interviu - gfsis.org · PDF filesofokle, romauli kopio karlsbergis axali glip
-
Upload
doankhuong -
Category
Documents
-
view
251 -
download
8
Transcript of interviu - gfsis.org · PDF filesofokle, romauli kopio karlsbergis axali glip
jer unda davamtkicoT, rom aseTi ram — „aucileblad wasakiTxi
wignebi“ — marTla arsebobs. albaT mogikravT yuri aseTi ga
moTqmebisTvis:
50 wigni, romelic unda waikiTxo, sanam cocxali xar
yvela drois 100 saukeTeso wigni
200 wigni BBCis versiiT
12 wigni, romelTa gareSe sicocxle ar Rirs
mTvareze rom midiodeT da giTxran, erTi (sami, xuTi) wigni unda waiRoo, romel wigns (wignebs) airCevdiT?
kacobriobam ukanaskneli ormoci saukunis manZilze miliono
biT wigni dawera da miliardobiT tiraJiT gamosca. amerikis kong
resis biblioTekaSi, romelic msoflios udidesi wignTsacavia, 20
milioni dasaxelebis 28 milioni wignia.
warmoidgineT, rom yvela sxva saqme miatoveT, iqeciT im adami
anad, romelsac zogi siyvaruliT da zogic dacinviT „wignis Wias“
uwodebs, yoveldRe saSualod erT wigns kiTxulobT (es warmoud
geneli ar aris, radgan sakmaod sqeltaniani wignis wakiTxva SeiZ
leba 1012 saaTSi, magram sistematurad amis keTeba metad Zneli
saqme iqneboda). warmoidgineT? axla viangariSoT:
interviu
levan berZeniSvili
Jurnalze muSaobisas bevrs vfiqrobT, Tu ra SeiZleba iyos axali da saintereso im axal-
gazrdebisaTvis, visTvisac am Jurnalebs vamzadebT... Tavdapirveli CanafiqriT me-9 rubri-
ka interviuebs unda daTmoboda da sxvadasxva profesiis, interesebisa Tu miswrafebebis
adamianebi unda warmogvedgina. `Cemi samyaros~ pirvel nomerSi daibeWda kidec interviu
aSS-is elCTan saqarTveloSi riCard norlandTan. Jurnalis meore nomerSi ki gadavwyviteT
gamovaqveynoT leAvan berZeniSvilis werili `aucileblad wasakiTxi wignebi~, romelic sa-
gangebod Cveni JurnalisaTvis daiwera. vin icis, iqneb am werilma da iq miTiTebulma lite-
raturam ramden kacs aRmoaCeninos jerac ucnobi samyaro...…
`Cemi samyaros~ saredaqcio kolegia
aucileblad wasakiTxi wignebi
78
dReidan kidev asi weli rom icxovroT aseT reJimSi, 36525 wigns
waikiTxavT, rac kongresis biblioTekis wignebis raodenobis 0,18
procents Seadgens. msoflio codna uzarmazaria, misi srulad dauf
leba SeuZlebelia, idealur SemTxvevaSi SesaZlebelia mxolod misi
meaTasedis aTviseba, xolo realuria mxolod meaTiaTasedis da
muSaveba. kviraSi erTi wignis wakiTxva realur cxovrebaSi samidan
oTx aTasamde wigns wagvakiTxebs. amaze meti wigni mxolod erTeulebs
waukiTxavT, danarCeni kacobrioba amaze gacilebiT naklebs kiTxu
lobs. Tuki piradad Tqven „erTeulebis“ ricxvidan xarT, aucilebe
li wignebi TqvenTvis, SeiZleba, arc arsebobdnen, magram Tuki realu
ri da normaluri ymawvili brZandebiT, maSin mtkivneuli iqneboda,
Tuki xangrZlivi cxovrebis bolos aRmoaCendiT, rom sami aTasi wigni
wagikiTxavT da, amasobaSi, yvelaze mniSvnelovani wignebi gamogrCe
niaT.
aqamde wignebze ise vilaparakeT, ise viangariSeT raRacraRacebi
da varaudebic ise gamovTqviT, rom arc agvixsnia, saerTod, ra saWi
roa maTi wakiTxva. wignis kiTxvas bevri daniSnuleba aqvs, kiTxvis
erTerTi (magram ara erTaderTi!) mizani codnis dauflebaa.
dRevandel msoflioSi gabatonebulia interneti, kino, televi
zia da videoTamaSebi. aSkaraa, rom sul ufro da ufro naklebi xalxi
kiTxulobs wignebs. wignebis didi nawili ukve iqca filmad an satele
vizio serialad da zogierTma adamianma seriozuladac ki SeiZleba
ikiTxos, wignebi saerTod ra saWiroao. Cven asaxsneli gvaqvs, ratomaa
kiTxva jer kidev aucilebeli dResac.
damwerlobis gamogoneba, xolo SemdgomSi wignis beWdvis damk
vidreba iyo kacobriobis udidesi miRweva; wignebze uaris Tqmam SeiZ
leba kacobriobis es udidesi warmateba gaauferulos da „gaauqmos“.
modi, vnaxoT, ras akeTeben adamianebi kiTxvis nacvlad:
uyureben televizors: dRes iSviaTi ar aris 2 an 3 televizo
ri erT ojaxSi. miuxedavad imisa, rom televiziac xmarobs sity
vebs da warwerebs, ar mgonia, rom es karg sakiTxav masalad unda
miviCnioT.
mogzauroben („daZvrebian“) internetSi: SarSan internetis
momxmarebelTa raodenobam 2 miliards gadaaWarba. internetSi
mogzauroba televizoris yurebaze ukeTesia, radgan iq uamravi
saintereso teqstia, magram simarTle is aris, rom am teqstebiT
cota vinme Tu interesdeba.
aris kidev interaqtiuli aqtivobebi, rogoricaa video
TamaSebi, filmebi da a.S.
aucileblad wasakiTxi wignebi
79
sworad gamigeT, ar minda vTqva, rom es yvelaferi cudia, radgan Tqve
ni ar iyos, mec miwevs televizoris yurebac, internetSi mogzaurobac da
filmebis yurebac (ai, videoTamaSebSi ver SegejibrebiT). mxolod imis rCeva
minda TqvenTvis, rom yvelafer amas daumatoT mcire dro (Tundac 20 wuTi)
yoveldRiuri kiTxvisTvis.
ratom unda vikiTxoT?
neba momeciT davesesxo mweralsa da mxatvars, tomi depaolas, romelsac
orasze meti sabavSvo wignisTvis ilustraciebi aqvs Seqmnili: „kiTxvas didi
azri aqvs, radgan Tu kiTxva SegiZlia, SegiZlia raRac gaigo yvelaferze da
yvelaferi gaigo raRacaze“. ukeTesad verc ityvi. kiTxva Tu giyvars, Sens
winaSe codnis ukidegano okeanea. Tuki rame ginda gaigo, sakmarisia swori
wigni gadaSalo da msoflio codna Sens xelTaa.
kiTxva zrdis Sens codnas da saerTo kulturas. es kargia, radgan cod
na da kultura yovelTvis sasargebloa. SeiZleba gagigiaT ufrosebisgan,
rom uamravi ram ician, rac araferSi gamodgomiaT, magram sinamdvileSi ar
arsebobs usargeblo codna da rac meti ici, miT ukeTesia. es dagexmare
baT yoveldRiur cxovrebaSi da, garda amisa, codna siamovnebas mogani
WebT. daiwyeT kiTxva da gaivseT Tavi saintereso ambebiT, yoveldRe ikiT
xeT cotcota da sul male mosiarule enciklopediad iqceviT; es gazrdis
Tqvens avtoritets megobrebSi da, rac mTavaria, sakuTar Tavs ukeT gagac
nobT.
gagxdiT Tu ara kiTxva ufro Wkvians? ra Tqma unda – ara. Wkviani Tqven
isedac xarT! ubralod, Tandayolil Wkuas ver moixmarT, Tu codna ar
geqnebaT. gaixseneT guramiSvilis sityvebi:
interviu
Vita brevis, ars longa – cxovreba moklea, xelovneba grZeli (mTeli cxovreba ar geyofa imisTvis, rom xelovnebas Cawvde); cxovreba warmavalia, xelovneba – ukv davi. Zveli berZeni eqimisa da mkvlevaris, hipokrates pirveli aforizmis laTinuri varianti: Vita brevis, ars vero longa, occasio autem praeceps, ex¬perientia fal-lax, judicium difficile. „cxovreba moklea, xelovneba (mecniereba) marTlac grZeli, SemTxveva, meore mxriv, – saSiSi, gamocdileba – cru, gansja – garTulebuli“.
bionika – berZn. bios „sicocxle“ da „(eleqtro)nika“: mecniereba, romelic swavlobs biologiur sistemebsa da procesebs sainJinro amocanaTa gadasawyvetad; misi erTerTi pirveli amocanaa iseTi avtomatebis Seqmna, romlebic nervuli sistemis moqmedebis imitacias moaxdenen.
80
`codna Tan dasdevs mcodnelsa, razomsac daetarebis,
aqvs uxilavi saunje, xeli ar Saekarebis;
arc cxadiT ZaliT waerTmis, arc malviT moiparebis,
Wkuva uxmar ars briyvTaTvis, Wkva codniT moixmarebis~.
modi, pirveli daskvnebi gavakeToT: upirveles yovlisa, davaskvnaT,
rom codna aucilebelia. isic davaskvnaT, rom codna kiTxvis gareSe ver
miiRweva. imazec SevTanxmdeT, rom yvelaferi ver gecodineba, radgan, ro
gorc romaelebi ityodnen, vita brevis, ars longa („xelovneba grZelia,
cxovreba ki — mokle“) . saboloo daskvna ki winamavalidan gamomdinare
obs: yvela wigni mniSvnelovania, magram arsebobs aucilebeli wignebic.
codna ornairia: universaluri da kerZo. masalaTa gamZleoba, pro
duqtis kaloriuloba, ferTa dayofa kerZo codnaa, mxatvruli litera
tura ki — universaluri. homerosi Tavis gmirebs yvela Tvisebas aniWebs,
magram romeliRac erT Tvisebas ufro Warbad miscems erT personaJs,
vidre meores. yvela gmiri moisaria, magram mSvildis xmarebaSi odisevss
mxolod aianti Tu Seejibreba; yvela gmiri swrafia, magram fexmard aqi
levss veravin Seedreba. universaluri codna yvelas erTnairad sWirdeba,
xolo kerZo, profesiuli codna erTs ufro metad sWirdeba, vidre meo
res. mxatv ruli literaturis codna yvelas sWirdeba, biologiis codna
ki eqims metad sWirdeba, vidre inJiners, Tumca Tuki inJinerma biologiac
icis, es mas profesiaSi SeiZleba gamoadges kidec (bionikis SemTxveva).
xSir SemTxvevaSi, rodesac sityva „wigns“ axseneben, mxatvrul wigns
gulisxmoben da ara samecnieros an saxelmZRvanelos. zogadad adamians,
upirveles yovlisa, swored mxatvruli codna sWirdeba. SeiZleba iTqvas,
rom idealur SemTxvevaSi, mxatvruli codna sabazoa, romelsac profesi
uli codna efuZneba. swored mxatvruli wigni igulisxmeba formulireba
Si, rom adamiani wignieri cxovelia. davuSvaT, me antikuri literaturis
specialisti var da mivdivar Tvalis eqimTan. ra Tqma unda, Tvalis eqi
misgan me, upirveles yovlisa, Tvalis sneulebis gankurnebas veli da ara
saubars antikur literaturaze, magram Tu eqimi Tavisi dargis kargi spe
cialistia, antikuri literaturis codna mas Tu moumatebs profesiona
lizms, Torem ar moaklebs.
axla, rodesac metnaklebad SevTanxmdiT, rom aucilebeli wignebi ar
sebobs da, rogorc wesi, es mxatvruli wignebia, SegviZlia am wignebis mi
moxilvaze gadavideT.
me gTavazobT sul sam wigns, romelTa gareSe mxatvruli codna war
moudgenelia. am wignebs qronologiurad davalageb, radgan isini adami
anuri geniis imdenad grandiozuli Zeglebia, rom maTSi pirvelmeoreze
gaTvlas rame azri ar gaaCnia. ai, es sami wignic: homerosis „iliada“, so
fokles „oidipos mefe“ da dante aligieris „RvTaebrivi komedia“.
homerosi Zv.w. II saukunis marmarilos biusti, inaxeba britaneTis muzeumSi, londonSi.
sofokle, romauli kopio karlsbergis axali gliptoTekidan, kopenhageni
dante aligieri, avtori: sergo qobulaZe, 1944.
aucileblad wasakiTxi wignebi
81
interviu
„iliada“
homerosis „iliada“ (Zv.w. VIII s.) warmoadgens ZvelberZnul
enaze daweril 15 700 striqonisgan Semdgar epikur poemas, evro
puli lite raturis uZveles nimuSs. mas safuZvlad daedo berZen
gmireb ze Seqmnili mravalricxovani legenda. „iliadis“ moqmede
ba xdeba trois (ilionis) alyis meaTe wels da drois mcire mon
akveTs moicavs. gvaswavlis vaJkacobas, megobrobas, Tavdadebas,
mtris pativiscemas, bedisweris gadauvalobas, saxelisa da didebis
Rirebulebis upiratesobas sicocxlis Rirebulebaze. aRwers
RmerTebisa da adamianebis uzarmazar galereas, safuZvels udebs
msoflio literaturis erTerT umTavres siuJets — alyaSe
mortymuli da gasanadgureblad ganwiruli qalaqis siuJets.
berZen gmirTagan gamorCeuli arian mokvdavi pelevsisa da qal
RmerT Tetisis Ze – „fexmardi“ aqilevsi; iTakis mefe, laertesa da
antikleas Ze – „mravaltanjuli“ odisevsi; atrevsisa da aeropes
Zeni: berZenTa mxedarTmTavari – „mZlavri“ agamemnoni da „mSve
nieri“ elenes meuRle – „oqrosTmiani“ menelaosi, argosis mefe,
tidevsis Ze – „uZlieresi“ diomedesi, salaminis mefe, telamonis
Ze – „didi“ aianti, uxucesi aqaveli – „brZeni“ nestori. troel
gmirTagan gamokveTilia maTi mTavari gmiris, priamosis Zis, trois
ufliswulis – „cxenosan“ heqtoris, trois meeqvse mefis – „Warma
gi“ priamosis, misi meore Zis – parisis anu aleqsandres, mokvdav an
qisesisa da qalRmerT afrodites Zis – „gmiri“ eneasis saxeebi. gan
sakuTrebiT STambeWdavia RmerTebis – adamianTa da RmerTTa mamis
– „egidismpyrobeli“ zevsis, misi eWviani meuRlis – „xaris Tvaleba“
heras, zevsis asulis – meomari aTena „palasis“, siyvarulis qal
RmerTis – „kvipross Sobili“ afrodites, „sisxliani“ aresis,
„mWedeli“ hefestos, romlis koWlobaze RmerTebi „homerosulad“
xarxareben – saxeebi.
„iliada“ aris ara mxolod RmerTebisa da adamianebis galerea,
aramed aTasgvar movlenaTa da situaciaTa kaleidoskopi, es msof
lio literaturis udidesi wignia, romelic gvaswavlis Rirsebas,
vaJkacobas, Tavis gawirvas, siTbos, dandobas, gvaCvenebs gmirobis,
laCrobis, vaJkacobis, arakacobis, erTgulebisa da orgulobis
plastikur magaliTebs, poetur saxeebs, romlebmac SemdgomSi Seqm
nes mTeli mxatvruli galaqtika da sakuTar Tavs „daumorCiles“
momavali evropuli da msoflio mwerloba.
erTi damatebiTi informaciac: „iliada“ Zalian iolad ikiTxeba.
mis kiTxvas daufaravi bedniereba moaqvs. es msoflio literatu
ris erTerTi iseTi Sedevria, romelsac bavSvebic xalisiT kiTxu
loben da ufrosebic. ubralod, is, vinc ukve bavSvobaSi waikiTxavs
am wigns, danarCeni cxovrebis manZilze ufro bednieri iqneba.
aqilevsi msxverpls swiravs zevss patrokles mSvidobianad dabrunebisTvis, `iliada~, XVI simRera, VVI ssis xelnaweris miniatura.
`iliada~, VIII simRera, V–VI ssis xelnaweri, inaxeba milanSi.
`iliadis~ I simReris dasawyisi berZnulad.
82
„oidipos mefe“
sofokles „oidipos mefe“ (Zv. w. 430) imiT iwyeba, rom qalaq Tebe
Si Savi Wiris epidemia boboqrobs. moqalaqeebi saSvelad oidiposs
mimarTaven, romelmac manamde Tebe sfinqsisgan ixsna. rogorc mo
salodneli iyo aseT SemTxvevaSi, kaci gaagzavnes delfos samisno
Si, romelic RmerT apolons ekuTvnoda. piTia, delfos misani qali,
acxadebs, rom Tebe Sav Wirs Tavs ver daaRwevs, sanam Zveli mefis
– laiosis – mkvleli dausjelad dadis qalaqSi. gamoZiebas oidi
posi xelmZRvanelobs. bolos da bolos dadgindeba, rom gamomZie
beli Tavadaa mkvleli, rom oidiposs sakuTari mama mouklavs da
sakuTari deda SeurTavs colad. oidiposis deda, iokaste, Tavs
iklavs, xolo oidiposi Tvalebs iTxris; mis mierve gacemuli Zveli
brZanebis mixedviT, mas qalaqidan aZeveben.
SeiZleba romelime Tqvenganma ikiTxos, es kaci tragediis mTel
Sinaarss mogviyva da Cven raRa unda wavikiTxoTo. sinamdvileSi siu
Jetis is elementebi, romlebzec vilaparakeT, Sinaarsi sulac ar
aris. sxvaTa Soris, es sityva, „Sinaarsi“, ilia WavWavaZem moifiqra,
es misi Semotanili axali sityva, anu neologizmia. Sinaarsi aris
movlenaTa Sinagani arsi, romlis gaazreba im ramdenime winadade
biT, romlebiTac oidiposis ambebs mogiyeviT, SeuZlebelia. Tu ar
waikiTxavT am genialur piesas, verafriT mixvdebiT, ratom daiTxa
ra Tvalebi oidiposma dedamisis kabis balTebiT. modi, mxolod am
detalze SevCerdeT. piesis kiTxvis dros aucileblad miaqcieT
yuradReba misan tiresiasisa da oidipos mefis dialogs. misanma
tiresiasma yvelaferi icis, es brma berikaci odesRac qalic yofi
la, gveladac qceula da am cvlilebebSi RmerTs misTvis simarTlis
Wvretis niWi uboZebia. ai, aseTi wyvilia — erTi mxriv, brma moxuci,
romelic absoluturad verafers xedavs da meore mxriv, ojaxi
sa da qalaqsaxelmwifos mama, vaJkaci, romelic yvela kuTxekun
oidiposi da sfinqsi, atikuri wiTelfiguriani keramikis mxatv roba, Zv. w 480470, vatikanis muzeumi.
homerosis gmirebs da RmerTebs e.w. mudmivi epiTetebiT moixseniebs: „fexmardi“ aqilevsi, „xarisTvaleba“ hera, „egidismpyrobeli“ zevsi da a.S.
aucileblad wasakiTxi wignebi
83
Wuls xedavs Tavis saxelmwifoSi. amave dros, swored brma moxuci
„xedavs“ simarTles, rom laiosis mkvleli swored oidiposia, rom
oidiposi laiosis Ze, sakuTari dedis qmari da sakuTari Svilebis
Zmaa; Tvalxiluli oidiposi ki sinamdvileSi brmaa: verafers xe
davs da rodesac sazareli simarTle gamoaSkaravdeba, rodesac is,
bolos da bolos, dainaxavs sakuTar Tavsac da sakuTar danaSaul
sac, swored maSin moispobs mzis sinaTles da misi mzera sakuTari
Tavisken miiqceva. yvelafer amaze me mxolod miganiSneT, radgan
Tu tiresiasisa da oidiposis dialogs ar waikiTxavT, verafers
gaigebT: gadmocemuli Sinaarsi (iman es uTxra, aman is upasuxa da
a.S.) moqmedebis konturebs xatavs da TviTon moqmedebas — ara.
minda icodeT: „oidipos mefe“ imiTacaa cnobili, rom am trage
diam da im miTma, romelsac daefuZna sofokles es nawarmoebi, ga
moavlina adamianis sulieri cxovrebis erTerTi yvelaze Rrma
saidumlo, romelic didi avstrieli mecnieris, fsiqoanalizis
fuZemdeblis, zigmund froidis Semdeg „oidiposis kompleqsis“
saxeliTaa cnobili.
„RvTaebrivi komedia“
msoflio literaturis erTerTi yvelaze didi Sedevri, romlis
waukiTxaoba, ubralod, sircxvilia, magram wakiTxva sakmaod Zne
lia, aris dante aligieris „RvTaebrivi komedia“ (daaxl. 13081321).
gulwrfelad getyviT, ar aris iolad wasakiTxi wigni. erTaderTi
ram, riTic gvexmareba dante Tavisi rTuli epikuri poemis wakiTx
vaSi, isaa, rom es literaturuli Zegli iolad iwyeba da TandaTan
rTuldeba. „RvTaebrivi komedia“ sami wignisgan Sedgeba: „jojoxe
Ti“, „gansawmendeli“ („salxinebeli“), „samoTxe“. dasawyisi, romel
ic jojoxeTs aRwers, gacilebiT ufro ioli wasakiTxia. rogorc
Cans, Cveni cxovreba yvelaze metad swored jojoxeTs hgavs, gaci
lebiT naklebad — gansawmendels da sruliad ar hgavs samoTxes.
dantes Sedevri aris codvaTa, codvilTa, sasjelTa, saxelTa,
RirsebaTa, gmirobaTa, siqveleTa, uRirsTa, gmirTa, mowameTa, mo
ciqulTa, angelozTa, qerubinTa da RmerTis enciklopedia, ro
melSic zustad moeZebna adgili yvela Secodebasa da mankierebas
miwis wiaRSi arsebul cxra wreSi, xolo yvela Rirsebas, gmirobasa
da sidiades — miwis zemoT, pirvelidan mecxre camde.
rodesac Tavis poemas „komedia“ uwoda, dantem ixelmZRvanela
Sua saukuneebisTvis damaxasiaTebeli terminologiiT: komedia,
rogorc Tavad dantem ganmarta Tavis erTerT pirad werilSi,
aris saSualo stilis poeturi nawarmoebi Semzaravi dasawyisiT da
keTili dasasruliT, romelic, amave dros, dawerilia xalxuri (anu
interviu
dantes `RvTaebrivi komedia~, gamosaxuleba florenciis santa maria del fiores gumbaTis moxatulobaze, 1465.
oidiposis kompleqsi — klasikuri fsiqoanalizis erTerTi ZiriTa di cneba. ewoda ZvelberZnuli miTologiuri personaJis – oidi posis saxelis mixedviT, romelmac mama mokla da deda colad SeirTo ise, rom amgvari codvis Cadena fiqradac ki ar gauvlia. oidiposis komqleqsi gulisxmobs adreuli bavSvobis periodis aracnobieri ltolvebis erTianobas, dakavSirebuls mSoblebisadmi bavSvis ambivalentur (gaorebul) damokidebulebasTan – mas erTdroulad kidec uyvars da kidec sZuls TiToeuli maTgani; maTi sikvdili surs, Tan Tavisi (aracnobieri) survilebis gamo dasjis eSinia.
84
italiur) enaze; tragedia ki aris maRali stilis nebismieri poetu
ri nawarmoebi, aRmafrTovanebeli da mSvidi dasawyisiT da sazare
li dasasruliT, romelic, amave dros, dawerilia laTinur enaze.
rac Seexeba „RvTaebrivs“, igi dantes arc ekuTvnis, poemas „RvTaeb
rivi“ uwoda „dekameronis“ avtorma, jovani bokaCom. ase iqca poemis
umaRlesi Sefaseba saTauris nawilad.
„RvTaebrivi komedia“ Zalian mkacri simetriiTaa agebuli. misi
pirveli nawili 34 simRerisgan Sedgeba, xolo danarCeni ori —
3333 simRerisgan, rac mTlianobaSi 100 simReras Seadgens. poema
dawerilia tercinebiT — samstriqoniani strofebiT. am ricxvebs
dante mistikurad gaiazrebda — ricxvi 3 samebis qristianul ideas
asaxavs, 33 Segvaxsenebs iesos adamianuri nawilis, anu „miwieri hi
postasis“ asaks; rac Seexeba ricxv 100s, igi srulyofilebis sim
boloa.
Sesaval nawilSi dante gviyveba, rom cxovrebis naxevargzaze
usier tyeSi gza daebna, win waslvis saSaleba ar misca samma mxecma,
leopardma, lomma da Zu mgelma, romelTaganac „eneidis“ avtor
ma, vergiliusma ixsna da SesTavaza saiqioSi mogzauroba. rodesac
dantem gaigo, rom udidesi romaeli poeti CiCeroned, anu megzurad
beatriCem, dantes udrood gardacvlilma satrfom, gamougzavna,
uyoymanod miendo mas.
„RvTaebrivi komedia“ rTuli alegoriebis poemaa: TiToeul sim
Reras, TiToeul epizods am simReraSi SeiZleba mravalnairi axsna
moeZebnos, Tavad dante kan grandesadmi werilSi xazs usvamda saku
Tari alegoriis istoriul, moralur, literaturul da mistikur
doneebs.
me dagisaxeleT mxolod sami wigni, romelTa gareSe cxovreba ar
SeiZleba. SemiZlia gagaxaroT: aseTi wignebi kidev bevria. mTavaria,
daiwyoT maTi kiTxva. es sami waikiTxeT da danarCenebi Tavs waga
kiTxeben.
danarTi: 100 wigni, romlebic 2002 wels norvegiis wignis klubis
organizebiT Seadgina msoflios 54 qveynis asma saukeTeso mweral
ma (TiToeulma warmoadgina aTi wignis sia). organizatorebma wigne
bi avtorebis mixedviT anbanurad daalages, Tumca erTi wigni mainc
gamohyves, rogorc am nusxis uyoymano lideri, „saukeTeso litera
turuli nawarmoebi, rac ki odesme dawerila“ — migel de servan
tes saavedras „don kixoti“.
dante aligieri, avtori: joto di bondone, XIV, florencia.
aucileblad wasakiTxi wignebi
85
saTauri avtori weli qveyana enadaqceva Cinua aCebe 1958 nigeria inglisuri
RvTaebrivi komedia dante aligieri 12651321 florencia italiuri
zRaprebi hans kristian anderseni 183537 dania daniuri
nialis saga anonimi XIII saukune islandia Zveli skandinaviuri
aTas erTi Rame anonimi 7001500 indoeTi/irani/erayi/egvipte
arabuli
gilgameSis eposi anonimi Zv.w. XVIIIXVII ss. Sumeri/aqadi aqaduri
iobis wigni anonimi Zv.w. VIIV ss. aqemenidTa imperia ebrauli
siamaye da mcdari azri jein ostini 1813 didi britaneTi inglisuri
molua, maloni kvdeba, gamouTqmeli — trilogia
semuel beketi 195153 irlandiis respublika franguli, inglisuri
dekameroni jovani bokaCo 134953 ravena italiuri
fiqciebi xorxe luis borxesi 194486 argentina espanuri
qariSxliani uReltexili emili bronte 1847 didi britaneTi inglisuri
ucxo alber kamiu 1942 alJiri, safrangeTis imperia
franguli
leqsebi paul celani 1952 rumineT, safrangeTi germanuli
don kixoti migel de servantesi 1605 (naw. I), 1615 (naw. II) espaneTi espanuri
kenterberuli moTxrobebi jofri Coseri XIV saukune inglisi inglisuri
moTxrobebi anton Cexovi 1886 ruseTi rusuli
nostromo jozef konradi 1904 didi britaneTi inglisuri
mogzauroba Ramis kideze luiferdinand selini 1932 safrangeTi franguli
mama gorio onore de balzaki 1835 safrangeTi franguli
didi imedebi Carlz dikensi 1861 didi britaneTi inglisuri
Jak fatalisti deni didro 1796 safrangeTi franguli
Zmebi karamazovebi fiodor dostoevski 1880 ruseTi rusuli
eSmakni fiodor dostoevski 1872 ruseTi rusuli
idioti fiodor dostoevski 1869 ruseTi rusuli
danaSauli da sasjeli fiodor dostoevski 1866 ruseTi rusuli
berlini aleqsanderplaci alfred dioblini 1929 germania germanuli
Sua marti jorj elioti 1871 didi britaneTi inglisuri
uCinari kaci ralf elisoni 1952 aSS inglisuri
medea evripide Zv.w. 431 aTeni Zv. berZnuli
xmauri da mZvinvareba uiliam folkneri 1929 aSS inglisuri
abesalom, abesalom! uiliam folkneri 1936 aSS inglisuri
grZnobaTa aRzrda gustav floberi 1869 safrangeTi franguli
madam bovari gustav floberi 1857 safrangeTi franguli
fausti iohan volfgang fon goeTe
1832 saqsoniavaimari, germania
germanuli
mkvdari sulebi nikolai gogoli 1842 ruseTi rusuli
Tunuqis doli giunter grasi 1959 dasavleT germania germanuli
didi sertanis tropebi Joao gimarains roza 1956 brazilia portugaliuri
SimSili knut hamsuni 1890 norvegia norvegiuli
moxuci da zRva ernest heminguei 1952 aSS inglisuri
odisea homerosi Zv.w. VIII s. SesaZloa smirna Zv. berZnuli
iliada homerosi Zv.w. 850–750 SesaZloa smirna Zv. berZnuli
Tojinebis saxli henrik ibseni 1879 norvegia norvegiuli
ulise jeimz joisi 1922 irlandia inglisuri
moTxrobebi franc kafka 1924 avstria germanuli
cixesimagre franc kafka 1926 avstria germanuli
procesi franc kafka 1925 avstria germanuli
mTis kvnesa iasunari kavabata 1954 iaponia iaponuri
saTauri avtori weli qveyana enadaqceva Cinua aCebe 1958 nigeria inglisuri
RvTaebrivi komedia dante aligieri 12651321 florencia italiuri
zRaprebi hans kristian anderseni 183537 dania daniuri
nialis saga anonimi XIII saukune islandia Zveli skandinaviuri
aTas erTi Rame anonimi 7001500 indoeTi/irani/erayi/egvipte
arabuli
gilgameSis eposi anonimi Zv.w. XVIIIXVII ss. Sumeri/aqadi aqaduri
iobis wigni anonimi Zv.w. VIIV ss. aqemenidTa imperia ebrauli
siamaye da mcdari azri jein ostini 1813 didi britaneTi inglisuri
molua, maloni kvdeba, gamouTqmeli — trilogia
semuel beketi 195153 irlandiis respublika franguli, inglisuri
dekameroni jovani bokaCo 134953 ravena italiuri
fiqciebi xorxe luis borxesi 194486 argentina espanuri
qariSxliani uReltexili emili bronte 1847 didi britaneTi inglisuri
ucxo alber kamiu 1942 alJiri, safrangeTis imperia
franguli
leqsebi paul celani 1952 rumineT, safrangeTi germanuli
don kixoti migel de servantesi 1605 (naw. I), 1615 (naw. II) espaneTi espanuri
kenterberuli moTxrobebi jofri Coseri XIV saukune inglisi inglisuri
moTxrobebi anton Cexovi 1886 ruseTi rusuli
nostromo jozef konradi 1904 didi britaneTi inglisuri
mogzauroba Ramis kideze luiferdinand selini 1932 safrangeTi franguli
mama gorio onore de balzaki 1835 safrangeTi franguli
didi imedebi Carlz dikensi 1861 didi britaneTi inglisuri
Jak fatalisti deni didro 1796 safrangeTi franguli
Zmebi karamazovebi fiodor dostoevski 1880 ruseTi rusuli
eSmakni fiodor dostoevski 1872 ruseTi rusuli
idioti fiodor dostoevski 1869 ruseTi rusuli
danaSauli da sasjeli fiodor dostoevski 1866 ruseTi rusuli
berlini aleqsanderplaci alfred dioblini 1929 germania germanuli
Sua marti jorj elioti 1871 didi britaneTi inglisuri
uCinari kaci ralf elisoni 1952 aSS inglisuri
medea evripide Zv.w. 431 aTeni Zv. berZnuli
xmauri da mZvinvareba uiliam folkneri 1929 aSS inglisuri
abesalom, abesalom! uiliam folkneri 1936 aSS inglisuri
grZnobaTa aRzrda gustav floberi 1869 safrangeTi franguli
madam bovari gustav floberi 1857 safrangeTi franguli
fausti iohan volfgang fon goeTe
1832 saqsoniavaimari, germania
germanuli
mkvdari sulebi nikolai gogoli 1842 ruseTi rusuli
Tunuqis doli giunter grasi 1959 dasavleT germania germanuli
didi sertanis tropebi Joao gimarains roza 1956 brazilia portugaliuri
SimSili knut hamsuni 1890 norvegia norvegiuli
moxuci da zRva ernest heminguei 1952 aSS inglisuri
odisea homerosi Zv.w. VIII s. SesaZloa smirna Zv. berZnuli
iliada homerosi Zv.w. 850–750 SesaZloa smirna Zv. berZnuli
Tojinebis saxli henrik ibseni 1879 norvegia norvegiuli
ulise jeimz joisi 1922 irlandia inglisuri
moTxrobebi franc kafka 1924 avstria germanuli
cixesimagre franc kafka 1926 avstria germanuli
procesi franc kafka 1925 avstria germanuli
mTis kvnesa iasunari kavabata 1954 iaponia iaponuri
berZeni zorba nikos kazanZakisi 1946 saberZneTi berZnuli
Sakuntala kalidasa Zv.w. I s. – ax.w. IV s. indoeTi sanskriti
vaJebi da sayvarlebi d. h. lourensi 1913 didi britaneTi inglisuri
damoukidebeli xalxi haldor laqsnesi 1934–35 islandia Icelandic
leqsebi jakomo leopardi 1818 italia italiuri
oqros rveuli doris lesingi 1962 didi britaneTi inglisuri
pepi grZelwinda astrid lindgreni 1945 SvedeTi Sveduri
boSuri baladebi federiko garsia lorka 1928 espaneTi espanuri
Cveni ubnis bavSvebi najib mahfuzi 1959 egvipte arabuli
jadosnuri mTa Tomas mani 1924 germania germanuli
budenbrokebi Tomas mani 1901 germania germanuli
mobi diki herman melvili 1851 aSS inglisuri
eseebi miSel de monteni 1595 safrangeTi franguli
istoria elza morante 1974 italia italiuri
satrfo toni morisoni 1987 aSS inglisuri
uTvisebo kaci robert muzili 1930–32 avstria germanuli
martoobis asi weli gabriel garsia markesi 1967 kolumbia espanuri
siyvaruli qoleris dros gabriel garsia markesi 1985 kolumbia espanuri
lolita vladimir nabokovi 1955 ruseTi/aSS inglisuri
1984 jorj orueli 1949 didi britaneTi inglisuri
metamorfozebi ovidiusi ax.w. I s. romis imperia klasikuri laTinuri
mRelvarebis wigni fernando pesoa 1928 portugalia portugaliuri
moTxrobebi edgar alan po XIX saukune aSS inglisuri
dakarguli drois ZiebaSi marsel prusti 1913–27 safrangeTi franguli
gargantua da pantagrueli fransua rable 1532–34 safrangeTi franguli
pedro paramo xuan rulfo 1955 meqsika espanuri
masnavi rumi 1258–73 sparseTi, monRoleTis imperia
sparsuli
SuaRamis Svilebi salman raSdi 1981 didi britaneTi inglisuri
busTani saadi 1257 sparseTi, monRoleTis imperia
sparsuli
CrdiloeTSi migraciis sezoni taieb salihi 1971 sudani arabuli
sibrmave Joze samaragu 1995 portugalia portugaliuri
otelo uiliam Seqspiri 1609 inglisi inglisuri
hamleti uiliam Seqspiri 1603 inglisi inglisuri
mefe liri uiliam Seqspiri 1608 inglisi inglisuri
genZis ambavi murasaki sikibu XI saukune iaponia iaponuri
oidipos mefe sofokle Zv.w. 430 aTeni Zv. berZnuli
wiTeli da Savi stendali 1830 safrangeTi franguli
tristram Sendi lorens sterni 1760 inglisi inglisuri
Zenos aRsareba italo svevo 1923 italia italiuri
guliveris mogzaurobani jonaTan svifti 1726 irlandia inglisuri
omi da mSvidoba lev tolstoi 1865–1869 ruseTi rusuli
ivan iliCis sikvdili lev tolstoi 1886 ruseTi rusuli
ana karenina lev tolstoi 1877 ruseTi rusuli
helkberi finis Tavgadasavali mark tveni 1884 aSS inglisuri
ramaiana valmiki Zv.w. III s. – ax.w. III s. indoeTi sanskriti
eneida vergiliusi Zv.w. 2919 romis imperia klasikuri laTnuri
mahabharata viasa Zv.w. IV s. – ax. w. IV s. indoeTi sanskriti
balaxis foTlebi uolt uitmeni 1855 aSS inglisuri
Suqurisken virjinia vulfi 1927 didi britaneTi inglisuri
misis dolovei virjinia vulfi 1925 didi britaneTi inglisuri
SeSlilis dRiuri lu xuni 1918 CineTi Cinuri
hadrianes mogonebani margerit iursenari 1951 safrangeTi franguli
Sveulad
1. italieli istorikosi, avtori sityvebisa `mizani amarTlebs saSualebas~. 2. adamianTa organizebuli
erToba saerTo mTavrobis xelmZRvanelobiT. 3. wminda wigni. 4. safrangeTis samxedro da politikuri
lideri, safrangeTis imperatori 18041815 wwSi. 5. aRmosavleT saqarTvelos saxelwodeba berZnuli
wyaroebis mixedviT. 6. adgilTa dasaxeleba. 7. CineTis CrdiloaRmosavleTi provincia. 8. msoflmxedv
eloba, romelic uaryofs eTikuri normebis, qcevis wesebis an zogadad adamianis arsebobis raime azrs,
mizans. 9. berZnuli miTis mixedviT kolxeTis legendaruli mefis, aietis, umcrosi asuli. 10. ufle
bebis gaTanabreba (Cveulebriv, qalTa da mamakacTa). 11. ena, romelzec daiwera axali aRTqma. 12. kun
Zul kretis miTiuri mefe da zevsisa da evropes vaJi. 13. msoflmxedveloba, romelic uaryofs Rmer
Tis, RvTaebebis da sxva zebunebrivi Zalebis arsebobas. 14. parizis gareubani (samefo rezidencia). 15.
fSavis sofeli, sadac daibada vaJafSavela. 16. poema `aluda qeTelauris~ personaJi (qisti). 17. Zveli
kolxeTis (aia) miTiuri mefe.
Tarazulad
1. niWi, aRafrTovano da gaiyolo xalxi. 2. aSSis erTerTi yvelaze Rvawlmosili damfuZnebeli mama,
avtori sityvebisa `dro fulia~. 3. erTerTi istoriuli saxelia miwisa xmelTaSua zRvasa da md. ior
danes Soris. 4. politikis erTerTi mTavari kategoria. 5. saqonelbrunvis saSualeba. is warmoebis,
sabiTumo da sacalo vaWrobis damakavSirebeli konkretuli saxmari Rirebulebaa. 6. germaneli fiziko
si, romelsac ekuTvnis sityvebi `politika fizikaze rTulia~. 7. kunZuli, romelzec daibada napoleon
bonaparti. 8. berZnuli miTologiis gmiri, romelic winamZRolobda argonavtebs oqros sawmisis Zie
baSi. 9. vaJafSavelas gvari. 10. romaeli filosofosi da saxelmwifo moRvawe. 11. TavazianobiT SeniR
buli dacinva. 12. saqarTvelos erTerTi uZvelesi qalaqi fazisi, anu Tanamedrove qalaqi .... 13. afrik
is Tanamedrove saxelmwifos – eTiopiis –Zveli araoficialuri saxelwodeba. 14. samyaros laTinuri
saxeli. 15. mxatvruli gamosaxvis stilistikuri xerxi, romelic agebulia sityvaTa gadataniT mniSvne
lobaze. 16. italiis faSisturi partiis Semqmneli da faSisturi italiis premierministri (19221943).
17. kunZuli, romelzec gadaasaxles napoleon bonaparti. 18. aSSis elCi saqarTveloSi. 19. prusieli
samxedro Teoretikosi karl fon .....
k r o s v o r d i
88