iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo...

148
1 iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universiteti rusudan aglaZe mwvave tranzitoruli segmentur-balonuri kardiomiopaTiis sindromologiuri sistematizaciis alternativebi disertacia 2012 avtoris stili daculia

Transcript of iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo...

Page 1: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

1

iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universiteti

rusudan aglaZe

mwvave tranzitoruli segmentur-balonuri kardiomiopaTiis

sindromologiuri sistematizaciis alternativebi

disertacia

2012

avtoris stili daculia

Page 2: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

2

sadisertacio naSromi Sesrulebulia

iv. javaxiSvilis saxelobis universiteti, medicinis fakulteti

samecniero xelmZRvanelebi:

zurab faRava

medicinis mecnierebaTa doqtori, profesori

roman SaqariSvili

medicinis mecnierebaTa doqtori, profesori

saqarTvelos mecnierebaTa akademiis wevr-korespondenti

Page 3: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

3

sarCevi

Sesavali ------------------------------------------------------------------5

Tavi I. literaturis mimoxilva ------------------------------------------ 14

1.1 mwvave balonuri sindromi – terminologia, gavrceleba, demografiuli da klinikuri maxasiaTeblebi. sadiagnozo kriteriumebi, sindromis aRmocenebis trigeruli faqtorebi-14

1.2 mwvave balonuri sindromis eleqtrokardiografiuli maxasiaTeblebi ------------------------------------------------------------------------21

1.3 mwvave balonuri sindromi da kardiospecifiuri biomarkerebi---22

1.4 mwvave balonuri sindromis mqone pacientebSi marcxena parkuWis kaTeterizaciis monacemebi da specifiuri eqokardiografiuli korelatebi ------------------------------------------------------------------------------------23

1.5 mwvave balonuri sindromis ganviTarebis etiopaTogenezuri Teoriebi ---------------------------------------------------------------------------------24

1.6 anevrizmuli subaraqnoiduli hemoragia da kardiuli darRvevebi. subaraqnoiduli hemoragiis fonze ganviTarebuli miokardiuli dazianebis neirogenuli meqanizmi -----------------------------------------27

1.7 anevrizmuli subaraqnoiduli hemoragiis fonze aRmocenebuli miokardiumis kumSvadi funqciis tranzitoruli darRveva (globaluri da/an regionuli sistoluri disfunqcia) ----------29

1.8 mwvave subaraqnoiduli hemoragia da eleqtrokardiografiuli cvlilebebi ----------------------------------------------------------------------------32

1.9 mwvave anevrizmuli subaraqnoiduli hemoragia da kardiospecifiuri biomarkerebi ---------------------------------------------35

Tavi II. gamokvleuli kontigenti da kvlevis meTodebi ----36

2.1 gamokvleuli kontigentis daxasiaTeba -----------------------------------36

2.2 kvlevis meTodebi -------------------------------------------------------------------38

2.3 statistikuri analizi ------------------------------------------------------------42

Tavi III. kvlevis Sedegebi --------------------------------------------------------43

3.1 klinikuri maxasiaTeblebi, prezentacia, trigeruli faqtorebi da Tanmxlebi paTologiebi pacientebSi apikaluri balonuri sindromiT da miokardiumis mwvave infarqtiT ------------------------------------43

Page 4: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

4

3.2 eleqtrokardiografiuli monacemebi pacientebSi mwvave apikaluri balonuri sindromiT da miokardiumis mwvave infarqtiT ----------54

3.3 eqokardiografiuli monacemebi pacientebSi mwvave balonuri sindromiT da miokardiumis mwvave infarqtiT -----------------------------------62

3.4 kardiospecifikuri markerebi, BNP da stresuli hormonebis maCveneblebi pacientebSi mwvave balonuri sindromiT da miokardiumis mwvave infarqtiT ----------------------------------------------77

3.5 koronaruli angiografiis da marcxena parkuWis ventrikulografiuli gamokvlevis Sedegebi pacientebSi mwvave balonuri sindromiT da miokardiumis mwvave infarqtiT --82

3.6 klinikuri mimdinareoba da garTulebebi pacientebSi apikaluri balonuri sindromiT da miokardiumis mwvave infarqtiT --------85

3.7 klinikuri da demografiuli maxasiaTeblebi pacientebSi anevrizmuli subaraqnoiduli hemoragiis fonze arsebuli tranzitoruli kardiomiopaTiiT da kardiuli disfunqciis gareSe ------------------------------------------------------------------------------------------------------87

3.8 eleqtrokardiografiuli cvlilebebi pacientebSi anevrizmuli subaraqnoiduli hemoragiis fonze arsebuli tranzitoruli kardiomiopaTiiT da kardiuli disfunqciis gareSe -----------------------92

3.9 kardiospecifikuri markerebis maCveneblebi pacientebSi anevrizmuli subaraqnoiduli hemoragiis fonze arsebuli tranzitoruli kardiomiopaTiiT da kardiuli disfunqciis gareSe -------------------------------------------------------------------------------------------------------98

3.10 eqokardiografiuli monacemebi pacientebSi anevrizmuli subaraqnoiduli hemoragiis fonze arsebuli tranzitoruli kardiomiopaTiiT da kardiuli disfunqciis gareSe ------------------------100

3.11 klinikuri mimdinareoba da garTulebebi pacientebSi anevrizmuli subaraqnoiduli hemoragiis fonze arsebuli tranzitoruli kardiomiopaTiiT da kardiuli disfunqciis gareSe -----------------------------------------------------------------------------------104

Tavi IV. miRebuli Sedegebis ganxilva ----------------------------107

daskvnebi -------------------------------------------------------------------------119

gamoyenebuli literatura -----------------------------------------------123

Page 5: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

5

Sesavali

aqtualoba

Tavis tvinsa da kardiovaskulur sistemas Soris damokidebuleba

kompleqsuria da gulisxmobs gulsisxlZarRvTa sistemis normaluri

funqcionirebis SenarCunebas, Tumca SesaZlebelia sxvadasxva saxis

stresuli faqtorebis zemoqmedebam fiziologiuri adaptaciuri

meqanizmebis darRveva gamoiwvios. samedicino literaturaSi

dokumentirebulia uecari sikvdilis araerTi SemTxveva gamowveuli

Zlieri emociuri Sokis (SiSis an mwuxarebis) [72, 213, 222], bunebrivi

katastrofebis an socialuri kataklizmebis zegavleniT [277]. Tumca

emociuri an fizikuri stresis pirdapiri zegavlena gulis kumSvad

funqciaze bolo dromde naklebad Seswavlil fenomens warmoadgenda.

stresTan dakavSirebuli kardiomiopaTiuri sindromi (Stress-related

cardiomyopathy syndrome) SedarebiT axali cnebaa da am saxelwodebis qveS

sxvadasxva paTologiuri mdgomareobis fonze aRmocenebuli miokardiumis

kumSvadobis tranzitoruli disfunqcia ganixileba [33], maprovocirebel

faqtorad SesaZloa gansxvavebuli klinikuri mdgomareoba mogvevlinos,

avtonomiuri StormiT inducirebuli miokardiumis tranzitoruli kumSvadi

disfunqciis aRmoceneba calkeul SemTxvevaSi SesaZloa dakavSirebuli

iyos Zlier emociur stresTan (mwvave emociur an fizikur tramvasTan)

[1,3,4], mwvave intrakranialur sisxlCaqcevasTan (anevrizmis gaskdomis

Sedegad subaraqnoiduli an parenqimuli hemoragia) [26, 51, 62, 219, 220],

feoqromocitomuri krizTan [80, 168, 224, 240, 254, 288] , kateqolaminebis

endogenur administrirebasTan [4, 210], mwvave septiuri mdgomareobasTan [44,

48, 137, 153, 192, 194, 207, 237], an kritikulad mZime daavadebebis arsebobasTan

[61, 216, 217, 253, 271].

1942 wels Cannon-is mier warmodgenil naSromSi pirvelad iqna

warmodgenili masala Zlieri SiSis an sxva emociuri faqtoris zegavleniT

gardacvlil adamianTa Sesaxeb ('" Vodoo death") da avtoris mier gamoTqmul

Page 6: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

6

iqna mosazreba paTofiziologiur meqanizmSi simato-adrenaluri sistemis

aqtiuri monawileobis Taobaze [36].

1980 wels Cebelin da Hirsch –is mier Zaladobrivad gardacvlil adamianTa

autofsiuri masalis Seswavlisas gamovlinda miokardiumis dazianebis

specifikuri, kateqolaminebiT inducirebuli miokardiuli dazianebisTvis

damaxasiaTebeli suraTi, da avtorebis mier pirvelad iqna gamoyenebuli

termini ‘adamianis stress kardiomiopaTia’ (Human stress cardiomyopathy) [37].

Semdgomma gamokvlevebma gaamyara mosazreba, rom, emociuri an fizikuri

stresiT gamowveuli miokardiuli staningis aRmocenebaSi mniSvnelovan

paTofziologiur rols TamaSobs simpatikuri regulaciuri meqanizmebis

darRveva [11, 41, 43, 145] da miokardiumze kateqolaminebiT zezRurblovani

stimulaciuri zemoqmedeba [7, 11, 13, 40]. pacientebs stresiT inducirebuli

kardiomiopaTiiT klinikuri manifestaciis momentisaTvis aReniSnebaT

sisxlSi mocirkulire kateqolaminebis da stresuli neiropeptidebis

momatebuli koncentracia [8,9, 47], rac simpaToneiruli da

adrenomedularuli sitemebis aqtivaciaze miuTiTebs. eqsperimentuli

kvlevebiT dadgenilia, rom kateqolaminebiT Warbi stimulaciis pirobebSi

adgili aqvs kardiomiocitebis specifikur dazianebas, romelic

miocitolizisis anu kumSvadi jaWvebis nekrozis (contraction band necrosis)

saxiT vlindeba da calsaxad gansxvavdeba miokardiumis iSemiiT

inducirebuli dazianebisagan [12, 70, 119, 145, 214,264].

sxvadasxva stresuli mdgomareobis fonze aRmocenebuli kardiuli

darRvevebi SesaZloa manifestirdnen klinikurad da

eleqtrofiziologiurad msgavsi, xolo paTomorfologiurad

heterogenuli simptomokompleqsiT da warmodgenili arian mwvave

tranzitoruli segmentur-balonuri kardiomiopaTiis saxiT.

mwvave fazaSi arsebuli simptomebis, ekg monacemebisa da kardiuli

markerebis matebiT mwvave tranzitoruli segmentur-balonuri

kardiomiopaTiis sxvadasxva forma mniSvnelovnad emsgavseba mwvave

koronarul sindroms, Tumca angiografiuli gamokvleva am pacientebSi ar

adasturebs koronaruli epikardiuli arteriebis hemodinamikurad

Page 7: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

7

mniSvnelovani stenozirebis arsebobas, rac iSemias rogorc sindromis

ganviTarebis SesaZlo paTogenezur safuZvels gamoricxavs [1, 2, 6, 30, 31, 57].

emociuri da fizikuri stresis fonze adgili aqvs limbiuri sistemis

aqtivacias [70], hipokampusi da tvinis insularuli nawili centralur

rols TamaSoben kardiovaskularuli sistemis funqcionirebis

regulaciaSi [55, 64]. maTi aqtivacia ganapirobebs medularuli avtonomiuri

centris stimulacias da Sedegad pre da postsinafsur neironebSi

norepinefrinis da misi neironuli metabolitebis gamoTavisuflebas [47, 49,

50]. adgili aqvs kardiul da eqstrakardiul simpaTikur nervul

daboloebebSi kateqolaminebis Warb producirebas da maT mier

sisxlZarRvTa da gulis adrenoreceptorebze stimulaciur zemoqmedebas

[279, 280].

sainteresoa is faqti, rom mwvave tranzitoruli segmentur-balonuri

kardiomiopaTiis praqtikulad yvela formis SemTxvevaSi mwvave infarqtis

pacientebTan SedarebiT sindromis manifestaciis inicialur mwvave fazaSi

mniSvnelovnad maRalia plazmaSi kateqolaminebis da maTi metabolitebis

maT Soris neiropeptid YY-s koncentracia ( es ukanaskneli postgangliuri

simpatikuri neironebidan gamoTavisufldeba). maSin rodesac

eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da

normetanefrini) koncentracia mmi-is stres kardiomiopaTiis mqone

pacientebSi praqtikulad identuria [280]. aRniSnuli faqti gvafiqrebinebs,

rom stresis fonze aRmocenebuli miokardiumis tranzitoruli kumSvadi

disfunqcia SesaZloa nervul daboloebebSi gamoTavisuflebuli

kateqolaminebis pirdapiri toqsiuri zemoqmedebis Sedegi iyos [83].

arsebobs mniSvnelovani msgavseba mwvave tranzitoruli segmentur-

balonuri kardiomiopaTiis sxvadasxva formas, neirogenur-stres

kardiomiopaTiasa (NSC) da mwvave balonur sindroms Soris. 2003 wels Ako

da kolegebis mier pirvelad iqna gamoTqmuli mosazreba, rom, orive

SemTxvevas safuZvlad msgavsi fiziologiuri meqanizmi udevs.

Ogamoxatulia mkveTri genderuli ganwyoba, marcxena parkuWis

tranzitoruli sistoluri disfunqciis arseboba koronaruli

Page 8: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

8

obstruqciuli daavadebis ararsebobis fonze, iSemiisaTvis

damaxasiaTebeli ekg cvlilebebis da kardiuli enzimebis koncentraciis

umniSvnelo mateba. Tumca maT Soris mniSvnelovani ganmasxvavebeli niSnebi

vlindeba regionaluri kumSvadobis da zogierTi ekg parametris

TvalsazrisiT

mwvave balonuri sindromi pirvelad gasuli saukunis oTxmocdaTiani

wlebis dasawyisSi iaponur populaciaSi iqna aRwerili [60, 225, 226],

aRniSnuli sindromi literaturaSi e.w. Tako-Tsubo kardiomiopaTiis an e.w

@’gabzaruli gulis’ ( ‚broken heart’ ) saxeliTac moixseneba [18, 30, 31].

damaxasiaTebelia marcxena parkuWis sistoluri disfunqciis specifikuri

eqokardiografiuli korelati, kerZod apikaluri da Sua segmentebis

kumSvadi funqciis mkveTri darRveva bazaluri segmentebis normaluri,

Senaxuli sistoluri funqciis fonze. regionuli kumSvadi funqciis

darRveva ar Seesabameba romelime koronaruli arteriis sairigacio zonas

da Cveulebriv reverzibeluri xasiaTisaa [82]. mwvave periodSi aRiniSneba

iSemiisTvis specifiuri kardiuli markerebis raodenobis mcire,

regionaluri darRvevebisadmi disproporciuli mateba [30, 124]. Tumca

gulis magnitur-rezonansuli da scintigrafiuli gamokvlevebiT iSemiuri

nekrozisaTvis damaxasiaTebeli cvlilebebis aRmoCena ar xerxdeba [18, 166].

endomiokardiuli biofsiiT ki zogierT SemTxvevaSi vlindeba

miocitolizisis suraTi rac kateqolamininducirebuli

kardiotoqsiurobis damadasturebeli niSania [16, 33, 69].

marcxena parkuWis reverzibeluri disfunqcia asocirebuli mwvave

subaraqnoidul hemoragiasa da sxva saxis intrakranialur

sisxlCaqcevasTan kargad cnobili fenomenia da am paTologiis mqone

pacientTa daaxloebiT 20-30%-Si vlindeba [33, 170]. aRniSnuli sindromi

nevrogenuli stres kardiomiopaTiis (e.w. ‚neurogenic stress cardiomyopathy’)

saxeliTaa cnobili da arsebobs mosazreba, rom mis paTofiziologiur

meqanizms miokardiumis nevrogenuli staningi warmoadgens [176, 177, 185].

SemTxvevaTa 75-92 %-Si aseve marcxena parkuWis kumSvad disfunqciasTan

erTad warmodgenilia sxvadasxva saxis eleqtrokardiografiuli

cvlilebebi [146, 188, 215, 219]. mwvave apikaluri balonuri sindromis

Page 9: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

9

msgavsad paTognomur ekg niSans warmoadgens T kbilis Rrma, simetriuli

inversia, QT-intervalis prolongireba, gamokveTili U-talRa an ST-

segmentis depresia prekordialur ganxrebSi, sxvadasxva tipis riTmis

darRvevis aRmoceneba. es ukanaskneli xSirad asaxavs dagvianebul

parkuWovan repolarizacias da parkuWovani ariTmiisadmi mzaobas. Ggulis

eleqtrogenezis aRniSnuli cvlilebebis meqanizms safuZvlad udevs

intensiuri simpaTikuri stimulacia, ganpirobebuli insuluri qerqis

iritaciiT. mwvave periodSi aRiniSneba miokardis dazianebis markerebis

koncentraciis mcire momateba rac kumSvadi funqciis darRvevis

disproporciulia [185, 188, 190, 191]. Aarsebobs mosazreba, rom Tavis tvinis

mwvave dazianebis fonze adgili aqvs miokardiumis simpatikur nervul

terminalebSi norepinefrinis masiur gamoTavisuflebas, rac Tavismxriv

adgilobrivad miocitebis liziss da kontraqtilur disfunqcias iwvevs

[179, 180, 182, 209]. subaraqnoiduli hemoragiis fonze aRmocenebuli

miokardiuli disfunqciisTvis damaxasiaTebelia upiratesad marcxena

parkuWis bazaluri da Sua segmentebis kumSvadi funqciis darRveva [245, 247,

255]. regionaluri disinergiis zemoTaRniSnuli modeli (upiratesad

bazaluri disfunqcia) zustad Seesabameba marcxena parkuWSi simpatikuri

nervuli daboloebebis anatomiur ganawilebas da amyarebs mosazrebas

subaraqnoiduli hemoragiis fonze miokardiumis dazianebis neirogenul

meqanizmis Taobaze [112, 123]. amasve metyvelebs is faqtic, rom plazmuri

noradrenalinisa da miokardiumis kumSvad disfunqcias Soris korelacia

anevrizmuli subaraqnoiduli hemoragiis fonze ganviTarbul

kardiomiopaTiis SemTxvevaSi kanonzomierebas ar warmoadgens [87].

ganviTarebis xasiaTiT, klinikur-laboratoriuli niSnebiT da

maxasiaTeblebiT mwvave tranzitoruli segmentur-balonuri

kardiomiopaTiis calkeuli varianti gamokveTilad emsgavseba mwvave

koronarul sindroms an iSemiiT inducirebul miokardiul dazianebas,

Tumca sruliad gansxvavebuli fiziologiuri safuZveli gaaCnia. dRemde

Riad rCeba sakiTxi, SesaZlebeli aris Tu ara zusti diferencialuri

diagnozireba klinikuri manifestaciis adreul etapze, radgan es

Page 10: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

10

principulad mniSvnelovania mkurnalobis swori taqtikis dagegmvis da

aramiznobrivi invaziuri procedurebis Catarebis asacileblad.

rogorc cnobilia neirogenuli stress kardiomiopaTia asocirebulia

vazospazmiT ganpirobebuli insultis aRmocenebis da sikvdilobis

momatebul riskTan. amdenad, mniSvnelovania SesaZlo maprovocirebeli

faqtorebisa da pacientTa maRali riskis jgufis gamovlena Semdgomi

garTulebebis prevenciis TvalsazrisiT. zemoT aRniSnulidan gamomdinare

aqtualurad migvaCnia mwvave tranzitoruli segmentur-balonuri

kardiomiopaTiis sxvadasxva formis klinikuri manifestaciis, savaraudo

riskis faqtorebis da specifikuri klinikuri maxasiaTeblebis

identificireba maTi ganviTarebis adreul etapebze daavadeba

modificirebis zomebis ganxorcielebiT.

warmodgenili kvlevis mizani

mwvave tranzitoruli segmentur-balonuri kardiomiopaTiis nozografiuli

sistematizacia, rac gaadvilebs diagnozur-prognozuli kriteriumebis

identificirebas da safuZvlad daedeba sindromisadmi Terapiuli taqtikis

optimizacias klinikur, eleqtrofiziologiur, radiologiur da

humoralur korelatebze da eTiologiur heterogenobaze fokusirebiT.

kvlevis amocanebi:

1. mwvave tranzitoruli segmentur-balonuri kardiomiopaTiis mqone

pacientebSi klinikuri da diagnostikuri maxasiaTeblebisa da marcxena

parkuWis struqturul-funqciuri mdgomareobis Seswavla, specifiuri

sadiferenciacio kriteriumebis dadgenis mizniT, agreTve kateqolaminebiT

inducirebuli kardiuli staningis Taviseburebebis Sesafaseblad.

2. anamnezuri, demografiuli, klinikuri monacemebis, Tanmxlebi

paTologiebis, daavadebis mimdinareobis Taviseburebebisa da simZimis,

Page 11: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

11

garTulebebis Sefaseba pacientebSi mwvave balonuri sindromiT,

anevrizmuli subarqnoiduli hemoragiis fonze ganviTarebuli

kardiomiopaTiiT da miokardiumis mwvave infarqtiT (STEMI);

3. eleqtrokardiografiuli monacemebis (ST-segmentis, T –kbilis, QT-

intervalis) cvlilebebis Seswavla daavadebis klinikuri manifestaciis

sxvadasxva etapze pacientebSi mwvave balonuri sindromiT, anevrizmuli

subarqnoiduli hemoragiis fonze ganviTarebuli kardiomiopaTiiT da

miokardiumis mwvave infarqtiT (STEMI).

4. marcxena parkuWis sistolur-diastoluri funqciis Sefaseba daavadebis

klinikuri manifestaciis sxvadasxva etapze pacientebSi mwvave balonuri

sindromiT, anevrizmuli subarqnoiduli hemoragiis fonze ganviTarebuli

kardiomiopaTiiT da miokardiumis mwvave infarqtiT (STEMI).

5. miokardiumis dazianebis specifiuri markerebis cvlilebebis Sefaseba

daavadebis klinikuri manifestaciis sxvadasxva etapze pacientebSi mwvave

balonuri sindromiT, anevrizmuli subarqnoiduli hemoragiis fonze

ganviTarebuli kardiomiopaTiiT da miokardiumis mwvave infarqtiT (STEMI).

6. sxvadasxva laboratoriuli parametris (eleqtrolitebi, tvinis

natriurezuli hormoni) cvlilebebis Sefaseba daavadebis klinikuri

manifestaciis sxvadasxva etapze pacientebSi mwvave balonuri sindromiT,

anevrizmuli subarqnoiduli hemoragiis fonze ganviTarebuli

kardiomiopaTiiT da miokardiumis mwvave infarqtiT (STEMI).

Page 12: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

12

naSromis samecniero siaxle

mwvave tranzitoruli segmentur-balonuri kardiomiopaTia (balonuri

sindromi, tako-cubo kardiomiopaTia) warmoadgens pirveladad SeZenili

kardiomiopaTiebis gansakuTrebul formas, Mmisi klasificireba kliniko-

eleqtrofiziologiuri da radiogamosaxulebiTi polimorfizmis

Sesabamisad racionalurs xdis aRniSnuli sindromi daiyos or

gansxvavebul jgufad: a) pirveladi forma romlis manifestireba xdeba

adreulad mwvave koronaruli sindromis msgavsi klinikuri suraTis

ganviTarebisTanave da b) meoradi forma romlis SemTxvevaSi miokardis

kontraqtiluri disfunqcia diagnozirdeba sxva mwvaved mimdinare

fonuri eqstrakardialuri paTologiis simptomokopleqsis farglebSi.

pirveli variantisTvis damaxasiaTebelia e.w. klasikuri tipi apikaluri

balonirebiT da genderul-asakobrivi specifikurobiT. meore varianti ki

adreul stadiaSi nivelirdeba srulad Camoyalibebul fonur da

komorbidul paTologiebs Soris.

balonuri kardiomiopaTiis mqone pacientebs miokardiumis mwvave

infarqtis jgufis pacientebTan SedarebiT axasiaTebT ramdenime

kardiovaskuluri riskis faqtoris erTdrouli arsebobis SedarebiT

dabali maCvenebeli da piriqiT, anamnezSi fsiqomatramvirebeli an

endogenuri, izolirebulad momqmedi stresuli faqtoris sarwmunod

maRali sixSire. ukanaskneli garemoeba xazs usvams aRniSnuli ori

paTologiis ganviTarebis meqanizmebis araerTgvarovnebas da

SesaZlebelia mniSvnelovani sadiferenciacio Rirebuleba gaaCndes.

pacientebSi mwvave tranzitoruli segmentur-balonuri kardiomiopaTiiT

identificirebuli iqna eleqtrokardiografiuli, eqokardiografiuli

da laboratoriuli maxasiaTeblebi romelTac miokardiumis mwvave

Page 13: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

13

infarqtisgan sadiferenciaciod SesaZloa mniSvnelovani praqtikuli

Rirebuleba gaaCndeT:

1. mwvave fazaSi mwvave balonuri sindromis mqone pacientebSi

miokardiumis mwvave infarqtis jgufis pacientebTan SedarebiT ST-

segmentis elevaciis xarisxi mniSvnelovnad dabalia, xolo ST-segmentis

reciprokuli depresiis ararseboba maRal sensitiur markers

warmoadgens

2. mwvave balonuri sindromis mqone pacientebSi gamoxatulia

inicialuri sistoluri funqciis da regionuri kumSvadobis indeqsis

mniSvnelovnad dabali maCvenebeli, Tumca marcxena parkuWis sarwmunod

ukeTesi diastoluri avsebis monacemi miokardiumis mwvave infarqtis

mqone pacientebTan SedarebiT.

3. damaxasiTebelia sisxlSi kateqolaminebis maRali koncentracia,

troponinis umniSvnelo, kumSvadi funqciis darRvevis disproporciuli

mateba, plazmaSi BNP-is (tvinis natriurezuli hormonis) momatebuli

koncentracia xolo miokardiumis mwvave infarqtis mqone pacientebSi

sapirispirod kardiuli markerebis mniSvnelovnad gamoxatuli mateba

kateqolaminebis normalur koncentraciasTan da BNP-is mcired

momatebul maCvenebelTan kombinaciaSi.

Page 14: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

14

Tavi I

literaturis mimoxilva

1.1 mwvave balonuri sindromi – terminologia, gavrceleba,

demografiuli da klinikuri maxasiaTeblebi. sadiagnozo

kriteriumebi. sindromis aRmocenebis trigeruli faqtorebi.

sxvadasxva morfologiuri variantebi

mwvave balonuri sindromi warmoadgens gulis kumSvadi funqciis

tranzitoruli darRvevis im variants romelic warmodgenilia Semdegi

simptomokompleqsiT: marcxena parkuWis kumSvadobis mwvaved

ganviTarebuli tranzitoruli disfunqcia, damaxasiaTebeli specifikuri

regionaluri darRvevebiT, eleqtrokardiografiuli cvlilebebi romlebic

xSir SemTxvevaSi mkafiod emsgavsebian mwvave koronaruli sindromisTvis

damaxasiaTebel suraTs, kardiuli enzimebis mateba da koronarografiulad

intaqturi sisxlZarRvebis arseboba. sindromi pirvelad aRweril iqna

iaponiaSi 1991 wels, Dote –is da kolegebis mier warmodgenil iqna 5

pacientis SemTxveva romelSic kardiuli difunqciis axali,

damaxasiaTebeli klinikuri suraTi iqna aRwerili da kardiomiopaTia tako-

cubo kardiomiopaTiis saxeliT iqna moxseniebuli 2, [60, 82, 88, 225, 226, 259].

mogvianebiT sxvadasxva literaturul wyaroebSi sindromi moixseneboda

rogorc mwvave balonuri sindromi, mwvave apikaluri balonuri sindromi

(acute apical ballooning syndrome) [5, 6,28,108,167], ampula kardiomiopaTia (ampula

cardiomyopathy) [82, 124], tranzitoruli apikaluri balonuri kardiomiopaTia

[104, 202, 203, 204], gabzaruli gulis sindromi (broken heart syndrome) [3] da a.S .

2001 wels gamoqveynda pirveli multicentruli kvlevis Sedegebi [259]

romelic am sindromis iaponur polulaciaSi gavrcelebas asaxavda da 88

pacientis monacems aerTianebda. sindromis arseboba evropul populaciaSi

pirvelad Desmet da kolegebis mier 2003 wels iqna aRwerili [53],

warmodgenil iqna 1998-2002 wlebSi belgiaSi diagnostirebuli 13 SemTxvevis

analizi, xolo 2004 wels gamoqveynda mwvave apikaluri balonuri

Page 15: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

15

sindromis pirveli SemTxvevebi amerikis SeerTebuli Statebis

mosaxleobaSi. [81]. mogvianebiT sindromis SemTxvevaTa arseboba

praqtikulad yvela kontinentze aRiwera [65-70, 77, 104, 139].

sindromis zusti gavrceleba ucnobia, Tumca sxvadasxva kvlevis monacemiT

mwvave balonuri sindromis diagnostireba xdeba ST-segmentis elevaciiT

mimdinare savaraudo mwvave koronaruli sindromis SemTxvevaTa 1.7-2.2%-Si

[56].

2004 wels Baybee da kolegebis mier SemuSavebul iqna mwvave balonuri

sindromis sadiagnostiko kriteriumebi, romelic Mayo-s klinikis

kriteriumebis saxeliTaa cnobili. sindromis diagnozis dasasmelad

aucilebelia Semdegi klinikuri kriteriumis arseboba:

1. marcxena parkuWis apikaluri da Sua segmentebis tranzitoruli akinezia

an diskinezia, regionaruli darRvevebi scildeba erTi koronaruli

arteriis vaskularizaciis zonas.

2. angiografiulad mniSvnelovani koronaruli obstruqciis ararseboba an

aTerosklerozuli folaqis rupturis ararseboba.

3. axlad aRmocenebuli eleqtrokardiografiuli cvlilebebi (ST-segmentis

elevacia an T kbilis inversia).

4. Semdegi paTologiebis ararseboba:

Tavis tramvuli dazianeba.

intrakranialuri sisxlCaqceva.

feoqromocitoma.

epikardiuli koronaruli arteriebis obstruqciuli daavadeba.

miokarditi.

hipertrofiuli kardiomiopaTia

Page 16: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

16

2008 wels arsebuli masalis analizis safuZvelze SemoTavazebuli

sadiagnostiko kriteriumebi gadaxedil iqna, mciredi modificireba

ganicada da mowodebul iqna Mayo-s klinikis modificirebuli

kriteriumebi, romlebic dResdReobiT aRiarebulia apikaluri balonuri

sindromis sadiagnostiko:.

1. marcxena parkuWis Sua segmentebis tranzitoruli hipokinezia, akinezia

an diskinezia, marcxena parkuWis apikaluri ubnis kumSvadobis darRveviT an

mis gareSe. regionaruli darRvevebi scildeba erTi epikardiuli

koronaruli arteris vaskularizaciis ubans. xSiria (Tumca yovelTvis ar

gvxvdeba) maprovocirebeli stresuli faqtoris arseboba

2. angiografiulad mniSvnelovani koronaruli obstruqciis ararseboba an

aTerosklerozuli folaqis rupturis ararseboba.

3. axlad aRmocenebuli eleqtrokardiografiuli cvlilebebi (ST-segmentis

elevacia da/an T kbilis inversia) an kardiuli troponinis koncentraciis

mciredi momateba.

4. Semdegi paTologiebis ararseboba:

feoqromocitoma

miokarditi

2006 wels amerikis gulis asociaciis mier sindromi Setanil iqna

kardiomiopaTiebis klasifikaciaSi rogorc pirveladad SeZenili

kardiomiopaTia [155]

mwvave balonuri sindromi upiratesad qalebSi gvxvdeba, mkveTri genderuli

ganwyoba sxvadasxva monacemebis mixedviT SemTxvevaTa 82-100%-Si fiqsirdeba

[55, 65-70] da pacientTa asaki 10-dan 89 wlamde meryeobs (saSualo asaki 58-

77 welia [23, 67]. bolomde Seswavlli araa Tu ratom aRmocendeba

sindromi upiratesad postmenopauzuri asakis qalebSi. arsebobs mosazreba,

rom sasqeso hormonebi (kerZod estrogenebi) mniSvnelovan zegavlenas

axdenen simpaTikur neirohumorul reaqciebze, iseve rogorc koronarul

vazoreaqtiulobaze [58]. sainteresoa, rom stresTan dakavSirebuli

Page 17: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

17

miokardiuli disfunqciis praqtikulad yvela forma upiratesad

mdedrobiTi sqesis warmomadgenlebSi gvxvdeba, rac garkveul

tendenciurobaze miuTiTebs, Tumca kateqolaminebis metabolizmis

Taviseburebani qalebSi da mamakacebSi erTob kompleqsuria, mamakacebSi

qalebTan SedarebiT fonuri simpaTikuri aqtivoba maRalia [7,8], emociuri

stresis fonze plazmaSi mocirkulire kateqolaminebis koncentraciis

ufro mkveTri zrda SeiniSneba [218, 125], da kateqolaminebiT inducirebuli

vazokonstriqciis mimarT mgrZnobelobac metad gazrdilia [172], Tumca

qalebSi SeiniSneba gazrdili sensitivoba simpaTikurad inducirebuli

staningis mimarT [171, 166, 263, 265].

mwvave balonuri sindromis manifestirebis momentisaTvis yvelaze xSir

klinikur simptomebs tkivili gulis areSi (SemTxvevaTa 62-73%) da qoSini

(SemTxvevaTa 13-23%) warmoadgens [18, 19]. Tumca sindromi SesaZloa

manifestirebuli iyos kardiogenuli Sokis (4.2%) an parkuWTa fibrilaciis

saxiTac (1.5%) [265]. calkeul SemTxvevebSi sawyis simtomad SesaZloa

sinkopec iyos warmodgenili [29, 32, 39].

mwvave balonuri sindromis aRmoceneba xSir SemTxvevaSi dakavSirebulia

mwvave emociuri an fizikuri stresoris arsebobasTan [104], emociuri

stresi SesaZloa dakavSirebuli iyos ojaxis wevrebis an megobrebis

gardacvalebasTan, samsaxureobriv problemasTan, axloblebTan kamaTTan,

seriozul finansur danakargTan da a.S. [198] is SemTxvevaTa 21.7-32.5%-Si

gvxvdeba. fizikuri stresis mizezs xSir SemTxvevaSi warmoadgens mZime

fizikuri samuSao, sxvadasxva qirurgiuli Careva, asTmuri statusi,

stomatologiuri manipulacia da a.S [163], fizikuri stresoris arseboba

SemTxvevaTa 32.1-43.9 %-Si fiqsirdeba. Tumca sxvadasxva kvlevis monacemebis

mixedviT mwvave apikaluri balonuri sindromis SemTxvevaTa daaxloebiT

28.7-40.3 %-Si raime saxis maprovocirebeli fizikuri an emociuri

stresoris identificireba ar xerxdeba [102, 101]. Prasad-is da Tanaavtorebis

mier [202] mowodebuli yvelaze xSirad aRwerili maprovocirebel

faqtorebis CamonaTvalia:

Page 18: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

18

emociuri stresis gamomwvevi sxvadasxva faqtorebi – ojaxis wevris an

megobris gardacvaleba, cudi informaciis Setyobineba: informacia

avadmyofobis Taobaze, ganqorwineba, Zlieri emociuri kamaTi, moxsenebiT

gamosvla auditoriis winaSe, finansuri danakargi, saavtomobilo

katastrofa.

fizikuri stresis ganmapirobebeli sxvadasxva faqtorebi: arakardiuli

profilis operaciebi an Carevebi (qolecisteqtomia, histereqtomia,

stomatologiuri manipulacia).

sxvadasxva mZimed mimdinare eqstrakardiuli paTologia, bronquli asTma,

qronikuli obstruqciuli bronqitis gamwvaveba, mwvave qolecistiti,

fsevdomembranozuli koliti.

Zlieri tkivili (gamowveuli kiduris motexilobiT, Tirkmlis kolikiT,

pnevmoToraqsi).

kokainis gamoyeneba.

Tireotoqsikozi.

dobutaminis infuzia stres eqokardiografiis Catarebisas.

arsebobs mosazreba, rom garkveuli paTologiebi da riskis faqtorebi

SesaZloa garkveul maprovocirebel rols TamaSobdnen mwvave apikaluri

sindromis aRmocenebaSi. Burgdorf da kolegebis mier warmodgenil masalaSi

[29] mwvave apikaluri balonuri sindromis mqone pacientebis 23.6% -s

diagnostirebuli hqonda sxvadasxva lokalizaciis avTvisebiani simsivne.

aRniSnuli maCvenebeli ramdenjerme aRemateba avTvisebiani simsivnis zogad

gavrcelebas mozrdilTa populaciaSi (7.8% evropaSi da 8.2% a.S.S.-Si) da

Sesabamisad garkveul mizez-Sedegobriv kavSirze SeiZleba miuTiTebdes [30].

avtorebis azriT, avTvisebiani simsivnis arsebobis SemTxvevaSi pacientebs

SesaZloa aReniSnebodeT momatebuli bazaluri simpaTikuri aqtivobis foni

da paraneoplaziuri mediatorebis zegavlena kardiul receptorebze [78, 69,

105].

Page 19: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

19

Summers-is da kolegebis mier warmodgenil naSromSi gamaxvilebul iqna

yuradReba, rom mwvave apikaluri balonuri sindromis mqone pacientebSi

dafiqsirda qronikuli fsiqiatriuli paTologiebis maRali sixSire

(kerZod pacientTa 2/3-s diagnostirebuli hqonda qronikuli SfoTva an

depresia) rac zogad populaciasTan mimarTebaSi gacilebiT maRalia [251]

da sindromis aRmocenebis risk faqtorad SesaZloa iqnas ganxiluli.

Citro-s da kolegebis mier Catarebuli dakvirvebis Sedegad gamoiTqva

mosazreba rom mwvave apikaluri balonuri sindromis aRmocenebas

genderuli da asakobrivi Taviseburebebis garda qronobiologiuri

Taviseburebebic axasiaTebs [39], kerZod mwvave koronaruli sindromisgan

gansxvavebiT, romlis aRmoceneba piks zamTris sezonze aRwevs mwvave

apikaluri balonuri sindromi upiratesad zafxulis TveebSi

manifestirdeba da SemTxvevaTa raodenobrivi piki ivlisis TveSi

aRiniSneba. Tumca riT SeiZleba iyos es ganpirobebuli bundovania.

apikaluri balonuri sindromis sawyisi aRwerisas mkvlevarTa mier

ZiriTadad warmodgenili iyo kardiomiopaTiis is morfologiuri

variantebi sadac marcxena parkuWis kumSvadi funqciis darRveva ZiriTadad

warmodgenili iyo Sua da apikaluri segmentebis hipo-akineziis an

diskineziis saxiT, bazaluri segmentebis normaluri an hiperdinamiuri

sistoluri funqciis fonze [2,3,4, 106, 109]. 2006 wels Hurst da kolegebis

mier pirvelad iqna warmodgenili mwvave apikaluri balonuri sindromis

axali morfologiuri varianti, e.w mid-ventrikuluri forma (midventricular

ballooning) [105]. marcxena parkuWis specifikuri segmenturi asinergiis

suraTiT: Sua segmentebis mkveTrad darRveuli kumSvadobis fonze

apikaluri da bazaluri segmentebis normaluri kumSvadi funqciiT.

SemdgomSi sxvadasxva avtoris mier aRweril iqna apikaluri balonuri

sindromis midventrikuluri variantis araerTi SemTxveva da

statistikurad is warmodgenilia SemTxvevaTa 1/3-Si.

mwvave apikaluri balonuri sindromis farTod diagnostirebis pirobebSi

bolo wlebSi svadasxva axali morfologiuri variantis aRwerac moxda.

2006 wels van de Walle da avtorebis mier pirvelad iqna warmodgenil

Page 20: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

20

erTeuli SemTxvevebi mwvave apikaluri balonuri sindromis e.w. invertuli

formis Taobaze (inverted apical ballooning syndrome) [271], marcxena parkuWis

bazaluri segmentebis damaxasiaTebeli disfunqciiT Sua da apikaluri

segmentebis normaluri kumSvadobis fonze. Haghi da kolegebis mier

aRweril iqna apikaluri balonuri sindromis e.w biventrikuluri formebi

[88] marjvena parkuWis gamoxatuli sistoluri disfunqciiT. xolo 2010

wels Mrdovic da kolegebis mier aRweril iqna izolirebulad marjvena

parkuWis tranzitoruli balonirebis SemTxvevebi [162]

Page 21: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

21

1.2 mwvave balonuri sindromis eleqtrokardiografiuli

maxasiaTeblebi

mwvave apikaluri balonuri sindromis manifestaciis momentisaTvis

inicialur eleqtrokardiogramaze dafiqsirebuli cvlilebebidan yvelaze

xSiria ST-segmentis elevacia (sxvadasxva monacemebis mixedviT es

maCvenebeli 76.4 – 88.3%-s Seadgens) [30, 23, 29], aseve xSirad fiqsirdeba T-

kbilis inversia (SemTxvevaTa 58.1 -70%) da paTologiuri Q-kbilis arseboba

(25.7 - 38.3%). ST-segmentis elevacia upiratesad prekordialur ganxrebSi

gvxvdeba [2], da miokardiumis mwvave infarqtTan SedarebiT naklebad

manifestirebulia [3, 4, 134]. iSviaT niSans warmoadgens ST-segmentis

konkordantuli cvlilebebi reciprokul ganxrebSi [184], da praqtikulad

ar gvxvdeba ST-segmentis elevacia izolirebulad lateralur an qveda

ganxrebSi [183, 184]. Tamura da kolegebis monacemebiT sakmaod iSviaTad

gvxvdeba ST-segmentis elevacia V1 da aVL ganxrebSi, xolo ST-segmentis

elevacia ≥ 1mm V2-V5 ganxrebSi da imavdroulad ST-segmentis elevaciis

ararseboba V1 ganxraSi SeiZleba miuTiTebdes sindromis arsebobaze 74.2 %

mgrZnobelobiT da 80.6% specifiurobiT, da Sesabamisad klinikuri

mniSvneloba eniWebodes miokardiumis mwvave infarqtisgan adreul etapze

diferencirebaSi [256].

mwvave periodSi damaxasiaTebelia QT-intervalis prolongireba,

(SemTxvevaTa 26-48%-Si) da misi maCvenebeli saSualod 450 -501 msec meryeobs

[57]. QT-intervali uxSiresad normalizacias ganicdis klinikuri sindromis

manifestaciidan 2-3 dReSi [47].

qvemwvave periodSi paTognomur niSans warmoadgens T-kbilis Rrma inversia

romelic sxvadasxva avtoris monacemiT SemTxvevaTa 68-100% -Si aRiniSneba

[183, 184, 256].

mwvave periodSi araiSviaTad gvxvdeba ritmis sxvadasxva tipis darRveva

warmodgenili winagulTa cimcimis [50], parkuWovani eqstrasistoliis an

iSviaT SemTxvevaSi parkuWTa fibrilaciis saxiT [92].

Page 22: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

22

1.3 mwvave apikaluri balonuri sindromi da kardiospecifiuri

biomarkerebi

praqtikulad yvela kvlevis monacemiT pacientebs mwvave apikaluri

balonuri sindromiT aReniSnebaT kardiuli markerebis koncentraciis

momateba [286]. kvlevaTa seriaSi [235, 236] sadac gansazRvruli iyo

troponinis maCvenebeli (TnT an TnI) inicialuri momentisaTvis dafiqsirda

troponinis maCveneblis gazrda saSualod 86.2%-Si (72-100%-Si), xolo 3

kvlevis monacemebis mixedviT CK-MB-is koncentraciis mateba dafiqsirda

73.9%-Si (40-100%) [53,67,68,69]. aRsaniSnavia, rom kardiuli markerebis mateba

Cveulebriv mcired gamoxatul xasiaTs atarebs da disproporciulia

arsebuli regionaluri kumSvadi funqciis darRvevis [251].

Akashi et al. monacemebiT mwvave apikaluri balonuri sindromis mqone

pacientebs xSirad aReniSnebaT mwvave fazaSi plazmaSi mocirkulire

natriurezuli peptidis (BNP – brain natriuretic peptide) koncentraciis mateba,

rac parkuWis disfunqciis markeria da misi maCvenebeli mWidro

korelaciaSia marcxena parkuWis saboloo diastolur wnevasTan [4].

Page 23: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

23

1.4 mwvave balonuri sindromis mqone pacientebSi marcxena

parkuWis kaTeterizaciis monacemebi da specifiuri

eqokardiografiuli korelatebi

Gianni da kolegebis monacemebiT [82] 14 sxvadasxva kvlevis analizma aCvena,

rom saSualod pacientTa 80.6%-Si (CI: 73.1 -86.4%) aRiniSneboda srulad

intaqturi koronaruli arteriebis arseboba, xolo danarCen SemTxvevebSi

gamoxatuli iyo hemodinamikurad aramniSvnelovani koronaruli

stenozireba (<50%).

marcxena parkuWis gamomaval traqtSi tranzitoruli wnevis gradientis

dafiqsireba sxvadasxva kvlevis monacemebiT SesaZlebeli gaxda SemTxvevaTa

12.5-23%-Si [33, 82].

marcxena parkuWis sistoluri funqciis SefasebisTvis sxvadasxva avtoris

mier gamoyenebulia eqokardiografia, ventrikulografia an gamokvlevis

orive meTodi [2,4,30,31]. inicialuri momentisaTvis pacientebs Cveulebriv

aReniSnebaT marcxena parkuWis globaluri kumSvadi funqciis

mniSvnelovani daqveiTeba, sxvadasxva kvlevis monacemiT gandevnis fraqciis

maCvenebeli meryeobs 20-49%-s Soris [3,82], da segmenturi disfunqciis

mkveTrad damaxasiaTebeli suraTi: marcxena parkuWis Sua da apikaluri

segmentebis akinezia-diskinezia. Tumca klinikidan gaweris momentisaTvis

praqtikulad yvela avtori aRniSnavs globaluri sistoluri funqciis

mniSvnelovan gaumjobesebas manifestirebuls gandevnis fraqciis

maCveneblis mkveTri zrdiT (EF - 60-76%) da regionaluri darRvevebis

praqtikulad srul normalizacias, [4, 53, 82, 138, 140].

Page 24: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

24

1.5 mwvave balonuri sindromis ganviTarebis etiopaTogenezuri

Teoriebi

mwvave balonuri sindromis pirveli aRweris Semdeg arsebobs konsensusi

mkvlevarTa Soris miokardiuli staningis arsebobis Taobaze, Tumca am

SemTxvevaSi macxena parkuWis tranzitoruli disfunqciis gamomwvevi zusti

etiopaTogenezi cnobili araa da mizezad ramdenime paTfiziologiuri

meqanizmia mowodebuli, romelTa Soris uxSiresad ganixileba Semdegi

Teoriebi: tranzitoruli epikardiuli vazospazmi [3], mikrovaskularuli

disfunqcia [57,78,98], midventrikuluri obstruqciuli apikaluri staningi

[45,48], kateqolamin inducirebuli miokardiuli staningi [89, 93, 105], da a.S

mwvave balonuri sindromis pirveli, ZiriTadad iaponur populaciaSi

SemTxvevebis aRwerisas aRniSnuli sindromis ganviTarebis mizezad mravali

avtori moiazrebda tranzitorul epikardiul vazospazms [59,82], Tumca

kvlevebSi spontanuri multikoronaruli epikardiuli spazmi mxolod

erTeul SemTxvevebSi iqna dafiqsirebuli (212 gamokvleuli pacientidan 3

SemTxvevaSi, 1.14%) [82], ramdenime mkvlevaris mier gamoyenebul iqna

provokaciuli sinjebi ergonovinis da acetilqolinis infuziis saxiT

Tumca multisisxlZarRvovani epikardiuli vazospazmis dafiqsireba

SesaZlebeli gaxda SemTxvevaTa mxolod 11%-Si [259], gamoiTqva mosazReba,

rom xandazmuli asakis mqone pirebSi xSiria endoTeliaruli disfunqciis

arseboba, ramac provokaciuli sinjebis Catarebisas SesaZloa gamoiwvios

koronaruli vazospazmi. Sesabamisad mravali avtori aRniSnuli hipoTezis

WeSmaritebas eWvqveS ayenebs [66, 203, 204].

2005 wels Ibanez-is da kolegebis mier Seswavlil iqna mwvave balonuri

sindromis mqone 5 pacienti, romlebsac angiografiulad ar aReniSnebodaT

mniSvnelovani koronaruli stenozireba, Tumca intrakoronaruli

ultrabgeriTi gamokvleviT dafiqsirda wina daRmaval arteriaSi gamskdari

aTerosklerozuli folaqis arseboba [107], xuTive pacientis SemTxvevaSi

gamoxatuli iyo kargad ganviTarebuli wina daRmavali arteria

(mwvervalidan qveda kedelze gadasvliT), avtorebis mier gamoiTqva

mosazreba, rom SesaZlebelia sindromis ganviTareba dakavSirebuli iyos

aTerosklerozuli folaqis rupturasTan romelic koronaris kedlSi

Page 25: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

25

fiqsirdeba da rig SemTxvevaSi SeuZlebelia koronaruli angiografiiT

misi zusti diagnostireba, xolo kargad ganviTarebuli wina daRmavali

arteria praqtikulad marcxena parkuWis Sua da distaluri segmentebis

srul vaskularizacias ganapirobebs riTac aixsneba dazianebis didi keris

arseboba. avtorebi aseve ar gamoricxavdnen sindromis aRmocenebis

paTogenezSi kateqolaminebis rols, mwvave stresuli mdgomareobis fonze

sisxlSi matulibs pro-anTebiTi citokinebis da kateqolaminebis

koncentracia, rac Tavis mxriv ganapirobebs vazokonstriqcias da

arteriuli wnevis matebas, Sedegad aramdgradi aTerosklerozuli folaqis

mTlianobis darRvevisTvis xelSemwyobi pirobebis Seqmnas [106].

Tumca zemoTaRniSnuli meqanizmi srulad ver xsnis sindromis ganviTarebis

Taviseburebebs da regionaluri kumSvadobis darRvevis specifiur

korelats (romelic Cveulebriv ar Seesabameba erTi konkretuli

koronaris vaskularizaciis ubans).

2005 wels Mireli da avtorebis mier gamoiTqva mosazreba, rom mwvave

balonuri sindromis aRmoceneba dakavSirebuli SeiZleba yofiliyo

marcxena parkuWSi dinamiuri intraventrikuluri gradientis

ganviTarebasTan [166]. specifiuri miokardiuli arqiteqtonikis mqone

pirebSi (lokalizebuli mid-ventrikuluri septaluri hipertrofiiT)

sxvadasxva faqtorebis zegavleniT (iseTi rogoricaa dehidratacia an

plazmaSi mocirkulire kateqolaminebis momatebuli koncentracia)

SesaZlebelia aRmocendes tranzitoruli mid-ventrikuluri obstruqcia,

rac marcxena parkuWs or mofunqcionire nawilad yofs, mkveTrad gazrdili

RrusSiga wneviT distalur (apikalur) nawilSi. aRniSnuli faqtori

(mkveTrad gazrdili kedlismieri stresi) ganapirobebs marcxena parkuWis

Sua da distaluri segmentebis subendokardiul iSemias da damaxasiaTebel

kumSvad disfunqcias. maprovocirebeli faqtorebis moxsnasTan erTad ki

distaluri segmenturi funqciis aRdgenas. zemoT aRniSnuli hipoTeza

mecnieruli kamaTis sagans warmoadgens, radgan dinamiuri gradientis

arseboba mwvave apikaluri balonuri sindromis mqone pacientTa mxolod

mcire nawilSi fiqsirdeba da araa marTebuli aRniSnuli Teoriis

calsaxad gatareba mTel populaciaze.

Page 26: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

26

dResdReobiT literaturaSi farTod ganixileba mwvave apikaluri

sindromis ganviTarebis kateqolaminerguli Teoria [203, 204, 4]. SesaZloa

kateqolaminebi trigerul rols TamaSobdnen sindromis aRmocenebaSi,

radgan xSirad gvxvdeba iseTi fsiqologiuri da fiziologiuri

maprovocirebeli faqtorebi romlebic kateqolaminebis Warb

produqciasTan arian dakavSirebuli [3, 279]. mwvave apikaluri balonuri

sindromis mqone pacientebSi plazmaSi kateqolaminebis da maTi

metabolitebis koncentracia gansazRvruli iyo sxvadasxva kvlevaSi [88,

262], SemTxvevaTa 74,3%-Si mwvave fazaSi dafiqsirda norepinefrinis

koncentraciis mateba [280].

Wittstein et al. mier Sefasebul iqna mwvave balonuri sindromis mqone 13

pacientSi da miokardiumis mwvave infarqtis mqone 7 pacientSi (gulis

ukmarisoba Killip III ) prezentaciis momentisaTvis plazmaSi mocirkulire

kateqolaminebis koncentracia. es ukanaskneli TiTqmis 3-jer ufro maRali

aRmoCnda mwvave apikaluri balonuri sindromis SemTxvevaSi [280].

avtorebis mier gamoiTqva mosazreba, rom mocirkulire kateqolaminebis

maRali koncentraciis pirobebSi SesaZlebelia miocitebis pirdapiri

dazianeba (gamowveuli cAMP-iT ganpirobebuli kalciumiT datvirTviT) [89],

rac morfologiurad kumSvadi jaWvebis nekrozis histologiuri suraTiT

SeiZleba iyos warmodgenili [57]. Tumca avtorebis azriT lokalur

sinafsSi kateqolaminebis Warbi gamoTavisufleba ar unda iyos ZiriTadi

paTfiziologiuri meqanizmi, radgan norepinefrinis koncentracia da

simpatikuri nervuli terminalebis ganawileba marcxena parkuWis bazalur

segmentebSi ufro kargad aris gamoxatuli, Sua da apikalur segmentebTan

SedarebiT [208], Tumca aseve cnobilia, rom apikalur nawils gaaCnia

momatebuli mgrZnobeloba mocirkulire kateqolaminebis mimarT, da

avtorebis azriT gasaTvaliswinebelia kateqolaminebiT inducirebuli

mikrovaskuluri disfunqciis rolic sindromis aRmocenebaSi [218].

Page 27: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

27

1.6 anevrizmuli subaraqnoiduli hemoragia da kardiuli darRvevebi.

subaraqnoiduli hemoragiis fonze ganviTarebuli kardiomiopaTiis

neirogenuli meqanizmi

mwvave subaraqnoidul hemoragiasa da sxva saxis intrakranialur

sisxlCaqcevis fonze aRmocenebuli kardiopulmonuri disfunqcia da

sxvadasxva saxis kardiuli neirofunqciuri darRvevebi kargad cnobili

fenomenia da pirvelad aRweril iqna 1903 wels Cushing-is mier. mogvianebiT

1947 wels ki Byer da kolegebis mier pirvelad iqna aRweril mwvave

subaraqnoiduli hemoragiis fonze ganviTarebuli eleqtrokardiografiuli

cvlilebebi [34].

dResdReobiT aRiarebuli Teoriis mixedviT, cerebruli arteriis

anevrizmis rupturas mosdevs e.w simpaTikuri Stormi, es ukanaskneli

SesaZloa manifestirebul iyos mTeli rigi eqstracerebruli

fiziologiuri gamovlinebebiT: arteriuli wnevis, guliscemis da sunTqvis

sixSiris, kanis temperaturisa da sekretoruli cvlilebiT.

mwvave insultis da krunCxviTi sindromis fonze gardacvlil adamianTa

autofsiuri masalis mikroskopuli Seswavlisas aRwerilia

sebendokardiuli hemoragiis suraTi. Semdgomma kvlevebma gaamyara

mosazreba rom es cvlilebebi momatebuli simpatikur stimulaciiT unda

yofiliyo gamowveuli. Offerhaus da Van Gool aCvenes, rom intrakranialuri

hemoragiis mqone pacientebis miokardiumSi aRiniSneba kateqolaminebis

momatebuli koncentracia [45, 141, 143]. histologiurad am fonze

ganviTarebuli cvlilebebi warmodgenilia infiltrirebuli monocitebiT

garSemortymuli miocitebiT, intersticialuri hemoragiis suraTiT da

miofibrilebis degeneraciiT [49, 52, 56, 58]. aRniSnuli paTologiuri

cvlilebebi cnobilia kumSvadi jaWvebis nekrozis, miocitolisisis an

miofibrilaruli degeneraciis sexelwodebiT [59, 61, 63, 71, 118]. iSemiiT

inducirebuli dazianebisagan gansxvavebiT, sadac nekrozis kera

konkretuli koronaris vaskularizaciis ubans Seesabameba,

intrakranialuri hemoragiis dros dazianebis kerebi upiratesad

vegetatiuri nervuli daboloebebis axlos lokalizdeba da identuria

Page 28: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

28

sxva savaraudod aseve simpaTikuri hiperstimulaciiT gamowveuli

dazianebebisa (mag. kateqolaminebis infuziis an hipoTalamusis

hiperstimulaciis fonze ganviTarebuli) [157-159, 21]. sainteresoa is faqtic,

rom miokardiumis infarqtis dros koagulaciuri nekrozi Cveulebriv

mwvave iSemiis aRmocenebidan ramdenime saaTSi yalibdeba, maSin rodesac

neirogenuli miokardiuli dazianeba ramdenime wuTis Semdeg vlindeba, da

ujredul doneze calsaxad gansxvavdeba iSemiiT inducirebuli

dazianebisagan. morfologiur suraTSi Warbobs mononuklearuli

infiltracia, adreuli kalcifikacia da kardiomiocitebis

hiperkontraqtiluri mdgomareoba [17,75, 95, 97, 116].

subaraqnoiduli hemoragiis fonze ganviTarebuli kardiuli disfunqciis

neirogenul meqanizmze metyvelebs is faqtic, rom xSirad gvxvdeba

anamnezSi raime saxis kardiuli darRvevebis ar mqone axalgazrda pirebSi

[119-121].

Page 29: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

29

1.7. anevrizmuli subaraqnoiduli hemoragiis fonze aRmocenebuli

miokardiumis kumSvadi funqciis tranzitoruli darRveva

(globaluri da/an regionuli sistoluri disfunqcia)

mwvave subaraqnoiduli hemoragiis fonze miokardiumis globaluri da

regionaluri kumSvadi funqciis tranzitoruli darRveva gvxvdeba am

paTologiis mqone pacientTa daaxloebiT 10-28%.-Si [130, 206, 86].

miokardiuli disfunqcia Cveulebriv nevrologiuri katastrofis

aRmocenebidan mcire droSi viTardeba da SeiniSneba mWidro korelacia

marcxena parkuWis sistolur-diastolur disfunqciasa da nevrologuri

dazianebis simZimes Soris [14, 123, 196]. regionaluri kumSvadi funqciis

darRveva yvelaze TvalsaCinod pirveli 48 saaTis ganmavlobaSi vlindeba

[40], da SedarebiT gaumjobesebas ganicdis 3-8 dRis ganmavlobaSi [201].

globaluri kardiuli disfunqcia Cveulebriv reverzibeluri xasiaTisaa

da praqtikulad srul normalizacias ganicdis klinikidan gaweris

momentisaTvis [47]. sagulisxmoa is faqti, rom subaraqnoiduli hemoragiis

fonze ganviTarebuli Tavis tvinis sikvdilis dafiqsirebis SemTxvevaSi

pacientebi rigi mkvlevaris mier ganixilebian gulis transplantaciis

potenciur donorebad.

subaraqnoiduli hemoragiis fonze ganviTarebuli segmenturi miokardiuli

disfunqcia mkafiod gamorCeuli suraTiT xasiaTdeba da calsaxad

ganasxvavdeba iSemiiT inducirebuli dazianebisgan [14,15, 86, 87].

damaxasiaTebelia upiratesad marcxena parkuWis bazaluri da Sua

segmentebis kumSvadi funqciis darRveva, mwvervalis normaluri

kumSvadobis fonze [14, 250]. erT-erTi retrospeqtuli kvlevis mixedviT

subaraqanoiduli hemoragiis fonze vlindeboda globaluri da regionuli

kumSvadi disfunqcia, romelic Seqcevad xasiaTs atarebda da upiratesad

moicavda wina da winaseptaluri kedlis Sua da bazalur segmentebs [250],

Tumca regionuli disinergia aseve SesaZloa warmodgenili iyos

qvedaseptaluri da winalateraluri kedlebis Sua segmentebis

kumSvadobis darRveviTac [57]

Page 30: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

30

marcxena parkuWis regionuli segmenturi disinergiis zemoTaRniSnuli

modeli (upiratesad bazaluri disfunqcia) zustad Seesabameba marcxena

parkuWSi simpaTikuri nervuli daboloebebis anatomiur ganawilebas da

amyarebs mosazrebas subaraqnoiduli hemoragiis fonze miokardiumis

dazianebis neirogenul meqanizmis Taobaze [110, 111, 296].

regionuli kumSvadi disfunqcia asocirebulia kardiuli markerebis

(kerZod troponin T-s) momatebul koncentraciasTan, Tumca ar aRiniSneba

asociacia regionalur sistolur disfunqciasa da mocirkulire

kateqolaminebis koncentracias Soris [45].

subaraqnoiduli hemoragiis mqone pacientebSi arsebobs myari korelacia

miokardiumis simpaTikuri denervacias da regionalur kumSvad disfunqcias

Soris, maSin rodesac am darRvevebis fonze kardiuli perfuzia normis

farglebSia [294]. funqciuri kardiuli denervaciis mqone pacientebs

aReniSnebaT regionaluri kumSvadobis gauaresebuli maCvenebeli da

kardiuli markerebis mniSvnelovnad momatebuli koncentracia kardiuli

denervaciis armqone pacientebTan SedarebiT [75]. normaluri perfuziis

arseboba Tavis mxriv gamoricxavs iSemias, rogorc kardiuli disfunqciis

aRmocenebis mizezs. pacientTa axalgazrda asaki da anevrizmis

lokalizacia Tavis tvinis wina arteriis auzSi warmoadgendnen

miokardiuli kumSvadi disfunqciis ganviTarebis damoukidebel

prediqtorebs [15, 128].

arsebobs mWidro korelacia nevrologiuri dazianebis simZimes da

regionaluri kumSvadi disfunqcias Soris [55,260,261,266], Tavis mxriv

regionaluri kumSvadi funqciis darRveva momatebuli sikvdilobis myar

prediqtors warmoadgens [58,35,38].

Zaroff da kolegebis azriT unda arsebobdes garkveuli memkvidruli

ganwyoba subaraqnoiduli hemoragiis fonze garkveuli jgufis pacientebSi

miokardiumis kumSvadi disfunqciis aRmocenebis sasargeblod [293]. mWidro

asocoacia vlindeba β-1, β-2, and α adrenoreceptorebis polimorfizmsa da

miokardiumis kumSvadi disfunqciis ganviTarebis risks Soris.

polimorfuli genotipis mqone pacientebi asocirebuli arian

Page 31: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

31

kateqolaminebis mimarT momatebul mgrZnobelobasTan da subaraqnoiduli

hemoragiis fonze kardiuli dazianebis aRmocenebis 3-4.8-jer gazrdil

riskTan. xolo ori specifiuri genotipis kombinaciis SemTxvevaSi

kardiuli dazianebis aRmocenebis riski nevrologiuri katastrofis fonze

Sesabamisad 10-15-jer izrdeba. aRniSnuli monacemi amyarebs hipoTezas, rom

subaraqnoiduli hemaoragiis fonze aRmocenebuli kardiuli disfunqcia

neirokardiogenuli dazianebis Sedegia.

Page 32: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

32

1.8 mwvave anevrizmuli subaraqnoiduli hemoragia da

eleqtrokardiografiuli cvlilebebi

subaraqnoiduli hemoragiis fonze ganviTarebuli eleqtrokardiografiuli

cvlilebebi, warmodgenili T kbilis Rrma inversiiT da QT intervalis

prolongirebiT pirvelad aRweril iqna Byer da kolegebis mier 1947 wels

[34] da sxvadasxva kvlevis monacemebiT fiqsirdeba pacientTa 27-100 %-Si [25,

56,62,79,118]. Brouwers da kolegebis mixedviT, subaraqnoiduli hemoragiis

fonze eleqtrokardiografiuli cvlilebebi upiratesad pirveli 72 saaTis

ganmavlobaSi vlindeba da xSirad warmodgenilia repolarizaciis

sxvadasxva tipis darRvevebiT, romelic moicavs ST-segmentis, T-kbilis, U-

kbilis cvlilebebs, QT- intervalis prolongirebas [127,132, 285]. xSiria T

kbilis inversia, romelic subaraqnoiduli hemoragiis fonze SemTxvevaTa

daaxloebiT 55%-Si aisaxeba [284]. damaxasiaTebelia Rrma, gafarToebuli

inversiuli T-kbilebi, romlebic literaturaSi e.w. ‘cerebruli’,

‘neirogenuli’ an ‘giganturi’ T-kbilis saxelwodebiT arian cnobili [92, 114,

115]. erT-erT paTognomur eleqtrokardiografiul niSans warmoadgens T-

kbilis inversiis da QT intervalis prolongirebis erTdrouli arseboba,

es ukanaskneli pacientTa 45-71 %-Si gvxvdeba [186, 296] da xSirad asaxavs

dagvianebul parkuWovan repolarizacias da parkuWovani ariTmiisadmi

mzaobas.

miokardiuli iSemiisaTvis damaxasiaTebeli ekg cvlilebebis

(eleqtrokardiografiulad gamoxatuli ST-segmentis depresiisa an iSemiuri

T kbilis) arsebobis miuxedavad subaraqnoiduli hemoragiiT gardacvlil

pacientTa autofsiuri masalis Seswavlisas ar dasturdeba koronaruli

paTologiis arseboba [79, 223]. Kono da kolegebis mier warmodgenili 12

pacientis SemTxvevaSi, romelTac subaraqnoiduli hemoragiis fonze

eleqtrokardiografiulad gamouvlindaT ST segmentis elevacia,

angiografiulad arc erT SemTxvevaSi ar dadasturda koronaruli

paTologiis an vazospazmis arseboba [58]. subaranoiduli hemoragiis mqone

406 pacientis, eleqtrokardiografiuli monacemebis Sefasebisas

Page 33: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

33

SemTxvevaTa 19% -Si aRiniSna R kbilis amplitudes mateba, 15%-Si ST-

segmentis depresia prekordialur ganxrebSi, Tkbilis sxvadasxva tipis

cvlilebebi (32%) da QT intervalis prolongireba (23%-Si). sxva kvlevis

monacemebiT [73, 94, 100] subaraqnoiduli hemoragiis mqone pacientebSi

xSirad fiqsirdeba winagulovani depolarizaciis cvlilebebic,

gamoxatuli maRali P-kbilebi (>2.5 mm amplitudiT) da RR intervalis

Semokleba (<100 ms) [116,118]. aseve xSiria U-talRis arseboba, upiratesad

prolongirebul QT intervalTan kombinaciaSi 94,[146],

subaraqnoiduli hemoragiis fonze xSiria sxvadasxva tipis gulis riTmis

darRvevis aRmoceneba. Pasquale da kolegebis mier mwvave periodSi

Catarebuli 24-saaTiani holteris monitorirebiT pacientTa 90%-Si

sxvadasxva tipis ritmis darRveva dafiqsirda [69], xSiri iyo parkuWovani

eqstrasistoliis, parkuWovani bigeminiisa da trigeminiis, aseve ‘R-on-T’

fenomeni (SemTxvevaTa 46%-Si), supraventrikuluri taqikardiis epizodebi

(pacientTa 36%-Si), sinusuri bradikardiis (39%) da sinoatrialuri blokis

(21%) SemTxvevebi. aritmiebis aRmocenebis sixSire SedarebiT maRali iyo

nevrologiuri SemTxvevidan pirveli 48 saaTis ganmavlobaSi [10, 78, 232],

sagulosxmoa, rom aRniSnuli kvlevis mixedviT ver gamovlinda korelacia

daavadebis klinikur simZimes, anevrizmis lokalizacias, pacientis asaksa

da aritmiebis aRmocenebis sixSires Soris [20-25, 36]. Stober da kolegebis

mier aRweril iqna xSiri parkuWovani eqstrasistoliis SemTxvevebi

(pacientTa 54%-Si), asistoliis epizodebi (27%), sinusuri bradikardiis

(23%) da winagulTa fibrilaciis (4%) SemTxvevebi. ventrikuluri

taqikardiis garbenebi registrirebulia monitorirebulTa 20%-Si.

sxvadasxva tipis ritmis darRveva vlindeba pacientTa daaxloebiT erT

mesamedSi da xSiria sicocxlisaTvis saSiSi ariTmiebis iseTi rogorica

parkuWovani fibrilacia an ‚torsade de pointe’ [87].G sagulisxmoa, rom

subaraqnoiduli hemoragiis fonze aRmocenebuli ariTmiebi Cveulebriv

asocirebuli arian sikvdilobis momatebul riskTan [146,102,195,232].

mwvave subaraqnoiduli hemoragiis fonze aRmocenebuli

eleqtrokardiografiuli cvlilebebi neirogenuli meqanizmiTaa

Page 34: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

34

ganpirobebuli. gulis eleqtrogenezis aRniSnuli cvlilebebs safuZvlad

udevs intensiuri simpaTikuri stimulacia, ganpirobebuli insuluri qerqis

disfunqciiT. mowodebulia agreTve mosazreba arqipaleo korteqsSi

ariTmogenuli centris arsebobis Sesaxeb [186, 187, 256]. marcxena wina

insularuli izolaciisas aRiniSneba momatebuli simpaTikuri aqtivoba,

marcxena wina insularuli da marjvena frontoparietaluri korteqsis

insultis SemTxvevaSi vlindeba msgavsi zemoqmedeba (efeqti)

kardiovaskulur gamosavalze. cnobilia, rom, marjvena insularuli

korteqsis hemoragia asocirebulia uecari sikvdilis momatebul riskTan

[208, 188], xolo marjvena Sua cerebraluri arteriis insulti aritmiebis

(taqiaritmiebis) aRmocenebis maRal sixSiresTan [128, 187, 190].

Page 35: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

35

1.9 mwvave anevrizmuli subaraqnoiduli hemoragia da kardiospecifiuri

biomarkerebi

kardiuli markerebis momateba aRiniSneba subaraqnoiduli hemoragiis mqone

pacientTa daaxloebiT 10-45%-Si da arsebobs myari korelacia CK-MB-is

momatebul maCvenebelsa, ekg cvlilebebsa da aritmiebis aRmocenebis risks

Soris [116,147]. miokardiumis infarqtisgan gansxvavebiT subaraqnoiduli

hemoragiis fonze CK-MB-is koncentracia umniSvnelod matulobs,

SedarebiT mogvianebiT vlindeba da hemoragiidan daaxloebiT 4 dRis

Semdeg aRwevs pikur maCvenebels [164].

kardiuli troponini miokardiumis dazianebis specifiur markers

warmoadgens da misi koncentraciis paTologiuri mateba subaraqnoiduli

hemoragiis mqone pacientTa 20-25%-Si aRiniSneba [223, 253]. es ukanaskneli

asocirebulia ekg cvlilebebis, miokardiuli disfunqciis, filtvebis

SeSupebis, hipotenziis, marcxena parkuWovani disfunqciia da mogvianebiTi

vazospazmis ganviTarebis riskis matebasTan [92, 223, 290]. troponinis pikuri

maCvenebeli korelaciaSia sikvdilobis momatebul riskTan da gauaresebul

funqciur gamosavalTan subaraqnoiduli hemoragiis mqone pacientebSi [128,

185, 190].

Page 36: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

36

Tavi II

II gamokvleuli kontigenti da kvlevis meTodebi

2.1 gamokvleuli kontigentis daxasiaTeba

gamokvleuli iqna 30 pacienti mwvave balonuri sindromiT, 30 pacienti

miokardiumis mwvave infarqtiT (STEMI) (sakontrolo jgufi) , 95 pacienti

anevrizmuli subaraqnoiduli hemoragiiT. 2004-2008 wlebSi avstriis q.

lincis Krankenhaus Barmherzigen Schwester- is Interne II ganyofilebaSi mwvave

koronaruli sindromis diagnoziT hospitalizirebuli 1411 pacientidan

(448 SemTxvevaSi savaraudo miokardiumis mwvave infarqti ST-s elevaciiT

(STEMI) da 963 SemTxvevaSi savaraudo miokardiumis mwvave infarqti ST-s

elevaciis gareSe (NSTEMI) 30 SemTxvevaSi diagnostirebul iqna mwvave

balonuri sindromi. yvela pacienti monacemi akmayofilebda sadiagnostiko

e.w meios klinikis kriteriumebs: (1) uecrad ganviTarebuli kardiuli

simptomebi (uxSiresad tkivili gulis areSi an dispnea), (2) axlad

aRmocenebuli eleqtrokardiografiuli cvlilebebi (ST-segmentis elevacia,

T kbilis inversia an paTologiuri Q kbilebis arseboba), (3) marcxena

parkuWis tranzitoruli sistoluri disfunqcia damaxasiaTebeli

specifiuri eqokardiografiuli an ventrikulografiuli suraTiT, Sua da

apikaluri segmentebis akinezia/hipokinezia/diskinezia bazaluri segmentebis

normaluri an hiperdinamiuri kumSvadobis fonze, (4) angiografiulad

mniSvnelovani koronaruli stenozirebis an mwvave Trombozis ararseboba.

2004-2008 wlebSi amave klinikaSi (Krankenhaus Barmherzigen Schwester- is Interne II

ganyofileba) miokardiumis wina kedlis mwvave infarqtis diagnoziT (STEMI)

hospitalizirebuli pacientebidan sakontrolo jgufisTvis SeirCa 30

pacienti mmi-iT randomulad, mkacrad identuri demografiuli da

klinikuri maxasiaTeblebiT. (1) tipiuri anginozuri tkivili, (2) ST-segmentis

elevacia >0.2 mV minimum 2 eleqtrokardiografiul ganxraSi, (3) cTnT

Page 37: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

37

koncentracia 3-jer meti normul zeda zRvrul maCvenebelTan SedarebiT,

(4) wina daRmavali arteriis (LAD) mwvave Trombozis an okluziis

angiografiuli suraTi, romelTac CautardaT gadaudebeli PCI stentis

implantaciiT.

mesame sakvlev jgufs warmoadgenda 95 pacienti anevrizmuli

subarqnoiduli hemoragiiT, romelTa SerCeva moxda 2008-2010 wlebSi q.

Tbilisis IV klinikur saavadmyofos neiroqirurgiul ganyofilebaSi

mwvave anevrizmuli subaraqnoiduli hemoragiis diagnoziT

hospitalizirebuli pacientebidan.

yvela pacienti akmayofilebda Semdeg kriteriumebs: (1) mwvave anevrizmuli

subaraqnoiduli hemoragiis diagnozi dadasturebuli Tavis tvinis

kompiuteruli tomografiiT (2) eqokardiografiulad dadsturebuli

marcxena parkuWis axlad aRmocenebuli sistoluri disfunqcia

(globaluri da/an regionaluri kumSvadi funqciis darRveva).

samive jgufSi gamoricxvis kriteriums warmoadgenda: anamnezSi

gadatanili miokardiumis mwvave infarqti an idiopaTiuri kardiomiopaTia,

hipertrofiuli kardiomiopaTia am feoqromocitoma.

Page 38: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

38

2.2 kvlevis meTodebi

samive jgufSi Seswavlil iqna da Sefasebuli Semdegi demografiuli da

klinikuri maxasiaTeblebi:

sqesi, asaki, sxeulis masis indeqsi, Tanmxlebi paTologiebi, Tanmxlebi

medikamentozuri Terapia, klinikuri simptomatika mwvave prezentaciis

momentisTvis, SesaZlo maprovocirebeli faqtorebi, gulis iSemiuri

daavadebis riskis faqtorebi, hospitalizaciis ganmavlobaSi aRmocenebuli

garTulebebi da sikvdilobis maCvenebeli.

standartuli 12 ganxriani eleqtrokardiografiuli kvleva (25 mm/s

siCqariT, 10mm=1.0mV kalibraciiT) utardeboda yvela pacients samive

sakvlev jgufSi klinikaSi Semosvlisas da hospitalizaciis periodSi

seriulad (mwvave da qvemwvave periodSi), dinamikaSi xdeboda Semdegi

parametrebis Sefaseba: ST-segmentis da T-kbilis cvlilebebi, Q-kbilis

arseboba, R-kbilis amplitudis cvlileba, PR- da QRS intervalis

xangrZlivoba, QT-intervalis xangrZlivoba da dispersia, U-kbilis

arsebobs, gulis riTmis Sefaseba. sinusuri bradikardia ganisazRvra

rogorc sinusuri ritmi <60 Sek/wT; PR-intervalis prolongireba > 200 ms;

ST-segmentis depresis horizontaluri an daRmavali ≥0.05 mV.

QT-intervalis prolongireba gansazRvruli iyo rogorc koregirebuli QT

intervalis gazrda >430ms (mamakacebSi) da >450ms (qalebSi), gamoTvlili

Bazzet-is formulis Sesabamisad [298]. QT dispersia ganisazRvreboda,

rogorc ekg-s 12 ganxraSi QT-intervalis minimalur da maqsimalur

mniSvnelobebs Soris sxvaoba.

transTorakaluri eqokardiografiuli gamokvleva tardeboda klinikaSi

Semosvlisas (mwvave periodSi) da gaweris momentisaTvis. gamokvleva

tardeboda aparatze Vivid 7, General Electric medical systems, 3,5-MHz pased-array

transduseriT. marcxena parkuWis segmenturi sistoluri funqciis (WMSI –

Page 39: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

39

wall motion score index) Sefasebaxdeboda standartuli 16-segmentiani modelis

Sesabamisad [144]. marcxena parkuWis moculobis (sabooloo sistoluri da

saboloo diastoluri) da gandevnis fraqciis Sesafaseblad gamoyenebuli

iyo diskebis meTodi (biplane Simpson method) standartuli apikaluri 2

kameriani da 4 kameriani Wrilebidan da maCvenebeli Sefasebuli iyo

rogorc procenti.

mitraluri nakadis Sefaseba xdeboda pulsuri dopleriT (pulsed-wave

Doppler) 4 kamerian apikalur WrilSi diastolaSi mitraluri sarqvlis

karedebs Soris. fasdeboda transmitraluri nakadis Semdegi parametrebi:

adreuli (Ev) da gviani (Av) diastoluri avsebis siCqareebi, maTi

Tanafardoba, DT (deceleration time) maCvenebeli [231].

pulmonuri venuri nakadis Sefaseba xdeboda apikaluri midgomiT 4 kamerian

WrilSi, erT-erT pulmonur venaze fasdeboda pikuri sistoluri (S) da

pikuri anterograduli diastoluri nakadi (D) da maTi Tanafardoba (S/D).

diastoluri funqciis Sefasebisas gamoyenebuli iyo aseve pulsuri

qsovilovani dopleris monacemebi (PW tissue Doppler). monacemebis miReba

xdeboda parkuWTaSua Zgidis da marcxena parkuWis lateraluri kedlidis

bazaluri segmentebidan apikalur midgomiT 4-kamerian WrilSi. fasdeboda

pikuri sistoluri maCvenebeli, adreuli diastoluri avsebis maCvenebeli E’

da gviani diastoluri avsebis maCvenebeli A’

Strane rate imaging - 2-ganzomilebiani qsovilovani dopleriT monacemebis

miReba xdeboda parkuWTaSua Zgidis da marcxena parkuWis lateraluri

kedlidan (bazaluri segmentebidan) apikalur midgomiT 4-kamerian WrilSi.

fasdeboda pikuri sistoluri SR, adreuli diastoluri avsebis SR da

gviani diastoluri avsebis SR. postsistoluri strainis fasdeboda rogorc

sxvaoba pikur sistolur da sistolur streins Soris., xolo

postsistoluri indeqsis Sefaseba xdeboda Semdegi formuliT (pikuri

sistoluri strain – sistoluri strein / pikuri sistoluri strein) X 100)

[35].

Page 40: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

40

yvela pacientis SemTxvevaSi gansazRvruli iyo kardiuli markerebis

koncentracia (CK, CK-MB, Troponin), hospitalizaciis momentisaTvis da

seriulad klinikidan gaweramde. kvlevisaTvis xdeboda sawyisi da

maqsimaluri maCveneblebis aRiricxva. mwvave balonuri sindroms mqone 26

pacientSi gansazRvruli iyo Troponin T, 5 pacientSi Troponin I , Sesabamisad

miokardiumis mwvave infarqtis (STEMI) jgufSi 24 da 6 pacientSi.

anevrizmuli subarqnoiduli hemoragiis fonze ganviTarebuli

kardiomiopaTiis mqone 10 pacientSi gansazRvruli iyo Troponin I (normuli

sidide: Troponin I < 0.3 ng/ml, Troponin T < 0.1 ng/ml, CK< 145 u/L).

mwvave balonuri sindromis mqone 10 da miokardiumis mwvave infarqtis mqone

8 pacientSi hospitalizaciis pirvel an meore dRes gansazRvruli iyo

sisxlSi tvinis natriurezuli peptidis koncentracia (BNP), (immunoenzymate

sandwich assy) (normuli maCvenebeli 0-99 pg/ml).

mwvave balonuri sindromis mqone 7 da miokardiumis mwvave infarqtis mqone

5 pacientSi gansazRvruli iyo 24 saaTian SardSi Tavisufali

kateqolaminebis: epinefrinis, norepinefrinis da dofaminis koncentracia.

gamoyenebuli iyo Txevadi qromatografiuli meTodi (normuli maCveneblebi:

epinefrini 4-20 ng/dl, norepinefrini 23-105 ng/dl, dofamini <450 ng/dl).

kardiuli kateterizacia Catarebul iqna mwvave apikaluri balonuri

sindromis mqone 30 da miokardiumis mwvave infarqtis (STEMI) mqone 30

pacientSi. apikaluri balonuri sindromis mqone pacientebSi saSualod

23+/-18 sT-Si simptomebis aRmocenebidan, da miokardiumis mwvave infarqtis

(STEMI) mqone pacientebSi 6+/-2 sT-Si inicialuri Setevidan. gamokvlevis

Cawera xorcieldeboda standartul proeqciebSi [190].

koronaruli arteriuli daavadeba ganisazRvra rogorc koronaruli

epikardiuli arteriis stenozireba >50%.

ventrikulografiuri gamokvleva Catarebuli iyo 29 pacientSi mwvave

apikaluri sindromiT da 20 pacientSi STEMI-iT. gamokvlevis Cawera

xdeboda marjvena wina irib 30 º proeqciaSi. saboloo diastoluri

moculobis (EDV) , saboloo sistoluri moculobis (ESV), saboloo

Page 41: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

41

diastoluri moculobis indeqsis (EDVI), saboloo sistoluri moculobis

indeqsis (EDVI) da saboloo diastoluri wnevis (EDP) gansazRvra xdeboda

are-sigrZivi meTodiT (area-lenght method) [190].

anevrizmuli subaraqnoiduli hemoragiis mqone yvela pacientSi Catarebuli

iyo Tavis tvinis kompiuteruli tomografia diagnostirebis mizniT.

kraniotomia da anevrizmis qirurgiuli klipirebis operacia Catarebul

iqna 69 pacientSi orive sakvlevi jgufidan, romelTagan 58 SemTxvevaSi

ganxorcielda adreuli qirurgiuli Careva (simptomebis aRmocenebidan

pirveli 48 saaTis ganmavlobaSi), xolo 11 SemTxvevaSi mogvianebiTi

qirurgiuli Careva (simptomebis aRmocenebidan saSualod 16±2 dRis Semdeg).

anevrizmis anatomiuri lokalizaciis mixedviT vaxdendiT ganawilebas

Semdeg anatomiur auzebSi: (1) wina SemaerTebeli arteria, (2) Sua

cerebraluri arteria, (3) ukana cerebraluri arteria, (4) bazilaruli

da/an vertebraluri arteriebi.

pacientebSi nevrologiuri dazianebis simZime fasdeboda klinikaSi

hospitalizaciis momentisaTvis Hunt Hess-is Skalis mixedviT [234] (I -

asimptomuri, an gamoxatulia msubuqi Tavis tkivili; II – saSualo an

mkveTrad gamoxatuli Tavis tkivili, nevrologiuri deficitis niSnebi

gamoxatuli araa; III – gamoxatulia gabrueba da minimaluri nevrologiuri

deficiti; IV – stupori; V – Rrma koma).

klinikuri mimdinareobisas xdeboda simptomuri vazospazmis arsebobis

aRricxva.

Page 42: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

42

2.3 statistikuri analizi

normaluri ganawilebis mqone maCveneblebisaTvis masala warmodgenilia

rogorc saSualo ± SD; nominaluri maCveneblebi warmodgenilia

procentuli raodenobebiT (%).

normaluri ganawilebis maCvenebelTa gansxvavebis sarwmunoeba jgufebs

Soris gaanalizebuli iyo ormimarTulebiani stiudentis t-testiT (Student t

test).

nominalur parametrebs Soris gansxvavebaTa sarwmunoeba dardeboda Fisher’s

exact testiT.

konkretul jgufSi nominalur parametrebs Soris sxvaobis sarwmunoeba

inicialuri da ganmeorebiTi gamokvlevisas gaanalizebuli iyo paired t test-iT.

yvela statistikur analizSi P<0.05 iyo miCneuli rogorc statistikurad

sarwmuno.

Page 43: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

43

III kvlevis Sedegebi

3.1 klinikuri maxasiaTeblebi, prezentacia, trigeruli faqtorebi da

Tanmxlebi paTologiebi pacientebSi mwvave balonuri sindromiT da

miokardiumis mwvave infarqtiT

2004-2008 wlebSi klinikaSi mwvave koronaruli sindromis (448 SemTxvevaSi

savaraudo STEMI da 963 savaraudo NSTEMI) diagnoziT hospitalizirebuli 1411

pacientidan mwvave balonuri sindromi diagnostirebul iqna 30 SemTxvevaSi

(2.2%). aRniSnuli pacientebi warmoadgendnen mwvave balonuri sindromis

sakvlev jgufs.

sakvlev jgufebSi iqna Seswavlili da Sefasebuli demografiuli da

klinikuri maxasiaTeblebi.

mwvave balonuri sindromis jgufSi pacientebis saSualo asaki Sedgenda 75

± 10.2 ( diapazoni 54-90w), romelTagan 28 (93.3%) iyo qali (yvela maTgani

postmenopauzur mdgomareobaSi).

miokardiumis mwvave infarqtis sakontrolo jgufSi gaerTianda 30 pacienti

miokardiumis wina kedlis infarqtiT (STEMI), romelTa demografiuli da

askobrivi monacemebi apikaluri balonuri sindromis saklevi jgufis

identuri gaxldaT (saSualo asaki 73 ± 9, diapazoni 57 - 88w) qali 26 (86.7%)

p=NS.

mwvave balonuri sindromis mkveTri genderuli da asakobrivi Tavisebureba

romelic gamovlinda praqtikulad yvela winamorbed kvlevaSi [3,4, 30, 31, 53]

aseve dadasturda Cveni monacemebis safuZvelzec. Tumca mizezi upiratesad

sindromis aRmocenebisa xadazmuli asakis qalebSi ucnobia.

prezentaciis momentisaTvis yvelaze xSir klinikur simptoms orive sakvlev

jgufSi warmoadgenda tkivili mkerdis areSi, da am TvalsazrisiT

gansxvaveba or sakvlev jgufs Soris gamovlenil ar iqna.

Page 44: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

44

mwvave balonuri sindromis jgufSi 24 (80%) da miokardiumis mwvave

infarqtis mqone 26 pacienti (86.7%) klinikaSi hospitalizirebul iqna

retrosternaluri lokalizaciis tkiviliT. 5 (%) pacienti balonur

sindromis da 4 (13.3%) miokardiumis mwvave infarqtis jgufSi uCioda

mxolod dispnoes, da erTi SemTxveva (3%) mwvave balonuri sindromis

jgufSi warmodgenili iyo izolirebulad hipotenziiT. (suraTi 1)

Page 45: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

45

suraTi 1

(a) klinikuri manifestacia pacientebSi mwvave balonuri sindromiT

(b) klinikuri manifestacia pacientebSi miokardiumis mwvave infarqtiT

80%

17%

3%

tkivili

dispnea

hipotenzia

87%

13%

tkivili

dispnea

Page 46: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

46

ar gamovlinda gansxvaveba sakvlev jgufebs Soris sxeulis masis

indeqsis da koronaruli riskis faqtorebis arsebobis TvalsazrisiT.

orive jgufSi pacientebis Sesabamisad 86.7% da 66.7% aReniSnebodaT

anamnezSi arteriuli hipertenzia, 13 pacients abs-is jgufidan da 19-s mmi -

is jgufidan gamouvlindaT dislipidemia, Sesabamisad 7-s mwvave balonuri

sindromiT da 10-s mmi-iT diagnostirebuli hqonda Saqriani diabeti.

(cxrili1) Tumca analizma aCvena rom miokardiumis mwvave infarqtis

jgufSi pacientebis umravlesobas aReniSnebodaT kardiovaskuluri riskis

ori an meti faqtoris erTdrouli Tanaarsebobis maRali sixSire

(saSualod 2.36 ± 0.76), rac mosalodneli faqtia pacientebSi, koronaruli

arteriebis dadasturebuli aTerosklerozuli dazianebiT. miuxedavad

pacientTa xandazmuli asakisa mwvave balonuri sindromis jgufSi

ramdenime kardiovaskuluri riskis faqtorebis erTdrouli arsebobis

SedarebiT dabali maCvenebeli gamovlinda (1.83 ± 0.69) rac statistikurad

mniSvnelovnad gansxvavdeboda mmi-is jgufis monacemisgan (P=0.004).

Page 47: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

47

cxrili 1. klinikuri maxasiaTeblebi da riskis faqtorebi pacientebSi mwvave balonuri sindromiT da miokardiumis mwvave infarqtiT

mbs mmi P

asaki (w) 75 ± 10.2 (54 - 90) 73 ± 9.0 (74 - 88) 0.424

qali, n (%) 28 (93.3%) 26 (86.7%) 1

BMI (kg/m²) 24.9 ± 6.1 25.1 ± 4.7 0.913

riskis faqtorebi

hipertenzia, n (%) 26 (86.7%) 20 (66.7%) 0.742

dislipidemia, n (%) 13 (%) 19 (63.3%) 0.538

Saqriani diabeti, n (%) 7 (%) 10 (33.3%) 0.492

aqtiuri mweveli n (%) 3 (9.9%) 9 (30%) 0.288

gid ojaxuri anamnezi, n (%) 2 (6.6%) 8 (26.7%) 0.455

gid riskis faqtorebis saerTo maCvenebeli 1.83 ± 0.69 2.36 ± 0.76 0.004

klinikuri prezentacia

tkivili gulis areSi, n (%) 24 (80.0%) 26 (86.7%) 0.670

dispnea n (%) 5 (%) 4 (13.3%) 1

hipotenzia, n (%) 1 (3.3%) 0 0.333

Page 48: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

48

rogorc cnobilia apikaluri balonuri sindromis aRmoceneba xSir

SemTxvevaSi dakavSirebulia emociuri an fizikuri stresis arsebobasTan,

da trigeruli faqtorebis identificireba sxvadasxva avtoris monacemiT

SemTxvevaTa 10-100% SesaZlebeli [33,53]. am TvalsazrisiT statistikurad

mniSvnelovani sxvaoba gamovlinda Cvens sakvlev populaciaSi mwvave

balonuri sindromis da miokardiumis mwvave infarqtis jgufebs Soris.

mwvave balonuri sindromis mqone 23 (76.6%) pacientis SemTxvevaSi

SesaZlebeli gaxda sindromis aRmocenebis maprovocirebeli stresuli

faqtoris identificireba, emociuri stresis 9 SemTxvevaSi da sxvadasxva

genezis fizikuri stresoris arseboba 14 SemTxvevaSi. fizikuri stresi

uxSiresad dakavSirebuli iyo arakardiuli genezis operaciul an

stomatologiur CatevasTan, tramviT gamowveul tkivilTan, sxvadasxva

eqstrakardiuli paTologiis gamwvavebasTan. (cxrili 2). maSin rodesac

miokardiumis mwvave infarqtis jgufSi trigeruli faqtoris arseboba

mxolod 3 SemTxvevaSi (9.9%) iqna dadasturebuli (P<0.0001).

zemoTaRniSnuli monacamebis safuZvelze SegviZlia vivaraudoT, rom mwvave

balonuri sindromis aRmocenebaSi trigeruli stresuli faqtoris

arsebobas SesaZloa mniSvnelovani paTfoziologiuri datvirTva gaaCndes.

Page 49: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

49

cxrili 2. trigeruli faqtorebi pacientebSi mwvave balonuri sindromiT da miokardiumis mwvave infarqtiT

mbs (n=30) mmi (n=30) P

identificirebuli

maprovocirebeli faqtori 23 (76.6%) 3 (10%) <0.0001

emociuri stresori, n (%) 9 (30) 1 (3.3) 0.012

ojaxis wevris gardacvaleba 3 (10) 0 0.24

ojaxuri konfliqti 1 (3.3) 0 1

samsaxureobrivi konfliqti 2 (6.6) 1 1

sxva saxis emociuri stresi 3 (10) 0 0.24

fizikuri stresori, n (%) 14 (46.6) 2 (6.6) 0.001

mwvave pnevmonia 4 (13.3) 1 (3.3) 0.35

mwvave bronqiti 2 (6.6) 0 0.49

tramva 1 (3.3) 0 1

qirurgiuli Careva 3 (10) 0 0.24

stomatologiuri procedura 2 (6.6) 0 0.49

Zlieri fizikuri gadaRla 2 (6.6) 1 (3.3) 1

Page 50: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

50

sakvlev jgufabSi qronikuli komorbidiTebis analizisas saintereso

Sedegebi gamovlinda. mwvave balonuri sindromis jgufSi dafiqsirda

qronikuli nevrologiuri paTologiebis maRali sixSire, 19 pacients (63.3%)

aReniSna sxvadasxva saxis qronikuli nevrologiuri daavadeba (cxrili 3,

suraTi 2,3,4), maSin rodesac miokardiumis mwvave infarqtis jgufSi

sxvadasxva saxis nevrologiuri paTologia mxolod 7 pacients

aReniSnebaoda (23.3%) (P=0.04) (cxrili 3).

ar gamovlinda statistikurad mniSvnelovani sxvaoba sakvlev jgufebs

Soris sxva paTologiebis arsebobis TvalsazrisiT, apikaluri balonuri

sindromis da miokardiumis mwvave infarqtis mqone pacientebs Tanabari

sixSiriT gamouvlindaT rigi arakardiuli paTologiebi (sxvadasxva

lokalizaciis simsivne, farisebri jirkvlis paTologia, Zval-saxsrovani

sistemis daavadebebi da a.S) (cxrili 3)

Page 51: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

51

suraTi 2. Tanmxlebi qronikuli paTologiebi pacientebSi mwvave balonuri

sindromiT

0

20

40

60

80

100

nevr. daav. simsivne

pacientTa rao

denoba (%

)

Tanmxlebi paTologiebi

Page 52: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

52

cxrili 3. komorbiduli anamnezi pacientebSi mwvave balonuri sindromiT da miokardiumis mwvave infarqtiT

mbs (n=30) mmi (n=30) P

nevrologiuri daavadebebi, n (%) 19 (63.3) 7 (23.3) 0.004

parkinsonis daavadeba n (%) 3 (10) 0 0.23 demencia 5 (16.6) 3 (10) 0.706 depresia 4 (13.3) 2 (6.6) 0.670

Restless leg syndrome 2 (6.6) 0 0.491 insulti 1 (3.3) 2 (6.6) 0.545

degenerative spine 3 (10) 0 0.23 epilefsia 1 (3.3) 0 1 transitoruli globaluri amnezia 2 (6.6) 0 0.491

sxva somaturi daavadebebi n (%) 10 (33.3) 11 (36.6)

avTvisebiani simsivne 3 (10) 3 (10) 1 fqod 3 (10) 1 (3.3) 0.101 hipoTirezi (subklinikuri) 2 (6.6) 2 (6.6) 0.591 hiperTireozi 0 1 (3.3) 1 periferiuli arteriuli daavadeba 2 (6.6) 2 (6.6) 1 qronikuli pankreatiti 1 (3.3) 0 1 qronikuli hepatiti 0 1 (3.3) 1 Tirkmlis qronikuli ukmarisoba 1 (6.6) 0 1 anemia 1 (6.6) 1 (3.3) 1 gonarTrozi 1 (6.6) 0 1 spondilozi 0 1 (3.3) 1 glaukoma 0 2 (6.6) 0.491 tuberkulozi 0 1 (3.3) 1

Page 53: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

53

suraTi 3

Tanmxlebi nevrologiuri paTologia pacientebSi mwvave balonuri sindromiT

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18

parkinsonis daavadeba

demencia

depresia

insulti

epilefsia

tranzitoruli amnezia

rls

ds

pacientebis raodenoba (%)

Page 54: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

54

suraTi 4. nevrologiuri paTologiebis samkurnalod gamoyenebuli medikamentebi pacientebSi mwvave balonuri

sindromiT

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

antid

epres

anteb

i

antiqoliner

gebi

pacientebis raodenoba

medikamenti

Page 55: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

55

3.2 eleqtrokardiografiuli monacemebi pacientebSi mwvave balonuri

sindromiT da miokardiumis mwvave infarqtiT

eleqtrokardiografiuli gamokvleva yvela pacientTan orive sakvlev

jgufSi Catarebul iqna klinikaSi hospitalizaciis pirvelive wuTebSi,

klinikuri simptomebis aRmocenebidan saSualod 3+/-0.9 sT-Si.

mwvave balonuri sindromis mqone pacientTa umravlesobas (29 (96.6%) da

miokardiumis mwvave infarqtis jgufSi yvela pacients inicialuri

eleqtrokardiografiui gamokvlevisas aReniSneboda sinusuri riTmi.

apikaluri balonuri sindromis 1 SemTxvevaSi dafiqsirda winagulTa

fibrilaciis permanentuli forma.

hospitalizaciis momentisaTvis gulis SekumSvaTa saSualo sixSiris

monacemi or sakvlev jgufs Soris mniSvnelovnad ar gansxvavdeboda

(Sesabamisad 83 ± 20 (48 - 118) da 87±±31 (39 - 155) P=0.553 (cxrili 4)

inicialur eleqtrokardiogramaze mwvave balonuri sindromis mqone 13 da

mmi-is mqone yvela 30 (100%) pacientSi dafiqsirda ST-segmentis elevacia

(suraTi 5). ST-segmentis elevacia praqtikulad erTnairi raodenobis

eleqtrokardiografiul ganxrebSi iyo warmodgenili orive jgufis

pacientebSi (5.5 ± 2.2 da Sesabamisad 5.4 ± 1.6, P= 0.904). apikaluri balonuri

sindromis jgufSi is SedarebiT xSirad fiqsirdeboda V3-V4 ganxrebSi.

Tumca ST-segmentis elevaciis xarisxi mniSvnelovnad mkveTradD

gamoxatuli iyo miokardiumis mwvave infarqtis jgufSi (11.4 ± 4.5 da

Sesabamisad 8.8 ± 3.3, P=0.04).

ST-segmentis reciprokuli cvlilebebi (reciprokuli depresia) dafiqsirda

mwvave balonuri sindromis mxolod 1 SemTxvevaSi, maSin rodesac

miokardiumis mwvave infarqtis mqone 13 pacients gamouvlinda inicialur

fazaSi aRniSnuli eleqtrokardiografiuli cvlileba (P=0.032).

mwvave balonuri sindromis mqone pacientTa TiTqmis naxevars (14 pacients

(46.6%) aReniSna T- kbilis inversia, maSin rodesac miokardiumis mwvave

Page 56: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

56

infarqtis jgufSi aRniSnuli warmodgenili iyo pacientTa mxolod 13.3%-Si

(P=0.05). T- kbilis inversia aseve mniSvnelovnad met eleqtrokardiografiul

ganxraSi iyo warmodgenili mwvave balonuri sindromis mqone pacientebSi

(4.2 ± 1.3 da Sesabamisad 3.0 ± 1.1 P=0.021), da uxSiresad fiqsirdebaoda

Semdeg eleqtrokardiografiul ganxrebSi: I, aVL, V4-V6.

mwvave periodSi QT-intervalis prolongireba gamoixata mwvave balonuri

sindromis 17 (56.6%) da miokardiumis mwvave infarqtis 8 (26.6%) SemTxvevaSi

(P=0.035), statistikurad mniSvnelovnad gaxangrZlivebuli aRmoCnda

koregirebuli QT-intervalis maCvenebelic or jgufs Soris (P=0.0014).

mniSvnelovani sxvaoba gamovlinda jgufebs Soris

eleqtrokardiografiuli maxasiaTeblebis TvalsazRisiT qvemwvave

periodSic (inicialuri Setevidan 48 saaTis Semdeg) (cxrili 5).

ST-segmentis elevacia SenarCunda Sesabamisad mwvave balonuri sindromis

mqone 2 da miokardiumis mwvave infarqtis mqone 4 pacientSi (P=1).

orive jgufSi pacientebis absolutur umravlesobaSi gamoixata T-kbilis

inversia, Tumca aRsaniSnavia, rom mwvave balonuri sindromis mqone

pacientebSi T-kbilis inversia mniSvnelovnad met eleqtrokardiografiul

ganxraSi iyo warmodgenili (6.7 ± 0.95 da Sesabamisad 5.5 ± 1.2 P=0.013).

mwvave balonuri sindromis SemTxvevaSi Rrma, inversiuli T-kbilebi

upiratesad fiqsirdeboda prekordialur ganxrebSi, da Cveulebriv

pacientTa umravles SemTxvevaSi aRiniSnebaoda mTeli hospitalizaciis

manZilze (suraTi 6, 7) . sainteresoa is faqti, rom mwvave periodSi

balonuri sindromis mqone 6 da miokardiumis mwvave infarqtis mqone 4

pacients eleqtrokardiografiulad aReniSnebodaT paTologiuri Q-kbilis

arseboba, Tumca qvemwvave periodSi statistikurad mniSvnelovani sxvaoba

gamoixata jgufebs Soris, Q-kbili fiqsirdeboda mwvave balonuri

sindromis mqone mxolod 2 da miokardiumis infarqtis mqone 10 pacientSi

(P=0.02)

Page 57: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

57

cxrili 4. ekg monacemebi inicialuri momentisaTvis pacientebSi mwvave balonuri sindromiT da miokardiumis mwvave infarqtiT

inicialuri monacemebi mbs (n=30) mmi (STEMI) (n=30) P

ST-segmentis elevacia (pacientebis raodenoba) 13 (43.3%) 30 (100%) <0.0001

T-kbilis inversia (pacientebis raodenoba) 14 (46.6%) 4 (13.3%) 0.005* paTologiuri Q-kbilis arseboba (pacientebis raodenoba) 6 (20%) 4 (13.3%) 0.48

ST-segmentis elevacia (ekg ganxrebis raodenoba) 5.5 ± 2.2 5.4 ± 1.6 0.904

T-kbilis inversia

(ekg ganxrebis raodenoba) 4.2 ± 1.3 3.0 ± 1.1 0.021

paTologiuri Q-kbilis arseboba (ekg ganxrebis raodenoba) 2.6 ± 1.1 2.5 ± 1.7 0.928

ST-segmentis elevacia (mm) 8.8 ± 3.3 11.4 ± 4.5 0.04* ST-segmentis depresia reciprokul ganxrebSi 1(3%) 13 (43.3%) 0.032*

QT-intervalis prolongireba 17 (56.6%) 8 (26.6%) 0.035* HR 83 ± 20 (48-118) 87±31 (39 - 155) 0.553 PR 181 ±36 ms (112-250) 183 ± 40 ms (134 - 240) 0.838 QTc 467 ± 67 ms (372-599) 421 ± 30 ms (384 - 468) 0.0014*

* - statistikurad mniSvnelovani sxvaoba

Page 58: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

58

suraTi 5. eleqtrokardiografiuli cvlilebebi klinikuri manifestaciis momentisaTvis pacientebSi mwvave balonuri sindromiT

Page 59: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

59

cxrili 5. ekg monacemebi qvemwvave fazaSi pacientebSi mwvave balonuri sindromiT da miokardiumis mwvave infarqtiT

abs (n=30) mmi (STEMI) (n=30) P Value

ST-segmentis elevacia (pacientebis raodenoba) 2 (6.6%) 4 (13.3%) 1

T-kbilis inversia (pacientebis raodenoba) 29 (96.6%) 29 (96.6%) 1

paTologiuri Q-kbilis arseboba (pacientebis raodenoba 2 (6.6%) 10 (33.3%) 0.02*

ST-segmentis elevacia (ekg ganxrebis raodenoba) 3.3 ± 0.6 3.7 ± 1.3 0.482

T-kbilis inversia

(ekg ganxrebis raodenoba) 6.7 ± 0.95 5.5 ± 1.2 0.013*

HR 80 ± 16 (54-124) 83.6 ± 17 (56 - 114) 0.489 PR 185 ± 38 ms (140-250) 170 ± 32 (112 - 230) 0.203 QTc 461 ± 104ms (340-576) 426 ± 32 (420 - 481) 0.089

* - statistikurad mniSvnelovani sxvaoba

Page 60: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

60

suraTi 6. eleqtrokardiografiuli cvlilebebi dinamikaSi pacientebSi balonuri sindromiT 23/10/06 25/10/06 30/10/06 03/11/06 06/11/06 11/12/06

Page 61: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

61

suraTi 7. tipiuri eleqtrokardiografiuli cvlilebebi qvemwvave fazaSi pacientebSi mwvave balonuri sindromiT

Page 62: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

62

3.3 eqokardiografiuli monacemebi pacientebSi mwvave balonuri sindromiT

da miokardiumis mwvave infarqtiT

inicialuri eqokardiografiuli gamokvleva Catarebul iqna rogorc mwvave

balonuri sindromis mqone pacientebis ise miokardiumis mwvave infarqtis

jgufSi klinikaSi hospitalizaciis pirvel saaTebSi.

mwvave apikaluri balonuri sindromis mqone pacientebSi dafiqsirda

marcxena parkuWis globaluri kumSvadi funqciis zomieri daqveiTeba,

segmenturi disfunqciis mkveTrad specifiuri suraTiT: marcxena parkuWis

Sua da apikaluri segmentebis gamoxatuli hipo-akinezia an diskinezia,

bazaluri segmentebis Senaxuli kumSvadi funqciis fonze, Aapikaluri

balonuri sindromis jgufSi regionaluri asinergiis zona scildeboda

erTi romelime konkretuli koronaruli arteriis vaskularizaciis ubans,

maSin rodesac miokardiumis mwvave infarqtis jgufSi ZiriTadad aRiniSna

regionaluri kumSvadi funqciis daqveiTeba konkretuli koronaruli

arteriis vaskularizaciis zonaSi.

sawyisi eqokardiografiuli parametrebis Sefasebisas orive sakvlev

jgufSi gamovlinda miokardiumis sisqis praqtikulad erTnairi

parametrebi, ar iqna nanaxi statistikurad sarwmuno gansxvaveba jgufebs

Soris parkuWTaSua Zgidis (Sesabamisad 10.9 ± 2.7 da 10.7 ± 2.45 p=0.65) da ukana

kedlis sisqis TvalsazrisiT (Sesabamisad 10.8 ± 2.2 da 10.5 ± 0.25 p=0.28).

inicialuri Sefasebisas globaluri sistoluri funqcia mkveTrad iyo

daqveiTebuli mwvave apikaluri balonuri sindromis mqone 8 da

miokardiumis mwveve infrqtis mqone 7 pacientSi, zomierad Sesabamisad 11 da

9 pacientSi, msubuqad Sesabamisad 6 da 8 pacientSi, da normis farglebSi

iyo 5 da 6 pacientSi Sesabamisi sakvlevi jgufidan (suraTi 8). orive

sakvlev jgufSi inicialur eqokardiografiuli gamokvlevisas dafiqsirda

sawyisi gandevnis fraqciis saSualo maCveneblis zomieri daqveiTeba.,

Tumca mwvave balonuri sindromis mqone pacientebSi marcxena parkuWis

gandevnis fraqciis sawyisi maCvenebeli statistikurad mniSvnelovnad

dabali aRmoCnda miokardiumis mwvave infarqtis jgufSi analogiur

Page 63: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

63

parametrTan SedarebiT ( EF- 38.2 ± 10.8% da Sesabamisad 43.6 ± 6.9% (p =0.02).

(cxrili 6)

Page 64: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

64

cxrili 6

inicialuri eqokardiografiuli monacemebi pacientebSi mwvave balonuri sindromiT da miokardiumis mwvave infarqtiT

eqokardiografiuli komponenti mwvave balonuri sindromi m.m.i P

(n=30) (n=30)

mp-is saboloo diastoluri moculoba (ml/m2) 64 .7 ± 18.2 55.3 ± 12.7 0.02*

mp-is saboloo sistoluri moculoba (ml/m2) 42.9 ± 16.5 30.2 ± 9.6 <0.001*

mp-is gandevnis fraqcia (%) 38.2 ± 10.8 43.6 ± 6.9 0.02*

parkuWTaSua Zgidis sisqe diastolaSi (mm) 10.9 ± 2.7 10.7 ± 2.45 0.65

ukana kedlis sisqe diastolaSi (mm) 10.8 ± 2.2 10.5 ± 1.5 0.28

regionaluri kumSvadobis indeqsi 2.17±0.4 1.88±0.35 0.035* apikaluri segmentis akinezia (%) 28 (93.3%) 20 (66.6%) 0.02* wina kedlis bazaluri segmentis 22 (73.3%) 13 (43.3%) 0.035*

Senaxuli kumSvadoba (%)

mp - marcxena parkuWi; * statistikurad mniSvnelovani sxvaoba

Page 65: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

65

suraTi 8

gandevnis fraqciis maCveneblebi sawyisi eqokardiografiuli gamokvlevisas

pacientebSi mwvave balonuri sindromiT da miokardiumis mwvave infarqtiT

0 2 4 6 8 10 12

mbs

mmi

8

7

11

9

6

8

5

6

>55 45-55 30-45 <30

Page 66: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

66

mwvave balonuri sindromis jgufSi dafiqsirda marcxena parkuWis saboloo

diastoluri moculoboTi indeqsis (LVEDWI) da saboloo sistoluri

moculoboTi indeqsis mniSvnelovnad maRali maCvenebeli.

sainteresoa is faqti, rom regionaluri kumSvadi funqciis TvalsazrisiT

jgufebs Soris gamovlinda statistikurad sarwmuno gansxvaveba

regionaluri asinergiis lokalizaciis da disinergiuli segmentebis

raodenobis TvalsazrisiTac: mwvave balonuri sindromis jgufSi 28

SemTxvevaSi (93.3%) dafiqsirda apikaluri segmentis kumSvadobis darRveva

maSin rodesac mmi-is jgufSi mxolod 20 pacientSi 66.6 (%) (p=0.02), xolo

wina kedlis bazaluri nawilis normaluri kumSvadi funqcia aRiniSna

mwvave balonuri sindromis mqone 22 pacientSi (73.3%) da miokardiumis

mwvave infarqtis mqone mxolod 13 pacientSi (46.6%) (PP=0.035). (cxrili 1)

miokardiumis mwvave infarqtis jgufSi gamovlinda regionaluri

kumSvadobis indeqsis statistikurad mniSvnelovnad dabali maCvenebeli

(2.17±0.4 da 1.88±0.35 p=0.035) rac metyvelebs im faqtze, rom inicialuri

eqokardiografiuli gamokvlevisas apikaluri balonuri sindromis mqone

pacientebSi aRiniSneboda marcxena parkuWis meti segmentis (ufro didi

farTobis) kumSvadi funqciis darRveva (cxrili 6).

dinamiuri gradientis arseboba marcxena parkuWis gamomaval traqtSi

gamovlenil ar iqna arc erT pacientSi orive sakvlevi jgufidan.

aseve arc erT jgufSi ar iqna nanaxi statistikurad sarwmuno gansxvaveba

marjvena parkuWis TandarTuli dazianebis arsebobasTan mimarTebaSi.

marcxena parkuWis sawyisi diastoluri parametrebis Sefasebisas

mniSvnelovani gansxvaveba gamoikveTa or sakvlev jgufs Soris:

mwvave balonuri sindromis jgufSi aRiniSna mitralur nakadze adreuli

diastoluri pikis (E) SedarebiT dabali maCvenebeli (0.71 ± 0.25)

miokardiumis mwvave infarqtis jgufTan SedarebiT (0.87 ± 0.26) (p=0.018),

xolo qsovilovani dopleriT gansazRvruli adreuli diastoluri

siCqaris maCvenebeli (Ea) praqtikulad erTnairi gaxldaT: (Sesabamisad 0.07±

Page 67: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

67

0.25 mwvave balonuri sindromis mqone pacientebSi da 0.07 ± 0.2

miokardiumis mwvave infarqtis jgufSi).

E/Ea Tanafardoba, romelic marcxena parkuWis avsebis wnevis Sefasebis

arainvaziuri parametria statistikurad maRali aRmoCnda miokardiumis

mwvave infarqtis jgufSi (15.8 ± 4.5 da 12.1 ± 4.2 p=0.004 ) (cxrili 7)

inicialuri eqokardiografiuli gamokvlevisas mwvave apikaluri balonuri

sindromis jgufSi 10 SemTxvevaSi dafiqsirda normaluri diastoluri

funqcia, 14 SemTxvevaSi I xarisxis diastoluri disfunqcia (gauaresebuli

relaqsaciis tipi), 5 SemTxvevaSi II xarisxis diastoluri disfunqcia

(fsevdonormalizaciis tipi), da 1 SemTxvevaSi III xarisxis diastoluri

disfunqcia (restriqciuli tipi) (suraTi 9).

maSin rodesac miokardiumis mwvave infarqtis jgufSi 7 pacientSi

dafiqsirda normaluri diastoluri funqciis maCvebnebeli, 10 pacientSi I

xarisxis diastoluri disfunqcia (gauaresebul relaqsacia), 12 SemTxvevaSi

II xarisxis diastoluri disfunqcia (fsevdonormalizaciis tipi), da 1

SemTxvevaSi III xarisxis diastoluri disfunqcia (restriqciuli tipi)

(suraTi 10).

Page 68: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

68

cxrili 7

inicialuri doplerografiuli monacemebi

eqokardiografiuli komponenti mwvave balonuri sindromi m.m.i P

(n=30) (n=30)

transmitraluri nakadi

E (m/s) 0.71 ± 0.25 0.87 ± 0.26 0.018*

A (m/s) 0.9 ± 0.28 0.71± 0.25 0.007*

DT (ms) 226 ± 38 196 ± 31 0.001*

E/A 0.82 ± 0.3 1.2 ± 0.6 0.002*

Ea (m/s) 0.07± 0.02 0.07 ± 0.03 1

E/Ea 12.1 ± 4.2 15.8 ± 6.5 0.004*

* statistikurad mniSvnelovani sxvaoba

Page 69: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

69

suraTi 9 diastoluri funqcia pacientebSi apikaluri balonuri sindromiT

1 – normaluri diastoluri funqcia

2 - I xarisxis diastoluri disfunqcia (gauaresebuli relaqsaciis tipi)

3 - II xarsxis diastoluri disfunqcia (fsevdonormalizaciis

tipi)

4 - III xarisxis diastoluri disfunqcia (restriqciuli tipi)

33%

42%

21%

4%

1

2

3

4

Page 70: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

70

suraTi 10 diastoluri funqcia pacientebSi miokardiumis mwvave infarqtiT

1 – normaluri diastoluri funqcia

2 - I xarisxis diastoluri disfunqcia (gauaresebuli relaqsaciis tipi)

3 - II xarsxis diastoluri disfunqcia (fsevdonormalizaciis

tipi)

4 - III xarisxis diastoluri disfunqcia (restriqciuli tipi)

ganmeorebiTi eqokardiografiuli kvleva Catarda iniacialuri momentidan

mwvave balonuri sindromis jgufSi (30 pacientSi) saSualod 15 ± 3 da

miokardiumis mwvave infarqtis jgufSi (27 pacientSi) saSualod 14 ± 4 dRis

Semdeg (p=NS).

Sefasda gandevnis fraqciis maCvenebeli da regionaluri kumSvadi funqciis

indeqsi, TiToeul jgufSi sxvaoba inicialur da ganmeorebiT monacemebs

23%

34%

40%

3%

1

2

3

4

Page 71: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

71

Soris da agreTve orive sakvlev jgufebs Soris sxvaoba TiToeuli

komponentis TvalsazrisiT.

statistikurad sarwmuno gansxvaveba dafiqsirda gandevnis fraqciis sawyis

da ganmeorebiT maCveneblebs Soris sxvaobis TvalsazrisiT mwvave

balonuri sindromis jgufSi. aRiniSna globaluri sistoluri funqciis

mkveTri gaumjobeseba (EF=56.3 ± 7.4%) (p<0.0001) grafiki1.

am jgufSi ganmeorebiTi eqologiuri gamokvlevisas 24 pacientSi

dafiqsirda gandevnis fraqciis normaluri maCvenebeli da 6 SemTxvevaSi

marcxena parkuWis gandevnis fraqciis msubuqi daqveiTeba (suraTi 11).

apikaluri balonuri sindromis jgufSi dafiqsirda mkveTri gaumjobeseba

aseve regionaluri disinergiis TvalsazrisiT, 24 pacientSi aRiniSna

regionaluri kumSvadi funqciis sruli normalizacia, xolo 6 pacientSi

dafiqsirda marcxena parkuWis Sua da apikaluri segmentebis hipokinezia,

Tumca inicialur eqokardiografiul gamokvlevasTn SedarebiT am

konkretul pacientebSic aRiniSna regionaluri kumSvadi funqciis

gaumjobeseba. mTlianobaSi apikaluri balonuri sindromis jgufSi

regionaluri kumSvadi funqciis indeqsi statistikurad mniSvnelovnad

gaumjobesda inicialur maCvenebelTan SedarebiT (2.17±0.4 da 1.2 +/- 0.24

p=0.001) .

miokardiumis mwvave infarqtis jgufSi marcxena parkuWis gandevnis

fraqciis maCvenebli sawyis monacemTan SedarebiT gaizarda 47.4 ± 11.6 %

(p=0.002). Tumca am jgufSi ganmeorebiTi eqologiuri gamokvlevisas mxolod

12 SemTxvevaSi dafiqsirda marcxena parkuWis gandevnis fraqciis

normaluri maCvenebeli (EF>55%), 9 pacientSi gamovlinda msubuqad

daqveiTebuli gandevnis fraqcia (45-55%), 5 SemTxvevaSi zomierad (30-45%) ,

xolo 1 pacientSi mkveTrad daqveiTebuli gandevnis fraqciis monacemi

(<30%). (suraTi 11)

Page 72: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

72

suraTi 11

gandevnis fraqciis maCveneblebi ganmeorebiT eqokardiografiuli gamokvlevisas

pacientebSi mwvave balonuri sindromiT da miokardiumis mwvave infarqtiT

0 5 10 15 20 25

mbs

mmi

1

5

6

9

24

12

>55 (%) 45-55 (%) 30-45 (%) <30 (%)

Page 73: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

73

jgufebs Soris saboloo monacemebis analizisas statistikurad

mniSvnelovani sxvaoba dafiqsirda or sakvlev jgufs Soris

gandevnis fraqciis maCveneblis da regionaluri kumSvadi funqciis

indeqsis TvalsazrisiT: ganmeorebiTi Sefasebisas mwvave balonuri

sindromis jgufSi gamovlinda mniSvnelovnad maRali gandevnis

fraqciis maCvenebeli (56.3 ± 7.4 Sesabamisad 47.4 ± 11.6 % (p = 0.0012). da

regionaluri kumSvdi funqciis indeqsis mniSvnelovnad dabali

monacemi (1.2 +/- 0.24 da 1.5 +/- 0.3, p=0.004) (cxrili 8 )

cxrili 8

ganmeorebiTi eqokardiografiuli monacemebi pacientebSi mwvave balonuri

sindromiT da miokardiumis mwvave infarqtiT

eqokardiografiuli mwvave balonuri

komponenti sindromi (n=30) m.m.i (n=27) P

mp-is gandevnis fraqcia (%) 56.3 ± 7.4 47.4 ± 11.6 0.0012

regionaluri kumSvadobis

indeqsi 1.2 ± 0.24 1.5 ± 0.3 0.004

Page 74: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

74

grafiki 1

gandevnis fraqciis inicialuri (a) da ganmeorebiTi (b) maCvenebeli

pacientebSi mwvave balonuri sindromiT

(a)

(b)

30; 60

0

10

20

30

40

50

60

70

0 5 10 15 20 25 30 35

EF (

%)

pacientebi

gandevnis fraqciis inicialuri maCvenebeli

30; 67

0

10

20

30

40

50

60

70

80

0 5 10 15 20 25 30 35

EF (

%)

pacientebi

gandevnis fraqciis ganmeorebiTi maCvenebeli

Page 75: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

75

eqokardiografiulma gamokvlevam mniSvnelovani sxvaoba gamoavlina mwvave

apikaluri balonuri sindromis da miokardiumis mwvave infarqtis

pacientebSi. mwvave periodSi inicialuri Sefasebisas mwvave balonuri

sindromis mqone pacientebs aReniSnebaT ufro mniSvnelovnad daqveiTebuli

globaluri sistoluri funqcia da regionaluri asinergiis ufro mkafiod

gamoxatuli suraTi, rac Teoriulad marcxena parkuWis dazianebis ufro

did keraze unda metyvelebdes da Sesabamisad SedarebiT mZime klikuri

prognozis ganmsazRvreli unda iyos. Tumca paradoqsulia is faqti, rom,

mwvave balonuri sindromis mqone pacientebSi Cvens kvlevaSi, iseve rogorc

sxva winamorbed kvlevebSi, dafiqsirda marcxena parkuWis rogorc

globaluri, ise regionaluri kontraqtiluri funqciis praqtikulad

sruli normalizacia, da miokardiumis mwvave infarqtis jgufTan

SedarebiT mniSvnelovnad gamoxatuli gaumjobeseba rogorc regionaluri,

ise globaluri kumSvadi funqciis TvalsazrisiT. rac kidev erTxel

metyvelebs apikaluri balonuri sindromis SemTxvevaSi sicocxlisunariani

miokardiumis arsebobis sasargeblod.

sainteresoa is faqti, rom mwvave periodSi mwvave balonuri sindromis

jgufSi dafiqsirda ukeTesi diastoluri avsebis maCveneblebi, miuxedavad

ufro dabali gandevnis fraqciis maCveneblis da SedarebiT maRali

saboloo diastoluri moculobis arsebobisa. winamorbedma kvlevebma

aCvena, rom miokardiumis mwvave infarqtis mqone pacientebSi marcxena

parkuWis diastoluri funqciis Sefasebis parametrebi da avsebis wneva

warmoadgenen mniSvnelovan prognozul parametrebs sicocxlisunariani

miokardiumis arsebobis Sefasebisas [198, 199]. marcxena parkuWis

diastoluri funqcia mniSvnelovnad aris damokidebuli parkuWis

relaqsaciis unarze da kedlis elastiurobaze, miokardiumis infarqtis

SemTxvevaSi akineziuri segmentebis arseboba da SemdgomSi nawiburis

Camoyalibeba mniSvnelovan zegavlenas axdens marcxena parkuWis am

parametrebze. aRiniSneba korelacia miokardiumis fibrozis xarisxs,

sicocxlisunariani miokardiumis arsebobas da diastoluri disfunqciis

xarisxs Soris [193] Sesabamisad, SedarebiT Senaxuli diastoluri funqcia

mwvabe balonuri sindromis mqone pacientebSi SesaZloa aseve metyvelebdes

Page 76: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

76

miokardiuli staningis sasargeblod da miokardiumis mwvave infarqtis

mqone pacientebTan SedarebiT ukeTesi pronozis ganmsazRvreli erT-erTi

faqtori iyos.

Page 77: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

77

3.4 kardiospecifiuri markerebis (troponini, kreatinfosfokinaza), Tavis

tvinis natriurezuli peptidis (BNP) da stresuli hormonebis

maCveneblebi pacientebSi mwvave balonuri sindromiT da

miokardiumis mwvave infarqtiT

orive sakvlev jgufSi, pacientebSi mwvave balonuri sindromiT da

miokardiumis mwvave infarqtiT, yvela SemTxvevaSi gansazRvruli iyo

kardiuli markerebis koncentracia (CK, CK-MB, Troponin), hospitalizaciis

momentisaTvis (klinikuri simptomebis aRmocenebidan saSualod 4-6 sT-is

Semdeg) da seriulad klinikidan gaweramde. mwvave balonuri sindroms

mqone 26 pacientSi gansazRvruli iyo Troponin T, 4 pacientSi Troponin I ,

Sesabamisad miokardiumis mwvave infarqtis jgufSi 24 pacientis

SemTxvevaSi Troponin T da 6 SemTxvevaSi Troponin I. CK ganisazRvra yvela

pacientSi rogorc mwvave balonuri sindromis ise miokardiumis mwvave

infarqtis jgufSi.

winamorbedi kvlevebis monacemebis msgavsad [33,52,3,4,5] Cvens kvlevaSic

dafiqsirda kardiuli markerebis koncentraciis momateba pacientebSi

mwvave balonuri sindromiT, literaturaSi arsebuli monacemebis mixedviT

pozitiuri kardiuli markerebi aRieniSnebaT apikaluri balonuri

sindromis mqone pacientTa saSualod 73.9 %-s (diapazoni sxvadasxva

kvlevis mixedviT meryeobs 40-100%-s Soris) [203,204],

hospitalizaciis momentisaTvis troponinis momatebuli koncentracia

aRiniSna mwvave balonuri sindromis mqone 20 pacientSi da miokardiumis

mwvave infarqtis jgufSi 19 pacientSi, Sesabamisad kreatinfosfokinazas

momatebuli koncentracia dafiqsirda mwvave balonuri sindromis mqone 12

da miokardiumis mwvave inarqtis mqone 10 pacientSi (suraTi 12).

troponinis sawyisi maCvenebeli mwvave mwvave balonuri sindromis jgufSi

meryeobda 0.01 ng/ml dan 2.5 ng/ml mde da saSualod Seadgenda 0.42 ±± 0.52

ng/ml-s. maSin rodesac miokardiumis mwvave infarqtis jgufSi

Page 78: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

78

troponinis SedarebiT maRali sawyisi maCvenebeli dafiqsirda 1.9 ± 2.2 ng/ml

(diapazoni 0.01 dan 6.9 mg/ml-mde) (P=0.0032).

mniSvnelovani gansxvaveba gamovlinda sakvlev jgufebs Soris

kreatinfosfokinazas sawyis maCvenebelTan dakavSirebiTac. miokardiumis

mwvave infarqtis jgufSi kretininfosfokinazac sawyisi saSualo

maCvenebeli Seadgenda 1204.8 ± 1404.7 I/U-s (diapazoni 86 dan 4946 I/U-mde),

maSin rodesac mwvave balonuri sindromis mqone pacientebSi

kreatinfosfokinazas sawyisi koncentracia umniSvnelod iyo momatebuli

(185 ±±183.5, diapazoni 10-dan 699 I/U-mde) mniSvnelovnad dabali iyo

sakontrolo jgufTan SedrebiT (P=0.0004)

kardiuli markerebis pikuri koncentracia orive sakvlev jgufSi

dafiqsirda simptomebis ganviTarebidan saSualod 12-24 saaTis Semdeg.

rogorc kardiuli troponinis ise kreatinfosfokinazas koncentraciis

mateba aRiniSna orive sakvlevi jgufis yvela pacientSi, Tumca

miokardiumis mwvave infarqtis jgufSi gamovlinda troponinis ise

kreatinfosfokinazas koncentraciis mniSvnelovani zrda, maSin rodesac

mwvave

balonuri sindromis jgufSi kardiuli markerebis koncentracia

umniSvnelod gaxldaT momatebuli da statistikurad mniSvnelovnad

dabali iyo sakvlev jgufTan mimarTebaSi (P<0.0001) (cxrili 9)

Page 79: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

79

suraTi 12

kardiuli markerebis momateba inicialuri Sefasebisas pacientebSi mwvave

balonuri sindromiT da miokardiumis mwvave infarqtiT

0

5

10

15

20

25

mbs mmi mbs mmi

troponin pozitiuri

troponin negatiuri

kretinfosfokinaza positiuri

kreatinfosfokinaza negatiuri

Page 80: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

80

cxrili 9

kardiuli markerebis koncentracia pacientebSi mwvave balonuri sindromiT da miokardiumis mwvave infarqtiT

mwvave balonuri

sindromi m.m.i P

sawyisi maCveneblebi

Troponin T (ng/mL)* 0.42 ± 0.52 1.9 ± 2.2 0.0032 (0.01 to 2.5) (0.01 to 6.9)

Cretine kinase (U/L) ** 185 ± 183.5 1204.8 ± 1404.7 0.0004 (10 to 699) (86 to 4946)

pikuri maCvenebeli

Troponin T (ng/mL)* 0.6 ± 0.56 5.6 ± 4.7 <0.0001 (0.1 to 2.5) (0.3 to 15.4)

Creatine Kinase (U/L)** 236.3 ± 183.3 2224.1 ± 1878.6 <0.0001 (51 to 699) (327 to 6861)

normuli parametrebi: CK < 145 U/l; Troponin T < 0.1ng/mL

* apikaluri balonuri sindromis jgufi - 26 pacientSi, da Mmmi-is jgufi 24 pacienti

** apikaluri balonuri sindromis jgufi - 30 pacienti, da Mmmi-is jgufi 30 pacienti

Page 81: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

81

mwvave balonuri sindromis mqone 10 da miokardiumis mwvave infarqtis mqone

8 pacientSi hospitalizaciis mwvave periodSi (hospitalizaciis pirvel an

meore dRes) gansazRvruli iyo sisxlSi Tavis tvinis natriurezuli

peptidis (BNP) koncentracia.

orive sakvlevi jgufis yvela pacientSi dafiqsirda momatebuli

maCvenebeli, Tumca aRsaniSnavia, rom balonuri sindromis mqone pacientebSi

BNP-is koncentracia mniSvnelovnad maRali iyo miokardiumis infarqtis

mqone pacientebTan SedarebiT (Sesabamisad 937.9 +/- 555.4 (378 - 2004) da 276 +/-

150 (152 - 560) p=0.006)

mwvave balonuri sindromis mqone 7 da miokardiumis mwvave infarqtis mqone

5 pacientSi gansazRvruli iyo 24 saaTian SardSi Tavisufali

kateqolaminebis: epinefrinis, norepinefrinis da dofaminis koncentracia.

SardSi kateqolaminebis kncentraciis mciredi mateba dafiqsirda balonuri

sindromis mqone 2 pacientSi, miokardiumis mwvave infarqtis jgufSi

SardiT gamoyofili kateqolaminebis raodenoba normis farglebSi iyo

(p=0.46).

Page 82: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

82

3. 5 koronaruli angiografiis da marcxena parkuWis

ventrikulografiuli gamokvlevis Sedegebi pacientebSi mwvave

balonuri sindromiT da miokardiumis mwvave infarqtiT

koronaruli angiografiuli gamokvleva Catarebul iqna orive sakvlevi

jgufis (mwvave balonuri sindromi da miokardiumis mwvave infarqti) yvela

pacientSi. balonuri sindromis mqone pacientebis jgufSi simptomebis

aRmocenebidan saSualod 25.1 +/-21 da miokardiumis mwvave infarqtis jgufSi

mwvave klinikuri prezentaciidan saSualod 3.4 ±1.8 sT-Si.

mwvave balonuri sindromis mqone 29 da miokardiumis mwvave infarqtis

mqone 20 pacients aseve Cautarda marcxena parkuWis ventrikulografiuri

gamokvleva.

koronarografiuli gamokvleviT mwvave balonuri sindromis jgufSi

arcerT SemTxvevaSi ar gamovlinda klinikurad mniSvnelovani koronaruli

stenozis (Seviwroeba >50% koronaruli arteriis diametris) an mwvave

Trombozis arseboba. 14pacientis SemTxvevaSi dafiqsirda sruliad

intaqturi koronarebis arseboba, xolo danarCen 16 SemTxvevaSi

koronaruli stenozirebis xarisxi <50%. (6 SemTxvevaSi wina daRmaval

arteriaze (mid LAD) <40%, 4 pacientSi marcxena Semomxvev koronarul

arteriaze (LCx) <40%, 1 SemTxvevaSi Reroze (LMA) <30%, 4 pacientSi marjvena

koronarul arteriaze (RCA) <40%, da 1 SemTxvevaSi muscle bridge (mid LAD).

miokardiumis mwvave infarqtis jgufSi 30 pacientSi aRiniSna wina

daRmavali arteriis (LAD) klinikurad mniSvnelovani koronaruli

stenozirebis an mwvave okluziis angiografiuli suraTi. 16 SemTxvevaSi

(53.3%) proqsimaluri da 14 SemTxvevaSi (46.7%) Sua segmentis. yvela

SemTxvevaSi ganxorcielda warmatebuli revaskularizacia stentis

implantaciiT.

mwvave balonuri sindromis jgufSi 29 SemTxvevaSi da miokardiumis mwvave

infarqtis 20 pacientSi Catarda marcxena parkuWis ventrikulografia.

mwvave balonuri sindromis jgufSi gamovlinda regionaluri kumSvadi

Page 83: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

83

funqciis darRvevis specifiuri suraTi, mkveTrad darRveuli Sua da/an

apikaluri segmentebis kumSvadi funqciiT da bazaluri segmentebis

hiperkontratiluri funqciiT apikaluri balonuri sindromis mqone 28

pacientSi (suraTi 13), xolo 2 SemTxvevaSi ventrikulografiiT

demonstrirebul iqna marcxena parkuWis bazaluri segmentebis da

mwvervalis normaluri kumSvadobis fonze Sua segmentebis gamoxatuli

akinezia, (balonuri sindromis e.w. midventrikuluri forma).

Page 84: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

84

(a) (b)

suraTi 13

mwvave balonuri sindromi, ventrikulografia, marcxena parkuWis saboloo diastoluri (a) da saboloo sistoluri (b)

gamosaxuleba

Page 85: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

85

3. 6 klinikuri mimdinareoba da garTulebebi pacientebSi mwvave

balonuri sindromiT da miokardiumis mwvave infarqtiT

orive jgufiSi pacientebis hospitalizaciis xangrZlivoba praqtikulad

identuri iyo. hospitalizaciis saSualo xangrZlivoba pacientebSi mwvave

balonuri sindromiT Sedgenda 8.5 +/-5.2 dRes (diapazoniT 2-23) da

miokardiumis mwvave infarqtis jgufSi 10 +/- 6.9 (3-28) (p=NS).

mwvave balonuri sindromis jgufSi dafiqsirda hospitalSiga sikvdilobis

nulovani maCvenebeli, miokardiumis mwvave infarqtis jgufSi sikvdilobis

maCenebelma Sedgina 10 %. miokardiumis mwvave infarqtis jgufSi

hospitalizaciis periodSi garTulebebis sixSire mcired maRali iyo mwvave

balonuri sindromis mqone pacientebTan SedarebiT (cxrili 10), Tumca

rogorc sikvdilobis maCveneblis, ise garTulebebis sixSiris

TvalsazrisiT jgufebs Soris statistikurad sarwmuno gansxvaveba ar

dafiqsirda.

Page 86: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

86

cxrili 10. hospitalSiga garTulebebi

mbs (n=30) mmi (n=30) P Value

hospitalizaciis xangrZlivoba (n ) 8.5 ± 5.2 (3 - 23) 10 ± 6.9 (3 - 30) 0.34

garTulebebi 5 (16.6%) 11 (36.7%) 0.14

VT/ parkuWovani fibrilacia, n (%) 1(3.3%) 4 (13.3%) 0.35

filtvebis SeSupeba n (%) 3 (10%) 4 (13.3%) 1

mocimcime aritmiis paroqsizmi, n (%) 1 (3.3%) 4 (13.3%) 0.35

RviZlis mwvave iSemiuri dazianeba, n (%) 0 1 (3.3%) 1

kardiuli inotropuli saSualebebis gamoyeneba,

n (%) 2 (13.3%) 7 (23.3%) 0.14

sikvdiloba, n (%) 0 3 (10%) 0.24

Page 87: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

87

3.7 klinikuri da demografiuli maxasiaTeblebi, nevrologiuri

dazianebis simZime da anevrizmis lokalizacia pacientebSi

anevrizmuli subaraqnoiduli hemoragiis fonze arsebuli

tranzitoruli kardiomiopaTiiT da kardiuli disfunqciis gareSe

2007-2011 wlebSi mwvave subaraqnoiduli sisxlCaqcevis gamo klinikaSi

hospitalizirebuli 129 pacientidan kvlevaSi CaerTo 95 pacienti, 42 (44.2%)

qali da 53 (55.7%) mamakaci saSualo asakiT 55±16 (diapazoni 34-72w).

14 pacienti gamoricxul iqna kvlevidan anamnezSi arsebuli sxvadasxva

kardiuli paTologiis arsebobis gamo, 20 SemTxvevaSi ar iyo Catarebuli

eqokardiografiuli gamokvleva.

pacientebi gadanawildnen or jgufSi marcxena parkuWis globaluri da

segmenturi kumSvadi funqciis mdgomareobis mixedviT. 16 SemTxvevaSi

inicialuri eqokardiografiuli gamokvlevisas dafiqsirda marcxena

parkuWis kumSvadi funqciis globaluri da/an regionuli darRveva

(anevrizmuli subaraqnoiduli hemoragiis fonze arsebuli kardiomiopaTia),

xolo danarCeni 79 pacientis SemTxvevaSi gamovlinda marcxena parkuWis

normaluri sistoluri funqcia.

sakvlev jgufebSi yuradRebiT iqna Seswavlili da Sefasebuli

demografiuli, anamnezuri da klinikuri maxasiaTeblebi.

asakobrivi monacemebi orive sakvlev jgufSi praqtikulad identuri

gaxldaT: saSualo asaki pirvel sakvlev jgufSi (58 ± 9 diapazoni 43-72) da

Sesabamisad pacientebSi kardiuli disfunqciis gareSe (53 ± 14 diapazoniT

34-68). Tumca miokardiumis kumSvadi disfunqciis mqone pacientebSi

mniSvnelovnad Warbobda qalebis procentuli gadanawileba (68.7% da

Sesabamisad 39.2%).

ar gamovlinda gansxvaveba sakvlev jgufebs Soris sxeulis masis

indeqsis da koronaruli riskis faqtorebis arsebobis TvalsazrisiT.

Page 88: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

88

orive jgufSi pacientebis Sesabamisad 8 (50%) da 40 (%) pacients

aReniSnebodaT anamnezSi arteriuli hipertenzia, 3 pacients I jgufidan da

19-s II jgufidan gamouvlindaT dislipidemia (p=NS), Sesabamisad 1 da 10-s

orive jgufidan diagnostirebuli hqonda Saqriani diabeti. ori an

ramdenime koronaruli riskis faqtoris erTdrouli Tanaarsebobis

TvalsazrisiTac jgufebs Soris statistikurad mniSvnelovani sxvaoba ar

dafiqsirda (cxrili 11).

pacientebSi nevrologiuri dazianebis simZime fasdeboda klinikaSi

hospitalizaciis momentisaTvis Hunt Hess-is Skalis mixedviT (I -

asimptomuri, an gamoxatulia msubuqi Tavis tkivili; II – saSualo an

mkveTrad gamoxatuli Tavis tkivili, nevrologiuri deficitis niSnebi

gamoxatuli araa; III – gamoxatulia gabrueba da minimaluri nevrologiuri

deficiti; IV – stupori; V – Rrma koma).

nevrologiuri simZimis saSualo sumaruli maCvenebeli orive jgufSi

warmoadgenda 2.15+/-1.1. Tumca, pacientebs, marcxena parkuWis kumSvadi

disfunqciiT gaaCndaT II sakvlev jgufTan SedarebiT mZime nevrologiuri

darRvevebi (Hunt Hess – 2.75 ±1.2 da Sesabamisad 2.0 ± 1 ) P=0.03, inicialuri

nevrologiuri statusis Sefasebisas kardiuli disfunqciis mqone

SemTxvevaTa 56.25%-Si (9 pacienti) nevrologiuri statusi Sefasda rogorc

≥ 3, maSin rodesac meore jgufSi mxolod 27.8%-Si (22 pacienti)

gamovlinda Hunt-Hess ≥ 3 (P=0.04). (grafiki 2 )

kompiuteruli tomografiuli gamokvleva Catarda simptomebis

ganviTarebidan saSualod 2.3+/-1.6 dReSi. jgufebs Soris aRiniSna

sagulisxmo sxvaoba anevrizmis lokalizaciis TvalsazrisiT: (cxrili 11).

41 SemTxvevaSi (11 pacientSi miokardiumis kumSvadi disfunqciiT da 30

normaluri kumSvadi funqciiT) anevrizma lokalizebuli iyo wina

SemaerTebeli arteriis auzSi, 44 SemTxvevaSi (Sesabamisad 4 da 40

SemTxvevaSi) Tavis tvinis Sua arteriis auzSi, 7 pacientis SemTxvevaSi

anevrizma lokalizebuli gaxldaT ukana cerebraluri arteriis auzSi

(Sesabamisad 1 SemTxvevaSi pirveli jgufidan da 6 pacientSi meore

jgufidan), 3 pacientSi marcxena parkuWis normaluri kumSvadi funqciiT

Page 89: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

89

da arcerT pacientSi marcxena parkuWis kumSvadi disfunqciiT anevrizma

lokalizebuli iyo vertebraluri an bazilaruli arteriis auzSi.

Page 90: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

90

cxrili 11° klinikuri maxasiaTeblebi anevrizmuli subaraqnoiduli hemoragiis mqone pacientebSi marcxena parkuWis sistoluri

disfunqciiT (I jg) da sistoluri disfunqciis gareSe (II jg)

I jgufi (16) II jgufi (79) P

asaki (w) 58 ± 9 (43 - 72) 53 ± 14 (34 - 68) 0.08

qali, n (%) 11 (68.7 %) 31 (39.2 %) 0.05

BMI (kg/m²) 23.9 ± 4.1 24.1 ± 4.3 0.86

gid riskis faqtorebi

hipertenzia, n (%) 8 (50%) 40 (50.6%) 1

dislipidemia, n (%) 3 (18.75%) 19 (24%) 0.75

Saqriani diabeti, n (%) 1 (6.25%) 10 (12.6%) 0.68

aqtiuri mweveli n (%) 7 (43.75%) 49 (62%) 0.26

gid ojaxuri anamnezi, n (%) 2 (12.5%) 18 (22.7%) 0.51

Hunt-Hess indeqsi 2.75+/-1.2 2.0+/- 1.0 0.03*

Hunt-Hess ≥ 3 9 (56.25%) 22 (27.8%) 0.04*

anevrizmis lokalizacia

wina SemaerTebeli arteriis auzi 11 30 0.03*

Sua cerebraluri arteriis auzi 4 40 0.40

ukana cerebraluri arteriis auzi 1 6 1

bazilaruli da vertebraluri

arteriis auzi 0 3 1

* statistikurad sarwmuno sxvaoba

Page 91: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

91

grafiki 2

nevrologiuri dazianebis simZime pacientebSi anevrizmuli

subaraqnoiduli hemoragiis fonze (a) marcxena pakuWis kumSvadi

disfunqciiT da (b) kumSvadi disfunqciis gareSe

(a)

(b)

0

1

2

3

4

5

6

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18

Hu

nt-

He

ss in

de

qsi

pacientebis raodenoba

pacientebi marcxena parkuWis kumSvadi funqciis darRveviT

0

1

2

3

4

5

6

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

Hu

nt-

He

ss s

core

pacientebis raodenoba

pacientebi marcxena parkuWis normaluri kumSvadi funqciiT

Page 92: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

92

3.8 eleqtrokardiografiuli cvlilebebi pacientebSi anevrizmuli

subaraqnoiduli hemoragiis fonze arsebuli tranzitoruli

kardiomiopaTiiT da kardiuli disfunqciis gareSe

eleqtrokardiografiuli gamokvleva yvela pacientTan orive sakvlev

jgufSi Catarebul iqna subaraqnoiduli hemoragiis klinikuri simptomebis

aRmocenebidan 3+/- 1.4 dReSi.

inicialuri eleqtrokardiografiuli gamokvlevisas orive sakvlevi

jgufis yvela pacientSi aRiniSneboda sinusuri riTmi.

gulis SekumSvaTa saSualo sixSiris monacemi ori jgufis pacientebs

Soris mniSvnelovnad ar gansxvavdeboda (Sesabamisad 73 ± 15 (50-102) da

77±±18 (45 - 125) P=0.36. bradikardia (gcs<60S/wT) aRiniSna I-Si 4 da meore

jgufSi 11 SemTxvevaSi.

klinikuri mimdinareobisas eleqtrokardiografiuli cvlilebebis

SedarebiT maRali sixSire dafiqsirda pacientebSi marcxena parkuWis

sistoluri disfunqciiT. SemTxvevaTa 3/4 Si (12 pacienti) gamovlinda

sxvadasxva tipis eleqtrokardiografiuli cvlileba, rac yvelaze xSirad

repolarizaciis fazis darRvevis saxiT iyo warmodgenili, sistoluri

disfunqciis mqone 4 pacientis SemTxvevaSi eleqtrokardiografiulad

dafiqsirda paTologiuri UU kbilebi, 4 SemTxvevaSi T kbilis Rrma inversia

prekordialur ganxrebSi da 7 pacients gamouvlinda QT koregirebuli

intervalis prolongireba (suraTi 13). maSin rodesac, pacientebSi marcxena

parkuWis normaluri sistoluri funqciiT sxvadasxva tipis

eleqtrokardiografiuli darRvevebi SemTxvevaTa mxolod 24%-Si (19

SemTxvevaSi) gamovlinda (P<0.001), da uxSiresad QT intervalis

prolongirebiT da paTologiuri UU kbilebis arsebobiT iyo ganpirobebuli.

(suraTi 14,15,16)

4 pacients I da 10-s II sakvlev jgufSi monitorirebisas hispitalizaciis

pirvel 48 saaTSi gamouvlinda sxvadasxva tipis ritmis darRveva (xSiri

parkuWovani eqstrasistolia, parkuWovani bigeminiis epizodebi,

supraventrikuluri taqikardiis xanmokle epizodi), Tumca aritmiis

Page 93: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

93

arsebobis TvalsazrisiT jgufebs Soris statistikurad mniSvnelovani

sxvaoba ar dafiqsirda (cxrili 12).

Page 94: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

94

cxrili 12° ekg maxasiaTeblebi anevrizmuli subaraqnoiduli hemoragiis mqone pacientebSi sistoluri disfunqciiT (I jg) da

sistoluri disfunqciis gareSe (II jg)

I jgufi (16) II jgufi (79) P

T-kbilis inversia 4 (25%) 2 (2.5%) 0.006*

U-kbilis arseboba 4 (25%) 10 (12.6%) 0.24

QT-intervalis prolongireba 7 (43.7%) 18 (22.8%) 0.106

ST-segmentis depresia 3 (18.7%) 1 (1.26%) 0.01*

HR 73 ± 15 (50-102) 77 ± 18 (45 - 125) 0.36

PR 185 ± 38 ms (140-250) 170 ± 32 (112 - 230) 0.15

QTc 447 ± 104ms (340-576) 426 ± 32 (420 - 481) 0.43

bradikardia 4 (25%) 11 (13.9%) 0.25

parkuWovani eqstrasistolia 2 (12.5%) 10 (12.6%) 1

supraventrikuluri paroqsizmuli taqikardia 1 (6.25%) 2 (2.5%) 0.42

* statistikurad sarwmuno sxvaoba

Page 95: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

95

suraTi 14. eleqtrokardiografiuli cvlilebebi pacientebSi marcxena parkuWis kumSvadi disfunqciiT

19%

19%

33%

14%

5%

10%

T-kbilis inversia

U-kbilis arseboba

QT-intervalis prolongireba

ST-segmentis depresia

supraventrikuluri paroqsizmuli taqikardia

Page 96: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

96

suraTi 15. eleqtrokardiografiuli cvlilebebi pacientSi subaraqnoiduli hemoragiis fonze ganviTarebuli

kardiuli disfunqciiT

Page 97: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

97

suraTi 16. T kbilis specifiuri cvlilebebi pacientSi subaraqnoiduli hemoragiis fonze ganviTarebuli kardiuli

disfunqciiT

Page 98: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

98

3.9 kardiospecifikuri markerebis maCveneblebi pacientebSi

anevrizmuli subaraqnoiduli hemoragiis fonze arsebuli

tranzitoruli kardiomiopaTiiT da kardiuli disfunqciis gareSe

18 pacientSi ( 10 pacientSi marcxena parkuWis sistoluri disfunqciiT da 8

pacientSi marcxena parkuWis normaluri sistoluri funqciiT)

gansazRvruli iyo kardiuli troponinis (cTnI ) koncentracia klinikuri

prezentaciis momentidan saSualod 3 +/-1.7 dRis Semdeg.

marcxena parkuWis sistoluri disfunqciis mqone 7 SemTxvevaSi (70%)

aRiniSna kardiuli markeris pozitiuri maCvenebeli, maSin rodesac

marcxena parkuWis normaluri kumSvadi funqciis arsebobisas mxolod 1 (%)

SemTxvevaSi gamovlinda kardili troponinis maCveneblis normidan

gadaxra (P=0.024).

marcxena parkuWis sistoluri disfunqciis mqone pacientebSi aseve

mniSvnelovnad maRali iyo cTnI saSualo maCvenebeli sakontrolo jgufTan

SedarebiT (1.6+/-1.8 da 0.15+/-0.3) P=0.03 (grafiki 3)

Page 99: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

99

grafiki 3

Troponin I-s monacemebi pacientebSi mwvave subaraqnoiduli hemoragiis fonze arsebuli kardiomiopaTiiT da

pacientebSI marcxena parkuWis normaluri sistoluri funqciiT

-1

0

1

2

3

4

5

6

0 2 4 6 8 10 12

pacientebi

pacientebi kardiuli disfunqciis gareSe

pacientebi miokardiumis kumSvadi disfunqciiT

Page 100: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

100

3.10 eqokardiografiuli monacemebi pacientebSi anevrizmuli

subaraqnoiduli hemoragiis fonze arsebuli tranzitoruli

kardiomiopaTiiT da kardiuli disfunqciis gareSe

inicialuri eqokardiografiuli gamokvleva Catarda subaraqnoiduli

hemoragiis klinikuri simptomebis manifestirebidan saSualod 2.1 +/-1.4 dRis

Semdeg. 16 pacientSi gamoixata marcxena parkuWis sistoluri disfunqcia

(marcxena parkuWis gandevnis fraqciis saSualo maCvenebeli EF-49.8+/-9.4 (34

– 63%). 10 SemTxvevaSi manifestirebuli iyo globaluri kumSvadi funqciis

difuzuri daqveiTeba, da rig SemTxvevbSi gamoxatuli segmenturi

disfunqcia, xolo 6 pacientSi gamoixata regionaluri asinergiis ubnebi,

normaluri globaluri kumSvadobis fonze (suraTi 17).

disinergiis ubnebi upiratesad moicavda marcxena parkuWis wina,

winaseptaluri da qvedaseptaluri kedlis Sua da bazalur segmentebs.

Page 101: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

101

suraTi 17

marcxena parkuWis kumSvadi funqciis monacemebi pacientebSi mwvave subaraqnoiduli hemoragiis fonze

arsebuli kardiomiopaTiiT

0 1 2 3 4 5 6

mp-is kumSvadi funqciis normaluri maCvenebeli

mp-is kumSvadi funqciis msubuqi daqveiTeba

mp-is kumSvadi funqciis zomieri daqveiTeba

pacientebis raodenoba

regionaluri asinergiis ubnebi

regionaluri asinergiis ubnebi ar vlindeba

Page 102: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

102

inicialuri Sefasebidan saSualod 23+/-4.2 dReSi kumSvadi disfunqciis

mqone 8 pacientSi Catrebuli ganmeorebiTi eqokardiografiuli

gamokvlevisas 6 SemTxvevaSi marcxena parkuWis sistoluri funqciis sruli

normalizacia gamovlinda EF-60.6+/-1.9 (marcxena parkuWis gandevnis

fraqciis diapazoni 48 – 63%). (grafiki 4)

pacientebSi marcxena parkuWis sistoluri disfunqciis gareSe aRiniSna

globaluri sistoluri funqciis normaluri maCvenebeli, da regionaluri

kumSvadi funqciis Senaxuli modeli, Tumca aRsaniSnavia is faqtic, rom

SemTxvevaTa 1/3-Si gamoxatuli iyo marcxena parkuWis hiperdinamiuri

sistoluri funqcia.

Page 103: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

103

grafiki 4

gandevnis fraqciis inicialuri da ganmeorebiTi maCvenebeli pacientebSi marcxena parkuWis sistoluri disfunqciiT

0

10

20

30

40

50

60

70

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18

EF (

%)

pacientebis raodenoba

inicialuriSefaseba

ganmeorebiTi Sefaseba

Page 104: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

104

3.11 klinikuri mimdinareoba da garTulebebi pacientebSi

anevrizmuli subaraqnoiduli hemoragiis fonze arsebuli

tranzitoruli kardiomiopaTiiT da kardiuli disfunqciis

gareSe

kraniotomia da anevrizmis qirurgiuli klipirebis operacia Catarebul

iqna 69 pacientSi orive sakvlevi jgufidan, romelTagan 58 SemTxvevaSi

ganxorcielda adreuli qirurgiuli Careva (simptomebis aRmocenebidan

pirveli 48 saaTis ganmavlobaSi), xolo 11 SemTxvevaSi mogvianebiTi

qirurgiuli Careva (simptomebis aRmocenebidan saSualod 16±2 dRis Semdeg).

pacientTa 60%-Si (10 pacienti I sakvlevi jgufidan da 47 meore sakvlevi

jgufidan) klinikuri mimdinareobisas aRmocenda cerebruli vazospazmi,

Tumca aRsaniSnavia is faqti rom simptomuri vazospazmi ganuviTarda

pacientTa mxolod 1/4-s (6-s pirveli sakvlevi jgufidan da 18-s meore

sakvlevi jgufidan). simptomuri vazospazmis diagnostireba xdeboda

doplerografiuli an angiografiuli monacemebis da klinikuri

mimdinareobisas mogvianebiTi iSemiuri kerovani deficitis aRmocenebis

safuZvelze.

kardiuli disfunqciis mqone pacientebSi aRiniSna adreuli simptomuri

vazospazmis aRmocenebis maRali maCvenebeli im pacientebTan SedarebiT

romelTac aReniSnebodaT marcxena parkuWis normaluri kumSvadoba (P=0.04).

eqsperimentuli modelidan cnobilia, rom kalcium-damokidebuli da

kalcium-damoukidebel vazokonstriqcia safuZvlad udevs vazospazmis

ganviTarebas. zemoT aRniSnuli multifaqtoruli procesia da mravali

komponentis urTierTqmedebis Sedegad aRmocendeba. sisxlis daSlis

produqtebis (kerZod oqsihemoglobinis) subaraqnoidul sivrceSi moxvedra,

Tavisufali radikalebis zemoqmedeba, vazokonstriqciul da vazoreaqtiul

substanciebs Soris disbalansi, anTebiTi procesis mediatorebis

gamoTavisufleba, endoTeliaruli proliferacia da apoptozi ganixileba

ZiriTad gamSveb paTogenezur meqanizmebad [147].

Page 105: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

105

pacientebSi marcxena parkuWis sistoluri disfunqciiT gamovlinda

garTulebebis sumaruli maCveneblis da sikvdilobis statistikurad

mniSvnelovnad maRali monacemi (P=0.035). (cxrili 13) sikvdilis yvela

SemTxveva ganpirobebuli iyo mZime nevrologiuri statusiT, da am

pacientebSi dafiqsirebuli iyo generalizebuli cerebruli vazospazmi.

Page 106: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

106

cxrili 13° klinikuri mimdinareoba da gamosavali anevrizmuli subaraqnoiduli hemoragiis mqone pacientebSi marcxena parkuWis

sistoluri disfunqciiT (I jg) da sistoluri disfunqciis gareSe (II jg)

I jgufi (16) II jgufi (79) P

qirurgiuli klipirebis operacia 11 58 0.5

adreuli Careva 8 50 0.68

mogvianebiTi Careva 3 8 0.68

simptomuri vazospazmi 6 18 0.2

adreuli 5 8 0.04*

T.t-is kerovani dazianebis simptomebi 1 2 0.42

ganmeorebiTi sisxldena 0 2 1N

pnevmonia 0 1 1

filtvebis mwvave SeSupeba 1 0

okluziuri hidrocefalia 2 1 0.07

garTulebebis sumaruli maCvenebeli 7 22 0.039*

sikvdiloba 6 11 0.035*

Page 107: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

107

IV miRebuli Sedegebis ganxilva

Cvenma kvlevam gaamyara ukve arsebuli monacemebi imis sasargeblod, rom

mwvave balonuri sindromis klinikuri manifestacia Cveulebriv mwvave

koronaruli sindromis klinikuri gamovlinebis identuria, da mxolod

simptomologiuri SefasebiT SeuZlebelia am ori paTologiis

diferencialuri diagnostika.

mwvave balonuri sindromis aRmoceneba xSir SemTxvevaSi asocirebulia

anamnezSi sxvadasxva tipis stresuli faqtoris arsebobasTan, 23 (76.6%)

pacientis SemTxvevaSi SesaZlebeli gaxda sindromis aRmocenebis

maprovocirebeli stresuli faqtoris identificireba (emociuri stresis 9

SemTxvevaSi da sxvadasxva genezis fizikuri stresoris arseboba 14

SemTxvevaSi), rac mniSvnelovnad aRemateba miokardiumis mwvave infarqtis

jgufSi aRniSnuli faqtoris arsebobas (P<0.0001).

fsiqologiuri Tu fizikuri stresuli faqtoris zegavleniT plazmaSi

mocirkulire kateqolaminebis koncentracia umwvaves periodSi matulobs,

rac sxvadasxva kvlevis monacemebiTac dasturdeba [264, 9, 47],

kateqolaminebis Warbi producirebis da cirkulaciaSi moxvedris

pirobebSi maTi zemoqmedeba SesaZlebelia kardiomiocitebze pirdapiri

stimulaciis (pirveladi miogenuri efeqti) da/an kateqolaminebiT

inducirebuli mikrovaskuluri disfunqciis saxiT gamovlindes [214].

kateqolaminebis maRali koncentraciis pirobebSi miocitebis pirdapiri

dazianeba (gamowveuli cAMP-iT ganpirobebuli kalciumiT datvirTviT)

morfologiurad kumSvadi jaWvebis nekrozis histologiuri suraTiT

SeiZleba iyos warmodgenili [114, 119, 87, 264].

Cven sakvlev populaciaSi balonuri sindromis mqone pacientebSi sisxlSi

mocirkulire kateqolaminebis koncentracia ar gansazRvrula, SardSi

kateqolaminebis koncentracia ganisazRvra mxolod 7 pacientSi da

umniSvnelod maRali iyo miokardiumis mwvave infarqtis jgufTan

SedarebiT. ar Catarebula miokardiumis histologiuri kvleva, Tumca

Page 108: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

108

maprovocirebeli stresuli trigeris arsebobis statistikurad

mniSvnelovnad maRal maCvenebels miokardiumis mwvave infarqtis mqone

pacientebTan SedarebiT ((P<0.0001) SesaZloa mniSvnelovani

paTfiziologiuri datvirTva gaaCndes da aRniSnuli faqti amyarebdes

mosazrebas sindromis ganviTarebis kateqolaminerguli Teoriis

sasargeblod.

iseve rogorc winamorbedi kvlevebSi [28, 29, 66] Cvens mier Seswavlili

tranzitoruli balonuri sindromis mqone pacientebis umravlesoba (93.3%)

postmenopauzuri asakis qalbatonia (saSualo asaki 75 ± 10.2), calsaxad

naTeli araa, Tu ra SeiZleba iyos mkveTri genderuli ganwyobis mizezi,

cnobilia rom sasqeso hormonebi mniSvnelovan zegavlenas axdenen

simpaTikur neirohumorul reaqciebze, iseve rogorc koronarul

vazoreaqtiulobaze. sainteresoa, rom mwvave tranzitoruli segmentur-

balonuri kardiomiopaTiis sxvadasxva forma upiratesad mdedrobiTi

sqesis warmomadgenlebSi gvxvdeba, rac garkveul paTfiziologiur

ganwyobaze miuTiTebs, Tumca kateqolaminebis metabolizmis Taviseburebani

qalebSi da mamakacebSi erTob kompleqsuria, mamakacebSi simpaTikuri

aqtivobis SedarebiT maRali sawyisi done aRiniSneba [102,108], emociuri

stresis fonze plazmaSi mocirkulire kateqolaminebis ufro maRali

koncentracia SeiniSneba [215], da kateqolaminebiT inducirebuli

vazokonstriqciis mimarT mgrZnobeloba gazrdilia [116, 119], Tumca qalebSi

SeiniSneba gazrdili mzaoba simpatikurad inducirebuli staningis mimarT

[143].

miokardiumis mwvave infarqtis mqone pacientebi ar gansxvavdebodnen

calkeuli koronaruli riskis faqtorebis arsebobis TvalsazrisiT mwvave

balonuri sindromis mqone pacientebisgan, Tumca am ukanasknel jgufSi

ramdenime kardiovaskuluri riskis faqtoris erTdrouli arsebobis

SedarebiT dabali maCvenebeli gamovlinda (1.83 ± 0.69) (P=0.004). SesaZloa

vivaraudoT, rom, xandazmuli asakis miuxedavad pacientTa gulis iSemiuri

daavadebis aRmocenebis riski aRniSnuli jgufis populaciaSi SedarebiT

dabalia, da sindromis aRmocenebaSi koronaruli aTerosklerozis roli

naklebad savaraudoa, rac dasturdeba kidevac gulis mkvebavi

Page 109: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

109

sisxlZarRvebis angiografiuli gamokvlevisas klinikurad mniSvnelovani

(>50%) koronaruli stenozis ar arsebobiT.

pirvelad Cvens mier Seswavlil mwvave balonuri sindromis mqone

populaciaSi dafiqsirda Tanmxlebi nevrologiuri paTologiis arsebobis

maRali sixSire (63.3%) rac statistikurad mniSvnelovnad maRali iyo

miokardiumis mwvave infarqtis mqone pacientebTan SedarebiT (P=0.04). 2010

wels Summers-is da kolegebis mier gamoqveynebul naSromSi gamaxvilebul

iqna yuradReba faqtze, rom rom mwvave apikaluri balonuri sindromis

mqone pacientebSi dafiqsirda qronikuli fsiqiatriuli paTologiebis

maRali sixSire [251], xolo Burgdorf da kolegebis mier warmodgenil

masalaSi mwvave apikaluri balonuri sindromis mqone pacientebSi maRali

sixSiriT gamovlinda sxvadasxva lokalizaciis avTvisebiani simsivne [29].

gamoiTqva mosazreba, rom avTvisebiani simsivnis mqone pacientebs SesaZloa

aReniSnebodeT momatebuli bazaluri simpaTikuri aqtivoba da Sesabamisad

stresuli situaciis pirobebSi gaaCndeT momatebuli riski stresiT

inducirebuli darRvevebis aRmocenebisaTvis.

Cvens mier Seswavlil populaciaSi qronikuli nevrologiuri

paTologiebis arsebobis maRali sixSire safuZvels gvaZlevs vivaraudoT,

rom garkveuli Tanmxlebi paTologia mniSvnelovan maprovocirebel rols

TamaSobs mwvave balonuri sindromis aRmocenebaSi. qronikuli

nevrologiuri daavadebebi Tu fsiqiatriuli sferos aSlilobebi

zegavlenas axdenen centraluri nervuli sistemis normaluri

funqcionirebaze [252, 253], da SesaZloa mniSvnelovani paTfiziologiuri

datvirTva gaaCndeT maprovocirebeli stresul situaciaSi mwvave balonuri

sindromis aRmocenebis xelSemwyobad. Sesabamisad am faqtorebis Tu

daavadebebis identificirebas da maRali riskis jgufis gamovlenas

mniSvnelovani praqtikuli Rirebuleba gaaCnia.

mniSvnelovani Taviseburebebi gamovlinda mwvave balonuri sindromis

miokardiumis mwvave infarqtisgan diferencirebis

eleqtrokardiografiuli maxasiaTeblebis TvalsazrisiT:

Page 110: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

110

mwvave periodSi ST-segmentis elevacia upiratesad prekordialur

ganxrebSi aris gamoxatuli, da miokardiumis mwvave infarqtTan SedarebiT

naklebad manifestirebulia. iSviaTad fiqsirdeba ST-segmentis

konkordantuli cvlilebebi reciprokul ganxrebSi, xSir

eleqtrokardiografiul niSans warmoadgens T-kbilis inversia, romelic

aseve mniSvnelovnad met eleqtrokardiografiul ganxraSia warmodgenili.

qvemwvave periodSi mwvave apikaluri balonuri sindromis SemTxvevaSi Rrma,

inversiuli T-kbilebi upiratesad fiqsirdeba prekordialur ganxrebSi,

mniSvnelovnad met eleqtrokardiografiul ganxraSia warmodgenili da

Cveulebriv xangrZlivi drois manZilze rCeba gamoxatuli.

mwvave balonuri sindromis mqone pacientebSi xSiria QT inervalis

prolongireba da miokardiumis mwvave infarqtis mqone pacientebTan

SedarebiT mniSvnelovnad gaxangrZlivebuli QTc maCvenebeli. QT inervals,

rogorc parkuWTa eleqtruli aqtivobis maxasiaTebels mniSvnelovani

prediqtiuli Rirebuleba gaaCnia ariTmiaTa aRmocenebis prognozirebis

TvalsazrisiT. miuxedavad im faqtis, rom QT inervalis prolongireba

mwvave balonuri sindromis mqone pacientTa did umravlesobaSi aRiniSneba

(sxvadasxva kvlevis monacemTa mixedviT 50-100% )[4,5], Zalzed iSviaTia

fataluri ariTmiebis (maT Soris 'torsade de pointes') aRmocenebis sixSire.

sainteresoa is paradoqsuli faqti, rom erT-erTi kvlevis mixedviT

mamakacebSi mwvave balonuri sindromTan asocirebuli QT inervalis

gaxangrZliveba 'torsade de pointes' aRmocenebis momatebul riskTan aris

dakavSirebuli, maSin rodesac qalebSi msgavsi asociacia ar vlindeba,

miuxedavad QT inervalis mniSvnelovani prolongirebisa [134]. aRniSnuli

kanonzomiereba bolomde Seswavlili ar gaxlavT, Tumca SesaZlebelia

dakavSirebuli iyos hormonul faqtorebTan, an avtonomiur inervaciul

meqanizmebis TaviseburebasTan qalebsa da mamakacebSi.

eqokardiografiulma gamokvlevam mwvave balonuri sindromis mqone

pacientebSi mniSvnelovani Tavisebureba da miokardiumis mwvave infarqtTan

SedarebiT gansxvavebuli morfologiuri suraTi gamoavlina. sxva

winamorbedi kvlevebis msgavsad gamoixata marcxena parkuWis sistoluri

Page 111: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

111

disfunqciis specikfiuri eqokardiografiuli korelati, kerZod apikaluri

da Sua segmentebis kumSvadi funqciis mkveTri darRveva bazaluri

segmentebis normaluri an hiperdinamiuri sistoluri funqciis fonze.

regionuli kumSvadi funqciis darRveva ar Seesabameba konkretuli

koronaruli arteriis sairigacio zonas da disinergiuli segmentebis

raodenoba mniSvnelovnad aRemateba erTo koronaruli arteriis

vaskularizaciis ubans.

sawyis stadiaSi mwvave balonuri sindromis mqone pacientebs aReniSnebaT

ufro mniSvnelovnad daqveiTebuli globaluri sistoluri funqcia

(Sesabamisad EF- 38.2 ± 10.8% da 43.6 ± 6.9% (p =0.02). da regionuli disinergiis

ufro mkafiod gamoxatuli suraTi (regionaluri kumSvadobis indeqsis

statistikurad mniSvnelovnad maRali maCvenebeli 2.17±0.4 da 1.88±0.35

p=0.03), rac Teoriulad marcxena parkuWis dazianebis ufro did keraze

metyvelebs da Sesabamisad SedarebiT cudi klinikuri prognozis

ganmsazRvreli unda iyos. Tumca paradoqsulia is faqti, rom, Cvens

kvlevaSi, iseve rogorc sxva winamorbed kvlevebSi [29,34,39], tranzitoruli

balonuri sindromis mqone pacientebSi dafiqsirda marcxena parkuWis

rogorc globaluri, ise regionaluri kontraqtiluri funqciis

praqtikulad sruli normalizacia da miokardiumis mwvave infarqtis

jgufTan SedarebiT mniSvnelovnad ukeTesi maCvenebeli rogorc

regionaluri, ise globaluri kumSvadi funqciis TvalsazrisiT. zemoT

arniSnuli calsaxad metyvelebs balonuri sindromis SemTxvevaSi

sicocxlisunariani miokardiumis arsebobis sasargeblod.

sainteresoa is faqti, rom mwvave periodSi tranzitoruli balonuri

sindromis jgufSi dafiqsirda ukeTesi diastoluri avsebis maCveneblebi

(miuxedavad ufro dabali gandevnis praqciis da SedarebiT maRali

saboloo diastoluri moculobis arsebobisa). E/Ea Tanafardoba, romelic

marcxena parkuWis avsebis wnevis Sefasebis arainvaziuri parametria

statistikurad mniSvnelovnad dabali aRmoCnda miokardiumis mwvave

infarqtis mqone pacientebTan SedarebiT (15.8 ± 4.5 da 12.1 ± 4.2 p=0.004).

Page 112: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

112

klinikuri kvlevebi cxadyofs, rom marcxena parkuWis diastoluri

funqciis Sefasebis parametrebi da avsebis wneva warmoadgenen pronozul

maCveneblebs sicocxlisunariani miokardiumis arsebobis Sefasebisas

miokardiumis mwvave infarqtis mqone pacientebSi [98, 99, 113]. marcxena

parkuWis diastoluri funqcia mniSvnelovnad aris damokidebuli parkuWis

relaqsaciis unarze da kedlis elastiurobaze, miokardiumis infarqtis

SemTxvevaSi akineziuri segmentebis arseboba da SemdgomSi nawiburis

Camoyalibeba mniSvnelovan zegavlenas axdens marcxena parkuWis am

parametrebze [108, 113, 152]. aRiniSneba korelacia miokardiumis fibrozis

xarisxs, sicocxlisunariani miokardiumis arsebobas da diastoluri

disfunqciis xarisxs Soris [199, 200, 228, 229,] Sesabamisad, SedarebiT

Senaxuli diastoluri funqcia mwvave balonuri sindromis mqone

pacientebSi SesaZloa aseve metyvelebdes miokardiuli staningis

sasargeblod da miokardiumis mwvave infarqtTan SedarebiT ukeTesi

pronozis ganmsazRvreli erT-erTi faqtori iyos.

kardiospecifiuri markerebis (troponinis da kreatinfosfokinazas)

koncentraciis mateba sxvadasxva kvlevis monacemze dayrdnobiT mwvave

balonuri sindromis mqone pacientTa 40-100% aRiniSneba [198,204,205,290].

kardiuli troponini miokardiumis dazianebis maRali sensivobis

specifikuri markeria da kardiomiocitis dazianebis deteqciis erT-erT

saukeTeso saSualebas warmoadgens. rogorc kardiuli troponinis ise

kreatinfosfokinazas koncentraciis mateba aRiniSna Cveni sakvlevi

populaciis orive jgufis yvela pacientSi, Tumca miokardiumis mwvave

infarqtis jgufSi gamovlinda kardiospecifiuri markerebis koncentraciis

mniSvnelovani zrda, maSin rodesac tranzitoruli balonuri sindromis

jgufSi kardiuli markerebis rogorc sawyisi, ise pikuri maCvenebeli

umniSvnelod gaxldaT momatebuli da statistikurad mniSvnelovnad

dabali iyo miokardiumis mwvave infarqtTan mimarTebaSi (P<0.0001). mwvave

balonuri sindromis mqone pacientebSi kardiuli markerebis mciredi,

regionaluri kumSvadi funqciis darRvevis disproporciuli mateba

miokardiuli staningis sasargeblod metyvelebs da SesaZloa miokardiumis

Page 113: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

113

mwvave infarqtTan SedarebiT ukeTesi prognozis ganmsazRvreli erT-erTi

faqtori iyos.

paradoqsulia is faqti, rom balonuri sindromis mqone pacientebs

aReniSnebaT tvinis natriurezuli hormonis (BNP) mniSvnelovnad maRali

koncentracia klinikuri mimdinareobis mwvave periodSi miokardiumis mwvave

infarqtis mqone pacientebTan SedarebiT. miuxedavad praqtikulad erTnairi

sawyisi hemodinamikuri parametrebis da SedarebiT mkveTrad gamoxatuli

diastoluri disfunqciis suraTis, BNP -is maCvenebeli TiTqmis 4-jer

dabali saSualo monacemi dafiqsirda miokardiumis mwvave infarqtis mqone

pacientebSi.

BNP-is koncentraciis SesmCnev matebas kardiuli markerebis umniSvnelod

momatebul koncentraciasTan kombinaciaSi SesaZlebelia mniSvnelovani

sadiagnostiko Rirebuleba gaaCndes.

koronarografiuli gamokvleviT mwvave apikaluri balonuri sindromis

jgufSi arcerT SemTxvevaSi ar gamovlinda klinikurad mniSvnelovani

koronaruli stenozis (Seviwroeba >50% koronaruli arteriis diametris)

an mwvave Trombozis arseboba. balonuri sindromis SemTxvevaSi kumSvadi

disfunqciis reverzibeluri xasiaTi, kardiuli markerebis umniSvnelo,

kumSvadi disfunqciis disproporciuli mateba, damaxasiaTebeli

eleqtrokardiografiuli cvlilebebi, intaqturi koronarebis arseboba

iSemias rogorc sindromis ganviTarebis SesaZlo paTogenezur safuZvels

gamoricxavs.

anevrizmuli subaraqnoiduli hemoragiis fonze aRmocenebuli sistoluri

disfunqcia (marcxena parkuWis globaluri da/an regionaluri kumSvadi

funqciis darRveviT manifestirebuli) arcTu iSviaTad aris warmodgenili,

da Cvens monacembze dayrdnobiT SemTxvevaTa 16.8%-Si iyo gamovlenili.

Cvens mier Seswavlil kontigentSi anevrizmuli subaraqnoiduli hemoragiis

fonze aRmocenebuli kardiomiopaTiiT, marcxena parkuWis kumSvadi

funqciis darRveva nevrologiuri katastrofis aRmocenebidan pirvelsave

dReebSi gamovlinda. iseve rogorc winamorbed kvlevebSi Cvenma

Page 114: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

114

monacemebmac daadastura mWidro kavSiri kardiuli disfunqciis

ganviTarebasa da nevrologiuri dazianebis simZimes Soris. pacientebs

marcxena parkuWis kumSvadi disfunqciiT gaaCndaT mZime nevrologiuri

darRvevebi II sakvlev jgufTan SedarebiT (Hunt Hess – 2.75 ±1.2 da Sesabamisad

2.0 ± 1 ) P=0.03, inicialuri nevrologiuri statusis Sefasebisas kardiuli

disfunqciis mqone SemTxvevaTa 56.25%-Si (9 pacienti) nevrologiuri statusi

Sefasda rogorc ≥ 3, maSin rodesac meore jgufSi mxolod 22 SemTxvevaSi

(27.8%) gamovlinda Hunt-Hess ≥ 3 (P=0.04).

arsebobs mosazreba, rom Tavis tvinis mwvave dazianebis fonze adgili aqvs

miokardiumis simpatikur nervul terminalebSi norepinefrinis masiur

gamoTavisuflebas, rac Tavismxriv adgilobrivad miocitebis liziss da

kontraqtilur disfunqcias iwvevs [92, 159].

eqsperimentuli kvlevebiT dadgenilia, rom kateqolaminebiT Warbi

stimulaciis pirobebSi adgili aqvs kardiomiocitebis specifikur

dazianebas, romelic histologiurad miocitolizisis anu kumSvadi

jaWvebis nekrozis (contraction band necrosis) saxiT vlindeba da calsaxad

gansxvavdeba miokardiumis iSemiiT inducirebuli dazianebisagan [].

Cveni kvlevis farglebSi ar ganxorcielebula simpatikuri aqtivobis

Sefaseba, an mocirkulire kateqolaminebis koncentraciis gansazRvra,

Tumca mWidro korelaciuri kavSiri nevrologiuri dazianebis simZimes da

marcxena parkuWis kumSvadi disfunqciis aRmocenabas Soris, asevev am

ukanasknelis xSir SemTxvevaSi gamoxatuli reverzibeluri xasiaTi

miokardiumis araiSemiuri genezis dazianebis sasargeblod unda

metyvelebdes, da neirogenuli staningis arsebobaze mianiSnebdes. Cveni

kvlevis farglebSi pacientebs ar CatrebiaT koronaruli arteriebis

angiografiuli gamokvleva, Tumca sagulisxmoa is faqti, rom sxvadasxva

kvlevis monacemiT anevrizmuli subaraqnoiduli hemoragiis fonze

ganviTarebuli tranzitoruli kardiomiopaTiis mqone pacientebis

koronarografiuli gamokvlevisas mniSvnelovani koronaruli stenozirebis

(>50%) arseboba ar dasturdeba [104, 107, 109,124, 138,139].

Page 115: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

115

rig avtorTa monacemebze dayrdnobiT [4,138] pacientTa axalgazrda asaki

da mdedrobiTi sqesi warmoadgendnen miokardiuli kumSvadi disfunqciis

ganviTarebis damoukidebel prediqtorebs, Cvens kvlevaSi ar gamovlinda

mniSvnelovani asakobrivi sxvaoba pacientebSi anevrizmuli subaraqnoiduli

hemoragiis fonze miokardiumis kumSvadi disfunqciiT da mis gareSe,

Tumca dafiqsirda statistikurad mniSvnelovani gansxvaveba genderuli

TvalsazrisiT. marcxena parkuWis sistoluri disfunqcia upiratesad

warmodgenili iyo mdedrobiTi sqesis warmomadgenlebSi (P=0.05). winamorbed

kvlevebSic Ting da Tanaavtorebis, aseve Mayer da kolegebis mier

dadasturda qalTa mniSvnelovani siWarbe sxvadasxva saxis kardiuli

darRvevebis (eleqtrokardiografiuli cvlilebebi, miokardis kumSvadi

disfunqcis, kardiuli markerebis koncentraciis mateba) mqone pacientebs

Soris [215].

kateqolaminebis metabolizmis Taviseburebani qalebSi da mamakacebSi

erTob kompleqsuria, mamakacebSi qalebTan SedarebiT sawyisi simfatikuri

aqtivoba ufro maRalia [214, 268], Tumca qalebSi SeiniSneba gazrdili

mzaoba simpatikurad inducirebuli staningis mimarT [268, 269]. riTac

SesaZlebelia aixsnas mdedrobiTi sqesis dominireba subaraqnoiduli

hemoragiis fonze ganviTarebuli tranzitoruli kardiomiopaTiis jgufSi.

Cvens mier Seswavlil kontigentSi subaraqnoiduli hemoragiis fonze

ganviTarebuli tranzitoruli kardiomiopaTiis mqone pacientTa 62.5%-Si

anevrizma lokalizebuli iyo Tavis tvinis wina arteriis auzSi, rac

statistikurad mniSvnelovnad aRemateboda sakvlev jgufSi aRniSnuli

arteriis auzSi anevrizmis arsebobas (P=0.03). wina SemaerTebeli arteriis

rupturas Tan axlavs hipoTalamusis meoradi iSemia da Sedegad

kateqolaminebis Warbi producireba, rac amyarebs mosazrebas

kateqolamiinducirebuli staningis aRmocenebis sasargeblod.

zogierTi avtoris monacemiT [40,41] subaraqnoiduli hemoragiis fonze

aRmocenebuli miokardiuli disfunqciisTvis damaxasiaTebelia upiratesad

marcxena parkuWis bazaluri da Sua segmentebis kumSvadi funqciis

Page 116: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

116

darRveva. regionuli disinergiis zemoTaRniSnuli modeli (upiratesad

bazaluri disfunqcia) zustad Seesabameba marcxena parkuWSi simpatikuri

nervuli daboloebebis anatomiur ganawilebas da amyarebs mosazrebas

subaraqnoiduli hemoragiis fonze miokardiumis dazianebis veget-

adrenerguli meqanizmis Taobaze.

Cvens mier gamokvleul SemTxvevebSi regionaluri asinergiis mkveTrad

gamoxatuli eqologiuri korelati ar SeimCneoda, regionaluri kumSvadi

funqciis darRveva ZiriTadad warmodgenili iyo marcxena parkuWis Sua

segmentebis hipo-akineziiT da/an marcxena parkuWis difuzuri hipokineziiT,

hiperkineziuri ubnebis gareSe. miokardis kontraqtiluri funqciis

segmenturi disociaciis sakmarisad reliefuri, magram ara mkveTri xarisxi

SeiZleba axsnil iyos subaraqnoiduli sisxlCaqcevis debiutidanve mZime

mimdinareobiT (Hunt-Hess>2). am pirobebSi miokards naklebi resursi unda

gaaCndes dauzianebeli segmentebis hiperkineziis uzrunvelsayofad, rac

tipiur SemTxvevebSi ganapirobebs balonuri kardiomiopaTiis sarwmunod

diferencirebul eqovizualur suraTs.

Tumca aRsaniSnavia is faqti, rom normaluri kumSvadi funqciis mqone

pacientebSi xSirad iyo gamoxatuli marcxena parkuWis hiperdinamiuri

kontraqtiluri funqcia, rac SesaZloa subaraqnoiduli hemoragiis fonze

stresul faqtorebis zegavleniT ganpirobebul inotropul pasuxs

warmoadgendes. SemdgomSi rekomendirebulia mravalricxovan populaciaSi

Sefasdes aRniSnuli kanonzomiereba.

kardiuli disfunqciis mqone pacientebSi gamovlinda adreuli simptomuri

vazospazmis aRmocenebis SedarebiT maRali maCvenebeli im pacientebTan

SedarebiT romelTac aReniSnebodaT marcxena parkuWis normaluri

kumSvadoba (P-0.04). eqsperimentuli modelidan cnobilia, rom kalcium-

damokidebuli da kalcium-damoukidebel vazokonstriqcia safuZvlad

udevs cerebruli vazospazmis ganviTarebas. sisxlis daSlis produqtebis

subaraqnoidul sivrceSi gamoTavisufleba ganapirobebs simptomis

aRmocenebas pirdapiri da arapirdapiri gziT. Tavisufali radikalebis

zemoqmedeba, vazokonstriqciul da vazoreaqtiul substanciebs Soris (

Page 117: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

117

endoTelini, araqidonis mJavis metabolitebi, prostaglandinebi,

prostaciklini) disbalansi, anTebiTi procesis mediatorebis

gamoTavisufleba, vaskuluri tonis maregulirebeli neironuli

meqanizmebis darRveva, endoTeliaruli proliferacia da apoptozi

ganixileba ZiriTad gamSveb paTogenezur faqtorebad [156, 157].

mniSvnelovnad migvaCnia mwvave tranzitoruli segmentur-balonuri

kardiomiopaTiis sxvadasxva morfologiuri variantis klinikur WrilSi

Sefaseba. mwvave balonuri sindromis iniciluri aRwerisas tipiuri

morfologiuri varianti warmodgenil iyo marcxena parkuWis Sua da

apikaluri segmentebis kumSvadi funqciis darRveviT, Tumca mogvianebiT,

sindromis farTod gamovlenasTan erTad aRweril iqna sxvadasxva

fenotipuri variantebi: balonuri sindromis midventrikuluri forma [12,

239], izolirebuli marjvena parkuWovani balonuri sindromi,

biventrikuluri varianti da e.w. '"invertuli balonuri sindromic" [271. es

ukanaskneli mniSvnelovnad emsgavseba subaraqnoiduli hemoragiis da saxva

intrakranialuri sisxlCaqcevebis fonze arsebuli kumSvadi funqciis

darRvevis suraTs. sainteresoa is faqtic, rom nevrologiuri

katastrofebis fonze aRmocenebuli miokardis kumSvadobis darRveva

upiratesad moicavs marcxena parkuWis bazalur segmentebs, an

warmodgenilia kumSvadi funqciis difuzuri daqveiTebiT, Tumca bolo

wlebSi rig avtorTa mier aRweril iqna subaraqnoiduli hemoragiis fonze

aRmocenebuli kumSvadobis tranzitoruli darRvevis suraTi, romelic

marcxena parkuWis Sua da apikaluri segmentebis akinezia/diskineziis saxiT

iyo warmodgenili, bazaluri segmentebis normaluri an hipermobiluri

kumSvadobis fonze [189].

mwvave balonuri sindromis Cvens mier Seswavlil populaciaSi SemTxvevaTa

did nawilSi (28 pacienti) sindromi manifestirebul iyo morfologiuri

variantiT, sadac mwvave fazaSi segmenturi kumSvadi funqciis darRveva

warmodgenili iyo marcxena parkuWis Sua da apikaluri segmentebis

hipokineziis, akineziis da/an diskineziis saxiT (e.w klasikuri tako-cubo).

Page 118: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

118

xolo SemTxvevaTa mcire nawilSi (2 pacienti), regionuli asinergia

moicavda ZiriTadad marcxena parkuWis Sua segmentebs, normaluri

apikaluri da bazaluri kumSvadobs fonze, warmodgenili iyo mwvave

balonuri sindromis e.w. midventrikuluri forma. Cvens mier Seswavlil

populaciaSi ar gamovlinda sxva morfologiuri variantebi (e.w

invertuli tako-cubo kardiomiopaTia, marjvena parkuWovani mwvave

balonuri sindromi an bi-ventrikuluri forma), Tumca klinikur praqtikaSi

gasaTvaliswinebelia zemoT aRniSnuli sxva struqturuli formebis da

heterogenuri variantebis arsebobac.

arsebobs monacemebi, rom rig pacientebSi sindromis ganmeorebiTi

aRmocenebisas aseve SesaZlebelia warmodgenili iyos kumSvadi funqciis

darRvevis gansxvavebuli fenotipuri varianti: apikaluri,

midventrikuluri Tu bazaluri [238]. aRniSnuli faqti amyarebs mosazrebas,

rom mwvave tranzitoruli segmentur-balonuri kardiomiopaTiis

ganviTarebis meqanizmSi mniSvneloba ar unda eniWebodes arsebul

anatomiur struqturebs da upiratesad ganpirobebuli unda iyos

adrenerguli receptorebis gansxvavebuli eqspresiiT. as ukanaskneli

SesaZlebelia dinamiur process warmoadgendes da drois gansazRvrul

intervalSi cvalebadobas ganicdides. β-adrenerguli receptorebis

gansxvavebuli simkvrive da /an gadanawileba miokardiumis sxvadasxva

ubanSi SesaZlebelia pasuxismgebeli iyos tranzitoruli kardiomiopaTiis

ara mxolod aRmocenebaze, aramed segmenturi kumSvadi funqciis sxvadasxva

lokalizaciiT ganviTarebaze.

zemoT aRniSnulidan gamomdinare sagulisxmod migvaCnia mwvave

tranzitoruli segmentur-balonuri kardiomiopaTiis erTgvari

sistematizacia, rogorc topikur-regionaluri niSniT, aseve trigeruli

faqtoris gaTvaliswinebiTac

Page 119: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

119

daskvnebi

1. mwvave tranzitoruli segmentur-balonuri kardiomiopaTia

warmoadgens savaraudod adrenergiuli zemoqmedebiT inducirebul

paTologiur mdgomareobas, gamoxatuls miokardis regionuri

staningiT da globaluri eleqtrul-kontraqtiluri remodelirebiT.

igi moicavs farTo fenotipikur speqtrs, romlis heterogenobas

gansazRvravs eTiologiuri faqtori da fonuri paTologiis simZime.

gamovlenilia, agreTve iribi mtkicebulebebi am procesSi miokardis

mikrocirkulaciuri rezervis da adrenerguli reaqtiulobis

eqspresiis mniSvnelovani rolis Sesaxeb.

2. genderuli aspeqti mkveTrad dominanturia,Aamavdroulad

sagulisxmoa, rom balonuri sindromis aRmocenebis sixSire

sarwmunod maRalia postmenopauzuri asakis pirebSi, maSin rodesac

anevrizmuli subaraqnoiduli hemoragiis fonze aRmocenebuli

sistoluri disfunqciis SemTxvevaSi msgavsi asakobrivi

kanonzomiereba ar vlindeba.

3. balonuri kardiomiopaTiis mqone pacientebs miokardiumis mwvave

infarqtis jgufis pacientebTan SedarebiT axasiaTebT ramdenime

kardiovaskuluri riskis faqtoris erTdrouli arsebobis SedarebiT

dabali maCvenebeli (P=0.04) da piriqiT, anamnezSi fsiqomatramvirebeli

an endogenuri, izolirebulad momqmedi stresuli faqtoris

sarwmunod maRali sixSire (Sesabamisad 76.6% da 9.9%, p<0.0001).

ukanaskneli garemoeba xazs usvams aRniSnuli ori paTologiis

ganviTarebis meqanizmebis araerTgvarovnebas. mocemul garemoebasTan

erTad zemoTxsenebuli ori mwvave paTologiis (mwvave balonuri

sindromi da miokardiumis mwvave infarqti) paTogenezur

araerTgvarovnebas aseve adasturebs nevrologiuri komorbidebis

Page 120: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

120

(epilefsia, parkinsonizmi, demencia) mkveTrad warmodgenili asimetria

(Sesabamisad 63.3% da 23.3%, p=0.004).

4. mwvave fazaSi mwvave balonuri sindromis mqone pacientebSi

miokardiumis mwvave infarqtis jgufis pacientebTan SedarebiT ST-

segmentis elevaciis xarisxi mniSvnelovnad dabalia ( Sesabamisad 8.8

± 3.3 da 11.4 ± 4.5 p=0.04), xolo ST-segmentis reciprokuli depresiis

ararseboba maRal sensitiur markers warmoadgens (mgrZnobeloba-92%,

specifiuroba 43% (95% CI 0.62-0.99 da 0.25 -0.62 Sesabamisad).

mwvave periodSi balonuri sindromis mqone pacientebSi gamoxatulia

marcxena parkuWis globaluri sistoluri funqciis mniSvnelovani

darRveva, regionuri asinergiis mkafiod gamoxatuli suraTiT.

inicialuri sistoluri funqciis (p=0.02) da regionuri kumSvadobis

indeqsis mniSvnelovnad dabali maCvenebeli (p=0.035), Tumca marcxena

parkuWis sarwmunod ukeTesi diastoluri avsebis monacemi (p=0.004)

miokardiumis mwvave infarqtis mqone pacientebTan SedarebiT.

5. mwvave balonuri sindromis dinamikaSi gamovlenili marcxena

parkuWis kumSvadi funqciis praqtikulad sruli normalizacia

miuTiTebs ara mxolod sistoluri disfunqciis tranzitorul

xasiaTze, aramed stanirebuli miokardis sruli funqciuri

restituciis donemde reverzibelobaze rogorc regionuri (p=0.004)

ise globaluri sistoluri funqciis TvalsazrisiT (p=0.0012).

6. mwvave nevrologiuri paTologiiT provocirebuli tranzitoruli

segmentur-balonuri kardiomiopaTiis fenotipikuri variantisTvis

damaxasiaTebelia kumSvadi funqciis difuzuri daqveiTeba,

hiperkineziuri ubnebis arsebobis gareSe. marcxena parkuWis

kontraqtiluri funqciis segmenturi disociaciis sakmarisad

reliefuri, magram ara mkveTri xarisxi SeiZleba axsnil iyos fonuri

daavadebis gansakuTrebiT mZime mimdinareobiT. am pirobebSi miokards

naklebi resursi unda gaaCndes dauzianebeli segmentebis

Page 121: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

121

hiperkineziis uzrunvelsayofad, rac tipiur SemTxvevebSi

ganapirobebs balonuri kardiomiopaTiis sarwmunod diferencirebul

eqovizualur suraTs.

7. mwvave tranzitoruli segmentur-balonuri kardiomiopaTiis

sadiferenciacio diagnozur markerad SiZleba iyos gansazRvruli

Semdegi humoraluri faqtorebis kompozicia: sisxlSi

kateqolaminebis maRali koncentracia, troponinis umniSvnelo,

kumSvadi funqciis darRvevis disproporciuli mateba, da plazmaSi

BNP-is (tvinis natriurezuli hormonis) momatebuli koncentracia.

8. mwvave segmentur-balonuri kardiomiopaTiis klasificireba kliniko-

eleqtrofiziologiuri da radioanatomiuri polimorfizmis

Sesabamisad racionalurs xdis aRniSnuli sindromis droSi

disocirebul da generirebis xasiaTis mixedviT or gansxvavebul

jgufad dayofas: (a) pirveladi forma romlis manifestireba xdeba

adreulad mwvave koronaruli sindromis msgavsi klinikuri suraTis

ganviTarebisTanave da (b) meoradi forma, romlis SemTxvevaSi

miokardis kontraqtiluri disfunqcia diagnozirdeba sxva mwvaved

mimdinare fonuri eqstrakardiuli paTologiis simptomokopleqsis

farglebSi. pirveli varisntisTvis damaxasiaTebelia e.w. klasikuri

tipi apikaluri balonirebiT da genderul-asakobrivi

specifikurobiT. meore varianti ki adreul stadiaSi nivelirdeba

srulad Camoyalibebul fonur da komorbidul paTologiebs Soris,

rac ganapirobebs misken mizanmimarTul sadiagnozo arsenalis

dagvianebiT mobilizebas mxolod im klinikur fazaSi, romelic

xasiaTdeba laboratorul instrumentuli kvlevis da pirvel rigSi

radioimijingis mniSvnelovnad gansxvavebuli monacemebiT. zemo

aRniSnulidan gamomdinare mwvave tranzitoruli balonuri

sindromis meoradi forma, (literaturaSi asocirebuli ew

"invertirebul takocubosTan") ar unda Seicavdes fenotipikuri

varabelobis niSnebs.

Page 122: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

122

9. mwvave tranzitoruli segmentur-balonuri kardiomiopaTiis

nomenklaturuli definicia srulad asaxavs mis klasificirebas

pirveladi SeZenili kardiomiopaTiebis rigSi rogorc topikuri,

klinikur-eleqtrofiziologiuri, anatomiuri, genderuli da

asakobrivi maxasiaTeblebis, ise paTofiziologiuri meqanizmis

saerTo daskvniTi rgolis - miokardis Seqcevadi adrenerguli

staningis Sesabamisad.

Page 123: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

123

gamoyenebuli literatura

1. Abe Y, Kondo M, Matsuoka R, Araki M, Dohyama K, Tanio H. Assessment of clinical

features in transient left ventricular apical ballooning. J Am Coll Cardiol 2003;

41(5):737-42.

2. Akashi YJ, Nakazawa K, Sakakibara M, Miyake F, Koike H, Sasaka K. The clinical

features of Takotsubo cardiomyopathy. QJM. 2003; 96: 563–573.

3. Akashi YJ, Nakazawa K, Sakakibara M, Miyake F, Musha H, Sasaka K.. 123

I-MIBG

Myocardial Scintigraphy in patients with ―Takotsubo‖ cardiomyopathy. J Nucl Med

2004; 45(7):1121-7.

4. Akashi YJ, Nakazawa K, Sakakibara M, Miyaki F, Sasaka K. Reversible left ventricular

dysfunction ―takotsubo‖ cardiomyopathy related to catecholamine cardiotoxicity. J

Electrocardiol. 2002; 35: 351–356.

5. Ako J, Sudhir K, Farouque HM, Honda Y, Fitzgerald PJ. Transient left ventricular

dysfunction under severe stressbrain-heart relationship revisited. Am J Med

2006;119:10-17.

6. Ako J, Takenaka K, Uno K, et al. Reversible left ventricular systolic dysfunction—

reversibility of coronary microvascular abnormality Jpn Heart J 2001;42:355-363.

7. Allman FD, Herold W, Bosso FJ, Pilati CF. Time-dependent changes in norepinephrine-

induced left ventricular dysfunction and histopathologic condition. J Heart Lung

Transplant. 1998; 17: 991–997.

8. Ammann P, Maggiorini M, Bertel O, Haenseler E, Joller-Jemelka HI, Oechslin E,

Minder EI, Rickli H, Fehr T. Troponin as a risk factor for mortality in critically ill

patients without acute coronary syndromes. J Am Coll Cardiol. 2003; 41: 2004–2009.

9. Anderson JL, Adams CD, Antman EM, Bridges CR, Califf RM, Casey DE Jr, Chavey

WE II, Fesmire FM, Hochman JS, Levin TN, Lincoff AM, Peterson ED, Theroux P,

Wenger NK, Wright RS, Smith SC Jr, Jacobs AK, Adams CD, Anderson JL, Antman

EM, Halperin JL, Hunt SA, Krumholz HM, Kushner FG, Lytle BW, Nishimura R,

Ornato JP, Page RL, Riegel B; American College of Cardiology; American Heart

Association Task Force on Practice Guidelines (Writing Committee to Revise the 2002

Guidelines for the Management of Patients With Unstable Angina/Non-ST-Elevation

Myocardial Infarction); American College of Emergency Physicians; Society for

Cardiovascular Angiography and Interventions; Society of Thoracic Surgeons; American

Association of Cardiovascular and Pulmonary Rehabilitation; Society for Academic

Page 124: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

124

Emergency Medicine. ACC/AHA 2007 guidelines for the management of patients with

unstable angina/non–ST-elevation myocardial infarction. J Am Coll Cardiol. 2007; 50:

e1–e157.

10. Andreoli A, di Pasquale G, Pinelli G, Grazi P, Tognetti F, Testa C. Subarachnoid

hemorrhage: frequency and severity of cardiac arrhythmias. Stroke. 1987; 18: 558–564.

11. Angelakos ET. Regional distribution of catecholamines in the dog heart. Circ Res. 1965;

16: 39–44.

12. Aubert JM, Ennezat PV, Tricot O, Darchis J, Bauchart JJ, Auffray JL, et al Mid-

ventricular ballooning heart syndrome. Echocardiography 2007;24: 329–34.

13. Bajwa EK, Boyce PD, Januzzi JL, Gong MN, Thompson BT, Christiani DC. Biomarker

evidence of myocardial cell injury is associated with mortality in acute respiratory

distress syndrome. Crit Care Med. 2007; 35: 2484–2490.

14. Banki N, Kopelnik A, Tung P, Lawton MT, Gress D, Drew B, Dae M, Foster E, Parmley

W, Zaroff J. Prospective analysis of prevalence, distribution, and rate of recovery of left

ventricular systolic dysfunction in patients with subarachnoid hemorrhage. J Neurosurg.

2006; 105: 15–20

15. Banki NM, Kopelnik A, Dae MW, Miss J, Tung P, Lawton MT, Drew BJ, Foster E,

Smith W, Parmley WW, Zaroff JG. Acute neurocardiogenic injury after subarachnoid

hemorrhage. Circulation. 2005; 112: 3314–3319.

16. Barger AC, Herd JA, Liebowitz MR. Chronic catheterization of coronary artery

induction of ECG pattern of myocardial ischemia by intracoronary epinephrine. Proc

Soc Exp Biol Med. 1961; 107: 474–477.

17. Baroldi F. Different morphological types of myocardial cell death in man. In: Fleckstein

A, Rona G, eds. Recent Advances in Studies in Cardiac Structure and Metabolism.

Pathophysiology and Morphology of Myocardial Cell Alteration. Vol 6. Baltimore, Md:

University Park Press, 1975.

18. Barriales Villa R, Bilbao Quesada R, Iglesias Río E, Bayón Meleiro N, Mantilla

González R, Penas Lado M. Transient left ventricular apical ballooning without

coronary stenoses syndrome: importance of the intraventricular pressure gradient. Rev

Esp Cardiol 2004; 57(1):85-8.

19. Bayés de Luna A, Fiol-Sala M. Electrocardiographic pattern of injury: ST-segment

abnormalities Electrocardiography in Ischemic Heart Disease. Oxford:

Blackwell/Futura; 2008. pp. 80.

Page 125: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

125

20. Bell JR, Fox AC. Pathogenesis of subendocardial ischemia. Am J Med Sci.

1974;268(1):3-13.

21. Benedict CR, Loach AB. Clinical significance of plasma adrenaline and noradrenaline

concentrations in patients with subarachnoid hemorrhage. J Neurol Neurosurg

Psychiatry. 1978; 41: 113–117.

22. Bernardini, G. L., & DeShaies, E. M. (2001). Critical care of intra-cerebral and

subarachnoid hemorrhage. Current Neurology and Neuroscience Reports, 1(6), 568–

576.

23. Bertolet BD, Freund G, Martin CA, Perchalski DL, Williams CM, Pepine CJ.

Unrecognized left ventricular dysfunction in an apparently healthy cocaine abuse

population. Clin Cardiol. 1990; 13: 323–328.

24. Bland JM, Altman DG. Statistical methods for assessing agreement between two

methods of clinical measurement. Lancet 1986;1(8476):307-310.

25. Brouwers PJ, Wijdicks EF, Hasan D, Vermeulen M, Wever EF, Frericks H, van Gijn J.

Serial electrocardiographic recording in aneurysmal subarachnoid hemorrhage. Stroke.

1989; 20: 1162–1167.

26. Bulsara KR, McGirt MJ, Liao L, Villavicencio AT, Borel C, Alexander MJ, Friedman

AH. Use of the peak troponin value to differentiate myocardial infarction from

reversible neurogenic left ventricular dysfunction associated with aneurysmal

subarachnoid hemorrhage. J Neurosurg. 2003; 98: 524–528

27. Burch GE, Meyers R, Abildskov JA. A new electrocardiographic pattern observed in

cerebrovascular accidents. Circulation. 1954; 9: 719–723.

28. Burgdorf C, von Hof K et al. Regional alterations in myocardial sympathetic innervation

in patients with transient left-ventricular apical ballooning (Tako-Tsubo

cardiomyopathy). J Nucl. Cardiol. 2008; 15(1):65-72

29. Burgdorf C, Haghi D, Kurowski V, Radke PW. Tako-tsubo (stress-induced) cardiomyopathy

and cancer. Ann Intern Med. 2010 Jun 15;152(12):830-1

30. Bybee KA, Kara T, Prasad A, et al. Systemic review: transient left ventricular apical

ballooning: a syndrome that mimics ST-segment elevation myocardial infarction. Ann

Intern Med 2004; 141(11):858-65.

31. Bybee KA, Motiei A, Syed I, Kara T, Lennon R, Murphy J, Wright RS, Rihal C.

Electrocardiography cannot reliably differentiate transient left ventricular apical

ballooning syndrome from anterior ST-segment elevation myocardial infarction. J

Electrocardiol. 2007; 40: 38.e1–e6.

Page 126: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

126

32. Bybee KA, Murphy J, Wright RS, Prasad A, Rihal CS, Chareonthaitawee P. Acute

impairment of regional myocardial glucose utilization in the apical ballooning

(Takotsubo) syndrome. J Nuc Cardiol. 2006; 13: 244–250.

33. Bybee KA, Prasad A. Stress-related cardiomyopathy syndromes. Circulation. 2008;

118:397-409.

34. Byer E, Ashman R, Toth LA. Electrocardiogram with large upright T wave and long Q-

T intervals. Am Heart J. 1947; 33: 796–801.

35. Cannesson M, Tanabe M, Suffoletto MS, McNamara DM, Madan S, Lacomis JM,

Gorcsan J. A novel two-dimensional echocardiographic image analysis system using

artificial intelligence-learned pattern recognition for rapid automated ejection fraction. J

Am Coll Cardiol. 2007; 49: 217–326.

36. Cannon WB. ―Voodoo‖ death. Am Anthropologist. 1942; 44 (new series): 169–118.

37. Cebelin M, Hirsch CS. Human stress cardiomyopathy. Hum Pathol. 1980; 11: 123–132.

38. Cechetto DF, Hachinski V. Cardiovascular consequences of experimental stroke. In:

Cechetto DF, Hachinski V, eds. Bailliere‘s Clinical Neurology, Neurocardiology. Vol 6.

London, UK: WB Saunders; 1997: 297–308.

39. Ceitro R, et al Chronobiological Patterns of Onset of Tako-Tsubo Cardiomyopathy. J

Am Coll Cardiol, 2009; 54:180-181

40. Cheshire WP, Saper CB. The insular cortex and cardiac response to stroke. Neurology.

2006; 66: 1296–1297.

41. Cheung RTF, Hachinski V. The insula and cerebrogenic sudden death. Arch Neurol.

2000; 57: 1685–1688.

42. Colonna P, Montisci R, Galiuto L, Meloni L, Iliceto S. Effects of acute myocardial

ischemia on intramyocardial contraction heterogeneity: a study performed with

ultrasound integrated backscatter during transesophageal atrial pacing. Circulation

1999;100(17):1770-1776.

43. Connor RCR. Myocardial damage secondary to brain lesions. Am Heart J. 1969; 78:

145–148.

44. Court O, Kumar A, Parrillo JE, Kumar A. Clinical review: myocardial depression in

sepsis and septic shock. Crit Care. 2002; 6: 500–508.

45. Crago, E., Kerr, M. S., Kong, Y., Baldisseri, M., Horowitz, M., Yonas, H., et al. (2004).

The impact of cardiac complications on outcome in the SAH population. Acta

Neurologica Scandinavica, 110, 248–253.

Page 127: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

127

46. Cropp CF, Manning GW. Electrocardiographic change simulating myocardial ischaemia

and infarction associated with spontaneous intracranial haemorrhage. Circulation. 1960;

22: 25–38.

47. Cruickshank JM, Neil-Dwyer G, Degaute JP, Hayes Y, Kuurne T, Kytta J, Vincent JL,

Carruthers ME, Patel S. Reduction of stress/catecholamine-induced cardiac necrosis by

beta 1-selective blockade. Lancet. 1987; 2: 585–589.

48. Cunnion RE, Schaer GL, Parker MM, Natanson C, Parrillo JE. The coronary circulation

in human septic shock. Circulation. 1986; 73: 637–644.

49. Dae MW, De Marco T, Botvinick EH, O‘Connell JW, Hattner RS, Huberty JP, Yuen-

Green MS. Scintigraphic assessment of MIBG uptake in globally denervated human and

canine hearts: implications for clinical studies. J Nucl Med. 1992; 33: 1444–1450.

50. Dae MW, O‘Connell JW, Botvinick EH, Ahearn T, Yee E, Huberty JP, Mori H, Chin

MC, Hattner RS, Herre JM, Munoz L. Scintigraphic assessment of regional cardiac

adrenergic innervation. Circulation. 1989; 79: 634–644.

51. Davies KR, Gelb AW, Manninen PH, Boughner DR, Bisnaire D. Cardiac function in

aneurysmal subarachnoid haemorrhage: a study of electrocardiographic and

echocardiographic abnormalities. Br J Anaesth. 1991; 67: 58–63.

52. De Marco T, Dae M, Yuen-Green MS, Kumar S, Sudhir K, Keith F, Amidon TM, Rifkin

C, Klinski C, Lau D, Botvinick EH, Chatterjee K. Iodine-123 metaiodobenzylguanidine

scintigraphic assessment of the transplanted human heart: evidence for late

reinnervation. J Am Coll Cardiol. 1995; 25: 927–931.

53. Desmet WJ, Adriaenssens BF, Dens JA. Apical ballooning of the left ventricle: first

series in white patients. Heart 2003; 89(9):1027-31.

54. DiCarli MF, Prcevski P, Singh TP, Janisse J, Ager J, Muzik O, Vander Heide R.

Myocardial blood flow, function, and metabolism in repetitive stunning. J Nucl Med.

2000; 41: 1227–1234.

55. Dikshit BB. The production of cardiac irregularities by excitation of the hypothalamic

centres. J Physiol. 1934; 81: 382–394.

56. Dimant J, Grob D. Electrocardiographic changes and myocardial damage in patients

with acute cerebrovascular accidents. Stroke. 1977; 8: 448–455.

57. Donahue D, Movahed MR. Clinical characteristics, demographics and prognosis of

transient left ventricular apical ballooning syndrome. Heart Fail Rev. 2005; 10: 311–316.

58. Donaldson, J. W., & Pritz, M. B. (2001). Myocardial stunning secondary to aneurysmal

subarachnoid hemorrhage. Surgical Neurology, 55(1), 12–16; discussion 16.

Page 128: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

128

59. Doshi R, Neil-Dwyer G, Stott A. Hypothalamic and myocardial lesions after

subarachnoid hemorrhage. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 1977; 40: 821–826

60. Dote K, Sato H, Tateshi H, Uchida T, Ishihara M. Myocardial stunning due to

simultaneous multivessel coronary spasm: a review of 5 cases. J Cardiol 1991;

21(2):203-14.

61. Drislane F, Samuels M, Kozakewich H, Schoen FJ, Strunk RC. Myocardial contraction

band lesions in patients with fatal asthma: possible neurocardiologic mechanisms. Am

Rev Respir Dis. 1987; 135: 498–501.

62. Dujardin KS, McCully RB, Wijdicks EFM, Tazelaar HD Seward JB, McGregor CGA,

Olson LJ. Myocardial dysfunction associated with brain death: clinical,

echocardiographic, and pathologic features. J Heart Lung Transplant. 2001; 20: 350–

357.

63. Dunleavy, K., Finck, A., Overstreet, W., & Presciutti, M. (2005). Improving care for

patients with subarachnoid hemorrhage. Nursing, 35(11), 26–27.

64. Eckardt M, Gerlach L, Welter FL. Prolongation of the frequency corrected effects of

humeffects of human insular cortex stimulation. Neurology electrocardiographic

abnormalities. Neurosurgery 1999; 44:34–40.

65. Elesber A, Bybee KA, Prasad A, Wright RS, Lerman A, Rihal CS. Right ventricular

dysfunction in the transient apical ballooning syndrome: incidence and impact on

clinical outcome. J Am Coll Cardiol. 2006; 47: 1082–1083.

66. Elesber A, Lerman A, Bybee KA, et al. Myocardial perfusion in apical ballooning

syndrome: correlate of myocardial injury. Am Heart J 2006; 152(3):469.e9-13.

67. Elesber A, Prasad A, Lennon R, Lerman A Rihal CS. Four-year recurrence rate and

prognosis of the apical ballooning syndrome. J Am Coll Cardiol. 2007; 50: 448–452.

68. Elesber AA, Prasad A, Bybee KA, et al. Transient cardiac apical ballooning syndrome:

prevalence and clinical implication of right ventricular involvement. J Am Coll Cardiol

2006; 47(5):1082-3.

69. Elian D, Osherou A, Matetzky S, Hod H, Guetta V, Feinberg MS, Di Segni E. Left

ventricular apical ballooning syndrome: not an uncommon variant of acute myocardial

infarction in women. Clin Cardiol. 2006; 29: 9–12.

70. Eliot RS, Todd GL, Pieper GM, Clayton FC. Pathophysiology of catecholamine-

mediated myocardial damage. J S C Med Assoc. 1979; 75: 513–518.

71. Elrifai AM, Bailes JE, Shih S-R, Diazumba S, Brillman J. Characterization of the

cardiac effects of acute subarachnoid hemorrhage in dogs. Stroke. 1996; 27: 737–742.

Page 129: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

129

72. Engel G. Sudden and rapid death during psychological stress. Ann Intern Med. 1971; 74:

771–782.

73. Ennezat PV, Pesenti-Rossi D, Aubert JM, Rachenne V, Bauchart JJ, Auffray JL, et al.

Transient left ventricular basal dysfunction without coronary stenosis in acute cerebral

disorders: a novel heart syndrome (inverted Takotsubo). Echocardiography

2005;22:599-602

74. Estorch M, Camprecios M, Flotats A, Mari C, Berna L, Catafau AM, Ballester M,

Narula J, Carrio I. Sympathetic reinnervation of cardiac allografts evaluated by 123I-

MIBG imaging. J Nucl Med. 1999; 40: 911–916.

75. Fabinyi G, Hunt D, McKinley L. Myocardial creatine kinase isoenzyme in serum after

subarachnoid haemorrhage. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 1977; 40: 818–820.

76. Fiol M, Carrillo A, Cygankievicz I, et al. New Electrocardiographic algorithm to locate

the occlusion in left anterior descending coronary artery Clin Cardiol 2009;32:E1-E6.

77. Fisher CM, Kistler JP, Davis JM. Relation of cerebral vasospasm to subarachnoid

hemorrhage visualized by computerized tomographic scanning. Neurosurgery. 1980; 6:

1–9.

78. Folland ED, Parisi AF, Moynihan PF, Jones DR, Feldman CL, Tow DE Assessment of

left ventricular ejection fraction and volumes by real-time, two-dimensional

echocardiography. A comparison of cineangiographic and radionuclide techniques.

Circulation 1979; 60(4):760-6.

79. Frontera JA, Parra A, Shimbo D, Fernandez A, Schmidt JM, Peter P, Claasen J,

Wartenberg KE, Rincon F, Badjata N, Naidech A, Connolly ES, Mayer A. Cardiac

arrhythmias after subarachnoid hemorrhage: risk factors and impact on outcome.

Cerebrovasc Dis. 2008; 26: 71–78.

80. Frustaci A, Loperfido F, Gentiloni N, Caldarulo M, Morgante E, Russo MA.

Catecholamine-induced cardiomyopathy in multiple endocrine neoplasia. Chest. 1991;

99: 382–385.

81. Gerbaud E, Montaudon M, Leroux L, et al. MRI for the diagnosis of left ventricular

apical ballooning syndrome (LVABS). Eur Radiol. 2008. May;18(5):947-954 Epub

2008 Jan 31.

82. Gianni M, Dentali F, Grandi AM, Sumner G, Hiralal R, Lonn E. Apical ballooning

syndrome or takotsubo cardiomyopathy: a systemic review. Eur Heart J 2006l;

27(13):1523-9.

Page 130: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

130

83. Goldstein DS, Holmes C, Li ST, Bruce S, Metman LV, Cannon RO 3rd. Cardiac

sympathetic denervation in Parkinson disease. Ann Intern Med 2000; 133(5):338-47.

84. Gorcsan J, Kanzaki H, Bazaz R, Dohi K, Schwartzman D. Usefulness of

echocardiographic tissue synchronization imaging to predict acute response to cardiac

resynchronization therapy. Am J Cardiol. 2004; 93: 1178–1181

85. Gottlieb R, Burleson KO, Kloner RA Babior BM, Engler RL. Reperfusion injury

induces apoptosis in rabbit cardiomyocytes. J Clin Invest. 1994; 94: 1621–1628.

86. Greenshoot JH, Reichenbach DD. Cardiac injury and subarachnoid haemorrhage. J

Neurosurg. 1969; 30: 521–531.

87. Hachinski VC, Smith KE, Silver MD, Gibson CJ, Ciriello J. Acute myocardial and

plasma catecholamine changes in experimental stroke. Stroke. 1986; 17: 387–390.

88. Haghi D, Athanasiadis A, Papavassiliu T, Suselback T, Fluecter S, Mahrholdt H,

Borggrefe M, Sechtem U. Right ventricular involvement in Takotsubo cardiomyopathy.

Eur Heart J. 2006; 27: 2433–2439.

89. Haghi D, Fluechter S, Suselbeck T, Kaden JJ, Borggrefe M, Papavassiliu T.

Cardiovascular magnetic resonance findings in typical versus atypical forms of the acute

apical ballooning syndrome (Takotsubo cardiomyopathy). Int J Cardiol. 2007.

August21;120(2):205-211 Epub 2006 Dec 15.

90. Hammond HK, Roth DA, Ford CE, Stamnas GW, Ziegler MG, Ennis C. Myocardial

adrenergic denervation supersensitivity depends on a postreceptor mechanism not linked with

increased cAMP production. Circulation 1992; 85(2):666-79.

91. Hanekom L, Jenkins C, Jeffries L, et al. Incremental value of strain rate analysis as an

adjunct to wall-motion scoring for assessment of myocardial viability by dobutamine

echocardiography: a follow-up study after revascularization. Circulation

2005;112(25):3892-3900

92. Harrod CG, Bendok BR, Batjer HH. Prediction of cerebral vasospasm in patients

presenting with aneurysmal subarachnoid hemorrhage: a review. Neurosurgery. 2005;

56: 633–654;discussion 633–654.

93. Hashimoto K, Uehara T, Ishida Y, Nongi H, Kusuoka H, Nishimura T. Paradoxical

uptake of F-18 fluorodeoxyglucose during the sub-acute phase in patients with acute

myocardial infarction. Ann Nucl Med. 1996; 10: 93–98.

94. Haverkamp W, Breithardt G, Camm AJ, Janse MJ, Rosen MR, Antzelevitch C, et al.

The potential for QT prolongation and proarrhythmia by non-antiarrhythmic drugs:

Page 131: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

131

clinical and regulatory implications: report on a policy conference of the European

Society of Cardiology. Eur Heart J. 2000; 21: 1216–1231

95. Hawkins WE, Clower BR. Myocardial damage after head trauma and simulated

intracranial haemorrhage in mice: the role of the autonomic nervous system. Cardiovasc

Res. 1971; 5: 524–529.

96. Hays, A., & Diringer, M. N. (2006). Elevated troponin levels are associated with higher

mortality following intracerebral hemorrhage. [See comment]. Neurology, 66(9), 1330–

1334.

97. Hearse DJ, Humphrey SM, Bullock GR. The oxygen paradox and the calcium paradox:

two facets of the same problem? J Moll Cell Cardiol. 1978; 10: 641–668.

98. Hillis GS, Møller JE, Pellikka PA, et al. Noninvasive estimation of left ventricular filling

pressure by E/e′ is a powerful predictor of survival after acute myocardial infarction. J

Am Coll Cardiol. 2004;43(3):360-367.

99. Hillis GS, Ujino K, Mulvagh SL, Hagen ME, Oh JK. Echocardiographic indices of

increased left ventricular filling pressure and dilation after acute myocardial infarction. J

Am Soc Echocardiogr. 2006;19(4):450-456.

100. Hirashima Y, Takashima S, Matsumura N, Kurimoto M, Origasa H, Endo S. Right

sylvian fissure subarachnoid hemorrhage has electrocardiographic consequences. Stroke.

2001; 32: 2278–2281.

101. Hoesel LM, Niederbichler AD, Ward PA. Complement-related molecular events in

sepsis leading to heart failure. Mol Immunol. 2007; 44: 95–102.

102. Hoffmann R, Altiok E, Nowak B, et al. Strain rate measurement by Doppler

echocardiography allows improved assessment of myocardial viability inpatients with

depressed left ventricular function. J Am Coll Cardiol. 2002;39(3):443-449.

103. Horowitz MB, Willet D, Keefer J. The use of cardiac troponin-I (cTnI) to determine

the incidence of myocardial ischemia and injury in patients with aneurysmal and

presumed aneurysmal subarachnoid hemorrhage. Acta Neurochir. 1998; 140: 87–93.

104. Hurst RT, Prasad A, Takotsubo Cardiomyopathy: A Unique Cardiomyopathy With

Variable Ventricular Morphology. J Am Coll Cardiol Img, 2010; 3:641-649

105. Hurst RT, Askew JW, Reuss CS, Lee RW, Sweeney JP, Fortuin FD, Oh JK, Tajik

AJ. Transient midventricular ballooning: a new variant. J Am Coll Cardiol. 2006; 48:

579–583.

106. Ibanez B, Benezet-Mazuecos J. Takotsubo Syndrome: A Bayesian approach to

interpreting its pathogenesis. Mayo Clin Proc. 2006; 81: 732–735

Page 132: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

132

107. Ibanez B, Novarro F, Cordoba M, M-Alberca P, Farre J. Tako-tsubo transient left

ventricular apical ballooning: is intravascular ultrasound the key to resolve the enigma?

Heart 2005; 91(1):102-4.

108. Ingul CB, Stoylen A, Slordahl SA. Recovery of stunned myocardium in acute

myocardial infarction quantified by strain rate imaging: a clinical study. J Am Soc

Echocardiogr. 2005;18(5):401-410.

109. Ito K, Sugihara H, Katoh S, Azuma A, Nakagawa M. Assessment of Takotsubo

(ampulla) cardiomyopathy using 99mTC-tetrofosmin myocardial SPECT: comparison

with acute coronary syndrome. Ann Nucl Med. 2003; 17: 115–122.

110. Jacob WA, Van Bogaert A, DeGroot-Lasseel MHA. Myocardial ultrastructural and

haemodynamic reactions during experimental subarachnoid haemorrhage. J Moll Cell

Cardiol. 1972; 4: 287–298.

111. Jain R, Deveikis J, Thompson BG. Management of patients with stunned

myocardium associated with subarachnoid hemorrhage. Am J Neuroradiol. 2004; 25:

126–129

112. Jamal F, Kukulski T, Strotmann J, et al. Quantification of the spectrum of changes in

regional myocardial function during acute ischemia in closed chest pigs: an ultrasonic

strain rate and strain study. J Am Soc Echocardiogr. 2001;14(9):874-884.

113. Jamal F, Kukulski T, Sutherland GR, et al. Can changes in systolic longitudinal

deformation quantify regional myocardial function after an acute infarction? An

ultrasonic strain rate and strain study. J Am Soc Echocardiogr. 2002;15(7):723-730.

114. Jennett B, Bond M. Assessment of outcome after severe brain damage. Lancet. 1975;

1: 480–484.

115. Jensen JK, Christensen SR, Bak S, Atar D, Hoilund-Carlson PE, Mickley H.

Frequency and significance of troponin T elevation in acute ischemic stroke. Am J

Cardiol. 2007; 99: 108–112.

116. Jeon TJ, Lee JD, Ha JW, Yang WI, Cho SH. Evaluation of cardiac adrenergic

neuronal damage in rats with doxorubicin-induced cardiomyopathy using iodine-131

MIBG autoradiography and PGP 9.5 immunohistochemistry. Eur J Nucl Med. 2000; 27:

686–693.

117. Josué O. Hypertrophie cardiaque cause par l‘adrenaline and la toxine typhique. C R

Soc Biol (Paris). 1907; 63: 285–287.

118. Kantor HL, Krishnan SC. Cardiac problems in patients with neurologic disease.

Cardiol Clin. 1995; 13: 179–208.

Page 133: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

133

119. Karch SB, Billingham ME. Myocardial contraction bands revisited. Hum Pathol.

1986; 17: 9–13.

120. Karplus JP, Kreidl A. Gehirn und Sympathicus. Sympathicusleitung im Gehirn und

Halsmark [German]. Pflugers Arch. 1912; 143: 109–127.

121. Karplus JP, Kreidl A. Gehirn und Sympathicus. Uber Beziehungen der

Hypothalamaszentren zu Blutdruck und innerer Sekretion [German]. Pflugers Arch.

1927; 215: 667–674.

122. Kassell NF, Peerless SJ, Durward QJ, Beck DW, Drake CG, Adams HP. Treatment

of ischemic deficits from vasospasm with intravascular volume expansion and induced

arterial hypertension. Neurosurgery. 1982; 11: 337–343.

123. Kawahara E, Ikeda S, Miyahara Y, Kohno S. Role of autonomic nervous dysfunction

in electrocardiographic abnormalities and cardiac injury in patients with acute

subarachnoid hemorrhage. Circ J. 2003; 67: 753–756.

124. Kawai S, Suzuki H, Yamaguchi H, Tanaka K, Sawada H, Aizawa T, et al. Ampulla

cardiomyopathy (―Takotsubo‖ cardiomyopathy) – reversible left ventricular dysfunction:

with ST segment elevation. Jpn Circ J 2000; 64(2):156-9

125. Kawano H, Okada R, Yano K. Histological study on the distribution of autonomic nerves in

the human heart. Heart Vessels 2003; 18(1):32-9.

126. Kawasaki T, Azuma A, Sawada T, Sugihara H, Kuribayashi T, Satoh M, Shimizu Y,

Nakagawa M. Electrocardiographic score as a predictor of mortality after subarachnoid

hemorrhage. Circ J. 2002; 66: 567–570.

127. Khechinashvili G, Asplund K. Electrocardiographic changes in patients with acute

stroke: a systematic review. Cerebrovasc Dis. 2002; 14: 65–66.

128. Khush K, Kopelnik A, Tung P, Banki N, Dae M, Lawton M, Smith W, Drew B,

Foster E, Zaroff J. Age and aneurysm position predict patters of left ventricular

dysfunction after subarachnoid hemorrhage. J Am Soc Echocardiogr. 2005; 18: 168–

174.

129. Kneale BJ, Chowienczyk PJ, Brett SE, Coltart DJ, Ritter JM. Gender differences in

sensitivity to adrenergic agonists of forearm resistance vasculature. J Am Coll Cardiol.

2000; 36: 1233–1238.

130. Kono T, Morita H, Kuroiwa T, Onaka H, Takatsuka H, Fujiwara A. Left ventricular

wall motion abnormalities in patients with subarachnoid hemorrhage: neurogenic

stunned myocardium. J Am Coll Cardiol. 1994; 24: 636–640.

Page 134: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

134

131. Kopelnik A, Zaroff JG. Neurocardiac injury in neurovascular disorders. Crit Care

Clin. 2007; 22: 733–752.

132. Koskelo P, Punsar SO, Sipila W. Subendocardial haemorrhage and ECG changes in

intracranial bleeding. BMJ. 1964; 1: 1479–1483.

133. Kosty, T. (2005). Cerebral vasospasm after subarachnoid hemorrhage: An update.

Critical Care Nursing Quarterly, 28(2), 122–134.

134. Kosuge M, Toshiaki E, Kiyoshi H, et al. Simple and accurate electrocardiographic

criteria to differentiate Takotsubo cardiomyopathy from anterior acute myocardial

infarction J Am Coll Cardiol 2010;55:2514-2516.

135. Kothavale A, Banki NM, Kopelnik A, Yarlagadda S, Lawton MT, Ko N, Smith WS,

Drew B, Foster E, Zaroff JG. Predictors of left ventricular regional wall motion

abnormalities after subarachnoid hemorrhage. Neurocrit Care. 2006; 4: 199–205.

136. Kovethal A, Banki NM, Kopelnik A, Yarlagadda S, Lawton MT, Ko N, Smith WS,

Drew B, Foster E, Zaroff J. Predictors of left ventricular regional wall motion

abnormalities after subarachnoid hemorrhage. Neurocrit Care. 2006; 04: 199–205.

137. Krishnagopalan S, Kumar A, Parrillo JE, Kumar A. Myocardial dysfunction in the

patient with sepsis. Curr Opin Crit Care. 2002; 8: 376–388.

138. Kume T, Akasaka T, Kawamoto T, Watanabe N, Yoshitani H, Akiyama M, Koyama

Y, Neishi Y, Tsukiji M, Yoshida K. Relationship between coronary flow reserve and

recovery of regional left ventricular dysfunction in patients with tako-tsubo-like transient

left ventricular dysfunction. J Cardiol. 2004; 43: 123–129.

139. Kurisu S, Inoue I, Kawagoe T, at al. Myocardial perfusion and fatty acid metabolism

in patients with tako-tsubo-like left ventricular dysfunction. J Am Coll Cardiol 2003;

41(5):743-48.

140. Kurisu S, Sato H, Kawagoe T, et al. Tako-tsubo-like left ventricular dysfunction

with ST-segment elevation: a novel cardiac syndrome mimicking acute myocardial

infarction. Am Heart J 2002;143(3):448-455.

141. Kuroiwa T, Morita H, Tanabe H, Ohta T. Significance of ST segment elevation in

electrocardiograms in patients with ruptured cerebral aneurysms. Acta Neurochir

(Wien). 1995; 133: 141–146.

142. Kurowski V, Kaiser A, von Hof K, Killermann DP, Mayer B, Hartmann F,

Schunkert H, Radke PW. Apical and mid-ventricular transient left ventricular

dysfunction syndrome (Tako-tsubo cardiomyopathy): frequency, mechanisms, and

prognosis. Chest. 2007; 132: 809–816.

Page 135: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

135

143. Lambert G, Naredi S, Eden E, Rydenhag B, Friberg P. Sympathetic nervous

activation following subarachnoid hemorrhage: influence of intravenous clonidine. Acta

Anaesthesiol Scand. 2002; 46: 160–165.

144. Lang RM, Beirig M, Devereux RB, Flachskampf FA, Foster E, Pelikka PA, Picard

MH, Roman MJ, Seward J, Shanewise JS, Solomon SD, Spencer KT, Sutton MS,

Stewart WJ; Chamber Quantification Writing Group; American Society of

Echocardiography‘s Guidelines and Standards Committee; European Association of

Echocardiography. Recommendations for chamber quantification: a report from the Am

Society of Echocardiography‘s Guidelines and Standards Committee and the Chamber

Quantification Writing Group. J Am Soc Echocardiogr. 2005; 18: 1440–1463.

145. Lang SA, Maron MB, Bosso FJ, Pilati CF. Temporal changes in left ventricular

function after massive sympathetic nervous system activation. Can J Physiol Pharmacol.

1994; 72: 693–700.

146. Lanzino G, Kongable GL, Kassell NF. Electrocardiographic abnormalities after

nontraumatic subarachnoid hemorrhage. J Neurosurg Anesthesiol. 1994; 6: 156–162.

147. Lee VH, Mulvagh SL, Widjicks EF. Mechanisms of neurogenic stress

cardiomyopathy after aneurysmal subarachnoid hemorrhage. Neurocrit Care. 2006; 5:

243–249.

148. Lee, V. H., Connolly, H. M., Fulgham, J. R., Manno, E. M., Brown, R. D., Jr., &

Wijdicks, E. F. (2006). Tako-tsubo cardiomyopathy in aneurysmal subarachnoid

hemorrhage: An underappreciated ventricular dysfunction. Journal of Neurosurgery,

105(2), 264–270.

149. Levine HD. Non-specificity of the electrocardiogram associated with coronary heart

disease. Am J Med. 1953; 15: 344–350.

150. Li ST, Holmes C, Kopin IJ, Goldstein DS. Aging-related changes in cardiac sympathetic

function in humans, assessed by 6-18F-fluorodapamine PET scanning. J Nucl Med 2003;

44(10):1599-603.

151. Lyseggen E, Skulstad H, Helle-Valle T, et al. Myocardial strain analysis in acute

coronary occlusion: a tool to assess myocardial viability and reperfusion. Circulation

2005;112(25):3901-3910.

152. MacIntyre K, Stewart S, Capewell S, Chalmers JW, Pell JP, Boyd J, Finlayson A,

Redpath A, Gilmour H, McMurray JJ. Gender and survival: a population-based study of

201,114 men and women following a first acute myocardial infarction. J Am Coll

Cardiol. 2001; 38: 729–735.

Page 136: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

136

153. Maeder M, Fehr T, Rickli H, Ammann P. Sepsis-associated myocardial dysfunction.

Chest. 2006; 129: 1349–1366.

154. Mann DL, Kent RL, Parsons B, Adrenergic effects on the biology of the adult

mammalian cardiocyte. Circulation 1992; 85(2):790-804.

155. Maron BJ, Towbin JA, Thiene G, Antzelvich C, Corrado D, Arnett D, Moss AJ,

Seidman CE, Young JB. American Heart Association contemporary definitions and

classification of the cardiomyopathies: American Heart Association scientific statement

from the Council on Clinical Cardiology, Heart Failure and Transplantation Committee;

Quality of Care and Outcomes Research and Functional Genomics and Translational

Biology Interdisciplinary Working Groups; and Council on Epidemiology and

Prevention. Circulation. 2006; 113: 1807–1816.

156. Mashaly HA, Provencio JJ. Inflammation as a link between brain injury and heart

damage: the model of subarachnoid hemorrhage. Cleveland Clinic J Med. 2008; 75

(suppl 2): S26–S30.

157. Masuda T, Sato K, Yamamota S, Matsuyama N, Shimohama T, Matsunaga A,

Obuchi S, Shiba Y, Shimizu S, Izumi T. Sympathetic nervous activity and myocardial

damage immediately after subarachnoid hemorrhage in a unique animal model. Stroke.

2002; 33: 1671–1676.

158. Matsunari I, Schricke U, Bengel FM, Haase HU, Barthel P, Schmidt G, Nekolla SG,

Schoemig A, Schwaiger M. Extent of cardiac sympathetic neuronal damage is

determined by the area of ischemia in patients with acute coronary syndromes.

Circulation. 2000; 101: 2579–2585.

159. Mayer S, Lin J, Homma S, Solomon R, Lennihan L, Sherman D, Fink M, Beckford

A, Klebanoff L. Myocardial injury and left ventricular performance after subarachnoid

hemorrhage. Stroke. 1999; 30: 780–786.

160. Sanchez-Recalde A, Iborra C, Costero O, Moreno R, Lopez de Sa E, Sobrino JA, et

al Takotsubo cardiomyopathy—a new variant and widening disease spectrum. ―Inverted

Takotsubo‖ pattern related to catecholamine- toxicity. Int J Cardiol 2007

161. McNair JL, Clower BR, Sanford RA. The effect of reserpine pretreatment on

myocardial damage associated with simulated intracranial haemorrhage in mice. Eur J

Pharmacol. 1970; 9: 1–6.

162. Mrdovic I, Kostic J, Perunicic J, Asanin M, Vasiljevic Z, Ostojic M. Right

Ventricular Takotsubo Cardiomyopathy. J Am Coll Cardiol 2010;55;1751

Page 137: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

137

163. Meerson FZ. Pathogenesis and prophylaxis of cardiac lesions in stress. Adv

Myocardiol. 1983; 4: 3–21.

164. Mehta NJ, Khan IA, Gupta V, Jani K, Gowda RM, Smith P. Cardiac troponin I

predicts myocardial dysfunction and adverse outcomes in septic shock. In J Cardiol.

2004; 95: 13–17.

165. Melville KI, Blum B, Shister HE, Silver MD. Cardiac ischemic changes and

arrhythmias induced by hypothalamic stimulation. Am J Cardiol. 1963; 12: 781–791.

166. Merli E, Sutcliffe S, Gori M, Sutherland GG. Tako-Tsubo cardiomyopathy: new

insights into the possible underlying pathophysiology. Eur J Echocardiogr 2006;

7(1):53-61.

167. Mertes P, Carteaux J, Jaboin Y, Pinelli G, el Abassi K, Dopff C, Atkinson J,

Villemot J, Burlet C, Boulange M. Estimation of myocardial interstitial norepinephrine

release after brain death using cardiac microdialysis. Transplantation. 1994; 57: 371–

377.

168. Meune C, Bertherat J, Dousset B, Jude N, Bertagna X, Duboc D, Weber S. Reduced

myocardial contractility assessed by tissue Doppler echocardiography is associated with

increased risk during adrenal surgery of patients with pheochromocytoma: report of a

preliminary study. J Am Soc Echocardiogr. 2006; 19: 1466–1470.

169. Miller JA, Dacey RG Jr, Diringer MN. Safety of hypertensive hypervolemic therapy

with phenylephrine in the treatment of delayed ischemic deficits after subarachnoid

hemorrhage. Stroke. 1995; 26: 2260–2266.

170. Miss JC, Kopelnik A, Fisher LA, Tung PP, Banki NM, Lawton MT, Smith WS,

Dowd CF, Zaroff JG. Cardiac injury after subarachnoid hemorrhage is independent of

the type of aneurysm therapy. Neurosurgery. 2004; 55: 1244–1251.

171. Momose M, Kobayashi H, Ikegami H, Matsuda N, Hachida M, Kasanuki H,

Kuskabe K. Regional cardiac sympathetic reinnervation in transplanted human hearts

detected by 123

I-MIBG SPECT imaging. Ann Nucl Med. 2000; 14: 333–337.

172. Mori H, Ishikawa S, Kojima S, et al. Increased responsiveness of left ventricular

apical myocardium to adrenergic stimuli. Cardiovasc Res 1993; 27(2):192-8.

173. Muizelaar JP, Becker DP. Induced hypertension for the treatment of cerebral

ischemia after subarachnoid hemorrhage: direct effect on cerebral blood flow. Surg

Neurol. 1986; 25: 317–325.

174. Muller O, Roguelov C, Pascale P. A basal variant form of the transient

'midventricular' and 'apical' ballooning syndrome. QJM. 2007 Nov;100(11):738-9.

Page 138: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

138

175. Murphree SS, Saffitz JE. Quantitative autoradiographic delineation of the

distribution of beta-adrenergic receptors in canine and feline left ventricular

myocardium. Circ Res. 1987; 60: 568–579.

176. Naidech AN, Kreiter KT, Janjua N, Ostapkovich ND, Parra A, Commichau C,

Fitzsimmons BM, Connolly S, Mayer S. Cardiac troponin elevation, cardiovascular

morbidity, and outcome after subarachnoid hemorrhage. Circulation. 2005; 112: 2851–

2856.

177. Naredi S, Lambert G, Eden E, Zall S, Runnerstam M, Rydenhag B, Friberg P.

Increased sympathetic nervous activity in patients with nontraumatic subarachnoid

hemorrhage. Stroke. 2000; 31: 901–906.

178. Nef HM, Mollman H, Kostin S, Troidl C, Voss S, Weber M, Dill T, Rolf A, Brandt

R, Hamm CW, Elsasser A. Tako-tsubo cardiomyopathy: interindividual structural

analysis in the acute phase and after functional recovery. Eur Heart J. 2007; 28: 2456–

2464.

179. Neil-Dwyer G, Cruickshank J, Stratton C. Beta-blockers, plasma total creatine kinase

and creatine kinase myocardial isoenzyme, and the prognosis of subarachnoid

hemorrhage. Surg Neurol. 1986; 25: 163–168.

180. Neil-Dwyer G, Walter P, Cruickshank J, Doshi B, O'Gorman P. Effect of

propranolol and phentolamine on myocardial necrosis after subarachnoid haemorrhage.

BMJ. 1978; 2: 990–992.

181. Noordzij PG, Boersma E, Bax JJ, Feringa HH, Schreiner F, Schouten O, Kertai MD,

Klein J, van Urk H, Elhendy A, Poldermans D. Prognostic value of routine preoperative

electrocardiography in patients undergoing noncardiac surgery. Am J Cardiol. 2006; 97:

1103–1106.

182. Norris JW, Hachinski VC, Myers MG, Callow J, Wong T, Moore RW. Serum

cardiac enzymes in stroke. Stroke. 1979; 10: 548–553.

183. Ogura R, Hiasa Y, Takahashi T, et al. Specific findings of the standard 12-lead ECG

in patients with 'Takotsubo' cardiomyopathy: comparison with the findings of acute

anterior myocardial infarction Circ J 2003;67:687-690

184. Ogura R, Kosuge M, Simple and Accurate Electrocardiographic Criteria to

Differentiate Takotsubo Cardiomyopathy From Anterior Acute Myocardial Infarction. J

Am Coll Cardiol, 2010; 55:2514-2516

Page 139: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

139

185. Ohtsuka T, Hamada M, Kodama K, Sasaki O, Suzuki M, Hara Y, et al.: Images in

cardiovascular medicine. Neurogenic stunned myocardium. Circulation 101:2122–2124,

2000

186. Oppenheimer S, Wilson J, Guiraudon C, Cechetto D. Insular cortex stimulation

produces lethal cardiac arrhythmias: a mechanism of sudden death? Brain Res. 1991;

550: 115–121.

187. Oppenheimer SM, Cechetto DF. Cardiac chronotropic organization of the rat insular

cortex. Brain Res. 1990; 533: 66–72.

188. Oppenheimer SM, Gelb A, Girvin JP, Hachinski VC. Cardiovascular effects of

human insular cortex stimulation. Neurology. 1992; 42: 1727–1732.

189. Ottomo.S, et al. Two Cases of Transient Left Ventricular Apical Ballooning

Syndrome Associated with Subarachnoid Hemorrhage. Anesth Analg. 2006

Sep;103(3):583-6.

190. Smith, Jr, et al. ACC/AHA/SCAI 2005 Guideline Update for Percutaneous Coronary

Intervention. J Am Coll Cardiol, 2006; 47:1-121

191. Parekh N, Venkatesh B, Cross D, Leditschke A, Atherton J, Miles W, Winning A,

Clague A, Rickard C. Cardiac troponin I predicts myocardial dysfunction in aneurysmal

subarachnoid hemorrhage. J Am Coll Cardiol. 2000; 36: 1328–1335.

192. Park J-H, Kang S-J, Song J-K, Kim HK, Lim CM, Kang D-H, Koh Y. Left

ventricular apical ballooning due to severe physical stress in patients admitted to the

medical ICU. Chest. 2005; 128: 296–302.

193. Park TH, Nagueh SF, Khoury DS, et al. Impact of myocardial structure and function

postinfarction on diastolic strain measurements: implications for assessment of

myocardial viability. Am J Physiol Heart Circ Physiol. 2006. February;290(2):H724-

H731 Epub 2005 Sep 23.

194. Parker MM, Shelhamer JH, Bacharach SL, Green MV, Natanson C, Frederick TM,

Damske BA, Parrillo JE. Profound but reversible myocardial depression in patients with

septic shock. Ann Intern Med. 1984; 100: 483–490.

195. Parodi G, Del Pace S, Salvadori C, Carrabba N, Olivotto I, Gensini GF. Tuscany

registry of Tako-Tsubo cardiomyopathy: left ventricular apical ballooning syndrome as a

novel cause of acute mitral regurgitation. J Am Coll Cardiol. 2007; 50: 647–649.

Page 140: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

140

196. Parr, M. J., Finfer, S. R., & Morgan, M. K. (1996). Reversible cardiogenic shock

complicating subarachnoid haemorrhage. BMJ, 313(7058), 681–683.

197. Pavin D, Le Breton H, Daubert C. Human stress cardiomyopathy mimicking acute

myocardial syndrome. Heart. 1997; 78: 509–511.

198. Pislaru C, Bruce CJ, Anagnostopoulos PC, et al. Ultrasound strain imaging of altered

myocardial stiffness: stunned versus infarcted reperfused myocardium. Circulation 2004.

June15;109(23):2905-2910 Epub 2004 Jun 1.

199. Pislaru C, Bruce CJ, Seward JB, Greenleaf JF. Distinctive changes in end-diastolic

wall thickness and postsystolic thickening in viable and infarcted myocardium. J Am

Soc Echocardiogr. 2004;17(8):855-862.

200. Pitts WR, Vongpatanasin W, Cigarroa JE, Hillis LD, Lange RA. Effects of

intracoronary infusion of cocaine on left ventricular systolic and diastolic function in

humans. Circulation. 1998; 97: 1270–1273.

201. Pollick C, Cujec B, Parker S, Tator C. Left ventricular wall motion abnormalities in

subarachnoid hemorrhage: an echocardiographic study. J Am Coll Cardiol. 1988; 12:

600–605.

202. Prasad A, Lerman A, Rihal CS. Apical ballooning syndrome (Tako-Tsubo or stress

cardiomyopathy): a mimic of acute myocardial infarction. Am Heart J 2008.

March;155(3):408-417 Epub 2008 Jan 31.

203. Prasad A. Apical ballooning syndrome: an important differential diagnosis of acute

myocardial infarction. Circulation. 2007; 115: e56–e59.

204. Prasad SB, Richards DA, Sadick N, Ong ATL, Kovoor P. Clinical and

electrocardiographic correlates of normal coronary angiography in patients referred for

primary percutaneous coronary intervention Am J Cardiol 2008;102:155-159.

205. Prosser J, MacGregor L, Lees KR, Diener HC, Hacke W, Davis S. Predictors of

early cardiac morbidity and mortality after ischemic stroke. Stroke. 2007; 38: 2295–

2302.

206. Provencio JJ, Vora N. Subarachnoid hemorrhage and inflammation: bench to bedside

and back. Semin Neurol. 2005; 25: 435–444.

207. Quenot J-P, Le Teuff G, Quantin C, Doise J-M, Abrahamowicz M, Masson D,

Blettery B. Myocardial injury in critically ill patients. Chest. 2005; 128: 2758–2764.

208. Raab W, Stark E, MacMillan WH, Gigee WR. Sympathogenic origin and anti-

adrenergic prevention of stress-induced myocardial lesions. Am J Cardiol. 1961; 8: 203–

211.

Page 141: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

141

209. Ramappa P, Thatai D, Coplin W, Gellman S, Carhuapoma JR, Quah R, Atkinson B,

Marsh JD. Cardiac troponin I: a predictor of prognosis in subarachnoid hemorrhage.

Neurocrit Care. 2007; 8: 398–403.

210. Raper R, Fisher M, Bihari D. Profound, reversible, myocardial depression in acute

asthma treated with high-dose catecholamines. Crit Care Med. 1992; 20: 710–712.

211. Reardon M, Malik M. QT interval change with age in an overtly healthy older

population. Clin Cardiol. 1996; 19: 949–952.

212. Reuss CS, Lester SJ, Hurst RT, Askew JW, Nager P, Lusk J, Altemose GT, Tajik

AJ. Isolated left ventricular basal ballooning phenotype of transient cardiomyopathy in

young women. Am J Cardiol. 2007; 99: 1451–1453.

213. Richter CP. On the phenomenon of sudden death in animal and man. Psychosomatic

Med. 1957; 19: 191–198.

214. Rona G. Catecholamine cardiotoxicity. J Moll Cell Cardiol. 1985; 17: 291–306.

215. Rudehill A, Olsson GL, Sundqvist K, Gordon E. ECG abnormalities in patients with

subarachnoid haemorrhage and intracranial tumours. J Neurol Neurosurg Psychiatry.

1987; 50: 1375–1381.

216. Ruiz Bailen M, Aguayo de Hoyos E, Lopez Martnez A, Daz Castellanos MA, Ruiz

Navarro S, Fierro Roson LJ, Gomez Jimenez FJ, Issa-Massad Khozouz Z. Reversible

myocardial dysfunction, a possible complication in critically ill patients without heart

disease. J Crit Care. 2003; 18: 245–252.

217. Sadamatsu K, Tashiro H, Maehira N, Yamamoto K. Coronary microvascular

abnormality in the reversible systolic dysfunction observed after noncardiac disease. Jpn

Circ J 2000; 64(10):789-92

218. Sakata K, Iida K, Mochizuki N, Physiological changes in human cardiac sympathetic

innervation and activity assessed by 123

I-Metaiodobenzylguanidine (MIBG) imagine. Circ J

2009; 73(2):310-5.

219. Sakr YL, Lim N, Amaral AC, Ghosn I, Carvalho FB, Renard M, Vincent JL.

Relation of ECG changes to neurologic outcome in patients with aneurysmal

subarachnoid hemorrhage. Int J Cardiol. 2004; 96: 369–373.

220. Samuels MA. Neurally induced cardiac damage. Neurol Clin. 1993; 11: 273–292.

221. Samuels MA. Neurogenic heart disease: a unifying hypothesis. Am J Cardiol. 1987;

60: 15J–19J.

222. Samuels MA. The brain-heart connection. Circulation. 2007; 116: 77–84.

Page 142: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

142

223. Sandhu R, Aronow WS, Rajdev A, Sukhifa R, Amid H, D'Aquila K, Sangha A.

Relation of cardiac troponin I levels with in-hospital mortality in patients with ischemic

stroke, intracerebral hemorrhage, and subarachnoid hemorrhage. Am J Cardiol. 2008;

102: 632–634.

224. Sardesai SH, Mourant AJ, Sivathandon Y, Farrow R, Gibbons DO.

Phaeochromocytoma and catecholamine induced cardiomyopathy presenting as heart

failure. Br Heart J. 1990; 63: 234–237.

225. Sato H, Tateishi H, Uchida T. Takotsubo-type left ventricular dysfunction due to

multivessel coronary spasm. In: Kodama K, Haze K, Hori M, eds. Clinical Aspects of

Myocardial Injury: From Ischemia to Heart Failure. Tokyo, Japan: Kagakuhyoronsha

Publishing Co; 1990: 56–64.

226. Sato K, Masuda T, Izumi T. Subarachnoid hemorrhage and myocardial damage:

clinical and experimental studies. Jpn Heart J. 1999; 40: 683–701.

227. Satoh H, Tateishi H, Uchida T. Takotsubo-type cardiomyopathy due to multivessel

spasmIn: Kodama K, Haze K, Hon M, editors. Clinical Aspect of Myocardial Injury.

From Ischemia to Heart Failure (in Japanese). Tokyo: Kagakuhyouronysa Co; 1990. pp.

56-64.

228. Schelbert HR, Buxton D. Insights into coronary artery disease gained from metabolic

imaging. Circulation. 1988; 78: 496–505.

229. Schelbert HR, Henze E, Phelps ME, Kuhl DE. Assessment of regional myocardial

ischemia by positron-emission computed tomography. Am Heart J. 1982; 103: 588–597.

230. Schievink WI. Intracranial aneurysms. N Engl J Med. 1997; 336: 28–40.

231. Schiller N, Shah P, Crawford M, DeMaria A, Devereux R, Feigenbaum H, Gutgesell

H, Reichek N, Sahn D, Schnittger I, Silverman N, Tajik A. Recommendations for

quantitation of the left ventricle by two-dimensional echocardiography. American

Society of Echocardiography Committee on Standards, Subcommittee on Quantitation

of Two-Dimensional Echocardiograms. J Am Soc Echocardiogr. 1989; 2: 358–367.

232. Schuiling WJ, Algra A, deWeerd AW, Leemans P, Rinkel JE. ECG abnormalities in

predicting secondary cerebral ischemia after subarachnoid haemorrhage. Acta

Neurochir. 2006; 148: 853–858.

233. Schuiling WJ, Dennesen PJ, Tans JT, Algra A, Rinkel GJ. Troponin I in predicting

cardiac or pulmonary complications and outcome in subarachnoid hemorrhage. J Neurol

Neurosurg Psychiatry. 2005; 76: 1565–1569.

Page 143: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

143

234. Hunt WE, Hess RM. ―Surgical risk as related to time of intervention in the repair of

intracranial aneurysms.‖ Journal of Neurosurgery 1968 Jan;28(1):14-20.

235. Seth PS, Aurigemma GP, Krasnow JM, Tighe DA, Untereker WJ, Meyer TE. A

syndrome of transient left ventricular apical wall motion abnormality in the absence of

coronary disease: a perspective from the United States. Cardiology. 2003; 100: 61–66.

236. Sharkey S, Lesser J, Zenovich A, et al. Acute and reversible cardiomyopathy

provoked by stress in women from the United States. Circulation 2005; 111(4):472-9.

237. Sharkey SW, Shear W, Hodges M, Herzog CA. Reversible myocardial contraction

abnormalities in patients with acute noncardiac illness. Chest. 1998; 114: 98–105.

238. Shimizu M, Kato Y, Masai H, Shima T, Miwa Y. Recurrent episodes of Takotsubo-

like transient apical ballooning occurring in different regions: a case report. J Cardiol.

2006; 48: 101–107

239. Shimizu M, Takahashi H, Fukatsu Y, et al. Reversible left ventricular dysfunction

manifesting as hyperkinesis of the basal and the apical areas with akinesis of the mid

portiona case report. J Cardiol 2003;41:285.

240. Shub C, Cueto-Garcia L, Sheps SG, Ilstrup DM, Tajik AJ. Echocardiographic

findings in pheochromocytoma. Am J Cardiol. 1986; 57: 971–975.

241. Simula S, Lakka T, Laitinen T, Remes J, Kettunen R, Kuikka J, Hertikainen J.

Cardiac adrenergic denervation in patients with non-Q-wave versus Q-wave myocardial

infarction. Eur J Nucl Med. 2000; 27: 816–821.

242. Singal PK, Kapur N, Dhillon KS, Beamish RE, Dhalla NS .Role of free radicals in

catecholamine-induced cardiomyopathy. Can J Physiol Pharmacol 1982; 60(11):1390-7.

243. Skulstad H, Edvardsen T, Urheim S, et al. Postsystolic shortening in ischemic

myocardium: active contraction or passive recoil? Circulation 2002;106(6):718-724.

244. Solomon SD, Glynn RJ, Greaves S, Ajani U, Rouleau JK, Menapace F, Arnold JM,

Hennekens C, Pfeffer MA. Recovery of ventricular function after myocardial injury in

the reperfusion era: the healing and early afterload reducing therapy study. Ann Intern

Med. 2001; 134: 451–458.

245. Sommargren CE, Zaroff JG, Banki N, Drew BJ. Electrocardiographic repolarization

abnormalities in subarachnoid hemorrhage. J Electrocardiol. 2002; 35 (suppl): 257–262.

246. Sommargren CE. Electrocardiographic abnormalities in patients with subarachnoid

hemorrhage. Am J Crit Care. 2002; 11: 48–56.

247. Sommargren CE. Electrocardiographic abnormalities in patients with subarachnoid

hemorrhage. Am J Crit Care. 2002; 11: 48–56. di Pasquale G, Pinelli G, Andreoli A,

Page 144: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

144

Manini G, Grazi P, Tognetti F. Holter detection of cardiac arrhythmias in intracranial

subarachnoid hemorrhage. Am J Cardiol. 1987; 59: 596–600.

248. Stollberger C, Finsterer J, Schneider B. Tako-tsubo-like left ventricular

dysfunctionclinical presentation, instrumental findings, additional cardiac and non-

cardiac diseases and potential pathomechanisms. Minerva Cardioangiol 2005;53:139-

145.

249. Stoylen A, Heimdal A, Bjornstad K, Torp HG, Skjaerpe T. Strain rate imaging by

ultrasound in the diagnosis of regional dysfunction of the left ventricle.

Echocardiography 1999;16(4):321-329.

250. Sugimoto K, Watanage E, Yamada A, Iwase M, Hirotoshi S, Hishida J, Ozaki Y.

Prognostic implications of left ventricular wall motion abnormalities associated with

subarachnoid hemorrhage. Int Heart J. 2008; 49: 75–85.

251. Summers M, Ryan J, Pre-Morbid Psychiatric and Cardiovascular Diseases in Apical

Ballooning Syndrome (Tako-Tsubo/Stress-Induced Cardiomyopathy). J Am Coll

Cardiol, 2010; 55:700-701,

252. Takatsu H, Nishida H, Matsuo H, et al. Cardiac sympathetic denervation from the

early stage of Parkinson‘s disease: Clinical and experimental studies with radiolabeled

MIBG. J Nucl Med 2000; 41(1):71-7.

253. Taki J, Nakajima K, Hwang EH, et al. Peripheral sympathetic dysfunction in patients

with Parkinson‘s disease without autonomic failure is heart selective and disease

specific. Eur J Nucl Med 2000; 27(5):566-73.

254. Takizawa M, Kobayakawa N, Uozumi H, Yonemura S, Kodama T, Fukusima K,

Takeuchi H, Kaneko Y, Kaneko T, Fujita K, Honma Y, Aoyagi T. A case of transient

left ventricular ballooning with pheochromocytoma, supporting pathogenetic role of

catecholamines in stress-induced cardiomyopathy or Takotsubo cardiomyopathy. Int J

Cardiol. 2007; 114: e15–17.

255. Tanabe M, Crago E, Suffoletto M, Hravnak M, Kassam A, Horowitz M, Gorcsan J.

Relation of elevation in cardiac troponin-I to clinical severity, cardiac dysfunction and

pulmonary congestion in patients with aneurysmal subarachnoid hemorrhage. Am J

Cardiol. 2008; 102: 1545–1550.

256. Tamura A. et al. A New Electrocardiographic Criterion to Differentiate Between

Takotsubo Cardiomyopathy and Anterior Wall ST-Segment Elevation Acute Myocardial

Infarction. AM J Card. 2011, 108: 630-33.

Page 145: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

145

257. Todd MM, Hindman BJ, Clarke WR, Torner JC. Mild intraoperative hypothermia

during surgery for intracranial aneurysm. N Engl J Med. 2005; 352: 135–145.

258. Toyama T, Tanaka H, Nuruki K, Shirao T. Prinzmetal‘s variant angina associated

with subarachnoid hemorrhage: a case report. Angiology. 1979; 30: 211–218.

259. Tsuchihashi K, Ueshima K, Uchida T, et al. Angina Pectoris-Myocardial Infarction

Investigators in Japan Transient left ventricular apical ballooning without coronary

artery stenosis: a novel heart syndrome mimicking acute myocardial infarction. J Am

Coll Cardiol. 2001;38(1):11-18.

260. Tung P, Kopelnik A, Banki N, Ong K, Ko N, Lawton MT, Gress D, Drew B, Foster

E, Parmley W, Zaroff J. Predictors of neurocardiac injury after subarachnoid

hemorrhage. Stroke. 2004; 35: 548–553

261. Tung PP, Olmsted E, Kopelnik A, Banki NM, Drew BJ, Ko N, Lawton MT, Smith

W, Foster E, Young WL, Zaroff JG. Plasma B-type natriuretic peptide levels are

associated with early cardiac dysfunction after subarachnoid hemorrhage. Stroke. 2005;

36: 1567–1571.

262. Ueyama T, Hano T, Kasamatsu K, Yamamoto K, Tsuruo Y, Nishio I. Emotional

stress induces transient left ventricular hypokinesis in the rat via activation of the cardiac

adrenoceptors: a possible animal model of ―tako-tsubo‖ cardiomyopathy. Circ J. 2002;

66: 712–713.

263. Ueyama T, Kasamatsu K, Hano T, et al. Emotional stress induces transient left

ventricular hypocontraction in the rat via activation of cardiac adrenoceptorsa possible

animal model of ‗tako-tsubo‘ cardiomyopathy. Circ J 2002;66:712-713.

264. Ueyama T, Senba E, Kasamatsu K, et al. Molecular mechanism of emotional stress-

induced and catecholamine-induced heart attack J Cardiovasc Pharmacol 2003;41(Suppl

1):S115-S118.

265. Ueyama T. Emotional stress-induced Tako-tsubo cardiomyopathyanimal model and

molecular mechanism. Ann N Y Acad Sci 2004;1018:437-444.

266. Urbaniak, K., Merchant, A. I., Amin-Hanjani, S., & Roitberg, B. (2007). Cardiac

complications after aneurysmal subarachnoid hemorrhage. Surgical Neurology, 67(1),

21–28; discussion 28–29.

267. Urheim S, Edvardsen T, Torp H, Angelsen B, Smiseth OA. Myocardial strain by

Doppler echocardiography: validation of a new method to quantify regional myocardial

function. Circulation 2000;102(10):1158-1164.

Page 146: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

146

268. Vaccarino V, Abramson JL, Veledar E, Weintraub WS. Sex differences in hospital

mortality after coronary artery bypass surgery: Evidence for a higher mortality in

younger women. Circulation. 2002; 105: 1176–1181.

269. Vaccarino V, Parsons L, Every NR, Barron HV, Krumholz HM. Sex-based

differences in early mortality after myocardial infarction: National Registry of

Myocardial Infarction 2 Participants. N Engl J Med. 1999; 341: 217–225.

270. van den Bergh WM, Algra A, van der Sprenkel JW, Tulleken CA, Rinkel GJ.

Hypomagnesemia after aneurysmal subarachnoid hemorrhage. Neurosurgery. 2003; 52:

276–282

271. Van de Walle SO, Gevaert SA, Gheeraert PJ, De Pauw M, Gillebert Transient

stress-induced cardiomyopathy with an "inverted takotsubo" contractile pattern. Mayo

Clin Proc. 2006 Nov;81(11):1499-502.

272. Villareal RP, Archari A, Wilansky S, Wilson JM. Anteroapical stunning and left

ventricular outflow tract obstruction. Mayo Clin Proc. 2001; 76(1):79-83.

273. von Vogelsang, A. C., Wengstrom, Y., & Forsberg, C. (2004). Patient information

after ruptured intracranial aneurysm. Journal of Advanced Nursing, 48(6), 551–559.

274. Vongpatanasin W, Tuncel M, Mansour Y, Arbique D, Victor RG. Transdermal

estrogen replacement therapy decreases sympathetic activity in postmenopausal women.

Circulation. 2001; 103: 2903–2908.

275. Wagner GS, Macfarlane P, Wellens H, et al. AHA/ACCF/HRS recommendations for

the standardization and interpretation of the electrocardiogram: part VI: acute

ischemia/infarction J Am Coll Cardiol 2009;53:1003-1011.

276. Wang M, Yip GW, Wang AY, et al. Peak early diastolic mitral annulus velocity by

tissue Doppler imaging adds independent and incremental prognostic value. J Am Coll

Cardiol. 2003;41(5):820-826.

277. Watanabe H, Kodama M, Okura Y, Aizawa Y, Tanabe N, Chinushi M, Nakamura Y,

Nagai T, Sato M, Okabe M. Impact of earthquakes on Takotsubo cardiomyopathy.

JAMA. 2005; 294: 305–307.

278. Weidemann F, Wacker C, Rauch A, et al. Sequential changes of myocardial function

during acute myocardial infarction, in the early and chronic phase after coronary

intervention described by ultra-sonic strain rate imaging. J Am Soc Echocardiogr.

2006;19(7):839-847.

279. White M, Wiechmann R, Roden R, Hagan M, Wollmering M, Port J, Hammond E,

Abraham W, Wolfel E, Lindenfeld J, et al. Cardiac beta-adrenergic neuroeffector

Page 147: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

147

systems in acute myocardial dysfunction related to brain injury. Evidence for

catecholamine-mediated myocardial damage. Circulation. 1995; 92: 2183–2189.

280. Wittstein IS, Thiemann DR, Lima JA, et al. Neurohumoral features of Myocardial

stunning due to sudden emotional stress. N Engl J Med 2005; 352(6):539-48.

281. Wityk RJ, Pessin MS, Kaplan RF, Caplan LR. Serial assessment of acute stroke

using the NIH Stroke Scale. Stroke. 1994; 25: 362–365.

282. Wood R, Commerford PJ, Rose AG, Tooke A. Reversible catecholamine-induced

cardiomyopathy. Am Heart J. 1991; 121: 610–613.

283. Woolf PD, Hamill RW, Lee LA, Cox C, McDonald JV. The predictive value of

catecholamines in assessing outcome in traumatic brain injury. J Neurosurg. 1987; 66:

875–882.

284. Yarlagadda, S., Rajendran, P., Miss, J. C., Banki, N. M., Kopelnik, A., Zaroff, J. G.,

et al. (2006). Cardiovascular predictors of in-patient mortality after subarachnoid

hemorrhage. Neurocritical Care, 5(2), 102–107.

285. Yasu T, Owa M, Omura N, Katsuki T, Saito M: Transient ST elevation and left

ventricular asynergy associated with normal coronary artery in aneurysmal subarachnoid

hemorrhage. Chest 103:1274–1275, 1993

286. Yasu T, Tone K, Kubo N, Saito M. Transient mid-ventricular ballooning

cardiomyopathya new entity of Takotsubo cardiomyopathy. Int J Cardiol

2006;110:100-101.

287. Yeh T Jr, Wechsler AS, Graham LJ, Loesser KE, Sica DA, Wolfe L, Jakoi ER.

Acute brain death alters left ventricular myocardial gene expression. J Thorac

Cardiovasc Surg. 1999; 117: 365–374.

288. Yoshinaga K, Torii H, Tahara M. A serial echocardiographic observation of acute

heart injury associated with pheochromocytoma crisis. Int J Cardiol. 1998; 66: 199–202.

289. Young, P., Finn, B. C., Pellegrini, D., Soloaga, E. D., & Bruetman, J. E. (2006).

Paroxysmal sympathetic storm after diffuse axonal head injury. Medicina, 66(5), 439–

442.

290. Yuki K, Kodama Y, Onda J, Emoto K, Morimoto T, Uozumi T. Coronary vasospasm

following subarachnoid hemorrhage as a cause of stunned myocardium: case report. J

Neurosurg. 1991; 75: 308–311.

291. Zaroff J, Rordorf G, Newell J, Ogilvy C, Levinson J. Cardiac outcome in patients

with subarachnoid hemorrhage and electrocardiographic abnormalities. Neurosurgery.

1999; 44: 34–39.

Page 148: iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetipress.tsu.ge/data/image_db_innova/Disertaciebi_medicina/...eqstraneironuli kateqolaminebis metabolitebis (metanefrini da normetanefrini)

148

292. Zaroff JG, Babcock WD, Shiboski SC, Solinger LL, Rosengard BR: Temporal

changes in left ventricular systolic function in heart donors: results of serial

echocardiography. J Heart Lung Transplant 22:383–388, 2003

293. Zaroff JG, Pawlikowska L, Miss JC, Yarlagadda S, Ha C, Achrol A, Kwok P,

McCulloch CE, Lawton MT, Ko N, Smith W, Young WL. Adrenoreceptor

polymorphisms and the risk of cardiac injury after subarachnoid hemorrhage. Stroke.

2006; 37: 1680–1685.

294. Zaroff JG, Rordorf GA, Ogilvy CS, Picard MH. Regional patterns of left ventricular

systolic dysfunction after subarachnoid hemorrhage: evidence for neurally mediated

cardiac injury. J Am Soc Echocardiogr. 2000; 13: 774–779.

295. Zaroff JG, Rordorf GA, Titus JS, Newell JB, Nowak NJ, Torchiana DF, Aretz HT,

Picard MH, Macdonald RL. Regional myocardial perfusion after experimental

subarachnoid hemorrhage. Stroke. 2000; 31: 1136–1143.

296. Zaroff, J. G., Rordorf, G. A., Newell, J. B., Ogilvy, C. S., & Levinson, J. R. (1999).

Cardiac outcome in patients with subarachnoid hemorrhage and electrocardiographic

abnormalities. Neurosurgery, 44(1), 34–39; discussion 39–40.

297. Zhang Y, Chan AY, Yu CM, et al. Strain rate imaging differentiates transmural from

non-transmural myocardial infarction: a validation study using delayed-enhancement

magnetic resonance imaging. J Am Coll Cardiol. 2005;46(5):864-871.