biomak

baSamoRTU PoLaRRa

Bioma hauek planetako leku hotzetan kokatzen dira.

kokaPENa

FaUNa ETa LaNDaRERia

• Ia ez dago landererik • Itsasoaren ondoan bizi dira normalean: moluskuak, arrainak, pingüinoak, hartz polarrak…

TUNDRa

Tundra eremu lau eta zabala da, klima azpizoztua eta izoztutako zorupea du, zuhaitzik gabekoa. Lurra, gehienetan paduratsua, goroldioz eta likenez beteta dago.

kokaPENa ETa kLima• Ipar eta Hego hemisferioan: Siberian, Alaskan, Kanada

iparraldean, Groenlandia hegoaldean, Europako itsas-bazter artikoan, Txile, Argentina hego muturrean eta Antartikako leku batzuetan kokatuta dago.

• Klima gogorra da eta bizi baldintzak oso latzak. Zorua ia beti izoztuta dago. Udan bakarrik urtzen da izotza. Izoztutako lurzoru horrek ez du urik zurgatzen, eta uda garaian lurra zingiratzua eta putzuz beteta egoten da tundran.

FaUNa ETa LaNDaRERia• Sustraiak ezin dira oso barrura sartu eta axal-axalean geratzen dira. Lur

azal mehe horretan hasi daitezkeen landareak oso txikiak eta urriala izaten dira: Goroldioak, likenak, zuhaizka nanoak... inoitz ez zuhaitzik.

• Oso bizimodu latza badute ere, animali ugari aurki ditzakegutundran: idi musketadunak, elur oreinak eta karibuak, azeri artikoak, hartzak, elur erbiak, elurretako antzarak...

TaiGa Taiga edo baso

boreala konifero-baso ezaugarri nagusitzat duen bioma da. Normalean, taiga Errusiako eskualdea izendatzeko erabiltzen da, munduko beste eskualdeak izendatzeko baso boreala erabiltzen da.

kokaPENa ETa kLima

• Geografikoki Errusiako iparraldean eta Siberian, Europako iparraldean, Hudsoneko badiako eskualdean, Kanadako iparraldean eta Alaskan hegoaldean estepa eta kokatzen da. Taigak iparraldean tundra ditu.

• Eskualdeko klima hotza da oso, udako bataz besteko tenperatura 19°C da, negukoa, berriz 3O°C. Hala ere, ez du elurte handirik egiten, urtean zehar prezipitazioak ez baitira 45O mmra ailegatzen.

FaUNa ETa LaNDaRERia• Taigako faunan hango baldintzei jasateko gai diren

hainbat ugaztun aurki daitezke: erbi artikoa, lepahoria, oreina, hartz arrea, altzea, jatuna eta otso artikoa, esaterako.

• Landarediari dagokionez, taigan koniferoak dira nagusi. Zuhaitz mota hauek taigako baldintzetara moldatuta daude. Hona hemen taigako landarediaren adibide batzuk: pizeak, pinuak, alertzeak, tsugak, izeiak …

SabaNa "Sabana" hitza,

amerindiarrek erabili zuten larredia izendatzeko. Normalean, sabanak baso eta estepa arteko eremuak dira.

• Ura: urte-sasoi lehorra dute. • Lurzorua: emankortasun

gutxikoa. • Tenperatura: urte-sasoi bat epel

eta lehorra eta bestea bero eta euritsua.

• Landareak: belarrak. • Animaliak: ugaztunak, txoriak

eta intsektuak

kokaPENa ETa kLima

• Tropikoen inguruan klima tropikala azaltzen da eta klima ekuatorialean gertatzen den bezala, klima epela dago: 38 gradu baino gehiago egiten du.

• Neguan prezipitazioak 76 eta 100 cm artekoak dira. Urtaro hezeetan, euri asko egiten du, eta urtaro epelean ez.

• Sabana, batez ere, Afrika erdialdean kokatzen da. Hala ere, munduko beste leku batzuetan ere Sabanak badaude, adibidez Indian, Hego Amerikan eta Australian.

FaUNa ETa LaNDaDERia• Sabana belartza tropikal edo azpitropikal hedatsua da, landaredi lehorte-

jasailez eratua eta zuhaitz bakanak dituena. Normalean, sabanak baso eta estepa arteko eremuak dira.

• Sabanan animalia mota asko aurki ditzakegu. Belarjaleen artean elefantea,

errinozerontea, jirafa, bufaloa eta zebra dira ezagunenak. Gala ere,sabanan talde handiena antilopeena da.

ESTEPa• Estepa eremu lau

eta zabala da. Basamortu hotztzat hartu da, basamortu beroak ez bezala. Eskualdeak normalean, itsasotik urrun daude, ia ez dute euririk.

FaUNa ETa LaNDaRERia

• Estepetan zuhaitzak urriak dira, eta landare belarkarak, berriz, ugariak. Landare horiek ziren belarjale handien janari.

• Gaur egun, abereak ezezik, intsektuak, karraskariak, estepetako hegaztiak, saguzarrak, otsoak…

kLima ETa kokaPENa• Alde epeletan klima

kontinentala duten larreak dira estepak. Euri irregularrak dituzte bertan, eta urtaro-aldaketak gogorrak dira.

• Europako eta Asiako barnealdean ageri dira estepak.

Sabanatik basamorturaino dagoen lurraldea ere estepa da, adibidez Afrikako Sahelen, Indian edo

baSamoRTUa

• Basamortua erliebe mota bat da. Bizi gutxi daukatela esaten da, baina basamortu motaren araberakoa da; askotan ez da horrela, landaredia hezetasun urritasunaren araberakoa da eta animaliak egunez ezkutatzen direlako hezetasuna gordetzeko, basamortuko ekosistema bat idorra delako.

kLima ETa kokaPENa

• Lurreko eremu orografiko handiena osatzen dute: munduko basamortuen azalera guztira 50 miloi kilometro karratutakoa da, gutxi gorabehera lurraren herena (%34). Basamortu eremuak gehien bat Asia mendebalde eta erdialdean, Afrikaren iparraldean eta Australian daude batez ere, baina Ameriketan ere badira

• Uraren eskasia eta baldintza klimatikoak direla eta, oso populazio-dentsitate txikia duen lur eremu nahiko zabalak dira.

FaUNa ETa LaNDaRERia

• Sugeak, gameluak, basamortuko azeria, basmortuko dordokak, tarantulak…

• Basamortuan, landareak, ur gutxi behar dute bizirik irauteko, Kaktusak adibidez.

ohiaNak ETa baSo TRoPikaLak

• Baso trinkoa da.

kLima ETa kokaPENa

• Ohiana euri ugariak izaten ditu.

• Zona ekuatorialetan daude kokatuta.

FaUNa ETa LaNDaRERia

• Elefantea, lehoiak, gepardoak, otsoak, tigreak …

• Zuhaitzez eta landarez beteta dago, euri asko egiten duelako.

aLiCia CRiaDoiRaNTzU DiEz