Istota ZAiPIstota ZAiP

Struktura bilansu banku Struktura bilansu banku komercyjnegokomercyjnego

Na pieniądz tak jak na każdy towar oddziałująNa pieniądz tak jak na każdy towar oddziałująwszelkie czynniki i prawa rynkowe, takie jak:wszelkie czynniki i prawa rynkowe, takie jak:

popyt i podaż na pieniądzpopyt i podaż na pieniądz cena pieniądzacena pieniądza ograniczenia swobodnej cyrkulacji przez ograniczenia swobodnej cyrkulacji przez

władze monetarne władze monetarne systemy walutowe systemy walutowe

Banki są szczególnie narażone na Banki są szczególnie narażone na wahania rynkowe, gdyż ich podstawowe wahania rynkowe, gdyż ich podstawowe aktywa stanowi pieniądz aktywa stanowi pieniądz

Przez banki przepływają strumienie Przez banki przepływają strumienie pieniężne o ogromnej wartości, w różnym pieniężne o ogromnej wartości, w różnym czasie i różnej walucieczasie i różnej walucie

Wahania kursów na rynku walutowym i stóp Wahania kursów na rynku walutowym i stóp procentowych na rynku pieniężnym procentowych na rynku pieniężnym stwarzają ryzyko utraty realnej wartości stwarzają ryzyko utraty realnej wartości posiadanych środków.posiadanych środków.

Cena pieniądza w banku może Cena pieniądza w banku może być wyrażona za pomocąbyć wyrażona za pomocą

Stopy procentowejStopy procentowej

Kursu walutowegoKursu walutowego

Średni kurs dolara Średni kurs dolara amerykańskiego w 2006r.amerykańskiego w 2006r.

Średni kurs EURO w 2006r.Średni kurs EURO w 2006r.

                                                

Stawki WIBID w 2006r.Stawki WIBID w 2006r.WIBID O/N w okresie 1.01.2006 - 31.12.2006

0

1

2

3

4

5

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

miesiące

%

Stawki WIBOR w okresieStawki WIBOR w okresie30.11.2006 – 27.02.200730.11.2006 – 27.02.2007

Przedmiot ZAiPPrzedmiot ZAiP Zarządzanie i gospodarowanie Zarządzanie i gospodarowanie

pieniądzem sprowadza się do pieniądzem sprowadza się do rozpoznawania, kontrolowania i rozpoznawania, kontrolowania i ograniczania ryzyka wynikającego z ograniczania ryzyka wynikającego z ciągłego ruchu strumieni pieniężnychciągłego ruchu strumieni pieniężnych

Ograniczenie ryzyka pozwala na Ograniczenie ryzyka pozwala na zaplanowanie ewentualnego wyniku zaplanowanie ewentualnego wyniku finansowegofinansowego

Definicja ZAiPDefinicja ZAiPZarządzanie aktywami i pasywami jest Zarządzanie aktywami i pasywami jest procesem finansowym, w którym dąży się do procesem finansowym, w którym dąży się do takiego ukształtowania struktury ilościowej i takiego ukształtowania struktury ilościowej i jakościowej źródeł tworzących obie strony jakościowej źródeł tworzących obie strony bilansu banku, aby umożliwić osiągnięcie bilansu banku, aby umożliwić osiągnięcie optymalnego wyniku finansowego przy optymalnego wyniku finansowego przy jednoczesnym zachowaniu odpowiedniego jednoczesnym zachowaniu odpowiedniego bezpieczeństwa i płynności.bezpieczeństwa i płynności.

Budowa bilansu banku Budowa bilansu banku komercyjnegokomercyjnego

Bilans banku można rozpatrywać w kilku Bilans banku można rozpatrywać w kilku obszarach. obszarach.

- w układzie tradycyjnymw układzie tradycyjnym- w ujęciu z raportu rocznegow ujęciu z raportu rocznego- w ujęciu centrów kosztów i zysków w ujęciu centrów kosztów i zysków - ze względu na dyskrecjonalność ze względu na dyskrecjonalność

Bilans banku według tradycyjnego układu Bilans banku według tradycyjnego układu stosowanego stosowanego

dla sprawozdań podmiotów gospodarczychdla sprawozdań podmiotów gospodarczych

AKTYWA AKTYWA PASYWAPASYWAMajątek trwałyMajątek trwały Majątek obrotowyMajątek obrotowy Kapitał własnyKapitał własny Kapitał obcyKapitał obcy

Składniki rzeczowe:Składniki rzeczowe: Środki pieniężne:Środki pieniężne: Podstawowy:Podstawowy: Zobowiązania:Zobowiązania:

Nieruchomości Nieruchomości Gotówka w kasieGotówka w kasie ZakładowyZakładowy Wobec sektora finansowegoWobec sektora finansowego

Ruchome środki trwałeRuchome środki trwałe Środki na rachunkach w banku Środki na rachunkach w banku centralnymcentralnym

Zapasowy Zapasowy Wobec sektora niefinansowegoWobec sektora niefinansowego

Inwestycje rozpoczęteInwestycje rozpoczęte Środki na rachunkach nostroŚrodki na rachunkach nostro RezerwowyRezerwowy Wobec budżetuWobec budżetu

Zaliczki na poczet inwestycjiZaliczki na poczet inwestycji Należności: Należności: Ogólnego ryzykaOgólnego ryzyka Z tytułu emisji i sprzedaży Z tytułu emisji i sprzedaży dłużnych pap. wart. i innych dłużnych pap. wart. i innych instrumentówinstrumentów

Składniki finansowe:Składniki finansowe: Od sektora finansowegoOd sektora finansowego Wynik finansowy:Wynik finansowy: Rozliczenia międzyokresowe Rozliczenia międzyokresowe biernebierne

Akcje i udziały w jednostkach Akcje i udziały w jednostkach podporządkowanychpodporządkowanych

Od sektora niefinansowegoOd sektora niefinansowego Niepodzielny wynik finansowyNiepodzielny wynik finansowy

…….. stowarzyszonych.. stowarzyszonych Od budżetuOd budżetu Wynik roku bieżącegoWynik roku bieżącego

Akcje i udziały mniejszościoweAkcje i udziały mniejszościowe Inne należnościInne należności

Długoterminowe papiery Długoterminowe papiery wartościowewartościowe

Rozliczenia międzyokresowe Rozliczenia międzyokresowe czynneczynne

Inne instrumenty finansowe o Inne instrumenty finansowe o zapadalności powyżej rokuzapadalności powyżej roku

Wartości niematerialne i prawneWartości niematerialne i prawne

Oprogramowanie Oprogramowanie

Licencje Licencje

Wartość firmyWartość firmy

Kapitał zakładowy (założycielski)Kapitał zakładowy (założycielski)

Statutowy – w bankach państwowychStatutowy – w bankach państwowych

Akcyjny – w spółkach akcyjnychAkcyjny – w spółkach akcyjnych

Udziałowy – w bankach spółdzielczychUdziałowy – w bankach spółdzielczych

Bilans banku w ujęciu z raportu Bilans banku w ujęciu z raportu rocznegorocznego

AKTYWA AKTYWA PASYWAPASYWA

Kasa, środki w banku centralnymKasa, środki w banku centralnym Zobowiązania wobec banku centralnegoZobowiązania wobec banku centralnego

Należności od bankówNależności od banków Zobowiązania wobec innych bankówZobowiązania wobec innych banków

Aktywa finansowe przeznaczone do obrotuAktywa finansowe przeznaczone do obrotu Pochodne instrumenty finansowePochodne instrumenty finansowe

Pochodne instrumenty finansowePochodne instrumenty finansowe Zobowiązania wobec klientówZobowiązania wobec klientów

Pozostałe instrumenty finansowe wyceniane do wartości Pozostałe instrumenty finansowe wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i stratgodziwej przez rachunek zysków i strat

Zobowiązania z tytułu dłużnych papierów wartościowych Zobowiązania z tytułu dłużnych papierów wartościowych

Kredyty i pożyczki udzielone klientomKredyty i pożyczki udzielone klientom Pozostałe zobowiązaniaPozostałe zobowiązania

Inwestycyjne papiery wartościowe:Inwestycyjne papiery wartościowe:- Dostępne do sprzedażyDostępne do sprzedaży- utrzymywane do terminu wymagalnościutrzymywane do terminu wymagalności

Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowegoRezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego

Inwestycje w jednostki stowarzyszone i współzależne Inwestycje w jednostki stowarzyszone i współzależne RezerwyRezerwy

Wartości niematerialneWartości niematerialne Kapitał własny (przypisany akcjonariuszom jednostki Kapitał własny (przypisany akcjonariuszom jednostki dominującej):dominującej):

Rzeczowe aktywa trwałeRzeczowe aktywa trwałe Kapitał zakładowyKapitał zakładowy

Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowegoAktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego Pozostałe kapitałyPozostałe kapitały

Inne aktywaInne aktywa Różnice kursowe wynikające z przeliczenia jednostek Różnice kursowe wynikające z przeliczenia jednostek zagranicznychzagranicznych

Kapitał własny mniejszościKapitał własny mniejszości

Wynik finansowyWynik finansowy

Bilans banku w układzie centrów Bilans banku w układzie centrów kosztów i zyskówkosztów i zysków

AKTYWAAKTYWA PASYWAPASYWA

Przychodowe Przychodowe (pracujące)(pracujące)

Niepracujące Niepracujące Kosztowe Kosztowe Neutralne z punktu Neutralne z punktu widzenia kosztówwidzenia kosztów

Kredyty i pożyczkiKredyty i pożyczki Gotówka w kasieGotówka w kasie Środki na rachunkach Środki na rachunkach bieżących klientówbieżących klientów

Kapitał własny Kapitał własny założycielskizałożycielski

Lokaty w innych bankachLokaty w innych bankach Środki na Środki na nieoprocentowanych nieoprocentowanych rachunkach w banku rachunkach w banku centralnycm w tym z centralnycm w tym z tytułu rozliczeń tytułu rozliczeń międzybankowychmiędzybankowych

Środki na rachunkach Środki na rachunkach terminowych klientów terminowych klientów sektora:sektora:-finansowegofinansowego-niefinansowegoniefinansowego-budżetubudżetu

Rezerwy i fundusze Rezerwy i fundusze ryzykaryzyka

Akcje i udziały w innych Akcje i udziały w innych podmiotachpodmiotach

Wartości niematerialne i Wartości niematerialne i prawneprawne

Dłużne papiery Dłużne papiery wartościowe emitowane wartościowe emitowane przez bankprzez bank

Wynik finansowyWynik finansowy

Dłużne papiery Dłużne papiery wartościowewartościowe

Rzeczowy majątek trwałyRzeczowy majątek trwały Pożyczki Pożyczki podporządkowanepodporządkowane

Jednostki uczestnictwa w Jednostki uczestnictwa w funduszach funduszach inwestycyjnychinwestycyjnych

Inwestycje terminoweInwestycje terminowe

Inne aktywa przychodoweInne aktywa przychodowe

Bilans banku komercyjnego z Bilans banku komercyjnego z punktu widzenia zarządzania jego punktu widzenia zarządzania jego

strukturąstrukturą AKTYWAAKTYWA PASYWAPASYWA

Dyskrecjonalne Dyskrecjonalne NiedyskrecjonalnNiedyskrecjonalne e

Dyskrecjonalne Dyskrecjonalne NiedyskrecjonalnNiedyskrecjonalnee

Gotówka w kasieGotówka w kasie Należności z tytułu Należności z tytułu operacji operacji rozliczeniowychrozliczeniowych

Bankowe papiery Bankowe papiery wartościowewartościowe

Zobowiązania z tyt. Zobowiązania z tyt. operacji operacji rozliczeniowychrozliczeniowych

Środki na Środki na rachunkach w rachunkach w banku centralnym i banku centralnym i w innych bankachw innych bankach

Kredyty i pożyczkiKredyty i pożyczki Obligacje bankoweObligacje bankowe Wkłady i lokaty Wkłady i lokaty terminoweterminowe

Akcje spekulacyjneAkcje spekulacyjneI papiery dłużneI papiery dłużne

Akcje i udziały w Akcje i udziały w podmiotach podmiotach zależnych i zależnych i stowarzyszonychstowarzyszonych

Kredyty i pożyczki Kredyty i pożyczki z banku z banku centralnego centralnego

Kapitał własny Kapitał własny (zakładowy i wynik (zakładowy i wynik finansowy)finansowy)

Akcje własne do Akcje własne do zbyciazbycia

Rzeczowe środki Rzeczowe środki trwałetrwałe

Pożyczki Pożyczki podporządkowanepodporządkowane

Rezerwy i Rezerwy i funduszefundusze

AKTYWAAKTYWA GotówkaGotówka Obrotowe środki kasoweObrotowe środki kasowe Lokaty w bankachLokaty w bankach Inwestycje rynkoweInwestycje rynkowe Należności od innych bankówNależności od innych banków KredytyKredyty UdziałyUdziały Rzeczowe środki trwałeRzeczowe środki trwałe

GotówkaGotówka Powinna być utrzymywana na takim Powinna być utrzymywana na takim

poziomie, aby zapewnić funkcjonowanie poziomie, aby zapewnić funkcjonowanie kas bankukas banku

Szacunek powinien być wykonany Szacunek powinien być wykonany rzetelnie, bo gotówka w skarbcu nie rzetelnie, bo gotówka w skarbcu nie pracujepracuje

Bank musi monitorować swoje potrzeby Bank musi monitorować swoje potrzeby gotówkowe (nie ma wzoru określającego gotówkowe (nie ma wzoru określającego poziom gotówki)poziom gotówki)

Obrotowe środki kasoweObrotowe środki kasowe Środki wyznaczające faktyczną płynność Środki wyznaczające faktyczną płynność

banku, czyli zdolność do pokrycia banku, czyli zdolność do pokrycia wymagalnych zobowiązańwymagalnych zobowiązań

Są to:Są to:- Salda na rachunkach w banku centralnymSalda na rachunkach w banku centralnym- Salda na rachunkach nostroSalda na rachunkach nostro- Krótkoterminowe zobowiązania wobec Krótkoterminowe zobowiązania wobec

Skarbu Państwa i banku centralnego Skarbu Państwa i banku centralnego (bony skarbowe i pieniężne)(bony skarbowe i pieniężne)

Lokaty w bankachLokaty w bankach

Środki ulokowane w innym bankuŚrodki ulokowane w innym banku Duża oferta terminówDuża oferta terminów O niskim ryzyku O niskim ryzyku Wykorzystywane jako instrument Wykorzystywane jako instrument

regulowania płynności finansowejregulowania płynności finansowej

Inwestycje rynkoweInwestycje rynkowe środki zainwestowane na dłuższy czas z środki zainwestowane na dłuższy czas z

możliwością ich sprzedaży na rynku możliwością ich sprzedaży na rynku wtórnymwtórnym

Wykorzystywane do zarządzania Wykorzystywane do zarządzania płynnościąpłynnością

Bardziej płynne od lokat Bardziej płynne od lokat międzybankowychmiędzybankowych

Należności od innych bankówNależności od innych banków

Spodziewane wpływy na rzecz klientów z Spodziewane wpływy na rzecz klientów z reguły z tytułu inkasareguły z tytułu inkasa

Po realizacji zasilają obrotowe środki Po realizacji zasilają obrotowe środki kasowekasowe

Ze względu na płynność ważna jest Ze względu na płynność ważna jest informacja o terminach wpływu należności informacja o terminach wpływu należności

KredytyKredyty Największa pod względem udziału pozycja Największa pod względem udziału pozycja

aktywówaktywów Najbardziej zróżnicowana Najbardziej zróżnicowana Największe przychody z działalnościNajwiększe przychody z działalności Największe ryzyko dla banku, ale najlepiej Największe ryzyko dla banku, ale najlepiej

poznane (wypracowane metody pomiaru i poznane (wypracowane metody pomiaru i ograniczania)ograniczania)

UdziałyUdziały

Inwestycje o charakterze partycypacyjnym Inwestycje o charakterze partycypacyjnym (własnościowym) (własnościowym)

Nie mają wpływu na bieżącą płynność Nie mają wpływu na bieżącą płynność finansowąfinansową

Stanowią pozycję strukturalną i nie brany Stanowią pozycję strukturalną i nie brany pod uwagę przy obliczaniu pozycji pod uwagę przy obliczaniu pozycji finansowejfinansowej

Rzeczowe środki trwałeRzeczowe środki trwałe

Budynki, budowle i wyposażenie Budynki, budowle i wyposażenie oddziałówoddziałów

Pozycja strukturalna nie mająca wpływu Pozycja strukturalna nie mająca wpływu na bieżącą płynnośćna bieżącą płynność

PASYWAPASYWA

Kapitał i rezerwyKapitał i rezerwy Rachunki klientówRachunki klientów Lokaty międzybankowe przyjęteLokaty międzybankowe przyjęte Kredyty przyjęteKredyty przyjęte Inne pasywaInne pasywa

Kapitał i rezerwyKapitał i rezerwy Baza kapitałowa określa poziom Baza kapitałowa określa poziom

bezpieczeństwa bankubezpieczeństwa banku Jest ostatecznym źródłem finansowania Jest ostatecznym źródłem finansowania

stratstrat Nie ma terminu wymagalnościNie ma terminu wymagalności Nie ma wpływu na bieżącą płynnośćNie ma wpływu na bieżącą płynność Minimalny poziom określają przepisy i Minimalny poziom określają przepisy i

normy prawa bankowego oraz nadzoru normy prawa bankowego oraz nadzoru bankowegobankowego

Rachunki klientówRachunki klientów DetalicznychDetalicznych - wysoka fluktuacja – trudno określić faktyczny wysoka fluktuacja – trudno określić faktyczny

termin wypłatytermin wypłaty- najłatwiej dostępne środkinajłatwiej dostępne środki- największy udział w pasywachnajwiększy udział w pasywach

PrzedsiębiorstwPrzedsiębiorstw- stabilne źródło środkówstabilne źródło środków- ich znaczenie w pasywach wzrastaich znaczenie w pasywach wzrasta- łatwe do monitorowania (m.in. przez kredyty)łatwe do monitorowania (m.in. przez kredyty)

Lokaty międzybankowe przyjęteLokaty międzybankowe przyjęte

bardzo stabilne źródło uzupełniania bardzo stabilne źródło uzupełniania bieżących niedoborów środkówbieżących niedoborów środków

banki przestrzegają terminów (nie banki przestrzegają terminów (nie likwidują lokat przed terminem)likwidują lokat przed terminem)

duże banki mają nieograniczony dostęp do duże banki mają nieograniczony dostęp do środkówśrodków

instrument zarządzania aktywami i instrument zarządzania aktywami i pasywamipasywami

Kredyty przyjęteKredyty przyjęte

Kredyty zaciągane w banku centralnymKredyty zaciągane w banku centralnym Pozwalają na regulowanie płynności Pozwalają na regulowanie płynności

finansowejfinansowej Bankowi centralnemu służą jako Bankowi centralnemu służą jako

instrument oddziaływania na banki instrument oddziaływania na banki komercyjnekomercyjne

Narzędzie regulacji podaży pieniądzaNarzędzie regulacji podaży pieniądza

Inne pasywaInne pasywa

Pasywa długoterminowe (np. pożyczki Pasywa długoterminowe (np. pożyczki podporządkowane)podporządkowane)

Nie mają znaczenia dla bieżącej płynnościNie mają znaczenia dla bieżącej płynności

Pozycja strukturalnaPozycja strukturalna