1

2

3Hilfet Devleti YHilfet Devleti YHilfet Devleti YHilfet Devleti YHilfet Devleti Yayndrayndrayndrayndrayndr

R. Evvel 1422 (Haziran 2001)

-Tm haklar mahfuzdur-

Adres:Hilfet Devleti

Neusser Str. 418, 50733 Kln, AlmanyaTlf: +49/(0)221/976553-0 Faks: +49/(0221/976553-6

nternet adresimiz: http://www.hilafet.org - www.seriat.de

-Rahman ve Rahm olan Allah'n adyla-

4NDEKLERRahmetli Halifemizineserlerini yaatacaz! 6GR 8Hepimiz kardeiz 8Toprak kardeiyiz 8Hayat kardeiyiz 9nsan olarak kardeiz 9Vatandaz 10Din kardeiyiz 10slam dininin hayat gr 12Vazifemiz 12Mutluluk 13Kinat niin yaratld? 15Dnya da bizim iindir 16Dnya da mslmanndr! 19almann nemi 21Dinimizde dilencilik yoktur 24alma bir ibadettir 27alma, gnahlarn balanmasnavesiledir 28alma asl ibadetleremani olmamaldr 29

5Cuma namaz 31Vakit namazlar 32Btn mslmanlar kardetir 37Bylece slamiyet, eitlik prensibinisalam temele dayamtr 38Mlk Allahndr 39Herkes zengin olsayd denge bozulurdu 47Tevekkl de esastr 57ok haris olmamaldr 58sraf haramdr 61veren ve ii birbirinin kardeidir 66 ve ii 67verenler 78ktisad sistemler 84Kapitalizm 84Komnizm ve komnist rejim 86lim adamlarmza den vazife 97Din grevlilerimize den vazife 98verenlerimize den vazife 99ilerimize den grev 99(slam) Devletimize den vazife 100i-veren ve Temsilcilerine Tebli 102Kitapta geen hadis meallerinin metinleri113Cemaleddin Hocaolu (Kaplan) Kimdir? 128

6RAHMETL HALFEMZNESERLERN YAATACAIZ!

nsanlar eserleriyle yaarlar!Hele o eserler maneviyata dayanrlarsa!Merhum Halifemiz Cemaleddin Hocaolu

(Kaplan)n bizlere ve mslmanlara ok bykhizmetleri dokunmutur. Hele geride brakteserleri ki, her biri paha biilmez deerdedir! Tabiikadrini-kymetini bilene!.. O her ynyle bizlerebirer rnekti; Ahlakyla, gler yzyle, hal vekaliyle, yani hem sz hem de yaantsyla birrnekti!..Salnda tm dnyaya meydan okuyor, ilim

meydannda kimse srtn yere getiremiyordu.Bugn de eserleri ortada ve gndemde; Kimsede evvelallah yanl ve hatalarn bulamyorlar vekyamete kadar da bulamayacaktr! nk kaynakKuran, rnek Peygamber diyerek hareket

7ediyordu! Kaynaksz, delilsiz ve hccetsiz nekonuur ve ne de yaz yazard!..Merhum Halifemizin kitaplarn iyi okuyun, iyi

renin ve onunla amel edin ve bylece nesildennesile aktarn! Emanetlere sahip kn! Bunlarbulunmaz birer eserdir. Allahn inayet ve izniylebir gn gelecek, mslim olsun, gayr-i mslimolsun, Merhum Halifemizin kitaplarn arayp bulupokuyacaktr. Bunun iin biraz zamana ihtiya var;nk insanlk bir aray ierisinde, gerek vedoru olann aray iinde! Allah (c.c.) da nasibve hidayet ederse kabul etmek zorundadr.nsanlar hak olan, doru olan alr ve kabul ederler!Kalpler Allahn elindedir! Tohumu biz ekeriz,yeertip byten Odur! Bize den tebli etmek,duyurmak ve sylemek... Gerisi Allaha aittir!Selam olsun, Rahmetlinin eserlerini

yaatmak iin sahip kanlara!..

8GRHepimiz kardeiz:Sizlere karde diye hitab edeceim. nk bizi

birbirimize balayan, karde yapan saysz balarvardr. Balcalar unlardr: Toprak ba, hayat ba,insanlk ba, vatandalk ba, dindalk ba...

Toprak kardeiyiz:Hepimiz topraktan gelmiizdir. Hamur ve amurumuz

topraktr. Mayamz ve anamz topraktr. Topraktangeldik, topraa gireceiz. Tekrar topraktan kacaz.u ayette bu gerei Cenab- Hakk mealen yleanlatr:Sizi topraktan yarattm, gerisin geriye topraa

vereceim, son olarak, yine sizi topraktankaracam! (Taha, 55)Peygamberimiz (s.a.v.) de yle buyurur:Hepiniz Adem oullarsnz. Adem ise

topraktandr! (1)Demek oluyor ki, babamz toprak, anamz toprak;

Topraktan geldik, topraa gideceiz, sonundatopraktan kacaz! O halde toprakta birleiyoruz,toprak kardei oluyoruz!

9Hayat kardeiyiz:Hepimiz canlyz, hayata sahibiz. Doarz, besleniriz,

yeriz, ieriz, oalrz, sonunda lr gideriz...Hayat aramzda mterektir. Kanunlarn istisnasz

hepimizde icra eder. lm de yle ya; Kimi muaftutmu bugne kadar? Zengin-fakir, kyl-ehirli,patron-ii herkes lml!.. Herkes ecel erbetiniiecek, lm tadacaktr! Kuran- Kerim bu gereiyle anlatr:Her canl lm tadacaktr! (Ankebut, 57)Karacaolan da bu hakikat yle terennm etmitir:

Karki dalarda karl da olsa,evre yan, mor smbll ba olsa,Aa olsa, paa olsa, bey olsa,Yakasz gmlee sarlr bir gn!

nsan olarak kardeiz:nsan olmak ve insan olarak yaamak, hepimizin

andr. Mahluktn (yaratlmlarn) en ereflisi, enmkemmeli, melekleri de geen, onlar da imrendireninsandr. nsanlk noktasnda birlemekteyiz. Bu bada bizi birbirimize balamaktadr. Babamz insan,anamz insan, biz de insan olu insanz. Bu hakikatnKuran- Kerimdeki ifadesi yle:Ey insanlar! Sizi bir erkekle bir diiden yarattk.

Tanasnz diye milletlere, kabilelere ayrdk!..(Hucurat, 13)

10

Vatandaz:Vatan birliine sahibiz; Vatan bizi birletirmektedir.

Havasiyle, suyu ile, sebzesiyle, meyvesiylebeslemektedir. Vatan hayatta kaldmz mddete bizisrtnda gezdirir, ecel geldiinde de bizlere sinesindeyer verir!

Din kardeiyiz:Hepimiz mslmanz! slam dini, slamn erefi

hepimizindir! Hepimiz ayn gereklere inanr, aynkbleye ynelir, ayn Kitaba balanrz. HazretiMuhammed (s.a.v.) hepimizin Peygamberidir, Onammet olma erefi hepimize aittir. Kuran- Kerim yleder:Btn mminler kardetir! (Hucurat, 10)te kardelerim! Btn bunlar, ksaca anlattm bu

balar, bizi birbirimize yaklatrmakta, kaynatrmaktave nihayet karde yapmaktadrlar.O halde birbirimizi sevmemiz ve saymamz, hemhal,

hemdert olmamz, yardm ve imdada komamzyaratlmzn, hamur ve amurumuzun, insanlk veinanmzn bir gerei, bir icabdr. Bunlar aynzamanda vatan borcu, insanln gerei, dinimizinemridir!..Bu hususta Peygamber Efendimizin tlerinden bir

kan dinleyelim:mandan sonra en stn amel, insanlar

sevmektir! (2)

11

nsanlara merhamet etmeyene, Allah damerhamet etmeyecektir! (3)stn mslman kimdir? diye sorulduunda

Peygamberimiz:stn mslman o kimsedir ki, btn

mslmanlar onun elinden de dilinden de eminolur (zarar grmez)! (4)Mminler -birbirini sevme ve acmada- bir

bedene benzerler; Bedenin herhangi bir uzvundakihastalktan nasl ki, dier btn uzuvlar rahatszolur, uykusuz kalrlarsa bir mmine dokunan elemve kederden de, dier btn mminler elem vekader duyar!.. (5)Sizden biriniz kendi iin sevdiini, mmin

kardei iin de sevmedike, hakkyla iman etmiolamaz! (6)Kendin iin sevdiini insanlar iin de sev ki,

mslman olasn! (7)Mmin, mmin iin duvar gibidir; Biri birinden

kuvvet alr. (8)Her eyin bir anahtar vardr; Cennetin anahtar

da fakirleri, yoksullar sevmektir! (9)Aranzda mnasebeti kesmeyiniz, birbirinize srt

evirmeyiniz, birbirinize buzetmeyiniz, birbirinizikskanmaynz. Ey Allahn kullar! Karde olunuz!Bir mslman iin gnden fazla kardeineksmesi, dargn durmas helal olmaz! (10)

12

slam Dininin Hayat Gr:u dnya hayat ne? Dnyaya niin geldik?

Geliimizin hikmet ve sebebi nedir? Sonra biz neyiz,neyin nesiyiz? Nereden geldik, nereye gideceiz?Etrafmzda saysz varlklar var; Canls-cansz var,aadakileri-yukardakileri var!.. Onlarn gerek sahibikim? Biz mi bunlar iin, yoksa bunlar m bizim iin varolmu?..Kardelerim! te bu sorularn cevabn bilen ve

renen slam dinini kavram, dnya hayatnanlamtr. Dnya hayat geici bir hayattr, fani birhayattr, buraya her gelen gider! Bu dnya kimseyeyar olmam, ilelebed kimseyi de barndrmamtr. Buhayat doumla balar, lmle biter! Arada nihayet 60-70 senelik bir hayat hikyesi!..

Vazifemiz:Kardelerim! Dnyaya geliimiz hikmetsiz, manasz

deildir, rastgele deildir. Geliimize sebep, yemekimek deildir. Bunlar elde etmek iin almak dadeildir. Sebep, bizi yaratana, topraktan meydanagetirip insan yapana, byyp besleyene kul olmaktr,Ona ibadet ve ubudiyette bulunmaktr. Asl vazifemizbudur, gaye budur, maksat budur! Bunun byleolduunu Allah bildiriyor:Ben cinleri de insanlar da baka bir i iin deil,

kendime kul olmalar iin yarattm! (Vezzariyat, 56)Demek oluyor ki, hayatta ilk ve asl vazifemiz Allaha

13

kul olmaktr. Bu noktay ok iyi bilmemiz, bununuuruna varmamz lazmdr. Hareket noktamz buolacak, ak ve evkimiz, hz ve heyecanmz kaynanbu noktadan alacaktr; Sz, fiil ve hareketlerimiz bunokta etrafnda dnp dolaacaktr!

Mutluluk:urackta hemen unu ilave edeyim: nsanolu

hrriyet ve huzurunu, eref ve saadetini ancak veancak Allaha kul olmakla bulur. Ona inanma ve Onadayanmada bulur!..Allaha kul olmayanda hrriyet yoktur, ahsiyet de

yoktur. nk o, artk her eyin kuludur; Madde vemidenin kuludur, masa ve kasann kuludur, ar istekve kt duygularnn kuludur ve nihayet eytannkuludur; ahsiyetini kazanamam, yerineoturamamtr, sallantdadr; Her ey onu etkiler, hrve normal dnemez, sadan soldan gelen her eyonun tesiri altndadr.Hr olabilmek, ahsiyet kazanmak iin, btn bunlarn

stne kp tesirleri altnda kalmamak lazmdr. Bu daancak Allaha kul olmakla mmkndr!Allaha kul olmayanda huzur da yoktur, hi bir suretle

onu tatmin edemezsiniz, dnyay ona versenizdoymaz. nk insan stn bir varlktr; Madde vemaddiyat, servet ve saltanat, masa ve kasa onudoyurup tatmin edemez. Yine de vicdan muzdarip,gnl rahatszdr. Tatmin olaca, gnl rahatlnakavuaca tek bir ey vardr: O da Zikrullahtr; Allah

14

anmak, Ona inanmak ve Ona dayanmaktr! Bununda byle olacan yine Allah haber veriyor:Baka eyle deil, ancak Zikrullah ile gnller

mtmain olur (huzur ve sknet bulur, mutluolur)! (Rad, 28)Sonra dnyann hali ok acaiptir; kararszdr,

dalgaldr, zik-zakldr. Gn gnne uymaz; Bir gninsann yzne glerse, bir baka gn onu elem vekedere boar, tedirgin eder...te btn bu dalgalanmalar, bu zik-zaklara

aldrmamak, soukkanl olmak, huzurlu olmak iin tekare vardr. O da Allaha kul olmak ve Ona snmaktr,Ona dayanmak ve Ona gvenmektir!Allaha kul olan bulduuna -ar derecede- sevinmez,

kibirlenmez, bbrlenmez; kaybettiine de -yine arderecede- zlmez, feryad etmez, intihara gitmez.Bulunduu zaman Allahtan geldiini bilir,Elhamdlillah der, krle megul olur; kaybettiizamanda da yine Allahtan geldiine inanr, Hakkmdahayrls bu imi! diyerek kadere teslim olur vesabreder.Bu meseleyi Peygamberimiz (s.a.v.) yle aklar:Mminin hali ne kadar gzeldir! nk onun

her ii hayrdr. Houna giden bir ey eline geerseElhamdlillah diyerek kreder, dolaysyla hayrolur. Houna gitmeyen bir ey kendisinedokunursa, o zaman da sabreder ve dolaysylahayr olur. Bu mmine mahsus bir haldir! (11)eref ve saadet de Allaha kul olmadadr. En byk

15

makam, en yksek rtbe, en stn eref ubdiyyet(kulluk) makamdr, ubdiyyet rtbesidir, ubdiyyeterefidir!.. Ubdiyyet makam, meleklerin makamndandaha yksektir, daha ulvidir, daha ereflidir. Dnya veahiret saadeti, iki cihan bahtiyarl da Allaha kulolmaya baldr. Bir kelime ile: Mutlu insan, Allaha kulolan insandr!Demek oluyor ki, Allaha kul olmak hayatn manas,

yaratln gayesi olduu gibi; Hrriyet, huzur, eref vemutluluk da yine Allaha kul olmaya baldr, Allahainanmaya ve Ona snmaya baldr!

Kinat niin yaratld?Kardelerim! Kinat da bizim iin yaratlmtr. Canl-

cansz her ey bize hizmet etmek, bizim ihtiyalarmzgidermek iin meydana gelmitir!Kinat bir tesadf eseri deil, gelii gzel deil, bir

plana gre ayarlanm bir gayeye gre yaratlmtr. Oda insan ve insann ihtiyalar iindir!Demek oluyor ki; nsan, Allah iin, Allaha kul olmak

iin yaratld gibi, bu lem ve bu lemdeki varlklarda her eyiyle insan iin, insana hizmet etmek iinyaratlmlardr. Ve yine demek oluyor ki, dnya vednyadakiler, yeme-ime, giyinip-kuanma ve bunlarelde etmek iin alma gaye deildir, ama deildir,gayeye gtren vastalardr, aralardr. Bilhassa bunoktaya ok dikkat etmek, gaye ile vastay birbirinekartrmamak lazm. Eer bugn dinden, imandanuzak kaanlar varsa, eer bugn materyalist gibi sapk

16

fikirli insanlar varsa, bunlar gaye ile vastay birbirinekartran, hatta vastay gaye kabul eden, yiyip imeyi,giyinip kuanmay, gezip tozmay esas alan, dnyanntesinde ahiret kabul etmeyen, lmden sonrakihayata inanmayan kimselerdir.Halbuki hayat, yalnz dnya hayatndan ibaret deildir.

Eer hayat bu kadar olsa idi, sadece dnyada olupbitenlerden ibaret olsa idi ve lmn tesinde ebedve sonsuz bir ahiret hayat olmasa idi, insanlar kadarhaline acnacak bir varlk olmazd. nk dnya hayat,yukarda da iaret ettiimiz gibi, nihayet 60-70 senelikbir hayat hikyesidir. ok abuk gelip geiyor, bazende daha iei burnunda iken snp gidiyor, lpmezara giriyor, toprak haline gelerek ayaklar altndaineniyor. te o kadar!..Kardeim! imdi bir kere dnelim: Bu hayat m

bizi mutlu edecek? Bunun iin mi birbirimize gireceiz,birbirimize saldracak ve birbirimizi ldreceiz?!.Bunun iin mi rpnacak, alacak ve didineceiz?!.

Dnya da bizim iindir:Fakat szlerimden dnyay ve dnya hayatn

kmsemeyin, az grmeyin, hor grmeyin, Adamsen de! deyip dnyadan elinizi-eteinizi ekmeyin!Siz, Neme lazm dnya? Burada kalacak deiliz ya!Bugn-yarn kyamet kopacak! Artk ne are? Ahirzaman geldi; Ne kadar alsak botur hepsi! Zatendnya fani, ahiret baki! Bir lokma, bir hrka kfi!..demeyin! Sakn bu gibi szlere kulak vermeyin! Bunlar

17

yersiz ve manasz szlerdir; Dinimizin kabul etmediiszlerdir!Maalesef insanlar ierisinde, ahiretini dnyas iin,

geleceini de bugn iin terk edenler vardr. Bunlar,Dnya yeter bize!.. der dururlar. Allah (c.c.),Peygamber (s.a.v.) emri dinlemezler, din-imantanmazlar!..Tabii bu, ok tehlikeli, tehlikeli olduu kadar da yanl

bir gr, ok fena bir fikirdir!Bir ksm insanlar da vardr ki, onlar da tersine Ahiret,

ahiret!.. derler, Ahiret bize lazm, dnya neyimizelazm?!. der dururlar. Tembellik eder, iten ekilirler.Kesinde, minderinde, koltuunda oturup kuru kuruyadindarlk iddiasnda bulunur, kendilerini sofu sayarakdnyaya almay hor grrler. Zaten dnya kfirin,ahiret mslmanndr. Varsn kfirler dnyayaalsnlar, onu imar ve ihya etsinler! Bize ne? Ahiretde bize yeter!.. derler ve kendilerini miskinliinukuruna atarlar, stelik bu yaptklarn kanaat sayarlar.Kardelerim! Btn bunlar yanltr. Mbarek dinimiz

bunlar asla kabul etmez. Dinimiz dnyann aleyhindedeildir; almann, servet biriktirmenin, zenginolmann aleyhinde deildir. Bilakis almay tevikeder, hatta ibadet sayar, gnahlara keffaret sayar!Sonra dnyay terk etmek kanaat deildir, tembelliktir.

Tembellikle kanaat olmaz. Kanaat demek, bakalarnnmalna gz dikmeyip, Niin onda var, bende yok?dememek, alp nasib-ksmet ne ise ona raz olmaktr.te budur kanaat! Yoksa miskinlik deildir.

18

Sebeplerine sarlacak, artlarn hazrlayacaz, ondansonra tevekkl edip semeresini Allahtan bekleyeceiz.Sebebine sarlmadan, artlarn hazrlamadan nekanaat slamn istedii kanaat olur, ne de tevekklslamn istedii tevekkl olur. Baknz RabbimizKuran- Kerimde ne buyurur:Eer siz esbabna tevessl ederseniz, Allah da

size yardm eder! (Muhammed, 7)Burada Cenab- Hakk bize almay, sebebe

sarlmay emrediyor; altmz, sebebine sarldmztakdirde yardm edeceini vaad ediyor.Peygamber Efendimiz (s.a.v.) bizzat kendileri

altlar, her zahmete katlandlar. Kuru tevekklleyetinmediler, sadece dua ile kalmadlar. Eer sadecedua ile i bitse idi, sadece tevekklle mesele halledilseidi, Peygamberin duasndan daha byk dua var midi? Onun tevekklnden daha salam tevekkl varm idi? Ellerini kaldrr, dua eder, her ey meydanagelirdi; Dmanlar da yere batar giderdi.Peygamberimiz byle mi yapt? Hayr! Ne sadece duaile yetindi ne de kuru tevekkle sarld. Sebeplerinesarlr, artlarn hazrlar, ondan sonra duasn yapar,tevekkl ederdi.nsan almakla mkelleftir. Buras sebepler

dnyasdr, buras alma yeridir, buras ahiretintarlasdr. Hatta gazilik, ehidlik de burada elde edilir.Hasl dnya ve ahiret saadeti hep bu dnyadakazanlr. Peygamberimiz (s.a.v.) bir hadisinde mealenyle buyurur:

19

Bilir misiniz iinizde hazrlkl olan kimlerdir? Al-lah ve Resulnn sevdii kullar, iki cihanda mesudve bahtiyar olanlar kimlerdir? Onlar, o kimselerdirki, ahiret iin dnyay terk etmezler, dnya iin deahireti terk etmezler. Her ikisine de alrlarkazanrlar, unun zektna, bunun sadakasna gzdikmezler ve kimsenin srtna yk olmazlar! (12)Bir gn Hz. mer (r.a.) Yemenden gelip sokakta bo

oturan birka kiiye rastlam, onlara kim olduklarnsormutu. Onlar, Bizler Allaha tevekkl edenleriz!deyince Hz. mer onlara, Hayr! Siz yalansylyorsunuz; tevekkl sahibi deilsiniz! demive sebebine sarlmadan yaplan tevekkln slamdayeri olmadn, yalan bir tevekkl olduunu bildirmitir.Yine Hz. mer yle der:Hibiriniz evinde oturarak, Ya Rabbi! Bana rzk

ver! demesin! Biliyorsunuz ki, gkten ne altnyaar, ne de gm!..

Dnya da mslmanndr!Allah (c.c.) hem dnyay, hem de ahireti inananlar

iin, mslmanlar iin yaratmtr. Ahiret demslmann, dnya da mslmanndr! Mslmanlarikisine de smsk sarlacak, kfirlerden daha okalacaklardr. nk kfirin yalnz dnyas vardr.Mminin ise hem dnyas, hem de ahireti vardr!yi yemek, gzel giyinmek dinimizde gzel

eylerdendir, istenilen eylerdendir. Kuran- Kerim buhususu yle anlatr:

20

Ey Resulm! De ki: Allahn kullar iin ortayakard ziynet ve nimetleri haram klmak kiminhaddine? De ki: Dnya hayatnda btn ziynet vebu leziz nimetler iman edenler iindir, onlar iinyaratlmtr. Ahirette ise bunlar yalnzmminlerindir! (Araf, 32)Kfirler, imanszlar, dnyann nimet ve ziynetlerinden

faydalanyorlarsa, imanllarn glgesi altndafaydalanyorlar, onlarn yz suyu hrmetine yayorlar.ayet dnyada tek inanan kalmasa Allah kfirednyadan bir yudum su bile vermez. Ahiret nimetlerinegelince: Oras byle deil; Kfir, mminin glgesindebarnamayacak, orann nimetlerinden aslafaydalanamayacaktr!Demek oluyor ki, dnya da kfirin deil, dnya da

mslmanndr! O halde mslman dnyay dakendinin bilmeli, daha ok almal, nimet veziynetlerinden bol bol istifade etmeli ve ettirmeli, yemelive yedirmeli, giymeli ve giydirmelidir. Kuran- Kerimdebu konu ile ilgili bir ok ayet vardr. Bunlarn bir kanmealen verelim:1- uras muhakkak ki: Biz bu dnyada size yer

vermiizdir, size burada geim vastalar teminetmiizdir. Fakat siz ne kadar az krediyorsunuz!(Araf, 10)2- Yeryznde ne varsa hepsini sizin iin yaratan

Odur!.. (Bakara, 29)3- Allah, yeri sizin emrinize vermitir (yer size

itaatkrdr). Omuzlar zerinde yryn, rzkndan

21

yeyin! urasn da unutmayn ki: Sonundatoplanacanz yer, Allahn huzurudur! (Mlk, 15)4- Allahn sana verdii eylerde ahiret yurdunu

ara! Dnyadaki nasibini de sakn unutma! (Kasas,77)5- Ey iman edenler! Cuma namaz iin

arldnz zaman Allahn zikrine (Cumanamazna) koun ve bu arada btn ticar ilerinizide terk edin! Bilirseniz bu sizin iin daha hayrldr.Namaz klndktan sonra yeryzne dalnz,Allahn fazlndan (rzk) araynz ve Allah okzikrediniz! Umulur ki, kurtulu ve ykseliekavuursunuz! (Cuma, 8-10)6- Hakikatta insan, kendi sarf ettii emeinden

baka hibir eye sahip deildir ve sarf ettii emek,ileride kendisine muhakkak gsterilecektir!(Necim, 39-40)7- (Vereceiniz sadakalar) asl o fakirlere verin

ki, onlar Allah yoluna kapanm kalmlardr,yeryznde dolamaya gleri yetmez. Onlarnhalini bilmeyen -istemekten ekindikleri iin-zengin sanr. (Fakat dikkat edersen) sen, onlaryzlerinden tanrsn. Onlar -ne kadar ihtiyalolsalar da- bakalarna el ap dilencilikyapmazlar! (Bakara, 223)

almann nemi:Muhterem kardelerim! Baknz, geen satrlarda

okuduunuz btn ayetler dnya ile, dnya iin

22

almakla ilgilidir. Genellikle her biri almann eitliynlerini aklamaktadrlar.Yeryzn Rabbimiz bizim iin bir mesken olarak

yaratmtr. Tabiatn btn nimet ve kuvvetlerini bizimemrimize tahsis etmi, bizim hizmetimize vermitir. Buhususlar birinci, ikinci ve nc ayetlerdenanlalmaktadr.Gerek dnya, gerekse ahiret, her ikisi de insan iindir!

Dinimize gre insan ne yalnz dnya adamdr, ne deyalnz ahiret adamdr. O her ikisinin de adamdr. yleise insan, bir eline dnyay, bir eline de ahireti alacaktr.Din vazifeleri ile dnyev vazifeleri arasnda tam birahenk kuracaktr. Durmayacak, dnya iinden sonrahemen ahiret iine, ahiret iinden sonra da dnya iinekoacaktr. ayet bulunduu yerde kendine uygun biri bulamyorsa gezecek, dolaacak, mutlaka bir iegirecek, onunla geimini salayacaktr. Fakat neredeolursa olsun, hangi ite alrsa alsn Allahunutmayacak, hak ve adaletten ayrlmayacak, ibadetiniterk etmeyecektir. Bu sylediklerim, drdnc vebeinci ayetlerin ifadeleridir.Dnya medeniyeti, dnya siyaseti ve dnya

hkimiyyeti hakknda dinimiz ne diyor ve nasl bir lkoyuyor?Ey mminler! Gcnzn yettii kadar yle bir

kuvvet ve bal besili atlar hazrlayn ki, onunlaAllahn ve kendi dmanlarnz korkutasnz!..(Tevbe, 60)Bu, u demektir: yle gl, yle kuvvetli olunuz ki,

23

dnyann mslman olmayan millet ve devletlerisizden korksunlar, size kar gelmekten, size kafatutmaktan ekinsinler. te bu derece kuvvetli olmanzlazm gelmektedir. Bu, Allahn bir emridir!imdi dnelim: Dnya milletlerine meydan

okuyacak, her yerde arln hissettirecek, icabndaonlara dur demesini bilecek byle bir kuvvet nasl olurve nasl elde edilir? Lafla olmaz, tek tarafl da olmaz!Byle bir kuvvet ilmin ve fennin, tekniin vemedeniyetin her alannda, mesela tarmda, sanatta,ticarette, yeralt ve yerst kaynak ve servetlerindenfaydalanmakla, harp sanayiinde, ulatrma ara vegerelerinde... hasl msbet ve olumlu her sahadadnyann millet ve devletlerini ileri gemekle mmknolur; muasr medeniyetin deil seviyesine, daha dastne kmakla mmkn olur; Nerede bir minareykseliyorsa orada bir fabrika bacasnn ykselmesive ttmesiyle mmkn olur! Btn bunlar da, btnmslmanlarn el ele, gnl gnle vererek, g veimknlarn sarf ederek almalaryla mmkndr. Bu,Allahn slam lemine vermi olduu kesin bir emirdir;Hesabn gnn birinde mutlaka soracaktr!slam lemi eer bugn bu durumda deilse, tersine

geri kalm ve perian bir duruma dm ise, bununsebebini slamiyette deil, mslmanlarda,mslmanlarn gaflet ve tembelliinde aramaldr.Yukarda mealini verdiim Allahn emrine kulakvermemelerinde aramaldr. O halde:Herkes alacaktr; almaktan, vazife yapmaktan

24

kimse muaf tutulmamtr. Dnya bir iyeri ise, biralma yeri ise, bir fabrika ise; zengin-fakir, kyl-ehirli, amir-memur herkes de bu fabrikann bireriisidir. Devlet reisinden tutun da iftisine, obannavarncaya kadar bu dnya fabrikasnda grevlidirler.Madd-manev cret ve deerleri de gsterdiklerisadakat ve samimiyete gayret ve maharete gredir.Ayn zamanda herkes mhim bir sorumluluun ve ilahmurakabenin altndadr. Dnya fabrikasnn sahibi deAllahtr! Hesap soracak, mkfat veya ceza verek deOdur!..Altnc ayet-i kerime bu gerekleri insanoluna btn

akliyle hatrlatmakta, iinde ve vazifesinde okdikkatli, ok itinal olmasn emir ve tavsiye etmektedir.

Dinimizde dilencilik yoktur:Dinimizde dilencilik yoktur! Bakalarna yk olmak,

onlarn srtndan geinmek yoktur; Bu haramdr! Herkeskendi aln terinin semeresini grecek, kendi elininemeinden yiyecektir.Dinimiz kendilerini tembellik ukuruna atarak dilencilik

yapan, almaya gc yettii halde insanlarn eline-avucuna bakan, el ap dilenmei kendisine meslekedinen kimseleri nefretle karlar, onlarla mcadeleeder ve nihayet korkun azaba gireceklerini, perianolacaklarn haber verir.Yedinci ayet-i kerime dilencilii ho karlamad gibi,

Peygamber Efendimiz (s.a.v.) de aadakiaklamalaryla dilencilii hibir zaman ho

25

karlamam, kt sonulara gtreceini bildirmitir:Kiinin yedii en hayrl yemek, elinin emeiyle

kazand yemektir. Davud Peygamber de elininemei ile geinirdi. (13)Sizden biriniz srt ile, odun tayarak geimini

salamas, dilenmesinden (bakalarna elamasndan) daha hayrldr! (14)Medineli mslmanlardan biri Peygamber (s.a.v.)

Efendimize gelerek kendisine yardm etmesini ister.Efendimiz ona, Evinizde bir ey yok mu? diyesorar. O, Bir tarafn stmze aldmz, birtarafn da yere serdiimiz bir sergi ile iinden suitiimiz bir mlek var! dedi.Peygamberimiz ona, Git! Onlar bana getir! diye

buyurur. O iki ey getirilince Peygamberimiz onlareline alr ve yle der:Bunlar kim satn alacak?Mslmanlardan biri, Ey Allahn Resul! Onlar

ben bir dirheme satn alrm! der.Peygamberimiz, Fazla veren var m? diye sorar.Bir bakas, Ben bunlara iki dirhem veririm! der.Peygamberimiz o eyleri bu adama verir. Ondan

ald iki dirhemi de Medineli mslmana verir ve yleder: Bunlarn biriyle evine yiyecek al, biriyle debir balta alarak bana getir! Medineli mslmanbaltay getirince Peygamberimiz ona kendi eliyle birsap takar, sonra baltay o adamn eline vererek:Haydi git! (Dadan) odun kes de sat! Onbe gne

kadar seni (buralarda) grmeyeceim!..

26

Onbe gn sonra adam gelir. On dirhem kazanmbir ksmyle yiyecek, bir ksmyle de elbise almtr.Bunun zerine Peygamberimiz yle buyurmutur:Byle alman, dilencilik yapmaktan hayrldr!

nk dilencilik yapman kyamet gnndeyznde kara leke olacaktr!stemek u kiiden bakasna helal olmaz:

Toprakta srnecek derecede fakir, altndaezilecek derecede borlu veya ksastan kurtarmakiin diyet vermee mecbur olan! (15)Herhangi bir kimse, kendisine bir dilencilik

kaps aarsa, Allah da ona bir fakirlik kaps aar!(16)Ve her kim mstani bulunursa (elindeki ile

yetinirse), Allah onu zengin eder; Her kim de iffetli(namuslu) olmaya alr, istemekten saknrsa,Allah da ona iffet verir! (17)Resul-i Ekrem Efendimizin bulunduu bir yerden

gl-kuvvetli birinin getii grlr. Bunu grenashab, Ya Resulallah! Keke bu adam Allahyolunda alsa! derler.Peygamberimiz u cevab verir: Eer bu adam

kk ocuklarnn ekmeini kazanmak iin kmise Allah yolundadr, ihtiyar anne ve babasnnihtiyalarn karlamak iin km ise yine Allahyolundadr, kendi ekmeini kazanmak iin kmise yine Allah yolundadr. ayet gsteri iin,bbrlenmek iin km ise ite o zaman eytanyolundadr! (18)

27

alma bir ibadettir:alma ayn zamanda bir ibadettir. Bu hususta da

birok hadis-i erifler vardr. Bunlardan birka:manl sanatkr Cenab- Hakkn sevmesi

muhakkaktr! (19)Allah rzas iin dul ve fakirlere yardm eden,

Allah yolunda cihad eden veya btn geceyiibadetle, gndz orula geiren kimse gibidir!(20)Hz. Enes rivayet eder:Peygamber Efendimizle bir yolculukta idik.

Arkadalarn kimisi orulu, kimisi orulu deildir. Gnscak bir gnd. Bir yerde konakladk. Orulu olanlarbitkin dtler. Orulu olmayanlar ise, yolculara sutayor, hizmet ediyorlard. Bunun zerinePeygamberimiz buyurdular ki:Bugnn btn sevab, orulu olmayanlarndr!

(21)En temiz kazan kiinin elinin emeidir. Kiinin

kendine, ehline, ocuuna hatta hizmetisineyapt masraf, harcad para sadakadr! (22)Adamn biri ok namaz klar, ok oru tutar diye

vldnde Peygamberimiz (s.a.v.) yle buyurdu:Ya onun geimini kim salyor?Biz salyoruz! diye cevap verdiler.Bunun zerine Peygamberimiz:yle ise sizin ibadetiniz, onun ibadetinden

fazladr! (23)

28

alma, gnahlarnbalanmasna vesiledir:alma ayn zamanda kiinin gnah ve hatalarnn

affedilmesine, balanmasna vesiledir. Resul-i EkremEfendimizin bu husustaki hadisleri yle:Helalndan alarak yorgun bir vaziyette

yatana giren insan, gnahlar affedilmedenuykuya gemez! (24)yle gnahlar vardr ki, onlarn affedilmesine

namaz, oru, hac ve umre gibi herhangi bir (ibadet)sebep olamaz. Byle gnahlarn balanmasnasebep olan insann oluk-ocuunun geimiyolunda ektii zahmet, duyduu sknt vemeakkatlerdir! (25)Peygamberimiz (s.a.v.) Sad bin Muazn ok

almas yznden, nasrl ve atlak ellerinigstererek, te bu eli Allah ve Resul sever! diyebuyurmutur. (26)Resul-i Ekrem Efendimizin bu mbarek

szlerindeki hikmet ve manalar, t venasihatleri zetleyecek olursak:1- Peygamberimiz mslman almaya ve kendi

elinin emeinden yemeye tevik ediyor!2- Bizzat alarak geimini salamak ve bir sanat

sahibi olmak peygamberlerin detidir!3- Tembellerin, i olduu halde isiz-gsz olanlarn,

mslmanlkta yerleri yoktur!4- oluk ve ocuuna, hsm ve akrabasna, millet

29

ve memleketine yardm etmek maksadyla yaplanalmada byk sevap vardr!5- Dilenciliin slamda yeri yoktur!6- alma gcne sahip olduu halde dilenenlerde

haya kalmayacak, bu hareketleri kyamet gnndeyzlerinde kara leke olacaktr!7- alan Allah ile Resul sever ve ondan honut

olurlar!8- alann yorgunluu, gnahlarnn affedilmesine,

hatalarnn balanmasna ve nihayet Cenab- Hakknmafiret ve ltfuna kavumasna sebep olur!Aziz kardelerim! te slam dini byle bir dindir. Bu

mbarek din, bizim iin zarur olan, faydal olanemrediyor, tavsiye ediyor, hatta Allah yolunda cihadsayyor, ibadet sayyor, gnahlarmzn affna sebepkabul ediyor.Demek oluyor ki, eer biz meru ve makul bir ekilde

alr, helalndan kazanrsak, sadece dnyamz deil,ayn zamanda ahiretimizi de kazanm oluruz!

alma asl ibadetlere maniolmamaldr:nsann kendisinin, oluk ve ocuunun geimini

salamak iin almas farzdr, Allahn emridir.Kibirlenmek, bbrlenmek maksadyla deil de, daharahat, daha bol bir ekilde ihtiyalarn karlamak, aynzamanda muhtalara, millet ve memlekete yardmetmek maksadiyle almak, para sahibi olmak, yer-

30

yurt sahibi olmak, zengin olmak ok gzeldir, okyerindedir ve ok sevaptr. Ancak almamz, i yap-mamz, ibadetlerimize engel olmayacaktr. alyoruzdiye namaz terk edemeyiz, Cumay terk edemeyiz,orucu terk edemeyiz! Bunlar da farz olan, Allahn kesinemri olan vazifeler, ibadetlerdir. Yukarda geen birhadis-i erifte grdmz gibi, ne dnya iin dinimiziterk edeceiz, ne de ibadetlerimiz almalarmzamani olacaktr. Dnyay bir elimize, ahiretimizi de birelimize alacak, her ikisini de beraber yrteceiz!Evet, alma da ibadettir, ama asl ibadetlerimizi

yerine getirmek artyla!.. Yoksa namaz yok, oru yok,Cuma yok... Bu ekilde yaplan almann, ibadetolmas yle dursun, hayr ve deeri de yoktur, makbulve muteber de deildir!Ey iman edenler! Mallarnz ve ocuklarnz sizi

Zikrullahtan (Allahn emirlerini yerinegetirmekten) megul etmesin! Kim byle yaparsaite zarar ve ziyana urayan odur! (Mnafikun, 9)yle insanlar vardr ki, ne ticaret ne de al-veri

onlar Zikrullahtan ve namaz klmaktan alkoymaz,engellemez! (Nur, 37)Ashab (Peygamberimizin devrindeki mslmanlar),

al-veri yaparlarken veya herhangi bir ite alrkenezan okunduunda mescide giderlerdi. Bu hususta okadar titiz davranrlard ki, mesela demirini dven birdemirci ekicini havaya kaldrd bir srada mezzinAllah Ekber dedi mi, artk ekici elinden brakr,namaza giderdi.

31

Cuma namaz:Hele bu husus, Cuma namaz iin daha mhimdir.

Dier namazlar tek bana herhangi bir yerde, hattavaktin sonuna kadar klnabilir. Cuma namaz yledeildir; nk Cuma namaz camide ve cemaatleklnr, tek bana klnmaz. Cenab- Hakk yle buyurur:Ey iman edenler! Cuma gn (Cuma namaz) iin

ezan okunduunda (namazdan ibaret olan)Zikrullaha kounuz! Al-verii terk ediniz! Eerbilirseniz bu sizin iin hayrldr! (Cuma, 9)Muhterem kardelerim! Amir memurunun, efendi

hizmetisinin, iveren iisinin ibadetine, namaznamani olamaz, Cuma namazna gitmesine de maniolmamaldr. badet hrriyeti tabii haklardandr; Buhaklar kimse ortadan kaldramaz! Ancak Cumanamazna gidi ve geli normalin stnde kayda deerbir zaman alrsa iveren o saatlerin cretini kesebilir,yoksa Cuma namazna gitme! diyemez. Bunun iiniveren iinin zaruri olan bu din ihtiyacn dnmekmecburiyetindedir. yerlerinde, fabrikalarda mescidiin bir yer ayrmal, mahall mftlkten de msaadealnmal, orada Cuma namaz klnmaldr. Byle olursazaman kayb da olmaz. Cuma namaz nihayet yarmsaatlik bir meseledir!

Vakit namazlar:Vakit namazlar iin kolaylk vardr; Bir kere namaz

vakitleri genitir, vakit olur olmaz namazn klnmasart deildir. Bir vakit gelmeden, bir vakit kmaz!

32

Mesela ikindi ezan okununcaya kadar lenin vaktidevam eder, akam ezanna kadar ikindinin vaktidir,yats ezanna kadar akam namaznn vaktidir. Birnamazn vakti en azndan bir-iki saatten fazladr.O halde byk bir kolaylk var! Vaktin hangi

dakikalarnda klarsa namaz olur. Hatta sondakikasnda da klsa yine namaz olur ve hem de yinevaktinde klnm saylr; Kkaza deil, eda olur!Kardelerim! Namaz terk edilemez, i ne kadar sk

olsa da!.. Efendim i skdr, ii brakp namaz klnmaz,buna imkn yoktur!.. denemez. Nasl ki, tuvaletegitmek lazm geldiinde gitmeye mecbur olunuyorsave bu bir zaruret ise, daha a iin sk oluu iinintuvalete gitmesine nasl mani olmuyorsa ve bunakimsenin bir ey demeye hakk yoksa, namaza da maniolunamaz! Temiz olan her yer mesciddir; nsan altyere seccadesini serer. Eer i devaml kontrolistiyorsa, yanndaki iiye Benim u iime de gz kulakol! der ve -be dakika ierisinde namazn klar.Byle yaparsa almas daha zevkli, daha huzurluolur. Elde edilen kazan da daha bereketli, daha feyizliolur!inin iyerinde namazn klmas kendisinin

yorulmasna, iverenin zararna deil, tersine iininalma zevkini, alma akn artracak, iverenin dekazancnn bereketli olmasna, tertemiz olmasnasebep olacaktr. Ve daha mhimi, dinin direi olannamaz gibi bir ibadet vaktinde klnm, Allahn yceemri yerine getirilmi olacaktr!

33

Saygdeer kardelerim! Kazanlarnzn tertemizolmasn isterseniz, u be eye dikkat edeceksiniz:1- almalarnz farzlardan daha dorusu gnlk

ibadetlerden herhangi birinin terk edilmesine, gerikalmasna sebep olmayacaktr!2- alrken kimseyi incitmeyeceksiniz, kimsenin

malna, canna, haysiyet ve erefine zararvermeyeceksiniz!3- Kazanmaktan maksadnz kendinizin, ailenizin

ihtiyalarn gidermek, millet ve memlekete yardmetmek olacaktr!4- alrken bakalarn kskanmayacaksnz!5- Gerekten rzk verenin Allah olduuna

inanacaksnz, ie drt elle sarlacaksnz!badetlerimizi yapmamz, almalarmza engel

deildir! Aksine alma zevkimizi, ak ve evkimizidaha da artrr. Baknz mslmanlk vemslmanlktaki ibadetler zor deildir, fazla zaman daalmaz!.. Onbir eyi yerine getirmekten ibarettir. Buonbir eyin alts imann art, bei de slamn artdr.mann art inanmaktan ibarettir. Bir kimse, BenAllaha, meleklerine, kitaplarna, peygamberlerine,ahiret gnne ve kaza-kadere inandm; Bunlarkalbimle tasdik, dilimle ikrar ediyorum! dedi mikulluk vazifesinin altsn yapm, yerine getirmitir.slamn be art da byle: Bunlar da kolaydr,

yormaz, ie mani olmaz. yle ki: Be arttan birimrlk ibadettir; mrde bir defa art: Kelime-iehadet getirmek. Bir kimse mrnde bir defa

34

Ehed en l ilahe illallah ve ehed enneMuhammeden abduhu ve Resulh (Manas:ehadet ederim ki, Allahtan baka ilh yoktur; yineben ehadet ederim ki, Hz. Muhammed Allahn hemkulu, hem de Resuldr!) derse ve mrnde bunu birdefa sylerse slamn be artndan birini yerinegetirmitir. Bu zor bir ey mi, insan bir defa deil, bindefa syler...slamn be artndan biri de haccdr. Bu da mrnde

bir defa farzdr; O da zengine! Fakire yok, fakir muaftutulmutur. Bu da zor deildir. stelik zevkli bir eydir,tatl bir ibadettir, ayn zamanda bir seyahattr. Haccdagidip hem mbarek yerleri ziyaret etmek var, hem dednyann drt bir tarafndan gelen insanlarla grmektanmak var!slamn be artndan ikisi de senelik ibadettir, yani

senede bir defa yaplmas lazm. Bunlardan biri zekt,dieri de orutur! Zekt zengine farzdr, fakire farzdeildir! Aksine fakirin menfaatnadr, cebine paragirecektir. Bu da zor ey deildir, ar deildir! Zektolarak maln tm istenmiyor, yars da istenmiyor;Ancak krkda biri isteniyor. te o kadar!.. Bu ar birvergi mi?!. Krkda bir vermek kolay eydir. Krk liraolacana otuz dokuz lira olsun; Krk koyun olacana,otuzdokuz koyun olsun! Ne fark eder? Devede kulak,deil mi?!.Hem tatl ve yerinde bir ey! Bakalarna yardm

etmek, muhtalara, dknlere yardm etmek, onlarnkarnlarn doyurmak, elbiselerini giydirmek, onlar

35

sevindirmek ne kadar gzel ey!..Oru da byle! O da senede bir gelir; Ramazan

aynda! Oru, zengin-fakir, erkek-kadn, ii-patron hermslmana farzdr. Ama bu da zahmetli bir vazifedeildir. Tatl bir ibadettir; nsana heyecan verir, sevinverir, ibadet zevkini artrr. O iftar sofralar, o sahuryemekleri ne kadar tatl, ne kadar zevklidir!ocuklar bile oru tutarak onun zevkini tatmay,

heyecanna katlmay cana minnet bilirler. Kendilerineoru farz olmad halde sahur yemeinekaldrlmalarn anne ve babalarndan isterler. Ne olur,bizi de gece yemeine kaldrn! Biz de oru tutalm!..diye srar ederler, yalvarrlar.Muhterem kardelerim! Belki biri kp diyecek ki,

Efendim! Doru, hepsi kolay! Hepsi kolay da, ah unamaz olmasayd! Namaz var ya, ite bu zor! Gndebir defa deil de be defa! Buna kim tahammledebilir?!. Hele bir de abdesti var! Hem ne kadarzaman alyor?!.Ben de ona derim ki: Hayr! Namaz senin dediin

kadar zor deildir. Ah, namazn ne demek olduunusen de bir bilseydin, onun iine girip uuruna varsaydn,nasl bir ibadet olduunu bilip, zevkini tatsaydn, bunlarsylemeyecektin, be vakit namaz belki de azdiyecektin!..O ne mhim bir ibadet, ne gzel bir davran! Ne

kadar yerine bir hareket! nsan gnn belli saatlerindeyaratann huzuruna karyor, Mevlasyla babaabrakyor, gnlk krk rekat namazda krk defa Fatiha

36

Suresi'ni okutturuyor ve krk defa, Ya Rabbi! YalnzSana kul olur, yardm da yalnz Senden isterim!dedirterek kulluk vazifesini, ibadet ve ubdiyyetiniAllaha arz ettiriyor!Namaz, ayn zamanda temizlenmemize vesiledir;

Abdest-gusl temizlikten ibarettir. Hem ylezannedildii gibi namaz, mhim bir vakit de almaz.Namaz hakknda, namazn fayda ve manas hakkndasylenecek daha neler var... Ancak konumuz budeildir!Grld zere dinde, ibadette zor bir taraf yoktur,

altndan klmaz bir taraf yoktur, gcmzn stndebir teklif yoktur. Dinimiz kolaylk dinidir! Gerek Kuran- Kerimde, gerekse hadis-i eriflerde buna dair niceifadeler, nice beyanlar vardr.Netice itibariyle unu sylemek isterim: badetlerimizi

yapmamz, dnya ilerimize mani tekil etmez, geribrakmaz. kisini de bir arada yrtmek mmkndr,kolaydr. Yeter ki, uurlu olalm, yeter ki, slam bilelim!..

Btn mslmanlar kardetir:Kardelerim! Birbirimizi hor grmeye, kksemeye,

hakkmz yoktur. Mmkndr, birimiz dierinden dahagzel olabilir, boy ve posu yerinde olabilir, paras,tarlas, maas ve kasas fazla olabilir... Fakat bir insanbtn bunlara bakarak kendini stn sayamaz,kendine pay karp bbrlenemez, tepeden bakpalm satamaz!.. Bunlar madd varlklardr; eref vefaziletin lleri deildir; Dnya planndaki farklardr,

37

arz, fani ve geici eylerdir. Bugn zengin olan yarnfakir olabilir, keza bugn fakir olan yarn zengin olabilir!Aslnda insanlar bir taran dileri gibi birbirine eittir;

inde bulunduklar toplumun tabi birer yesidirler.Aralarnda zmre fark, snf fark yoktur. Hak ve adaletkarsnda biri dierinden farkl muameleye tbitutulamaz. Mbarek dinimiz, insan trnn topunabirden tek aile gzyle bakar ve srarla der ki: Dnyaplanndaki farklar, yani rk, renk, dil, memleket, servetfarklar, bir grubun dier bir gruba stnl demekdeildir. stnlk ve eref ls manev plandakifarklardr. O da takvadan baka bir ey deildir, yanidindarlk ve doruluktur. Bir insan dine ballkta,dorulua riayette, daha a, kulluk vazifesiniyapmada ne kadar ileri gitmi ise, ite onun eref vedeeri de o derece ileridedir!slamiyet ilk gelmeye balad gnden beri eitlik

prensibini ok ak ve kesin bir ekilde anlatmaklakalmam, ayn zamanda bu prensibe uyulmasn dafarz klmtr. Buna dair de birok ayet-i kerime vardr.Bir kann mealini kaydedelim:Biz, sizi bir erkekle bir diiden yarattk.

Tanasnz diye sizi milletlere, kabilelere ayrdk.En erefliniz en ok takval olannzdr (hak vehukuka en ok riayet edeninizdir)! (Hucurat, 13)Bir takmnz bir takmnz alaya almasn! Olabilir

ki, alaya alnanlar (Allah yannda) alaya alanlardanstndr! (Hucurat, 11)Kendi kendinizi ayplamayn, birbirinizi irkin

38

adlarla armayn! mandan sonra fasklk neirkin addr (mmine kfir demek veya faskdemek ne irkindir)! Kim Allahn yasak ettiieylerden tvbe etmezse, ite onlar zalimlerin takendileridir! (Hucurat, 11)Mevzu ile ilgili bir ka hadis-i erif:nsanlar bir taran dileri gibi birbirine eittirler.

Takvadan baka bir kimsenin bir dierinestnl yoktur!Bir kimsenin bir bakasna stnl herhangi

eyle deil, dine ball ve gzel ameliylellr!Bir milletin efendisi o millete hizmet edendir!Ayet ve hadislerde grld zere; eref ve an,

efendilik ve stnlk yalnz takva ile oluyor, hizmet ileoluyor. Yoksa madde ve maddiyat ile, servet ve smanile, masa ve kasa ile deildir. Dinimizde dilencilikolmad gibi, zadeganlk, aalk iddias da yoktur. Birkimsenin servet ve smanna, makam ve mevkinegvenerek bbrlenmeye, bakalarna alm satmaya,hakir gzle bakmaya hakk yoktur. Bunlar dinimizinnefretle karlad, yasak ettii eyledir!

Bylece slamiyet, eitlikprensibini salam temeledayamtr:Kardelerim! te dinimizin insanlk lemine getirdii

eitlik prensibi budur. Medeniyetin, meden insan

39

olmann, insanca yaamann ls budur! slam dinibu prensip ve bu lleri, madd menfaat ve ahskar gibi rk temeller zerine deil, iman baylabalanm kardelik gibi ebed ve sarslmaz temelzerine oturtmutur. Peygamberimiz (s.a.v.) slamtopluluunu u ekilde trif etmi ve nitelemitir:Sen mminleri merhamette, sevimede,

yumuak davranmada bir bedenin uzuvlar(organlar) gibi grrsn! Nasl ki, bir bedenin biruzvu hasta olduu zaman dier btn uzuvlarmteessir olur, elem ve zdrap ekerlerse (birmmine bir dert, bir keder, bir musibet isabetettiinde de dier btn mminler onun derdiyledertlenir, onun kederiyle kederlenir, onunmusibetini paylarlar)!Birbirinin kardei olan btn mminler birbirini

sevecek, sayacak, birbirinin derdiyle dertlenecek,sevincine itirak edecektir. Dinimiz bizden bunuistemekte, imanmz bunu gerektirmekte, dnya veahiret mutluluumuz buna bal bulunmaktadr.

Mlk Allahndr:uras da ok iyi bilinmelidir ki, slamda mlkiyet -

kapitalizm ve komnizmde olduu gibi- materyalist birtemel zerine deil, iman ve ruh temeli zerinekurulmutur. yle ki:Allah Mlik-i Mutlaktr; Her ey Onundur! Mal ve

mlkn gerek sahibi Allahtr; stediine verir,istemediine vermez. stediine bol, istediine kt verir.

40

stedii zaman verir, istedii zaman eker alr. Buitibarla mal-mlk, servet zenginin elinde emanettir. Malsahibi elindeki maln adeta veznedardr. Gelir vegiderinden sorumludur; Gnn birinde hesabkendisinden sorulacaktr: Bu mal nereden kazandnve nerelere sarf ettin?!.Bu hususu Kuran- Kerim yle aklar:Btn mal (ve hkmranlk) kudretinde bulunan

Allah, pek ycedir ve her eye hakkyla kdirdir!(Mlk, 1)De ki: Ey mlkn sahibi olan Allahm! Sen mlk

dilediine verirsin ve mlk dilediinden ekeralrsn, dilediini aziz, dilediini perian edersin.Hayr senin kudret elindedir ve Sen her eyekdirsin! (l-i mran, 26)Gklerin ve yerin anahtarlar Onun elindedir;

Dilediine rzk bol verir, (dilediine de) kt verirve O, her eyi hakkyla bilir! (ura, 12)te dinimiz, mslman bu ruh zerine terbiye eder

ve bu esasa gre onu yetitirmek ister, ondaki gururve kibri ldrmek ister; Malyla marur olanlarn elindenekip alabileceini, fakirleri de mala-mlke garkedeceini beyan eder. Cenab- Hakk ayetlergndererek bu hususu misallerle aklamtr. tebunlardan birka:1- Kehf Suresi'nde iki bahe sahibinin aralarndaki

konuma yle anlatlyor:Onlara iki adam misal olarak gster: Birine iki

zm ba verip, etrafn hurmalklarla evirmi,

41

aralarnda ekinler bitirmitik. Her iki bahe dernlerini vermilerdi, hibir eyi de eksikbrakmamlard. kisinin arasndan bir de rmakaktmtk. Onun gelirleri de vardr. Bu yzden,arkadayla konuurken, Ben malca sendenzengin, nfusca da senden daha itibarlym! dedi.Kendisine bylece yazk ederek bahesinegirerken, Bu bahenin batacan hi zannetmem.Kyametin kopacan da sanmyorum. EerRabbime dndrlrsem, and olsun ki, oradabundan daha iyisini bulurum! dedi. Kendisiylekonutuu arkada ona, Seni topraktan, sonranutfeden Yaratan, sonra da seni insan klnakoyan m inkr ediyorsun? Ama O, benim Rabbimolan Allahtr, Rabbime kimseyi ortak komam.Bahene girdiin zaman (her ne kadar benikendinden mal ve nfus bakmndan daha azbuluyorsan da) Allah ne gzel eyler yaratm?Kuvvet ancak Allaha mahsustur! demengerekmez mi? Rabbim, senin bahenden dahaiyisini bana verebilir ve seninkinin zerine gktenbir felaket gnderir de bahen yerle bir olur. Yahutsuyu ekilir, bir daha da bulamazsn! dedi.Nitekim, rnleri yok edildi; Ban altst olmuardaklar karsnda sarf ettii emee ii yanarakellerini outurup, Keke Rabbime kimseyi ortakkomasaydm! diyordu. Ona Allahdan bakayardm edebilecek birka adam da yoktu, kendikendini de kurtaramazd. te burada kudret ve

42

hkimiyyet, varl gerek olan Allahndr.Mkfatlandrma bakmndan hayrl olan da,sonulandrma ynnden hayrl olan da Odur!(Kehf, 32-44)2- Nun Suresi'nde bahe sahiplerinin maksatlar ve

uradklar akibet yle anlatlyor:Biz bunlar vaktiyle bahe sahiplerini

denediimiz gibi, denedik. Sahipleri daha sabaholmadan, baheyi devireceklerine -bir istisna paybrakmakszn- yemin etmilerdi. Ama onlar dahauykuda iken Rabbinin katndan o bahe kapkarakesilmiti. Sabah erken, rnlerinizidevireceksiniz erken kn! diye birbirlerineseslendiler. Bugn hibir yoksul orada yannzasokulmasn! diye gizli gizli konuarakyryorlard. Yoksullara yardm etmeye gleriyeterken byle konuarak erkenden gittiler.Baheyi grdklerinde, Herhalde yolumuzuarm olacaz. Hayr, biz yoksun brakldk!dediler. Ortancalar, Ben size Allah anmanzgerekmez mi dememi miydim? dedi. Rabbimizycedir dorusu biz yazk etmitik! dediler.Birbirlerini yermeye baladlar. Sonra yledediler: Yazklar olsun bizlere! Dorusu azgnlkyapp duruyorduk. Belki Rabbimiz bize bundandaha iyisini verir. Dorusu artk, Rabbimizdendilemeliyiz! te azap byledir; Ama ahiret azabbyktr, keke bir bilseler! (Nun, 17-32)3- Sahip olduklar servet ve saltanat kendi ahs

43

meziyyet ve bilgilerine balayp marur olanlarn gnnbirinde yerle bir olacaklarn, Karunu misal vererekKuran yle anlatr:Karun, Musann milletinden biriydi. Ama onlara

kar azd. Biz ona anahtarlarn gl birtopluluun zor tad hazineler vermitik. Milletiona, Bbrlenme! Allah, phesiz ki,bbrlenenleri sevmez! Allahn sana verdiieylerde, ahiret yurdunu da gzet, dnyadanpayn da unutma, Allahn sana yapt iyilik gibi,sen de iyilik yap! Yeryznde bozgunculuk isteme!Dorusu Allah bozguncular sevmez! demilerdi.Karun, Bu servet ancak bende bulunan bir ilimdentr bana verilmitir! demiti. Allahn, nceleri,ondan daha gl ve toplad ey daha fazla olannice nesilleri yok ettiini bilmez mi? Sulularnsular kendilerinden sorulmaz. Karun, ihtiamiinde milletinin karsna kt. Dnya hayatnisteyenler, Keke, Karuna verildii gibi bizim deolsa! Dorusu o, byk bir varlk sahibidir!demilerdi. Kendilerine ilim verilmi olanlar ise,Size yazklar olsun! Allahn mkfat, inanpyararl i isteyenler iin daha iyidir. Ona da ancaksabredenler kavuabilir! demilerdi. Sonunda,onu da sarayn da yerin dibine geirdik. Allahakar ona yardm edebilecek kimsesi de yoktu. alabilecek kimselerden de deildi. Daha dn onunyerinde olmay dileyenler, Demek Allah,kullarndan dilediinin rzkn geniletip bir lye

44

gre veriyor. Eer Allah bize ltfetmi olmasayd,bizi de yerin dibine geirirdi. Demek ki, inkrclarbaarya eremezler! demeye baladlar. Bu ahiretyurdunu, yeryznde bbrlenmeyi vebozgunculuu istemiyen kimselere veririz. Sonu,Allaha kar gelmekten saknanlaradr! (Kasas,76-83)Muhterem kardelerim! Mal sahibi kazanmasnda

tamamen serbest olmad gibi, harcamasnda datamamen serbest deildir, keyfine gre hareketedemez. Gelir kaynaklar meru olacak, malna haramkatmayacak, yalan ve dolanla bakalarn zararasokmayacaktr. Keza harcarken de meru llerindna kmyacak, israfa varmayacaktr. Servetine,masa ve kasasna bakarak kibirlenmeyecek,bbrlenmeyecek, sene sonunda zektn verecektir.Bu arada iinin teri kurumadan da cretinideyecektir.Mlk Allahndr, zenginlik Allahn ltfudur, mal,

sahibinin elinde emanettir. Zengin zenginliiyleimtihana ekilmektedir. mtihannda baar kazanrsaelinden alnmaz; Zenginlii mezarda da devam eder,ahiret hayatnda daha fazlasyla devam eder. Odnyada zengin, mezarda zengin, ahirette yinezengindir; nk, zenginlik bir nimettir! Nimetin kryerine getirilirse o nimet devam eder, hatta daha daartar. Cenab- Hakk yle buyurur:Rabbiniz unu ilan etmitir: Nimetlere

krederseniz, ben elbette nimetlerinizi artrrm.

45

ayet nankrlk ederseniz bilin ki, azabm peketindir! (brahim, 17)Zengin ayet maln ktye kullanr, emanete hiyanet

eder, zektn vermez, hakka tecavz eder, haramkazanr, mala-mlke marur olur, Allah unutur,dnyaya kendisini kaptrrsa, imtihann kaybetmitir.Artk, zenginlii kendisi iin saadet deil, felakettir;Vebalini tar, cezasn eker! Kuran- Kerim birokayetleriyle bu hususu anlatarak insanolunu uyarmtr.Bunlardan bir kann mealini grelim:Ey iman edenler! Mallarnz aranzda (kumar, faiz

gibi) batl (ve haram) yollarla yemeyin!.. (Nisa, 29)Faiz yiyenler, (kyamet gnnde) eytann

arpt sarallar gibi (dp) kalkacaklar!..(Bakara, 275)Haksz yere yetim mal yiyenler, karnlarna

baka deil, ate doldurmulardr. Gelecekte onlarlgn aleve atlacaklardr! (Nisa, 10)Allahn kendilerine verdii bol nimette cimrilik

edenler bunu kendileri iin hayr zannetmesinler;Bu onlar iin errin ta kendisidir! Cimrilik yaptklarmallar kyamet gnnde boyunlarna dolanacaktr.Gklerin ve yerin miras Allahndr. Allahilerdiklerinizden haberdardr! (l-i mran, 180)... Altn ve gm biriktirip Allah yolunda sarf

etmeyenlere can yakc bir azab mjdele!Biriktirdikleri altn ve gm, cehennem ateindekzdrld gn, alnlar, brleri ve srtlar onlarladalanacak, Bu, kendiniz iin biriktirdiiniz

46

mallardr, imdi bunlarn azabn tadn! denecek.(Tevbe, 34-35)Ey iman edenler! Mallarnz ve ocuklarnz sizi

Allah anmaktan megul etmesin. Kimler byleyaparsa, ite zarar eden onlardr! (Mnafikun, 9)Ahiret gelirini isteyenin gelirini artrrz! Dnya

gelirini isteyene de ondan veririz, ama ahirette birpay bulunmaz! (ura, 20)Ey iman edenler! O gn siz huzura alnrsanz,

hibir eyiniz gizli kalmaz. Kitab sandan verilen,Aln, kitabm okuyun, dorusu bir hesaplamaile karlaacam umuyordum! der. Artk o,meyveleri sarkm, yksek bir bahede, ho biryaay halindedir. Onlara yle denir: Gemignlerde (dnyada) peinen ilediklerinize karlkafiyetle yiyiniz iiniz! Fakat kitab kendisinesolundan verilen kimse, Kitabm keke banaverilmeseydi. Keke hesabmn ne olduunubilmeseydim. Bu i keke son bulmu olsayd!Malm bana fayda vermedi, gcm de kalmad!der. lgililere yle buyurulur: Onu aln, balayn,sonra cehenneme yaslayn! Sonra onu boyuyetmi arn olan zincire vurun. nk o, YceAllaha inanmazd, yoksulun yiyecei ileilgilenmezdi. Bu sebeple burada onun bir acyanyoktur. Gnahkrlarn yiyecei olan kanl irindenbaka bir yiyecei de yoktur! (Hakk, 18-37)Ayette, Yoksulun yiyecei ile ilgilenmezdi

cmlesi yer almaktadr. Bu ayet konumuzla dorudan

47

doruya ilgilidir; verene hitap eden ilah bir emirdir!Zengin olan her mminin yoksul, muhta dinkardeinin geimini, ihtiyacn dnmesi din bir emirolunca, bir iverenin kendi iinde alan iisinin hayatartlarn dnmesi, onlarn hayat seviyelerini imknnisbetinde ykseltmek iin iinin ve imknn verdiiher yardm yapmas mutlak bir din emirdir.Cenab- Hakk, cmlemizi vazifesini bilen, nimete

kreden, dolaysyla amel defterini sandan alankullarndan eylesin! (Amin!)

Herkes zengin olsayd dengebozulurdu:Herkes zengin olsa ne olurdu? Daha iyi olmaz myd?

Hayr! Denge bozulur, toplum hayatnn dzeni bozulur,kimse kimseyi tanmaz olur, kimse kimsenin yardmnakomaz, merhaba demez olur... Herkes Benim!..derdi.Aziz kardelerim! nsanlar birbirine yaklatran,

ictima bir hayat kurmalarn, bir arada yaamalarnsalayan temel eit haklar yannda bir takm haklardaha vadr ki, bunlar farkllk arzeder, insandan insanadeiir; Kiminde az, kiminde ok bulunur.Mesela ilim, anlama ve kavrama kabiliyeti, konuma

ve hitabet kabiliyeti, resim yapma, iir yazmakabiliyeti...Herkes ayn seviyede ilim adam, fikir adam olamaz.

nk ilim ve fikir kabiliyeti her insana eit

48

verilmemitir. Hikmete uygun olan da budur. Herkesilim adam, fikir adam olsa ne olur? O zaman i adambulamazsnz. ler yz st kalr, denge bozulur!Herkes fevkalde edip ve hatib olamaz. Keza her

insan stn bir yazar olamaz. Herkes ressam veyaair olamaz. Olsa ne olur? Herkes, Ben konuaym,ben yazaym, ben yapaym! der. Dinleyen veyaokuyan bulunmaz, denge bozulur!Ama kabiliyetler yle ayarlanm ki, bir adam konuur,

binlerce insan dinler, bir adam yazar, binlerce insanokur. Bu suretle fertler kabiliyetleri istikametindekendilerini yetitirirler, aralarnda i blm salanr,toplumun dengesi emniyete balanr.Mal-mlk de byledir! Herkes istedii kadar servete

sahip olamaz; Servet datm farkldr, eit deildir.Kiminin serveti az, kimininki oktur. Ve ancak busuretledir ki, toplumun fertleri birbirine muhta olur,dolaysyla birbirini tanr, birbirine yaklar ve nihayetbir i blmne girerler. Kimi bedeniyle, kimisermayesiyle i sahasna girecek, irket olacaklar. Birtaraftan birbirlerini sevecek ve sayacaklar, bir taraftanda toplumun muhta olduu i kollarn yrteceklerdir!Allah (c.c.) bu hususu Kuran- Kerimde yle anlatr:Ve eer Allah (c.c.), rzk kullar iin yayacak

olsayd (herkesi zengin yapsayd, varlklarnagvenerek birbirlerini tanmaz, aralarnda birokfacialar meydana gelir, umum hizmetler yzstkalr, gnlk hayat sekteye urar...) yeryznfesada verirlerdi. Velakin diledii nisbette verir

49

(hikmete binaen kimine az, kimine ok veriyor,kimini zengin, kimini fakir yapyor). phe yok ki,O, kullarndan haberdardr (nelere selahiyetleriolduklarn, nelere kabiliyetleri bulunduklarnhakkyla bilir). Hepsini grr (onlarn zahir vebatn hallerini grr, herkese layk olduuderecede rzk verir)! (ura, 27)Ey Reslm! Rabbin rahmetini onlar m taksim

ediyorlar? (Peygamberlik gibi manev ve yksekrtbeyi kendilerinin mnasip grdkleri kimseleremi tahsis etmek istiyorlar?) Bilmiyorlar m ki,onlarn aralarnda, dnya hayatndaki maietlerinitaksim eden de biziz (dnyalklarn farkl datan;Kimini zengin kimini fakir, kimini efendi kiminikle, kimini hkmdar kimini tebaa, kimini kuvvetlikimini zayf, kimini gzel kimini irkin... yapan dabiziz) ve bazlarn bazlarndan derece dereceykselttik. Ta ki, bir ksm dierini istihdamedebilsin (iinde altrabilsin; Bir tarafn emei,dier tarafn sermayesi birleerek karlklmenfaat grsnler; Toplum hayat yrsn,dnyada yaama mmkn olsun)! (Zuhruf, 32)Cenab- Hakkn bir ismi de Hkimdir; Yani her ey

hikmetlidir, hikmete mebnidir, her yapt yerindedir,yanl ve hatas yoktur, tabiat ve maslahata uygundur.Dolaysyla O, La Yseldir, yani O sorgulanamaz.Kimsenin itiraz etmeye, Ondan hesap sormaya hakve selahiyeti yoktur. nk Onun yapt i, amazilmine dayanr. Bizi, bizden daha iyi bilir; Hakkmzda

50

faydal olan olmayan, hayrl olan olmayan bizdendaha iyi takdir eder. Olur ki, bizim hayrl zannettiimizey, aslnda hayr deildir; Keza bizim beenmediimizey gerekte hayr olabilir. Nitekim Cenab- Hakk bunubize u ayetiyle bildiriyor:Sava, -hounuza gitmedii halde- size farz

klnd. htimal ki, holanmadnz ey siziniyiliinizedir ve ihtimal ki, sevdiiniz bir ey sizinktlnzedir. Siz bilemezsiniz, Allah (c.c.)bilir! (Bakara, 216)Aziz kardelerim! Rzkn taksimi, servetin datm

da gelii gzel deildir, rastgele deildir; Hikmetebaldr, hikmet terazisinden gemitir. Dolaysylaherkes haline mnasip miktarda mala sahip olur. yleki:Zengin, fakir olsayd ne olurdu? Sabr ve kanaat

etmesini bilmez, eytana uyar, azgnlar, fert vecemiyet iin zararl olur ve nihayet mahvolur gider...Fakir de zengin olsayd ne olurdu? O da kretmesini

bilmez, haddini aar, taknlar, eytana uyar venihayet mahvolur giderdi...Bu hususu bir misalle aklayalm:Doktor, kendisine gelen iki hastay muayene ediyor.

Onlardan birine yal yemesini, kuvvetli gda almasnsylyor; dierine de az yemesini, perhiz etmesinitavsiye ediyor. imdi bir dnelim:Doktor, hastalarna neden byle farkl tavsiyelerde

bulundu? Hastalarn mbtela olduklar hastalklarfarkldr da ondan, deil mi? Birinin tedavisi, iyilemesi

51

kuvvetli yemesine, dierininki de perhiz etmesinebaldr. Ters yolda tavsiye ne yapar? Hastalarn herikisini de lme kadar gtrr.Doktor, bu farkl tavsiyelerinde ilme, hikmete uygun

hareket etmi, hastalarnn hallerine mnasip tavsiyeve tlerde bulunmutur. Artk kimsenin bir diyeceiyoktur.Cenab- Hakk da herkesi her haliyle biliyor. Mmin

kullarnn hal ve istikballerinin, dnya ve ahiretlerinindurumuna en uygun olan bildii iin, dnyalklarnaona gre verir. Bu itibarla, kiminin hakknda -genellikle-hayr olan malnn, dnyalnn bol olmasdr,kimininkinin de kt olmasdr.Salebe adnda bir Medineli Peygamber Efendimiz

(s.a.v.)e gelerek, Ya Resulullah! Allaha dua et,bana mal versin! demi. Peygamberimiz ona,Hakkn dediin az mal, hakkn deyemeyeceinok maldan hayrldr! diye cevap vermiti. O, Senipeygamber gnderen Allaha yemin ederim ki, eerbana mal verirse Onun hukukuna riayet eder, haksahiplerinin haklarn veririm! dedi ve srar etti.Peygamberimiz (s.a.v.) dua eder, Salebenin mal

artar da artar. Be vaktini Peygamberin arkasnda klanSalebe, Cuma namazlarnn dnda vakit namazlarnagelmez olur. Koyun srleri daha da artar, vadilereyaylr. Medineden uzaklar ve artk Cumanamazlarna da gelmez olur.Peygamberimiz Salebenin nerede olduunu sorar.

Derler ki: Onun koyunlar o kadar oald ki,

52

Medine evresine smaz oldu! Peygamberimiz,Yazklar olsun Salebe sana! der ve zektnaldrmak zere ona iki adam gnderir.Salebe, malnn zektn vermemi, Hara m

istiyorsunuz? demi ve Peygamberin gnderdiiadamlar bo olarak geri evirmitir. Bunun zerineu ayetler nazil olmutur:Ve onlardan bazlar da Allaha ahdetmiti ki;

Eer fazlndan bize (mal) verirse elbette (zekt ve)sadakasn vereceiz ve iyilerden olacaz. FakatAllah, kendilerine fazlndan (bol mal) verincecimrilik edip (zekt vermediler, yz evirip namazada) gelmez oldular. Ve zaten onlar yz evirenkimselerdir! (Tevbe, 75-76)Peygamber Efendimiz de bu hususu yle anlatr:Cenab- Hakk buyurur ki: Mmin kullarmdan

ylesi vardr ki, onun haline uygun olanzenginliktir. Onu fakir yapsaydm bozulacakt. Yinemmin kullarm arasnda ylesi vardr ki, onunhaline mnasip olan da dnyaln az olmasdr.ayet bu kulumu zengin yapsaydm, bozulacakt.Ben, kullarmn kalplerini bildiim iin, ona gremuamele yaparm!Cenab- Hakk buyurur: Benim imanl dostum, ok

kere benden zengin olmasn ister. Ben ise, onunfakirliini devam ettiririm. nk zenginlik onunhakknda er olacaktr. Bir baka mmin dostumda benden fakir olmas dileinde bulunur. Benonun zenginliini devam ettiririm. nk bunun

53

hakknda da fakirlik er olacaktr!Yunus Peygemberi yutan balk, onu deniz kenarnda

bir yere kusmutu. Yunus Aleyhisselam, balnmidesinde bir mddet kalm olduundan zerindekielbisesi erimiti. Baln azndan plak olarak vevcudu hayli ypranm olarak deniz kenarna atlanYunus (a.s.), yapraklarn glgesine snmt.Rivayete gre o srada ocuklar deniz kenarnda

oynuyorlard. Yanlarnda da gzleri kr olan bir ocukvard. ma ocuk, kenarda duruyor, oynayanocuklarn seslerini iitiyor, hareketlerini gremiyordu.Onun bu halini gren Yunus (a.s.) acr, yrei szlarve gzlerinin almas iin Cenab- Hakka dua eder.Peygamberin duas kabul edilir ve ocuun gzlerialr.imdi baknz ne oluyor? Krlkten kurtulan ocuk,

sevinecei ve arkadalarnn oyunlarna katlacayerde saa-sola bakyor, yaramazlk aryor, bu aradayapraklarn glgesinde plak halde bulunan YunusPeygamberi gryor. Grnce de hemenarkadalarna baryor, u yapraklarn altnda plakbirisi var, gelin onu talyalm! diyor ve kendisi taatmaya balyor.Bunu gren Yunus Peygamber, dua ettiine piman

oluyor. Bir taraftan kendisini talardan korumayaalrken bir taraftan da yle der: Ya Rabbi! Benhata etmiim, Senin iine karmm. HalbukiSenin her iin hikmete uygundur. Bu ocuungzlerinin almamas, hakknda hayrl imi,

54

insanlarn bunun elinden ekecei var!..Muhterem kardelerim! Grld zere,

Salebenin hakknda hayrl olan zengin olmas deil,fakir olarak yaamas imi; ma ocuun hakkndahayrl olan da gzlerinin almas deil, krlnndevam etmesi imi!..brahim Hakk Hazretleri de, hakikatn bu merkezde

olduunu Mrifetname adl eserinde yleterennm etmitir:

Hak, erleri hayr eyler,Zannetme ki, gayreyler,rif an seyreyler,Mevl grelim neyler,Neylerse gzel eyler!

Sen Hakka tevekkl kl,Tevfiz et ve rahat bul,Sabreyle ve raz ol,Mevl grelim neyler,Neylerse gzel eyler!

Vallahi gzel etmi,Billahi gzel etmi,Tallahi gzel etmi,Allah grelim netmi,Netmise gzel etmi!

55

Karlkl ihtiya, karlkl yardm gerektirir. yle ki:nsanlarn bir ksm zengin, bir ksm fakirdir; Bir ksmzeki, bir ksm zeki deildir; Bir ksm kuvvetli, bir ksmzayftr; Bir ksm gzel, bir ksm gzel deildir...Yaratl byledir. Bunda hikmet ise, herkesin zerindebulunduu hale kredip etmedii veya sabredipetmedii meydana ksn. Zenginin fakire, zekinin zekiolmayana, kuvvetlinin zayfa nasl davrand, naslmuamele ettii anlalsn ve her birinin kendi durumve derecesine gre dierine yardm etsin ve nihayetiblmne girip birbirlerinin eitli ihtiyalarnsalasnlar ve bu suretle lemin nizam ve dzenikurulmu olsun.nk, insanlarn hepsi zengin olsayd, i grecek

kimse bulunamayacakt veya herkes iin kolaynabakacak, zor ilere kimse yanamayacakt!.. Hizmetlerduracak, saysz iler yzst kalacak, dnya hayatfelce urayacakt. Herkes fakir olsa ne olurdu? Ozaman da grecekleri i bulunmaz, hepsi a kalrd.Keza, hepsi zeki olsayd, birbirlerine itaat etmez, lemkavga ve grltlerle dolard ve eer hepsi zekszolsayd, ne yapacaklarn bilemezlerdi.Ama kimi zengin kimi fakir olunca, zengin ii iin fakire

Merhaba! der, hrmet eder, onunla ilgilenir... Fakirde ihtiyacna binaen zengine yaklar, ona hrmet ederve her iki taraf byle davranmaya mecbur olur. Ve busebeple insanlar arasnda karlkl sayg ve sevgihkm srer, herkes rahatlkla gnlerini geirir, huzuriinde yaar. Artk zengin iinin grleceinden emindir,

56

fakir de i bulacandan emindir ve dolaysyla her ikitaraf da geleceinden emin, hayatndan memnundur.te bu gerekleri ifade etmek zere, her eyi hakkyla

bilen Allah Teala yle buyurur:O yle Allahtr ki, yeryznn halifeliini

(tasarruf ve icraatn) size verdi. hsan ettiinimetlerin krn yerine getirip getiremediinizimeydan karmak, imtihana tbi tutmak zere(aklda, erefte, makam ve mevkide, mal ve mlkte,servet ve rzkta...) eit tutmayp bir ksmnz birksmnzn stne kard (itaat edenlerleetmeyenler, imtihannda baar kazananlarlakaybedenler anlalsn...). (Ey insan!) uras damuhakkak ki: (Bu kanuna kar kanlara) Rabbinazab pek abuktur. Tevbe edenlere de mafiretibol, rahmeti oktur! (Enam, 165)Demek oluyor ki, mal-mlk, Allahndr. Taksimat

yapan Odur, rzk veren Odur! Zengin olma, servetsahibi olma gerek manada Allahn dilemesine, nasibetmesine baldr. Birinci derecede rol oynayan ilahiradedir. Bir kimsenin zengin olmasn dilemi, nasibetmi ise, kimse buna mani olamaz, nne geemez.ayet bir kimsenin fakir olmasn murad etmi ise onuda kimse zengin yapamaz; Bir taraftan gelirse diertaraftan gider, bir taraftan kr ederse dier taraftanzarara, felakete urar. Cenab- Hakk yle buyurur:Allah sana (bela, hastalk yoksulluk gibi) bir

sknt verirse, onu Ondan bakas gideremez.Sana (makam, rtbe, mal gibi) bir iyilik dilerse

57

Onun nimetini engelleyecek yoktur. Onukullarndan dilediine verir. O balayandr,merhametlidir! (Yunus, 107)Tabi insan da zengin olmaya alacaktr; Btn g

ve imknlarn kullanacak, meru ve makul sebeplerinesarlacaktr. Bu arttr; almadan olmaz! Ancakalma, sebeplerine sarlma zengin olmanngrnte ve ikinci derecede sebebidir. Birinciderecede sebep; Allahn dilemesi, nasib ve ksmetetmesidir. Mslman alr, didinir, kazanp zenginolursa gzel; Mteekkir olur, kreder! ayetkazanamaz, zengin olmazsa Kader-ksmet byleimi! diyerek halinden ikyet etmez, bakasnnmalna gz dikmez, kskanmaz, mukadderata teslimolur, Hakkmda hayrls bu imi! der, gnl rahatlna,kalp zenginliine kavuur.

Tevekkl de esastr:Kardelerim! Dinimizde tevekkln, tevekkll

olmann da mhim yeri vardr. Tevekkl demek, Allahagvenmek ve Ona dayanmaktr; Haslay, semereyi,neticeyi Ondan beklemektir. Tabi yukarda da iaretettiimiz gibi, sebebine sarldktan, mmkn olanyaptktan sonra!nsan, nce deveni bala sonra tevekkl et!

gereince gcn sarf edecek, elindeki imkn vevastalar son haddine kadar kullanacaktr. Artk ohususta kendinin yapabilecei bir ey kalmamolacaktr. te bu noktaya geldikten sonra tevekkl

58

balar. slamn kabul ve emrettii tevekkl ite budur.Tarlasn zamannda iyi srecek, zamannda salamtohum atacak, zamannda gbresini, suyunu verecek,tesini Allaha havale edecek ve verimi Ondanbekleyecektir! Keza hastasn zaman kaybetmedenmtehasss doktora gtrecek, tedavi usullerineharfiyyen riayet edecek, ondan sonra tevekkl edipifay Allahtan bekleyecektir. Tarlaya tohumuekmeden, hastay doktora gtrmeden yaplantevekkl yanl tevekkldr, slamn kabul etmediitevekkldr!Tevekkl konusunda da ayet ve hadislerin says

oktur:(Bir mevzuu) iaret edip karara baladktan

sonra Allaha tevekkl et. phesiz ki, Allahtevekkl edenleri sever! (l-i mran, 159)Kim Allaha tevekkl ederse, Allah ona kfidir.

Allah muhakkak emrini yerine getirendir. Allah herey iin bir l vermitir! (Talak, 3)Yeryznde debelenen (hareket eden) hibir

canl hari olmamak zere, hepsinin rzk Allahnstnedir. Onlarn duracak yerlerini de emanetedilecek yerlerini de O bilir! (Hud, 6)Herkesten kuvvetli olmasn isteyen kimse

Allaha tevekkl etsin!Deveyi bala, ondan sonra tevekkl et!

ok haris olmamaldr:Hrs ve ihtiras da kt eydir, insan iin felakettir!

59

Azck tmh insana bir ok bela getirir! deratalarmz. Haris insan kanaat etmez, doymak bilmez,mal sevgisi, servet biriktirme hrs kendisine hkimolmu, gzlerini brm, ly karmtr. Gelsinde nereden gelirse gelsin aldrmaz; Helal-haramdinlemez, hak-hukuk tanmaz; Kendisine iki deredolusu altn verilse doymaz, nc bir derenin deverilmesini ister; nc de verilse drdncnnilavesini ister... Bylece devam eder gider, yine dedoymaz!Haris olmaktan kurtulmann tek aresi vardr: O da

kanaatkr olmaktr! htiras hastalnn tedavisikanaattr; Allahn verdiine kanaattr, ilah taksime rzagstermektir!Bu hususta da bir ok hadis-i erif vardr:Cenab- Hakkn verdiine kanaat etmek,

tkenmez bir servettir! (36)Kanaat, bitip-tkenmeyen bir hazinedir! (37)Mminlerin hayrls kanaatkr olandr, erlisi

de muhteris ve tmahkr olandr! (38)Zenginlik, bakalarnn malna gz

dikmemektir! (39)Kiideki mal hrsnn, eref dknlnn

dinine yapt zarar, koyun srsnn iinesalverilen iki a kurdun yapt zarardan dahabyktr! (40)Bir kimsenin btn dncesi dnya olursa,

Allah onun ilerini datr, fakirlii gzlerinin tamnne getirir ve dnyadan da kendisine ne

60

yazlmsa ancak onu verir! (41)Ey insanlar! Zenginlik, maln okluuyla olan

zenginlik deildir. Esas zenginlik kalpzenginliidir! (42)Kardelerim! Bu ifadelerden mal sevgisinin kt bir

ey olduu anlalmasn; Mal-mlk elbette sevilir,bunlar gzel eylerdir. Ancak mal sevgisi, parakazanma hrs bize hkim olup hakszla gtrmemeli,kalbimize yerleip huzurumuzu karmamaldr. Buhususta da soukkanl olmamz lazm. Nekazandmz zaman maracaz, ne de kaybettiimizzaman barp aracaz, lk atp paniekaplacaz. Ltfun da ho, kahrn da ho! deyipHakka teslim olacaz!Bir gn mam- Azama gelip haber verdiler.

Efendim! dediler, Halife Badattan yirmi deveyk hediye gndermi, gzel elbiseler, nefiskumalar, grlmemi eyler... kervan geliyor!Bu haber zerine mam- Azam, Elhamdlillah!

demi. Onlar:Hah! te memnun oldu, sevindi, hediye geliyor

diye!Aradan birka gn getikten sonra tekrar geldiler. Ya

mam! dediler, zc bir haber var: Size hediyegetiren kervan haydutlar yolda soymular, hepsinialp gtrmler.Bunu iiten mam yine, Elhamdlillah! der.Onlar arr ve derler ki:Ya mam! Hediye geliyor dedik, Elhamdlillah

61

dedin, hediyeler haydutlarn eline geti dedik, yineElhamdlillah dedin. Bunun anlam ne?!.Buyurdular ki:Gelip mjdelediiniz zaman kalbimi yokladm.

Baktm ki, iimde bir sevin yok; Haber gelmedennce naslsa geldikten sonra da yle. Bunun iinElhamdlillah dedim ve Allaha krettim. Sonragelip zayi oldu dediniz. O vakit de gnlmyokladm, hi bir keder duymadm, yineElhamdlillah dedim, Rabbime krettim!Evliyaullah da byle idi; Dnyay gnllerinden

karm, atmlard. Ama ellerinde vard, dnyaybrakmyorlard. Mesela Celaleddin-i Rum Hazretleripadiah gibi yaard. Fakat, Elimde var, gnlmdeyok. Sras gelince hepsini Allah yolunda fedaederim! derdi. Filhakika feda ederdi!Byle olursa btn dnya senin olsun; Senden

kimseye zarar gelmez, hayr gelir. nsanlar byle varlklkimselerden daima menfaat grrler. PeygamberEfendimiz yle buyurmu:Temiz mal, temiz insan iin ne gzel eydir! (43)te bunlar haris olmamann, kanaatli olmann, temiz

olmann ve temiz mala sahip olmann ak misalleridir.Allah, hepimizi temiz mala sahip olan temiz

kullarndan eylesin!

sraf haramdr:ktisad hayatn dengesini bozan, fert ve toplumun

huzurunu karan sebeplerden biri de israftr. sraf

62

demek arkasn dnmeden, mal durumunu hesapetmeden fuzul harcamalara, fantazi masraflara, lkshayata girimek demektir. Baka bir ifade ile; Ylanservetin lks olarak ahs yollara sarf edilmesidir.nsan, elbette zarur harcamalar yapacaktr.

lmeyecek kadar yemek, setr-i avret yapacak kadargiyinmek farzdr. Zarur masraflarn stnde bir deihtiyaca ait masraflar vardr; Normal yeme, normalgiyinme gibi. Bu da gzeldir!Bir de bunun tesinde bir masraf vardr ki, o da leziz

yeme, nefis giyinmeye ait harcamalardr. Bu da, ancakhali-vakti yerinde olanlara caizdir.Ancak btn bu masraf dereceleri kiinin kazancyla

llmeli, gelir ve gideri arasnda tam bir dengekurulmal ve bir ahenk salanmaldr.Bir de hepsinin tesinde fuzul harcamalar vardr ki,

ite asl israf budur ve haramdr! Asl israf haddindenfazla yemek, haddinden fazla giyinmektir. Heva-hevasat urunda, elence ve sefahat yolunda yaplanharcamalar da israftr. Cenab- Hakk yle buyurur:Ey Ademoullar! Her mescid huzurunda

ziynetlenin; Yiyin, iin! Fakat israf etmeyin! nkAllah israf edenleri sevmez! (Araf, 31)Kardelerim! Mbarek dinimiz, dnyann

gzelliklerinden elini-eteini ekerek ve hereydenkendini mahrum ederek keye ekilmi bir hayatyaanlsn istemez, hatta ho grmez. Tersine byk-kk, zengin-fakir, ii-iveren btn insanlarn dnyahayatnn gzelliklerinden faydalanmalarn ister ve,

63

Allah verdii nimeti kulunun zerinde grmeyisever! der. Buna dair Araf Suresi'nin 32. ayetininmealini yukarda grmtk.Bu arada unu da kaydedeyim. Dinimiz gzel

giyinmeyi, temiz ve dzgn giyinmeyi, elbisenin, klk-kyafetin dzgn ve gzel olmasn ister ve tavsiye eder.Peygamberimiz bir hadisinde, Elbisenizi gzelyaptrnz, atlarnz da gzel yetitiriniz. (Halkarasna ktnzda) bir ben gibi insanlarn gzsizde kalsn! buyurur. (44)Peygamberimiz bir gn salarnn her birisi bir tarafa

dklm, bozuk dzen birisini grr. Bu adamn buhalini beenmez ve onu iaret ederek yle der:Acaba u adam, salarn dzeltecek (tarayacak,

yalayacak) bir ey bulamad m? (45)Yine bir gn Peygamberimiz byklenmenin

fenalndan, bakasna kar bbrlenmenin yeriolmadndan bahsederken, Kalbinde zerre kadarkibir olanlar cennete giremezler! diye buyurur.Bunun zerine bir adam, Aman, insan, elbisesiningzel olmasn, ayakkabsnn gzel olmasnsever. Bu da m kibirlenmektir ey Allahn Resul?der. Peygamberimiz (s.a.v.), (Hayr!) Allah gzeldir,gzeli sever. Kibirlenmek demek, bbrlenerekhakk inkr etmek, insanlar aa grmek(demek)tir! diye cevap verir. (46)Bir baka gn Peygamberimiz mescidde bulunduu

bir srada ieriye birisi girer. Bu adamn sa-sakalbirbirine karm, Arap sana dnmt. Efendimiz

64

eliyle bu ahsn bana, sakalna iaret ederek,Darya k! der. O da darya kar, sa ve sakalndzelttikten sonra tekrar ieriye girer. Bunun zerinePeygamberimiz:eytan gibi ba bozuk gelmektense byle

gelmek daha iyi deil mi?!. (47)Mnasebet dmken u noktay da kaydetmek

yerinde olur:Bir aile mesabesinde olan toplum arasnda zaruri

ihtiyalar iinde kvranan fakir-fukara, dkn veyoksullar varken varlkl kiilerin ihtiamli ve debdebelihayat yaamalar doru olmaz, insanla yakmaz.Peygamberimiz (s.a.v.) bir hadisinde yle buyurur:eytann develeri ve evleri vardr. eytann

devesi: Onu grdm. Biriniz besili devesiyle kar,baka deveye binmez. Yolda kesilmi kardeinigrse dahi onu devesine bindirmez. eytannevleri ise, onlar henz grmedim! Ravi der ki:nsanlarn atlas perdelerle rttkleri kafeslipencereli evlerden bakasn grmyorum! (48)Resul-i Ekrem Efendimiz bu hadisinde, cemiyet

ierisinde mhim ilerine gitmek iin binecek bir eybulamayanlar varken lzumsuz olarak zerine binilendeveyi eytann devesidir diye trif ediyor, onabenzetiyor.Bugn bunun rneklerini grmek mmkn!yle ki: Toplum ierisinde mhim ve hayat ilerine

gitmek iin dolmu paras bulamaz insanlar varken,onlar ezercesine lzumsuz hatta sufl bir takm iler

65

iin gece-gndz lks arabalarda kurulup dolaanlarvardr. te bu arabalar, eytann devesine benzetilmioluyor.Hadiste, atlas kafes perdelerle rtl eve gelince:

Bu da gzleri kamatran dekor ve israf iinde, sosyetikhayatn yaand sefahat ve elence yerlerinden ibaretolsa gerek. Buna gre bu evler de eytann evinebenzetilmektedir.Kuran- Kerim, sap savuranlarn eytana karde

olduklarn haber verir ve yle der:phesiz ki, sap savuranlar eytanlarn

kardeleridir. eytan ise Rabbine ok nankrlkeder! (sra, 27)Aziz kardelerim! eytana karde olanlar, oyun

masalarnda avu avu paralar havaya atmaktankorkmazlar, beri tarafta devletin ve milletin eksiinidnmezler, a ve plaklar dnmezler,yoksulluktan kvranan hemehrisinin kursana birlokma ekmek yetitirmekten ekinirler. stelik onlarakar mnasebetsiz szler sarf eder, bbrlenir, almsatarlar. Dnmezler ki, ferdin sefaleti toplumunddr. Dnmezler ki, akrabasndaki,komusundaki, hemehrilerindeki alk, perianlk vefelaketlerin hepsi insann kendi varlndaki yaralardr.Dnmezler ki, fukaralarn gzleri nnde aklokantalarn ssl masalarnda, ya da debdebeli evlerintantanal salonlarndaki yemek sofralarnda bir vakitiin yaptklar masraf ve israflar bir ka fakir ailenin birhaftalk yiyecei olur...

66

te Efendimizin, ok toplayanlar alaktrlar! (49)mealindeki hadis-i erifi bunlar hakkndadr. nk okabil davranlar insanla, slamla asla yakmaz!Zengin fakir arasn aar, aralarnda uurum meydanagetirir, dmanlk meydana getirir ve nihayetkomnistlerin istismarna imkn verir, komnizme yolaar!Bunun iin zengin kardelerimiz bu eit israf ve

masraflardan saknp, a ve plaklar dnmeli veonlarn ihtiyalarn kendi ihtiyalar gibi kabul ederekzekt ve sadakalaryla onlar, iinde bulunduklar skntve sefaletten kurtarmaya almaldrlar. te o zamanzengin fakir arasnda sevgi ve sayg hasl olur, dengekurulur, dman szamaz ve komnizm giremez!..

veren ve ii birbirininkardetirler:veren ile ii arasnda mnasebet nedir? Bunlar

birbirine kar nasl davranacaklar? Karlkl hak vegrevleri nelerdir? Nelere riayet edeceklerdir?.. Buhususlar mevcut kanunlar tesbit etmitir.imdi bu sorularn cevaplarn, din sorumluluk

ynnden aratralm ve bilelim. Bilmede fayda, hattazaruret vardr. nk beer kanunlarda meyyideyalnz dnyalktr; Dnyev menfaat veya dnyevzarardr, dnyev kazan veya dnyev cazadr. Beerkanunlarda helal-haram fikri yoktur. Bir ahiretsorumluluu, bir cennet-cehennem meselesi bahis

67

mevzuu deildir. Dinde ise, kanun hkmler ahlakkaideleriyle mezcolmu, helal-haram fikriyleyorulmutur; Ahiret hayat, cennet ve cehenneminanc ile teyid ve takviye edilmitir.Bir baka ifade ile: Beer kanunlar sadece insann

dnyasna hitab eder, kendisine uyulduu takdirdednyada rahat edileceini vaad eder. Din ise, insannhem dnyasna hem de ahiretine hitab eder. Kendisineuyulduu takdirde hem dnya hayatn, hem de ahirethayatn vaad eder; Cennet ve cehennemden,mkfaat ve azaptan bahseder!Ayrca beer kanunlar sadece grebildii sulular

yakalar, gremediklerini yakalayp cezalandramaz.Ama din, insana der ki: Senin yaptn aykrhareketler, hakszlklar, -nerede ve ne zaman olursaolsun, bakalar tarafndan grlsn veya grlmesin,gizli-kapakl kalamaz. Kyamet gnnde bu yaptklarnortaya dklecek ve hesab senden sorulacaktr.Azabn grecek, cezasn ekeceksin! te bu hikmetebinaendir ki, Peygamberimiz (s.a.v.) yle buyurur:Her iyiliin ba Allah korkusudur! (50)te btn bunlar gsteriyor ki, din mevzuat her

mslmann bilmesi ve Allah korkusu havasna girmesilazmdr.

ve ii:Arapada ie amel, iiye de mil denir. iye

ayrca ecir de denir ve ecir kelimesi daha ok kullanlr.i kime denir?

68

i demek, bir gelir (cret) karlnda emeini kirayaveren kimse demektir. Baka bir trife gre de ecir,icare kknden gelmektedir. care ise, menfaat cretkarlnda satmak demektir.Trk- kanununda da ii yle trif edilir:Bir hizmet akdine dayanarak herhangi bir ite cret

karl alan kiiye ii denir!Btn bu ve benzeri trifler hep ayn sonuca varr. O

da, bir bedel karl alan kimse demektir. Buekilde yaplan hizmete de i denir. yapmak, ii olmak, cret almak slama gre

caiz midir?Evet, btn bunlar caizdir, hatta lazmdr, sevaba da

vesile olur. Bunlara ait ayet ve hadislerin says daoktur!cret almak caizdir. Kehf Suresi'nin 77. ayeti u

mealdedir: ... steseydin bu (sanatkrlna, buiine) bir cret alrdn!Musa Peygamber ile Hzr (a.s.) arkada olup

seyahata karlar. Bir kye urarlar. Kyllere misafirolmak isterlerse de kyller bunlar misafir etmezler.stelik ekmek de vermezler. Kyden ayrlrlarken,kyn k yerinde yklmaya yz tutmu bir duvarHzr (a.s.) tmir eder ve dzeltir. te o zaman MusaPeygamber Hzra, Bu hizmetine karlk kekepara isteseydin! diyor.Bu ayet-i celile metniyle, bu iki arkada arasndaki

konumay ifade etmesi yannda iaretiyle de:a) Bina inas iin cret almann caiz olduuna;

69

b) cretin ie balamadan tesbiti gerektiine;c) verenin emir veya izni olmadan yapt bir iten

dolay iinin bir cret istemee hakk olmadnadelalet etmektedir;Devlet memurlar da slama gre devletin

iileridir!Hayrl birer ii olabilmeleri iin kendilerinde bilhassa

u iki vasfn bulunmas arttr:a) Gl, kuvvetli olacaklar. Yani zerlerine aldklar

ii hakkyla yapabilecek g ve kabiliyete, bilgi vetecrbeye sahip olacaklardr;b) Doru ve drst olacaklardr. Kendilerine her halde

inanlacak ve gvenilecektir.Kuran- Kerimde Kasas Suresi'nin 26. ayeti u

mealdedir:Onlardan (uayb Peygamberin kzlarndan) biri,

Babacm! Bu adam ii tut. Zira (bugne kadar)altrdn iilerin en hayrls, gls vegvenilebilir olandr! dedi. (Kasas, 26)Gerek ii ve gerekse devlet memuru, kendilerine

emanet edilen vazifeleri tam ve mkemmel bir ekildeve zamannda yapar, yerine getirirlerse, alacaklar paratertemiz ve helal olaca gibi, iverenlerin de takdirinikazanrlar. Bunun yannda daha mhimi, sadakavermicesine sevap ve manev mkfata mazharolurlar!Resul-i Ekrem Efendimiz yle buyurur:Kendisine verilen vazifeyi tam bir sadakat ve

gnl holuu ile yapan emin (kendisine gvenilir)

70

bir kasadar iki sadaka verenden birisidir! (51)inin creti tesbit edilmelidir. ayet cret tesbit

edilmeden i yaplm ise, ecr-i misil (rf ve adete greverilmesi) lazm gelir.Konuulan meru artlar ne ise, her iki tarafn da bu

artlara harfiyyen uymalar lazmdr. Bir hadis mealenyledir:Mslmanlar artlarna riayet ederler! (52)Bir mslmann, mslman olmayanlarn iinde

almas genellikle caizdir!slama gre iki eit ii vardr: Bunlardan biri zel

ii, dieri de genel iidir. Birinciye Ecir-i has ikinciyede Ecir-i mterek denir. Yalnz iverene alrsabirinci eit iidir. verenin fabrikasnda, tarlasndaveya dkkannda alan iiler gibi. Herkese alaniiler de ikinci eit iilerdir; Terzi, marangoz, demirci,gibi.Birinci eit ii, iyerine gelmesi ve ie hazr

olmasyla crete hak kazanr. Yoksa ii bilfiil yapmasyladeil. Ancak iyerinde i varken almaktan imtinaeder ve almazsa crete hak kazanamaz. (Mecelle,Madde 425)kinci eit iinin crete hak kazanabilmesi iin bilfiil

ii yapmas lazmdr. (Mecelle, Madde 424)i ve iverene ait dier meseleler, btn tafsilatyla

fkh kitaplarnda yazldr. Biz bu konuda bu kadarlayetineceiz.urasn bilmekte de zaruret vardr:Mbarek dinimiz, bilhassa gnlk ilere ait konularda,

71

ana hatlarn gstermi, mhim prensipleri koymu,nirengi noktalarn iaret etmi, teferruat ve tafsilatninsan kafasna, rf ve adete brakmtr.a) iler:i kardelerim! Siz iverenlerin, iverenler de sizin

kardelerinizdir. Birbirinize kar kardeedavranacaksnz. Sizin onlar zerinde, onlarn da sizinzerinizde haklar vardr. Ne iverenler sizlerin hakkna,ne de sizler iverenlerin hakkna tecavz edemezsiniz.Taraflarca kabul edilen artlara harfi harfine riayetedeceksiniz!..Her eyden nce dil ve salam bir anlama

yapacaksnz. in mahiyetini, miktarn, mddetini,alma saatlerini, cret ve miktarn kesin ve net olarakkonuup karara balayacaksnz. leride ihtilaf ve nizaasebep olabilecek en ufak kapal bir taraf kalmayacaktr.Hatta anlamaya dair bir de protokol yazp taraflarcabuna imza konmaldr.i kardelerim! zerinde titizlikle durmanz

gereken meselelerin balcalar unlardr:a) e ehil olmalsnz:i, ii kabul etmeden nce, Ben bu ii yapabilir

miyim? Buna ehil miyim? Bilgim ve gcm buna kfimidir? diye dnecek, kendini yoklayacak, ehil isekabul edecek, deilse yanamayacaktr, hakkndangelemeyecei iin altna girmiyecektir.Baz iler vardr ki, beden gcne dayanr, baz iler

de ilim gcne dayanr; Baz iler de vardr ki, onlarda hem beden gcne, hem de ilim gcne dayanr.

72

Yarm molla dinden, yarm hekim candan eder!gereince, beden veya ilim gc yetersiz olduutakdirde ii zerine alrsa i ve i sahibine zarar vermi,kendisi de vebale girmi olur.Kardelerim! Emaneti ehline vermek, vazifeyi

erbabna teslim etmek Allahn emridir. PeygamberEfendimiz (s.a.v.) de bir hadis-i eriflerinde ylebuyurur:ler ehliyetsiz ellere teslim edilirse kyameti

gzle! (53)Bu hadis-i erif kyametin bir almetini gsterirken,

unu da ifade etmektedir: Bir memlekette, birmessesede veya bir iyerinde iler, vazifeler ehilolmayan kimselerin eline teslim edilirse, o memleketin,o messesenin veya o iyerinin dzeni bozulur,kyameti kopar.b) cretiniz tayin edilmelidir:cretiniz mutlaka tayin edilmeli ve belli olmaldr.

Pazarlk yapmadan, cret zerinde anlamayavarmadan ie girmemelisiniz. Resul-i Ekrem Efendimizcretini konuup kesmeden ii altrmay yasaketmitir. (Ahmed b. Hanbel)cret, ie ve alma mddetine gre deiir. cretin

ls ne olmaldr? veren iiye hangi lde cretverecek?Bu pazarla ve taraflarn rzalarna bal olmakla

beraber, bir iinin gnl, iyerindeki gnlkkazancnn -btn masraf ktktan sonra- yarsndanaa olmamaldr. Bu da iinin, kendisinin, oluk ve

73

ocuunun yemesini, giymesini ve shh meskenesahip olmasn mmkn klacaktr. iye bunusalamyan cret, slama da aykrdr ve zulmdr!inin creti gnlk kazancnn yarsndan aa

olmamaldr dedik. Neden? nk, iinin gciverenin sermayesine eittir de ondan, yani emeksermayeye denktir!Dinimiz; i cretinin miktar hakknda net ve kesin

bir hkm koymamtr, bir nevi serbest brakmtr,rf ve dete brakmtr. Uygun olan da budur! Ancakdinimiz bu hususta yol gstermeyi ihmal etmemi -zmnen de olsa- bir fikir beyan etmi, bir l vermitir.Bir hadis mealen yledir:Ne zengine, ne de (sapasalam) gc kuvveti

yerinde olana dilenmek (sadaka istemek) helalolmaz!.. (54)Bu hadis-i erif ak ve kesin manasyla zengin ile

alma gcne sahip olan kimsenin sadakaistemelerine izin vermemekte, Helal olmaz!demektedir. Zmn manasyla da zengin ile almagcne sahip olan eit sayyor, ayn muameleye balklyor. Birinin zenginlii varsa, dierinin de gc-kuvveti vardr. Birinin sermayesi varsa, dierinin debu sermayeyi deerlendirecek, nemalandracak(altracak) emei vardr, enerjisi vardr. Ve bunlar,yani sermaye ile emek aslnda ayn deer ve kymetesahiptir ve birbirlerine denktir. Terazinin bir kefesinebirini, dier kefesine de birini koyacak olursanz terazidengede kalr. Bu itibarladr ki, sermaye olmadan emek

74

bir ie yaramayaca gibi, emek olmadan da sermayebir kazan salamaz. Biri dierini tamamlar ve biridierine muhtatr!O halde kr getirmede, kazan salamada msavi

grlmeli, eit muameleye tbi tutulmaldr vedolaysyla iinin creti, iyerindeki gnlk kazancn(kendi emei ile meydana gelen kazancn) yarsndanaa olmamaldr. Bu neye benzer? Ticaret hayatndairket olmaya benzer. Para birinden, emek birindenolmak zere, Ahmed ile Mehmed anlam; Ahmedsermaye verecek, Mehmed de bu sermayeyi ticar birite altracaktr, kr ortadan blecekler. Senesonunda ne kazanlm? Mesela 500 lira kazanlmtr.Bunun yars Ahmede, yars da Mehmededir.Evet, bu eit ortak olmalarda krn paylalmas,

taraflar arasndaki anlamaya baldr. Yars, te biriveya drtte biri taraflardan birine, geriye kalan da birineolacaktr eklinde bir anlama da yapabilirler. Bu dacaizdir. Ancak normal ve tam dilane olan aslndabirbirine denk olan sermaye ile emein kr ortadanpaylamalardr, yars sermayeye, yars da emeeolmaldr.yerinde ii ile iveren de byledir. Biri iyerini

am, sermaye koymutur. Dieri de bu iyerinideerlendirmitir. veren, elde edilen saf krdan iiyene kadarn verecektir? Bu, taraflarn anlamasnabaldr. Ancak anlamann gzeli de, iinin oiyerindeki gnlk kazancnn (iyerindeki diermasraflar ktktan sonra) yarsndan aa

75

dmemesidir. Yukarda mealini verdiim hadis-i erifbunu ifade etmektedir!inin alaca bu crette kendisine normal yaama

artlarn hazrlamaldr. Bir hadis-i erif tePeygamberimiz yle buyurmaktadr:Bir kimse bizim iimizde almak zere tayin

edilirse, evi yoksa ev edinsin, kars yoksaevlensin, binei yoksa binek edinsin! (55)i, cretini ie balamadan nce de alabilir, sonra

da alabilir. Fakat ii bitirdikten sonra almas dahauygundur. Bir hadis-i erifte, i bitirdikten sonraiinin creti denir! (56) buyurulmaktadr (Ahmedb. Hanbel). Baka bir hadiste de bu husus yleanlatlr: inin cretini teri kurumadan veriniz!(57)c) Salnz korunmaldr:i kardelerim! zerinizdeki emanetlerden biri de

salnzdr, hayat ve shhatinizdir; Bunlar korumayamecbursunuz! Kendi elinizle kendinizi tehlikeyeatamazsnz. Bedenleriniz sizin sermayelerinizdir.Shhatinize zarar verecek derecede havasz yerlerdeve ar ilerde alamazsnz. yerinizin havas temizolmaldr. Kuvvetinizin kfi gelmedii ar ilerdealamazsnz, shhatnzn tahamml edemeyeceifazla mesai de yapamazsnz. Uykunuzdan ksamaz,boaznzdan kesemezsiniz.Peygamber Efendimiz (s.a.v.) yle buyurur:(Ey mslman!) Senin zerinde bedeninin hakk

vardr, gznn hakk vardr. (Bunlarn haklarn

76

vermelisin!) (58)O halde ey ii kardelerim! Gerek hayatnz,

gerekse btn uzuvlarnz size birer emanet olarakverilmitir. Bedenlerinizin muhta olduu gdayvermez, ar ilerin altna girer, vcudunuzudinlerdirmez, salnz korumazsanz emanetehiyanet etmi, vebale girmi olursunuz; Ayn zamandaailenize, milletinize yk olmu olursunuz!d) ve i letleri birer emanettir:Muhterem ii kardelerim! Sizler iin cinsini,

miktarn, alma saatlerini ve yerini, alacanzcretleri iverenle grtnz ve anlatnz, emanetiyklendiniz, sorumluluun altna girdiniz artk; tenkamak, kaytarmak, vakit ldrmek, hile yollarnabavurmak olmaz, ii angarya kabul edip batansavmak olamaz. e gereken ciddiyet ve nemivermemek olamaz; yerindeki makineyi, let veedavat normal altrmamak, dikkatsizlik ederek fazlaypranmasna, krlmasna sebebiyet vermek olamaz.Btn bunlar; senin iin caiz olmaz; Haram olur,emanete hiyanet olur, gnah olur, kyamet gnndehesab sorulur! Aldnz parann da bereketi olmaz!Peygamberimiz (s.a.v) yle buyurur:Nefsim yed-i kudretinde bulunan Allaha yemin

ederim ki, meru (caiz) olan bir ite bir adamaltrdmz vakit, bu adam o iten faydalanrsa(yani alar rpar, hile ve desise yapar, gerekennem ve ciddiyeti vermezse...), kyamet gnndebu yaptklar, muhakkak onun boynuna yklenmi

77

olduu halde gelir! (59)imizde altrdmz bir kimse, bir ineyi dahi

saklarsa (alarsa) bu saklad eyi kyametgnnde boynuna asl olarak getirecek! (60)O halde kardelerim! verenin iini kendi iinizmi

gibi, let ve edevatn kendinizinmi gibi kabul edipona gre alacaksnz ve koruyacaksnz. e gerekennemi ve emei verip, gzel ve dzgn bir ekildeyapacaksnz. stenilen evsaf ve kalitede meydanagetirecek ve vaktinde bitireceksiniz. Sz verdiniz,taahht eddiniz, ahde vefa edip sznz mutlakayerine getireceksiniz. Caymak olmaz, dneklik olmaz;Bunlar mslmana asla yakmaz.Baknz Cenab- Hak, Kuran- Kerimde ne buyuruyor:Ey iman edenler! Allah ve Resulne hiyanet

etmeyin, emanetlere de hiyanet etmeyin! Halbuki(hiyanetin nasl kt ve irkin bir ey olduunu)biliyorsunuz. (Enfal, 27)Resul-i Ekrem Efendimiz de buyururlar ki:Allah muhakkak kulunun bir ii yapt zaman

gzel, dzgn ve salam yapmasn sever! (61)Allahn deimez kanunudur; Bir kimse dnyaya

alr ve yapaca ii gzel ve salam yaparsa kazanr,emei boa kmaz! Nitekim Nahil Suresi'nin 30. ayetiu mealdedir.Bu dnyada gzel i yapanlara gzel bir mkfat

var ve elbette ahiret yurdu daha hayrldr!Herkesin (deer ve) derecesi ameline (iindeki

emeine) gredir. Herkese emeinin karl

78

tamamen denecektir. Hi birisi hakszlauramaz! (Ahkf, 19)Herkesin (deer ve) derecesi i ve emeine

gredir. (Ey insan! uras muhakkak ki,) seninRabbin onlarn ilerinden gafil deildir. (zerlerinealdklar ileri; yi veya kt, salam veya rkyaptklarn bilir. Mkaft veya cezasn ona greverecektir!) (Enam, 134)(Gzel, dzgn, salam ve) uygun i yapan

imanl erkek ve kadnlar (var ya), ite onlar cennetegirecekler ve bir ekirdein arkasndaki ukurcukkadar bile hakszla uramayacaklardr! (Nisa,124)Saygdeer ii kardelerim! Demek oluyor ki,

zerinize alm olduunuz bir ii gzel, dzgn vesalam bir ekilde yaparsanz hem emanete riayetetmi olursunuz, aldnz para helal olur, hem de Al-lah sevgisini kazanm olursunuz. tibar ve itimadnzartar; Gvenilir birer insan olursunuz. Herkes sizegvenir, sizi arar, bulur ve size i verir. Dnya veahirette rahat eder, mutlu birer insan olursunuz!

b) verenler:a) ilerinizi hakir grmeyiniz:veren kardelerim! Sizler de mesulsunuz, nice

sorumluluklar tamaktasnz. ileriniz sizinkardelerinizdir. Onlar dvemez, onlara svemezsiniz;Onlar hakir gremez, haklarna tecavz edemezsiniz!Onlara kar bbrlenip, alm satamazsnz! Onlar

79

hor grp alaya alamazsnz! Btn bunlara hak veselahiyetiniz yoktur! Bunlar kardelik hukukunasmayan eylerdir. Onlar da Allahn kulu vePeygamberin mmetidirler!Esas mesele ve temel haklarda birbirinize eitsiniz;

Hrriyet ve erefte aranzda fark yoktur! Onlar sizinkleleriniz deillerdir, makine ve letleriniz dedeillerdir. Nihayet onlar da insan ve hrdrler! Alakagrmek, takdir grmek isterler; ahsiyetlerininkorunmasn, emeklerine deer verilmesini arzuederler. Aradaki fark nihayet iiler beden gcyle,sizler de para ve sermaye gcyle irket olmu,anlama yapm bulunmaktasnz. Toplu haldeyaamann buna ihtiyac vardr. iler size ne kadarmuhta iseler, sizler de en azndan bir o kadar onlaramuhtasnz!..Binaenaleyh onlar karde biliniz, kardee muamele

ediniz, haysiyetlerini rencide ve haklarn zayietmeyiniz! Aksi