JAARVERSLAG 2008

Verantwoordelijke uitgever: Bogaerts Jan Vormgeving & fotografie: Dieltjens Greet Redactieteam: Bogaerts Jan, Dieltjens Greet, Evens Herman, Van Damme Nele Met dank aan: De Bakker Sven, De Merlier Leen, Dewulf-Leiva Ann, Eerdekens Sarina, Heirbaut Joris, Housen Joris, Lecluyse Dries, Leten Albert, Van Hoof Jef, Van Noyen Hugo, Van Tilburg Erik, Weyts Wilfried, het schoonmaakteam en de dienst patiëntenadministratie

INHOUDSTAFEL

1. Voorwoord 5

2. Visie 9

3. Voorstelling organisatie 12 4. Kengetallen 22 5. Terugblik 2008 26 6. Diensten in de kijker 36

7. Vooruitblik 2009 42

8. Broeders van Liefde 52

9. Adresgegevens 57

1

1. VOORWOORD

Bladerend door dit jaarverslag valt op hoe goed gevuld en bewogen het afgelopen jaar is geweest voor het PC Sint - Amedeus. Het psychiatrisch centrum heeft op gepaste wijze afscheid genomen van een monument, een algemeen directeur die in het bijzonder op financieel en infrastructureel gebied baanbrekend werk heeft geleverd in Mortsel, dhr. Albert De Weweire. Dank ! 2008 was een overgangsjaar, maar dan wel één met enorm veel dynamiek. Dit betrof zowel de interne uitdagingen, denk maar aan de voorbereiding op de visitatie, de verwachtingen van de nieuwe directie met wijzigingen in leiderschap, cultuur en structuur en de opvolging van de nieuwbouw,…als ook de diverse (al dan niet expliciete) externe uitdagingen: de opstart van het zorgstrategisch comité met de collega’s van het PC Alexianen te Boechout, de uitdaging om een gedifferentieerd antwoord te bieden op de tendens naar “vermaatschappelijking van zorg”, ... Ook 2009 en de volgende jaren zullen “bol” staan van de strategische uitdagingen en vragen naar verandering. Ik kies er evenwel voor om er géén opsomming van te geven…behalve dan dat we dit kalenderjaar zullen komen tot de expliciete formulering van een eigen lokale identiteitsverklaring. Ik nodig eenieder uit om samen, in permanente dialoog, verder werk te maken van een kwaliteitsvolle, toegankelijke en betaalbare zorg. Véél leesplezier. Jan Bogaerts Algemeen directeur

5

2. VISIE

Het Psychiatrisch Centrum Sint - Amedeus legt volgende klemtonen in de organisatie en de uitwerking van de geestelijke gezondheidszorg:

We nemen de zorgvraag van de patiënt/bewoner en zijn omgeving als ons uitgangspunt. We zien de patiënt/bewoner steeds in zijn familiale en maatschappelijke context. Voor ons is het belangrijk dat het behandel- of begeleidingsplan in nauw overleg en in samenspraak met de patiënt/bewoner en zijn omgeving wordt opgesteld.

We streven met de patiënt/bewoner naar kwaliteit van leven en een optimale maatschappelijkenintegratie. Samen met de patiënt/bewoner zoeken we naar wat belangrijk is om zijn levenskwaliteit te verbeteren en richten we ons op de mogelijkheden om deze verbeteringen te realiseren. Over het ganse traject, opname - behandeling - begeleiding - ontslag, trachten we maatschappelijke integratie te bevorderen, vanuit de overtuiging dat het deel uitmaken van een maatschappelijk netwerk in hoge mate bijdraagt tot de gezondheid en het welzijn van elke mens.

We beogen een deskundige gezondheidszorg met ruimte voor overleg en samenwerking tussen de verschillende disciplines en aandacht voor het behandel- en zorgmilieu. Vanuit een holistische mensvisie werken onze medewerkers interdisciplinair samen. Elke zorgeenheid heeft een specifiek behandel- en zorgmilieu, gericht op een doeltreffende behandeling en begeleiding van de patiënt/bewoner.

We werken graag en creatief samen met andere partners in de gezondheids- en welzijnszorg met het oog op een optimaal zorgtraject voor onze patiënten/bewoners. Als psychiatrisch centrum bieden wij gespecialiseerde zorg. We zijn daarbij slechts een schakel in het zorgtraject van een patiënt/bewoner en werken intensief mee aan de opbouw van zorgcircuits. Onze partners hierin zijn andere organisaties en personen uit de ambulante, semi-residentiële en residentiële zorg. Op deze manier is de continuïteit in de behandeling en zorg gegarandeerd.

We zijn gericht op zorgvernieuwing en staan klaar voor de noden van vandaag én morgen. Onze maatschappij is steeds in beweging. We zijn alert voor de nieuwe zorgnoden en zorgvragen die daarbij ontstaan. Daarom streven we er naar om wetenschappelijke ontwikkelingen en nieuwe inzichten te integreren in ons behandel- en zorgaanbod en nemen we initiatief en leiding in projecten die zorgvernieuwend zijn voor de geestelijke gezondheidszorg.

9

3. VOORSTELLING

ORGANISATIE

Het PC Sint - Amedeus bestaat uit een psychiatrisch ziekenhuis en een psychiatrisch verzorgingstehuis, verspreid over verschillende campussen: - Campus Amedeus te Mortsel - Campus De Liereman te Oud-Turnhout - Campus Den Heuvel te Boechout - Campus De Wijngaard te Malle Het psychiatrisch ziekenhuis beschikt over 361 bedden en plaatsen waar patiënten voltijds, in dag- of in nachthospitaal kunnen opgenomen (behandeld en begeleid) worden. Het psychiatrisch verzorgingstehuis beschikt over 210 bedden waar bewoners voltijds kunnen verblijven. Directie Algemeen directeur Jan Bogaerts Hoofdgeneesheer Dr. Marc Leysen Directeur patiëntenzorg Antoon Vandekerckhove Adjunct-directeur patiëntenzorg Joris Housen Administratief directeur Joris Heirbaut Facilitair directeur Gerard Coonen Overste van de plaatselijke communiteit Br. Jos De Vos De directie is bereikbaar op campus Amedeus: 03/440.68.50

12

v.l.n.r. Br. Jos De Vos, Dr. Marc Leysen, Dhr. Gerard Coonen, Dhr. Jan Bogaerts, Dhr. Joris Heirbaut, Dhr. Joris Housen, Dhr. Antoon Vandekerckhove

13

Het Psychiatrisch Ziekenhuis

Doelgroepen Als (algemeen) psychiatrisch ziekenhuis zijn we gespecialiseerd in de zorg voor patiënten met volgende problematiek: Psychotische stoornissen

vroege psychose langdurige psychose psychose in combinatie met middelengebruik

Angststoornissen Stemmingsstoornissen Persoonlijkheidsproblematiek Verstandelijke beperking en psychiatrische problematiek Niet-aangeboren hersenletsel (NAH) en psychiatrische problematiek Gerontopsychiatrie We organiseren ons behandelaanbod vanuit volgende zorgfuncties: Crisisopvang Observatie en diagnosestelling Indicatiestelling Klinische psychotherapie Ondersteunende behandeling Structurerende behandeling Resocialisatie op korte en middellange termijn Activering Ontslagbegeleiding

14

Zorgeenheden algemene psychiatrie met een acute doelgroep

De Baai Observatie, indicatiestelling en behandeling van mensen met een algemeen psychiatrische problematiek in crisissituaties, mensen met een psychose en mensen met een psychose en bijkomend middelengebruik, vanuit een beveiligend milieu.

De Pijler Indicatiestelling, behandeling en resocialisatie van mensen met een algemeen psychiatrische problematiek (waaronder vroege psychose) vanuit een systeemtherapeutisch kader in een open behandelmilieu.

mozAïek Indicatiestelling en behandeling van mensen met een persoonlijkheidsproblematiek, angststoornis en/of stemmingsstoornis, vanuit een psychoanalytisch kader in een open behandelmilieu.

Zorgeenheden algemene psychiatrie voor mensen met een langdurige problematiek

Koraal Behandeling en resocialisatie voor mensen met een algemeen psychiatrische problematiek en mogelijkheid tot resocialisatie via een doorgangshuis, vanuit een open behandelmilieu.

De Schakel Behandeling en resocialisatie voor mensen met een psychosegerelateerde problematiek, vanuit een open behandelmilieu.

De Lagune Observatie en behandeling van mensen met een algemeen psychiatrische problematiek in crisissituaties en behandeling van mensen met een algemeen psychiatrische problematiek (met accenten op psychose en psychose met bijkomend middelengebruik), vanuit een beveiligend milieu.

De Meander Langdurige structurerende behandeling, resocialisatie en activering voor mensen met een algemeen psychiatrische problematiek (met een accent op psychose), vanuit een deels beveiligend, deels open behandelmilieu.

De Poort Behandeling en resocialisatie in dagziekenhuis voor mensen met een algemene psychiatrische problematiek.

15

Zorgeenheid voor de doelgroep personen met een lichte tot matige verstandelijke beperking en een psychiatrische problematiek

De Knoop Leefeenheid Knoop 1 Observatie, indicatiestelling en behandeling voor mensen met een

acute problematiek, vanuit een beveiligend milieu. Leefeenheid Knoop 2 Behandeling voor mensen met een langdurige problematiek, vanuit een

beveiligend milieu. Leefeenheid Knoop 3 Observatie, indicatiestelling, behandeling en resocialisatie voor mensen

met een acute problematiek, vanuit een open behandelmilieu.

Zorgeenheid voor de doelgroep personen met een niet-aangeboren hersenletsel (NAH) en een psychiatrische problematiek

De Stroming Observatie, behandeling en resocialisatie voor mensen met een Korsakoff-problematiek en mensen met een acute psychiatrische problematiek in combinatie met of ten gevolge van een niet-aangeboren hersenletsel, vanuit een beveiligend milieu.

Zorgeenheid gerontopsychiatrie

De Boeg Observatie, indicatiestelling en behandeling voor mensen met een gerontopsychiatrische problematiek.

16

Het Psychiatrisch Verzorgingstehuis

Binnen het PVT wonen mensen die nood hebben aan een 24-uurs begeleiding. We onderscheiden 2 doelgroepen binnen het PVT: Bewoners met een langdurige en voldoende gestabiliseerde psychiatrische problematiek Bewoners met een matige of ernstige verstandelijke beperking en een langdurige en

voldoende gestabiliseerde psychiatrische problematiek Bij beide doelgroepen ligt de klemtoon van het zorgaanbod voornamelijk op: Wonen Begeleiding Activering Verzorging

17

Bewoners met een langdurige en voldoende gestabiliseerde psychiatrische problematiek Campus Amedeus te Mortsel

2A Oriënteert zich naar bewoners die aansporing en ondersteuning nodig hebben bij zelfzorg, huishoudelijke taken en ontspannende activiteiten.

4C

Biedt bewoners continue begeleiding en ondersteuning bij alle aspecten van het dagelijkse leven.

3E

Biedt bewoners sterk geïndividualiseerde en intensieve begeleiding, gericht op alle domeinen van het mens zijn.

Campus De Liereman te Oud-Turnhout

De Lier Oriënteert zich naar bewoners die beperkte aansporing en begeleiding nodig hebben bij zelfzorg, huishoudelijke taken en ontspannende activiteiten.

De Luit

Oriënteert zich naar bewoners die aansporing en begeleiding nodig hebben bij zelfzorg, huishoudelijke taken en ontspannende activiteiten.

Campus Den Heuvel te Boechout Den Heuvel Is onderverdeeld in 3 leefgroepen:

Bewoners met een hoog functioneringsniveau. Het behoud en versterken van zelfstandigheid staat centraal.

Bewoners die beperkte aansporing nodig hebben bij zelfzorg, huishoudelijke taken en ontspannende activiteiten. De nadruk ligt op stimulatie en ondersteuning.

Bewoners met een relatief korte ziektegeschiedenis. De begeleiding richt zich op de uitbouw van een leven met een psychische kwetsbaarheid.

Bewoners met een matige of ernstige verstandelijke beperking en een langdurige en voldoende gestabiliseerde psychiatrische problematiek

Campus Amedeus te Mortsel 3E Verzorging, begeleiding en activering van personen met een ernstige

of diepe verstandelijke beperking vanuit een ortho-agogisch kader.

Campus De Wijngaard te Malle Bloesem – De Wingerd Verzorging, begeleiding en activering van personen met een

matige of ernstige verstandelijke beperking vanuit een ortho-agogisch kader.

18

Samenwerkingsverbanden Samenwerking met externe partners via de uitbouw van zorgcircuits en netwerken is een prioriteit in onze werking. Op niveau van de patiënt/bewoner vertaalt deze samenwerking zich in de concrete zorg- en nazorgplanning. We onderscheiden hierbij partners uit verschillende sectoren zoals gezondheidszorg, algemene sociale dienstverlening, Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap, huisvesting, rechtshulp, tewerkstelling, vrije tijd, cultuur, enz. Op beleidsniveau is er structureel overleg met diverse partners zoals de overheid (lokaal – Vlaams – federaal), mutualiteiten, koepelorganisaties, enz. Specifiek vermelden we onze formele samenwerkingsverbanden met:

Vzw De Link: De Link Den Draad ’t Nieuw Kla4 en de W8zaal

Initiatief Beschut Wonen Proefproject psychiatrische zorg in de thuissituatie Activiteitencentrum en sociaal restaurant binnen het project activering

03/449.28.50 03/239.49.71 03/281.16.65

SIT/GDT Mortsel In het kader van het proefproject psychiatrische zorg in de thuissituatie

0478/20.82.84

Vzw De Brug Beschermde Werkplaats 03/443.93.63

Sociale diensten mutualiteiten

In het kader van het proefproject ontslagmanagement

Vzw ‘t Wijgje Project activering in Turnhout 014/43.65.43

19

4. KENGETALLEN

M an 309 332 330 318 292

Vrouw 187 202 194 221 212

Totaal 496 534 524 539 504

2004 2005 2006 2007 2008

PATIENTEN / BEWONERS

Aantal opnames volgens geslacht

Volgnummer opname

Wijze van opname

WIJZE VAN OPNAME 2004 2005 2006 2007 2008

Vrijwillig 418 447 414 439 396

Opname ter observatie 69 68 95 78 88

Internering 3 11 9 3 4

Verder gedwongen verblijf 2 4 1 15 5

Probatie 0 1 0 0 2

Ander juridisch 4 3 3 4 5

22

Hoofddiagnose bij opname

HOOFDDIAGNOSE BIJ OPNAME 2004 2005 2006 2007 2008

Schizofrenie & Psychotische Stoornissen 111 124 131 103 110

Stoornis middelen 96 88 92 112 94

Stemmingsstoornissen 71 69 63 58 72

Stoornis Kind & Adolescent 15 11 11 8 19

Dementie & Cognitieve Stoornissen. 7 6 3 5 8

Aanpassing Stoornissen 25 36 54 60 27

Angststoornissen 13 18 9 8 7

Stoornis Impulsbeheersing 54 52 44 47 63

Zwakzinnigheid 3 6 2 10 3

Persoonlijkheid St.Cl.A 4 0 3 3 2

Persoonlijkheid St.Cl.B 53 59 50 50 54

Persoonlijkheid St.Cl.C 12 20 22 44 13

PERSONEEL

Aantal medewerkers

TOTAAL MANNEN VROUWEN

VTE AANTAL VTE AANTAL VTE AANTAL

2004 421,28 538 161,29 179 259,99 359

2005 416,94 541 155,83 177 261,11 364

2006 428,70 560 159,57 176 269,13 384

2007 430,53 580 159,99 188 270,54 392

2008 438,75 599 159,43 188 279,32 411

23

5. TERUGBLIK

2008

Directiewissel

Einde maart nam Sint - Amedeus afscheid van Albert De Weweire, die meer dan 20 jaar algemeen directeur van het psychiatrisch centrum was. Onder zijn hoede groeide Sint - Amedeus uit tot een financieel gezond en architectonisch moderne zorgvoorziening. Tijdens de tweedaagse afscheids-viering werd hij de eerste dag ontvangen op de externe campussen. De volgende dag werd uitgebreid afscheid genomen van het personeel tijdens een groots opgezette “Laatste Show”. Op 16 april verwelkomden we Jan Bogaerts als nieuw algemeen directeur. Jan Bogaerts is voor de Broeders van Liefde geen onbekende. Eerder was hij pedagogisch directeur in het OC Sint - Gregorius in Gentbrugge en afdelingshoofd van het Dagcentrum De Sleutel in Antwerpen. Na een periode als beleidsmedewerker Integrale Jeugdhulp bij de Vlaamse Overheid in Brussel, keerde hij terug naar zijn werkroots. Op gebied van organisatiemanagement is Jan Bogaerts overtuigd van de dialoog tussen mensen, het permanent leren van elkaar en het planmatig organiseren van leerprocessen. Tevens is hij een voorstander van netwerken: tussen organisaties, tussen sectoren, over diverse doelgroepen heen, met vooral het belang van de patiënt/bewoner en zijn omgeving als centraal punt. Om de kwaliteit van zorg te verbeteren is hij overtuigd van de meerwaarde van kwaliteitsmanagement. Het ontwikkelen en implementeren van een duidelijk en toekomstgericht beleidsplan voor het PC Sint - Amedeus is dan ook één van zijn prioriteiten. Op het vlak van zorgmanagement wil hij volgende accenten meegeven: - permanente aandacht voor zij die uit de boot dreigen te vallen - zoeken naar “zelfsturing” van de cliënt - als uitgebouwd en specialistisch centrum een belangrijke rol opnemen naar de brede samenleving - samenwerking tussen de diverse behandelende disciplines met respect voor ieders eigenheid, deskundigheid en verantwoordelijkheid

- dit alles vertrekkend vanuit een sterk engagement voor mensen die lijden in deze samenleving.

26

Zuidactie – BORA SHABUNDA (Shabunda verdient beter) Tijdens de Veertigdagentijd worden we uitgenodigd om solidair te zijn met mensen in het Zuiden. Caraes - de niet-gouvernementele organisatie voor ontwikkelingssamenwerking van de Broeders van Liefde - stelt elk jaar een ander project voor en voorziet ons van de nodige informatie en voldoende werkmateriaal. In 2008 ging onze aandacht naar het stadje Shabunda in Oost-Congo, waar broeder Johan een permanente hulppost voor psychiatrische zorg wil uitbouwen. De Zuidactie wordt voorbereid door een projectgroepje. De coördinatie is in handen van de pastorale dienst. Bij de uitwerking ervan zijn drie pijlers belangrijk: sensibilisatie, educatie en concrete solidariteit. In de praktijk betekent dit dat vanaf Aswoensdag op zowat elke zorgeenheid informatie wordt gegeven over het project en dat iedereen wordt opgeroepen om deel te nemen aan de actieweek. Tijdens die week vonden er 3 “evenementen” plaats: - de solidariteitsmaaltijd, verzorgd door De Knoop, op 6 maart - de kaart- en posterbeurs, met tombola, van 7 tot 10 maart - de solidariteitsmarkt, met allerhande kraampjes, op 13 maart

Vele mensen, zowel patiënten en bewoners als personeel, namen enthousiast deel aan de verschillende activiteiten en droegen aldus hun steentje bij voor de opbouw van de hulppost in Shabunda. In totaal verzamelden we 1.552 Euro.

Diversiteitsbeleid

Diversiteit gaat over de boeiende verscheidenheid van en tussen mensen. (Leren) ontdekken van en (leren) leven met die verscheidenheid is geen vanzelfsprekendheid. Een wezenlijke grondhouding aan het begin van zo’n ontdekkingsreis is de aanvaarding van elke andere mens als een unieke mens. De keuze voor diversiteit zal maar slagen als ze door iedereen binnen een organisatie (uit)gedragen wordt. Dé uitdaging is te streven naar een leef- en werkomgeving waar iedereen gevoelens heeft van gelijkwaardigheid terwijl de verschillen behouden worden. Ter ondersteuning hiervan werden in 2008 enkele acties uitgewerkt waaronder de verspreiding van een maandkalender met ‘reproductie’ van een kunstwerk dat deelnam aan de kunstwedstrijd rond “samen-werken”, een voordrachtenreeks rond transculturele communicatie in de Geestelijke Gezondheidszorg en een vorming rond verdraagzaamheid en omgaan met verschillen.

27

Bezoek van het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid, en het Agentschap Inspectie

In 2008 liep onze erkenning als Psychiatrisch Ziekenhuis af, dus mochten we bezoek verwachten vanuit de Vlaams overheid, Agentschap Inspectie, voor de zogenaamde erkenningsaudit. Hoewel het gehanteerde referentiekader van deze audit nog niet helemaal bekend en duidelijk was (de proefaudits vonden plaats in andere ziekenhuizen), werden er diverse initiatieven genomen ter voorbereiding van deze audit. Uiteindelijk is het multidisciplinair auditteam pas op 03 februari ’09 in Mortsel geland …

Niet getreurd echter, want het team Milieugezondheidszorg (onder het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid) is wel in 2008 op inspectiebezoek geweest. Tijdens dit bezoek werd vooral aandacht besteed aan het opvolgen van de milieuwetgeving (Vlarem) en de milieuvergunningsvoorwaarden. Voorbeelden van topics die besproken en geëvalueerd zijn: de linnenbehandeling, het proces van voedingsbereiding, het schoonmaakproces, de drinkwaterbedeling, het legionella - beheersingsplan, … Het resultaat was gunstig, er werden géén inbreuken vastgesteld op het gebied van de milieureglementering.

28

Samenwerking Boechout

In 2008 is vanuit de Raad van Bestuur een duidelijke vraag gekomen om de samenwerking tussen het PC Sint - Amedeus en het PC Broeders Alexianen, gelegen te Boechout, beiden ressorterend onder de vzw Provincialaat der Broeders van Liefde, op een structurele basis te verbeteren. Het uitgangspunt is dat beide psychiatrische centra beschouwd worden als een functioneel samenwerkingsverband. Hiertoe is een zorgstrategisch comité opgericht bestaande uit zes leden van elke voorziening, zowel een afvaardiging van de bestaande directiecomités als van de medische raad. De opdracht van dit zorgstrategisch comité is het opstellen van een gezamenlijk zorgstrategisch plan voor beide voorzieningen. Dit plan moet garant staan voor een éénvormig beleid, continuïteit, slagkracht en uiteindelijk succes voor het samenwerkingsverband en voor beide voorzieningen. Het spreekt voor zich dat wederzijdse kennismaking en het ontwikkelen van vertrouwen belangrijke voorwaarden zijn om te komen tot dit plan. Daarnaast wordt er telkens in operationele situaties nagedacht of een mogelijke samenwerking een meerwaarde kan betekenen. Voorbeelden in 2008 zijn o.a. het gezamenlijk benaderen van de afvalverwerking, afspraken rond de apotheek, samen organiseren van ICT opleidingen.

Studienamiddag Psychosezorg

29

Op 29 februari vond de studienamiddag “Psychose-zorg: over afstemming en verbinding” plaats. Dr. Ward Verbruggen, voorzitter van het zorgcluster vroege psychose in ons PC, zorgde voor het goede verloop van het programma. Voor een goed gevulde (feest)zaal (220 deelnemers) traden drie sprekers aan: Prof. dr. Koen Raes filosofeerde omtrent de ethisch-filosofische vraag of de psychotische patiënt überhaupt behandeld moet worden. Hij besprak deze vraag vanuit een aantal gezichtspunten zoals: de axiologie (kernwaarden en -normen die hier in het geding komen), de duidelijkheid van de diagnose, de zorgvraag van de patiënt, de mogelijkheden van het familie- en gemeenschapssysteem. Vervolgens onderzocht Birgit Bongaerts, psychologe en zorginhoudelijk coördinator van De Baai, enkele mogelijkheden om de psychotische patiënt terug aansluiting te laten vinden bij zijn maatschappelijke omgeving. Daarnaast is het een uitdaging om het familiale netwerk van de patiënt te betrekken bij de residentiële behandeling. De systeemtheoretische invalshoek biedt enkele handvaten om met deze afstemmingsmoeilijkheden om te gaan. Tot slot was het de gerenommeerde spreker dr. Dirk De Wachter die een kritische reflectie gaf op de actuele tendensen in de psychiatrie, in het bijzonder met betrekking tot psychosenzorg.

Patiëntveiligheid / kwaliteit Patiëntveiligheid in ziekenhuizen staat internationaal in de

belangstelling. Ondanks de vanzelfsprekendheid van veilige zorg is en blijft de realisatie ervan een grote uitdaging. Sinds 2007 zijn wij ingestapt in het project van de Federale Overheidsdienst met als uiteindelijk doel een veiligheidsmanagementsysteem uit te bouwen tegen 2012, een systeem dat geïntegreerd is in ons managementsysteem. Een eerste stap in ons streven naar een veilige patiëntenzorg is de deelname van alle medewerkers uit de directe patiëntenzorg aan een veiligheidscultuurmeting. Het is belangrijk dat zorgverstrekkers kunnen werken in een begrijpende werkomgeving, waarin men durft te rapporteren om te leren uit “incidenten”. Tegelijkertijd werken we aan verschillende verbeterprojecten rond voeding, agressiebeleid en medicatiedistributie om te komen tot een veilig verloop van zorg(processen) zodat de patiënt geen schade oploopt.

Stafmedewerker Human Resources Management + start HRM-beleid

30

Het PC Sint - Amedeus wil zich profileren als een mensgerichte organisatie waarin niet alleen het welzijn van patiënten, maar ook dat van medewerkers een belangrijke plaats inneemt. De kwaliteit van onze zorg naar patiënten toe hangt immers nauw samen met het gegeven dat onze medewerkers zich goed in hun vel voelen. Om hun dagelijkse enthousiasme en inzet voor hun job te ondersteunen, is ervoor gekozen de nodige aandacht te besteden aan de uitbouw van een dynamisch en transparant HRM-beleid. De aanwerving van een stafmedewerker HRM is dan ook een bewuste keuze geweest. De rol van de stafmedewerker HRM is vooral deze van “motor”, drijvende kracht achter alle zaken die zich binnen het HRM-domein situeren. Bij de uitbouw van het HRM-beleid en het ontwikkelen van een HRM-visie streven we ernaar dit in te bedden in het algemene beleid van de organisatie. Op die manier willen we het HRM-gebeuren een strategische plaats laten innemen in het beleid van de organisatie in haar geheel. We wensen een aangename werkplek te creëren waar medewerkers hun talenten ten volle kunnen ontplooien met veel aandacht voor teamwerk en een goede zorg voor elkaar.

Informatisering zorgprocessen (IZOPROC)

Binnen onze zorgvoorziening is een volledig geïntegreerd informatica-netwerk uitgebouwd met meer dan 220 pc’s, deels draadloos, deels met een vaste standplaats. Geleidelijk streven we ernaar om volledig draadloos te kunnen werken wat meer flexibiliteit geeft. In het psychiatrisch ziekenhuis hebben we in 2008 de laatste stappen gezet in de uitrol en implementatie van INFOMEDICn(=nhet elektronisch geneesmiddelendistributie-systeem). 2009 zal dienen om INFOMEDIC verder uit te rollen naar de externe campussen binnen het PVT. Een ander onderdeel van IZOPROC is ELODIS (= de

elektronische handtekening). Deze zal in 2009 geïmplementeerd worden. In 2010 zal de focus liggen op de implementatie van REGAS (= het elektronisch patiëntendossier). Op die manier evolueren we naar een volledig geïntegreerd patiëntendossier. Zo zal de direct betrokken zorgverlener met één klik toegang kunnen krijgen tot de gegevens die relevant zijn voor een kwaliteitsvolle zorgverlening. Tevens zijn er ook linken via IZOPROC naar de patiëntenadministratie en facturatie.

Anders gewoon

Via het project “Anders gewoon” hebben zich de voorbije 3 jaar in gans Vlaanderen activiteiten ontplooid waarbij beeldvorming en destigmatisering van de geestelijke gezondheidszorg centraal staan. Aangezien het begrip “beeldvorming” niet los te koppelen is van de werking van een psychiatrisch centrum, heeft Sint - Amedeus 3 activiteiten georganiseerd die gekaderd kunnen worden binnen dit project: - Kunst in de Knoop - Portrettententoonstelling i.s.m. Steinerschool De Es - “Anders Gescout”: i.s.m. scoutgroep(en) werden er allerlei animatieve workshops georganiseerd

31

Kerstmarkt & kerststallentocht

Nostalgisch was het wel, de kerststal met twee schaapjes en een ezel. De romantische kerstmuziek maakte het plaatje compleet. Maar na meer dan tien jaar en enkele incidenten met de levende dieren besloot de pastorale dienst in samenspraak met interne jobwerking de formule aan te passen. Het kerstgebeuren moest iets van de hele instelling worden. Interne jobwerking organiseerde twee weken op rij een prachtige kerstmarkt met materiaal van de patiënten/bewoners. De

traditionele kerststal werd vervangen door kerststallen her en der op het domein die door zeven verschillende zorgeenheden werden gemaakt. Elke kerststal kreeg een thema mee van de makers, maar soberheid en eenvoud stonden voorop. Voor sommige zorgeenheden was het een echt groepsgebeuren. Omdat we nu niet meer spraken van één stal maar van zeven, werd de klassieke kerststalopening vervangen door een korte kerststallentocht, waarbij elke stal op passende wijze werd geopend. Om de koude te verdrijven werd achteraan in de kapel voorzien in lekkere soep op wijze van de Knoop, Glühwein en warme chocomelk.

Dienst Vrije Tijd (DVT)

Op 21 februari organiseerde de DVT een ‘Verwendag’. De feestzaal werd ingericht als één grote relaxruimte. Een 20-tal studenten van het 7de specialisatiejaar van de school voor Schoonheidszorgen Denise Gresiac (Berchem) boden manicure en dagmaquillage aan. Enkele professionelen zorgden voor schoudermassages en buurtbewoners boden gezonde vruchtensapjes aan. Voor de studenten en de buurtbewoners was het een dag waarop ze op informele wijze konden kennismaken met het PC Sint - Amedeus. Voor de 112 deelnemende patiënten was het een dag waarop ze zich lekker konden laten verwennen.

De 2de editie van het ‘Petanque-Picknick-Podium’ evenement vond plaats op 5 juni. 148 patiënten namen deel aan een grote petanquewedstrijd op het centrale forumplein. Gezien het ongure weer werd de groepspicknick verplaatst naar de sporthal waar de dag toch zuiders werd afgesloten door een geanimeerd optreden van een Country-band.

Op 25 september daverde de instelling op haar grondvesten. ‘Rock Me Amedeus’ is een formule voor jong en oud. In de namiddag is de feestzaal het decor van een onvervalst bal met live orkest. ‘s Avonds wordt de accommodatie omgetoverd tot een ware danstempel met lichtspektakel en DJ. Dit evenement wil bezoekers dansgelegenheid aanbieden en is tevens een gelegenheid om partners uit de gezondheidszorg uit te nodigen.

32

Waterwerken Malle

Nadat enkele jaren met de overheid werd gediscussieerd over de ligging van een regenwaterbuffer- bekken en een infiltratierietveld in De Wijngaard konden de werken in februari 2008 uiteindelijk beginnen. Volgens de planning ging dit alles 40 werkdagen duren. In de praktijk echter is men een drietal maanden in de weer geweest. Na het rooien van vele dennenbomen zijn volgende zaken uitgevoerd:

° het leggen van riolen in PVC-buizen; ° het bouwen van inspectieputten en het leveren en plaatsen van putranden; ° het uitgraven en aanvoeren van grond voor het maken van het

regenwaterbufferbekken en het infiltratierietveld; ° het aanleggen van een infiltratierietveld; ° het plaatsen van betongrasdallen; ° het aanpassen van een regenwater- en afvalwaterpompstation voor het

infiltratierietveld; ° het plaatsen van afsluitingen met metalen draaipoorten; ° het leggen van grasmatten en oeverversterkingsmatten.

Vrij spoedig na de afwerking bleek echter dat het rietveld teveel water te verwerken kreeg door het feit dat grondwater in de pompputten binnendrong. Daarom werd besloten om betonbodems in de pomp- putten te plaatsen. Deze werken hebben in het najaar meerdere weken in beslag genomen. Nadien bleven er nog problemen met het overaanbod van water. Dit zal in 2009 opgelost worden door het herinstellen van pomptijden en -debieten.

Badmintontornooi Sinds 2000 bestaat er in het PC Sint - Amedeus te Mortsel een badmintonclub: BC High Five. Het is een personeels-badmintonclub, waar op recreatief niveau gespeeld wordt. Reeds 8 jaar organiseert de club een tornooi voor personeels- en ex-personeelsleden, in de sporthal van campus Mortsel. We spelen dubbel (dubbel dames, dubbel heren of dubbel gemengd). De eerste jaren bestonden de ploegen enkel uit personeelsleden van onze eigen instelling. De laatste jaren zijn er echter ook deelnemers van de Broeders Alexianen Boechout, Beschut Wonen Boechout en in 2007 kregen we de vraag vanuit Beernem om te mogen deelnemen. Voor het tornooi in 2008 schreven 8 teams zich in. Met enige fierheid mogen we zeggen dat de wisseltrofee’s door een

team uit Mortsel werden gewonnen. Tot slot kreeg elke deelnemer traditiegetrouw een leuke attentie en eindigde de sportieve dag met een gezellige babbel, een versnapering en een drankje.

33

6. DIENSTEN IN DE

KIJKER

HET SCHOONMAAKTEAM…

Dag in dag uit zorgt een enthousiast team van schoonmaaksters voor een nette en hygiënische leef- en werkomgeving in onze organisatie. Als ondersteunende dienst vormen zij een onmisbare schakel in het reilen en zeilen van ons psychiatrisch centrum. Hun werk speelt zich vaak eerder achter de schermen af. Vandaar dat we hen via deze weg eens extra in de kijker willen zetten ! Het schoonmaakteam telt een 56-tal medewerksters, verspreid over de 4 campussen (Mortsel, Boechout, Malle en Oud-Turnhout). Ze streven er elke dag naar de individuele en gemeenschappelijke ruimtes net en proper te houden. Zowel qua leeftijd, gaande van 20 tot 58 jaar, als qua nationaliteit vinden we in deze groep een grote verscheidenheid. Deze diversiteit is boeiend, maar is tegelijkertijd ook één van de uitdagingen naar samenwerking toe. Het bevorderen van de samenhang in de groep is één van de doelstellingen van Anne Marie Peeters.

36

Sinds een aantal maanden is zij werkzaam als coördinator van de schoonmaakdienst. De organisatie van een jaarlijkse teamdag is één van de zaken die Anne Marie voor haar team in petto heeft. Voor Anne Marie is de grote taak weggelegd om het nieuwe schoonmaaksysteem te implementeren in de instelling. Het PC Sint - Amedeus heeft zich tot doel gesteld om de kwaliteit van de schoonmaak, de hygiëne op de zorgeenheden en de ergonomie voor de schoonmaaksters te verbeteren. Vandaar dat er gekozen werd voor een nieuw schoonmaaksysteem (“het doek per kamer”-systeem, “voorbevochtigde”-doeken). Hiervoor werd er geïnvesteerd in materiaalwagens, schoonmaakmaterialen, machines maar vooral in opleiding, begeleiding en kwaliteitscontrole.

Om de schoonmaak op een efficiënte manier te laten verlopen, wordt er met een dagplanning gewerkt. Op die manier zijn de taken en de timing waarbinnen er dient gewerkt te worden, duidelijk. Onvoorziene omstandigheden kunnen echter steeds voorkomen, waardoor er een grote flexibiliteit wordt verwacht van de schoonmaakster.

Binnen een ‘lerende organisatie’ wordt er ook tijd en ruimte voorzien voor opleidingen en vormingsmomenten, specifiek naar de schoonmaakdienst toe. Deze kunnen betrekking hebben op hun kernopdracht (bv. schoonmaakproducten en –machines, handhygiëne, …), maar ook op zaken waarmee ze mogelijks geconfronteerd worden op de werkplek (bv. brandopleiding, omgaan met agressief gedrag, …).

Zowel naar patiënten / bewoners als naar personeel toe streeft dit team er dagelijks naar een “brandschone” service te leveren. Een blijk van waardering voor hun inzet en professionaliteit is dan ook zeker op zijn plaats…!

37

DE PATIENTENADMINISTRATIE…

Naast de zorg “on the floor” komt er ook heel wat administratie kijken bij een ziekenhuis- of PVT opname. Ann, Monique, Nadine, Nan en Sigrid (niet aanwezig tijdens de foto-shoot), een pittig kwintet, zorgen voor de correcte en efficiënte afwerking van het administratieve luik. Als ondersteunende dienst is hun werk van essentieel belang, zowel naar de patiënten / bewoners toe als naar de organisatie. De dienst patiëntenadministratie is onderverdeeld in 3 subdiensten:

Patiëntenbewegingen

Patiëntengelden

Patiëntenfacturatie De subdienst ‘patiëntenbewegingen’ zorgt voor de administratieve opvolging van elke ‘beweging’ (opname, transfer, ontslag, …) die een patiënt / bewoner maakt en houdt het intern informaticapakket ATD (Admission – Transfer – Discharge) up-to-date. Daar ATD dient als motor om zowel het elektronisch patiënten/bewoners-dossier (Izoproc) als de MPG-registratie aan te sturen is een correcte en snelle invoer van de gegevens essentieel. Daarnaast staan zij in voor een vlotte communicatie met de mutualiteiten via CareNet en voor de wettelijk verplichte administratieve taken binnen de wet op de gedwongen opname.

38

De subdienst ‘patiëntengelden’ biedt de mogelijkheid aan patiënten / bewoners om hun financiële middelen door het ziekenhuis te laten beheren. In nauw overleg met de patiënt / bewoner en de zorgeenheid verzorgen zij de betalingen, bewaken de in- en uitgaven en zorgen ervoor dat het nodige leefgeld tot bij de patiënt of bewoner geraakt. Voor patiënten / bewoners die onder ‘beheer van goederen’ werden geplaatst onderhouden zij de communicatie met de bewindvoerders en/of familie. Dit alles uiteraard ook steeds in overleg met de medewerkers van de Dienst Maatschappelijk Welzijn. Op de subdienst ‘patiëntenfacturatie’ ten slotte worden de maandelijkse facturen voor de verblijfskosten opgemaakt en worden de betalingen ervan verder opgevolgd. Zij zorgen verder ook voor de driemaandelijkse facturatie naar de verschillende mutualiteiten. Ondanks het feit dat de dienst patiëntenadministratie niet onder het departement patiëntenzorg valt, mag het dus duidelijk zijn dat een intensieve afstemming en samenwerking met de zorgeenheden en de dienst maatschappelijk welzijn absoluut noodzakelijk zijn. Met het correct en tijdig doorgeven van informatie in beide richtingen staat of valt de immers niet alleen de efficiëntie van administratie en facturatie maar ook die van Izoproc, MPG en CareNet. Het wat ‘saaie’ imago dat een administratieve dienst soms met zich meedraagt, laten de dames niet aan hun hart komen. Integendeel, dagelijks zetten zij zich met veel toewijding in om hun uitgebreid en complex takenpakket tot een goed einde te brengen. Naar jaarlijkse gewoonte organiseert het administratief departement een teambuildingactiviteit. Naar eigen zeggen wordt er die dag heel wat afgelachen! Wie deze vrolijke dames graag eens live ontmoet, is steeds welkom op de dienst patiëntenadministratie! Ze zullen u met open armen ontvangen… !

39

7. VOORUITBLIK

2009

Ethiek

Recent werd het advies "Informatie uitwisselen bij het samenwerken in de geestelijke gezondheidszorg" door de Begeleidingscommissie Ethiek gereviseerd en aangepast aan de huidige noden. We zijn immers vanuit een "voorzieningsgericht aanbod" geëvolueerd naar een "vraaggestuurde zorg", waarbij veel meer dan vroeger de nadruk ligt op samenwerken. Samenwerken in de geestelijke gezondheidszorg betekent ook, misschien zelfs in de eerste plaats, informatie doorgeven. Informatie doorgeven om de goede zorg zoveel mogelijk te garanderen kan echter tot gevolg hebben dat we in conflict komen met andere waarden, namelijk deze die te maken hebben met het vertrouwelijk karakter van gegevens over patiënten/bewoners. Het is op dit ethisch dilemma dat het advies een mogelijk antwoord tracht te

bieden.

Nieuwbouw In april 2008 werd gestart met de graaf- en bouwwerken voor een nieuwe A-dienst met een centrale ligging op de campus. Het betreft een zorgeenheid met 35 bedden (30 voltijds en 5 nacht) en 10 plaatsen (dag). De huidige zorgeenheid De Pijler wordt ontdubbeld in twee leefeenheden: één voor open opname acute algemene psychiatrie en één voor klinische psychotherapie en resocialisatie. Tegelijk werden de werken gestart voor een nieuwe PVT-campus gelegen op het vroegere maïsveld aan de Waesdonckstraat. De huidige bewoners van zorgeenheden 4C, 3E en 2A zullen hier in het voorjaar van 2010 hun intrek nemen.

42

Organogram

Het organogram zal in 2009 verder verfijnd worden. Het uitgangspunt is het verder invoeren van het teamconcept in de diverse geledingen van de organisatie. Zo zal in 2009 de evolutie naar een algemeen ondersteunend secretariaat gerealiseerd worden en start er een ploegleider binnen de technische dienst. Verder wordt er een coördinator patiëntenadministratie aangeworven om de samenhang tussen de diverse deelprocessen in de administratieve afhandeling van een ziekenhuisopname te expliciteren en te optimaliseren. Binnen het departement patiëntenzorg zal de teamwerking in en tussen de stuurgroepen - zorgeenheden verder verankerd worden.

Intranet & documentbeheer Volgens Wikipedia is een intranet een privaat netwerk binnen een organisatie of m.a.w. een private versie van het internet. Binnen het PC Sint – Amedeus zijn we reeds enkele jaren geleden begonnen met ons eigen intranet. De digitale wereld verandert zo snel dat ons “oude intranet” toe is aan een “update”. Meer en meer info wordt digitaal aangeboden en meer en meer toepassingen gebeuren online. Het bestellen van medisch materiaal, een doodgewone “bic” en het reserveren van een vergaderlokaal gebeurt nu via het toetsenbord. Overvolle prikborden zijn verleden tijd, want verslaggeving is vanaf nu digitaal beschikbaar. Een papieren procedureboek van 200 bladzijden is nu direct en “up-to-date” te raadplegen via ons intranet, ons kwaliteitshandboek is binnen een muisklik consulteerbaar.

43

Opstart wagenpark

In 2009 wordt er in het PC Sint - Amedeus gestart met een “wagenpark”. Dit wil zeggen dat er op de campus Mortsel momenteel 4 wagens ter beschikking staan van het personeel en dit voor allerhande “professionele” verplaatsingen. Men kan via het Intranet een wagen reserveren voor een vrijetijdsactiviteit met patiënten of bewoners, maar evengoed om naar een externe vergadering of een studiedag te gaan.

Nieuw organogram De Link Vzw De Link, bestaande uit drie pijlers (beschut wonen, activering en psychiatrische zorg in de thuissituatie) krijgt met ingang van de zomervakantie 2009 een overkoepelende coördinator. De autonomie als organisatie wordt eveneens verstevigd door de aanwerving van een voltijds medewerker boekhouder – administratie. Het evolueren naar een structureel functionele samenwerking met het PC Sint - Amedeus en andere partners uit de regio zal een belangrijke prioriteit worden.

44

Afgevaardigd Bestuurder

Coördinator vzw (én co IBW)

Adj. Coördinator Activering

Adj. Coördinator Beschut Wonen

Adj. Coördinator Psychiatrische Thuiszorg

Boekhouder & administratief medewerker

Herconditionering De Knoop & samenwerking gehandicaptensector

Identiteit

45

Spiritualiteit, identiteit en missie zijn realiteiten die niet alleen het centrale niveau van de organisatie van de Broeders van Liefde aanbelangen, maar die ook de volle aandacht verdienen op het niveau van elke voorziening, bij elke medewerker. De projectgroep Identiteit van het PC Sint - Amedeus is hierbij de stuwende kracht. Via diverse overlegmomenten waarbij alle medewerkers worden betrokken, ontwikkelt zij een identiteitsverklaring. De doelstelling is om deze tegen februari 2010 gerealiseerd te hebben. Dit neemt niet weg dat nu reeds een bijdrage wordt geleverd om de kwaliteit van het leven te verbeteren van die mensen die in hun ontplooiing begeleiding nodig hebben, ongeacht hun oorsprong, geslacht, overtuiging of financiële draagkracht. Een onvoorwaardelijk respect voor ieder is de basis van onze inzet. Dat uit zich in een dienstbare houding en een deskundige behandeling en begeleiding. We benaderen de medemens steeds in zijn totaliteit en geven hem ruimte voor eigen inbreng.

De overheden hebben in 2008 initiatieven genomen om de dialoog omtrent de complexe organisatie van de zorg en ondersteuning voor personen met een mentale handicap en bijkomende psychiatrische problematiek op te starten. Vanuit het Vlaamse overlegplatform geestelijke gezondheidszorg is een voorstel voorgedragen aan het kabinet FOD Volksgezondheid. Verdere bespreking volgt op de interministeriële conferentie, in aanwezigheid van alle ministers die bevoegd zijn voor deze materie in België. Binnen de provincie Antwerpen wordt er een initiatief genomen om mogelijke intersectorale samenwerking tussen het Regionaal Overleg Gehandicaptenzorg en voorzieningen uit de geestelijke gezondheidszorg concreet gestalte te geven.

Kwaliteit + beleidsplan

Reeds van in de vorige eeuw trachten we binnen onze voorziening op een systematische wijze de kwaliteit van zorg en dienstverlening te realiseren. Het eerste kwaliteitsdecreet van 1997 heeft daar een officieel karakter aan gegeven. Iedere instelling diende een kwaliteitshandboek op te stellen en te werken aan 5 verbeterprojecten. Het nieuwe, geharmoniseerde kwaliteitsdecreet van 2003 legt eerder de nadruk op zelfevaluatie. Zelfevaluatie op het vlak van klinische performantie, operationele performantie, evaluatie door de gebruiker en evaluatie door de medewerker, dit alles gecoördineerd vanuit een kwaliteitsmanagementsysteem. Een beleidsplan opstellen is voor ons dan ook prioritair. Een eerste aanzet hebben we gegeven in 2008 met de bedoeling om tegen 2012 een volledige beleidscyclus af te ronden.

Introductiedag intreders We willen medewerkers graag een warm welkom bezorgen vanaf hun eerste werkdag in ons PC. Om hen een duidelijk beeld te schetsen van de organisatie waarin ze terechtkomen, organiseren we 3x per jaar een introductiedag voor (her)intreders. We hebben ervoor geopteerd deze introductiedag in een nieuw kleedje te stoppen. We trachten er over te waken de nieuwkomers geen overload aan informatie te geven, maar hen toch voldoende te informeren over waar wij als organisatie voor staan en wat onze toekomstperspectieven zijn. Op basis van hun feedback sturen we, indien nodig, de formule bij. Als afsluiter van de dag ontvangt elke deelnemer een leuk gadget.

46

Naar een nieuw pastoraal jaar… Op de pastorale dienst was er al enige tijd vraag naar vernieuwing van de invulling van de liturgische diensten en activiteiten in het kader van het kerkelijk jaar. Er volgde een bevraging van de verschillende zorgeenheden en diensten en met de steun van verscheidene basismedewerkers kwam er een nieuwe ‘jaarkalender’ tot stand die probeerde de oude vertrouwde kalender met nieuwe ideeën te verzoenen. Opvallend zijn de nieuwe impulsen voor de kerstviering en een heus ‘patroonsfeest’.

Oriëntatiestage

Ook in 2009 hopen we enthousiaste toekomstige verpleegkundigen over de vloer te krijgen voor een eerste kennismaking met de psychiatrie. De leerlingen van het 1

ste jaar verpleging van de Karel De

Grote Hogeschool worden door enkele coördinatoren ingewijd in de alledaagse werking van een aantal zorgeenheden. We hechten er belang aan hen op een warme manier te verwelkomen en hopen dat deze stage voor hen een leerrijke ervaring mag zijn. Op die manier trachten we hen eveneens te motiveren voor een specialisatie als ‘Psychiatrisch Verpleegkundige’.

47

Opstart LAC (Lokale Advies Comité)

In 2008 hebben we nieuw leven geblazen in het Lokaal Advies Comité PVT. “We”, dat zijn enkele familieleden, vier campuscoördinatoren, twee zorginhoudelijk coördinatoren, de hoofdgeneesheer en enkele directieleden. Om de twee maanden komt het LAC samen om na te denken over de werking van het PVT (over de campussen van Boechout, Malle, Oud-Turnhout en Mortsel heen) en over initiatieven om bewoner, familie en zorgeenheid dichter bijeen te brengen. In 2009 worden enkele concrete initiatieven gepland, zoals de opstart van een krantje en de organisatie van informatie - avonden.

Naar een lerende organisatie… We streven ernaar onze medewerkers alle kansen te geven om hun talenten te ontwikkelen. Om die reden wordt er een intern modulair vormingsaanbod op poten gezet. Via Intranet krijgen alle medewerkers de gelegenheid zich in te schrijven voor de modules waarin zij interesse hebben en die hen van pas kunnen komen in de uitvoering van hun job. Daarnaast worden er maandelijks workshops georganiseerd waarin we dieper ingaan op een topic, gaande van inhoudelijke items tot meer beleidsmatige thema’s.

48

Opstart gerontopsychiatrie

Twee jaar geleden werd reeds besloten om op zorgeenheid De Boeg te starten met opnames gerontopsychiatrie aangezien de vragen voor opname van personen vanaf 60 jaar met een geronto-psychiatrische problematiek toenamen. Momenteel verblijven er reeds een 20-tal patiënten op de Boeg waarbij de focus ligt op observatie, diagnosestelling, behandeling en doorverwijzing. We werken voornamelijk samen met huisartsen, algemene ziekenhuizen, RVT’s en ROB’s, andere psychiatrische ziekenhuizen en diensten voor thuiszorg. We hebben een groot verloop van patiënten en realiseerden vorig jaar ruim 38 opnames. We trachten hier een leefklimaat te bieden waar mensen op de eerste plaats tot rust kunnen komen en er ruimte is voor begrip, een luisterend oor, de nodige fysieke en psychische ondersteuning. Daarnaast trachten we een aangepast therapeutisch en activiteitenaanbod te voorzien. Zo werd onlangs de reminiscentieruimte (een kamer met herinneringen uit de tijd van toen) officieel in gebruik genomen.

49

8. BROEDERS VAN

LIEFDE

Als PC ressorteren we onder vzw Provincialaat der Broeders van Liefde. We vermelden kort enkele beleidslijnen uit 2008. 1. Nieuws vanuit de sector geestelijke gezondheidszorg 1.1. Rapport federaal kenniscentrum m.b.t. de geestelijke gezondheidszorg In de zomer 2008 presenteerde het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg een studie over de patiënten die langer dan 1 jaar opgenomen en behandeld worden in de T-diensten van de psychiatrische ziekenhuizen. Het profiel van deze patiënten, de geleverde zorg en de mate waarin zij in aanmerking komen voor alternatieve voorzieningen waren de belangrijkste onderzoeksvragen. Enerzijds stelt men een groot aantal langverblijvers in deze diensten vast. In België verbleven in 2003 ongeveer 5.000 patiënten langer dan één jaar in een psychiatrisch ziekenhuis. Ca. 1.600 van deze patiënten verbleven zelfs al meer dan zes jaar in het ziekenhuis. Ongeveer 40% van hen vertoont agressief gedrag of wordt gekenmerkt door een antisociale houding. Anderzijds stelt zich de vraag naar het waarom van dit langdurige karakter. Men kan niet rond het ontbreken van voldoende plaatsen, de vereisten qua zorgdifferentiatie in de psychiatrische verzorgingstehuizen (PVT) en de initiatieven beschut wonen en rond de financiële drempels tussen de bestaande zorgvormen. Ze verhinderen een vlotte doorstroming vanuit die psychiatrische ziekenhuizen. De sector geestelijke gezondheidszorg vraagt van de overheid de mogelijkheden om zorgvernieuwende initiatieven te nemen en zo tot meer zorg op maat en een continuüm van zorg te komen. Tegelijk mag men niet uit het oog verliezen dat een mogelijke uitstroom naar alternatieve zorgvormen gecompenseerd zal worden door een nieuwe instroom van patiënten. Bepaalde groepen van personen met ernstige, complexe psychiatrische problemen, krijgen op vandaag niet of veel te laat de zorg die ze nodig hebben. Zo verblijven momenteel nog ongeveer 1.000 geïnterneerden in de Belgische gevangenissen en zijn er de lange wachttijden voor opname van kinderen en jongeren met psychiatrische stoornissen. 1.2. Een door de K.U.Leuven gevoerd onderzoek bevestigde de noodzaak van een herverdeling tussen de psychiatrische ziekenhuizen van de middelen voor de ondersteunende diensten (onderdeel B1 van het ziekenhuisbudget) en de globale onderfinanciering van de personeelskosten (onderdelen B2 en B4). 1.3. Voor het eerst kende de overheid het kader voor de structurele erkenning van één van de in het voorbije decennium opgestarte zorgvernieuwingsprojecten. De projecten voor de intensieve behandeling van sterk gedragsgestoorde en agressieve patiënten (SGA) kunnen met ingang van 1 januari 2009 erkend worden als een Intensieve Behandeleenheid (IB) met een passende omkadering. De ziekenhuizen die dergelijk zorgvernieuwingsproject opstartten, kunnen bestaande A- of T-bestaande reconverteren tot een IB-dienst.

52

2. Nieuws vanuit de ruimere organisatie van de Broeders van Liefde 2.1. Sector geestelijke gezondheidszorg 2.1.1. Nu de sector geestelijke gezondheidszorg weer op een belangrijk kruispunt lijkt te komen staan (cfr. rapport Federaal Kenniscentrum), stelde de raad van bestuur haar strategische beleidskeuzes voor deze sector in de loop van 2008 op diverse vlakken scherper.

+ Op inhoudelijk vlak wordt hierin, naast het respect voor de eigen identiteit, de zorgdoelstellingen, de zorgprogramma’s en de samenwerking met eerste lijn en natuurlijke leefomgeving, vooral aandacht besteed aan een aantal zorginhoudelijke tendensen en voorstellen. Die kunnen algemeen in drie rubrieken ondergebracht worden: 1. meer categorale zorg, specialistische en topklinische zorg voor alle doelgroepen en zorgvormen; 2. een intensifiëring en verdere differentiatie van de zorg in de psychiatrische ziekenhuisdiensten; 3. verder concreet gestalte geven aan de vermaatschappelijking van de geestelijke gezondheidszorg door intensifiëring en differentiatie van de zorg buiten het psychiatrisch ziekenhuis. + Op organisatorisch vlak handelen de beleidskeuzes over de ontwikkeling van de voorzieningsoverstijgende netwerken, de privatisering en commercialisering, het belang van het wetenschappelijk onderzoek en de financiering van de zorg, de infrastructuur en de ondersteunende diensten in de psychiatrische ziekenhuizen en verzorgingstehuizen.

2.1.2. Gezien de ontwikkelingen inzake steeds verdergaande samenwerking intra- en extra-muros werd het ethisch advies betreffende het uitwisselen van informatie in de geestelijke gezondheidszorg gereviseerd. Een zorgvuldig gebruik van het ‘gedeeld beroepsgeheim’ in de samenwerking, zowel in het eigen centrum als in een extern netwerk, staat daarbij centraal. 2.1.3. In 2008 werden via gezamenlijke inspanning van de psychiatrische centra een wetenschappelijk adviescomité en een fonds voor wetenschappelijk onderzoek in de sector geestelijke gezondheidszorg Broeders van Liefde opgestart. Hiermee wil men niet alleen concrete onderzoeksprojecten financieel ondersteunen, maar ook de verdere ontwikkeling van een cultuur van onderzoek in de centra stimuleren. 2.1.4. Na maanden proefdraaien in het PC Sint-Alexius te Grimbergen en de Psychiatrische Kliniek Broeders Alexianen te Tienen keurde de raad van bestuur eind 2008 het voorstel goed om vanaf 2009 in alle psychiatrische centra het Regas-pakket te implementeren voor het beheer van het elektronisch patiëntendossier. 2.1.5. Dat vermaatschappelijking van zorg niet steeds van een leien dakje loopt ondervond het Nakuurhome Papiermoleken. Tengevolge van buurtprotest kon het in 2008 nog niet rekenen op de verwachte bouwvergunning voor haar nieuwbouwproject in Korbeek-Lo.

53

2.2. Algemeen 2.2.1. Visietekst Identiteit In het verlengde van vele reflecties en gesprekken over de spiritualiteit, de identiteit en de missie van de Broeders van Liefde heeft de raad van bestuur in haar streven een geactualiseerde benadering te omschrijven met betrekking tot deze identiteit en missie drie fundamentele keuzes gemaakt: - De centrale optie is dat we in dialoog willen bouwen aan identiteit in de pluraliteit. Dit is iets anders dan aansturen op een vrijblijvende neutraliteit. Het is integendeel in trouw aan onze christelijke wortels uitkomen voor wie we zijn, onze inspiratie, grondhoudingen en waarden benoemen en in gesprek hierover verdieping van ons samen werken en leven nastreven.

- Een tweede optie is dat we in dit bouwen een goed evenwicht willen nastreven tussen een top-down en een bottom-up benadering. Dit veronderstelt dat er in de voorzieningen een eigen werking rond de missie uitgebouwd wordt. - Ten slotte willen we in dit bouwen vanuit de eigenheid van onze organisatie verbindend werken. Meerdere dwarsverbindingen verdienen hierbij de aandacht: die tussen werken in de diepte en in de breedte, tussen het sociale en het spirituele project, tussen organisatie en congregatie, tussen het centrale en het lokale niveau, tussen de drie sectoren, tussen voorzieningen, tussen onze en andere organisaties … Ook de wisselwerking tussen de regio’s van de congregatie verdient de nodige aandacht.

Vanuit deze drie opties werden een zestal doelstellingen afgeleid waar we in de periode 2008-2012 werk van willen maken. In oktober 2008 vond hieromtrent een startdag voor de directieteams van alle Vlaamse scholen en voorzieningen plaats. 2.2.2. Samenwerking sectoren welzijn en buitengewoon onderwijs Om de samenwerking tussen de verschillende actoren van een orthopedagogisch centrum (= scholen buitengewoon basis- en secundair onderwijs, MPI’s, tehuizen voor personen met een handicap, thuisbegeleidingsdiensten, …) in meer optimale omstandigheden te laten verlopen en een meer strategische dimensie te geven, besliste de raad van bestuur een nieuwe organisatiestructuur voor deze centra op te starten door de oprichting van een strategisch en een operationeel comité. In de organisatiestructuur van de organisatie werden de sectoren welzijn en buitengewoon onderwijs samengevoegd. Een gezamenlijke strategische visie voor beide subsectoren is immers een conditio sine qua non om te kunnen inspelen op een aantal belangrijke uitdagingen en evoluties die zich aandienen zowel in het buitengewoon onderwijs als in welzijn (bv. de conceptnota leerzorg, het decreet inzake integrale jeugdhulpverlening, het burgerschapsparadigma en de inclusiebeweging, de nieuwe subsidiëringsreglementering inzake infrastructuur, …).

54

2.2.3. De raad van bestuur boog zich het voorbije jaar verder herhaaldelijk over de conceptnota ‘Leerzorg’ van Minister Frank Vandenbroucke waarin een basiskader aangereikt wordt voor de structurering van de zorg in het onderwijs. Daarbij wordt gepoogd de nood aan verbetering in het buitengewoon onderwijs en de nood aan afstemming op internationale tendensen en ontwikkelingen op het gebied van onderwijs op maat in de scholen voor gewoon onderwijs, mee in rekening te brengen. Hoewel nog heel wat onduidelijkheden bestaan over de toepassing van het concept, verklaarde de raad van bestuur zich ten aanzien van de minister bereid om in een proefproject te stappen, waarbij zij de verschillende positieve uitgangspunten van het concept in, voor de leerlingen en voor de sector, haalbare toepassingen om te zetten.

55

9. ADRESGEGEVENS

PC Sint-Amedeus Deurnestraat 252 2640 Mortsel Tel. 03/440.68.50 Fax 03/440.73.42 http://www.amedeus.be info@amedeus.be

PVT Den Heuvel Heuvelstraat 166 2530 Boechout Tel. 03/460.14.50 Fax 03/460.14.57 http://www.amedeus.be info@amedeus.be

PVT De Wijngaard Sint-Pauluslaan 6a 2390 Malle Tel. 03/309.42.90 Fax 03/309.49.38 http://www.amedeus.be info@amedeus.be

PVT De Liereman Schuurhovenberg 59 2360 Oud-Turnhout Tel. 014/43.48.68 Fax 014/40.44.40 http://www.amedeus.be info@amedeus.be

57

Deze instelling behoort tot de v.z.w. Provincialaat der Broeders van Liefde, Stropstraat 119, 9000 Gent – ond. nr. 0406.633.304