, Şeyh Mehmed, Ve Gayruhum

K133-(Vasayet)

FASIL

Oldurki Ayasofya Mahallesi’ndeolub bundan akdem fevt olan Salman-zâde Derviş

Beşe’nin sulbî kızları İkram ve Havva ve sulbî oğulları Mustafa’ya babaları müteveffâ-yı

mezbûrdan mâl-ı mevrûslarını ahz u kabz ve ahvâllerine hıfz vâsi lâzım ve mühîm olmağın

kıbel-i şer‘ide işbu râfi‘ü’l-kitâb mezbûr (...) Ali Çelebi vâsi nasb ve ta′yîn olundukdan

sonra oldahî vesâyet-i merkûme kabûl-i uhdesine lâzım gelen hidmeti edâya taahhüd

eylemeleri ‘inde’l taleb hinü’l-vesîka ve tahrîr olunub yed-i talebe vaz‘ olunduğu vakt-i

hacette ihticâc idile tahrîren fi-evâsıt-ı şehr-i şa′banü’l-muazzam mezbûr min şuhur-ı sene


Şûhudü’l-hâl, Şaban bin Hallac, Ömer Beşe (...), Ali Bey, Esad Çelebi Hüseyin

Efendi, Ve kâtibü’l-hurûf Süleyman, Ve gayruhum

K134-(Veraset)

Mahruse-i Trabzon sâkinlerinden Ümmihan binti Ömer nâm hâtun muzafâtında

Ensar binti Veli nâm hâtun muvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb bundan akdem zevcim El-

hâc Mustafa fevt olub beni ve sulbîye kızım Havva’yı terk idüb müteveffâ-yı mezbûrenin

126

muhallefâtından kaza-ı Gümüşhânede vâki‘ bir haddi Ahmed’in ve bir haddi Ömer Çelebi

ve bir haddi Mustafa’nın mülkleri ve bir haddi tarîk-i âmma müntehî olub Ramazân nâm

kimesne müşa’an mutasrrıf oldukları bağçenin nısf-ı şayi′i zevcim mezkûr Hacı Mustafa

zimmetinde mün‘akid olan mihr-i mü’eccelem ve semen hissem mukabelesinde bana ve

sulbîye kızım mezbûre Havva’ya intikâl idüb ba′dehu oldahî fevt olub hissse-i şer‘iyyem

bana intikâl itmişken mezbûre Ensar bi-vech zabt idüb tasarufumda mâni′ olub vâki‘ hal-i

suâl ve icrâ‘-yı hak olunmak matlubumdur didikde gıbbe’s-suâl mezbûr Ensar cevâba

mütesaddi olub zikr olunan bağçe zevcimden bana ve oğullarıma intikâl eyledi mahdûd-ı

mezbûrda hissesi olduğu ma′lûmum değildir deyu münkîr olucak medîne-imezbûreden

takrîrine mutâbık beyyine taleb olundukda ûdül-i ricalden Mehmed Çelebi ibn-i Ali ve

Osman bin İbrahim nâm kimesneler bi’l-müşahâde hâzırân olub mezkûr Hacı Mustafa fevt

olub sulbîye kızı Havva’yı ve zevcesi mezbûre Ümmihanı terk idüb müteveffâ-yı

mezbûrun muhallefâtından medîne-i mezbûrede vâki‘ bir haddi Ahmed’in ve bir haddi

Ömer Çelebi ve bir haddi Mustafa’nın mülkleri ve bir haddi tarîk-i âmma müntehî olub

olub Ramazân nâm kimesne ile müşa′an hissemiz oldukları bağçenin nısf-ı şayi′i mezbûre

Ümmihan’ın zevcimiz zimmetinden mün′akid olan mihr-i mü’eccelim ve semeni sulbleri

kızı mezbûre Havva’ya intikâl eyledi ba′dehu Havva dahî fevt olub hisse-i şer‘iyyesi

mezbûre Ümmihan’a intikâl eyledi bu hususa şâhidleri şahâdet dahî iderüz deyu edâ-yı

şahaddet-i şer‘iyye idüb ba′de’t-ta′dil ve’t-tezkiye şahâdetleri hal-i kabûlde vâki‘ oldukdan

sonra mezbûr Ensar muârazadan men‘ olundu muhallefâtdan mezbûrun nısf-ı şayi′i

mesfûre İsmihan hükm olunub gıbbe’t-taleb (...) silk-i askeri kesr ve telmik olub yedinden

aldı ki vakt-i hâzırda ihticâc idille tahrîren evâsıt-ı şehr-i Şa‘banü’l-muazzam min (...) sene

semân selâsin ve elf

V19-B

K135-(Mîrâs)

Budur ki Eski Pazar Baltacılarından Mustafa Beşe bin İbrahim nâm kimesne

meclîs-i şer‘ide hâzır Çavuş bin Abdullah muvâcehesinde ikrâr vei‘tirâf idüb işbu mâh-ı

Şa‘bân’ın onbeşinci gününde inhâ-ı berâtı tertîb ile mutasarrıf olduğum mîrâstan kethüda

(...) merkûm Hızır Çavuş’a hüsn-i hissiyat-ı fariğ olub berâtını virdim didikde

Şûhudü’l-hâl, Mehmed Çavuş Toplu, Süleyman Çelebi El-kâtib, Ahmed Bey Emîr-

i mahkeme, Zülfikar Mehmed, Ve Gayruhum

127


FASIL

Budur ki Yomra Nâhiyesi’ne tâbi‘ Kocaba nâm karye sâkinlerinden Kostantin

veled-i Yani nâm zımmî meclîs-i şer‘i hâzır-ı lâzımü’t-tevkîrde işbu sahibü’l-kitâb Ahmed

Ağa muvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb karye-i mezbûrede vâki‘ bir haddi Lefter bir haddi

Veli Çelebi ve bir haddi (...) ile meskun ve bir haddi Vâsil mülkleri ne müntehî bir kıt‘a ′

icmâl mülkü dâhilinde olan envâ‘-ı eşcâr-ı müsmire ve gayrı müsmire müştemil hâne-i (...)

tevâbi‘ ve levâhık ve taraık ve murâfık ile mezkûr Ahmed Ağa’ya bin akçeye bey‘idüb

kabz-ı semeni teslîm-i bey‘ eyledim deyu ihrâr-ı kayd-şud hurrire fi evâsıt-ı şehr-i

Şa‘banü’l-muazzam sene semân ve selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Kara Osman Beşe Yusuf, El-hâc İlyas bin Abdullah, Fazlullah Çelebi

(...) Mahmud Çelebi El-müezzin, Ekber Çelebi bin Haydar Ağa, Zülfikar Mehmed, (...),

(...), Murad bin Mustafa, Ve gayruhum

K137-(Nafaka)

FASIL

Budur ki Dergâh-ı alî Yeniçerilerinden Ahmed Beşe bin Ali meclîs-i şer‘i hâzır-ı

lâzımü’t-tevkîrde zevce-i mutallakası olan işbu râfi‘ü’l-kitâb Neslihan binti (...) Tufan nâm

hâtun mahfazında bi’t-tav‘i ve’r-rızâ‘ ikrâr ve i‘tirâf idüb mezkûr Neslihan’a alâ feriku-l

hulu’ tatlîk eylediğimde zimmetde kalan bir yeşil gördiye (?) ve bir ve bir ayna ve iki (...)

ve üç don ve bir gömlek ve bir şelme köhne (...) ve bir (...) ve bir (...) kutu ve bir sandık ve

bir yelek ve bir cezve ve dört yüzük ve bir kile bi’t-tamâm alub ahz u kabz idüb

zimmetinde (...) bir habbe hakkım kalmadı deyu ikrâr kayd-şud hurrire fi’t-târihü’l-mezbûr

Şûhudü’l-hâl, Hasan Çavuş İbrahim Ağa, Davud Çavuş Abdullah, Derviş bin

Osman, Süleyman Çelebi El-kâtib, Zülfikar Mehmed, Ve gayruhum

K138-(Borç-Alacak)

FASIL

Yomra Nâhiyesi’ne tâbi‘ Kavala nâm sâkinlerinden olub bundan akdem mürd olan

Yuri veled-i Yani nâm zımmînin sulbî oğlu bâkî nâm zımmîye kıbel-i şer‘iden mensub-ı

vâsisi olan mürd-i mezbûrun kız karındaşı Gülistan nâm zımmîye Der-saâdet

Yeniçerilerinden işbu râfi‘ü’l-kitâb Yusuf Beşe ibn-i Hasan muvâcehesinde takrîr-i da‘vâ

128

idüb mezkûr Yuri mahruse-i İstanbul’da merkûm Yusuf Beşe ile ortaklık fergancılık

iderlerdi mürd olup yanında elli altmış bin akçelik bakırı (...) kaldı vesâyetim hasebiyle

taleb eylerim didikde gıbbe’s-suâl merkûm Yusuf Beşe cevâba mutasaddî olub mezkûr

Yuri hal-i hâyatında bana altmış dokuz okka bakırı emanette vaz′ eyledi ve mürd olub

mesafir-i fariğ olmakla mahruse-i İstanbul’da beytü’l-mâl emini olan kıdvetü’l-emâcid

Murad Ağa tarafından vekîl olan Mehmed Bey sâlifü’z-zikr emanetde vaz′ olan altmış

dokuz okka bakır demiri içün ahz u kabz eyledi deyü meclîs-i şer‘ide terkîb-i ibrâz

eyledikde mezbûre Gülistan husus-ı mezbûr içün münkîre olup merkûm Yusuf Beşe’den

takrîrine mutâbık beyyine taleb olundukda udûl-i ricâlden Resul Beşe ibn-i Murad ve

Rüstem ibn-i Ahmed nâm kîmesneler li-ecli’ş-şehade hâzır olup mezkûr Yuri mürd olup da

hâzır verâseti olması mahruse-i İstanbulda beytü’l-mâl emini olan kıdevetü’l-emâcid

Murad Ağa tarafından vekîli olan Mehmed Bey merkûm Yusuf Beşe emanetinde olan

altmış dokuz okka bakırı yedine alup kabz eyledi bu hususda şâhidler şahâdet dahî iderüz

deyu edâ-yı şahâdet-i şer‘iyye idüp ba‘de’t-ta‘dil ve tezkiye şâhadetleri makbul oldukdan

sonra merkûm Yusuf mezkûr Yuri’nin akçesinden ve bakır (...) ve esbâbından küllî ve cüzi

bir şeyi ahz ü kabz eylemedüğüne yemin tekâlîf olundukda yemin-i bi’llahi’l-aliyyü’l-azîm

eyledikde mezkûre Gülistan muârazadan men‘ olundu gıbbe’t-taleb (...) olunub yeddine

def′ olundu ki vakt-i hacette ihticâc iden (...) olundu min şehr-i Şa‘banü’l-muazzam (...)

sene semân ve selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Mehmed Bey bin Süleyman, Abdurrahman Efendi, Zülfikar

Mehmed, Yuri veled-i Frankol, Mustafa El-hattat, Ve kâtibü’l-hurûf Süleyman, Ve

gayruhum

K139-(Vesâyet)

FASIL

Vesâyet

Budur ki Yomra Nâhiyesi’ne tâbi‘ Kavala nâm karye sâkinlerinden olub mürd olan

Yuri veled-i Yorgi nâm zımmînin sulbî oğlu Yani nâm zımmîye babası mürd-i mezkûrdan

müntakil mâl-ı mevrûsunu kabz-i ahz eline hıfz-ı vaz‘-ı lâzım ve mühîm olmağın kıbel-i

şer‘ide mürd-i mezkûresi kız karındaşı Gülistan nâm zımmîye vâsiyet nasb ve ta′yîn

olundu kayd-şud hurrire fi’t-târih

129

Şûhudü’l-hâl, Mehmed bin Süleyman, Süleyman El-kâtib, Yuri veled-i Taranol,

Kostat Estat, Mehmed bin (...), Ve gayruhum,

K140-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevci Yusuf bin Abdullah vekîlihâ Hasan bin Abdullah ez-zevceti’l-bikri’l-

baliga Pakize binti (...) vekîlihâ Bostan Çelebi bin El-hâc Osman Beşe be-şahâdeti Mustafa

bin Yusuf ve Mehmed bin Abdullah el-mihri’l-mü’ecceli rabi′ elf dirhem hurrie fi’t-


Şûhudü’l-hâl, Ali Bey birader-i O, Mehmed-zâde (...), Yakub el (...), Sivayuş (...),

Hasan Beşe Hüseyin, Ve Kâtibü’l-hurûf Süleyman, Ve gayrihmü’l-hâzırun,

V20-A

K141-(Nikâh)

FASIL

Budur ki ez-zevc Dilaver bin Abdullah vekîli Mevlâna Mustafa Çelebi bin Derviş

Beşe ez-zevceti’l-bikri’l-baliga Ayşe binti (...) Ahmed vekîlihâ Mehmed bin Osman ve

Derviş bin Karagöz el-mihri’l-mü’eccel mie dirhemdir fi evâsıt-ı Şa‘banü’l-muazzam sene


Şûhudü’l-hâl, Hüseyin Çelebi Musa Bey, Esad Çelebi Hüseyin (..), Zülfikar

Mehmed, Ve kâtibü’l-hurûf Süleyman

K142-(Borç-Alacak)

FASIL

Budurki Piri bin Derviş Çömlekci Mahallesi sâkinelerinden Zakiye binti Lazet

Yani nâm zımmîye meclîs-i şer‘i şerîfe ihzâr ve bi’l-muvâcehe takrîr-i da‘vâ idüp bundan

akdem li-ebeveyn karındaşı Ahmed Çelebi (...) zevcesi mezbûre Zakiye’ye ve kaza-ı şer‘i

beşbin akçe virdi ol dahî zikr olunan beşbin akçeyi alub mîrâs-horlarına virüb mülk-i iştirâ‘

eyledi fevt olup muhallefâtı bana intikâl eylemegin zikr olunan beşbin akçeyi taleb iderim

didikde gıbbe’s-suâl ve’l-inkâr müddeî-i mezbûrdan beyyine taleb olundukda ûdül-i

ricâlden Ali Beşe ibn-i Hüseyin ve Mustafa bin Mehmed nâm kimenseler li-ecli’ş-şahâde

hâzıran olub mezkûr Ahmed zevcesi mezbûre Zakiye’ye kaza-ı şer‘i sana beşbin akçeyi

130

verdim ve mîrâs-ı horlarına virüb mülki aldım deyü beşbin akçe taleb eyledikde mezbûre

Zakiye senden üçbin akçe aldım zimmet almadım niçün yalan söylersin deyu ber-vech-i

hâzırunda ikrâr eylediği (...) mezbûre Zakiye’nin ağızı ıkrâr-ı şâhididir (...) livâ′-yı şahâdet-

i şer‘iyye ba′de’t-ta′dil ve’t-tezkiye şahâdetleri makbûl olmağın meblağ-ı mezbûrun

edâsına hükm olundu

Şûhudü’l-hâl, Musa (...) Çelebi, Mehmed bin Abdullah, Abdurrahim Efendi, Esad

Çelebi Abdurrahman, Zülfikar Mehmed, Ahmed Bey Emin-i Mahkeme, Ve kâtibü’l-hurûf

Süleyman

K143-( Mülk Satışı)

FASIL

Budur ki Aşağı Hisar sâkinlerinden Hasan Bey bin Hüseyin meclîs-i şer‘i hâzır-ı

lâzımü’t-tevkîrde der-saadet Yeniçerilerinden işbu râfi‘ü’l-kitâb Behram Beşe bin

Abdullah muvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb mahalle-i mezbûrda vâki‘ bir haddi Abbas

Reis ve bir haddi Hüseyin Çavuş ve bir haddi Hüma Hâtun ile Şeyhi Mehmed ve bir haddi

Deli Mustafa mülklerine müntehî olup Hacı Ömer’in duvarı köşesinde Deli Mustafa’nın

mezraasına varınca harâbe meşref olan ev yerini cadde duvarı ve bahçeyi ve dahîlinde olan

avluda eşcâr-ı müsmire ve gayr-i müsmireyi tevâbi‘ ve levâhık ile mezkûr Behram Beşe’ye

dokuzbin akçeye bey‘ itdim kabz ve semeni teslîm-i cem′ eyledim ve bu ikrâr kayd şüd

hurrire fi’t-târih

Şûhudü’l-hâl, El-hâc Mehmed bin Hüseyin, El-hâc İshak bin Hüseyin, Mehmed

Çelebi İshak Beşe, Satılmış Çelebi Satılmış Ömer, Derviş Çelebi Hasan Bey, Ahmed Bey

Efendi, Mustafa Çelebi İlyas Beşe, Zülfikar Mehmed, Mehmed Çelebi bin Mustafa, Yusuf

Beşe (...), Ve kâtibü’l-hurûf Süleyman

K144-(Borç-Alacak)

FASIL

Budur ki Ziyade binti Veli nâm hâtun tarafından müsbet ve müseccel vekîli olan

karındaşı Ahmed Beşe nâm râcil bundan akdem mürd olan Marovako nâm zımmînin

zevce-i metrûkesi Delati binti İstefan nâm zımmîyyenin Ahmed’den takrîr-i da‘vâ idüb

bundan akdem müvekkîlem mezbûre Ziyade mezbûr Marvako’ya bir tüfeng ve ikiyüz

semen bir tob ketan virdi mürd olub zimmetinde kalmağın muhallefâtından taleb iderim

dedikde gıbbe’s-suâl ve’l-inkâr müddeî-i mezbûrdan takrîrine mutâbık beyyine taleb

131

olundukda İstefan beyyineden aciz ve kasîr olmağın mezkûr Delati zikr olunan tüfeng ve

ikiyüz semeni ve ketanı zevc-i merkûm Marvako’dan alub kabz eyledüğün bildüğün mürd

olub kendisinde kalmadığına tekâlîf-i yemin olundukda yemin-i bi’llahi’l-aliyyü’l-azîm

eylemeğin mezkûr (...) mu′arızadan men‘ olundu hurrire fi’t-târihü’l mezbûr

Şûhudü’l-hâl, Hasan Bey Hüseyin, Derviş Beşe Süleyman, Behram Beşe Abdullah,

Zülfikar Mehmed, Mahzar Mehmed, Said bin (...) Mecdi Mustafa, Ve Kâtibü’l-hurûf

Süleyman

K145-(Alıkoyma)

Budur ki Ketencizâde Mahallesi sâkinelerinden Meryem binti Abdullah nâm hâtun

meclîs-i şer‘i hâzır-ı lâzımü’t-tevkîrde zevci mesfûr Mehmed muvâcehesinde şart-ı da‘vâ

idüb mezkûr Mehmed Yomra Nâhiyesi’nde bir avreti nikâh itdürdü deyu alub nikâhsız

ma‘rifet idüp beni bırakub me’kûlât melbûsâtı ile takayyüd idüb bir nice zamandır ki beni

nafakasız koyub ol avret ile sâkin olur vâki‘ hâl suâl olunsun didikde mezkûr Mehmed

cevâba mutasaddî olup mezkûre avreti bana Bolid oğlu Ali Beşe vekîl olub Dirvana nâm

karyede İsmail nâm kimesne kızın vekîli olub Hoca Mustafa Beşe’ye Nikâh itdirdiler

didikde mezkûr Mustafa Beşe ihzâr olunub suâl olundukda benim haberim yokdur ben

nikâh eylemedim deyu münkir olucak merkûm Mehmed vekîlleri ve şâhidleri üç güne dek

getirmek içün talak-ı selâseye şart verildikden sonra mesfûr Mehmed ayb idüb şart-ı vefâ

eylemekle merkûm Meryem talakı selâse ile boş olmağın mabeynleri tefrika-ı hükm

olundu tahrîren fi't-târihü’l- mezbûr

Şûhudü’l-hâl, Abdulbaki Efendi, Musa bin Hüseyin, Hasan birader-i O, Süleyman

Çelebi El-kâtib, Mustafa Beşe (...), Zülfikar Mehmed

V20-B

K146-(Borç-Alacak)

Mehmed Beşe meclîs-i şer‘ide Süleyman Çelebi mahzarında ikrâr ve i‘tirâf idüb

mezbûr Süleyman Çelebi’ye ikibin akçe emanet vaz′ eyledim idi halen alub bi’t-tamâm

ve’l-kemâl ikibin akçe alub kabz idüb alâkam kalmadı didiğin kayd-şud

Şûhudü’l-hâl, Sadi Çelebi, İsmail, Mesci Mustafa, Esad Çelebi bin İsmail Efendi

132

K147-(Mehir)

FASIL

Oldur ki Mahruse-i Trabzon mahallâtından Ayasofya Mahallesi sâkinlerinden

Miyase binti Mehmed Bey tarafından da‘vâ-yı âti’z-zikre müsebbet ve müseccel vekîl olan

Mustafa Beşe ibn-i Ahmed meclîs-i şer‘i hâzır-ı lâzımü’t-tevkîrde merkûme Miyase

Hâtun’un üvey vâlidesi olub müteveffâ-yı mezbûr Mehmed Bey‘in zevce-i metrûkesi olan

Fatıma binti Abdullah nâm hâtun tarafından bi-mâ hüve tarîkü’ş-şubut şer‘an vekâleti

sâbite olan zevci Ali Beşe ibn-i Abdullah muvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb müvekîlem

mezbûre Miyase’nin vâlidesi Safiye Hâtun nâm müteveffiyesinin merkûm Mehmed Bey‘in

zimmetinden on ikibin akçe mihri mü’ecceli var iken mabeyinlerinde tefrîk vâki‘ oldukda

tekrar onbin akçe dahî mihr-i hali tesmiye olunup nikâhlandıkda cem′an yirmiiki bin akçe

mihr-i mü’ecceli zimmetinde kalub fevt olub muhelfâtına mezkûre Fatıma vasîü’l-yed

olmagla zikr olunan yirmi ikibin akçe mihri vekâletim hasebiyle taleb iderim didikde

gıbbe’s-suâl ve’l-inkâr müddeî-i mezbûre takrîrine mutâbık beyyine taleb olundukda udûl-i

ricâlden Mevdud Beşe ibn-i Süleyman ve Mehmed Bey ibn-i Süleyman nâm kimesneler li-

ecli’ş-şehâde hâzıran olub fi’l-hakika mezbûre Miyase’nin vâlidesi merkûme Safiyye’yi

müteveffâ-yı mezbûr Mehmed’in mukaddema onikibin akçe nikâhla alub tekrar

mabeynlerinde tefrika vâki‘ oldukda yine onbin akçe nikâh idüb aldı bu hususa şâhidler

şahâdet dahî iderüz deyü edâ-yı şehâdet-i şer‘iyye ettiklerinde gıbbü’l-ria′ye şerâiti kabûl

şâhadetleri makbûl oldukdan sonra merkûme Miyase hâtun vâlidesi merkûme Safiyye

Hâtun’a tefrîkde babası müteveffâ-yı mezbûrundan küllî ve bazen mihr-i mü’ecceli

almadığına bilmedüğüne yemin teklîf olundukda yemin-i bi’llahi’l-aliyyü’l-yemin-i

bi’llahi’l-aliyyü’l-azîm eylemeğin zikr olunan yirmi ikibin akçe mühellafat-ı mezbûreden

hükm birle ‘inde’l-vesîka alâ ma-hüve’l-hakika kesb olunup yed-i taleb vaz′ olundu ki

def‘-i hacetde ihticâc ider tahrîren fi-evâsıt şehr-i Şa‘banü’l-muazzam sene semân ve

selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Mehmed ibn-i Üveys, Süleyman Çelebi El-kâtib, Said Beşe İbrahim,

Mustafa Hızır, Ve gayruhum

133

K148-(Verâset)

FASIL

Oldur ki mahmiyye-i Trabzon mahallâtından Tekfurçayırı Mahallesi sâkinelerinden

olub bundan akdem fevt olan Emine Hâtun binti Mehmed Çavuş nâm müteveffiyenin

sadriye oğlu Ahmet ve kızı Havva nâm sağîr ve sağîresine kıbel-i şer‘iden mensub-ı

vâsileri olan dergâh çavuşlarından babaları Ali Çavuş meclîs-i şer‘i hâzır-ı lâzımü’t-

tevkîrde kayınbabası olan Mehmed Çavuş ibn-i Ahmed Ağa muvâcehesinde bi’t-tav‘i ve’r-

rızâ‘ ikrâr ve ′i‘trâf idüb ber-vech-i mütevvefiye-i mezbûre’nin muhallefâtı veresesi

mabeyninde tevzî′ ve taksîm olundukda sağîran-ı mezbûrân’a muhallefât-ı müteveffiyeden

Hoşoğlan cânibine tâbi‘ Zülmera nâm karye kurbunda müşârün-ileyh Ali Çelebi nâm

karyede vâki‘ bir haddi Haydar Çavuş ve bir haddi merkûm Mehmed Çavuş ve bir haddi

Veli Bey oğlu ve bir tarafı tarîk-i âmm ile müntehî olup senede otuz akçe icâre ile tasarruf

olunan bagçeyi ve bir kıt‘a çayırlığı ve bir buçuk kilelik boz yeri dokuzbin akçe kıymeti

takdir olunur sağîr-i mezbûr Ahmet’e hissesi ta′yîn olundı ve bundan ma‘ada Gürciül asl

Mihriman nâm bir (...) câriye ve dörtbin akçelik muhallefâtı ve zikr olunan câriye dahî

dörtbin akçeyi almakla üzere cem′an onyedi bin akçe sağîran-ı mezbûrân Ahmed ve

Havva’nın hisse-i şer‘iyyelerine ta′yîn olunub mezbûrânın tarafından vesâyeten üzerlerine

alub kabz eyledim dedikde sağîr-i mezbûrun vech-i meşrûh üzere sâdır olan ikrârına

sağîre-i mezbûr vicâhen tasdîk idicek mâ-vâka‘a bi’t-taleb ketb olundu hurrire fi evâsıt

şehr-i şa′banü’l-mu′azam sene semân selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Said bin Hasan Ağa, Mehmed Çelebi bin Raci, Sadi Çelebi ibn-i

Mehmed Efendi, Turhan Beşe ibn-i Osman, Hasan Bey ibn-i Turhan, Halil bey İbni Memi,

Mehmed Ali ibn-i Turhan Üveyz derviş, Emrullah Çelebi ibn-i Mehmed Müsli, Mehmed

Çelebi ibn-i Muammer Raci, Sarı Çelebi ibn-i Veli, Esad Çelebi ibn-i Hasan Efendi,

Süleyman Çelebi El-kâtib, Mahzar Zülfikar, Ve gayruhum

K149-(Vesayet)

FASIL

Oldur ki mahmiyye-i Trabzon mahallâtından olub Tekfurçayırı Mahallesi’nde fevt

olan Emine binti Mehmed Çavuş nâm hâtun’un sadr-ı oğlu Ahmed ve kızı Havva nâm

sağîr ve sağîreleri tesviye-i umûruna vâsi lâzım olmak kıbel-i şer‘iden iş bu muahherü’l-

kitâb Ali Çavuş ibn-i Hasan Çavuş vâsi nasb ve ta‘yîn olundukda Mehmed (...) ve oldahî

134

vesâyeten merkûmeyi kabûl eyledikden sonra işbu vesîka-i enika mâ huve’l-hakika (...)

kesr tensîk olunup yedine def′ olunduğu vâki‘t hacetde ihticâc iden tahrîr-i li-evâsıt-ı şehr-i

Şa‘bâni’l-muazzam semân ve selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Sâbıkun, Ve gayruhumü’l-hâzırun

K150-(Vekâlet )

FASIL

Oldur ki mahmiyye-i Trabzon mahallâtından olub Tekfurçayırı Mahallesi

sâkinlerinden Saliha binti Mehmed Çelebi nâm hâtun sağîre kızı Emine ve müteveffiye

Fatıma nâm müteveffiyelerden kendüye intikâl eden hisse-i şer‘iyyesi da‘vâya ve kabz (...)

iş bu ba′isü’l-kitâb İsmail Çelebi ibn-i Sadık Çavuşı vekîl idüb Mehmed Çavuş ibn-i

Ahmed Ağa ve Mustafa Bey ibn-i Mehmed şâhadetleri ile vekâletleri sâbite oldukdan

sonra oldahî vekâlete merkûme kabûl ve uhdesine lâzım gelen hizmeti edâya taahhud

eylediği ma-hüve’l-vâki‘ tahrîr olundı hurrire fi evâsıt-ı şehr-i Şa‘banü’l-muazzam

semânin ve selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Said bey ibn-i Mehmed Efendi, Turhan Beşe ibn-i Osman, Halil Bey

ibn-i Memi, Mehmed Çelebi ibn-i Müsli, (...), Ve katibü’l-hurûf Süleyman, Ve gayruhum

K151-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Murad Beşe Abdullah vekîli İbrahim bin Çakır ez-zevceti’l-bikri’l-baliga

binti Abdullah vekîli Ahmed Çelebi bin Süleyman be-şahâdeti Ali bin Yusuf Beşe ve

Mehmed Çelebi bin Ömer Beşe El-mihri’l-mü’ecceli selâse elf dirhem hurrire fi’t-târihü’l-

mezbûr

Şûhudü’l-hâl, İshak Beşe Hacı Mehmed, Zülfikar Mehmed, Mahmud Beşe

Mustafa, Ali Çelebi mirac, Ve kâtibü’l-hurûf Süleyman, Ve Gayruhum

V21-A

K152-(Miras)

FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon mahallatında olub Tekfurçayırı Mahallesi’nde fevt

olan Esma Hâtun binti Mehmed Çavuş nâm müteveffiyenin babası mezbûre Mehmed

135

Çavuş asâleten (...) Saliha binti Mehmed Çelebi nâm hâtun tarafından Mehmed Çavuş bin

Ahmed Ağa ve Mustafa Bey bin Mehmed şehâdetleri ile husus-ı âti’z-zikr vekâleti sâbite

olan İsmail Çelebi bin Sadık Çavuş vekâletle meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzımü’t-tevkîrde işbu

râfi‘ü’l-kitâb ve mezbûrlar Emine’nin zevci Ali Çavuş bin Enes Çavuş muvâcehesinde

bi’l-mutabık ve’l-musaf ikrâr ve i‘tirâf idüb müteveffiye ve mezbûre Emine’den

kendilerinden kabûl olub fevt olan sadriye kızı Fatma’nın muhallefâtı ve mezbûre

Emine’nin zevci Ali çavuş zimmetinde mu′akid olan yirmibin akçe mihr-i mü’ecceli

mabeyninde tevzi′ ve taksîm olundukda ber-muceb-i defter-i kaza-ı şer‘iyyeden (...)

onyedibindokuzyüzotuz akçe tevcîh idüp zikr olunan onyedibin dokuzyüzotuz akçeyi bi-

kusur ve’l-küsur mezbûr Ali Çavuş asâleten ve vekâleten alub kabz idüb mîrâsı hususunda

merkûm çavuşunun zimmetini ibrâ-ı amm ve ıskât-ı tam ile ibrâ ve iskât eyledim ba′de’l-

yevm hususu mezbûr içün da‘vâ sâdır olursa ‘inde’l-hükkâm mesmû‘′u makbûle olunmaya

didikde mukırr-ı merkûmun vech-i meşrûh üzere sâdır olan ikrârları el-mukavele el-

mezbûr vicâhen tasdîk idicek sahîh-i ikrâra ve berât-ı hüccete hükm olundu hurrire fi’t-


Şuhud, Muhzıru’s-sâbikîn

K153-( Köle Azadı)

FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon mahallâtından olup bundan akdem fevt olan Emine

binti Mehmed Çavuş nâm hâtun’un zevci Ali Çavuş ve babası Mehmed Çavuş nâm

kimesne asâleten ve müteveffiye mezbûreden mütevellît Ahmet ve Havva nâm sağîr ve

sağîrler tarafından vesâyeten vâlidesi Saliha binti diğer Mehmed nâm hâtun tarafından

müsbet ve müseccel vekîl olan İsmail Çelebi bin Sadık Çavuş nâm kimesne vekâleti

meclîs-i şer‘i hâzır-ı lâzımü’t-tevkîrde iş bu hafızu’l-kitâb orta boylu kaşı gözü kara tatlı

dilli Gürciü’l-asl Üzükati nâm câriyesi deyüb Emine Hâtun hali soyundan ve kemâl-i akl

sıhhati halinde ikrâr-ı idüb i‘tirâf eyledi bizim dahî makbûlümüzdür mezbûrenin ıtk-i

hususunda akd-i şer‘i yokdur didiklerinde mezbûre’nin ıtkına ve hürriyyetine hükm olunub

gıbbe’t-taleb hüve’l-vâki‘ kayd-şud


136

K154-( Arâziden Hisse İntikaline Dair Hüccet)

FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon mahallâtından olub Tekfurçayırı Mahallesi

sâkinlerinden İsmail Çelebi bin Sadık Çavuş meclîs-i şer‘i hâzır-ı lâzımü’t-tevkîrde bundan

akdem fevt olan Emine binti Mehmed Çavuş nâm hâtunun Ahmed ve Havva nâm sağîr ve

sağîrelerine şer‘iden hâl-i mensub vâsilerin babası işbu hafızü’l’kitâb Ali Çavuş bin Enes

Çavuş muvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb bundan akdem sağîreler mezbûrân vâlideleri

müteveffiye-i mezbûrenin muhallefâtından hisse ta′yîn olunan bağçeden vâlidem Ayşe

nâm müteveffiyenin hissesi bana intikâl eyledi ben dahî mahdûd-ı mezbûrda hisse-i sağir

ve sağireler mezbûrâna fariğ olub zimmetlerini ibrâ-ı amm ve iskât tam ile ibrâ ve iskât

eyledim ba‘de’l-yevm husus-ı mezbûr içün asâleten ve vekâleten da‘vâ-ı sâdır olursa

‘inde’l-hükkâm mesmû‘u olunmaya didikde sahîh olan ve ibrâz (...) ve terk da‘vâya hükm

olunub fi’t-târihü’l-mezbûr


K155-( Sınır Anlaşmazlığı)

FASIL

Budur ki Hoc nâm karye sükkânından Mehmed Beşe bin Abdullah nâm kimesne

asâleten ve zevcesi tarafından vekâleten meclîs-i şer‘i hâzır-ı lâzımü’t-tevkîrde işbu

hafızü’l-kitâb İbrahim Çavuş bin Mustafa muvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb bundan

mezkûr İbrahim Çavuş karye-i mezbûrede vâki‘ lede’l-ahâli ve’l-ciran ma′lûmü’l-hudûd

olub olan evi ve bağçeyi Bostan Çelebi nâm kimesneden iştirâ‘ eyledi ki mesmû‘′um

oldukda taleb-i muvasebe ile (...) tutdurmuşidim el-hâlet-i hazihi zikr olunan evi ve

bağçeyi tasarrufum hasebiyle taleb iderim suâl olunsun didikde gıbbe’s-suâl merkûm

İbrahim Çavuş cevâba mutasaddî′ olup zikr olunan evi ve bağçeyi iştirâ‘ eyleyüb varub

gördükde mezkûr Mehmed Beşe’ye mahdûd-ı mezbûr yerimi iştirâ‘ eyledim dedikde

merkûm Mehmed Beşe dedesi öldüğünde zabt eyledim Allah mubarek eylesin deyu (...)

gönderüb cevanib-i rabiasını gösterür ise cümle sunurlarını muğayyir eyledim didikde

mezkûr Mehmed Çavuş münkir ölicek mezkûr İbrahim Çavuşun takrîrine mutâbık beyyine

taleb olundukda udûl-i ricâlde Ali Çelebi bin Ömer Ağa nâm kimesneler li-ecli’ş-şahâde

hâzıran olub fi’l-hakika merkûm İbrahim Çavuşu (...) mahdûd-ı mezbûr yeri iştirâ‘ idüb

varub görüb mesfûr Mehmed Beşe dahî yine iştirâ‘ eylediğinden zabt eyledim Allah

137

mubarek eylesin didikde yine merkûm İbrahim Çavuş cümle sunurlarını gösterdi bu hususa

şâhidler şahâdet dahî iderüz deyu edâ-yı şahâdeti şer‘iyye itdiklerinden merkûm Mehmed

Beşe dahî ikrâr ve i‘tirâf idüb didiki fi’l-vâki‘ (...) hudûdunu gösterdim lâkin (...) kayd (...)

tuttum didikde mesfûr Mehmed Beşe yedine taleb olundu (...) olmağın mezkûr İbrahim

Çavuş’a mezbûr Mehmed Beşe’nin mahdûd (...) itmediğine yemin teklîf olundukda yemin-

i bi’llah eylemeğin muârazadan men‘ olundu

Şuhud, Muharrerü’l-azâ Ali Çavuş, Hıdır Çavuş (...) Abdullah, Sadullah Mehmed

Efendi, Süleyman Çelebi El(...), Zülfikar Mehmed, Ve gayruhum

V21-B

K156-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Mustafa bin Mehmed el-akd-i nefsihi ez-zevceti’s-seyyib Binnaz binti

Abdullah vekîlihâ (...) el-mihri’l-mü’ecceli hamse elf dirhem nakd-ı rayic hurrire fi evâil-i

şehr-i Şa‘banü’l-muazzam sene semân ve selâsin ve elf

Süleyman Ağa El-kâtib, Sefer Beşe Er-râcil, Ahmed Bey Emîr-i mahkeme, Zülfikar

Mehmed, Ve Gayruhum

K157-( Nikâh İddeti)

FASIL

Bu tahrîr olunan nikâh-ı mukaddema iddeti münkâzıye olmamış Hasan nâm

kimesneye ölmüş iken mahallinde (...) ve imâmı (...) ideti münkâzıye olmamışıdır deyu

kabl-ü duhûl-ı mezkûr Hasan bırakub aher diyara gidüp ba‘de iddeti cârî olan nikâh-ı fasid

olub ahere nikâh olunmak caizdir deyu fetvâ-yı şer‘iyye olunduğu nikâhı âhire verildi (...)

Çavuş Hasan Ağa (...) merkûm Hasan mezbûrü’l-ilkâk-ı tatlık eylediğinde şâhadet

idilmişdir

K158-(Fetvâ-i Şerîfe)

Sûret-i fetvâ-yı şer‘iye-i mezbûr

Hindin zevci Zeyd fevt oldukda dört ay on gün iddet-i mevtinden ancak kırık gün

geçmiş iken Ömer bir (...) ile hindin nikâh itdim deyu fetvâ itmeğin (...) itdiginde mahalle

halkı ve imâmı iddeti çıkmamışdır deyü mâni′ olub iddet-i (...) tevsıkına ahere (...) varmak

138

mâni′ olurmu el-cevâb olmaz iddetinin hükmi gayriye nikâhın cevazını men‘-i mükeyyiz

(...) men‘ ve tezevvüc gayri mâni′ olunub fetvâ hususunda rivayet olunmuştur

K159-(Borç-Alacak)

FASIL

Budur ki merhûm Sinan Paşa Vakfının mütevellîsi Abdurrahman Çelebi meclîs-i

şer‘ide Pehlivan-zâde Derviş Beşe muvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüp müteveffâ-yı

mezbûr takrîrinden mezkûr Derviş Beşe zimmetinde dörtbin akçe varid-i meblağ-ı mezbûr

binaltıyüz akçe (...) mezkûr Derviş Beşe yedinden alub kabz eyledim meblag-ı mezbûr

Derviş zimmetinde ikibin dörtyüz akçe kaldı deyu ikrâr kayd-şud

Ali bin (...) Mehmed Çelebi Hasan Efendi, Müslim Mehmed Efendi, Mehmed

Çelebi İshak Efendi, Mürteza Çelebi Bin Sinan, Murad Çelebi El-imâm, Eyyub Çelebi

Katib, Ve kâtibü’l-hurûf Süleyman, Ve gayruhum

K160-(Borç-Alacak)

FASIL

Oldur ki mahmiyye-i Trabzon sükkânından mefâhirü’l-kudât Mehmed Efendi ibn-i

Hasan Efendi meclîs-i şer‘i hâzır-ı lâzımü’t-tevkîrde Tekfurçayırı Mahallesi’nin

cemâatinden Mürteza Efendi ve Davud halife ve Mola Sadık ve gayrileri muvâcehesinden

bi’l-mutabık ve’l-musaf ikrâr ve i‘tirâf idüb mahalle-i mezbûrede vâki‘ merhûm Erdoğdu

Kethuda Camî-i Şerîfi’nin vakfı nukudundan zimmetine yirmiyedibin akçe vâcibü’l-edâ

ve’l-lâzımü’l-kazâ deynimdir didikde merkûm mûmâ-ileyhden minvâl-i muharrer üzere

sâdır ve mütebâdir olan ikrâr-ı meferrün lehüm el-mezbûr’a vicâhen tasdîk ve şifâhen

tahkîk idilmekle edâsına hükm berâtiş bu vesîka-i enika ila mâhirü’l hakika ketb olunub bu

talibe i‘tâ′ olundu ki lede’l-haceti mezkûr macera edâ olunup tahrîr oluna tahrîren evâsıt-ı

şehr-i Şa‘banü’l-muazzam min (...) sene semân ve selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Şeyh Mehmed Efendi, Hasan Ağa El-müezzin, Süleyman Çelebi El-

kâtib, Hasan Çavuş Ağa bin Abdullah, Mehmed Çelebi bin İshak El-imâm, Ve

gayruhumü’l-hâzırun

139

K161-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Kâmil bin Murad vekîli Derviş Çelebi ibn-i El-hâc Ramazân ez-zevceti’s-

seyyib Rudaye binti (...) vekîlihâ Turhan bin Veli be-şahâdeti (...) veled-i Kirako ve Yani

veled-i emîr el-mihri’l-mü’eccelli hamse mie dirhem raic fi’l-vakt tahrîren (...) evâsıt-ı

Şa‘banü’l-muazzam li-sene 1038

(...), Halil Çelebi Abdullah


FASIL

Budur ki mahme-i Trabzon sâkinlerinden El-hâc İlyas Beşe bin Abdullah nâm râcil

meclîs-i şer‘i hâzır-ı lâzımü’t-tevkîrde oğlunun oğlu Mustafa Çelebi muvâcehesinde bi’l-

mutabık ve’l-musaf edâ-yı sahîh-i şer‘i ve i‘tirâf-ı sarih-i da‘vâ kılub Orta Hisa’rda vâki‘

mutasarrıf olduğum bir haddi Mülim oğlu (...) Çelebi ve bir haddi Ali Çelebi bir tarafı

Habibe Hâtun mülkine ve yine bir cânibi tarîk-i âmma müntehî olan iki bâb (...) ve fevkanî

odayı ve matbahı ve kenefi (...) müştemil havluyu cem′-i tevâbi‘ ve levâhık ve taraık ve

murâfık ile bundan ma‘ada (...) elli vukiye (...) mezkûr Mustafa Çelebi’ye hîbe ve temlîk

ve tahliye ve teslîm eyledim ba‘de’l-yevm mülki müşterâsıdır keyfe mâ yeşa yehtâr

mutasrrıf olsun dedikde mukırr-ı mezbûrun vech-i meşrûh üzere cârî olan ikrârını vicâhen

tasdîk ve (...) alub kabûl ve kabz eyledim didikde hîbeye teslîm ve tesellüme hükm-i birle

‘inde’l-vesîka ketb ve tahrîr olundu hurrire fi evâsıt-ı şehr-i Şa‘banü’l-muazzam sene


Şuhud, Mustafa bin (...) Süleyman Beşe Serdar, Ahmed bin Sami, Hasan bin

Abdullah, Mehmed Çelebi (...) zâde, Osman Çelebi Mehmed Beşe, Mahmud Çelebi bin

Mehmed Çelebi, Mehmed Çelebi Ömer Zülfikâr, Mehmed Çelebi Aza, Hüseyin Çelebi (...)

İbrahim Çelebi bin Ali, İsmail Beşe Osman, Mehmed Halife bin Abdullah, Ve gayruhum

K163-(Mehir)

FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sâkinelerinden Saliha Hâtun ibn-i Hüseyin Beşe

nâm hâtun tarafından ikrâr-ı âti’l-beyân El-hâc İlyas Beşe bin Abdullah ve Mehmed Çelebi

bin (...) Beşe şahâdetiyle vekâleti sâbite olan zevci mir Mehmed Çavuş nâm kimesneyi

140

meclîs-i şer‘i hâzır-ı lâzımü’t-tevkîrde mezbûre Salime Hâtun sadr-ı kebîr oğlu Mustafa

ibn-i Mehmed muvâcehesinde bi’l-mutabık ve’l-musaf ikrâr ve i‘tirâf zevcem müvekîlem

merkûme Saliha’nın (...) zevci olub fevt olan Mehmed Çelebi zimmetinde mün′akid olan

ondört bin akçe mihri mü’ecceli ve müteveffâ-yı mezbûrun muhallefâtından kendüye aid

olan semen-i hisse-i şâyia′sı bi’t-tamâm ve’l-kemâl alub (...) idüb zimmetine ibrâ-ı amm ile

ve ibrâ iskat eyledi ba‘de’l-yevm husus-ı mezbûr içün asâleten ve vekâleten i da‘vâ sâdır

olunursa lede’l-hükkâmü’l-kirâm mesmû‘m ve mazmumun olunmaya didikde sahîh-i ikrârı

berât-ı zimmete hükm olundu hurrire fi’t-târihü’l-mezbûr

Muhzıru’s-sâbikîn

V22-A

K164-(Mülk Hîbesi)

Hüccet-i Mehmed Çelebi

FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sâkinlerinden El-hâc İlyas Beşe bin Abdullah nâm

kimesne meclîs-i şer‘i hâzır-ı lazmü’t-tevkîrde oğlunun oğlu işbu hafızü’l-kitâb Mustafa

Çelebi bin Mehmed Çelebi muvâcehesinde bi’l-mutabık ve’l-musaf ikrâr ve i‘tirâf idüb

suk-i sultaniye Ali pazarında vâki‘bir haddı Berber oğlu Mustafa Çelebi mahzenine ve bir

haddi Gülcü Fatma Hâtun’a hîbe eylediği mahzene ve bir haddi lebi deryadır ve bir haddi

tarîk-i âmma müntehî olub mutasarrıf olduğum bir bâb (...) cem‘i tevabî ve levâhık ve

taraık ve murâfık ile mezkûr Mustafa’ya hîbe-i sahîh-i şer‘i ile hîbe ve temlîk tahliye ve

teslîm eyledim ba‘de’l-yevm mülk-i mevhûbudur keyfe mâ-yeşâ ve yehtâr mutasarrıf olsun

didikde maruzumdur ki minvâl-i muharrer üzere sâdır olan avârızın almakla el-merkûm

vicâhen tasdîk idicek (...) alub kabûl-i kabz eyledim didikde hissem olan ve hîbe teslîm ve

tesellüm hükm olunub mâ-vâka‘a ketb ve tekîm olundu hurrire fi’t-târihü’l-mezbûr


K165-(Mülk Hîbesi)

FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sâkinlerinden El-hâc İlyas Beşe bin Abdullah nâm

râcil meclîs-i şer‘i hâzır-ı lazmü’t-tevkîrde iş bu hafızü’l-kitâb Fatma binti Mehmed Bey

nâm hâtun tarafından ikrârü ati’l -beyân tasdîk bimâ hüve’n-nehci’ş-şer‘î vekîli olan zevci

141

Mustafa Çelebi bin Mehmed Çelebi muvâcehesinde bi’l-mutabık ve’l-musaf ikrâr ve i‘tirâf

idüb Ali Bazarında vâki‘ bir haddi Mustafa Çelebi’ye hîbe eylediğim mahzene bir haddi

mutasarrıf olduğu mahzene ve bir haddi lebi deryâ bir haddi tarîk-i âmma müntehî olub

tasarrufumda olan bir bâb buğday mahzeninde mezkûr Fatma Hâtun’a hîbe-i sahîh-i

şer‘iyye ile hîbe ve temlîk ve tahliye ve teslîm eyledim ba‘de’l-yevm mülk-i mevhûbesidir

keyfe mâ-yeşâ yehtar mutasarrıf olunsun didikde mezkûr Mustafa Çelebi dahî bi’l-vekâle

alub kabûlve kabz eyledim didikde sahîh-i ikrâra ve teslîm ve tesellüme hükm olundu

hurrire fi evâsıt-ı şehr-i şa‘ban sene semân selâsin ve elf


K166-(Zeâmet Tevcîhi)

FASIL

Budur ki bi’l-asl vâlî-i vilâyet-i Trabzon’dan olan sahibü’l-devlet saadetli Ömer

Paşa hazretlerini huzur-ı âlilerinde husus-ı âti’l-beyân içün akd-i meclîs olundukda

müşârün-ileyh Ömer Paşa Hazretleri ikrâr-ı serd ve i‘tirâf dahî kılub Torul Kasabası’na

tâbi‘ Liskorif (?) nâm karye ve hudûdunda oğlum Mustafa Bey’in mutasarrıf olduğu yirmi

bin akçe reâyâ hususunda iş bu hâzır-ı fi’l-meclîs olan Müteferrika Mehmed bin Yakub

Bey (...) olmagın el-hâlet-i hazihi zeâmetde hakkı ihtiyârım ile mûmâ-ileyh Yakub Bey‘in

sulbî oğlu mezkûr mutasarrıfa hücceti fariğ olub berât-ı teslîm eyledim ba‘de’l-yevm taht-ı

tasarrufunda olsun didikde müşârün-ileyh paşa hazretleri’nin minvâl-i muharrer olan sâdır

olan ikrârı mûmâ-ileyh Yakub Bey oğlu tarafından vicâhen tasdîk idüb mâ-vâka‘a bi’t-

taleb kayd-şud

(...), Mahzü’l-emsâl Bey, Mehmed Efendi Hasan Efendi, emîrü’l-kazâ Efendi,

Mahmud Çavuş Murad Ağa, Ahmed Bey El-müezzin, Mehmed Çelebi Mâhir Beşe,

Mehmed Çavuş Ahmed, Ahmed Beşe Hami, İbrahim Bey Hasan, Süleyman Beşe birader-i

O, Ve Gayruhum

K167-(Mehir)

FASIL

Mahmiye-i Trabzon mahallâtından olub Ayasofya Mahallesi sâkinlerinden Fatıma

binti Abdullah nâm hâtun tarafından bimâ hüve’n-nehci’ş-şer‘i vekâlet-i sâbite olan Rumi

Ali Beşe bin Abdullah nâm râcil meclîs-i şer‘i hâzır-ı lâzımü’t-tevkîrde mahalle-i mezbûre

sâkinlerinden olub bundan akdem fevt olan Çevkerci dimekle ma‘rûf Mehmed nâm

142

müteveffânın muhallefâtında vasîü’l-yed olub sulbîye kızı olan Miyase Hâtun’un müsbet

ve müseccel vekîli olan Mustafa bini Ahmed muvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb

müvekkilem mezbûre Fatma’nın müteveffâ-yı mezbûr zimmetinde mün‘akid olan on ikibin

akçe mihr-i mü’ecceli olduğuna Kasaba-yı Yavebolu mahkemesinde şuhud-ı ‘udul ile isbât

idüb mucebince fazl-ı şahâdeti ihrâc eyledim hâlâ muhallefâtımdan taleb ider deyu kasaba-

yı mezbûre kadısı mûmâ-ileyh Efendi’nin hattı ve hatmini müştemil vekîl-i mezbûr mahalli

olan evâhiri târihle müverrih kitâbda ve hattat-ı hükmi ibrâz idüb kitâb-ı mezbûr vekîl-i

mezbûr Mustafa Beşe muvâcehesinde feth ve kıraat olundukda mazmûnını inkâr idüb

‘inde’l-istişhâd kitâbda esmân-ı mestûr olan Müslimatdan Ahmed Bey bin Ahmed ve Ali

Çelebi nâm kimesneler li-ecli’ş-şehâde hâzırân olub fi’l-hakika kitâb-ı mezbûrun mûmâ-

ileyh-i mezkûr Ali Efendi’den sâdır olub benim huzurunda imzalayub ve mühürleyüb bizi

ihdâr ve hatmine işhâd eyledi ve bu hususda şâhidlerimizi şâhadet dahî ider edâ-yı şahâdet-

i şer‘iyye itdiklerinden (...) şahâdetleri makbûl olundukda (...) zikr olunan onikibin akçe

muhallefâtdan (...) edâsına hükm birle (...) olundu zikr olunan yedd-i talebe def‘ olundu

vakt-i hacetde ihticâc iden hurrire fi evâhir-i şa‘banü’l-mu‘azzam sene semân ve selâsin ve

elf

Şûhudü’l-hâl, Mehmed Beşe bin Hüseyin, İsmail Beşe El-kâtib, Ahmed Bey Emîr-i

mahkeme, Kâtib Esad Çelebi, Zülfikar Mehmed, Ve Kâtib Süleyman Çelebi

V22-B

K168-(Mukataa Tevzii)

FASIL

Budur ki ebna-yı sipâhiyândan ikiyüz otuz dördüncü bölüğünde yevmi onbir akçe

ve (...) mutasarrıf olan Rıdvan Bey bin Abdullah meclîs-i şer‘i hâzır-ı lazmü’t-tevkîrde

silâhdâran zümresinde doksan dokuzuncu bölüğünde yüzyirmisekiz akçe ulûfeye

mutasarrıf olan işbu bâisü’t-tahrîr Ali Bey bin Abdurrahman muvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf

idüb bundan akdem asitân-ı saadetde mülâzemeti mukabelesinde iskele-i Trabzon ve (...)

ve mukataası ber-muceb-i iştirâk-ı iltizâm-ı sâbıka zarar gelmemek üzere tevcîhi deruhde

olunmak ‘inde’l-hâlet-i hak zikr olunan muâmelâtı yine iltizâmı sâbıka üzerine suâl ve

cevâbı kendüsi vermek üzere mezkûr Ali Bey hakk-ı ihtiyârım ile fariğ olduğum ma‘ada

‘inde’l-ümem ma‘lûmdur didikde tevzî‘ ve mezbûrun minvâl muharrer üzere sâdır olan

ikrâr-ı el-mezbûr vicâhen tasdîk idicek gıbbe’t-taleb kayd-şud hurrire fi evâhir-i şa‘banü’l-

mu‘azzam semân ve selâsin ve elf

143

Emin Bey, Hasan Bey, (...), (...), Mehmed Bey, Turhan Beşe Osman, Derviş Çelebi

İvaz Bey, Ve Gayruhum

K169-(Borç-Alcak)

FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sükkânından İsmail bini nâm kimesne meclîs-i şer‘i

hâzır-ı-lazmü’t-tevkîrde işbu hâfızül-kitâb Mehmed bin (...) muvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf

idüb bundan akdem mezkûr Mahmed’den üç bargiri otuz guruşdan doksan guruşa ve on

aded kâmil guruşu dahî karz-ı nakden aldıkları tarîh-i kitâbdan doksan güne dek edâ itmek

şartıyla alub kabz idüb cem‘an yüz aded kâmil guruşu vasîü’l-edâ lâzımü’l-kaza deynimdir

deyü ikrâr-ı kayd-şud hurrire fi evâil-i şa‘banü’l-mu‘azzam sene semân ve selâsin ve elf

Hasan Ağa El-müezzin, Ahmed Çavuş (...), Yakub Çelebi Abdullah, Hasan Beşe

Kasım, Zülfikar Mehmed, Ve gayruhum

K170-(Vâsi Tayini)

FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon mahallâtından Tekfurçayırı Mahallesi sâkinelerinden

olub bundan akdem fevt olan Emine Hâtun binti Muhammed Çavuş nâm müteveffiyenin

sâdır oğlu Ahmed ve sağîre kızı Havva nâm yetim ve yetimesine kıbel-i şer‘-i‘den mensub-

ı vâsileri olan babaları Mir Ali Bey ibn-i Enes Çavuş meclîs-i şer‘i hâzır-ı lazmü’t-tevkîrde

kayın babası olan Mehmed Çavuş bin Ahmed Ağa muvâcehesinde bi’l-mutabık ve’l-musaf

ikrâr-ı sahîh şer‘i ve ‘i‘tirâf-ı sarih kılub zevcem müteveffiye-i mezbûre’nin muhallefâtı

vâris (...) tevzîc ve taksîm olundukda sağiran-ı mezbûrân muhallefâtından müteveffiyeden

mabeynimizce kıymet-ı (...) âli meclîs-i şer‘i ile ma‘lûm olan onikibin ikiyüz akçelik esbâb

döt bin akçe kıymetli Mihriban nâm câriye ki (...) hesâb onikibin (...) zikr olunan onbeşbin

ikiyüz akçelik esbâb-ı câriye-i sağîreler ve mezbûrlar Ahmed ve Havva’nın hisse-i

şer‘iyyelerine ta‘yîn olunub mezbûrân’ın taraflarından ve vesâyeten ve velÂyeten alub

kabûl-i kabz eyledimmin ba’de mutasarrıfı mezbûrân’ın mîrâsları hususunda alâkam

kalmadı deyu ikrâr-ı mâ hüve’l-vâki‘bi’t-taleb kayd olundu hurrire fi evâsıt-ı şa’banü’l-

mu’azzam sene semân ve selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Hasan Ağa El-imâm, Mehmed Çelebi (...), YakubBey Mehmed

Efendi, Turhan Beşe Osman, Hasan Bey Osman, Halil Bey Mehmed, Mehmed Çelebi

Müsli, Mehmed Ali Bey Derviş Çavuş, Esad Çelebi (...), Ali Çelebi Veli, Ve Gayruhum

144


FASIL

Budur ki Dergâh-ı Âlî Yeniçerileri çavuşlarından Mehmed oğlu Kara Mehmed

Çavuş tarafından bey‘i- âtî’z-zikr Ahmed Bey ve Hüseyin Bey bini Ali Çavuş şehâdetleri

ile vekâlet-i sâbite olan İbrahim Çavuş ibn-i Mustafa meclîs-i şer‘i hâzır-ı lazmü’t-tevkîrde

iş bu hâfızü’l-kitâb Abacızâde dimekle ma‘rûf Mehmed Çelebi nâm kimesne

muvâcehesinde bi’l-mutabık ve’l-musaf ikrâr ve i‘tirâf idüb müvekkîlim mezkûr Mehmed

Çavuş’un Ayasofya Mahallesi’nde vâki‘bir haddi İbrahim Çelebi mülkine ve bir cânibi

mekabîr-i müslimîne ve iki haddi tarîk-i âmma müntehî olan kiremid örtülü iki bâb evi ve

fevkanî çardağı ve anbarı ve bağçesinde ve dahâlinde olan zeytun eşcârını ve fındıklığı ve

saîr eşcâr-ı müsmire ve gayri müsmiresiyle be-cümletü’l-hudûd ve kâffetü’l-hukuk mezkûr

Mehmed Çelebi’ye beşyüz aded kâmil guruşa bey‘-i bât-ı kat‘î ile bey‘ idüb kabzını

mahdûd ve teslîm-i bey‘–i mahdûd kıldım ba‘de’l-yevm mülk-i müşterâsıdır keyfe mâ-

yeşâ yehtâr mutasarrıf olsun didikde didikde mukarreremiz budur ki bi’l-vekâle minvâl-i

muharrer üzere (silik) sâdır olan ikrârını almakla el-mezbûr vicah’en tasdîk ve şifâhen

tahkîk idicek mâ-vâka‘a bi’t-taleb ketb olunub (...) i‘tâ′ olundu ki vakt-i hacette ihticâc

iden (...) mezbûr hurrire f evâsıt-ı şehr-i şa‘banü’l-mu‘azzam sene semân ve selâsin ve elf

Mehmed Çelebi Tâhir Beşe, Osman Çelebi birader-i O, Süleyman Dizdar, Hasan

Beşe Abdullah, Aslan Çelebi İshak Beşe, Ömer Çelebi Mehmed, Bostan Çelebi, Ali Çavuş

Süleyman, Ahmed Beşe (...), Turhan Beşe Osman, Ahmed Çelebi Kadı, İsmail Beşe

Osman, Esad Çelebi Abdullah, Ve Gayruhum

K172-(Borç-Alacak)

FASIL

Budur ki (...) İskender Baykara nâm zımmî meclîs-i şer‘-i şerîfe ihzâr ve bi’l-

muvâcehe takrîr-i da‘vâ idüb bundan akdem mezkûr-ı yekun (?) bir batmanı yirmibeş akçe

hesâb üzere yirmibeş batman tuzu beşyüz akçeye bey‘ eyledim meblağ-ı mezbûr

zimmetimde kalmayub taleb iderim dedikde gıbbe’s-suâl ve’l-inkâr müddeî-i mezbûrdan

takrîrine mutâbık beyyine taleb olundukda udul-i-ricâlden Osman bini Veli ve nasaradan

Merlo veled-i Yorgi nâm kimesneler li-ecli’ş-şahâde hâzırlar olub mezkûr (...) huzurunda

merkûm Merlo’dan batmanı yirmibeş akçe hesâbı üzere yirmibeş batman tuzu nukud

145

akçeye iştirâ‘ idilmesi hususuna şâhidler şahâdet dahî ideriz deyu edâ-yı şahâdet-i şer‘iyye

idüb (...) kabûl mezbûrânın şahâdetleri makbûl olmağın edâsına hükm olundu

Şûhudü’l-hâl, Hasan Ağa Çavuş-zâde, Selim Mehmed Efendi, Said bin (...), Sefer

Beşe Yazıcı, Zülfikâr Mehmed, Ve kâtibü’l-Hurûf Süleyman, Ve Gayruhum

V23-A

K173-(Mehir)

FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon mahallâtından Ayasofya Mahallesi sâkinlerinden

Fatma binti Abdullah nâm hâtun tarafından ikrâr-ı âti’l-beyân bima hûve tarîkü’ş-şurut

şer‘an vekâlet-i sâbite olan zevcim Ali Beşe bini Abdullah nâm kimesne meclîs-i şer‘i

hâzır-ı-lâzımü’t-tevkîrde mahalle-i mezbûre sâkinlerinden sâkinlerinden olub bundan

akdem fevt olan Çörekci Muhammed Bey nâm müteveffânın sulbîye kızı Miyase Hâtun

tarafından tasdîk-i vekîli olan Mustafa Beşe bin Ahmet nâm râcil muvâcehesinde bi’t-tav‘i

ve’r-rızâ‘ ikrâr ve i‘tirâf idüb müvekkilem mezbûre Fatıma’nın müteveffâ-i merkûm

zimmetinde mün′akid olan on ikibin akçe mihr-i mü’ecceli ve temyîz-i hisse-i mü’ecceli

mezkûr Mehmed’e bey‘ eyledikde o da‘vâsından fariğ olmak üzere ale’t-tarîkü’s-sulh ve’l-

ciran fi’l-vâki‘ akçeye sulh olub bedel-i sulh olan beşbin akçeyi alub hüve’l-vesîka

mezbûrun mutalebât-ı bakîyeden zimmetini ibrâ-ı amm ve ıskât-ı tam ile ibrâ ve iskât

eyledim ba‘de’l-yevm hususı mezbûr içün asâleten ve vesâyeten da‘vâ sâdır olursa ‘inde’l-

hükkâm mesmû‘‘um nukul olunmaya didikde vekîl-i mezbûrun vech-i meşrûh üzere sâdır

olan ikrârım el-mukabele olmayub vicâhen tasdîk ve şifa‘en tahkîk idicek sahîhi ikrâr ve

sulh ve berâ-ı zimmete hükm olundu hurrire fi-evâsıt-ı şehr-i Şa‘banü’l-muazzam sene

semânin ve selâsin ve elf

Şuhud, Ramazân Beşe Salman, El-hâc Osman Beşe Hacı Müsli, Hüseyin Beşe

Abdullah, Mustafa Çelebi Hüsam Beşe, İbrahim Çelebi Ali, İslam Beşe Davud, Mahmud

Beşe Abdullah, Ahmed Beşe Mehmed, Mustafa Çelebi Hüseyin Beşe, Mehmed Çelebi

Himmet-zâde, Mehmed Bey Süleyman, Mustafa Beşe Kurd, Kurd Beşe Süleyman, Şeyh

Mehmed Efendi, Mehmed Çelebi Ayan-zâde, Ahmed Beşe Zülfikar, Süleyman Çelebi

Kâtib, Ve gayruhum

146


FASIL

Budur ki Akçaabad Nâhiyesi’ne tâbi‘ Rayan nâm karye sâkinlerinden Hasan bin

Abdullah meclîs-i şer‘i hâzır-ı lazmü’t-tevkîrde karındaşı oğlu işbu sahibü’l-kitâb Yordan

veled-i Todori nâm zımmî muvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb karye-i mezbûrede vâki‘ iki

haddi tarîk-i âmm ve iki haddi Aksakosta mülkine müntehî olan evi ve odayı ve bahçeyi ve

dâhilinde olan envâ‘i eşcâr-ı müsmire ve gayri müsmireyi tevâbi‘ ve ve evasık ve taraik ve

murâfık ile mezkûr Yordan’a yirmi bir adet kâmil guruşa bey′-i bât-ı kati′ ile bey‘ idüp

kabz-ı semenini ve teslîm-i bey‘ eyledüm deyü ikrâr mâ-hüve’l-vâki‘ bi’t-taleb kayd-şud

Şûhudü’l-hâl, Ahmed Beşe (...), Mehmed bin İbrahim, Ahmed Baba Mustafa

Çelebi, Mehmed Beşe İvaz, İbrahim Bey Hasan Âğa, Zülfikâr Mehmed, Ve kâtibü’l-hurûf

Süleyman, Ve Gayruhum

K175-(Vekâlet)

FASIL

Vekâlet

Budur ki Trabzon mahallâtından olub Ketancı Mahallesi sâkinelerinden Sâkine

binti Cafer nâm hâtun mahalle–i mezbûrda mutasarrıf olduğu evini bey‘e İshak Beşe bin

İmam Hamza nâm kimesneyi vekîl eylediği Mustafa Çelebi bini Mehmed Hace Mahmud

Beşe nâm kimesnenin şahâdetleri ile vekâletleri sâbite olub kayyum kayd-ı sicil tahrîr

olundu hurrire fi evâsıt-ı Şa‘banü’l-muazzam sene semân ve selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Mehmed Beşe İbrahim, Sadık bin Ahmed, Sadık bin Mehmed,

Ahmed bin bayram, Mehmed bin Müsli, Havace Mehmed, Ömer Beşe bin Hasan, Hacı

Derviş Ahmed, Mehmed Çelebi İshak, Ve gayruhum


FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon mahallâtından Ketancı Mahallesi sâkinelerinden

Sâkine binti Cafer nâm hâtun tarafından bey‘-i âti’z-zikr bimâ hüve tarîkü’ş-şer‘iyye şer‘an

vekâleti sâbite olan olan İshak Beşe bin El-hâc Hamza meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lazmu’t-

tevkîrde işbu hâfızü’l-kitâb Hasan Beşe bin Abdullah muvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb

bundan akdem mezbûre Sâkine mahalle-i mezbûrede vâki‘ bir haddi Sulak karyede vâki‘

147

Davud ağa ile Murad mülklerine ve bir haddi Ayşe Hâtun hânesine ve bir haddi tarîk-i

amma müntehî olan hâne-i evvel ve samanlık ve odamı ve fırını ve bagçeyi ve dâhilinde

olan envâ‘i eşcâr-ı müsmire ve gayri müsmire tevâbi‘ ve levâhıki ve evasık ve murâfık ile

mezkûr Hasan Beşe’ye altmışiki buçuk guruş ile bin nukud akçeye ki cem‘an altıbin akçe

ider zikr olunan altmışiki buçuk guruş ile bin aded akçeye mezkûr Hasan Beşe yedinden

tamamen alub kabz idüb teslîm-i cem‘ eyledim ve yedinden sahîh-i ikrâra ve bey‘-i şirâya

hükm olundu hurrire fi’t-târihü’l-mezbûr

Şûhudü’l-hâl, Mehmed bin İbrahim, Ahmed Beşe Bayram, (...) Mehmed, Hace

Derviş Ahmed, Mehmed Çelebi İshak Beşe, Mehmed Beşe Müsli, Ömer Beşe Hüseyin,

Zülfikâr Mehmed, Murad Beşe İbrahim, Ve gayruhum

K177-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Hasan bin Abdullah vekîli Musa bin Mehmed ez-zevceti’l-bikri’l-baliga

Rahime binti Hasan vekîlihâ Musa bin Ali be-şahâdeti Bayram ibn-i Abdullah ve Mehmed

bin Receb el-mihri’l-mü’ecceli elf dirhem nakd-ı rayic hurrire fi’l-yevmi’l-evvel min şehr-i

Ramazâni’l-mubarek sene semân ve selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Mustafa Bey, Mehmed Beşe bin Abdullah, Mahmud bin Mehmed,

Mehmed Zülfikâr

V23-B

K178- (Borç-Alacak)

FASIL

Oldur ki bundan akdem fevt olan Ayvalı Ali Efendi’nin sulbî oğlu Mürteza Çavuş

asâleten merhûm mezbûre sulbîye kızı Fatma Hâtun ve zevce-i metrûkesi Ayşe Hâtun

taraflarından müsbet ve müseccel vekîlleri olan mutasarrıf Mehmed Ağa vekâlet-i meclîs-i

şer‘-i hâzır-ı lazmu’t-tevkîrde Kasaba-yı Gümüşhâne sükkânından Endos veled-i şah emîr

nâm zımmî Ermeni muvâcehesinden bi’t-tav‘i ve’r-rızâ‘ ikrâr ve i‘tirâf idüp merhûm

mezbûr Ali Efendi hal-i hâyatında ve kemâli akl-i sıhhatında merkûme Emine’nin babası

mezkûr Şah emîr’e alâ tarîku’l-karz ikiyüz akçe verdi deyü talebi ve da‘vâ itdi murâfaa-i

şer‘ oldugından ba‘de’l-inkâr isbât itmişdi ki el-hâlet-i hazihî zikr olunan ikiyüz akçeden

merkûm Endos yedinden onbin akçe alub kabûl ve kabz idüb mutalebât-ı bâkîyeden mesfûr

148

Emine’nin zimmetini ibrâ-i amm ile ibrâ ve ıskât-ı tam ile iskât eyledim ba‘de’l-yevm

husus-ı mezbûr içün asâleten ve vekâleten da‘vâ sâdır ve mubadır olursa indel hükkâmü’l-

kirâm mesmû‘umu ve makbûl olunsun didikde mukırrı mezbûrede vech-i muharrer üzere

sâdır olan ikrârımdan almağla el-merkûm vicâhen ve şifâhen tahkîk idicek sıhhat-i ikrâra

ve terk-i da‘vâya ve berâtı zimmetine hükm birle işbu vesîka-i enika âla ma-hüve’l-hakika

ketb ve terkîm ve yedd-i talibe def‘-i teslîm olunduğu ledel-hükkâm mezkûr macera ola

tahrîr-i li-evâsıt-ı şehr-i şabânü’l-muazzam sene semân ve selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Hasan Ağa El-müezzin, Murad Beşe Abdullah, Ömer Çavuş Hafız,

İbrahim Bey Molla (...) Mehmed Efendi Ketancı-Zâde, Ma‘rûf Çavuş, Ebubekr Efendi

Evait, Memi Ağa Zülfikâr Beşe Esad, Mehmed Beşe El-ekabir, Hasan Çelebi Kasım Beşe,

Ve Gayruhum

K179-(Borç-Alacak)

FASIL

Oldur ki bundan akdem fevt olan merhûm Eyyub Ali Efendi’nin sulbî oğlu Mürteza

Çavuş asâleten ve zevcim mezkûre sulbîye kızı Fatma Hâtun ve zevci metrûkesi Ayşe

Hâtun taraflarından müsbet ve mü’eccel vekîlleri olan müteferrika Mehmed Ağa vekâleten

meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lazmu’t-tevkîrde Kasaba-yı Gümüşhâne sükkânından Eydos veled-i

Şah emîr nâm Ermeni muvâcehesinde bi’t-tav‘i ve’r-rızâ‘ ikrâr ve i‘tirâf idüp merhûm-ı

mezbûr Ali Efendi hâl-i hayâtında kemâl-i akl-ı sıhhatinde merkûm emîr Bey babası

merkûm babası mezkûr Şah Eymir’e alâ tarîku’l-karz ikiyüz akçe verdim deyu mabeyninde

isbât-ı kesire ve münâzara-i şedîde vâki‘ oldukda beynimizde ve sulh-ı muslihûn tavassut

idüp es-sulh-i seyyidü’l-hükkâm mesmû‘um onbin akçeye sulh olub bedel-i sulh olan

onbin akçeyi merkûm Eydüs yedinden alup ahz u kabz idüp bi’t-talebat bâkîyeden

zimmetini ibrâ-ı amm ile ibrâ ve ıskât-ı tâm ile iskât eyledim ba‘de’l-yevm husus-ı mezbûr

asâleten ve vekâleten da‘vâ sâdır ve mütebâdir olursa lede’l-hükkâmü’l-kirâm mesmû‘u

mukavele olunmaya dediklerinde (...) mezbûrân cem‘-i muharrer üzere sâbite olan ikrârın

almağla el-mezbûr vicâhen ve şifâhen tasdîk ve tahkîk idicek sahîh-i ikrâr ve sulh ve berât-

ı zimmetine hükm olundukda mâ-hüve’l-vâki‘ bi’t-taleb ketb tahrîr olundu hurrire fi’t-

târih-i mezbûr


149

K180-(Borç-Alacak)

FASIL

Oldur ki Bayram Çelebi bundan akdem fevt olan El-hâc Hasan’ın ve (...) Eyyub

Çelebi muvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb bundan akdem mezkûr Eyyub Çelebi’nin (...)

babası merhûm Hacı Hasan’dan Osmani onikişer akçeye câri iken Sultani iki Osmani yirmi

akçeye alub bir seneden sonra bizden yirmi cedîd akçe taleb ider şer‘işerîfe mürâfaa

olduğundan şer‘le üçyüz akçeye hükm olundu zikr olunan üçyüz akçe mukabelesinde

mezkûr Hacı Hasan birer guruşa dört vukiyye ipliği virüb zimmetini ibrâ itmiş iken fevt

olduğu (...) mezkûr Eyyub Çelebi’nin (...) bir beşlü ile (...) alub (...) eyledikde (...)

mezkûrdan (...) ider vâki‘ hâl suâl ve icrâ‘’-yı hak olunmak matlubumdur didikde gıbbe’s-

suâl ve’l-inkâr müddeî-i mezbûrdan takrîrine mutâbık beyyine taleb olundukda udûl-i

ricâlden Mehmed Bey ibn-i Süleyman ve Mustafa bin Mehmed nâm kimesneler li-ecli’ş-

şahâde hâzıran olub mezkûr Hacı Hasan müddeî-i mezbûr dörtbin cedîdi akçe taleb ider

mürâfaa-i şer‘i olduklarından akçe züyûf olmağla üçyüz akçeye hükm olunub meblağ-ı

mezbûr mukabelesinden birer guruş benim huzurumda dörtyüz vukiyye ipliği alub kabz

eyledi bu hususa şâhidlerimiz şahâdet dahî ider deyu edâ-yı şahâdet-i şer‘iyye idüb (...)

olmağın mezbûrânın şahâdetleri makbûl oldukda (...) merkûm Eyyub Çelebi muârazadan

men‘ olundu hurrire fi evâil-i şehr-i Şa‘banü’l-muazzam sene semân ve selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Abdurrahman Efendi, Şeyh Mehmed Efendi, Esad Çelebi ibn-i

Hüseyin Efendi, Ahmed Bey Emîr-i mahkeme, Zülfîkâr Mehmed, Ve kâtibü’l-hurûf

Süleyman Çelebi, Ve Gayruhum

K181-(Vekâlet)

FASIL

Vekâlet

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sâkinelerinden Emine binti Mehmed nâm hâtun

Ferhad Beşe ile olan husumeti Evci Musa Çelebi bin Veli nâm kimesneyi vekîl eylediği

Hüseyin Beşe bin Abdullah ve Ahmet Beşe bini Abdullah şahâdetleri ile vekâleti sâbite

oldukdan sonra ol dahî vekâlet-i merkûmesyi kabûl ve uhdesinden lâzım gelen zimmetini

edâya taahhüd eyledigi mâ-huvel vâki‘ bi’t-taleb ketb ve tensîk olundu hurrire fi’t-târihü’l-

mezbûr

150

Şûhudü’l-hâl, Hacı Hulusi El-imâm, Ahmed Çelebi İshak Efendi, Mehmed Çelebi

İshak Efendi, Hasan Çelebi Ali Bey, Hüseyin bin Abdullah, Hasan Bey (...), Zülfikâr

Mehmed, Ve gayruhum

V24-A

K182-(Tapu)

FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sâkinelerinden Emine binti Mehmed nâm hâtun

tarafından ikrâr-ı âti’l-beyân Hüseyin Beşe bin Abdullah ve Ahmed Beşe bin Abdullah

nâm kimesneler şâhadetleriyle vekâlet-i sâbite olan zevcim Musa Çelebi bin Kavalı (?)

nâm kimesne meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lazmu’t-tevkîrde iş bu râfi‘ü’l-kitâb Ferhad Beşe bin

(...) nâm râcil muvâcehesinde bi’l-mutabık ve’l-musaf ikrâr ve i‘tirâf idüp müvekkilem

mezbûre Emine’nin sadriye kızı olub bundan akdem fevt Havva nâm müteveffiyenin

babası Mehmed çavuşun kendüye ırs-ı intikâl iden (...) vâki‘bir haddi çeşmeden erik

ağacına erik ağacından dişbudak ağacına varıncaya ve bir haddi İshak Efendi ve bir haddi

tarîk-i âmma müntehî olan iki oda ve çartak ve anbarı ve bi’r-i mai ve bahçeyi (...) eşcârı

ile hâl-i hayâtında mezkûr Ferhad Beşe’ye bey‘ itmiş idim Mehmed mezbûreye gelerek

mezkûr müteveffiye-i merkûm Havva’nın babası Muhammed Çavuş’dan muntakil mülk-i

mevrûsudur didikde vekîl-i merkûmun bey‘-i şer‘i üzere sâdır olan ikrârını el-mukavele el-

mezbûr vicâhen tasdîk idüp mâ-vâka‘a bi’t-taleb ketb ve tensîk olundı hurrire fi-evâsıt-ı


Şûhudü’l-hâl, Hacı Salih El-imâm, Yakub Çelebi İshak Efendi, Mehmed Çelebi

İshak Efendi, Hasan Çelebi Ali Bey, Hasan Beşe Abdullah, Zülfikâr Mehmed, Ve

Gayruhum

K183-(Borç-Alacak)

FASIL

Oldur ki Trabzon mahallâtından Tekfur Çayırı Mahallesi’nde vâki‘ Erdoğdu

Kethuda Câmi‘-i Şerîfi vakf-ı nukuduna bi’l-asl mes’ul olan Mürteza Çelebi bin Sinan ve

Câmi‘-i mezbûrun imâmı ve hâtibi olan Davut Çelebi ve müezzini (...) Sadık ve hasb-ı

nâzırı olan Molla Ali ve mahalle-i mezbûr cemâatinden Ali Bey bin İlyas Çavuş ve biraderi

Mürteza Çelebi ve Zülfikar ibn-i Osman Beşe ve Üveys Beşe ve gayrileri meclîs-i şer‘-i

hâzır-ı lazmu’t-tevkîrde işbu ferman-ı sâbık vakf-ı mezbûrun mütevellîsi olan (...) râfi‘ü’l-

151

kitâb mefâhirü’l-kuzât Mehmed Efendi ibn-i merhûm Hasan Efendi mahzarında ta‘bîrü’l-

merâm her biri ikrâr takrîr-i kelâm idüp bundan akdem mezbûr Mehmed Efendi’nin vâlîdi

merhûm Dizdar Hasan Efendi’nin zimmetinde mâl-ı mevrûslarından yirmiyedibin akçe

olan kabliine binaen zaman-ı eskide zimmetinde kalub bade vefât-ı muhallefâtından edâsı

lâzım oldukda mûmâ-ileyh Mehmed Efendi muhallefât-ı müteveffâdan mahalleyi

mezbûrede vâki‘ lede’l-ahâli ve’l-ciran ma‘lûmü’l-hudûd bahçesini deyni mezbûr

mukabelesinde kabûl idüp meblağ-ı merkûmun yirmiyedibin akçeyi cânib-i vakfa bahçe-i

mersûmu zimmetinden edâ etmeye taahüd itmiş idi el hâlet-i hâzırda mûmâ-ilyeh Mehmed

Efendi’nin ta’ahüd eylediği meblağ-ı merkûm yirmiyedibin akçeden onyedibin akçeyi

cânib-i vakf içün mütevellî-i mezbûre edâ ve teslîm eylediğinden sonra vech-i muharrer

üzere ahz u kabz ve teslîm idüp ve meblağı bâkî onikibin akçeyi dahî yine cânib-i vakfa

târih-i kitâbdan doksan gün tamamına (...) şer‘i ile edâ etmege işbu hâzıru’l-meclîs

Hüseyin Çelebi bin Şeyhi Bey emr-i kabûlü havî kefaletle kefil olmağın biz dahî kefalet-i

mezbûreyi kabûl eyledüğümzden sonra mûmâ-ileyh Mehmed Efendi dahî kendü

zimmetünden gayri zimem-i nâşî olan mâl-ı vakf-ı mezbûrdan otuz ikibin akçenin ‘ale’l-

esâmî mesfûr Davut Çelebi’nin hâtibi ve sâbıkân naîbi şer‘ olan Hasan Efendi’nin ve ihzâr-

ı hattını müştemil defter-i mütevellî-i mezbûra teslîm idüp ve meblag-ı maru’z-zikr

yirmiyedibin akçenin dahî (...) hesâb-ı zimmetinde zuhur idüb ikibin akçeyi (...) dahî

müteveffâ-yı mezbûr Çelebi’den edâ etmege tensîb-i hâzır-ı mültezim olmuştur ba‘de’l-

yevm muşarun-ileyh Mehmed Efendi zimmetinde mâl-ı vakf-ı mezkûrun aslından (...) bir

akçe ve bir habbe bâkî kalmadığı zimmetini ibrâ–ı amm ve kâti‘ü’n-nizâ‘ ibrâ ve iskât

eyledim dedikde mukırr-ı mezbûrun minvâl-i meşrûh üzere cârî olan ikrârlarını mûmâ-

ileyh Mehmed Efendi dahî tasdîk ve şifâhen tahkîk idicek mâ hûve’l-vâki gıbbe’t-taleb

kesr ve tahrîr olundu fi’l-yevm temenna-yı fi evâsıt-ı Şa‘bâni’l-muazzam sene semân

selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Mehmed Şeyh Efendi, Hasan Ağa Mahmud, Hızır Çavuş Abdullah,

Mehmed Çelebi İsmail, Sadık Bey Mehmed Efendi, Süleyman Çelebi Şeyh Osman, İsmail

Çelebi El-Kitâb

K184-(Tayin)

FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon kal’ası muhafazasına nâzır olan kıdvetü’l-emâcid-i

ve’l-ekârim (...) Ali Ağa tarafından Veli Beşe nâm râcil Kalağa nâm karye sükkânından

152

tahminen elli yaşında sa’i müsaid olan Musâbık Şahsüvar nâm kimesneyi meclîs-i şer‘-i

şerîfe ihzâr ve bi’l-müracaa suâl olundukda ben (...) idim halen İstanbulda sâkin olan

oğlum ati’l-mukarrer (...) bana mektub gönderüb haberinde Yeniçeri eyledim deyu hâlâ

Yeniçeriyim dedikde mezkûr (...) tahrîr üzere sâdır olan kelimâtı mûmâ-ileyh Ali Ağa

tarafından mezkûr Veli Beşe’nin (...) ile ketb ve tahrîr olundı hurrire fi’t-târihü’l-mezbûr

Şûhudü’l-hâl, Ahmed Beşe Sami, Süleyman Çelebi El-hâc Osman, Yakub Çelebi

İshak Efendi, Zülfikar Mehmed, Ve gayruhum

K185-(Borç-alacak)

FASIL

Oldur ki Ayagorgor Mahallesi sükkânından Lefter veled-i Aleksandır nâm zımmî

meclîs-i şer‘e mahalle-i mezbûre sâkinlerinden olub bundan akdem mürd olan (...) nâm

zımmînin zevce-i metrûkesi ve vârisi Sameryani binti Kirako nâm zımmîye muvâcehesinde

takrîr-i da‘vâ idüb mezbûr Sameryani’nin zevci mürd-i merkûm (...) mâl suretinde degil

(...) onbin cedîdi cemiü’l-ayar akçe zimmet-i şer‘i virmişdim kable’l-edâd olub meblağ-ı

mezbûr zimmetimde kalmayub hâlâ muhallefâtından taleb iderim vâki‘ hâl suâl ve icrâ‘-yı

hak olunmak matlubumdur didikde gıbbe’s-suâl mezbûr Sameryani ikrâr ve i‘tirâf idüb

fi’l-hakika zevcem mezbûre (...) hâl-i hâyatında ve kemâl-i akl-ı sıhhatinde merkûm

Lefter’den alâ tarîki’l-arz onbin cedîdi cemiü’l-ayar akçe alub ahz u kabz eyledi didikde

(...) mezbûrenin minvâl-i şer‘i üzere cârî olan ikrârını almağla el-mezbûr vicâhen tasdîk

idicek edâsına hükm birle işbu vesîka ketb olundu fi evâsıt-ı Şa‘bâni’l-muazzam sene


Şuhudü’l-hal, Ahmed Beşe Hamami, Köse Yusuf, Ömer Beşe İbrahim, Hasan Beşe

Abdullah, Hüseyin Beşe Abdullah, (...) Yani, (...) Eyron, Yani veled-i Kirako, Ve

Gayruhum

V24-B

K186-(Borç-Alacak)

FASIL

Budur ki Ayagorgor Mahallesi sükkânından Lefter veled-i Aleksandır nâm zımmî

meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lazmu’t-tevkîrde mahalle-i mezbûre sâkinlerinden olup bundan

akdem olan Bendazi nâm zımmîye’nin zevce-i metrûkesi Semir Yani binti Kirako nâm

153

zımmîye muvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb merkûm Semir Yani’nin Ez-zevc mezbûre

Bendazi’ye hâl-i hâyatında ve kemâl-i akl-ı sıhhatinde onbin cedîd ve (...) cemiü’l ayâr

akçe vaz-ı şer‘-i virmişdim kable’l-evvel mürd olub meblağ-ı mezbûr zimmetinde

kalmagın hâlâ muhallefâtından taleb iderim vâki‘-i hâl suâl olunub ihkak-hak olunmak

matlubumdur dedikde gıbbe’s-suâl ve’l-inkâr müddeî-i mezbûrdan takrîrine mutâbık

beyyine taleb olundukda Nasara tebasından Bendazi veled-i İstefan ve Lefter veled-i Cabik

nâm zımmîler li-ecli’ş-şahâde mâhirler olub fi’l-hakika müzd-i mezbûr Bendazi hal-i

hâyatındave kemâl-i akl-ı sıhhatinde mezkûr Lefterden alâ tarîkü’l-kazâ onbin cedîd ve

cemiü’l-ayar akçe aldım vâcibü’l-evvel ve lâzımü’l-iktiza deynimdir deyu bizim

huzurunda ikrâr ve i‘tirâf idüb işhâd eyledi bu hususa şâhidlerimiz şahâdet dahî iderüz

deyu edâ-yı şahâdet-i şer‘iyye idüb gıbbu’ş-şerâitü’l-kabûl şahâdetleri mezkûre vâki‘

oldukdan sonra merkûm Lefter meblag-ı mezbûrdan küllen ve noksan almadığına yemin

dahî ve bi’l-cümle dahî şer‘iyyeden bir ile ibrâ dahî eylemediğine yemin teklîf olundukda

yemîn-i bi’llâhi’l-‘aliyyi’l-‘azîm eylemeğin zikr olunan onbin akçe mürd-i mezkûr

muhallefâtından edâsına hükm olundu hurrire fi evâsıt-ı Şa‘bâni’l-muazzam sene semân ve

selâsin ve elf


K187-(Borç-Alacak)

FASIL

Budur ki Maçuka Nâhiyesi’ne tâbi‘ Çotanoz karye sâkinlerinden olub fevt olan

Hasan Beşe bin Fatma nâm sağîr kızı tarafından vesâyeten Mehmed Beşe bin Ali nâm

kimesne meclîs-i şer‘-i şerîfe ihzâr ve bi’l-muvâcehe takrîr-i da‘vâ idüb bundan akdem

mezkûr Mehmed Beşe iki seneye karîbdir ki karye-i mezbûrede vâki‘ ‘inde’l-ahâli

malûmu’l-hudûd olan anbar ve çartak mezbûr Hasan Beşe’ye otuzaltı adet guruşa bey‘

idüp kabz-ı semeni ve teslîm-i bey‘ eylemedi fevt olub selefi sağîresi mezbûre Fatma’ya

intikâl itmiş iken tasarrufuma mâni‘ olur vâki‘ hâl suâl ibrâ-ı hak olunmak matlubumdur

dedikde gıbbe’s-suâl ve’l-inkâr müddeî-i mezbûreden takrîrine mutâbık beyyine taleb

olundukda (...) mezbûr Mehmed Beşe fi’l-hakika mahdûd-ı mezbûrun mezbûr Hasan

Beşe’ye otuz altı adet guruşa bey‘ eyledim deyu ikrâr ve i‘tirâf eyledüğü mâ huve’l-vâki

bi’t-taleb ketb olundu hurrire fi’t-târihü’l mezbûr

154

Şûhudü’l-hâl, Ömer Çavuş-ı dergâh-ı âlî, Ali Beşe bin Abdullah, Abdurrahim

Efendi, Ahmed bin Abdülhalim, Zülfikar Mehmed, Ve kâtibü’l-hurûf Süleyman, Ve

gayruhum

K188-(Kefâlet)

FASIL

Oldur ki mahmiyye-i Trabzon sükkânından mahzü’l-ayân Hafız Çavuş meclîs-i

şer‘-i hâzır-ı lazmu’t-tevkîrde kazâ-yı Trabzon zımmîlerinden Makarol veled-i Bendazi ve

Malid nâm zımmîler muvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüp iş bu hâzırü’l-meclîs olan Mohar

nâm zımmînin kefaleti hasebiyle zimmetinde bâkî kalan kırk adet guruş târih-i kitâbdan

yirmi güne varınca edâsına kefil-ül (...) oldum deyu ikrâr-ı mezkûr zımmîler talebiyle ketb

ve tenmik hurrire olundu 28 şa‘bânü’l- muazzam sene semân ve selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Ahmed Bey Emîr-i mahkeme, Mustafa Beşe Muhafız, Mehmed bin

Abdullah, Ve Kâtibü’l-hurûf Sületman Çelebi, Ve Gayruhum

K189-(Vekâlet)

FASIL

Oldur ki mahmiyye-i Trabzon sâkinlerinden Bayram binti Ayşe nâm hâtun mahalle-

i mezbûreden Sâkine nâm hâtun ile olan da‘vâsına işbu râfi‘ü’l-kitâb Mustafa ibn-i

Abdurrahman Efendiyi vekîl eylediğine Hasan Çelebi ibn-i Ali ve Mehmed ibn-i

Abdullah’ın şâhadetleri ile vekâlet-i sâbite oldukdan sonra ol dahî vekâleti merkûmeyi

kabûl eyledim gıbbe’t-taleb (...) sâbık ketb ve tahrîr olunub yeddine def‘ olundu tahrîren

‘aşere şehr-i şa‘bânü’l-muazaam sene semân ve selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Abdurrahman Efendi, Ahmed Bey Emîr-i mahkeme, Mustafa (...), Ve

Kâtibü’l-hurûf Süleyman Çelebi, Ve gayruhum

K190-(Akrabalık Ispatına Dair Kayıt)

FASIL

Oldur ki mahmiyye-i Trabzon mahallâtından olup Kindinar Mahallesi sâkinlerinden

Mevlâna Hüseyin Mustafa Çelebi bin Seyyid Hasan ve Osman bin Mehmed ve Memi bin

Hasan ve Hamzabin Mahmud nâm kimesne meclîs-i şer‘ide li-ecli’ş-şehâde hâzırlar olub

yine mahalle-i mezbûre sâkinlerinden Rukiye binti Hasan nâm hâtun hâl-i hâyatında ve

kemâl-i akl-ı sıhhatinde bizim huzurumuzda ikrâr ve i‘tirâf idüb karındaşı vâlidem

155

Meryem nâm hâtun işbu hâzır-ı meclîs olan Ömer Bey’in babası Fazlı Bey ile li-emm

karındaşlardır ve benim karındaşım mezbûr Ömer Bey‘e münhasırdır deyu bizi işhâd

eyledi bu hususa şâhidlerimiz şahâdet dahî iderüz deyu alâ-tarîkü’ş-şahâde ihbâr

eyledikleri mâ-hüve’l-vâki bi’t-taleb ketb ve tahrîr olundu hurrire fi-evâhir-i şehr-i


Şûhudü’l-hâl, Ali bin Bayram El-imâm, Musa Çelebi El-imâm, Seyyid İbrahim bin

Osman, Mehmed bin Yusuf, Abdullah Beşe Ömer, Haydar Beşe Abdullah, Ve Gayruhum

V25-A

K191- ( Vergi Davası)

FASIL

Oldur ki Yomra Nâhiyesi’ne tâbi‘ Şana nâm Karye sâkinlerinden Kostantin nâm

zımmî asâleten ve karye-i mezbûre ahâlisin taraflarından vekâleten meclîs-i şer‘-i hâzır-ı

lazmu’t-tevkîrde (...) Kebîr Mahallesi sükkânından iş bu râfi‘ü’l-kitâb Daniyel veled-i

Yanol nâm zımmî muvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüp mezbûr Daniyel’in karye-i

mezbûrede evi olub vâki‘ü’t- tekâlîf-i şakkayı bizimle virmede ta’lil ider suâl olunup icrâ‘-

yı hâk olunmak matubumdur didikde gıbbe’s-suâl mezbûr Daniyel cevâba mutasaddî olup

fi’l-hakika karye-i mezbûrede evim vardır lâkin cümle tekâlîf-i şakkayı sâkin olduğum

mahalle halkı ile edâ iderim ve karye-i mezbûrede sâkin olmam ancak yılda bir kerre üzüm

devşirmege varurum karye-i mezbûr ahâlisine bir nesne viregelmedim deyü fetvâ-yı şerîfe

ibrâz idüb nazar olundukda Daniyel dahî şâhidler olub cizyesini ve avârızını ve saîr

salgununu sâkin olduğu mahallesinde viregelmiş iken bir karyeye bir miktar üzüm bagçesi

ve bir bagçeye ocak (...) olub yılda bir kerre üzüm devşirmeye varmağla karye-i merkûme

halkı senin bahçen vardır kadîmden karye-i merkûme halkına vâki‘ olan salgunları içün bir

akçe vire gelmemişken hâlâ dahî merkûmeden salgun almağa kadir olurlarmı(?) beyânen

buyrula el-cevâb olmazlar kadîmden bu ana dek vire gelince bir akçe virmek lüzum gelmez

kadîmden alınmayan verilmeyen nesne virilmesin ve alınması emri şer‘-i ve emri pâdişâhi

ile memnudur deyu buyrulmağın ber-mucib-i fetvâ şerîfe-i merkûm Konstantin

muârazadan men‘ olunub mezkûr Daniyel vâki‘ olan tekâlîf-i şakkayı sâkin olduğu

mahalle halkı ile edâ etmeye tenbîh olunub mâ-vâka‘a gıbbe’t-taleb ketb olunub yed-i

talibine i‘tâ′ olundu ise lede’l-hâce maceri fi-tahrîren evâil-i şehr-i Ramazâni’l-mubarek


156

Şuhudü’l-hal, Abdurrahim Efendi, Süleyman Çelebi El-kâtib, Süleyman Çelebi Eş-

şeyh Osman, Ahmed Bey Efendi Muhaleme, Zülfikar bin Mehmed Muhzır, Ahmed Çelebi

Muhzır

K192-(Borç-Alacak)

FASIL

Ermeni taifesinden Karakaş Mirza nâm Ermeni meclîs-i şer‘-i Erdoğdu Vakfı’nın

mütevellîsi Mürteza Çelebi muvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb vakf-ı mezbûr nukudundan

elli adet kâmil guruş alub kabz idüb vâcib’u’l-edâ zizimmetimdedir deyü ikrâr eylediği

mütevellî-i mezbûrun (...) ile ketb olundu

Şûhudü’l-hâl, Molla Ali Hafız, Hüseyin Ağa Mütevellî, Davud Çelebi, Süleyman

Çelebi El-hâtib, Zülfükar Mehmed, Ve gayruhum

K193-(Rehin)

FASIL

Budur ki Karakaş meclîs-i şer‘e mütevellî-i şerîfe vâki‘ ‘inde’l-ahâli malûmu’l-

hudûd olan mülkü ve evi zimmetinde olan olan dörtbin akçe mukabilinde mütevellî

Mürteza Çelebi’ye rehin virdim deyu ikrârı kayd fi’t-târih’ü’l-mezbûr

Şûhudü’l-hâl, muhzıru’s-sâbikîn

K194-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Hasan Çavuş bin Mürteza vekîli Ahmed Çelebi bin Mehmed Çelebi ez-

zevceti’l-bikri’l-baliga Emine binti Es-seyyîd (...)vekîli Mehmed Efendi bin Receb be-

şahâdeti Süleyman Çelebi bin Eş-şeyh Osman ve Ahmed Çelebi bin (...) el-mihri’l-

mü’ecceli isneyn elf dirhem hurrire fi ramazânu’l-mubarek sene semân ve selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Mustafa Çelebi bin Süleyman, (...), Ali Çelebi İmam Mehmed Molla

Şaban, Halil Çelebi Hacı Ömer, Ve gayruhum

K195-( Mîrâs)

FASIL

Budur ki sinn-i bulûğuna muarref olan Mürteza bin Şeyhi meclîs-i şer‘ide işbu

bâisü’t-tahrîr Ali Çelebi bin Mehmed Beşe muvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüp bundan

157

akdem fevt olan vâlidem Emine nâm hâtun mîrâsında incisüyle on iki miskal bir altun saç

bağı ve onbir dirhem gümüş ve beş dane tılsımı dayım Hüseyin Çelebi mezkûr Ali

Çelebi’ye emanet-i vaz‘ eylemiş idi el-hâlet-i hazihî zikr olunan oniki miskal altun saç bagı

ve beş dane tılısım mezkûr Ali Çelebi yedinden olup kabz eyledim ba‘dehu alâkam

kalmadı mezkûr Ali Çelebi’ye (...) içün zikr olunan saç bağına mezbûrların zararına

eniştem Mustafa Çelebi’ye (...) olub ve mezkûr Mustafa’ya dahî (...) Çavuşoğulları Ali Bey

(...) meclîs-i şer‘ide kefîl oldukları kayd-şud

Şuhudü’l-hal, (...) Mustafa Bey, İbrahim Beşe Abdurrahim El-müezzin, Ve

kâtibü’l-hurûf Süleyman, Ve Gayruhum

K196-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Mehmed bin Halil vekîli Mehmed bin Murad Beşe ez-zevceti’l-bikri’l-

baliga Raziye binti Ali vekîlihâ Mustafa bin Mehmed be-şahâdeti Balabin Hasan ve

Ahmed bin Resul el-mihri’l-mü’ecceli selâse mie dirhemdir fi evâil-i şehr-i ramazânü’l-

mübarek sene semân ve selâsin elf

Şuhudü’l-hal, Yusuf Mehmed, Mehmed Beşe Abdullah, Zülfikar Mehmed, Ve

gayruhum

K197-(Nikâh)

Ez-zevc Şaban bin İsmail vekîli Mehmed bin Halil ez-zevceti’l-bikri’l-baliga (...)

binti Mehmed vekîlihâ Mustafa bin Mehmed be-şahâdeti (...) bin Hasan ve Hüseyin bin

(...) Ali el-mihri’l-mü’ecceli (...) mie dirhem hurrire fi’t-târü’l-mezbûr

Muhzırü’s-sâbıkin

V25-B

K198-(Borç-Alacak)

FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sâkinlerinden olup bundan akdem fevt olan

Abdurrahman Âğa’nın sulbîye kızı Neslihan nâm hâtun tarafından ikrâr âtî’z-zikr bimâ

hüve’n-nehci’ş-şer‘î müsbet vekîli olan Ömer bini alâ meclîs-i şer‘-ide işbu râfi‘ü’l-kitâb

Ali Bey bin Abdurrahman muvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb müvekkilem mezbûre

158

Neslihan Hâtun’un li-ebeveyn karındaşı Abdurrahman’dan muteallik (...) nâm karyede

vâki‘ bir haddi Mehmed Çelebi ve bir haddi Abdulgaffar Çelebi mülklerine ve bir haddi

tarîk-i âmma müntehî olub harâbe köşk (?) olan ev yerimi (...) mülk (...) olan envâ‘i eşcâr-ı

müsmire ve gayri müsmireyi tevâbi‘ ve levâhık ve taraik ve murâfık ile ve bundan

ma‘adaları zirâat e kabil boz yerlerini ve bi’l-küllîye makul-vâcib ile müvekkilem mezbûre

Nesliha’nın li-emm karındaşı Mustafa Çelebi mezkûr Ali’ye beşbin akçeye bey‘ idüp

meblag-ı mezbûrun bin akçesini nakden kabz idüb dörtbin akçesi zimmetinde kalmış idi el-

hâlet-i zikr olunan dörtbin akçeyi dahî vekâletim hasebiyle yedinden alub kabz eyledim

dedikde takrîr-i (...) üzere sâdır olan ikrârına el-mezbûr (...) tasdîk idüb (...)kayd şud


FASIL

Budur ki Hoc Kavala nâm karye sükkânından Mustafa Beşe bin Abdullah nâm

kimesne tarafından ikrâr-ı âtî’z-zikr hüve’n-nehci’ş-şer‘î vekîli ve sulb-ı oğlu olan Ali

Çelebi meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lazmu’t-tevkîrde iş bu râfi‘ü’l-kitâb Mehmed Beşe bin

Abdullah nâm kimesne muvâcehesinde meclîs-i şer‘ide bi’t-tav‘i ve’r-rızâ‘ ikrâr ve i‘tirâf

idüp müvekkilim ve babam mezbûr Mustafa Beşe’nin karye-i mezbûr (...) vâki‘ bir haddi

(...) merkûm Mehmed ve bir haddi Ali Çelebi ve bir haddi (...) ve bir haddi nâm mülklerine

müntehî olan (...) bagçeyi ve icmâli mülkü envâ‘ı eşcâr-ı müsmire ve gayri müsmireyi

tevâbi‘ ve levâhıkıyla mezkûr Muhammed Beşe’ye onbin guruşa bey‘ idüp kabz-ı semenini

teslîm-i bey‘ eyledim (...) deyu ikrârı kayd-şud

Şûhudü’l-hâl, İshak Memi, Ali Çelebi Musa Bey, Ahmed Beşe Abdullah, (...)

Abdullah Mustafa Beşe Musa, Mustafa Sadullah, Salim Sadullah, (...)

K200-(Tapu)

FASIL

Odur ki Der-saâdet Yeniçerilerinden Mehmed Beşe nâm râciler tarafından husus-ı

âti’z-zikr (...) olan sulbî oğlu Mehmed Çelebi meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lazmu’t-tevkîrde Hoca

Mislüşan nâm karyeden Hüseyin bin Abdullah muvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüp karye-i

mezbûrede vâki‘ bir tarafı İbrahim ve bir tarafı nehr-i câriye ve ikişer tarafı tarîk-i âmma

müntehî olan bir bâb beyt-i süflâ ve hâneyi ve bir çatma anbarı (...) ve bir hâneyi ve

bağçeyi ve müştemil mülk-i menzîli cemi‘-i tevâbi ve levâhıkıyla ile bundan akdem

mezkûr Muhammed Beşe mahruse sâkinlerinden sâkin Lefter veled-i Yani nâm zimmeye

159

üçbin akçe iştirâ‘ eyleyüb mülki müşteramız iken mezbûr Hüseyin bazarlığımıza mâni‘

olub vâki‘ hal-i suâl ve icrâ-yı hak olunmak matlubumdur dedikde gıbbe’s-suâl mezbûr

Hüseyin cevâba mütesaddi olub mahdûd-ı mezbûr merkûm Lefter’in zevcesi Maryon nâm

zimimiynin mülki olmağla otuz guruşa bana bey‘ eyledi deyu cevâb virmeğin mezbûr

Hüseyin’den mahdûd-ı mezbûr mesfûre Maryon’un mülkü olub otuz guruşa iştirâ‘

eylediğine beyyine talep olundukda isbât-ı beyninden aciz ve kasır olmagın muârazadan

men‘ olunub mahdûd-ı mezbûr ber-muceb-i hüccet-i şer‘iyye mezkûr Ahmed’e hükm

olunub gıbbe’t-taleb hasebü’l-vesîka ketb ve (...) olunub yedine def‘ olundu ki defteri

hacette ihticâc idile tahrîren fi evâil-i şehr-i ramazânü’l-mübarek mezkûr sene semân ve

selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Hüseyin (...), Abdurrahman Efendi, Süleyman Çelebi (...), Hüseyin

Efendi, Zülfikar ibn-i Mehmed, (...) Süleyman Çelebi

K201-(Mehir)

FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon mahallâtından Ketancızâde Mahallesi sâkinleriden

olub bundan akdem fevt El-hâc Mirza nâm müteveffânın zevce-i metrûkesi (...) Sâkine

binti Abdullah nâm hâtun tarafından da‘vâ-yı âti’z-zikr Hasan Çelebi bin Ali ve Mehmed

bin Abdullah şahâdetleri ile vekâleti sâbite olan Mustafa Bey bin Abdurrahman meclîs-i

şer‘i hâzır-ı lâzımu’t-tevkîrde müteveffâ-yı mezbûrun zevce-i âhiresi Sâkine binti Cafer

nâm hâtun tarafından (...) müvekkilem olan İshak Beşe bin El-hâc Hamza muvâcehesinde

takrîr-i da‘vâ idüp müvekkilem merkûme Sâkine müteveffâ-i mezbûrun muhallefâtına

vâsi‘ü’l-yed olmagla Hasan Çelebi mezbûr (...) müteveffâ-yı mezbûr zimmetinde mün‘akid

olan mihr-i mü’eccelim ve mihr-i muaccelim muhallefâtı müteveffâdan müvekkilim

hasebiyle taleb iderim ihzâr-ı hak olmak matlubumdur didikde gıbbe’s-suâl vekîlleri ishak

Beşe cevâba mütesaddi olup merkûm Hacı Mirza fevt oldukda muhallefât-ı mezbûr (...)

tahkîk ed-dâhil-i ve’l-hâric yirmiiki guruş ile bir çuka alub kabûl ve kabz idüb mutâlebât-ı

bâkîyeden müvekkilem mezbûre Sâkine zimmetini ibrâ-ı âmm ile ibrâ-ı iskât zimmetini

vekîl-i mezbûr Mustafa Bey sulh-ı merkûmunun olmak mesfûr İshak Beşe’nin takrîrine

mutâbık beyyine taleb olundukda udûl-i ricâlden Müsli Çelebi bin İskender ve Mirza Beşe

bin Ahmed nâm kimesneler li-ecli’ş-şahâde hâzırlar olub fi’l-hakika mezkûr (...) Sâkine

(...) birinden yirmiiki adet guruş ile bir çuka alub kabz idüb (...) müteveffâ Hacı Mirza

zimmetinde olan mihr-i mü’eccelimin gayrı hissesinden (...) olub zimmetinden ibrâ-ı âmm

160

ile ibrâ ve iskat eyledim deyu bizi işhâd eyledi bu hususa şâhidleriz şahâdet dahî ideriz

deyu edâ-yı şahâdet-i şer‘iyye idüb ba‘de’t-ta‘dîl ve’t-tezkiye şahâdetleri (...) vâsi

oldukdan sonra sahîh-i sulh zimmetine (...) olundu

Şûhudü’l-hâl, Mehmed Çavuş Hamdullah, Mustafa Çelebi Ahi Baba, Ahmed

Çelebi (...), İsmail Çelebi Sadullah, Zülfikar Mehmed, Ve kâtibü’l-hurûf Süleyman, Ve

gayruhum

V26-A

K202-(Borç-Alacak)

Oldur ki Of Kazası’ndan Mehmed Çelebi ibn-i Hasan Beşe nâm kimesne meclîs-i

şer‘-i hâzır-ı lazmü’t-tevkîrde işbu râfi‘ü’l-kitâb Aleksan veled-i Hiristofoz nâm zımmî

muvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüp bundan akdem mezkûr Aleksandır evini on bir hesâb

üzere muamele ile yedibin akçelik guruş vermişdim hâlâ taleb eylediğimden edâsına ta’lil

ider vâki‘ hâl suâl ve icrâ‘-yı hak olunmak matlubumdur dedikde gıbbe’s-suâl merkûm

Aleksandır cevâba mutasaddî olub merkûm Mehmed Çelebi’den evini onbir muamele ile

yetmiş adet kâmil guruş kabz aldım muamelesince yetmiş yedi guruş ider ben para

almadım deyu münkir olıcak müddeî-i mezbûrdan da‘vâsına mutâbık beyyine taleb

olundukda isbât-ı beyyineden aciz ve naçiz olmagın mesfûr Aleksandır zikr olunan yetmiş

guruşu ziyade almadığına yemin teklîf olundukda yemin idüb aldı enzelü’l-kemâl-i İsa

alyhisselam ittiğinden sonra mucebiyân-ı hükm birle merkûm Muhammed Çelebi

muarızına men‘ olunup iş bu vesîka yed-i talebe i‘tâ′ olundu ki lede’l-hâce mezkûr ba meri

(?) ola tahrîren fi evâil-i şehr-i ramzânü’l-mübarek sene semân selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Abdurrahim Efendi, Süleyman Çelebi Eş-şeyh Osman, Ahmed Bey

ibn-i (...) ZülfikarMehmed, Ve gayruhum

K203-(Borç-Alacak)

FASIL

Oldur ki Of Kazâsı’na tâbi‘ Kalipravel (Kalipravl) nâm karye sükkânından Yakom

veled-i Anastas nâm zımmî meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lazmu’t-tevkîrde yine karye-i

mezbûreden Serendafil nâm zımmî muvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüp bundan akdem

mezkûr Serendafil evini onbir akçe muamele ile onbin akçe virüp bana her seksen akçesine

bir guruş virdüm deyu taahhüd itmişken hâlâ virmekden ta’lil ider vâki‘-i hâl suâl ve icrâ‘-

yı hak olunmak matlubumdur dedikde gıbbe’s-suâl mezkûr Serendafil cevâba mutasaddî

161

olup fi’l-hakika merkûm Yakom’dan evini onbir muamele ile onbin akçe alub onbir bin

akçe virmege taahhüd eyledim guruş vereyim demedim deyu münkir olucak müddeî-i

mezbûrdan da‘vâsına mutâbık beyyine talep olundukda ısbât-ı beyyineden aciz ve kasır

olmagın merkûm Serendafil’e guruş vereyim demedigine yemin teklîf olundukda yemin

eylemegin zikr olunan on bir bin akçesinin her seksen akçesine bir guruşun edâsına tenbîh

birle iş bu vesîka ketb olunub yeddine taleb i‘tâ′ olundu tahrîren hurrire fi evâil-i şehr-i

ramazânü’l-mubarek

Şûhudü’l-hâl, Yakub Çelebi bin İshak (...) Süleyman Çelebi ibn-i Şeyh Osman,

Abdurrahim Efendi, Ahmed Efendi bin (...), Ve gayruhumü’l-hâzırun

K204-(Borç-Alacak)

FASIL

Oldur ki mahmiyye-i Trabzon sâkinlerinden Murad Beşe ibn-i Abdullah meclîs-i

şer‘-i hâzırı lazmu’t-tevkîrde Fazıl Beşe nâm kimesne tarafından husus-ı âtî’z-zikre bi’l-

mutabık ve’l-musaf vekîlleri olan Seydulah Mahmud nâm kimesne muvâcehesinde takrîr-i

da‘vâ idüp bundan akdem mezkûr Fazıl Beşe bana bir merkeb emanet virmişken merkûm

Mahmud zikr olunan merkebi müvekkilim sana seksen guruşa bey‘ eyledi deyü benden beş

guruş aldı hâlâ emanet olan merkebi helak olmakla benden aldığı beş guruşu talep iderim

suâl olunub ihkâk-ı hak olunmak matlubumdur dedikde gıbbe’s-suâl merkûm Mahmud

cevâba mutasaddî olub müvekkilim mezkûr Fazıl Beşe sâlifü’z-zikr merkeb mesfûr (...)

seksen guruşa bey‘ eyledi ana binaen beş guruş aldım deyü cevâb virdikde mezkûr

Mahmud takrîrine mutâbık beyyine taleb olundukda isbât-ı beyyineden aciz ve nakıs

olmagın mezkûr Murad zikr olunan merkebi iştirâ‘ ve kabûl eylemediğine yemin teklîf

olundukda yemini billahi’l-aliyyü’l-azim eyledikden sonra zikr olunan beş guruşun edâsına

tenbîh olunub işbu vesîka-i enika alâ mâ huve’l-tahkîk sebt olunub ber-talibe i‘tâ′ olunan

lede’l-hâce olundı mezkûr tahrîr-i edâ ile şehr-i ramazânü’l-mübarek sene semân ve selâsin

ve elf

Şûhudü’l-hâl, Şeyh Mehmed Efendi, Abdurrahim Efendi, Ahmed Bey Emîr-i

mahkeme, Süleyman Çelebi El-kâtib, Zülfikar Mehmed, Ve Gayruhum

162

K205-( Arâzi-Sınır Anlaşmazlığı)

FASIL

Budur ki Çal-ı Sağir nâm karyenden Hasan bin Ahmed yine karye-i mezbûr

sâkinlerinden Mehmed bin Yusuf Beşe muvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüp karye-i mezbûre

sakilerinden olub bundan akdem fevt Veli nâm kimesnenin tasarrufunda olan boz yerleri ve

nehri havî çar kurbünde olan çayırlık bin otuz üç rebî-ül-âhirin evasıtında karye-i mezbûre

Sipahi Bostan Çavuş’dan takarrüble aldım bu ana gelince tasarrufuma almadım hâlâ

mezbûr Mehmed tasarrufuma mâni‘ olur vâki‘ hâl suâl ve icrâ‘yı hak olmak matlubumdur

didikde gıbbe’s-suâl mezkûr Mehmed cevâba mutasaddî olub zikr olunan mezkûr yerleri

Çayırlık Hüseyin nâm kimesnenin Abdurrahman çavuşdan taleb iderim deyu cevâb viricek

bu ana gelince kim tasarruf iderdi deyu suâl olundukda üç guruş mezkûr-ı mezbûr Hüseyin

tasarruf ider Hüseyin kimdir bilir misiniz denildikde Hüseyin Ferhad (...) Hüseyin kim

bilirüz hali kalmağla tutuldum deyu sâlif-i kelimât eylemeniz muârazadan olub (...) mezbûr

dedem Hasan yedinden (...) mukarrer olmak üzere hükm olundu hurrire fi’t-târihü’l-

mezbûr

Şûhudü’l-hâl, Mehmed Çelebi Bayezid-zâde, Ahmed Bey Emîr-i mahkeme,

Zülfikar Mehmed, Mehmed Beşe Hüseyin, Ve kâtibü’l-hurûf Süleyman, Ve Gayruhum

K206-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Mehmed bini Ali Mehmed tâbi‘ Mir Muhammed Çavuş vekîli Hüseyin

Çelebi bin Mir Muhammed Çavuş ez-zevceti’l-bikri’l-baliga Genç Nihad bini Abdullah

vekîlihâ Mustafa Çelebi bin Mehmed Çelebi velâyete el-mihri’l-mü’ecceli erbaa elf dirhem

nakd-ı râyic fi’l-vakt hurrrire fi’t-târihü’l-mezbûr

Şûhudü’l-hâl, Mehmed Çavuş (...), Osman Çelebi El-kâtib, Ahmed Bey Emîr-i

mahkeme, Osman Çelebi, Mehmed El-mahdûd

K207-(Arâzi-Sınır Anlaşmazlığı)

FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sâkinleriden olub Dergâh-ı Âlî çavuşlarından Ömer

Çavuş bin Mustafa nâm kimesne meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lazmu’t-tevkîrde Mesaryu nâm

karye sükkânından Receb ve Muhammed bin Molla Yahya nâm kimesneler muvâcehesinde

163

takrîr-i da‘vâ idüb karye-i mezbûrede vâki‘ bir haddi molla Yahya mükine ve bir haddi

Yuri nâm zımmî mülküne ve bir haddi tarîk-i âmma müntehî olub vâlidemden irsle îsâl

iden mülk-i evimizi ve bahçeyi envâ‘-ı eşcârıyla mezkûrlar Receb ve Mehmed fuzulen

tasarruf iderler vâki‘ hâl suâl ve ihzâr-ı hak olunmak matlubumdur dedikde gıbbe’s-suâl

mezkûrlar Recep ve Mehmed cevâba mutasaddî olub Mehmedden mezbûr mezkûr Ömer

Çavuş’un vâlidesinden îsâl itmiş mülk olduğu ma‘lûmumuz degildir deyü münkir

olduklarına müddeî-i mezbûrdan divâna mutâbık beyyine taleb olundukda udûl-i

müslimînden Şeyh Mehmed Efendi bin Ali ve Ali çavuş bin Süleyman ve Süleyman Çelebi

bin Eş-Şeyh Osman nâm kimesneler li-eceli’ş-şahâde hâzırlar olub fi’l-hakika mahdûd-ı

mezbûr mezkûr Ömer Çavuş’un vâlidesinin mülkü idi fevt olub oğlu merkûm Ömer

Çavuş’a intikâl eyledi mülk-i mevrûsesidir bu hususa şâhidleriz şahâdet dahî ideriz deyu

edâ-yı şahâdet-i şer‘-iyye ittiklerinde gıbbe’ş-şerâitü’l-kabûl şahâdetleri hâzır-ı hüve’l-vâki

oldukdan sonra mahdûd-ı mezbûr merkûm Ömer Çavuşa hükm birle ‘inde’l-vesîka alâ mâ-

hüve’l-hakika ketb ve tensîk olundu hurrire fi’t- târihi’l-mezbûr

Şûhudü’l-hâl, Mir Mehmed Çavuş Erzurumi, İshak Beşe Hacı Hamza, Ali Çelebi

bin (...) Derviş, Mustafa Beşe Musa, Derviş Çelbi Sinan, Mahmud Çelebi Ömer bin

Mehmed Çavuş, Esad Çelebi Hüseyin Efendi, Mehmed Çavuş Cafer Ağa, Zülfikar

Mehmed, Ve Kâtibü’l-hurûf Süleyman, Ve gayruhum

V26-B

K208-( Borç-Alacak)

FASIL

Mehmed Çavuş

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sükkânından Ali Çelebi bin Aslan Derviş meclîs-i

şer‘-i hâzır-ı lazmu’t-tevkîrde iş bu hafızu’l-kitâb Mehmed Çavuş muvâcehesinde takrîr-i

da‘vâ idüp bundan akdem ben aher diyarda iken (...) babam merkûm Aslan Derviş mezkûr

Mehmed Çavuş’un karinesinden (...) içün bir tek altun cevheri bilezik ve bir donluk (...) ve

bir dirani (?) ve bir canfes ve bir (...) yüzük vermiş sâbık kabûl itmedim Osmani taleb

iderim suâl olunsun dedikde gıbbe’s-suâl mezbûr Mehmed Çavuş cevâba mutasaddî olub

fi’l-hakika bu zikr-i sebk iden esbâbı ve merkûm Ali Çelebi’nin babası (...) mezkûr Ali

Çelebi (silik) nişân virdi ben dahî alub kabz eyledim lâkin Trabzon’da Rus müstevli

164

oldukda benim (...) ile tımarıma ihzâr olundu deyu hükm mâ-vâka‘a bi’t-taleb kayd-ü ketb

ve tenmik olundu

Şûhudü’l-hâl, Ömer Çavuş (...), Mustafa Beşe Musa, Süleyman Çelebi El-kâtib,

Zülfikar Mehmed, Ve gayruhum


FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sâkinlerinden Bayram bin Abdullah meclîs-i şer‘-i

hâzır-ı lazmü’t-tevkîrde ve Der-saâdet yeni çerilerinden iş bu sahibül kitâb Mehmed Beşe

bin Aslan Efendi’nin muvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb Mesaryu nâm karyede vâki‘ bir

haddi Ömer Beşe ve bir haddi Mir Mehmed mülküne ve iki haddi tarîk-i âmma müntehî

olub hudûdu erbaası funduk ile mahdûd olan bahçe dahlinde vâki‘ mestûr olan çartağı

fırını ve icmâli mülki envâ‘-i eşcâr-ı müsmire ve gayri müsmire ve çayırlığı tevâbi ve

levâhık ve evasık ve murâfık ile mezkûr Mehmed Beşe’ye elli aded guruşa bey‘ idüp kabz-

ı semeni tesilimi bey‘ eyledim deyu ikrâr idüp tasdîk ve kabûl eylediğimi bi’t-taleb kayd-

şud hurrire fi’t-târihü’l mezbûr

Şûhudü’l-hâl, El-hâc ishak Beşe El-hâc Hamza, Mehmed Çelebi İshak Beşe, Ali

Çelebi İshak Beşe, Mehmed Çelebi İshak Beşe, Rızâ‘ Çelebi Mehmed Es-seyyîd, Bekir bin

Derviş Davud, Murad Beşe Abdullah, Mehmed Beşe Mustafa Sefer, Mehmed Çelebi Ömer

Beşe, Osman Beşe Er-râcil, Hasan Çelebi Ahmed Ağa, Davud Mehmed, Ve Kâtibü’l-hurûf

Süleyman, Ve gayruhum

K210-(Hırsızlık)

FASIL

Budur ki Dergâh-ı Âlî Yeniçerilerinden Mustafa Beşe bin Ahmet nâm râcil meclîs-i

şer‘-i hâzır-ı lazmu’t-tevkîrde Hoc Piravlak nâm karye ahâlisinden Vâsil veled-i Ağatot ve

Yani ve Sam ve gayrileri muvâcehesinde takrîr-i kelâm ve ta‘bîrü’l-merâm kılub bundan

akdem karye-i mezbûrede bir inegim zâyi‘ olmuş idi hâlâ katanâm işbu hâzırân-ı fi’l-

meclîs olan Rezo bin Piyale beher iki kölesi Piyale ve dilaverdir sirkat idüp ekl

eylemişlerdir husus-ı mezbûr içün mir Ahmed mezkûrdan Vâsil ve Yani ve Sam ve

saireden da‘vâ-yı nizâ‘ m yokdur zikr olunan iki koyun Rezo bin Piyale ve Dilaver sirkat

itdiler karye-i mezbûre reâyâsından bir alâkam yokdur deyü didikde mâ-suâl bi’t-taleb

kayd-şud hurrire fi’t- târihi’l-mezbûr

165

Şûhudü’l-hâl, Yakub Beşe Süleyman, Mehmed Çelebi Kenan, Mustafa Beşe (...),

Süleyman Çelebi El-kâtib, Zülfikar Mehmed, Ve gayruhum

K211-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Ali bin Mustafa ez-zevceti’l-bikri’l-baliga Şeker binti Abdullah vekîlihâ

Polad be-şâhadeti Mehmed bin Hüseyin ve Karabaş Ali el-mihri’l-mü’ecceli elf dirhem

fi’t-târihü’l-mezbûr

Şûhudü’l-hâl, Zülfikar Mehmed, Ahmed Emîr-i mahkeme, Ve Gayruhum

V27-A

K212-(Borç-Alacak)

Mehmed Paşa

FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sükkânından Ahmed Çelebi bin Mahmud Bey

meclîs-i şer‘den bi’l-fi‘il vâlî-i vilâyet-i Trabzon olan sahibü’l-ddevlet-i ve’l-ikbâl saâdetlü

Ömer Paşa Hazretleri’nin vekîli ve kethudaları olan kudvetü’l emâcid-i ve’l-ekârim

Mehmed Ağa mahzarında bi’l-mutabık ve’l-musaf ikrâr ve i‘tirâf idüp bundan akdem

Mahmud Efendi oğlu Mehmed Bey zimmetinde karz-ı şer‘ide takdiri yüz yirmi beş guruş

akçe olub merkûm Mehmed bey zikr olunan takdiri yüz yirmi beş guruşa müşârün-ileyh

Ömer Paşa Hazretleri’ne bey‘ ittiği onun bahasından edâ olunmagı havâle etmiş idi el-

hâlet-i hazihi sâlifü’z-zikr olan takdiri yüzyirmibeş guruşu müşârün-ileyh Ömer Paşa

Hazretleri’nin yedinden alup ahz u kabz itdüm eğer Mehmed Bey ve eğer sahib-i saadetleri

Ömer Paşa Hazretleri’nin berâtı ve bir habbe hakkı kalmadı didiği mukırr-ı merkûm’un

minvâl-i muharrer üzerine sâdır olan ıkrârı müşârün-ileyh paşa hazretleri tarafından mûmâ-

ileyh Mehmed Ağa vicâhen tasdîk ve şifâhen tasdîk idicek ve sahîh-i ikrâr ve berât-ı

zimmetine hükm olunub mavâka‘a bi’t-taleb ketb ve tenmik olundu

Şûhudü’l-hâl, Ahmed Çavuş bin Mustafa Çavuş, Müslim Ağa Abdullah, Ali Çelebi

Mahud, Hüseyin Çelebi Mir Mehmed Çavuş, Ahmed Bey Abdullah, Hüseyin Çelebi Ali

Ağa, Ve gayruhum

166

K213-(Borç-Alacak)

FASIL

Budur ki ebna-ı sipahiyândan naîb-zâde Mustafa Bey meclîs-i şer‘ide işbu bâisü’t-

tahrîr İbrahim Beşe muvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüp mezkûr İbrahim Beşe Oksi nâm

karyede mutasarrıf olduğu asmalı mülkden dokuz senedir ki bir akçe mahsul ve bir

virmeyüb taleb-i da‘vâ eylediğimden münâzaât-ı kesireden sonra Müslümanlara satışıyla

tahmini ikiyüz akçeye sulh eylediler bedel-i sulh olan ikiyüz akçeyi mezkûr İbrahim Beşe

yedinden alub kabz idüb zimmetini ibrâ eyledim ba‘dehu alâkam kalmadı deyu ikrâr-ı

kayd-şud hurrire fi evâil-i şehr-i ramazânu’l-mübarek sene semân ve selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Abdurrahim Efendi, Esad Çelebi Hüseyin Efendi, Zülfikar Mehmed,

Ahmed Bey Emîr-i mahkeme, Mustafa Mahmud Beşe, Ve Kâtibü’l-hurûf Süleyman, Ve

gayruhum


FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon mahallâtından Urgancıyan Mahallesi sükkânından

Konstantin veled-i Eskoranof nâm zımmî meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lazmu’t-tevkîrde iş bu

râfi‘ü’l-kitâb abd–muttaki olan Aslan veled-i Abdullah nâm zımmî muvâcehesinde bi’l-

mutabık ve’l-musaf ikrâr ve i‘tirâf idüb mahalle-i mezbûrede vâki‘ bir haddi sur-ı harâbeye

ve bir haddi leb-i deryâ ve bir haddi ve bir tarafı tarîk-i âmma müntehî olub bundan akdem

diğer abd-ı muttakim olan Mirza veled-i Abdullah nâm kimesneye nısfıdır ki ön ve çar

muhakık ve anbarın ve bahçenin ve zeytun eşcârının nısf aherinin dahî merkûm Aslan’a

sekizbin nukud-ı akçe fil vâki‘ akçeye bey‘-i bât-ı kat’i ile bey‘ idüp kabz-ı semenini

teslîm-i bey‘-i mahfuz kıldım ba‘de’l-yevm mülk-i müşterâsıdır keyfe mâ-yeşa ve yahtar

mutasarrıf olsun dedikde mutasarrıf-ı mukırr-ı merkûm’un ba‘s-ı şerîf üzere sâdır olan

ikrârı el mukavele el-mezbûr vicâhen tasdîk idilecek sahîh olan vaz‘-ı şerâite hükm olundı

hurrire fi evâil-i şehr-i ramazânu’l- mübarek sene semân ve selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, İbrahim Salih Ağa bin Mir Bekir Şerîf, İbrahim Çelebi El-mevdud,

Yakub Ağa bin İshak, Hüseyin Beşe Abdullah, Mehmed Beşe İlyas, Süleyman Mustafa,

Ali Çelebi Mehmed Beşe, Mehmed Çelebi Ayas, Süleyman Çelebi Müsli Beşe, İbrahim

Beşe Abdullah, Hüseyin (...), Süleyman Çelebi Katib, Zülfikar Mehmed, Mir Said Çelebi

Hüseyin Efendi

167

K215-(Mülk satışı)

FASIL

Budur ki mahalle-i Urgancıyan sâkinlerinden Konstantin veled-i Estoranof nâm

zımmî meclîs-i şer‘-i hâzır-ı-lazmu’t-tevkîrde mutak olan iş bu râfi‘ü’l-kitâb Aslan veled-i

Abdullah nâm zımmî muvâcehesinde bi’l-mutabık ve’l-musaf ikrâr ve i‘tirâf idüb Çölme

Mahalalesi’nde vâki‘ bir haddi zeytunluga bir haddi dereye ve bir cânibi Bayram oğlu

zeytunluğuna ve bir haddi tarîk-i âmma müntehî harâbe-meşref olub bundan akdem diğer

abd-i mutakim olan Mirzaya nısfını verdiğim ev yerinin ve bagçesinin nısfı aherini zımmî-i

merkûm Aslan’a dörtbin nukud-ı raic fi’l-vâki‘ akçeye bey‘-i bât-ı kat‘iü’l-hak ile bey‘

idüb kabz-ı semeni takdim (?) ve teslîm-i bey‘-i mahdûd kıldım ba‘de’l-yevm mülk-i

müşterâsıdır keyfe mâ-yeşâ mutasarrıf olsun didikde beyi şirâ‘ya hükm olundu

Şûhudü’l-hâl, İbrahim Çelebi El-mevdud, Yakub Çelebi İshak Efendi, Hüseyin

Beşe (...), Yakub Beşe Veli, Mehmed Beşe İlyas, Süleyman Beşe Mustafa, Ali Çelebi

İbrahim, İbrahim Çelebi El-imâm, Mustfa Çelebi (...), Müsli Beşe Süleyman, Süleyman

Çelebi Müsli Beşe, İbrahim Beşe Abdullah, Hüseyin (...), Esad Çelebi Abdurrahim, Ve

Kâtibü’l-hurûf Süleyman


FASIL

Mahmiyye-i Trabzon mahallâtından Urgancı Mahallesi sükkânından Konstantin

veled-i Estoranof nâm zımmî meclîs-i şer‘i hazır-ı lazmu’t-tevkîrde abd-i mu‘tak olan iş bu

râfi‘ü’l-kitâb Aslan veled-i Abdullah nâm zımmî ikrâr-ı muvâcehesinde bi’l-mutabık ve’l-

musâf ikrâr ve i‘tirâf idüb Zefanos nâm karyede vâki‘ bir haddi dere ve bir haddi Hasan

mülkine ve bir cânibi Beylik çayrına ve bir tarafı tarîk-i âmma müntehî olub nısfını bundan

akdem diğer abd-i mu‘takim olan Mirza’ya virdiğim evini ve asmalı mülkünü vesair eşcâr-

i müsmire ve gayri müsmirenin nısf-ı aherini dahî merkûm Aslan’a onbin nakd-i raic fi’l-

vâki akçeye bey‘-i bât-ı kat’i ile bey‘ idüb kabzı semenini takdim ve teslîm-i bey‘-i

mahdûd kıldım ba‘de’l-yevm mülk-i müşterâsıdır keyfe mâ-yeşa yehtar mutasarrıf olsun

didikde sıhhaten ikrârına bey‘ ve şirâ‘ya hükm olunub ketb olundu hurrire fi’t-târihü’l

mezbûr


168


Mir Mürteza Bey

FASIL

Budur ki Akçaabad Nâhiyesi’ne tâbi‘ Divranos nâm karye sâkinlerinden Zebano

binti Kirako nâm zımmîyye meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzımü’t-tevkîrde Dergâh-ı Âlî

sipahilerinden murâfi‘ü’l-ayân işbu râfi‘ü’l-kitâb Mürteza Bey bin Musa Ağa

muvâcehesinde bi’l-mutabık ve’l-musaf ikrâr-ı şer‘i ve i‘tirâf-ı meri‘ kılub mezkûr karyeye

mezbûrdan vâki‘ Murad bin Abdurrahman ve mezbûr metrûke Mehmed Ağa ve

Muhammed bin Mustafa Bey mülklerineve bir haddi tarîk-i âmma müntehî mutasarrıf

olduğum mülk-i evimi ve (...) mülkümü ve dâhilinde olan envâ‘-ı eşcâr-ı müsmire ve gayrı

müsmireyi tevâbi ve levâhık ve taraik ve murâfık ile mûmâ-ileyh Mürteza Bey‘e ikibin

akd-i raic fi’l-vâki akçeye bey‘-i bât-ı kat‘i ile bey‘ idüb kabz-ı kabz-ı semen ve teslîm-i

bey‘ eyledim didikde müşteri-i merkûmun bey′-i meşrûh üzere cârî olan ikrârını almağla

el-mezbûr vicâhen ve şifâhen kabûl idicek sahîh-i ikrâr ve bey‘-i şirâ‘ya hükm olunur

hurrire fi evâil-i şehr-i şa′banü’l-Mubarek semân ve selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Ali Çelebi Es-seyyîd Derviş, Said Bey Mehmed Efendi, Hüseyin

Beşe Abdurrahim, Hüseyin Çelebi Mustafa, Mehmed Çelebi bin El-hâc Rasim, (...)

Mehmed Çelebi, Ahi Baba, Derviş Çelebi El-hâc İbrahim, Ve Kâtibü’l-hurûf Süleyman,

Ve gayruhum

V27-B

K218-(Vergi)

FASIL

Budur ki Yomra Nâhiyesi’ne tâbi‘ Kalafka nâm karye sâkinlerinden Dimitri veled-i

Breşko ve Nikola veled-i Serabo ve gayrileri tarafından da‘vâ-ı âti’z-zikrde hüve’n-

nehci’ş-şer‘î vekîl olan İshak Çelebi meclîs-i şer‘i hâzır-ı lâzımü’t-tevkîrde (...) şehri

sükkânından işbu râfi‘ü’l-kitâb Lefter veled-i Manlo nâm zımmî muvâcehesinde takrîr-i

da‘vâ idüb mezkûre Lefter yine karye-i mezbûreden mülk-i vârisi vâki‘ olan tekâlîf taleb

itdikde edâsına ta’lil ider vâki‘ hâl suâl ve icrâ‘-ı hak olunmak matlubumdur didikde

gıbbe’s-suâl mezkûre Lefter cevâba mutasaddî olub fi’l-hakika karye-i mezbûrede mülküm

vardır lâkin anın sâkini olmayub ancak mahsul zamanı geldiğinde yılda bir kerre varub

mahsulümü cem‘ idüb gelüb nefs-i şehrde sâkin olub vâki‘ olan avârız-ı divâniye ve

169

tekâlîf-i örfiyye ve cizye-i şer‘-iyye ve sakiye ve (...) ve öşrü ve (...) vesair harc-ı sâkin

olduğum Ayvasıl Mahallesi’nde (...) kadîmü’l-eyyâmdan bu ana gelince husus-ı mezbûr

içün karye-i mezbure ahâlisinden bir akçe ve bir habbe viregelmediğimden ma‘ada

mukaddema Trabzon Kazası’nda olan mufahhârü’l-kuzât Osman Efendi huzurunda

murafâ-ı şer‘-i veled-i Ömer nefs-i şehirde sâkini olan zımmîler cümle tekâlîfi sâkini

olduğu mahallede ahâli-i karye dahî karyelerinde virmek üzere sicil ve hüccet olunub

yedime hüccet-i şer‘-i virilmmiştir deyu ibrâz idüb nazar olundukda mazmûnu takrîrine

muvaffık olmağın mezbûr hüccet-i şer‘iyye merkûm Lefter vâki‘ olan avârız-ı divâniye ve

saîr tekallif-i örfiyyesini nefs-i şehrde ibrâz idüb mahalle halkı ile virmek üzere karye-i

mezbûre ahâlisi muârazadan men‘ olunub mâ-vâka‘a gıbbet-taleb ketb olundu

Şûhudü’l-hâl, Süleyman Çelebi El-hâc Osman, Abdurrahim Efendi, Ahmed Bey

Emîr-i mahkeme, Zülfikar Mehmed

K219-(Borç-Alacak)

Budur ki Tekfur Çayırı Mahallesi’nden Monla Ali El-hafız meclîs-i şer‘i hâzır-ı

lâzımü’t-tevkîrde Erdoğdu Vakfı’nın mütevellisi Mürteza Çelebi muvâcehesinde ikrâr ve

i‘tirâf idüb ve vakf-ı mezbûr nukudundan müteveli-i mezbûr benden oniki buçuk guruş

raic-i muamele-i (...) üzere bin akçe ider zikr olunan oniki buçuk guruş alub kabz eyledim

varub oğlu Mustafa’ya virdim didikde kayd-şud

Şûhudü’l-hâl, Selim Mehmed Efendi, Mehmed Çelebi Kitâb, Müslihiddin Çelebi,

Selim Çelebi

K220-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevci El-hâc Bedir bin Mehmed akd-i nefs-i ez-zevceti’s-seyyib Ayşe binti

Abdullah vekîlihâ İsmail bin Hasan vekîlihâ (...) el-mihri’l-mü’eccel selâse mie dirhemdir

fi evâil-i Ramazâni’l-mubarek sene semân ve selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Hamza naîb, Hüsam naîb, Ahmed Beşe Emîr-i mahkeme, Müsli

Çelebi El-hâc, Zülfikar Mehmed, Ve gayruhum

170

K221-( Vergi)

FASIL

Budur ki (...) Trabzon Kazâsı’nın bedel-i avârızı haczine me′mûr olan Çelebi Ağa

tarafından İbrahim Bölükbaşı nâm kimesne işbu mahzü’l-kitâb Receb ve Mehmed ibn-i

MonlaTâhir nâm kimesneler meclîs-i şer‘-i şerîfde ihzâr-ı bi’l-muvâcehe takrîr-i da‘vâ idüb

mezkûrân Receb ve Mehmed Mesaryu nâm karyede sâkin olub mülk-i evimi ve bağçesi

olub vâki‘ olan avârız-ı divâniyeyi edâ itmekden ta’lil iderler vâki‘ hâl suâl olunsun

didikde gıbbe’s-suâl mezkûrân Receb ve Mehmed muvâcehesinde olub bizim sâkin

olduğumuz mülk-i hâne-i avârızında olmadığından gayriden (...) müderris oğulları olmağla

(...) avarızı ve (...) ve saîr tekâlîf-i (...) viregelmediği ve bizden avârızı vesair tekâlîf almak

şer‘i almadığına (...) huzur-ı şerîfimizde irade-i hüccet ibrâz ve nazar olundukda mazmûn-ı

mesmû‘umdan olub sâkin olduğu mülk-i hâne-i avârızından dahî olmayub yüzüyle (...)

zamanında bizi aslen tekâlîf diye gelmeyub sâkin olduğum (...) dahî raiyet kaydı olmuş

iken halen bize birbirimizden tekâlîf dahî alınmak şer‘an caiz olurmu (?) el-cevâb olmaz

emr-i şer‘i ve emr-i padişâhi ilememnûadır (...) buyurulmağın ber-muceb-i fetvâ-yı şerîfe

merkûman Receb ve Mehmed’den tekâlîf-i örfiyye ve avârız-ı divâniye taleb olunmak

üzere işbu vesîka ketb olundu tahrîr fi’t-târihü’l-mezbûr

Sâbık

K222-(Borç-Alacak)

FASIL

Budur ki muhafızbaşı olan Mustafa bin Mehmed meclîs-i şer‘ide merhûm Erdoğdu

Vakfı’nın hasır nazırı olan Hafız (?) Ali Efendi muvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf ve vakf-ı

mezbûr nukudundan mütevelli Murataza Çelebi’nin yedinden oniki buçuk guruş ki bin

akçe ider alub kabz eyledim meblağ-ı mezbûr zimmetimde vâcibü’l-kazâdır (...) olub kayd-

şud

Şûhudü’l-hâl, Mustafa Beşe Musa, Mustafa Beşe Ahmed, Zülfikar Mehmed,

Mehmed Çelebi Abdullah, Ve Kâtibü’l-hurûf Süleyman, Ve gayruhum

V28-A

K223-( Mülk satışı)

FASIL

171

Oldur ki mahmiyye-i Trabzon sâkinlerinden İbrahim bin Abdullah nâm kimesne

asâleten ve li-ebeveyn karındaşı İskender kız karındaşları Sofya ve Simriyani bentayori

nâm kimesneler tarafından Mustafa Beşe ibn-i Mehmed ve Mehmed ibn-i Ali Beşe

şahâdetleri ile ikrâr-ı âti’z-zikre vekâleti sâbite olan Selim bin Mahmud Beşe vekâlet-i

meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzımü’t-tevkîrde işbu râfi‘ü’l-kitâb Mehmed Beşe ibn-i Hüseyin

muvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb Suk-i Sultaniye’de Kazgancılar Çarşusu’nda vâki‘ bir

haddi İbrahim Çavuş ve bir haddi Yuri nâm zımmî dükkanlarına ve iki haddi tarîk-i âmma

müntehî olan bir bâb mülk-i dükkanı tevâbi ve levâhık ve taraık ve murâfık ile târih-i

kitâbdan dört ay mukaddem mezkûr Mehmed Beşe’ye otuzüç aded guruşa bey‘ idüb kabz-ı

semen ve teslîm-i bey‘ eylediklerinde mukırrân-ı merkûmânın vech-i muharrer üzere sâdır

olan ikrârlarından mezkûr Mehmed vicâhen ve şifâhen tasdîk ve kabûl idicek sahîh-i ikrâra

ve bey‘-i şirâ‘ya hükm olunub gıbbe’t-taleb ketb ve tenmik olundu hurrire fi evâsıt-ı şehr-i

Ramazâni’l-mubarek sene semân ve selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Hüseyin Beşe ibn-i Abdullah, Yakub Çelebi ibn-i İshak Efendi, Ali

Beşe Abdullah, Hüseyin Beşe ibn-i Abdullah, Sadık Çelebi ibn-i Mehmed Beşe, Şaban

ibn-i Abdullah, Süleyman Ağa Abdullah, (...)

K224-(Vekâlet)

FASIL

Oldur ki mahmiyye-i Trabzon sakinlerinden İskender veled-i Yuri li-ebeveyn kız

karındaşları Asufiye (?) ve Semirani (...) nâm zımmîyeler Suk-i Sultaniye Kazgancular

Çarşusu’nda karındaşları İbrahim ile müşa′an mutasarrıf oldukları dükkanda olan hisse-i

şer‘iyyelerine beyânen işbu bâ‘sü’t-tahrîr Selim ibn-i Mehmed Beşe vekîlleri ile gelüb

Mustafa Beşe bin Mehmed ve Mehmed bin Ali Beşe şer‘i şahâdetleri ile vekâleti sâbite

oldukdan sonra oldahî vekâleti mezkûr be-kabûl ve uhdesine lâzım gelen hidmetini edâya

taahüd eylediğü ve (...) üzere mâ-hüvel vâki‘ bi’t-taleb kayd ve ketb olundu hurrire fi

evâsıt-ı şehr-i Ramazâni’l-mubarek sene semân ve selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Hüseyin Beşe bin Abdullah, Yakub Çelebi ibn-i İshak Efendi, Hasan

Beşe Abdullah, Sadık Çelebi ibn-i Mehmed, Şaban Dede (?) İbni Abdullah, Süleyman Ağa

bin Abdullah, Ve gayruhumü’l-hâzırun

172


FASIL

Budur ki Kavala nâm karye sâkinlerinden Közcu Mustafa nâm râcil tarafından

ikrâr-ı âti’l-beyân bimâ hüve’n-nehci’ş-şer‘î vekîl ve sulbî oğlu olan Ali Çelebi meclîs-i

şer‘-i hâzır-ı lâzımü’t-tevkîrde işbu râfi‘ü’l-kitâb Yusuf bin Abdullah muvâcehesinde ikrâr

ve i‘tirâf idüb müvekkilim ve babam Mustafa Beşe Bey (...) nâm karyede vâki‘ bir haddi

Saferol ile (...) nâm zımmîler mülküne ve bir haddi Hasan ve bir haddi Yanol ve bir tarafı

(...) mülklerine müntehî olan bir kıt‘a cevizlik onaltı dib ceviz ağacı ve beş (...) sairi tevâbi

eşcâr-ı müsmire ve gayr-ı müsmiresiyle merkûm Yusuf’a onbeş aded kâmil guruşa bey‘

idüb kabz-ı semen ve teslîm-i bey‘ eyledim deyu ikrârı kayd-şud hurrire fi’t-târihü’l-

mezbûr

Şûhudü’l-hâl, Ahmed Beşe Ali, (...) Beşe Abdullah, Osman Beşe (...) Hasan

Mehmed, Süleyman Beşe Abdullah, Mehmed Beşe (...), Ali Çelebi (...) Beşe, Osman Beşe

Mustafa Beşe, (...)

K226-(Sultan Mehmed Han Vakfı’nın İmarına Dair Kayıt)

FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon’da Ortahisar’da vâki‘ merhûm (...) Sultan Mehmed

Han âliye’r-rahmete (...) olan El-hâc Mehmed Efendi ve mahalle-i mezbûre sükkânından

Ali Çelebi bin (...) Derviş ve (...) Çavuş ve Turhan Beşe ve (...) Beşe ve hancı Abdi Beşe

nâm kimesneler meclîs-i şer‘-i şerîfde (...) kılub vakf-ı mezbûrdan mahalle-i mezbûrda

vâki‘ kale hamamının (...) kimesneler (...) itmekle vakf-ı mezbûr ibtal olduğundan (...)

üzerine varulub görülmeye (...) zeyl-i kitâbda mestûrü’l-esâmî olan (...) müslümanlar ile

mahalle-i mezbûreye varılmağın nazar olundukda fi’l-vâki zikr olunan (...) oğlu Ömer

Çelebi ve Mustafa Beşe (...) ve Hacı Osman ve Miran oğlu Ahmed Çelebi ve Abdülbaki

Efendi ve Mirac Kethüda ile (...) akruşduğundan (...) etrafına suyundan çökülüb hamam

dahî ibtal olub (...) ve israf olduğu bâriz ve tahkîk olmağın sâlif-ü’z-zikr (...) gelmek içün

işbu vesîka inşâ olunub (...) imza olundu hurrire fi evâsıt-ı (...) (...) semân ve selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Derviş Efendi bin (...), Hüseyin Ağa El-mütevellî, Osman Beşe (...)

Süleyman (...), Ahmed Bey (...), (...)

173


FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon’da Akçaabad Nâhiyesi’ne tâbi‘ (...) nâm karye

sâkinlerinden Akbar veled-i Sohar nâm zımmî meclîs-i hâzır-ı lâzımü’t-tevkîrde işbu

hâfızü’l-kitâb (...) bin Hasan muvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb karye-i mezbûrede vâki‘

bir haddi Eskici-zâde Mehmed Bey ve bir haddi (...) Ali Beşe mülklerine ve iki haddi tarîk-

i âmma müntehî mutasarrıf olduğum evi ve bağçeyi ve dâhilinde olan envâ‘-ı eşcâr-ı

müsmire ve gayrı müsmireyi (...) kabûl tahminen iki kilelik tuz (...) karye-i mezbûrede

sahib-i muârefeiyle (...) Yusuf Beşe’ye yirmi aded riyâl guruşa bey‘ itdim kabzı semen ve

teslîm-i bey‘ eyledim deyu hükm-i sahîh olunan ve bey‘-i (...) hükm olundu hurrire fi

evâsıt-ı şehr-i Ramazâni’l-mubarek sene semân ve selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, El-hâc İshak Beşe Hacı (...) Halil İbrahim Beşe Abdullah, (...) Beşe

(...), Mehmed Beşe (...), (...) Mustafa Çelebi Hacı Hasan, Ali Çelebi Mustafa, Veli Çelebi

(...), Zülfikâr Mehmed, Ve gayruhum

V28-B

K228-(Borç-Alacak)

FASIL

Hüccet-i Ömer bin Mehmed Çavuş

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sâkinlerinden Ali Çelebi bin Üstat Derviş meclîs-i

şer‘-i hâzır-ı lâzımü’t-tevkîrde işbu hâfızü’l-kitâb Mehmed Çavuş bin Cafer

muvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb bundan akdem aher diyarda olduğu (...) babam merkûm

Üstat Derviş benden icâzetinde mezbûr Mehmed Çavuşun kerimesi Rukiye nâm hâtun (...)

altun cevheri bilezik ve bir altun lal yüzük ve bir canfes ve bir (...) nişân (...) ve bir nişân

kabûl itdim zikr olunan esbâbı taleb iderim suâl olunsun didikdde gıbbe’s-suâl mezbûr

Mehmed Çavuş cevâba mutasaddî olub fi’l-hakika bu zikr-i sebk iden esbâbı merkûm Ali

Çelebi’nin babası kızıma mezkûr Ali Çelebi içün nişân virdim yedinden alub kabz eyledim

lâkin Trabzon’a Rus menhûsu müstevli olub Aşağı Hisarı ihrâk itdikde zikr olunan

esbâbları dahî benim esbâbım ile garet ve ihrâk olundu (...) eyledim ve mezkûr Ali

Çelebi’nin babası merkûm Ali Çelebi’den izinsiz fuzuli nişân virmekle yedine emanet

olduğumdan kabûl-i şer‘iyyem vardır deyu ibrâz ve nazar olundukda mazmûn-ı takrîrine

muvafık olmağla mezkûr Mehmed Çavuş zikr olunan esbâbın kendünün olduğuna Rus

174

havfından kendü malı ile mahfuz yerde saklamayub (...) yemin teklîf olundukda (...)

emanete aldı (...) Ali Mehmed sulhüm (...) eylemeğin mezbûr Ali Çelebi muârazadan men‘

olunub hurrire fi’t-târihü’l mezbûr

Şûhudü’l-hâl, Mehmed Çavuş dergâh-ı âlî, Mustafa Beşe Kurd, El-hâc Mehmed

Beşe Şafak, İbrahim Çelebi Hacı Ali, Süleyman Çelebi Ekabir, Ömer Çelebi Ekabir


FASIL

Dergâh-ı âli Yeniçerilerinden Rüstem Beşe ibn-i Ahmed (...) meclîs-i şer‘-i hâzır-ı

lâzımü’t-tevkîrde (...) Ahmed El-mezbûr tarafından tasdîk ve ketb olan (...) işbu (...) kitâb

Mustafa Beşe ibn-i Korkud muvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb babam müteveffâ-yı

mezbûrun muhallefâtından Eksotha Mahallesi’nde vâkî‘ bir haddi Mehmed Ali ve bir (...)

mülklerine ve bir hadi mekâbir-i müslimîne ve bir tarafı tarîk-i âmma müntehî olub Rus

menhûsu istilasında ihrâk olunan (...) ve kuyusundan ve bağçesinden ve dâhilinde olan

envâ‘-ı eşcâr-ı müsmire ve gayrı müsmirelerinden olan nısf-ı şâyi‘ hisse-i şer‘iyyemiz (...)

mezbûr (...) yirmiiki buçuk guruşa bey‘-i bât-ı kat‘î ile bey‘ eyledim kabz-ı semeni mahdûd

teslîm-i bey‘-i mahdûd kıldım ba‘de’l-yevm (...) tasarrufunda olub keyfe mâ-yeşâ yehtar

mutasarrıf olsun didikde (...) mezbûrun (....) ba‘s-ı şerîf üzere sâdır olan ikrârı el-mukavele

el-mezbûr vicâhen tasdîk idilecek sahîh olan vaz‘-ı şer‘iyye hükm olunub gıbbe’t-taleb

ketb olundu hurrire fi evâsıt-ı şehr-i Ramazâni’l-mubarek sene semân ve selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Mustafa Beşe Ahmed, El-hâc İshak Hüseyin, Turhan Beşe Osman,

Ömer Çelebi (...) Hasan, Mahmud Çelebi İshak Beşe, Eyyub Çelebi (...), Mehmed (...)


FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sükkânından (...) Osman dimekle ma‘rûf (...) Beşe

bin Fazlı nâm kimesneler meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzımü’t-tevkîrde Ayasofya Mahallesi

sâkinlerinden Ayşe binti Abdullah ve Sadık kızı Emine binti Mustafa nâm hâtunlar

tarafından tasdîken vekîlleri bir olan mezbûre Ayşe’nin sulbî Veli Çelebi muvâcehesinde

bi’t-tav‘i ve’r-rızâ‘ ikrâr ve i‘tirâfa babam müteveffâ-yı mezbûr Fazlı’dan (...) mahalle-i

mezbûrede vâki‘ bir haddi müşterimiz mezbûrun ve bir haddi (...) mülklerine ve iki haddi

tarîk-i âmma müntehî olub Mahmud Ağa ve kâzıyesinde yirmi akçe ile mutasarrıf olub

mezbûre Ayşe ile şâyi‘ ve müşterik olduğum evi bağçeyi havî zeytun (...) ve saîr eşcâr-ı

175

müsmire ve gayrı müsmiresinde olan nısf-ı şai hisse-i şer‘iyyemi mezbûrân Ayşe ve

Emine’ye râbi‘ iştirâk ‘ale’l (...) elli aded kâmil guruşa bey‘-i bât-ı kat‘i ile bey‘ itdim

kabz-ı semen ve teslîm-i bey‘ eyledim mülk-i müşterâsıdır keyfe mâ-yeşâ yehtar mutasarrıf

olsunlar didikde (...) ba‘s-ı şer‘i üzere sâdır olan ikrârı el-mukavele el-mezbûr vicâhen

tasdîk idicek sahîh olan ikrârı vaz‘-ı şer‘i üzere hükm olundu

Şûhudü’l-hâl, (...) Bey Memi, Ramazân Beşe (...), Osman Beşe Mehmed Beşe, (...),

(...), Mehmed Çelebi Mustafa, (...), Ve gayruhum

K231-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevci Rüstem bin Abdurrahman vekîlihâ Osman bin Abdullah Ez-zevc’l-bikr

Fatıma binti Musa vekîlihâ Musa Çavuş bin Abdurrahman (...) el-mihri’l-mü’ecceli elf

dirhemdir nakd-ı rayic fi’l-vakt-i tahrîren fi’t-târihü’l-mezbûr

Şûhudü’l-hâl, Süleyman Çelebi El-kâtib, Ahmed Bey Emîr-i mahkeme, Darü’s-

saade Mehmed, Müsli Çelebi

K232-(Borç-Alacak)

FASIL

Budur ki Sürmene Kazâsı’na tâbi‘ Hereki nâm karyeden olub bundan akdem mürd

olan kirako nâm zımmînin kebîr-i sulbî oğulları kirazi ve Eksako nâm zımmîlerı meclîs-i

şer‘-i hâzır-ı lâzımü’t-tevkîrde işbu râfi‘ü’l-kitâb Totoş veled-i Ayo nâm zımmî

muvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb bundan akdem mezbûr Totoş babam mürd-i mezkûrdan

hâli suretde alâ tarîkü’l-arz elli aded guruş alub kabz eyledi hâlâ taleb eylediğimden

edâsından ta‘lîl ider vâki‘ hâl suâl ve ihkâk-ı hak olunmak matlubumdur didiklerinde

gıbbe’s-suâl merkûm Totoş cevâba mutasaddî olub mezbûrân kirazi ve Eksakoma’nın

babası mezbûr Kirako’dan yirmibeş guruş aldım ziyade almadım deyu meblağ-ı mezbûr

mukabelesinde benim mai (...) kaftan ve bir yorgan yüzü ve bir (...) teskîr ve iki (..) ve bir

ocak ve bir peştemal (...) ve bir kılıç dahî virdim ve yirmibeş guruşdan bir akçe ziyade

almadım deyu münkir olucak mezkûrân kirazi ve Eksakoma’ya mürd-i mezkûrdan sâbık

eşyamı dehr içün bi’t-tamâm aldık lâkin (...) kaftan Rus müstevli oldukda zâyi‘ olub Rus

aldı deyu cevâb virdikde (...) mezbûrlar yine mutâbık beyyine taleb olundu ısbât-ı

beyyineden aciz olmağın mezkûr Totoş yirmibeş guruşdan ziyade almaduğuna yemin teklîf

olunub (...) olduğu yirmibeş guruşun edâsına hükm olundu

176

Şûhudü’l-hâl, Derviş Çelebi Ali Beşe, Süleyman Çelebi El-kâtib, Zülfikar Mehmed,

Ahmed Bey (...)

V29-A


FASIL

Budur ki bi’l-fi‘il vâlî-i vilâyet-i Trabzon olan sahibü’l-devlet ve’l-ikbâl saâdetlü

Ömer Paşa Hazretleri’nin sadr-ı âliyelerine husus-ı âtî’l-beyân içün akd-i meclîs olundukda

müşârün-ileyh Ömer Paşa Hazretleri ikrâr-ı sahîh-i şer‘i ve i‘tirâf-ı sarih meri‘ kılub Torul

Kazâsı’na tâbi‘ Astori nâm karye ve gayride yirmibin akçe zeâmet hususunda sulbî oğlu

Mustafa Bey’in işbu hâzır-ı fi’l-meclîs olan Mehmed Bey ile mabeynlerinde fariğü’l-kesîr

olmağın el-hâlet-i hazihi zeâmet-i mezbûreyi hüsn-i ihtiyârım ile mûmâ-ileyh Mehmed

Bey’e fariğ olub berâtını teslîm eyledim ba‘de’l-yevm kendü tasarrufunda olsun didikde

müşârün-ileyh Paşa Hazretleri’nin minvâl-i muharrer üzere cârî olan ikrârını mûmâ-ileyh

Mehmed Bey vicâhen tasdîk idicek işbu vesîka-ı enika alâ mâ hüve’l-hakika ketb ve terkim

ve yed-i talebe def‘ ve teslîm olundu ki lede’l-hâce olan tahrîr (...) mabeyni mâhir oluna

tahrîren (...) şehr-i Şa‘banü’l-muazzam min şuhur semân ve selâsin ve elf

Şuhud’lhâl, Mefâhirü’l-kuzat Mürteza Bey, Mefâhirü’l-emsâl Rızâ Bey, Mehmed

el-Fazıl el-kaza, Rızâ (...) Efendi, Ömer Çavuş Hafız, Ahmed Bey El-hâtib, Mehmed

Çelebi Mâhir Beşe, Mehmed Çavuş Hacı-zâde, Ahmed Beşe Sami, İbrahim Bey Hüseyin

Çavuş, Süleyman Beşe (silik)

K234-(Sulh)

FASIL

(...)

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sükkânından İbrahim Çelebi bin Ali ve Süleyman

Çelebi bin Mustafa Beşe nâm kimesneler asâleten ve li-ebeveyn Hamza binti Ayşe ve li-

emm karındaşları Saliha ve Hüseyin nâm kimesneler tarafından vekâleten meclîs-i şer‘-i

hâzır-ı lâzımü’t-tevkîrde işbu hâfızü’l-kitâb uzun boylu kara kaşlı kara gözlü (...) ü’l-asl

(...) Abdullah muvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb didiler ki bundan akdem mürd Samir Ali

nâm müteveffâdan izn-i şer‘i ile îsâl iden mezbûr Salime işbu mâh-ı ramazân-ı şerîfin

evâsıtından gelicek rebî-ül-evvelin evâsıtına varıncaya dek alub ibrâ ider kitâbeten itdikden

177

min bâd sulh-i merkûm tamâmen bana iade-i teslîm eyledikde malımızdan irâd olub saîr

îcâr aslınız (...) olsun didiklerinde takrîrine mutâbık cem‘-i tevâbi‘ üzere sâdır olan

kelimatlarını vicâhen tasdîk ve şifâhen tahkîk eyledikde gıbbe’t-taleb ketb ve tahrîr

olundukda hurrire fi’t-târihü’l-mezbûr

Şuhud, İbrahim Çelebi Mehmed Beşe, Hüseyin Çelebi Hacı İsmail, İshak Çelebi

Mehmed Beşe, Murad Beşe İmran, Zülfikar Mehmed, Ve Kâtibü’l-hurûf Süleyman


FASIL

Budur ki Aşağı Hisar sâkinlerinden Ali Beşe bin Mehmed meclîs-i şer‘i hâzır-ı

lâzımü’t-tevkîrde işbu sahibü’l-kitâb Rıdvan bin Abdullah muvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf

idüb Yomra Nâhiyesi’ne tâbi‘ Komara nâm karyede vâki‘ bir haddi İsmail Sofi evlâdı ve

bir haddi Kabil Ağa ve bir haddi Yusuf Beşe ile İbrahim Bey mülklerine ve bir haddi

dereye müntehî mutasarrıf olduğum icmâl-i mülkü ve dâhilinde olan eşcâr-ı müsmire ve

gayrı müsmireyi tahminan ziraına kabîl (...) dahî karyeye sahib ve Ahmed Bey ma‘rifetiyle

mezbûr Rıdvan’a otuziki aded guruşa bey‘ idüb kabz-ı semen ve teslîm-i bey‘ eyledim

deyu ikrâr ve kayd-şud hurrire fi’t-târihü’l-mezbûr

Şûhudü’l-hâl, Ömer Çelebi Abdullah, Mahmud Çelebi Elvan, İsmail Derviş Elvan,

Rıdvan Çelebi El-müezzin, Ali Beşe Mehmed Çelebi, Zülfikar Mehmed, Ve Gayruhum

K236-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevci Hüseyin Çelebi bin Mir Mehmed Çavuş vekîlihâ Ahmed Çavuş bin

Mehmed ez-zevceti’l-bikri’l-baliga Emine binti Mehmed Çelebi vekîlihâ Hoca Mustafa

Çelebi bin Mehmed Çelebi be-şahâdeti İbrahim Beşe bin Abdullah ve Osman bin Abdullah

el-mihri’l-mü’ecceli semân elf dirhem hurrire fi evâsıt-ı Ramazâni’l-mubarek semân ve

selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Mehmed Çelebi Yahya Beşe, Derviş Çelebi bin Mehmed Çelebi,

Zülfikar Mehmed, Osman Çelebi Yahya Beşe, Mahmud Çelebi, Ve Kâtibü’l-hurûf

Mehmed Çelebi, Ve gayruhum

178

K237-(Tapu)

FASIL

Budur ki Akçaabad Nâhiyesi’ne tâbi‘ Helvacı nâm karye sâkinlerinden Mustafa

Monla Süleyman nâm kimesne meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzımü’t-tevkîrde Tekfurçayırı

Mahallesi sâkinlerinden Hafız Ali Efendi muvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb babam

müteveffâ-yı mezbûr Kara Münkatil oğlu dimekle mezkûr Ali Efendi bi-vech zabt idüb

tasarrufuma mâni‘ olur vâki‘ hâl suâl ve icrâ‘-yı hak olunmak matlubumdur didikde

gıbbe’s-suâl merkûm Ali Efendi cevâba mutasaddî olub fi’l-hakika mahdûd-ı mezbûr

merkûm Mustafa babası müteveffâ-yı merkûm Arslanın mülki ider lâkin fevt oldukda

dedesi Nebi Ağa mezkûr Mustafa’nın mezbûre nafakası içün bundan akdem fevt olan

karındaşım Veli Çelebi’ye kırk guruşa bey‘ itdim fariğ ol vecihle mezbûr mesfûr Mustafa

talebiyle ketb olunub tahrîr kayd olundu tahrîren fi’t-târihi’l-mezbûr

Şûhudü’l-hâl, Halil Bey Ağa Toblu, Ahmed Bey Emin-i mahkeme, Süleyman

Çelebi El-kitâb, Zülfikar Mehmed, Vegayruhum

K238-(Nafaka)

FASIL

Budur ki İmâret-i Hâtuniye Ez-zevc Ahmed Çelebi bin Mehmed El-hâc Memi

vekîlihâ Eyüb Mahmud Beşe el-mezbûr ez-zevceti’l-bikri’l-baliga Kamiha binti Abdullah

vekîlihâ İbrahim Beşe bin Aslan be-şahâdeti ve Sivayuş bin Abdullah İbrahim Çelebi bin

El-hâc Mehmed el-nafaka el-mihri’l-mü’ecceli elf dirhemdir hurrire fi evâil-i şehr-i

ramaznü’l- mubarek sene semân selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Zülfikar Mehmed, Ahmed Bey emin-i mahkeme, Ahmed Çelebi El-

imâm, Mehmed Beşe Abdullah, El-kitâb Süleyman, Ve gayruhum

V29-B

K239-(Hırsızlık)

FASIL

Budur ki bi’l-asl vâlî-i vilâyet-i Trabzon olan sahibü’l-izzi ve’l-ihtişâm izzetlü

Ömer Paşa Hazretleri’nin örf-i âlîlerinden kıdvetü’l-emasil ve’l-ekârim Mehmed Ağa zide

kadrühu mübâşeretiyle Marankol veled-i Seranto ve Teratol veled-i Lefiknor ve Destefor

nâm zımmîler meclîs-i şer‘-i şerîfe ihzâr ve muvâcehelerinde takrîr-i da‘vâ idüb sefine ile

179

Rumeli tarafından gelen defterde Suk-i Sultani’ye bey‘ olunur iken mezkûrları zımmîler

ihtikarlık tarîkiyle ikibin kile buğday iştirâ‘ idüb dermahzen idüb (...) vâki‘ hâl suâl olunub

muharrer olunmasını taleb iderim didikde gıbbe’s-suâl mezkûrun zımmîler fi’l-hakika

Mustafa Reis bir mikdar alacağımız var deyu bin kile mikdarı buğdayı alub dermahzen

eyledik deyu (...) oldukdlarını i‘tirâf eyledikleri kayd-şud

Şûhudü’l-hâl, Abdurrahim Efendi, Ali Beşe İbrahim, Murad Ağa, Ahmed Bey

emîr-i Mahmkeme, Zülfikar Mehmed, Ve Gayruhum

K240-(Sınır Anlaşmazlığı)

FASIL

Hüccet-i havale-i Abdülfettah Çelebi

Budur ki mahmiyye-i Trabzon mahallâtından Ortahisar’da Sultan Abdullah

Mescidi Mahallesi sâkinlerinden Abdülbaki Çelebi ibn-i Mehmed Ağa meclîs-i şer‘-i

şerîfde takrîr-i kelâm ve bast-ı kirâm kılub mahalle-i mezbûreden Hüseyin Beşe nâm râcil

kadîmi duvarı üzerine çartak ihdâs idüb bağçelerine benim sâkin olduğum evimin

bağçelerinden içerüsüne nâzır olub evimi karanlık eylediğinden ma‘ada dahî küllî havâlisi

olub ehl-i iyâli taşra çıkamaz üzerine karılub sadr-ı vaz‘ olunmasını taleb iderim didikde

zeyl-i kitâb mestûrü’l-esâmî olan müslümanlar ile mahall-i taraik üzerine varılub nazar

olundukda fi’l-hakika mezkûr Hüseyin Beşe’nin ihdâs eylediği çartağın bağçelerine

merkûm Abdülbaki Çelebi’nin Bağçesinin içerüsüne nazar olunub ve havâlisine dahî küli

havâlisi olub evini karanlık itdiğini müşahâde olundukda hâzır-ı fi’l-meclîs olan (...)

müslümanlar dahî zikr olunan çartağın mezkûr Abdülbaki Çelebi’nin evinin havâlisi (...)

olduğundan ma‘ada evini karanlık eyledi deyu şahâdetlerini eylediklerinden zikr olunan

çartağın haline hükm birle hüve’l-vesîka ketb ve termîm olundu

Şûhudü’l-hâl, Selim Bey İbrahim Bey, Hüseyin Bey Abdurrahman, Osman Çelebi

Yahya Beşe, Zülfikar Beşe Hüseyin, Mürteza Çelebi Sinan, Ve gayruhum


FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sâkinlerinden mefâhirü’l-ayân Ömer Bey bin El-

merhûm Fazlı Bey meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzımü’t-tevkîrde işbu hafızü’l-kitâb Ayşe binti

Mustafa nâm hâtun tarafından tasdîk-i vekîl olan (...) Beşe bin Abdullah muvâcehesinde

180

ikrâr ve i‘tirâf idüb Kindinar Mahallesi sâkinlerinden olub (...) olub bundan akdem fevt

olan Revyeb (?) nâm hâtun muhallefâtından mahalle-i mezbûrede vâki‘ bir haddi Ali

Çelebi ve bir haddi (...) ve bir haddi Turhan Çavuş oğlu Mehmed Mülklerine müntehî evi

ve bağçeyi ve dâhilinde olan envâ‘ğ-ı eşcâr-ı müsmire ve gayrı müsmireyi tevâbi‘ ve

levâhık ile mezbûre Ayşe’ye yirmidokuz guruşa bey‘ idüb kabz-ı semen ve teslîm-i bey‘

eyledim deyu ikrâr kayd-şud hurrire fi evâhir-i râbi‘ Ramazâni’l-mubarek sene semân ve

selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Müsli Beşe (...), Mustafa Çavuş Sipahi-zâde, Hasan Çelebi (...),

Osman Ağa Dizdâr-ı Kal‘a-ı Vasat, Zülfikar Mehmed, Ve kâtibü’l-hurûf Süleyman, Ve

gayruhum

K242-(Hibe)

FASIL

Mahmiye-i Trabzon mahallâtından Manastır Mahallesi sâkinlerinden Fankarn binti

Vâsil nâm zımmîye meclîs-i şeri′ hâzır-ı lâzımü’t-tevkîrde üvey kızı işbu râfi‘ü’l-kitâb

Rovsatana nâm zımmîye muvâcehesinde bi’l-mutabık ve’l-musaf ikrâr ve i‘tirâf idüb

mahz-ı malından bir köhne kazan ve bir kırmızı mukaddem kuşak ve yüzaltı dirhem

gümüşden bir zincir (...) ve bir mor kumaş ve dokuz guruş kıymetlü sekiz altun pullu (...)

onbeş dirhem altunu merkûme Rovsatanaya hîbe-i sahîh-i şer‘iyye ile hîbe ve temlîk ve

teslîm eyledim didikde mukaddema mezbûrenin minvâl-i muharrer üzere sâdır olan ikrâr

ve i‘tirâf idüb el-mezbûr vicâhen tasdîk ve şifâhen tahkîk idüb ben dahî alub kabûl ve kabz

eyledim didikde sahîh-i ikrâr ve hîbe ve teslîm ve tesellüme hükm birle ‘inde’l-vesîka ketb

olundu hurrire fi’t-târihü’l-mezbûr

Şûhudü’l-hâl, Mustafa Beşe Hüseyin, Süleyman Beşe el-râcil, Hasan Abdullah,

Dilaver Abdullah, Arslan Ed-debbağ, Hüseyin El-kasab, Murad el-kasab, (...)

K243-(Akrabalık Ispatına Dair Kayıt)

FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sâkinlerinden Foka veled-i Sekak nâm zımmî

asâleten ve li-ebeveyn hemşiresi Tamaryani nâm zımmîye tarafından vesâyet-i meclîs-i

şer‘i hâzır-ı lâzımü’t-tevkide Tamaryani binti Kirako nâm zımmîye muvâcehesinde takrîr-i

da‘vâ idüb mezbûre Tamaryani nâm zımmînin zevci olub mürd olan Benarir veled-i

Kiraroni nâm zımmîler babam (...) li-emm karındaşlarıdır mezbûr Tamaryani’nin

181

(...)zimmetinde iken bi-gayrı hak zabt idüb tasarrufuma mâni‘ olur vâki‘ hâl suâl ve ihkâk-ı

hak olunmak matlubumdur didikde gıbbe’s-suâl ve’l-inkâr müddeî-i mezbûrdan takrîrine

mutbfık beyyine taleb olundukda nazar olunmasına Vayin (?) veled-i Yorgi Divarir (?)

veled-i mertakol nâm zımmîler li-ecli’ş-şahâde hâzırlar olub fi’l-hakika mezbûrlar Foka ve

Tamaryani’nin babaları mürd-i mezbûr (...) Bendaz’ın li-emm karındaşlardır deyu

mezbûrun verâset-i mezkûrâna mahz-ı mezbûr huzurunda şâhidlerimiz şahâdet dahî iderüz

deyu edâ-ı şahâdet-i şer‘iyye eyledikde gıbbe’t-taleb ketb ve kayd-şud hurrie fi’t-târihü’l-

mezbûr.

Şûhudü’l-hâl, Hüseyin Beşe Abdullah, Süleyman Çelebi Berg, Osman Çelebi

Ahmed Çavuş, Ahmed Beşe Emîr-i mahkeme, Zülfikar Mehmed, Ve Kâtibü’l-hurûf

Süleyman, Ve gayruhum


FASIL

Budur ki Neslihan binti Abdurrahman Ağa nâm hâtun’un müsbet ve müseccel

vekîli olan Ömer bin Ali meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzımü’t-tevkîrde işbu râfi‘ü’l-kitâb İsmail

bin Turhan muvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb Tekfur Çayırı Mahallesi’nde vâkî‘ bir haddi

Sinan Çelebi ve bir haddi Mehmed Çelebi mülklerine ve bir haddi mezraaya ve bir haddi

tarîk-i âmma müntehî olan harâbe-meşref olan evimin bağçesini ve dâhilinde olan envâ‘ğ-ı

eşcâr-ı müsmire ve müsmire ve gayrı müsmireyi tevâbi ve levâhık ve taraık ve murâfık ile

mezkûr İsmail’e dörtbin nukûd-ı raic fi’l-vakt akçeye bey‘-i bât-ı kat‘î ile bey‘ idüb kabz-ı

semen ve teslîm-i bey‘ eyledim didikde mukırr-ı mezbûrun vech-i meşrûhu üzere mübâdir

olan ikrârını bi’l-mukavele el-merkûm vicâhen tasdîk ve şifâhen tahkîk idicek sahîh-i ikrâr

ve bey‘-i şirâya hükm olunub gıbbe’t-taleb ketb olundu tahrîren fi-evâhir-i şehr-i Şa‘bâni’l-

muazzam sene semân ve selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Davud Çelebi El-imâm, Hafız Ali El-hâtib, Mehmed Çelebi bin

Murad, Mehmed Çelebi Derviş, Ali Bey Abdurrahman, Ali Çelebi Karakaş, Ve gayruhum

K245-(Borç-Alacak)

FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon mahallâtından olub Ayasofya Mahallesi

sâkinlerinden Osman Beşe ibn-i Mehmed Beşe nâm râcil meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzımü’t-

tevkîrde üvey oğlu işbu râfi‘ü’l-kitâb İbrahim Beşe ibn-i Yahya zevcesi olub merkûm

182

İbrahim’in vâlidesi olan Fatıma hâtun ibn-i sulbî mahfazında bi’t-tav‘i ve’r-rızâ‘ ve i‘tirâf

idüb bundan akdem zevcim mezbûre Fatıma’nın vasıtasıyla mezkûr İbrahim’e birer guruşa

altmış vukiyye iplik virdim ve bundan ma‘ada beşbin akçelik aba ve bin akçelik çuka virüb

meblağ-ı mezbûrun bir mikdarını alub ahz u kabz idüb bâkîyesini dahî taleb eylediğimden

cânibeynimizde münâzaât-ı kesîre ve muhasemât-ı şedîde vâki‘ oldukda muslihûn

tavassutu ile es-sulh-ı seyyidü’l-kirâm fetvâsınca zikr olunan aba ve çuka ve iplik ve

da‘vâsından da‘vâsından fariğ olmak üzere alâ tarîkü’s-sulh zevcem mezbûre Fatıma’dan

bir gebe kısrak alıvirüb ıslah eylediğinden aher bedel-i sulh olan kısrağı mezbûre Fatıma

yeddiden alub kabûl ve kabz idüb zikr-i sebt iden iplilk ve aba ve çuka akçesine mezbûrân

İbrahim ve Fatıma’nın zimmetlerini ibrâ-ı amm ile ibrâ ve iskât eyledim ba‘de’l-yevm

husus-ı mezbûr içün asâleten ve vekâleten da‘vâ sâdır ve mütebâdir olursa lede’l-

hükkâmü’l-kirâm mesmû‘u ve makbûle olunmaya didikde mukırr-ı mezbûrun vech-i

muharrer üzere sâdır olan ikrârını el-mukırrü’l-mezbûrân vicâhen tasdîk ve şifâhen tahkîk

idicek sahîh-i ikrâr ve sulh-i mezbûrân zimmetine hükm birle hüccetü’l-vesîka alâ ma-

hüve’l-hakika Ketb olundu tahrîren fi evâil-i şehr-i Şevvâli’l-mükerrem li-sene semân ve

selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Osman Beşe Müsli, Ramazân Beşe Süleyman, Ahmed Beşe Mir

Ahmed, İslam Beşe Davud, Osman Bin Ali, Yakub Çelebi Haydar Ağa, Kurd Ali Mir

Ahmed, Veli bin Abdullah

K246-(Borç-Alacak)

FASIL

Mahmiye-i Trabzon sâkinlerinden Hasan bin Abdullah mahmiyye-i mezbûre

muhafazasına me′mûr olan kıdvetü’l-emâcid vel ekarim Dede Mehmed Ali Ağa zide-

mecdehu tarafından Ali Beşe mub’aşere tiyle Latif Beşe nâm râcil meclîs-i şer‘-i şerîfde

bi’l-muvâcehe takrîr-i da‘vâ idüb (...) ehemm ile olmaya giderken kendüsüyle alâkam

yoğiken mezkûr Latif Beşe alub harbiyle yoluma çıkub alâka-ı şer‘-i şerîfimizde hâzır ve

evine alınub beni habs eyledi hâlâ haracım kendüsündedir vâki‘ hâl suâl ve icrâ‘-ı hak

olunmak matlubumdur didikde gıbbe’s-suâl mezkûr Latif Beşe cevâba mutasaddî olub

bundan akdem mezkûr Hasan ve Rıdvan nâm kimesne ile üvey oğlum Ahmed nâm

kimesneden altmış guruşluk aba alıvermişidim (...) ehli ile köye evine giderken mezkûr

Hasanı alıkodum ve haracesi dahî bendedir deyu ikrârı mâ-vâka‘a bi’t-taleb ketb ve tenmik

olundu hurrire fi evâil-i şehr-i Şevvâli’l-mükerrem sene semân ve selâsin ve elf (1038)

183

Şûhudü’l-hâl, Mustafa Beşe Kurd, Hüseyin Mütevellî-i imaret, Abdurrahim Efendi,

Esad Çelebi Hüseyin Efendi, Ve katibü’l-hurûf Süleyman, Ve Gayruhum


FASIL

Budur ki Vazmolika Mahallesi sâkinlerinden Totor binti Endaziye nâm zımmî

meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzımü’t-tevkîrde işbu ba‘sü’l-kitâb İskender veled-i Yanol nâm

zımmî muvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb karye-i mezbûrede vâki‘ bir haddi İbrahim ve

bir haddi (...) ve iki haddi tarîk-i âmma müntehî babam mürd-i mezbûrdan müntakil

mutasarrıf olduğum bir bâb (...) iki koç ve bir tekne (...) ile mezkûr İskender’e elli aded

guruşa bey‘ eyledim kabz-ı semen ve te teslîm-i bey‘ eyledim deyu ikrâr ve mâ-hüve’l-

vâki‘ bi’t-taleb ketb ve tahkîk olundu hurrire fievail-i Şevvâli’l-mükerrem sene semân ve

selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Mehmed Çelebi Hacı Rasim, Mustafa Beşe Abdullah sâdır, Ahmed

Çavuş Görele, Berber Ahmed Mustafa Çelebi, İsmail Beşe Süleyman, Mustafa Beşe Kurd,

Mehmed Beşe Ali Havace, Zülfikar Mehmed, (...), Kurd Beşe Mustafa, Ve Gayruhum

K248-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevci Hüseyin Beşe bin Hasan vekîli Mehmed Beşe bin Musa ez-zevceti’s-

seyyib Emine binti Abdullah vekîli Davud bi-şahâdet-i Ali Beşe Hüseyin ve Yusuf bin

Davud el-mihri’l-mü’ecceli elf dirhemdir hurrire fi evâil-i Şevvâli’l-mükerrem sene semân

ve selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Abdurrahim Efendi, Mahmud Beşe Mustafa, Ve Kâtibü’l-hurûf

Süleyman

V30-B


FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sâkinlerinden İskender veled-i Yavel nâm zımmî

meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzımü’t-tevkîrde dergâh-ı muallâ Yeniçerilerinden işbu sahibü’l-

kitâb Derviş Çelebi bin Mustafa mahzarında bi’t-tav‘i’r-rızâ‘ ikrâr-ı şer‘i ve i‘tirâf-ı mer’i

184

kılub Suk-ı Sultaniye ve Vazmolika Mahallesi’nde vâki‘ bir haddi İbrahim Beşe ve bir

haddi Abdi Çelebi kızlarına ve iki haddi tarîk-i âmma müntehîl olub Todor nâm

zımmîyeden şirâ‘-yı şer‘-i âli iştirâ‘ eylediğim harâbe meşref iki aded fuçulu ve bir

tenekesi (...) tevâbi ve levâhık ve taraik ve murâfık ile mezkûr Derviş Çelebi’ye altmış

aded kâmil guruşa bey‘-i bât-ı kat’i ile bey‘ idüb kabz-ı semen ve teslîm-i bey‘ eyledim

mülk-i müşterâsıdır keyfe-mâ-yeşâ yehtâr mutasarrıf olsun didikde mukırr-ı merkûmun

bah-ı muharrer üzere sâdır olan ikrârını el-mukavele el-mezbûr vicâhen tasdîk ve şifâhen

tahkîk idicek sahîh-i ikrâr ve bey‘-i şirâ‘ya hükm olunub mâ-vâka‘a gıbbe’t-taleb ketb ve

temlîk olundu hurrire fi evâil-i Şevvâli’l-mükerrem sene semân ve selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Yusuf Beşe Süleyman, Osman Çelebi Tâhir Beşe, Mustafa Çelebi

Mehmed, Abdurrahman Çelebi Mehmed, Mehmed Çelebi Hacu Rasim, Mehmed Çelebi

Hasan, (...) Mahmud, İbrahim Beşe Mustafa, Mustafa Beşe Abdullah, İsmail Beşe

Süleyman, Mustafa Çelebi El-hâc Hasan, Veli Çelebi (...), Mehmed Çelebi Bali, Mustafa

Beşe Yusuf, Ve katibü’l-hurûf Süleyman

K250-(Arazi-Sınır Anlaşmazlığı)

FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon mahallâtından Kindinar Mahallesi sâkinlerinden

Ayşe binti Behram nâm hâtun tarafından müsbet ve müseccel vekîl olan Zevci Murad Ağa

Hüseyin Çelebi bin Mehmed Çavuş muvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb müvekkilem

mezbûre Ayşe Hâtun Eşkülünc (?) deresinde vâki‘ bir haddi Mehmed Çelebi ve bir cânibi

El-hâc Hüseyin ve bir haddi Hüseyin Bey mülklerine ve bir tarafı nehr-i câriye müntehîl

olan mülk-i menzîli mahalle-i mezbûreden olub bundan akdem mürd olan Avram nâm

zımmînin sulbliye kızı Mukalibe nâm zımmîyeden şirâ‘-yı şer‘i ile sekizbin akçeye iştirâ‘

idüb on yıldan mütecâviz bilâ-nizâ‘mülkiyet üzere mutasarrıf iken hâlâ mezkûr Hüseyin

Çelebi mahdûdu dâhilinde olan bir mikdar hallice yeri benim suyumda böyledir deyu bi-

vech zabt idüb tasarrufuma mâni‘ olur yedimde olan fetvâ-yı şer‘iyyeden hüccet-i

şer‘iyyeme nazar olunub ihkâk-ı hak olunmak matlubumdur didikde gıbbe’s-suâl merkûm

Hüseyin Çelebi cevâba mutasaddî olub Mukalibe’nin babası mürd-i mezbûrun Eşkülünc

deresinde olan boz yerlerin sâbıkân Hacı Baba Vakfının mütevellîsi olan Abdi Bey nâm

kimesneden tapusuyla yedinde mezkûr Murad Ağa’nın tasarruf itdiği mülkdür münâzaa-yı

fih olan hallice yer tapu eylediğim yerdendir tasarrufum olub didikde tarafının

muhatablarına nazar olunundukda mezkûr Murad ağa’nın yedinde olan hüccetin hudûdu

185

dâhilinde olub mülkiyet üzere bey‘ olunduğu mahsur-ı mukırr olmağın mezkûr Murad

Ağa’nın yedinde olan fetvâ-yı şerîfe mucebince mülkiyet üzere bey‘ olunub on yıldan

mütecâviz bilâ-nizâ‘ tasarruf olunan mülk da‘vâsı makbûle mesmû‘u olub da‘vâ-ı

memnûadan (...) ber-muceb-i fetvâ şer‘iyye merkûm Hüseyin Çelebi muârazadan men‘

olunub mahdûd-ı mezbûr alâ tarîkü’l-istîzân mesfûre Ayşe Hâtun yedine ibkâ′ ve takrîr

olmak üzere hükm olunub gıbbe’t-taleb kayd-şud tahrîren fi’t-târihü’l-mezbûr

Şûhudü’l-hâl, Hüseyin Ağa Mütevellî-i İmaret, Derviş Maksud, Abdurrahim

Efendi, Şeyh Mehmed Efendi, Hafız Ali Efendi, Hüseyin Beşe Abdullah, Süleyman

Efendi, Ömer Çavuş Hafız

K251-(Borç-Alacak)

FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sâkinlerinden Balaban Musa nâm kimesne meclîs-i

şer‘-i hâzır-ı lâzımü’t-tevkîrde Ömer bin Mehmed muvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb

mezkûr Ömer’in babası Mehmed nâm müteveffâya hâl-i hâyatında ve kemâl-i akl-ı

sıhhatinde mukarebe tarîkyle dört guruş-ı kâmil ve oniki guruşluk cemi‘iü’l-ayar Osmani

dirhemi mezkûr Mehmed dahî zikr olunan akçe ile bir bargir tasarruf eyleyub bazardan

bargiri getüresün deyu bana haber gönderüb ezmine-i mukaddem fevt olub zikr olunan

bargiri mezkûr Ömer’e bey‘ itmiş hâlâ Ömer yedinden taleb iderim vâki‘ hâl suâl ve ihkâk-

ı hak olunmak matlubumdur didikde gıbbe’s-suâl merkûm Ömer cevâba mutasaddî dahî

babam fevt oldukda zikr olunan bargiri onsekiz guruşluk çakıl akçeye bey‘ eyledi lâkin

mezkûr Musa’nın babama virdiği akçe on guruşluk zuyuf akçe ider merkûm Musa’nın zikr

olunan bargirden on guruşdan ziyade olduğu ma‘lûmum değildir ve ziyadeleri (silik)

müddeî-i mezbûrdan takrîrine mutâbık beyyine taleb olundukda ikâmetine hudûdunda iken

mezbûr Ömer ikrâr ve i‘tirâf fi’l-hakika zikr olunan bargiri mesfûr Musa’nın akçesiyle

iştirâ‘ olundu lâkin babam fevt oldukda bir merkeb ile bir öküz mübadele eyledim idi helak

oldu deyu tenâkus cevâb virmeğin mezkûr Musa yedine taleb olunur udûl-i ricâlden Yusuf

bin Abdullah ve Kurd bin Abdullah nâm kimesneler li-ecli’ş-şâhade hâzırlar olub merkûm

Ömer’in babası müteveffâ-yı merkûm Mehmed hâl-i hâyatında zikr olunan bargiri mesfûr

Musa’nın akçesiyle iştirâ‘ eylemedim mezbûr Musa’nın mülküdür deyu bizi işhâd eyledi

ve sâlifü’z-zikr bargiri ikibin akçe değerdir bu hususa şâhidlerimiz şahâdet dahî iderüz

deyu edâ-ı şahâdet-i şer‘iyye itdiklerinden mucebiyle hükm olunub gıbbe’t-taleb ketb

olundu hurrire fi evâil-i şehr-i Şevvâli’l-mükerrem sene semân ve selâsin ve elf

186

Şûhudü’l-hâl, Abdurrahim Efendi, Süleyman Çelebi Eş-şeyh Osman, Ahmed Beşe

Emîr-i mahkeme, Zülfikar Mehmed, Ve katibü’l hurûf Süleyman, Ve gayruhum

K252-(Nikâh)

Ez-zevci Ömer bin Süleyman vekîli el-akd-i nefsihi Hadice binti Abdullah vekîli

Yusuf bin Abdullah be-şahâdeti İshak bin Yusuf ve Receb Çelebi bin Derviş Efendi el-

mihri’l-mü’ecceli 250 ikiyüzelli dirhem (silik)

Şûhudü’l-hâl, Ahmed (silik), Süleyman Çelebi El-kâtib, Ve gayruhum

V31-A

K253-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Müsli bin Yakub El-hâc kadîmesi ez-zevceti’s-seyyib Gülsima binti

Rıdvan vekîlihâ Eyyub mezbûre velâyet-i el-mihr-i mü’ecceli hamse mie dirhem tahrîren

fi’l-yevmi’s-sâmin şehr-i Şevvâli’l-mükerrem sene semân ve selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Süleyman Çelebi El-kâtib, Mustafa Beşe sipahi, Zülfikar Mehmed,

Ve gayruhum

K254-(Diyarbekir’e mühimmat nakline dair kayıt)

FASIL

Bundan akdem Diyarbekir’e nakl olunmak içün Trabzon İskelesine vârid olan

beşbin yediyüz yuvarlaklar çapdan geçdiklerinde mahall-i mezbûra irsâl idüb ve amel-

mande olanlar hıfz oluna buyurulmağın imtisâlü’l-emri’l-teâla bi’l-fi‘il vâlî-i vilâyet-i

Trabzon olan sahibü’l-izzü ve’l-ihtişâm saâdetlü Ömer Paşa Hazretleri ile zikr olunan

yuvarlakların üzerine virilen Erzurum’da olan topcubaşı tarafından irsâl olunan üç kıyyesi

çapından geçdikde dörtbin yediyüz dane yuvarlak çapdan geçüb ma‘adâsı amel-mande

olunduğu kayd-şud olundu

K255-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Hamza bin Karagöz vekîli El-hâc Ali bin Mehmed ez-zevceti’s-seyyib

Fatıma binti Abdullah vekîlihâ Ahmed bin Abdullah be-şahâdeti Haydar bin Murad ve

187

Mustafa bin Mehmed el-mihri’l-mü’ecceli (...) dirhem hurrire fi evâsıt-ı Şevvâli’l-

mükerrem sene semân ve selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Ahmed Çelebi Zülfikar, Şeyh Mehmed Efendi, Zülfikar Mehmed, Ve

gayruhum


FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon mahallâtından Köhne Hamam Mahallesi

sâkinlerinden Lenbane binti Papayani nâm zımmîye tarafından Derviş Çelebi bin Monla

Receb ve Mahmud Çelebi bin Halil şahâdetleri ile vekâleti sâbite olan Mehmed Çelebi bin

El-hâc Rüstem nâm kimesne meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzımü’t-tevkîrde işbu râfi‘ü’l-kitâb

Yakub Çelebi bin Eyyub Efendi muvâcehesinde bi’t-tav‘i ve’r-rızâ‘ ikrâr ve i‘tirâf idüb

müvekkilem mezbûre Lenbane’nin mahalle-i mezbûrede vâki‘ bir haddi müşteri-i mezbûr

ve bir haddi Arslan Beşe ve bir haddi Melsed mülklerine ve bir tarafı amm’a müntehî olan

harâbe-i meşref evimi ve çartağı ve bağçemi ve dâhilinde olan (...) dip zeytun eşcâr-ı saîr

ve eşcâr-ı müsmire ve gayr-ı müsmiresiyle be-cümle’l-hudûd ve kâffetü’l-hukûk cem‘-i

tevâbi‘ ve levâhık ve taraık ve murâfık ile mezkûr Yakub Çelebi’ye altmışiki buçuk âded

kâmil guruşa bey‘-i bât-ı kat‘i’ ile bey‘ idüb kabz-ı semen ve teslîm-i bey‘ eyledim bâde’l-

yevm mülk-i müşterâsıdır keyfe mâ-yeşâ yehtar mutasarrıf olsun didikde vekîl-i mezbûr

minvâl-i muharrer üzere sâdır olan ikrârını almağla el-mezbûr vicâhen tasdîk ve şifâhen

tahkîk idicek sahîh-i ikrâra ve bey‘-i şirâ‘ya hükm olunub gıbbe’t-taleb hazihi’l-vesîka

ketb ve temessük olundu hurrire fi evâil-i Şevvâli’l-mükerrem sene semân ve selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Mahzar bin Mehmed Çelebi El-imâm, Hasan Ağa Miralay Ömer

Beşe, Murad Beşe Abdullah, Yakub Çelebi El-hâc, Süleyman Çelebi Eş-şeyh Osman,

Zülfikar Mehmed, Ramazân Çelebi Hüseyin Efendi

K257-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Receb bin Hacı Hüseyin vekîli Ahmed Çelebi bin Süleyman ez-zevceti’s-

seyyib Rabia binti Osman vekîlihâ Mehmed Beşe (...) Kara Mehmed Çelebi bin El-hâc

Mahmud ve Hasan Beşe Abdullah el-mihri’l-mü’ecceli selâse elf dirhemdir tâhriren evâil-i

şehr-i Şevvâli’l-mükerrem sene semân ve selâsin ve elf

188

Şûhudü’l-hâl, Ahmed Çavuş naîb-i hümayun kethüda, Mevlâna Mehmed, Salih Bey

El-Ceziri, Süleyman Çelebi El-kâtib, Ahmed Bey Emîr-i mahkeme

K258-(Muhallefat)

FASIL

Beytü’l-mâl cânibinden çorbacı Ali Ağa kabz eyledi

Budur ki Yomra Nâhiyesi’ne tâbi‘ Varon nâm karye sâkinlerinden sükka (?) olub

bundan akdem fevt olan Mehmed nâm (...) oğlunun vâris-i ma‘rûfu olmayub muhallefâtı

beytü’l-mâl’e aid olmağın hâlâ mahmiyye-i mezbûrede Trabzon kal‘ası muhafazasında

olub beytü’l-mâl kabza me′mûr olan kıdvetü’l-emâcid ve’l-ek’arim Çorbacı Ali Ağa

tarafından Veli Beşe nâm râcil ile kıbel-i şer‘iyyeden naîb gönderülüb müteveffâ-yı

mezbûrun takrîrine mutâbık muhallefâtı tahrîr ve (...) olundukda ba‘de’l-harc binikiyüz

kırk akçe olmağın meblağ-ı mezbûru beytü’l-mâl’e (...) içün ba‘de’l-yed Çorbacı Ali

Ağa’ya teslîm olunduğu mâ-vâka‘a kayd-şud

Şûhudü’l-hâl, Abdurrahim Efendi, Süleyman Çelebi, Ahmed Bey Bayram, Zülfikar,

Mehmed, Ve Gayruhum

K259-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Bayram bin Baba Nasuh vekîli Hasan Ağa bin Osman ez-zevceti’s-seyyib

Hamaniye (?) binti Musa vekîlihâ Bünyad Beşe Nabi be-şahâdet-i Abdi Çelebi bin Elhardo

(?) el-mihri’l-mü’ecceli elf dirhemdir fi evâil-i Şevvâli’l-mükerrem sene semân ve selâsin

ve elf

Şûhudü’l-hâl, Ömer Beşe bin Murad, Abdurrahim Efendi, Said Çelebi İsmail, Ve

Katibü’l-hurûf Süleyman, Ve Gayruhum

K260-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc El-hâc Mehmed bin Ali Vekîli Ebubekr El-vâiz er-râbi‘ Es-seyyîd

Abdullah bin Yusuf Beşe vekîli Ali Beşe Abdullah Ferhad Çelebi bin Mehmed ve Yusuf

bin Abdullah el-mihr-i mü’ecceli elf dirhem hurrire fi evâil-i Şevvâli’l-mükerrem 1038

189

Şûhudü’l-hâl, Abdurrahim Efendi, Esad Çelebi, Zülfikar Mehmed, Ve Katibü’l-

hurûf Süleyman, Ve Gayruhum

V31-B

K261-(Vergi)

FASIL

Budur ki Avram veled-i Keşiş nâm zımmî meclîs-i şer‘-i şerîfe gelüb tâkrîr-i kelâm

ve ta‘bîr-i merâm kılub bundan akdem (...) eba‘an cedd bir mikdar mülkü Meryem Ana

Vakfı’na tâbi‘ olmağla vakfiye üzerine tasarruf idüb bu ana dek bir vecihle tekâlîf

viregelmiş iken hâlâ sâkin olduğum karye halkı (...) öşrünü ve mülkümden dahî taleb idüb

(...) iderler yedimde olan fetvâ-yı şerîfeye nazar olunub mucebince kıbel-i şer‘iden muceb-i

şer‘iyye virilmesi matlubumdur merkûm Avram’ın fetvâsına nazar olundukda mazmûn-ı

mesmû‘u (...) mezbûr Keşiş bir mikdar mülk kadîmü’l-eyyâmından beri Meryem Ana

vakfına tâbi‘ olub anın içün zabt idüb bu ana dek bir vecihle bir tekâlîfe deyni gelmiş iken

hâlâ karyesi halkı (...) öşrünü (...) mülkünden dahî taleb iderim almağa şer‘an kadir

olurlarmı elcevâb olmazlar böyle huzuruma (...) reâyâ (...) olunmamak bana şart olmayub

memnûadır beş hâne üzerine ibka‘ olunub kayd oluna muhallefa vaz‘ itmek (...) ve emr-i

pâdişâhi ile memnûadır bu haseble mucebince bu minvâl üzere beyân buyurulmağın ber-

muceb-i fetvâ-yı şerîfe merkûm (...) karyesi halkı (...) alınması içün işbu vesîka ketb

olunub bi’t-taleb ketb olundu hurrire fi’t-târihü’l-mezbûr

Şûhudü’l-hâl, Osman Bey El-hafız, Süleyman Çelebi El-kâtib, Mehmed Bey Emîr-i

mahkeme, Abdurrahim Efendi, Zülfikâr Mehmed, Ve gayruhum


FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon mahallâtından Sotha Mahallesi sâkinlerinden Ahmed

Çelebi bin Osman Beşe meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzımü’t-tevkîrde dergâh-ı muallâ

Yeniçerilerinden işbu hafızü’l-kitâb İbrâhim Bey’in muvâcehesinde bi’t-tav‘i ve’r-rızâ‘

ikrâr-ı şer‘î ve i‘tirâf-ı mer‘î kılub babam müteveffâ-yı mezbûrdan müntakil Akçaabad

Nâhiyesi’ne tâbi Cavana nâm karyede vâki‘ bir haddi müşteri-i mezbûr İbrahim Bey ve bir

haddi yoroz bir tarafı yola ve bir cânibi Yanol mülklerine müntehî mutasarrıf olduğum

bağçeyi ve mahruse-i mezbûr dâhilinde olan zeytun eşcarını saire envâ‘-i eşcâr-i müsmire

ve gayr-i müsmiresi ve tevâbi ve levâhık ve murâfıkıyla mezkûr İbrahim’e binyirmibeş

190

aded kâmil (....) guruşa bey‘ idüb kabz-ı semen-i ma‘dûd ve teslîm-i mübeyyi-i mahdûd

kıldım ba‘de’l-yevm taht-ı tasarruf olub keyfe mâ-yeşâ ve yehtar mutasarrıf olsun didikde

deâvî-i merkûmun vech-i şer‘i üzere mübâdir olan ikrârını almakla el-merkûm vicâhen

tasdîk ve şifâhen tahkîk idicek sahîh-i ikrâr ve bey‘-i şirâ‘ya hükm olunub gıbbe’t-taleb

ketb olundu tahrîren fi-evâsıt-ı şehr-i Şevvâli’l-mükerrem li-sene semân ve selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Mehmed Çelebi Mehmed Beşe, Kara Süleyman Beşe Serdar,

Hüseyin Beşe Abdullah, Derviş Çelebi Korkud Ağa, Mustafa Beşe Osman, Receb Çelebi

El-müezzin, Mehmed Beşe (silik), Ali Çelebi Mehmed Beşe, Süleyman Çelebi Eş-şeyh

Osman, Zülfikar Mehmed, Ve Gayruhum


FASIL

Mahmiyye-i Trabzon mahallâtından Aşağı Hisar Mahallesi sâkinlerinden Mihir

binti Hasan nâm hâtun muvâcehesinde ikrâr-ı âti’l-beyân Mehmed Çelebi bin Ali ve

İbrahim Çelebi ibn-i Eş-şeyh Osman şahâdetleri ile vekâleti sâbite olan zevcem İbrahim

Beşe ibn-i Abdullah meclîs-i şer‘i hâzır-ı lâzımü’t-tevkîrde Der-saâdet Yeniçerilerinden

işbu sahibü’l-kitâb Yusuf Beşe ibn-i Abdullah Muvâcehesinde i ikrâr-ı sahîh-i şer‘î ve

i‘tirâf-ı sarîh-i mer’î kılub mahalle-i mezbûr Monla Siyah Mescidi kurbunda vâki‘ hudûd-ı

selâsesi tarîk-i âmma ve bir cânibi Es-seyyîd Hüseyin Çelebi mülklerine müntehî

mutasarrıf olduğum evi dâhilinde olan çartağı ve kenefi tevâbi‘ ve levâhık ve taraık ve

murâfık ile mezkûr Yusuf Beşe’ye yüzelli aded kâmil guruşa bey‘-i bât-ı kat‘i ile bey‘ idüb

kabz-ı semen-i ma‘dûd ve teslîm-i mübeyyi-i mahdûd kıldım ba‘de’l-yevm taht-ı tasarruf

olub keyfe mâ-yeşâ yehtar mutasarrıf didikde merkûmun vech-i meşrûh üzere sâdır olan

ikrârını almağla el-merkûm vicâhen tasdîk ve şifâhen tahkîk idicek sahîh-i ikrâr ve bey‘-i

şirâ‘ya hükm olunub gıbbe’t-taleb hazihi’l-vesîka ketb ve tahrîr olunub yeddine def‘

olundu ki vâkıâ hasebiyle isticâr (silik) tahrîren fi evâsıt-ı şehr-i Şevvâli’l-mükerrem min

şehri-i sene semân ve selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Süleyman Serdar, Ali Çelebi Mehmed, Yakub Çelebi Abdullah,

Murad Beşe Abdullah, BostanÇelebi El-hâc Ömer, (silik), Şeyh Mehmed Efendi, Zülfikar

Mehmed, Süleyman Abdurrahim, Ve Gayruhum

191

K264-(Borç-Alacak)

FASIL

(...)

Budur ki medîne-i arz sâkinlerinden Cerican veled-i Zonağir (?) nâm zımmî meclîs-

i şer‘i hâzır-ı lâzımü’t-tevkîrde (...) veled-i Yuri nâm zımmî muvâcehesinde takrîr-i da‘vâ

idüb bundan akdem medîne-imezbûrede vâki‘ merkûm (...) olub üç batman tütünü

dörtyüzaltmışbeş guruşa bey‘ eyledim hâlâ meblağ-ı mezbûru virmeğe ta’lîl ider suâl ve

ihkâk-ı hâk olunmak matlubumdur didikde gıbbe’s-suâl ve’l-inkâr müddeî mezbûrdan

da‘vâsına mutâbık beyyine taleb olundukda (...) benim zimmetinde iken merkûm (...)

cevâba mütesaddi olub fi’l-hakika (silik) müşterek iken (...) mezbûr (...) yedinden otuziki

batman (...) altmışbeş guruşa alub ahz u kabz eyledim deyu ikrâr ve i‘tirâf eylemeğin

sâlifü’z-zikr yüzaltmışbeş guruşun edâsına hükm olunub (silik) Mehmed Paşa Mustafa

Ağa’ya havaleye virildi merhûm (...) kayd-ı sicil olundu hurrire fi evâsıt-ı Şevvâli’l-

mükerrem sene semân ve selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Abdurrahim Efendi, Ahed Bey bin Ali, Zülfikar Mehmed, Mehmed

Beşe Abdullah, Ve Katibü’l-hurûf Süleyman

K265-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Fazıl bin Karagöz vekîli İshak bin (...) Karagöz ez-zevceti’l-bikri’l-baliga

Emine binti Mahmud vekîlihâ mezbûr Mehmed bin Dilaver el-mihri’l-mü’ecceli semaniye

dirhem hurrire fi-evâsıt-ı Şa‘bâni’l-muazzam sene semân ve selâsin ve elf

Şûhudü’l-hâl, Şaban Çelebi, Ve Kâtibü’l-hurûf Süleyman, Ve Gayruhum

V32-A

K266-(Gasb)

Fasıl

Budur ki Maçuka Nâhiyesi’ne tâbi‘ Köstere nâm karye sâkinlerinden Mustafa bin

Yusuf yine karye-i mezbûre sâkinlerinden Muslu bin Yusuf muvâcehesinde takrîr-i da‘vâ

idüb mezkûr Yusuf evimi basub içinden bir inek ve bir öküz ve bir atımı gasb idüb inek ile

öküzümü şehre götürüb atımı yolda bırakdı ba’dehû atımı yolda bulub (...) almış idi önüme

192

getürürken ol darbdan helâk oldu vâki‘ hâl suâl ve icrâ-yı hak olunmak matlubumdur

dedikde gıbbe's-suâl mezkûr Muslu cevâba mütesaddî olub mezkûr Mustafa ile nizâm

vardı bu cânibe ihzâr itmeden (...) yoldaş olub karyelerine vardığımda mezkûr Mustafa

firâr ve gayb eylemekle ben dahî evi içinden bir inek ve bir öküz ve bir atı aldık ba’dehû

atını yolda bırakdım inek ile öküzü maan şehre götürdük deyü evini basub gasben bir inek

bir öküz ve bir atı alub atını yolda bırakduğuna (...) oldukda mezkûr Mustafa bu husûsda

bana küllî gadr ve (...) olmuşdur atımı alub yolda bırakmak ile sovuk alub ol darbdan helâk

olmuşdur husûs-ı mezbûr içün fetvâ-yı şerîfem vardır deyü ibrâz idüb nazar olundukda (...)

ziyâretde Zeyd hasmı olan Amrı evinde mevcûd ve hâzır değil iken fuzûlî Amr’ın evinden

bağlı yerinden hârice ihrâc ve tahvîl eylemekle bir atı bir tarîk üzerinde helâk olsa Amr

Zeyd’e atını tazmîn etdirmeğe şer‘an kâdir olur mu (?) El-cevâb olmaz. (...) li-‘ümerâ’i’l-

kudât deyü buyurulmağın ber-mûceb-i fetvâ-yı şerîfe zikr olunan atın ba‘de’l-isbât

kıymetini edâya hükm olundu hurrire fi’t-târihi’l-mezbûr

Şuhudü'l-hal, Abdurrahim Efendi, Ahmed Çavûş-ı Dergâh-ı Âlî, Ahmed Bey Ali,

Reco Bey Şaban, Zülfikar Mehmed, ve Kâtibü’l-hurûf Süleyman, Ve gayruhum

K267-(Mehir)

FASIL

Oldur ki Mahmiyye-i Trabzon sâkinelerinden Sâime binti Korçuz nâm hâtun

meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü't-tevkîrde kayın anası Rodana nâm zımmîye ve kaynı İslâm

nâm kimesne mahzarında (...) takrîr-i da‘vâ idüb mezbûre Rodana’nın sadrî oğlu Olub ve

merkûm İslâm’ın karındaşı olan zevcim Yunus nâm müteveffânın zimmetinde mün‘akid

olan binbeşyüzelli mihr-i mü’eccelim olub zevcim müteveffâ-yı merkûm Yunus’a kayın

anası (...) nâm zımmî hîbe etdiği bir mukdem kuşak ve bir (...) ve bir güğüm ve bir ineğin

de bana âid olan mihr-i mü’eccelim ve rub hissemi vermede ta‘lîl iderler ve bundan mâ‘adâ

zevcim müteveffâ Merkûm hâl-i hayâtında mezbûre Radona’ya elli guruş karz vermişdir

suâl olunub ihkâk-ı hakk olunmak matlubumdur Dedikde gıbbe's-suâl mezbûrân İslam ve

Radon’a cevâba mütesaddî olub oğlum merkûm Yunus fevt oldukda Bir köhne çifşirinden

gayri bir nesnesi kalmadı ve da‘vâ olunan eşyâyı zevcim hîbe eylediği ma‘lûmum değildir

ve zikri Sebk iden elli guruşu dahî almadım deyü münkir oluncak müddeîyye-i

mezbûreden da‘vâsına mutâbık beyyine taleb olundukda isbât-ı beyyineden âcize ve kâsıra

olmayub merkûme Radona’ya ve İslam’a merkûm Yunus’un çifşirinden gayri bir nesne

Olmayub ve babası zikr olunan eşyâları hîbe eylediğini bilmeyüb ve elli guruş karz

193

almadıklarına yemin teklîf Olundukda yemîn-i bi’l-lâhi’l-‘aliyyi’l-‘azîm etdiklerinde

mezbûre Sâime muârazadan men‘ olunub mâ-vâka‘a bi’t-taleb ketb olundu tahrîren fî-

evâsıt-ı şehr-i Şevvâli’l-mükerrem sene semân ve selâsîn ve elf

Şuhudü'l-hal, Ali Çelebi Okçu zâde, (...), İbrahim Bey, (...) zâde Kasım


FASIL

Oldur ki bundan akdem fevt olan El-hâc Süleyman nâm müteveffânın sulbî oğlu

İbrahim Çelebi (...) ve sulbîye kızı Hava Hâtun (...) (...) müsbet ve müseccel vekîli olan

İbrahim Beşe nâm râcil meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü’t-tevkîrde müteveffâ-yı mezbûrun …

sulbîye kızı Ayşe nâm hâtun muvâcehesinde bit’-tav’i ve’r-rızâ‘ ikrâr ve i‘tirâf idüb babam

müteveffâ-yı mezbûrdan merkûme Ayşe’ye âid Olan hisse-i şer‘iyyesi mukâbelesinde alâ

tarîki’s-sulh ve’l haric onaltı bin nakd-i râyic-i fi’l-vakt akçe ve Akçaabat Nâhiyesi’nde

Dere nâm Karyede vâki‘ lede’l-ahâlî ve’l-cîrân ma‘lûmü’l-hudûd olan (...) evi demekle

ma‘rûf evi Ve bağçeyi cem‘-i tevâbi‘ ve levâhıkı ile ve eşcâr-ı müteferrikadan on dib

zeytun (...) karındaşımız mezbûre Ayşe’ye Hisse ta‘yîn ve teslîm eyledik ba‘de’l-yevm

mülk-i mevrûsudur keyfe mâ-yeşâ ve yehtâr mutasarrıf olsun dediklerinde mukırrân-ı

mezbûrânın vech-i tahrîr üzere cârî olan ikrârında el-mukırru lehe’l-mezbûr vücûhan tasdîk

idicek ben dahî zikr olunan onaltıbin akçeyi ve mahdûd-ı mezbûru ve on dib zeytun (...)

Babamdan âid olan hisse-i şer‘iyyem mukâbelesinde alâ tarîki’s-sulh ve’l-hâric alub kabûl

ve kabz eyledim dedikden sonra sıhhat-i ikrâr ve sulha ve berâ’-yı zimmete hükm olunub

gıbbe’t-taleb ketb olundu tahrîren fî-evâil-i şehr-i recebi’l-mürecceb sene semân ve selâsîn

ve elf

Şuhudü'l-hal, Mehmed Çelebi Ömer Beşe, Ahmed Beşe Çanakcı, El-hâc İshak Beşe

Hüseyin, Süleyman Beşe Serdar, Osman Beşe Kurd, Zülfikar Beşe (...), Abdi Beşe

Mu’temed, Ömer Beşe Yunus (...), Mustafa Beşe Kurd, El-hâc Ömer Hüseyin, Mustafa bin

Abdurrahman

K269-(Nafaka)

FASIL

Takdîr-i nafaka ..

194

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sâkinlerinden olub bundan (akdem) fevt olan Musa

Beşe’nin Osman ve Ali ve İkram nâm eytâm-ı sıgârına kıbel-i şer‘den mansûb vâsileri olan

Ceras Beşe nâm râcil meclîs-i şer‘-de takrîr-i kelâm ve bast-ı merâm kılub eytâm-ı

mezbûrûnun nafaka ve kisveye küllî ihtiyâcları vardır ceddesi Aynî binti Süleyman nâm

hâtun hacrinde ve terbiyesinde olmak üzere mâl-ı mevrûslarından nafaka takdîr edilmesini

taleb eyledikde mezkûrûn Osman ve Ali ve İkram Nâm sagîr ve (...) ceddeleri aynî

hacrinde ve terbiyesinde olmak üzere mâl-ı mevrûslarından her birine kıbel-i şer‘den

yevmî beşer akçe karz ve takdîr olunub vakt-i hâcetde (...) ve sarfa izin verilüb mâ hüve’l-

vâki‘ bi’t-taleb Kayd-ı sicil olundu hurrire el-yevmi’l-hâmis min şehr-i Şevvâli’l-

mükerrem sene semân ve selâsîn ve elf

Şuhudü'l-hal, Ali Beşe El-imâm, Ahmed Efendi El-imâm, Hüseyin bin Mehmed,

İbrahim bin Muslu, (...) bin Davud, ve Kâtibü’l-Hurûf Süleyman, Ve gayrihum

V32-B

K270-(Nikâh)

FASIL

Ez-Zevc Ali bin Mustafa vekîli İbrahim Beşe Abdullahü’r-racül ez-zevceti’s-seyyib

Raziye binti Resul vekîlihâ Mustafa bin Ali bi-şahâdet-i Ömer bin Bekir ve Süleyman bin

Abdullah el-mihri’l-mü’eccel elf dirhem hurrire fî- evâsıt-ı Şevvâli’l-mükerrem sene

semân ve selâsîn ve elf

Şuhudü'l-hal, Zülfikar Mehmed, Mehmed bin Abdullah, Abdurrahim (...), ve

Kâtibü’l-hurûf Süleyman, ve gayruhum


FASIL

Oldur ki Yomra Nâhiyesi’ne tâbi‘ Kavala nâm Karye sâkinlerinden olub bundan

akdem fevt olan Rüstem bin Ali nâm kimesnenin li-ebeveyn Karındaşı Ahmed Beşe ibn-i

Ali el-mezbûr meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü’t-tevkîrde işbu hâfizü'l-kitâb (...) bin Abdullah

muvâcehesinde bi't-tav'i ve’r-rızâ‘ ikrâr ve i‘tirâf idüb mezbûre karındaşım merkûm

Rüstem ve sulbîye kızları Adile ve Fatma ve vâlideleri Karaca nâm kimesneler fevt

oldukda benden gayri vârisleri olmayub ben dahî bunda hâzır olmağla mezkûrlar (...)

merkûmun techîz ve tekfînlerine kendü malından altıbin akçe harc ve sarf idüb meblağ-ı

195

mezbûru benden taleb eylediğinde ben dahî müteveffâ-yı mezbûrun muhallefâtından

karye-i mezbûrede vâki‘ bir cebhesi Pavli ve bir cânibi Karaca (?) ve bir cebhesi Vurila

nâm zımmîler mülkleri ve bir cebhesi Mehmed Mülküne müntehî olan evi ve anbarı ve

şırahâne (...) medfûn kübleri ve asmalı mülkü ve dâhilinde envâ‘-i eşcâr-ı müsmire ve

gayr-i müsmireyi ve mahdûd-ı mezbûrdan hâric ‘inde’l-ahâlî ve’l-cîrân ma‘lûmü’l-hudûd

olan bir kıt‘a mülke dahî tevâbi‘ ve levâhıkı ile mezkûrîn (...) altıbin akçeye bey‘ idüb zikr

olunan altıbin akçeye mezbûrîn (...) mezkûrunun techîz ve tekfînlerine harc ve sarf

eyledüğü altı (bin) akçeye takâs idüb teslîm-i mübeyyi eyledim mülk-i müşterâsıdır keyfe

mâ-yeşâ ve yehtâr mutasarrıf olsun dedikde mukırr-ı merkûmun vech-i meşrûh üzere cârî

olan ikrârında el-mukırr-ı lehü’l-mezbûr vicâhen ve şifâhen tasdîk edincek sıhhat-i ikrâra

ve tefâsuha (?) hüküm birle hâzihi’l-vesîka ketb ve tahrîr olunub yed-i tâlibe def‘ olundu ki

vakt-i hâcetde ihticâc eden tahrîrin evâsıt-ı şehr-i Şevvâli’l-mükerrem sene semân ve

selâsîn ve elf

Şuhudü'l-hal, Mehmed Çelebi (...), Derviş Çelebi Kurd Ağa, Kara Süleyman Beşe

Serdar, Veli Çelebi Hüseyin, Abdullah Çelebi Mehmed Ağa, (...) Bey Mehmed, Ali Çelebi

Mustafa, Çelebi Mustafa Beşe, Hüseyin Çelebi Mustafa Beşe, Abdullah, Yusuf Hasan, Ve

kâtibü’l-hurûf Süleyman Çelebi

K272-(Boşanma)

FASIL

Budur ki Akçaabad Nâhiyesi’ne tâbi‘ İlan nâm karye sâkinlerinden (...) Yani binti

Nidari nâm zımmîye meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü't-tevkîrde takrîr-i kelâm ve bast-ı merâm

kılub târih-i kitâbdan on yıl mukaddem zevcim Brasor veled-i (...) nâm zımmî diyâr-ı

gurbete gitmek lâzım geldikde (...) üzere kendü rızâmız ile birbirimizden ayrılub kat’-ı

alâka eyledik vâki‘ hâl suâl Muharrer olunması matlubumdur dedikde Nasâra tâifesinden

Tarandafil veled-i Yani ve Yani veled-i Yorgi nâm zımmîler li-ecli’ş-şahâde hâzırlar olub

fi’l-hakika (...) Yani’nin zevci merkûm Brasor târih-i kitâbdan on yıl mukaddem diyâr-ı

gurbete gitmek murâd etdikde mezbûre (...) Yani’yi kendü (...) üzere birbirinden ayrılub

tefrîk oldular deyü (...) şahâdet Haber verdikleri mâ-vâka‘a gıbbe’t-taleb kayd-şud hurrire

fi’t-târihi’l-mezbûr

Şuhudü'l-hal, Abdurrahim Efendi, Süleyman Çelebi El-kâtib, Ahmed Bey Ali,


196

K273-(Borç-Alacak)

FASIL

Oldur ki dellâl tâifesinden Ramazân İbrahim nâm kimesne meclîs-i şer‘-i hâzır-ı

lâzimü't-tevkîrde işbu bâisü'l-kitâb Yusuf bin Ali nâm kimesne (...) muvâcehesinde takrîr-i

tâm ve bast-ı merâm kılub bundan akdem mezkûr Yusuf babası Ali nâm kimesne ile

Bağdad seferinden dönüşünde benden elli guruş karz alub kabz idüb ba’dehû mezbûr

Yusuf nefsine senede beş guruş ücrete (...) târih-i mezbûrdan bu ana gelince beş sene bana

hidmet eyleyüb yirmibeş guruş edâ eyledi hâlâ zimmetinde yirmibeş guruş bâkî hakkım

kaldı vâki‘ hâl suâl olunsun dedikde gıbbe’s-suâl merkûm Yusuf ikrâr ve i‘tirâf idüb fi'l-

hakika babam Ali ile Bağdad dönüşünde mezbûr Ramazân’dan karz-ı şer‘i elli aded guruş

alub kabz eyledim ba’dehû kendi nefsimi senede beş guruş ücrete virüb beş sene kâmilen

hidmet idüb yirmibeş guruş edâ eyledim hâlâ yirmibeş guruş zimmetimde vâcibü’l-edâ

deynim kalmağla zikr olunan yirmibeş guruşunu dahî işbu hâzır-ı fi’l-meclîs Mustafa Beşe

nâm racîlden isti‘zân idüb merkûm Ramazân’a teslîm eyledim dedikde mukırr-ı mezbûrun

minvâl-i muharrer üzere cârî olan ikrârında el-mukırr-ı lehü’l-mezbûr vicâhen tasdîk idüb

ben dahî alub kabûl ve kabz idüb min ba’d alâkam kalmadı dedikden sonra mâ-vâka‘a

gıbbe’t-taleb ketb olunub yed-i tâlibe def‘ ve i‘tâ′ olundu ki lede’l-hâce (...) ola tahrîren fî

evâsıt-ı şehr-i Şevvâli’l-mükerrem min şuhûr sene semân ve selâsîn ve elf

Şuhudü'l-hal, İshak Beşe Hacı Hamza, Yusuf Beşe Hasan, Mustafa Çelebi (...),

Derviş Çelebi Murad Reis, Süleyman Çelebi El-kâtib, ve gayruhum


FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon mahallâtından Ayo Gregi Mahallesi sâkinlerinden

Lefter veled-i Leo nâm zımmî meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü't-tevkîrde işbu hâfizü'l-kitâb

Vâsil veled-i Yani nâm zimmî muvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb mahalle-i mezbûrede

vâki‘ bir cebhesi (...) deresi (...) ve bir cebhesi müşteri-yi mezbûr mülklerine ve bir cebhesi

tarîk-i âmma müntehî olub harâbe-meşref olan ev yeri cadde duvarı ve fırını ve bağçeyi ve

dâhilinde olan büyût-ı adîdesinde (...) eşcâr-ı müsmire ve gayr-i müsmiresi ve tevâbi‘ ve

levâhıkı ve tarâik ve mürâfıkı ile mezkûr Vâsil’e kırk aded kâmil guruşa bey‘ idüb kabz-ı

semen ve teslîm-i mübeyyi eyledim dedikde mâ-vâka‘a mezbûr (...) hurrire fî evâsıt-ı şehr-

i Şevvâli’l-mükerrem sene semân ve selâsîn ve elf

197

Şuhudü'l-hal, Per veled-i Yuri, Vâsil veled-i Cabik, (...) veled-i Ayron, Yuri

Frankol, (...) veled-i Kostantin, Panayot (...), Lefter veled-i Aleksandri, Lefter veled-i (...),

ve gayruhum

K275-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Ali bin Mürteza vekîli Ahmed bin Yusuf ez-zevceti’s-seyyib Kamile binti

Ali vekîlihâ Mehmed silik) el-mihri’l-mü’eccel elf dirhem kadı raic tahrîren fi’t-târihi’l-

mezbûr

Şuhudü'l-hal, Ahmed Bey Emîr-i mahkeme, Murad Abdullah, Ahmed Çağırman,

Zülfikar Mehmed, ve gayruhum

V33-A


FASIL

Budur ki Yomra Nâhiyesi’ne tâbi‘ Armuçlu (?) nâm karye sâkinlerinden Yuri

veled-i Breşkive nâm zımmî meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü't-tevkîrde işbu sâhibü'l-kitâb

Şaban Çelebi bin İshak Bey tarafından tasdîke vekîli olan Ahmed Çelebi bin Veli Bey

muvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb karye-i mezbûrede vâki‘ bir cânibi Kartol Hasan Beşe

ve bir cebhesi Yordan zimmî ve bir cebhesi Kasım mülklerine ve bir cebhesi ırmağa

müntehî olub karındaşlarım Kostanti ve Ravel nâm zımmîler ile müşâ‘an mutasarrıf

olduğumuz evin ve anbarın Ve asmalı mülkümüzün nısfını (...) mezkûrun merkûm Şaban

Çelebi’ye olan bin akçe deyn mukâbelesinde bey‘ idüb sâlifü'z-zikr olan bin akçeyi

babamız Breşkive’nin Deynine tefâhuk idüb teslîm-i mübeyyi eylemiş deyü ikrârı kayd-

şud hurrire

Fi’t-târihü’l-mezbûr, Şuhudü'l-hal, Hasan Beşe Kartol, Hüseyin Beşe Abdullah,

Kasım bin Abdullah, Ali Beşe Çitoğlu, Zülfikar Mehmed, ve kâtibü’l-hurûf Süleyman


FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon mahallâtından İmâret-i Hâtuniye Mahallesi

sâkinlerinden Rabia Hâtun binti İsmail Sofu tarafından Receb Halîfe bin Abdullah ve

198

Mustafa Çelebi bin Kasım şahâdetleriyle vekâleti sâbite olan zevcim El-hâc İbrahim bin

Mustafa nâm kimesne meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü't-tevkîrde işbu hâfizü'l-kitâb Mehmed

Beşe bin Haydar Çavuş muvâcehesinde bi't-tav'i ve’r-rızâ‘ ikrâr ve i‘tirâf idüb müvekkilem

ve zevcem mezbûre Rabia’nın Komara nâm karyede vâki‘ bir cebhesi Mustafa ve bir

cebhesi Molika ve bir cânibi Mehmed mülklerine ve bir tarafı tarîk-i âmma müntehî olan

bağçeyi dâhilinde olan envâ‘-ı eşcâr-ı müsmire ve gayr-i müsmireyi ve bundan ma‘ada

mahdûd-ı mezbûrdan hâric onbir dib zeytun eşcârı cem‘-i tevâbi‘ ve levâhık ile mezkûr

Mehmed Beşe’ye yirmidokuz aded riyâl guruşa bey‘-i bât-ı kat’î ile bey‘ idüb kabz-ı

semen ve teslîm-i mübeyyi eyledim deyü ikrârı kayd-şud

Şuhudü'l-hal, (...) Ömer Ağa, İshak Çelebi Yusuf, Davud Beşe İbrahim, İzzet

Abdullah, Hacı Mustafa Hacı İbrahim, Hafız Ali Efendi, Ömer Çelebi Hacı Hasan,

Mehmed Çelebi (...), Hacı İsmail Haydar, Hüseyin Çelebi Hacı İsmail, İsmail (...), Siyavuş

Abdullah, Zülfikar Mehmed

K278-(Vekâlet)

FASIL

Budur ki İmâret-i Hâtuniye Mahallesi sâkinlerinden Rabia binti İsmail Sofu nâm

hâtun babası müteveffâ-yı mezbûrdan müntakil Komara nâm karyede vâki‘ ‘inde’l-ahâlî

ma‘lûmü’l-hudûd olan bağçesini zevci El-hâc İbrahim nâm kimesneyi vekîl eylediği Receb

Halife bin Abdullah ve Mustafa Çelebi bin Kasım şahâdetleriyle vekâleti sâbite olub kayd-ı

müseccel (?) olundu hurrire fî evâsıt-ı şehr-i Şevvâli’l-mükerrem sene semân ve selâsîn ve

elf

Şuhudü'l-hal, muhzıru’s-sâbikîn

K279-(Borç-Alacak)

FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sâkinlerinden Ahmed Çelebi bin Mustafa meclîs-i

şer‘-i hâzır-ı lâzimü't-tevkîrde Hoca nâm karyeden Hasan bin Abdullah muvâcehesinde

takrîr-i da‘vâ idüb bundan akdem mezbûr Hasan Rıdvan nâm kimesne ile gelüb benden

altmış guruşluk aba almış idi hâlâ taleb eylediğimde vermede ta‘lîl ider vâki‘ hâl suâl ve

icrâ-yı hak olunmak matlubumdur dedikde gıbbe’s-suâl merkûm Hasan cevâba mütesaddî

olub fi'l-hakika zikr olunan altmış guruşluk abayı merkûm Rıdvan ile maan varub pazar

eyledik lâkin Rıdvan içün aldık benim alâkam yokdur eğer Rıdvan İslambol’dan gelüb

199

benim içün maan aldı dirse zikr olunan altmış guruş benim deynim olub ben (...) olayım

dedikde mezbûr Ahmed Çelebi talebiyle ketb olundu fi’t-târihi’l-mezbûr

Şuhudü'l-hal, Mustafa Beşe Kurd, Hüseyin Ağa Mütevellî, Abdurrahim Efendi,

Zülfikar Mehmed, Süleyman Çelebi El-kâtib


FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sükkânından Kayış dimekle ma‘rûf Mehmed Beşe

nâm râcil meclîs-i şer‘-i şerîfde Ali Beşe ibn-i Musa nâm kimesne muvâcehesinde takrîr-i

kelâm ve bast-ı merâm kılub bundan akdem mezkûr Ali Beşe Komara nâm karyede vâki‘

Lede’l-ahâlî ma‘lûmü’l-hudûd olan evi ve bağçeyi târih-i kitâbdan dört yıl mukaddem bana

da‘vâsız ve nizâ‘ sız Altıbin akçeye bey‘ eylemiş iken hâlâ zevcesi Hava nâm hâtun

mülkümü (...) (...) eyledi deyü tasarrufuma mâni‘ olur vâki‘ hâl suâl olunsun dedikde

gıbbe’s-suâl merkûm Ali Beşe cevâba mütesaddî olub fi'l-hakika mahdûd-ı mezbûr zevcem

mezbûre Havva’nın mülkü idi bey‘e beni vekîl etmekle ben dahî da‘vâsız ve nizâ‘ sız

merkûm Mehmed Beşe’ye bey‘ eyledim hâlâ şâhidim olmamağla zevcem mezbûre Havva

seni vekîl eylemedim deyü rücû’ eylemedi ben da‘vâsız ve nizâ‘sız bey‘ eyledim dediği

merkûm Mehmed Beşe talebiyle kayd-şud fi’t-târihi’l-mezbûr

Şuhudü'l-hal, Abdurrahman Bey Kâtib Mehmed, Süleyman Çelebi El-kâtib, İlyas

Bey, Zülfikar Mehmed, ve gayruhum

V33-B


FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon mahallâtından El-hâc Kasım Mahallesi sâkinlerinden

Hava binti Ömer Çelebi nâm hâtun meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü't-tevkîrde teb‘a-i mahalle-

i mezbûreden Kara Fatma binti Mahmud nâm hâtun muvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb

Komara nâm Karyede vâki‘ bir cebhesi Kurd Beşe evlâdını ve bir cebhesi Ali Beşe ve bir

cebhesi (...) Derviş mülklerine ve bir tarafı tarîk-i âmma müntehî olan tahtadan çatma mülk

evimi ve fırını ve dâhilinde olan asmalı mülkü envâ‘ eşcâr-ı müsmire ve gayr-i

müsmiresini mezbûre Fatma fuzûli zabt ider vâki‘ hâl suâl ve icrâ-yı hakk olunmak

matlubumdur dedikde gıbbe’s-suâl merkûme Fatma mütesaddî olub mezkûre Havva zevci

200

Ali Beşe’yi vekîl idüb mahdûd-ı mezbûru târih-i kitâbdan dört yıl mukaddem merkûm Ali

Beşe bana bey‘ eyleyüb bu ana gelince bilâ nizâ‘ tasarruf idüb târih-i kitâbdan bu ana

gelince (...) (...) da‘vâ eyledi deyü fetvâyı verincek merkûme Havva zevcim Ali Beşe’yi

bey‘e vekîl eylemedim ve izin vermedim ve bu ana gelince da‘vâ iderdim sükût eylemedim

husûs-ı mezbûr içün (...) olan fetvâ-yı şerîfeye nazar olunsun deyü (...) nazar olundukda

mazmûn-ı …. Zeyd zevcesi Hind’in bir bağçesini fuzûli ‘Amr’a bey‘ idüb akçesini alub ve

bağçeyi ona teslîm eylediğinde Hind mezbûre bey‘ vukû’una tecvîz etmeyüb ve kabûl

eylemese hâlâ hindin bey‘i fesh idüb bağçeyi almağa şer‘an kâdir olur mu (?) el-cevâb olur

bey‘-i merkûmu (...) mukarrer ise bu mes’ele mûcebince (...) (...) (...) (...) bu minvâl üzere

beyân buyurulmağın mezbûre Fatma’dan (...) fetvâ mahdûd-ı mezbûru (...) (...) (...) ve

merkûme Havva mahdûd-ı mezbûru bey‘e zevci Ali Beşe’yi vekîl eylemeyüb izin

vermediğine ve bey‘ olundukda tecvîz eylemedüğüne yemîn teklîf olundukda yemîn-i bi’l-

lâhi’l-‘aliyyi’l-‘azîm eyledikden sonra mahdûd-ı Mezbûr merkûme Havva’ya hükm birle

deftere ketb ve muharrer olundu hurrire fî evâsıt-ı Şevvâli’l-mükerrem sene semân ve

selâsîn ve elf

Şuhudü'l-hal, Mehmed Çelebi Nabi Çelebi, Turhan Beşe Osman, Mustafa Beşe

Hasan, Mustafa Çelebi Berber zâde, Derviş Çelebi (...), Ali Bey Bazarbaşı, Musli Beşe

Turhan, Süleyman Çelebi, Eş-Şeyh Osman, Zülfikar Mehmed


FASIL

Budur ki Tekfur Çayırı Mahallesi sâkinlerinden (...) bin Abdullah meclîs-i şer‘-i

hâzır-ı lâzimü't-tevkîrde Öz nâm karye sâkinlerinden Yuri veled-i Kostanti nâm zımmî

muvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb târih-i kitâbdan bir yıl mukaddem karye-i mezbûrede

vâki‘ bir cebhesi Lefter ve bir cebhesi Mirlo ve bir cebhesi müşteri-i mezbûr mülklerine ve

bir cebhesi tarîk-i âmma müntehî olan bir kıt‘a asmalı mülkü ve bir almacı ve mahdûd-ı

mezbûr dâhilinde olan tahmînen bir (...) (...) ve mahdûd-ı mezbûrden hâric Anola nâm

zımmîye ile müşâ‘an mutasarrıf olduğumuz bir ceviz ağacının nısfını karye-i mezbûre

câbîsi Mehmed Çelebi ma‘rifetiyle (...) mezbûr Yuri’ye altı aded guruşa bey‘ idüb kabz-ı

semen ve teslîm-i bey‘ eyledim dedikde mukırr-ı merkûmun vech-i meşrûh üzere sâdır

olan olan ikrârını el-mukırr-ı lehü’l-mezbûr vicâhen tasdîk idüb mâ-vâka‘a ketb ve tahrîr

olundu hurrire fi’t-târihi’l-mezbûr.

201

Şûhudü’l-hâl, Veyis Beşe (...), Ömer Beşe Muslu, Ali Bey (...) Çavuş, Mehmed

Çelebi (...) Çavuş, Derviş Çelebi Sefer Sofu, Esad Çelebi (...), Zülfikar Mehmed, (...) Ali

ve gayruhum

K283-( Arâzi-Sınır Anlaşmazlığı)

FASIL

Mahmiyye-i Trabzon mahallâtından Tekfur Çayırı Mahallesi sükkânından Bakkal

Ahmed bin Abdullah nâm kimesne meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü't-tevkîrde Öz nâm

karye’den Yor veled-i Kostantin nâm zımmî muvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb mezbûr

Yor karye-i mezbûrede vâki‘ asmalı mülkü ve zirâat a Kâbil boz yerlerimi bî vech zabt

idüb tasarrufuma mâni‘ olur vâki‘ hâl suâl olunsun dedikde gıbbe’s-suâl mezbûr Yor

cevâba mütesaddî olub zikr olunan asmalı mülkü ve zirâat’a kâbil toprakları karye-i

mezbûre câbîsi ma‘rifetiyle mezbûr Ahmed ve (...) Anastasya nâm zımmîye kıbelinden

vekîl-i şer‘îsi olan İsa Beşe nâm kimesneye bundan akdem mürd olan babam Kostantin

nâm zımmîye bin akçeye bey‘ idüb kıbel-i şer‘den hüccet-i şer‘iyyem vardır deyü cevâb ve

hüccet ibrâz idüb nazar olundukda sâbıkan Trabzon Kâdısı olan mefâhirü’l-kudât Mevlânâ

Osman Efendi imzâsıyla mümzi ve hatemiyle mahtûm ve sene tis’a ‘işrîn ve elf târihiyle

müverreh hüccet-i şer‘iyyesi olub merkûm Ahmed’in inkârından sonra mazmûn-ı hüccete

beyyine taleb olundukda isbât-ı beyyine (...) iken mezbûr Ahmed ikrâr ve i‘tirâf idüb fi'l-

hakika bu hücceti mevlânâ mûmâ-ileyh Osman Efendi benim huzûrumda verdi deyü

mazmûn-ı hüccete mukırr ve mu’teriz olmağın mesfûr Ahmed muârazadan men‘ olunub

mahdûd-ı mezbûr merkûm Yor yedinde ibkâ ve mukarrer kılınmak üzere işbu vesîka ketb

olunub yed-i tâlibe i‘tâ′ olundu hurrire fi’t-târihi’l-Mezbûr

Şuhudü'l-hal, Şuhûd-ı mâ sabık (?)

K284-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Mehmed Çelebi bin İshak Efendi vekîli Yakub Çelebi birâdereş ez-

zevceti’s-seyyib Ümmühâni binti Musa Bey Vekîlihâ Ali Çelebi ibn-i Mehmed be-şahâdeti

Mehmed Çelebi ibn-i Acem Zülfikar ve Kel Hasan bin el-mihri’l-mü’eccel ‘aşere elf

dirhem nakd-i râyic-i fi’l-vakt tahrîren fî evâsıt-ı şehr-i Şevvâli’l (...) mezbûr

Şuhudü'l-hal, Halil Bey Memi, Sadi Bey Mehmed Efendi, Murataza Çelebi Eyne

Çavuş, Zülfikar Mehmed, Ahmed Beşe Emîn-i mahkeme, ve gayruhum

202

K285-(Nikâh)

Ez-zevc Mehmed bin Yusuf ‘âkid-i bi-nefs. Ez-zevceti’s-seyyib Emine binti

Rüstem Vekîlihâ (...) Ali be-şahâdeti Ali bin Osman ve Cafer bin Abdullah el-mihri’l-

mü’eccel elf dirhem hurrire fî evâsıt-ı Şevvâli’l-mükerrem sene semân ve selâsîn ve elf

Şuhudü'l-hal, (...) Çelebi (...) Mustafa Çelebi El-imâm, Ahmed Bey Emîr-i

mahkeme, Zülfikar Mehmed, ve Kâtibü’l-Hurûf Süleyman

V34-A

K286-(Vekâlet)

FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon mahallâtından olub Meydan-ı Şarki Mahallesi

sâkinelerinden Rukiye binti Mustafa nâm hâtun her kime tezvîc vâd iderse Nikâha ve

cem‘-i umûruna işbu hâzır-ı fi’l-meclîs olan Ali Beşe bin Hüseyin nâm kimesneyi vekîl

nasb ve ta‘yîn eyledüğü İbrahim bin Mehmed ve Süleyman bin Mustafa Nâm kimesneler

şahâdetleriyle vekâlet-i sâbite oldukdan sonra ol dahî vekâlet-i merkûmeyi kabûl ve

‘uhdesine Lâzım gelen hidmetin edâya taahhüd eylemeğin kıbel-i şer‘den hâzihi’l-vesîka

ketb ve tahrîr olunub Yedine def‘ olundu ki vakt-i hâcetde ihticâc idesin. hurrire fi evâhir-i

Şevvâli’l-mükerrem sene semân ve selâsîn ve elf

Şuhudü'l-hal, İbrahim Halîfe Ahmed el-(...) Mehmed bin Ali Beşe, Mehmed bin

Kaya, Ahmed Bey Ali, Mecid Hüseyin, Ve gayruhum


FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon mahallâtından Muhyiddîn Mahallesi sâkinlerinden

Yakub Çelebi bin Eyüb Efendi meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü't-tevkîrde Der-saâdet

Yeniçerilerinden işbu hâfizü'l-kitâb Murad Beşe bin Abdullah muvâcehesinde ikrâr ve

i‘tirâf idüb mahalle-i mezbûrede vâki‘ bir cânibi müşteri-yi mezbûr ve bir cânibi Ahmed

Beşe ve bir cebhesi Melsiye (?) mülklerine ve bir cebhesi tarîk-i âmma müntehî olan bir

bâb şitevî evi (...) ve bağçesi Dâhilinde olan beş dib zeytun eşcârını sâir envâ‘ eşcâr-ı

müsmire ve gayr-i müsmiresini ve keyfiyeti (?) ve tevâbi‘ ve levâhık ve tarâik ve murâfık

ile mezkûr Murad Beşe’ye ‘adedi nâ ma‘lûm bir kabza-i (...) ile Beşbin aded akçeye bey'-i

203

bât-ı kat'-î ile bey‘ idüb kabz-ı semen ve teslîm-i mübeyyi eyledim dedikde sıhhat-i bey‘e

ve (...) hükm olunub mâ-vâka‘a kayd-şud hurrire fi’t-târihi’l-mezbûr

Şuhudü'l-hal, Ali Beşe Memi, Hasan Beşe Memi, Hasan Ağa (...), Ahmed Beşe

Hüseyin, Bekir Beşe İsmail, Ahmed Beşe İsmail, Yakub Abdullah, ve gayruhum


FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sâkinlerinden Ali Beşe bin Hüseyin meclîs-i şer‘-i

hâzır-ı lâzimü't-tevkîrde yine mahalle-i mezbûre sâkinlerinden işbu sâhibü'l-kitâb Hasan

Çelebi bin Kasım Beşe muvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb kal’a-i kule kapusu kurbinde

vâki‘ bir cebhesi Mustafa Çelebi mülküne ve bir cebhesi tarîk-i âmma ve iki cebhesi kal’a

dıvarına müntehî olub bundan akdem El-hâc Osman nâm kimesneden mezâd-ı şer‘î ile

iştirâ‘ eylediğim evi ve çardağı ve anbarı ve fırını ve havlısı ve tevâbi‘ ve levâhık ve tarâik

ve murâfık ile mezbûr Hasan Çelebi’ye ikiyüz seksen bir buçuk kâmil guruşa bey'-i bât-ı

kat'-î ile bey‘ idüb kabz-ı semen ve teslîm-i mübeyyi eyledim deyü ikrârı kayd-şud hurrire


Şuhudü'l-hal, Turhan Beşe Osman, Yusuf Beşe Hasan, Derviş Ali Berberzâde,

Ahmed Beşe (...), Ömer Beşe Osman, Ali Beşe (...), Cafer Beşe er-racil, Mehmed Çelebi

El-hâc Rüstem, Mustafa Çelebi El-hâc Hasan, Veli Çelebi …, Hüseyin Beşe er-racil,

Hüseyin Çelebi Mustafa, İshak Beşe Hacı Hamza, Ahmed Çelebi Hacı Mehmed, Mehmed

Çelebi (...) El-imâm, Yunus Beşe İbrahim, Zülfikar Mehmed ve gayruhum


FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sâkinlerinden olub erbâb-ı tımardan Mustafa Çelebi

bin Piyâle’nin meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü't-tevkîrde bi’l-fi‘il Vâli-i Vilâyet-i Trabzon

olan sâhibü’l-‘izzi ve’l-ihtişâm Ömer Paşa Hazretleri’nin kethüdâları kıdvetü’l-emâcid

ve’l-a’yân Mehmed Ağa zîde mecduhû muvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb yine mahalle-i

mezbûre sükkânından fahrü’l-kitâb Abidin Efendi ile müşâ’ ve müşterek mutasarrıf

olduğumuz Of Kazâsına tâbi‘ Kondu(?) nâm karye ve gayrîden yirmibin akçe zeâmetden

mutasarrıf olduğum dokuzbin hisse tımarımı hüsn-i ihtiyârım ile mûmâ-ileyh Mehmed

Ağaya fâriğ oldum ve mukâbele-i ferâğda mûmâ-ileyh Mehmed Ağa yedinden ikiyüz

altmış dokuz buçuk aded-i kâmil guruş ve bir rub’ guruş akçe kabz idüb zeâmeti

204

kendülerine teslîm eyledim min ba’d alâkam kalmadı deyü ikrârı kayd (...) olundu hurrire

fî evâhir-i Şevvâli’l-mükerrem sene semân ve selâsîn ve elf

Şuhudü'l-hal, Hasan Ağa Mütevellî-yi ‘İmâret, Mehmed Çelebi Nâm zâde, Muslu

Ağa Abdullah, Ahmed Çelebi Piyale Bey, Mahmud Çelebi Piyale Bey, Ahmed Çelebi

Abdullah, Mustafa Ağa Pervâne, Mehmed Çelebi Erzincânî, Ve Kâtibü’l-Hurûf Süleyman,

Ve gayruhum

K290-(Nikâh)

FASIL

Ez-Zevc İsmail bin Mustafa Beşe an karye-i Sidikse tâbi’-i Akçaâbâd vekîli

Durmuş Efendi ez-zevceti’l-bikr Yeter binti İslam an karye-i Hök tâbi’-i Torul vekîlihâ

ebûhü’l (?)-mezbûre velâye el-mihri’l-mü’eccel elf dirhem nakd-i râyic-i fi’l-vakt tahrîren


Şuhudü'l-hal, Ali Bazarbaşlı, Süleyman Çelebi El-kâtib, Ahmed Bey Emîn-i

mahkeme, Mustafa Ser muhzır-ı Makeme, Ve gayruhum

K291-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Siyaguş bin Abdullah vekîl-i Ahmed bin Abdullah ez-zevceti’l-bikr

Ruzefzun binti Abdullah vekîlihâ Yusuf bin Abdullah Be-şahâdeti Cafer bin Abdullah el-

mihri’l-mü’eccel hamsete elf dirhem nakd-i râyic-i fi’l-vakt hurrire fi’t-târihi’l-mezbûr

Şuhudü'l-hal, Ahmed Bey Emîn-i mahkeme, Zülfikar Mehmed, ve gayruhum

V34-B

K292-(Vergi)

FASIL

Yomra Nâhiyesi’ne tâbi‘ Samaruska nâm Karye sâkinlerinden Lefter veled-i

Breşkive ve Yordan veled-i Aleksandır ve diğer ve diğer (...) Veled-i Moror ve Afendol

veled-i Vâsil nâm zımmîler meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü't-tevkîrde işbu hâfizü'l-kitâb

Breşkive veled-i Yuri nâm zımmî muvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb bundan akdem

cizyedârımız olan İstorano nâm zımmî üç seneden mütecâvizdir ki ehl-i ‘iyâli ile diyâr-ı

gurbete gidüb cizye muhassılları mezkûr zimmînin cizyesini bizden almakla bize küllü

205

hayf (...) binâen mezkûr zimmînin tuğrâlı defterden cizyesini ihrâc içün Urgancı

Mahallesi’nde vâki‘ lede’l-ahâlî ma‘lûmü’l-hudûd olan harâbe-meşref evinin sakfını ve

bazan kerestesini Mustafa Çelebi’ye yedi guruşa bey‘ eylediğimizde mahalle-i mezbûre

nizâ‘ idüb (...) virmedikleri ecilden mezkûr İstorano nâm zımmînin dâmâdı merkûm

Breşkive kayınbabası mezbûr İstorano’nun kuyûdât-ı defterden cizyesini ihrâca taahhüd

eylediği ecilden mahdûd-ı mezbûra hâricden kimesne dahl ve ta’arruz eylememek üzere

mahdûd-ı mezbûru zimmî-i merkûma teslîm eyledik dediklerinde mukırrûn-ı mezbûrûnun

vech-i meşrûh üzere sâdır olan ikrârını mukırr (...) el-mezbûr vicâhen tasdîk eylemeğin

mâ-vâka‘a ketb olundu tahrîren fi’t-târihi’l-mezbûr

Şuhudü'l-hal, İbrahim Beşe Er-racil, Hüseyin Beşe Er-racil, Ahmed Bey Ali,

Zülfikar Mehmed, Yanol veled-i (...), Yani veled-i (...), (...)

K293-(Mîrâs Davası)

FASIL

Budur ki Yomra Nâhiyesi’ne tâbi‘ Hara nâm karye sâkinlerinden olub bundan

akdem fevt olan Mahmud Beşe nâm müteveffânın sulbîye kızı Fatma Hâtun tarafından

bimâ hüve’n-nehci’ş-şer‘î müsbet ve müseccel vekîli olan Mehmed Çelebi bin El-hâc

Rüstem meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü't-tevkîrde üveği karındaşı işbu hâfizü'l-kitâb Ali

Çelebi ve Abdi Çelebi nâm kimesneler muvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb müvekkilem

mesfûre Fatma’ya babası Mahmud Beşe’den ve vâlidesi ve hemşiresinden kendüye âid

olan hisse-i mîrâsının bir mikdârını mukaddemâ ve bâkîsini Dahî taleb ve da‘vâ eyledikde

münâzaât-ı kesîre ve muhasâmât-ı şedîdden sonra araya muslihûn-ı müslimûn (...) idüb (...)

(...) fehavâsınca mâbeynlerini on guruşa sulh eylediler ben dahî bedel-i sulh olan on guruşu

mezkûrân yedlerinden tamâmen alub kabz idüb Mîrâs husûsunda zimmetlerini ibrâ-i âmm

ile ibrâ ve (...) eyledim ba’dezîn (?) husûs-ı mezbûr içün aslâ (silik) lede’l-hükkâm

mesmû’u olumaya dedikde mukırr-ı merkûmun vech-i meşrûh üzere sâdır olan ikrârını el-

mukırru lehü’l-mezbûr vicâhen tasdîk idüb sıhhat-i ikrâra ve sulha ve berâ-i (?) hidmete

hükm olunub gıbbe't-taleb ketb olundu tahrîren fi evâhir-i şehr-i Şevvâl sene 1038

Şuhudü'l-hal, Ömer Çelebi Muslu, Bâkî Çelebi Sefer, Musa Çelebi Pervâne, Ali

Çelebi Yusuf, Yusuf Beşe Ömer Beşe, Muhzır Mehmed, ve gayruhum

206

K294-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Mustafa bin Budak vekîli (...) (...) ez-zevceti’l-bikri’l-baliga (...) binti

Çalab an karye-i Baş Maçuka vekîlihâ Mehmed Bey bin Abdullah be-şahâdeti Ali bin Halil

ve Allahverdi bin İlyas el-mihri’l-mü’eccel elf dirhem nakd-i râyic-i fi’l-vakt tahrîren fi

şehr-i Şevvâl sene 1038

Şuhudü'l-hal, Ahmed Bey Emîn-i mahkeme, Zülfikar Mehmed


FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sâkinlerinden Kuzgun-zâde dimekle ma‘rûf Mustafa

Beşe bin Mehmed Bey meclîs-i şer‘-de işbu râfiü'l-kitâb Simon veled-i Andon nâm zımmî

muvâcehesinde ikrâr-ı sahîha-i şer‘î ve ve i‘tirâf-ı mer’î kılub Ayo Gregi Mahallesi’nde

vâki‘ bir cebhesi El-hâc İlyas Beşe ve bir cebhesi Yuri Re’is mülklerine ve bir cebhesi

zeytünlüğe ve bir cebhesi tarîk-i âmma müntehî olub mutasarrıf olduğum virâne ev yerini

cem‘-i tevâbi‘ ve levâhıkı ile mezbûr Simon’a yirmibeş aded kâmil guruşa bey'-i bât-ı kat'-î

ile bey‘ idüb kabz-ı semen-i nukûd ve teslîm-i mübeyyi-i mahdûd kıldım (?) ba‘de’l-yevm

mülk-i müşterâsıdır keyfe mâ-yeşâ yehtâr mutasarrıf olsun dedikde mukırr-ı merkûmun

vech-i meşrûh üzere sâdır olan ikrârını el-mukırru lehü’l-mezbûr vicâhen tasdîk edincek

sıhhat-i ikrâra ve bey‘-i şirâya hükm olundu hurrire fi’t-târihi’l-mezbûr

Şuhudü'l-hal, İsmail Beşe Bican, İbrahim Beşe (...), Ali Çelebi (...), Mustafa Çelebi

Berberzâde, Mehmed Beşe Baran, Mehmed bin Abdullah, Hüseyin Çelebi (...), Vâsil

Çabik, (...)

K296-(Borç-Alacak)

FASIL

Budur ki İlana nâm karye sükkânından Asol veled-i Lefter nâm zımmî meclîs-i

şer‘-i hâzır-ı lâzimü't-tevkîrde yine karye-i mezbûrdan Garib veled-i Yanol nâm zımmî

muvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb bundan akdem mezbûr Garib’in anasına (?) işbu hâzır-ı

‘ani’l-meclîs olan Ali nâm kimesne karz-ı şer‘î yedi sikke verdim deyü taleb ve da‘vâ

eyledikde mesfûr Garib dahî ikrâr idüb edâsına taahhüd itmekle ben kefîl olmuş idim

ba’dehû merkûm Garib bırakub âher diyâra gitmekle kefâletim hasebiyle zikr olunan yedi

207

sikkeyi merkûm Ali yedinden bî kusûr almışdır hâlâ taleb eyledikde vermede ta‘lîl ider

vâki‘ hâl suâl olunub alıverilmek matlubumdur (...) (...) mezkûr Garîb cevâba mütesaddî

olub benim anâmın merkûm Ali’ye deyni yokdur ve ben ikrâr eyledim deyü münkir

oluncak müdde’î mezbûrdan Takrîrine mutâbık beyyine taleb olundukda isbât-ı beyyine

sudûruna (?) (...) mesfûr Garîb ikrâr ve i‘tirâf (?) (...) anâm hâl-i hayâtında mezkûr Ali’den

karz-ı şer‘î yedi sikke alub kabz eyleyüb bende anâm fevt oldukda benden mezkûr Ali

taleb etdikde edâsına taahhüd idüb mezbûr Asol’u kefîl verdim vâcibü’l-edâ deynimdir

deyü mukırr ve mu’terif olmağın edâsına hükm olundu

Şuhudü'l-hal, İsmail Çelebi Sadık Çavuş, Süleyman Çelebi El-kâtib, Ahmed Bey

Ali, Zülfikar Mehmed

K297-(Borç-alacak)

FASIL

Budur ki İlana nâm Karye sükkânından Garib veled-i Yanol nâm zımmî meclîs-i

şer‘-i hâzır-ı lâzimü't-tevkîrde (...) nâm karyeden Ali bin Abdullah muvâcehesinde takrîr-i

kelâm ve bast-ı merâm kılub bundan akdem mezkûr Ali anâma hâl-i hayâtında karz-ı

şer‘îden yedi sikke virüb ba’dehû anâm fevt oldukda merkûm Ali benden taleb ve da‘vâ

eyledikde vermeği taahhüd idüb işbu hâzır-ı fi’l-meclîs olan Asol nâm zimmîyi kefîl

vermiş idim el-hâleti hâzihî mezkûr Ali kefîlden zikr olunan yedi sikkeyi tamâmen alub

(...) mezbûr Asol’a yedi sikkeyi ben virecek oldum dediğimde mukarrir-i merkûmun vech-i

muharrer üzere cârî olan ikrârını el-mukırru lehü’l-mezbûr vicâhen tasdîk idüb kayd

olundu

Şuhudü'l-hal, İsmail Çelebi Sadık Çavuş, Süleyman Çelebi El-kâtib, Zülfikar

Mehmed, Mustafa El-muhzır

V35-A

K298-(Tapu)

FASIL

Hüccet-i Ömer Paşa

Mahmiyye-i Trabzon fevt olub hâzır vârisi olmayanların muhallefâtı (...) hâssaya

mahsul kayd olunduğu kânûn-ı kadîm olmağın hâlâ mahmiyye-i mezbûre mahallâtından

Urgancıyan Mahallesi’nde mürd olan Kostantin veled-i İstorano nâm zımmînin vâris-i

208

mevrûsu olmamağla mürd-i mezbûrun muhallefâtından mahalle-i mezbûrede vâki‘ inde’l-

ahâlî ve’l-ciran ma‘lûmü’l-hudûd olan evi ve çardağı ve anbarı ve bağçeyi ve zeytünlük ve

Zefanos nâm karyede vâki‘ ‘inde’l-ahâlî hudûdu ma‘lûm olan evi ve asmalu mülkü bi’l-

fi‘il vâli-i vilâyet olan sâhibü’d-devletü ve’l-ikbâl sa’âdetlü Ömer Paşa Hazretleri’ne âid

olmağın zikr olunan ev ve çiftlik cem‘-i tevâbi‘i ile müşârun-ileyh Paşa Hazretleri’ne

teslîm ve (...) Kaydolundu tahrîren fi’t-târihi’l-mezbûr

Şuhudü'l-hal, Mehmed Çavuş Zâbit-i Yeniçeriyân, Mustafa Beşe Ahmed, El-hâc

Mehmed Görele, Mehmed Çelebi Nâibzâde, Mehmed Çelebi Yahya Beşe, Ahmed Beşe

Çanakçı

K299-(Kefalet)

FASIL

Hüccet-i Ali Bey (...)

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sâkinlerinden fahrü’l-a’yân Ali Bey bin el-merhûm

İbrahim Efendi’nin zeâmet karyelerinden olan Tonya nâm Karye sükkânından Osman bin

Mehmed ve Mustafa bin Mehmed ve Hasan bin Ali ve Dursun bin Mahmud ve Resul bin

Receb ve Hüseyin bin (...) ve İbrahim bin Bayram ve Aydın bin Ramazân ve Şeyhi bin

Kara Ali ve Durhan bin Karaca ve Durkaya bin Hüseyin ve Durkaya bin Korkmaz ve

Arslan bin Mansur ve ve Hüseyin bin Mestan ve Mehmed bin Resul ve Şeyhi bin Hüsrev

ve Eymir bin Bayram ve Bâli bin Kurd ve Mehmed bin Ahmed ve Dursun bin Ahmed ve

Derviş bin Mürüvvet ve Durhan bin Mehmed ve Kasım bin İsmail ve Eymir Şah bin

Mustafa ve Pirgâib bin Murad ve Karaağaç nâm karyeden Veli bin Şaban ve Derviş bin

Karagöz ve Muslu bin Karaca ve Osman bin Bahadır ve Receb bin Mustafa ve Şeyhi bin

Receb ve Hamza bin Davud ve Ahmed bin Ali ve Öz nâm karyeden Mehmed bin Abdullah

ve Hüseyin bin Abdullah ve Hüseyin bin Yakub ve Karagöz bin Abdullah ve Osman bin

Abdullah ve Murad bin Abdullah ve Kara Mustafa bin Şirmerd Ve İbrahim bin Süleyman

ve Canbek veled-i Kırankol ve Şozri veled-i Manol ve Vâsil veled-i Manol ve Dimitri

veled-i Serano nâm kırk Beş nefer re’âya meclîs-i şer‘-i şerîfde vâli-i vilâyet-i Trabzon

olan sa’âdetlü Ömer Paşa Hazretleri’nin huzûr-ı âlîlerinde ikrâr ve i‘tirâf idüb (...) mûmâ-

ileyh Ali Bey bunda hâzır olmamağla ber-mûceb-i emr-i ‘âlî Diyarbekir’e nakli fermân

olunan yuvarlakdan dörtyüzyigirmi aded yava ulağı biribirimizin kefâletiyle mahall-i

me′mûre îsâl ve teslîm içün mûmâ-ileyh Ali Bey (...) oğlu İbrahim Bey ve subaşıları Yahya

ve ‘abd-i memlûku Rıdvan nâm kimesneler yedlerinden ahz u kabz eyledik dediklerinde

209

mezkûrân Yahya ve Rıdvan nâm kimesneler Meclîs-i şer‘de zikr olunan dörtyüzyigirmi

yuvalağın zararına biz dahî kefîl olduk dedikleri kayd olundu tahrîren fi selh-i Şevvâl sene

1038

Şuhudü'l-hal, Muhzır-ı sâbikûn


FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sükkânından olub hâlâ Yomra Subaşısı olan İsmail

Beşe Eş-şehîd Baçsan nâm kimesne Meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü't-tevkîrde işbu hâfizü'l-

kitâb Yani veled-i Lazano nâm zımmî muvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf İdüb Kavala nâm

karye sâkinlerinden olub bundan akdem mürd olan (...) veled-i (...) nâm zımmînin vârisi

olmayub kânûn-ı kadîm üzere muhallefâtı beytü’l-mâle âid ve râci’ olmağın mürd-i

mezkûrun muhallefâtından karye-i Mezbûrede vâki‘ bir cebhesi Mehmed Beşe ve bir

cebhesi El-hâc Mehmed ve bir cebhesi Yeniçeriler Zabiti Mehmed Çavuş mülklerine ve bir

cebhesi azmağa (?) olan evi ve anbarı ve medfûn kübleri ve asmalı mülkü ve dâhilinde

olan envâ‘-i eşcâr-ı müsmire ve gayr-i müsmiresi ve tevâbi‘ ve levâhıkı ile mezkûr Yani’ye

ikibin akçe meblağa bât-ı kat’î ile bey‘ idüb kabz-ı semen ve teslîm-i mübeyyi eyledim

deyücek sıhhat-i ikrâra ve bey‘-i şirâya hükm olundu hurrire fî evâhir-i Şevvâli’l-

mükerrem sene semân ve selâsîn ve elf

Şuhudü'l-hal, El-hâc Mehmed Beşe Hüseyin, Ali Çelebi Yunus Beşe, Süleyman

Beşe Abdullah, Receb Beşe Hüseyin, Mustafa bin Abdullah (...), Derviş Abdullah, Ali

Çelebi Mustafa, Hüseyin Çelebi birâder-i O, Zülfikar muhzır, Hiristofor Kostantin, (...)

Yani, (...) ve gayruhum


FASIL

Sinni müsâ’id olub (....) mu’terif (?) olan Foka veled-i Breşkive nâm zimmî (...)

asâleten ve kız karındaşı Semeryani nâm sagîre tarafından vesâyeten meclîs-i şer‘-i hâzır-ı

lâzimü't-tevkîrde işbu râfiü'l-kitâb Lefter veled-i Aleksandır nâm zımmî muvâcehesinde

ikrâr ve i‘tirâf idüb Ayo Gregi Mahallesi’nde vâki‘ bir cebhesi zeytünlüğe ve bir cebhesi

Foka nâm zımmî mülküne ve iki tarafı tarîk-i âmma müntehî olub bundan akdem mürd

olan emmim Bendari nâm zımmî’den intikâl iden evi ve anbarı ve fırını ve havlıyı ve iki

dib zeytün eşcârının cem‘-i tevâbi‘ ve levâhık ile mürd-i mezbûrun deyni edâsı içün

210

Merkûm Lefter’e seksen aded kâmil guruşa bey'-i bât-ı kat'-î ile bey‘ idüb kabz-ı semen ve

teslîm-i mübeyyi kıldım ba‘de’l-yevm mülk-i müşterâsıdır keyfe mâ-yeşâ ve yehtâr

mutasarrıf olsun deyü ikrârı kayd (...) olundu hurrire fî evâil-i Zilka’de sene semân ve

selâsîn ve elf

Şuhudü'l-hal, Ahmed Beşe Çanakçı, Yusuf Beşe (...), Müslüm Bey (...), Mülk

Dede, Ömer Çelebi Kara Süleyman, Ahmed bin Mehmed Beşe, Duka Veled-i Yani, Yani

veled-i Grako, Vâsil veled-i Çaçik, (...) Grako Kaya, Islan Toyra, Manol Islan, Çaçik Vâsil,

Marduka Toyra, ve gayruhum

K302-(Mehir)

FASIL

Budur ki Yomra Nâhiyesi’ne tâbi‘ Hara nâm karye sâkinlerinden Elif binti Ali Beşe

nâm hâtun tarafından Abdülgâni Çelebi bin Cafer ve Mehmed Beşe bin Abdullah

şahâdetleriyle tasdîke vekîli olan Ali Çelebi bin Yusuf Beşe meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü't-

tevkîrde işbu bâisü'l-kitâb Yunus bin Mustafa Beşe muvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb

müvekkilem mezbûre Elif zevci mezbûr Ali zimmetinde mün’akid olan mihr-i

mü’eccelinden ve nafaka-i iddetinden kendüye talak verilmek üzere fâriğa oldu dedikde

vekîl-i merkûmun vech-i meşrûh üzere sâdır olan ikrârı el-mukırru lehü’l-mezbûr vicâhen

tasdîk idüb ben dahî vech-i muharrer üzere mezbûre Elif’i talâk-ı sâlis ile tatlîk eyledim

dedikde sıhhat-i ikrâra (...) hüküm birle hâzihi’l-vesîka sebt-i defter olundu hurrire fi’t-

târihi’l-mezbûr

Şuhudü'l-hal, Ali Beşe Mehmed, Yusuf Çelebi Ali Beşe, Musa Çelebi Pervane

Beşe, Yusuf Beşe Mehmed, Mustafa Beşe İskender, Zülfikar Mehmed, Mustafa Beşe

Mehmed, Şirmerd, ve gayruhum

V35-B

K303-(Borç-Alacak)

FASIL

Oldur ki Urgancıyan Mahallesi sâkinlerinden Yordan veled-i Efaksend (?) nâm

zımmî Meclîs-i şer‘-i şerîfe gelüb takrîr-i kelâm ve bast-ı merâm kılub mahalle-i mezbûre

sükkânından Kostantin nâm zımmî ile bundan akdem bir ev husûsuna müte’allik da‘vâm

üzerine şer‘-i şerîfe da’vet eylediğimde gelmeyüb benim ile da‘vâ ve nizâ‘ eyleme deyü

211

da‘vâmdan fâriğa olmak üzere bana yüzelli aded guruş vereyim deyü beni da‘vâmdan men‘

eyleyüb hâlâ hasta olmağla vermede ta‘lîl ider vâki‘ hâl suâl üzerine varılub suâl olunmak

matlubumdur deyü kıbel-i şer‘den nâib taleb etmeğin zeyl-i kitâbda mestûrü’l-esâmî olan

müslümânlar ile Mevlânâ Abdurrahim Efendi gönderilüb merkûm Kostantin’den kaziyye

suâl olundukda husûs-ı mezbûra münkir oldukda müdde’î-i mezbûrdan takrîrine mutâbık

beyyine taleb olundukda udûl-i ricâlden Yusuf Ağa ibn-i Mehmed ve Mehmed ibn-i (...)

nâm kimesneler li-ecli’ş-şahâde hâzırân olub fi'l-hakika merkûm Yordan’ın mezkûr

Kostantin ile bundan akdem bir ev husûsunda da‘vâsı olub şer‘-i şerîfe da’vet eyledikde

mezbûr Kostantin zikr olunan ev da‘vâsından fâriğa ol sana yüzelli aded guruş vireyim

deyü bizim huzûrumuzda ikrâr ve i‘tirâf idüb bu husûsa bizi eşhâd eyledi şâhidleriz

şahâdet dahî ideriz deyü edâ-yı şahâdet-i şer‘iyye etdiklerinde gıbbe’r-ri’âyet-i şerâyitü’l-

makbûle şahâdetleri hîn-i kabûlde vâki‘ oldukdan sonra nâibeyn-i mûmâ-ileyh ânın gelüb

minvâl-i meşrûh üzere haber verdiği mâ-vâka‘a gıbbe’t-taleb ketb olundu tahrîren fî

evâhir-i şehr-i Şevvâl sene semân ve selâsîn ve elf

Şuhudü'l-hal, Mustafa Çavuş İbrahim, Hüsyin Kuloğlu, Abdurrahman Muhzır,

Karakaş Anderiye, Todori veled-i Breşkive Urgancı, Zakarya Papas, ve gayruhumü’l-

hâzırîn


FASIL

Budur ki Akçaâbâd Nâhiyesi’ne tâbi‘ Visera nâm karye sükkânından Osman bin

Mehmed ve Hasan bin Abdullah ve zimmî tâifesinden Sir veled-i Romanos ve Kolandri

veled-i Kostantin ve Dimyo veled-i Aleks ve Yuri veled-i Leyo ve Tratul veled-i Yani nâm

zımmî ve gayrîleri meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü't-tevkîrde (...) nâm karye sâkinlerinden

Ahmed Beşe bin Abdullah ve İskender Beşe bin Abdullah ve Ali bin Mehmed nâm

kimesneler muvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb karye-i mezbûreden olub Mila Yaylağına

tâbi‘ holmezi nâm mevzî’ kadîmü’l-eyyâmdan bizüm yaylağımız olub koyunumuz ve

ineklerimiz ve davarlarımızın otlağı iken hâlâ mezkûrûn Ahmed Beşe ve İskender Beşe ve

Ali nâm kimesneler elimizden gasben alub mevzî’-i mezbûra dahl etdirmezler vâki‘ hâl

suâl olunub ihkâk-ı hakk olunmak matlûbumuzdur dediklerinde gıbbe’s-suâl mezkûrîn

cevâba mütesaddî olub mevzi’-i mezbûr bir nice zamandan berü hâlî olmağla varub biz

sâkin olub kadîmden bizim tasarrufumuzdadır Viseralıların yaylağı olduğu ma‘lûmum

değildir deyü münkir olduklarında müde’î mezbûrûndan da‘vâlarına mutâbık beyyine taleb

212

olundukda udûl-i ricâlden Mehmed Beşe bin Hasan Mustafa bin Hüseyin nâm kimesneler

li-ecli’ş-şahâde hâzırân olub fi'l-hakika zikr olunan holmezi nâm mevzî’ kadîmü’l-

eyyâmdan Viseralıların yaylağıdır bu âna dek mezkûrların koyunu ve davarı otlağıdır

merkûmûn Ahmed Beşe ve İskender ve Ali’nin mevzî’-i mezbûrda alâkaları yokdur

Viseralıların yaylağıdır bilürüz bu husûsa şâhidleriz şahâdet dahî ideriz deyü edâ-yı

şahâdet-i şer‘iyye etdiklerinde ba’de ri’âyet-i şerâyitü’l-kabûl şahâdetleri hîn-i kabûlde

vâkı’a oldukdan sonra mevzi’-i mezbûr mezbûrân Visera ahâlisine hükm birle hâzihi’l-

vesîka gıbbe't-taleb ketb olundu hurrire fî evâil-i zi’l-ka’deti’ş-şerîfe sene semân ve selâsîn

ve elf

Şuhudü'l-hal, Mustafa Beşe Ahmed, Mehmed Çelebi Nâyibzâde, Mustafa ibn-i (...),

Mustafa Çelebi El-hâtib, Kenan bin Abdullah, Mehmed Çelebi Veli, ve gayruhum


FASIL

Budur ki Dergâh-ı Âlî Müteferrikalarından kıdvetü’l-emâcid ve’l-ekârim Mehmed

Ağa zîde mecduhû tarafından ikrâr (...) şer‘an vekâleti sâbite olan Hüseyin bin Abdullah

nâm kimesne meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü't-tevkîrde işbu hâfizü'l-kitâb Murad bin

Abdullah muvâcehesinde bi't-tav'i ve’r-rızâ‘ ikrâr ve i‘tirâf idüb (...) nâm karyede vâki‘ bir

cebhesi Mehmed Çavuş ve bir cebhesi (...) ve bir cânibi (...) İbrahim Beşe mülklerine ve

bir cânibi tarîk-i âmma müntehî olan evi ve çardağı üç (...) ve bir had fırnı çevirmesiyle ve

asmalı mülkü ve sâir eşcâr-ı müsmiresiyle ve dâhilinde olan boz yerleri sâhib-i ‘arz

ma‘rifetiyle be-cümle’l-hudûd-ı sakafe-i vâhideyle mûmâ-ileyh Mehmed ağa mezkûr (...)

dörtbin aded râyic-i fi’l-vakt akçeye bey'-i bât-ı kat'-î ile bey‘ idüb kabz-ı semen ve teslîm-

i mübeyyi kıldı dedikde mâ-vâka‘a (...) ketb olundu tahrîren fi’t-târihi’l-mezbûr

Şuhudü'l-hal, Kara Mustafa Beşe er-racil, Ali Bey Mehmed Ağa, Veli Çelebi

Muştak, Hasan Ağa İlaz Çavuş, Siyaguş Abdullah, (...) Mehmed

K306-(Nikâh)

FASIL

Ez-Zevc Ahmed bin Osman el-vekîl Mehmed bin Ramazân ez-zevceti’l-bikri’l-

bâliğa Hava binti Mahmud Efendi vekîlihâ Derviş Maksud bin Ali be-şahâdeti Receb

Halîfe bin Abdullah ve İbrahim bin Murad el-mihri’l-mü’eccel hamsete elf dirhem (...)

râyic-i fi’l-vakt hurrire fî evâil-i şehr-i zi’l-kâ’deti’ş-şerîfe sene semân ve selâsîn ve elf

213

Şuhudü'l-hâl,Mehmed Efendi ibn-i Ramazân, Süleyman Çelebi El-kâtib, Es’ad

Çelebi bin Hüseyin, Monla Mahmud bin (...)


FASIL

Budur ki Kazâ-i Sürmene sükkânından İbrahim Çelebi ibn-i El-hâc Ali nâm

kimesne meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü't-tevkîrde bi’l-fi‘il Vâli-i Vilâyet-i Trabzon olan

sâhibü’l-devlet ‘izzetlü Ömer Paşa Hazetlerinin taraf-ı ‘âlîlerinden ikrâr-ı âti’l-beyânı

tasdîke bimâ hüve’n-nehci’ş-şer‘î vekâleti sâbite olan Osman Ağa muvâcehesinde bi't-tav'i

ve’r-rızâ‘ ikrâr ve i‘tirâf idüb Bayburd Kazâsı’na tâbi‘ Bulur nâm karye kurbinde Alaca

Kilise nâm Mevzî’de vâki‘ bir cebhesi viran değirmen ve bir cânibi Ağcı ve bir cebhesi

Şeyh Musa ve bir tarafı Yuri zimmînin olan mutasarrıf olduğum koyun kömünü meşeliği

ve otlağı ve çayırlığı ve tarlasını cem‘-i tevâbi‘ ve levâhıkı ile müşârun-ileyhPaşa

Hazretleri’ne onüçbin nakd-i râyic-i fi’l-vakt akçeye bey'-i bât-ı kat'-î ile bey‘ idüb kabz-ı

semen ve teslîm-i mübeyyi eyledim dedikde mukırr-ı mezbûrun vech-i muharrer üzere cârî

olan ikrârını müşârun-ileyhPaşa Hazretleri tarafından mezkûr Osman Ağa vicâhen tasdîk

edincek mâ-vâka‘a gıbbe't-taleb ketb olundu tahrîren fi’t-târihi’l-mezbûr

Şuhudü'l-hal, Ömer Bey Muslu Ağa, Mehmed ağa El-müteferrika, Ahmed Beşe

Çanakçı, Hasan Ağa İlaz Çavuş

V36-A

K308-(Borç-Alacak)

FASIL

Budur ki Akçaabad Nâhiyesi’ne tâbi‘ Tonya nâm Karyeden Mustafa Kethüda ve

Karaağaç’dan Veli Kethüda ve ahâli-i karyeden İslam bin Mansur ve Hasan bin Ali ve

Cafer bin Sinan ve Sundez (?) veled-i Karaca ve Turhan veled-i Karaca ve Şeyhi bin Kara

Ali ve Şeyhi bin Sofu ve Bali bin Kurd ve gayrileri meclîs-i şer‘de Dergâh-ı Âlî

Sipahilerinden işbu sahibü’l-kitâb Derviş Mehmed Bey müvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb

târih-i kitâbdan kırk gün (...) (...) mûmâ-ileyh Mehmed Bey yedinden karz-ı şer‘î

altıyüzkırk aded kâmil guruş alub kabz eylediği ve bundan ma‘dâ Diyarbekir’e nakli (...)

bulak kirası içün mekkarilere virilecek ikiyüz dahî mûmâ-ileyh Mehmed Bey kefil oldu.

cem‘an deynimiz de sekizyüz kırk aded guruş ve ba‘de’l-edâ deynimizdir deyü ikrârları mâ

hüve’l-vâki‘bi’t-taleb kayd-şud hurrire fi 5 Şevvâl

214

Şuhûdü’l-hâl, Mehmed Çelebi Naîbzâde, Hacı Mehmed Görele, Mustafa Çelebi

Hacı Mehmed, Receb Haife Molla Receb, Maksud bin Dede, Mehmed Halife el(...), Ve

kâtibü’l-hurûf Süleyman

K309-(Borç-Alacak)

FASIL

Budur ki Mahmiyye-i Trabzon sâkinlerinden Mehmed Beşe bin Zilan (?) Hasan

Beşe meclîs-i şer‘de Erzincâni Osman Çelebi bin Ahmed Çavuş müvâcehesinde ikrâr idüb

bundan akdem mezkûr Osman Çelebi Mikail nâm zımmî’den evâhiren yüz otuz guruşa

kefil olmuş idi el-hâleti hazihi mezkûr Osman Çelebi yedinden kefaleti hasebiyle altmışbeş

guruş alub altmışbeş guruş zimmetinde bâkîdir didiği kayd-şud onu kırk elli gün sonra

edâya taahhüd eylediği tahrîren fi-8 Zilka‘de sene 1038

Şûhudü’l-hâl, Süleyman Çelebi-el-katib, Ahmed Bey Münib Mahkeme, El-hâc

Mehmed Görele

K310-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Abdurrahman bin Abdullah vekîli Veli bin Hacı İsmail an Kaza-i Maraş

ez-zevce Saime binti Turhan vekîli Yunus Beg bin Kahraman be-şâhadeti Hamamcı Abdi

ve Mukbil bin Abdullah el-mihri’l-mü’eccel (...) elf dirhem.

Şuhûdü’l-hâl, Hüseyin Ağa-el mütevellî, Mehmed Beşe Dülger Hasan, Ahmed

Çavuş oğlu, ve gayruhum

K311-( Fatih Sultan Mehmed Vakfı İçin Kiraya Verilmek Üzere Bina İnşasına

Dair Kayıt)

FASIL

Budur ki Mahmiyye-i Trabzon sâkinlerinden Melik dede dimekle ma‘rûf İbrahim

Çelebi bin Halil meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü’t-tevkîrde işbu rafiü’l-kitâb Eyüb Çelebi bin

(...) nâm kimesne müvâcehesinde bi’t-tav‘ ve’r-rızâ‘ ikrâr ve i‘tirâf idüb mahmiyye-i

mezbûrede vâki‘ merhûm ve mağfurun-leh Fatih sultan Mehmed Han aleyhi’r-rahmeti

ve’l-gufran Hazretleri’nin evkâfından Orta Hisar Medresesi Evkâfı’nda bir mikdar arâzi-i

haliye bir mülk olub icâre ile üzerine dükkan bina olunması cânib-i vakfa evlâ ve enfa‘

olmağla mukaddema vakf-ı mezbûr mütevellîsi Hacı Mehmed ma‘rifetiyle onbeş akçe

215

icâre-i tavile ile bana virüb ben dahî alub bina ve tamîr eylemek (...) iken mezkûr Eyüb

Çelebi zikr olunan arz-ı haliyeyi ayda onar akçeden ziyade idüb cem‘an onbeş akçe icâre

ile îcâr ve kabûl eylemeniz ben dahî hüsn-i ihtiyârım ile fariğ oldum didikde mezkûr Eyüb

Çelebi zikr olunan arz-ı haliyeyi ayda onbeş akçe ile alub îcâr ve kabûl eyledim deyü ikrârı

ma hüve’l-vâki‘bi’t-taleb kayd-şud hurrire fi-evâil-i Şevvâli’l-mükerrem sene semân ve

selâse ve elf

Şuhûdü’l-hâl, Ebubekir Efendi-el-vâiz, Okçu zâde Ali Çelebi, Mehmed Çelebi bin

Hacı Ali Çelebi, Kara Osman Beşe İbrahim, Abdullah bin Mahmud Beşe, Derviş Maksud,

Mustafa Beşe Ahmed, Fazıl Çelebi Hamamcı, Esad Çelebi, ve kâtibü’l-hurûf Süleyman, ve

gayruhum

K312-(Borç-Alacak)

FASIL

Budur ki Mahmiyye-i Trabzon sükkânından Hasan Ağa bin Abdullah meclîs-i şer‘-i

hâzır-ı lâzimü’t-tevkîrde işbu hafızu’l-kitâb Derviş Mehmed Bey müvâcehesinde ikrâr ve

i‘tirâf idüb bundan akdem Ali Bey’in zeâmet karyelerinden Tonya ahâlisine Diyarbekir’e

nakletmek içün lâzım gelen bulakların kirasından bâkî kalan ikiyüz guruşa mezkûr

Mehmed Bey kefil olub ben dahî kirâcilardan işbu hâzır-ı fi’l-meclîs olan Kerbanbaşı El-

hâc Mustafa’ya ve gayriye kefil olmuş idim el-hâlet-i hâzihi zikr olunan ikiyüz guruşu

merkûm Mehmed bey kefaleti hasebiyle bi’t-tamâm bana Teslîm eyledi. Ben dahî alub

merkûm El-hâc Mustafa’ya teslîm eyleyüb mezkûr mekkarilere ol cânibden teslîm

temessüğü getürmek içün kefil oldum. Derken mezkûr Hacı Mustafa dahî bâkî kalan

sâlifü’z-zikr ikiyüz guruşu bi’t-tamâm ve’l-kemâl alub (...) teslîm temessüğü getürmeği

taahhüd eyledim didikde mâ-vâka‘a bi’t-taleb kayd-şud hurrire fî- evâil-i Şevvâli’l-

mükerrem sene semân ve selâse elf

Şuhûdü’l-hâl, Yakub Bey Cafer Ağa, Mürteza Bey Musa Ağa, Mustafa Bey (...)

zâde, (...), El-hâc Mehmed Ağa Görele, Osman Beşe (...) İbrahim Çelebi

K313-(Borç-Alacak)

FASIL

Budur ki Akçaabad Nâhiyesi’ne tâbi‘ Mayer nâm karye sâkinlerinden olub bundan

akdem mürd olan Yakim veled-i Yanol nâm zımmînin zevce-i metrûkesi Tasula binti

Danyel nâm zımmîye asâleten ve mürd-i mezbûrun sulbî oğulları Simon ve Kostantin nâm

216

sağîrelere kıbel-i şer‘den vâsileri olan Sinan Çelebi bin İshak Bey meclîs-i şer‘-i hâzır-ı

lâzimü’t-tevkîrde işbu râfiü’l-kitâb Yuri veled-i Mihal nâm zımmî müvâcehesinde bi't-

tav'ı's-sâf ikrâr ve i‘tirâf idüb bundan akdem mezkûr Yuri sagîrân-ı mezbûrânın babaları

mürd-i merkûmdan hâl-i hâyat ve kemâl-i akl-i sıhhatinde alâ tarîki’l-karz beşbin akçe

almış idi el-hâlet-i hâzihi (...) mezkûrlara aid ve râci‘ olmayub vesâyetim hasebiyle zikr

olunan beşbin akçeyi merkûm Yuri yedinden bi’t-tamâm ve’l-kemâl alub kabz eyledim

Şuhûdü’l-hâl, Mehmed bin Abdulah, Ali bin Musa, Mustafa bin Osman, Ömer bin

Yusuf, Mehmed bin Mustafa Beşe, Musli bin Yusuf, Zülfikar Mehmed, Ve Gayruhum

V36-B


FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sükkânından fahrü’l-kitâb Zeynelabidin Efendi

meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü’t-tevkîrde Kisarine nâm karye sâkinlerinden işbu sahibü’l-

kitâb Yuri veled-i (...) nâm zımmî müvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb Karye-i mezbûrede

vâki‘ bir haddi harman ve üç haddi müşteri-i mezbûr mülküne müntehî olub nâm hâtun’un

şirâ-i şer‘î ile iştirâ‘ eylediğim ev yıkındısını etrafında olan bir mikdar yeri ve dâhilinde

olan eşcârıyla be-cümle’l-hudûd-ı mezkûr yeri Yuri’ye sekizyüz akçeye bey‘ idüb teslîm-i

mübeyyi‘ eyledim deyü ikrârı kayd-şud hurrire fî-evâil-i Şevvâl sene semân ve selâse ve

elf

Şuhûdü’l-hâl, Mustafa bin Nebi, İsmail bin İbrahim, Ahmed bin Musa, Rıdvan bin

Mustafa, Mahmud tâbi‘-i O, ve gayruhum

K315-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Mehmed bin Hacı Hasan vekîli (...) Ali Beşe bin Hacı Hasan el-mezbûr ez-

zevceti’s-seyyib Hadice binti Şaban vekîlihâ Veli bin Ahmed bi-şâhadet-i Ferhad Beşe

Allahverdi ve Hacı İbrahim bin Mustafa el-mihri’l-mü’eccel elf dirhem hurrire fi-evâil-i

Zilka‘de sene semân ve selâse ve elf

Şuhûdü’l-hâl, Seyyid Mustafa Çelebi Es-seyyîd Hasan, Hızır Çavuş Abdullah, Şeyh

Mustafa el-mütekaid, Mehmed Beşe Abdullah, ve Katibü’l-hurûf Süleyman, ve gayruhum

217


FASIL

Budur ki Bayburd Kazâsı’na tâbi‘ Kaygiri (?) nâm karye sâkinlerinden serkis veled-

i Gazar ve Taylor veled-i Serkis ve Oseb veled-i (...) veled-i Martiros nâm zımmîler

meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü’t-tevkîrde mahmiyye-i mezbûre sâkinelerinden fahrü’l- (...)

Ayşe Hâtun ibint-i Üveys Bey nâm hâtun tarafından âti’l-beyânı tasdîke vekîl-i şer‘îler

olan zevci kıdvetü’l-emâsil ve’l-akran Mehmed Ali Bey müvâcehesinde ikrar ve i‘tirâf

idüb karye-i mezbûrede vâki‘ ‘inde’l-ahâli ma‘lûmü’l-hudûd olan iki çiftlik ve bostan ve

harman yerleri târih-i kitâbdan dokuz yıl mukaddem karye-i mezbûre sipahisi Mehmed

Ağa ma‘rifetiyle mezbûre Ayşe Hâtun yedinden altıbin akçe alub kabz idüb hakk-ı

tasarrufu tefvîz idüb kıbel-i şer‘den yedine (...) şer‘iyye vermiş idik el-hâlet-i hâzihi zikr

olunan iki çiftlik ve bostan ve harman yerlerinde min ba‘d alâkam yokdur mülk-i

müşterâsıdır keyfe mâ-yeşâ yehtâr mutasarrıf olsun didikde mukırrûn-ı merkûmûnun vech-

i muharrer üzere câri olan ikrârımızı el-mukırru lehü’l-mezbûr vicâhen tasdîk ve kabûl

edincek sıhhat üzerine ve tasarrufa hüküm birle hazihi’l-vesîka ketb ve terkîm olundu

hurrire fi-evâil-i Zilka‘deti’ş-şerîfe sene 1038

Şuhûdü’l-hâl, Şahin Ağa Rüstem, Hasan Ağa Karlakoç, Rızâ Bey Abdullah, Es-

seyyîd Mahmud Çelebi Es-seyyîd Ali, Kasım Ağa (...), Kalenderi Musa, (...) Çelebi (...),

Hasan elebi Ali Ağa, Eş-Şeyh Mehmed Efendi, Süleyman Çelebi Mehmed Beşe, ve

Katibü’l- hurûf Süleyman, ve gayruhum

K317-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Ali Beşe bin (...) vekîli (...) bin Abdurrahman ez-zevce (...) Saliha binti

Süleyman Bey vekîlihâ Mehmed Çelebi bin İskender be-şâhadeti Osman Beşe bin Yusuf

ve İbrahim Çelebi bin (...) el-mihri’l-mü’eccel (...) (...) tahrîren fi (...) Zilka‘de sene semân

ve selâsin (...),

Şuhûdü’l-hâl, Mustafa bin (...), Hasan Çelebi (...), Abdurrahman (...), Memi (...)

218

K318-(Vekâlet)

FASIL

Budur ki Mahmiyye-i Trabzon sâkinelerinden Fatıma binti Hacı Ömer ve (...) binti

Mehmed nâm hâtunlar (...) nâm hâtun ile olan da‘vâsı üzerine ebnâ-i sipahiğyândan işbu

bâ‘isü’l-kitâb Mustafa Bey’i vekîl eyledüğüne Ali ağa bin Mehmed ve Bekir bin Abdullah

şâhadetleriyle vekâleti sâbite olub mâ-vâka‘a kayd-şud hurrire fi’t-târihi’l-mezbûr

Şuhûdü’l-hâl, İsmail derviş, Mehmed Beşe Hüseyin, Süleyman Çelebi Mehmed,

Mustafa bin Mehmed, ve gayruhum

K319-(Muhallefat)

FASIL

Hüccet-i Ahmed Çelebi El-hâc Hasan

Budur ki Mahmiyye-i Trabzon sükkânından Ahmed Çelebi bin El-hâc Hasan

meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü’t-tevkîrde takrîr-i kelâm ve ta‘bîr-i ani’l-merâm kılub

Urganciyan Mahallesi’nden olub bundan akdem mürd olan Kostantin veled-i İstiyoranu

nâm zımmînin sulbînden evlâd-ı zükurdan kimesnesi kalmayub muhallefâtı beytü’l-mâle

aid olmağın mürd-i mezbûrun muhallefâtından Yomra Nâhiyesi’ne tâbi‘ Değirmen deresi

kurbinde vâki‘ bir cebhesi çatak ve bir cebhesi Beylik Çayırı ve bir cebhesi dere ve bir

cebhesi tarîk-iâmma müntehî olan evi ve asmalı Mülkü ve medfun kübleri ve bağçesini ve

dâhilinde olan envâ‘-i eşcâr-ı müsmire ve gayr-i müsmiresi ve tevâbi ve levâhıkı ve cabisi

(...) ma‘rifetiyle ikibin akçeye bi’l-fi‘il vâli-i vilâyet-i Trabzon olan emîrü’l-ümerâ Ömer

Paşa Hazretlerinden iştirâ‘ eylediğine cânib-i âlilerinden mümza ve mahtûm temessük

ibrâz idüb mucebince zabt ve tasarruf içün kıbel-i şer‘den hüccet taleb eylemeğin işbu

vesîka-i münife (...) temessük ketb ve tahrîr olundu hurrire fi-evâsıt-ı Zilka‘de sene semân

ve selâsin ve elf

Şuhûdü’l-hâl, Hacı Mehmed El-hâtib, Mustafa Beşe Ahmed, Zülfikar Ağa timar-ı

(...), ve gayruhum

V37-A

K320-(Borç-Alacak)

FASIL

219

Budur ki Gümüşhâne Nâzırı olan Hasib Efendi’nin adamlarından Ali Çelebi nâm

racülün tarafından davâ-yı atiyü’z-zikrin bima hüve’n-nehci’ş-şer‘î vekâleti sâbite olan

Hüseyin Çelebi bin El-hâc İsmail nâm kimesne meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü’t-tevkîrde

Mahmiyye-i Trabzon’da Yeniçeriler zabiti olan fahrü’l-a‘yan Mehmed Çavuş tarafından

vekîli (...) olan Mustafa Beşe müvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb müvekkilim mezbûr Ali

Çelebi’nin abd-i memlukü olan işbu hâzır-ı fi’l-meclîs Piyale bin Abdullah nâm kimesne

merkûm Ali Çelebi’nin abd-i memluküdür ayân idüb mûmâ-ileyh Mehmed Çavuş Ahz

eylemiş hâlâ vekâletim hasebiyle taleb ederim dendikde gıbbe's-suâl ve’l- inkâr müdde‘î

mezbûrdan takrîrine mutâbık beyyine taleb olundukda udûl-i ricâlden İbrahim Bey bin

Hüseyin ve Yusuf Bey bin Süleyman nâm kimesneler li-ecli’ş-şahâde hâzırlar fi’l-hakika

mezbûr Piyale merkûm Ali Çelebi’nin abd-i memluküdür mülkünden ayân eyledi deyü

edâ-yı şahâdet-i şer‘iyye idüb ba‘de’t-ta‘dil ve’t-tezkiye şahâdetleri (...) makbûle olub mâ

hüvel-vâki bi’t-taleb kayd-şud hurrire fi’t-târihi’l-mezbûr

Şuhûdü’l-hâl, Şeyh Mehmed Efendi, Süleyman Çelebi El-kâtib, Abdurahman

Efendi, Ali Beşe (...), Zülfikar Mehmed, Ve Gayruhum

K321-(Vakf İhdâsı)

FASIL

Budur ki mahruse-i Trabzon mahallâtından Aşağı Hisar’da Monla Siyah Mescidi

Mahallesi’nde sâkin olan İbrahim Çelebi bin Halil şehir (...) meclîs-i şer‘-i şerîfde işbu

bâisü’l-kitâb Üstad Murad nâm kimesne müvâcehesinde ikrâr ve takrîr-i kelâm kılub

bundan akdem mahalle-i mezbûrede Derzi Hüseyin havzında (?) olan mülk evi utekamdan

Boşnaz ve Mehmed’e ve kız karındaşı Melike’ye ve vâlidesi Ayşe Hâtun’a vakf idüb ve

kuyu yanında olan odamı Babuccu üstâd Murad’a vakf idüb ve harem-i mezbûrda olan

küçük odamı (...) (...) vakf idüb madem ki mezbûrlar hâyatda kendüler sâkin olub ba‘de

vefâtühüm (...) (...) sâkin olalar ve ba‘de’l-inkıraz mahalle-i mezbûre mescidine her kim

imâm ve müezzin olursa vakf eylediğim evlerde birinde imâm ve birinde müezzin sâkin

olub her gün birer Sure-i Yasin-i Şerîf tilavet idüb vâkıfın ruhuna ve mevtasının

ervahlarına ihda eyleyeler ve işbu evkâfıma mezbûr (...) Murad Çelebi mütevellî olub ve

cemâati (...) vefâtında cemâat-i mezbûre ma‘rifetiyle mahalle-i mezkûreden bir salih ve

dindar kimesneyi mütevellî nasb idüb (...) itmiş olan vakfnâme mucebince amel idüb ilâ

inkıraz (...) her kim vakf-ı mezbûrun ibtaline ve tebdil ve tağyirine saî ve şüru‘ iderse

220

yevm-i kıyametde hazret-i enbiyanın şefaatinden mahrum ola (...) (...) tahrîren fi’t-târihi’l-

mezbûr

Şûhudü’l-hâl, Yakub Bey (...), (...) Mehmed Bey (...), Mehmed Efendi Monla

Receb, Süleyman Çelebi eş-şeyh Osman, Mustafa (...) El-hâc Mehmed, Mustafa Çelebi

Süleyman Efendi, Monla Ali (...), (...) Abdullah

K322-(Borç-Alacak)

FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sükkânından Derviş Çelebi bin Ali Beşe meclîs-i

şer‘-i hâzır-ı lâzimü’t-tevkîrde bi’l-fi‘il vâlî-i vilâyet-i Trabzon olan (...) sahibü’d-devlet-i

ve’l-ikbâl izzetlü Ömer Paşa Hazretleri’nin taraf-ı âlîlerinden husus-ı âtiyyü’z-zikirde

vekîli olan Mehmed Çavuş müvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb Urgancıyan Mahallesi’nden

olub mürd olan Kostantin veled-i İstiyoranu nâm zimmî hâl-i hâyatta ve kemâl-i akl ve

sıhhatda karz-ı şer‘imden yetmiş aded kâmil guruş alub kabz eyledi mürd olub vârisi (...)

olmamağla muhallefâtı mîri tarafından hakkı olanlar mürd olub meblağ-ı mezbûr

zimmetinde kalmayub sâlifü’z-zikr olan yetmiş guruşu muhallefâtından taleb iderim

didikde gıbbe’s-suâl ve’l-inkâr müddeî mezbûrdan da‘vâsına mutâbık beyyine taleb

olundukda udûl-ı müslimînden İbrahim Beşe bin Abdullah ve (...) Ali bin Abdullah nâm

kimesneler li-ecli’ş-şahâde hâzırlar olub mezkûr Kostantin hâl-i hâyatda ve kemâl-i akl ve

sıhhatde mezbûr Derviş Çelebi’den karz-ı şer‘î yetmiş guruş alub kabz eyledi (...) yetmiş

guruş zimmetimde vâcibü’l-edâ deynimdir deyü ikrâr idüb bizi ikrârına işhâd eyledi bu

hususa şâhidleriz şahâdet dahî ederiz deyü edâ-yı şahâdet-i şer‘iyye idüb ba’de’t-ta’dîl

ve’t-tezkiye Şahâdetleri hîn-i (?) kabûlde vâki‘ oldukdan sonramezkûr Derviş Çelebi

meblağ-ı mezbûru (...) asâleten ve vekâleten ahz u kabz idüb (...) ibra eylemedüğüne yemin

teklîf olundukda yemîn-i bi’l-lâhi’l-aliyyi’l-azîmeylemeğin zikr olunan yetmiş guruş karz

mezkûrun muhallefâtından edâya hükm olundu hurrire fi’t-târihi’l-mezbûr

Şuhûdü’l-hâl, Melik Dede Şeyh İbrahim, Abdurrahim Efendi, İsmail Çelebi El-

kâtib, Ahmed Bey Ali, Zülfikar Mehmed, ve gayruhum

K323-(Vakf Geliri)

FASIL

Dükkan-ı Muharrem Çelebi an Evkâf-ı Sultan Mehmed

221

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sükkânından olub merhûm ve mağfurun-leh Sultan

Mehmed Han-ı Gazi aleyhi’r-rahmeti ve’l-gufran Hazretleri’nin evkâfının mütevellîsi olan

El-hâc Mehmed bin Ali meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü’t-tevkîrde işbu hâfızu’l-kitâb

Muharrem Çelebi bin Ali müvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb vakf-ı mezbûrdan Orta hisar

Medresesine muttasıl bir kıt‘a arz-ı haliye mezbere (?) mezberedir(?) ki (...) (...) olmağla

üzerine dükkan bina olunmak içün icâreye verilmesi cânib-i vakfa evla ve mühîm olmağın

zikr olunan arz-ı haliyeyi târih-i kitâbdan doksan yıla varınca her üç senede (...) (...)

müntehası olmak üzere mezkûr Muharrem Çelebi’ye ayda onbir akçe icâre-i tavile ile îcâr

eyledi ba‘de’l-yevm kendü malından üzerined dükkan bina idüb mâh be mâh icâre-i

nakdiyesin cânib-i vakfa edâ ve teslîm eyledikçe ahardan kimesne dahl eylemeye deyü

ikrârı kayd-şud hurrire fi-evâsıt-ı Zilka‘deti’ş-erife sene semân ve selâsin ve elf

Şuhûdü’l-hâl, Selim Mehmed Efendi, İbrahim Çelebi Melik Dede, Ebubekir Efendi

El-vâiz, Derviş Çelebi Berber zâde, Mehmed Çelebi El-hâc Rüstem, Derviş Maksud, ve

gayruhum

V37-B


FASIL


Budur ki mahmiyye-i Trabzon sükanından Hasan Çelebi bin Mustafa Çavuş meclîs-

i şer‘-i hâzır-ı lâzimü’t-tevkîrde bi’l-fi‘il vâlî-i vilâyet-i Trabzon olan sahibü’d-devleti ve’l-

ikbâl … erkanü’s-saâdeti ve’l-iclâl Hazret-i Ömer Paşa yesserallahü teâlâ ma (...) ve yeşâ‘

Hazretleri’nin huzur-ı âlîlerinde bi’t-tav‘i ve’r-rızâ‘ ikrâr ve i‘tirâf idüb mahmiyye-i

Trabzon mahallâtından Ayofilibo Mahallesi’nde vâki bir cebhesi Medrepelid (?) Kilisesine

ve üç cebhesi tarîk-iamma müntehî olub Hacızâde ile müşa‘an mutasarrıf olduğum evi ve

iki bâb odayı ve zeytünlüğü ve bağçesinde olan eşcâr-ı müsmire ve gayr-i müsmireyi ve

bundan ma‘da mahdûd-ı mezbûr haricinde vâki‘ imde’l-ahâli ma‘lûmü’l-hudûd zeytun

eşcârındaki olan nısıf hisse hakkımı müşârun-ileyh Ömer Paşa Hazretleri’ne elli aded

kâmil guruşa bey‘-i bât-ı kat‘î ile bey‘ idüb kabz-ı semen ve teslîm-i mübeyyi eyledim

mülk-i müşterâsıdır keyfe mâ-yeşâ ve yehtâr mutasarrıf olsun deyü ikrârı mâ hüve’l-vâki

bi’t-taleb kayd-şud hurrire fi-evâsıt-ı Zilka‘de sene semân ve selâsin ve elf

222

Şuhûdü’l-hâl, Fahrü’l-a‘yan Mürteza Bey, Fahrü’l-emsâl Yakub Bey, El-hâc

Mehmed (...) Mustafa, Süleyman Beşe Serdar, Mustafa Beşe Ahmed, Hüseyin Bey

Mehmed, Zülfikar Ağa (...)

K325

FASIL

(Metin çok silik olduğu için okunamadı)

K326-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Ahmed bin Derviş vekîli Mehmed Beşe bin Abdullah ez-zevce el-bikri’l-

bâliğa Telasini binti Anderniko vekîli Hasan bin Abdullah be-şâhadeti Davud Beşe bin

Abdullah ve Mehmed Beşe bin Musluhiddin el-mihri’l-mü’eccel erbaa mie dirhem hurrire

fi-evâsıt-ı Zilka‘deti’ş-şerîfe sene semân ve selâsin ve elf

Şuhûdü’l-hâl, Şeyh Mehmed Efendi, Zülfikar Mehmed, ve Katibü’l-hurûf

Süleyman, ve gayruhum

K327

FASIL

(Metin çok silik olduğu için okunamadı)


FASIL


Budur ki Dergâh-ı Âlî Yeniçerilerinden Derviş Beşe bin Ali Beşe meclîs-i şer‘-i

hâzır-ı lâzimü’t-tevkîrde bi’l-fi‘il vâlî-i vilâyet-i Trabzon Olan sahibü’d-devleti ve’l-ikbâl

saâdetlü Ömer Paşa Hazretleri’nin (...) âlilerinde (...) (...) Mehmed (...) (...) muvâcehesinde

ikrâr ve i‘tirâf idüb (...) (...) yetmiş aded guruş hakkım olub (...) olmamağla muhallefâtı

müşârun-ileyh paşa hazretlerine âid olmağın (...) taleb ve da‘vâ eylediğimde ba‘de’l-isbât

mürd-i mezbûrun muhallefâtından Zefanos nâm karyede (...) malûmu’l-hudûd olan evi ve

asmalu mülkü cem‘-i tevâbi‘ ve (...) zikr olunan yetmiş guruş hakkım mukabelesinde alub

kabûl ve kabz idüb min ba‘d alâkam kalmadı didikde mâ-vaka‘a bi’t-taleb ketb olundu

tahrîren fi’t-târihi’l-mezbûr

223

Şuhûdü’l-hâl, Mehmed Çelebi Yahya Beşe, Ahmed Beşe (...), Osman Çelebi Yahya

Beşe, Mustafa Bey (...), Şeyh Mehmed Efendi

K329-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Derviş Çelebi bin Kurd Bey vekîli Mehmed Çelebi bin Ramazân ez-

zevceti’s-seyyib Emine binti (...) Bey vekîli Halil Bey ibn-i Memi be-şâhadeti Mustafa Bey

ibn-i Abdurrahman ve Makuş (?) ibn-i Kurd Bey el-mihri’l-müeccel sitte elf dirhem hurrire

fi-evâsıt-ı Zilka‘deti’ş-şerîfe sene semân ve selâsin ve elf

Şuhûdü’l-hâl, Şeyh Mehmed Efendi, Zülfikar Beşe Hüseyin, Zülfikar Mehmed,

Esad Çelebi (...) ve Katibü’l-hurûf Süleyman, ve gayruhum

V38-A


FASIL

Oldur ki Akçaabat Nâhiyesi’ne tâbi‘ Suğa nâm karyeden Mehmed bin Ali Feyzi bin

Osman Beşe müvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb bundan akdem mezkûr Ali babası Osman

Beşe kızağı ile fuzuli mülkümden on dib asmalı ağacım kat‘ eylediklerinden ma‘da evim

içinden yetmiş iki aded ocak taşımı alub bana zulüm ve te‘addi eylediler vâki‘ hâl suâl ve

icrâ‘-yı hakk olunmak matlubumdur didikde gıbbe’s-suâl ve’l-inkâr müddeî-i mezbûrdan

takrîrine muvafık beyyine taleb olundukda isbât-ı beyyineden aciz ve kâsır olmağın

merkûm Feyzi ve babası Osman Beşe ve kızağı ile mezbûr Mehmed’in mülkünden on aded

asmalı ağacını kat‘ idüb evinden yetmiş iki aded ocak taşını almadıklarına yemin teklîf

olundukda yeminden nükul eylemeğin zikr olunan on dib asmalı ağacın ve yetmiş iki aded

ocak taşını edâya hüküm birle hâzihi’l-vesîka ketb ve tahrîr olundu hurrire fi-evâsıt-ı şehr-i

Zilka‘deti’ş-şerîfe sene semân ve selâsin ve elf

Şuhûdü’l-hâl, Abdurrahim Efendi, Ahmed Bey Ali, Zülfikar bin Mehmed, Saraç

Ali Beşe (...) Ve Gayruhum mine’l-hazırîn

224

K331-(Tapu)

FASIL

Oldur ki mahmiyye-i Trabzon sükkânından fahru’l-a‘yan Ali Bey ibn-i

Abdurrahman meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü’t-tevkîrde takrîr-i kelâm ve ta‘bir-i ani’l-merâm

kılub Suğa nâm vakf karye sâkinlerinden olub bundan akdem fevt olan Abdi Çelebi’nin

karye-i mezbûrede vâki‘ ‘inde’l-ahâli ve’l-cirân malûmu’l-hudûd mutasarrıf olduğu boz

yerleri tapuya müstehak olmağın zikr olunan boz yerleri bin otuzyedi Zilhiccesinin

evâhirinde karye-i mezbûre cabisi olan Mehmed Ağa’dan resm-i tapusun virüb tapu

tarîkiyle aldığına mümza ve mahtûm temessük ibrâz idüb mucebince zabt ve tasarruf içün

hüccet taleb eylemeğin kıbel-i şer‘den hâzihi’l-vesîka ketb ve tahrîr olunub yed-i talibe

i‘tâ′ve teslîm olubdu ki hıfz ve hıraset idüb öşrin sâl be sâl öşrin cânib-i vakfa edâ ve

teslîm eyledikden sonra tasarrufuna kimesne mâni‘ ve rafi‘ olmaya tahrîren fi evâsıt-ı

Zilka‘deti’ş-şerîfe min şuhuri sene semân ve selâsin ve elf

Şuhûdü’l-hâl, Süleyman Çelebi bin Üveys Beşe, Mehmed Çelebi bin Abdurrahman,

Mustafa Bey (...), Mazlum Hasan Çelebi, Hasan Bey bin Ali Ağa, (...) Çelebi, Zenci Bey

bin Hasan Kethüda, Ve Gayruhum mine’l-hazırîn


FASIL

Budur ki bi’l-fi‘il vâlî-i vilâyet-i Trabzon olan sahibü’l- izzi ve’l-ihtişâm Ömer

Paşa Hazretleri tarafından husus-ı âti’z-zikrin bimâ hüve’n-nehci’ş-şer‘î vekîli olan

Dergâh-ı Âlî Çavuşlarından Mehmed Çavuş zîde kadruhu meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü’t-

tevkîrde mahmiyye-i Trabzon sükkânından işbu hâfızu’l-kitâb Derviş Çelebi bin Ali Beşe

müvâcehesindei ikrar ve i‘tirâf idüb Urgancıyan Mahallesi’nde olub bundan akdem mürd

olan Kostantin nâm zımmînin vârisi olmamağın muhallefâtı müşârun-ileyh Paşa

Hazretleri’ne âid ve râci‘ ve münhasır olub lâkin mezkûr Derviş Çelebi’nin karz-ı şer‘den

mürd-i mezkûr zimmetinde yetmiş aded guruş alacak hakkı olub isbât eylemeğin edâsı

lâzım gelüb mürd-i mezbûrun muhallefâtından Yomra Nâhiyesi’ne tâbi‘ Zefanos nâm

karyede vâki‘ bir cebhesi Sava mülküne ve bir cebhesi dere ve bir cebhesi Beylik çayırı ve

bir cebhesi tarîk-i‘amma müntehî olan evi ve asmalı mülkü ve dâhilinde olan envâ‘i eşcâr-ı

müsmire ve gayr-i müsmiresiyle mezkûr Derviş Çelebi’ye yetmiş guruşa bey‘ meblağ-ı

225

mezbûru mürd-i mezbûrun deynine (...) idüb teslîm-i mübeyyi eyledim deyü ikrârı kayd-

şud hurrire fi’t-târihi’l-mezbûr

Şuhûdü’l-hâl, (...) Efendi, Mustafa Bey Abdurrahman, Hamamcı Ahmed Beşe,

Mehmed Çelebi Yahya Beşe, Ömer Beşe (...), Zülfikar Mehmed, ve katibü’l-hurûf


K333-(Verâset)

FASIL

Oldur ki Ermeni taifesinden Baron Vâsil veled-i Bardi nâm Ermeni meclîs-i şer‘-i

hâzır-ı lâzimü’t-tevkîrde bi’l-fi‘il vâlî-i vilâyet-i Trabzon olan sahibü’l-izzi ve’l-ihtişâm

saâdetlü Ömer Paşa Hazretleri’nin taraf-ı âlîlerinden husus-ı âtiyü’z-zikr vekîli olan

Erzincani Mehmed Çelebi müvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb bundan akdem mürd olan

Karakaş nâm Ermeni benim ümmüm olub verâseti bana münhasıra iken beytü’l-mâle

aiddir deyü muhallefâtına beni dahl etdirmeyüb men‘ ider. vâki‘ hâl suâl ve icrâ‘-yı hak

olunmak matlubumdur didikde gıbbe’s-suâl ve’l-inkâr merkûm Baron vâsil’in takrîrine

mutâbık beyyine taleb olundukda udûl-ı ricalden Yusuf Beşe ibn-i Hasan ve Mehmed

Çelebi ibn-i El-hâc Rüstem nâm kimesneler li-ecli’ş-şahâde hâzırân olub fi’l-hakika

mezbûr Baron Vâsil’in emmisidir verâseti mezbûra münhasıradır bu hususa şâhidleriz

şahâdet dahî ederiz deyü edâ-yı şahâdet-i şer‘iyye eylediklerinde (...) (...) şahâdetler

makbûle olundukdan sonra mucebiyle hükm olunub mâ-vâka‘a gıbbe’t-taleb ketb olundu

cerî zalik ve hurrire fi-evâsıt-ı şehr-i Zilka‘de sene semân ve selâsin ve elf

Şuhûdü’l-hâl, Derviş Çelebi bin Pirzâde, Mustafa Çelebi ibn-i Mehmed Çelebi,

Yakub Beşe ibn-i Abdullah, Hasan Çelebi ibn-i Kasım Beşe, Davud Ağa, Ve gayruhumü’l-

hâzırun


FASIL

Oldur ki mahmiyye-i Trabzon sâkinlerinden Nazende Hâtun ibn-i Mehmed Bey

tarafından ikrâr-ı âtiyyü’z-zikr Ali Beşe ibn-i (...) Cevad ve Muslu Beşe ibn-i Abdullah

şahâdetleri ile vekâleti sâbite olan Cafer Çelebi ibn-i Ahmed Ağa meclîs-i şer‘-i hâzır-ı

lâzimü’t-tevkîrde işbu hâfızu’l-kitâb Hava binti Abdullah tarafından tasdîke vekîl olan

Dilaver bin Abdullah nâm kimesne müvâcehesinde bi’t-tav‘i ve’r-rızâ‘ ikrâr ve i‘tirâf idüb

müvekkilem mezbûre Nazende Hâtunun Kindinar Mahallesi’nde vâki bir cebhesi bayi-i

226

mezkûre mülküne ve bir cebhesi Mehmed Bey ve bir cebhesi uçuruma ve bir tarafı tarîk-

i‘amma müntehî olub bundan akdem El-hâc Ömer Beşe’den iştirâ‘ eylediği bir bâb şitevî

evi ve bağçeyi ve dâhilinde olan fındıklığı (...) eşcâr-ı müsmire ve gayr-i müsmiresini

cem‘i tevâbi‘ ve levâhıkı ile mezbûre Hava Hâtun’a otuzyedi buçuk aded kâmil guruşa

bey‘-i bât-ı kat‘î ile bey‘ idüb kabz-ı semen-i makdûr ve teslîm-i tebeyyü‘-i (...) kıldı

ba‘de’l-yevm mülk-i müşterâsıdır keyfe mâ-yeşâ ve yehtâr mutasarrıfe olsun didikde

mukırr-ı mezbûrun vech-i muharrer üzere sâdır olan ikrârına vekîl-i mezbûr vicâhen tasdîk

ve şifâhen tahkîk etdirmeğe sıhhat-i ikrârını ve bey‘ ve şirâ‘ya hüküm birle hâzihi’l-vesîka

alâ mâ hüve’l-vâki‘ ketb olunub yed-i tâlibe ref‘ olundu ki lede’l-hâce (...) ola hurrire fi

evâsıt-ı şehr-i Zilka‘deti’ş-şerîfe sene semân ve selâsin ve elf

Şuhûdü’l-hâl, Davud bin Bölükbaşlu-zâde, Mustafa Çelebi Niksari zâde, Mahmud

Çelebi Kurd Bey, Süleyman Çelebi Eş-şeyh Osman, Zülfikar Mehmed, Ve gayruhumü’l-

hâzırun

V38-B

K335-(Nafaka)

FASIL

Takdir-i nafaka

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sâkinlerinden olub bundan akdem fevt olan El-hâc

Süleyman Beşe’nin sulbîye kızı Ayşe nâm hâtun tarafından zevci Osman bin Derviş

meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü’t-tevkîrde takrîr-i kelâm ve ta‘bir-i ani’l-merâm kılub

müvekkilem ve zevcem mezbûre Ayşe’den mütevellîde olub hacrinde olan zevc-i sâbıkı

Siyaguş bin Abdullah nâm kimesnenin sulbîye kızı Fatma nâm sağîrenin nafaka ve kisveye

küllî ihtiyacı vardır ve vâlidesi Hacrinde olmak üzere nafaka takdir olunmasını taleb

eyledikde kıbel-i şer‘den sağîre-i mezbûrenin nafaka ve kisvesi ve sâir (...) içün târih-i

kitâbdan yevmi altı akçe karz (?) (...) takdir olunub yedine vaz‘ ve def‘ olundu ki vakt-i

hacetinde ihcac ider tahrîren fi-evâil-i recebi’l-mürecceb sene semân ve selâsin ve elf

Şuhûdü’l-hâl, Mehmed Çelebi Yahya Beşe, Mustafa Çelebi Abdullah, Ömer Beşe

Ali, Mahmud Çelebi Mehmed Çelebi, Naîb-zâde Mustafa Bey, ve gayruhum

227

K336-(Hırsızlık)

FASIL

Budur ki zimmî taifesinden Gregi veled-i Parva nâm zımmî meclîs-i şer‘-i hâzır-ı

lâzimü’t-tevkîrde yine taife-i mezbûreden Yani veled-i Çegel ve Emra veled-i Breşkive ve

Girako veled-i Lefter ve Avanis ve Kesber veledâ (...) nâm zımmîler müvâcehesinde takrîr-

i da‘vâ idüb ben galle pazarında buğday satarken mahzeni kilitlemeyüb kapusunu üstüne

çeküb mesalih görmek içün çarşuya varub gelince merkûmun zimmîler mahzenim içinde

merkûman Avanis ve Kesber nâm zimmîler ile bazı esbâb Pazar iderler idi mahzende

üçyüz seksen guruşum vardı zayi oldu merkûm zimmîler muzannımdır vâki‘ hâl suâl ve

icrâ‘-yı hak olunmak matlubumdur didikde gıbbe’s-suâl mezkûrun zimmîler cevâba

mütesaddi olub biz kendü rızasıyla mahzenine girüb mezkûrân zimmîler ile pazarlık

eyledik lâkin akçesini almadık ve görmedik ve alanı dahî bilmeziz deyü münkir olucak

müddeî mezbûrdan takrîrine mutâbık beyyine taleb olundukda isbât-ı beyyineden aciz ve

kâsır olmağın mezkûrun zimmîler merkûm Gregi’nin mahzeninden münâza‘un fih olan

akçeyi almadığına ve alanı bilmediklerine yemin teklîf olundukda (...) yemin bi’l-lâhi’llezi

enzele’l-incili alâ İsa aleyhi’s-selâm eylemeğin merkûm Gregi muârazadan men‘ olunub

mâ-vâka‘a gıbbe’t-taleb ketb olundu tahrîren fi-evâsıt-ı şehr-i Zilka‘de sene 1038

Şuhûdü’l-hâl, Abdurrahim Efendi, Zülfikar Beşe Hüseyin, Mehmed Beşe Kayış,

Ahmed Çelebi Veli Bey, Monla (...), Ve gayruhum

K337-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc İbrahim bin Mustafa vekîli Ali Cabi bin Mustafa ez-zevce el-bikrü’l-bâliga

Belkıs binti Mustafa vekîlihâ (...) Mustafa el-mezbûr ve li-ümmi el-mihri’l mü’eccel elf

dirhem hurrire fi-evâhir-i Zilka‘deti’ş-şerîfe sene semân ve selâsin ve elf

Şuhûdü’l-hâl, İpekçi-zâde Mehmed Beşe, Ahmed Çelebi Mustafa, Turhan Beşe

Osman, Mehmed Çelebi (...), Mahmud Çelebi Abdullah

K338-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Yunus bin Mustafa vekîli Feyzi Çelebi bin Osman Beşe ez-zevc el-bikri’l-

bâliga Lisane binti Osman vekîlihâ Mustafa bin be-şahâdeti İsmail Beşe ve Yunus

228

Çelebiler ebnan Mustafa Beşe el-mihri’l mü’eccel selâse mie dirhem hurrire fi-evâhir-i

Zilka‘de sene semân ve selâsin ve elf

Şuhûdü’l-hâl, Mustafa bin Mehmed, Ahmed Bey (...), ve katibü’l-hurûf Süleyman,

ve gayruhum


FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sükkânından Ali Beşe bin Mehmed Beşe meclîs-i

şer‘-i hâzır-ı lâzimü’t-tevkîrde işbu sahibü’l-kitâb Ali bin Yakub müvâcehesinde ikrâr ve

i‘tirâf idüb nefs-i şehirden haric Ayafilibo Mahallesi’nde vâki bir cebhesi İbrahim Beşe ve

iki cebhesi azmak ve bir cebhesi tarîk-i‘amma müntehî olan harâbe müşref ev yerini duvarı

ve bağçesi ve dâhilinde olan envâ‘i eşcâr-ı müsmire ve gayr-i müsmiresi ve tevâbi ve

levâhıkı ve tarâik ve murâfıkı ile mezkûr Ali’ye otuzüç aded guruşa bey‘-i bât-ı kat‘î ile

bey‘ idüb kabz-ı semen ve teslîm-i mübeyyi‘ eyledim deyü ikrârı kayd-şud hurrire fi-

evâhir-i şehr-i Zilka‘deti’ş-şerîfe sene semân ve selâsin ve elf

Şuhûdü’l-hâl, Yakub Beşe Ramazân, Ali Beşe Nalband Mehmed, Yusuf Beşe

Hasan Köse, Mustafa Çelebi Ferhad Beşe, Abdurrahman Çelebi Ferhad Beşe, Hüseyin

Beşe Abdullah, Pirnaz bin Abdullah, Ömer bin Mustafa, Mustafa bin Mehmed (...), Ahmed

Şükrullah Muhkim, Ve gayruhum

K340-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Ahmed bin İzzet vekîli Hasan bin Abdullah ez-zevceti’s-seyyib Döndü

binti Bendazi vekîlihâ Mustafa Çelebi bin Ali Beşe be-şahâdeti Osman Beşe bin Mehmed

ve Hasan bin Abdullah el-mihri’l-mü’eccel selâse mie dirhem hurrire fi-evâhir-i Zilka‘de


Şuhûdü’l-hâl, İsmail El-muhzır, Zülfikar El-muhzır, Hüseyin El-muhzır, ve

gayruhum

229

K341-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Mustafa ibn-i Osman vekîli Osman ibn-i Osman ez-zevce Zülfü binti

Mehmed vekîlihâ Kaytacı ibn-i Abdullah be-şahâdeti (...) Mehmed ibn-i Abdullah ve

Ramazân ibn-i Süleyman el-mihri’l-mü’eccel hamse mie dirhem. Cerî zâlik hurrire fi-

gurre-i şehr-i Zilhicce sene semân ve selâsin ve elf

Şuhûdü’l-hâl, Davud ibn-i Ömer, Derviş Mustafa, ve gayruhum

V39-A

K342-(Vesâyet)

(...) nâm hâtun tarafından husus-ı âtiyyü’l-beyân bimâ hüve’n-nehci’ş-şer‘î vekîli

olan Mustafa Bey ibn-i Abdurrahman Efendi nâm kimesne muvâcehesinde takrîr-i da‘vâ

idüb bundan akdem fevt olan sadrî oğlum Mehmed nâm müteveffânın sulbîye kızı Hava

nâm yetime anası mezbûre Fatma’nın hacrinde iken hâlâ mezbûre Fatma haricden

kimesneye Nikâh ile hacr ve kazâiyeden sakıt olub hakk-ı himaye benim iken yetime

mezbûreyi virmede ta‘lîl ider vâki‘ hâl suâl ve icrâ‘-yı hak olunmak matlubumdur didikde

gıbbe's-suâl vekîl-i mezbûr Hava’ya mütesaddi olub yetime-i mezbûre bâliga ve âkiledir

kendü rızasıyla anası hacrindedir didikde mezkûre Zeyneb husus-ı mezbûr içün yedimde

fetvâ-yı şerîfe vardır deyü ibrâz ve nazar olundukda mazmûn ve (...) yetime oniki yaşına

vusûl idüb ve anası Zeyneb’in hacrinde iken Zeyneb merkûme haricden zeyde Nikâh ile

varub ve anası dahî olmayub lâkin babasının anası Hadice olsa hind mezbûreyi sen ona

varmakla hacr-i kazayadan sakıt oldun deyü Zeyneb mezkûrenin elinden almağa şer‘an

kâdire olur mu (?) el-cevâb olur bu meseleler mucebince hiye li’l-ümmi velev ba‘de’t-talak

mâlem (?) (Oldukça uzun şer‘i hukuku ilgilendiren bir ayet )bu minvâl üzere beyân

buyurulmağın ber-muceb-i fetvâ-yı şerîfe vekîl-i mezbûr Mustafa’nın muârazadan men‘

olunub hacr-i kazaya mezkûre Zeyneb’e hükm birle hâzihi’l-vesîka alâ mâ hüve’l-hakika

ketb olunub yed-i tâlibe i‘tâ′olundu ki lede’l-hâce (...) (...) hurrire fi-evâsıt-ı Zilka‘deti’ş-

şerîfe min şühuri sene semân ve selâsin ve elf

Şuhûdü’l-hâl, Şeyh Mehmed Efendi, El-hâc Mehmed Mustafa, (...) Çelebi

Erzincani, Süleyman Çelebi Eş-şeyh Osman, Melik dede, Muslihiddin Çelebi, Zülfikar

Mehmed, ve gayruhum

230

K343-(Yaylak Hücceti)

FASIL

Yaylak Hüccetidir

Budur ki Akçaabad Nâhiyesi’ne tâbi‘ Visera nâm karye sükkânından Osman bin

Mehmed ve Hasan bin ve zimmî taifesinden Miro veled-i Romanos ve Kolandiri veled-i

Kostantin ve Dimyo veled-i Aleks ve Yuri veled-i Leyo ve Tiranol veled-i Yani ve Sava

veled-i Aleksandiri ve gayriler meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü’t-tevkîrde Holku nâm karye

sâkinlerinden Ahmed Beşe bin Abdullah ve İskender Beşe bin Abdullah ve Ali bin

Mehmed ve Holku nâm karyeden Osman bin Hasan Beşe ve Mehmed Beşe bin (...) ve

zimmî taifesinden Sava veled-i Grako ve Muhula nâm karyeden Mustafa Beşe bin

Abdullah ve Murad Beşe bin Abdullah ve Hasan bin Abdullah ve Takadin (?) nâm

karyeden Afandol nâm kimesnelerin müvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb Milene tâbi‘

Kolondi dimekle ma‘rûf mevzi‘ kadîmü’l-eyyamdan mer‘amız ve yaylağımız olub bu ana

gelince koyunlarımız ve ineklerimiz ve davarlarımız otlağı iken Celali istilasından (...)

müddet varılmamağla (?) mezkûrun kimesneler zikr olunan meramızı gasben elimizden

alub mevzi-i mezbûr tarlaya dahl itdirmezler üzerine varılub vâki‘ hâl el-merâkibü ve’s-

sakâfdan (?) suâl olunub tahrîr olunması içün nâib taleb eyledikleri ecilden kıbel-i şer‘den

Mevlâna Abdurrahim Efendi irsâl olunub mevzi-i mezbûrun üzerine varılub vâki‘ hâl

mezkûrun Ahmed Beşe ve İskender Beşe ve Ali ve Osman ve Mehmed Beşe ve Sava

Mustafa Beşe ve Murad Beşe ve Hasan ve Efendol ve gayrilerden suâl olundukda mevzi-i

mezbûr hâli olmağla varub ihya eyledik birkaç senedir ki tasarrufumuzdadır zikr olunan

yaylak Vara nâm karye ahâlisinin olduğu ma‘lûmumuz değildir deyü münkir olduklarında

müddeîyyun-ı mezbûrundan da‘vâlarına mutâbık beyyine taleb olundukda udûl-ı ricalden

İbrahim Beşe bin Mahmud ve Musa Beşe bin Murad nâm kimesneler li-ecli’ş-şahâde

hâzırun olub (...) tâbi‘ Holmezi (?) dimekle ma‘rûf mevzi kadîmü’l-eyyamdan Vara nâm

karye ahâlisinin meralarıdır Celali istilasında birkaç sene varmamağla Polita ve Holku ve

Mucura ve Takadin (?) nâm karye ahâlileri gasben ve tegallüben zabt eylediler mevzi-i

mezbûrda min ba‘d alâkaları yokdur mevzi-i mezbûr Vara nâm karye ahâlisinin kadîmü’l-

eyyamdan mer‘a ve yaylakları ve davarları otlağıdır bu hususa şâhidleriz şahâdet dahî

ederiz deyü edâ-yı şahâdet-i şer‘iyye idüb (...) (...) şahâdetleri makbûle oldukdan sonra

nâib-i mûmâ-ileyh Holmezi nâm mevzii Vara ahâlisine hükm eyledü ki gelüb (...) mâ-

vaka‘a kayd-ı tescîl olundu hurrire fi-evâsıt-ı Zilka‘de sene semân ve selâsin ve elf

231

Şuhûdü’l-hâl, Mustafa Çelebi Ahmed Beşe, Satılmış Çelebi Turhan, Bey Hasan

Beşe (...), (...), Hüseyin Beşe Abdullah, Mahmud Abdullah, Memi (...) İskender, Zülfikar

Beşe Mahmud, Osman Beşe İskender, Ve gayruhum

K344-(Borç-Alacak)

FASIL

Budur ki Kasaba-yı Rize sükkânından Ahmed Beşe nâm râcil tarafından da‘vâ-yı

âtiyyü’z-zikirde Hasan bin Kurd ve Ali bin Resul şahâdetleri ile vekâleti Sâbite olan diğer

Ahmed Beşe bin Mehmed nâm kimesne meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü’t-tevkîrde

mahmiyye-i Trabzon sâkinlerinden Süleyman Çelebi bin Abbas müvâcehesinde takrîr-i

da‘vâ idüb müvekkilim mezbûr Ahmed Beşe’nin üç senedir işbu hâzıra fi’l-meclîs olan

orta boylu esmer ellü (...) (...) Peymane nâm câriyesi mülkünden firar eylemiş idi halen

mezkûr Süleyman Çelebi’nin yedinde buldum vekâletim hasebiyle taleb ideriz vâki‘ hâl

suâl ve ihkâk-ı hak olunmak matlubumdur didikde gıbbe's-suâl mezkûr Süleyman Çelebi

cevâba mütesaddi olub mezbûre Peymane câriye olduğu malûmum değildir kırıkcıyım

deyü gezüb hizmetkarlık iderdi ba‘dehu gelüb bana hizmetkar oldu deyücek mezbûre

Peymane’den suâle olundukda fi’l-hakika ben mezkûr Ahmed Beşe’nin câriyesi idim

Safiye hâtun beni alub buna getürdü benim câriye olduğum kimesne bilmezdi bunda gezüb

bazı yere hizmetkarlık iderdim deyü mezbûre Peymane merkûm Ahmed Beşe’nin câriyesi

idüğüne (...) (...) olmağın mâ-vâka‘a gıbbe’t-taleb ketb olundu tahrîrin fi’t-târihi’l-mezbûr

Şuhûdü’l-hâl, Mehmed Beşe, (...), Yunus Beşe Pirdane, Melik Dede, Süleyman

Çelebi El-kâtib, Ahmed Bey, Zülfikar Mehmed

K345-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Ali Beşe bin Mehmed vekîli Kurd Beşe (...) ez-zevceti’s-seyyib Emine

binti Hasan Beşe vekîlihâ Mehmed Çelebi (...) be-şahâdeti Beytullah Çelebi ve Muslu Beşe

bin Turhan el-mihri’l-mü’eccel semaniyete elf dirhem (...) hurrire fi’t-târihi’l-mezbûr

Şuhûdü’l-hâl, Ahmed Bey Efendi Mahkeme, Mustafa muhzır, İsmail muhzır, Ve

gayruhum

232

V39-B

K346-(Muhallefat)

FASIL

Budur ki bi’l-fi‘il vezaretli Trabzon muhafazasında olan düstûr-ı ekrem müşîr-i

efham nizâmü’l-âlem Ömer Paşa edâme’l-lâhü teâlâ iclâlehû meclîs-i şer‘-i hâzır-ı

lâzimü’t-tevkîrde işbu hâfizu’l-kitâb Hasan Ali ibn-i Mustafa tarafından tasdîke vekîli olan

Mehmed Çelebi müvâcehesinde bi’t-tav‘i ve’r-rızâ‘ ikrâr ve i‘tirâf idüb bundan akdem fevt

olan Abdal-zâde deli Mustafa’nın vâris-i ma‘rûfu olmayub muhallefâtı bu cânibe âid

olduğundan (...) müteveffâ-yı mezbûrun techîz ve tekfîn ve ta‘âm zarureti içün Aşağı

Hisar’da vâki‘ bir cebhesi Hasan Bey mülküne ve bir cebhesi hisar dıvarına ve iki cânibi

tarîk-i âmma müntehî olub Rus (...) istilasında ihrâk-ı bi’l-fâr (?) olan ev yerini çâr duvarı

ve bağçesinde olan eşcâr-ı müsmire ve gayr-i müsmiresi ve tevâbi‘ ve levâhık ile mezkûr

Hasan Ali’ye yüz Aded kâmil guruşa bey‘-i bât-ı kat‘î ile bey‘ idüb kabz-ı semen ve

teslîm-i tebeyyü‘ eyledim ba‘de’l-yevm mülk-i müşterâsıdır keyfe mâ-yeşâ ve yehtâr

mutasarrıf olsun didikde mâ-vâka‘a bi’t-taleb kayd-şud hurrire fi’t-târihi’l-mezbûr

Şuhûdü’l-hâl, Mehmed Çelebi Yahya Beşe, Osman Çelebi birader-i O, Ahmed

Beşe Çanakcı, Abdülbaki Çelebi Kara Mehmed Ağa, Süleyman Serdar, El-hâc Mehmed

Efendi, Ebubekir Efendi El-vâiz, ve gayruhum

K347-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Ali bin Murad vekîl-i anha Mehmed bin Ahmed ez-zevceti’l-bikri’l-bâliga

Hüsne binti Mustafa vekîlihâ Hasan Beşe bin Abdullah be-şahâdeti Nebi bin Allahverdi ve

İskenderi birader-i O el-mihri’l-mü’eccel hamse mie dirhem.Hurrire fi-evâsıt-ı Zilka‘de


Şuhûdü’l-hâl, İbrahim Beşe (...), Zülfikar Mehmed, Ahmed Bey Emîn-i mahkeme,

ve gayruhum

K348-(Borç-Alacak)

FASIL


233

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sâkinlerinden olub zeâmet ve timara mutasarrıf

olanlardan Mürteza Bey ve Yakub Bey ve Müteferrika Mehmed Ağa ve İbrahim ve Laçin

Ağa ve Mestan Çavuş ve Ömer Çavuş ve Mehmed Ali Çavuş ve Yusuf Çavuş ve bi’l-

cümle birden bine ve binden yüz bine varınca zeâmet ve timar tasarruf idenler meclîs-i

şer‘-i hâzır-ı lâzimü’t-tevkîrde bi’l-fi‘il vezâretle Trabzon muhafazasında olan düstûr-ı

ekrem müşîr-i efham nizâmü’l-âlem müdebbir-i umûru’l-cumhûr bi’l-fikri’s-sâkıb saâdetlü

Ömer Paşa edâme’l-lâhü teâlâ iclâlehû Hazretleri’nin huzûr-ı âlîlerinde bi’t-tav‘i ve’r-rızâ‘

ikrâr ve i‘tirâf idüb bin otuz sekiz senesinde vâki‘ ocak sefer teklîf olmamak üzere binde

bin akçe ferman olunmuş idi lâkin adem-i iktidarımız olmağla Trabzon’da ikibin vukıyye

top bulağın (?) cümle eyalet-i mezbûrede olan zeâmet ve timar halkı Diyarbekir’e nakl

eyleyüb bundan gayri hidmet teklîf olmamak içün mukaddemâ müşârun-ileyhPaşa

Hazretleri’nin arzı ile asitane-i saâdete (...) yüzbin akçe (...) alunub ve zikr olunan yüzbin

akçeyi sâhib-i devlet Paşa Hazretleri’nin kapu kethüdası her ne mikdar mukâbele ile

alunursa makbûlümüzdür deyü bi’l-cümle livâ′ya taahhüd idüb kefil olmuş idik el-hâlet-i

hâzihi zikr olunan yüz bin akçeyi müşârun-ileyh Paşa Hazretleri’nin kethüdası asitane-i

saâdete onu üç hesâbı üzere mukâbel ile alub mesalihimiz görülmüşdür hâlâ va‘de olunan

yüzbin akçe on’u onüç mukabele hesâbınca yüzotuzbin akçe ider mebla-ğı mezbûr

yüzotuzbin akçe zimmetimizde vâcibü’l-edâ ve lâzimü’l-kazâ deynimizdir bundan gayri

müşârun-ileyh Paşa Hazretleri’ne yuvarlak içün ve bedel akçesinden ve sâirden bir akçe

virmedik ve almadı didükleri mâ hüve’l-vâki bi’t-taleb ketb ve tahrîr olundu hurrire fi-

evâsıt-ı Zilka‘deti’ş-şerîfe sene semân ve selâsin ve elf

Şuhûdü’l-hâl, Mehmed Çelebi bin Yahya Beşe, Osman Çelebi birader-i O, Ahmed

Beşe Çanakcı, Sülayman Beşe Serdar, Ömer Bey bin Fazlı Bey, Ve gayruhum

K349-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Murad bin Yakub âkid-i bi-nefsishi ez-zevceti’s-seyyib Meryem binti Veli

vekîlihâ Arslan bin Abdullah be-şahâdeti Sefer bin Abdullah ve Kaya bin Abdullah el-

mihri’l-mü’eccel hamse mie dirhem hurrire fi-evâhir-i Zilka‘de sene semân ve selâsin ve

elf

Şuhûdü’l-hâl, Abdurrahim Efendi, Esad Çelebi Katib, (...) Çelebi, ve Kâtibü’l-hurûf


234

K350-(Hibe)

FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon mahallâtından olub Ketenci Mahallesi sâkinlerinden

Server binti Abdullah nâm hâtun meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzımü't-tevkîrde işbu hâfizü’l-kitâb

Osman bin Hüseyin müvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb mahalle-i mezbûrede vâki‘ iki

cebhesi tarîk-i âmma ve bir cebhesi Kurd Beşe ve bir cebhesi Mustafa mülklerine müntehî

olub Derviş Ali Tekyesi’ne yılda akçe icâre ile (...) mutasarrıf olduğum evimi havlısı ve

tevâbi‘ ve levâhık ve tarîk ve murâfıkı ile minvâl-i meşrûh üzere (...) icâresiyle mezkûr

Osman’a ba‘de’t-tahliye ve’t-teslîm hîbe-i sahîha-i şer‘iyye ile hîbe ve temlîk ve teslîm

eyledim mülk-i mevhîbesidir keyfe mâ-yeşâ ve yehtâr mutasarrıf olsun didikde mukırr-ı

merkûmenin vech-i meşrûh üzere sâdır olan ikrârı el-mukırrı-lehü’l-mezbûr vicâhen tasdîk

ve şifâhen tahkîk idicek sıhhat-i ikrâra ve hîbeye ve teslîm ve tesellüme hükm olundu

hurrire fi-evâhir-i şehr-i Zilka‘deti’ş-şerîfe sene semân ve selâsin ve elf

Şuhûdü’l-hâl, İshak Beşe el-(...) Derviş Beşe Murad, Mehmed Beşe Osman, İsmail

Halil, Hasan Çelebi Ali, Hasan Beşe (...), Kurd Beşe (...), Zülfikar Mehmed, ve gayruhum

K351-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Rıdvan bin Abdullah el-âkid-i bi-nefsih ez-zevceti’l-bikr Narin binti

Abdullah vekîlihâ (...) bin Ahmed Bey (...) el-mihri’l-mü’eccel selâse mie dirhem tahrîren


Şuhûdü’l-hâl, Abdürrahim Efendi, Süleyman Çelebi El-kâtib, Zülfikar Mehmed,

Ahmed Bey Emîn-i mahkeme

V40-A

K352-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Mehmed bin Rıdvan vekîli Hüseyin bin Hakverdi ez-zevceti’s-seyyib (....)

binti Karagöz vekîlihâ Mustafa bin Hızır bi-şahâdet-i Mustafa bin Murad ve Ali Beşe bin

Abdullah el-mihri’l-mü’eccel elf dirhem hurrire fi-evâil-i Zilhiccetü’ş-şerîfe sene semân ve

selasîn ve elf

235

Şuhûdü’l-hâl, Şeyh Mehmed Efendi, Zülfikar Mehmed, Hüsam Halife, ve kâtibü’l-

hurûf Süleyman, Ve Gayruhum


FASIL

Budur ki Keşab Kazâsına tâbi‘ Düzköy’e tâbi‘ Hisar Üstü nâm karye sâkinlerinden

Ahmed Ağa bin Ali meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü’t-tevkîrde mahmiyye-i Trabzon

sükkânından işbu hâfizü'l-kitâb fahrü’l-emâsil ve’l-akrân Hasan Ağa ibn-i Abdullah nâm

kimesne müvâcehesinde bi’t-tav’ ve’r-rızâ‘ ikrâr ve i‘tirâf idüb kaza-yı mezbûra tâbi‘

Hisarcık nâm karyede vâki‘ bir cebhesi Hoş Ali ve bir cebhesi Mustafa Beşe sınurına ve

bir cânib-i dereye ve bir cebhesi tarîk-i âmma müntehî olduğum bir kıt‘a fındık bağçesini

mezkûr Hasan Ağa’ya olan otuz aded guruş deynim mukâbelesinde bey‘ idüb (...) eyledim

ba‘de’l-yevm mülk-i müşterâsıdır keyfe mâ-yeşâ yehtâr mutasarrıf olsun didikde tasarrufu

(...) minvâl-i muharrer üzere cârî olan olan ikrârını el-mukırru lehü’l-mezbûr vicâhen

tasdîk idicek sıhhat-i ikrâra ve bey‘-i şirâya hükm birle Hâzihi’l-vesîka ketb ve terkîm

olundu hurrire fi-evâil-i Zilhiccetü’ş-şerîfe sene semân ve selasîn ve elf

Şuhûdü’l-hâl, İbrahim Bey Solak Hüseyin, Hüseyin Bey Mehmed, İbrahim Ağa

Çeribaşı, Mustafa bin Receb, Veli bin Mehmed, Mustafa bin Ramazân, Ali bin Mehmed,

Mustafa bin İbrahim, ve gayruhum

K354-(Borç-Alacak)

FASIL

Budur ki Mahrûse-i İstanbul mutavattınlarından olub Dergâh-ı Âlî Yeniçerilerinden

olan Mehmed Beşe nâm râcül tarafından dâ’vâ-yı âtiyyü’z-zikirde bimâ hüve nehci’ş-şer‘î

vekâleti sâbite olan Çelebi oğlu Ömer Beşe nâm kimesne meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü’t-

tevkîrde mahmiyye-i Trabzon sâkinlerinden Lefter veled-i Manol nâm zımmî

müvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb babam ve müvekkilim mezbûr Mehmed Beşe merkûm

Lefter’in kayın pederi Eksefed nâm zımmîye alâ tarîki’l-karz onbeşbin akçe virüb zarar-ı

mâla merkûm Lefter kefîl olmuşidi el-hâlet-i hâzihi zikr olunan onbeşbin akçeye vekâletim

hasebiyle kefîl-i mezbûrdan taleb iderim vâki‘ hâl suâl ve icrâ-yı hak olunmak

matlubumdur didikde gıbbe's-suâl mezkûr Lefter cevâba mütesaddî mezkûr Mehmed Beşe

kayın babam merkûm Aksenid’e virdüğü onbeşbin akçeye kefîl oldum lâkin sâlifü'z-zikr

onbeşbin akçe züyûf (?) akçe ider bi-hasbi’ş-şer‘ lâzım gelen edâ ideyim didikde müddeî

236

mezbûrdan zikr olunan akçe cedîd ve ceyyid akçe idüğüne beyyine taleb olundukda isbât-ı

beyyineden âciz ve kâsır olucak, mesfûr Lefter’e münâza’un fîh olan onbeşbin cedîd ve

ceyyid akçe olmadığına yemin teklîf olundukda yemini bi’l-lâhi’l-lezî enzele’l-incîl-i alâ

İsa aleyhi’s-selâm eylemeğin sülüs ve sülüsân üzere (on) beşbin cedîd akçenin edâsına

tenbîh olundu hurrire fi-evâsıt-ı Zilka‘deti’ş-şerîfe sene semân ve selasîn ve elf

Şuhûdü’l-hâl, Turhan Beşe Osman, İbrahim Beşe Çakir, İbrahim Beşe Çorbacı

oğlu, Mehmed bin Abdullah, Murad bin Osman, (...) zâde Ahmed Çelebi, ve gayruhum

K355-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Mehmed bin Çelebi vekîli Mehmed dede bin Ahmed ez-zevceti’s-seyyib

Uğur binti Hüseyin vekîlihâ Ali bin İbrahim bi-şahâdet-i Turhan bin Mustafa ve Mehmed

bin Ahmed el-mihri’l-mü’eccel selâse mie dirhem Zilhicce sene semân ve selasîn ve elf

Şuhûdü’l-hâl, Mahmud Çavuş, Ahmed (...) Efendi, ve kâtibü’l-hurûf (...) Ve

Gayruhum

K356-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Ali Beşe ibn-i Veli vekîli Mehmed ibn-i Mustafa ez-zevceti’s-seyyib

Sünbüle binti Kurd Beşe vekîlihâ Receb ibn-i Rüstem bi-şahâdet-i Mura Beşe ibn-i ve

Osman ibn-i Abdullah el-mihri’l-mü’eccel elf dirhem fazla râbih-i fi’l-vakt cerî zâlik ve

hurrire fi-gurre-i Zilhicce sene semân ve selasîn ve elf

Şuhûdü’l-hâl, Kara Mehmed (...), Esad Çelebi ibn-i (...) Efendi, Muhzır Mustafa

K357-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Ali ibn-i Murad vekîli Ali Beşe ibn-i Hamza ez-zevceti’s-seyyib Fatıma

binti Bali vekîlihâ (...) el-mezbûr bi-şahâdet-i Hasan Beşe ibn-i Abdullah ve Yakub Çelebi

ibn-i Hakverdi el-mihri’l-mü’eccel selâse elf dirhem fazla cerî zâlik ve hurrire fi-gurre-i

zihicce sene semân ve selasîn ve elf

Şuhûdü’l-hâl, Hacı Mehmed Görele, Muhzır Zülfikar, Muhzır Başı Mustafa,

Süleyman Çelebi

237

K358-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc (...) ibn-i Abdullah vekîli Selim ibn-i Mahmud Beşe ez-zevce Fatıma binti

Süleyman vekîlihâ Hüseyin ibn-i Abdullah bi-şahâdet-i Mehmed ibn-i Ali Beşe ve Ali ibn-

i Abdullah el-mihri’l-mü’eccel mie ve hamsîn dirhem cerî zâlik fi-gurre-i Zilhicce sene

semân ve selasîn ve elf

Şuhûdü’l-hâl, Mehmed Beşe ve Ali Beşe, ve Muhzır İsmail

V40-B

K359-(Borç-Alacak)

FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon keferesi zimmîlerinden Breşki ve veled-i Başol nâm

zımmî Yor veled-i Similid nâm zımmî müvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb onbeş seneden

mütacavizdir ki mezkûr Yor’a mahrûse-i İstanbul’da binbeşyüz akçeye bir siyah ferace

bey‘ eyledim semeni zimmetinde kalmağın taleb iderim suâl olunsun didikde gıbbe's-suâl

mezkûr Yori cevâba mütesaddî olub fi’l-hakika onbeş seneden ziyadedir ki mezbûr

Breşkive’nin avratına karz-ı şer‘î binbeşyüz akçe verdim kendüsü İstanbul’da olmağla

meblağ-ı mezbûrun edâsı içün benim ile zevci mezbûr Breşkive’ye mektub irsâl eyledi ben

dahî mektubu kendüsüne virüb zikr olunan binbeşyüz akçeyi taleb eylediğimde meblağ-ı

mezbûr mukâbelesinde bana bir siyâh ferâce verdi zikr olunan çuhayı akçe ile iştirâ‘

eyledim deyü münkir olucak müdde’î mezbûrdan takrîrine muvâfık beyyine taleb

olundukda isbât-ı beyyineden âciz ve kâsır olmağın mezkûr Yori zikr olunan çuhayı

binbeşyüz akçeye iştirâ‘ eylemedüğüne yemin teklîf olundukda yemini bi’l-lâhi’ l-lezî

enzele’l-incîl-i alâ İsa aleyhi’s-selâm eylemeğin mezbûr Yori muârazadan men‘ olundu

hurrire Zilka‘de

Şûhudü’l-hâl, Abdurrahman Efendi, Ahmed Bey Ali, Mehmed bin (...), Zülfikar

Mehmed, Ve Gayruhum

K360-(Borç-Alacak)

FASIL

Budur ki Ulyâ Yunus Vakfı’nın mütevellîsi ve nâzırı olan Ahmed Çelebi İbrahim

meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü’t-tevkîrde Bundan akdem fevt olan merhûm Enes Çavuş’un

238

sulbî oğulları Ali Bey ve Mürteza Çelebi müvâcehesinde bi't-tav'i ve’r-rızâ‘ ikrâr ve i‘tirâf

idüb vakf-ı mezbûr nukûdundan mezkûrân Ali Bey ve Mürteza Çelebi’nin babaları

merkûm Enes Çavuş hâl-i hâyatında dörtbin akçe virmişdim el-hâlet-i hâzihi zikr olunan

dörtbin akçeyi nezaretim hasebiyle mezbûrlar yedlerinden bi’t-tamâm ve’l-kemâl ahz u

kabz idüb min ba’d asıldan ve rubhdan bir akçe ve bir habbe bâki kalmadı deyü ikrârı bi’t-

taleb ketb ve terkîm olundu hurrire fi-evâil-i Zilhicceti’ş-şerîfe sene semân ve selasîn ve elf

Şuhûdü’l-hâl, El-hâc Mehmed (...), Sadi Bey Mehmed Efendi, Ali Çelebi Mehmed

Hacı Ali Beşe (...), Molla Piri El-imâm, Hüsam Halife İlyas, İsmail dellal, ve kâtibü’l-

hurûf Süleyman, ve gayruhum

K361-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Abdurrahman bin İlyas vekîli ebûhu el-mezbûr ez-zevceti’l-bikr Rahime

binti Mehmed Beşe karye-i Köstre (?) vekîlihâ Mahmud bin Mehmed (...) el-mihri’l-

mü’eccel elf dirhem râyic-i fi’l-vakt tahrîren fi’t-târihi’l-mezbûr

Şûhudü’l-hâl, Hacı Halife Erzincânî, İsmail (...), Ahmed Bey Emîn-i mahkeme,

Zülfikar Mehmed, ve gayruhum

K362-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc İbrahim bin Mehmed vekîli Murad Beşe ez-zevceti’s-seyyib Anola binti

(...) vekîlihâ Musa Beşe bin Hüseyinbi-şahâdet-i Murad Beşe Receb ve Mehmed Çelebi el-

mihri’l-mü’eccel selâse hamse mie dirhem hurrire fi-evâsıt-ı Zilhicce sene semân ve

selasîn ve elf

Şûhudü’l-hâl, Maksud Dede, Esad Çelebi, ve kâtibü’l-hurûf Süleyman, Ve

Gayruhum

K363-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Mustafa Bey bin Ali vekîli El-hâc Yusuf ez-zevceti’s-seyyib Hâtun binti

Abdullah vekîlihâ Ahmed Beşe bin Abdullah bi-şahâdet-i Kubad bin Seydi ve Hacı Yusuf

239

bin Abdullah el-mihri’l-mü’eccel elf dirhem hurrire fi-evâsıt-ı Zilhicce sene semân ve

selasîn ve elf



FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon mahallâtından Câmi-i Cedîd Mahallesi sükkânından

Veli Çelebi bin Mustafa nâm râcül meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü’t-tevkîrde Li-ebeveyn

karındaşı olan işbu hâfizü'l-kitâb Mehmed Beşe müvâcehesinde bi't-tav'ı ve’r-rızâ‘ ikrâr ve

i‘tirâf idüb mahalle-i mezbûrede vâki‘ bir cebhesi Serkis (?) menzîline ve bir cebhesi

Mustafa Beşe ve bir cânibi Mahmud Beşe mülklerine ve bir tarafı tarîk-i âmma müntehî

olan Fevkânî ve tahtânî büyût-ı müte’addideyi ve bağçesinde olan eşcâr-ı müsmire ve gayr-

i müsmiresi cem‘-i tevâbi‘ ve levâhık ve tarâik ve murâfık ile ve bundan ma‘ada Kuzgun

Deresi’nde vâki‘ lede’l-ahâlî ve’l-cîrân ma‘lûmü’l-hudûd olan üç (...) değirmen cemîü’l-

âbı ve asiyâbı ile ve değirmen kurbinde olan bir kıt‘a mülk bağçeleri merkûm Mehmed

Beşe’ye otuzbin nakd-i Râyic-i fi’l-vakt akçeye bey'-i bât-ı kat'-î ile bey‘ idüb kabz-ı

semen ve teslîm-i mübeyyimahdûd kıldım ba‘de’l-yevm zikr olunan (...) ve zikreteyn-i

mezbûreteyn (?) olan bağçe karındaşım mezkûr Mehmed Beşe’nin mülk-i müşterâsıdır

keyfe mâ-yeşâ yehteru mutasarrıf olsun didikde mâ-vâka‘a bi’t-taleb kayd-şud

Şuhûdü’l-hâl, İbrahim Bey (...) zâde, Ahmed Bey birader-i O, Mehmed Çelebi (...),

Hüseyin Beşe (...) zâde, Mustafa Çelebi Hüsâm Beşe, Veli Çelebi Ramazân, İsmail Derviş,

Ömer Çelebi…, İbrahim Çelebi Dede

K365-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Resul ibn-i Yayla vekîli Zülfikar ibn-i Hüseyin ez-zevceti’l-bikrü’l-bâliga

Saime binti Bayezid vekîlihâ ebûhü’l-mezbûr Bayezid bi-şahâdet-i Mehmed ibn-i Bayezid

ve Osman Beşe ibn-i Hüseyin el-mihri’l-mü’eccel elf dirhem cerî zâlik fi-gurre-i (...) sene

semân ve selasîn ve elf

Şuhûdü’l-hâl, Mustafa Bey Nâibzâde, Ahmed Çelebi Veli Bey (?)

240

V41-A

K366-(Vesâyet)

FASIL

Hüccet-i Vesâye

Budur ki Akçaabad Nâhiyesi’ne tâbi‘ Şinik nâm karye sâkinlerinden Veli Çelebi ve

Ömer Çelebi ve Ali Çelebi ibn-i Hızır Bey Nâm kimesneler bâisü’t-tahrîr Mustafa Çelebi

bin Ahmed Beşe yi vekîl eyledüğüne Hasan Beşe bin Abdullah ve Osman Çelebi bin

Hasan Beşe şahâdetleriyle vekâleti sâbite oldukdan sonra ol dahî vekâlet-i merkûmeyi

kabûl ve uhdesine lâzım gelen hidmeti edâya taahhüd eylediği mâ hüve’l-vâki‘ bi’t-taleb

kayd-şud hurrire fi’t-târihi’l-mezbûr

Şuhûdü’l-hâ, Ramazân Çalman, Derviş Beşe ulemâdan, Ali Beşe (...), Ahmed Bey

Emîn-i mahkeme, ve gayruhum

K367-(Vekâlet)

FASIL

Hüccet-i Vekâle

Budur ki Torul Kazâsına tâbi‘ Kürksene (?) nâm karye sâkinelerinden Melencet (?)

binti Yuri nâm zımmîye bundan Akdem mecrûhan katl olan sulbî oğlu Emra nâm

zımmînin cürm ve diyet-i da‘vâya mezbûr (...) er-râfi’ şer‘ olmasına zevci bâisü’t-tahrîr

Rudlam veled-i Hiristofor nâm zımmîyi vekîl eyledüğüne Leyo veled-i Nastaş ve Mahoşar

veled-i Hiristofor nâm zımmî şahâdetleriyle vekâleti sâbite olub kayd-şud hurrire fi’t-

târihi’l-mezbûr

Şuhûdü’l-hâl, Muhzıru’s-sâbikîn

K368-(Diyet)

FASIL

Hüccet-i cürm ve diyet

Budur ki Torul Kazâsına tâbi‘ Kürksene (?) nâm karye sâkinlerinden Rudlam

veled-i Hiristofor nâm zımmî asâleten ve zevcesi Melenceti binti Yuri nâm zımmîye

tarafından Leyo veled-i Nastaş ve Mahoşar veled-i Hiristofor nâm zımmîler şahâdetleriyle

vekâleti sâbite olan zevci mezkûr Rudlam vekâleten meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü’t-

241

tevkîrde Akçaabad Nâhiyesi’ne tâbi‘ Şinik nâm karye sâkinlerinden Veli ve Ömer ve Ali

Çelebi bin Hızır Bey tarafından husûs-ı âtiyyü’z-zikrde müsbet ve müseccel vekîli olan

işbu bâisü’t-tahrîr Mustafa Çelebi bin Ahmed Beşe müvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb

bundan akdem mezkûrun Veli ve Ömer ve Ali nâm kimesne sulbî oğlum Emra nâm

zımmîyi katl idüb keşf olundukdan sonra cürm ve diyetimin mezkûrundan davâ ve taleb

idüb isbât (...) (...) iken araya musalahûn tavassut idüb es-sulhu seyyidü’l-ahkâm fehavâsı

üzerine beynimizi dörtbin akçeye sulh eylediler ben dahî bedel-i sulh olan dörtbin akçeyi

mezkûrûn Veli ve Ömer ve Ali yedlerinden tamamen alub kabz idüb cürm ve diyet

da‘vâsından mezkûrunun zimmetlerini ibrâ eyledim ba‘de’l-yevm husûs-ı mezbûr içün

asâleten da‘vâ sâdır olursa ‘inde’l-hükkâm mesmû’ ve makbûle didikde sıhhat-i ikrâra ve

sulh ve ibrây-ı zimmete hükm olundu hurrire fi-evâsıt-ı Zilhicceti’ş-şerîfe sene semân ve

selasîn ve elf

Şuhûdü’l-hâl, Muhzıru’s-sâbikîn

K369-(Sulh)

FASIL

Hüccet-i Sulh

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sâkinlerinden olub Dergâh-ı Âlî Yeniçerilerinden

Mehmed Beşe bin Mustafa nâm râcül Meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü’t-tevkîrde li-ebeveyn

karındaşı işbu hâfizü'l-kitâb Veli Çelebi müvâcehesinde bi't-tav'i ve'r- rızâ‘ ikrâr vei‘tirâf

bundan akdem karındaşım mezbûre Veli Çelebi’ye (...) tarîkiyle bir mikdar akçe vermiş

idim el-hâlet-i hâzihi hesâblaşub aslından ve rubhundan zimmetinde bir akçem kalmadı

ba‘de’l-yevm husûs-ı mezbûr içün asâleten ve vekâleten da‘vâ sâdır olursa ‘inde’l-

hükkâmü’l-kirâm mesmû’ ve makbûle olunmaya didikde tarafeynden sıhhat-i ikrâra ve

sulh ve ibrây-ı zimmete ve terk-i da‘vâya hükm olundu hurrire fi-evâsıt-ı Zilhicceti’ş-şerîfe

sene semân ve selasîn ve elf

Şuhûdü’l-hâl, Mehmed Çelebi (...), İbrahim Bey Topcuzâde, Ahmed Çelebi

birader-i O, Hüseyin bin Abdullah, Mustafa Çelebi Hüsam, ve gayruhum

242

K370-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Gülabi veled-i Kalubi Ermeni el-âkid bi-nefsihi ez-zevceti’s-seyyib Paşe

binti Leyo vekîlihâ (...) (...) el-mihri’l-mü’eccel elf dirhem hurrire fi’t-târihi’l-mezbûr

Şuhûdü’l-hâl, El-hâc Ömer Beşe Hüseyin, Mehmed Beşe Görele, Zülfikar Mehmed

V41-B

K371-(Vergi)

FASIL

Budur ki Mahrûse-i Trabzon sükkânından olub erbâb-ı timardan Abdülgani Ağa

meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü’t-tevkîrde Görele Kazâsı’na tâbi‘ Kaya nâm karye

sâkinlerinden Mehmed Beşe nâm kimesne müvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb mezkûr

Mehmed Beşe’nin karındaşı olub bundan (akdem) fevt olan (...) nâm kimesnenin karye-i

mezbûrede vâki‘ zirâ’ate kâbil boz yerleri ve asmalı mülkünü on yıldır ki zabt idüb maktû’

olan senede yüzyigirmişer akçe öşrini virüb (...) ider vâki‘ hâl suâl ve icrâ-yı hak olunmak

matlubumdur didikde gıbbe's-suâl mezkûr Mehmed Beşe cevâba mütesaddî olub fi’l-

hakika karındaşım fevt olalı on yıldır zikr olunan mülkünü tasarruf idüb sene be sene

maktû’un kendüsüne veririm mezbûr Mehmed Beşe’den beyyine taleb olundukda isbât-ı

beyyineden âciz ve kâsır oldukdan sonra merkûm Abdulgani mezbûr Mehmed Beşe’nin

karındaşı fevt olalı öşrin Mehmed Beşe’den almadığına yemin-i bi’l-lâhi’l-azîm eylemeğin

edâsına hükm olundu

Şuhûdü’l-hâl, Abdurrahim Efendi, Süleyman Çelebi, Ahmed (...) Efendi, Zülfikar

Mehmed


FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon mahallâtından Ayo Marine Mahallesi sâkinlerinden

olub mürd olan Karakaş nâm Ermeni’nin usûbet-i nesebiye ile vârisi olan Baron Vâsil

veled-i Yazdi nâm Ermeni meclîs-i şer‘-i şerîfde işbu râfiü'l-kitâb Eymir Serkis veled-i

Emra nâm zımmî müvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb mahalle-i mezbûrede vâki‘ bir

cebhesi Mehmed ve bir cebhesi Haçadir oğlu ve bir tarafı Ayo Marine nâm kiliseye ve bir

tarafı meydana müntehî olub mürd-i mezbûrdan müntakil kiremid örtülü şitevî evi ve

243

çardakı ve bağçe yi cem‘-i eşcâr-ı müsmire ve gayr-i müsmires mürd-i mezkûrun zaruret-i

deyni içün mezkûr Eymir Serkis’e ikiyüz aded kâmil guruşa bey‘-i bât-ı kat’î ile bey‘ idüb

kabz-ı semen ve teslîm-i mübeyyi kıldım ba‘de’l-yevm mülk-i müşterâsıdır keyfe mâ-yeşâ

mutasarrıf olsun didikde mâ-vâka‘a gıbbe’t-tasdîk ketb olunub yed-i tâlibe i‘tâ′ olundu

tahrîren fi’t-târihi’l-mezbûr

Şuhûdü’l-hâl, İbrahim Halife El-imâm, İbrahim Çelebi El-müezzin, Küçük Yusuf

Beşe El(...) Köse Yusuf Beşe, Osman Çelebi Mehmed Çelebi, Hasan Çelebi Kasım Çelebi,

Mustafa Çelebi Berberzâde, Yakub Beşe (...), İstator Haçadir, İstator Elekci, Mefrun

Eftilan, Mirza Mircan, ve gayruhum

K373-(Borç-Alacak)

FASIL

Hüccet-i Akçe-i Vakf-ı Oda

Budur ki Dergâh-ı Âlî Yeniçerilerinden Altmış birinci Ağa Bölüğünde

Kâimmakâm-ı Ser oda Yusuf Beşe nâm râcil Tarafından da‘vâ-yı âtiyyü’z-zikrde bimâ

hüve nehci’ş-şer‘î vekâlet-i sâbite olan Kalafat dimekle ma‘rûf Ali Beşe nâm râcil meclîs-i

şer‘-i hâzır-ı lâzimü’t-tevkîrde mahmiyye-i Trabzon sükkânından Todos nâm zimmî

müvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb müvekkilim mezbûr Yusuf Beşe’nin odası vakfından

mezbûr Todos zimmetinde asıl maldan Beşbin akçe ve mukâbele-i şer‘iyyeden altıyüz akçe

ve küsûrdan ikiyüz seksen akçe vardır meblağ-ı mezbûru vekâletim hasebiyle taleb iderim

didikde gıbbe's-suâl mezkûr Todos cevâbına ikrâr ve i‘tirâf idüb fi’l-hakika vakf-ı mezbûr

nukûdundan zimmetimde beşbin cedîd ve ceyyid akçe ve mukâbeleden ikiyüz akçe ve

küsûrdan ikiyüz seksen akçe vâcibü’l-edâ ve lâbetü’l-kazâ deynimdir deyü ikrâr eylemeğin

meblağ-ı mezbûrun edâsına hükm olundu hurrire fi’t-târihi’l-mezbûr

Şuhûdü’l-hâl, Sarı Ali Çavuş, Mahmud Bey Ali Çavuş, Şeyh Mehmed Efendi,

İbrahim Ağa El-müteferrika, Ve gayruhum

K374-(Borç-Alacak)

FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sükkânından Şâmî dimekle ma‘rûf Ali Beşe bin

Osman dede kelâm idüb merhûm Erdoğdu Vakfı’nın mütevellîsi Mürteza Çelebi

müvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb işbu Muharremü’l-harâmın gurresinden gâye-i Şaban’a

244

varınca vakf-ı mezbûr nukûdundan sekiz ay (...) mütevellî-yi mezbûr Mürteza Çelebi

yedinden karz-ı şer‘î otuz aded guruşu alub kabz eyledim meblağ-ı mezbûr zimmetimde

vâcibü’l-edâ ve lâzımü’l-kazâ deynimdir deyü ikrâr-ı mütevellî-yi mezbûr (...) olundu

hurrire fi-evâsıt-ı Zilhicceti’ş-şerîfe sene semân ve selâsin ve elf

Şuhûdü’l-hâl, Hâfız Ali Efendi, Hüseyin Çelebi bin Yahya, Yakub Çelebi İshak

Efendi, Esad Çelebi El-kâtib, Davud Halife El-imâm, (...) Zülfikar, (...) ve gayruhum

K375-(Hîbe)

FASIL

Budur ki Maçuka Nâhiyesi’ne tâbi‘ Zivara nâm vakf karye sâkinlerinden Maruza

binti Galye nâm zımmîye meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü’t-tevkîrde sadriye kızları Rudestane

ve Semeryani binti Yuri nâm zımmîyeler müvâcehesinde bi’t-tav’i ve’r-rızâ‘ ikrâr ve i‘tirâf

idüb karye-i mezbûrede vâki‘ bir cebhesi Milyo ve bir cebhesi Yuri ve bir cebhesi (...)

Bumahar mülklerine ve bir cebhesi tarîk-i âmma müntehî olub mutasarrıf olduğum evi ve

çevirme bağçeyi ve cevizliği ve bundan ma‘ada karye-i mezbûrede vâki‘ lede’l-ahâli ve’l-

ceyrân ma‘lûmü’l-hudûd olan Haryo nâm zımmî ile müşâ‘an mutasarrıf olduğum

çayırlıkdan nısıf hissemi ve Gümüşhâne’de vâki‘ ind-i ceyrânihâ hudûdu ma‘lûm olan

evimi kızlarım mezbûretan Rudestane Semeryani’ye ale’s-seviye hîbe ve temlîk (...)

ba‘de’l-yevm zikr olunan evler ve bağçe-i Mezbûretanın mülk-i mevhûblarıdır ale’s-seviye

mutasarrıf olsunlar didikde sıhhat-i ikrâra ve hîbeye ve teslîm ve tesellüme hükm olundu

hurrire fi’t-târihi’l-mezbûr

Şuhûdü’l-hâl, Süleyman Çelebi Eş-şeyh Osman, Abdürrahim Efendi, (...) Bey Ali,


K376-(Borç-Alacak)

FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon’da vâki‘ merhûm Erdoğdu Ağa Vakfının Mütevellîsi

olan Mürteza Çelebi bin Sinan nâm kimesne meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü’t-tevkîrde bi’l-

fi‘il Of Kadısı olan müfehhirü’l-kudât Mevlânâ Mehmed Efendi tarafından bimâ hüve’n-

nehci’ş-şer‘î vekîl ve husûs-ı âti’l-beyâna kefîl olan Hüseyin Çelebi bin Yahya

müvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb vakf-ı mezbûr nukûdundan mûmâ-ileyh Mehmed

Efendi zimmetinde yirmiyedibin akçe olub mukaddemâ onyedibin akçesini mûmâ-ileyh

Mehmed Efendi yedinden alub (...) bâkî kalan onbin akçesine mezkûr Hüseyin Çelebi

245

Kefîl olmuş idi el-hâlet-i hâzihi zikr olunan onbin akçeyi (...) kabz idüb mûmâ-ileyh

Mehmed Efendi’yi zimetinde (...) bir akçe bâki kalmadı didikde mütevellî-i merkûmun

vech-i meşrûh üzere (...) ikrârını almakla (...) tasdîk idüb sıhhat-i ikrâra berâret-i zimmete

hüküm birle hâzihi’l-vesîka ketb olundu tahrîren fi’t-târihi’l-mezbûr

Şuhûdü’l-hâl, Mürteza Bey Hasan Kethüda, Üveys Çelebi Ramazân, İsmail Çelebi,

Ali Beşe Şâmi, Mehmed Çelebi İshak Ağa, Yakub Çelebi, Zülfikar Beşe (...), Mürteza

Çelebi (...), (...) ve gayruhum

V42-A

K377-(Mîrâs)

FASIL

Hüccet-i Kalafat-zâde Ali Beşe

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sükkânından Kalafat zâde dimekle ma‘rûf Ali Beşe

nâm râcil meclîs-i şer‘de li-emm karındaşı Hasan Çelebi müvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb

bundan akdem fevt olan diğer karındaşım Yunus Çelebi’nin sefînesinden ve sâir

muhallefâtından bana âid olan hisse-i mîrâsım mukâbelesinde beşyüz guruşa ikrâh ile sulh

oldum hâlâ bâki kalan hissemi taleb iderim vâki‘-i hâl suâl ve icrâ-yı hak olunmak

matlubumdur didikde gıbbe's-suâl mezbûr Hasan Çelebi cevâba mütesaddî olub zikr

olunan sefînede müteveffâ karındaşım Yunus Çelebi’nin bir akçesi yokdur bi’l-cümle

babam Mehmed Beşe’nin mülkü idi didikde mukırr-ı merkûmun minvâl-i meşrûh üzere

câri olan ikrârını mezkûr Ali Beşe vicâhen tasdîk idüb mâ-vâka‘a ketb ve terkîm olundu

hurrire fî- evâsıt-ı Zilhicceti’ş-şerîfe sene semân ve selasîn ve elf

Şuhûdü’l-hâl, Veli Çelebi (...) Mustafa Çelebi Kara Hasan, Abdurrahim Efendi,

Ahmed Bey Ali, Süleyman Beşe El-kâtib, Zülfikar Mehmed, Esad Çelebi El-kâtib

K378-(Tapu)

FASIL

Budur ki Yomra Nâhiyesi’ne tâbi‘ Samaruska nâm karye sâkinlerinden Derviş Beşe

nâm râcil meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü’t-tevkîrde Çölmekçi Mahallesi’nden olub bundan

akdem mürd olan Kostantin nâm zımmînin vârisi olmayub muhallefâtından Samaruska

nâm karyede vâki‘ ‘inde’l-ahâlî ma‘lûmu’l-hudûd olub Kozala nâm zımmî ile müşâ‘an

mutasarrıf oldukları fındıklık bağçesinde olan hisse-i şâyi’asında sâir envâ‘i eşcârıyla bi’l-

246

fi‘il vezâretli Trabzon muhâfazasında olan emîrü’l-ümerâü’l-kirâm devletlü Ömer Paşa

Hazretleri’nden on aded guruşa iştirâ‘ eylediğine vezîr-i müşârun-ileyh Ömer Paşa

Hazretleri Tarafından mümzâ ve mahtûm temessük ibrâz idüb zabt ve tasarrufu içün hüccet

taleb eylemeğin kıbel-i şer‘den işbu temessükü ketb olunub yedine def‘ olundu ki vakt-i

hâcetde ihcâc ider hurrire fi’t-târihi’l-mezbûr

Şuhûdü’l-hâl, Ahmed Beşe (...), Hasan Beşe Abdullah, Ömer Çelebi Kara

Süleyman, Ahmed Beşe Yusuf, Kürkçüzâde Mehmed Beşe, İbrahim Beşe Abdullah,

Mustafa Abdullah, Ahmed Beşe (...), Küçük Ali Beşe, Hasan Beşe Abdullah, ve gayruhum

K379-(Sulh)

FASIL

Fasıla-i Ali Beşe Kalafat

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sükkânından Kalafat-zâde dimekle ma‘rûf Ali Beşe

meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzımü't-tevkîrde li-eb karındaşı Hasan Çelebi müvâcehesinde takrîr-i

da‘vâ idüb bundan akdem fevt olan diğer karındaşım Yunus Çelebi nâm müteveffânın

sefînesinden ve sâir muhallefâtından bana âid olan hisse-i mîrâsım mukâbelesinde ikrâh ile

beşyüz guruşa sulh olub bedel-i sulh olan beşyüz guruşun dörtyüzelli guruşunu alub kabz

idüb elli guruşu bâki kaldı taleb iderim vâki‘-i hâl suâl ve ihkâk-ı hak olunmak

matlubumdur didikde gıbbe's-suâl merkûm Hasan Çelebi cevâba mütesaddî olub fi’l-

hakika bedel-i sulh olan beşyüz aded guruşun elli guruşu zimmetimdedir lâkin karındaşım

müteveffâ Yunus Çelebi’nin Samsunî Osman Paşa oğluna deyni olmağla deynini edâ

eyledim didikde mezkûr Hasan Çelebi’nin cevâbı (...) olmağın ikrârı mâ hüve’l-vâki‘ kayd-


Şuhûdü’l-hâl, Veli Çelebi (...), Mustafa Çelebi Kara Hasan, Abdurrahim Efendi,

Ahmed Bey Ali, Zülfikar Mehmed, Ve gayruhum

K380-(Köle Azadı)

FASIL

Bundan akdem fevt olan Mehmed Beşe nâm racülün zevce-i metrûkesi Fatma binti

Hacı ve sulbîye kızı Hava nâm kimesneler tarfında ikrâr-ı âti’z-zikirde müsbet ve müseccel

vekîli olan ebnâ-i sipâhiyândan Mustafa Bey meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü’t-tevkîrde

mezkûre Hava’nın (...) işbu sâhibü'l-kitâb Zeyneb binti Abdullah nâm hâtun

247

müvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb müteveffâ-yı mezbûrun muhallefâtından orta boylu

esmer ellü (...) el-asl Nezâket nâm câriyenin bey‘ olunmayub mezkûre Hava’nın nâibinde

ve hidmetinde olub tezevvüc oluncaya dek hidmet eyleye ve ba’de’t-tezevvüc merkûme

Nezaket âzâd olub eline ıtâknâmesi virüslün deyü ikrârı mâ hüve’l-vâki‘ bi’t-taleb kayd-


Şuhûdü’l-hâl, Mürteza Bey (...), Ahmed Çelebi Kaba Sakal, Hoca Ali, Mustafa

Beşe Ahmed, Murad Çelebi Sinan, El-hâc Boşnak Mehmed Beşe, Ve Gayruhum

K381-(Vekâlet)

FASIL

Bintİ-i mezbûre Zeyneb meclîs-i şer‘-de ve mezbûr Mustafa Bey müvâcehesinde

ikrâr ve i‘tirâfı bâlâda mestûr olan mezbûre Hava tezevvüc olundukda merkûme

Nezâket’in ıtâknâmesini alıvirüb ona vermeğe vekîl eyledim didikde ol dahî vekâlet-i

merkûmeyi kabûl idüb mâ-vâka‘a kayd-şud

Şuhûdü’l-hâl, muhzıru’s-sâbikîn

V42-B

K382-(Borç-Alacak)

FASIL

Budur ki Dergâh-ı Âlî Yeniçerilerinden Mustafa Beşe bin Mahmmud nâm râcil

meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü’t-tevkîrde İksante nâm karyede İsmail bin (...) nâm kimesne

müvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb bundan akdem Hamaraksa nâm karyede Yuri nâm

zımmîye emânet vaz‘ eylediğim bir al (?) kısrağımı mezkûr İsmail benden izinsiz fuzûlen

binüb Gümüşhâne’ye gitmekle kısrağım helâk olmuşdur hâlen taleb iderim suâl olunsun

didikde (...) gıbbe's-suâl mezkûr İsmail ikrâr ve i‘tirâf idüb fi’l-hakika merkûm Yor’da

emânet olan merkûm Mustafa Beşe’nin kısrağına bindim Gümüşhâne’ye gitdim lâkin yine

getürüb yine merkûm Yor’a teslîm eyledim kırk elli günden sonra helak oldu deyü binüb

gitdiğine (...) ve mu’terif olmağın zikr olunan kısrağın kıymeti mezbûr İsmail’den hükm

birle hâzihi’l-vesîka ketb ve tahrîr olundu hurrire fi’t-târihi’l-mezbûr

Şuhûdü’l-hâl, Mehmed Çelebi Tuz Emini, Şeyh Mehmed Efendi, Mehmed Beşe er-

racil, Zülfikar Mehmed, ve gayruhum

248

K383-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Sinan Beşe bin Cafer vekîli Ali Beşe bin Hüsrev ez-zevceti’l-bikrü’l-bâliga

Ayşe binti Resul vekîlihâ Mustafa bin Hüseyin Beşe be-şahâdeti Mehmed Beşe bin

Abdullah ve diğer Mehmed Beşe bin Derviş el-mihri’l-mü’eccel erba’a elf dirhem hurrire

fî-evâsıt-ı Zilhicceti’ş-şerîfe sene semân ve selâsin ve elf

Şuhûdü’l-hâl, Abdurrahman Çelebi, Zülfikar Mehmed, Esad Çelebi, ve kâtibü’l-

hurûf Süleyman, ve gayruhum


FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon mahallâtından Eksotha Mahallesi sâkinlerinden

Ayşe Hâtun ibint-i Osman Meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü’t-tevkîrde işbu hâfizü'l-kitâb Ali

Çelebi bin Mehmed Beşe mahzarında bi’t-tav’ı’ ve’r-rızâ‘ ikrâr ve i‘tirâf idüb mahalle-i

mezbûrede vâki‘ bir cebhesi Satılmış Çelebi ve bir cebhesi müşteri ve bir cânibi

Müteferrika Mustafa (...) ve bir cebhesi tarîk-i âmma müntehî olub mutasarrıf olduğum

ihrâk olunan bir kıt‘a evimi cem‘-i tevâbi‘i ve levâhıkıyla be-cümle’l-hudûd ve kâffetü’l-

hukûk mezbûr Ali Çelebi’ye onbir aded-i kâmil guruşa bey'-i bât-ı kat'-î ile bey‘ idüb kabz

ve teslîm-i tebeyyü’ eyledim eyledim deyü ikrârı mâ-vâka‘a bi’t-taleb tescîl olundu hurrire


Şuhûdü’l-hâl, Abdurrahim Monla Ali Kaya Efendi, Kabil Beşe Mehmed, Mehmed

Çelebi bin Zülfikar Mehmed, Ali Çelebi Hasan Beşe, Musa Çelebi Ömer Çelebi, Hüseyin

Çelebi Kaya Bey, Yusuf Efendi, ve gayruhum


FASIL

Budur ki Parayan nâm karye sükkânından Receb Beşe bin Abdullah meclîs-i şer‘de

Efrem veled-i İstifan nâm zımmî müvâcehesinde ikrâr ve i’tirâ İdüb karye-i mezbûrede

vâki‘ bir cebhesi Eksakosta ve bir cebhesi Ali Çelebi ve bir cebhesi karakol ve bir cebhesi

harmana müntehî olub mutasarrıf Olduğum ev yerini çevirmesi ve yazlığı ile be-cümletü’l-

hudûd ve kâffetü’l-hukûk mezkûr Efrim’e beş aded-i kâmil guruşa bey'-i bât-ı kat'-î ile

249

bey‘ idüb kabz-ı semen ve teslîm-i mübeyyi eyledim didikde mâ-vâka‘a gıbbe't-tasdîk ketb

olundu tahrîren fi’t-târihi’l-mezbûr

Şuhûdü’l-hâl, İbrahim Bey Topçu-zâde, Ahmed Çelebi birâderi O, Beşir Çelebi bin

İbrahim Bey, Yusuf Beşe Hasan, Abdurrahman Bey (...) İbrahim Beşe Çorbacı, ve

gayruhum


FASIL

Budur ki Viçe Kazâsına tâbi‘ Çakodan nâm karye sükkânından Şerîf Mehmed Beşe

bin Hüseyin nâm kimesne meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzımü' t-tevkîrde (...) olan işbu hâfizü'l-

kitâb Turhan Beşe nâm râcil müvâcehesinde bi’t-tav’ı ve’r-rızâ‘ ikrâr-ı sahîh-i şer‘î ve

i‘tirâf-ı sarîh-i mer’î kılub babam müteveffâ-yı mezbûr Hüseyin (...) ve kız karındaşımdan

ve hemşire-i mezbûrdan bana irsile intikâl iden evden ve muhallefâtdan ve sâir (...) bana

âid olan hisse-i şer‘iyyemi alâ tarîkü’s-sulh ve’l- (...) mezbûr Turhan Beşe’ye otuz beş

aded guruşa bey‘ idüb ve zikr olunan otuzbeş aded guruşu mezbûr Turhan Beşe yedinden

tamamen alub kabz idüb (...) mezbûreyi mahallinde kabza müşteri mezbûr Turhan Beşe’yi

(...) ba‘de’l-yevm mülk-i müşterâsıdır deyü ikrârı kayd-şud Zülfikar Mehmed ve gayruhum

Şuhûdü’l-hâl, Üveys Beşe er-racil, Osman Beşe Kurd, Sadi Bey Mehmed Efendi,

Yakub Çelebi İshak imâm, Ve gayruhum

V43-A


FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon mahallâtından Ayasofya Mahallesi sâkinelerinden

Miyase hâtun ibint-i Mehmed Bey tarafından husûs-ı âti’z-zikirde müsbet ve müseccel

vekîli olan Mustafa Beşe bin Ahmed meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü’t-tevkîrde işbu hâfizü'l-

kitâb Abdurrahman Reis ibn-i Ebubekir müvâcehesinde bi't-tav'ı ve’r-rızâ‘ ikrâr ve i‘tirâf

idüb müvekkilem mezbûre Miyase’nin babası müteveffâ Mehmed Bey’den müntakil

mahalle-i mezbûrede vâki‘ iki cebhesi müşteri-i mezbûr Abdurahman Reis mülküne ve iki

cebhesi tarîk-i âmma müntehî olan kiremid örtülü selamlık odasını ve tahtında olan ahuru

cem‘-i tevâbi‘ ve levâhık ve tarâik ve murâfıkı ile be cümleti’l-hudûd ve kâffeti’l-hukûk

mezkûr Abdurahman Beşe’ye seksen iki buçuk kâmil guruşa bey'-i bât-ı kat'-î ile bey‘ idüb

250

kabz-ı semen-i ma‘dûd ve teslîm-i mübeyyi-i mahdûd kıldı ba'de'l-yevm mülk-i

müşterâsıdır keyfe mâ-yeşâ mutasarrıf olsun didikde mukırr-ı mezbûrun vech-i muharrer

üzere cârî olan ikrârı el-mukırr-ı lehü’l-merkûm vicâhen tasdîk ve şifâhen tahkîk idincek

mâ-vâka‘a gıbbe’t-taleb ketb olundu tahrîren fi’t-târihi’l-mezbûr

Şuhûdü’l-hâl, Ahmed Çelebi Kaba Sakal, Ramazân Beşe Süleyman, Hasan Çelebi

Receb, Mehmed Çelebi Zülfikar, (...) Mehmed Bey, Ali Beşe Kalafat, Hüseyin Reis, Muslu

Çelebi Kurd, Rüstem Çelebi Ahmed, Ve gayruhum


FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon mahallâtından Vazmolika Mahallesi sâkinlerinden

Todos veled-i Gragoz nâm zımmî meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzımü't-tevkîrde zevcesi işbu

sâhibü'l-kitâb Rodama binti Vâsilaki nâm zımmîye müvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb

mahalle-i mezbûrede vâki‘ hudûd-ı selâsesi tarîk-i âmm ve bir cebhesi kiliseye müntehî

olub mezbûre Rodama ve hemşiresi Zukin nâm zımmîyeler ile müşâ’ ve müşterek

mutasarrıf olduğum evde ve anbarda ve bağçede ve envâ-i eşcâr-ı müsmire ve gayr-i

müsmiresinde olan hisse-i şâyi’amı mezbûre Rodami’ye yirmi bin nakd-i râyicü’l-vakt

akçe bey'-i bât-ı kat'-î ile bey‘ idüb kabz-ı semen ve teslîm-i mübeyyi eyledim didikde mâ-

vâka‘a gıbbe't-tasdîk ketb olunub yed-i tâlibe i‘tâ′ olundu ki lede’l-hâce ihticâc idesin

tahrîren fî- evâsıt-ı Zilhicce sene 1038

Şuhûdü’l-hâl, (...) Çelebi Okçu zâde, Mustafa Beşe Ahmed, Abdurrahman Beşe

Bekir, Muslu Çelebi Kurd, İbrahim Çelebi Melik, Mustafa Çelebi Berber zâde, Derviş

Çelebi birâder-i O, Ahmed Beşe Abdullah, El-hâc Mehmed Beşe Hüseyini, ve gayruhum

K389-(Borç-Alacak)

FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon mahallâtından Mahallesi sâkinlerinden Rodama binti

Vâsilaki nâm zımmîye meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü’t-tevkîrde işbu hâfizü'l-kitâb Kalafat

zâde dimekle ma‘rûf Ali Beşe nâm râcil müvâcehesinde bi't-tav'ı ve’r-rızâ‘ ikrâr ve i‘tirâf

idüb zevcim olan işbu hâzır-ı fi’l-meclîs Todos (Silik) nâm zımmînin zimmetinde

altmışbirinci Ağa Bölüğü’nde olan Oda Vakfı’ndan beşbin akçe asıl mâl ve mukâbele-i

şer‘iyyeden sekizyüz akçe ki bu cümle beşbin sekizyüz akçe ider meblağ-ı mezbûru kabz

ve îsâle merkûm Ali Beşe vekîl olduğu cihetden hâlâ zikr olunan beşbin sekizyüz akçeyi

251

târih-i kitâbdan ikiyüz on güne dek merkûm Ali Beşe’ye edâya taahhüd idüb devr-i şer‘î

eyledim zimmetimde vâcibü’l-edâ lâzimü’l-kazâ deynimdir didikde mukırr-ı mezbûrenin

minvâl-i muharrer üzere cârî olan ikrârını el-mukırru lehü’l-merkûm vicâhen tasdîk ve

kabûl edincek mâ-vâka‘a gıbbe't-taleb ketb olundu tahrîren fî- evâhir-i Zilhicce sene semân

ve selâsîn ve elf

Şuhûdü’l-hâl, Ali Çelebi Okçu-zâde, Mustafa Beşe Ahmed, Abdurrahman Reis

Ebubekir, Muslu Çelebi Kurd Reis, İbrahim Çelebi Melik Dede, Ve gayruhum


FASIL

Budur ki Mahmiyye-i Trabzon mahallâtından El-hâc Kasım Mahallesi

sâkinelerinden Hava Hâtun ibint-i Ömer Çelebi tarafından Ali Beşe bin Musa ve İlyas bin

Abdullah şahâdetleriyle vekâleti sâbite olan Mustafa Çelebi bin Mehmed Çelebi nâm

kimesne meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü’t-tevkîrde Kayış dimekle ma‘rûf işbu hâfizü'l-kitâb

Mehmed Beşe bin Haydar Çavuş nâm kimesne müvâcehesinde bi't-tav'ı ve’r-rızâ‘ ikrâr ve

i‘tirâf idüb müvekkilem mezbûre Hava’nın Hoçkomu (?) nâm karyede vâki‘ bir cebhesi

Üstad Derviş ve bir cebhesi Ali Beşe ve bir cânibi Kurd Beşe mülklerine müntehî olan evi

bölmesiyle fırunu ve çayırlık ve ormanı ve bağçeyi envâ-i eşcâr-ı müsmire ve gayr-i

müsmiresiyle be-cümleti’l-hudûd ve kâffetü’l-hukûk ve’t-tarâik ve’l-murâfık mezkûr

Mehmed Beşe’ye sekizbin nakd-i râyicü’l-vakt akçeye bey'-i bât-ı kat'-î ile bey‘ idüb kabz-

ı semen ve teslîm-i mübeyyi eyledim ba'de'l-yevm mülk-i müşterâsıdır keyfe mâ-yeşâ

yehtâr mutasarrıf olsun didikde mukırr-ı merkûmun vech-i muharrer üzere sâdır olan ikrârı

el-mukırru lehü’l-mezbûr vicâhen tasdîk idüb mâ-vâka‘a bi't-taleb kayd-şud hurrire evâhir-

i Zilhicceti’ş-şerîfe sene semân ve selâsîn ve elf

Şûhudü’l-hâl, Ömer Çelebi Kara Süleyman, Derviş Çelebi Berberzâde, Köse Yunus

Beşe, Ali Beşe Nasuh, Musa el (...) Hasan Çelebi Kasım Beşe, Mehmed Beşe Barak, Abdi

Beşe Er-racil, Ve Gayruhum

K391-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Kurd bin Mustafa el-âkid-i bi-nefsihi ez-zevceti Emine binti Ömer vekîlihâ

Mustafa bin Hasan be-şahâdeti Ahmed Çelebi bin Abdurrahman ve Hüseyin bin İsmail

Sofu el-mihri’l-mü’eccel elf dirhem kadı râyic-i fi’l-vakt tahrîren fi’târihi’l-mezbûr

252

Şuhûdü’l-hâl, Derviş Beşe Alican, Şeyh Mehmed Efendi, Mustafa Çelebi (...), Ve

Gayruhum

V43-B

K392-(Borç-Alacak)

FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon mahallâtından Faroz Mahallesi sâkinelerinden Aneb

hâtun ibint-i İskender meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü’t-tevkîrde işbu hâfizü'l-kitâb Ahmed

Beşe bin Yusuf nâm kimesne müvâcehesinde bi't-tav'ı ve’r-rızâ‘ ve i‘tirâf idüb hâlâ

İstanbul’da sâkin olan üveği oğlum Ahmed bin Mehmed zevcim müteveffâ-yı merkûm

Mehmed’den intikâl iden Yusuf bin Abdullah nâm kölede bana âid olan sümün hisse-i

şer‘iyyemi ve bundan ma‘ada (...) mihr-i mü’eccelim mukâbelesinde üveği oğlum merkûm

Ahmed mezkûr Ahmed Beşe ile ikibin beşyüz akçe irsâl eyledi hâlâ zikr olunan ikibin

beşyüz akçeyi merkûm Ahmed Beşe yedinden bi’t-tamâm ve’l-kemâl alub kabûl-i kabz

idüb min bâd köle husûsunda ve sâir hukûk-ı şer‘iyyeme ta’alluk da‘vâ ve nizâ‘ım yokdur

deyü ikrârı mâ hüve’l-vâki‘ mezbûr Ahmed Beşe talebi (...) kayd tescîl olundu

Şuhûdü’l-hâl, Ömer Çelebi (...), Mehmed Çelebi Ömer, Osman (...) Mustafa, Kel

Osman, Sefer Ali, Mehmed Beşe Ali Beşe, Ve Gayruhum


FASIL

Budur ki Aşağı Hisar sâkinelerinden Rabia binti Hızır ve torunu Mustafa bin Kâbil

nâm kimesneler Meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü’t-tevkîrde işbu sâhibü'l-kitâb damadı Hasan

Beşe bin Abdullah nâm kimesne müvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb mahalle-i mezbûrede

vâki‘ bir cebhesi Hacı Bâli ve bir cebhesi Derviş Mehmed Çavuş ve bir cebhesi Satılmış

Çelebi mülklerine ve bir cebhesi tarîk-i âmma müntehî olan bir ev yerini taşra kapu yolu

ile mezkûr Hasan Beşe’ye ikibin akçeye bey‘ idüb kabz-ı semen ve teslîm-i mübeyyi

eyledim deyü ikrârı kayd-şud hurrire fi’t-târihi’l-mezbûr

Şuhûdü’l-hâl, Ali Beşe Nasuh, El-hâc Bali Sinan, Murad Beşe er-racil, İsa el (...),

Turhan el (...) Zülfikar Mehmed, ve gayruhum

253


FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon mahallâtından Orta Hisar Mahallesi sâkinlerinden

Mehmed Bey bin Mahmud Efendi meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü’t-tevkîrde işbu sâhibü'l-

kitâb Mürteza Çelebi bin Abdullah müvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb Bayburd Kazâsı’na

tâbi‘ Danışcılar Köyünde vâki‘ ‘inde’l-ahâlî ve’l-ceyrân ma‘lûmu’l-hudûd olan Merhûme

Rukiye Hâtun’dan bana irs-i şer‘î ile intikâl çiftliği ve çayırlığı ve boz yerleri tevâbi‘ ve

levâhık ve tarâik ve murâfıkı ile mezkûr Mürteza Çelebi’ye beşbin nakd-i râyicü’l-vakt

akçeye bey'-i bât-ı kat'-î ile bey‘ idüb kabz-ı semen ve teslîm-i mübeyyi eyledim deyü

ikrârı mâ hüve’l-vâki‘ bi’t-taleb kayd-şud hurrire fi’t-târih

Şuhûdü’l-hâl, Abdurrahman Çelebi kâtib Mehmed, Mehmed Ali Bey, Hasan Çelebi

Ali Ağa, Tuman zâde Hasan Çelebi, Süleyman Çelebi Mehmed, Ali Ağa tâbi’-i Mehmed

Paşa, Hasan Ağa tâbi’-i mezbûr, ve gayruhum

K395-(Kız Kaçırma)

FASIL

Budur ki Marçali nâm karye sâkinlerinden Resul bin Yayla nâm kimesne tarafından

da‘vâ-yı âti’z-zikirde müsbet ve müseccel vekîli olan babası Yahya nâm kimesne meclîs-i

şer‘-i hâzır-ı lâzimü’t-tevkîrde Masankaniyu (?) nâm karyeden Ahmed Beşe bin Velihan

nâm râcil müvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb bundan akdem işbu hâzır- fi’l-meclîs Bayezid

nâm kimesnenin sulbîye kızı Saime nâm bikri kendü rızasıyla ve babası merkûm

Bayezid’in izniyle şâhidîn huzurunda mahkeme-i şerîfede oğlum merkûm Resul’e akd-i

nikâh idüb alub gitmeği (...) iken mezkûr Ahmed Beşe bikr-i mezbûreyi ben dahî nikâh

etdirdim deyü çeküb evine alub gitdi vâki‘ hâl suâl ve icrâ-yı hak olunmak matlubumdur

didikde gıbbe's-suâl merkûm Ahmed Beşe cevâba mütesaddî olub merkûme Saime’yi üç

aydan mütecâvizdir ki vâlidesi izniyle Mustafa nâm kimesneyi vekîl idüb Akçaabâd Nâibi

olan Muslihiddin Efendi’ye nikâh etdirdim ol tarîk ile bikr-i mezbûreyi alub (...) benim

evimde olmağla iki yanına iletmedim deyü suretde nikâh ibrâz idüb nazar olundukda

mezbûre Saime’nin babası merkûm Bayezid ben izin virmedim ve kızımın vâlidesinin

haberi yokdur deyü husûs-ı mezbûre münkir olub mezbûr Ahmed Beşe’den beyyine taleb

olundukda ba‘de’l-imhâl isbât-ı beyyineden âciz ve kâsır olub merkûm Ahmed Beşe’nin

254

nikâhı fâsid idüğü mukarrer olmağın mezkûre Saime merkûm Resul’ün hakkı (?) olduğu

muhakkak olub mâ-vâka‘a gıbbe't-taleb ketb olundu tahrîren fi’t-târihi’l-mezbûr

Şuhûdü’l-hâl, Süleyman Beşe Serdar, Ahmed Bey Korcu, Mehmed Çelebi Yahya

Beşe, İbrahim Bey Solak, Hasan Bey Osman, Zülfikar Mehmed, ve gayruhum

K396-(Mîrâs)

FASIL

Bi’l-fi’il Vezâretli Trabzon muhâfazasında olan düstûr-ı mükerrem müşîr-i

mufahham nizâmü’l-âlem sa’âdetlü Ömer Paşa Hazretleri’nin huzûr-ı âlîlerinde husûs-ı

âti’l-beyân içün akd-i meclîs olundukda bundan akdem fevt olan Mehmed bin Bâli nâm

müteveffânın sulbîye kızı Hümeyra nâm hâtun tarafından da‘vâ-yı âti’z-zikirde Zülfikar

Beşe bin Hüseyin ve Semail bin Ali şahâdetleriyle vekâlet-i sâbite olan merkûme

Hümeyrâ’nın zevci Mustafa Çelebi ibn-i nâm kimesne meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü’t-

tevkîrde işbu bâisü’t-tahrîr Topal Mahmud nâm kimesne müvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb

müvekkilem mezbûre Hümeyra’nın babasından müntakil Aşağı Hisar’da vâki‘ lede’l-ahâli

ve’l-ceyrân ma‘lûmetü’l-hudûd evdeki hissesini mezbûr Mahmud fuzûlî zabt idüb

tasarrufuna mâni‘ olur vâki‘ hâl suâl ve ve ihkâk-ı hak olunmak matlubumdur didikde

gıbbe's-suâl merkûm Mahmud cevâba mütesaddî olub mezbûre Hümeyra’nın dedesi Bali

fevt oldukda oğlu mezbûr Mehmed’i ve diğer oğlu olub zevcesi Emine nâm

müteveffiyenin zevci olan Hasan’ı terk etdikde merkûme Hümeyra’nın babası mezkûr

Mehmed karındaşı Hasan’ın babasından ve vâlidesinden intikâl iden malından yirmi

yedibin akçesini kabz ve ikl idüb mebâliğ-i mezbûr mukâbelesinde mahdûd-ı mezbûrden

olan nısf hissesini karındaşı mezbûr Hasan’a onbin beşyüz akçeye bey‘ idüb yedine hüccet-

i şer‘iyye virüb ba’dehû Hasan fevt olub zevcesi Emine’ye intikâl idüb zevcesi dahî fevt

olub bana intikâl eyledi tasarrufum ol vechiledir lâkin mukaddemâ merkûme Hümeyra’nın

tarafından da‘vâya vekîli olan Ali Çelebi mahdûd-ı mezbûru da‘vâ etdikde vekîl-i mezbûr

müvâcehesinde kaziyye minvâl-i muharrer üzere olub merkûm Mehmed karındaşı Hasan’a

bey‘ eylediği şuhûd-ı udûl ile isbât olunub yedime hüccet-i şer‘iyye aldım deyü ibrâz idüb

vekîl-i merkûma suâl olundukda müvekkilem mezbûre Hümeyra mezbûr Ali Çelebiyi vekîl

eylemedi ve da‘vâdan haberi yokdur deyü münkir oluncak mezbûr Mahmud’dan takrîrine

mutâbık beyyine taleb olundukda udûl-i ricâlden El-hâc İshak Beşe ve Abdülbaki Çelebi

bin (...) nâm kimesneler fi’l-hakika Ali Çelebi mahzarında da‘vâ olunub hüccet Ali Çelebi

müvâcehesinde olundu lâkin Ali Çelebi’yi vekîl etdiğini bilmeziz didiklerinde mezkûr

255

Mahmud’dan vekâlete şâhid taleb olundukda ba‘de’l-imhâl isbât-ı beyyineden âciz ve kâsır

olub firâr itmekle mezkûr Mahmud’un vekîli ve kayın babası olan Derviş Maksûd

merkûma Hümeyra’ya Ali Çelebiyi vekîl eylemediğine yemin teklîf eyledikde yemîn-i

billâhi’l-aliyyü’l-azîm eyledikden sonra mahdûd-ı mezbûrda olan hisse-i şer‘iyyesine

hükm olunub mâ-vâka‘a gıbbe't-taleb ketb olundu tahrîren fî evâhir-i Zilhicce sene 1038

Şuhûdü’l-hâl, Selim Mehmed Efendi, Murad Beşe Abdullah, Musa Beşe Saraç,

Mehmed Beşe Tiryaki, Ahmed bin Ali, Zülfikar Mehmed, Ve gayruhum

V44-A

K397-(Gasb)

FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon mahallâtından Derviş Ali (...)lerinden Meryem binti

Abdullah sâbıkan zevci olan Mehmed bin Abdullah müvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb

mahalle-i mezbûrede vâki‘ ‘inde’l-ahâlî ma‘lûmu’l-hudûd tahtadan çatma mutasarrıfe

olduğum evimin tasarrufuna mâni‘ olur vâki‘ hâl suâl ve icrâ-yı hak olunmak matlubumdur

didikde gıbbe's-suâl mezbûr Mehmed cevâba mütesaddî olub fi’l-hakika zikr olunan ev

mukaddemâ mezbûre Meryem’in mülkü idi Rus menhusu istilâsında ihrâk olundukda

ba‘de’l-harîk mezkûru kendim binâ ve ta’mîr eyledim mülkümdür didikde mezbûr

Mehmed’den takrîrine muvâfık beyyine taleb olundukda isbât-ı beyyineden âciz ve kâsır

olmağın udûl-i ricâlden Mevlâna Himmet Halife bin Şeyhi ve Süleyman Çelebi bin (...) li-

ecli’ş-şahâde hâzırlar olub zikr olunan ev Rus menhusu istilâsında ihrâk oldukda tekrar

mesfûre (...) zikri sebk iden evi kendi malıyla binâ eyledi mülküdür bu husûsa şâhidlerimiz

şahâdet dahî ideriz deyü edâ-yı şahâdet-i şer‘iyye eylemeğin mezbûr Mehmed muârazadan

men‘ olundu hurrire fi’t-târihi’l-mezbûr

Şuhûdü’l-hâl, Zülfikar Mehmed, Mustafa Beşe Mehmed, Ahmed Bey Ali,

Abdurrahman Efendi, Esad Çelebi, ve kâtibü’l-hurûf Süleyman, ve gayruhum

K398-( Gasb)

FASIL

Budur ki Trabzon sâkinelerinden Hümeyra binti Mehmed nâm hâtun tarafından (...)

da‘vâ-yı âti’z-zikrde Zülfikar Beşe bin Hüseyin ve İsmail bin ali şahâdetleriyle vekâlet-i

sâbite olan zevci Mustafa Çelebi bin Hüseyin meclîs-i şer‘-i hatır-ı lâzimü’t-tevkîrde Topal

256

Mahmud nâm kimesne müvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb müvekkilem mezbûre

Hümeyra’nın bundan akdem fevt olan ammûsi Hasan’dan irs-i şer‘ ile intikâl iden evi ve

(...) (…) evâni-i nühâs (?) ve sâir muhallefâtı her ne ise mezbûr Mahmud zabt ve kabz idüb

merkûme Hümeyra’nın tasarrufuna mâni‘ olur vâki‘' hâl suâl olundukda ihkâk-ı hak

olunmak matlubumdur didikde gıbbe's-suâl mezbûr Mahmud cevâba mütesaddî olub

bundan akdem fevt olan zevcem Emine binti Cuma nâm hâtun’un merkûm Hasan zevci

olub fevt oldukda merkûme Emine’ye intikâl eden sümün hissesine ve zimmetinde olan

mihr-i mü’ecceline ve mesfûr Hasan aher diyâra gitdikde kıbel-i şer‘den takdîr olunan

nafakası mukâbelesinde zabt idüb vefâtından sonra bana intikâl idüb ol vechile zabt iderim

didikde merkûm Mahmud’dan istizânına (?) izin verilüb nafaka takdîr olunduğuna hüccet

taleb olundukda hüccet ibrâz itmeyüb sicil-i mahfûza mürâcaat olundukda kaydı

bulunmayub beyyine taleb olundukda ba‘de’l-imhâl isbât-ı beyyineden âciz ve kâsır

olmağın merkûm Hasan’ın evinden ve muhallefâtından mesfûre Hümeyra’ya âid olan

hisse-i şer‘iyyesine hükm olunub mâ-vâka‘a gıbbe't-taleb ket b olundu tahrîren fi’t-târihi’l-

mezbûr

Şuhûdü’l-hâl, Şeyh Mehmed Efendi, Hacı Mehmed Ağa Mustafa, Ali Beşe Nasuh,

Murad Beşe Abdullah, Mehmed Beşe Tiyrak, Zülfikar Mehmed, Ve gayruhum

K399-(Hibe)

FASIL

Mahmiyye-i Trabzon sükkânından Ali Bey bin Enes Çavuş meclîs-i şer‘-i hatır-ı

lâzimü’t-tevkîrde Halil oğlu Ahmed ve sulbîye kızı Hava müvâcehesinde bi’t-tav‘i ve’r-

rızâ‘ ikrâr ve i‘tirâf idüb Maçuka Nâhiyesi’ne tâbi‘ Zülmera nâm karye kurbinde vâki‘ bir

cebhesi Veli Bey oğlu Mustafa Çelebi ve bir cebhesi Haydar Çavuş ve bir cânibi Mehmed

Çavuş mülklerine ve bir tarafı tarîk-i âmma müntehî olub bundan akdem fevt olan zevcesi

Emine Hâtunun techîz ve tekfînine ve ta’âmına harc etdiği dokuzbin akçe mukâbelesinde

müteveffiye-i mezbûrenin muhallefâtından verese beyninde iştirâ‘ eylediğim bağçeyi ve

çayırlığı eşcâr-ı müsmire ve gayr-i müsmireyi cem‘-i tevâbi‘i ve levâhıkı ile mezkûr

Ahmed’e ve mezbûre Havva’ya ve ale’s-seviye hîbe ve temlîk idüb velâyeten ahz u kabz

eyledim didikde mukırr-ı mezbûrun vech-i muharrer üzere cârî olan ikrârını el-mukırr-ı

lehümâ el-mezbûretân vicâhen tasdîk idincek sıhhat-i ikrâra ve hîbe ve kabz ve teslîme

hükm olunub mâ-vâka‘a kayd olundu tahrîren fi’t-târihi’l-mezbûr

257

Şuhûdü’l-hâl, Sadi Bey Mehmed, Hasan Çelebi Turhan, Mehmed Çelebi

Nâyibzâde, Turhan Beşe er-racil, Mehmed Ali Çavuş, Halil Bey Memi, Hacı Bölükbaşı,

Mehmed Çelebi Muslu Çelebi, Hayri Bey abdülgaffar, Ve gayruhum

K400-(Borç-Alacak)

FASIL

Budur ki Dergâh-ı Âlî Yeniçerilerinden Ahmed Beşe ibn-i Abdullah nâm racil,

meclîs-i şer‘de işbu sâhibü'l-kitâb Melik veled-i Yani ve Efendol veled-i Bendazi ve

Anderiye veled-i Yani ve Suhar nâm zımmîler müvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb bundan

akdem mezkûrûn zimmîler kefâletleriyle sâbıkân Trabzon Keferesi Medrepolidi olan

Eksatol nâm rahîbe karz-ı şer‘i ikiyüz sekiz akçe vermiş idim meblağ-ı mezbûrun bir

mikdarını merkûm Aksetol yedinden alub kabz idüb ba’dehû mürd olub bir mikdarı

zimmetinde kalmağla mezkûrdan (...) mezbûrun muhallefâtından Suğa nâm karyede bey‘

olunan çiftlik bahâsından üçyüz guruş ve Kanita Mahallesi’nde bey‘ olunan ev bahâsından

ikiyüz otuzsekiz guruş ve Selman oğlu Mustafa Beşe’den sâlyâne olunan akçeden yüz

guruş ve çayır bahasından elli guruş ve Papa Yor’dan yetmiş guruş ve suhar’dan altmış

guruş ve medropolidden altmış guruşun cem‘an sekizyüz seksen sekiz guruş ider bi’t-

tamâm alub kabz eyledim deyü ikrârı kayd-şud tahrîren fi’t-târihi’l-mezbûr

Şuhûdü’l-hâl, Hızır Çavuş Abdullah, Süleyman Beşe Serdar, Mustafa Beşe er-racil,

El-hâc Ömer Beşe er-racil, Kara Süleyman Beşe Abdullah an-sûk-ı Abdullah Efendi, El-

hâc (...) er-racil, ve gayruhum

V44-B


FASIL

Budur ki Akçaabad Nâhiyesi’ne tâbi‘ Fiz nâm karye sükkânından Türkmen

Abdünnebi nâm kimesne meclîs-i şer‘-i hatır-ı lâzimü’t-tevkîrde torunu Mustafa nâm

kimesne müvâcehesinde takrîr-i kelâm ve bast-ı merâm kılub merkûm Mustafa’nın

babasından müntakil karye-i Halvaçid’de vâki‘ lede’l-ahâlî ve’l-ceyrân ma‘lûmu’l-hudûd

olan evini işbu hâzır-ı fi’l-meclîs Hafız Ali (?) Efendi’nin karındaşı Kara Veli nâm

kimesneye hâl-i hâyatında mezbûr Mustafa’nın zarûret-i nafakası içün vâsisi olduğum

cihetden kırk guruşa bey‘ idüb mezkûr Mustafa’nın dayısı Derviş Beşe’ye teslîm eyledim

didikde mezbûr Derviş Beşe’den suâl olundukda inkârından sonra beyyine taleb olundukda

258

udûl-i ricâlden Şeyh Mehmed Efendi ibn-i Ali ve Ahmed Halîfe El-imâm nâm kimesneler

li-ecli’ş-şahâde hâzırân olub fi’l-hakika merkûm Abdunnebi yetim-i mezbûrun zarûret-i

nafakası içün mahdûd-ı mezbûru Kara Veli’ye kırk guruşa bey‘ idüb meblağ-ı merkûmu

mezbûr Derviş Beşe’ye teslîm eyledi bu husûsa şâhidleriz şahâdet dahî ideriz didiklerinde

gıbbe ri’âyet-i şerâitü’l-kabûl şahâdetleri makbûle oldukdan sonra mâ-vâka‘a gıbbe't-taleb

ketb olundu hurrire fî evâil-i şehr-i ramazâni’l-mübârek sene semân ve selâsîn ve elf

Şuhûdü’l-hâl, Süleyman Beşe Serdar, Alaca Mehmed Beşe Kaya, Davud Halife El-

imâm, Monla (...) El-müezzin, İbrahim Bey (...), Ve gayruhum

K402-(Miras)

FASIL

Bundan akdem mürd olan Manol nâm zımmînin sulbî oğlu Nikola nâm zımmî

meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü’t-tevkîrde mukaddemâ vâsisi olan Yuri veled-i Yanol nâm

zımmî müvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb babam mürd-i mezbûr Manol’dan bana ve kız

karındaşım (...) nâm sagîreye intikâl eden elli dörtbin akçelik muhallefât ve nukûd ve

vâlidemden intikâl iden muhallefâtı vâsi-i mezbûr ahz u kabz idüb hâlâ bir mikdarını bana

teslîm idüb bir mikdarını taleb eylediğimde virmede ta‘lîl ider vâki‘ hâl suâl ve icrâ-yı hak

olunmak matlubumdur didikde gıbbe's-suâl mezkûr Yuri cevâba mütesaddî olub fi'l-hakika

yetim-i mezbûrun babası hâl-i hayâtında zimmetime virdiği nukûd ve muhallefâtı kabz

eyledim lâkin meblağ-ı mezbûrdan dörtbin akçesini resm-i kısmet ve onikibin akçesi mürd-

i mezbûrun sulbîye kızının hissesine virilüb ve beşyüz akçe dahî (...) üzerine (...) âidesine

ve üçbin ikiyüz akçesi sagîre-i mezbûrenin hissesine ve bin altıyüz akçesi melbûsâtına ve

yetim-i mezbûr Nikola oniki yıl hacrimde olmağla oniki yıl mahalle harcına (?) ve harâç ve

ispençesine sekizbin dörtyüz seksen akçe ve ihrâk olunan dükkan tamîrine sarf olan bin

altıyüz akçe ve yetim-i mezbûrun melbûsâtına bin sekizyüz akçe ve mürd-i mezbûrun Papa

Yuri nâm zımmîye olan (...) bin akçe deyni edâ olunub ve bundan ma‘ada yetim-i mezbûr

bülûğa vâsıl oldukda sekizbin akçelik altunu rehin ve doksan guruş nakd ve (...) olan bin

akçeden altıyüz akçesi teslîm olub ba’de (...) hesâb elli altıbin dokuzyüz seksen akçe ider

ve bundan gayri vâlidesi malından Brosub (?) dinmekle ma‘rûf yirmi yedi dirhem altun

(...) ve bir çift altun küpe ve bir altun yüzük yirmi altı dirhem ve onbir dirhem altun yakalı

(...) ve bir yakalık (...) ve ellibeş dirhem gümüş zincirlü (...) ve bir gümüş (...) ve bir (...)

fistan ve bir baş (...) ve bir (...) ve bir serâse kuşak ve bir yeni (...) çarşab ve iki (...) ve bir

dıvar rarı ve bir munakkaş yasdık bu cümleyi yetim mezbûra müslümanlar huzûrunda

259

teslîm idüb ol dahî alub kabz eyleyüb bi’t-tamâm alub (...) deyü (...) ikrâr idüb (...) hüccet

olunmuşdur deyü ibrâz idüb mezkûr Nikola müvâcehesinde (...) mezkûr Nikola bu zikri

sebk iden muhallefâtdan bir mikdarını alub kabz etdim bir mikdarı zimmetindedir deyü

münkir oluncak mezkûr Yuri’den takrîrine mutâbık beyyine taleb olundukda udûl-i

ricâlden El-hâc Piri bin Veli ve ishak Çelebi bin Ömer ve Ahmed Beşe bin Mustafa ve

Nassârî tâifesinden Hoca İstifan veled-i Gragor ve Yani veled-i Similid nâm kimesneler li-

ecli’ş-şahâde hâzırân olub merkûm Nikola vâsi-i mezbûrdan bu zikr olunan muhallefât ve

nukûdu ber-mûceb-i (...) ve’l-kemâl alub (...) zimmetinde bir akçe hakkım kalmadı deyü

bizim huzûrumuzda ikrâr ve i‘tirâf idüb husûs-ı mezbûreye bizleri işhâd eyledi bu husûsa

şâhidleriz şahâdet dahî ideriz deyü edâ-i şahâdet-i şer‘iyye idüb gıbbe'l-meclîs (...)

şahâdetleri (...) kabûlde vâki‘ oldukdan sonra merkûm Nikola muârazadan men‘ olunub

berât-ı zimmete hüküm birle hâzihi’l-vesîka alâ mâ hüve’l-hakika ketb olunub yed-i tâlibe

i‘tâ′ kılındı lede’l-hâce (...) ola tahrîren fî- evâhir-i şehr-i Zilhicceti’ş-şerîfe sene semân ve

selâsîn ve elf

Şuhûdü’l-hâl, Ali Beşe Nasuh, Osman Beşe Mustafa, Receb Abdullah, (...) Sahel,

Kozlari Manol, Yuri (...), Yani veled-i Kostantin, Ve gayruhum

V45-A


FASIL

Budur ki Urgancı Mahallesi sâkinlerinden Şarayo veled-i Vâsil nâm zımmî meclîs-i

şer‘-i hatır-ı lâzimü’t-tevkîrde Der-saâdet Yeniçerilerinden işbu sâhibü'l-kitâb Mustafa

Beşe ibn-i Ahmed müvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb Yomra Nâhiyesi’ne tâbi‘ Masuna

nâm karyede vâki‘ bir cebhesi Süleyman Çelebi ve bir cebhesi Arslan ve bir cebhesi Davud

Beşe mülklerine ve bir cebhesi Bireşkevi nâm zımmî mülküne müntehî mutasarrıf

olduğum bi’l-külliye asmalı mülkümü anbarımı tevâbi‘ ve levâhık ve tarâik ve murâfıkı ile

mezkûr Mustafa Beşe’ye bin ikiyüz akçeye bey'-i bât-ı kat'-î ile bey‘ idüb kabz-ı semen ve

teslîm-i mübeyyi eyledim didikde mukırr-ı merkûmun vech-i meşrûh üzere sâdır olan

ikrârında el-mukırru lehü’l-mezbûr vicâhen tasdîk idüb mâ-vâka‘a bi’t-taleb ketb ve terkîm

olundu hurrire fî-evâhir-i şehr-i Zilhicce sene semân ve selâsîn ve elf

260

Şuhûdü’l-hâl, Süleyman Çelebi Mustafa, Hasan Beşe Kartul (?), Mustafa bin Bekir,

Arslan Ali, Yuri Kasba, Vâsil (...), Yani veled-i Yani, (...) Ve kâtibü’l-hurûf Süleyman, Ve

Gayruhum

K404-(Borç-Alacak)

FASIL

Oldur ki Panas veled-i Hiristofor nâm zimmî Der-saâdet Yeniçerilerinden Rüstem

Beşe ibn-i Ahmed nâm kimesneyi meclîs-i şer‘-i şerîfe ihzâr ve bi’l-muvâcehe takrîr-i

da‘vâ idüb bundan akdem mahrûse-i İstanbul’da mezkûr Rüstem Beşe’ye karz-ı şer‘î

sekizbin akçe verdim yedime mümzâ ve mahtûm deyn temessüğü ibrâz idüb meblağ-ı

mezbûru taleb iderim didikde gıbbe's-suâl mezkûr Rüstem Beşe dahî mezbûrdan onbin

akçe sermaye aldım karz almadım deyü münkir olan mezkûr Rüstem Beşe’den takrîrine

muvâfık beyyine taleb olundukda isbât-ı beyyineden âciz ve kâsır olan merkûm Panas

mezbûr Rüstem Beşe’ye sermaye virmedüğüne yemin teklîf olunub yemîn-i bi’l-lâhi’l- (...)

illâ ale’l-lezî enzele’l-incîli alâ İsa aleyhi’s-selâm eylemeğin sâlifü'z-zikr olan sekizbin

akçenin edâsına tenbîh olundu Gıbbe't-taleb hâzihi’l-vesîka ketb ve terkîm olunduyed-i

tâlibe def‘ olundu ki vakt-i hâcetde ihcâc etdiyetTahrîren fî-evâhir-i şehr-i Zilhicce sene

semân ve selâsîn ve elf

Şuhûdü’l-hâl, Ahmed Bey Ali, Murad Beşe Abdullah, Ebulhindi Çelebi, Ali bin

Ahmed, Yusuf bin Abdullah, Ve kâtibü’l-hurûf Süleyman Çelebi, Ve Gayruhum


FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sükkânından Mehmed Ali Bey bin Derviş Çavuş

meclîs-i şer‘-i hazır-ı lâzimü’t-tevkîrde işbu râfiü'l-kitâb Ali Bey bin Abdurrahman

müvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb bundan akdem fevt olan Acem (?) oğlu Hasan

Çelebi’nin mahlûlünden Suğa nâm karyede vâki‘ ‘inde’l-ahâli ma‘lûmu’l-hudûd tapuyla

aldığım boz yerleri tevâbi‘ ve levâhık ile câbîsi ma‘rifetiyle mezkûr Ali Bey’den binyüz

akçe alub kabz idüb hakk-ı tasarrufunu mezkûr Ali Bey’e tefvîz eyledim min ba’d alâkam

kalmadı didikde mukırr mâ-vâka‘a bi’t-taleb ketb ve terkîm olundu hurrire fi’t-târihi’l-

mezbûr

261

Şuhûdü’l-hâl, (...) (...), Halil Bey Memi Ağa, Tufan-zâde Hasan Çelebi, Hasan

Çelebi Ali ağa, İsmail Çelebi Sadık Çavuş, Mustafa Bey Mehmed Çelebi, Ömer Çelebi

Hatabi, Esad Çelebi El-kâtib, Zülfikar Mehmed, Ve kâtibü’l-hurûf Süleyman, ve gayruhum

K406-( Mülk hissesi Davâsı)

FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sükkânından fahrü’l-a’yân Yakub Bey meclîs-i şer‘-i

hatır-ı lâzımü't-tevkîrde Kabak Meydanı Mahallesi sâkinlerinden Ali bin Ömer Beşe nâm

kimesne müvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb mahalle-i mezbûrede vâki‘ bir cebhesi benim

ve bir cebhesi Mustafa mülküne ve iki tarafı tarîk-i âmma müntehî olub mezkûr Ali Bey

babasından kendüye ve karındaşı Mustafaya intikâl eden evden ve bağçeden mezbûr

Mustafa’ya âid olan nısıf hissesini mesfûr Mustafa mahrûse-i İstanbul’dan bana sekizbin

akçeye bey‘ idüb yedime hüccet-i şer‘iyye virdi hâlâ mezkûr Ali kendü hissesini âhara

bey‘ itmek murâd itdüğü mesmû’um olmağla taleb (...) (...) tutdum didikde mesfûr Ali

ikrâr ve i‘tirâf idüb karındaşım mezbûr Mustafa bey‘ itdiyse kendü hissesini bey‘ eyledi

ben kendü hissemi her kime murâd idersem bey‘ iderim didüğü mezkûr Yakub Beyin

talebiyle ketb olundu tahrîren fî evâhir-i şehr-i Zilhicce li-sene semân ve selâsîn ve elf

Şuhûdü’l-hâl, El-hâc Mehmed Bey Turhan, İshak Çelebi, Hasan Çavuş Görele (...),

Abdurrahman Bey el-cündi, Mustafa Beşe Ahmed, Şeyh Mehmed Efendi, Ve gayruhum

V45-B


FASIL

Budur ki Dergâh-ı Âlî Çavuşlarından Pir Nazar meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzimü’t-

tevkîrde mahrûse-i Trabzon sâkinlerinden işbu râfiü'l-kitâb Bostan Çelebi bin Ömer

müvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb Aşağı Hisar’da Monla Siyah Mescidi Mahallesi’nde

vâki‘ bir cebhesi Seyyid Mürteza Çelebi ve bir cebhesi Melik İbrahim Dede mülklerine ve

bir cebhesi dereye müntehî olan evimi anbarı ve dâhilinde olan eşcârı ve tevâbi‘ ve levâhık

ile mezkûr Bostan Çelebi’ye dokuz bin akçeye bey‘ idüb kabz-ı semen ve teslîm-i mübeyyi

eyledim deyü ikrârı kayd-şud hurrire fi’t-târihi’l-mezbûr

262

Şuhûdü’l-hâl, Süleyman Beşe Serdar, Hüseyin Bey, Ali Çavuş, Süleyman Beşe

Abdullah, Ali Beşe Nasuh, Hızır Çavuş Dergâh-ı âlî, Hasan Çavuş Görele, Satılmış Çavuş

El-hâc Ömer Beşe, Yusuf Çavuş ez-Zâim, Mehmed Çelebi Haseki, ve gayruhum

K408-(Vergi)

FASIL

Budur ki Mesarya nâm karyeden Tanas ve (...) (...) ve Gorgor ve sâir ahâli-i karye

meclîs-i şer‘-i şerîfe gelüb işbu hâfizü'l-kitâb Hüseyin bin İbrahim müvâcehesinde takrîr-i

da‘vâ idüb mezbûr Hüseyin karye-i mezbûrda sâkin olub vâki‘ olan avârız-ı divâniyye ve

sâir tekâlîf (...) taleb (...) virmede ta‘lîl ider suâl ve icrâ-yı hak olunmak matlûbumuz

didiklerinde gıbbe's-suâl mezbûr Hüseyin cevâba mütesaddî olub karye-i mezbûrede

mülküm ve evim yokdur sâkin olduğum ev mülk avratımındır deyu cevâb ve husûs-ı

mezbûr içün yedimde fetavâ-yı şerîfe vardır deyü cevâb ve ibrâz idüb nazar olundukda

mezbûr berât-ı padişâhî ile timar-ı sipahîde olub otuz yıldan mütecâvizdir ki sefer

seferlenüb (?) bir karyede tezevvüc idüb avratı Hind’in emlâkın tasaruf ider iken (...)

zahmetine (...) (...) kudreti olmayub yirmi yıldan berü viregelmemiş iken avratının

emlâkını ve boz yerini tasarruf idersin deyü suâl itmekle (...) ve amel (...) iken karyesi

halkı bundan (...) şer‘an kâdir olurlar mı (?) el-cevâb olmazlar amele kâdir ve mâl ve (...)

kudreti olmamağla ihsân ve hukûk idicek kimesnelerden (...) ecilden deyü buyurulmağın

mezbûr (...) fetvâ-yı şerîf mûcebince nisâ tâifesi tekâlîf-i (...) virmek (...) olmağın ahâli-i

karye muârazadan men‘ olunub gıbbe't-taleb kayd-şud olundu hurrire fî-evâhir-i şehr-i

Zilhicce li-sene semân ve selâsîn ve elf

Şuhûdü’l-hâl, Şeyh Mehmed Efendi, El-hâc Mehmed Beşe (...), Abdurrahman

Bekir (...), Ve kâtibü’l-hurûf Süleyman, Ve Gayruhum

K409-( Mühîmmat Teslimine Dair Belge)

FASIL

Budur ki bi’l-fi‘il Trabzon kal’a muhâfazasına me′mûr olan Beşlü (...) kethüdâları

(...) Sahra Bölükbaşılarından Mehmed Bölükbaşı ve Ali Bölükbaşı ve Davud Bölükbaşı ve

Arnabud Bölükbaşı ve Mahmud Bölükbaşı ve Mustafa Bölükbaşı ve Hasan Bölükbaşı (...)

bi’l-külliye meclîs-i şer‘-i şerîfde (...) Trabzon mukâta’ası emîni olan râfiü’l-kitâb

Abdurrahman Çelebi müvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb mezkûr Abdurrahman Çelebi’nin

ağalığı zamanında ma’mûl ve müstehak olduğumuz (...) ve sâhib (...) ta‘yîn olunan yüz

263

yirmi altıbin akçe barut ve kurşun ve fitil akçesini bi’t-tamâm ve’l-kemâl alub kabz idüb

min ba’d alâkam kalmadı didiklerinde mukırrûn-ı merkûmûnun vech-i muharrer olan (...)

(...) el mukırr-ı lehü’l-mezbûr vicâhen (...) gıbbe't-taleb kayd tescîl olundu hurrire fi’t-

târihi’l-mezbûr

Şuhûdü’l-hâl, Ahmed Beşe Çanakçı, Abdurrahim Ali Beşe, Mehmed (...),

Süleyman Beşe Serdar, Yakub Bey Cafer, Mürteza Bey Efendi, Ve Gayruhum

K410-( Mehir-Nafaka)

FASIL

Budur ki Derviş Ali Tekyesi Mahallesi sâkinelerinden Meryem binti Abdullah nâm

hâtun zevci Mehmed bin (...) müvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb bundan akdem mezkûr

Mehmed’den (...) beyyine taleb olundukda üç güne dek şâhidini getürmeğe talak-ı selâseye

şart idüb ba‘de’l-imhâl ahdine vefâ eylemedüğü tescîl ve hüccet olundu Mezbûrdan şer‘ile

(...) zimmetinde mün’akid olan bin akçe mihr-i mü’eccelim ve nafaka-i iddetimi taleb

iderim vâki‘ hâl suâl olucak (...) gıbbe's-suâl mezkûr Mehmed mezbûre Meryem’in

zimmetimde üçyüz akçe mihr-i mü’ecceli vardır ziyâde değildir deyü cevâb virüb (...)

rızalarıyla mezbûre Meryem’in beşyüz akçe mihr-i mü’ecceli ve ikiyüz akçe nafakası içün

ki cem‘an yediyüz akçe (...) hükm olundu hurrire fi’t-târihi’l-mezbûr

Şuhûdü’l-hâl, Abdurrahim, Ahmed Bey Ali, Zülfikar Mehmed, İsmail (...), ve

gayruhum

V46-A


FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon mahallâtından Tekfûr Çayırı Mahallesi sükkânından

olub Dergâh-ı Âlî çavuşlarından olan Mehmed Çavuş asâleten ve zevcesi Saliha Hâtun

binti Mehmed Çelebi tarafından Mustafa Bey bin Mehmed ve Receb Çelebi bin Derviş

Çelebi şahâdetleriyle vekâleti sâbite olan İsmail Çelebi ibn-i Sadık Çavuş nâm kimesne

meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzımü’t-tevkîrde işbu hâfizü'l-kitâb Ali Bey bin Enes Çavuş

muvâcehesinde bi’l-mutabık ve’l-musaf ikrâr ve i‘tirâf idüb sulbîye kızım olub merkûm

Ali Beyin Halîlesi olan Emine nâm müteveffiyenin techîz ve tekfîn ve ta’ziyesinde ve

kırkında olan ta’âmiye ve ve resm-i kısmetine merkûm Ali Bey kendi malından ber mûceb-

264

i defter harc-ı sarf eyledüğü dokuzbin akçe mukâbelesinde müteveffiye-i merkûmenin

muhallefâtından Zülmera nâm karye kurbinde vâki‘ bir cebhesi Veli Bey oğlu Mustafa

Çelebi ve bir cebhesi Haydar Çavuş ve bir tarafı benim mülküme ve bir cânibi tarîk-i

âmma müntehî olan çayırlığı ve bağçeyi envâ‘i eşcâr-ı müsmire ve gayr-i müsmiresiyle be

cümle’l-hudûd mezkûr Ali Bey‘in sarf etdiği meblağ-ı mezbûr dokuzbin akçe

mukâbelesinde bey‘ idüb (...) eylediği ba‘de’l-yevm mülk-i müşterâsıdır keyfe mâ-yeşâ ve

yehtâr mutasarrıf olsun didiklerinde mukırrân-ı mezbûrânın minvâl-i muharrer üzere cârî

olan ikrârlarında el-mukırru lehü’l-merkûm vicâhen tasdîk ve şifâhen tahkîk idincek

sıhhat-i ikrâra ve bey‘ ve şirâya hükm mâ-vâka‘a gıbbe't-taleb ketb olundu tahrîren fî-

evâsıt-ı şehr-i şa’bâni’l-mu’azzam sene selâse ve selâsîn ve elf

Şuhûdü’l-hâl, Hasan Ağa El-müteferrika, Mehmed Çelebi Nâibzâde, Sadi Bey

Mehmed Efendi, Turhan Beşe, Osman, Hasan Çelebi Turhan, Halil Bey Memi, Mehmed

Ali Çavuş, Eyüb Çelebi, Mahalle-i Muslu, Mehmed Çelebi, Veli

K412-( Sulh)

FASIL

Oldur ki mahmiyye-i Trabzon sâkinelerinden Hümeyra binti Mehmed Çelebi nâm

hâtun asâleten meclîs-i şer‘-i hatır-ı lâzimü’t-tevkîrde işbu hâfizü'l-kitâb Topal Mahmud

nâm kimesne tarafından tasdîk-i bimâ hüve nehci’ş-şer‘î vekîli olan Derviş Maksud nâm

kimesne muvâcehesinde bi’l-mutabık ve’l-musaf ikrâr ve i‘tirâf idüb babam müteveffâ-yı

mezbûr Mehmed Çelebi’den ve amucasından irsen intikâl iden Aşağı Hisar’da vâki‘

Abdullah Çelebi Mescidi Mahallesi’nde bir cebhesi Ali Bey ve bir cebhesi Kuyucu oğlu

Ahmed Bey ve bir tarafı Çolak Davud mülklerine ve bir tarafı tarîk-i âmma müntehî olan

ev husûsunda ve sâir muhallefâtına mezkûr Mahmud vâzi’ü’l-yed olmağla mâ beynimizde

münâzaât-ı kesîre ve muhâsamât-ı şedîde vâki‘ oldukda es-sulhu seyyidü’l-ahkâm mantûku

üzere müslimûn ve muslihûn tavassutu ile mâ beynimizde ellibeş aded-i kâmil guruşa sulh

idüb bedel-i sulh olan ellibeş guruşu vekîl-i mezbûr Derviş Maksud yedinden bi’t-tamâm

ve’l-kemâl alub kabûl ve kabz idüb mezkûr Mahmud’un zimmetini ibrâ-i âmme ile ibrâ ve

iskât eyledim ba‘de’l-yevm husûs-ı mezbûr içün benden veyâ vekîlimden da‘vâ sâdır ve

mütebâdir olursa lede’l-hükkâmü’l-kirâm mesmû’a ve makbûle olunmaya didikde mukırr-ı

mezbûrenin minvâl-i muharrer üzere cârî olan ikrârında el-mukırru lehü’l-merkûm vicâhen

tasdîk ve şifâhen tahkîk idicek sıhhat-i ikrâra ve terk-i da‘vâya ve berâ-i zimmete hükm

265

olunub mâ-vâka‘a gıbbe't-taleb ketb olundu tahrîren fî-evâhir-i şehr-i Zilhicce sene semân

ve selâsîn ve elf

Şuhûdü’l-hâl, Şeyh Mehmed Efendi, Abdurrahman Bey, el-cündî, Ali Bey, emin-i

mahkeme, Ve Muslu Efendi, Vâiz Bekir Efendi, Küçük Ahmed Beşe, Melik Dede, Yakub

Bey, Cafer Ağa

K413-(Borç-Alacak)

FASIL

Oldur ki Sitefano nâm karyeden olub bundan akdem maktûlen fevt olan Kurd Beşe

nâm müteveffânın sulbî kebîr oğlu Hasan nâm kimesne meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzımü’t-

tevkîrde yine karye-i mezbûreden Ahmed Beşe ibn-i Reyhan nâm kimesne muvâcehesinde

takrîr-i da‘vâ idüb bundan akdem ben âher diyârda iken diğer karındaşım Mehmed nâm

kimesne babam maktûl-i mezbûrun cürm ve diyeti ve sâir cürmü içün babasından intikâl

iden yüz guruşluk bir kölesini mezkûr Ahmed Beşe benim evim yoğiken kırk guruşa bey‘

eyledi vâki‘ hâl suâl olunub yedimde olan fetvâ-yı şerîfe mûcebince istirdâdına hüküm

taleb iderin didikde gıbbe’s-suâl merkûm Ahmed Beşe’nin ikrârından sonra mezkûr Hasan

’ın yedinde olan fetvâ-yı şerîfesine nazar olundukda mazmûnunda yazıda (?) münderic

olan Zeyd maktûlün büyük oğlu Amr’u âher mekânda iken ol maktûlün cürm ve diyeti ve

sâir cürmü içün (...) olan küçük oğlu Bekir babaları maktûl-i merkûmun (...) kıymetinden

noksan bahâya kendisinin sulbî olan Beşir’e bey‘ eyledüğünden sonra Amr ve mezbûr

gelüb ol (...) akçesini Beşir’e (...) ide ol (...) almağa şer‘an câiz olur mu (?) el-cevâb olur

istihlâsına kıymeti ile kâdir olduğundan gayri (...) fâhiş ile bey‘ olunmağın bu mesele

mucebince (...) (...) (...) (...) (...) bu minvâl üzere beyân buyurulmağın ber-muceb-i fetvâ-yı

şerîf zikr olunan (...) iştirâsına (?) hükm olunub mâ-vâka‘a gıbbe′t-taleb ketb olundu

tahrîren fî evâhir-i şehr-i Zilhicce sene semân ve selâsîn ve elf

Şuhûdü′l-hâl, Ebubekir Efendi El-vâiz, Ve Süleyman Efendi, Abdurrahman Bey,

Mehmed Efendi, Ahmed Bey, Kara Memi, Davud Ağa, Zülfikar

K414-(Mahkemeye Davet Edilen Zımmînin, Mahkemeye Gelmediğine Dair

Kayıt)

FASIL

Budur ki Akçaabat’a tâbi‘ Maçuka nâm karyeden Lazançiye nâm zımmîye meclîs-i

şer‘-i şerîf-i lâzımü′t-tevkîrde bast-ı kelâm ve ta‘bir-i ani′l-merâm kılub karye-i mezbûre

266

sâkinlerinden Bakkal Reis nâm zımmî vâlidemden bana intikâl eden evimi fuzuli zabt idüb

tasarrufuma mâni‘ olur şer‘-i şerîfe ihzâr olunmasıyçün mürâseleye tâlibi ve râgıbı olmağın

mürâsele ile kıbel-i şer‘den Muhzır Mehmed ve Ömer nâm kimesneler ihzâr olunub şer‘-i

şerîfe da‘vet olundukda Pazar günü gelürüm deyüb gelmeyüb itâ‘at-i şer‘ etmedüğü mâ

hüve′l-vâki bi′t-taleb ketb olundu hurrire fi′t-târihi′l-mezbûr

Şuhûdü′l-hâl, Yakub Bey, Cafer Ağa, El-hâc Mehmed Bey, Yusuf, Ahmed Beşe,

Çanakçı, Mehmed Çelebi, Bekir Beşe, Eş-şeyh Mehmed Efendi

V46-B

K415-(Tapu)

FASIL

Budur ki Nayibzâde dimekle ma‘rûf Mustafa Bey meclîs-i şer‘de takrîr-i kelâm ve

bast-ı merâm kılub Kalciye nâm karyeden olub mürd olan Liyo ve Kirakobun çayırı

dimekle ma‘rûf yerler kanun-ı pâdişâhî üzere (...) müstehak olmağla mukaddemâ miri

tarafındna karye-i mezbûre voyvodası olan Mustafa Bey zikr olunan yerleri üçyüz akçe

resm-i tapu alub hakk-ı tasarrufunu bana tefvîz eyledi yedimde memhû tezkere vardır deyu

ibrâz idüb mucebince hüccet taleb eyledikde mezkûrun tezkeresine nazar olundukda

mazmûnu takrîrine muvâfık olmağın mucebince hüccet-i şer‘iyye verildiği vakt-ı hacetde

ihticâc ede tahrîren fi′t-târihi′l-mezbûr

Şuhûdü′l-hâl, Abdülbaki, Zerekzâde, Ulus Çelebi, (...), Ali Bey Nayibzâde, Ahmed

Çelebi Kaba Sakal, Ahmed Çelebi El-müezzin, Süleyman Çelebi, Süleyman Efendi, Melik

Dede, ve Abdülbaki Çelebi, (...) Ve gayruhum

K416-(Hîbe)

FASIL

Budur ki Kule sâkinelerinden Rabia binti Osman nâm hâtun tarafından ıkrâr-ı âti-

zikre Es-seyyîd Osman Efendi El-imâm ve Hasan Çelebi ibn-i Mehmed Çelebi

şehâdetleriyle vekâleti sâbite olan Nahşuvânî dimekle ma‘rûf Mehmed Çelebi meclîs-i

şer‘-i hâzır-i lâzımü′t-tevkîrde işbu sâhibü′l-kitâb Üstad Receb ve Hasan nâm kimesneler

tarafından tasdîke vekîli olan Ahmed Çelebi ibn-i Süleyman muvâcehesinde bi’t-tav‘i ve’r-

rızâ‘ ıkrâr ve i‘tirâf idüb müvekkilem mezbûre Rabia Hâtun Kule dâhilinde vâki‘ bir

cebhesi Tavukçu Ömer Çelebi ve bir cebhesi Cebeci Himmet ve bir cebhesi Mehmed

267

Efendi mülklerine ve bir cebhesi tarîk-i hâssa müntehî olub mutasarrıfe olduğu mülk bağ

evini cemî‘ tevâbi ve levâhık ve tarâik ve mürâfıkı ile zevci mezbûr Hasan a ba‘de′t-tahliye

hîbe-i sahîha ile hîbe ve temlîk ve tesellüm eyledi mülk-i mevrûsudur keyfe mâ-yeşâ ve

yehtâr mutasarrıf olsun dedikde vekîl-i merkûmun vech-i meşrûh üzere sâdır olan ıkrârını

mezbûr Ahmed Çelebi vicâhen tasdîk idicek sıhhat-ı ıkrâra hîbeye ve teslîme tesellüm

hükm olunub bu vesîka-i enîka mâ mâ hüve′l-hakika ketb ve terkîm olundu ki vakt-i

hâcetde ihticâc ede tahrîren fî selh-i şehr-i Zilhicceti′ş-şerîfe sene semân ve selâsîn ve elf

Şuhûdü′l-hâl, Sa‘di Çelebi, El-hâcMahmud, Hasan Çelebi, Receb Hasan Beşe,

Abdullah, Es‘ad Çelebi, Hüseyin Efendi, Katib Hüda (?), Ve Gayruhum


FASIL

Budur ki El-hâcKasım Mahallesi sâkinelerinden Hamide binti Monla Osman nâm

hâtun tarafından İshak Çelebi ibn-i Halil ve Mumcu İbrahim şâhadetleriyle vekâleti sâbite

olan kayını Mehmed Çelebi ibn-i Halil meclîs-i şer‘-i hâzır-i lâzımü′t-tevkîrde işbu

sâhîbetü′l-kitâb Havva binti Ömer Çelebi nâm hâtun tarafından tasdîke vekîli olan zevci

Ali Beşe muvâcehesinde ıkrâr ve i‘tirâf idüb müvekkile-i mezbûre Hamide Hâtun’a babası

müteveffâ-yı mezbûrdan müntakill mahalle-i mezbûrede vâki‘ inde′l-ahâli ma‘lûmü′l-

hudûd olan iki bâb evlerden ve iki bâb dükkanlardan olan evimi sehimden bir sehm hisse-i

şâyiasını mezkûre Havva Hâtun’a beşbin nakd-ı râyic-i fi′l-vakt akçeye bey‘-i bât-ı sahîh-i

kat‘î ile bey‘ oldahî kabz-ı semen-i ma‘dûd ve teslîm-i mübeyyî‘-i mahdûd kıldı dedikde

vekîl-i merkûmun vech-i meşrûh üzere sâdır olan ıkrârını emukırrun lehü′l-mezbûr vicâhen

tasdîk edicek sıhhat-i ıkrâra ve bey‘ ve şirâya hükm olunub gıbbe′t-taleb kayd-ı sicil

olundu hurrire fî selh-i Zilhicceti′ş-şerîfe sene semân ve selâsîn ve elf

Şuhûdü′l-hâl, Ahmed Çelebi, El-müezzin, Abdülbaki Çelebi, (silik), İsmail, İshak,

Mehmed Beşe, el-bakkal, Mustafa Çelebi, Ve gayruhum

K418-( Vekâlet)

FASIL

Budur ki El-hâc Kasım Mahallesi sâkinelerinden Hamide binti Monla Osmanın

babası müteveffâ-i mezbûrun muhallefâtından mahalle-i mezbûrede vâki‘ inde′l-ahâli

ma‘lûm olan iki bâb evlerde ve iki bâb dükkanlarda olan üç sehm hisse-i şâyia-i

şer‘iyyesini bey‘e kayını Mehmed Çelebi’yi vekîli olan İshak Çelebi ibn-i Halil ve Mumcu

268

İbrahim şehâdetleriyle vekâleti sâbite olan (silik) vekâlet-i merkûmeyi kabûl etmeğin

gıbbe′t-taleb tescîl olundu

Şuhûdü′l-hâl, Ahmed Çelebi El-müezzin, Abdülbaki Çelebi, Es‘ad Çelebi, Hüseyin

Efendi, (silik), Mustafa Çelebi, (silik), Melik İbrahim

V47-A


FASIL

Budur ki Ortahisar sâkinelerinden fahrü′l-muhadderat Melike binti Musa Bey nâm

hâtun meclîs-i şer‘-i hâzır-i lâzımü′t-tevkîrde Aşağı Hisar sâkinelerinden zahrü′l-

muhassenat işbu râfi‘ü′l-kitâb Ayşe Hâtun ibn-i Osman muvâcehesinde bi′t-tav‘i ve’r-rızâ‘

ıkrâr ve i‘tirâf idüb nefs-i şehrden haric Maklavita nâm karyede vâki‘inde′l-ahâli ve′l-cîran

ma‘lûmü′l-hudûd olub babam müteveffâ-i mezbûrdan müntakill ırs-ı şer‘î ile mutasarrıfe

olduğum iki bâb fevkanî ve tahtanî evlerimi ve çardakları ve asmalı mülkü ve dâhilinde

olan eşcâr-ı müsmire ve gayr-ı müsmireyi ve tevâbi‘ ve levâhıkı ve murâfıkı ile ve bundan

ma‘ada karye-i mezbûrede inde′l-cîrânda hudûdu ma‘lûm olub mutasarrıfe olduğum bu

zîrleri (?) dahî tevâbi‘ ve levâhıkı ile karye-i mezbûre sipahisi ma‘rifetiyle sufte (?)-i

vâhide ile mesfûre Ayşe Hâtun’a târih-i kitâbdan beş yıl mukaddem on beşbin nakd-ı rayic

akçeye bey‘ idüb kabz-ı semen ve teslîm-i mübeyyi‘ eyledim deyu ıkrâr-ı bi′t-taleb kayd-

şud

Şuhudü′l-hal, Mehmed Çelebi Abdurrahman, Derviş Mehmed Bey, Mustafa Çelebi

Süleyman, Osman Beşe Süleyman, Mahmud Çelebi İshak Beşe, Ve Katib Süleyman

K420-( Köle Azadı)

FASIL

Budur ki Ortahisar sâkinelerinden Hüma binti Yahya nâm hâtun meclîs-i şer‘-

ihâzır-i lâzımü′t-tevkîrde işbu râfi‘atü′l-kitâb abd-ı memlûkesi uzun orta boylu ve kara

gözlü sarışın Gürciyyetü′l-asl Hidayet binti Abdullah muvâcehesinde bi’t-tav‘i ve’r-rızâ‘

ıkrâr ve i‘tirâf idüb mezbûre Hidayeti tedmir-i mukayyed ile tedmir (?) eyledim vefâtımdan

kırk gün mukaddem saîr ahrâr-ı aslîn gibi hürre olsun ve fevt olursam kavl-i muhtar üzere

cümle malımdan azâd olsun dedikde mukırre-i merkûmenin vech-i muharrer üzere sâdıra

olan kelimâtın el-mukırrun lehâ el-mezbûre vicâhen tasdîk eylemeğin gıbbe′t-taleb hazel-

269

vesîka ketb ve terkîm olunub yedine ref‘ olunduki vakt-i hacetde ihticâc eder hurrire fî

evâhir-i şehr-i Zilhicce sene semâne ve selâsîn ve elf

Şuhudü′l-hal, Şeyhülislam Ahmed Efendi, Derviş Çelebi Monla Receb hâtib, Hacı

halife El-imâm, Hacı Mehmed Bey Yusuf, Mehmed Ağa el-müteferrik, Ahmed Ağa Kuru

(?), Mahmud Çelebi El-müezzin, Ve gayruhum


FASIL

Oldur ki mahmiyye-i Trabzon sükkânından Mehmed Çelebi bin İbrahim nâm

kimesne meclîs-i şer‘-i hâzır-i lâzımü′t-tevkîrde bundan akdem fevt olan El-hâc Hasan bin

Abdullah nâm müteveffânın sulbîyye kızları Saliha ve Sare nâm hâtunlar tarafından husus-

ı âti′z-zikri mâ hüve′n-nehci′ş-şer‘î vekîlleri olan Eyüb Çelebi bin Hılye (?) Muslu nâm

kimesne muvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb kızları Saliha ve Sare′nin babaları müteveffâ-i

merkûm Hacı Hasan Kızılbaş Oğlanı olub mukaddema babam İbrahim Tebriz’den (?) (...)

iken çıkarub Diluğa (?) Vasıl oluncaya dek babama hıdmet idüb ba‘dehu i‘tâk idüb

babamın utekâsından olmağın muhallefâtından bana aid olan Hasan (...) taleb ederin suâl

olunsun dedikde gıbbe′s-suâl vekîl-i mezbûr cevâba mutasaddî olub fi′l-hakika merkûm

Hacı Hasan merkûm Mehmed Çelebi’nin babası (...) iken Tebriz’den (?) çıkarub Diluğ’a

(?) vasıl oluncaya dek kendüye hıdmet etdikde ba‘dehu (...) sın deyu âhere bey‘ (...)

eyleyüb mezkûr Hacı Hasan dahî Kızılbaş Oğlan’ın bey‘i sahîh olmadığına Şeyhülislam ve

müfti′l-enâm Zekeriya Efendi Hazretleri’nden fetevâ-yı şerîfe ve mûcebince emr-i şerîf

olub bey‘ olunmakda halâs olur kendü başına kâr-ü kisb edegelmişdir deyu fetevâ-yı şerîfe

ibrâz idüb nazar olundukda mazmûn-ı düre-i bârîde münderic olan Zeyd Kızılbaş demekle

ma‘rûf tâifeden Amr (...) bî-esir (?) idüb (...) bey‘ eylese şer‘an bey‘i sahîh olub nâfize olur

mu beyân buyurulub (...) oluna el-cevâb olmaz deyu buyurulmağın ve emr-i şerîfde dahî

fetevâ-yı şerîfe mûcebince mezbûr Hasan ol vecihle mezbûr rencide ve remide etdirmeğin

deyu musarrah olub şer‘an ve (...) Kızılbaş Taifesi’nin bey‘i sahi olmamağın mezkûr

Mehmed Çelebi (...) bey‘ olunub işbu vesîka tersil temessük ketb olunub yed-i tâlibe i‘tâ′

olundu li lede′l-hâce (...) tahrîren fî evâil-i şehr-i recebi′l-mürecceb li sene semâne ve

selâsîn ve elf

Şuhûdü′l-hâl, Hasan Ağa, Derviş bin Osman, Feyzullah Bey, hamâmî, Zülfikar,

Mehmed, Süleyman Bey, Şeyh Mehmed, el-cündî, Ve gayruhum

270

K422-(Köle azadı)

FASIL

Budur ki Aşağı Hisar sâkinelerinden Hüma binti Bekir nâm hâtun meclîs-i şer‘-i

hâzır-i lâzımü′t-tevkîrde bundan abd-ı memlûkesi olan işbu râfi‘ü′l-kitâb orta boylu sarışın

kara gözlü Gürciyyetü′l-asl Payzar binti İbadullah muvâcehesinde ıkrâr ve i‘tirâf idüb

mezbûre Payzarı yed-i yemîn takayyud ile yedeyyür (?) Eyledim ve ma‘adâ kırk gün

mukaddem saîr ahrâr-ı müslimîn (...) ölürsem kavl-i (...) üzere azad olsun dedikde mukırre-

i mezbûrenin vech-i meşrûh üzere olan ıkrârı el-mukırru lehâ el-mezbûre vicâhen tasdîk

idüb ma’zuliyet olundu hurrire fi′t-târihi′l-mezbûr

Şuhûdü′l-hâl, Şeyhülislam Ahmed Efendi, Derviş Çelebi hâtib, El-hâcMuslu, El-

imâm, Ahmed Ağa, Kurd, Mahmud Çelebi El-müezzin, Ve gayruhum

V47-B


FASIL

Budur ki Mehmed Çelebi bin Mehmed Beşe meclîs-i şer‘de Terniyye nâm karyeden

Murad bin Bayezid muvâcehesinde ıkrâr ve i‘tirâf idüb Adeze nâm karyede vâki‘ Nerahdi

Efranbol ve Berhani Keşiş mülklerine ve bir tarafı ormana müntehî olub bundan akdem

mürd olan Vangilis nâm zımmînin zamine ve haracı tahrîrine harc olan akçe

mukabelesinde karye-i mezbûre ahâlisinden iştirâ‘ eyledüğüm zirâate kabil yüz lirayı

sahib-i arz ma‘rifetiyle bi-cümleti′l-hudûd ve kâffetü′l-hukuk sufte (?)-i vâhide ile mezkûr

Murada on beş kâmil guruşa bey‘-i bât ile bey‘ idüb kabz-i semen ve teslîm-i mübeyyi

eyledim dediği mâ-vâka‘a kayd olundu tahrîren fi′t-târihi′l-mezbûr

Şuhûdü′l-hâl, İbrahim Bey Solak, Receb Beşe, (...) Mustafa bin Abdullah, Ali bin

Abdullah, Mehmed bin Abdullah, Ve gayruhum

K424-(Tazminat)

FASIL

Budur ki Ünye Kazasından Mehmed bin Mahmud nâm kimesne meclîs-i şer‘de ve

zir-i rûşen-zamir saâdetlü Paşa Hazretleri’ni huzur-ı âlîlerinde ıkrâr ve i‘tirâf idüb

mukaddema mülkümden iki baş abd-ı memlûküm firar idüb Trabzon’da tutulmağla vezir-i

Müşârün ileyh’e verdiklerinde hâlâ zikr olunan iki re’s köle Müşârün ileyh’in hasbinden

271

dahî firar etmekle müşârün-ileyh paşa hazretleri (...) bana iki re’s köle mukabelesinde

altmış beş aded kâmil guruş verüb ben dahî zikr olunan altmış beş guruşu bi′t-tamam alub

kölelerden zimmetini ibrâ eyledim dediği kayd-şud

Şuhûdü′l-hâl, Ömer Çavuş Dergâh-ı Âlî, Ahmed Ağa bin Ali Çavuş, Mahmud Bey,

birader-i O, El-hâcAbdi Reis, Cafer Ağa Abdullah, Ve gayruhum

K425-(Borç-Alacak)

FASIL

Kasaba-i Rize sükkânından Huri oğlu dimekle ma‘rûf Ali Çelebi nâm kimesne

meclîs-i şer‘de mahmiyye-i Trabzon’da Paladı zâde demekle ma‘rûf Mehmed Çelebi

muvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb bundan akdem li ebeveyn kız karındaşım olan Emine

nâm hâtun merkûm Mehmed Çelebi’nin evinde sâkin iken fevt olub muhallefâtından bir

mikdarını alub hâlâ bir mikdarını sarf taleb eylediğimde vermede ta‘lîl eder vâki‘ hâl

olunsun dedikde gıbbe′s-suâl merkûm Mehmed Çelebi cevâba mutasaddî olub

müteveffiye-i mezbûr Emine’nin techîz ve tekfînine ber-mûceb-i defter harc olan akçeden

mâ‘adâ bâkî kalan muhallefât nükudunu bilcümle mezkûr Ali Çelebi’ye teslîm idüb

zimmetimde bir akçe bâkî kalmadı dedikde merkûm Ali Çelebi husus-ı mezbûre münkir

olub mesfûr Mehmed Çelebi’den beyyine taleb olundukda udûl-i ricalden Ahmed Beşe

ibn-i Mustafa ve İbrahim Çelebi Eş-şeyh Alek Dede (?) nâm kimesneler li-ecli′ş-şehade

hâzırûn olub fi′l-hakika merkûm Ali Çelebi kız karındaşı müteveffiye-i merkûme Eminenin

muhallefât ve nükûdunu bilcümle mezkû Mehmed Çelebi’den alub saklamışdım

zimmetinde bir akçe hakkım kalmadı deyu bizim hzurumuzda ıkrâr ve i‘tirâf idüb bizi

işhâd eyledi bu hususa şehâdet dahî ederiz deyu ıkrâr-ı şehâdet-i şer‘iyye etdiklerinde

gıbbe ri‘âyetihi şerâyiti′l-kabûl şehâdetleri hayız-ı kabûlde vâki‘ olmağın mezkûr Ali

mu‘ârazadan men‘ olunub bir adet (?) zimmete hükm birle haze′l-vesîka ketb olundu

tahrîren fi′t-târihi′l-mezbûr

Şuhûdü′l-hâl, Ebubekir Efendi El-vâiz, Ali Çelebi Okçuzâde, Abdülbaki Efendi el-

kadı, El-hâc İlyas Beşe Er-râcil, Derviş Ali Dede, Ve gayruhum

272

K426-( Trabzon Kadısı’nın mühür yetkisine dair kayıt)

FASIL

Bâ‘is-i tahrîr-i hurûf budur ki Asitâne-i Saâdetden Trabzon Kazası Maçuka ve

Yoros Kazası ilhâkıyla sene seb‘a ve selâsîn ve elf Recebü′l-müreccebinin gurresinde bu

duâcılarına sadaka olunub lâkin kendümüz gelmemek ile cânibimizden iki ay sekiz gün

naîbimiz olan Abdülbaki Efendi zabt idüb sene-i mezbûre Receb ve Şaban ve Ramazân-ı

şerîfin sekizinci gününde vâki‘ olan sicil ve hücecin mezbûr Abdülbaki mühr ile olmuşdur

andan mâ‘adâsı bu fakirin mühr ile olmuşdur bu aylardan mâ‘adâ naîb-i mühr ile hüccet

ibrâz olunursa amel olunmaya (...) sicilât fî zimmet fakrü’l-veri (?) Abdünnebi el-kadı be-

Trabzon ufiye anhu

Mühür İmza sahîh

V48-A

K427-(Berât)

FASIL

Vaka‘a niyabetden akzâ el-kuzât ve adlî olan yenbaiü′l-fazl ve′l-yakîn vârisü′l-

ulûmi′l-enbiyâ ve′l-mürselîn Mevlâna min külli′l-vücûh olan Mehmed Efendi el-kâdî

yevme-izin be-Trabzon el-mahruse sene tis‘a ve selâsîn ve elf


FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon mahallâtından Aya Ovini Kebîr Mahallesi

sâkinelerinden Fatma Hâtun ibn-i Debbağ Ali meclîs-i şer‘-i hâzır-i lâzımü′t-tevkîrde işbu

râfi‘ü′l-kitâb İstifan veled-i Halolcu nâm zımmî muvâcehesinde bi’l-mutabık ve’l-musaf

ıkrâr ve i‘tirâf idüb mahalle-i mezbûrede vâki‘ bir cebhesi (...) ve bir tarafı Yordan

mülklerine ve iki cânibi tarîk-i âmma müntehî olub Tereşkova (?) nâm zımmî’den şirâ-i

şer‘î ile iştirâ‘ eylediğim şeteviyy evimi ve bağçeyi eşcâr-ı müsmire ve gayr-ı

müsmiresiyle ve kapularında olan incir ağacı ile bi-cümleti′l-hudûd ve kâffetü′l-hukuk

merkûm İstefan’a ikibin nakd-ı râyic-i fi′l-vakt akçeye bey‘-i bât-ı kat‘î ile bey‘ idüb kabz-

ı semen ve teslîm-i mebi‘ kıldım ba‘de′l-yevm mülk-i müşterâsıdır keyfe mâ-yeşâ ve

yehtâr mutasarrıf olsun deyu ıkrârı mâ hüve′l-vâki bi′t-taleb kayd-şud

273

Şuhûdü′l-hâl, Ahmed Çelebi Topçuzâde, Beşir Çelebi, İbrahim Bey, Ahmed Bey,

Veli Bey, Mehmed Beşe Korucu, Muslu Çelebi Yusuf, Mehmed Beşe, Debbağ Receb, Ve

gayruhum

K429-( İcare-Kira)

FASIL

Budur ki Bab-ı Bazar Mescidi müezzini olan Abdi Halife meclîs-i şer‘de Davud

Bölükbaşı müvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb mescid-i mezbûr vakfından Aşağı Hisar’da

vâki‘ kahvehâneye târih-i kitâbdan bir seneye varınca yevmî beş icâre-i mü’eccele ile îcâr

eyledim şöyle ziyâde ile tâlib zuhûr ederse haricden kimesneye verilmeye dedikde mezkûr

Davud Bölükbaşı minvâl-i meşrûh üzere ben dahî zikr olunan kahvehâneyi kabûl ve isticâr

eyledim eyledim deyu ıkrârı bi’t-taleb kayd-ı sicil olundu hurrie evâil-i Muharremi′l-haram

sene tis‘a ve selâsîn ve elf

Şuhûdü′l-hâl, Mustafa Beşe Arabacı-zâde, Ebubekir Efendi El-vâiz, Esad Çelebi El-

kâtib, Ve kâtibü′l-hurûf Süleyman, Ve gayruhum

K430-(Borç-Alacak)

FASIL

Bi′l-fi‘il Erdoğdu Câmi‘i’nin Nükûdu Vakfı’na mütevellî olan Mürteza Çelebi

meclîs-i şer‘-i şerîf-i lâzımü′ş-şerîfe hâzır olub yine Trabzon sâkinlerinden Bayram veled-i

Mesir nâm zımmî muvâcehesinde ıkrâr ve i‘tirâf idüb mezbûr Bayram veled-i Mesilin

zimmetinde vakf-ı mezbûr nükûdundan elli aded guruş var idi tevliyetim hasebiyle alub

(...) mezbûrun zimmetini ibrâ eyledim dediği bi′t-taleb kayd-şud olundu tahrîren fî evâil-i

şehr-i Muharremi′l-haram sene tis‘a ve selâsîn ve elf

Şuhûdü′l-hâl, Mustafa muhzırbaşı, El-hâcMustafa Arab, Ve gayruhum


FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon muzâfâtından Akçaabâd Nâhiyesi’ne tâbi‘ Argaliye

nâm karye sâkinelerinden Zahide Hâtun ibn-i Piri meclîs-i şer‘-i hâzır-i lâzımü′t-tevkîrde

Dergâh-ı Âlî Solakları’ndan işbu râfi‘ü′l-kitâb İbrahim Bey muvâcehesinde bi’l-mutabık

ve’l-musaf ıkrâr ve i‘tirâf idüb bir cebhesi Abdülbaki Çelebi ve iki cebhesi Ali Efendi oğlu

Nazif Çavuş mülklerine ve bir tarafı tarîk-i âmma müntehî olan mülk evimi ve bağçe ve

274

asmalı mülkü envâ‘-ı eşcârıyla bi-cümleti′l-hudûd ve kendirliği mezbûr Solak İbrahim

Bey’e on iki buçuk aded kâmil guruşa bey‘-i bât-ı kat‘î ile bey‘ idüb kabz-ı semen ve

teslîm-i mübeyyi kıldım ba‘de′l-yevm mülk müşterâsıdır keyfe mâ-yeşâ ve yehtâr

mutasarrıf olsun dedikde mukırre-i mezbûrenin vech-i meşrûh üzere cârî olan ıkrârını el-

mukırrun lehü′l-merkûm vicâhen tasdîk idicek mâ vâki‘ gıbbe′t-taleb ketb olundu tahrîren

fî evâil-i şehr-i Muharremi′l-haram sene tis‘a ve selâsîn ve elf

Şuhûdü′l-hâl, Mehmed Çelebi, Yahya Beşe, Feyzi Çelebi Himmat, Mustafa Çelebi

el-muhtesib, Ali Beşe bin Mehmed, Ebubekir Efendi El-vâiz, Zülfikar Mehmed

K432-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Hüseyin bin Kara Hasan vekîlin Beytullah ez-zevceti’l-bikri’l-baliga Nazlı

binti Yadigar el-vekîl anhâ Kurd Beşe bin Mustafa es-sâbit vekâletihi be-şehâdeti Kara

Yunus bin Kurd Hızır (...) ve Musa bin Küçük el-mihr-i mü’eccel hamse elf dirhem hurrire

fî evâil-i şehr-i Muharremi′l-haram sene tis‘a ve selâsîn ve elf

Şuhûdü′l-hâl, İbrahim bin Osman, Ümmet Çelebi, Ebulhüda Efendi El-kâtib,

Süleyman

V48-B


FASIL

Budur ki bi′l-fi‘il Trabzon muhafazasında olub Yeniçeriler zabiti olan (silik)

Mehmed Çavuş tarafından husûs-ı âti′z-zikre bimâ hüve′n-nehci′ş-şer‘î vekîli olan Ahmed

Çelebi ibn-i Veli Bey meclîs-i şer‘-i hâzır-i lâzımü′t-tevkîrde işbu hâfızü′l-kitâb Osman bin

Yunus muvâcehesinde bi’l-mutabık ve’l-musaf ve i‘tirâf idüb bundan akdem fevt olan

İbrahim Beşe nâm müeteveffânın vâris-i ma‘rûfu olmayub muhallefâtı beytü′l-mâl âid

olmağın müteveffâ-i mezbûrun Tekfur Çayırı Mahallesi’nde vâki bir cebhesi El-hâc Piri ve

bir cânibi Hüseyin Çelebi ibn-i Neşir ve bir cebhesi müşterî-i mezbûr mülklerine ve bir

tarafı tarîk-i âmma müntehî olan evi ve bağçeyi envâ‘-ı eşcâr-ı müsmire ve gayrı

müsmireyi Sûk-ı Sultânî’de eyyâmen (?) mütevâliyete bey‘ min yezîd (?) olub rağbeten nâs

münkata‘a oldukdan sonra merkûm Osman uhdesinde yirmi beş guruşda karar idüb dahî

ziyâde ile tâlib zuhûr etmemekle mahdûd-ı mezbûru merkûm Osman’a yirmibeş aded

275

kâmil guruşa bey‘-i bât-ı kat‘î ile bey idüb kabz-ı semen ve teslm-i mebî‘-i mahdûd kıldı

ba‘de′l-yevm mülk-i müşterâsıdır keyfe mâ-yeşâ ve yehtâr mutasarrıf olsun dedikde vekîl-i

mezbûrun üzere cârî olan ıkrârını el-mukırrun lehü′l-mezbûr vicâhen tasdîk ve şifâhen

tahkîk idicek mâ-vâka‘a gıbbe′t-taleb ketb ve tahrîr olundu cerâ zâlik ve hurrire fî evâil-i


Şuhûdü′l-hâl, Abdülbaki Çelebi, Mehmed Ağa, Piri Beşe er-racil, Üveys Çelebi

Hacı Ramazân, İbrahim Beşe Abdullah, Yusuf Beşe Er-râcil, Süleyman Beşe birader-i O,

Hüseyin Çelebi Şeyhi, Ali Beşe Şami

K434-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc İbrahim ibn-i Mehmed el-vekîlün anh Abdülbaki Çelebi Kara Yunus ez-

zevceti (...) İbrahim Beşe Pilavi El-vekîl Mehmed Çelebi ibn-i Pilavi En-naib vefâtihi be-

şehâdeti Zülfikar (silik) Halil Çelebi (...) el-mihri′l-mü’eccel sitte ‘aşere elf dirhem hurrire

fî evâil-i şehr-i Muharremi′l-haram (silik)

Şuhûdü′l-hâl, Mezid Dede Abdullah, Mehmed Abdalzâde, İbrahim Beşe, (silik),

Halil (silik), Ve gayruhum

K435-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevcetihi Osman Beşe ibn-i Kasım el-vekîl (silik) ez-zevceti (silik) El-vekîl

anhâ Osman Beşe ibn-i Receb es-sâbit vekâletihi (silik) el-mihri′l-mü’eccel dirhem hurrire

fî (silik)

Şuhûdü′l-hâl, Hızır Bey, Mustafa Reis, Zülfikar muhzır, Veli, (silik)

K436-(Mehir)

FASIL

Budur ki Meydan-ı Şarki Mahallesi sâkinelerinden Meryem binti Abdullah nâm

hâtun meclîs-i şer‘de zevci işbu rafi‘ü′l-kitâb Ali bin Abdullah muvâcehesinde ıkrâr ve

i‘tirâf idüb zevcim mezkûr Ali bana talak vermeğin zimetinde mutazammın olan mihr-i

mü’eccel ve nafaka-i iddetim mukabelesinde tarîkü′s-sulh nakd-ı râyic alub kabz idüb

zevciyete müte‘allık olan da‘vâdan birmirimizin zimmetini ibrâ eyledik dedikde mukırre-i

276

merkûmenin vech-i meşrûh üzere sâdır olan olan ıkrârı el-mukırrun lehü′l-mezbûr vicâhen

tasdîk idüb mâ hüve′l-vâki bi′t-taleb kayd olundu hurrire fî evâil-i Muharremi′l-haram sene

tis‘a ve selâsîn ve elf

Şuhûdü′l-hâl, Yusuf Beşe Hasan, Ebubekir Efendi El-vâiz, Esad Çelebi vâiz,


K437-(Borç-Alacak)

FASIL

Mahmiye-i Trabzon sükkânından fahrü′l-a‘yân Mehmed Çelebi bin Receb ve

karındaşı Ali Çelebi meclîs-i şer‘ (silik) bi′l-fi‘il vezâretle ve Trabzon muhafazasında

(silik) müşir-i mufahham Ömer (silik) Hazretleri’nin huzur-ı âlîlerinde bi’l-mutabık ve’l-

musaf ıkrâr idüb bundna akdem müşârün-ileyh Ömer Paşa (silik) alâ tarîki′l-karz beşbin

dörtyüz altmış bir aded kâmil guruş vermiş idim halen (silik) beşbin dörtyüzaltmış bir

guruşa müşârün-ileyh Paşa Hazretleri’nden bi′t-tamam ve′l-kemâl alub kabz (silik) min

ba‘d (silik) dediklerinde mukırrân-ı merkûmânın vech-i meşrûh üzere cârî kelimâtını el-

mukırrun bihi′l-müşârün-ileyh vicâhen ve şifâhen tasdîk idicek sıhhat-i karara ve bera-ı

zimmete hükm birle haze′l-vesîka bi′t-taleb ketb olundu hurrire fî evâil-i şehr-i

Muharremi′l-haram sene tis‘a ve selâsîn ve elf

Şuhûdü′l-hâl, Yahya Bey Kethüdayeri, Ahmed Beşe Çanakçı, Mahmud Beşe Er-

râcil, Mehmed Çavuş Piri Çelebi, El-hâc Mehmed Efendi

K438-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Süleyman Beşe ibn-i Abdullah vekîli bâkî Beşe ibn-i Sinan Beşe ez-zevce

Melek binti (silik) (silik) el-mihri′l-mü’eccel erba‘a elf dirhem nakd-ı rayic-i fi′l-vakt

hurrire fi′t-târihi′l-mezbûr

Şuhûdü′l-hâl, İbrahim Beşe müezzin, Monla Yakub El-imâm, Ömer Beşe Muslu,

Mehmed Beşe Hüseyin, Ebubekir Efendi El-vâiz, Ve gayruhum

277

V49-A


FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sâkinlerinden Ömer Çeleni ibn-i Ali nâm kimesne

meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzımü′t-tevkîrde işbu hâfızü′l-kitâb Hallac Receb ibn-i Hasan

muvâcehesinde bi’l-mutabık ve’l-musaf ıkrâr ve i‘tirâf idüb Kal‘a-i Kule’de vâki‘ bir

cebhesi Ömer Çelebi ve bir haddı Nahşuvanî Mehmed Beşe ve bir cânibi Kokoç Mehmed

Beşe mülklerine ve bir tarafı tarîk-i âmma müntehî olub bundan akdem fevt olan hâlitem

Ayşe Hâtun nâm müteveffiyeden ırsla intikâl eden evden ve aşat beyt ve evânî-i nühâsdan

ve saîr muhallefâtdan bana aid olan hisse-i şer‘iyyemi alâ tarîki′s-sulh ve′t-tehârüc mezkûr

Receb’e bey‘-i bât-ı kat‘î ile yirmibeş aded kâmil guruşa bey‘ idüb kabz-ı semen-i ma‘dûd

ve teslîm-i mebî‘-i mahdûd kıldım ba‘de′l-yevm mülk-i müşterâsıdır keyfe mâ-yeşâ ve

yehtâr mutasarrıf olsun dedikde mukırr-ı mezbûrun vech-i meşrûh üzere cârî olan ıkrârın

el-mukırrun lehü′l-mezbûr vicâhen tasdîk etmeğin gıbbe′t-taleb hüve′l-vesîka ketb ve

terkim olundu hurrire fî evâsıt-ı Muharremi′l-haram sene tis‘a ve selâsîn ve elf

Şuhûdü′l-hâl, Ömer Ağa Dizdar (?), Ömer Çelebi Kethüda-i Kule, Deli Veys Çelebi

Kurd Bey, Mehmed Beşe Nahşuvanî, Ahmed Çelebi El-müezzin, Hasan Çelebi Mazlum,

Ahmed Çelebi Seyfullah Mansur Dede, Derviş Ali, Hallac Murad, Said Çelebi El-müezzin,


K440-(Nikâh)

FASIL

Ez-evc Hasan ibn-i Abdullah vekîleti Ali Çelebi ibn-i Mahmud Beşe ez-zevcetihi

Mükerrem binti Yanol vekîlihâ Ahmed bin Mehmed es-sâbit vekâletihi bi-şehâdetihi

Hasan ibn-i Abdullah ve Sefer ibn-i Rüstem el-mihri′l-mü’eccel mie dirhem hurrie fî

evâhir-i (silik)

Şuhûdü′l-hâl(silik)

K441-(Nikâh)

FASIL

Ez-zecv Şahin ibn-i Abdullah el-vekîlün anh bi′l-akd Ahemd Ağa Korucu ez-

zevceti’l-bikri’l-baliga Sayime binti Abdullah el-vekîlün anhâ Hüseyin ibn-i Davud es-

278

sâbit vekâletihi bi-şehâdetihi diğer Hüseyin ve Şaban (boşluk) el-mihri′l-mü’eccel hamse

mie dirhem akden akden fuzuliyyen hurrire fî evâhir-i Muharremi′l-haram sene tis‘a ve

selâsîn ve elf

Şuhûdü′l-hâl, Süleyman Çelebi El-kâtib, Esad Çelebi ibn-i Hüseyin Efendi,

Ebubekir El-hâtib, Ve gayruhum


FASIL

Budur ki Mahmiyye-i Trabzon mahallâtından Kavak Meydanı Mahallesi

sâkinlerinden Ali Çelebi ibn-i Ömer Beşe nâm kimesne asaleten ve hemşiresi Amire ve

vâlidesi Fatma nâm hâtun tarafından husus-ı âti′z-zikre Hamza Halife El-imâm ve

Abdülhalim Çelebi ibn-i Ahmed şahâdetleriyle vekâleten meclîs-i şer‘-i hâzır-i lâzımü′t-

tevkîrde işbu râfi‘ü′l-kitâb Yakub ibn-i Cafer Ağa muvâcehesinde ıkrâr-ı sahîh-i şer‘î ve

i‘tirâf-ı sarih-i mer‘î kılub mahalle-i mezbûrede vâki‘ bir cebhesi Meydan ve bir cebhesi

Geyvan bağçesine ve bir tarafı tarîk-i âmma ve bir cânibi saîr müslimîne müntehî olub

babamızdan intikâl eden evden ve bağçeden ve eşcâr-ı müsmire ve gayrı müsmireden

karındaşım Mustafa’ya aid olan hisse-i şâyiasını mukaddema mezkûr Yakub Bey’in

karındaşı İsmail Ağa’ya mahmiyye-i İstanbul’da bey‘ idüb yedime hüccet-i şer‘iyye (...) el-

hâleti hazihi mahdûd-ı mezbûrda bana ve hemşirem Amir eve vâlidem Fatma’ya aid olan

hisse-i şer‘iyyemizi dahî merkûm Yakub Bey’e yüz aded kâmil guruşa bey‘-i bât-ı kat‘î ile

bey‘ idüb kabz-ı semen-i ma‘dûd ve teslîm-i mebî‘-i mahdûd kıldık ba‘de′l-yevm mülk-i

müşterâsıdır keyfe mâ-yeşâ ve yehtâr mutasarrıf olsun dedikde mâ-vâka‘a gıbbe′t-taleb

ketb ve terkîm olundu hurrire fî evâsıt-ı Muharremi′l-haram sene tis‘a ve selâsîn ve elf

Şuhûdü′l-hâl, Ebubekir Efendi El-vâiz, El-hâc Mehmed Efendi El-hâtib, Ahmed

Çelebi ibn-i Mehmed Çavuş (...), El-hâc Mehmed Bey Mustafa (...), Ali halife El-imâm,

Şeyh Mehmed Efendi, Ve gayruhum

K443-(Şehidlik Hücceti)

FASIL

Budur ki udûl-i müslimînden Hasan Çelebi ibn-i Mustafa Bey ve Derviş bin Yahya

nâm kimesneler meclîs-i şer‘-i hâzır-i lâzımü′t-tevkîrde işbu Emine binti Mahmud nâm

hâtunlar zevci Arabacılardan Hasan Beşe nâm râcil Medîne-i anda bir seneden (...) ki şehid

279

oldu bu hususa şâhidleriz şehâdet dahî ederiz deyu edâ-i şehâdet-i eyledikleri mezbûre

Emine Hâtun talebiyle kayd-şud hurrire fi′t-ttârihi′l-mezbûr

Şuhûdü′l-hâl, Yusuf Çelebi Veli, Ebubekir Efnedi El-hâtib, Zülfikar Mehmed,

Mahmud Bey el-cündî, Ve kâtibü′l-hurûf Süleyman, Ve gayruhum

V49-B

K444-(Sulh)

FASIL

Budur ki Mahmiyye-i Trabzon mahallâtından Aşağı Hisar sâkinlerinden İbrahim

Çelebi ibn-i El-hâc Süleyman nâm kimesne meclîs-i şer‘-i hâzır-i lâzımü′t-tevkîrde hâlitesi

olan işbu hâfızü′l-kitâb İbrahim Beşe ibn-i Abdurrahman Beşe muvâcehesinde bi’t-tav‘i

ve’r-rızâ‘ ıkrâr ve i‘tirâf idüb babam müteveffâ-i mezbûr Hacı Süleyman’dan müntakil

sermayede Sufteden (?) ve Dilaver nâm abd-ı memlukden bana aid olan hisse-i şer‘iyyem

hususunda mâbeynimizde münâza‘ât-ı kesîre vâki‘ oldukda “es-sulh hayr” fehvâsınca

mülhak-ı maslahatda tavassut ile alâ tarîki′s-sulh ve′l-câri mabeynimizde otuz bin nakd-ı

rayic-i fi′l-vakt akçeye sulh idüb ben dahî bedel-i sulh olan otuz bin akçayı alub kabûl ve

kabz idüb zikr olunan Sufte’de (?) ve sermaye ve abd-ı memlûk da‘vâsından mezkûr

İbrahim Bey zimmetini ibrâ-i âmm ile ibrâ ve iskât eyledim ba‘de′l-yevm husus-ı mezbûr

içün benden veya vekîlde davâ sâdıra olursa lede′l-hükkâmi′-kirâm mesmû‘a ve makbûle

olmaya dedikde mukırr-ı merkûmun minvâl-i meşrûh üzere sâdır olan ıkrârı el-mukırru

lehü′l-mezkûr vicâhen tasdîk idüb mâ hüve′l-vâki‘bi′t-taleb kayd-şud hurrire fi′t-târihi′l-

mezbûr

Şuhûdü′l-hâl, El-hâcİshak Beşe Hüseyin, Şeyh Mehmed Efendi, Murad Beşe, Er-

râcil, Hamza Beşe Er-râcil, Ali Çelebi Hüseyin, Ömer Beşe ,Esenlü (?) Beşe, Hüseyin Bey,

Ali Çavuş, Mehmed Çelebi El-imâm, Davud ölükbaşı, Süleyman Beşe Serdar, Satılmış

Çelebi Hacı Ömer, Mustafa Çavuş Karakilim, Sinan Çelebi, Hacı Ömer


FASIL

Budur ki Mahmiyye-i Trabzon sükkânından Hoca Anderya veled-i Anaksend nâm

zımmî meclîs-i şer‘-i hâzır-i lâzımü′t-tevkîrde işbu râfi‘ü′l-kitâb karındaşı oğlu Yemlon

veled-i Andon muvâcehesinde ıkrâr ve i‘tirâf idüb Sûk-ı Sultânî’de Alipazarı’nda vâki‘ iki

280

cebhesi tarîk-i âmm ve iki cebhesi İsmail Çelebi mülküne müntehî olub mutasarrıf olduğu

bir bâb mülk evimi ve ana muttasıl İmaret-i Hâtuniye Evkâfı’na ayda on beş akçe icâre ile

mutasarrıf olduğum iki bâb dükkan zemin tevâbi‘ ve levâhık ve tarâik ve murâfık ile

mezkûr Yemlon’a ikiyüz elli aded riyal guruşa bey‘ idüb kabz-ı semen ve teslîm-i mübeyyi

eyledim deyu ıkrâr idicek hücec-i ıkrâra ve bey‘-i şirâya hükm olundu hurrire fî evâsıt-ı


Şuhûdü′l-hâl, Berberzâde Mustafa Çelebi, Ahmed Beşe Abdullah, Mustafa Beşe

Süleyman, Mustafa Beşe Korkud, Mehmed Çelebi Hacı İshak, Satılmış Çelebi, Hacı Ömer,

Hasan Beşe Atar, El-hâcPiri Veli, Kurd Beşe Süleyman, Süleyman Beşe Serdar, Mustafa

Çelebi Muslu, Ali Çelebi Muslu, Vasıl Canik, Arslan Berazi, Yanol Kerazi, Adam Musa,

Yanol Avam, İstefan Merküz


FASIL

Budur ki dergâh-ı Alî Yeniçerilerinden İbrahim Beşe ibn-i Alaaddin meclîs-i şer‘de

mahmiyye-i Trabzon sâkinlerinden işbu râfiül-kitâb Abacı Mahmud Beşe ibn-i Yusuf

muvâcehesinden takrîr-i kelâm idüb (silik) Mahallesi’nde vâki bir cebhesi mescid-i mezbûr

ve iki haddi tarîk-i âmma müntehî olub mutasarrıf olduğum fevkânî ve tahtânî kiremid

örtülü evi ve anbarı ve havluyu ve dâhilinde olan iki dîb zeytn eşcârını cemî‘ tevâbi‘ ve

levâhık ile mezkûr Abacı Mahmuda yüz on aded kâmil riyal guruşa bey‘ idüb kayd-ı sicil

olundu

Şuhûdü′l-hâl, (silik), İbrahim Beşe Çakir, Ömer Beşe Üveys Beşe, Mehmed Beşe

Halil, Mehmed Beşe Budak, Ahmed Beşe Abdullah, Ve gayruhum

K447-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Himmet bin Hüseyin vekîli Ahmed Çelebi Dede ez-zevceti’l-bikri’l-baliga

Huri binti Cafer vekîlihâ Ali Bey ibn-i Mustafa (...) Seyfi Dede ve Mustafa Çelebi ibn-i

Mehmed el-mihri′l-mü’eccel elf dirhem hurrire fî evâhir-i Muharremi′l-haram sene tis‘a ve

selâsîn ve elf

Şuhûdü′l-hâl, Ahmed Çelebi Kabasakal, Ebubekir Efendi El-vâiz, Zülfikar,

Mehmed, Ve katibü′l-hurûf Süleyman, Ve gayruhum

281

K448-( Boşanma)

FASIL

Budur ki udûl-i müslimînden Hafız Ali Efendi ibn-i Kaya ve Davud Halife ibn-i

Monla Ahmed meclîs-i şer‘-i hâzır-i lâzımü′t-tevkîrde li-ecli′ş-şehade hâzırân olub altı

aydan mütecâvizdir ki Tekfur Çayırı Mahallesi sâkinlerinden Nasuh Çelebi ibn-i Ömer

Beşe taht-ı nikâhında Belkıs binti Murad nâm hâtunu talak-ı selâse ile tatlîk eyledi biz

hususa şâhidleriz şehâdet dahî ideriz deyu edâ-i şahâdet-i şer‘iyye eyledikleri mezbûr

Belkıs talebiyle tescîl olundu hurrire fî evâhir-i Muharremi′l-haram sene tis‘a ve selâsîn ve

elf

Şuhûdü′l-hâl, Ebubekir Efendi El-hâtib, Zülfikar Mehmed, Süleyman Çelebi,

Teberrük, Ve katibü′l-hurûf Süleyman

K449-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc İbrahim Beşe ibn-i Abdullah vekîli Derviş Çelebi ibn-i Sosoni (?) ez-

zevceti’s-seyyib Belkıs binti Murad vekîlihâ Hafız Ali Efendi be-şehâdeti, Davud Halife

El-imâm Monla Sadık el-mihri′l-mü’eccel elf dirhem Hurrie fi′t-târihi′l-mezbûr

Şuhûdü′l-hâl, şuhûdü′s-sâbıkûn

V50-A

K450-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Kurd bin İlyas el-akd-i nefsihi ez-zevceti’s-seyyib Meryem binti Abdullah

vekîlihâ Hamza bin Hüseyin be-şehâdeti fuzuliyyen el-mihriü’l-mü’eccel elf dirhem nakd-ı

rayic-i fi′l-vakt Tahrîren fî evâil-i Muharremi′l-haram sene tis‘a ve selâsîn ve elf

Şuhûdü′l-hâl, Ebubekir Efendi El-vâiz, Süleyman Çelebi El-kâtib, Süleyman Beşe,

(...), Es-seyyîd Mustafa Çelebi, Es-seyyîd Hasan, Ve gayruhum

K451-(Arâzi-sınır anlaşmazlığı)

FASIL

Yoros Nâhiyesi’ne tâbi‘ Kirâmyo nâm karye sükkânından Mürteza Beşe ibn-i

Mehmed nâm râcil meclîs-i şer‘de işbu bâ‘isü′t-tahrîr Mehmed bin Ömer Beşe

282

muvâcehesinde tâkrîr-i kelâm kılub karye-i mezbûrede vâki‘ lede′l-ahâli ma‘lûmü′l-hudûd

olub kırk elli yıldan mütecâviz ebâ an ceddin mutasarrıf olduğum zirâate kabil boz yerleri

ve asmalı mülkü tasarruf edegelirken hâlâ merkûm Mehmed dahl idüb tasarrufuma mâni‘

olur vâki‘ hâl suâl ve ihkak-ı hak olunmak matlubumdur dedikde gıbbe′s-suâl mezkûr

Mehmed cevâba mutasaddî olub zikr olunan yerler benim dahî ceddimden intikâl etmişdir

lâkin kırk elli yıldır merkûm Mürteza Beşe’nin tasarrufundadır deyu ıkrâr idüb ve bu ana

değin da‘vâ eylemedim hâlâ taleb ederim dedikde merkûm Mehmed’in cevâbı na-meşru‘

olduğundan gayrı kırk elli-sene mürûr eden davânın istimâ‘ı caiz ola müte‘allik

mu‘arazadan men‘ olunub mahdûd-ı mezbûr merkûm Mürteza Beşe yedinde ibkâ ve

mukarrer kılınıb işbu vesîka ketb olundu tahrîren fî evâil-i şehr-i Muharremi′l-haram sene


Şuhûdü′l-hâl, Cafer Çelebi ibn-i Monla Beşe, Abdi Beşe Kurd, Ebubekir, El-imâm,

Süleyman (silik), Mürüvvet bin Abdullah, Mehmed bin Ali, Mehmed Çelebi el-mezbûr

K452-( Tayin)

FASIL

Budur ki İmâret-i Hâtun’a yüz beş akçe vazîfe ile vekîl olan Hacı Mehmed nâm

kimesne tarafından Çavuş meclîs-i şer‘de bir hudûd içün Asitane-i Saadete gitmek lâzım

geldikde ben Asitanede iken (?) işbu bâ‘is Ahmed Çelebi zikr olan vekîlharclığa vekîl ve

kaimmakam nasb ve ta‘yîn eyledim dedikde oldahî vekîl-i (?) merkûmu kabûl etmeğin def‘

şud

Şuhûdü′l-hâl, Ebubekir Efendi (silik), Esad Çelebi, Hızır Bey (...), Ve katibü′l-

hurûf, Ve gayruhum

K453-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Hüseyin Beşe ibn-i Abdullah el-vekîlün anh Mustafa Beşe ibn-i Hasan

Beşe ez-zevceti’s-seyyib Belkıs binti Ali Ağ el-vekîl anhâ (...) velâyeten el-mihri′l-

mü’eccel elf dirhem hurrire fî evâsıt-i şehr-i Muharremi′l-haram sene tis‘a ve selâsîn ve elf

Şuhûdü′l-hâl, Ali Çelebi Okçuzâde, Melik dede, Hüseyin Ağa El-mütevellî (silik),

Mehmed, Mehmed Zülfikar muhzır

283

K454-(Borç-Alacak)

FASIL

Budur ki Halomana nâm karye sükkânından Manas veled-i Destifor nâm zımmî

meclîs-i şer‘-i hâzır-i lâzımü′t-tevkîrde Ayasofya Mahallesi’nde Rüstem Beşe ibn-i Ahmed

Reis muvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb bundan akdem mezkûr Rüstem Beşe’ye bin akçalık

evânî-i nühâs verdim ve bin beşyüz akçe dahî dâyini olan Süleyman nâm kimesneye havâle

idüb ve beşbin beşyüz akçe karz alub ba‘de hesâb zimmetinde karz-ı şer‘îden sekizbin akçe

hakkım vardır taleb ederim suâl olunsun dedikde gıbessuâl merkûm Rüstem Beşe cevâba

mutasaddî olub fi′l-hakika mezbûr nühâsdan minvâl-i meşrûh üzere bin akçe nühâs

bahasından ve havâle etdiğim bin beşyüz akçe ve beşbinbeş yüz akçe (...) nakd ki cem‘an

sekizbin akçe olur alub akbz eyledim deyu tav‘an ıkrâr etdikden sonra sâlifü′z-zikr olan

sekizbin akçe (...) sermayesi aldım karz aldım dedikde mezkûr Rüstem Beşe sermaye

alduğuna beyyineden âciz ve kâsır olmağın mukırr ve mutasarrıf olduğu sekizbin akçenın

edâsına hükm olundu tahrîren fi′t-târihi′l-mezbûr

Şuhûdü′l-hâl, Ebubekir Efendi El-vâiz, Süleyman Beşe Yesaî, Mustafa Beşe

Mehmed, Zülfikar Mehmed, (...), Mehmed, Ve gayruhum


FASIL

Budur ki Der-saâdet Yeniçerilerinden El-hâc İlyas Beşe ibn-i Abdullah meclîs-i

şer‘-i hâzır-i lâzımü′t-tevkîrde Der-saâdet Yeniçerilerinden Aslan Beşe ibn-i Abdullah

muvâcehesinde ıkrâr ve i‘tirâf idüb Kavana nâm mevzi‘de vâki‘ bir cebhesi ormana ve bir

cebhesi Kayış Mehmed Beşe mülküne ve bir cânibi dereye ve bir cebhesi tarîk-i âmma

müntehî olub mutasarrıf olduğum zeytün bağçemin dâhilinde olan kırk aded zeytün

eşcârını ve bundan mâ‘adâ mahdûd-ı mezbûr (...) vâki‘ bir cebhesi elmalık zeytün ve bir

cebhesi İbrahim Bey mülküne ve bir cebhesi Ziya Kud oğlu Reso mülküne müntehî olub

sed üzerinde olan on beş dîb zeytün eşcârını bu cümel ellibeş aded zeytün eşcârını cümle

tevâbi‘ ve levâhıkı ile mezbûr Aslan Beşe’ye yirmi altı aded kâmil guruşa bey‘-i bât-ı kat‘î

ile bey‘ idüb kabz-ı semen ve teslîm-i mübeyyi eyledim mük-i müşterâsıdır keyfe mâ-yeşâ

ve yehtâr mutasarrıf olsun deyücek sahh ıkrârı def‘-i şer‘le hükm olundu hurrire fî evâil-i


284

Şuhûdü′l-hâl, Mehmed Çelebi Baçrazâde, Hasan Çelebi ibn-i el-mezbûr, Mehmed

Çelebi ibn-i Mustafa Beşe, Mehmed Çelebi ibn-i Veli Çelebi, Mehmed Çelebi, Mürteza

Bey, Abdullah bin Mehmed Çelebi, İsmail Beşlü, Süleyman Çelebi Yesaî, Ali Çelebi, Ve

gayruhum

V50-B

K456-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Ömer ibn-i Mehmed akd-i bi-nefsihi ez-zevce Ayşe binti Himmet el-vekîl

(silik) es-sâbit vekâletihi be-şehâdeti Hamza (?) ibn-i Mustafa ve Süleyman ibn-i Mehmed

el-mihri′l-mü’eccel elf dirhem hurrire evâil-i şehr-i Muharremi′l-haram sene tis‘a ve

selâsîn ve elf

Şuhûdü′l-hâl, Süleyman Mülki, Zülfikar muhzır, Ve gayruhum

K457-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Ali Beşe ibn-i Musa akid-i bi-nefsihi ez-zevce el-bikri′l-baliga Marya binti

Rıfail el-vekîl anhâ Musa Beşe ibn-i Hamza es-sâbit vekâletihi be-şehâdeti Murad ibn-i

Abdullah ve Dellal Mehmed ibn-i Abdullah el-mihri′l-mü’eccel selâse mie dirhem hurrire

fî evâsıt-ı şehr-i Muharremi′l-haram sene tis‘a ve selâsîn ve elf

Şuhûdü′l-hâl, Esad Çelebi ibn-i Hüseyin Efendi, Ebubekir El-imâm, Zülfikar

Mehmed, Ve gayruhum

K458-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevce bayram ibn-i Mustafa el-vekîl Mehmed ibn-i Mustafa ez-zevceti’l-bikri’l-

baliga Emine binti Hızır vekîlihâ Ali Beşe ibn-i Abdullah es-sâbit vekâletihi be-şahâdeti

Mehmed ibn-i Hüseyin ve Pir Mehmed ibn-i Abdullah el-mihri′l-mü’eccel elf dirhem

hurrire fî evâsıt-ı şehr-i Muharremi′l-haram sene tis‘a ve selâsîn ve elf

Şuhûdü′l-hâl, Ebubekir El-imâm, Süleyman Kal‘a-zâde (?), Ve gayruhum

285

K459-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Ramazân bin Muslu vekîli Murad ibn-i Abdullah ez-zevceti′lbikri′l-baliga

Belkıs binti Mahmud Çelebi vekîlihâ (...) el-mezbûre hâzır-ı fi′l-meclîs el-mihri′l-mü’eccel

elf dirhem hurrire fî evâil-i şehr-i Muharremi′l-haram sene tis‘a ve selâsîn ve elf

Şuhûdü′l-hâl, Mustafa Beşe Ahmed Reis, Mehmed Çavuş (silik), Zülfikar muhzır,

Ve gayruhum

K460-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Ramazân Beşe ibn-i Abdullah vekîli Şerîf Çelebi ibn-i Veli ez-zevceti’s-

seyyib Emine binti Mahmud vekîlihâ Derviş bin Mehmed be-şehâdeti Üstad Receb bin

Pervane ve Yahya bin Hasan el-mihri′l-mü’eccel hamse elf dirhem hurrire fî evâhir-i şehr-i


Şuhûdü′l-hâl, Hamza Beşe Osman, Mehmed bin Abdullah muhzır, Hüseyin Beşe

Mehmed muhzır, Süleyman Çelebi Teberrük, Ve katibü′l-hurûf Süleyman, Ve gayruhum

K461-(Borç-Alacak)

FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sâkinelerinden Safvet binti Abdi Subaşı nâm hâtun

tarafından da‘vâ-yı âti′z-zikre Musa Çelebi bin Hasan ve Muharrem Çelebi ibn-i Ali

şehâdetleriyle vekâleti sâbite olan Mustafa Çelebi ibn-i Hüssam Beşe meclîs-i şer‘-i hâzır-i

lâzımü′t-tevkîrde İbrahim Çelebi ibn-i Mehmed Beşe muvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb

müvekkilem mezbûre Safvetin babasındna intikâl eden Uzun Kastel nâm nâm karyede

vâki‘ bir cebhesi Kiraki ve bir cebhesi Serayo (?) Kostantıniyye ve bir cebhesi (silik) ve bir

cebhesi tarîk-i âmma müntehî olan ev ve asmalı mülkü ve medfûn (...) ve yine karye-i

mezbûrede vâki‘ lede′l-ahâli ve′l-cîrân ma‘lûmü′l-hudûd olub müntakil (silik) müşâ‘an

tasarruf olunan asmalı mülkün nısfını merkûm İbrahim Çelebi zabt idüb tasarrufuna mâni‘

olur vâki‘ hâl suâl ve ihkâk-ı hak olunmak matlubumdur dedikde gıbbe′s-suâl mezkûr

İbrahim Çelebi cevâba mutasaddî olub mezbûre sağîrenin babası merkûm Abd Subaşının

babam müteveffâ-yı mezbûr Mehmed Beşe’ye ikibin ikiyüz yirmi akçe deyni olub fevt

oldukda meblağ-ı mezbûr mukabelesinde mahdûd-ı mezbûru merkûm sağîrenin kıbel-i

286

şer‘den mansûb vâsîsi olan vâlidesi Saliha Hâtun tarafında İsmail Çelebi vekîl-i şer‘îsi olub

yetime-i mezbûrenin zarure nafakası ve zarure deyni içün babam müteveffâ-yı mezbûr

Mehmed Beşe hâl-i hâyatında ve kemâl-i akl-i sıhhatinde üçbin dörtyüz yirmi akçeye bey‘

idüb meblağ-ı mezbûrun ikibin ikiyüz yirmi akçesını deyn-i mezbûra takas idüb binikiyüz

akçe fazlasını vekîl-i mezbûr İsmail Çelebi alub kakz idüb teslîm-i mübeyyi etdikden sonra

sâbıkan Trabzon Kadısı olan merhûm Hasan Efendi’nin imzasıyla mümzi ve mahtûm ve

sene ihda ışrîn ve (silik) ve elfinin Zilka‘desinin evâili târihi ile müverrah yedine hüccet-i

şer‘iyye verüb târih-i mezbûrdan bu ana gelince onsekiz senedir tasarrufumdadır deyu

hüccet-i şer‘iyye ibrâz idüb nazar olundukda mazmûnu takrîrine mutâbık olub vekîl-i

mezbûr Mustafa Çelebi’nin inkârından sonra mazmûn-ı hüccete beyyine taleb olundukda

udûl-i ricâlden El-hâc İlyas Beşe ibn-i Abdullah ve Mehmed Çelebi ibn-i Ahmed nâm

kimesneler li-ecli′ş-şehade hâzıran olub kâzıye minvâl-i muharrer üzere olduğuna

mazmûn-ı hüccete müttefikü′l-lafz ve′l-ma‘nâ edâ-i şehâdet-i şer‘iyye etdikleri ba‘de′t-

ta‘dîl ve′t-tezkiye şehâdetleri hayız-ı kabûlde vâki‘ olub mâ-vâka‘a bi′t-taleb kayd-şud

hurrire fi′t-târihi′l-mezbûr

Şuhûdü′l-hâl, Hüseyin bin Musa, Mehmed Beşe Muslihiddin, Derviş Bey Murad,

Ahmed Beşe Mehmed, Mehmed Beşe Osman, Abdülbaki Ahmed, Ahmed Beşe Toros, Ali

Beşe Mehmed, Hasan Beşe Hüseyin, Musa Beşe Hüseyin, Hamza Beşe Ali, Muslu Çelebi,

El-kâtib, Ali Beşe Abdullah, Maksud Dede, Süleyman Yesaî, Süleyman Çelebi El-kâtib,

Ve gayruhum

V51-A


FASIL

Ali Beşe Mustafa nâm kimesne meclîs-i şer‘-i hâzır-i lâzımü′t-tevkîrde işbu

hâfızü′l-kitâb Usta Receb bin Hüseyin muvâcehesinde bi’t-tav‘i ve’r-rızâ‘ ıkrâr ve i‘tirâf

idüb Hockofra nâm karyede vâki‘ bir cebhesi Mehmed Beşe ve bir cebhesi Mustafa Çelebi

ve bir cânibi Murad mülklerine ve bir tarafı Ahmed mülküne müntehî olub kız karındaşım

Fatma ile müşâ‘an müşterek olduğum asmalı mülkde ve saîr eşcâr-ı müsmire ve gayrı

müsmireden bana aid ve râci‘ olan hissemi mezkûr Hasan’a on aded kâmil guruşa bey‘-i

bât-ı kat‘î ile bey‘ idüb kabz-ı semen-i ma‘dûd ve teslîm-i mebî‘-i mahdûd kıldım ba‘de′l-

yevm mülk-i müşterâsıdır keyfe mâ-yeşâ ve yehtâr mutasarrıf olsun dedikde mâ-vâka‘a

287

bi′t-taleb kayd-ı sicil olundu hurrire fî evâhir-i şehr-i Muharremi′l-haram sene tis‘a ve

selâsîn ve elf

Şuhûdü′l-hâl, Üstad Derviş ibn-i Yusuf el-(...), İshak Çelebi Halil, Ahmed Çelebi

ibn-i İbrahim, Üstad Osman el-…, Ahmed bin Abdullah, Ve gayruhum

K463-(Borç-Alacak)

FASIL

Budur ki Tekfur Çayırı Mahallesi’nde Üstad Hüseyin bin İsmail Türbedâr meclîs-i

şer‘de Erdoğdu Vakfı’nın nâzırı olan Monla Ali muvâcehesinde ıkrâr ve i‘tirâf idüb vakf-ı

mezbûr nükudundan nâzır-ı mezbûr yedinde altı guruş bir rub‘ alub kabz edü vâcibü′l-edâ

deynimdir dediği kayd-şud tahrîren fî evâil-i Muharremi′l-haram sene tis‘a ve selâsîn ve elf

Şuhûdü′l-hâl, Ebubekir Efendi, El-vâiz, Süleyman Çelebi El-kâtib, Süleyman

Çelebi Teberrük, Zülfikar Mehmed, Ve gayruhum

K464-(Vekâlet)

FASIL

Yomra Nâhiyesi’ne tâbi‘ Varvara nâm karye sâkinelerinden Belkıs binti Abdullah

nâm hâtun Kız karındaşı Adile nâm müteveffâdan kendüsüne aid ve râci‘ olan hisse-i

mürafâ-i mezbûrun muhallefâtına vâsı‘ü′l-yed olanlardan da‘vâ ve talebe ve kabz ve îsâle

ve inde′l-ihtiyâc mürâfa‘a-i şer‘ olmağa işbu hâfızü′l-kitâb Hasan Bey ibn-i Abdullah nâm

kimesneyi vekîl ve naîb-i münâsib nasb ve ta‘yîn etdikden sonra merkûm Hasan Bey dahî

vekâle-i merkûmeyi kabûl ve hademe-i lâzımesin edâya müteahhid olunmak işbu vesîka

ketb olunub yed-i tâlibe i‘tâ olundu lede′l-hâce (...) mâ cerâ ola tahrîren fî evâhir-i


Şuhûdü′l-hâl, Abdülbaki Çelebi (...), Ebubekir El-imâm, Süleyman Çelebi El-kâtib,

Zülfikar, Mehmed

K465-(Mehir)

FASIL

Bundan akdem mürd olan Karakaş nâm Ermeninin zevce-i metrûkesi Meryem binti

Astator nâm zımmîye meclîs-i şer‘-i hâzır-i lâzımü′t-tevkîrde mürd-i mezbûrun usûbe-i

nesebiyye ile vârisi olan işbu râfi‘ü′l-kitâb Baron Vâsil nâm zımmî muvâcehesinde bi’l-

288

mutabık ve’l-musaf ıkrâr idüb zevcim mürd-i mezbûru zimmetinde mün‘akid olan mihr-i

mü’eccelim ve muhallefâtından bana aid olan rub‘ hisse-i şer‘iyyem mukabelesinde alâ

tarîki′s-sulh ve′t-tehâric iki nakd-ı râyic-i fi′l-vakt akçe alub kabûl ve kabz idüb mutâlebât-

ı bâkiyyeden merkûm Baron Vâsil’in zimmetini ibrâ-i âmm ile ibrâ ve ıskât eyledim

ba‘de′l-yevm husus-ı mezbûr içün da‘vâ sâdıra olursa lede′l-hükkâmi′l-kirâm mesmû‘a ve

makbûle olunmaya dedikde mukırr-ı merkûmun vech-i muharrer üzeresâdır olan ıkrârın el-

mukırrun lehü′l-merkûm vicâhen tasdîk idüb mâ hüve′l-vâki bi′t-taleb ketb olundu tahrîren

fî gurre-i Saferü′l-hayr sene tis‘a ve selâsîn ve elf

Şuhûdü′l-hâl, Abdülbaki Çelebi (...), Mehmed Çelebi Hacı Rüstem, Ahmed Ağa,

Kuzu, (silik), Ve gayruhum

K466-( Diyarbekir’e mühîmmat nakli için Giresun Kadısı’nın toplanan vergiyi

iadesine dair kayıt)

FASIL

Bi′l-fi′il vezâretle Trabzon muhafazasında olan düstur-ı mükerrem Ömer Paşa

edâma′llahu te‘âlâ iclâlehû hazretleri meclîs-i şer‘-i lâzımü′t-tevkîrde Kasaba-yı Giresun

Kadısı olan fahrü′s-sâdât Yahya Efendi muvâcehesinde bi’t-tav‘i ve’r-rızâ‘ ıkrâr idüb

bundan akdem binotuz yedi senesine mahsub olmak üzere mûmâ-ileyh Yahya Efendi kaza-

i mezbûrdan cem‘ ve tahsil idüb Diyarbekir’e nakli ferman olunan barut-ı siyahın kirâsın

harc ve sarf olunmak içün akzb etdiği sürsat akçesinden zimmetinde onbin akçe bâkî

kalmağın hâlâ mezkûr Yahya Efendi zikr olunan onbin akçeyı getürüb teslîm idüb ben dahî

alub akbz eyledim ba‘de′l-yevm mâl-ı mîrîden zimmetinde bir akçe bâkî kalmadı dedikde

müşârün-ileyh Paşa Hazretleri’nin vech-i muharrer üzere cârî olan ıkrârın merkûm Yahya

Efendi vicâhen tasdîk idüb mâ hüve′l-vâki bi′t-taleb kayd olundu sene tis‘a ve selâsîn ve elf

tahrîren.

Şuhûdü′l-hâl, Mehmed Çelebi, Yahya Beşe, Ahmed Beşe Hâyati, Mustafa Bey

Kuzgun-zâde, (...) Bey, Mehmed Efendi, (...)

K467-(Zeâmet tevcîhi)

FASIL

Budur ki Dersadet Yeniçerilerinden Ali Beşe El-meşhur (silik) meclîs-i şer‘de

müvekkilâm (silik) İmaret-i Hâtuniyye Evkâfı’ndan Hamam-ı cedîdin senede Fesancı (?)

Mustafa Bey uhdesinden yedibin altıyüz akçe icârede iken sekizyüz akçe ziyade ile

289

senesini sekizbin akçeye iltizâm ve kabûl eylediği (...) talebiyle kayd-şud hurrire fî gurre-i

Saferü‘l-hayr sene tis‘a ve selâsîn ve elf

Şuhûdü′l-hâl, Ahmed Beşe (...), Mehmed Beşe Ahmed, Zülfikar Mehmed, Şeyh

Mehmed (silik), Ve gayruhum

V51-B

K468-(Gasb)

FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon’da vâki‘ merhûme Hâtuniyye Evkâfı’na mütevellî

olan fahrü‘l-akran Hüseyin Ağa zide kadruhu Dergâh-ı Âlî Yeniçerilerinden Yorgancı

Oğlu ma‘rûf Abdurrahman Beşe ibn-i Mehmed nâm râcili meclîs-i şer‘-i şerîfe ihzâr ve

bi’l-muvâcehe takrîr-i da‘vâ idüb bundan akdem salb olunan Yusuf nâm katilin vâris-i

ma‘rûfu olmayub muhallefâtı beytü‘l-mâle aid olmağın maslûb-ı mezkûrun

muhallefâtından her mîrâsı vakf içün zabt olunub aylıkda (?) on dört ay mürur etdikde (...)

mezkûr Abdurrahman zikr olunan at (?) bilâ-izn-i şer‘î fuzulen gasb eyledi vâki‘ hâl suâl

olunub cevâbı tahrîr olunması matlubumdur dedikde gıbbe’s-suâl mezbûr Abdurrahman

Beşe cevâba mutasaddî olub maslub-ı mezbûr Yusuf benim cedd-i mekârim idi zikr olunan

bargiri merkûm Yusufa aylık (?) verdim idi hâlâ buldum aldım deyu ıkrârı mütevellî-i

merkûm Hüseyin Ağa talebiyle kayd-şud hurrire fî evâil-i şehr-i Saferü‘l-hayr sene tis‘a ve

selâsîn ve elf

Şuhûdü′l-hâl, Ebubekir Efendi El-hâtib, Hasan Ağa Abdullah, Süleyman Çelebi

Teberrük, Zülfikar Mehmed, Ve gayruhum


FASIL

Budur ki (...) Merenkol veled-i Lefter nâm zımmî meclîs-i şer‘-i hâzır-i lâzımü′t-

tevkîrde işbu hâfızü‘l-kitâb Yusuf Beşe ibn-i Abdullah nâm râcil mahzarında bi’l-mutabık

ve’l-musaf ıkrâr ve i‘tirâf idüb Sûk-ı Sultânîde Abacılar Çarşusu’nda vâki‘ bir cebhesi

Karaoğlan dükkanına ve üç tarafı tarîk-i âmma müntehî olub Sultan Mehmed Han Vakfı’na

ayda üç akçe icâre ile mutasarrıf olduğum bir bâb balıkçı dükkanını vukufda olan iki bâb

abacı dükkanlarını tevâbi‘ ve levâhıkı ile merkûm Yusuf Beşe’ye otuziki aded riyal kâmil

guruşa bey‘-i bât-ı kat‘î ile bey‘ idüb kabz-ı semen ve teslîm-i mübeyyi eyledim dedikde

290

mukırr-ı merkûmun vech-i meşrûh üzere sâdır olan ıkrârı el-mukırru lehü‘l-mezbûr

vicâhen tasdîk idüb mâ vâka‘a bi‘t-taleb kayd-şud hurrire fi′t-târihi′l-mezbûr

Şuhûdü′l-hâl, Turhan Beşe Osman, Yusuf Beşe Dede, İbrahim Beşe Alaaddin,

Mehmed Beşe Kurd, Derviş Nedir-zâde, Yakub Beşe El-imâm, Ve gayruhum


FASIL

Mahmiyye-i Trabzon sükkânından Yusuf Beşe ibn-i Hasan ve diğer Yusuf Beşe

ibn-i Abdullah nâm kimesneler meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzımü′t-tevkîrde işbu râfi‘ü′l-kitâb

Amira veled-i Danyal nâm zımmî muvâcehesinde bi’t-tav‘i ve’r-rızâ‘ ıkrâr ve i‘tirâf idüb

Ayomarina Mahallesi’nde vâki bir cebhesi Kordes (?) ve bir cebhesi müşteri-i mezbûre ve

bir cânibi Haddad Sasol mülklerine ve bir tarafı tarîk-i âmma müntehî olan harâbe-meşref

ev yeriyle çâr duvarı ile ve havlısı ve altı dîb zeytün be-cümleti‘l-hudûd ve kâffetü‘l-hukuk

(...) ve levâhık ile merkûm Amira’ya on alt buçuk kâmil guruşa bey‘-i bât ile bey‘ eyledim

kabz-ı semen eyledim dediği kayd-şud

Şuhûdü′l-hâl, Turhan Beşe Osman, İbrahim Beşe Alaaddin, Mehmed Beşe Kurd,



FASIL

Mahmiyye-i Trabzon sâkinlerinden Mustafa Çelebi ibn-i El-hâc Hüssam nâm

kimesne meclîs-i şer‘de bundan akdem mürd olan Lefter zimmînin sağîr oğlu Sava ve

sağîre kızları Resile ve Ari nâm yetim ve yetimeleri kıbel-i şer‘den mensûb-i vâsii olan

Lefter veled-i Menol nâm zımmî muvâcehesinde bi’l-mutabık ve’l-musaf ıkrâr idüb Hoc

Kastamoniyye nâm karyede vâki‘ bir cebhesi Ali Çavuş ve bir cebhesi Mehmed ve bir

cânibi Aleks mülklerine müntehî olub bundan (...) Derkene nâm zımmîyeden iştirâ‘ olunan

evin ve çardağın ve medfun (...) ve asmalarının (?) be-cümleti‘l-hudûd eytâm-ı mezbûrûna

ikibin nakd akçeye satdım dediği kayd-şud

Şuhûdü′l-hâl, Mustafa Beşe Kurd, Mehmed Çelebi Ahmed, Ali Beşe Memi, Sinan

Çelebi Hasan, Mehmed Beşe Mustafa, Mustafa Ali, Ve gayruhum

291

V52-A


FASIL

Mahmiyye-i Trabzon sâkinlerinden El-hâc İlyas Beşe ibn-i Abdullah nâm kimesne

meclîs-i şer‘de işbu hafızü‘l-kitâb Ali ve Mustafa benan (?) Abdullah nâm karındaşlar

muvâcehesinde ıkrâr idüb Kosala nâm-ı diğer Kavata nâm mevzi‘de vâki‘ bir cebhesi

Muslu bir cebhesi Kurd Beşe ve bir cebhesi Keşiş ve bir tarafı tâbi‘-i mezbûr (...) müntehî

olan altmış yedi dib zeytün eşcârıyla ve dâhilinde olan koruyı sahib-i arz ma‘rifetiyle ve

bunlardan ma‘ada Açlar Deresi’nde vâki‘ bir hattı Erman ve bir haddı Kurd ve bir cânibi

tâbi‘-i mezbûr ve bir tarafı tarîk-i âmma müntehî olan yirmi beş dib zeytun eşcârını be-

cümleti’l-hudûd (:..) i vahide ile mezkûrân Ali ve Mustafa’ya yirmi aded kâmil guruşa

bey‘-i bât-ı kat‘î ile bey‘ idüp kabz-ı semen ve teslîm-i mebi‘ kıldım dediği kayd-ı sicil

olundu hurrire fî evâil-i şehr-i Saferü’l-hayr sene tis‘a ve selâsîn ve elf

Şuhudü′l-hal, İbrahim Ağa El-müteferrika, Mehmet Çelebi Ahmed, Ahmed Beşe

Yusuf, Mustafa Çelebi Kara Gelim, Mustafa Çelebi Mehmet Çelebi, Ömer bin Ümran,

Osman Beşe Bayezid, Osman Çelebi Hancı, Mehmed Beşe Mustafa, Hasan Bey Hüseyin,

Süleyman Çelebi El-kâtib


FASIL

Budur ki İmaret-i Hâtuniyye Mahallesi sükkânından Piyade bin Abdullah meclîs-i

şer‘-i hâzır-i lâzımü′t-tevkîrde işbu sâhibü′l-kitâb Kurd bin Murad muvâcehesinde ıkrâr ve

i‘tirâf idüb mahalle-i mezbûrede vâki‘ bi cebhesi tarîk-i âmm ve bir cebhesi Mehmed

Çelebi ve bir cebhesi Mustafa mülklerine müntehî olub mutasarrıf olduğum ev yerini çâr

duvarı ve havlısı ve tevâbi‘ ve levâhık ve tarâik ve mürâfıkı ile mezkûr Kurd’a otuz yedi

aded kâmil guşa bey‘-i bât-ı kat‘î ile bey‘ idüb kabz-ı semen ve teslîm-i mübeyyi eyledim

deyu ıkrârı kayd-şud hurrire fi′t-târihi′l-mezbûr

Şuhudü‘l-hal, Ömer Beşe Mehmed, Ahmed Çelebi müezzin, El-hâcİbrahim, Derviş

Çelebi Müezzin, Hacı Halife El-imâm, Mehmed Çelebi Mustafa, Memi bin Abdullah,

Bekir Dede, İsmail Dede, El-hâcHasan Dellal, Zülfikar Mehmed, Ve gayruhum

292

K474-(Verâset)

FASIL

Budur ki Hoç nâm karye sâkinlerinden olub bundan akdem mürd olan Danyal

veled-i Sav nâm zımmînin usubet-i nesebiyye ile vârisi olan Gezazi veled-i Sanko nâm

zımmî meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzımü’t-tevkîrde işbu bâisü’t-tahrîr Amerdun nâm zımmî

muvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb mürd-i mezbûrun karye-i mezbûrede vâki‘ lede’l-ahâli

ve’l-ciran malûmu’l-hudûd olan asmalı mülkünü merkûm Amerdun fuzulen zabt idüp

verâseti bana münhasıra iken tasarrufuma mâni‘ olur vâki‘-i hâl suâl ve ihkak-ı hakk

olunmak matlubumdur dedikte gıbbe’s-suâl mezkûr Amerdun cevâba mutasaddî olub fi’l-

hakika mezkûr Gezazi mürd-i mezbûr Danyal’ın vârisidir lâkin ben merkûm Danyal gaibde

iken beş altı sene cizyesin edâ eyledim cizyesi mukabelesinde mahdûd-ı mezbûru zabt

iderin didikde merkûm Amerdun’a mürd-i mezkûr hal-i hâyatında cizyesin vermeği ve

mülkünü tasarrufa seni vekîl eyledim deyu suâl olundukda vekîl eylemedi lâkin ben karye-i

mezbûre ahâlisinin ma‘rifetiyle edâ eyledim didikte merkûm Amerdun’un cevâbı na-meşru

olmağın muârazadan men‘ olunub mahdûd-ı mezkûr merkûm Gezazi’ye hükm-birle

haze’l-vesîka ketb ve terkim olundu hurrire fi evâil-i Saferü’l-hayr sene tis’a ve selâsin ve

elf

Şuhudü’l-hal, Hüseyin Ağa El-mütevellî, Şeyh Mehmed Efendi Turhan Beşe,

Osman, Ebubekir Efendi El-vâiz, ve katibü’l-hurûf Süleyman

K475-(Borç-Alacak)

FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sâkinlerinden Ömer Beşe ibn-i Osman nâm râcil

meclîs-i şer‘-i hâzır-i lâzımü′t-tevkîrde işbu hâfızü′l-kitâb Yori veled-i Kostantin nâm

zımmî muvâcehesinde bi’l-mutabık ve’l-musaf ıkrâr ve i‘tirâf idüb bundan akdem mezbûr

Yori’nin babası mürd-i mezbûr Kostantin’e hal-i hâyatında emânet tarîkiyle on iki batman

harir vermiş idim hâlâ zikr olunan on iki batman haririn kıymeti (?) olan beher batmanı

otuz guruşdan üçyüz altmış guruş mürd-i mezbûrun muhallefâtından bi′t-tamam alub kabz

ve kabûl idüb yetim-i mezbûrun zimmetinde ibrâ-i âmm ve ıskât-ı tâm ile ibrâ ve ıskât

eyledim min ba‘d alâkam (yokdur) deyu ıkrârı mâ hüve′l-vâki bi′t-taleb ketb ve terkîm

olundu hurrie fi′t-târihi′l-mezbûr

293

Şuhudü′l-hal, Mehmed Çelebi Yahya Beşe, Süleyman Çelebi birâdeş, Ahmed Beşe

Çakmakçı, Ahmed Çelebi Kabasakal, Hasan Çelebi Kasım Beşe, Mehmed Beşe Budak,

Ömer Çelebi Kara Süleyman, İbrahim Beşe Mehmed, Zülfikar Mehmed, Ve gayruhum

V52-B

K476-(Gasb)

FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sâkinlerinden olub Dergâh-ı Alî sipâhiyânlarından

fahrü′l-a‘yân Hasan Bey ibn-i Hüseyin nâm kimesne meclîs-i şer‘-i hâzır-i lâzımü′t-

tevkîrde Görele Kazası’ndan Kara Hasan nâm dâ‘î mahzarında takrîr-i da‘vâ idüb bundan

akdem ikiyüz re’s koyunum zâyi‘ oldu idi hâlâ zikr olunan koyunlardan kendü nişanım ile

otuz üç re’s koyunumu merkûm Kara Hasan ra‘y eyledüğü sürüden bulub aldım dedikde

mezbûr Kara Hasan’dan Suâl olundukda mârü′z-zikr olan otuz üç re’s koyunu bana işbu

hâzır-ı bi′l-meclîs olan Çend (?) Hüseyin’e verdim Çend (?) Hüseyin’den istintâk

olundukda zikr olunan otuz üç re’s koyunumu bana Görele sâkinlerinden işbu hâzır-ı bi′l-

meclîs olan Kara Ahmed Beşe verdi dedikde gıbbe′s-suâl merkûm Ahmed Beşe cevâba

mutasaddî olub zikr olunan koyunlar benim kendü malımdır ve ve çoban benim kendü

çobanımdır merkûm Hasan Bey gasb idüb bana küllî gadr ve ve zayf eylemişdir suâl

olunub ihkak-ı hak olunmak matlubumdur dedikde gıbbe′s-suâl mezbûr Hasan Bey’den

koyunları ne zaman sirka olunub ve ol nişanda olan koyunlar kendünün mülkü olduğuna

beyyine taleb olundukda zikr olunan koyunları şer‘an hâzır etmek içün dört güne dek

mühl-i şer‘î verildikden sonra özr-i şer‘î ta‘lîk etmek ile tekrar üç gün dahî mühl-i şer‘î

taleb idüb eyyâm-ı ma‘hûdede emâneten beyine eylemez isem da‘vâm (...) olub tekrar zikr

olunan koyunları da‘vâ ve taleb edersem inde′l-hükkâm makbûle ve mesmû‘a olunmasun

dedikde ba‘de′l-imhâl ityân-ı beyyineden âciz ve kâsır olunmak her vecihle zikr olunan

koyunlar mesfûr Kara Ahmed Beşe’nin hakkı idüğü mukarrer olmağın mesfûr Hüseyin

Bey mu‘ârazadan men‘ olunub sâlifü′z-zikr olan koyunlar merkûm Ahmed Beşe’ye hükm

olunub mâ-vâka‘a kayd-şud hurrire fi′t-târihi′l-mezbûr

Şuhûdü′l-hâl, Ahmed Beşe Çanakçı (?), Ahmed Çelebi Kabasakal, Mehmed Çelebi

Yahya Beşe, Ebubekir Efendi El-vâiz, Ve kâtibü′l-hurûf Süleyman, Ve gayruhum

294

K477-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Cafer ibn-i Mustafa el-vekîlün anh Hamza ibn-i Abdullah ez-zevceti’l-

bikri’l-baliga Emine bin Osman Beşe el-vekîlün anhâ mülk veled-i Yani es-sâbit vekâletihi

be-şehâdeti Mehmed ibn-i Abdullah ve Ali ibn-i Osman Beşe (...) el-mezbûre el-mihri′l-

mü’eccel elf dirhem hurrire fî evâil-i şehr-i Saferi′l-hayr sene tis‘a ve selâsîn ve elf

Şuhûdü′l-hâl, Mehmed Efendi (...), Esad Çelebi El-kâtib, Zülfikar Mehmed, (silik)

Yasakçı

K478-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Ahmed ibn-i Osman el-vekîlün anhu İbrahim ibn-i Hasan Eş-şeyh Bi-Solak

(?) ez-zevceti′l-bikri′l-baliga Belkıs binti Mustafa el-vekîl anhâ (...) el-mezbûre hâzır-ı fi′l-

meclîs velâyeten el-mihri′l-mü’eccel nakd-ı rayic-i fi′l-vakt hurrire fi′t-târihi′l-mezbûr

Şuhûdü′l-hâl, Es-sâbıkûn

K479-(Borç-Alacak)

FASIL

Budur ki bi′l-fi‘il vezaretle Trabzon muhafazasında olan düstur-ı mükerrem müşir-i

mufahham nizâmü′l-âlem saâdetlü Ömer Paşa Hazretleri’nin huzûr-ı âlîlerinde husus-ı

âti′l-beyân içün akd-ı meclîs olundukda mahmiyye-i Trabzon’da vâki‘ eimme ve hutebâ ve

(...) ve saîr ehl-i Cihât ve beşlü tabakası (?) meclîs-i şer‘de hâzırûn olub hâlâ Trabzon

İskelesi ve tevâbi‘i muhafazasına ber-vech-i âtî (silik) olan ebnâ-i sipâhiyândan Ali Bey

ibn-i Abdurrahman muvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb merkûm Ali Bey mukataa-i mezbûre

binotuzsekiz Cemaziye′l-evvelinin evâilinde iltizâm-ı sâbıka zarar gelmemek üzere tevcîh

olunub târih-i mezbûrdan işbu sene tis‘a ve selâsîn ve elf Saferü′l-hayrın onuncu gününe

dek Aa-i (?) mezbûreyit ve mahsulatını ahz u kabz idüb hâlâ her birimizin ikişer üçer ve

dörder aylık vazîfelerimiz hâlâ zimmetinde kalub vermede ta‘lîl ve inad eder vâki‘ hâl suâl

olunub alıverilmesi matlubumdur dediklerinde gıbbe′s-suâl merkûm Ali Bey cevâba

mutasaddî olub fi′l-hakika mukataa-i mezbûre bana târih-i mezbûrda tevcîh olundu lâkin

ben gelinceye dek iskele-i mezbûre hâlî olmağla sahib-i devlet ma‘rifet-i şer‘le işbu hâzır-ı

bi′l-meclîs olan Ahmed Beşe’ye zabt etdirüb ancak benim zabtım yedi aydır dedikde

295

mukaddemâ emâneten zabt eden Ahmed Beşe’nin merkûm Ali Bey îrâd ve masrafını görüb

üzerinde mâl-ı miri kalmaduğuna mezkûr Ahmed Beşe’ye aynı (?) verüb sakatatı kabûl

eyledüğüne kitâbda mestûrü′l-esâmî olan bî-garaz müslümanlar şehâdet etdükden sonra

merkûm Ali Bey’in temessükü târihden (?) muhasebesi lâzım gelmeğim iltizâm-ı sâbık

üzere senesi altı yük akçadan dokuz ayda yevm-i kıst (?) hesâbınca zimmetine edâsı lâzım

gelen dört buçuk yük akçe olub zikr olunan dört buçuk yük akçadan ba‘de′l-hesâb kâtib

defteri mûcebince merkûm Ali Bey zimmetinde beşlü tabakasının (?) elli yedibin akçe ve

ehl-i mürtezikanın altmış üçbin akçaları bâkî kalub bu küll hesâb yüzyirmibin akçenın

emin-i mezbûr Ali Bey zimmetinde zuhur eylemeğin edâsına hükm olundu

Şuhûdü′l-hâl, Halil Memi, Abdurrahman Bey, Ahmed Çelebi Kabasakal, Abdülbaki

Çelebi Geyvan, Hasan Çelebi Mustafa, Ve gayruhum

V53-A

K480-(Gasb)

FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sâkinlerinden olub ebnâ-i sipâhiyândan Hasan Bey

ibn-i Hüseyin meclîs-i şer‘-i hâzır-ı lâzımü′t-tevkîrde işbu hâfızü′l-kitâb Görele

Kazası’ndan Ahmed Beşe ibn-i Pir Kulu ve karındaşı Kara Hasan nâm kimesneler

muvâcehesinde takrîr-i da‘vâ idüb bundan akdem yaylakda ikiyüz re’s koyunum zâyi‘

olmasından halen mezkûr Ahmed Beşe’nin karındaşı merkûm Kara Hasan ra‘y etdiği

koyunlar içinden kendü nişanım müşâbih-i nişân ile otuz üç re’s koyun bulub aldığımda

merkûm Kara Hasan bu koyunları bana Kara Ahmed Beşe’nin çobanı Çend (?) Hüseyin

nâm kimesne getürdü deyu cevâb vermekle mezkûr Ahmed Beşe ve karındaşı Kara Hasan

nâm kimesneler (...) bu zikr olunan koyunlar benim olduğunu bilmediklerine ve bir tarîkle

sürüye karıştırdığına yemin verilmesi matlubumdur dedikde mezkûr Ahmed Beşe’ye ve

karındaşı Kara Hasan’a sâlifü′z-zikr koyunları merkûm Hasan Bey’in olduğunu

bilmediklerine ve bir tarîkle sürüye karışdığın bilmediklerine yemin teklîf oldundukda bi-

esrihâ yemin-i bi’llahi’l-aliyyü’l-azîm eyledikleri mâ hüve′l-vâki kayd-şud hurrire fî

evâsıt-ı Saferü′l-hayr sene tis‘a ve selâsîn ve elf

Şuhûdü′l-hâl, Mülk Dede, Süleyman Beşe Serdar, Mustafa Beşe Yusuf, Ebubekir

Efendi El-hâtib, Ve gayruhum

296

K481-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Bayezid bin Timur vekîli Arslan bin ez-zevceti’l-bikri’l-baliga Raziye binti

Mehmed vekîlihâ Hasan bin Abdi be-şehâdeti İbrahim Beşe Er-râcil ve Hüseyin Halife

ibn-i Haydar el-mihri′l-mü’eccel hamse mie dirhem hurrire fî evâsıt-ı Saferü′l-hayr sene


Şuhûdü′l-hâl, Zülfikar Mehmed, Mehmed Beşe Abdullah, Ebubekir Efendi El-

hâtib, Ve katibü′l-hurûf Süleyman, Ve gayruhum

K482-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Nebi Beşe ibn-i Alihan vekîlün anhu Mustafa Beşe ibn-i Hüssam ez-

zeveceti Rahime binti Muslu Beşe el-vekîl anhâ Hüseyin Beşe ibn-i haydar es-sâbit

vekâletihi be-şehâdeti Mehmed Beşe ibn-i Abdullah ve Mehmed Beşe Mustafa Bey el-

mihri′l-mü’eccel hamse ve hamse mie dirhem hurrire fî evâil-i Saferü′l-hayr sene tis‘a ve

selâsîn ve elf

Şuhûdü′l-hâl, Ahmed Beşe Abdullah, Ve Memi İbrahim, Ve Mustafa Abdullah,

Muslu ibn-i Memi, Ve gayruhum

K483-(Kefalet)

FASIL

Budur ki Ayafosya Mahallesi sâkinlerinden Cebeci Mehmed Beşe ibn-i Kurd

meclîs-i şer‘de El-Hafız Ali Efendi muvâcehesinde ıkrâr ve i‘tirâf [idüb] merhûm Erdoğdu

Vakfı Nükûdu’ndan târih-i kitâbdan altı ay va‘de ile karz-ı şer‘î-i izn ile buçuk guruş alub

kabz eyledim meblağ-ı mezbûr el-ân zimmetimde lâzımü′l-kazâ deynimdir dedikden sonra

meblağ-ı mezbûrun zararına (...) emriyle sulbî oğlu Ali Çelebi kefil-i bi′l-mal oldum dediği

mezbûr Ali Efendi talebiyle kayd-ı sicil olundu hurrire fî 12 Saferü′l-hayr sene tis‘a ve

selâsîn ve elf

Şuhûdü′l-hâl, Şeyh Mehmed Efendi, Ebubekir Efendi El-hâtib, Şami Ali Beşe

İbrahim, Hüseyin Beşe Abdullah, İshak Çelebi El-muaf, Ve katibü′l-hurûf Süleyman, Ve

gayruhum

297

K484-(Borç-Alacak)

FASIL

Budur ki Tekfur Çayırı sâkinlerinden Usta Rıdvan ibn-i Abdullah meclîs-i şer‘de

El-Hafız Ali Efendi muvâcehesinde ıkrâr ve i‘tirâf idüb Merhûm Erdoğdu Vakfı

Nükudu’ndan mukaddemâ bin [guruş] aldım idi hâlâ târih-i kitâbdan altı ay va‘de ile karz-ı

şer‘î on iki buçuk guruş alub akbz eyledim meblağ-ı mezbûr el-ân zimmetimde lâzımü′l-

edâ deynimdir dedikden sonra meblağ-ı mezbûrun zararına Aşcılar Dükkanı’nda olan

dükkânımı rehn vaz‘ eyledim dediği kayd-ı scil olundu hurrire fî evâsıt-ı Saferü′l-hayr sene


Şuhûdü′l-hâl, Şeyh Mehmed Efendi, (silik) Ali Beşe, Hüseyin Beşe Terzi, Monla

Davud El-imâm, Ve Gayruhum mine′l-hâzırîn

K485-(Vekâlet)

FASIL

Budur ki Divranos nâm karye skinelerinden Sofya bibti Kirako nâm zımmîye

Bakoryar nâm kimesne ile olan da‘vâsına işbu bâ‘isü′l-kitâb zevci Kurd Beşe nâm râcili

vekîl eylediği Kemâl bin Allahverdi ve Osman Beşe ibn-i Behram Beşe şehâdetleriyle

vekâleti sâbite olubkabûlü kayd-şud hurrire fi′t-târihi′l-mezbûr

Şuhûdü′l-hâl, Ebubekir Efendi El-hâtib, Esad Çelebi Kâtib, Zülfikar Mehmed,

Mustafa Beşe Mehmed

Ve gayruhum

V53-B


FASIL

Budur ki Trabzon sâkinlerinden olub Dergâh-ı Alî sipâhiyânlarından olan

Süleyman Bey ibn-i Ali nâm kimesne meclîs-i şer‘-i lâzımü′t-teşrîfde işbu sâhibü′l-kitâb

Mustafa bin Nasuh nâm kimesne muvâcehesinde ıkrâr ve i‘tirâf idüb Kal‘a-i Kullede vâki‘

bir cebhesi Bakkal Mehmed Beşe ve bir cebhesi Hisar divarı ve tarafeyni tarîk-i âmma

müntehî olub mutasarrıf olduğum fevkânî ve tahtânî mülk menzîlimi cemî‘ tevâbi‘ ve

levâhık ve tarâik ve mürâfıkı ile merkûm Mustafa Beşe’ye yüz kırk iki buçuk aded kâmil

298

guruşa bey‘-i bât-ı kat‘î ile bey‘ idüb kabz-ı semen-i ma‘dûd ve teslîm-i mebî‘-i mahdûd

kıldım ba‘de′l-yevm mülk-i müşterâsıdır keyfe mâ-yeşâ ve yehtâr mutasarrıf olsun dedikde

mukırr-ı merkûmun minvâl-i muharrer üzere olan kelâmın mukırrun lehü′l-mezbûr vicâhen

tasdîk idicek mâ hüve′l-vâki bi′t-taleb kayd-şud tahrîren fî evâsıt-ı şehr-i Saferü′l-hayr sene


Şuhûdü′l-hâl, Hasan Çelebi Mehmed, İshak Çelebi Satılmış, Mehmed Çelebi

Buçukzâde, Hasan Çelebi Mehmed, Ahmed Beşe Çanakçı, Ömer Beşe Dizdar, Ömer

Çelebi kethüda, Küçük Ahmed Beşe Er-râcil, Ömer Beşe Arslan, Arslan İbrahim, Ömer

ibn-i Hasan, İbrahim Muslu, Mehmed Çelebi Muradhan, Ali Beşe, Ali Bey Kızıl, Hasan

Çelebi Ali

K487-( Miras)

FASIL

Bundan akdem mevt olan El-hâc Süleyman ın sulbî oğlu İbrahim Çelebi meclîs-i

şer‘de li-eb ve li-ümm kız karındaşları Havva ve Fatma nâm hâtunlar taraflarından tasdîke

vekîlleri olan İbrahim Beşe ibn-i Abdurrahman ve Hasan Bey ibn-i Hüseyin nâm

kimesneler muvâcehesinde ıkrâr idüb babamızdan müntakil Aşağı Hisarda vâki‘ lede′l-

ahâli ma‘lûmü′l-hudûd fevkânî ve tahtânî kiremid örtülü evler mâbeynimizde taksîme

olundukda mahdûd-ı mezbûrun El-hâc Mehmed tarafında olan fevkânî ve tahtânî evleri ve

Mehmed Çelebi’nin köşesine varınca vâki‘ olan bağçenin nısfını kız karındaşlarım

mezbûrûretân Havva ve Fatmaya hisse ta‘yîn ve temlîk eyleyüb ve Sadık Bey vakfında

olan fevkânî ve tahtânî odaları ve bağçenin nısfını (silik) olan hisse-i mîrâsım

mukabelesinde alub kabûl ve kabz eyledim ba‘de′l-yevm El-hâc Mehmed tarafında olan

fevkânî ve tahtânî odaları ve zikr olunan bağçenin nısf-ı âheri mezkûretân Havva ve

Fatmanın mülk-i mevrûsudur keyfe mâ-yeşâ ve yehtâr mutasarrıf olsunlar dedikleri kayd-ı

sicil olundu tahrîren fi′t-târihi′l-mezbûr

Şuhûdü′l-hâl, Süleyman Beşe Serdar, Mehmed Çelebi Ahmed, El-hâc İshak Er-

râcil, Satılmış Çelebi El-hâc Ömer, Mehmed Çelebi El-hâc İshak, Ebubekir El-imâm,

Ahmed Çelebi Kara Hasan, Süleyman Çelebi El-kâtib, Süleyman Beşe Teberrük, Zülfikar

Mehmed

299

K488-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Hamza ibn-i Abdullah el-âkid nefsihi ez-zevceti’l-bikri’l-baliga Saliha

binti Ali vekîlihâ Mustafa ibn-i Abdullah es-sâbit vekâletihi be-şehâdeti (silik) ve Hasan

Çelebi el-mihri′l-mü’eccel elf dirhem hurrire fî (silik) tis‘a ve selâsîn ve elf

Şuhûdü′l-hâl, (silik), Süleyman Çelebi El-kâtib, Esad Çelebi (silik), (silik)

K489-(Gasb)

FASIL

Akçaabad Nâhiyesi’ne tâbi‘ Divranos nâm karye sâkinlerinden Kolandir (?) binti

(silik) meclîs-i şer‘-i şerîfde işbu bâ‘isü′t-tahrîr Poyraz bin Abdullah mahzarında da‘vâ

idüb karye-i mezbûrede vâki‘ inde′l-ahâli ma‘lûmü′l-hudûd bir kıt‘a asmalı mülkümü

mezkûr Poyraz fusulen zabt idüb tasarrufuma mâni‘ olur vâki‘ hâl suâl olunmak

matlubumdur dedikde gıbbe′s-suâl mezkûr Poyraz cevâba mutasaddî olub zikr olunan

mülkü mezkûre Kolandir (?) bana dört seki (silik) rehn verüb ba‘dehu bey‘ idüb ben dahî

iştirâ‘ ve kabz eyledim tasarrufum ol vecihledür dedikde mezkûre Kolandir (?) husus-ı

mezbûra münkire olub mezbûr Pondukda ba‘de′l-imhâl ityân-ı beyyineden âciz ve kâsır

olmağın mesfsır olmağın mesfûre Kolandir’e (?) mahdûd-ı mezbûru rehn verüb ba‘dehu

bey‘ eylemedüğüne yemin teklîf olundukda yemin-i bi’llahi’l-aliyyü’l-azîm eyledikden

sonra merkûm Poyraz mu‘ârazadan men‘ olunduğu kayd-ı sicil olundu (silik)

Şuhûdü′l-hâl, Süleyman Çelebi El-kâtib, Hızır Bey el-cündî, Ebubekir El-imâm, Ve

gayruhum

V54-A

K490-(Mehir)

FASIL

Debbağhâne Mahallesi sâkinelerinden Elife binti Bayram nâm hâtun meclîs-i şer‘-i

hâzır-i lâzımü′t-tevkîrde Masankaniyu nâm karye sâkinlerinden olub zevci olan Mehmed

bin Kara Kurd nâm kimesne tarafından tasdîk ve alâ tarîkü′l-hal‘ tatlîka Osman bin

Hüseyin ve Musa Beşe ibn-i derviş şehâdetleriyle vekâleti sâbite olan Zülfikar Beşe ibn-i

Hüseyin mahzarında bi’l-mutabık ve’l-musaf ıkrâr ve i‘tirâf idüb zevcim mezkûr Mehmed

zimmetinde mün‘akid olan mihr-i mü’eccelim ve nafaka-i iddetim ve mâbeynimizde ekl ve

300

bel‘ olunan emvâlim ve saîr zevciyete müte‘allık da‘vâmdan alâ tarîki’l-hâl bana talâk

verilmek üzere fâriga oldum dedikde vekîl-i mezbûr Zülfikar Beşe dahî mezkûr Mehmed

tarafından bi′l-vekâle merkûme Elife’yi alâtarîki′l-hal‘ talâk-ı bâyin ile tatlîk eyledim

dedikden sonra mâbeynleri tasdîka hükm olundu tahrîren fî evâhir-i şehr-i Saferü′l-hayr

sene 1039

Şuhûdü′l-hâl, Hüseyin Ağa El-mütevellî, Mehmed Çelebi Ahmed, Mahmud Hasan,

Mehmed bin Derviş, Zülfikar Mehmed, Ve gayruhum


FASIL

Mahmiyye-i Trabzon sâkinlerinden Mahmud Beşe ibn-i Abdullah nâm kimesne

meclîs-i şer‘de Çırak Oğlu dimekle ma‘rûf Mehmed Beşe nâm râcil muvâcehesinde ıkrâr

ve i‘tirâf idüb Yeni Cuma Mahallesi’nde vâki bir cebhesi müşterî-i mezbûr ve bir cebhesi

Solak mülklerine ve iki cebhesi tarîk-i âmma müntehî olan şeteviyye evimi ve çardağı ve

ahuru ve bağçeyi cemî‘ eşcârıyla bi-cümleti′l-hudûd ve kaffetü′l-hukuk mezkûr Mehmed

Beşe’ye doksan aded kâmil guruşa bey‘-i bât-ı kat‘î ile bey‘ idüb zikr olunan doksan

guruşa merkûm Mehmed Beşe yedinden bi′t-tamam alub kabz eyleyüb teslîm-i mübeyyi

kıldım ba‘de′l-yevm mülk-i müşterâsıdır keyfe mâ-yeşâ mutasarrıf olsun dediği kayd-ı sicil

olundu fi′t-târihi′l-mezbûr

Şuhûdü′l-hâl, Mehmed Beşe Halil, (silik) Dizdar, İbrahim Beşe Bekir, Ali Çelebi

Ömer Beşe, Mehmed Çelebi birader-i O, İshak Çelebi El-hâcAli, (silik), Ömer Çelebi

(silik), Veli Çelebi (silik) Ağa, Mehmed Ali Çelebi (silik), Ve gayruhum


FASIL

(...) Ketancı Mahallesi sâkinlerinden Perviz ibn-i Abdullah nâm râcil asâleten ve

Mürteza ve Ayşe nâm sabîler tarafından vesâyeten meclîs-i şer‘e hâzır olub (silik) El-kitâb

Rabia binti Mustafa nâm hâtun muvâcehesinde ikrâr ve i‘tirâf idüb mahalle-i mezbûrede

vâki‘ inde′l-ahâli ma‘lûmü′l-hudûd olan menzîlde vâki‘nısf hisse-i şâyiamı ve mezbûr

Mürteza ve Ayşe (silik) âher hisselerini âsâleten ve vesâyeten mezbûre Rabia binti Mustafa

nâm hâtun’a kırk aded kâmilü′l-ayâr Riyal guruşa bey‘-i bât-ı kat‘î ile bey‘ idüb teslîm-i

mebî‘-i mahdûd ve kabz-ı semen-i ma‘dûd kıldım ba‘de′l-yevm mülk-i müşterâsıdır keyfe

mâ-yeşâ mutasarrıf olsun dediği kayd-ı sicil olundu hurrire fi′t-târihi′l-mezbûr

301

Şuhûdü′l-hâl, Mehmed Bey, Solak Bekir el-cündî, Mehmed Çelebi Turan, Hüseyin

Çelebi Mustafa, Musa Çelebi Hasan, Mustafa ibn-i Musa, Bakkal Mehmed Çelebi Musa,

Ebubekir El-imâm, Zülfikar Mehmed, Süleyman Çelebi Yasakçı, Ve gayruhum

K493-(Mehir)

FASIL

Meryem binti Abdullah meclîs-i şer‘de zevci işbu sâhibü′s-sakk Kurd bin İlyas

mahzarında ıkrâr idüb zevcim mezkûr Kurd zimmetinde mün‘akid olan mihr-i mü’eccelim

ve nafaka-i iddetim ve saîr zevciyete müte‘allık hukukumdan (...) nikâhın (?) Vermek

üzere fâriga oldum dediği mezkûr Kurd dahî mezkûre Meryemi alâ tarîki’l-hâl talâk-ı

bâyin ile tatlîk eylediği kayd-şud. hurrire fi′t-târihi′l-mezbûr

Şuhûdü′l-hâl, Ebubekir El-vâiz, Süleyman Beşe teberrük, Zülfikar Mehmed,

Mustafa El-muhzır, Ve gayruhum


FASIL

Aşağı Hisar sâkinlerinden Timur Çavuş ibn-i Ali nâm kimesne meclîs-i şer‘de işbu

sahibü′l-kitâb Ahmed Beşe ibn-i Mehmed mahzarında bi’t-tav‘i ve’r-rızâ‘ ıkrâr idüb

mahalle-i mezbûrede vâki‘ çeşme kurbunda bir cebhesi bâyi‘-i mezbûr mülküne ve bir

taraf tarîk-i âmma müntehî olan Aşağı Hisar cemî‘ tevâbi‘ ile merkûm Ahmed Beşe’ye

ikibin (?) nakd-ı râyic-i fi′l-vakt akçeye bey‘-i bât ile bey‘ eyledim dediği kayd-ı sicil

olundu fi′t-târihi′l-mezbûr

Şuhûdü′l-hâl, Mehmed Çelebi (...)-zâde, Muslu Beşe Abdullah, Seyyid Ali El-

bakkal, Yusuf Beşe Abdullah, Hayran (?) Abdullah, Ve gayruhum

K495-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Rıdvan Dede ibn-i Abdullah el-âkdi nefsihi ez-zevceti’s-seyyib Yasemin

binti Kanber vekîlihâ Piri Beşe ibn-i Mustafa be-şehâdeti (...) ve Hasan bin (...) el-mihri′l-

mü’eccel hamse mie dirhem nakd-ı râyic-i fi′l-vakt tahrîren fi′t-târihi′l-mezbûr

Şuhûdü′l-hâl, Mehmed bin Kurd, Süleyman Beşe Teberrük, İsmail (...), Ve

gayruhum

302

V54-B

K496-(Borç-Alacak)

FASIL

Budur ki Dergâh-ı Alî Yeniçerilerinden El-hâc Mehmed Beşe ibn-i Abdullah nâm

(…) takrîr-i da‘vâ idüb bundan akdem mezkûr Lefter’in kayın babası Kenid nâm zımmînin

zimmetinde karz-ı şer‘îden on beşbin akçe hakkım olub meblağ-ı mezbûrun zararına ve

hîn-i mutâlebede edâsına merkûm Lefter kefil olub meblağ-ı mezbûr mukabelesinde El-hâc

Kasım Mahallesi’nde vâki ind-i cîrânda hudûdu ma‘lûme olan evini rehn verüb merhûn-ı

mezbûru yine mezkûr Lefter icâre ile îcâr ve kabûl etdikden sonra zikr olunan onbeşbin

akçenin beşbin akçesini mukaddemâ tarafımdan kabza vekîlim olan oğlu Ömer Beşe’ye

teslîm idüb hâlâ zimmetinde asl maldan onbin akçe ve menzîl-i mezbûr icâresinden ikibin

akçe ki cem‘an on ikibin akçe hakkım olub deyn-i mezbûru mahmiyye-i Kostantiniyye’de

Mahmud Paşa Mahallesi’nde şuhûd-ı udûl ile isbât idüb nakl-i şehâde ihrâc eyledim

mûcebince taleb ederin dedikde takrîrine mutâbık ve makâline muvâfık mahrûse-i

mezbûrede vâki‘ Mahmud Paşa Mahkemesi’nde nâibü′ş-şer‘ olan Mevlâna Mehmed

Hânefi Efendi’nin zabt ve hatmini müştemil ve sene semân ve selâsîn ve elf Zilka‘desi’nin

beşinci günü târihiyle müverrih kitâb-ı nakli ve hitâb-ı hükmü ibrâz idüb kitâb-ı mezbûr

mezkûr Lefter muvâcehesinde hatm ve kırâat olundukda mazmûnunu inkâr idicek gıbbe′l-

istişhâd zeyl-i kitâbda şuhûd-ı dîn (?) olan Mehmed Beş ibn-i Andünnebi ve Ali Beşe ibn-i

Abdullah nâm kimesneler hâzırân olub fi′l-hakika kitâ-ı mezbûr Mevlâna-yı mezbûr

Mehmed Hânefi Efendi’den sudûr idüb bizim huzûrumuzda imzalayub ve mühürleyüb bizi

imza ve hatmine işhâd eyledi bu husûsa şâhidleriz şehâdet dahî ideriz deyu şehâdet

etdiklerinde mûcebiyle hükm olunub mâ-vâka‘a gıbbe′t-taleb ketb olundu tahrîren fi′t-

târihi′l-mezbûr

Şuhûdü′l-hâl, Hüseyin Beşe (...), Eş-Şeyh Mehmed Efendi, Kara Süleyman Beşe

Er-râcil, Diğer Süleyman Beşe Teberrük, Zülfikar Mehmed, Ve gayruhum

K497-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Pezir veled-i Alid (?) vekîli Mustafa Çelebi El-muhtesib ez-zevceti′l-bikri

Rodestana binti Hristofor vekîlihâ Mehmed Beşe ibn-i Ahmed be-şehâdeti Kara Musa

303

veled-i Hüdaverdi ve Kurd En-neccar el-mihri′l-mü’eccel semân mie dirhem sekizyüz

akçadır el-vâki fi′t-târihi′l-mezbûr

Şuhûdü′l-hâl, Ebubekir Efendi El-vâiz, Hızır Çelebi Emîr-i mahkeme, Ve

gayruhum

K498-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Rıdvan bin Abdullah vekîli Hasan ibn-i Abdi ez-zevceti Emine binti (silik)

vekîlihâ Osman ibn-i Ali es-sâbit vekâletihi be-şehâdeti Bani Beşe Türkman ve Ahmed

ibn-i (silik) el-mihri′l-mü’eccel hamse mie dirhem hurrire fi′t-târihi′l-mezbûr

Şuhûdü′l-hâl, Süleyman Yasakçı, Ebubekir El-imâm

K499-(Nikâh)

FASIL

Harsi nâm zımmîye meclîs-i şer‘de İbrahim Dede ibn-i El-hâc Süleyman

mahzarında takrîr idüb sadriye kızım Levize(?) nâm bikri (...) tasarruf eder suâl olunub

ihkâk-ı hak olunmak matlubumdur dedikde gıbbe′s-suâl merkûm İbrahim Dede cevâba

mutasaddî olub mezbûre Levize’yi (?) nâibü′ş-şer‘ olanların vekîli olan Monla Hamza nâm

kimesneye bikr-i mezbûrenin rızasıyla Nikâh (silik) aldım dedikde takrîrine mutâbık

beyine taleb olundukda udûl-i ricâlden Sefer ibn-i Mehmed ve Ali Beşe ibn-i Memi nâm

kimesneler li-ecli′ş-şehade hâzırân olub şehâdet-i şer‘iyye idüb şehâdetleri hayız-ı kabûlde

vâki‘ (silik) bi′t-taleb kayd-ı sicil olundu hurrire fi′t-târihi′l-mezbûr

Şuhûdü′l-hâl, Receb Bölükbaşı, Abdurrahman Abacı, Süleyman Beşe teberrük,

Zülfikar Mehmed

K500-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Sefer bin Abdullah el-Kassab vekîli Murad bin Abdullah ez-zevceti’s-

seyyib Enise binti Karataş vekîlihâ Hristofor veled-i (silik) be-şehâdeti Muslu ibn-i Ali ve

Mustafa Beşe ibn-i Koyuni el-mihri′l-mü’eccel hamse mie dirhem tahrîren fi′t-târihi′l-

mezbûr

304

Şuhûdü′l-hâl, Hızır Bey Mustafa, Pir Mehmed Çelebi, Zülfikar Mehmed, Ve

gayruhum


FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sükkânından Dellal Ramazân ibn-i İskender meclîs-i

şer‘de bi′l-fi′il vezaretle Trabzon muhafzasında olan (silik) müşir-i mufahham izzetlü

Ömer Paşa Hazretleri’nin taraf-ı âlîlerinden husus-ı âti′z-zikre bimâ hüve′n-nehci′ş-şer‘î

vekîli olan fahrü′l-a‘yân (silik) mahzarında ıkrâr idüb bundan akdem fevt olan zevcesi

Havva nâm hâtun’un muhallefâtından Debbağhâne Mahallesi’nde vâki bir cebhesi tarîk-i

âmma ve bir cebhesi Belkıs Hâtun ve bir cebhesi Ömer Dede ve bir cebhesi Etmekçibaşı

evlâdına müntehî olan fevkânî ve tahtânî (silik) evin ve çardağın kira-i senesini (?) ve

şeteviyy (...) maaşını (?) ve harem divarının taşlarını bi′l-külli kat‘ ve def‘ (?) etmek üzere

saîr (silik) Paşa Hazretleri’ne altmış aded riyal guruşa bey‘ idüb kabz-ı semen ve teslîm-i

mübeyyi kıldım dediği kayd-şud (silik)

Şuhûdü′l-hâl, Ahmed Beşe Çanakçı, Mehmed Çelebi, Yahya Beşe, Feyzullah

Çelebi Hamak, El-hâc Mehmed El-hâtib, Zülfikar Efendi, Ahmed Çelebi

K502-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Mehmed bin Abdullah vekîli Ali bin Abdullah ez-zevceti’s-seyyib

Kagüneş binti Abdullah vekîlihâ Yakub Çelebi bin Allahverdi (?) be-şehâdeti Süleyman

Çelebi ibn-i teberrük ve Hasan bin (boşluk) el-mihri′l-mü’eccel selâse elf dirhem hurrire

fi′t-târihi′l-mezbûr

Şuhûdü′l-hâl, İsmail El-muhzır, Ebubekir Efendi El-vâiz, Hızır Çelebi Emîr-i

mahkeme, Ve gayruhum

V55-A

K503-(Vakıf ihdâsı)

FASIL

Vakfnâme-i Raziye Hâtun

305

El-hamdülillâhi vahdeh ve's-salâtü alâ men‘ lâ nebiyyi ba‘deh Ammâ ba‘d bu

vakfiye-i sahîha-i şer‘iyyenin sâhibi sâhîbetü'l-hayrât fahrü'l-muhadderât Raziye Hâtun

ibnet-i Mehmed dünyâ-yı denî fenâ ve izzet-i sarây-ı âhiret bakâ üzere olduğunu ilm

edinüp mâ-indeküm yenfedü ve mâ indallâhi bâk fehvâsıyla âmile olup niyyet-i hâlisa ve

hûb-ı sâfiye ile mahrûse-i Trabzon'da Aşağı Hisar'da Molla Şaban Mahallesi’nde vâki bir

haddi İbrahim Çelebi mülküne ve iki haddi tarîk-i âmma müntehî olan mülk menzîlini ve

havlusu ve fırını ve b‘ir-i mâyı ve havluyu vakf-ı sahîh-i şer‘î ve habs-i sarîh-i mer‘î ile

vakf ve habs idüb şöyle şart eyledi ki mâdâm ki kendü hayâtdadır kendü sâkine olup ba‘de

vefâtihâ zevci Ömer Beşe’nin utekâsından Ali bin Abdullah ve mezbûre Raziye Hâtun'un

utekâsından işbu hâfızü'l-kitâb Afitan binti Abdullah nâm kimesneler lâzım gelen tamîrini

meremmâtı idüb sâkin olalar ba‘dehû evlâdlarına ve evlâdları evlâdlarına batnen ba‘de

batnin karnen ba‘de karnin ve ba‘de'l-inkirâz mahall-i mezbûrede mescid-i mezkûrda her

kim imâm olursa sâkin olup vâkıfe-i mezbûrenin rûhiyçün bir sûre-i Yâsîn-i Şerîf tilâvet

eyleye ve hasebî nezâretini dahî Ali Beşe ibn-i Nasuh nâm kimesneye şart idüp ba‘de

vefâtihî ehl-i mahallîye müfevvez kılup ve vakf-ı mezbûra merkūm Ali'yi mütevellî nasb

idüp menzîl-i mezbûru mütevellî-i merkûma teslîm idüp ol dahî kabz ve tesellüm idüp

vakf-ı mezbûrun emri tamâm oldukdan sonra vâkıfe-i mezkûre vakf-ı meşrûhundan rücû‘

idüp İmâm-ı A‘zam ve hümâm-ı efham Hazret-i Ebâ Hanîfe rahmetullâh katında lüzûmu

müte‘azzirdir deyü deyü yine mülküne idhâlini murâd etdikde mütevellî-i mezbûr

muhâsama idüp sadr-ı kitâbda tevkî‘i vâki‘ olan hâkime murâfa‘a olduklarında hâkim-i

mûmâ-ileyh dahî e’imme-i eslâf katında vâki‘ olan hilâfa âlim olduğu sebeble imâmeyn-i

hümâmeyn Hazret-i Ebâ Yusuf ve Hazret-i İmâm Muhammed rahimahümallâhu kavilleri

üzere cânib-i vakf evlâ ve ahsen görüp evvelâ sıhhat-i vakfa ve sâniyen lüzûmuna hükm

idüp mahkûmün-bih olmağla mecma‘un-aleyh olup min ba‘d nakz ve nakzına mecâli

muhâl ve tağyîr ve tebdîline imkân mümteni‘u'l-ihtimâl olup femen beddele ba‘de mâ

semi‘ahû fe-innemâ ismühû ale'l-lezîne yübeddilûne innallâhe semî‘un alîm" ve ecera'l-

vâkıfu ale'l-hayyi'l-kerîm tahrîren fî evâhiri Saferiü’l-hayr sene 1039

Şuhûdü'l-hâl, Mahmud Çelebi Ali Çavuş, Ahmed Bey Efendi, Molla Ali El-imâm,

Sinan Çelebi Hacı Ömer, Süleyman Beşe Serdâr, Yusuf Çavuş Ahmed Ağa, Abdülbaki

Çelebi Geyve (?), Mahmud Çelebi Ahmed, Osman el-(…), Musli Süleyman, Süleyman

Beşe Teberrük (?), Hüseyin Çelebi Haydar, Ramazân Beşe Abdullah, Hüseyin Beşe

Abdullah

306

K504-(Borç-Alacak)

FASIL

Fasıl budur ki

Gerdan (?) Mehmed Çelebi meclîs-i şer‘de Hoca Ali Mescidi'nin imâmı Derviş

Çelebi mahzarında vakf-ı mezbûrdan zimmetimde vâcibü'l-edâ ikibin cedîd (…) akçe

zimmetimdir dediği kayd-şud meblağ-ı mezbûru onu oniki mü’eccele ile gurre-i Rebî‘u’l-

evvelden alup devr olundu

Şuhûdü'l-hâl, Kurd Beşe (…), Ebubekir Efendi (…), Süleyman Çelebi Teberrük

(?),

K505-(Kefalet)

Budur ki Murad Beşe ve Kurd Beşe ibn-i Abdullah (?) meclîs-i şer‘-i münîrde vâlî-

i vilâyet Paşa Hazretleri tarafından izn-i şer‘le Menar (?) İbrahim Ağa mahzarında iş bu

bâ‘isü't-tahrîr Lefter veled-i Manol nâm zımmînin zimmetinde işbu hâzır fi'l-meclîs El-hâc

Mehmed Beşe’nin onbin akçe ve ikibin akçe dahî güzeşteden cem‘an onikibin akçenin

edâsına kefîl olup târîh-i kitâbdan sekiz güne dek kefîl oldukları kayd-şud

Şühûdü'l-hâl, Ebubekir Efendi (…), Süleyman Çelebi Teberrük, Mustafa Beşe

Kurd, ve gayruhum

K506-(Borç-Alacak)

FASIL

Mahmiye-i Trabzon sâkinelerinden Emine Hâtun ibnet-i tarafından da‘vâ-yı âti'z-

zikre bimâ hüve'n-nehci'ş-şer‘î vekâleti sâbite olan zevci Mehter Ali nâm kimesne meclîs-i

şer‘de işbu râfi‘u'l-kitâb Mehmed Ağa ibn-i Ramazân Ağa mahzarında takrîr-i da‘vâ idüp

müvekkilem mezbûre Emine'nin mezkûr Mehmed Ağa zimmetinde olan akçeden beşbin

akçeyi alıp beşyüz akçesi bâkī kalmışdır. hâlâ taleb ederin. Suâl olunsun dedikde gıbbe's-

suâl merkūm Mehmed Ağa cevâba mütesaddî olup meblağ-ı mezbûrun mukaddemâ kâdî-i

sâbık Osman Efendi huzûrunda haklaşdım yedime hüccet-i şer‘iyye aldım deyü ibrâz idüb

nazar olundukda mazmûnu takrîrine muvâfık olup merkūm Ali'nin inkârından sonra

mazmûn-ı hüccete Ebubekir ibn-i Ali ve Mustafa Beşe ibn-i Ahmed Reis müttefakü'l-lafz

ve'l-ma‘nâ edâ-yı şehâdet etdiklerinde vekîl-i mezbûr mu‘ârazadan men‘ olunup berât-ı

zimmete hükm birle lâzımü'l-vesîka(?) ketb olundu Tahrîren fi't-târîhi'l-mezbûr

307

Şuhûdü'l-hâl, Mahmud Ağa Ömer Çavuş (?), Süleyman Beşe Teberrük (?), Es‘ad

Çelebi el-kâs (?), Zülfikar Mehmed, Mustafa El-muhzır

K507-(Nikâh)

Ez-zevc El-hâc Mahmud ibn-i Veli hâzırı fi'l-meclîsi âkid bi-nefsihi'z-zevçeti’s-

seyyib Raziye binti Hüseyin Beşe el-vekîli anhâ Usta Osman şehâdetü'l-gazzâz, şehâdetü

İbrahim El-imâm ve Derviş Çelebi ibn-i Zülfikar el-mihri’l-mü’eccel elf dirhem hurrire fî

evâil-i şehr-i Rebî‘u’l-evvel sene fi't-târîhi'l-mezbûr

Şuhûdü'l-hâl, Zülfikar (?) Mehmed, Mustafa El-muhzır, (…) ve gayruhum

V55-B

K508-(Vakıf Zimmet Kaydı)

Defter-i (…) merhûm Sinan Paşa Hazretleri Câmi‘-i Şerîfi Evkâfı’na sâbıkan

mütevellî Abdurrahman Bey'e verdiği zimem beyân olunur.

Der zimmet-i Derviş Beşe

Ali zâde

4000 guruş

Kefâlet-i Mehmed Çelebi

Hacı Hasan

Bin dörtyüz guruş

mütevellîsi emri ile

Mehmed(?) Abdi'ye

verilmişdir.

Der zimmet-i Yüncü (…)

Çelebi

1000 guruş

Kefâlet-i Sadık

Der zimmet-i Musa Çelebi

Usta Hasan

1000 guruş

Kefâlet-i Hacı Hasan

Mütevellîsi müzekkire(?)

Der zimmet-i İbrahim

Çelebi ve Mehmed Çelebi

kefâlet-i Haydar Ağa

4000 guruş

Der zimmet-i El-hâc

Mehmed kefâlet-i Musa(?)

3000 guruş

Der zimmet-i Kalburcu(?)

Ali İmâret

500 guruş

Der zimmet-i Mustafa

Çelebi Sofu Süleyman

1100 guruş

Der zimmet-i Turan

Mehmed Çavuş

6000 guruş

Bâ-kefâlet İsmail (…)

Damat(?) (…)

Der zimmet-i Çavuş(?) Ali

Çelebi

6000 guruş

Der zimmet-i Ekmekçi Usta

Ali

1000 guruş

Der zimmet-i Numan

Süleyman

1000 guruş

Der zimmet-i (…) an karye-

i Kisarine

500

Der zimmet-i (…)

600 guruş

308

Der zimmet-i Nâzır-ı

debboy

1000 guruş

Der zimmet-i Molla

Süleyman (?)

3000 guruş

Der zimmet-i Mîrî Bekir

1000 guruş

Der zimmet-i Hacı Kasım

500 guruş

Der zimmet-i İsmail Çelebi

Sadık

600 guruş

Der zimmet-i (…) Na‘linci

2000 guruş

Der zimmet-i Yani veled-i

Arni(?)

500 guruş

Der zimmet-i (….)

500 guruş

Der zimmet-i Osman Beşe

Salkacı

500 guruş

Der zimmet-i Ahmed

Efendi

500 guruş

Der zimmet-i Mehmed

Çelebizâde(?)

1000 guruş

Der zimmet-i Molla Osman

500 guruş

Der zimmet-i Nuri

500 guruş

Der zimmet-i Kara Nikol(?)

1000 guruş

Der zimmet-i Şuayb Çelebi

800 guruş

Der zimmet-i Molla Sadık

1800 guruş

Der zimmet-i Papuççu

Murad

2000 guruş

Der zimmet-i Hasan Çavuş

1000 guruş

Der zimmet-i Derviş Sefer

Sofu

2000 guruş

Der zimmet-i Mahmud

Çavuş

4500 guruş

Der zimmet-i Han Ali Beşe

2000 guruş

Der zimmet-i Todori veled-

i Kostanti

400 guruş

Der zimmet-i (…) Bali

Çelebi

1000 guruş

Der zimmet-i Kara bâkî

1000 guruş

Der zimmet-i Debbağ (…)

3600 guruş

Der zimmet-i Halil Sofu(?)

1500 guruş

Der zimmet-i Mustafa

Çelebi Kahveci

800 guruş

Der zimmet-i Yasin Bali

500 guruş

Der zimmet-i Türkmen

İslam

1500 guruş

Der zimmet-i Debbağ

Kostanti

4500 guruş

Der zimmet-i

Türkmenbaşı(?)

1000 guruş

Der zimmet-i Rıdvan Bey

500 guruş

Der zimmet-i Yakub

300 guruş

Der zimmet-i Çıkrıkçı

Osman

500 guruş

Der zimmet-i Halil Bey

1000 guruş

Der zimmet-i Korkut

Bali(?)

6500

Der zimmet-i Abdi ve Ahmed Çelebi (…)

2600 guruş

Kefâlet-i Mustafa ve Mahmud Çelebi

Meblağ-ı mezbûrun mezkûr Abdi'den bi't-tamâm alup (…) olunduğu kayd-şud

budur ki Merhûm Sinan Paşa Câmi‘-i Şerîfi’nin vakf-ı nukûd olup bundan akdem

mütevellîsi olan Es-seyyîd Hasan üzerinden Dergâh-ı Âlî sipâhîlerinden Abdurrahman

Bey’e tevliyet tevcîh olunup zikr olunan mevâd görülüp mezbûr Hasan’ın teslîm eylediği

309

yüz bin akçe olup tamâmen yadıyla Abdurrahman Bey‘e teslîm edip zikr olunan

esâmîlerden mâ‘adâsın mezbûr Abdurrahman Bey‘in zimmetindedir ribh ondan taleb oluna

muhâletef eylemeye ve etdirmeyeler gaflet olunmaya tahrîren evâhir-i Zilhicce sene semân

ve selâsin ve elf

Sahîh

V56-A

K509-( Ferman)

Emîrü'l-ümerâ’i'l-kirâm kebîrü'l-küberâ’i'l-fihâm zü'l-kadr ve’l-ihtirâm sâhibü'l-izze

ve'l-ihtişâm el-muhtas bi-mezîdi inâyeti'l-meliki'l-a‘lâ Trabzon Beylerbeyisi Ömer dâme

ikbâlühû tevkī‘-i refî‘-i hümâyûn vâsıl olucak ma‘lûm ola ki Trabzon Eyâleti’nde olan

kasabât ve kurânın ve yalıların Kazak Eşkıyâsı’ndan ve gayriden hıfz ve hırâset ve

Erzurum’a nakli fermânım olan yüzellibin kile tereke ve yuvarlak ve sâir mühîmmâtın der

anbar ve mahalliyle irsâl olunmasiyçün senün eyâletinde olan cümle zü‘amâ ve erbâb-ı

tîmârın bu sene muhâfazada olmaları lâzım ve mühîm olmağın Eyâlet-i Trabzon'da vâki‘

müteferrika ve müteferrika-zâde ve çavuş ve çavuş-zâde ve Defter-i Hümâyûnum ve

Defterhâne-i Amirem kâtibleri ve şâkirdleri ve alay ili ve çeribaşıları ve sâir zu‘amâ ve

erbâb-ı tîmâr ve bi’l-cümle birden bine ve binden yüzbine varınca zeâmet ve tımar tasarruf

idenler ol cânibde binotuzsekiz senesinde muhâfazada olup mutasarrıf oldukları zeâmetin

ve tîmârlarının her bin akçede biner akçe bedelleri tahsîl olunup ve tâife-i merkûmenin

zeâmet ve tîmâr tasarruf idenler ol cânibde binotuzsekiz senesinde muhâfazada olup

mutasarrıf oldukları zeâmet ve tîmârlar larının her bin akçede biner akçe mümkinü'l-husûl

cümle zeâmet ve tîmârlarının yazusu yirmi kere yüzbin akçe olduğunu sen ki mîr-i mîrân-ı

müşârun-ileyhsin arz eylemişsin bu hesâb üzere bunların bedelleri yirmibeşbin kâmil guruş

olur meblağ-ı mezbûrun onbeşbin guruş ziyânınıza nakl olunup beşbinyediyüz yuvalık için

ve onbin guruş Trabzon’dan Erzurum’a nakil olunacak ol mikdâr kile tereke için

mekârîlere harc ve sarf etmen bâbında fermân-ı âlîşânım sâdır olmuşdur imdi buyurdum ki

hükm-i şerîfümle Vezîr-i A‘zam ve Serdâr-ı Ekremin kapusubaşılarından kıdvetü'l-emâcid

ve'l-ekârim Ahmed zîde mecdühû vardukda bu bâbda sâdır olan emrüm üzere amel idüp

dahî bir an ve bir sâ‘at te’hîr ve terâhî eylemeyüp limân-ı (?) mezbûrenin mutasarrıf

oldukları zeâmet ve tîmârlarının her bin akçede biner akçe bedellerin mezbûrâna bu sene

sefer-i hümâyûnum teklîf olunmak üzere defter mûcebince her ne mikdâr akçe ederse

berch-i ta‘ckîl cem‘ ve tahsîl etdirüp yirmi beşbin guruşa itmâm ve tekmîl olundukdan

310

sonra meblağ-ı mezbûrdan onbeşbin guruş Diyarbekir’e nakl olunacak yuvarlak ve

Erzurum’a irsâli fermânım olan zâhirelik mekkârileri için dahî harc ve sarf idüp ve

mühîmmât-ı merkûmenin tahmîli içün güçlü ve kuvvetlü mekârî davarları tedârik ve

mühîmmâtı tahmîl ve irsâl itdirüp avk ve te’hîrden ihmâl ve müsâheleden ziyade ıhrâz

idesin ve sen ve zikr olunan erbâb-ı tîmârın bu sene ol cânibleri Kazak Eşkıyâsı’ndan ve

gayriden hıfz ve hırâset idüp amânda olmaları içün Dîvân-ı Hümâyûnum tarafından hükm-i

şerîfüm verilmişdir mûcebiyle amel idüp vilâyet-i mezbûrenin ve mühîmmât-ı merkûmenin

hıfz ve hırâsetinde ve sefer-i hümâyûna nakli fermânım olan yuvarlak ve zâhireyi vâki‘t ve

zamânıyla irsâlde sen ki mîr-i mîrân-ı müşârun-ileyhsin onât vechile mecd-i sâ‘î olasın ve

bedel cem‘inde mîrî içün alınan altunu yüz on sekiz ve kâmil guruşa altmış sekizer ve

esedî guruşa altmış sekiz zolta guruşa kırk sekizer ve pâdişâh ve Mısır parası ikişer ve

yabkayı altışar akçeye aldırup ziyade ve noksan üzere aldırmayasın ve akçe almak lâzım

gelirse onbir dirhem gelür hâlis akçe aldırasın zinhâr kem-ayar ve nâkısü'l-vezn akçe

aldırmayasın amma eline (?) altın ve guruş verin deyü hilâf-ı şer‘ ve kānûn kimesneyi ta‘cîl

ve rencîde itdirmeyesin ve kendüleri hâzır olmayan reâyâ ve erbâb-ı tîmârın avk ve

hidmetden olmamak içün bedelleri subaşılarından ve karyeleri reâyâsından tahsîl itdüresin

ammâ ba‘d mahsullerine mahsûb idüp mükerrer almakdan ziyâde ihtiraz eyleyesin şöyle ki

sipâhîleri reâyâdan tekrâr taleb eylemeyeler zeâmet ve tîmârları âhara verilürse bilmiş

olalar âna göre tamâm hak üzre olup hilâf-ı emr-i şerîf bir ferde inâd ve muhâlefet

itdirmeyesin ve sen ki muhâfazaya me′mûr olup gelmeyenleri ve gelüp bedel vermekde

ta‘lil edenlerin zeâmet ve tîmarların baş karyeleriyle yazup bildiresin ki sonra haklarında

fermânım ne vechile sâdır olursa mûcebiyle amel oluna ve mukaddemâ tereke konulmak

için emr-i şerîfümle tamîri fermânım olan mîrî anbar semeninden ve kebîr (?) bakâ ve

itmâm olmuş ise febihâ ve illâ bir an tevakkuf eylemeyüp ale't-ta‘cîl tamîr husûsunda sa‘y-

i beliğ eyleyesin ki mîrî tereke vardukda der anbar olup o nât vechile hıfz ve hırâset ve

zamânı murûr eylemeden itmam-ı hidmet oluna şöyle bilesin alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasın

tahrîren fi'l-yevmi'l-hâmis şehr-i Şa‘bânü'l-mu‘azzam semân ve selâsîn ve elf

Be-makâm-ı Kostantiniyye

El-mahrûse

K510-(Ferman)

Emîrü'l-ümerâ’i'l-kirâm kebîrü'l-küberâ’i'l-fiham zü'l-kadr ve'l-ihtirâm sâhibü'l-izz

ve'l-ihtişâm el-muhtas bi-mezîd-i inâyeti'l-meliki'l-a‘lâ Trabzon Beylerbeyisi Ömer dâme

311

ikbâlühû tevkī‘-i refî‘-i hümâyûn vâsıl olucak ma‘lûm ola ki Trabzon eyâletinde olan

kasabât ve kurânın ve yalıların Kazak eşkıyâsından ve gayrıdan hıfz ve hırâset ve

Erzurum’a nakli fermânım olan yüz elli bin kile terekenin (?) ve yuvarlak ve sâir

mühîmmâtın der anbar ve mahalliyle irsâl olunmasiyçün senün eyâletinde olan cümle

zu‘amâ ve erbâb-ı tîbârın bu sene de muhâfazada olmaları lâzım ve mühîm olmağın

eyâletinde Trabzon'da vâki‘müteferrika ve müteferrikazâde ve Çavuş ve çavuşzâde ve

dîvân-ı hümâyûnum ve Defterhâne-i Amirem kâtibleri ve şâkirdleri ve alaybeyi ve

ceribaşıları ve sâir zu‘amâ ve erbâb-ı tîmâr ve bi’l-cümle birden bine ve binden yüz bine

varınca zeâmet ve tîmâr tasarruf edenler ol cânibde binotuzsekiz senesinde muhâfazada

olup mutasarrıf oldukları zeâmet ve tîmârlarının her bin akçede biner akçe bedelleri tahsîl

olunup ve tâ’ife-i merkûmenin mümkinü'l-husûl cümle zeâmet tîmârlarının yazısı yirmi

kere yüz bin akçe olduğu sen ki mîr-i mîrân-ı müşârun-ileyhisn arz eylemişsin bu hesâb

üzre bunlarun bedelleri yirmibeşbin kâmil guruş olur meblağ-ı mezbûrun on beşbin guruşa

Diyarbekir’e nakl olunacak beşbinyediyüz yuvarlak için ve onbin guruşa Trabzon’dan

Erzurum’a nakil olunacak ol mikdâr tereke içün mekârîlere harc ve sarf etmek bâbında

fermân-ı âlîşânım sâdır olmuşdur imdi bu bâbda sâdır olan emrüm üzere amel idüb dahî bir

an ve bir sâ‘at te’hîr ve terâhî eylemeyüp tâife-i mezbûrenin mutasarrıf olduğu (?) zeâmet

ve tîmârlarının her bin akçede bin akçe bedeliylerini mezbûrlara bu sene sefer-i

hümâyûnum teklîf olunmamak üzere defter mûcebince her ne mikdâr akçe ederse ber-

vech-i ta‘cîl cem‘ ve tahsîl etdirüp yirmi beşbin guruşu itmâm ve tekmîl olundukdan sonra

meblağ-ı mezbûreden vech-i meşrûh üzere Diyarbekir’e nakil olunacak yuvarlak dahî

Erzurum’a irsâli fermânım olan zâhirenin mekârîleri içün harc ve sarf idüp ve mühîmmât-ı

merkûmenin tahmîli içün mekârî davarları tedârik ve mühîmmâtı tahmîl ve irsâl idüp avk

ve te’hîrden ve ihmâl ve müsâheleden ziyâde ihtirâz eyleyesin ve sen zikr olunan Kazak

Eşkıyâsı’ndan ve gayriden zu‘amâ ve erbâb-ı tîmârile hıfz ve hırâset idüb amânda olmaları

içün Dîvân-ı Hümâyûnum tarafından hükm-i şerîfüm verilmişdir mûcebiyle amel idüp

vilâyet-i mezbûrenin ve mühîmmât-ı merkûmenin hıfz ve hırâseti ve sefer-i hümâyûnuma

nakli fermânım olan yuvarlak ve zâhireyi vakt ü zamânıyla irsâlden sen ki mîr-i mîrân-ı

müşârun-ileyhsin o nât vechile mecidd ü sâ‘î olasın ve bedel cem‘inde mîrî içün alınan

altını yüz onsekizer, kâmil guruşa yetmiş sekizer, ve esedî guruşa altmış sekiz, zolta guruşa

kırk sekizer, ve pâdişâhî ve Mısır parası ikişer, ve yabkayı altışar akçeye aldırup ziyade ve

noksan üzere aldırmayasın ve akçe alınmak lâzım gelirse on bir dirhem gelür hâlis akçe

aldırup zinhâr kem ayâr ve nâkısü'l-vezn akçe aldırmayasın ve eline (?) altın ve guruş verin

312

deyü hilâf-ı şer‘ ve kānûn kimesneye ta‘cîl ve rencîde itdirmeyesin ve kendüleri hâzır

olmayan zu‘amâ ve erbâb-ı tîmârın avk ve hidmet olmamak (?) içün bedelleri

subaşılarından ve karyeleri reâyâsından aldırasın. Ammâ ba‘d mahsullerine mahsub etdirüp

mükerrer alınmakdan ziyâde ihtirâz eyleyesin şöyle ki sipâhîleri reâyâdan tekrâr taleb

eylemeyeler zeâmet ve tîmârları âhara verilür bilmiş olalar âna göre tamâm hak üzere olup

hilâf-ı emr-i şerîf bir ferde inâd ve muhâlefet itdirmeyesin ve sen ki muhâfazaya me′mûr

olup gelmeyenlerin ve gelip bedel vermekde ta‘lil edenlerin zeâmet ve tîmârları baş (?)

karyeleriyle yazup bildiresin ki sonra haklarında fermânım ne vechile sâdır olursa

mûcebiyle amel oluna ve mukaddemâ tereke konulmak içün emr-i şerîfümle tamîri

fermânım olan mîrî anbar şimdiye değin bina ve itmâm olunmuş ise fîhâ ve illâ bir an

tevakkuf eylemeyüp ale't-ta‘cîl tamîri hususunda sa‘y-ı belîğ eyleyesin ki mîrî tereke

vardıkda der anbar olunup o nât vechile hıfz ve hırâset zamânı murûr eylemeden itmama

dikkat oluna deyü mâliye tarafından vech-i meşrûh emr-i şerîfüm verildiğin bildürüp

mûcebince inâyet ricâ etmeğin buyurdum ki hükm-i şerîfümle Vezîr-i A‘zam ve serdâr-ı

ekremin kapıcıbaşılarından kıdvetü'l-emâcid ve'l-ekârim Ahmed zîde mecdühû vusûl

buldukda bu bâbda mâliye tarafından verilen emr-i şerîfüm mûcebince amel idüb min ba‘d

hilâfına cevâz (?) göstermeyesin şöyle bilesin alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasın tahrîren fî

evâil-i şehr-i Ramazâni'l-mübârek sene semân ve selâsin ve elf

Be-makâm-ı

Kostantiniyye El-mahrûse

K511-(Trabzon iskelesine gelen yuvarlakların Diyarbekir’e nakli için emîr)

Budur ki bu sene-i mübârekede sefer-i hümâyûnum içün Trabzon İskelesi’ne dâhil

olan yuvarlakları davarlara tahmîl idüb Diyarbekir’e gönderesin deyü bi’l-fi‘il vâlî-i vilâyet

vezîr-i isabet-tedbîr sa‘âdetlü Ömer Paşa Hazretleri’ne hitâben emr-i şerîf vârid olmağın

müşârun-ileyh Ömer Paşa Hazretleri zikr olunan yuvarlakları mekkârî davarlarına tahmîl

eylemek içün çukadârıyla (?) üzerine varup vezn etdirdikde ikibin yuvarlak onsekiz

vukiyyeve ikibin yuvarlak onaltışar vukiyye gelüp mecmû‘u ba‘de'l-hesâb altmışsekizbin

vukiyye olup Trabzon'da yüzer vukiyye tahmîl olunmak üzere altıyüz seksen davar lâzım

gelmeğin zikr olunan davarların kirâsı cümle a‘yân-ı vilâyet ma‘rifetiyle her davara yüzer

vukiyye tahmîl olunup ve her bir davara onbeşer guruş kira ta‘yîn ve kat‘ olundukdan

sonra müşârun-ileyh Ömer Paşa Hazretleri zikr olunan altıyüz seksen davarın kirâsını emr-

i şerîf mûcebince cem‘ ve tahsîl eylediği zeâmet bedelinden mekârî tâifesine onbirbin

313

ikiyüz riyâlî guruş edâ ve teslîm idüb zikri sebkat eden dörtbin yuvalağı mahall-i memûra

irsâl ve îsâl eylediği mâ-vâka‘a bi't-taleb ketb olundu tahrîren fî evâhir-i (...)

Şuhûdü'l-hâl, Mehmed Çelebi bin Tahsin, Ahmed Beşe Safi (?), Hasan Çavuş

Dergâh-ı Âlî, Yusuf Çavuş, Nimetullah Çelebi, Hasan ibn-i'l-(…), Mehmed Bey bin Hayri,

(…)

K512-(Ferman)

Emîrü'l-ümerâ’i'l-kirâm kebîrü'l-küberâi'l-fihâm zü'l-kadr ve'l-ihtirâm sâhibü'l-izz

ve'l-ihtişâm el-muhtas bi-mezîd-i inâyeti'l-meliki'l-a‘lâ Anadolu ve Sivas ve Karaman ve

Batum Beylerbeyileri dâme ikbâlühüm ve mefâhirü'l-ümerâ’i'l-kirâm merâci‘u'l-küberâ‘i'l-

fihâm zü'l-kadr ve'l-ihtirâm el-muhtassûn bi-mezîd-i inâyeti'l-meliki'l-allâm ve ânlara tâbi‘

olan sancak beyleri dâme izzühüm ve mefâhirü'l-kuzât ve'l-hükkâm ma‘âdenü'l-fezâ’il ve'l-

kelâm elviye-i mezbûre kâdîları zîde fazluhüm tevkī‘-i refî‘-i hümâyûn vâsıl olucak

ma‘lûm ola ki hâliyâ İstanbul Keferesi Patriki olan Krilos nâm râhib Der-saâdet'üme

arzuhâl sunup patrikliğine müte‘allik zikr olunan kâdîlıklarda vâki‘ olan metrepolidlerde

ve piskoposlarda ve keşişlerde ve amoslarda (?) ve sâir kefereler üzerlerinde şer‘î

âdemlerim olup bu seneden ve geçen senelerden zimmetile bâkîleri olmağın defter

mûcebince şer‘le müteveccih olanlardan bi't-tamâm taleb ve tahsîl olunmak içün kendü

cânibinden bi’l-fi‘il Amasya Keferesi Metrepolidi olan Zeran (?) nâm râhib vekîl nasb

gönderilmesi bâbında emr-i şerîfüm ricâsına i‘lâm eylemeğin kadîmden olugeldüğü üzere

tahsîl oluna deyü emr idüp buyurdum ki hükm-i şerîfüm vardukda siz ki vilâyet-i mezbûre

kâdîlarısız taht-ı hükûmetinizde sâkin olan metrepolid ve piskopos ve papas ve keşiş ve

sâir zimmîleri getürdüp vekîl-i mezbûr ile berâber ve husûs-ı mezbûra mukayyed olup

göresiz mezbûr rahiblerde ve manastırlarda ve kiliselerde ve saîr gûnâ üzerinde mîrîye âid

ve râci‘ olan rüsûm ve musaddak (?) akçesinden bu seneden ve geçen senelerden defter

mûcebince ne mikdâr alınmalı bâkîleri var ise şer‘le müteveccih olanlarından bi't-tamâm

taleb ve tahsîl ve vekîl-i mezbûre patrik için zabt itdüresiz vermekde nizâ‘ iderler ise şer‘le

emlâk ve erzâklarından tahsîl itdüresiz ve mürd olan metrepolid ve piskoposların patrike

âid olan metrûkâtını kadîmden olugeldüğü üzere vekîl-i mezbûra patrik içün zabt itdüresiz

ve mîrîye âid olan akçe ile yollarda mahûf ve muhâtara olan yerlerde ve derbendlerden

gelür iken kılavuz koşup emîn ve sâlim geçüresiz ki nev‘an mîrî rüsûma zarar lâzım

gelmeye şöyle ki ihmâl üzere olmakile zarar lâzım gele sebep olanlardan alınur bilmiş

olasız ve ba‘zı râhibler bizim va‘demiz tamâm olmakla on veya yirmi veya otuz gün

314

kalmışdır deyü nizâ‘ ederler imiş imdi mîrî rüsûmda va‘de câiz değildür ol asıl kimesnelere

nizâ‘ itdirmeyüb şer‘le lâzım gelen bâkîlerini bî-kusûr tahsîl itdüresiz ve uzûl-i nasba

müstahak olan metrepolidleri ve piskoposları vekîl-i mezbûr âyinleri üzere azl idüp ve

berâtlarını ellerinden alup Asitâne-i Sa‘âdetüme arz eyleyesin ki yerleri patrik ma‘rifeti ile

âhara tevcîh olunup pîşkeşleri alınup dâhil-i hizmet oldukdan sonra tasarrufiyçün yedlerine

berât-ı hümâyûnum verile ve mezbûr râhiblerden ba‘zılarının mîrîye olan deyn içün

akçeleri olmayıp yerlerine bedel kumaş ve esbâb verdiklerinde uğradıkları yerlerde bâc ve

gümrük nâmına hilâf-ı şer‘-i kānûn akçe taleb etdirmeyesin mîrî rüsûm akçesiyle vekîl-i

mezbûr ve âdemleri yollarda gelürken ba‘zen kimesneler gelüp sen (…) idün veyâhud sana

karzan akçe verdik deyü rencide eylediklerinden gayrı ba‘zen mahûf ve muhâtara olan

yerlerden açık vecihle geçmek için ok ve yay ve kılıç ve saîr âlât-ı darb getürüp el-i örf

tâifesi voyvodalar hilâf-ı şer‘ ve kānûn dahl itdirmeyesin ve mîrî rüsûm tahsîl iderken

tasarrufunda olan âyende (?) ve mârrînde (?) ulağ ve sâir kapum kullarına aldırmayıp ve

altı ay bir yerde sâkin olmayasın yanında olan âdemlerinden harç taleb etdirmeyesiz ve

bi’l-cümle kadîmden olageldiği üzere amel idüp husûs-ı mezbûr içün emr-i âhar irsâline

muhtâc eylemeyesiz şöyle bilesiz ve ba‘de'n-nazar bu hükm-i hümâyûnumu yedinde ibkâ

idüp alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasız hurrire fi'l-yevmi't-tâsi‘ ve'l-ışrîn şehr-i Recebi’l-

mürecceb sene semân ve selâsîn ve elf

Be-makâm-ı Kostantiniyye El-mahrûse

V57-A

K513-(Tezkire)

FASIL

İhsâniye Kahyası

Vech-i tahrîr-i tezkire oldur ki Trabzon aklâmında İhsân Mukâta‘ası işbu mâh-ı

Zilhicce'nin gurresinden sene-i kâmile varıncaya değin bâ‘isü't-tahrîr beşlü ağası olan Halil

Bey otuzbin akçe vermek şartı üzere ta‘ahhüd eylemeğin zabt içün tezkire tahrîr olunup

verildi gerekdir ki varup mukâta‘a-i mezbûreyi olu geldüğü üzere zabt ve tasarruf idüb

ta‘ahhüdüne cevâb verdikçe tasarrufuna kimesne mâni‘ olmaya tahrîren fî't-târîhi'l-mezbûr

sene 1038

315

K514-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Hasan ibn-i Abdullah el-vekîl anhu İbrahim ibn-i Abdullah ez-zevceti'l-

bikri'l-bâliğa Meşkure binti Süleyman el-vekîl anhâ Dilâver ibn-i abdullah es-sâbitü

vekâlet şehâdeti Ahmed ibn-i Ramazân ve Hüseyin Çelebi el-mihri'l-mü’eccel hamse

mi’ete dirhem hurrire fi't-târîhi'l-mezbûr

El-hâc Mehmed Görelevî, Mehmed Muhzır, Süleyman Beşe Fatsavî (?)

K515-(Nikâh)

FASIL

Ez-zevc Derviş bin Mehmed Beşe vekîli Mehmed Beşe ebûhü'l-mezbûr ez-

zevceti'l-bikr Hayrünnisa binti Hasan Beşe vekîli ebûhü'l-mezbûr dirâyeti'l-mihri'l-

mü’eccel selâsete elf dirhem fîddî râyic fi'l-vakt tahrîren fi't-târîhi'l-mezbûr

Şuhûdü'l-hâl, Mehmed Beşe (?), Mürteza Çavuş bin Ali Efendi, Mehmed Beşe

Kayış (?), Zülfikar bin Mehmed, Ebûbekir Efendi bin (….)

V57-B

K516-(Yeniçerilerin Serkeşliğinin Engellenmesine Dair Kayıt)

Emîrü'l-ümerâ’i'l-kirâm kebîrü'l-küberâ’i'l-fihâm zü'l-kadr ve'l-ihtirâm sâhibü'l-iz

ve'l-ihtişâm el-muhtas bi-mezîd-i inâyeti'l-meliki'l-a‘la Batum Beylerbeyisi dâme ikbâlühû

ve mefâhirü'l-kuzât ve'l-ahkâm me‘âdenü'l-fezâil ve'l-kelâm Trabzon (...) ve (...) kâdîları

zîde fazluhum tevki‘-i refî‘-i hümâyûn vâsıl olıcak ma‘lûm ola ki Trabzon ve sâir etrâf ve

eknâfda olan Dergâh-ı Mu‘allâm cebeleri arzuhâl idüb bunların vâki‘ olan umûrları kendü

zâbitleri ma‘rifetiyle görülügelmişiken hâlâ Yeniçeri Zâbitleri tâyife-i mezbûrenin ba‘zı

husûslarına dahl ve ta‘arruz idüb kendülerini her vechile rencîde etmekden hâlî

olmadıklarını i‘lâm eyledikleri ecilden olugeldiği üzere her kimine zâbitleri karışup

Yeniçeri Zâbitleri cebeci tâyifesinden dahl ve ta‘arruz etdirilmemek bâbında fermân-ı

âlîşânım sâdır olmuşdur buyurdum ki (...) vusûl buldukda bu bâbda sâdır olan fermân-ı

celîlü'l-kadrım mûcebince amel idüb dahî dergâh-ı mu‘allâm cebecilerinin bi-hasebi'ş-şer‘

ve intizâmda (?) görülmesinde lâzım gelen umûr-ı şer‘iyye ve sâir ahvâllerin olugeldiği

üzere kendü zâbitleri ma‘rifetiyle görüp şer‘an ve kânûnen lâzım geleni icrâ edip min ba‘d

Yeniçeri tâyifesi zâbitlerini bunların umûrlarına karışdırmayıp ve bi’l-cümle kendüleri dahî

316

bir vechile rencîde etdirmeyüp men‘-i def‘ eyleyesiz eslemeyüp inâd üzere olanları isim ve

resimleriyle vukû‘uüzere yazup arz eyleyesiz şöyle bilesiz alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasız

tahrîren fî evâsıt-ı şehr-i Cumâde'l-ûlâ sene tis‘a ve selâsîn ve elf

Be-medîne-i

Tokat

K517-(Ferman)

FASIL

Emr mûcebince Gönye Beyi dahl eylemeye deyü hatt-ı hümâyûn-ı sa‘âdet makrûn

sâdır olmuşdur emîrü'l-ümerâ’i'l-kirâm kebîrü'l-küberâ’i'l-fihâm zü'l-kadr ve'l-ihtirâm

sâhibü'l-iz ve'l-ihtişâm el-muhtas bi-mezîd-i inâyeti'l-meliki'l-a‘lâ Trabzon Beylerbeyisi

dâme ikbâlühû ve mefâhirü'l-kuzât ve'l-hükkâm me‘âdenü'l-fezâ’il ve'l-kelâm Hemşin ve

Sürmene ve Atina ve Henşin reâyâsı olan yerlerin kâdîları zîde fazluhum tevkī‘-i refî‘-i

hümâyûn vâsıl olucak ma‘lûm ola ki kazâ-i Hemşin reâyâsı hâlâ Der-saâdetüme âdem ve

arzuhâl gönderüp mukaddemâ bizim cizye ve ispeçe ve sâyir mahsûlümüz mîr-i mîrân

olanlara hâs ta‘yîn olunmuş iken otuz seneden mütecâvizdir ki ref‘ olunup matbah-ı

âmireye sâl be sâl üçbin vukiyye şem‘-i asel verilmek üzere ocaklık ta‘yîn olunmakla cizye

ve ispence ve mahsûlât-ı sâiremiz mukâbelesinde fermân olunduğu üzere her sene üçer bin

vukiyyeşem‘-i asel Matbah-ı Amire içün me′mûr olanlara verüp taraf-ı âhardan dahl

olunmak îcâb eylemez iken ve bu bâbda elimizde müte‘addid evâmir-i şerîfe variken hâlâ

Gönye sancağı beyi olan Hasan elimizde olan evâmir-i şerîfe variken mücerred celb ve

ahz-ı mâl içün başka kıst (?) taleb idüp dahl ve rencîde eylemekle mîr-i mûmâ-ileyh

tarafından hilâf-ı şer‘ ve kānûn ve mugâyir-i emr-i hümâyûn dahl ve ta‘arruz olunmaya

deyü vech-i meşrûh üzere Ordu-yı Hümâyûnum cânibinden emr-i şerîf dahî verilmişdir

deyü bildirüp hâlâ mûcebince Asitâne-i Sa‘âdetümden dahî emr-i şerîfüm ricâ eylemeğin

imdi maktû‘ları sonra ziyâde olmuş değil ise Ordu-yı Hümâyûnum tarafından verilen emr-i

şerîfüm mûcebince amel olunmak emr idüp buyurdum ki hükm-i şerîfüm vardıkda göresin

fi'l-vâki Nefs-i Hemşin'de olan zimmîler bu sene uhdelerine edâsı lâzım gelen cizye ve

ispençeleri ve sâyir mahsûlleri mukâbelesinde Matbah-ı Amirem içün üçbin vukiyye şem‘-

i asel vermek üzere ocaklık ta‘yîn olunmakla her sâl üçbin vukiyyeşem‘-i aseli verip edâ

idüb mîr-i mîrân ve sancak beyi tarafından ve âhardan dahl olunmak îcâb eylemez iken ve

bu husûs içün ellerine evâmir-i şerîfe (?) verilmiş iken hâlâ mîr-i mûmâ-ileyh tarafından

hilâf-ı şer‘ ve kānûn dahl ve ta‘arruz eyledikleri vâki‘ ise men‘ u def‘ eyleyesin ve bi’l-

317

cümle kazâ-i mezbûr reâyâsının cizye ve ispence ve sâir mahsulleri mukâbelesinde

Matbah-ı Amireme her sene üçer bin vukiyye şem‘-i asel verilmek fermân olunup ocaklık

ta‘yîn olunmuşdur ana göre mukayyed olup sancak beyi tarafından ve âhardan bir ferdi

vechen mine'l-vücûh dahl ve ta‘arruz etdirmeyesiz şöyle ki mîr-i mûmâ-ileyh kanâ‘at

eylemeyüp bir tarîk ile taraf-ı âhardan emr ihrâc idüb müdâhale eylemek ister ise te’hîre

koyup işbu emr-i şerîfüm mûcebiyle amel idesiz şöyle bilesiz ve ba‘de'n-nazar bu hükm-i

hümâyûnumu yedlerinde ibkâ idüb alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasız tahrîren fi'l-yevmi's-

sâmin ‘aşer şehr-irecebi’l-mürecceb sene semân ve selâsîn ve elf

Be-makâm-ı

Kostantiniyye El-mahrûse

K518-(Berât)

Hazret-i Mevlânâ-yı Şerî‘at-yâb

Kıdvetü'l-kuzâd ve'l-hükkâm ma‘denü'l-fazl ve'l-kelâm Mevlânâ Trabzon kâdîsı

zîde fazluhû ba‘de't-tahiyye ve's-selâm imâm olunan oldur ki işbu şehr-i Zilka‘deti'ş-

şerîfe’nin ibtidâsından şehr-i Zilhicce'nin inhâsına varınca taht-ı kazâ ve adâlet-

şi‘ârlarınızın iki aylık subaşılığı dârende-i hurûf kıdvetü'l-emâsil ve'l-akrân Bâkî Çelebi ve

Derviş Çelebi zîde kadruhümâ ta‘yîn ve nasb olunmuşdur gerekdir ki bu cânibe âid ve râci‘

olan bâd-ı hevâ ve yave ve kaçgun ve resm-i arusâne ve sâir hukūk-ı şer‘iyye ve rüsûm-ı

örfiye cüz’î ve küllî bi-hasebi'ş-şer‘ ve'l-kānûn mûmâ-ileyh zîde kadruhumâya ahz u kabz

etdürüp olugelmişe muhâlif ve bu bahâne ile hilâf-ı kānûn bir ferde zulm ve te‘addî

itdirmeyesin, şöyle bilesin tahrîren fi't-târîhi'l-mezbûr sene semân ve selâsîn ve elf

Medîne-i (…)

El-mahrûse

K519-(Nafaka)

Budur ki Aşağı Hisar Mahallesi’nde sâkine işbu bâ‘isetü'r-rakīm Saniye Hâtun

binti Süleyman tarafından sadrî oğlu Hasan Çelebi ibn-i Mustafa nâm kimesne meclîs-i

şer‘-i hâzır-i lâzımü't-tevkīrde takrîr-i kelâm ve bast-ı merâm kılup sâbıkâ Trabzon

Mekbûb zâbiti olan Ahmed Beşe ibn-i Mustafa nâm râcül müvekkiletem mezbûre Saniye

Hâtun'un zevci olup bilâ nafaka ve kisve koyup âhar diyâra gidüp nafaka ve kisveye şiddet-

i ihtiyâcı olmağın kıbel-i şer‘den nafaka takdîr olunmasın taleb ederim dedikde yevmî

sekiz akçe mezbûre Saniye’ye ve Kato (?) nâm hizmetkârına dahî dörder akçe ki ikisine

318

yevmî oniki akçe farz olunup vakt-i hâcetde istidâneve sarf kılınmak için izin verildiği mâ-

vâka‘a kayd-şud hurrire fî evâil-i Recebi’l-mürecceb sene semân ve selâsîn ve elf

Şuhûdü'l-hâl, Osman Çelebi Mehmed Beşe (?), İbrahim Çelebi Hasan Beşe,

Mehmed Çelebi Hacı Bilal, Mehmed Çelebi Hacı Abdullah, Mehmed Çelebi Ali Beşe, Ve

gayruhum

V58-A

K520-(Mektup)

FASIL

Mehmed Çavuş'un Zabitlik mektûbudur

Be-huzûr-ı hazret-i mevâlî'l-mükerremûn

El-hâkimûnü'l-âdilûn be-Kazâ-i Trabzon ve eyâlet-i Batum'da vâki‘ olan kuzât

Efendileri zîdet fazluhum ilâ yevm-i yüb‘asûn tahiyyât-ı sâfiyât ve teslîmât-ı vâfiyât ithâf

ve ihdâsından sonra inhâ-i muhibb-i müllisâne olunan budur ki hâliyâ Trabzon eyâletinde

kolluk bekleyüp eşkıyâ zabtına ve muhâfaza hidmetinde olan Deveci Ali Ağa hidmet-i

mezbûreden ref‘ olunup yerine girü üslûb-ı sâbık üzere Yeniçeri Çavuşları’ndan kıdvetü'l-

emâcid ve'l-akrân Mehmed Çavuş zîde kadruhû zâbit ve başbuğ ve ağa ta‘yîn olunup işbu

mektûb-ı meveddet usûl birle arz-ı huzûr-ı şerîflerinize irsâl olundu lede'l-vüsûl me’mûldür

ki üzerinden nazar-ı şerîflerinüz dirîğ buyurulmayup olugelen âdet-i kadîme üzere

muhâfaza hidmetinde ve zâbitlik ve yasakcılık ve kolluklarda mûmâ-ileyhi istihdâm

etdirüp âhara dahl ve ta‘arruz etdirmeyesiz ve eşkıyâ zabtı içün köyleri devr idüp

yoldaşlarına vech-i ma‘îşet olunugelmiş iken mâni‘ olurlarimiş kimesneden medâhil ve

mu‘âraza etdirmeyüp olugelen âdet-i kadîme üzere kulların alıverdirüp ve köyleri devrt ve

ma‘îşet itdürdesiz ve vâki‘ olan yoldaşlar dahî mûmâ-ileyhi üzerlerine zâbit bilüp

sözünden taşra ve re’yinden hâric vaz‘ etmeyüp itâ‘at üzere olalar eslemeyüp inâd ve

muhâlefet üzre olanları ve sefere me′mûr olan sefere ve korucu ve oturak olan yoldaşlar

dahî Asitâne'ye gelüp hidmet-i pâdişâhîde mevcûd bulunalar mevcûd bulunmayanları

vukû‘u üzre isim ve resimleri ve bölükleri ile yazıp bildiresiz ki muhkem haklarından

geline ve levend tâyifesinden ba‘zı eşkıyâ dahî burma astar ve yakalı dolama giyüp kürde

ve varsak ve tüfenk taşıyup Yeniçeri ve Acemoğlanı ve Topçu ve Cebeci nâmında ve

şeklinde gezüp fukarâya zulm eden eşkıyâyı dahî mezkûre ahz etdirdüp izn-i şer‘le

haklarından geldirdesiz ki sâyirîne mûceb-i ibret ola ve Yeniçeri ve Acemi Oğlanı ve

319

Topçu ve Cebeci zümresinden mukîm ve misâfir olup mîrîye âyid olan muhallefâtını dahî

mûmâ-ileyhe kabz etdirilüp ma‘rifet-i şerîfleriyle sûk-ı sultânîde furuht kılınup nukûd her

ne hâsıl olursa derkîse olunup mühürleyüp mümzî müfredât defteriyle mezkûra teslîm idüb

bu cânibe irsâl oluna ve lâkin hilâf-ı şer‘-i şerîf ve mugâyir-i kâ‘ide-i münîf kimesneyi

rencîde rencîde etdirilmemek bâbında envâ‘ mesâ‘î-i cemîlleriniz mebzûl ve bî dirîğ

buyurula bâkī hemîşe tahrîren fî evâhir-i şehr-i Şa‘bân li-sene semân ve selâsîn ve elf

K521-(Berât)

FASIL


ve'l-ihtişâm el-muhtas bi-mezîd-i inâyeti'l-meliki'l-a‘lâ Batum Beylerbeyisi Ömer dâme

ikbâlühû mefâhirü'l-kuzât ve'l-hükkâm me‘âdenü'l-fazl ve’l-kelam mevlânâ Trabzon

Kâdîsı ve eyâlet-i mezbûre kâdîları zîde fazluhum tevkī‘-i refî‘-i hümâyûn vasıl olucak

ma‘lûm ola ki Dergâh-ı mu‘allâm Yeniçerileri Ocağın’da Trabzon Eyâleti muhâfazasıa

me′mûr olan Deveci Ali hidmet-i mezbûreden ref‘ olunup yerine Yeniçeri Çavuşları’nın

emekdârlarından kıdvetü'l-emâsil ve'l-akrân Mehmed Çavuş zîde kadruhû Ağa ve zâbit ve

muhâfız nasb ve ta‘yîn olunup eyâlet-i mezbûrede vâki‘ olan Yeniçeri tâyifesinden sefere

me′mûr olanları sefere gönderüp ve korucu ve oturak olanları südde-i sa‘âdetüme irsâl

eyleyüp mûmâ-ileyh ile muhâfazaya me′mûr olan Yeniçeri ve Kuloğlu ve Acemi Oğlanı

tâyifesini yanına cem‘ eyleyüp mezbûreyi gereği gibi hıfz ve hırâset ve fukarâyı himâyet

ve sıyânet eylemek içün ve dirliği olmayup mücerred ol tâyifeden geçinüp burba astar ve

yakalu dolama giyüp ve kürde ve varsak ve tüfenk taşıyup Yeniçeri ve Acemi Oğlanı ve

Topçu ve Cebeci nâmında ve şeklinde gezüp fukarâya zulm ve te‘addî eden eşkıyâyı dahî

mûmâ-ileyh ele getürüp muktezâ-yı şer‘-i şerîf üzere haklarından gelinmekiçün ve

Yeniçeri ve Acemi Oğlanı ve Cebeci ve Topçu tâyifesinde mukîm ve misâfir olanlardan ol

diyârda vefât idüb bi-hasebi'ş-şer‘ mîrîye âyid ve râci‘ olan metrûkâtı ve muhallefâtı

mûmâ-ileyh Mehmed Çavuş ahz u kabz idüb ma‘rifet-i şer‘le Sûk-ı Sultânîde bey‘ olunup

hâsıl olan nukûd der-kîse olunup mûmâ-ileyh’in mührü ile ve mümzî ve mahtûm müfredât

defteri ile Asitâne-i Sa‘âdetüme gönderilmek içün ve eyâlet-i mezbûre muhâfazasına

me′mûr olan Yeniçeri tâyifesinün dahî emr-i şerîfümle ta‘yîn olunan mevâcibleri ve her

ayda ta‘yîn olunan defterleri ve zâd u zevâdeleri ve rûz-merre ta‘yîn olunan atları ve gayri

me’ûnetleri iskele mahsûlünden âdet-i kadîme üzerine verilüp ve mâ tekaddümden

olugelen kullukları ve yasakcılıkları zabt etdirilüp ve def‘-i zulm-i eşkıyâ içün köylere ve

320

nevâhî ve etrâfa gönderdükleri yoldaşları hidmet ve avâyidlerine nizâ‘ ve mu‘âraza

itdirilmeyüp mâ tekaddümden olugelen âdet ve kānûn üzere istihdâm olunmasiyçün bi’l-

fi‘il südde-i sa‘âdetümde Yeniçerilerim Ağası olan iftihârü'l-ümerâ ve'l-ekâbir müstecma‘u

cemî‘u'l-me‘âlî ve mefâhir zü'l-kadri alâyim (?) ve efharü'l-ism el-muhtas bi-mezîd-i

inâyeti'l-meliki'l-â‘lâ Mustafa dâme ulüvvühû tarafından sene semân ve selâsîn ve elf

Şa‘bâni'l-mu‘azzamı’nın evâhiri târîhiyle müverrah mühürlü mektûb verilmeğin

mûcebince amel olunup zikr olunan husûslara gereği gibi mukayyed olunmak fermânım

olmuşdur buyurdum ki vusûl buldukda bu bâbda müşârun-ileyh Yeniçerilerim Ağası

tarafından verilen mühürlü mektûb mûcebince amel idüp dahî zikr olunan Yeniçeri

tâyifesinden eyâlet-i mezbûre muhâfazasına me′mûr ve ta‘yîn olunanları ve eyâlet-i

mezbûrede mevcûd olan umûmen kuloğlu ve Acemi Oğlanı tâyifesine muhâfız olan zâbıt

ve ağa-yı mûmâ-ileyh Mehmed Çavuş yanına getürdüp vilâyet-i mezbûreyi hıfz ve hırâset

ve fukarâsın himâyet ve sıyânet itdürmeğe ve tâife-i mezbûrenin emr ile ta‘yîn olunan

mevâciblerin ve rûz-merre atlarında ve zâd u zevâdelerinde verdürüp ve kullukların ve

yasakcılarına zabt itdirdüp kimesneyi müdâhale etdirmemek ve tavâyif-i mezbûreden

şekvâ ve fesâd üzere olanları ahz-u habs itdirdüp muhkem haklarından geldirdüp

kimesneye zulm ve te‘addî etdirmemeğe bezl-i makder ve sa‘y-i nâ-mahsûr eyleyesiz

mûmâ-ileyh Mehmed Çavuş tâyife-i mezbûreye ağa ve zâbit ve vilâyet-i mezbûra muhâfız

ta‘yîn olmuşdur âna göre ikdâm ve ihtimâm idüb me′mûr olduğu hidmetde kemâ-yenbagî

isdihdâm eyleyüp hilâf-ı şer‘-i şerîf ve mugâyir-i kānûn-ı münîf bir ferde zulm ve te‘addî

ve dahl (?) ve teezzî etdirmeyesiz şöyle bilesiz alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasız tahrîren fî

evâhir-i şehr-i Şa‘bânü'l-mu‘azzam sene semân ve selâsin ve elf

V58-B

K522-(Berât)

Nişân-ı şerîf-i âlî-şân-ı sâmî-mekân-ı sultânî ve tuğrâ-yı garrâ-yı cihânsitân-ı hâkânî

hükmü oldur ki çün ulemâ-i kirâm-ı lâzımü'l-ikrâm ve fudalâ-i fihâm-ı vâcibü'l-ihtirâm ki

vârisîn-i ulûmi'l-enbiyâ-yı izâm ve hârisîn-i hudûd-ı şerâyi‘-i hazret-i seyyidü'l-enâm

aleyhi efdalü's-salâtü ve's-selâmdırlar mazmûn-ı kelâm-ı izzet-benâm-ı hazret-i millet-i

allâm "hel yestevillezîne ya‘lemûne ve'llezîne lâ-ya‘lemûn" ulüvvü mîzân ve senâlarına

delîl-i tâm ve hadîs-i şerîf "el-ılemâ’u veresetü'l-enbiyâ" (…) ve mütekâsürlerine bürhân-ı

mefâtihu'l-merâm olmuşdur ale'l-husûs Hazret-i Nebiyyi Medenî'nin "men ekreme âlimen

fe-kad ekremte" kelâm-ı izzet-encâmı muktezâ-yı ri‘âyet-i tâmları olup her biri eyyâm-ı

321

sa‘âdet encâmımda rütbe-i a‘lâyai‘tilâ ile şâd-kâm-ı makz-ı ilhâm olugelmişlerdir fe li-

zâlik mahmiyye-i Trabzon'da âsûde güzîn-i olan kutbü'l-ılemâ’i'l-âlimîn zînetü'l-fudalâ’i'l-

vâsilîn merhûm Şeyh Murad kaddese sırruhü'l-azîzin oğlu olup hâric-i elli ile Hamza Bey

medresesinde müderris olan râfi‘u tevkī‘-i refî‘-i şehriyârî ve nâkil-i yarlîğ-ı beliğ-ı

meserret makâl-i tâcdârî iftihârü'l-ılemâ’i'l-muhakkıkîn muhtârü'l-fudelâ’i'l-müdekkikîn

vârisü ulûmi'l-enbiyâi ve'l-mürselîn el-muhtas bi-mezîd-i inâyeti'l-meliki'l-mu‘în Mevlânâ

Ahmed zîdet fezâyilühû âlem-i sinn-i sıgarından beri kesb-i ulûm ve efdâl ve tahsîl-i ve

fünûn ve kemâl içün sarf-ı evkât-ı eyyâm ve leyâl idüb ve kemâl-i vera‘ ve ehliyet ile

muhtâr-ı akrân ve nihâyet-i takvâ ve fazîlet ile müşârun-ileyh (…) beyne'l-a‘yân

olduğundan gayrı zamân-ı tederrüsünden nice müste‘iddîn fünûn-ı ulûmu tahsîl ve

nicelerinin dahî mehâmlarını hâl ve teshîl idüb ve tahsîl ve tab‘ ve (…) keşşâf-ı müşkilât-ı

aleyh ve zihn-i tâbnâkı hallâl-i mesâil-i şer‘iyye olmağla her vechile ri‘âyet ve tekrîm ve

mahal ve lâyık ve tedrîs ve fetvâya ehak ve müstahak olmağın hakkında mezîd-i avâtıf-ı

vâfire-i şâhânem ve mezîd-i avârif-i mütekâsire-i pâdişâhânem zuhûra getürüp işbu sene

seb‘a ve selâsîn ve elfrecebi’l-müreccebinin (…) mahmiyye-i Trabzon'da vâki‘ dâhil elli

ile Hâtuniye Medresesi’nde ve eyâlet-i mezbûrenin müftülüğün Mevlânâ Ahmed zîde

fezâilehû hatt-ı hümâyûn-ı sa‘âdet-makrûnum ile tevcîh ve tesliye idüb bu berât-ı sa‘âdet

âyâtı ve tevliyet gâyâtı verdim ve buyurdum ki mevlânâ-yı mûmâ-ileyh vilâyet-i

mezbûrede müftü ve müderris olup mes’ûlün anh olan kazâyâ-yı nâ-şer‘iyye ve mesâil-i

mesâhiyede muktezâ-yı şer‘-i şerîf-i nebevî ve müsted‘â-yı kānûn-ı münîf-i Mustafavî

sallallâhu aleyhi ve aleyhi ve sellem üzere cevâb yazup dâimâ (?) dîn-i müctehidîn

rıdvânullâhi te‘âlâ aleyhim ecma‘în ihtiyâr ve telkîn buyurdukları esahh-ı akvâl ile ahkâm-ı

şer‘-i seyyidi'l-mürselîn ile mezbûra sene-i mezbûrede tedrîs-i ulûm-ı erbâb-ı fühûm ve

dâimâ bâbı ifâde ve istifâde-i mekşûf tutup eyyâm-ı mu‘tâde-i ma‘hûdeden gayrı evkâtda

bilâ özr-i şer‘î ta‘tîl-i vakt ve dersi fevt eylemeye cihet-i tedrîs ve i‘âde ve talebe ve

tevliyet ve ferrâş her ne ise mütevellî elinden mâh-be-mâh Mevlânâ-yı mûmâ-ileyhe teslîm

ve ânın yedinden masârıfı tevzî‘ ve teslîm oluna ve vilâyet-i mezbûrenin a‘yânı ve eşrâfı

mevlânâ-yı mûmâ-ileyhi müftü bilüp tevkîr ve ikrâm ve ta‘zîm ve ihtirâmda dakîka-i refî‘a

fevt eylemeyeler ol bâbda efrâd-ı âferîdeden hiç ferd kâinen men‘ kân (…) mâ-kân vechen

mine'l-vücûh ve sebeben mine'l-esbâb mâni‘ ve dâfi‘ ve râfi‘ olmaya şöyle bileler alâmet-i

şerîfe i‘timâd kılalar tahrîren fî evâil-i şehr-i Muharremü'l-harâm sene semân ve selâsîn ve

elf


322

El-mahrûse

K523-(Ferman)

FASIL

Emîrü'l-ümerâ’i'l-kirâm kebîrü'l-küberâ’i'l-fihâm zü'l-kadr ve'l-ihtiram sâhibü'l-iz

ve'l-ihtişâm el-muhtas bi-mezîd-i inâyeti'l-meliki'l-a‘lâ Trabzon Beylerbeyisi Ömer dâme

ikbâlühû tevkī‘-i refî‘-i hümâyûn vâsıl olucak ma‘lûm ola ki bundan akdem Kars Kal‘ası

neferâtına dörtbin kile tereke verilmek fermânım olmuş idi ondan mâ‘adâ ikibin kile tereke

dahî verilmek emr idüp buyurdum ki hükm-i şerîfümle vardıkda bu bâbda sâdır olan

fermân-ı celîlü'l-kadrım üzere amel idüb dahî neferât-ı merkûmeye dörtbin kileden gayrı

ikibin kile terekeyi dahî kabzına me′mûr olanlara bi't-tamâm teslîm idüb bir habbesini

alıkodurmayasın ve'l-hâsıl neferât-ı merkûmeye ta‘yîn olunan ol mikdâr terekenin

verilmesi umûr-ı lâzımedendir âna göre mukayyed olup avk ve te’hîrden ve ihmâl ve

müsâheleden begâyet ihtirâz eyleyesin şöyle bilesin alâmet-i şerîfeme i‘timâd kılasın

Tahrîren fi'l-yevmi's-sâbi ve'l-işrîn şehr-irecebi’l-müreccem sene semân ve selâsîn ve elf

Be-makâm-ı Kostantiniyye El-mahrûse

K524-(Askeri sevkiyat)

FASIL

Zahriye Hücetidir

Budur ki bi’l-fi‘il vâlî-i vilâyet-i Trabzon olan sâhibü'l-iz ve'l-ihtişâm sa‘âdetlü

Ömer Paşa Hazretleri meclîs-i şer‘-i hâzır-i lâzımü't-tevkīrde eyâlet-i mezbûrede zeâmet ve

tîmâra mutasarrıf olanlardan her bin başına beşyüz akçe bedeliyenin cem‘ine me′mûr olan

kıdvetü'l-emâsil ve'l-akrân Mehmed Ağa zîde kadruhû muvâcehesinde bi't-tav‘i's-sâf ikrâr

ve i‘tirâf idüb zikr olunan zeâmet ve tîmârın bedeliyesinde mukaddemâ çavuş kullarına

dörtbin kile tereke fermân olunup narh-ı cârî üzere beher kilesi elli beş akçeden ikiyüz bin

akçe merkūm Mehmed Ağa yediyle mezbûrlara edâ ve teslîm olundukdan sonra ba‘dehû

def‘a-i sâniyede yine tapu-yı mezbûrîne ikibin kile tereke dahî fermân olunup emr-i şerîf

vârid oldukda zikr olunan Kars kulları henüz gelmeyüp hâzır olmamakla üslûb-ı sâbık

üzere sâlifü'z-zikr ikibin kile terekenin narh-ı cârî üzere her kilesi ellişer akçeden yüzbin

akçeyi mûmâ-ileyh Mehmed Ağa yedinden tahsîl eylediği bedel akçesinden alup ahz u

kabz idüb Kars kullarına edâ ve teslîm etmek içün yedine memhûr temessük verdim

dedikde Ağa-yı müşârun-ileyhin minvâl-i muharrer üzere sâdır ve mütebâdir olan kelimât-ı

323

şerîflerin mûmâ-ileyh Mehmed Ağa vicâhen tasdîk ve şifâhen tahkīk ettikden sonra işbu

sûret-i emr-i şerîfin zahrına hüccet olunup yed-i tâlibe vaz‘ ve def‘ olundu ki hîn-i

muhâsebede ibrâz iderek deynine mahsûb edesin tahrîren fî evâ’il-i şehr-i Ramazâni'l-

mübârek min şuhûr-i sene semân ve selâsîn ve elf min hicreti'n-nebeviyye

Şuhûdü'l-hâl, Kıdvetü'l-emâsil Deveci Ali Ağa, Fahrü'l-a‘yân Mehmed Ağa El-

müteferrika, Fahrü'l-hasenât Murtasa Bey, Fahrü'l-a‘yân Musa Bey, Ömer Çavuş dergâh-ı

âlî, Hasan Ağa El-müteferrika, Diğer Mehmed Ağa El-müteferrika, Mustafa Beşe İsmail,

Ve gayruhum

V59-A

K525-(Ferman)

Bin otuz sekiz senesinde fermân olunan sefer-i hümâyûn(?) emridir

FASIL

Kıdvetü'l-kuzât ve'l-hükkâm ma‘denü'l-fazl ve'l-kelam Trabzon ve Maçka kâdîları

zîde fazluhümâ tevki‘-i refî‘-i hümâyûn vâsıl olucak ma‘lûm ola ki taht-ı kazânızda vâki‘

reâyâdan binotuzsekiz târihine mahsûb olmak üzere sürsat bedeliyçün yüz kırk bin akçe

tahsîl ve bi’l-fi‘il vezâretle Trabzon muhâfazasında olan düstûr-ı mükerrem müşîr-i

mufahham nizâmü'l-a‘lem vezîrim Ömer Paşa edâmallâhu te‘âlâ iclâlehûya teslîm

eyleyesiz ki meblağ-ı mezbûr ile Trabzon’dan Diyarbekir’e nakli fermânım olan top

yuvarlakları mühîmmâtiyçün harc ve sarf oluna deyü emrüm olmuşdur buyudrum ki hükm-

i şerîfüm vardukda aslâ te’hîr ve tevakkuf eylemeyüp mühîmmât-ı mezbûre içün tahsîli

fermânım olan yüz kırk bin akçe bedel-i sürsat akçeleri reâyâdan ale't-ta‘cîl taleb ve tahsîl

ve ahz u kabz eyledikden sonra tamâmen vezîr-i müşârun-ileyh edâmallâhu te‘âlâ

iclâlehûya teslîm etdirüp mühürlü ve ma‘mûlün-bih temessük alup kat‘-ı alâka eyleyesin

ihmâl ve imhâlden ve avk ve te’hîrden begâyet ihtirâz eyleyesin şöyle ki meblağ-ı mezbûru

ta‘cîl tahsîl ve teslîm eylememekle nakli fermânım olan yuvarlakların zamânıyla

Diyarbekir’e varmamasına bâ‘is-ü bâdî olasın mansıbınız alınmakla halâs olmayup

müstahak ve itâb olursuz bilmiş olasız âna göre mukayyed olup vech-i meşrûh üzere lâzım

olan emri yerine getüresiz şöyle bilesiz alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasız tahrîren fi'l-yevmi's-

sâdis şehr-i Zilka‘de sene semân ve selâsîn ve elf

Be-yurt-ı (?)

324

Sahrâ-yı Üsküdar

K526-(Ferman)

FASIL

Zâhire furuht olmanın emridir

Düstûr-ı mükerrem müşîr-i müfahham nizâmü'l-âlem müdebbir-i umûru'l-cumhûr

bi’l-fikri's-sâkıb müessis-i bünyânü'd-devleti ve'l-cilâl müşeyyid-i erkânü's-sa‘âdeti ve'l-

ikbâl el-mahfûf-ı bi-sunûf-i avâtifi'l-meliki'l-‘alâ vezâretle Trabzon Eyâleti’ne mutasarrıf

olan vezîrim Ömer Paşa edâmallâhu te‘âlâ iclâlehû tevkī‘-i refî‘-i hümâyûn vâsıl olucak

ma‘lûm ola ki Varna'dan varan terekenin furuhtu fermânım olmuşdur buyurdum ki hükm-i

şerîfümle vardukda bu bâbda sâdır olan fermânım mûcebince amel idüp dahî bir an ve bir

sâat te’hîr ve tevakkuf eylemeyüp zikr olunan terekeyi tevzî‘ ve akçesin tahsîl idüb dergâh-

ı mu‘allâm kapucu başılarından kıdvetü'l-emâcid ve'l-a‘yân Ahmed zîde mecdühûya teslîm

eyleyesin ki ol dahî me′mûr olduğu üzere Ordu-yı Hümâyûnum hazînesine götürüp teslîm

ve itmâm-ı hidmet eyleye ve bi’l-cümle zikr olunan terekenin furuhtu ve akçesi tahsîl sana

sipâriş olunmuşdur yine senden bilinür sen dahî âna göre mukayyed olup terekeye gadr ve

bahâsına zarar olmamak üzere tevzî‘ ve akçesi tahsîl mi evlâdır veya ber-vech-i ta‘cîl

furuhtu mu evlâdır her hangisi mâla olur ise ânun ile amel idüp izâ‘atdan ve te’hîr ve

tevakkufdan ictinâb idüb vech-i meşrûh üzere edâsı emrimi yerine getüresiz ve ne mikdâr

tereke vâsıl olup ve niceye furuht ve akçesi tahsîl ve teslîm olunduğunu mufassal yazup arz

eyleyesiz ve Kapucubaşı Ahmed gelmedi deyü te’hîr eylemeyüp terekeyi furuht idüb

zinhâr özr ve bahâne eylemeyesin ve müşârun-ileyh kapucubaşı geldükde zâhire bahâsını

âna teslîm idüb gönderesin ve altıbin yuvalağı kira davarları tutup yükledesin ve

mekârîlerin ücretlerini furuht olunan zâhire bahâsından ve sâyir mümkün olan yerlerden

verüp şöyle bilüp alâmet-i şerîfeme i‘timâd kılasın tathrîren fi'l-yevmi'l-hâmis ‘aşer şehr-i

Muharremü'l-harâm sene tis‘a ve selâsîn ve elf

Be-Yurt-ı Sahra-yı

Ereğli

325

V59-B

K527-(Ferman)

FASIL

Kıdvetü'l-kuzât ve'l-hükkâm ma‘denü'l-fazl ve'l-kelâm Trabzon kâdîsı zîde fazluhû

tevkī‘-i refî‘-i hümâyûn vâsıl olucak ma‘lûm ola ki ve kıdvetü'l-emâcid ve'l-a‘yân

cebecilerim ağası olan Ali zîde mecdühû südde-i sa‘âdetüme mühürlü tezkire gönderüp

hâlâ Trabzon muhâfazasında nevbetçi olan cebeciler bölükbaşılarından (...) Subaşı'nın

yanında olan mîrî tüfenkden üçyüz aded tüfenk ve dört top ve gayri cebehâne mühîmmâtın

Gönye Kal‘ası’na alup teslîm eylemek içn iki üç def‘a emr-i şerîfüm irsâl olmuşiken

Trabzon Beylerbeyisi olan Ömer dâme ikbâlühû ben alırım deyü mezbûr bölükbaşısına

mâni‘ olup ziyâdesiyle te‘addî eyledüğün bildirüp min ba‘d mühîmmât-ı mezbûre içün

mîr-i mîrân-ı mezbûr bir vechile dahl ve ta‘arruz eylememek bâbında emr-i şerîfüm taleb

eylemeğin beylerbeyi tarafından dahl olunmaya deyü emrüm olmuşdur buyurdum ki

hükm-i şerîfüm ile vardukda bu bâbda sâdır olan emrüm üzere amel idüb dahî mühîmmât-ı

mezbûreyi mezbûr bölükbaşı ile zikr olunan Gönye Kal‘ası’na irsâl idüb itmâm-ı hidmet

itdürdüp min ba‘d mukaddemâ ve hâlâ irsâl olunan evâmir-i şerîfeme muhâlefet mîr-i

mîrân-ı mezkûr bir vechile dahl ve ta‘arruz etdirmeyesiz işbu hükm-i hümâyûnumun

hilâfına dâhil olanlar ziyâde mes’ûl ve mu‘âteb olmak mukarrerdir şöyle bilesiz alâmet-i

şerîfe i‘timâd kılasız fi'l-yevmi'l-hâmis ‘aşer şehr-i Ramazâni'l-mübârek sene semân ve

selâsîn ve elf

K528-(Ferman)

FASIL

Kıdvetü'l-emâsil ve'l-akrân kapucubaşı Bekir zîde kadruhû ba‘de's-selâm i‘lâm

olunan budur ki bu cânibe mektûb gönderüp Haremeyn-i Şerîfeyn fukarâsına ta‘ayyüş

olunanun adem-i irsâli husûsunda ba‘zı özr ve bahâne beyân olunmuş idi mektûb tahrîr ve

irsâl olundu vüsûlünde gerekdir ki bir an tevakkuf eylemeyüp zamân-ı tevliyetine lâzım

gelen şart-ı vakf üzere ikibin dörtyüz altını ber-vech-i müsâra‘at bu cânibe irsâl ve îsâl idüb

bir sâ‘at te’hîr eylemeyesin surre ahvâli ehemm-i umûr-ı dîn ve devletdendir âhar masârıfa

sarf olunmak câyiz değildir vakfın harâbesini tamîr ve sâyir ehemmini görmek murâd ise

hilâf-ı şart-ı vâkıf sonradan ihdâs olunan vezâyif ve âhar husûslar te’cîl olunup mühîm

olanlar gördürülüp (?) (...) ol makûlelere harc ve sarf oluna birkaç seneden beri verilmeyup

326

bâkī kalan surre akçelerin tahsîl ve irsâl olunmak lâzım iken sizün zamânınizâ‘ lâzım

geleni dahî göndermeyüp ancak bahâne îrâd edersiz birkaç yıllık sürre akçesin peşin

vermek üzere tevliyete tâlib çok kimesne vardır gâfil olmayasın ve's-selâm

K529-(Buyruldu)

Kıdvetü'l-kuzât ve'l-hükkâm ma‘denü'l-fazl ve'l-kelâm Mevlânâ Trabzon kâdîsı

zîde fazluhû yedine vâsıl olan mektûb oldur ki (?) Erzurum tarafı nice seneden beri ihtilâl

üzere olmağla taht-ı kazânuzda olan İskele ve tevâbi‘i Mukâta‘ası kimlerin zabtında (?)

olup ve nereye sarf olunmuşdur yerlü yerinden yoklanup zuhûr eden kıst mukâta‘a

ümenâsından tahsîl ve dâhil-i hazîne etdirmek ehemm-i mehâmdan olmağın tezkire-i

mezkûre ve berât gönderilmişdir vardukda gerekdir ki bin otuz dört târîhinden bu âna

gelince zikr olunan iskele mukâta‘asını kimler zabt eylemişdir ve zabt edenler mâl-ı

mukâta‘a nereye sarf olunup ve kimin mamrifetiyle sarf olunmuşdur yerlü yerinden görüp

(?) dahî zuhûr eden mâl-ı mukâta‘ayı ümenâdan ve bi’l-cümle şer‘ ve kānûn mûcebiyle

tahsîli lâzım gelenlerden mîrî içün varan mübâşire tahsîl ve zabt (?) etdirüp irsâl ve

Hazîne-i Amire’ye îsâli bâbında ve her ne tahsîl olunursa müfredâtıyla defter ve her

mevâddı aslı ile yazup Hazîne-i Erzurum Dîvânı’na arz beyine (?) şöyle bilüp (…) tahrîren

fî evâsıt-ı şehr-i Rebî‘u’l-evvel sene tis‘a ve selâsîn ve elf

Be-makâm-ı

Erzurum

V60-A

K530- (Mülk satışı)

FASIL

Hüccet-i Mustafa Beşe

Lefter veled-i Manol nâm zımmî meclîs-i şer‘-i lâzımü't-teşrîfde işbu hâfızü'l-kitâb

Mustafa Beşe ibn-i Mehmed Muvâcehesinde bi't-tav‘i's-sâf ikrâr ve i‘tirâf idüb mahmiyye-

i Trabzon mahallâtından El-hâc Kasım Mahallesi’nde vâki bir haddi Kara Mehmed

mülküne ve iki tarafı tarîk-i âmma ve bir cânibi tarîk-i hâssa müntehî olup işbu hâzır fi'l-

meclîs karındaşım Dimitri ile müşâ‘ ve müşterek olduğum evden ve bahçeden ve fırından

ve anbardan nısf hissemi mezkûr Mustafa Beşe'ye yüz aded kâmilü'l-ayâr riyâl guruşa

bey‘-i batt-ı kat‘î ile bey‘ idüb kabz-ı semen-i ma‘dûd ve teslîm-i mebî‘-i mahdûd kıldım

327

ba‘de'l-yevm mülk-i müşterâsıdır keyfe mâ teşâ ve tahtâr mutasarrıf olsun dedikde kayd ve

tescîl olundu hurrire fi't-târîhi'l-mezbûr

Şuhûdü'l-hâl, Hüseyin Beşe Feşker (?), İbrahim Beşe Alaaddin, Murad Beşe

Abdullah, Ahmed Çelebi el-mü'ezzin, El-hâc Mustafa Attâr, Kurd Beşe Kassâb, Feyzullah

Çelebi hamâmî, Ali Beşe Nasuh, Kara Süleyman Beşe er-râcül (?), Diğer Süleyman Beşe

Bezik (?)


Kaziyye-i

Budur ki Mesarya nâm karye sâkinlerinden Murad Beşe ibn-i Allahverdi nâm

kimesne meclîs-i şer‘de işbu râfi‘u'l-kitâb Yani veled-i Semlid (?) nâm zimî mahzarında

ikrâr idüb mahmiyye-i Trabzon mahallâtından Aya Ovin-i Kebîr Mahallesi’nde vâki bir

haddi müşteri ve bir haddi Kara Nikol ve bir cânibi Ahmed Beşe mülklerine ve bir tarafı

tarîk-i âmma müntehî olup ihrâk olan ev yerini ve havluyu ve bir zeytün ve bir dut ağacını

cemî‘ tevâbi‘ ve levâhıkı ile mezkûr Yani'ye otuz aded tâmmü'l-vezn riyâlî guruşa bey‘-i

bât ile bey‘ eyledim dediği kayd-şud

Mustafa bin Veli Bey, El-hâc Mehmed Beşe Abdullah, Mustafa Beşe Ramazân,

Murad Beşe Hasan, Ali ibn-i Nasuh, Musli ibn-i Abdullah


FASIL

Budur ki Kisarine nâm karye sâkinelerinden Safiye Hâtun ibnet-i Ahmed tarafından

ikrâr-ı âti'z-zikre Üstâd Mustafa ibn-i Abdünnebi ve Himmet Halife El-İmam

şehâdetleriyle vekâleti sâbite olan karındaşı Ali ibn-i Ahmed nâm kimesne meclîs-i şer‘de

işbu sâhibü'l-kitâb Arabiç veled-i Yor nâm zımmî mahzarında ikrâr ve i‘tirâf idüb

müvekkiletem mezbûre Safiye'nin karye-i mezbûrda vâki‘ bir haddi Braşkova (?) ve bir

haddi Kayışoğlu (?) ve bir cânibi Memi ve bir tarafı Müezzin Mustafa'ya müntehî olan evi

ve bahçe-i müştemileti'l-hudûd mezkûr Arabiç'e elli beş aded kâmilü'l-ayâr riyâl guruşa

bey‘-i bât ile bey‘ eyledim dediği kayd-şud fi't-târîhi'l-mezbûr

Şuhûdü'l-hâl, Fahrü'l-kitâb Zeynelabidin Efendi, Ahmed Çelebi Kabasakal,

Mürteza Çavuş Ali Efendi, Mustafa Beşe Kurd, İbrahim Beşe Alaaddin, Veli Çelebi

Ahmed, Muharrem Çelebi bin Ali

328

K533-(Vergi)

Budur ki mahmiyye-i Trabzon kâdîsı olan fahrü'l-kuzât Mevlanâ Abdünnebi

Efendi ve Giresun Kâdîsı Es-seyyîd Yahya Efendi ve Sürmene Kâdîsı Mustafa Efendi ve

Of Kâdîsı Mehmed Efendi ve Keşab Kâdîsı Mahmud Efendi ve Kürtün (?) Kâdîsı Musa

Efendi ve Görele Kâdîsı Sinan Efendi ve Mapavri Kâdîsı Ahmed Efendi ve Rize Kâdîsı

Safer Efendi ve Torul Kâdîsı Receb Efendi zîde fezâ’ilehüm meclîs-i şer‘-i hâzır-i lâzımü't-

tevkīrde bi’l-fi‘il vâlî-i vilâyet sâhib-i sa‘âdet vezîr-i rûşen-zamîr sa‘âdetlü Ömer Paşa

Hazretleri’nin huzûr-ı âlîlerinde takrîr-i kelâm ve bast-ı merâm kılup işbu binotuzsekiz

senesine mahsûb olmak üzere ber-mûceb-i defter-i müfredât (?) ihrâc ve tahsîli fermân

olunan bedel-i sürsat cem‘ ve tahsîl ve müşârun-ileyh Ömer Paşa Hazretleri’ne teslîm

eyleyesiz deyü emr-i şerîf-i cihân mutâ‘ vârid olup lâkin reâyâ fakîrü'l-hâl olup mevkûfât

defteri mûcebince cem‘ ve tahsîl olunmak mümkün olmamağın bin otuz altı senesinde her

bir kâdîlıkdan taleb ve tahsîl olunduğu üzere Trabzon ve Maçka Kazâsı’ndan bin guruş ve

Sürmene Kazâsı’ndan beşyüz guruş ve Of Kazâsı’ndan dörtyüz guruş ve Giresun

Kazâsı’ndan beşyüz guruş ve Keşab Kazâsı’ndan dörtyüz guruş ve ve Kürtün Kazâsı’ndan

ikiyüz elli guruş ve Görele Kazâsı’ndan beşyüz guruş ve Mepavri Kazâsı’ndan yüz guruş

ve Rize Kazâsı’ndan üçyüz yirmi beş guruş ve Gürül Kazâsı’na sekizyüz guruş ki

mecmû‘u beşbin guruş eder zikr olunan kâdîlıklardan mümkinü'l-husûl olan beşbin guruşu

cem‘ ve tahsîl idüb müşârun-ileyh Ömer Paşa Hazretleri'ne me′mûr olduğumuz üzere edâ

ve teslîm eyledik dedikleri mâ vâka‘a bi't-taleb ketb ve terkîm olundu

Şuhûdü'l-hâl, Fahrü'l-a‘yân Mustafa Ağa El-müteveffâ, Fahrü'l-eşbâh Mehmed Ağa

El-müteveffâ, Hasan Ağa El-müteveffâ, Ali Çavuş (…), Yakub Bey Efendi, Ve gayruhum

V60-B

K534-(Nafaka)

Budur ki mahmiyye-i Trabzon'da vâki‘ Ortahisar sakenelerinden Fatma Hâtun

ibnet-i Mustafa Çavuş tarafından husûs-ı âti'l-beyâna vekâleti sâbite olan mezbûre'nin

babası merkūm Mustafa Çavuş meclîs-i şer‘-i şerîfe gelüp kızım mezbûre Fatma'nın zevci

(…) Bey ibn-i Mehmed nâm kimesne kızım mezbûreyi alup bırakup gidüp nafaka ve

kisvesi içün asla bir akçe ve bir habbe komayup ve göndermeyüp küllî ihtiyâcı vardır

kıbel-i şer‘-i şerîfden merkūm Solak'ın malından nafaka takdîr olunmasın taleb ederin

dedikde fi'l-hakīka kütüb-i (…) nafakatü'z-zevcetü ale'z-zevc buyurulmağın tarafeynin

hâllerine nazar olunup suâl olundukda vasatü'l-hâl geçinmelerini haber verdikleri ecilden

329

(…) Fatma Hâtun'un ve iki câriyesinin nafaka ve kisveleri ve sâyir me’ûentleri içün

mezkûr Solak'ın malından yevmî yirmi akçe farz ve vakt-i hâcetde istidâne ve sarfa izin

verilüp mâ vâki‘bi't-taleb ketb olundu tahrîren fî evâil-i şehr-i Şaban sene tis‘a ve selâsîn

ve elf

Şuhûdü'l-hâl, Mahmud Beşe Amdullah, Handan (?) binti Abdullah, Mustafa

Mehmed, Ali Çelebi ibn-i Avcızâde (?), Ali Beşe Hüseyin, Halil Bey el-Cündî, Niyaz (?)

bin Bahmud, Poyraz, Mısrî Mehmed Çelebi, Katibü'l-Hurûf Sefer Çelebi (?)

V61-A

K535-(Berat)

FASIL

Kıdvetü'l-kuzât ve'l-hükkâm ma‘denü'l-fazl ve'l-kelâm mümeyyizü'l-helâl ani'l-

harâm muvakkaten Trabzon Kâdîsı olan Mevlânâ Mehmed zîde fazluhû tevkī‘-i refî‘-i

hümâyûn vâsıl olucak ma‘lûm ola ki sene semân ve selâsîn ve elf Ramazân gurresinden

kazâ-i mezbûr Hisâriye Medresesi ihlâkıyla yevmî üçyüz akçe ve altı ay tevkît ile Asitâne-i

Sa‘âdet'den sana tevcîh olunup kâdî-askerim tarafından mektûb ve serdâr-ı âlî-karârım

cânibinden emr-i şerîf verilmişiken hâlâ fermân olunan sürsat emrine ihtilâl gelmemek

ba‘zı kazânın tevkîtleri kasr olmak lâzım gelmekle tevkît-i mezbûrun dahî iki ay kasr

olunup kazâ-i mezbûre bin otuz dokuz Muharremi gurresinden sen mutasarrıf olmak üzere

bi’l-fi‘il Anadolu Kâdî-Askeri’m olan a‘lemü'l-ılemâ’i'l-mütebahhirîn efdalü'l-füdalâ’i'l-

müteverri‘în Mevlânâ Ebu Said Mehmed edâmallâhu te‘âlâ fezâilehû tarafından mühürlü

mektup verildiğin bildürüp mûcebince hükm-i hümâyûnum ricâ eyledüğün ecilden vech-i

meşrûh üzere mutasarrıf olman emrüm olmuşdur buyudrum ki emrüm üzere kazâ-i

mezbûru medrese-i mesfûra ihlâkıle sene-i mezkûr Muharremi Gurresi’nden sen mutasarrıf

olup ahâlîsine icrâ-ı ahkâm-ı şer‘iyye ve vâki‘ olan umûr-ı mîrî ve sâyirede mecd ve sâ‘î

olup müddet-i örfiyen tamam olmayınca kazâ-i mezbûr ve medrese-i mezkûreye âhardan

bir ferdi dahl ve ta‘arruz etdirmeyesin şöyle bilesin alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasın tahrîren

fî evâil-i şehr-i Zilka‘deti'ş-şer‘îfe sene semân ve selâsîn ve elf

Be-Yurt-ı Sahrâ-yı

Üsküdar

330

K536-(Buyruldu)

FASIL

Mektûb-ı Kısmet-i Askeriye

Şerî‘at-nisâb fazîlet-me’âb Trabzon Kâdîsı Mevlânâ Mehmed Efendi kâm-yâb

tahiyyât-ı lâyıka ve teslîmât-ı fâyika ihtâfıyla inhâ olunur ki kazâ-i mezbûrda vâki‘ umûr-ı

kısmet-i askeriyesinden tefvîz olunmuşdur gerekdir ki vâki‘ olan mevtâ-yı askeriye

muhalelfâtın tahrîr ve terkîm ve alâ mâ farazallâhu te‘âlâ ibneyi'l-verese taksîm eyleyüp

fasl–ı da‘âvâ-yı askeriyede muktezâ-yı şer‘-i kavîm üzere hareket edesiz mütehassıl olan

rüsûm-ı âmireyi bu tarafa irsâle sa‘y edesiz ve eslâs-ı vesâyâyı gayr-ı mu‘ayyeneye halt

etmeyüp başkaca gönderesiz ki bu tarafda müstahakkıkîne tevzî‘ oluna ve's-selâm tahrîren

fi'l-yevmi't-tâsi‘ ‘aşer şehr-i ramazâni'l-mübârek sene semân ve selâsîn ve elf

El-fakîr Ebû Said Mehmed el-Kâdî

Be-asâkir-i Anadolu

K537-(Berât)

Şerî‘at-nisâb fazîlet-me’âb Mevlânâ Mehmed Efendi kâm-yâb Tahiyyât-ı sâfiye ve

teslîmât-ı vâfiye ithâfıyla inhâ olunur ki işbu sene semân ve selâsîn ve elf Ramazânı

gurresinden altı ay tevkît ve yevmî üçyüz akçe ile Trabzon Kazâsı Ortahisar Medresesi

zammesiyle size sadaka buyurulmuşdur gerekdir ki ba‘de hulûlü'l-vakt kazâ-i mezbûra

varup icrâ-yı ahkâm-ı şer‘iyye ve ihrâc-ı berât-ı şerîfle mukayyed olasız ve der-i devlete

gönderdüğün arza târîh yazasız ve's-selâm

Mine'l-fakîr Abdullah El-hâc

Be-asâkir-i Anadolu

V61-B

K538-(Ferman)


ve'l-ihtişâm el-muhsas bi-mezîd-i inâyeti'l-meliki'l-a‘lâ Batum Beylerbeyisi ( ) dâme

ikbâlühû ve kıdvetü'l-kuzât ve'l-hükkâm ma‘denü'l-fazl ve'l-kelâm Mevlânâ Trabzon kâdîsı

zîde fazluhû tevkī‘-i refî‘-i hümâyûn vâsıl olucak ma‘lûm ola ki Nefs-i Trabzon

sâkinlerinden dârende-i fermân-ı hümâyûn Gorgorya Şimyon nâm zımmî dergâh-ı

mu‘allâma arzuhâl sunup mezkûr zimmî kırk elli-seneden mütecâviz zamandan berü Nefs-i

331

Şehr-i Trabzon mahallâtından Ketancı Mahallesi demekle ma‘rûf nâm müslüman

Mahallesi’nde sâkin ve mütemekkin olup avârız-ı dîvâniye ve tekâlîf-i örfiye ve şâkkasın

mahalle-i mezbûre ahâlisi ile edâ ederken kasaba-i mezbûrede sâkin zimmî tâyifesiyle

ba‘zı tekâlîfimize müsâ‘ade eyle deyü bundan bî-vech akçe taleb idüb rencîde eyleyüb bu

bâbda elinde fetvâ-yı şerîfe olduğun bildürüp mûcebiyle amel olunmak bâbında hükm-i

hümâyûnum taleb etmeğin mûcebiyle amel olunup taraf-ı şer‘-i şerîfden rencîde

olunmamak fermânım olmuşdur buyurdum ki hükm-i şerîfümle vusûl buldukda hak ve adl

üzere mukayyed olup göresin mezkûrü'l-mikdâr seneden berü ol mahallede sâkin ve

mütemekkin olup üzerine lâzım gelen avârız-ı dîvâniye ve tekâlîf-i örfiye ve şâkkasın

mahalle-i mezbûre ahâlîsiyle edâ ederken sâyir zimmî tâyifesi ol vechile rencîde

eyledikleri vâki‘ ise ve elinde olan fetvâsı da‘vâsına mutâbık ise mûcebiyle amel idüb

hilâf-ı şer‘-i şerîf ve mugâyir-i fetvâ-yı münîf mezbûru ol vechile kimesneye rencîde vü

remîde etdirmeyesin şöyle bilesin alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasız tahrîren fî evâsıt-ı şehr-i

Şevvâli'l-mükerrem sene seb‘a ve selâsîn ve elf


El-mahrûse

K539-(Tımar Tevcîhi)

Cenâb-ı şerî‘at me’âb

Kıdvetü'l-kızâti'l-islâm Mevlânâ Maçka Kâdîsı zîde fazluhû ba‘de't-tahiyyeti's-

sâfiye inhâ olunur ki Trabzon sancağında Maçka Nâhiyesi’nde Mili nâm karye ve gayrıdan

onbin akçe tîmâra mutasarrıf olan Dergâh-ı Alî çavuşlarından Ma‘rûf Çavuş bu sene-i

mübârekede Trabzon’dan Diyarbekir’e nakli fermân olunan top yuvarlakları naklinde ve

Trabzon Kal‘ası muhâfazasında mevcûd bulunmayup kendü hevâ ve hevesinde gezmekle

tîmârı mahlûl olmağın yine livâ-i mezbûrda ol mikdâr tîmâra elinde emri olan işbu

dârende-i hurûf Şahbaz yarar ve mahal ve müshatak olmakile tevcîh olunup der-i devletden

tezkiresin berât etdirinceye dek zabt etdirilmek bâbında tahvîlnâme verilmişdir vardukda

gerekdir ki tîmâr-ı mezbûru fermân olunan yuvarlaklar ihrâcında ve Trabzon Kal‘ası

muhâfazasında ve sâir edâ-yı hidemât-ı şehriyârîde bulunmayan tahvîlinden merkūm

Şahbaz'a zabt ve tasarruf etdirüp taraf-ı âhardan bir ferdi dahl ve ta‘arruz etdirmeyesiz

tahrîren fî evâil-i şehr-i Muharremü'l-harâm li-sene tis‘a ve selâsîn ve elf

Be-Medîne-i Trabzon

332

El-mahrûse

K540-(Tayin)

Nişân-ı şerîf-i âlîşân-ı sâmî-mekân-ı sultânî ve tuğrâ-yı garrâ-yı cihân-sitân-ı hâkânî

hükmü oldur ki Kıdvetü'l-kuzât ve'l-hükkâm Trabzon kâdîsı mevlânâ (...) zîde fazluhû

Dergâh-ı mu‘allâma mektûb gönderüp Nefs-i Trabzon'da medfûn olan İskender Paşa

tevliyeti evlâd-ı zükûru inkirâzından sonra vakfnâmesinde evlâd-ı inâsına şart etmeyüp

hâricden bir sâlih ve müstakîm kimesneye verile deyü şart idüb ve vakfnâmesinde dahî

mukayyed ve mestûr olmağla hâlâ evlâd-ı zükûrdan kimesnesi kalmayup tevliyet-i

mezbûre mahlûle olmağın sulehâdan râfi‘-i tevki‘-i refî‘u'ş-şân-ı hâkânî Mehmed içün

müstakîm ve dindâr ve tevliyet-i mezbûrenin uhdesinden gelmeğe kâdirdir deyü ahâlîsi ve

ehl-i vezâyif şehâdet etmekle tevliyet-i mezbûre mezkûr Mehmed'e verilmek ricâsına arz

etmeğin tevcîh olunup bu berât-ı hümâyûnu verdim ve buyudrum ki ba‘de'l-yevm mezbûr

varup şart-ı vâkıf mûcebince tevliyet-i mezbûre hizmetinde olup şol ki vezâyif-i hidemât-ı

tevliyetdir bî-kusûr mer‘î ve müeddî kıla ve tevliyet-i mezbûreye mukaddemâ mutasarrıf

olanlar ne vechile mutasarrıf olugelmişler ise bu dahî ol vechile mutasarrıf ola ol bâbda

âhardan kimesne (?) mâni‘ ve dâfi‘ olmaya şöyle bilesiz alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasız

Tahrîren fî evâhir-i şehr-i Şevvâli’l-mükerrem sene semân ve selâsîn ve elf


El-mahrûse

K541-(Tapu)

Vech-i tahrîr-i hurûf budur ki tîmârımız olan Maçka'da zemîn tasarruf eden Deryan

mürd olup tasarrufunda olan boz yerleri mahlul kalup (?) tapuya müstahak oldukda sâhib-i

varaka Kadir'in iki guruş resm-i tapusun alup yedine temessük verildi tahrîren fî gurre-i

Rebû‘u'l-âhir sene 1038

Hasan Zaim

K542-(Mîrâs)

Vech-i tahrîr-i tezkire budur ki tîmârımız olan karye-i Maçka (?) reâyâlarından

Andoza nâm avrat mürd olup evlâd-ı zükûru kalmayup yerleri mahlûl olup kānûn üzere

tapuya müstahak olmağın bâ‘is-i varaka Kurd (?) nâm kimesne zikr olunan toprağa üç

guruş verüp resm-i tayusun aldıkda yedine temessük verildit tahrîren fî gurre-i Rebî‘u’l-

âhir sene 1038

333

Hasan Zaim

K543-(Buyruldu)

Vech-i tezkire budur ki Sürmene Kazâsına tâbi‘ Sargon Mesatos nâm karyede olup

bundan akdem fevt olan Kaskar Ayanol oğlu Mehmed nâm Acem oğlanı fevt olup

muhallefâtı beytü'l-mâla âid ve râci‘ olmağın müteveffâ-yı mezbûrun karye-i mezbûrede

mutasarrıf olduğu mülkü ve cemî‘ evi her ne ise işbu hâmilü'l-hurûf Bekir-zâde Mehmed

Bey'e elli iki buçuk guruşa bey‘ olunup gerekdir ki mezbûrun her ne ise nerede malı ve

mülkü zuhûr ederse buldurup kabz eylemek içün yedine işbu tezkire verildi hurrire fî evâil-

i Cumâde'l-ûlâ (?) sene tis‘a ve selâsîn ve elf

El-hâc Ali Zâbıtân-ı Bölük-i Dergâh-ı âlî

V62-A

K544-(Ferman)

Mefâhiru'l-kuzât ve'l-hükkâm me‘âdenü'l-fezâil ve'l-kelâm Trabzon

Beylerbeyiliği'nde olan kâdîlar zîde fazluhum tevkī‘-i refî‘-i Hümâyûn vâsıl olucak

ma‘lûm ola ki kıdvetü'l-emâcid ve'l-a‘yân Şahincibaşı zîde mecdühû Der-Saâdet'e mühürlü

tezkire gönderüp binotuzyedi ve sekiz seneleri içün Âsitâne-i Sa‘âdetüme doğan gönderüp

teslîm ve edâ-yı hidmet eylediklerine ellerinde tezkireleri olmayup defter-i cedîd-i

hâkânîde mukayyed olan şâhin kayacılarının ve evlâd ve haymâne ve karındaşlarının her

birinden olu geldüğü üzere üçer yüz akçe müjde bahâların ve âdet-i a‘nâm ve resm-i

küvvâre ve resm-i arusâneleri ve yaveden hâsıl olup ve vahşîden sayd olunan doğanları ve

şâhinleri ve rüsûm-ı sâyireleri Defter-i cedîd-i hâkânîde ve emr-i şerîfümde kayd ve tasrîh

olunduğu üzere zamânı hulûl eyledikde cem‘ ve tahsîl ve kabz ve defter edip hâsıl olan

mâlı defteri ile maan getürüp Hazîne-i Amire'ye teslîm eylemek içün hâssa

doğancıbaşılarından kıdvetü'l-emâsil ve'l-akrân (...) nâm doğancıbaşı zîde kadruhû ta‘yîn

ve irsâl olunduğunu i‘lâm eylemeğin buyurdum ki hükm-i şerîfümle mezbûr kulum zîde

kadruhû vardukda te’hîr ve tevakkıf eylemeyüp ânın gibi Der-Saâdetümden ihrâc olunmuş

mühürlü sahîh ve cedîd sûret-i defter-i hâkâde isimleri âhara ra‘iyyet ve ra‘iyyet oğlu kayd

olunmayup müceddeden maliye tarafından verilen berât-ı hümâyûnum ile Şahinci olanların

zamânı hulûl eyledikde zikr olunan binotuzyedi ve binotuzsekiz senelerinin her bir

senesiyçün her birinden üçer yüz akçe müjde bahâların ve âdet-i ağnâm ve resm-i küvvâre

ve resm-i arusânelerin ve defter-i cedîd-i hâkânîde mukayyed doğancı tîmârlarından

334

tutulan yave ve kaçkun ve kul ve çakırcı (?) müjdegânesin (?) ve müddet-i örfiyesi tamâm

olup furuht olanların bahâların defter-i cedîd-i hâkânî ve kānûn-ı kadîm muktezâsınca

doğancıbaşına kabz ve zabt ve defter etdürüp ve reâyâdan her kimin elinde rikâb-ı

hümâyûnuma yarar doğan bulunursa aslâ ta‘lil etdürmeyüp mezkûr doğancıbaşına

alıveresiz el-hâsıl doğan ve doğancı husûsu hâssa-i hümâyûnuma râci‘dir âna göre

mukayyed olup vech-i meşrûh üzere olan emrimi yerine getüresiz şöyle ki ihmâliniz

sebebiyle cânib-i mîrîye gadr ve zarar müretteb ola ânın gibi zararları hilâf-ı emr-i şerîf

vaz‘ edenlerden zecren tazmîn etdirilür bilmiş olasız ve zikr olunan akçe kadîmî

doğancıların mevâciblerine ve hâssa doğanların ta‘am bahalarına ve ihrâcât-ı lâzımelerine

sarf ve harc olunsa gerek ana göre mukayyed olup beylerbeyi ve sancak beyi ve âdemleri

ve subaşıları ve voyvodaları ve ümenâ ve ummâl ve mültezimîn ve nuzzâr ve mübâşirîn-i

emvâl ve sâyir ahâlî-i örf ve iş erleri ve Sipâhi ve Yeniçerileri ve askerî tâyifesini dahl ve

ta‘arruz etdirmeyesiz hilâf-ı şer‘ ve kānûn ve mugâyir-i defter ve emr-i hümâyûn

kimesneye iş etdirmeyüp vech-i meşrûh üzere olan emrimi yerine getürüp eslemeyüp men‘

ile memnû‘ olmayanları yazup arz ve i‘lam eyleyesiz şöyle bilesiz alâmet-i şerîfe i‘timâd

kılasız tahrîren fi'l-yevmi's-sâmin ve'l-işrîn şehr-i Ramazâni'l-mübârek sene tis‘a ve selâsîn

ve elf


El-mahrûse

K545-(Berât)

Hazret-i mevlânâ-yı şer‘î‘at me’âb

Kıdvetü'l-kuzât ve'l-hükkâm ma‘denü'l-fazl ve'l-kelam Mevlânâ Trabzon kâdîsı

zîde fazluhû ba‘de't-tahiyye ve't-tesellüm i‘lâm olunur ki işbu sene semân ve selâsîn ve elf

Şevvâli'l-mükerreminin evâilinden şehr-i Zilhicceti'ş-şerîfenin evâyiline varınca taht-ı

kazâ-i adâlet-şi‘ârınızın iki aylık subaşılık işbu dârende-i mektûb kıdvetü'l-emâsil ve'l-

akrân İbrahim Bey zîde kadruhû ta‘yîn ve nasb olunmuşdur vusûlünde gerekdir ki bu

cânibe âyid ve râci‘ olan bâd-ı hevâ ve yave ve kaçgun ve resm-i arusâne ve post-ı vaşak

ve cürm-i cinâyet ve abd-i âbık ve post-ı vaşak ve sâyir hukūk-ı şer‘iyye ve rüsûm-ı

örfiyyeden cüz’î ve küllî bi-hasebi'ş-şer‘ ve'l-kānûn mûmâ-ileyh İbrahim Bey zîde

kadruhûya ahz u kabz etdürüp bu bahâne ile hilâf-ı şer‘-i mutahhar bir ferde rencîde

etdirmeyesin şöyle ma‘lûm olup fehvâ-yı (?) mektûbla âmil olalar tahrîren fi't-târîhi'l-

mezbûr

335

Be-medîne-i Trabzon

El-mahrûse

K546-(Nafaka)

Budur ki Ayşe Hâtun ibnet-i Abdullah meclîs-i şer‘e gelüp takrîr-i kelâm kılup hâlâ

zevcim olan Hasan Bey bin Mehmed Beşe kendümün (?) asıl malımdan otuz-kırkbin

akçemi malımı ekl eylediğinden mâ‘adâ on senedir ki bana nafaka ve kisve vermez a‘yân

ve eşrafdan suâl olunup nafaka takdîr olunmak matlubumdur dedikde a‘yân ve eşrâfdan

suâl olundukda alâ tarîki'ş-şehâde haber verdiler ki mezbûrenin cümle esbâbını bir kayık

içinde iken kabz idüb cümlesini ekl ve bel‘ eylediğinden mâ‘adâ on senedir ki nafaka ve

kisve vermez kıbel-i şer‘den nafaka takdîr olunması lâzımdır dediklerinde merkūme Ayşe

Hâtun’un nafaka ve kisve ve sâyir me’ûneti içün yevmî onbeş (?) akçe fraz ve takdîr

olunup vakt-i hâcetde istidâneye ve sarfa izin verildi tahrîren fî evâil-i Ramazân sene tis‘a

ve selâsîn ve elf

Şuhûdü'l-hâl, Şeyh Mehmed Efendi, Mahmud (…) Abdullah, Mehmed Aydın

Çelebi İshak, İsmail Halife el-memnun (?), Ve gayruhum

V62-B

K547-(Narh)

İşbu mâh-ı Şevvâlde ehl-i sûka verilen narhdır ki beyân olunur tahrîren fî şehr-i

mezbûr sene 1038

Lahm-ı ganem

Kıyye

8

Lam-ı ma‘z(?)

Kıyye

7

Lahm-ı bakar

Kıyye

5

Revgan-ı sâde

Kıyye

18

Hemşin balının a‘lâsı

Kıyye

10

Fındık

Kıyye

5

Üzüm kurusu

Kıyye

4

Zerdalü

Kıyye

12

Üzüm

Kıyye

10

Alıç

Kıyye

5

Bakla

Kıyye

4

Nohud

Kıyye

6

Zeytünün a‘lâsı

Kıyye 10

Ednâsı

Kıyye

8

Hurma

Kıyye

2

Ceviz

80

Tâze piyaz(?)

Kıyye

Kendir

Batman

Piyaz(?)

Kıyye

Pekmez

Kıyye

336

1 1 8 6 3

Sirke

Kıyye

2

(…)

Çift

40

İncir

Kıyye

10

Bozanın iki (…) (…) ma‘a köstek

Aded

12

Moruz(?)

Kıyye

8

Hınna

Kıyye

16

Prinç

Kıyye

10

Kalbur

12

Ekmek

12

Milh

Kıyye

1

Narh-ı Haffâfân

Rüzgar ulusu sarâyî

papuç

Aded

60

Ulu ayak

Aded

60

Ulu orta

Aded

50

Kaba ulu orta

Aded

55

Sarâyî zer-i gerdan

Aded

45

Orta ayak

Aded

40

Evsatı

35

Ednası

30

Yeniçeri papuçunun

a‘lâsı

50

Kurd ağzı

Aded

40

Evsatı

35

Ednâsı

30

Onbaser(?)

20

Evsatı

15

Ednası

10

(…) kırmızı çizmesi

120

Evsatı

100

Sarı çizmenin a‘lâsı

100

Evsatı

80

Ednası

70

Kelek(?)

7

Yeniçeri postalı

A‘lâsı

60

Flar

45

Evsatı

40

Ednası

35

Mest

A‘lâsı

20

Evsatı

16

Ednası

15

Rüzgar ulusu mest

25

Terlik mesti

8

Evsatı

6

(…)

60

Zenne incük(?) a‘lâsı

337

Narh-ı Debbâğân

Gönün a‘lâsı

300

Evsatı

240

Ednası

200

Zenne gönü

160

Yerlü sahtiyanın

a‘lâsı

70

Evsatı

50

Ednâsı

40

Sarı meşin a‘lâsı

25

Beyaz meşin a‘lâsı

20

Evsatı

15

Ednası

10

Siyah sahtiyanın

a‘lâsı

70

Evsatı

50

Ednası

40

Erzincan sarısı

80

Diyarbakır Kırmızısı

120

Yün a‘lâsı

Kıyye

7

Ednası

Kıyye

5

Narh-ı Bezzâzân

Mutallâ dülbend

A‘lâsı

Kuruş

32

Tebriz derâyî a‘lâsı

Kuruş

3

Ednâsı

Kuruş2,5

Üsküp derâyîsi

Kuruş

2

Acem bezinin a‘lâsı

100

Merzifon bezinin

a‘lâsı

80

Akdağ bezi

140

Diyarbekir'in kırmızı

bezi

170

Çadırın a‘lâsı

Kıymeti

4

Ayntâb bezi

Kıymeti

5

Keşefin(?) a‘lâsı

3

Ednası

2

Çadırın ednası

3

Haleb çukasının

a‘lâsı

Kuruş

3

Acem kutnîsi

Kuruş

3 rub‘

Narh-ı Attârân

Erguvân(?)

Dirhem

4

Karanfil

Dirhem

4

Darçın

Dirhem

2

Rencefil iki demet

1

Bal mumu

Kıyye

64

Kırmızı rişte-i penbe

bürüncük

Siyah iplik üç güllü Rişte-i beyat-ı penbe Hallâce eylemiş

penbe

Götürüye penbe(?)

338

Dermî

1

1 Kıyye

10

Kıyye

52

Kıyye

40

Câriye(?) kaftanın

a‘lâsı

120

Zıbunun a‘lâsı

80

Narh-ı Gazzâzân

Siyah renk

Dermî

2,5

Çift renk

3

Siyah donluk

Dermî

4

Kaftan düğmesinin

a‘lâsı dane

2

Ednâsı

1,5

Lokma düğmesi

Dane

1

Parmak işi çaprazın

a‘lâsı

zâtî(?)

80

Çapraz işi

zâtî(?)

70

Mayi donluk

Dermî

4,5

Kırmızı donluk

5

V63-A

K548-(Trabzon'dan Diyarbekir’e nakli fermân olunan mühîmmatın teslimine

dair belge)

Tîmâr-ı Mehmed ve Dilâver an yed-i Ahmed mekârîsi

Yuvalak

Dane

17 cem‘an on yedi yuvarlakdır

Tîmâr-ı Mustafa Çavuş veled-i Kemhacı an yed-i İsmail

Yuvalak

Dâne

41 Cem‘an kırk bir yuvarlakdır

Trabzon'dan Diyarbekir’e nakli fermân olunan yuvarlaklardan fermân-ı şerîf üzere

Mustafa Çavuş veled-i Kemhacı mekârîsi olan İsmail yedinden cem‘an (?) kırk bir

339

yuvarlak gelüp Diyarbekir'de olan cebehâneye teslîm olunduğu ecilden yedine tezkire

verildi. Tahrîren fî evâsıt-ı şehr-i Saferü'l-hayr sene 1039.

Hacı Mehmed

Dizdâr-ı Kal‘a-i Amid

K549-(Berât)

Mefâhiru'l-kuzât ve'l-hukkâm ma‘denü'l-fazl ve'l-kelâm Erzurum Sancağı’nda ve

Trabzon ve (…) ve Karahisâr-ı Şarkî Doğancıbaşılığı’na müte‘allik olan yerlerin kâdîları

zîde fazluhum tevkī‘-i refî‘-i hümâyûn vâsıl olucak ma‘lûm ola ki iftihârü'l-emâcid ve'l-

ekârim Çakırcıbaşı zîde mecdühû hâlâ Der-saâdet'üme mühürlü tezkire gönderüp

binotuzsekiz senesiyçün Asitâne-i Sa‘âdetüme doğan getirüp ve ellerinde ma‘mûlün-bih

edâ-yı hidmet tezkireleri olmayıp defter-i cedîd-i hâkânî'de kayd çakırcı olanların ve

evlâdlarının ve karındaşlarının ve karındaşı oğullarının ve âharın reâyâsından olmayup

defter-i cedîd-i hâkânîde kayd çakırcı olanların zamânı hulûl eyledikde müslümanların her

birinden yüz ellişer akçe müjdecilerinden üçeryüz akçe müjde bahâların ve âdet-i a‘nâm ve

resm-i küvvâre ve resm-i arusânların ve yaveden hâsıl olup ve vahşîden sayd olunan yarar

ve güzîde doğanları ve çakırcıların kânûn-ı kadîmî üzere olugelen sâyir rüsûmların defter-i

cedîd-i hâkânî emr-i şerîfümde kayd ve tasrîh olunduğu üzere cem‘ ve tahsîl ve kabz ve

zabt ve defter eyleyüp hâsıl olan malı defterleri ile getürüp Hazîne-i Amireme teslîm

eylemek için doğancıbaşı ta‘yîn olunduğun bildürüp vech-i meşrûh üzere hükm-i

hümâyûnum ricâ eylemeğin olugelen âdet ve kānûn üzere amel olunmak emr idüb

buyurdum ki hükm-i şerîfüm ile mezkûr kulum zîde kadruhû vardukda aslâ te’hîr ve terâhî

eylemeyüp ânın gibi defter-i cedîd-i hâkânîde kayd berât-ı hümâyûnumla çakırcı olanların

müslümanlarından yüzellişer akçe müjdecilerinden üçer yüz akçe müjde bahâların ve âdet-i

a‘nâm ve resm-i küvvâre ve resmi arusâne ve cürmü cinâyet ve sâir küllî ve cüz’î hukūk ve

rüsûmların mezkûr doğancıbaşıya alıverüp zabt ve kabz etdiresiz ve her biriniz

kâdîlıklarınızda yazılan defteri imzâlayup ve mühürleyüp mezkûr doğancıbaşı ile Der-

Saâdet'üme irsâl ve müşârun-ileyh çakırcıbaşı zîde mecdühûya îsâl ve teslîm etdüresiz ki ol

dahî meblağ-ı mezbûr ile çakırcıların mevâciblerin ve hassa doğanların lâzım olan

ta‘amiye bahâların ve emr-i idâre-i sâirelerin görüp edâ eyleye el-hâsıl doğan ve doğancı

husûsu rikâb-ı hümâyûnuma râci‘dir husûs-ı mezbûrda ziyâde ihtimâm idüb rüsûmu

mezbûrenin izâ‘ından ve reâyâya hilâf-ı şer‘ ve kānûn ve mugâyir-i emr ve defter zulm ve

340

te‘addîden ziyâde ihtirâz eyleyesiz şöyle bilesiz alâmet-i şerîfe i‘timâd kılasız tahrîren fi'l-

yevmi's-sâmin ‘aşer şehr-i Rebî‘u’l-âhir sene semân ve selâsîn ve elf


K550-(Nafaka)

Budur ki bi’l-fi‘il Trabzon Kal‘ası muhâfazasına me′mûr olan kıdvetü'l-emâcid

Hacı Ali Ağa zîde kadruhû tarafından Sefer Beşe meclîs-i şer‘de takrîr-i kelâm ve ta‘bîr-i

ani'l-merâm kılup işbu (...) el-asl Bayram bin Abdullah Ahz olunmuşdur sâhibi gelinceye

değin kıbel-i şer‘den nafaka takdîr olunmasın taleb eylemeğin mezbûr Bayram'ın nafaka ve

kisvesi içün târîh-i kitâbdan yevmî on akçe nafaka takdîr olunup ve vakt-i hâcetde istidâne

ve sarfa izin verilüp mâ hüve'l-vâki bi't-taleb kayd-ı sicil olundu hurrire fî 15 şehr-i

Şa‘bânü'l-mu‘azzam sene semân ve selâsîn ve elf

Şuhûdü'l-hâl, Hüseyin Ağa Mütevelli İmâret-i Hâtuniye, Yakub Çelebi İshak

Efendi, Ahmed Bey Emîn-i mahkeme, Zülfikar Mehmed, Ve Katibü'l-hurûf

K551-(Nafaka)

Budur ki İmâret-i Hatûniye Subaşısı olan Üveys Çelebi meclîs-i şer‘de takrîr-i

kelâm ve ta‘bîr-i ani'l-merâm kılup işbu Limniyyü'l-asl (?) Kaytas bin Abdullah nâm abd-i

âbık ahz olunmuşdur sâhibi zuhûr edinceye dek kıbel-i şer‘den nafaka takdîr olunması

matlûmubdur dedikde mezbûrun nafaka ve kisvesi içün târîh-i kitâbdan yevmî on akçe

nafaka takdîr olunup vakt-i hâcetde istidâne ve sarfa izin verildi tahrîren fi'l-yevmi'l-hâdî

ve'l-işrîn şehr-i Şa‘bânü’l-mu‘azzam sene semân ve selâsîn ve elf

Şuhûdü'l-hâl, Yakub Çelebi İshak İmâm, İshak Çelebi Yusuf, Ahmed Çelebi El-

müezzin, Zülfikar Mehmed, Ahmed Bey Emîn-i mahkeme, Mahmud Halife El-müezzin, ve

gayruhum

V63-B

K552-(Nafaka)

FASIL

Budur ki mahmiyye-i Trabzon sâkinelerinden Ayşe Hâtun [bint-i] Solak Hüseyin

meclîs-i şer‘-i şerîfde takrîr-i kelâm ve bast-ı merâm kılup zevcim olan Mehmed Efendi üç

sene bana beşyüz akçe ile yüz elli kıymetlü ile köslü (?) ve yirmi beş akçe kıymetli sekiz at

baltonu (?) verüp bundan mâ‘adâ biraz harçlık koyup beni bilâ nafaka bırakup gitti evi dahî

341

yokdur ki sâkin olam kirâ ile sâkin olurum nafakaya ve süknâya ziyâde ihtiyâcım vardır

kıbel-i şer‘den nafaka takdîr olunmak taleb ederim dedikde mezbûr Ayşe Hâtun'un

me’kûlât ve melbûsâtı ve sâkin olduğu ol evin kirâsı ve sâir me’ûneti içün kıbel-i şer‘den

yevmî on beş akçe farz ve takdîr olunup vakt-i hâcetde istidâneye ve sarfa izin verilmeğin

mâ vâki‘gıbbe't-taleb ketb olundu hurrire fî evâil-i şehr-i Ramazânü'l-mübârek sene seb‘a

ve selâsîn ve elf

Şuhûdü'l-hâl, Hasan Çelebi ibn-i Ali Çelebi, Mustafa Beşe Musa, El-hâc Mehmed

Beşe Hasan, Mahmud Çelebi İshak Beşe, Ömer Çelebi Musli Bey, Ali Bey Abdurrahman


dair belge)

Defter oldur ki Trabzon’dan kirâcılar yediyle Diyarbekir Kal‘ası’na gelüp vâsıl olan

barutu beyân eder fî sene 1038

An yed-i Hacı Mustafa Karbân baqşı

Barut-ı siyâh kese

Cem‘an 27

Kıymet

2700

an yed-i mezbûr ma‘a kese

fî 100

An yed-i İbrahim Beşe Trabzonî

Barut-ı siyah kese

Vukiyye

500

An yed-i Şatır Ahmed ve Halil

Barut-ı siyah ma‘a kese

Vakiyye

500

An yed-i Kara Mustafa ve Osman ve

Karagöz veled-i Bedros sâkin-i karye-

i Kürdlü(?)


Vukiyye

1900

An yed-i Ramazân

Barut-ı Siyah ma‘a kese

Vukiyye

300

An yed-i İbrahim Bey Merdüm

Mersûmun(?)


Vukiyye1400

An yed-i Ali Beşe Trabzonî


Vukiyye

400

An yed-i Hızır bin İbrahim

Barut-ı siyah kese

Vukiyye

200

An yed-i Mihal zimmî


Vukiyye

500

An yed-i Kurd Bali ve Mehmed ve Yekûn barut-ı siyâh ma‘a kese

342

İbrahim

Barut-ı Siyah ma‘a kese

Vukiyye

2000

Vukiyye 10400

Yalnız onbin dörtyüz vukiyye

barutdur. Ziyâde ve noksân değildir.

Diyarbekir Kal‘ası Dizdârı olan Hacı Mehmed Ağa'nın takrîri üzere zikr olunan

onbin dörtyüz vukiyye barut gelüp Diyarbekir Kal‘ası’na mezkûrûn kirâcılar yedinden bi't-

tamâm vâsıl olmağın yedlerine temessük verilmişdir tahrîren fî evâil-i Cumâde'l-âhire sene

semân ve selâsîn ve elf zikr olunan barut gelüp vâsıl olduğu sa‘âdetlü Sadr-ı Âzam

Hazretleri’ne arz ve i‘lâm olunmuşdur fermân olunduğu üzere tekmîline dahî sa‘y oluna ki

sonra mu‘âteb olmak îcâb etmeye bu defter Diyarbekir Beylerbeyisi olan sa‘âdetlü Mustafa

Paşa Hazretleri’nin mührü ile memhûrdur


dair belge)

Vech-i tahrîr-i tezkire budur ki Trabzon’dan Diyarbekir’e nakli fermân olunan

barut-ı siyâhdan bin vukiyye barut Beleş Oğlu Ali yedinden Diyarbekir Cebehânesi’ne

teslîm olunduğu ecilden bu tezkire tahrîr olunup yedlerine verildi tahrîren fî 12 Cumâde'l-

âhir sene 1038

Hacı Mehmed


K555-(Tezkire)

Bunun tezkire ve kayd Trabzon kazâsınındır

Vech-i tahrîr-i tezkire budur ki Trabzon’dan Diyarbekir’e nakili fermân olunan

barut-ı siyahdan Şeyhi ve Karagöz ve Hasan nâm mekârîler yedlerinden yirmi yük barut

ikibin vukiyye barut eder Diyarbekir Cebehânesi’ne teslîm olunduğu ecilden mezkûrların

yedlerine verildi ki vakt-i hâcetde temessük edineler tahrîren fî evâil-i Şevvâl sene 1038

Hacı Mehmed


343


dair belge)


barut-ı siyâhdan yediyüz vukiyye barut keseleriyle Bayburd'da vâki‘ kurâlardan karye-i

Hacı'da sâkin Musa ve Karye-i Darmeşe'dec(?) sâkin Aleksan nâm zımmîler yedlerinden

yediyüz vukiyye barut keseleri ile gelüp Diyarbekir Cebehânesi’ne teslîm olunduğu ecilden

yedlerine temessük verildi tahrîren fî 8 Cemâziye'l-âhir sene semân ve selâsîn ve elf

Hacı Mehmed



dair belge)

Vech-i tezkire budur ki Trabzon’dan Diyarbekir’e nakli fermân olunan barut-ı

siyâhdan Hasan Bey yedinden üçyüz vukiyye barut gelüp Diyarbekir Cebehânesi’ne teslîm

olunup mezbûrun yedine temessük verildi tahrîren fî evâhir-i şehr-i Şevvâli’l-mükerrem

sene 1038

Hacı Mehmed


V64-A


dair belge)

Vech-i tezkire budur ki Trabzon’dan Diyarbekire nakli fermân olunan barut-ı

siyâhdan Murad Bey'in mekkârisi olan Hasan Bey yedinden keseleriyle üçyüz yetmiş iki

vukiyye barut getürüp Diyarbekir Cebehânesi’ne teslîm eylediği ecilden yedine memhûr

temessük verildiği vakt-ihâcetde temessük ede tahrîren fî evâil-i şehr-i Zilhicceti'ş-şerîfe

sene semân ve selâsîn ve elf

Hacı Mehmed


344


dair belge)

Bundan akdem Asitâne-i sa‘âdet'den Diyarbekir’e nakli fermân olunan barut-ı

siyahdan mahall-i me′mûre vâsıl olan barut-ı siyahdır ki bu mahalle kayd olunmuşdur

Mürteza Bey'e Trabzon ve Görele kazâlarından İbrahim Bey ile irsâl olunan beye dörtyüz

vukiyye barut bi't-tamâm teslîm olunmuşdur Diyarbekir Beylerbeyisi Mustafa Paşa

Hazretleri’nin memhûr temessükü olmağın bu mahalle kayd olundu Enis Çavuş oğlu Ali

Bey adamlarına Turhan ile irsâl olunan barut yekûn üçyüz vukiyyedir teslîm olunduğu

tezkiresinde olup defterde mukayyeddir


dair belge)


barut-ı siyahdan Çavuş ve Manas yedlerinde dörtyüz vukiyye barut getürüp Diyarbekir

Cebehânesi’ne teslîm olunup mezkûrların yedlerine temessük verildi tahrîren fî evâil-i

Zilka‘de li-sene semân ve selâsîn ve elf

Hacı Mehmed



dair belge)


barut-ı siyahdan beşyüz vukiyye barut kîsedârı ile fermân-ı şerîf üzere getürüp

Diyarbekir'de olan cebehâneye teslîm eyleyüp yedine memhûr temessük verildi tahrîren

fi'l-hâmis Şehr-i Zilka‘de li-sene 1038

Hacı Mehmed



dair belge)

Bu tezkireyi Halil Bey getürüp sehv ile mekârînin ismi yazlimâmış vech-i tahrîr-i

tezkire budur ki Trabzon’dan Diyarbekir’e nakli fermân olunan barut-ı siyâhdan Murad

nâm kimesnenin mekârîsi yedinden otuziki batman iki vukiyye barut getürüp Diyarbekir

345

Cebehânesi’ne teslîm eyleyüp yedine temessük verildi tahrîren fî Evâsıt-ı şehr-i Zilhicce

sene 1038

Hacı Mehmed



dair belge)


barut-ı siyahdan Divriği sâkinlerinden Ebubekir ve Kirkor ve Odiğer nâm zımmîler

yedlerinden on iki hamal (?) barut ki binikiyüz yirmidört vukiyye barut gararlarından

mâ‘adâ mezkûr zimmîler yedlerinden gelüp Diyarbekir Cebehânesi’ne teslîm olunduğu

ecilden yedlerine temessük verildi tahrîren fî evâhir şehr-irecebi’l-müreccem sene semân

ve selâsîn ve elf

Hacı Mehmed



dair belge)

Bu barut Giresun Kazâsı’ndandır


barut-ı siyahdan Cebeci Murad Bey‘in tarafından bir def‘a üçyüz yetmiş iki vukiyye Hasan

Bey yedinden ve hâlâ yine Murad Bey'in tarafından Osman nâm kimesne yedinden

yüzyirmisekiz vukiyye barut ki cümle beşyüz vukiyye barut gelüp mîrî cebehâneye teslîm

etdikleri ecilden bu tezkire verildi vakt-i hâcetde ihticâc edeler tahrîren fî evâsıt-ı Şehr-i

Muharremü'l-harâm sene 1039

Hacı Mehmed

Dizdâr-ı Kal‘a-i Diyarbekir


dair belge)

Trabzon'dan Diyarbekir’e nakli fermân olunan barutdan Bayram Bey yedinden

ikiyüz vukiyyeve Hızır Beşe yedinden yüz vukiyyeve Musa yedinden yüz vukiyyeve

Murad yedinden ikiyüz vukiyyeve Mahmud yedinden yüz vukiyyeki cümle yediyüz

346

vukiyye olur Diyarbekir'de olan cebehâneye teslîm olunup yedlerine temessük verildi

tahrîren fî şehr-i selh-i Zilka‘de sene 1038

Hacı Mehmed



dair belge)

An yed-i Bayram Bey

Barut

Kıyye

200

An yed-i Hızır Beşe

Barut

Kıyye

100

An yed-i Musa

Barut

Kıyye

100

An yed-i Murad

Barut

Kıyye

200

An yed-i Mahmud

Barut

Kıyye

100

Yekûn

Kıyye

700 cem‘an yediyüz vukiyyedir


barut-ı siyahdan işbu hâfız-ı temessük Abdi nâm mekârî yedinden beşyüz vukiyye barut

getürüp Diyarbekir'de olan cebehâneye teslîm olunup yedine temessük verildi tahrîren fî 25

Muharrem sene 1039

Hacı Mehmed



dair belge)

Vech-i tezkire budur ki Trabzon’dan Diyarbekir’e nakli fermân olunan barut-ı

siyahdan Kara Mustafa mekkârisi yedinden ikiyüz vukiyye barut gelüp Diyarbekir

Cebehânesi’ne teslîm idüb yedine temessük verildi tahrîren fî evâsıt-ı şehr-i Zilhicce sene

1038

Hacı Mehmed



dair belge)

347

FASIL

Tîmâr-ı Hasan Çavuş an yed-i Karagöz

Yuvalak

Aded 105

Trabzon'dan Diyarbekir’e nakli fermân olunan top yuvarlaklarından yüz beş dane

yuvarlak tîmâr Hasan Çavuş'un mekârîsi olan Karagöz nâm mekârî yedinden Diyarbekir'de

olan cebehâneye teslîm eyledüğü ecilden yedine memhûr temessük verildi tahrîren fî

evâhir-i şehr-i Zilka‘deti'ş-şerîfe sene 1038

Hacı Mehmed

Dizâd-ı Kal‘a-i Amid


dair belge)

Tîmâr-ı Ali veledeş Çavuş ve Ademi (…)

Yuvalak

Dâne

55 aded


Ali veledeş Çavuş mekârîsi olan İsmail yedinden cem‘an ellibeş yuvarlak gelüp

Diyarbekir'de olan cebehâneye teslîm olunduğu ecilden yedine temessük verildi tahrîren fî

evâsıt-ı Saferü'l-hayr sene tis‘a ve selâsîn ve elf

Hacı Mehmed

Dizdâr-ı Kal‘a-i M106

K570-( Trabzon’dan Diyarbekir’e nakli fermân olunan mühîmmatın teslimine

dair belge)

An yed-i Hasan veled-i Mansur sâkin-i Karye-i Saruha barut-ı siyah kıyye 300 (üç

yüz vukiyye) Trabzon’dan Diyarbekir’e nakli fermân olunan barut-ı siyahdan üçyüz

vukiyye barut kîseleriyle karye-i Saruha'da sâkin Hasan veled-i Mansur nâm kimesnenin

106 M. mezbur anlamındadır.

348

yedinden alup Diyarbekir Cebehânesi’ne teslîm olunup yedine temessük verildi tahrîren fî

evâsıt-ı Zilka‘de sene 1038

Hacı Mehmed


V64-B

K571-(Muhallefat)

Budur ki Yomra Nâhiyesi’ne tâbi‘ Varvara nâm karye sâkinlerinden olup bundan

akdem fevt olan Acemi Oğlanı Mehmed Beşe’nin muhallefâtıdır ki zikr olunur

(…) ocak-ı zincir

Kıymet

300

Yeşil tabak(?)

Kıymet

20

Küp

3

Kıymet

25

Revgan-ı ceviz

Kıyye

4

Hurdebî(?)

1

Kıyye

20

Bileği

1

Kıymet

10

Yelek

Kıymet

50

Fuçı

3

Kıymet

40

Hurda (…)

20

Bahâ-i hacr

Kuruş

5

Mücerred bir mikdâr

camlıkdan

250

Şırahâne (…)

Aded

3

Bağ ve mülk

2

Arpa

Keyl 2

Kıymet

240

Sicim-i kendir

25

Def‘a sicim-i kendir

ma‘a çuval

40

Lazut

20

Bakla ve sürur(?)

1,5

Kıymet

37

Alıç

Kıymet

260

Kendir def‘a

20

Güğüm

1

Kıymet

35

Milh Yorgan

Aded

1

349

Vech-i tahrîr-i hurûf oldur ki Yomra (?) Nâhiyesi’ne tâbi‘ Varvara (?) nâm karye

sâkinlerinden olup bundan akdem Fevt olan mezbûr Mehmed Beşe’nin vâris-i ma‘rûfu

olmayup muhallefâtı beytü'l-mâla âid olmağın bâlada mestûr olan muhallefâtı mahmiyye-i

Trabzon'da Yeniçeri zâbiti olan kıdvetü'l-emâcid Deveci Ali Ağa'ya teslîm olundu hurrire

fî evâil-i Şa‘bânü'l-mu‘azzam sene semân ve selâsîn ve elf

Şuhûdü'l-hâl Abdurrahim Efendi, Yakub Çelebi İshak Efendi, Es‘ad Çelebi

Hüseyin Efendi, Zülfikar Mehmed, ve kâtibü'l-hurûf Süleyman, ve gayruhum

K572-(Taahhüdname)

Budur ki Diyarbekir’e nakli fermân olunan yuvarlakdan işbu bâ‘is-i tahrîr Hacı (?)

nâm karyeden Sefer bin Abdullah ve Hamal Ali bin Süleyman ve Hüseyin nâm kimesneler

birbiri kefaletiyle sâhib-i devlet vezîr Ömer Paşa Hazretleri muvâcehesinde onaltı yük

yuvarlak mahall-i me′mûra irsâl etmeyi müteahhid olup bi't-tamâm kirâsını aldık dedikleri

kayd-şud

Şuhûdü'l-hâl, Kurd Bey Harîrî, İsmail Beşe Süleyman


dair belge)

Timâr-ı Ma‘rûf Çavuş an yed-i Yusuf

Yuvalak

Dane 30 cem‘an otuz yuvarlakdır

Trabzon'dan Diyarbekir’e nakli fermân olunan yuvarlakdan fermân-ı şerîf üzere

tîmâr-ı ma‘rûf Çavuş mekârîsi Yusuf yedinden cem‘an otuz yuvarlak gelüp Diyarbekir'de

olan cebehâneye teslîm olunduğu ecilden yedine temessük verildi tahrîren Saferü'l-hayr

sene 1038

Hacı Mehmed

Dizdâr-ı Kal‘a-i M


dair belge)

350

Tîmâr-ı Mürteza an yed-i Yusuf Trabzon’dan Diyarbekir’e nakli fermân olunan

yuvarlaklardan fermân-ı şerîf üzere tîmâr-ı Murtazâ mekârîsi olan Yusuf yedinden cem‘an

yirmi yuvarlak Diyarbekir'de olan cebehâneye teslîm olunduğu ecilden bu tezkire tahrîr

olunup verildi tahrîren fî evâil-i şehr-i Zilhicce sene 1039

Hacı Mehmed



dair belge)

Tîmâr-ı Ali Ağa El-müteferrika an yed-i Yusuf

Yuvarlak

Dane

80 seksen yuvarlakdır


Tîmâr-ı Ali Ağa El-müteferrikanın mekârîsi Yusuf yedinden cem‘an seksen yuvarlak gelüp

Diyarbekir'de olan cebehâneye teslîm oluduğu ecilden temessük verildi tahrîren şehr-i

Saferü'l-hayr sene 1039

Hacı Mehmed



dair belge)

Tîmâr-ı Mehmed diğer an yed-i Yusuf

Yuvalak

Dâne

10


tîmâr-ı Mehmed diğer mekârîsi Yusuf yedinden cem‘an on dane yuvarlak gelüp

diyarbekir'de olan cebehâneye teslîm olundu fî sene 1039

Hacı Mehmed

351



dair belge)

Tîmâr-ı Salih an yed-i Yusuf

Yuvalak

Dâne

40 kırk yuvarlakdır

Mezkûr Salih'in mekârîsi Yusuf yedinden kırk yuvarlak Diyarbekir Cebehânesi’ne

teslîm olunduğu ecilden temessük verildi. Fi't-târîhi'l-mezbûr

Hacı Mehmed



dair belge)

Tîmâr-ı Dilaver ve Yusuf an yed-i Yusuf

Yuvalak

Dane

30

Trabzon'dan Diyarbekir’e nakli fermân olunan yuvarlaklardan ermân-ı şerîf üzere

Tîmâr-ı Dilaver ve Yusuf mekârîsi olan cem‘an otuz yuvarlak gelüp Diyarbekir'de olan

cebehâneye teslîm etdüğü ecilden bu tezkire tahrîr olundu fî evâil-i şehr-i Saferü'l-hayr

sene 1039

Hacı Mehmed



dair belge)

Tîmâr-ı Mehmed an yed-i Yusuf

Yuvalak

Dane

352

10 on yuvarlakdır

Trabzon'dan Diyarbekir’e nakli fermân olunan yuvarlaklardanfermân-ı şerîf üzere

tîmâr-ı Mehmed mekârîsi Yusuf yedinden on yuvarlak gelüp Diyarbekir'de olan

cebehâneye teslîm olunduğu ecilden bu tezkire verildi.

Tahrîren fî evâil-i şehr-i Saferü'l-hayr sene 1039

Hacı Mehmed


V65-A


Def‘a

3

Def‘a

4

Kürkçülere verilen (…)

Bey‘-i mezbûru mahallinde tasarrufa müşteri-yi merkûmu taslît eyledim (…)

mersûm mülk-i müşterâsı (silik)


dair belge)

Tîmâr-ı Ahmed

Yuvalak

Dâne

8 cem‘an sekiz yuvarlakdır

Trabzon'dan Diyarbekir’e nakli fermân olunan yuvarlakdan Tîmâr Ahmed mekârîsi

Ali Beşe yedinden sekiz yuvarlak getürüp Diyarbekir Cebehânesi’ne teslîm eyleyüp yedine

temessük verildi tahrîren fî evâsıt-ı şehr-i Zilhicce sene semân ve selâsîn ve elf

Hacı Mehmed


353


dair belge)

Tîmâr-ı Hacı (?) Türkman

Yuvalak

Dane

12 on iki yuvarlakdır

Trabzon'dan Diyarbekir’e nakli fermân olunan yuvarlaklardan


dair belge)

Tîmâr-ı Musa veled-i Halil

Yuvalak

Dane

11 on bir yuvarlakdır

Trabzon'dan Diyarbekir’e nakli fermân olunan yuvarlaklardan Musa veled-i Halil

tîmarının bedelli mekkârîsi olan onbir yuvarlak getürüp Diyarbekir Cebehânesi’ne teslîm

eylediği ecilden tezkire verildi tahrîren fî şehr-i Zilhicce sene 1038

Hacı Mehmed



dair belge)

Tîmâr-ı Ali Bey veled-i İbrahim Efendi

Yuvalak

315 üçyüz onbeş yuvarlakdır

Trabzon'dan Diyarbekir’e nakli fermân olunan yuvarlaklardan Ali Bey [veled-i]

İbrahim Efendi oğlu mekârîsi Hacı ve Dilenci ve Gazar yedlerinden üçyüz onbeş yuvarlak

gelüp Diyarbekir'de olan cebehâneye teslîm olunduğu ecilden yedlerine temessük verildi

tahrîren fî şehr-i Zilhicce sene 1038

Hacı Mehmed

354



dair belge)

Ze‘âmet-i Piyâle Mehmed tâbi‘-i Ali deliller (?) an yed-i Asafaki (?) zimmî

mekârîsi ve Badesaki (?) zimmî ve Aleksan zimmî

Yuvalak

Dâne 105 yüz beş yuvarlakdır

Trabzon'dan Diyarbekir’e nakli fermân olunan yuvarlaklardan zeâmet-i Mehmed

tâbi‘-i Ali Ağa'nın mekârîsi Asafaki (?) zimmî yedinden yüz beş dane yuvarlak gelüp

Diyarbekir Cebehânesi’ne teslîm olunduğu ecilden yedlerine temessük verildi tahrîren fî

şehr-i Zilhicce sene 1038

Hacı Mehmed



dair belge)

Tîmâr-ı Köse Osman

Yuvalak

Dane

34 otuz dört yuvarlakdır

Trabzon'dan Diyarbekir’e nakli ferman olunan yuvarlaklardan otuz dört yuvarlak

Mehmed Ağa yedinden Köse Osman Bey'in tımarı bedeli gelüp Diyarbekir Cebehânesi’ne

teslîm olunduğu ecilden temessük verildi. Tahrîren fî Zilhicce sene 1038

Hacı Mehmed



dair belge)

An yed-i Sefer mekârî

Yuvalak

355

Aded

187 cem‘an yüz seksen yedi yuvarlakdır

Trabzon'dan Diyarbekir’e nakli fermân olunan top yuvarlaklarından yüz seksen

yedi dane yuvarlak Sefer nâm mekârî yedinden Diyarbekir'de olan cebehâneye teslîm

eylediği ecilden mezkûr Sefer'in yedine memhûr temessük verildi tahrîren fî 21 şehr-i

Muharremü'l-harâm sene tis‘a ve selâsîn ve elf

Hacı Mehmed


K588-(Narh)

Narh-ı sabun

Beher vukiyye

40 guruş

Fındık

5

Nohud

9

(…) yağı

Beher vukiyye

24

(…) beher vukiyye

24

Mercimek

5

Bakla

Vukiyye

5

Prinç

Beher vukiyye

10

Asel-i Hemşin

a‘lâsı

16

Ednâsı

Beher vukiyye

10

(…)

Vukiyye

13

Sarımsak

Vukiyye

8

(…)

vukiyye

12

Üzüm

Vukiyye

16

Hurma

Vukiyye

8

Kendir

Vukiyye

8

356

YARARLANILAN KAYNAKLAR

1826 Numaralı Trabzon Şer‘iyye Sicili.

Acar, İsmail (2002), “Osmanlılarda Zina Suçu ve Cezası”, Hasan Celal Güzel Vd. (Ed.)

Türkler, C. 10 içinde (83-90), Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.

Akgündüz, Ahmed (2002) “İslâm Hukukunun Osmanlı Devleti'nde Tatbiki: Şer‘iyye

Mahkemeleri ve Şer‘iyye Sicilleri”, Hasan Celal Güzel Vd. (Ed.), Türkler, C. 10 içinde

(54-68), Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.

_____________ (1988) ,Şeriye Sicilleri, C. I-II., İstanbul: TDAV Yayınları.

Aktan, Ali (1995), Osmanlı Paleografyası ve Siyasi Yazısmalar, İstanbul: İlim ve

İrfan Vakfı Yayınları.

Akyüz, Jülide (2005), ‘‘Evlenme Sözleşmesinin Önemli Bir Öğesi Olan ‘‘Mehir’’

Hakkında Bazı Düşünceler”, Tarih Araştırmaları Dergisi, 24 (37), 213-230.

Arslan, Zühtü (1999), “Türk Anayasacılıgının Kökenleri: Osmanlı Tecrübesi Üzerine

Düsünceler”, Kemal Çiçek ve Cem Oğuz (Ed.), Osmanlı, C. 7 içinde (386-394),

Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.

Barkan, Ömer Lütfi (2000), Osmanlı Devleti’nin Sosyal Ve Ekonomik Tarihi, C.1,

İstanbul: İstanbul Üniversitesi Rektörlük Yayınları No: 4214.

Cin, Halil ve Akgündüz, Ahmet (1989), Türk Hukuk Tarihi, C. 1, Konya: Timaş

Yayınları.

357

_____________ (1995), Türk Hukuk Tarihi, C. 1, İstanbul: Osmanlı Araştırmaları

Vakfı Yayınları.

Emecen, Feridun (2000), “Trabzon Eyaleti’nin Batı Sınırları”, Kemal Çiçek Vd.

(Yayına haz.) Trabzon Tarihi Sempozyumu Bildirileri (6-8 Kasım 1998), (159-177),

Trabzon: Trabzon Belediyesi Kültür Yayınları.

Fayda, Mustafa (1986), “Hulefâ-i Râşidîn Döneminde Müesseseler”, Kenan

Seyithanoğlu (Ed.), Doğuştan Günümüze Büyük İslam Tarihi, C. 2 içinde (159-277),

İstanbul: Çağ Yayınları.

_____________ (1992), “Emeviler Döneminde İdarî Müesseseler ve Kültür

Faaliyetleri”, Kenan Seyithanoğlu (Ed.), Doğustan Günümüze Büyük İslâm Tarihi,

C. 2 içinde (435-573), İstanbul: Çağ Yayınları.

Göyünç, Nejat (1999), “Osmanlı Devleti’nde Taşra Teşkilatı”, Güler Eren (Ed.),

Osmanlı, C. 6 içinde (77-88), Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.

Halaçoğlu, Yusuf (1991), XIV-XVII. Yüzyıllarda Osmanlılarda Devlet Teşkilâtı ve

Sosyal Yapı, Ankara: TTK Basımevi.

Hinz, Walther (1990), İslam’da Ölçü Sistemleri, (Çev. Acar Sevim), İstanbul: Marmara

Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Basımevi.

İhsanoğlu, Ekmeleddin (1999),Osmanlı Devleti Tarihi, C. 2, İstanbul: Feza Gazetecilik

Yayınları.

İnalcık, Halil (1943), “Osmanlı Tarihi Hakkında Mühim Bir Kaynak”, AÜDTCFD, 2 ,

89-96.

_____________ (2000), Osmanlı’da Devlet, Hukuk, Adalet, İstanbul: Eren

Yayıncılık.

358

_____________ (2000), Osmanlı İmparatorluğu’nun Sosyal Ve Ekonomik Tarihi,

1, (Çev. Halil Berktay), İstanbul: Eren Yayıncılık.

İnan, Kenan (1999), “1831 Nolu Şeriye Siciline Göre 17. Yüzyıl ortalarında Trabzon’da

Mülk Satışları”, Türk Dünyası Araştırmaları, 120, 103-124.

_____________ (2002), Şer‘iyye Sicillerine Göre Trabzon’da Sosyal Ve Ekonomik

Hayat (1643-1656), Proje Sonuç Raporu, KTÜ.Araştırma Fonu Başkanlığı, Proje no:

98. 111. 006. 1, Trabzon.

_____________ (1999), “Trabzon Şeriye Sicillerine Göre 17. Yüzyıl Ortalarında Borç-

Alacak İlişkileri”, İslâmiyât, 4, 91-109.

Jennings, Ronald C. (1990), “Pious Foundations İn the Society And Economy Of

Ottoman Trabzon, 1565-1640”, Journal Of The Economic And Social History Of

The Orient, XXXIII, 271-336.

Kılıç, Orhan (2000), “XVIII. Yüzyılın İlk Yarısında Trabzon Eyaleti’nin İdari

Taksimatı Ve Tevcihatı”, Kemal Çiçek vd. (Yayına haz.) Trabzon Tarihi

Sempozyumu Bildirileri (6-8 Kasım 1998), (179-191), Trabzon: Trabzon Belediyesi

Kültür Yayınları.

_____________ (1999), “XVII . Yüzyılın İlk Yarısında Osmanlı Devleti’nin Eyalet Ve

Sancak Teşkilatlanması”, Güler Eren (Ed.) Osmanlı, C. 6 içinde (89-110), Ankara:

Yeni Türkiye Yayınları.

Köprülü, Fuad (1938), “Orta Zaman Türk Hukuki Müesseseleri”, Belleten, 2 (6), 39-72.

Kunt, Metin (1978), Sancaktan Eyalete, 1550-1650 Arasinda Osmanli Ümerasi ve İl

İdaresi, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.

Kütükoğlu, Mubahat S. (1983), Osmanlılarda Narh Müessesesi ve 1640 Tarihli

Narh Defteri, İstanbul: Enderun Kitabevi.

359

_____________ (1994), Osmanlı Belgelerinin Dili, İstanbul: Kubbealtı Neşriyat No:

52.

Mardin, Ebu’l-Ulâ (1955), “Kadı”, İ.A., C. 6 içinde, (42-46), İstanbul: Maarif Matbaası.

Ongan, Halit (1958), Ankara’nın 1 Numaralı Şer‘iyye Sicili, Ankara: AÜDTCF.

Ortaylı, İlber (1994), Hukuk ve İdare Adamı Olarak Osmanlı Devleti'nde Kadı,

Ankara: Turhan Kitabevi.

_____________ (1976), “Osmanlı Kadı’sının Taşra Yönetimindeki Rolü”, Amme

İdaresi Dergisi, 9 (1), 95-107.

_____________ (2001), Osmanlı Toplumunda Aile, İstanbul: Pan Yayıncılık.

Özbilgen, Erol, Osmanlı Hukukunun Yapısı, İstanbul: Güray Matbaacılık.

Öztürk, Said (1995), Askeri Kassama Ait 17. Asır İstanbul Tereke Defterleri

(Sosyo-Ekonomik Tahlil), İstanbul: Osmanlı Arastırmaları Vakfı.

Öztürk, Temel (2002), “Osmanlılarda Narh Sistemi”, Hasan Celal Gürel Vd. (Ed.),

Türkler, C. 10 içinde (861-871), Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.

_____________ (2011), Savaş ve Trabzon, Trabzon: Serander Yayınları.

PAKALIN, M. Zeki (1983), Osmanlı Tarih Deyimleri Ve Terimleri Sözlüğü, 3,

İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.

Pamuk, Şevket (2007), Osmanlı İmparatorluğu’nda ParanınTarihi, İstanbul: Tarih

Vakfı Yayınları.

Sak, İzzet (2003), 10 Numaralı Konya Şer‘iyye Sicili, Konya: Selçuk Üniversitesi

Vakfı Yayınları.

360

Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1986), Osmanlı Devlet Teşkilatına Medhal, Ankara: TTK

Yayınları.

Yaman, T. Mümtaz (1938), “Şeri Mahkeme Sicilleri”, Ülkü, 12 (68), 153-164.

Yüksel, Ayhan (2000), “Trabzon Vilayetinde Yer Adlarını Ve İdari Yapıyı Değiştirme

Teşebbüsleri”, Kemal Çiçek vd. (Yayına Haz.), Trabzon Tarihi İlmi Toplantısı (6-8

Kasım1998) Bildiriler, (201-222), Trabzon: Trabzon Belediyesi Kültür Yayınları.

361

EKLER

EK-1: T.Ş.S., K160

362

EK-2: T.Ş.S., K423

363

ÖZGEÇMİŞ

Murat Güney 27.08 1983 yılında Ordu’ya bağlı Perşembe İlçesi’nde dünyaya geldi.

İlk ve orta öğrenimini Perşembe Atatürk İlköğretim Okulu’nda tamamladı. Ondokuz Mayıs

Üniversitesi Perşembe Fen-Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü’nden 2007 yılında mezun

oldu. Aynı yıl Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim

Dalı’nda yüksek lisans programına girdi. 2010 yılında Ordu Üniversitesi, Sosyal Bilimler

Enstitüsü’nde araştırma görevliliğine başladı. Halen bu görevini sürdürmektedir

Güney, bekar olup İngilizce bilmektedir.

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER …

Documents

Transcript of KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER …