Iz Ru si je s qubavqu Car - arhiva.glassrpske.rs · ni je di gao pu {ku na ple me ni tu ... kaj ga...

Mar ko

Mar ko vi}

iz Kne e va

ko le kci onar

ne obi ~nih

tro fe ja

Lovacbroj 185. AVGUST 2016.

Si ju ku ku ruz,gra de ku }e ihra ni li {ta

PU [KA I@ 94 NAS TAVQATRA DI CI JU RUS KOG ORU @JA NA OVIM PROS TO RI MA

Iz Ru si je s qubavqu

Car afri ~kih pus tiwa i

sa va na

Si tne {i - Gorwa

Le pe ni ca je dna od

naj boqih lo va ~kih

gru pa u srba ~koj op {ti ni

Od sto ti ne od stri jeqenih tro fe ja

sa mo naj ka pi tal ni je~u vam kod ku }e. To

je sa mo je dan od do ka za da mi,

is tin ski lov ci, lo vi mo ra di

tro fe ja, a ne zbog ne ~eg dru gog,

is pri ~ao Mar ko vi}

Za hvaquju }i Mi jo vi }u, lov ci

LU "Tre be vi}" do bi li kom for no

opremqenu ko li bu,na mjes tu gdje je

wegov otac ne ka daimao vo de ni cu

PI [E: TA DI JA M. BO GDA NO VI]spor t@glas srpske.com

a ke dru gar ske ve ze izme -

|u lo va ca LU "Tre be vi}"

iz Is to ~nog Sa ra je va i

wiho vih ~la no va ko ji

ì ve u inos tran stvu jo{

je dnom su is pli va le na

po vr{i nu.

^lan "Tre be vi }a" sa tre nu -

tnom adre som u To ron tu Bo ro Mi -

jo vi}, zva ni Ga ro, ne da vno je

pos ta vio bo ga tu trpe zu u se lu Ulo -

bi }i, za svo ju sta ru lo va ~ku dru -

ì nu i pri ja teqe. Od slavqa je

va ni ji bio sam po vod, jer ovom

pri li kom lov ci ma je sve ~a no na

upo tre bu pre da ta lo va ~ka ko li ba,

kr{te na kao "Ta nov mlin", ko ju je

Mi jo vi} adap ti rao od sta re o~e ve

vo de ni ce, odno sno mli na, ka ko se

to ov dje ka e. Go spo din Bo ro je na

ra dost ov da{wih lo va ca iz gra dio

~a ro ban obje kat, ~i ji je en te ri jer

vrlo mo der no i kom for no oprem-

qen i ko ji na otva rawu do bi ime

"Ta nov mlin". Ko li ba ima ~e ti ri

udo bna le a ja sa jo{ dva po mo }na,

uz os ta li pra kti ~ni na mje {taj.

Kqu~e ve su do bi li lov ci lo vne

gru pe "Ulo bi }i" i ne ma sumwe da

}e se do ma }in ski sta ra ti o sve mu,

tim vi {e {to su bi li vi dno odu -

{evqeni iz gle dom i mo gu }nos ti -

ma ko je ko li ba pru a. Ni je

ni ka kva taj na da je Mi jo vi} iz dvo -

jio zna tna sred stva za ovaj po du -

hvat. Iako vri je me ni je bi lo

sa ve znik ovo ga sku pa, zbog ki {e

ko ja je po vre me no pa da la, va tra je

puc ke ta la, ra`wevi se okre ta li, a

zdra vi ce se ni za le. Na{ Bo ro,

iako oza ren i vi dno za do voqan,

ne ka ko skro mno i stidqivo je pri -

mao ~es tit ke i po hva le. Ta kav je

on. Ni je yaba re ~e no na {e je sa mo

ono {to smo da li i sa dru gi ma po -

di je li li.

Ina ~e tre ba is ta }i da je se lo

Ulo bi }i po tpu no spaqeno 1992.

go di ne, a ne kim ~u dom po ar je

pre i vio sa mo ovaj mlin. Ono

{to po se bno za bo li pri sje }awu

na to ne sre }no vri je me je ~iweni -

ca da je tom pri li kom mu ~ki ubi -

je no ~e tvo ro mje {ta na-ci vi la, a za

taj zlo ~in ni ko ni je op tu en, a

ka mo li osu |en.

Ovaj obje kat je {es ti po re du

ko ji je obnovqen bez bi lo ka kve

po mo }i drà vnih in sti tu ci ja ili

do na to ra. Naj ve }a za slu ga za pos-

qedwi ide Bo ri, pra vom lo va ~kom

go spo di nu hu ma nis ti i pri rod -

waku. @i va je is ti na da ni kada

ni je di gao pu {ku na ple me ni tu

divqa~, sem u par na vra ta na {te -

to ~i ne, a i to ne ka ko ne voqno.

Wemu je lov sa mo iz go vor da bi

{to ~e{ }e bo ra vio u pla ni ni sa

svo jim pri ja teqima.

- Ta dru ewa su ne {to ne za bo -

ra vno, a srnda}, pa ka ko }e{ pu ca -

ti na ona kvu qepo tu, ja ti za to

ne mam srca, a eto ko vo li neka od -

stri je li, ni sam pro ti van sa mo da

se ne pre tje ru je s tim, jer ni je to

ni Bo gu mi lo - ~es to je znao re }i

Bo ro.

Po red opre mawa ove ko li be on

se odmah ukqu~io i u obno vu pu ta

i izvo ri {ta te ure |ewe se os kog

grobqa. Sa ro |a ci ma za go va ra iz -

gradwu spo men-~e sme za iz gi nu le

pret ke i ne tre ba sumwati da }e to

bi ti i ura |e no.

- Dra a mi je obi ~na pu ra ili

kaj ga na sa divqim zeqem ne go svi

bje los vjet ski spe ci ja li te ti - ri je -

~i su Bo ri ne, ko je od sli ka va ju ka -

kva je ve li ~i na u stva ri.

Bo ro Mi jo vi} ni je za bo ra vio ro dnu gru du

"Ta nov mlin" po nos Ulo bi }a

GLAS SRPSKE petak, 5. avgust 2016. 3Lovac

PO MA @E U OBNO VI PU TA I SE OS KOG GROBQA

J

o vi {te po se bne na mje -

ne "Vi to rog" us ta -

novqeno je na

po dru ~ju op -

{ti na [i -

po vo, Ku pres i

Mrkowi} Grad. Ko ri -

snik lo vi {ta je

JP[ "[u me Re pu -

bli ke Srpske" a. d.

So ko lac, [G "Go -

ri ca" [i po vo.

Po vr{i na lo -

vi {ta izno si 13.255

he kta ra, od ~e ga je lo -

vna mawa sa mo za 30 he -

kta ra. Lo vi {te se

pros ti re na na dmor skoj vi -

si ni od 996 do 1.907 me ta ra,

{to zna ~i da je ti pi ~no pla nin sko.

U wemu pos to je po voqni sta ni {ni

uslo vi za srne }u divqa~, divqe

sviwe, med vje de, di vo ko ze, ze ~e ve, qe -

{tar ke, ve li ke te tri je be, vu ko ve, ri -

so ve, vje ve ri ce, or lo ve, so ve,

jas tre bo ve, divqe go lu bo ve, {quke i

dru ge vrste divqa~i (si sa ra i pti ca)

ko ji ma od go va ra ju pos to je }i sta ni -

{ni uslo vi.

Osno vne vrste divqa~i su srne }a,

divqa sviwa, med vjed, ve li ki te tri-

jeb i

v u k .

Lo vi -

{te je

atra kti vno

po dru ~je ka ko

za lov ce, ta ko i za

os ta le qubi teqe pri ro de. Je dno je od

ri jet kih lo vi {ta gdje su pri su tna sva

tri ve li ka pre da to ra - med vjed, vuk i

ris.

"Vi to rog" po sje du je uslo ve ap so lu -

4 petak, 5. avgust 2016. GLAS SRPSKE Lovac

L

DO LA ZE GOS TI IZ SVIHEVROP SKIH ZE MAQA

Po se bno lo vi {te "Vi to rog" oaza mi ra i ne ta knu te pri ro de

Pus ti pre dje li

bo ga ti divqa~i

"Vi to rog" po sje du jeuslo ve ap so lu tnog

mi ra jer u wemu pra kti ~no

ne pos to ji ni je dno na staweno

do ma }in stvo, a je dno je od

ri jet kih lo vi {tau ko jem bo ra ve

tri ve li ka pre da to ra - med vjed,

vuk i ris

tnog mi ra jer u wemu

pra kti ~no ne pos to ji

ni je dno na staweno do -

ma }in stvo, a o dr`a -

vnim {u ma ma ko je su

do mi nan tne bri ne i or -

ga ni zo va no wima gaz du je

JP[ "[u me Re pu bli ke

Srpske", ta ko da se mo e us -

kla |i va ti {um sko i lo vno gaz -

do vawe. Gra ni ~no lo vi {te u FBiH

je ta ko |e po se bno.

U [i po vu lov stvo ima du go go -

di{wu tra di ci ju. Atra kti vne pri ro -

dne qepo te i bo ga to lo vi {te

pri vla ~e gos te iz ze maqa biv {e Ju go -

sla vi je, te Aus tri je, Ita li je, Ru si je,

[vaj car ske, Wema ~ke...

Lo vi {te je po sje ti la i ma ro kan -

ska prin ce za La la Ami na, ina ~e

stras tve ni lo vac. Tom pri li kom od -

stri je li la je med vje da. Broj nost

divqa~i je na za vi dnom ni vou, ta ko da

je gost u "kon ta ktu" sa divqa~i pri -

li kom sva kog izlas ka u lo vi {te.

[G "Go ri ca" [i po vo uvi jek je

te i lo da una pri je di lov stvo i da lo

je ve li ki do pri nos u wego vom ra zvo -

ju i una pre |ewu. Naj za slu ni je je

{to su u ovom tre nut ku {u me [i po -

va pu ne divqa~i.


GOST U "KON TA KTU" SADIVQA^I PRI LI KOM SVA KOG IZLAS KA

Ma ro kan ska prin ce za La la Ami na lovila na Vitorogu


Mar ko Mar ko vi} iz Kne e va ko le kci onar ne obi ~nih tro fe ja

PI [E: DA NI JE LA STO KA NI]da ni je las @glas srpske.com

la tni mu flon i je len,

pus tiwski ris, an ti -

lo pe, gnu ovi, im pa le,

bra da vi ~as te divqe

sviwe sa mo su ne ki u

mo ru ne obi ~nih tro -

fe ja stras tve nog lo va ca Mar ka Mar -

ko vi }a iz Kne e va, ko ji je, ka ko bi

ih od stri je lio, za svo jih tri de se tak

go di na pro pu to vao go to vo po la svi -

je ta.

Po se ban uti sak na wega je, de -

fi ni ti vno, os ta vio afri ~ki sa fa -

ri, jer, ka ko ka e, pu no divqa~i na

te re nu i na pe to pri kra dawe ma lo

ko jeg }e lov ca os ta vi ti ra vno du {nog.

Osim lo va u Ju noa fri ~koj Re pu -

bli ci, du go u sje }awu os ta }e mu i lov

u [pa ni ji, Tur skoj, Ita li ji, Aus -

tri ji, Bu gar skoj, Ru mu ni ji…

- Od sto ti ne od stri jeqenih tro -

fe ja sa mo naj ka pi tal ni je ~u vam kod

ku }e. To je sa mo je dan od do ka za da

mi, is tin ski lov ci, lo vi mo ra di

tro fe ja, a ne zbog ne ~eg dru gog - is -

pri ~ao je Mar ko vi}.

Do dao je da na do ma }em te re nu,

pod ko jim po dra zu mi je va i Srbi ju i

Hrvat sku, ne pos to ji vrsta divqa~i,

a ko ju on ni je od stri je lio, ali da je

afri ~ki sa fa ri do ivqaj za sva kog

lov ca.

- U Afri ci sve odi {e lo vom, u

tom sam se uvje rio odmah pri sli je -

tawu avi ona. Ni je ~u dno {to je lov ta -

mo dru ga pri vre dna gra na. Sa mo sam

ta mo od stri je lio mno{ tvo an ti lo pa,

gnua, ku dua, im pa la i bra da vi ~as tih

sviwa - is pri ~ao je Mar ko vi}.


Od sto ti ne od stri jeqenihtro fe ja sa mo

naj ka pi tal ni je ~u vamkod ku }e. To je sa moje dan od do ka za da

mi, is tin ski lov ci, lo vi mo ra di tro fe ja,a ne zbog ne ~eg dru gog,

is pri ~ao Mar ko vi}

SQEDE ]A PUS TO LO VI NA UNA MI BI JI PA U SI BI RU

Car afri ~kih pus tiwai sa va na

Z

Lovac8 petak, 5. avgust 2016. GLAS SRPSKE

Ali da le ko naj dra i tro fej iz

Afri ke mu je ipak pus tiwski ris,

ka ra kal.

- Imao sam tu sre }u da ba{ ja od -

stri je lim tog pus tiwskog ri sa, jer je

to ri je dak pri mje rak na po dru ~ju gdje

smo lo vi li. Ta ~ni je, to je tek pe ti

od stri jeqeni za osam go di na i mno -

go je ci jewen tro fej u Afri ci - ka -

zao je Mar ko vi}, pre po ru ~u ju }i svim

qubi teqima lo va, ko me to mo gu }nos -

ti do zvoqava ju, da po sje te Afri ku.

Ni {ta mawe uzbudqivi ji ni je

bio ni lov u Tur skoj, gdje je us tri je -

lio vi {e divqih sviwa.

- To je bio ne vje ro va tan do -

`ivqaj. To li ko divqih sviwa na je -

dnom mjes tu i na ~in na ko ji se one

ta mo lo ve je bo an stven. Te {ko je to

ri je ~i ma opi sa ti. Do voqno je sa mo

re }i da se tu lo vi od ju tra do no }i -

re kao je Mar ko vi}.

U ma ju mje se cu, idu }e go di ne,

Mar ko vi} pla ni ra put Na mi bi je, ko -

ja je smje {te na u ju go is to ~nom di je lu

Afri ke, dok sa mo po la go di ne ka -

sni je ide u po hod na Si bir, ne bi li

mu se osmi je hnu la sre }a da svo ju ko -

le kci ju upo tpu ni i sibirskim

srnda }em.

- Idu }e go di ne u ovu afri ~ku

dr`a vu idem lo vi ti an ti lo pe ko je

mi ne dos ta ju u ko le kci ji. Na dam se da

}e i ovaj lov bi ti us pje {an, kao

pret ho dni - re kao je Mar ko vi} kroz

osmi jeh.

Mar ko vi} is ti ~e da su uslo viza lov kud i ka mo naj boqi uAfri ci, izme |u os ta log, kad jeu pi tawu ci je na tro fe ja. - U Afri ci ci je na ro go va, re -ci mo, im pa le je 200 evra, bezob zi ra na du i nu, dok to nana {im lo vi {ti ma ni je slu ~aj.Ov dje, u re gi onu, {to je pri -mje rak ka pi tal ni ji to je ve }ara zli ka u ci je ni. Ro go visrnda }a ili di vo ko ze kre }u seod 200 do 1.000 ma ra ka - is ta -kao je Mar ko vi}.

Ci je na

LOV KAO PO RO DI NATRA DI CI JA

GLAS SRPSKE petak, 5. avgust 2016. 9

Ovaj ve li ki lo vac, pri je sve ga

~o vjek, ko ji je u lo va ~ke pri ~e u{ao

kao di je te sa dje dom Mi haj lom i ocem

Bla go jom Mar ko vi }em, po zna ti jim

kao Tu co, ka e da je od wih mno go

na u~io. Sre }an je, pri ~a, {to qubav

pre ma lo vu mo e da pre ne se s ko-

qena na koqeno, a equ za lo vom ve}

uve li ko po ka zu je i wegov sin Ni k{a.

- Moj po koj ni djed bio je osni -

va~ Lo va ~kog udru ewa "ê mer ni -

ca". Qubav za lo vom od wega je

na sli je dio moj otac Bla go ja, ko ji je

bio am ba sa dor u ta da{wem Sken der

Va ku fu {to se ti ~e lo va. Uz wih

dvo ji cu, kao di je te i ja sam za vo lio

lov - is pri ~ao je Mar ko vi}, u ~i jem

se dvo ri {tu, ka u u Kne e vu, uvi jek

mo gao ~u ti la ve` lo va ~kih pa sa.

Do dao je da je od oca na u~io da bi

ne ko bio do bar lo vac mo ra bi ti jo{

ve }i ~o vjek.

- Osim to ga, i od je dnog ve li kog

lov ca iz Hrvat ske, ina ~e, mog do brog

pri ja teqa, na u~io sam da prvo mo -

ra{ do bro ra di ti da bi se ba vio lo -

vom, za to {to je ovaj ho bi mno go

skup, kao i da ako sa mo lo vi{, lo vu

brzo do |e kraj. [to je za is ta ta ~no -

na gla sio je prvi lo vac Kne e va.

Lo vom se ozbiqni je po ~eo ba vi -

ti sa 15 go di na, ka da je znao i do ru -

~ko va ti i ve ~e ra ti u {u mi sa psi ma.

- Sje }am se ta da sam sa ~ma ri com

pu {kom lo vio sa mo si tnu divqa~.

Oba ve zno sam sa so bom vo dio dva,

tri lo va ~ka psa. Ne {to ka sni je sam

kre nuo u lov na srnda }e, divqe

sviwe, a po tom i na dru gu divqa~ po

bi je lom svi je tu - pri sje }a se Mar ko -

vi}.

Najteè mu je u svoj ovoj pri ~i,

ka e Mar ko vi}, to {to se, zbog lo -

{ih me |uqud skih odno sa u Lo va -

~kom udru ewu "ê mer ni ca" ~i ji je

osni va~ wegov djed, mo rao u~la ni ti

u ko tor va ro {ko u [i pra gama. Mar -

ko vi} je tre nu tno i upra vnik di je la

pri vre dnog lo vi {ta od 5.150 he kta -

ra u Kne e vu, is pred [G "ê mer -

ni ca", dok sa 25.000 he kta ra upravqa

is to ime no lo va ~ko udru ewe.

- Lo vi {te od 5.150 he kta ra

obu hva ta pla ni nu ê mer ni cu i

kawon ri je ke Ugar, gdje ima mno -

go divqa~i. Za posqedwe ~e ti ri

go di ne, od ka da sam na ~e lu ovog

lo vi {ta, u kawonu Ugar sam

udvos tru ~io broj di vo ko za, kao i

na ê mer ni ci broj divqih sviwa

– re kao je Mar ko vi}.

Do dao je da je u di je lu lo vi {ta,

ko jim upravqa op {tin sko lo va ~ko

udru ewe, fond divqa~i je to tal no

na ru {en, ne kri ju }i na du da }e se

svi jest lo va ca iz Kne e va us ko ro

pro bu di ti, kao i da }e se po no vo

vra ti ti u udru ewe, ko je su osno va -

li wegov djed i otac te ga za je dni -

~ki do ves ti do sa vr{en stva.

Lovac

Je di na dva lov ca u Lo va ~komudru ewu "ê mer ni ca" u Kne -è vu, ko ja su do sa da odli ko -va ni me daqom za slu nog ~la nasu, is ta kao je Mar ko vi}, wegovdjed Mi haj lo i otac Bla go je. - Na to sam mno go po no san. Iza uvi jek }u wiho ve di plo medrà ti u svo joj ko le kci ji - ka -zao je Mar ko vi}.

Me daqe

PUS TIWSKI RIS NAJ DRA @I TRO FEJ IZ AFRI KE

PI [E: DRA [KO DRAGO SAVQEVI]ddra go sav lje vic @gma il.com

"Ko ja su to ko la boqa od 'mos kvi -

~a'?", le gen dar na je re pli ka iz kul -

tnog fil ma Du {a na Ko va ~e vi }a i

Bo i da ra Ni ko li }a "Bal kan ski

{pi jun", a ko ju iz go va ra Ili ja ^vo -

ro vi} (Da ni lo Ba ta Stoj ko vi}) na

pi tawe k}er ke Sowe (Sowa Sa vi})

da li da "pro da ju 'mos kvi~' jer tro {i

ben zin k'o |a vo".

Pos to je na ra vno ne upo re di vo

boqa i eko no mi ~ni ja ko la ali ovaj, uz

mno ge dru ge sim bo li ~ne se gmen te

fil ma, kroz vi {e slo je va smi sla

osli ka va ne sa mo Ili ju, ne po -

pravqivog "staqinis tu" i "in for -

mbi ro ov ca" i dru{ tve ni am bi jent, to

jest is to rij sko vri je me u ko me su

radwa i ju na ci smje {te ni (vri je me

osam de se tih u ko ji ma je sva ki gra |a -

nin SFRJ imao kao za da tak eko nom -

sku sta bi li za ci ju), ve} i ti pi ~ni

so vjet ski "ten kov ski" pris tup kon -

stru kci ji vo zi la.

"Mos kvi~ 412", auto mo bil iz

fil ma, uve den je 1967. go di ne kao ma -

lo po ro di ~no vo zi lo. Di je lio je

osno vne za je dni ~ke ka ra kte ris ti ke sa

ve }i nom so vjet skih auto mo bi la a to

}e re }i ogro mnu po tro{wu go ri va,

ali i po uz da nost, iz dr`qivost, ne -

pri ko sno ve nu ro bu snost, op {tu je -

dnos ta vnost, do bro ri je {en sis tem za

gri jawe uz ra zne pro pus te u za vr{noj

obra di i kon tro li. Ta ko |e, na gla sak

je pri kon stru kci ji stavqen na la ku

za mje nu di je lo va ~ak i kod ku }e. Taj

pris tu pa ~ni ali ne pri vla ~ni auto -

mo bil, iako proi zvod mos kov ske fa -

bri ke AZ LK ko ja je osno va na 1930.

za hvaquju }i stru~waci ma iz ame ri -

~kog "for da" (prvi po sli je ra tni

"mos kvi~-400" bio je za pra vo ~is ta ko -

pi ja "opel ka de ta" iz 1937. izra |e na

na ori gi nal nim ma {i na ma ko je su

So vje ti po slo mu na cis ti ~ke Wema -

~ke za pli je ni li iz fa -

bri ke "Opel" i do pre mi li u

Mos kvu), pred stavqao je sim bol so -

vjet ske sredwe kla se. Po iz -

dr`qivos ti je pod sje }ao na tenk a uz

broj ne ma ne bio ~u ven i po to me {to

je gu tao sve mo gu }e vrste go ri va

ukqu~u ju }i i ra ki ju, me |u tim pru ao

j e

mno go vi {e ne go {to je ko {tao. Ako

go vo ri mo o es te ti ci tih auto mo bi la,

re klo bi se da kroz di zajn i fi lo zo -

fi ju "mos kvi ~a 412" ja sno pro vi ja va

ti pi ~ni so ci ja lis ti ~ki re ali zam –

na ro ~it re alis ti ~ki stil u umje -

tnos ti ko ji

je nas tao u SSSR 1930-ih sa za dat -

kom da {i ri i ja ~a ide je ko mu ni zma

i so ci ja li zma. Taj stil je kao osno vne

te me imao in dus tri ja li za ci ju zemqe

i wego vawe kul ta li ~nos ti a ka ra -

kte ri sa la ga je izu ze tna ne ma {to vi -

tost u izra zu. So cre ali zam je u biv -

{em So vjet skom Sa ve zu bio zva ni ~ni

pra vac u ar hi te ktu ri, li ko vnoj umje -

tnos ti, mu zi ci i kwi e vnos ti vi {e

od 60 go di na a ne po sre dno na kon Dru -

gog svjet skog ra ta on se pro {i rio

i po svim biv -

{ i m

ju go slo -

ven skim re pu bli ka ma da

bi, na kon po ~et ka ra zla za sa SSSR


NO VI MO DEL KOM BI NO VA NEPU [KE SVE PO PU LAR NI JINA OVIM PROS TO RI MA

Rus ko oru je odu vi jek je

vri je dje lo vi {e od ci je ne ko {tawa,

a do ma }i lov ci ga upra vo zbog

to ga ra do ko ris te

Pu {ka IŽ 94 nas tavqa tra di ci ju rus kog oru ja na ovi

Iz Ru si je s qub

odno sno zemqama In for mbi roa, po -

~ev {i od 1948. go di ne bio pos te pe no

na pu {ten. Me |u tim, iako je ta da{wa

FNRJ "re vi zi onis ti ~ki skre nu la sa

pra vog pu ta", to jest "iz da la" prin ci -

pe mar ksis ti ~ko-lewinis ti ~ke,

izvor ne so vjet ske ko mu nis ti ~ke ide -

olo gi je, "mos kvi~” ipak ka sni je ni je

bio ide olo {ki ne po do ban. Ovaj ma li

tenk je la ko pro na {ao put do do ma }ih

ku pa ca te je nis kom ci je nom a vi so -

kom iz dr`qivo{ }u po la ko osva jao ne

sa mo ju go slo ven sko ve} i za pa dnoe -

vrop sko trì {te. Uvo zio se du go u

biv {u SFRJ gdje je bio je dan od naj -

~e{ }ih auto mo bi la {ez de se tih i se -

dam de se tih. A uvo zi lo se pa i ko pi -

ra lo dos ta to ga so vjet skog (pod sje -

}awa ra di, "Zas ta va" je ko pi ra la

AKM ta ko {to je li ~no Ti to pre ko

je dne nes vrsta ne zemqe obe zbi je dio

po tre bnu ko li ~i nu pu {a ka, na ra vno

bez znawa SSSR-a). U ovaj kon tek st

la ko mo e da se pos ta ve i broj ni so -

vjet ski mo de li lo va ~kih pu {a ka sa -

~ma ri ca. Na ime, za vri je me biv {e

SFRJ, po red do ma }eg oru ja iz kra -

gu je va ~ke "Zas ta ve" i krawske "Pu -

{kar ne" i oru ja ko je su na sli je di li,

lov ci su po sje do va li naj ~e{ }e one pu -

{ke ko je je biv {a drà va naj vi {e

uvo zi la. Bi le su to pri je svih ci je nom

vrlo pris tu pa ~ne a kva li te tne i ne -

obi ~no po uz da ne so vjet ske pa ~e ho slo -

va ~ke i pu {ke iz biv {eg DDR-a, a u

zna tno su mawem bro ju uvo e ne sa -

~ma ri ce ita li jan skih i bel gij -

skih mar ki. Oru je

os ta lih broj nih

svjet ski po -

z n a t i h

proi zvo -

|a ~a, po -

put onih

iz [pa -

n i j e ,

Fran cus -

ke, USA i

Ja pa na, ni je

uvo e no uop {te a

en gles ke naj skupqe sa -

~ma ri ce bi le su pra vi ra ri te ti u ju -

go slo ven skim lo vi {ti ma. Do du {e,

aus trij ske, ma hom kom bi no va ne pu {ke

vi so kog kva li te ta (na pri mjer pu {ke

iz ~u ve nog aus trij skog oru ar skog

cen tra Fer la ha to jest Bo rovqa), ni -

su bi le ri jet ka po ja va ali su se po

pra vi lu sre ta le u ru ka ma imu }ni jih

lo va ca, qubi teqa naj boqeg ru ~no

izra |e nog lo va ~kog oru ja. So vjet ske

lo va ~ke sa ~ma ri ce od go va ra le su da -

kle ku po vnoj mo }i ve }i ne do ma }ih lo -

va ca, a wihov ra dni vi jek po ka zao je

da su na ni vou da le ko skupqih lo va -

~kih pu {a ka sa Za pa da. Od vi {e ti -

po va i mar ki so vjet skih dvo ci jev ki u

SFRJ su naj ma so vni je uvo e ne i ko -

ri{ }e ne pu {ke fa bri ke I@ iz gra da

I ev ska. Ali {ta to di rek tno po ve -

zu je auto mo bil "Mos kvi~ 412" i lo va -

~ke pu {ke mar ke I@? Po ve zu je ih

na ime pros ta ~iweni ca da su je dno

vri je me proi zvo |e ni u is toj fa bri ci

u I ev sku ali uvi jek po is toj so vjet -

skoj lo gi ci i fi lo zo fi ji gdje su la -

ko }a upo tre be, er go no mi ja i di zajn

`rtvo va ni na ra ~un po uz da nos ti, je -

dnos ta vnos ti upo tre be i izra de, kao

i nis ke ci je ne. U ~u ve noj fa bri ci

oru ja "Ижевский Mеханический

Завод", u ko joj je ra dni vi jek pro veo le -

gen dar ni Mi ha il Ka la{wikov, li -

cen cno je od 1967. do 1976. proi zvo |en

"Mos kvi~ 412" (I@-412) a upra vo iz te

fa bri ke sti za le su na jo miqeni je so -

vjet ske lo va ~ke pu {ke u Ju go sla vi ji.

Bi le su to ve oma do bro kon stru isa ne

i izra |e ne pu {ke, pri li ~no nis ke

ci je ne a so li dnog kva li te ta kao

uos ta lom i pu {ke os ta -

lih so vjet skih

mar ki. Naj ma -

so vni ja so -

v j e t s k a

sa ~ma ri -

ca po lo -

` e n i h

ci je vi u

Ju go sla vi -

ji bi la je I@-58 a od

bo ke ri ca ubjedqivo

je naj vi {e zas tupqena bi -

la I@-27. Te pu {ke su odli ~no pro da -

va ne i u za pa dnoj Evro pi jer je wihov

kva li tet zna tno pre va zi la zio za pa -

dne mo de le u is toj cje no vnoj ka te go -

ri ji. I za mo de le os ta lih so vjet skih

proi zvo |a ~a ko ji su uvo e ni, po put

bo ke ri ca TOZ 34 pa i onih vi so ke

kla se "MC 109" i "MC 8", va i lo je is -

to pra vi lo – kva li tet, po uz da nost i

du go vje ~nost za ma lo nov ca. Ta ko je i

da nas, pa se u ru ka ma do ma }ih lo va ca

na la zi ogro man broj rus kog lo va ~kog

oru ja - na sli je |e nog, po lo vnog ili

no vog. Rus ka fa bri ka "I@ Ba ikal"odli ~no ra di (iako se mos kvi~ oda -

vno ne proi zvo di) a je dan sa svim no -

vi mo del lo va ~ke kom bi no va ne pu {ke,

izra |en po sta roj i pro vje re noj lo gi -

ci vi so ke po uz da nos ti i iz dr`qivos -

ti sve je po pu lar ni ji u ru ka ma

do ma }ih lo va ca i vri je di da le ko vi -

{e ne go {to je pla }en. Ra di se o mo -

de lu Ba ikal I@ MP94.

IS TO RI JA IŽ-a

Pri je ne go {to pre |e mo na opis

ove pu {ke, vaqa po ne {to re }i o ~u -

ve noj fa bri ci iz I ev ska. Ve} dva

vi je ka prvo mjes to po proi zvodwi

oru ja u Ru si ji sa gra dom Tu lom, di -

je li I ev sk - gla vni grad Udmur tske

Re pu bli ke. U I ev sku je ar se nal os-

no van jo{ 1807. da bi ne ko li ko go di -

na ka sni je u wemu bi lo proi zve de no

pre ko {est hiqada kre mewa~a za vri -

je me ra ta sa Na po le onom. Zna se ka ko

je Na po le on pro {ao u Ru si ji a ni {ta


U Ièv sku pos to ji na ro ~i timu zej sko-izlo be ni kom plekspo sve }en oru ju ko je je po nosne sa mo ovog gra da ve} i ci je -le Ru si je pa ne ~u di {to no siime Mi ha ila Ti mo fe je vi ~a Ka -la{wiko va. Me |u tim, ek spo na -ti i pos tav ke mu ze ja neogra ni ~a va ju se sa mo na bio -gra fi ju, izu me i pa ten te sla -vnog kon stru kto ra, ve}pri ka zu ju ~i ta vu is to ri ju proi -zvodwe oru ja u Ièv sku. Ne -obi ~ni su na ~i ni pre zen to vawain for ma ci ja - mno gi ek spo na tisu in te ra kti vni, ra zvoj proi -zvodwe oru ja mo e da se po -sma tra u kon tek stu dru gihizu ma ~o vje ~an stva i pri ka zu jese kao je dan od aspe ka ta svjet -ske te hni ~ke kul tu re.

im pros to ri ma

bavquMu zej u Ièv sku

MO DEL IŽ 94 NAS TAO NA BA ZI KOD NAS PO PU LAR NEBO KE RI CE I@ 27

boqe ni su pro {li ni na cis ti za vri -

je me wiho ve avan tu re u Dru gom svjet -

skom ra tu - Ièv ski Me ha ni ~es ki

Za vod uspos tavqen je 1942. i u wemu

su proi zvo |e ne broj ne vrste sla vom

ovjen ~a nog oru ja od ko jih su pro tiv -

ten kov ske pu {ke Si mo nov i De gtar-

jov te mi traqezi [KAS i Be re zin

UB sa mo ne ka. Opremqena ovim oru -

`jem Crve na ar mi ja izvo je va la je ve -

li ku po bje du i na kra ju umar {i ra la u

Ber lin. Ipak, svjet sku sla vu grad

Ièv sk i wego va fa bri ka oru ja

ste kli su za hvaquju }i ve li kom kon -

stru kto ru oru ja Mi ha ilu Ti mo fe -

je vi ~u Ka la{wiko vu. Wego va

le gen dar na auto mat ska pu {ka AK47

pos ta la je omiqeno oru je ne bro je -

nih svjet skih ar mi ja i re vo lu ci ona -

ra go to vo odmah po si las ku sa

fa bri ~ke tra ke. Upra vo ta ge ni jal na

kon stru kci ja do ni je la je ogro mnu sla -

vu ka ko sa mom kon stru kto ru ta ko i

gra du I ev sku i uop {te rus kom oru -

`ju dru ge po lo vi ne 20. vi je ka. Da nas

je i ev ska fa bri ka oru ja dio Ka -

la{wikov kon cer na - naj ve }eg rus kog

kon cer na za proi zvodwu oru ja ko ji

ula zi u sas tav drà vne kor po ra ci je

Ros teh a pu tem naj mo der ni je te hno lo -

gi je proi zvo di mno go ti po va auto mat -

skih, snaj per skih i lo va ~kih pu {a ka,

ul tra mo der ne vo |e ne ar tiqerij ske

pro je kti le i {ta sve ne... Kao stra te -

{ki dio voj no-in dus trij skog kom ple -

ksa Kon cern Ka la{wikov, sa

sje di {tem u Ièv sku i Mos kvi,

proi zvo di 95 pos to oru ja u Rus koj

Fe de ra ci ji ko je izvo zi u vi {e od 27

ze maqa a u svom sas ta vu ima tri bren -

da: "Ka la{wikov" (za du en za voj no

i ci vil no od bram be no oru je), "Baj -

kal" (proi zvo di lo va ~ko i spor tsko

oru je), te "I`ma{" (spor tsko-ta -

kmi ~ar sko oru je).

BAJ KAL IŽ MP-94 I VE ZA SA IŽ-27

Ve} smo ka za li ka ko je u ru ka ma

do ma }ih lo va ca bo ke ri ca I@-27 ve oma

~es ta a wome na na {im pros to ri ma

lo ve ve} ge ne ra ci je lo va ca. Ta se kva -

li te tna pu {ka odli ~no pro da va la u

Evro pi a pre ma po da ci ma iz wema -

~kih ka ta lo ga, s kra ja osam de se tih go -

di na pro {log vi je ka, mo del

opremqen je dnim oki da ~em sa se le -

kto rom opaqewa prvo dowe ili prvo

gorwe ci je vi, dva pa ra ci je vi (du e

sa ja ~im i kra }e sa sla bi jim ~o ko vi -

ma) i eje kto ri ma ko {tao je sa mo 998

ta da{wih DEM {to je bi lo sko ro 50

od sto jef ti ni je od naj jef ti nih Be re -

ti nih pu {a ka i to sa sa mo je dnim pa -

rom ci je vi. I@-27 bi la je sa vre me no

ri je {e na u vri je me ka da se po ja vi la,

ima la je me ha ni zam za oki dawe sa po -

lu gom ko ja sa gorwe stra ne otpu {ta

~e ki }e. Wena ko ~ni ca blo ki ra la je

po lu gu ko ja drì ~e ki }e i bi la ve oma

si gur na (za ra zli ku od npr. sa ~ma ri -

ca "zas ta va" ~i ja ko ~ni ca blo ki ra sa -

mo oba ra ~e dok za pe ti ~e ki }i vi se o

plit kom zu bu i mo gu vrlo la ko iza zva -

ti ne eqeno opaqewe pri pa du pa i

pri ja ~em po tre su pu {ke). Ru si su is -

ko ris ti li naj boqe ka ra kte ris ti ke

I@-27 to jest MP-27M i upra vo na

osno vu te po zna te kva li te tne, po uz da -

ne i du go vje ~ne pu {ke nas ta la je fa -

mi li ja kom bi no va nog lo va ~kog

oru ja I@94. Ovom pri li kom pred -

stavqamo naj je dnos ta vni ji osno vni

mo del MP-94.

IŽ MP-94

Prem da i ova pu {ka, po put mno -

gih rus kih, os tavqa uti sak ne do vr{e -

nos ti, lo {e za vr{ne obra de i

fi ni {a to ni naj mawe ne uti ~e na

wenu fun kci onal nost i ona je vrlo

ro bu sna i vi {e ne go upo trebqiva.

Prvo {to se na ovoj pu {ci spar tan -

ske es te ti ke uo~a va su raz dvo je ne ci -

je vi. Na ime, gorwa sa ~me na a dowa

ka ra bin ska ci jev su u zo ni le i {ta

me ta ka pos tavqene i fi ksi ra ne u ko -

va ni ~e li ~ni mo no blok a na us ti ma

ci je vi spo je ne su obu hva tnim ta ko |e

~e li ~nim ele men tom sa dva otvo ra.

Ovo rje {ewe tre ba lo bi da ot klo ni

ne ga ti vni uti caj ter mi ~ke di la ta ci -

je pri paqbi to jest uti caj vre le ci -

je vi na hla dnu (sje ti te se pri ~e o

pu {ci "Ac ti on less 47"). Me |u tim, ra -

di se o ne ~e mu dru gom. Fa bri ~ko upu -

ca vawe sku pih kom bi no va nih pu {a ka

i dvo ku gla ra ra de naj kva li fi ko va -

ni ji, na jis ku sni ji i naj pla }e ni ji

maj sto ri {to je vrlo pi pav i dug pro -

ces ko ji za hti je va ve li ko strpqewe.

Ru si su za pra vo ma ksi mal no upros ti -

li i po jef ti ni li proi zvodwu i ci -

je nu ko {tawa ove kom bi no va ne

pu {ke te pre dvi dje li da ka ra bin sku

ci jev fi no po de si (upu ca) ku pac uz

po mo} na ro ~i tog sklo pa za po de {a -

vawe. Iz to ga ra zlo ga pu {ke na pu -

{ta ju fa bri ku ne spo so bne da

os tva ru ju uje dna ~e no us ke stan dar di -

zo va ne gru pe iz ka ra bin ske ci je vi,

ali to ne tre ba da bri ne i obes hra -

bri lov ca jer se fi nim po de {a -


vawem i ek spe ri men ti sawem sa mu -

ni ci jom taj pro blem da ot klo ni ti u

pri li ~noj mje ri. Sklop za po de {a -

vawe na la zi se ispod zadweg ni {a -

na (ko ji je pla si ran na gorwoj

sa ~me noj ci je vi) i vidqiv je sa

predwe stra ne pod kun da ka. Kroz taj

sklop izme |u ci je vi po pre ~no pro la -

zi za vrtaw ~i jim se an ga o vawem sa

li je ve stra ne po de {a vawe izvo di.

Bas ku la u se bi kri je sis tem za brav-

qewe sa ho ri zon tal nom smje {te nom

plo ~om na dnu ko ja za la zi u od go va ra -

ju }i urez sa dowe stra ne mo no blo ka,

da kle ispod ka ra bin ske ci je vi. Brav-

qewe je os tva re no da kle sa mo sa

dowe stra ne, na Ba ikal I@ MP-94 ne -

ma po pre ~nog {i pa ko ji u gorwoj zo -

ni mo no blo ka do da tno osi gu ra va i

bra vi ci je vi za bas ku lu {to ni u kom

slu ~a ju ne tre ba da iza zi va bi lo ka -

kvu sumwu u ~vrsto }u jer je kao osno -

va uzet po zna ti i do ka za ni sis tem

Browning B25. Gorwa sa ~me na ci jev

ima na voj za mon ti rawe iz mjewivih

~o ko va i izra |u je se u ka li bru 12/70

(i 12/76) dok je ka ra bin ska dowa ci -

jev izra |e na u ka li bri ma: .223 Rem,

7,62x39, 7,62x51 (.308 Win.),

7,62x54R (7,62x53R),

.30-06 Sprin gfi eld,

9x53R i 9,3x74.

Uku pna du -

ì na pu -

{ke je 1050

mm, du i na

c i j e v i

izno si 600

m. MP-94 dos -

tu pna je i u se tu

sa re zer vnim ci je vi -

ma. Ma sa oru ja je 3,8 kg

{to uz ka ra bin ske ka li bre u ko ji ma

se nu di dowa ci jev go vo ri da u ro bu -

snost i ~vrsto }u kon stru kci je ne tre -

ba sumwati. Iz spis ka ka li ba ra vi di

se i da je sa mo je dan me tak za is ta na -

mi jewen pre la ma ~a ma – to je rus ki

me tak 9x53R. Ra zlog za to kri je se u

ve li koj dos tu pnos ti kla si ~ne ka ra -

bin ske mu ni ci je u ko joj se ova pu {ka

nu di. U na {im lo vi {ti ma naj ~e{ }e

se sre }e dowa ka ra bin ska ci jev u ka -

li bru .30 06 Sprin gfi eld (7,62 x63mm). Ri je~ je o kla si ~nom ka ra bin -

skom met ku ko ji da kle ni je na mi -

jewen pre la ma ~a ma (ne ma pu nu ivi cu

~a ure), me |u tim iz vla ka~ ~a ura na

MP94 ra di po uz da no i tu ne ma ni ka -

kvog ra zlo ga za bri gu. Predwi oba -

ra~ opaquje dowu (ka ra bin sku), a

zadwa gorwu sa ~me nu ci jev, {to je

rje {ewe pri mi jeweno i na ve }i ni

kla si ~nih bo ke ri ca. Lov ci ma ne od -

go va ra isu vi {e tvrdo oki dawe ka ra -

bin ske ci je vi na I@94 me |u tim taj

mo me nat ima svo je oprav dawe u vi so -

kim pri tis ci ma ko je proi zvo di pa -

tro na ka li bra 12 (sprje ~a vawe

ne eqenog akti vi rawa ka ra bin skog

met ka pri ispaqivawu pa tro ne iz

gorwe ci je vi) a tu je i po slo vi ~no le -

de na rus ka zi ma po ko joj se u lov ne

ide bez de be lih ru ka vi ca (sje ti te se

si le oki dawa na no voj ka nad skoj pu -

{ci na mi jewenoj renyeri ma ko ja je

da le ko skupqa i so fis ti ci ra ni ja).

Si lu oki dawa mo e na ra vno da sve -

de na pri hvatqivu mje ru stru ~an i

is ku san pu {kar (iskqu~i vo pu -

{kar!) ali kod ove pu {ke ta kva in -

ter ven ci ja za is ta ni je ni po tre bna

jer se od we i ne o~e ku je ve li ka pre -

ci znost. Rus ki lov ci ne pre po ru ~u ju

do tje ri vawe si le oki dawa ve} vje bu

i na vi ka vawe. Stan dar dna Wes tley-Ric har ds po lu ga pu {ku otva ra an ga -

ò vawem u de snu stra nu. Ko ~ni ca je

lo ci ra na na uobi ~a je nom

mjes tu, da kle iza po -

lu ge za ota va -

rawe na

vra tu kun -

da ka. Na gorwoj sa ~me noj ci je vi mon -

ti ra ni su me ha ni ~ki zadwi ni {an i

mu {i ca a sa gorwe stra ne mo no blo ka

pla si ra na je in te gral na ne {to kra -

}a {i na za mon ti rawe ra zli ~i tih

op ti ~kih i ko li ma tor skih ni {a na.

Zadwi ni {an je po de siv je po prav -

cu (las tin rep) a mu {i ca se po de {a -

va po vi si ni. Kun da ci se izra |u ju od

ora ha ali i od bu ko vi ne, naj ~e{ }e su

glat ke tek stu re (bez ~e ki rawa) i fi -

ni {i ra ni uqem, ima ju po lu pi -

{toqski ru ko hvat a na dnu su

opremqeni gu me nim odboj ni kom-

amor ti ze rom ma da se sre }u i ti pi -

~no rus ki ba ke li tni pot ko vi u bo ji

{ar e ra za AK74 ko ji na se bi ima -

ju mo no gram fa bri ke. Bas ku la i ci -

je vi su bru ni ra ni i na se bi ne ma ju

ni ka kvih gra vu ra.

Prem da su pri ~e o ja ko lo {im

sli ka ma po go da ka sa MP94 ugla vnom

ur ba na le gen da ne tre ba o~e ki va ti

spe kta ku lar ne re zul ta te sa MP94.

Ovo oru je na mi jeweno je od stre lu

divqa~i do 100 even tu al no 150 m iz

ka ra bin ske ci je vi. Tre ba re }i da se

kod kom bi no va nih sa ~ma-ku gla pu -

{a ka uvi jek upu ca va ka ra bin ska, u

ovom slu ~a ju dowa ci jev, ka ko sa me -

ha ni ~kim ta ko i sa op ti ~kim ni {a -

nom. Is kus ta va ima mno go ali

vri je di zla tno pra vi lo da tre ba kon -

sul to va ti is ku snog pu {ka ra,

pa`qivo ek spe ri men ti sa ti sa vi {e

vrsta mu ni ci je (ra zli ~i ti proi zvo -

|a ~i i la bo ra ci je) dok se ne do -

bi ju za do voqava ju }i

re zul ta ti a ko ris ti -

ti onu ko ja da je

naj boqe gru pe

(pre po ru ~u ju se

te a zrna).

Is to vri je di i

za sa ~me nu

gorwu ci jev – od

vi {e vrsta je di -

na ~nih zrna tre ba

iza bra ti ono ko je pu {ka

naj boqe "no si” (na ra vno, ne

pre ko tri de se tak me ta ra). Ta kav

pris tup umno go me ola k{a va stva ri

jer sve za vi si od kon kre tnog pri -

mjer ka pu {ke ko ji }e mo da da va ti

odli ~ne gru pe i sa jef ti ni jom mu -

ni ci jom. So vjet skog Sa ve za oda vno

ne ma, naj ve }a po po vr{i ni zemqa na

svi je tu opet se zo ve Ru si ja, ali fi -

lo zo fi ja ièv ske fa bri ke, ko ja se

ogle da u pra kti ~nos ti, je dnos ta vnos -

ti, iz dr`qivos ti i po uz da nos ti, op -

sta je kroz broj ne mo de le ko ji

pru a ju naj mawe du plo vi {e od svo -

je ci je ne ko {tawa zbog ~e ga se odli -

~no pro da ju ne sa mo kod nas ve}

{i rom pla ne te. Ma ne pu {ke MP-94naj vi {e su es tet ske pri ro de ali to

ni je ni bi tno jer wena spar tan ska

vaw{ti na ni naj mawe ne uti ~e na

fun kci onal nost. Ako ima mo na umu

da se pu {ka mo e ko rek tno upu ca ti

i po de si ti a opros ti mo joj ne {to

tvr|e oki dawe i ve }u ma su - ona fun -

kci onal nih ma na za pra vo i ne ma.

Ovo je vi {e ne go so li dna pu {ka za

lov divqih sviwa po go nom, uni ver -

zal na ra dna pu {ka ko ju }e lo vo ~u var

u slu bi no si ti ~i tav dan i ima ti

u wu ogro mno po vje rewe ali i mno -

gom do ma }em mla dom lov cu prva

vlas ti ta lo va ~ka pu {ka, ko ju }e

pam ti ti kao prvu qubav.


VE] DVA VI JE KAPRVO MJES TO PO PROI ZVODWI ORU @JAI@EV SK DI JE LI SA TU LOM

PI[E: DRA[KO DRAGOSAVQEVI][email protected]

ovremeno nam se jave

lovci sa èqom da po-

dijele vlastita iskus-

tva, ali i da dobiju

pokoji savjet ili

razja{wewe razli~itih pitawa o

vrstama oru`ja i municije.

Tako je bilo i u toku pripreme

aktuelnog broja ~asopisa, koji je

pred vama, kada nam se javio vjerni

~italac sa interesantnim pitawem.

Naime, taj mladi lovac u prilici je

da po simboli~noj cijeni nabavi

prili~no dobro o~uvan sovjetski

obrtno~epni vojni~ki karabin iz

Drugog svjetskog rata sistema

"Mosin-Nagan M44" u kalibru

7,62h54R sa kojim èli da lovi

divqe sviwe. We-

govo pitawe bilo je

fokusirano na dos-

tupnost municije

putem doma}ih dis-

tributera, a izme|u

ostalog je obuhva-

talo upotrebqi-

vost toga karabina

u lovu, s obzirom na

pravu ru~icu zat-

vara~a koja bi one-

mogu}ila postavqawe standardne

montaè za opti~ki ni{an (ne radi

se o snajperskom modelu pu{ke

"Mosin-Nagan M1891/30PU" koji

ima povijenu ru~icu zatvara~a i spe-

cijalnu montaù).

Jedan od najelegantnijih na~ina

da se taj problem prevazi|e je pret-

varawe ovog legendarnog oru`ja u

spretnu skautsku pu{ku (prema kon-

ceptu Yefa Kupera iz 1980-ih) pos-

tavqawem montaè na bazu zadweg

mehani~kog ni{ana, ali o tome

nekom drugom prilikom. Me|utim,

kako se radi o odli~nom metku za

lovne svrhe, koji je po balisti~kim

svojstvima skoro jednak mnogo

mla|em metku .308 Winchester (7,62h51

mm) dok je sa masom zrna od 9,7 grama

pribliàn vrlo popularnom .30 06 S,

odlu~ili smo da taj slavni, stari

ruski metak, koji proizvodi uì~ki

PPU i izvozi ga na sve strane svi-

jeta, predstavimo onoliko koliko

nam to prostor dozvoqava. 7,62h54Rje naravno poznati vojni~ki metak za

mitraqeze PKT, odnosno jugoslo-

venske licencne mitraqeze "zastava

M84" i snajperske pu{ke sistema

"Dragunov SVD" (tako|e i srpske

snajperske pu{ke originalnog sis-

tema "zastava M91"), te brojne uglav-

nom ruske lova~ke prelama~e, a sa

wegovim nastankom, uvo|ewem i is-

torijom neraskidivu vezu imaju

upravo pu{ke "Mosin-Nagan".

Nastanak i razvoj metka

7,62h54R: Uporedo sa razvojem pu{ke

sistema "Mosin-Nagan M1891", na

kojoj su radili Sergej Mosin i Bel-

gijanac Leon Nagan, metak 7,62h54Rrazvili su ruski carski pot-

pukovnik Rogovcev, pukovnik

Petrov, natporu~nik Savostjanov i

inèwer Velti{~ev na bazi austri-

jskog metka 8h50mmR i francuskog

metka 8h56mmR. Naime, nakon rusko-

turskog rata (1877-1878), za vrijeme

kojeg je ruska armija bila

naoruàna jednometnim pu{kama sa

obrtno~epnim zatvara~em sistema

"Berdan II" u kalibru 10,75h58 mm,

analizirana su bolna iskustva i

brojne prednosti tada veoma mod-

ernih petnaestometnih turskih

polu`nih repetirki sistema

"vin~ester M1866" kalibra .44

Henry Rimfire nad pomenutim

"berdankama" (Turci su "vin~es-

terkama" desetkovali Ruse koji su

juri{ali na utvr|eni bugarski grad

Pleven). Iz tog razloga, nakon neko-

liko neuspjelih poku{aja da se

pu{ke sistema "Berdan" modernizuju

i opreme vi{emetnim tubularnim

magacinom, oformqena je 1882.

naro~ita komisija za testirawe

repetirki, a s ciqem da se izna|e

moderno i optimalno rje{ewe nove

slu`bene pu{ke i metka. Na scenu

tada stupa kapetan ruske carske vo-

jske i inèwer, konstruktor oru`ja

Sergej Ivanovi~ Mosin, koji nakon

vi{e eksperimenata komisiji pod-

nosi novu pu{ku. Ruska armija

èqela je da se preoruà modernom

malokalibarskom repetirkom, ~ija

je municija puwena bezdimnim baru-

tom, pa je Mosinova konstrukcija

bila sazdana oko novog metka kali-

bra takozvane tri linije (stara

ruska mjera) odnosno 7,62 milime-

tra, dok u isto vrijeme komisiji

svoju konstrukciju pu{ke u novom

kalibru 3,5 linije (8,89 mm) podnosi


PO PERFORMANSAMABLIZAK I MODERNIJOJ MUNICIJI .308 WINCHESTER

U AKTIVNOJ VOJNI^KOJSLU@BI UPOTREBQAVA SE VE] 125 GODINA

P

Sa wegovim nastankom,

uvo|ewem i istorijom

neraskidivu vezuimaju pu{ke

"Mosin-Nagan"

Ruski metak 7,62h54R od nastanka omiqen kod vojnika, ali i lovaca

Nepomu}ena slava kroz tri vijeka

i belgijski konstruktor Leon

Nagan. U periodu od 1889. do 1891.

komisija je ispitivala oba ta su-

parni~ka modela, da bi se na kraju

poslije niza modifikacija pojavila

nova pu{ka, koja je bila plod rada

ve}e grupe konstruktora, me|utim

bila je to u osovi modifikovana

pu{ka Mosina sa pridodatim

Naganovim rje{ewima. Ta se pu{ka

danas uobi~ajeno naziva "Mosin-

Nagan", a prvi model koji se pojavio

i uveo metak 7,62h54R na svjetsku

scenu bio je "trolinijska pu{ka

model 1891". Ostalo je istorija.

Metak 7,62h54R puwen je bezdimnim

barutom, ~aura je fla{aste forme,

a dance ima puni vijenac, to jest

obod, o ~emu nam govori oznaka R (od

engleske rije~i - Rimmed). 7,62h54Rpredstavqa jedan od rijetkih

masovno upotrebqavanih metaka

koji ima takvu ~auru, {to je tipi~no

rusko rje{ewe iznu|eno tada{wim

niskim stepenom razvoja industrije,

uz èqu da se pojeftini

proizvodwa (proizvodwa ~aure

metka bez ivice zahtijevala bi vi{e

sredstava i vremena). Me|utim

takvo rje{ewe imalo je i svoje pred-

nosti, koje su se ogledale u izradi

leì{ta metka u cijevi sa ne{to

{irim tolerancijama, dok je obod

pomagao da se odrì ~eoni zazor u

zavisnosti od varirawa duìne

~aura, {to se sve skupa pokazalo kao

pouzdano rje{ewe. Tokom svoje vi{e

nego burne istorije, u kojoj je ~esto

bio slu`beni metak na obje

zara}ene strane (kao {to je slu~aj u

Zimskom ratu izme|u SSSR i

Finske 1939-1940), pro{ao je kroz

mnogobrojne optimizacije i izm-

jene. U po~etku bio je laborisan

zrnom sa oblim vrhom mase 13,6 g i

duìne 30,8 mm, koje se u ~auri fik-

siralo sa tri uboda, da bi 1908.

uvo|ewem zrna sa punom ko{uqicom

i o{trim vrhom mase 9,6 g metak

dobio oznaku M-1908. U toku 1930. i

taj metak je dobio oznaku M-1908/30.

Nakon toga su se pojavqivale najra-

zli~itije verzije: sa pancirnim,

obiqeàvaju}im, zapaqivim i sna-

jperskim zrnima (postojale su i

specijalne modifikacije metka za

avionske mitraqeze, izuzetno visoke

kadence [KAS i ultra-[KAS).

Danas se u slu`benoj upotrebi

nalazi vi{e od trideset

najrazli~itijih tipova ovog metka i

dosta lova~kih tipova raznih

proizvo|a~a. Iako su se tokom is-

torije u zavisnosti od zemaqa koje

su ga koristile sretale razli~ite

oznake (7,62h53 mm; 7,62h53mmR;

7,62h54 mm; 7,62h54mmR) pristu-

pawem Ruske Federacije Evropskoj

komisiji utvr|ena je zvani~na oz-

naka tog metka i ona glasi 7,62h54

mmR. Ukupna duìna metka iznosi

77,16 mm, duìna ~aure je 53,72 mm,

pre~nik danceta 14,48 mm, dok masa

zrna varira od 9,6 do 13,6 g, teìna

barutnog puwewa od 2,1 do 3,4 g,

po~etna brzina zrna od 780 do 870

m/s, a kineti~ka energija na ustima

cijevi kre}e se od 2.920 do 4.466 J.

Vi{e modela pu{aka "mosinki"

sa Crvenom armijom do{lo je i na

na{e prostore u ogromnom broju, a

kupovinom licence za sovjetske

tenkove T72, od strane biv{e SFRJ

sredinom osamdesetih, obuhva}eni su

i mitraqezi PKT u kalibru

7,62h54R. Taj je metak postepeno is-

tisnuo 7,9h57 mm i kroz licencni

mitraqez "zastava M84" usvojen je

kao slu`beni i od strane biv{e

JNA, a ne{to kasnije poluau-

tomatska snajperska pu{ka "zastava

M76" u kalibru 7,9 mm biva zamijew-

ena novom snajperskom poluau-

tomatskom pu{kom M91 kalibra

7,62h54R. Uì~ki PPU u svom

proizvodnom programu ima sedam

vrsta municije kalibra 7,62h54R:

1908 sa lakim zrnom, M-30(j) sa

te{kom zrnom, M-87 sa ~eli~nim jez-

grom, T-46(j) sa obiqeàvaju}im

zrnom, vje`bovni M-76 i manevarski

metak, kao i dva tipa metaka za

komercijalno trì{te laborisanih

zrnom SPBT mase 9.7 grama te zrnom

SPBT od 11.7 grama. Podaci za ove

dvije lova~ke laboracije metka PPU

kalibra 7,62h54R navedeni su u ba-

listi~kim tablicama. Najdostup-

niji lova~ki metak ovoga kalibra

kod nas ali i u svijetu jeste uì~ki

7.62h54R SPBT 11.70 g (180 gr),

dakle laborisan zrnom mekog ogo-

qenog vrha (Soft Point), sa dnom

boqih balisti~kih svojstava na tra-

jektoriji u obliku krme (Boat Tail) amase 11.7 grama. Interesantno je da

se radi o istom zrnu kojim PPU la-

bori{e i lova~ku verziju metka .303

Briti{. Zrno ima bakarnu

ko{uqicu i olovno jezgro, a ~aura

metka opremqena je kapislom tipa

"boher".

Iz cijevi karabina "Mosin-

Nagan M44" duìne 514 mm teè i

sporije zrno PPU SPBT od 11.70 g

ima u prosjeku brzinu na ustima ci-

jevi 2450fps, a ispaqeno iz cijevi

duìne 620 mm ("Dragunov") na us-

tima cijevi ima prosje~nu brzinu od

2600fps. Zrno ima dobru penetra-

ciju i ekspanziju, me|utim nerijetko

dolazi do potpunog odvajawa

ko{uqice, pri ~emu jezgro formira

pravilnu pe~urku nastavqaju}i daqe

kroz tkivo i zadràva dvije tre}ine

inicijalne mase.

Lak{e i brè PPU zrno BTSP

mase je 9.7 grama, a brzina mu, u za-

visnosti od duìne cijevi, varira

od 2640 do 2800fps. I tim zrnom

PPU labori{e metak .303 Briti{,

a upravo se ono pokazalo kao najop-

timalnije i prema iskustvima lo-

vaca daje najboqe rezultate. ûveni

ruski vojni metak 7,62h54R i daqe se

masovno koristi ne samo u mati~noj

zemqi i Skandinaviji ve} i {irom

svijeta kao vojni~ki i lova~ki

metak. Pu{ke "Mosin-Nagan" su jef-

tine i lako dostupne na Zapadu, ali

nije rijetkost sresti ih i u na{im

lovi{tima. To su naj~e{}e modi-

fikovani i fino pode{eni lova~ki

karabini "Mosin-Nagan M44" za

koje lovci imaju uglavnom pozitivna

iskustva, uprkos staroj konstrukciji

i dostupnim tipovima municije.

Ali, lovcima-qubiteqima istorijs-

kog oru`ja uz malo entuzijazma,

ma{te i eksperimentisawa ova

pu{ka i metak pokaza}e se vi{e nego

dobro u lovne svrhe. Prema mnogim

stru~wacima 7.62h54R je najboqi

snajperski metak Drugog svjetskog

rata. To je ujedno i najstariji

vojni~ki metak na svijetu koji je i

daqe u aktivnoj slu`bi u velikom

broju armija bez ikakvih naznaka da

bi u skorijoj budu}nosti mogao biti

zamijewen nekim drugim kalibrom.

Lovac GLAS SRPSKE petak, 5. avgust 2016. 15

KROZ ISTORIJU BIO METAKNA OBJE ZARA]ENE STRANE

PI [E: DE JAN JO VI I]kro zrs@glas srpske.com

o va ~ka gru pa Si tne {i

- Gorwa Le pe ni ca, ko -

ja okupqa 15 ~la no va,

obiqe`i la je de se tu

go di{wicu us pje {nog

ra da.


Ri je~ je o vje {tim i pri mjer nim

lov ci ma ko ji va e za je dnu od naj -

boqih lo va ~kih gru pa u sas ta vu Lo va -

~kog udru ewa "Srna" iz Srpca.

Za je dni ~kim sna ga ma iz gra di li

su lo va ~ku ku }u u Le pe ni ci, a na sli -

je di li su i lo va ~ku ku }u na lo ka li te -

tu Gra ori {te na Mo ta ji ci. Po sje du ju

tri de se tak li ~nih i vi {e pri vre me -

nih ~e ka i ve li ki broj hra ni li {ta i

so li la, kao i de se tak izu ze tno kva li -

te tnih lo va ~kih ke ro va ra zli ~i tih

pa smi na. Ono {to ih iz dva ja od dru -

gih lo va ~kih gru pa i se kci ja je par -

ce la po vr{i ne oko je dnog he kta ra na

ko joj sa de ku ku ruz, i to iskqu~i vo za

pre hra nu divqa~i u lo vi {tu.

- Ku ku ruz izno si mo naj ~e{ }e u

zim skom pe ri odu ka ko bi smo po -

^la no vi ove gru peiz gra di li i

pri hva ti li {te za divqe sviwe,

pa je dan dio wih pu {ta ju na Mo ta ji cu,

~i me di rek tno uti ~u na po boq{awefon da divqe sviwe

u ovom lo vi {tu

L

Si ju ku ku ruz, gra de ku }e i hra ni li {ta

PRO BLEM PRED STAVQA PO DJE LA NA PRI VRE DNO I SPOR TSKO-RE KRE ATI VNOLO VI [TE

Si tne {i - Gorwa Le pe ni caje dna od naj boqih lo va ~kih gru pa u srba ~koj op {ti ni

^lanovi grupe ispred jedne od ~eka

^lanovi grupe ispred novelova~ke ku}e u Lepenici

Lovac Du{ko Cvijeti}

na parceli na kojoj uzgajaju kukuruz


boq{a li is hra nu divqa~i. Ri jet ki

su pri mje ri da se lov ci ba ve ra tar -

stvom i mo e mo se po hva li ti da smo

i u ovom po slu us pje {ni. To je na {a

du go go di{wa pra ksa ko ju }e mo nas ta -

vi ti i u na re dnom pe ri odu - re kao je

lo vac Du {ko Cvi je ti}.

Za nimqivo je da su iz gra di li i

pri hva ti li {te za divqe sviwe, i je -

dan dio wih pu {ta ju na Mo ta ji cu, ~i -

me di rek tno uti ~u na po boq{awe

fon da divqe sviwe u ovom lo vi {tu.

- Mno gi ~la no vi na {e gru pe ima -

ju lo va ~ki sta` od 20 i vi {e go di na

i po svim pa ra me tri ma pred stavqamo

po nos Mo ta ji ce. Re do vno or ga ni zu je -

mo haj ke na pre da to re i u posqedwoj

akci ji smo od stri je li li tri li si ce

i je dnog ja zav ca. Pri ori tet nam je da

se u na re dnom pe ri odu sna ni je bo -

ri mo pro tiv lo vo kra di ca, ko jih je

uvi jek bi lo na na {im pros to ri ma -

re kao je wihov no vi pred sje dnik

Sr|an No va ko vi}.

Ovu gru pu ka ra kte ri {e spoj mla -

dos ti i is kus tva. ^es to izvo de dje cu

i unu ~ad na ~e ke, gdje dvo gle dom po -

sma tra ju pri ro du i na taj na ~in ra -

zvi ja ju wiho vu qubav pre ma lo vu.

Me |u wima ima i onih u po znih go di -

na ma ko ji u ovoj vrsti spor tske re kre -

aci je pro vo de svo je pen zi oner ske

da ne.

- Naj vi {e od sve ga vo lim iza }i u

pri ro du i po se bno mi je za do voqstvo

kad na ve ~e ~u jem li si cu ili fa za na,

ugle dam srnu ka ko li e so, ili ve pra

ka ko va di ku ku ruz na hra ni li {ti ma

i so li li ma. To su pri zo ri ko ji u me -

ni bu de po se bne emo ci je - is ta kao je

pen zi oner Ra do van Ra ki}.

Lo vo ~u var u [um skoj upra vi u

Srpcu Jo vo Gro mi li} ima sa mo ri je -

~i hva le za ove lov ce, is ti ~u }i da re -

do vno pre uzi ma ju do zvo le za lov i

upla }u ju svo je oba ve ze.

- Pri hrawuju divqa~ u skla du sa

pla no vi ma i pro pi si ma i uje dno po -

boq{a va ju wiho vo stawe u lo vi {tu,

na ro ~i to ka da je ri je~ o divqim svi-

wama. Na dam se da }e se i dru gi ugle -

da ti na wih - re kao je Gro mi li}.

Dos ko ra{wi pred sje dnik ove se -

kci je Go ran Ta ti} ka e da se u svom

ra du su o~a va ju i sa odre |e nim pro ble -

mi ma, me |u ko ji ma se iz dva ja po dje la

op {ti ne na pri vre dno i spor tsko-re -

kre ati vno lo vi {te. Lov ci sa wiho -

vog po dru ~ja su naj no vi jim po dje la ma

iz gu bi li zna tan dio lo vi {ta na ko -

ji ma se na la ze wiho vi obje kti, u ko je

su ulo i li zna ~aj na ma te ri jal na

sred stva.

- Ta ko nam je sa da pri pao lo ka li -

tet Ra ko vac, ko ji ra ni je ni smo po sje -

}i va li i sa da }e bi ti pro blem ka ko

pre se li ti in fras tru ktu ru sa Mo ta -

ji ce na ovo po dru ~je. Sli ~ne pro ble -

me ima i ve li ki broj lo va ca sa

po dru ~ja Ka oca, Ko ba {a i No ve Ve si,

ko ji su os ta li bez lo vi {ta i mo ra ju

pre }i i po 30 ki lo me ta ra da do |u do

lo vi {ta ko je pri pa da udru ewu

"Srna" - re kao je Ta ti}.

On do da je da su ra tna de {a vawa

za da la te ak uda rac ra zvo ju lov stva

na ovom po dru ~ju, jer je stawe divqa~i

de set ko va no i ni ka da se ni je us pje la

po vra ti ti wena broj nost u odno su na

pre dra tno stawe.

- Ako za ne ma ri mo sve ove pro ble -

me, mo e mo re }i da lov stvo na ovom

po dru ~ju ima per spe kti vu. Nas ta vi }e -

mo sa dru ewem i za je dni ~kim akci -

ja ma, i vje ru jem da }e na {a tra di ci ja

bi ti us pje {na jo{ du gi niz go di na -

is ta kao je Ta ti}.

Na go di{woj skup {ti ni Lo va ~kog udru ewa "Srna" za no vog pred sje -dni ka Upra vnog odbo ra i pred sje dni ka udru ewa iza bran je Go ran Sa -va no vi}, ko ji se lo vom ba vi ve} 32 go di ne. ^lan lo va ~ke gru pe Si tne {i- Gorwa Le pe ni ca Go ran Ta ti} iza bran je za pred sje dni ka Skup {ti neudru ewa.

Novo rukovodstvo "Srne"

RE DO VNO ORGANIZUJU HAJ KE NA PRE DA TO RE

^lanovi grupe ispred lova~ke ku}e na Graori{tu na Motajici

Detaq sa ovogodi{we hajke

na predatore

Iz Ru si je s qubavqu Car - arhiva.glassrpske.rs · ni je di gao pu {ku na ple me ni tu ... kaj ga...

Documents

Transcript of Iz Ru si je s qubavqu Car - arhiva.glassrpske.rs · ni je di gao pu {ku na ple me ni tu ... kaj ga...