Izvori zagadjenja zivotne sredine.doc

SEMINARSKI RAD

IZVORI ZAGAĐENJA ŽIVOTNE SREDINE

Mentor Student

Izvori zagađenja životne sredine

SADRŽAJ:

1. UVOD.....................................................................................................................3

2. MOTORNA VOZILA I ZAGAĐIVANJE VAZDUHA....................................4

2.1. Izduvni gasovi i efekti zagađivanja vazduha...........................................5

2.2. Redukcija olova u benzinu…………………………………….………...7

3. SAOBRAĆAJNA BUKA.....................................................................................8

3.1. Pojam, vrste i subjekti zaštite životne sredine od buke..........................8

3.2. Vozilo kao izvor buke.................................................................................9

3.3. Uticaj buke na organizam........................................................................10

4. MJERE ZAŠTITE OD SAOBRAĆAJNE BUKE..............................................12

5. ZAKLJUČAK......................................................................................................14

6. LITERATURA.......................................................................................................15

2


1. UVOD

Stanje ekoloških uslova urbanih sredina postalo je svakodnevna tema kojom se bavi

savremeni svijet. Sve veća koncentracija stanovništva u gradovima i mjestima sa

razvijenim komunikacijama, razvoj i napredak tehnike i tehnologije, stalna težnja ljudi za

brzim kretanjem, doveli su svet u situaciju da se sukobljava sa sve ozbiljnijim

problemima zagađenosti atmosfere prouzrokovane, između ostalog, i motornim vozilima.

Saobraćaj je bitan preduslov funkcionisanja ljudske zajednice uopšte. On svojim

funkcionisanjem stvara uslove, utiče i izaziva niz pozitivnih neposrednih i posrednih

efekata na privredu i društvo u celini. Međutim, isto tako, saobraćaj negativno utiče na

životnu sredinu i stvara niz neželjenih i štetnih efekata.

Saobraćaj, kao posljedica transporta ljudi i materijalnih dobara, postaje najsloženiji

problem sa kojim se suočavaju savremeni gradovi. Od brojnih nepovoljnosti koje

saobraćaj ima na životnu sredinu, najznačajniji su zagađivanje vazduha i saobraćajna

buka.

Sve otežaniji uslovi odvijanja saobraćaja posledica su naglog povećanja broja vozila.

Osnovni pokazatelji povećanja broja vozila u odnosu na broj stanovnika u gradu je stepen

motorizacije koji sa vremenom sve više raste.

Stanje saobraćaja i ekoloških uslova u gradovima se neprekidno pogoršava. Izgradnja

saobraćajnih površina ni približno ne prati porast broja motornih vozila.

Savremena saobraćajna politika je danas u svetu podređena novoj, iz ekologije

proizašloj, ideji „održivog razvoja“, koja podrazumijeva racionalno korišćenje svih

prirodnih resursa na duži rok.

3


2. MOTORNA VOZILA I ZAGAĐIVANJE VAZDUHA

Prirodni izvori zagađivanja atmosfere su: deflacija, požari, vulkani, kosmička prašina,

okeani, mineralni i termalni izvori aerozagađenja, i sl. Prirodni izvori vrše najveću

emisiju toskičnih materija, dok je udio saobraćaja u poređenju sa drugim izvorima

najmanji.

Motori ugrađeni u vozilima skoro isključivo pripadaju grupi motora sa unutrašnjim

sagorijevanjem, koji pri transformaciji hemijske energije u mehanički rad izbacuju u

atmosferu produkte potpunog ili nepotpunog sagorijevanja. Pored izduvne cijevi na

vozilu postoje i drugi izvori zagađenja, ali je ona ipak najznačajniji emiter i problemi

vezani za nju su najkomplikovaniji i predstavljaju jedino pravo rešenje problema

smanjivanja izduvnih gasova. Sastav gasova u produktima sagorevanja zavisi od više

faktora od kojih su najznačajniji: način stvaranja mješavine goriva i vazduha,

konstrukcioni parametri motora, tip i sastav goriva i sl.1

Emisije iznad propisanih granica mogu biti prouzrokovane:

- neispravnošću ili dotrajalošću motora

- neispravnošću ili dotrajalošću jednog od elemenata sistema za paljenje ili

napajanje motora gorivom

- neispravnim podešavanjem motora

Znatne količine štetnih materijala ispuštaju i vozila sa neispravnim ili bez ikakvih

zatvarača nalivaka za motorno ulje i benzin. Na ovakve nalivke izlaze znatne količine

para ugljovodonika i drugi gasovi, koji ne samo da zagađuju okolinu, već predstavljaju i

opasnost od izbijanja požara na vozilu.

Motori ugrađeni u vozila isključivo pripadaju grupi motora sa unutrašnjim

sagorevanjem koji izbacuju različite produkte sagorevanja.

Sa stanovišta štetnosti emisija treba istaći da motorna vozila najviše emituju

ugljenmonoksid.

1 Beara,G. Saobraćaj i životna sredina, Aranđelovac, 1985.god., 19.str.

4


2.1. Izduvni gasovi i efekti zagađivanja vazduha

Ugljenmonoksid, azotni oksidi i formaldehid smatraju se tipičnim predstavnicima

zagađenja vazduha poreklom od motornih vozila i mogu ispoljavati različite efekte na

ljude.

Ugljenmonoksid je gas bez boje, mirisa i ukusa.Vrlo je zapaljiv i sa vazduhom

obrazuje eksplozivnu smešu. U vodi se praktično ne rastvara. Veoma je otrovan, tako da

ima sledeće dejstvo na organizam čoveka: onesviješćivanje, kao i akutno i hronično

trovanje, zavisno od količine CO.

Oksidi azota smeša su različitih oksida azota NO, NO2, N2O4, N2O3 i td.

Azotmonoksid, NO, nastaje direktnom sintezom iz elemenata pri sagorevanju tečnih

goriva na visokim temperaturama, u motorima sa unutrašnjim sagorijevanjem.

Prouzrokuje respiratorne probleme i toskičan je za živi svijet. Najveću neposrednu

opasnost predstavljaju dioksid azota NO2 i njegov polimer N2O4. Dioksid azota NO2 je

gas mrke boje sa karakterističnim mirisom. Postojan je do granične temperature 620 °C.

Na toj temperaturi disocira u azotmonoksid NO i kiseonik O. NO2 kod čovjeka može

izazvati otok pluća, razdraženje sluzokože nosa i očiju i sl.

Sumpordioksid je gas bez boje, oštrog mirisa. Dobro se rastvara u vodi i pri tome

stvara sumpornu kiselinu. Kod čoveka može izazvati nadraživanje očiju, grla, kašalj,

trovanje.

Formaldehid je bezbojan gas, oštrog mirisa. Lako se rastvara u vodi. Lako može

razdražiti respiratorne puteve i sluzokožu očiju i nosa kod čoveka.

Ugljovodonici u atmosferu dospevaju najvećim delom kao sastojci izduvnih gasova

automobila. To su pretežno alkeni. Daju izduvnim gasovima neprijatan miris i

razdražujuće osobine. Policiklični aromatični ugljovodonici nosioci su kancerogenog

dejstva izduvnih gasova. Najopasniji među njima je benzo(a)piren. Uništavaju biljni svet.

Kancerogeni ugljovodonici se izdvajaju iz čađi, a čađ sama po sebi nije toksična.

Čađ je tvrdi filtrat izduvnih gasova koja se u osnovi sastoji od čestica ugljenika.

Osnovne smetnje od čađi su smanjenje vidljivosti i pojava neprijatnog osećanja prljanja

vazduha.

5


Dizel motori imaju znatno manju emisiju ugljenmonoksida i ugljovodonika, ali

uporedivu emisiju azotovih oksida, kao i značajno veću emisiju čestica čađi. Emisija

čestica je poseban problem kod dizel motora. Zbog znatno lošijeg mješanja goriva i

vazduha, nego u slučaju benzinskog motora, dizel motori emituju mnogo čestica dima,

naročito pri ubrzavanju i većim opterećenjima. Pošto u smeši nema dovoljno kiseonika za

kompletno sagorevanje, proizvodi se dosta čađi.2

Pored pomenutih zagađujućih supstanci, za rad benzinskih motora vezan je problem

zagađivanja olovom. Za razliku od metala, kao što su cink, bakar ili gvožđe, olovo nema

prirodnu funkciju u telu. U organizam dospeva preko disajnih, odnosno organa za

varenje. Do trovanja olovom dolazi posle dugotrajne apsorpcije malih količina ovog

metala, a vrlo retko se dogodi akutno trovanje, kada se odjednom unesu velike količine.

Iako je olovo opasnost za celokupnu populaciju, naročito su ugrožena deca do šeste

godine, jer im se mozak i nervni sistem razvijaju. Raste i razvija se i njihov skelet, pa

mnogi naučnici smatraju da višak olova dospeo u organizam u detinjstvu ostaje

deponovan u kostima tokom celog života.3 Olovo izaziva opšte toksično delovanje, a

naročito na nervnim ćelijama, menjajući prolaznost ćelijske membrane.

Stručnjaci Instituta "Batut" redovno ispituju kvalitet vazduha u Beogradu i mjere i

količinu olova na svim važnijim gradskim raskrsnicama. Rezultati pokazuju da količina

ovog metala na svim mernim mestima prelazi dozvoljenu granicu, a ponegde je veće i do

95 odsto. Dokazano je da se tokom sagorevanja 1000 l olovnog benzina stvara 98 kg

ugljen-monoksida i ½ kg olova.4

Zagađenom vazduhu velikih gradova doprinosii loš kvalitet goriva. Rafinerije u našoj

zemlji, prevenstveno zbog nemogućnosti ulaganja u nove postupke prerade, ubrzo bi se u

odnosu na Evropu mogle naći u ekološkom embargu. Količina sumpora u dizel-gorivu je

20 puta veća nego u zapadno-evropskom, a tek odnedavno je smanjen i procenat olova u

benzinu (sa 0,6 na 0,4), iako je u razvijenim zemljama ono izbačeno iz goriva. Na ovaj

povećan sadržaj ove dve, po zdravlje i okolinu izuzetno opasne materije, nadovezuju se i

emisije čvrstih čestica karakteristična za nepotpuno sagorevanje goriva u istrošenim

motorima. 2 http://www.apeironsrbija.edu.rs/icama2009/034_Momcilo%20Zatezic%20-%20Saobracaj%20i%20zivotna%20sredina%20u%20sistemu%20.pdf3 http://www.biljeizdravlje.rs/code/navigate.php?Id=331&editionId=23&articleId=1264 http://www.biljeizdravlje.rs/code/navigate.php?Id=331&editionId=23&articleId=126

6

http://www.biljeizdravlje.rs/code/navigate.php?Id=331&editionId=23&articleId=126


http://www.apeironsrbija.edu.rs/icama2009/034_Momcilo%20Zatezic%20-%20Saobracaj%20i%20zivotna%20sredina%20u%20sistemu%20.pdf



2.2. Redukcija olova u benzinu

Visoke koncentracije olova zabilježene u urbanim sredinama i nepovoljno dejstvo

olova na zdravlje ljudi ukazuje na potrebu da se značajno smanji dopuštena količina

olova u benzinu.

Poznato je da se aditivi koji sadrže olovo dodaju benzinu radi boljeg i ekonomičnijeg

rada motora. Ono povećava mogućnost otpora goriva na nekontrolisan fenomen

sagorijevanja, koji može rezultirati značajnim gubljenjem snage motora, ozbiljnim

posljedicama na motor i povećanjem koncentracije azotnih oksida. Upotreba olova

predstavlja najjeftinije rješenje da se spriječe ove nepovoljnosti.

Procenjuje se da su male količine olova od 0.1 g/l dovoljne da spriječe brže

propadanje sjedišta ventila. S druge strane, olovo može imati nepovoljno dejstvo na

svjećice i izduvni sistem motora, imajući u vidu da 25-40% olova biva zadržano u

izduvnom sistemu, ulju za podmazivanje i filteru za ulje.5

Zahtjevi za smanjenje sadržaja olova u benzinu mogu se ostvariti na dva načina:

1. Izmjena na motoru, tako da radi sa gorivom sa manjim procentom olova, i

2. Izmjena na gorivu, tako da ono primjenom drugih aditiva zadrži sadašnji oktanski

broj, koji zavisi od stepena kompresije motora.

Pored negativnosti koje olovo ima na čovjekovo zdravlje, treba istaći da se olovom iz

motornih vozila zagađuje i zemljište pored puta, podzemne vode i poljoprivredne kulture.

Nesumnjiva je uloga i značaj prisustva olova u gorivu, međutim, sa složenijim

uslovima proizvodnje i većim finansijskim ulaganjima, funkciju olova mogu obaviti i

drugi aditivi. To ukazuje na mogućnost ograničenja olova u gorivu, koje će doprinijeti

povećanju cijene proizvodnje goriva i njegove potrošnje.

Opredeljujući se između većih ulaganja u proizvodnju i iskorišćenje goriva i

zdravstvenih efekata ograničenja olova u gorivu, nesumnjivo je da prioritet treba dati

zdravlju građana, posebno mlađih, koji su od prekomernih koncentracija olova

najugroženiji.

3. SAOBRAĆAJNA BUKA


7


3.1. Pojam, vrste i subjekti zaštite životne sredine od buke

Buka predstavlja svaki neželjen ili štetan zvuk. Ublažavanje buke u gradovima, a time i otklanjanje posledica koje ona izaziva, danas je vrlo značajan zadatak svih stručnjaka koji se bave pitanjem poboljšanja uslova života. Buka koju proizvodi saobraćaj motornih vozila u gradu sa izuzetkom naselja bližih aerodromu, velikim gradilištima i specifičnim industrijskim zonama, svakako je glavni uzročnik ometanja svakodnevnog života čoveka koji živi u urbanoj sredini.

Buka može biti trajna, isprekidana i impulsna. Najčešća buka je isprekidana buka.

Buka u urbanim sredinama može se podijeliti na :

1. Buku u radnoj sredini

– buka koju stvara uređaj na kome radnik direktno radi

– buka koju stvaraju ostali uređaji

– buka koju stvaraju tzv. neproizvodni izvori – npr. uređaji za ventilaciju i klimatizaciju i

zvuci iz okoline – npr. saobraćaj

2. Buku u životnoj sredini

– saobraćajna buka

– buka koja se čuje iz industrijskih postrojenja

– ulična buka različitog porekla (kafići, igrališta i sl.)

– buka u domaćinstvima6

Pored motornih vozila, problem saobraćajne buke još složenijim čine uslovi odvijanja

saobraćaja u gradu, u kojima se u već formiranim urbanim celinama kreće znatno veći

broj vozila od onoga za koji su ulice projektovane, a fasade zgrada, poređane u

neprekidnom nizu sa obe strane kolovoza, omogućuju višestruku refleksiju buke.

3.2. Vozilo kao izvor buke

6 http://www.vts-zr.edu.rs/legacy/images/stories/Predmeti/ekologija/ekologija_buka_kao_zagadjivac_zivotne_sredine_28032011.pdf

8

http://www.vts-zr.edu.rs/legacy/images/stories/Predmeti/ekologija/ekologija_buka_kao_zagadjivac_zivotne_sredine_28032011.pdf



Buka motornih vozila rezultat je rada velikog broja uređaja i sistema, od kojih svaki

proizvodi buku manjeg ili većeg intenziteta. Iako jedan ili dva elementa odlično

predstavljaju dominantne izvore, svi ostali doprinose stvaranju ukupne emisije buke

vozila. Kao najznačajniji izvor buke izdvajaju se:

- izduvni sistem

- usisni sistem

- motor – buka sagorevanja i mehanička buka

- sistem za hlađenje, i

- gume.

Izduvni sistem je potencijalno najveći izvor buke na vozilu. Buka usisnog sistema je

proizvod otvaranja i zatvaranja usisnih ventila, odnosno prolaska i zaustavljanja protoka

vazduha u cilindar.

Buka motora sa unutrašnjim sagorevanjem je proizvod sila mehaničkog porekla i

dejstva gasova na klip, koje rezultira od procesa kompresije i sagorevanja u cilindru

motora, što proizvodi vibracije spoljnih zidova bloka koji emituju buku.

Proces sagorevanja predstavlja najznačajniji izvor buke motora. Efekti sagorevanja na

nivou buke kod dizel i benzinskih motora značajno zavise od pritiska u cilindru. Kod oba

tipa motora, buka se menja za oko 10 dB u zavisnosti od promene pritiska.7

Motorska kočnica, takođe, može biti značajan izvor buke.

Buka mehaničkog porekla prouzrokovana je radom zupčanika za pogon mehanizma

za razvođenje smeše, ventila, pumpe za dovod goriva, sistema za podmazivanje, menjača,

sistema za prenos i drugih pomoćnih uređaja.

Pumpa za gorivo emituje buku visokih frekvencija koja se pri radu motora meša sa

bukom drugih izvora, pa stoga ukupnu buku motora, praktično ne uvećava.

Prenosni mehanizam motornih vozila takođe vrši emisiju buke.

Buku sistema za hlađenje uglavnom stvara ventilator. Problem buke ventilatora stalno

se zaoštrava sa porastom snaga motora, jer se motori veće snage moraju intenzivnije

hladiti. Zbog toga buka sistema za hlađenje značajno zavisi od konstrukcije ventilatora,

njegove obodne brzine, kao i od hladnjaka za vodu, odnosno oblika saća. Ostali

komponentni izvori buke rashladnog sistema su od drugorazrednog značaja.


9


Buka od dodira gume i puta nastaje usljed povećanja pritiska vazduha i njegovog

strujanja kroz protektore guma i neravnine na putu. Za brzine ispod 50 km/h buka nije

značajno izražena, dok pri brzinama većim od 80 km/h ona postaje dominantna.8

3.3. Uticaj buke na organizam

Buka, kao jedna od najrasprostranjenijih i najneprijatnijih šteta koja se sreću u naselju

utiče na: pažnju, snižava radnu sposobnost, deluje na neurovegetativni sistem, oštećuje

sluh i izaziva niz različitih promena u organizmu.

Najpoznatije proučeno štetno dejstvo je dejstvo buke na uvo. Najviše se oštećuje

prijem zvuka za visoke učestanosti. Buka nanosi ozbiljnu štetu organizmu u celini i

pojedinim sistemima.

Buka većeg intenziteta, sama, ili udružena sa drugim agensima, dovodi do niza

poremećaja i tegoba kao što su glavobolja, zujanje u ušima, vrtoglavica, osećanje straha,

povećana razdražljivost i emocionalne labilnosti. Takođe, pod dejstvom buke, nastaju i

poremećaji endokrinih žlezda (tireoidne, hipofize i nadbubrežne žlezde), a motorne

funkcije želuca.

Buka može uticati i na san. Hronični poremećaj sna može dovesti do:

- psihosomatskih oboljenja, posebno kardiovaskularnih bolesti,

- neuroze,

- straha,

- agresivnosti.

U spavaćoj sobi, jačina buke ne sme prelaziti sledeće parametre: LAeq.8h = 30 dB, a

maksimalna jačina ne bi smela premašiti LA = 45 dB.9

Buka, takođe, utiče i na pojavu drugih oboljenja i patoloških stanja, kao što su:

ulkusna bolest, povišenje nivoa šećera u krvi i sl., kao posledica neurohumoralnih uticaja

na rad organa, tkiva i žlezda.

U sljedećoj tabeli navedeni su najviši dozvoljeni nivoi spoljašnje buke.

8 Beara,G. Saobraćaj i životna sredina, Aranđelovac, 1985.god., 51.str9 http://www.vts-zr.edu.rs/legacy/images/stories/Predmeti/ekologija/ekologija_buka_kao_zagadjivac_zivotne_sredine_28032011.pdf

10




Napomena prostoraNajviši dozvoljeni nivo spoljašnje buke db(A)

dan noć

Područja za odmor i rekreaciju, bolničke zone i oporavilišta, kulturno-istorijski lokaliteti, veliki parkovi

50 40

Turistička područja, mala i seoska naselja, kampovi i školske zone

50 45

Čisto stambena naselja 55 45

Poslovno-stambena područja, trgovinsko-stambena područja, dečija igrališta

60 50

Gradski centar, zanatska, trgovačka, administrativno-upravna zona sa stanovima, zone duž auto-puteva i magistralnih saobraćajnica

65 55

Industrijska, skladišna i servisna područja i transportni terminali bez stanovanja

Na granici zone, buka ne sme da prelazi nivoe u

zoni s kojom se graniči

4. MJERE ZAŠTITE OD SAOBRAĆAJNE BUKE

Treba napomenuti da se obično pogrešno misli da je za smanjenje ukupnog nivoa

buke vozila neophodno sve izvore buke reducirati na približan nivo. Ovo ne samo da je

tehnički nepotpuno izvodljivo, već ne bi doprinelo željenim efektima. Zbog toga, mnoge

metode usmerene su na prigušenje buke izduvnog sistema.

Veoma značajan korak u snižavanju buke izduvnog sistema je izbor prigušivača kao i

njegovog mesta u sistemu. Od više principa gušenja buke izduvnog sistema, najčešće se

koriste dva tipa prigušivača: aktivni i reaktivni. Takođe, sve češća su nastojanja da se

između motora i izduvnih sistema ugrade zvučno izolovani elementi, čija je osnovna

funkcija da odvoje vibracije motora od izduvnog sistema.

Osnovni zadatak usisnog sistema motora sa unutrašnjim sagorevanjem jeste

snabdevanje cilindra motora dovoljnom količinom prečišćenog vazduha. Dakle, pred

ovim sistemom postavljaju se dva vrlo stroga zahteva: efikasno prečišćavanje i minimalni

pad pritiska usisnog i prečišćenog vazduha. Za savremeni neprehranjivani motor, najveći

dozvoljeni pad pritiska iznosi 300- 400 mm VS. Dalje povećavanje pada pritiska dovodi

do značajnog smanjenja snage motora, do povećanja specifične potrošnje goriva, porasta

11


dima i temperature izduvnih gasova.10 Vrlo često, dovoljno je da se samo promeni mesto

usisa, pa da se dobije značajno poboljšanje buke, pri čemu se mora voditi računa da

prečistač nije u struji zaprljanog i prašnjavog vazduha.

Smanjenje nivoa emitovane buke značajno zavisi od dizajna i strukture motora.

Smanjenje buke motora vrši se oblaganjem pojedinih zidova motorskog prostora masama

za izolaciju i apsorpciju buke i prigušenje vibracija. Dosadašnja istraživanja su pokazala

da se na ovaj način mogu očekivati efekti smanjenja buke motora i do 10 db(A).

Buka sistema za hlađenje rezultat je rada ventilatora, odnosno njegove obimne

brzine, stoga se kao jedno od rešenja nameće smanjenje obimne brzine ventilatora, ali do

nivoa koji će prevashodno zadovoljiti osnovni zadatak ovog sistema – dobro hlađenje

motora.

Intervencije da bi se smanjila buka guma mogu biti usmerene u sledećem pravcu:

- ograničenje brzine kretanja vozila,

- izbor odgovarajućeg oblika protektora,

- smanjenje preopterećenja vozila, i

- izbor odgovarajuće podloge puta.

Ograničavanje brzine kretanja vozila u urbanoj sredini značajno doprinosi

smanjenju buke. Nivo buke u funkciji promene brzine menja se po zakonu 40 log V,

odnosno dvostruko smanjenje brzine kretanja vozila dovodi do smanjenja buke za 12

db(A).11

Zaštita životne sredine od buke obezbeđuje se utvrđivanjem uslova i

preduzimanjem mera zaštite koje su deo integralnog sistema zaštite životne sredine i

odnose se na:

1) prostorno, urbanističko i akustičko planiranje;

2) zvučnu zaštitu;

3) stratešku procenu uticaja plana i programa, odnosno procenu uticaja projekata

na životnu sredinu, kao i na izdavanje dozvole za izgradnju i rad postrojenja,

odnosno obavljanje aktivnosti;

4) propisivanje graničnih vrednosti buke u životnoj sredini;

5) proizvodnju, promet i upotrebu izvora buke;

10 Beara,G. Saobraćaj i životna sredina, Aranđelovac, 1985.god., 75.str.11 Beara,G. Saobraćaj i životna sredina, Aranđelovac, 1985.god., 77.str.

12


6) akustičko zoniranje;

7) izradu strateških karata buke;

8) izradu akcionih planova zaštite od buke u životnoj sredini;

9) merenje i ocenu buke u životnoj sredini;

10) procenu štetnih efekata buke na zdravlje ljudi i životnu sredinu;

11) informisanje javnosti o buci i njenim štetnim efektima u životnoj sredini.12

ZAKLJUČAK

Posljedice intenzivnih klimatskih promjena posljednjih decenija odražavaju se gotovo

u svim dijelovima svijeta. Sve češće katastrofe usled vremenskih neprilika izazivaju

zabrinutost ljudskog društva, ali i spremnost da se dalje klimatske promene ublaže ili

spriječe. U tu svrhu, neophodno je smanjiti emisiju gasova koji izazivaju efekat staklene

bašte, a čija je koncentracija u atmosferi naglo povećana, pre svega kao posljedica

korišćenja fosilnih goriva u saobraćaju i industriji.

12 Član 2 Zakona o zaštiti od buke u životnoj sredini, “Službeni glasnik RS”, br. 36/2009 I 88/2010

13


Kada je reč o saobraćajnom sektoru, jednu od osnovnih mera za postizanje ovog cilja

predstavlja preusmeravanje robnih tokova ka ekološki prihvatljivijim saobraćajnim

granama. Razvoj kombinovanog kopnenog transporta, koji na optimalan način ističe

prednosti dva različita vida transporta - železničkog i drumskog, dobija sve veći značaj.

Kombinovani kopneni transport je ekološki „prijateljski“ vid transporta i efekti njegove

primene su mnogostruki, kao što su smanjenje emisije štetnih gasova, nivoa buke i

smanjene potrošnje goriva, redukcija broja drumskih vozila, odnosno smanjenje

zakrčenja i opterećenja drumske mreže, povećanje bezbednosti saobraćaja i dr.

Za efikasni razvoj i implementaciju tehnologije kombinovanog kopnenog transporta u

Srbiji neophodno je stvoriti odgovarajuću institucionalnu, tehničku i tehnološku bazu.

Buka koju prave motorna vozila predstavlja značajan faktor koji utiče na smanjenje

kvaliteta života u stambenim naseljima. Kako kvalitet života ne bi bio ugrožen bukom,

neophodna su redovna regularna merenja nivoa buke, izrada mapa urbane buke, analiza

uticaja koje ta buka ima na zdravlje ljudi, informisanje i konsultovanje javnosti o

izloženosti buci, efektima te izloženosti, propisivanje određenih mera za smanjenje buke

u gradu i stambenim naseljima i izrada akcionih planova za smanjenje buke, gde je to

neophodno.

Domaći standardi i zakoni o zaštiti životne sredine treba da pretrpe određene izmene,

kako bi se krenulo putem održivog ekonomskog razvoja, ostvarilo približavanje EU i

ispunile međunarodne obaveze, shodno brojnim multilateralnim sporazumima vezanim

za zaštitu radne i životne sredine.

LITERATURA

Zakoni:

1. Zakona o zaštiti od buke u životnoj sredini, “Službeni glasnik RS”, br. 36/2009 I 88/2010

2. Zakon o zaštiti životne sredine, “Službeni glasnik RS”, br. 135/2004, 36/2009 – dr-

zakon, 72/2009 – dr. zakon

Knjige:

14


1. Beara,G. Saobraćaj i životna sredina, GIRO „Napredak“, Aranđelovac, 1985.

2. Bajin, D. Saobraćaj u gradskoj ulici – ekološki aspekt, Zadužbina Andrejević, Beograd,

1996.

Internet izvori:

1. http://www.vts-zr.edu.rs/legacy/images/stories/Predmeti/ekologija/

ekologija_buka_kao_zagadjivac_zivotne_sredine_28032011.pdf

2. http://www.apeironsrbija.edu.rs/icama2009/034_Momcilo%20Zatezic%20-

%20Saobracaj%20i%20zivotna%20sredina%20u%20sistemu%20.pdf

3. http://www.biljeizdravlje.rs/code/navigate.php?Id=331&editionId=23&articleId=126

4. http://www.chem.bg.ac.rs/~grzetic/predavanja/Osnovi%20hemije%20atmosfere%20i

%20zagadjivaci%20vazduha/AUTOMOBILSKI%20SAOBRACAJ%20I

%20ZASTITA%20ZIVOTNE%20SREDINE.pdf

15

http://www.chem.bg.ac.rs/~grzetic/predavanja/Osnovi%20hemije%20atmosfere%20i%20zagadjivaci%20vazduha/AUTOMOBILSKI%20SAOBRACAJ%20I%20ZASTITA%20ZIVOTNE%20SREDINE.pdf








Izvori zagadjenja zivotne sredine.doc

Documents

Transcript of Izvori zagadjenja zivotne sredine.doc