INFO · ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ INFO Ο κληρικός του μέλλοντος είναι part time...

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑI N F O

Ο κληρικός του μέλλοντος είναι part time;

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗΑπόφαση του ΣτΕ για τις σεξουαλικές προτιμήσεις των κληρικών

ΕΚΑΝΕΣ ΣΤΟ FACEBOOK ΠΑΠΑ ;ΤΙ

Η Εκκλησία στον αχανή κόσμο των social media

Κι όμως η νηστεία μπορεί να είναι νόστιμη αρκεί να είναι καλά οργανωμένηΑΦΙΕΡΩΜΑ

www.orthodoxia.info

ΤΕΥΧΟΣ 02 | Φεβρουάριος 2015

Την Κυριακή µε άµφια στην Εκκλησία και την υπόλοιπη εβδοµάδα εργαζόµενος στο γραφείο. Οι ελάχιστες προσλήψεις νέων κληρικών αναγκάζουν αρκετούς Μητροπολίτες να αυτοσχεδιάζουν, χειροτονώντας ανθρώπους που έχουν εισοδήµατα από άλλη εργασία ή σύνταξη

ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΠΑΠΑΒΛΑΧΟΥ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΟ Γιάννης Μπουτάρης μας «συστήνει»τον Θεό του>> ΣΤΗ ΣΟΦΙΑ ΚΑΡΕΚΛΑ

ΟΡ Ο Ο ΙΑ ΤΕΥΧΟΣ 02 | ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 20154

ΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ &

ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑΣΕΤΟΣ ΙΔΡΥΣΕΩΣ 2015_____________________

ΤΕΥΧΟΣ 02 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015

ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣΠρακτορείο Εκκλησιαστικών

Ειδήσεων

ΕΚΔΟΤΗΣΆννα Σταμάτη

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣΑνδρέας Λουδάρος

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑΣοφία ΚαρεκλάΓιώργος Φερδής

Μαρία ΠαπαβλάχουΧρήστος Ξηρός

Ανδρέας ΠαπαβασιλείουΜαρία Παντελέων

ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣΜανώλης Μελινός

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣΧρήστος ΜπόνηςΓιώργος Φερδής

Δημοσθένης ΤσαβδαρίδηςΒαγγέλης Βασιλείου

Νίκος ΜαγγίναςΔημήτριος Πανάγος

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΙωάννου Ανδρέου 5

Μεταμόρφωση 14452Τ. 2118001919 - F. 2117908819

www.orthodoxia.infomagazine@οrthodoxia.info

____________________________________

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή ανα-παραγωγή (ολική/μερική/περιληπτική/κατά παράφραση) του περιεχομένου του περιοδικού με οποιονδήποτε τρόπο χωρίς τη προηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη (Ν. 2121/1993). Τα σήματα μας προστατεύονται στην Ελλάδα και διεθνώς, από τη σχετική Νομοθεσία και τις Διεθνείς Συμβάσεις. Κάθε χρήση των σημάτων μας, οπουδήποτε, οποτεδήποτε, και για οποιο-δήποτε λόγο, απαγορεύεται απολύτως.

32 47 24

6

ΜΑΤΙΕΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

8

ΙΝFO

14

ΕΡΕΥΝΑΗ Εκκλησία στον αχανή κόσμο του Facebook

ΣΟΦΙΑ ΚΑΡΕΚΛΑ

28

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗΠρώην ιερέας προσέφυγε στο ΣτΕ κατά της Εκκλησίας της Ελ-λάδος επειδή τον καθήρεσαν λόγω ομοφυλοφιλίας - Μια ση-μαντική δικαστική απόφαση

ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΟΥΔΑΡΟΣ

39

ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΟΥ ΜΗΝΑΑρχιεπίσκοπος ΑλβανίαςΑναστάσιος

55

ΑΝΑΛΥΣΗΑποδομώντας τον «ρωσικό κόσμο»

π. ΚΥΡΙΛΛΟΣ ΓΟΒΟΡΟΥΝ

62

ΘΕΟΛΟΓΙΑΔΙΑΚΟΝΙΣΣΕΣ: Η χειροτονία των γυναικών και η ορθόδοξη θεολογία

69

ΕΙΚΟΝΕΣΤα 75α γενέθλια του Οικουμενι-κού Πατριάρχη

Ναοί χωρίς ιερείς ελέω μνημονίων

ΚΑΙ ΠΑΠΑΣΚΑΙ ΖΕΥΓΑΣ[ ]

40

65ΠΙΣΤΗ & ΠΑΡΑΔΟΣΗΤο Άγιον Όρος στο... άγριον όρος!Ο Μανώλης Μελινός γράφει για την αγιότητα στο Άγιον Όρος και μας ταξιδεύει με τις λέξεις και τις περιγραφές του στον αγιασμένο τόπο, στο περιβόλι της Παναγίας.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |


48

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΝΗΣΤΕΙΑΑπό την ξηροφαγία μέχρι το αρνάκι... 40 μέρες δρόμος Όλα όσα θέλετε να γνωρίζετε για την Μεγάλη Τεσσαρακοστή

ΣΠΥΡΟΣ ΔΡΑΚΟΣ

www.orthodoxia.info

58

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Γεωργία Κοφινά

WWW.ORTHODOXIA.INFO 5

Iσως κάποτε το γράψει η Ιστορία. Όχι το γεγονός πως Έλληνας Πρωθυπουργός δεν έδωσε θρησκευτικό όρκο, αλλά το πόσο ήπια αντέδρασαν Κλήρος και λαός. Ο Αλέ-

ξης Τσίπρας δεν άγγιξε το Ευαγγέλιο. Κι ας «ορκιζόταν» προεκλογικά –λέξη κλειδί- σε αυτό εδώ το περιοδικό ο υπεύθυνος θρη-σκευμάτων του ΣΥΡΙΖΑ κ. Γιάννης Αμανατί-δης πως δεν υπάρχει θεσμοθετημένος άλλος όρκος εκτός του θρησκευτικού. Στη Βουλή ορκίστηκαν μισοί – μισοί. Στην Κυβέρνηση αυτοί που επέλεξαν τον θρησκευτικό δεν γέμισαν ούτε ταξί. Δεν τα γράφω αυτά για να τους κατηγορήσω τους ανθρώπους. Άλ-λωστε προτιμώ τους ειλικρινείς αθέους από τους επαγγελματίες της πίστεως. Τα επιση-μαίνω αυτά γιατί θέλω να γνωρίζετε πως το επόμενο διάστημα θα ζήσουμε πολλά. Τίποτα πλέον δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένο ει-δικά σε ό,τι έχει να κάνει στο κεφάλαιο των σχέσεων Εκκλησίας – Κράτους. Κι επειδή οι όρκοι μπορεί να πει κάποιος πως είναι συμβολικοί, σας επισημαίνω δυο πιο πρα-κτικά ζητήματα. Μέχρι στιγμής χαρτοφυλά-κιο υφυπουργού με αρμοδιότητα Εκκλησίες και Πατριαρχεία δεν υπάρχει. Μετά τον Άκη Γεροντόπουλο η θέση δεν καλύφθηκε. Στο Παιδείας, τις αρμοδιότητες των θρησκευ-μάτων τις κράτησε ο κ. Μπαλτάς. Πολλοί ξεφύσηξαν από ικανοποίηση όταν έμαθαν ότι δεν πήρε το χαρτοφυλάκιο ο κ. Κουράκης, αλλά για να δούμε. Ο μόνος απ’ όλο τον κρα-τικό μηχανισμό μέχρι στιγμής που γνωρίζει τα εκκλησιαστικά σε όλες τις προεκτάσεις τους, είναι ο Γ.Γ. Θρησκευμάτων κ. Γιώργος Καλαντζής που ο Θεός τους φώτισε και τον κράτησαν, γιατί αν κρίνω από τα ονόματα που ακούστηκαν μετεκλογικά για τη θέση, θα ακούγαμε τις καμπάνες να χτυπούν πέν-θιμα. Σε πολλές περιοχές της χώρας βέβαια δεν θα χτυπούσαν καν οι καμπάνες γιατί οι ιερείς μας τελειώνουν. Δέκα φεύγουν, ένας έρχεται. Πως να διορίσει ο κάθε μητροπο-λίτης άμισθο ιερέα σε χωριό πενήντα και εκατό κατοίκων; Ψάχνουν οι μητροπολίτες

να βρουν επαγγελματίες και συνταξιούχους για να τους χειροτονήσουν. Γιατρός ο ένας, αστυνομικός ο άλλος. Δευτέρα – Παρασκευή στο Τμήμα, Σαββατοκύριακο στην εκκλησία. Δεν βγαίνει αλλιώς. Δεν βγαίνει όμως και έτσι. Με ιερείς part time απλά μπαλώνεις, δεν διορθώνεις το πρόβλημα. Η υπόθεση της μισθοδοσίας του Κλήρου είναι μονάχα η κορυφή του παγόβουνου. Ξέρετε όμως ποιο είναι το θέμα; Τα συνεχή και ουσιαστικά λάθη μιας μεγάλης μερίδας κληρικών, ειδικά Ιε-ραρχών που έχουν φέρει μεγάλη μερίδα της κοινωνίας απέναντι στην Εκκλησία. Κι αυτή είναι η δύναμη που χρειάζεται ο οποιοσδήπο-τε επιθυμεί να ανοίξει θέματα. Μισθοδοσί-ας... περιουσίας.... ελευθερίας... ναών... μο-ναστηριών και πάει λέγοντας. Ένας πόντος χρειάζεται και το πουλόβερ θα αρχίσει να ξηλώνεται και βλέπω πολλά χέρια απλωμέ-να, πρόθυμα να τον τραβήξουν αυτόν το πό-ντο. Για εμάς το θέμα είναι σοβαρό και θα το παρακολουθήσουμε. Αυτό και όλες τις προε-κτάσεις του. Όσο για τα δικά μας. Ειλικρινά σας λέω πως ούτε εγώ ούτε οι συνεργάτες μου περιμέ-ναμε τέτοια αποδοχή. Ανεβάσαμε ψηλά τον πήχη κι αυτό μας αγχώνει. Αγαπάμε όμως αυτό που κάνουμε και πιστεύω θα το κάνου-με σωστά. Για εσάς που συνεχώς ζητάτε από το πρώτο ψηφιακό περιοδικό να τιμήσει την παράδοση αποκτώντας έντυπη έκδοση, το μόνο που μπορώ να σας πω είναι πως η επι-μονή σας, μας έβαλε σε σκέψεις. Δύσκολη όμως η εποχή και δεν αντέχει τα πειράματα. Γι αυτό θα το μελετήσουμε σοβαρά και ανά-λογα θα σας ενημερώνουμε. Καλή Σαρακοστή να έχουμε, χωρίς νηστεία στην ενημέρωση όμως.

Ανδρέας Δ. Λουδάρος

Θα δουν πολλά τα μάτια μας| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |


EDITORIAL

6 ΟΡ Ο Ο ΙΑ ΤΕΥΧΟΣ 02 | ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015

Παπική έκκληση για στήριξη των ηλικιωµένων

1 | ΒΑΤΙΚΑΝΟ «Εκεί που δεν τιµούνται οι ηλικιωµένοι δεν υπάρχει µέλλον για τους νεό-τερους» Με αυτά τα λόγια ο Πάπας Φραγκίσκος θέλησε να αφυπνίσει το πλήθος που τον παρα-κολούθησε στην καθιερωµένη, οµιλία του στην Πλατεία του Αγίου Πέτρου. Ο Ποντίφικας χρη-σιµοποίησε και λόγια του προκατόχου του, ο οποίος είχε υποστηρίξει πως η ποιότητα ενός πολιτισµού κρίνεται και από τον τρόπο µε τον οποίο συµπεριφέρεται στους ηλικιωµένους. Χρησιµοποίησε ως παράδειγµα δική του εµπει-ρία όταν ρώτησε ηλικιωµένη γυναίκα πόσο συχνά την επισκέπτονται τα παιδιά της. «Συχνά, µου είπε» δήλωσε ο Πάπας για να συµπληρώσει: «Όταν την ρώτησα πότε ήταν η τελευταία φορά, µου απάντησε τα Χριστούγεννα» και ο Πάπας είπε: όταν την επισκέφθηκα ήταν Αύγουστος!

Έφυγε ο π. Κυπριανός Γλαρούδης

3 | ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Μοιραίο για τη ζωή του ήταν το αιµορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο που υπέστη ο γραµµατέας των συνοδικών δικαστη-ρίων της Εκκλησίας της Ελλάδος, αρχιµανδρίτης Κυπριανός Γλαρούδης. Ο 46χρονος κληρικός άφησε την τελευταία του πνοή στη Θεσσαλονίκη όπου οι γιατροί έδωσαν µάχη να τον κρατήσουν στη ζωή.

21ΝΕΟΙ ΜΑΡΤΥΡΕΣ προστέθηκαν στο αγιολόγιο της Κοπτικής Εκκλησίας. Πρόκειται για τους 21 άνδρες που δολοφόνησαν στα παράλια της Λιβύης οι φονταμενταλιστές του λεγόμενου «ισλαμικού κράτους» βυθίζοντας την Άιγυπτο στο πένθος και τον κόσμο στον τρόμο.


Όταν ο Ιάκωβος µαχόταν δίπλα στον Martin Luther King

4 | ΑΛΑΜΠΑΜΑ - Η.Π.Α Στα βήµατα του προκατόχου του, ο Αρχιεπίσκοπος Αµερικής κ. ∆ηµήτριος µεταβαίνει στο Birmingham της Αλαµπάµα για να παραστεί στις εκδηλώσεις για τον εορτασµό της 50ης επετείου της ιστορικής πορείας της 15ης Μαρτίου 1965 στη Selma. Τότε δίπλα στον Αιδεσιµώτατο Dr. Martin Luther King Jr. είχε σταθεί και ο Αρχιεπίσκοπος Ιάκωβος. Το θέµα της οµιλίας που θα πραγµατοποιήσει ο κ. ∆ηµήτριος στο πλαίσιο των παραπάνω εκδη-λώσεων εις µνήµη του Martin Luther King και της συζύγου του Coretta Scott King είναι «Θεός, κοινωνική πάλη και ενότητα».

Γνώση VS Φανατισµού

2 | ΠΑΡΙΣΙ Ο εικονι-ζόµενος πρωθυπουργός της Γαλλίας Manuel Vallsαποφάσισε τον διπλα-σιασµό των πανεπι-στηµιακών µαθηµάτων που διδάσκουν το Ισλάµ στην Γαλλία από έξι σε δώδεκα. Στόχος η σωστή µόρφωση των µου-σουλµάνων ώστε να µην γίνονται εύκολα θύµατα του κάθε ξένου ακραίου ισλαµιστή. Τα µαθήµατα θα είναι επιδοτούµενα από το κράτος. Αυτό που ελπίζει η γαλλική κυβέρ-νηση είναι να εκλείψουν οι ιµάµιδες που έχουν εξτρεµιστικές επιρροές.


Μπαϊράµι και Ραµαζάνι έγινανσχολικές αργίες

6 | ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ Επίσηµες σχολικές αργίες είναι πλέον για τα σχολεία της αµερικανικής µεγαλούπολης, δυο µεγάλες µουσουλµανικές γιορτές. Το Μπαϊράµι και η τελευταία ηµέρα του Ραµαζανιού. Όπως ανακοίνωσε ο ∆ήµαρχος της πόλης πρόκειται για µια ενέργεια στο πλαίσιο της ενίσχυσης της αλληλοκατανόησης. Στην πόλη που έχει χτυπηθεί όσο καµία άλλη από το θρησκευτικό µίσος και τον φανατισµό, αυτού του είδους οι κινήσεις έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα. Οι µουσουλµά-νοι της Ν.Υόρκης υπολογίζονται σε 1 εκατοµµύριο.

Αποθεραπεία εν αναµονή έναρξης του διαλόγου

7 | ΑΓΙΑ ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗ Συνεχίζει την αποθεραπεία στην ρωσική µεγαλούπολη, ο Αρχιεπίσκοπος Αχρίδος κ. Ιωάννης µετά την αποφυλάκιση του από τις φυλακές των Σκοπίων. Η ρωσική Εκκλησία έχει κάθε λόγο να πανηγυ-ρίζει για το γεγονός αυτό αφού έχει έντονο ενδιαφέρον για τα εκκλησιαστικά πράγµατα της µικρής αυτής χώρας της Βαλκανικής. Αυτό τώρα που όλοι περιµένουν είναι τα επόµενα βήµατα. Θα ξεκινήσει διάλογος µεταξύ των εµπλεκοµένων; Και αν ναι, ποιος θα είναι ο ρόλος του Φαναρίου;

5 | ΕΛΒΕΤΙΑ Συνεχίζονται οι προσπάθειες των εκπροσώπων των Εκκλησιών, να προετοιµάσουν τα θέµατα της Πανορθόδοξης Συνόδου που όπως όλα δείχνουν θα συγκληθεί το 2016. Αυτό ωστόσο που προβληµατίζει πολλούς είναι το κατά πόσον αυτή η Σύνοδος θα κατορθώσει να «επικοινωνήσει» µε την κοινωνία. Τα περισσότερα θέµατα δυστυχώς δεν αγγίζουν τα σύγχρονα προβλήµατα των λαών µε αποτέλεσµα να µην υπάρχει και το αντίστοιχο ενδιαφέρον.

Για ουσιαστική ενημέρωση

εμπιστευθείτε το www.orthodoxia.info

Ενα βήµα πιο κοντά στην Σύνοδο του 2016


[ INFO]Αυτή είναι η κατάληξη μιας ελληνικής παραδοξότητας. Λίγες στιγμές μετά το πέρας της Θ. Λειτουργίας της Κυριακής της Ορθοδοξίας τα μέλη της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου δεν βρίσκονται στο προεδρικό μέγαρο αλλά στο γραφείο του Αρχιεπισκόπου. Ο απερχόμενος Πρόεδρος κ. Κάρολος Πα-πούλιας, ούτε στην Εκκλησία πήγε, ούτε προσκάλεσε την Ι. Σύνοδο για το καθιερωμένο γεύμα. Θα ήταν αγένεια -λένε- επειδή υπάρχει εκλεγμένος Πρόεδρος. Κι έτσι από ‘κεί που είχαμε δυο Προέδρους δεν βρέθηκε ένας να τιμήσει την μεγάλη γιορτή. Μάλλον θα την τίμησε στο σπίτι του... με πολιτική λειτουργία.

PHOTO | ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΠΟΝΗΣ

PHOTO | ΓΙΩΡΓΟΣ ΦΕΡΔΗΣ

[ INFO]«Οι ειρημένοι κατά το κατηγορητήριον παραπεμπτικόν βούλευμα, εκινήθησαν

αξιοποίνως εις πολυπράγμονας πρωτοβουλίας και ενεργείας πέραν και επί υπερβάσει των μοναχικών καθηκόντων αυτών, διά τα οποία εγκατελείψατε οι τον τόπον της Θεομήτορος οικούντες τον κόσμον και τα του κόσμου. Ο διασυρ-μός τον οποίον υφίσταται ο Ιερός Τόπος εξ αιτίας των, επί σειράν ετών, είναι μέγας... Φαίνεται ότι ο πειρασμός της εκκοσμικεύσεως προσβάλλει καί τινας

των Αγιορειτών αδελφών...

Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος | Οκτώβριος 2013

PHOTO | ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΤΣΑΒΔΑΡΙΔΗΣ

[ INFO]Αμέτρητες οι λέξεις που έχουν προσπαθήσει να περιγράψουν την σχέ-ση του Έλληνα με την Παναγία. Σπάνια αυτό έχει κατορθωθεί. Η στάση του μητροπολίτη Θεσσαλονίκης κ. Ανθίμου μπροστά από το εικόνισμα

της Παναγίας στον ιερό ναό του Αγίου Δημητρίου περιγράφει αυτήν την σχέση με τον καλύτερο τρόπο, χωρίς καμία λέξη.

Χαίρε Μαρία κυρία πάντων ημών.


ΕΡΕΥΝΑ

Η Εκκλησία στον αχανή κόσμο του

FACEBOOK

∆υο χιλιάδες χρόνια πριν, δώδεκα άνθρωποι «πορεύθηκαν πάντα τα

έθνη» για να διδάξουν το Ευαγγέλιο. Οι περισσότεροι από αυτούς, διάνυσαν χιλιάδες χιλιόµετρα,

µίλησαν µε ατέλειωτους ανθρώπους και αντιµετώπισαν απειλές και

κινδύνους. Οι περισσότεροι από αυ-τούς πέθαναν κατά την προσπάθεια.

Θυσιάστηκαν όπως άλλωστε θυσιάστηκε και ο ίδιος ο Ιησούς.

Σήµερα ένα απλό κινητό τηλέφωνο και µια σύνδεση στο ίντερνετ είναι

αρκετά για τους διαδόχους τωνΑποστόλων, να απευθυνθούν σε ολό-κληρο τον κόσµο χωρίς να βγουν καν

από το δωµάτιο τους. Πόσο έχει επηρεάσει την ζωή της Εκκλησίας η «επανάσταση» στη

διαδικτυακή επικοινωνία;

Από την Σοφία Καρεκλά


Στην αρχή ήταν οι ιστοσελίδες. Λάτρης της επικοινωνίας, ο µακαριστός Αρχι-επίσκοπος Χριστόδουλος, ζήτησε να

κατασκευαστεί ο πρώτος διαδικτυακός κόµ-βος στο όνοµα της Εκκλησίας. Ήταν η εποχή που ορισµένοι ακόµη έψαχναν την απάντηση στο ερώτηµα αν το ίντερνετ είναι το «θηρίο». Η µια µετά την άλλη οι Μητροπόλεις απέκτησαν δικές τους ιστοσελίδες. Ακολούθησαν πολλές ενορίες ακόµη και µοναστήρια. Μέχρι που ήρθε το Facebook, το κοινωνικό δίκτυο που άλλαξε τα πάντα. Έφερε φίλους, κοινοποιή-σεις, likes αλλά και πολλά προβλήµατα. Είναι χαρακτηριστικό πως σήµερα, σελίδες στο συγκεκριµένο κοινωνικό δίκτυο έχουν ακόµη και Αγιορείτες µοναχοί, άνθρωποι δηλαδή που εγκατέλειψαν τα εγκόσµια για να αφιερωθούν αποκλειστικά στην προσευχή. Οξύµωρο; Για τους περισσότερους είναι. Τον προηγούµενο Ιανουάριο, η ∆ιαρκής Ιερά Σύνοδος της Εκκλη-σίας της Ελλάδος, εξέδωσε ειδική εγκύκλιο σχετικά µε τη χρήση του Facebook από τους κληρικούς αλλά και τη δηµιουργία προφίλ στο όνοµα ναών, θέλοντας να εφιστήσει την προσοχή του κλήρου για τα µέσα κοινωνικής δικτύωσης. ∆εν ήταν, όµως, αυτή η πρώτη επίσηµη εγκύκλιος από πλευράς Εκκλησίας που δίνει διαδικτυακές συστάσεις και προ-σπαθεί να περιορίσει τη χρήση των κοινωνικών δικτύων από τους κληρικούς. ∆υο χρόνια πριν, ο µητροπολίτης Αιτωλίας κ. Κοσµάς έστειλε εγκύκλιο σηµείωµα σε όλους τους ιερείς της Μητρόπολής του µε το οποίο τους καλούσε να αποφεύγουν τη χρήση του Facebook και τους παρακινούσε, αν επιµένουν να το χρησιµο-ποιούν, να το κάνουν µόνο για την πνευµατική καλλιέργεια του ποιµνίου τους. Τελικά, ποια είναι η σχέση της Εκκλησίας µε το Facebook; Η επικοινωνία µέσω των κοινωνικών δικτύων και οι αναρτήσεις θεολογικού περιεχοµένου µπορούν να υποκαταστήσουν την παρουσία των πιστών στο ναό και τη συµµετοχή τους στις ακολουθίες; Να έχει ή να µην έχει προφίλ ένας κληρικός στο Facebook; Κι αν έχει, πώς το χρησιµοποιεί και γιατί; Κι αν το χρησιµοποιεί, κινδυνεύει από κάτι; Η αναπληρώτρια κα-

θηγήτρια του Τµήµατος ∆ηµοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ κ. Έλσα ∆εληγιάννη, που ειδι-κεύεται σε ζητήµατα ∆ικαίου κι Επικοινωνίας, υποστηρίζει ότι «σε ένα κράτος δικαίου, σε µια δηµοκρατία, τα ευεργετήµατα της κοινωνίας της πληροφορίας θα πρέπει να είναι ανοιχτά σε όλους τους ανθρώπους, ανεξαρτήτως του χώρου τον οποίο υπηρετούν. Απλά, οι κληρικοί θα πρέπει να εφαρµόζουν και να σέβονται τους εσωτερικούς κανόνες της Εκκλησίας». Ό,τι λέει κι η εγκύκλιος της ∆.Ι.Σ.

Πιστοί ακόλουθοι και… «ιερά» likes Ο αριθµός των ιερέων που διαθέτουν προφίλ

στο Facebook δεν είναι ακριβής. Και πώς να είναι, άλλωστε, στον αχανή χώρο του διαδικτύ-ου; Σίγουρα, όµως, είναι µεγάλος. Οι περισσό-τεροι από αυτούς αντιµετωπίζουν το Facebook ως… προέκταση του κατηχητικού. Το χρησιµο-ποιούν κυρίως για να προβάλλουν τους λόγους του Ευαγγελίου, θεολογικά κηρύγµατα ή τις δράσεις της ενορίας τους. Πολλοί το χρησιµο-ποιούν για ενηµέρωση, διασκέδαση, επικοι-νωνία. Βρίσκουν σε αυτό µια διέξοδο έκφρα-σης των απόψεών τους, όπως και οι λαϊκοί. Υπάρχουν ορισµένοι που κρύβουν την ιερατική τους ιδιότητα. Για να µην σκανδαλίσουν ή για να έχουν άλλη ελευθερία διαδικτυακών κινήσεων ενώ κάποιοι, αν και γνωστοποιούν την ιερα-τική τους ταυτότητα, δηµοσιεύουν στο προφίλ τους µέχρι και φωτογραφίες τους χωρίς ράσο.

Χρήση vs κατάχρηση: µερικά posts διαφοράΚάνουν καλά, τελικά, οι ιερείς κι οι µητροπο-

λίτες που χρησιµοποιούν το Facebook; Βοηθά στο έργο των ναών και των µητροπόλεων; Πόσο απέχει η ορθή χρήση από την κατάχρηση των κοινωνικών δικτύων; Η καθηγήτρια της Θεολο-γικής Σχολής του ΑΠΘ κ. ∆ήµητρα Κούκουρα θεωρεί ότι είναι αυτονόητο οι Εκκλησίες να χρησιµοποιούν όλα τα κοινωνικά Μέσα για να µεταδίδουν τα µηνύµατά τους, τη διδασκαλία τους, τις δραστηριότητές τους και την µέριµνά τους για τις κοινωνικές οµάδες. Επίσης, υπο-

Μιας και το Facebook χρησιμοποιείται πλέον σε μεγάλο βαθμό από ιερείς, θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί όσοι ασχολούνται με αυτό γιατί υπάρχουν ενισχυμένες τάσεις ναρκισσισμού

““

ΕΡΕΥΝΑ


ΕΡΕΥΝΑ

στηρίζει ότι «αναπτύσσεται και ειδικότερος διάλογος των µελών µιας εκκλησίας µεταξύ τους είτε µε άλλους ενδιαφερόµενους. Με αυτόν τον τρόπο όχι µόνον οικοδοµούνται στην πίστη τα µέλη της εκκλησίας, αλλά και πολλοί άλλοι ξένοι ή αδιάφοροι βρίσκουν απαντήσεις στην αναζήτησή τους». Μπορούν, όµως, παρά την απήχηση που έχουν τα κοινωνικά δίκτυα, να υποκαταστήσουν τη φυσική παρουσία των πιστών στο ναό και την ενεργή συµµετοχή τους στη ζωή της Εκκλησίας; «Με αυτά τα σύγχρο-να διαδικτυακά µέσα, το ιεραποστολικό κήρυγ-µα των Πράξεων των Αποστόλων διαθέτει πλέ-ον ασύγκριτες δυνατότητες, για να µεταδοθεί σε πολλαπλάσιους αποδέκτες και µε πολλα-πλάσια ταχύτητα. Όµως εκείνο που παραµένει αναντικατάστατο είναι η αποφασιστική σηµα-σία της ανθρώπινης παρουσίας για την µετά-δοση και την πρόσληψη των µηνυµάτων». Σε αυτό συµφωνεί και ο υπεύθυνος διαχείρισης διαδικτύου και µέσων κοινωνικής δικτύωσης της Μητρόπολης Ιλίου π. Γεώργιος Βασιλείου ο οποίος επισηµαίνει ότι το Facebook είναι βοηθητικό µέσο και µπορεί να αποτελέσει ένα ξεκίνηµα για κάποιον. «Σε καµία περίπτωση δεν µπορεί το Facebook και γενικά τα µέσα κοινωνικής δικτύωσης να υποκαταστήσουν τη φυσική παρουσία του πιστού στη λατρευτική ζωή γιατί το κέντρο της πίστης είναι η λατρεία η οποία τελείται µόνο µέσα στο ναό. Μπορεί µέσω Facebook, να γίνουν ερωτήσεις από κά-ποιον που δεν θα τις έκανε εύκολα κατ’ ιδίαν. ∆εν υποκαθίσταται, όµως, ο πνευµατικός». Επιπλέον, η κ. Κούκουρα κρούει ένα καµπα-νάκι κινδύνου ως προς την… µαταιοδοξία που κρύβεται σε πολλές αναρτήσεις στο Facebook. «Μιας και το Facebook χρησιµοποιείται πλέον σε µεγάλο βαθµό από ιερείς, θα πρέπει να εί-ναι ιδιαίτερα προσεκτικοί όσοι ασχολούνται µε αυτό γιατί υπάρχουν ενισχυµένες τάσεις ναρ-κισσισµού», εξηγεί η κ. Κούκουρα.

Απεταξάµην το… Facebook: οι δύο εγκύκλιοι Τα προφίλ κληρικών και ενοριών στο

Facebook έχουν πολλαπλασιαστεί, όπως οι ΦΩΤΟ: Χρήστος Μπόνης


πέντε άρτοι και οι δύο ιχθύες που ευλόγησε ο Κύριος. Σε µια σύντοµη αναζήτηση στο δηµο-φιλέστερο κοινωνικό δίκτυο, συναντάµε ανα-ρίθµητα προφίλ στο όνοµα ενός ναού καθώς και προφίλ που ανήκουν σε ιερωµένους, είτε αναφέρουν και το… πατήρ πριν από το όνοµά τους είτε η ιδιότητά τους γίνεται εµφανής από τη φωτογραφία τους. Σε πολλές περιπτώσεις η εικόνα δεν είναι η καλύτερη δυνατή. Τα προφίλ γεµίζουν µε φωτογραφίες των κληρικών µε διαφορετικές στολές, ενώ τα σχόλια µόνο θε-ολογικά δεν είναι. Το θέµα δεν είναι καθόλου άγνωστο στην διοίκηση της Εκκλησίας. Στην εγκύκλιο που εξέδωσε, η ∆.Ι.Σ. υποστηρίζει ότι η απόπειρα µέσω διαδικτύου άσκησης ποι-µαντικής εκ µέρους των κληρικών, όσο καλο-προαίρετη κι αν είναι, δεν µπορεί να υποκατα-στήσει τη ζώσα, βιωµατική σχέση των πιστών µεταξύ τους και µε τον εφηµέριο της ενορίας τους. Προσθέτει, ακόµη, ότι δεν πρέπει, σε κα-µία περίπτωση, να δίδεται η εντύπωση στους χρήστες των κοινωνικών δικτύων πως η επί-σκεψη στις σελίδες των ενοριών αναπληροί τη συµµετοχή τους στη λειτουργική ζωή ή αποτε-λεί εκδήλωση πίστης.

Οδηγίες προς ναυτιλλοµένουςΗ ∆ΙΣ, προσπαθώντας να βάλει τάξη στο

άναρχο διαδίκτυο και να ελέγξει το περιεχό-µενο των ενοριακών σελίδων, δίνει οδηγίες τις οποίες πρέπει να ακολουθούν οι ενορίες που επιθυµούν να διατηρούν σελίδα στο διαδίκτυο και τα µέσα κοινωνικής δικτύωσης. Έτσι, η δηµιουργία σελίδας στο Facebook πρέπει να είναι απόφαση του εκκλησιαστικού συµβου-λίου της ενορίας η οποία έχει εγκριθεί από το µητροπολιτικό συµβούλιο. Η σελίδα οφείλει να αποβλέπει στην ενηµέρωση του κοινού για τη λειτουργική ζωή της ενορίας και την πνευµα-τική και φιλανθρωπική δράση της ή την προ-βολή της ιστορίας του ναού. Επίσης, οι σελίδες των ενοριών δεν πρέπει να προβαίνουν στην προσωπική προβολή λαϊκού ή κληρικού ούτε να προσβάλλουν την τιµή και την υπόληψη κάποιου προσώπου. Η ∆.Ι.Σ. αναφέρει στην εγκύκλιο ότι είναι συνταγµατικά κατοχυρωµένο

ΕΡΕΥΝΑ

το δικαίωµα όλων στην ελεύθερη έκφραση. Οι κληρικοί, ωστόσο, εξαιτίας της «ειδικής κυρι-αρχικής σχέσης» που έχουν µε τον τοπικό τους επίσκοπο, οφείλουν να υπακούν στους κα-νόνες που εκείνος θέτει. Έτσι, οι κληρικοί θα πρέπει να έχουν συνεχώς στο νου τους ότι δεν χάνουν την ιερατική τους ιδιότητα όταν εκφρά-ζονται µέσω του διαδικτύου. «Ο σεβασµός που εµπνέει το µοναχικό ή ιερατικό σχήµα τους στο κοινό των αναγνωστών τους δεν µπορεί να χρησιµοποιείται για την ανάπτυξη διχαστικού λόγου, τον προπαγανδισµό, την υποστήριξη παρατάξεων, την έκφραση προσωπικής εµπά-θειας, την προσβολή της τιµής και της υπόλη-ψης λαϊκού ή κληρικού ή ακόµη και την πρό-κληση σχίσµατος προς τον τοπικό επίσκοπο»,

“


κλησίας οφείλω ν’ ακολουθήσω την απόφαση αυτή». Ο ίδιος έχει βιώσει την προβληµατική που µπορεί να αναπτυχθεί από την κακή χρήση του διαδικτύου. Την προηγούµενη χρονιά πολ-λά Μ.Μ.Ε. είχαν ασχοληθεί µε την περίπτωση κληρικού της Μητρόπολης Τριφυλίας ο οποίος δεν ήθελε επ’ ουδενί να αφήσει την σελίδα του στο κοινωνικό Μέσο παρά τις σαφείς εντολές του µητροπολίτη. Την εφαρµογή της εγκυ-κλίου υιοθετεί και ο µητροπολίτης Ιλίου. Ο κ. Αθηναγόρας αναλύει το σκεπτικό µε το οποίο συντάχθηκε η συγκεκριµένη εγκύκλιος. «Σκο-πός της εγκυκλίου είναι να θέσει κάποια όρια µέσα στα οποία θα κινούνται οι κληρικοί που έχουν προφίλ στα κοινωνικά δίκτυα. Οι σελίδες των ενοριών πρέπει να ακολουθούν συγκεκρι-µένους κανόνες. ∆εν είναι σωστό να χρησιµο-ποιεί ένας κληρικός τη σελίδα ενός ναού για να προβάλλει τις προσωπικές του απόψεις», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Αθηναγόρας. Όσο για το αν περιορίζεται µε το περιεχόµενο της εγκυκλίου η ελευθερία του ατόµου, ο κ. Αθηναγόρας υποστηρίζει ότι «η Ιερά Σύνοδος, µε την εγκύκλιο που εξέδωσε, δεν απαγορεύει τη χρήση του Facebook ως µέσο επικοινωνί-ας ούτε περιορίζει την προσωπική ελευθερία των κληρικών. Η εγκύκλιος απλά προσπαθεί να βάλει κανόνες κι όρους όταν η σελίδα είναι συλλογική. ∆εν αποτρέπει κάποιον να φτιάξει το δικό του προφίλ». Σύµφωνος µε την εγκύ-κλιο της ∆ΙΣ είναι κι ο πατήρ Γεώργιος Βασι-λείου, υπεύθυνος διαχείρισης διαδικτύου και µέσων κοινωνικής δικτύωσης της µητρόπολης Ιλίου και πτυχιούχος µηχανικός ηλεκτρονικών υπολογιστών και πληροφορικής. Ο πατήρ Γεώργιος χαρακτηρίζει σωστή την εγκύκλιο γιατί «κυκλοφορώ στο Facebook και βλέπω τι γίνεται. Ιερείς και ναοί παρασύρονται από την αµεσότητα του µέσου, δηµοσιεύουν στις σελίδες τους θέσεις ή αναδηµοσιεύουν κεί-µενα από αµφιβόλου προελεύσεως blogs και δηµιουργούνται µετά διάφορα θέµατα. Ξεκι-νούν συζητήσεις χωρίς ουσία επειδή, λόγω της ανωνυµίας στο διαδίκτυο, όλοι µπορούν να εκφέρουν άποψη». Ο πρώτος που απαγόρευσε ρητά την πα-

ΕΡΕΥΝΑ

αναφέρει, µεταξύ άλλων, η εγκύκλιος.

Οι µητροπολίτεςΠοια είναι η γνώµη όµως των ίδιων των

µητροπολιτών σχετικά µε την συγκεκριµένη εγκύκλιο; Ο µητροπολίτης Τριφυλίας κ. Χρυ-σόστοµος δεν θέλει να πάρει θέση. Σεβόµενος την απόφαση της ιεραρχίας, δηλώνει ότι «Η εντολή εκτελείται και δεν συζητείται. ∆εν είναι θέµα αν συµφωνώ ή διαφωνώ µε την εγκύκλιο ή αν έχω τρίτη άποψη. Από τη στιγµή που η Ιερά Σύνοδος πήρε µια απόφαση, ως µέλος της εκ-

Ιερείς και ναοί παρασύρονται από την αμεσότητα του μέσου, δημοσιεύουν στις σελίδες τους θέσεις ή αναδημοσιεύουν κείμενα από αμφιβόλου προελεύσεως blogs και δημιουργούνται μετά θέματα.

““


ρουσία κληρικών στα κοινωνικά δίκτυα για προσωπικούς λόγους, ήταν ο µητροπολίτης Αιτωλίας κ. Κοσµάς. Με εγκύκλιο του πριν δύο χρόνια «τους συνιστούσε να είναι φειδωλοί και προσεκτικοί όσον αφορά στα µέσα κοινωνικής δικτύωσης», όπως εξηγεί ο πρωτοσύγκελ-λος της Μητρόπολης Αιτωλίας αρχιµανδρίτης Επιφάνιος Καραγεώργος. Ο κ. Κοσµάς, σύµ-φωνα µε τον πατέρα Επιφάνιο, συµβούλευε στην εγκύκλιο τους ιερείς η όποια ενασχόλησή τους µε τα κοινωνικά δίκτυα να έχει σκοπό την κατήχηση και την πνευµατική καλλιέργεια του ποιµνίου τους. Ο µητροπολίτης Αιτωλίας προέ-τρεπε, ακόµη, τους ιερείς να µην χρησιµοποι-ούν το Facebook για προσωπική τους χρήση, παρά µόνο για ποιµαντικούς σκοπούς. Πώς έφθασε, όµως, ο κ. Κοσµάς να συντάξει και να στείλει µια τέτοια εγκύκλιο στους ιερείς του;

«Υπήρξαν διάφορα περιστατικά ενοχλή-σεων που δέχθηκαν ιερείς στο Facebook τα οποία εξοµολογήθηκαν στον µητροπολίτη. Υπήρξαν προβλήµατα µε ανώνυµες γνωριµίες και ανώνυµα προφίλ στο Facebook», εξηγεί ο υπεύθυνος του Γραφείου Τύπου της µητρό-πολης Αιτωλίας πατήρ Αναστάσιος Καντάνης. Έτσι, θέλοντας να προστατέψει τους ιερείς του και να τους εφιστήσει την προσοχή σχετικά µε τους κινδύνους του Facebook, τους έστειλε τη συγκεκριµένη εγκύκλιο. Αν και ο ίδιος είναι κατά των κοινωνικών δικτύων και δεν τα χρησι-µοποιεί, παρά τις συστάσεις που έκανε στους ιερείς του, δεν τους απαγόρευσε τη χρήση. Η εγκύκλιος αυτή, ωστόσο, ξένισε όχι µόνο τους εκκλησιαστικούς κύκλους. «Ακούστηκε παρά-ξενο τότε ένας µητροπολίτης να στέλνει εγκύ-κλιο στους ιερείς του για ένα τέτοιο θέµα. ∆εν υπήρχε παρόµοιο κείµενο πριν», επισηµαίνει ο πατήρ Αναστάσιος. Είχε, τελικά, αποτελέ-σµατα η εγκύκλιος του µητροπολίτη; Κανείς δεν µπορεί να απαντήσει µε ασφάλεια καθώς «δεν γίνεται κανενός είδους παρακολούθηση ή αστυνόµευση των ιερέων στο διαδίκτυο. Για να παρακολουθήσεις τι κάνουν οι ιερείς, πρέπει να έχεις κι εσύ προφίλ στο Facebook. Ούτε η Μητρόπολη Αιτωλίας έχει προφίλ, ούτε ο µη-τροπολίτης ασχολείται µε το διαδίκτυο», υπο-

γραµµίζει ο πατήρ Αναστάσιος.

Οι «δαίµονες» του… διαδικτύουΜπορεί ορισµένοι κληρικοί να αποφεύγουν

το διαδίκτυο και τα µέσα κοινωνικής δικτύω-σης όπως… ο διάβολος το λιβάνι, ωστόσο οι περισσότεροι είναι εξοικειωµένοι µε το µέσο και περνούν αρκετές ώρες στο Facebook. Η χρήση αυτή ενέχει κινδύνους για έναν κλη-ρικό; Αν ναι, ποιοι είναι αυτοί; Υπάγεται το Facebook σε εκκλησιαστικούς και άλλου εί-δους κανόνες; Η αναπληρώτρια καθηγήτρια του Τµ. ∆ηµοσιογραφίας του ΑΠΘ κ. Έλσα ∆εληγιάννη επισηµαίνει ότι «είναι δικαίωµα του ιερέα να χρησιµοποιεί το προφίλ του στο Facebook όπως θέλει». Ωστόσο, συµπληρώ-νει, όταν οι κληρικοί δηµοσιεύουν στο προφίλ τους στο Facebook ειδήσεις, θα πρέπει αυτές να υπακούν στους κανόνες της αλήθειας, της εγκυρότητας και της αξιοπιστίας. Να µην πα-ραπλανούν το κοινό, να µη δηµιουργούν αγωνία ή προσδοκίες και να µην προσβάλλουν δικαι-ώµατα προσωπικότητας τρίτων.

«Το προφίλ ενός κληρικού ή µιας ενορί-ας στο Facebook είναι ηµι-δηµόσιος χώρος. Εξαρτάται από το πόσο ανοιχτός είναι στο κοι-νό. Αν το προφίλ είναι ανοιχτό τελείως, πρόκει-ται καθαρά για δηµόσιο χώρο. Αν απευθύνεται σε 50- 100 άτοµα, έχει ένα χαρακτήρα δηµόσιο αλλά πολύ περιορισµένο. Είναι ένας δηµόσιος χώρος των 100 προσώπων. Ένα ανοιχτό προ-φίλ στο Facebook, όµως, µε 5.000 φίλους είναι ταυτόσηµο µε ένα Μέσο. Ένας κληρικός που δηµοσιεύει ειδήσεις στο προφίλ του κι ενηµε-ρώνει το κοινό του σε ένα ανοιχτό προφίλ, λει-τουργεί όπως ένα έντυπο ή ηλεκτρονικό Μέσο. Απλά δεν το κάνει επαγγελµατικά», επισηµαί-νει η κ. ∆εληγιάννη.

Μαγνήτης για trolling Όσο για τους κινδύνους που µπορεί να κρύ-

βει το Facebook, ο µεγαλύτερος δεν είναι άλλος από το… τρόλινγκ ή αλλιώς πείραγµα, κοροϊδία. «Οι χώροι που είναι οργανωµένοι, ρυθµισµένοι, περιχαρακωµένοι τραβάνε την προσοχή των ανθρώπων που θέλουν να κα-

ΕΡΕΥΝΑ

Ο µητροπολίτης Αιτωλίας κ. Κοσµάς. Με εγκύκλιο του πριν δύο χρόνια συνιστούσε στους κληρικούς του «να είναι φειδωλοί και προσεκτικοί όσον αφορά στα µέσα κοινωνι-κής δικτύωσης»...

ΦΩ

ΤΟ: Χ

ρήστ

ος Μ

πόνη

ς


ταλύσουν αυτή την ιεραρχία, τη ρύθµιση, να δράσουν “αναρχικά” και να κάνουν πλάκα µε τα ζητήµατα της θρησκείας», εξηγεί η κ. ∆ε-ληγιάννη. «Από τη στιγµή που ένας κληρικός αποδέχεται το Facebook και θέλει να έχει προ-φίλ σε αυτό, πρέπει να γνωρίζει και ποιοι είναι οι κίνδυνοι. Να προσπαθεί να µην εκτίθεται. Πρέπει να είναι υποψιασµένος όταν χρησιµο-ποιεί το Facebook ότι βρίσκεται σε ένα δηµό-σιο χώρο και µπορεί να τον κοροϊδέψουν. Ειδι-κά όταν παρουσιάζει απόψεις και ειδήσεις που τυχαίνει να διχάζουν κόσµο. Τα εκκλησιαστικά θέµατα είναι ευαίσθητα και µπορεί να προκα-λέσουν διχογνωµίες κι αντικρουόµενες από-ψεις», συµπληρώνει η κ. ∆εληγιάννη. Ο π. Γε-ώργιος Βασιλείου υποστηρίζει ότι η προστασία από τους κινδύνους του Facebook επαφίεται στην ευχέρεια του κάθε χρήστη. Συνιστά, δε, στου κληρικούς να είναι ιδιαίτερα προσεκτι-κοί µε τα προσωπικά δεδοµένα που εκθέτουν στην κοινή θέα του διαδικτύου. Σε αυτό συµ-φωνεί και η κ. ∆εληγιάννη. «Ένας κληρικός πρέπει να προσέχει πέντε φορές περισσότερο τις αναρτήσεις του. Ανάλογα, βέβαια, και µε τον αριθµό των διαδικτυακών φίλων που έχει», αναφέρει. Όσο για τα προφίλ των ενοριών στο Facebook, η κ. ∆εληγιάννη, σχολιάζοντας την εγκύκλιο της ∆ΙΣ, θεωρεί ότι είναι λογικό να υπάρχουν περιορισµοί γιατί η ενορία είναι δη-µόσιος φορέας κι έχει άλλη οντότητα στο χώρο της Εκκλησίας.

∆εν υπάρχει «ου… κοινοποιήσεις»Σε µια εποχή που οι περισσότεροι άνθρωποι

είναι συνέχεια συνδεδεµένοι στο διαδίκτυο και δικτυωµένοι στα κοινωνικά µέσα, ακόµη και οι πιο παραδοσιακοί του εκκλησιαστικού χώρου δεν µπορούν να απαγορεύσουν τη δηµιουργία προφίλ κληρικών κι ενοριών στο Facebook, ίσως ούτε καν να περιορίσουν τη χρήση του.Η εγκύκλιος της ∆ΙΣ, σεβόµενη την προσω-

πική ελευθερία των κληρικών, δεν απαγορεύει τη χρήση των κοινωνικών δικτύων. Ωστόσο, επιθυµεί να βάλει ορισµένους, ζωτικής σηµα-σίας, κανόνες στο άναρχο διαδίκτυο. Μπορεί

ΕΡΕΥΝΑ

οι απαιτήσεις της εποχής κι οι τεχνολογικές εξελίξεις να θέλουν την Εκκλησία να προσπα-θεί να προσεγγίσει τους ανθρώπους µε όλα τα µέσα, ακόµη και µε το Facebook, καλό είναι, όµως, να τηρούνται όχι απλά τα προσχήµατα από τους φέροντες το ιερατικό σχήµα αλλά και η ουσία της ορθής χρήσης των κοινωνικών δικτύων. Οι κίνδυνοι που κρύβει το Facebook είναι ίδιοι για όλους, κληρικούς και λαϊκούς. Επαφίεται στον καθένα πόση σηµασία θα τους δώσει και µε ποιον τρόπο θα διαφυλάξει τη δι-αδικτυακή του εικόνα.Μπορεί οι δέκα εντολές που δόθηκαν στον

Μωυσή χιλιάδες χρόνια πριν να µην περιλαµ-βάνουν απαγορεύσεις σχετικά µε την (κατά)χρηση των µέσων κοινωνικής δικτύωσης, αν τους προβάλλουµε, όµως, στο σήµερα, περιέ-χουν διαχρονικές αξίες και κανόνες που καλό είναι να διέπουν και τη διαδικτυακή µας ζωή.

Αυτοί που αξιοποίησαν την ευκαιρίαΤι γίνεται µε τις προϊσταµένες αρχές των

ιερέων στο Facebook; Αρκετές είναι οι µη-τροπόλεις της χώρας τις οποίες συναντάµε εκεί. Από τις πιο ενεργές µητροπόλεις στο Facebook είναι η µητρόπολη Βεροίας που αριθµεί σχεδόν 6.500 ακόλουθους. Η σελίδα ενηµερώνεται καθηµερινά µε θέµατα κυρίως από την ιστοσελίδα που διαθέτει η µητρόπολη, διάφορα άρθρα θρησκευτικού περιεχοµένου, ακόµη και µε φωτογραφίες και βίντεο από τα ταξίδια του µητροπολίτη και των συνεργατών του. Η µητρόπολη Βεροίας δεν περιορίζεται σε µια µόνο σελίδα. ∆ιαθέτει και δεύτερη στο όνοµα του γραφείου τύπου της. Η σελίδα αυτή αριθµεί 5.000 φίλους κι ενηµερώνεται ακόµη πιο συχνά από την πρώτη. Οι αναρτήσεις της είναι παρόµοιες. Σε αυτήν, όµως, ο χρήστης µπορεί να διαβάσει σκέψεις και απόψεις του ιερέα που τη διαχειρίζεται, τις οποίες υπογρά-φει µε τα αρχικά του ονόµατός του. Ιδιαίτερα ενεργή, µε 5.000 φίλους κι αυτή,

είναι και η σελίδα που έχει στο Facebook η µητρόπολη Σύρου. Σε αυτήν κυριαρχούν οι φωτογραφίες του µητροπολίτη κ. ∆ωρόθεου. Φωτογραφίες από τις ακολουθίες στις οποίες

Ένα ανοιχτό προφίλ στο Facebook, με 5.000 φίλους είναι ταυτό-σημο με ένα Μέσο. Ένας κληρικός που δημοσιεύει ειδήσεις στο προφίλ του κι ενημερώνει το κοινό του σε ένα ανοιχτό προφίλ, λειτουργεί όπως ένα έντυπο ή ηλε-κτρονικό Μέσο.

““


ΕΡΕΥΝΑ

συµµετέχει, τις δραστηριότητές του καθώς και από τα ταξίδια του ανά την Ελλάδα. Ξεχωριστή παρουσία στο Facebook έχει η

µητρόπολη Ιλίου. Η δηµιουργία σελίδας της µητρόπολης στο Facebook, η οποία αριθµεί περίπου 5.150 ακολούθους, ήταν προσωπική ιδέα και σκέψη του ίδιου του µητροπολίτη κ. Αθηναγόρα κι ένα από τα πρώτα πράγµατα που έκανε µόλις ανέλαβε το 2010 την ποιµαντορία της νεοσύστατης Μητρόπολης Ιλίου. Σε αυτήν τη σελίδα, η Μητρόπολη αναρτά όλες τις δρα-στηριότητές της, τις ακολουθίες στις οποίες συµµετέχει ο κ. Αθηναγόρας καθώς και φω-τογραφίες και κείµενα που σχετίζονται µε τις δράσεις των ενοριών της. Αν και πρόκειται για µια µεγάλη σε πληθυ-

σµό και σπουδαιότητα µητρόπολη, η σελίδα της µητρόπολης Θεσσαλονίκης στο Facebook έχει σχετικά µικρό κοινό. Αριθµεί 3.320 ακο-λούθους. Το αξιοσηµείωτο στη συγκεκριµένη σελίδα είναι ότι προβάλλει, µέσω του καναλιού που διαθέτει η Μητροπόλη στο Youtube, σε ζωντανή µετάδοση όλες τις ακολουθίες στις οποίες συµµετέχει ο µητροπολίτης κ. Άνθιµος.

Το προφίλ του ΣεβασµιώτατουΕκτός από τις σελίδες των µητροπόλεων στο

Facebook, έχουµε και αυτές των ίδιων των µητροπολιτών. Σχετικά λίγοι, αλλά µε ενεργή παρουσία, είναι οι ιεράρχες που διατηρούν προφίλ στο δηµοφιλέστατο κοινωνικό δίκτυο. Για αρκετούς, έχουν φτιάξει σελίδα την οποία διαχειρίζονται «φίλοι» ή «θαυµαστές» τους. Χαρακτηριστικό παράδειγµα αποτελεί ο µη-τροπολίτης Μεσογαίας. Ο κ. Νικόλαος δεν διαθέτει προσωπικό προφίλ στο Facebook. Άνθρωποι, όµως, που θαυµάζουν το έργο του έχουν φτιάξει δύο διαφορετικές σελίδες στις οποίες αναρτούν οµιλίες, άρθρα και γενικά ό,τι σχετίζεται µε τις δραστηριότητες του µητροπο-λίτη. ∆ιευκρινίζουν, µάλιστα, στους περίπου 7.300 και τους 5.600 αντίστοιχα χρήστες του Facebook που παρακολουθούν κάθε µια από τις σελίδες αυτές ότι τα µηνύµατα που στέλ-

νουν δεν τα διαβάζει ο σεβασµιώτατος γιατί οι σελίδες είναι δηµιουργήµατα των διαδικτυα-κών του φίλων κι εκείνος δεν έχει καµία σχέση µε αυτές. Εκείνος που διαθέτει δηµόσια σελίδα αλλά

και προσωπικό προφίλ το οποίο ενηµερώ-νει σχεδόν καθηµερινά, ήταν, µάλιστα, από τους πρωτοπόρους που έφτιαξαν προφίλ στο Facebook, είναι ο µητροπολίτης Προύσης κ. Ελπιδοφόρος Λαµπρινιάδης. Ο κ. Εκπιδοφό-ρος, ενεργός χρήστης του κοινωνικού δικτύου, ανεβάζει φωτογραφίες από τα ταξίδια και τις επισκέψεις του σε διάφορα µέρη καθώς και από ακολουθίες στις οποίες συµµετέχει. Κοι-νοποιεί, επίσης, φωτογραφίες που σχετίζονται µε τις δραστηριότητές του από άλλες σελίδες του διαδικτύου.

Κοινωνικά δικτυωµένοι ναοίΕν έτει 2015, προφίλ στο Facebook διαθέ-

τουν µέχρι και… οι οίκοι του Θεού. Τα προφίλ στο όνοµα ναών και ενοριών είναι αναρίθµητα. Μπορεί να µην είναι δύσκολο να βρεις πλέον έναν ναό στο Facebook, είναι όµως δύσκολο να βρεις ποιος ακριβώς διαχειρίζεται τη σελίδα στο όνοµά του. Αν πρόκειται για εφηµέριο του ναού, αν είναι κάποιο άτοµο από την επιτρο-πή ή κάποιος εθελοντής που συµµετέχει στις δράσεις του ναού ή και όλοι αυτοί µαζί. Οι σε-λίδες των ναών προσπαθούν να προσελκύσουν άτοµα νεαρής ηλικίας καθώς αυτά αγαπούν ιδιαίτερα τα κοινωνικά δίκτυα κι επιδίδονται σε… likes και shares. Ενδεικτικό είναι το πα-ράδειγµα του Ιερού Ναού Αγίου Προφήτου Ηλιού Πυλαίας Θεσσαλονίκης που έχει συγκε-ντρώσει 8.700 περίπου χρήστες να ακολου-θούν τη σελίδα του. Πρόκειται για µια ιδιαίτερα ενεργή ενορία, όχι µόνο σε κατηχητικές και φιλανθρωπικές δραστηριότητες αλλά και δι-αδικτυακά. Η σελίδα του ναού ενηµερώνεται περισσότερες από µία φορές την ηµέρα µε τις ενοριακές της δράσεις, θεολογικά µηνύµατα και άρθρα θρησκευτικού περιεχοµένου .


ΕΡΕΥΝΑ

Πάνω αριστερά: Η σελίδα της Ι.Μ. Ιλίου, ∆εξιά: Η σελίδα των υποστηρικτών του Μητροπολίτη ΜεσογαίαςΚάτω αριστερά: Η σελίδα της Ι.Μ. Βεροίας, ∆εξιά: Η σελίδα της Ι.Μ. Σύρου


ΣΤΟΝ Γιώργο Φερδή

Τ ο Εσθονικό εκκλησια-στικό ζήτηµα έχει φέρει αρκετές φορές Κωνστα-

ντινούπολη και Μόσχα στα όρια της ρήξης. Σε µια χώρα που δεν ξεπερνά το 1,5 εκατοµµύριο κα-τοίκους, το Πατριαρχείο της Ρω-σίας επιµένει να διατηρεί δική του εκκλησιαστική παρουσία µοιράζοντας τους λιγοστούς Ορ-θοδόξους της περιοχής σε δυο «στρατόπεδα». Ο επικεφαλής της αυτόνοµης Εκκλησίας της Εσθονίας, µητροπολίτης Ταλλί-νης και Πάσης Εσθονίας κ. Στέ-

φανος, µίλησε στο «Ορθοδοξία Info» και περιέγραψε την κατά-σταση που βιώνει τα τελευταία 16 χρόνια που βρίσκεται εκεί. Για τον κ. Στέφανο η ρωσική εκκλησιαστική παρουσία στην µικρή χώρα της Βαλτικής είναι «κατακτητική» και όχι τοπική. Κύπριος στην καταγωγή, γεννη-µένος στο βελγικό Κονγκό ο κ. Στέφανος επιµένει πως οι δυο πλευρές πρέπει να επικοινωνή-σουν αν και όπως δηλώνει «κάτι τέτοιο θα πάρει πολύ καιρό για να γίνει εφικτό».

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Η ΑΝΟΙΚΤΗΠΛΗΓΗΤΟΥ ΕΣΘΟΝΙΚΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ


-Ποια είναι η κατάσταση σήµερα στην Εκκλησία της Εσθονίας;Η κατάσταση είναι διπλή. Πρώ-

τα είναι το εσωτερικό πρόβληµα, όταν παραλαµβάνεις µια Εκκλη-σία που καταστράφηκε και διαλύ-θηκε µε την βία για να ξαναβάλεις µπρος όλη την ζωή της Εκκλησί-ας είναι δύσκολο. ∆εν είναι µόνο τα πρακτικά θέµατα αλλά είναι και οι άνθρωποι που είναι πληγωµέ-νοι από αυτά που ζήσανε και ό,τι και να κάνεις υπάρχει πάντοτε η υποψία κυρίως όταν είσαι ξένος και δεν προέρχεσαι από την ίδια εσθονική κοινωνία. Με όλα αυτά τα προβλήµατα εµείς προχωράµε και το σηµαντικό που έχει γίνει εί-ναι η εκλογή των δύο επισκόπων που αυτό µας δίνει την δυνατότητα να έχουµε Σύνοδο της Εκκλησίας της Εσθονίας. Οπότε χρειάζεται να έχεις ορα-

µατισµό, συνέπεια, υποµονή και κατανόηση για πολλά πράγµατα δεν µπορείς να εφαρµόσεις τον ίδιο τρόπο ζωής που εφαρµόζου-µε παραδοσιακά στην Εκκλησία µας στην Εσθονία. Το δεύτερο θέµα που είναι το εξωτερικό, εί-ναι και το πιο δύσκολο. Η κατά-σταση της Εκκλησίας είναι αυτή που είναι και δικαίως το Πατρι-αρχείο επανέφερε την Αυτονοµία της Εκκλησίας µας. Οι άλλες ορ-θόδοξες Εκκλησίες, ασχέτως αν δεν εκφράζονται αρνητικά, δεν δείχνουν προθυµία διότι υπάρ-χουν σχέσεις ή πιέσεις από την Ρωσική Εκκλησία. Το εξωτερικό πρόβληµα είναι δύσκολο διότι πρώτα από όλα πρέπει να λυ-θούν οι διαφορές µε την Ρωσική Εκκλησία, φαίνεται όµως ότι κάτι τέτοιο θα πάρει πολύ καιρό για να γίνει εφικτό.

-Κι έτσι σε µια µικρή χώρα µε λι-γοστούς Ορθοδόξους υπάρχουν δυο Εκκλησίες. Πώς το αντιµε-τωπίζουν αυτό οι ντόπιοι; Η Ρωσική Εκκλησία ήρθε γιατί

διέλυσε µε την βία την Εκκλησία µας, εγκαταστάθηκε και νόµιζε ότι θα είναι για πάντα. Όµως ξέ-χασε ένα πράγµα ότι ο Εσθονός δεν υποκύπτει σε καµία κατάστα-


ση βίας. Όταν επανήρθε η ελευ-θερία στην Εσθονία, ο λαός που είναι καταπιεσµένος από την Ρω-σική Εκκλησία, σήκωσε κεφάλι και είπε εµείς υπάρχουµε, είµα-στε αυτόνοµοι από το 1923 και θέλουµε ξανά την Εκκλησία µας. Για λόγους οικονοµίας παρέ-

µειναν οι Ρώσοι τους οποίους και ανέχοµαι, ενώ παράλληλα ξαναβρήκαµε το ρυθµό της ζωής µας ως Εκκλησία Αυτόνοµη και τοπική. Η Ρωσική Εκκλησία δεν είναι τοπική αλλά κατακτητική που την ονοµάζουν δικαιοδοσία του Πατριαρχείου Μόσχας. Εγώ την ανέχοµαι και την δέχοµαι γιατί δεν θέλω να πληγωθεί το ρωσικό ποίµνιο που δεν καταλαβαίνει τις διαφορές και δεν θέλω να εµφα-νιστώ ως εκδικητής και κακός. Ο στόχος µας είναι η ένωση το ποί-µνιο µας είναι έτοιµο το ρωσικό ποίµνιο το θέλει, οι σχέσεις µας µεταξύ των ποιµνίων Εσθονικού και Ρωσικού είναι άριστες. Να σας φέρω ένα παράδειγµα

πολλά µυστήρια από Ρώσους πιστούς τελούνται σε ενορίες της δικής µας Εκκλησίας χωρίς κα-νένα κόστος ή πρόβληµα µε δική µου εντολή, όταν θες για να τελέ-σεις µια κηδεία στην ρωσική εκ-κλησία της Εσθονίας πεντακόσια

και χίλια ευρώ ενώ σε εµάς είναι δωρεάν τότε ο φτωχός Εσθονός θα πάει εκεί που µπορεί χωρίς πρόβληµα και διχασµό γιατί έχει πολλές οικογένειες γνώριµες και το περιβάλλον του είναι οικείο. Εποµένως τα δύο ποίµνια θέλουν την ένωση.

-Πώς την βλέπει η Ρωσία αυτήν την ένωση; Η Ρωσία το έχει πει καθαρά ή

θα υπαχθούµε σε αυτούς ή δεν θα γίνει η ένωση διότι έχει άλλους σκοπούς, επέκτασης.

-Εσείς τι τους λέτε;

Το µήνυµα µου είναι πάντοτε το ίδιο, ότι µια µέρα αυτοί που δηµιουργούν τα προβλήµατα για την ένωση των δύο εκκλησιών στην εσθονική γη, θα καταλάβουν ότι το συµφέρον της Ρωσικής Εκκλησίας δεν είναι να είµαστε εχθροί αλλά να είµαστε αδελφοί. Εµείς είµαστε έτοιµοι, εγώ έχω κάνει πολλές προτάσεις, δεν µ’ ενοχλεί να συνεχίσουν να υπάρ-χουν στην Εσθονία αρκεί να είναι συνεπείς, έντιµοι και να αναγνω-ρίσουν την δική µας Αυτονοµία. Το πρώτο πράγµα που πρέπει

να γίνει είναι να υπάρχει Κοινω-νία µεταξύ των δύο Εκκλησιών

““Η Ρωσική Εκκλησία δεν είναι τοπική αλλά κατακτητική που την ονομάζουν δικαιο-δοσία του Πατριαρχείου Μόσχας. Εγώ την ανέχομαι και την δέχομαι γιατί δεν θέλω να πληγωθεί το ρωσικό ποίμνιο


και εύχοµαι ήδη επί των ηµερών του Πατριάρχου Κυρίλλου που τον γνωρίζω και µε γνωρίζει να συµ-βεί. Ξέρουµε και οι δύο τι είναι αυτό που µας χωρίζει και αν θέλει µπορεί αµέσως να το λύσει.

- Στην Πανορθόδοξη Σύνοδο θα συµµετάσχουν τα Πατριαρχεία και οι Αυτοκέφαλες Εκκλησίες. Πιστεύετε πως θα έπρεπε να υπάρξει πρόβλεψη και για τις Αυτόνοµες; Είµαστε φανερά λυπηµένοι

εµείς και οι Φινλανδοί που µας έχουν παραµελήσει ασχέτως αν είµαστε Αυτόνοµες Εκκλησίες και θέλω να πιστεύω ότι στην αντιπροσωπία της Συνάξεως το 2016 µέσα στην οµάδα του Οι-κουµενικού µας Πατριαρχείου θα υπάρχουν εκπρόσωποι και των δύο Αυτόνοµων Εκκλησιών αυτό δεν είναι µόνο µια ευχή αλλά µια δικαιοσύνη και µια δικαίωση.

- Πώς είναι η ζωή ενός ορθόδο-ξου ιεράρχη σε µια περιοχή που οι ορθόδοξοι είναι µειοψηφία;


Εγώ είµαι του Εξωτερικού και της ∆ιασποράς, δεν µεγάλωσα σε ορθόδοξο έδαφος, πάντοτε ζούσα σε περιοχές που η Ορθο-δοξία ήταν µειονότητα και όχι µε παραδοσιακά στοιχεία και ρίζες. Ο αυθορµητισµός και η αγάπη του ορθόδοξου κόσµου όταν επι-σκέπτοµαι την Ελλάδα δεν είναι κάτι γνώριµο για µένα. Ζω πράγ-µατα και παραδόσεις σύµφωνα µε το ποίµνιο που έχω και µε την εθνικότητα που έχει αλλά αυτό το βαθύ εκκλησιαστικό φρόνη-µα που υπάρχει στις ορθόδοξες χώρες δεν το έχω γνωρίσει. Είχα την τύχη να µεγαλώσω κοντά στον Μακαριστό Μητροπολίτη Γαλλίας Μελέτιο (Καραµπίνη) ο οποίος µου έµαθε πολλά πράγµατα σύµ-φωνα πάντα µε την δυτική κουλ-τούρα, έτσι µπορώ να πω ότι όλος ο χειρισµός των πραγµάτων είναι σ’ ένα δυτικό πλαίσιο παρά σ’ ένα παραδοσιακό ορθόδοξο ας µην το πούµε ανατολίτικο. Όταν βρίσκοµαι στην Ελλάδα και

σε όποια άλλη ορθόδοξη χώρα χαίροµαι να έχω εκδηλώσεις

θαυµασµού και αγάπης, γεµάτες ενθουσιασµό και εµπιστοσύνη τις οποίες δεν βρίσκεις εύκολα στο εξωτερικό και αυτό αποτελεί εµπόδιο στην εργασία, παραµέ-νω ένας Μεσογειακός άνθρωπος που ζω σε ένα δυτικό περιβάλλον φιλήσυχο, σεβαστικό, φιλόξενο αλλά δεν έχει αυτό τον κοινωνικό εκκλησιαστικό τρόπο..

Από την τελευταία επίσκεψη του Ρώσου Πατριάρχη στην Εσθονία.

Μια επίσκεψη που δεν έδωσε τους καρπούς που επιθυμούσε η Μόσχα σε πολιτικό επίπεδο, δήλωσε όμως για μια ακόμη φορά τις προθέσεις της ισχυρής ρωσικής Εκκλησίας.

29 Απριλίου 1940 Γεννήθηκε στο Βελγικό Κογκό

1960-1968 Θεολογία στο σεµινάριο του Αγίου Σεργίου στο Παρίσι

και στη Σορβόννη.

1963 ∆ιάκονος

1968 Πρεσβύτερος

1987 Επίσκοπος Ναζιανζού,

µε έδρα τη Νίκαια.

1997Τοποτηρητής

της Εκκλησίας Εσθονίας

9 Μαρτίου 1999 Μητροπολίτης Ταλίννης και πάσης Εσθονίας µε σκοπό την αποκατάσταση της από το 1923 Αυτόνοµης Εκκλησίας Εσθονίας, η οποία διαλύθηκε κατά την περίοδο της Σοβιετικής

Ενώσεως.

ΣΤΑΘΜΟΙ ΖΩΗΣ


ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ


Μοναδική στα χρονικά δικαστική απόφαση που για πρώτη φορά ξεκαθαρίζει πως τα κρατικά δικαστήρια δεν παρεµβαίνουν σε

κρίσεις εκκλησιαστικών δικαστικών αρχών. Γιατί ακριβώς καθαιρέθηκε και τι ζητούσε

από το ΣτΕ ο πρώην κληρικός.

Ολόκληρη η απόφαση

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ

πρώην κληρικός κατέφυγε ΣτΕ Εκκλησίας επειδή καθαιρέθηκε για αρσενοκοιτία

στο

κατά της

ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ INFO | Του Ανδρέα Λουδάρου


Μια αν µη τι άλλο παρά-δοξη προσφυγή στο ανώτατο ακυρωτικό δι-

καστήριο από πρώην κληρικό κατά της απόφασης του Συνοδι-κού ∆ικαστηρίου που τον καθή-ρεσε, στάθηκε η αφορµή για µια ιδιαίτερα σηµαντική απόφαση του Γ Τµήµατος του Συµβουλίου της Επικρατείας. Ο πρώην πλέ-ον κληρικός, που υπηρετούσε σε Μητρόπολη της Βόρειας Ελ-λάδας, καταδικάστηκε από την εκκλησιαστική ∆ικαιοσύνη σε καθαίρεση, ύστερα από σωρεία καταγγελιών εις βάρος του για σκανδαλισµό πιστών. Συγκεκρι-µένα ο τέως κληρικός, ο οποίος είναι έγγαµος και πατέρας ανή-λικων παιδιών, είχε αναπτύξει οµοφυλοφιλικές σχέσεις σε τρεις χώρες. Στην Ελλάδα, την Αλβανία και την Κύπρο. Στην Αλβανία δε, οι ερωτικές του περιπέτειες απο-τέλεσαν αντικείµενο εκποµπής στον τηλεοπτικό σταθµό TOP όπου εκτός των άλλων εµφανί-στηκε βίντεο µε πρωταγωνιστή τον ίδιο κατά την διάρκεια σεξου-αλικής συνευρέσεως µε άνδρες. Στην Κύπρο και συγκεκριµένα στα Κατεχόµενα ο συγκεκριµένος είχε συλληφθεί σε σεξουαλικές περιπτύξεις µε Τουρκοκύπριους στρατιώτες ενώ στην Ελλάδα τον είχε καταγγείλει οδηγός φορτη-γού, ο οποίος δέχθηκε σεξουαλι-κή παρενόχληση από τον κληρικό που νωρίτερα έκανε ωτοστόπ στην εθνική οδό στο ύψος της Θήβας. Η υπόθεση θα ήταν ίσως µια

ακόµη άνευ ιδιαίτερης σηµασίας, αν ο καταδικασθείς κληρικός δεν προσέφευγε στο Συµβούλιο της Επικρατείας κατά της Εκκλησίας της Ελλάδος, ζητώντας την ακύ-ρωση της καταδικαστικής από-φασης και την επιστροφή του στις τάξεις του Κλήρου. Ο λόγος που επικαλέστηκε; Εκτός από διάφο-ρους άλλους που έχουν να κάνουν µε τυπικά θέµατα, υποστήριξε ούτε λίγο ούτε πολύ πως οι οµο-φυλοφιλικές σχέσεις δεν αποτε-λούν λόγο καθαίρεσης. Επιπλέον, επικαλέστηκε την απόφαση του

Φορέας «θρησκευτικής αυτονοµίας» έναντι του ΚράτουςΗ προσφυγή στο ΣτΕ κατά της

Εκκλησίας της Ελλάδος από τον συγκεκριµένο πολίτη µπορεί να προκάλεσε θυµηδία αρχικά, στην πορεία απέκτησε µια ιδιαίτερη σηµασία, αφού η απόφαση που προκάλεσε δίνει στην Εκκλησία της Ελλάδος χαρακτηριστικά φο-ρέα «θρησκευτικής αυτονοµίας», υπηρετώντας την αρχή των δια-κριτών ρόλων µεταξύ Εκκλησίας – Κράτους και ξεκαθαρίζοντας µε σαφήνεια πως από την στιγµή που οι κανόνες και οι αποφά-σεις των οργάνων της Εκκλησίας µπορούν επιτρεπτά να θεσπίζουν περιορισµούς σε συνταγµατικές ελευθερίες των µελών της Εκ-κλησίας, εάν αυτό επιβάλλει η συνέπεια στις δογµατικές αρ-

χές και παραδόσεις της Εκκλη-σίας. Στο πλαίσιο αυτό η Πολιτεία δεν έχει δικαίωµα, µέσω των δικαστηρίων της, να υποχρεώσει την Εκκλησία να εξακολουθεί να δέχεται στους κόλπους της κληρικό ή λαϊκό µέλος της, που παραβιάζει τις αρχές και τη δι-δασκαλία της, επικαλούµενο τις συνταγµατικές του ελευθερίες.

«Οι κληρικοί της Ανατολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, συντα-χθέντες µε το δόγµα της, έχουν εν γνώσει τους και εκουσίως αποδεχθεί την υπακοή στις θε-µελιώδεις πνευµατικές αρχές και ιερές της παραδόσεις, καθώς και στους ιερούς αποστολικούς και συνοδικούς της κανόνες, ως εκ τούτου δε, υπόκεινται, λόγω και του δηµοσίου λειτουργήµατός τους, σε περιορισµούς και ιδιαί-τερες υποχρεώσεις ως προς την συµπεριφορά στον ιδιωτικό τους βίο, συνεπεία των οποίων τελούν προφανώς σε ειδικές συνθήκες, οι οποίες επιτρέπουν την παρέµ-βαση της Εκκλησίας, ως έναν βαθµό, στην άσκηση ορισµένων δικαιωµάτων και ελευθεριών τους, ως πολιτών, όπως είναι το δικαίωµα σεβασµού της ατο-µικής και οικογενειακής τους

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ

Διαβάστε ολόκληρη την

απόφαση του ΣτΕ στο

www.orthodoxia.

infoΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΤΕ ΤΟΝ ΚΩΔΙΚΑ

Ευρωπαϊκού ∆ικαστηρίου ∆ικαι-ωµάτων του Ανθρώπου «Βαλλια-νάτος και άλλοι κατά Ελλάδας» µε αφορµή την υπόθεση της επέκτα-σης του συµφώνου συµβίωσης στους οµοφυλόφιλους, προκει-µένου να στηρίξει τον ισχυρισµό ότι η τιµωρία κληρικού λόγω του σεξουαλικού του προσανατολι-σµού αποτελεί και διάκριση σε βάρος και παράβαση του δικαι-ώµατος στην ιδιωτική ζωή, το οποίο προστατεύεται και από το Σύνταγµα και από την Ευρωπα-ϊκή Σύµβαση ∆ικαιωµάτων του Ανθρώπου. Κατά τον ίδιο «σύµ-φωνα µε τους ιερούς κανόνες δεν υφίσταται αδίκηµα αρσενοκοιτίας που επισύρει τη συγκεκριµένη ποινή (σ.σ. της καθαίρεσης) αλλά µόνον αµάρτηµα αρσενοκοιτίας που τιµωρείται µε το πνευµατικό επιτίµιο της µακρόχρονης απα-γορεύσεως της µεταλήψεως». Το ΣτΕ αρνήθηκε να εξετάσει την ορθότητα της ερµηνείας των ιε-ρών κανόνων από τα δικαστήρια της Εκκλησίας κρίνοντας ότι κάτι τέτοιο δεν είναι καθήκον του κρα-τικού δικαστή.


ζωής, στον πυρήνα του οποίου ανάγεται και η δραστηριότητά τους σχετικά µε την ερωτική τους ζωή και τις ερωτικές τους προτι-µήσεις» σηµειώνεται χαρακτηρι-στικά στην 4596/2014 απόφαση του Γ Τµήµατος του ΣτΕ. Μάλιστα συµπληρώνεται πως

«Η παρέµβαση αυτή δικαιολο-γείται, ενόψει και της αυτονοµίας που απολαµβάνει, κατά το άρθρο 3 παρ. 1 του Συντάγµατος, αλλά και το άρθρο 9 της ΕΣ∆Α, ερ-µηνευόµενο υπό το φως του άρθρου 11 αυτής, η Ορθό-δοξη Εκκλησία της Ελλάδος, βάσει της οποίας έχει δικαίωµα, υπερασπιζόµενη τις πεποιθή-σεις της, που είναι δυνατόν να διαφέρουν αρκετά από εκείνες της Πολιτείας, να απαιτήσει από τους υπηρετούντες αυτήν θρησκευτικούς λειτουργούς, λόγω και της φύσεως της πνευ-µατικής πρωτίστως σχέσεως που τους συνδέει µε το πρόσωπό της, συγκεκριµένη συµπεριφορά, έτσι ώστε τόσο ο ιδιωτικός όσο και ο επαγγελµατικός τους βίος να συµβαδίζει µε τις διδασκα-λίες της και να µην υπονοµεύει το κύρος και την αξιοπιστία της. Εν προκειµένω, η σύναψη από τον αιτούντα ερωτικών σχέσεων µε άτοµα του ιδίου φύλου, …, αποτελούσε κατά την άποψη της Εκκλησίας της Ελλάδος, … συ-µπεριφορά αντίθετη µε τις πνευ-µατικές της αξίες και τη διδασκα-λία της, ενώ διέρρηξε και τους δεσµούς αυξηµένης πίστεως και εµπιστοσύνης που έπρεπε να τον συνδέουν µαζί της».

Αξίζει να σηµειωθεί ότι από το κείµενο της δικαστικής από-φασης δεν προκύπτει ούτε ότι ο κληρικός διέψευσε τις οµοφυ-λοφιλικές σχέσεις ούτε όµως ότι τις επιβεβαίωσε. Αυτό όµως που κατόρθωσε να επιβεβαιώ-σει µε την κίνηση του αυτή, ήταν η άρνηση του ΣτΕ να µετατραπεί σε ένα είδος «Εφετείου» για τις αποφάσεις των εκκλησιαστικών δικαστηρίων, ερµηνεύοντας ιε-ρούς κανόνες.

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ

Παρά την παραδοξότητα της προσφυγής, την οποία εν μέρει τονίζει το ΣτΕ αναφέροντας στην απόφαση του μεγάλο μέρος του κατηγορητηρίου και της απόφασης των εκκλησιαστικών

δικαστηρίων, το δεδικασμένο που δημιουργήθηκε για το μέλλον αντίστοιχων υποθέσεων είναι ιδιαίτερα σημαντικό.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΠΟΥΤΑΡΗΣΟ Δήμαρχος Θεσσαλονίκης, «εξομο-λογείται» στο Ορθοδοξία Info και απαντά με πίστη στις θέσεις του.

Στην Σοφία Καρεκλά[ ]



Επιµένει να δηλώνει ότι πιστεύ-ει σε µια ανώτερη δύναµη. Με τους δικούς του όρους, όµως. Οι εµπειρίες του στο Άγιο Όρος τον έχουν στιγµατίσει. Ωστόσο, θεωρεί τον Άθωνα ως κάτι ξε-χωριστό από την Εκκλησία. Αν και δεν το λέει στον µητροπολίτη Θεσσαλονίκης, δεν του αρέσει να ακούει τον εθνικό ύµνο στους ναούς, ενώ διαφωνεί µε τον κ. Άνθιµο και για το Μακεδονικό. Ο δήµαρχος Θεσσαλονίκης, ένα από τα πιο δηµοφιλή πρόσωπα της πόλης, µιλά ανοιχτά για όλα αλλά αποφεύγει την… ανοιχτή αντιπαράθεση. Συµφωνεί µε τη δηµιουργία τζαµιού στη Θεσσα-λονίκη αλλά δεν θα το έχτιζε ο ίδιος. Ούτε πρόκειται να παντρέ-ψει γκέι ζευγάρι, κι ας είναι θερ-µός υποστηρικτής τους, αν δεν νοµιµοποιηθεί από την πολιτεία ο γάµος µεταξύ οµοφυλοφίλων. Ο κ. Γιάννης Μπουτάρης έχει τη δική του φιλοσοφία στο θέµα της θρησκείας. Μπορεί να µην τον αφορούν, όπως λέει, οι θεο-λογικές αναζητήσεις, έχει άπο-ψη όµως για τα εκκλησιαστικά ζητήµατα και την υποστηρίζει.

-Με την άνοδο του Σύριζα στην εξουσία, πώς βλέπετε τις σχέ-σεις Εκκλησίας- Κράτους;Αν εξαιρέσεις ορισµένους άθε-ους που έχει µέσα ο Σύριζα, αλλά άθεους µπορείς να βρεις κι αλλού, δεν βλέπω να υπάρχει κά-ποιο ιδιαίτερο πρόβληµα. Και δεν καταλαβαίνω και γιατί να υπάρχει ιδιαίτερο πρόβληµα.

-Πολλοί από τον χώρο της εκ-κλησίας ήταν, κι είναι ακόµη, επιφυλακτικοί απέναντι στον Σύριζα.Όχι µόνο από τον χώρο της εκ-κλησίας. Από παντού είναι επι-φυλακτικοί. Αυτό δεν πάει να πει τίποτα. Έχουµε µια κυβέρνηση εκλεγµένη η οποία έχει ορισµένα βασικά πράγµατα που πρέπει να κάνει τα οποία έχει υποσχεθεί. Ένα από αυτά είναι µια σειρά µε-ταρρυθµίσεων έτσι ώστε το κρά-

τος να αρχίσει να λειτουργεί, να γίνει πιο αποτελεσµατικό. Οφεί-λουµε να βοηθήσουµε την κυβέρ-νηση να τηρήσει τις υποσχέσεις της. Ελπίζω να είναι συνεπής και να τα πάει καλά.

-Τόσο εσείς όσο και η πλειοψη-φία των δηµοτικών συµβούλων της παράταξής σας ορκιστήκατε µε πολιτικό όρκο. Πώς κρίνετε την επιλογή του Σύριζα να κάνει το ίδιο; Πρέπει να καταργηθεί ο θρησκευτικός όρκος;Υπάρχει µια µερίδα ιερωµένων, διάβασα, µάλιστα, ένα άρθρο του Άνθιµου Αλεξανδρουπόλεως και τις ίδιες θέσεις περίπου σε άρ-θρο του µητροπολίτη Αργολίδος, οι οποίοι ξεκάθαρα δηλώνουν ότι απαγορεύεται να δίνεις όρκο θρησκευτικό, είτε πρόκειται για πολιτικές περιστάσεις, είτε στα

δικαστήρια. Είµαι απόλυτα σύµ-φωνος µε αυτό. Ο όρκος είναι ένα πολύ σοβαρό πράγµα για να το έχουµε ψωµοτύρι. Νοµίζω και από την Αγία Γραφή υπάρχει ένας προσανατολισµός πότε να δίδε-ται ο θρησκευτικός όρκος. Εµείς το έχουµε παραξηλώσει λιγάκι. Εφόσον το κράτος είναι πολιτική εξουσία, η ορκοµωσία που θα δώσει ο πολιτικός είναι ο όρκος τιµής. Περιττεύει ο όρκος στον Θεό.

-Μιας και αναφερθήκατε στην Αγία Γραφή, διαβάζετε εκκλη-σιαστικά βιβλία; Ασχολείστε µε εκκλησιαστικά θέµατα;Έχω ασχοληθεί πάρα πολύ µε όλα αυτά τα θέµατα της ψυχικής προσέγγισης µε το θείο. Αυτό µε έκανε να καταλήξω σε κάποιες απόψεις περί θρησκείας, όπως


ΦΩΤΟ: Ζάχος Καρεκλάς


για παράδειγµα σχετικά µε την αποτέφρωση.

-Είστε από τους πλέον θερµούς υποστηρικτές της καύσης των νεκρών.Το δόγµα δεν απαγορεύει την αποτέφρωση. Η υγιεινή του ση-µερινού κόσµου, µάλιστα, την επιβάλλει. ∆εν υπάρχει πλέον πολύς χώρος για νεκροταφεία. Παλαιότερα, ο χρόνος για την εκταφή ενός νεκρού ήταν τα δέκα χρόνια, τώρα έχει µειωθεί στα τρία. Τα χώµατα έχουν µπου-κώσει. Τα σώµατα δεν λιώνουν κι αυτό δηµιουργεί πάρα πολλά προβλήµατα. Από τη στιγµή που το δόγµα δεν απαγορεύει στην ουσία την καύση, αφού σε όλες τις εκκλησίες, και τις ορθόδοξες, δεν απαγορεύεται η καύση, γιατί να µην εφαρµόζεται κι εδώ; Το πρόβληµα δεν είναι η καύση αυτή καθεαυτή. Για µένα το πρό-βληµα είναι αν θα γίνει η εξόδιος ακολουθία ή όχι. Τι λέει ο λαός; “Να µην πάει ο άνθρωπός µου αδιάβαστος”. Όταν πέθανε η γυ-ναίκα µου, δεν µου επέτρεπαν να κάνω εξόδιο ακολουθία επειδή θα πήγαινε για καύση. Τελικά, έφερα τον παπά από το χωριό µου και την διάβασε κανονικά. Στο σπίτι, βέβαια, όχι στην εκκλησία. Θα µπορούσα να κάνω µια πο-µπώδη εξόδιο ακολουθία στην εκκλησία λέγοντας ψέµατα ότι θα θάψω την γυναίκα µου στο χωριό και τελικά να την πάω στο φούρνο. Είπα όµως και στον µητροπολίτη Άνθιµο, όταν είχαµε αυτή σχετική συζήτηση σε ανύποπτο χρόνο, µην µε αναγκάζεις για ένα τέτοιο σοβαρό θέµα να πω ψέµατα. Σε αυτό επιµένω. Θεωρώ ότι είναι λάθος η θέση της Ιεράς Συνόδου να απαγορεύεται η εξόδιος ακο-λουθία για τον νεκρό που πρόκει-ται να πάει για καύση.

-Σε ποια φάση βρίσκεται το ζή-τηµα στη Θεσσαλονίκη; Πέρσι είχατε δηλώσει ότι το 2015 η πόλη θα αποκτήσει αποτεφρω-τήριο. Που έχει φθάσει το συ-γκεκριµένο θέµα;

Το έχουµε προχωρήσει πολύ. Μετά από την τροποποιηµένη απόφαση του υπουργείου Περι-βάλλοντος ότι το αποτεφρωτή-ριο δεν είναι απαραίτητο να γίνει µέσα σε νεκροταφείο, είµαστε στην οριστικοποίηση της ανα-ζήτησης χώρου όπου θα γίνει το αποτεφρωτήριο. Είναι ορισµένα περιβαλλοντικά θέµατα που πρέ-πει να ληφθούν υπόψιν. Ελπίζου-µε, όντως, µέσα στο 2015 να έχει λυθεί το θέµα.

-Κάποια δηµοσιεύµατα ανέφε-ραν τη Σίνδο ως πιθανό µέρος.Η βιοµηχανική ζώνη της Σίνδου είναι ένας πιθανός χώρος και µά-λιστα ενδείκνυται γιατί έχει πολύ καλή πρόσβαση από πολλά µέρη. Σε µια συνάντηση που είχαµε τε-λευταία µε τους δηµάρχους του συγκροτήµατος, συµφώνησαν όλοι, εκτός από τον ∆ήµαρχο ∆έλ-τα, ότι η βιοµηχανική ζώνη της Σίνδου είναι ο καλύτερος χώρος για τη δηµιουργία αποτεφρωτήρι-ου. Επειδή δεν είναι ωραίο να µα-


λώνουµε για τέτοια σοβαρά πράγ-µατα, νοµίζω θα καταφέρουµε να βρούµε λύση.

-Πώς πάει η συγκατοίκηση µε τον µητροπολίτη Θεσσαλονίκης; Στο παρελθόν έχετε ανταλλάξει βαρείς χαρακτηρισµούς, τώρα πώς είναι οι σχέσεις σας στη δεύτερη θητεία σας ως δήµαρ-χος;Είµαι πάντα της άποψης ότι µε τον καβγά δεν βγαίνει άκρη. Ο µητρο-πολίτης είναι ο θρησκευτικός αρ-

«Το πρόβληµα δεν είναι η καύση αυτή καθεαυτή. Για µένα το πρόβληµα είναι αν θα γίνει η εξόδιος ακολουθία ή όχι. Τι λέει ο λαός; “Να µην πάει ο άνθρωπός µου αδιάβαστος” »[ ]

ΦΩΤΟ: Βασίλης Παπαδόπουλος


χηγός της πόλης και ο δήµαρχος είναι ο πολιτικός αρχηγός. Είπαµε µε τον Άνθιµο «ποια πράγµατα µας ενώνουν»; Έχουµε πράγ-µατα κοινά. Είναι τα συσσίτια, η φιλανθρωπία, η περίθαλψη των φτωχών και των αστέγων. Έχουµε και πράγµατα που µας χωρίζουν, όπως είναι το θέµα του Μακε-δονικού. Κι εγώ ενοχλούµαι µε κάποια πράγµατα, όπως για πα-ράδειγµα όταν ψέλνουν µέσα στην εκκλησία τον εθνικό ύµνο αλλά δεν το λέω ιδιαίτερα στον Άνθιµο. Από την ώρα που βρήκαµε αυτό το modus vivendi και συζητάµε ήρεµα, νοµίζω ότι δεν έχουµε πρόβληµα.

-Υπάρχουν τοµείς που θα µπο-ρούσατε να συνεργαστείτε;Ήδη συνεργαζόµαστε στα συσσί-τια. Μας εξυπηρέτησε ο µητρο-πολίτης, δίνοντάς µας, µέχρι να γίνει ο δικός µας χώρος αστέγων, το φιλοξενείο του Παπαφείου. Ακόµη, συζητάµε για το γηρο-κοµείο των τυφλών στο οποίο είναι πρόεδρος ο κ. Άνθιµος. ∆ι-ευκολύναµε τις συζητήσεις που γινόντουσαν µεταξύ Παπαφείου και Μετρό για τις αποζηµιώσεις. Γενικά, µεσολαβούµε όπου µπο-ρούµε για να διευκολυνθεί το έργο της εκκλησίας.

-Έχετε κατηγορηθεί πολλές φο-ρές ότι είστε παραπάνω από το συνηθισµένο φιλικός προς τους Τούρκους. Υποστηρίξατε ότι στόχος σας είναι η προσέλκυση τουριστών κι η αναβάθµιση της πόλης. Έχει αποδώσει αυτή η προσέγγιση;Αυτή η προσέγγιση µε τους Τούρ-κους έχει τη βασική αρχή ότι µε τον καβγά δεν βγαίνει τίποτα. Με τους γείτονές µας πρέπει να έχουµε φιλικές σχέσεις. Έχουµε κάνει το ίδιο βήµα και µε την Αλ-βανία. Έχουµε την ίδια λογική και µε τα Σκόπια. Μια µεγάλη πλει-ονότητα Σκοπιανών, το λέω από πολύ προσωπικές εµπειρίες, εάν αύριο έλειπε ο Γκρουέφσκι, θα συµφωνούσε στη σύνθετη ονο-µασία για όλες τις χρήσεις. Με τη

Βουλγαρία, επίσης, έχουµε πολύ καλές σχέσεις. Με την Τουρκία, εκτός από το ότι είµαστε γείτονες, έχουµε ένα επιπλέον κοινό στοιχείο. Έχουµε 500 χρόνια οθωµανική παρουσία στη Θεσσαλονίκη. Η προσέγγιση µε τους Τούρκους και το γεγονός ότι εδώ ήταν το σπίτι του Κεµάλ το οποίο έγινε µουσείο τώρα, δεν έχει πρώτο στόχο την προσέλκυ-ση τουριστών. Ο πρώτος στόχος είναι η ανάδειξη του πολιτισµικού παρελθόντος της πόλης.


Με αυτή τη λογική, κάνουµε τους δείκτες µνήµης που θα τοποθε-τηθούν σε διάφορα σηµεία της πολης για να θυµίζουν το παρελ-θόν της. Βάλαµε ένα δείκτη µνή-µης και στο βουλγάρικο σχολείο. ∆εν µ’ ενδιαφέρει εµένα αν από αυτό το σχολείο πέρασαν όλοι οι Βούλγαροι Κοµιτατζήδες του Μα-κεδονικού Αγώνα. Με ενδιαφέρει ότι υπήρχε ένα καλό βουλγαρι-κό σχολείο το οποίο πρέπει να το γνωρίζει ο Σαλονικιός. Όταν γνωρίζεις κι εκτιµάς το παρελ-θόν σου, χτίζεις το µέλλον σου.

ΦΩΤΟ: Ζάχος Καρεκλάς


Πρέπει να διατηρούµε νωπή την ιστορική µνήµη και να µην τη θά-βουµε. Ιστορική µνήµη δεν είναι µόνο οι αρχαίοι ηµών πρόγονοι. Ιστορική µνήµη είναι και τα τε-λευταία 400- 500 χρόνια τα οποία οφείλουµε να αναδεικνύουµε µε κάθε ευκαιρία.

-Τζαµί στη Θεσσαλονίκη. Πώς θα σας φαινόταν η ιδέα; Ποια εί-ναι η θέση σας για τη λειτουργία τεµένους στην πόλη;∆εν θα µε πείραζε καθόλου. ∆εν

-Θα βοηθούσατε στη δηµιουργία τζαµιού στην πόλη;Θα βοηθούσα. Μάλιστα, έχω κά-νει και συγκεκριµένη πρόταση. Υπάρχει ένας χώρος στο στρα-τόπεδο Παύλου Μελά όπου βρι-σκόταν ένα µικρό τζαµί. Για να µην κατεδαφιστεί, επειδή ήταν χα-ρακτηρισµένο ως αρχαιολογικός χώρος, µετακινήθηκε λίγο παρα-κάτω. Τι πιο απλό για το ελληνικό κράτος, να το δώσει στην µου-σουλµανική κοινότητα, εάν κάνει ανάλογο αίτηµα. ∆ιαφορετικά, ας βρουν έναν καλό χώρο, ούτως ή άλλως παίρνουν λεφτά από την Τουρκία. ∆εν είναι ανάγκη να το βαφτίσουν τζαµί.

-Μετά την πρόσφατη συνάντη-σή σας µε τον Οικουµενικό Πα-τριάρχη, δηλώσατε ότι ο δήµος αναζητά χώρο για τη δηµιουργία µουσουλµανικού νεκροταφείου. Τι σκοπεύετε να κάνετε γι’ αυτό; Αυτό είναι ένα παλιό θέµα το οποίο έχει τεθεί από την µου-σουλµανική κοινότητα. Επειδή οι µουσουλµάνοι δεν ξεθάβουν τους νεκρούς τους, αποφασίσαµε να µην είναι µαζί στον ίδιο χώρο µουσουλµανικό και ορθόδοξο νεκροταφείο. Επειδή ο δήµος Θεσσαλονίκης δεν έχει αγροτικές εκτάσεις, σκεφτήκαµε να βρού-µε έναν χώρο στην περιφέρεια, µέχρι 30χλµ από τη Θεσσαλονί-κη, που να µπορεί να δοθεί στην µουσουλµανική κοινότητα και να κάνουν εκεί το νεκροταφείο τους. Να έχουν εκεί και τον χώρο λατρείας τους. Το έργο το έχει αναλάβει πλέον η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. Ελπίζω µέσα στο 2015 να ολοκληρωθεί .

-Αν ερχόταν ένα ζευγάρι οµο-φυλοφίλων και σας ζητούσαν να τους παντρέψετε, τι θα τους λέγατε;Αν επιτρεπόταν από το νόµο, θα το έκανα. Αφού δεν επιτρέπεται από το νόµο, δεν µπορώ να το κάνω. Έχουν έρθει γκέι και µου έχουν πει να τους παντρέψω. Τους λέω, παιδιά λυπάµαι πολύ, δεν γίνεται.

Στη δύσκολη στιγμή, ανατρέ-χεις σε αυτό που λέγεται ανώ-τερη δύναμη κι αυτή την ανώ-

τερη δύναμη μόνο μέσα σου μπορείς να τη βρεις. “

“ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

θα το έκανα εγώ φυσικά. Η µου-σουλµανική κοινότητα της Θεσ-σαλονίκης οφείλει να κάνει ένα αίτηµα στο κράτος, στη Γενική Γραµµατεία Θρησκευµάτων του Υπουργείου Παιδείας, για τη δη-µιουργία ενός χώρου λατρείας. ∆εν θα το έλεγα τζαµί αλλά χώρο λατρείας. Μετά χαλάλι τους. ∆εν έχω κανένα πρόβληµα. Ο χώρος ενός τζαµιού επειδή είναι πολύ πιο αφαιρετικός από τις δικές µας τις εκκλησίες, µου φαίνεται πιο επιβλητικός. Με κάνει να έρ-χοµαι πολύ πιο κοντά στο θείο.


Οι διερευνήσεις θρησκευτικές, θεολογικές κι οι αγιολογικές ποσώς µε αφο-ρούν. Εµένα µε ενδιαφέρει κι έχω συνειδη-τοποιήσει ότι υπάρχει όντως µια ανώτερη δύναµη και δεν µπορεί να µου το βγάλεις αυτό από το µυαλό.

““


-Από την µια, γίνεται κάθε χρόνο πλέον στη Θεσσαλονίκη παρέ-λαση gay pride. Πέρσι είχαµε κι εκδήλωση αντί gay pride από τον µητροπολίτη Άνθιµο. Τελι-κά, ποιο είναι το πρόσωπο που προβάλλει η Θεσσαλονίκη προς τα έξω; Προοδευτικό ή συντη-ρητικό;Η αναγνώριση των δικαιωµάτων των διαφορετικών σεξουαλικών προτιµήσεων είναι υποχρέωσή µας η οποία προκύπτει από τις οδηγίες της Ε.Ε. Όταν ο δηµαρχος του Λονδίνου αν δεν κάνω λάθος είναι γκέι, όταν ο Αµερικάνος πρόξενος στη Θεσσαλονίκη έχει και τον σύντροφό του µαζί, όταν πολλοί επιφανείς έχουν δηλώσει ότι είναι γκέι, δεν καταλαβαίνω γιατί ένας απλός πολίτης που είναι γκέι να θεωρείται διωκόµε-νος; Πρέπει να καλλιεργήσουµε στον κόσµο την αντίληψη ότι αν αυτός θέλει να είναι γκέι, εσένα τι σε κόφτει; ∆εν είναι αρρώστια η οποία θα µπορούσε να θερα-πευτεί. Η Θεσσαλονίκη βγάζει και τα δύο πρόσωπα προς τα έξω. ∆έχεται και τις αντιλήψεις αυτών που είναι εναντίον, δέχεται και τις αντιλή-ψεις αυτών που είναι υπέρ. Αυτό είναι το καλό που µπορεί να ανα-δείξει η πόλη. Ο δεσπότης έκανε αντί- γκέι συγκέντρωση. ∆εν ήρ-θαν να χτυπήσουν τους γκέι. Ούτε οι γκέι πήγαν να πνίξουν τους άλλους.

-Ποιες είναι οι σχέσεις σας µε το Άγιον Όρος;Πρωτοπήγα στο Άγιο Όρος το 1960, όταν είχα τελειώσει το σχο-λείο. Το Άγιο Όρος τότε δεν είχε δρόµους, ουτε ρεύµα. Ήταν µια εµπειρία πραγµατικά τροµακτι-κή. Έµεινα εκεί πάνω από έναν µήνα. Είχα την τύχη να γνωρίσω δύο καλογέρους κι έναν καθη-γητή θεολογίας µε τους οποίους είχαµε ατελείωτες συζητήσεις. Έτσι εντυπώθηκε βαθιά µέσα µου το Άγιο Όρος. Εντυπώθηκε και η ιδέα του µοναχισµού. Είναι τελειώς διαφορετική από τη θρη-σκεία που βλέπουµε στις εκκλη-

σίες. Ξαναπήγα πολλές φορές από τότε. Είχα µια δεύτερη τροµε-ρή εµπειρία στο Άγιο Όρος. Όταν πέθανε ο µπαµπάς µου, ήµουν εκεί κι ο τρόπος που µου το είπαν έχει χαραχτεί στο µυαλό µου. Αν το µπλέξεις όλο αυτό µε την ιστορία της απεξάρτησης µου από το αλκοόλ, θα δεις πόσο ση-µαντικός είναι ο ρόλος της ανώ-τερης δύναµης. Για µένα είναι ο Χριστός, για άλλον µπορεί να είναι ο Μωάµεθ.

-Πώς γίνεται ένας άνθρωπος που είναι τόσο κοντά στο Άγιο Όρος, µια τόσο παραδοσιακή κατάσταση στον χώρο της εκ-κλησίας, ταυτόχρονα να εκφρά-ζει τόσο προοδευτικές και ξένες προς τον χώρο της εκκλησίας απόψεις;Γιατί το λέτε αυτό; Καταρχήν, το Άγιο Όρος είναι διαφορετικό από την εκκλησία. Είναι συντηρητικό ως προς το κοµµάτι διατήρησης της παράδοσης. Αυτό δεν θα πει ότι δεν έχει µυαλά τα οποία είναι εξαιρετικά σύγχρονα. Αν διαβά-σεις τον πατέρα Παϊσιο, δεν γρά-φει συντηρητικά πράγµατα. Έχει πολύ προοδευτικό λόγο. Η ανοχή που διδάσκει το Άγιο Όρος και που τη συναντάς εκεί, δεν είναι καθόλου συντηρητική άποψη. Συντηρητική άποψη είναι “ή είσαι µαζί µου ή δεν είσαι τίποτα”. Επί-σης, δεν θεωρώ ότι υπάρχει αντί-φαση. Το ότι σέβοµαι κι εκτιµώ το θείο, λειτουργεί σαν αποκούµπι για µένα. Αυτή η ανώτερη δύναµη που εκ-φράζεται από τους µοναχούς, τους παπάδες, εµένα µου δίνει µια ξεκούραση.

-Πιστεύετε στο Θεό; Αναφέρετε συνεχώς την ύπαρξη µιας ανώ-τερης δύναµης. Ποια είναι αυτή για εσάς;∆εν ξέρω ποια είναι ακριβώς αυτή η δύναµη αλλά ξέρω ότι υπάρχει σίγουρα. Από εκεί και πέρα, δεν το συζητάω. Οι διερευνήσεις οι θρησκευτικές, οι θεολογικές κι οι αγιολογικές ποσώς µε αφορούν. Εµένα µε ενδιαφέρει κι έχω συ-

νειδητοποιήσει ότι υπάρχει όντως µια ανώτερη δύναµη και δεν µπο-ρεί να µου το βγάλεις αυτό από το µυαλό.

-Στις δύσκολες στιγµές της ζωής σας που καταφεύγετε;Όταν πέθανε η γυναίκα µου, είπα, Θεέ µου, θέλω να διαβαστεί η εξόδιος ακολουθία. ∆εν είπα Μωάµεθ γιατί είµαι χριστιανός. Στη δύσκολη στιγµή, ανατρέχεις σε αυτό που λέγεται ανώτερη δύ-ναµη κι αυτή την ανώτερη δύνα-µη µόνο µέσα σου µπορείς να τη βρεις. Μπορεί εγώ να επικοινω-νώ µε αυτή την ανώτερη δύναµη οπουδήποτε, µέσα σε ένα λεω-φορείο, ή µπορεί να αποµονώνο-µαι. Να πάω σε ένα ψηλό βουνό και να φωνάζω Θέε µου που εί-σαι, γιατί µε εγκατέλειψες; Αυτά, όµως, µόνος σου θα τα βρεις. Αλλιώς, πηγαίνεις στην εκκλησία, παρακολουθείς τη λειτουργία, σταυροκοπιέσαι και είσαι ευχα-ριστηµένος.

-Κύριε Μπουτάρη, ποιο είναι το όραµα σας για τη Θεσσαλονίκη;Το όραµα είναι πολλαπλό. Το ένα είναι να καταφέρουµε να κάνουµε τη διοίκηση του δήµου µια µηχα-νή που λειτουργεί για την εξυπη-ρέτηση του κόσµου, άσχετα µε το ποιος είναι δήµαρχος. Το δεύτερο είναι να κάνουµε την Θεσσαλονί-κη µια πόλη οι κάτοικοι της οποί-ας θα συµµετέχουν περισσότερο στα κοινά. Προωθούµε ένα πρό-γραµµα τώρα “Αγαπώ την πόλη µου, υιοθετώ τη γειτονιά µου” για να κάνουµε τους ανθρώπους να φροντίζουν τη γειτονιά τους. Φι-λοδοξώ η Θεσσαλονίκη να γίνει πόλη στην οποία οι πλούσιοι δεν θα χρησιµοποιούν το αυτοκίνητό τους και θα µπαίνουν στα µέσα µαζικής µεταφοράς. ∆εν αναλά-βαµε το δήµο για να διαχειριστού-µε απλά την κατάσταση. Το θέµα είναι να την αλλάξουµε. .


Όταν άρχισε να κυ-κλοφορεί το όνοµα του Αρχιεπισκόπου

Αλβανίας κ. Αναστασί-ου στα δηµοσιογραφικά γραφεία ως ένα από τα επικρατέστερα για να προ-ταθεί για το αξίωµα του Προέδρου της Ελληνικής ∆ηµοκρατίας, η απορία των περισσότερων δεν ήταν «τι δουλειά έχει ένας Ιεράρχης στην θέση του ανώτατου πολιτειακού άρ-χοντα» αλλά «θα µπορού-σε να συµβεί κάτι τέτοιο; Θα άφηνε την Αρχιεπισκο-πή για να αναλάβει Πτ∆;». Φυσικά και δεν γίναµε Ιράν από την µια µέρα στην άλλη προωθώντας κληρι-κούς στους πολιτειακούς θώκους, ούτε επέστρεψαν οι ανάγκες που ανάγκασαν πρόσωπα σαν τον Μακά-ριο και τον ∆αµασκηνό να αναλάβουν πόστα ξένα προς την εκκλησιαστική αποστολή τους. Η σιωπηρή αποδοχή της κοινωνίας

στην υποτιθέµενη υποψη-φιότητα του Αναστασίου για την Προεδρία απέ-δειξε πως η Εκκλησία, µε τους σωστούς ανθρώπους µπορεί να ελπίζει. Απέδει-ξε επίσης στους πολλούς βολεµένους –δυστυχώς- της εκκλησιαστικής διοί-κησης πως η κοινωνική αποδοχή δεν προέρχεται πλέον «ελέω Θεού» αλλά «ελέω έργου»! Ο Αναστά-σιος είναι µια ξεχωριστή προσωπικότητα, ένας άν-θρωπος που δεν ανέλαβε ποτέ εύκολες αποστολές, ούτε στην Ελλάδα, ούτε στην Αφρική ούτε στην Αλ-βανία. Είναι από αυτές τις περιπτώσεις των ικανών που τροµάζουν τους µέτρι-ους. Κάθε φορά που το σύ-στηµα τον «εξαφάνιζε» το έργο του ήταν εκείνο που τον έβγαζε στον «αφρό». ∆υστυχώς ο Αναστάσιος είναι ένας, όπως όλοι οι µεγάλοι.

Ο ΜΑΚΑΡΙΩΤΑΤΟΣ

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΑΛΒΑΝΙΑΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ


ΠΡΟΣΩΠΑ

ΠΡΟΕΔΡΟΣ

ΚΑΙ ΠΑΠΑΣ... ΚΑΙ ΖΕΥΓΑΣΝΑΟΙ ΧΩΡΙΣ ΙΕΡΕΙΣ ΕΛΕΩ ΜΝΗΜΟΝΙΩΝ

Τον κίνδυνο να μείνουν χωρίς κληρικούς αντιμετωπίζουν μεγάλες επαρχιακές Μητροπόλεις της Εκκλησίας της Ελλάδος, αφού εξαιτίας των ορίων στις προσλήψεις δεν μπορούν να διορισθούν νέοι κληρικοί. Οι Μητροπολίτες πλέον αναζητούν επαγγελματίες και συνταξιούχους ώστε να μην έχουν ανάγκη τον μισθό του δημοσίου που πλέον θεωρείται... άπιαστο όνειρο. Την ίδια στιγμή δεν είναι λίγοι αυτοί που πίσω από την υπόθεση αυτή διακρίνουν ευρύτερα ζητήματα όπως διακοπή της μισθοδοσίας των κληρικών από το Δημόσιο, ή ακόμη και τον

διαχωρισμό Εκκλησίας – Κράτους.

PH

OTO

ΧΡΗ

ΣΤΟΣ Μ

ΠΟ

ΝΗ

Σ

ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΠΑΠΑΒΛΑΧΟΥ


Από το 2011 οι διορισµοί των κληρικών άρχισαν να µειώνονται. Άρχισε να ισχύει και γι’ αυτούς η ποσόστωση που επιβλήθηκε εξαιτίας του Μνηµονίου και στους υπόλοι-πους δηµοσίους υπαλλήλους. Η µια πρόσληψη για κάθε 5 αποχωρήσεις, έγινε σταδιακά µια πρόσληψη για κάθε 7 ή 10 αποχωρήσεις λένε οι Αρχιε-ρείς, που βλέπουν τις ενορίες τους – ειδικά στην ύπαιθρο – να ερηµώνουν. «Τα τζαµιά έχουν πληρότητα 100% και οι δικές µας ενορίες ερηµώ-νουν… σε λίγο δε θα υπάρχει κανείς να χτυπά την καµπάνα» υποστηρίζουν Μητροπολίτες της Βορείου Ελλάδος. Κληρικοί αποχωρούν λόγω συνταξιοδοτήσεως ή θανάτου και κανείς δεν τους αντικαθι-στά. Οι προσλήψεις που γίνο-νται είναι ελάχιστες σε σχέση µε τις ανάγκες που υπάρχουν. «Υπάρχουν πάρα πολλές ελ-λείψεις» µας λέει µε ανησυχία ο Μητροπολίτης Θεσσαλιώ-τιδος κ. Τιµόθεος: «Η Ιερά Μητρόπολη µας έχει 227 ενο-ρίες και είναι ενορίες - που αν εξαιρέσεις τώρα το χειµώνα τα ορεινά, όπου είναι λίγο δύ-σβατες - όλες ζωντανές, µε πολύ κόσµο κι έχουµε άµεση ανάγκη εφηµερίων. Υπάρχουν περίπου 35-38 κενά και δεν έχουµε τη δυνα-τότητα να διορίσουµε ιερείς. Αναγκάζονται οι ιερείς να έχουν 3 και 4 χωριά, 3 και 4 ενορίες µε αποτέλεσµα να µην εξυπηρετούνται ποιµαντικά και στις λατρευτικές τους ανά-γκες οι κάτοικοι των περιοχών αυτών.»

«∆ιαλυόµαστε...»118 ιερείς λιγότερους µετρά πια η Μητρόπολη Φθιώτιδος παρά τις συνεχείς εκκλήσεις και οχλήσεις του Μητροπολίτη για νέους διορισµούς. Η εκ-

κλησία κινδυνεύει να διαλυθεί υποστηρίζει ο κ. Νικόλαος. Το ποίµνιο µένει χωρίς πνευµα-τικό πατέρα και τα ιερά κει-µήλια που κρύβονται στις εκ-κλησίες και τα εξωκλήσια της υπαίθρου κινδυνεύουν καθώς έχουν µείνει αφύλαχτα «Φα-νταστείτε σε 10, σε 20 χρόνια, αν πάµε όπως πάµε έτσι τώρα, µε την αδιοριστία, τι θα γίνει. Θα ερηµώσουν οι Μητροπό-λεις, δε θα έχουµε ιερείς. Γι’

αυτό έκαµα και πολλές φορές παρέµβαση στην Ιεραρχία ότι πρέπει να λάβουµε τα µέτρα µας» τονίζει ο Μητροπολίτης Φθιώτιδος.Έντονο είναι το πρόβληµα και στη νησιωτική Ελλάδα. Εκεί όπου ένας κληρικός πρέπει να ταξιδεύει από νησί σε νησί για να εξυπηρετεί τις ανάγκες των πιστών, µας λέει ο Μητρο-πολίτης Σύρου κ. ∆ωρόθεος. Το Χειµώνα πολλές φορές τα


κίνου. Θέλουµε να ελπίζουµε ότι η Πολιτεία θα κατανοήσει την ιδιαιτερότητα του θέµατος των Εφηµερίων, ιδιαίτερα σε αποµακρυσµένες περιοχές, για τους κατοίκους των οποί-ων η µόνη παρηγοριά είναι το χτύπηµα της καµπάνας.»Οι µειωµένοι διορισµοί και οι φωνές που ζητούν να στα-µατήσουν να πληρώνονται οι εφηµέριοι από το κράτος, αλλά τα χρήµατα για τους µι-

σθούς τους να βγαίνουν από τα ταµεία της εκκλησίας, δη-µιουργούν ένα ερώτηµα – σε κάποιους τουλάχιστον Αρχι-ερείς : Είναι αυτό ένα πρώτο βήµα για το χωρισµό Κράτους – Εκκλησίας ή όχι;Ο µητροπολίτης Φθιώτιδος εκφράζει τον προβληµατισµό του… «Το κράτος δεν διορίζει πλέον ή διορίζει ελαχίστους, µέχρι να, δεν ξέρω πώς θα οικονοµηθεί το θέµα. Αλλά και η νέα κυβέρνηση έχει πει χωρισµό Εκκλησίας και Πο-λιτείας, έχουν πει πολλά και διάφορα για τη µισθοδοσία του κλήρου. Τι θα κάνουµε; Θα αφήσουµε δηλαδή το λαό µας έτσι; Στα χέρια του κάθε λογής αιρετικού και παραθρησκευ-τικού; Είναι µεγάλο το πρό-βληµα.»

«Έπρεπε ήδη να έχουµε προετοιµαστεί» Σύµφωνα µε τον κ. Νικόλαο, το Κράτος είναι δεσµευµένο να πληρώνει τους εφηµερίους µε την περιουσία που έχει πά-ρει κατά καιρούς «Υπάρχουν δεσµεύσεις, υπάρχουν συµ-φωνίες. ∆ε µπορεί το κράτος να απεµπολήσει όλες αυτές τις συµφωνίες και τις υπο-σχέσεις. Αλλά πέστε ότι τις απεµπολεί. Ότι δε λογαριάζει τίποτα. Ας µας δώσει πίσω την περιουσία που έχει πάρει και η Εκκλησία, τέλος πάντων, και τώρα που είναι αργά, ας λάβει τα µέτρα της η διοίκη-ση. Έπρεπε 5-10 χρόνια πριν να ετοιµαζόµαστε, διότι το βλέπαµε ότι η εξέλιξη των πραγµάτων στις σχέσεις είναι ο χωρισµός. Το βλέπαµε αυτό ότι ερχότα-νε, αλλά δεν κάναµε τίποτα. Αυτό είναι το τραγικό. Του-λάχιστον ας γίνει τώρα. Να περισώσουµε κάτι. Έχω στη Μητρόπολή µου 6 αµίσθους

ΦΩΤΟ: Χρήστος Μπόνης

δροµολόγια των πλοίων δεν εκτελούνται λόγω καιρού κι έτσι οι ενορίες µένουν «ορφα-νές» «Οι ανάγκες είναι πολ-λές και ιδιαίτερα έντονες στις παραµεθόριες και νησιωτικές περιοχές, δεδοµένης της δυ-σκολίας των συγκοινωνιών, και µάλιστα σε περίοδο χει-µώνα, που καθιστούν αδύνατη την κάλυψη, π.χ., κενής εφη-µεριακής θέσεως στη Φολέ-γανδρο από εφηµέριο της Συ-


ιερείς. Τους έχω βάλει στα ιδρύµατα, διότι έχω 3 γηρο-κοµεία, τους έχω βάλει στην εστία την εκκλησιαστική, στο οικοτροφείο των φοιτητών δηλαδή της εκκλησιαστικής σχολής για να έχουν ασφάλι-ση. Έχουν οικογένεια, έχουν παιδάκια, πώς θα γίνει;»Το κράτος έχει τη συµβατική υποχρέωση να πληρώνει τους κληρικούς υποστηρίζει και ο Μητροπολίτης Παροναξίας κ. Καλλίνικος «η Εκκλησία σχε-δόν απογυµνώθηκε από την περιουσία της και τα προσέ-φερε στο Κράτος για έργα κοι-νής ωφελείας. Ως εκ τούτου δεν έχει τώρα την δυνατότητα να µισθοδοτεί τους κληρικούς της, οι οποίοι στην συντρι-πτική τους πλειοψηφία είναι έγγαµοι (περίπου τα 9/10) και µάλιστα πολύτεκνοι; Αποτελεί επαναλαµβάνω υποχρέωση της Πολιτείας έναντι της µεγά-λης προσφοράς της στον Ελ-ληνικό Λαό και το Έθνος µας»

Τι σηµαίνει χωρισµός;Η συζήτηση αυτή, ξεκαθαρί-ζει µιλώντας στο Orthodoxia Info δε µπορεί να αποτελέσει το πρώτο βήµα για τον χωρι-σµό Κράτους – Εκκλησίας, ούτε καν το τελευταίο «αυτός ο πολυσυζητηµένος χωρισµός πρέπει να προσδιορισθεί τι ακριβώς σηµαίνει. Ο καθέ-νας τον εννοεί µε τον δικό του τρόπο. Αν πρέπει να επέλθουν κάποιες αλλαγές προς την κατεύθυνση αυτή, απαιτείται η δηµιουργία µιας διµερούς Επιτροπής ώστε να επιτευχθεί η καλύτερη δυνατή λύση και για τις δύο πλευρές. Πολλοί πάντως ξεχνούν ή κάνουν πως δεν γνωρίζουν ότι σ’ αυτόν τον ευλογηµένο και µαρτυρικό τόπο συµπορεύθηκε η Ελ-λάδα µε την Εκκλησία µέσα από µία αρµονική σχέση και συναλληλία, γι’ αυτό και καλλι-



εργήθηκε ή έννοια της Ελλη-νορθόδοξης ιδιοπροσωπείας µας. Ας µην χάσουµε αυτή την ιδιαίτερη ευλογία του Θεού από την ζωή µας αλλά και την πορεία του Γένους µας.»Για τον καθηγητή εκκλησι-αστικού δικαίου της Νοµι-κής Σχολής Αθηνών κ. Ι.Μ. Κονιδάρη, η µισθοδοσία των κληρικών δε σχετίζεται µε τη συζήτηση που γίνεται για το χωρισµό Εκκλησίας – Κρά-τους. Τονίζει µάλιστα, ότι θα ήταν πιο σωστό να µιλάµε για διάκριση. Για µια σαφή οριο-θέτηση δηλαδή των διακριτών ρόλων Εκκλησίας και Πολι-τείας… «Η διάκριση αυτή, η οποία, κατά την άποψή µου, θα ήταν προς όφελος και των δύο θεσµών, δεν προϋποθέτει αναγκαίως συνταγµατική µε-ταβολή, η οποία, ούτως ή άλ-λως, δεν είναι ορατή στο ορα-τό µέλλον. Μπορεί, όµως, να υλοποιηθεί µε νοµοθετήµατα στο πλαίσιο του ισχύοντος Συ-ντάγµατος σε τρόπο, ώστε να δοθεί περισσότερος χώρος για αυτοδιοίκηση στην Εκκλη-σία έτσι, ώστε να είναι µια Εκ-κλησία πραγµατικά «ζώσα και ελεύθερη»». Ξεκαθαρίζει µά-λιστα ότι και αν κάποια στιγµή στο µέλλον τεθεί ζήτηµα πλή-ρους και σαφούς διακρίσεως µεταξύ Πολιτείας και Εκκλη-σίας, µε συνταγµατική αναθε-ώρηση, αυτό δεν σηµαίνει ότι αυτοµάτως θα σταµατήσει το κράτος να καταβάλλει τη µι-σθοδοσία του κλήρου.

Χρειάζεται συνεργασίαΕκκλησία και Κράτος πρέπει να συνεργαστούν, τονίζουν οι Αρχιερείς για να βρεθεί µια λύση στο µείζον πρόβληµα που έχει δηµιουργηθεί. Ο ελληνικός λαός, ειδικά οι άν-θρωποι που ζουν στην ύπαι-θρο, σε αποµακρυσµένες περιοχές, έχουν ανάγκη την

εκκλησία… Ο Μητροπολίτης Πατρών κ. Χρυσόστοµος, αγω-νιά για το τι µέλλει γενέσθαι, πριν ακόµη το πρόβληµα γίνει έντονο στην Περιφέρειά του «θέλω να ξέρετε ότι το πρό-βληµα όχι µόνο στη δική µας Μητρόπολη αλλά και σε όλες τις Μητροπόλεις της εκκλη-σίας της Ελλάδος, σε πολ-λές µάλιστα είναι έντονο από τώρα, θα γίνει εντονότερο. Και αυτό θα έχει επιπτώσεις προς τον ελληνικό ορθόδοξο λαό ο οποίος θρησκεύει κι έχει ανά-γκη από την παρουσία της εκ-κλησίας η οποία δίδεται µέσω του προσώπου του ιερέως. Αρκεί δε να σας πω ότι πλέον στα χωριά µας που έχουν φύ-γει όλες οι υπηρεσίες, µένει η εκκλησία, ο ιερέας για να δίνει παρηγοριά στους εναποµείνα-ντας και για να µπορεί να συ-γκεντρώνει τους ανθρώπους και όσοι δε µένουν πλέον στα χωριά, όταν λειτουργεί, για να µπορεί να ζωογονείται η ύπαι-θρος χώρα η οποία εγκατελεί-φθη.»Για να αντιµετωπιστεί το

µείζον πρόβληµα της έλλει-ψης κληρικών, η Εκκλησία πρέπει να προχωρήσει στην εκλογίκευση του αριθµού των

Αυτός ο πολυσυζητημένος χωρισμός πρέπει να

προσδιορισθεί τι ακριβώς σημαίνει. Ο καθένας τον

εννοεί με τον δικό του τρόπο.


ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΣ Μητροπολίτης Παροναξιας


Εφηµερίων που υπηρετούν σε κάθε ενορία, υποστηρίζει ο καθηγητής, κ. Κονιδάρης. Οι 8 χιλιάδες εφηµεριακές θέσεις που υπήρχαν κάποτε, δεν προσδιορίζονται πλέον µε σαφήνεια στην ισχύουσα νοµοθεσία. Πρέπει να επα-νεκτιµηθεί η κατάσταση και να επαναπροσδιοριστεί ώστε να καλυφθούν οι πραγµατι-κές ανάγκες της κάθε ενο-ρίας, τονίζει. Και δε σταµατά εδώ… Προτείνει την καλύτε-ρη αξιοποίηση των άµισθων κληρικών, οι οποίοι έχουν ένα επάγγελµα – συµβατό µε την ιδιότητα του κληρικού (σύµφωνα και µε τους Ιερούς Κανόνες) – και θα εξακολου-θήσουν να το ασκούν… «Είναι γεγονός ότι η δυνατότητα αυτή, που ίσως για πολλούς αντιµε-τωπίζεται ως νεωτερισµός, όχι µόνον χρησιµοποιείται ήδη από την Εκκλησία της Ελλάδος, αλλά και διαρκώς επεκτείνεται. Προσφέρει δε όχι µόνο εξοικονόµηση πό-ρων, αλλά και τη δυνατότητα σε όλους αυτούς που αισθά-νονται πραγµατικά την κλίση προς την ιερωσύνη να διακο-νούν τελείως αφιλοκερδώς την Εκκλησία. Τολµώ δε να πιστεύω ότι αυτός θα πρέπει να είναι ο κληρικός του µέλλο-ντος, όπως άλλωστε υπήρξε και στους χρόνους πριν από την ανάληψη της µισθοδοσίας του κλήρου από το ελληνικό κράτος το έτος 1945.»

Ο... χωρισµόςΤο θέµα του χωρισµού Κρά-τους – Εκκλησίας, δεν είναι κάτι καινούριο. Είναι ένα θέµα που συζητείται εδώ και χρό-νια.Το 2005 κατατέθηκε στη Βουλή Πρόταση Νόµου για το θέµα. Ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Ιερώνυµος, όντας Μητροπο-λίτης Θηβών και Λεβαδείας,

τότε, έγραφε στο «Βήµα» ότι η µισθοδοσία του ορθόδοξου κλήρου είναι ελάχιστη κρα-τική ανταπόδοση απέναντι στον όγκο της περιουσίας που παραχώρησε η Εκκλησία στο Κράτος ή αυτό άρπαξε µε διά-φορους τρόπους… «Το Πολυ-τεχνείο, η Ακαδηµία Αθηνών, η Ριζάρειος, το Παλαιό Πτω-χοκοµείο, η Μαράσλειος, το Νοσοκοµείο Ευαγγελισµός, η Αγγλική Αρχαιολογική Σχολή, η Αµερικανική Αρχαιολογική Σχολή, το Αρεταίειο, το Αιγι-νήτειο, η Γερµάνειος Εκκλη-σιαστική Σχολή (η έκταση της σηµερινής Σχολής Χωροφυ-λακής), το Νοσοκοµείο Παί-δων, το Σκοπευτήριο, η Ρω-σική Αρχαιολογική Σχολή, τα Εργαστήρια Πανεπιστηµίου, η Γεννάδειος Βιβλιοθήκη, το Νοσοκοµείο Συγγρού, το Ορ-φανοτροφείο Βουλιαγµένης, η Πυριτιδαποθήκη, τα Παρα-πήγµατα και οι Λουτρώνες Στρατού (η σηµερινή έκταση του αγάλµατος Βενιζέλου, το οικόπεδο του σηµερινού Με-γάρου Μουσικής, η σηµερινή αµερικανική πρεσβεία), ολό-κληρο το µεγάλο κτήµα της Μονής Πετράκη στο Γουδί για την ίδρυση στρατιωτικής πό-λεως, το Νοσοκοµείο Αγίας

Ελένης, οι Παιδικές Εξοχές στη Βούλα, το Γυµναστήριο Αµαρουσίου, το Νοσοκοµείο Σωτηρία, το Σανατόριο Πάρ-νηθας, το Ασκληπιείο Βούλας και τόσα άλλα κτίστηκαν σε οικόπεδα της Εκκλησίας που δωρήθηκαν από αυτήν ή αρ-πάχτηκαν βιαίως ή ληστρικώ τω τρόπω.» Και αυτά είναι µόνο ένα µικρό τµήµα. Κατά διαστήµατα ακούγε-ται η άποψη, ότι πρέπει να επιστραφεί η εκκλησιαστική περιουσία για να πληρώνει η Εκκλησία τους µισθούς αλλά και τους φόρους που της ανα-λογούν. Και αυτό όµως δεν είναι εύκολη υπόθεση και το είχε αναλύσει το 2005 ο νυν Αρχιεπίσκοπος… «Αλλά και αυτό αν δεν είναι ιδεολόγηµα ή πρόφαση, δεν είναι εύκο-λη εργασία. Ποιος θα βρει τη λύση και πώς θα υλοποιηθεί η επιστροφή των πιο πάνω και τόσων άλλων περιπτώσεων; Αν προωθηθεί αυτή η πρότα-ση θα ξαναπαιχθεί το έργο της παραποµπής, δηλαδή στα δι-καστήρια, στις αντεγκλήσεις, στους διασυρµούς και διχα-σµούς, στην αποζηµίωση µε χρεόγραφα κ.λπ., πράξεις που τις έζησε κατ’ επανάληψη στο παρελθόν η Εκκλησία.» .


Από την ανάληψή της η νέα κυβέρνηση των

Ελλήνων προκάλεσε συζητήσεις και ποικίλα σχόλια µε αφορµή την (µη) ορκωµοσία των νέων της µελών. Πολλοί θεώρησαν ότι µε αυτόν τον τρόπο ο πρωθυπουργός έθετε νέες βάσεις στις σχέσεις Εκκλησίας- Πολιτείας, προβάλλοντας εµµέσως πλην σαφώς τον χωρισµό των δύο εξουσιών. Φαντάσµατα του παρελθόντος, όπου από άµβωνος εν(σ)τάσεις και πολιτικοί βερµπαλισµοί επιχειρούσαν να αφυπνήσουν τον λαό για ένα «δήθεν» πρόβληµα αρµονικής συνυπάρξεως Εκκλησίας και Κράτους! Πού; Σε µία χώρα που ως οργανικό κοµµάτι της Βυζαντίου η παράδοση της «Συναλληλίας», της αρµονικής δηλαδή και συνάµα διακριτής συνύπαρξης Εκκλησίας και Πολιτείας, εφαρµόζεται τουλάχιστον από τον 9ον αιώνα, επί πατριαρχίας Μεγάλου Φωτίου. Αυτήν την µορφή σχέσεων σεβάσθηκαν αυτοκράτορες της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, όταν αυτή ήταν η κραταιότερη όλων του τότε κόσµου, αλλά και µεταγενέστερα, όσοι διοίκησαν το ελληνικό κράτος µέχρι τις µέρες µας. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός φρό-ντισε να διαψεύσει οποιαδήποτε σκέψη για κάτι τέτοιο. Αλλά και ο Αρχιεπίσκοπος δεν έδωσε καµία συνέχεια στο θέµα, όπως πολλοί θα εύχονταν για να γεµίσουν µε ποµπώδη πρωτοσέλιδα τα

περίπτερα. Η στάση τους κρύβει σοφία και µετριοπάθεια, γιατί ας µην ξεχνάµε, συµβαίνει σε µία από τις κρισιµότερες στιγµές για την πατρίδα µας. Η χώρα µας τελεί υπό πολιορκία τα τελευταία έξι χρόνια, πιέσεις από παντού για αλλαγές στο πολιτικό- οι-κονοµικό µας σύστηµα και προσαρµογή του στα δεδοµένα της σύγχρονης ευρωπαϊκής πραγµατικότητας.Με τι κόστος όµως! Τραγικά ποσοστά περιθωριοποίησης και φτωχοποίηση ενός µεγάλου µέ-ρους του πληθυσµού της χώρας ή , όπως έλεγε σε όλη την προ-εκλογική εκστρατεία του ο ΣΥ-ΡΙΖΑ, «ανθρωπιστικής κρίσης» των κοινωνικών στρωµάτων. Ο πρωθυπουργός χρησιµοποίησε στις προεκλογικές εξαγγελίες του, αλλά και στις συζητήσεις του µε τους εταίρους όρους που χρησιµοποιεί η Εκκλησία αιώνες τώρα, όπως «αλληλεγγύη», «προσφορά στους αδυνάτους». Με αυτήν την φρασεολογία ψηφί-σθηκε από ένα µεγάλο µέρος του ελληνικού λαού και ήρθε η ώρα να αντιµετωπίσει αυτήν την κρίση και στην πράξη. Αυτό δηλαδή που κάνει σύνολη η Εκκλησία µας, αλλά ιδιαίτερα ο φωτισµένος προκαθήµενος της Εκκλησίας µας ο κ. Ιερώνυµος: Από την ανάληψη των καθηκόντων του έδειξε πρωτόγνωρη ευαισθησία για τους απόκληρους της κοινω-νίας, χωρίς διάκριση χρώµατος, φυλής, θρησκείας. Συσσίτια, τράπεζες αγάπης, ιατροφαρµα-

κευτική βοήθεια, πολύπλευρες φιλανθρωπικές δραστηριότητες για την ανακούφισή τους. Η Μητέρα Εκκλησία αγκάλιασε τα παιδιά της αδιακρίτως, ως όφει-λε, σε στιγµές που ο κυκλώνας σάρωνε και συνεχίζει να σαρώνει τους αδύνατους συνανθρώπους µας. Από αυτήν την εµπειρία η Εκκλησία έχει µόνο να διδάξει τους κυβερνούντες, να τους δείξει τα µονοπάτια που οδηγούν στους πάσχοντες, τον τρόπο ανακούφισής τους. Από την άλλη, η Εκκλησία στην ιστορική της πορεία γνώρισε πολλές κοινωνικές, οικονοµι-κές κρίσεις, αλλά και κρίσιµες στιγµές κατά τις οποίες παιζόταν η ίδια η ύπαρξη του πολιτικού συστήµατος που την πλαισίωνε ή ακόµη και του ίδιου του Έθνους µας. Και τότε, όπως και τώρα, η Εκκλησία µε την βοήθεια του Θεού συνετέλεσε όσο κανείς άλλος τόσο στην ανακούφιση του λαού, όσο και στην ανύψωση του ηθικού του. Τα ιστορικά παρα-δείγµατα πολλά, δεν έχει κανείς παρά να ανοίξει οποιοδήποτε εγ-χειρίδιο ιστορίας. Τουλάχιστον ας κάνουν αυτό οι κυβερνώντες και ας προστρέξουν, αν δεν θέλουν στη διδασκαλία της Εκκλησίας, τουλάχιστον στην µακραίωνη εµπειρία της στην αντιµετώπιση καταστάσεων κρίσης, και ας ενώσουν τις δυνάµεις τους µε αυτήν για να βγουν όχι µόνο οι φτωχοποιηµένοι συµπολίτες µας, αλλά η χώρα ολόκληρη από την πολύχρονη κρίση.... .

To χρονικό μίας αναπόφευκτης συμβίωσης

του Γεωργίου Βασιλείου

Ο κ. Γεώργιος Ι. Βασιλείου είναι Διευθυντής του

Γραφείου Τύπου της Ι. Συνό-δου & Πρόεδρος Συλλόγου Εκκλησιαστικών Υπαλλήλων

Αποστολικής Διακονίας & Ιεράς Συνόδου


Από την ξηροφαγία μέχρι το αρνάκι... 40 μέρες δρόμος

ΤΟΥ ΣΠΥΡΟΥ ΔΡΑΚΟΥ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Κάθε χρόνο αυτήν την εποχή, ένα µεγάλο µέρος του πληθυσµού, αλλάζει τη ζωή του για 40 ηµέ-ρες. Άνθρωποι θρησκευόµενοι αλλά και σύγχρονοι που δεν τους «πιάνει» το µάτι, αποφασί-ζουν ο καθένας για τους δικούς του λόγους να γίνει νηστευτής. Άλλοι για πίστη, άλλοι για παρά-δοση, άλλοι για υγεία, οι περισσότεροι για όλα αυτά µαζί, Τι είναι όµως η νηστεία; Πώς ξεκίνησε

και ποια τα χαρακτηριστικά της; Μιλήσαµε µε κληρικούς, γιατρούς και διατροφολόγους και βρήκαµε απαντήσεις.


Τ ην Καθαρά ∆ευτέρα ξεκίνησε η πιο σηµαντική ίσως περίοδος νη-στείας της Εκκλησίας, η νηστεία

της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, την οποία τηρούν ακόµα και αρκετοί που δεν έχουν ιδιαίτερη σχέση την υπόλοιπη χρονιά µε την Εκκλησία και τις υπόλοιπες νηστείες του έτους. Οι λόγοι είναι αρκετοί. Πρώ-τος και ουσιαστικότερος είναι αυτός που έχει να κάνει µε την Πίστη και την Παρά-δοση. Ωστόσο, δεν είναι λίγοι εκείνοι που συνδυάζουν την πίστη, µε µια προσπά-θεια αποτοξίνωσης, ή ακόµη και δίαιτας µέσω των νηστίσιµων τροφών. Άλλωστε η νηστεία από όποια πλευρά κι αν τη δει κανείς, ψυχική, πνευµατική είτε καθαρά σωµατική, είναι ευεργετική, ενώ η ιστορία της χάνεται κάπου στις αρχές της χριστια-νική παράδοσης. Η νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, που ξεκινά σύµφωνα µε τα όσα γνωρίζουµε στους αποστολικούς χρόνους, δεν αποτελεί τίποτα άλλο από τη µίµηση της αντίστοιχης νηστεία που έκανε ο Χριστός, αλλά και των αντίστοιχων νηστειών – επίσης για 40 ηµέρες – που έκαναν οι προφήτες Μωυσής και Ηλίας. «Το αρχικό νόηµα της νηστείας αυτής είχε να κάνει µε την προετοιµασία των κατηχουµένων που προετοιµάζονταν για το βάπτισµά τους, που θα γινόταν τη νύχτα του Μεγάλου Σαββάτου κάτι που µαρτυρά και η διατήρηση στο λειτουργικό σκέλος της Μ. Τεσσαρακοστής ορισµένων δεήσε-ων αλλά και η καθηµερινή ανάγνωση των βιβλίων, που χρησιµοποιούσε η Αρχαία Εκκλησία που είναι αυτά της Γενέσεως, του Ησαΐα και των Παροιµιών», αναφέρει στο «Ορθοδοξία Info» ο αρχιµανδρίτης Αυγουστίνος Παναγιωτόπουλος.

Οικουµενικές ΣύνοδοιΧαρακτηριστικό της σηµασίας που δίνει

η Εκκλησία στη Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι το γεγονός πως οι κανόνες της θε-σµοθετήθηκαν ακόµα και µε αποφάσεις Οικουµενικών Συνόδων, σε αντίθεση µε άλλες νηστείες του έτους που βασίζονται απλά και µόνο στην Ιερή Παράδοση. Της Σαρακοστής όπως συνηθίζουµε να τη λέµε προηγείται το Τριώδιο µε τις τρεις εβδοµάδες προετοιµασίας για την είσο-δο στη µεγάλη νηστεία, όπου σταδιακά όσοι µετέχουν στην νηστεία σταµατούν να τρώνε πρώτα κρέας και στη συνέχεια τυρί, ώσπου την Καθαρά ∆ευτέρα, αρχίζουν την πορεία προς το Πάσχα. Η αυστηρότητα της νηστείας της Μ. Τεσσαρακοστής είναι

ΑΦΙΕΡΩΜΑ


ΑΦΙΕΡΩΜΑ

παροιµιώδης. Όλες τις µέρες απαγορεύ-εται η καταναλώση (κατάλυση κατά την εκκλησιαστική ορολογία) «οίνου και ελαί-ου» και επιτρέπεται µόνο Σάββατα και Κυριακές. Όπως είναι φυσικό πάντως η Εκκλησία έχει προνοήσει και για εκείνους που θέλουν να νηστέψουν αλλά για προ-σωπικούς λόγους, είτε υγείας είτε άλλους δεν µπορούν να ακολουθήσουν πλήρως τους κανόνες επιτρέποντας την κατανά-λωση λαδιού και τις υπόλοιπες µέρες, εάν βέβαια συντρέχει λόγος. Οι πιστοί πάντως παίρνουν «ανάσα» την ηµέρα του Ευαγ-γελισµού, που επιτρέπεται η κατανάλω-ση ψαριού. Η Καθαρά ∆ευτέρα, που είτε λόγω πίστης, είτε λόγω εθίµου τηρείται σχεδόν από όλους στην Ελλάδα συνδέε-ται και µε την θαυµατουργική αποκάλυψη της απόπειρας του αυτοκράτορα Ιουλια-νού του Παραβάτη, να µολύνει εκείνη την ηµέρα τις τροφές των Χριστιανών, από τον Άγιο Μάρτυρα Θεόδωρο τον Τήρωνα, ο οποίος παρότρυνε µέσω του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Ευδόξιου, τον λαό να τραφεί εκείνη την ηµέρα µε κόλλυβα. Η πρώτη εβδοµάδα της Τεσσαρακοστής

είναι από τις πλέον σκληρές και τηρείται είτε µε ξηροφαγία είτε µε τριήµερη αποχή από κάθε τρόφιµο µέχρι το Μεγάλο Από-δειπνο της Πέµπτης. Η Μεγάλη Τεσσα-ρακοστή ολοκληρώνεται την Παρασκευή της έκτης εβδοµάδας των νηστειών, και ακολουθούν οι δύο δεσποτικές γιορτές, Σάββατο του Λαζάρου και Κυριακή των Βαΐων. Το Σάββατο του Λαζάρου, επιτρέ-πεται η κατάλυση κρασιού και λαδιού, ενώ την επόµενη µέρα επιτρέπεται η κατανά-λωση ψαριού, µόλις ένα βήµα πριν από τη Μεγάλη Εβδοµάδα, όπου κορυφώνεται µαζί µε το Θείο Πάθος και ο αγώνας όσων συµµετέχουν στην νηστεία.

Ο θρίαµβος της ζωής... στο τραπέζιΟι Πατέρες της Εκκλησίας µάλιστα ανα-

φέρουν πως η κατάλυση των προϊόντων αυτών πριν τη Μεγάλη Εβδοµάδα έχει να κάνει µε τη λήξη της νηστείας και τον θρί-αµβο του Χριστού κατά του θανάτου «πι-στουµένου τήν κοινήν ανάστασιν, πρό του Πάθους Του». Είναι χαρακτηριστικό πως ο Θεόδωρος Στουδίτης όριζε για τους κα-λογήρους της Μονής Στουδίου κατάλυση ιχθύων ακόµη και το Σάββατο του Λαζά-ρου. Ωστόσο πέραν της πνευµατικής πτυ-χής της η νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρα-κοστής έχει και ευεργετικά αποτελέσµατα στον οργανισµό µας όπως παραδέχονται


τόσο οι διατροφολόγοι όπως και οι γιατροί. Επισηµαίνοντας βέβαια πως όλα χρειάζονται µέτρο για να µην υπάρξουν δυσάρεστες επιπτώσεις. Το κυριότερο χαρακτηριστικό της νηστείας είναι η πλήρης αποχή από το κρέας, το ψάρι, τα γαλακτοκοµικά και τα αυγά. Όµως η ανάγκη για να χορτά-σει κάποιος χωρίς αυτές τις τροφές φέρνει στο τραπέζι µας µεγαλύτερες ποσότητες ψωµιού, ζυµαρικών, όσπριων, λαδερών φαγητών, θαλασσι-νών, φρούτων και λαχανικών. Γιατροί και διατροφολόγοι θα µπορούσαν ίσως να θεσµο-θετήσουν από µόνοι τους µια τέτοια περίοδο αν δεν είχε προλάβει για άλλους φυσικά λόγους να το κάνει η Εκκλη-σία. Στα οφέλη της νηστείας και µάλιστα για τόσο µεγάλη περίοδο συγκαταλέγεται η µείωση της χοληστερόλης.

Πολλά τα οφέλη Ο διατροφολόγος, κ. ∆ηµή-τρης ∆αλέζος, µας αναφέρει: «Τα τρόφιµα που καταναλώ-νουµε κατά την περίοδο της νηστείας είναι εξαιρετικά πλούσια σε κάλιο, µαγνήσιο, φυλλικό οξύ και βιταµίνες C, E και A κάτι που στέλνει την χοληστερόλη και τα τριγλυκε-ρίδια σε επίπεδα φυσιολογι-κά. Την ίδια στιγµή η καρδιά ωφελείται καθώς αυξάνεται η κατανάλωση προϊόντων όπως το λάδι, το ταχίνι και οι ξηροί καρποί. Τα προϊόντα αυτά βο-ηθούν επίσης στην οµαλοποί-ηση της πίεσης και την πτώση των δεικτών του σακχαρώδη διαβήτη». Πανεπιστηµιακές έρευνες έχουν δείξει πως τα άτοµα που ακολουθούν τις νηστείες παρουσιάζουν µειω-µένα επίπεδα λιποπρωτεϊνών στο αίµα και χαµηλά ποσοστά παχυσαρκίας, ενώ µε την πά-ροδο των ετών αποκτούν κα-λές διατροφικές συνήθειες. Τα ευεργετικά αποτελέσµατα της νηστείας φτάνουν ακόµα

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

και στο πεπτικό σύστηµα κα-θώς όπως εξηγούν γιατροί η κατανάλωση φρούτων και λα-χανικών αυξάνει την πρόσλη-ψη αδιάλυτων φυτικών ινών, καταπολέµα τη δυσκοιλιότητα, ενώ µακροπρόθεσµα µειώ-νει τη συχνότητα εµφάνισης ορισµένων µορφών καρκίνου. Η βιταµίνη C που περιέχουν πολλές από τις τροφές, που καταναλώνονται κατά κόρον την περίοδο της νηστείας, ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστηµα, ενώ τα θαλασσινά που περιέχουν µεγάλες πο-σότητες σεληνίου, Ω3 και Ω6 βελτιώνουν την καρδιακή και νευρική λειτουργία. Ωστόσο η νηστίσιµη διατροφή στερεί από τον οργανισµό ουσίες όπως το ασβέστιο γι αυτό κιό-λας συνίσταται παιδιά, έφηβοι, εγκυµονούσες και γυναίκες σε γαλουχία να µην νηστεύουν για µεγάλο χρονικό διάστηµα, ενώ σηµειώνεται πως και οι κανό-νες της Εκκλησίας είναι ελα-στικοί σε θέµατα υγείας. Για όσους έχουν ανάγκη ασβεστί-ου συνίσταται η κατανάλωση ξηρών καρπών, µε κορυφαία τα αµύγδαλα. Ασβέστιο προ-σφέρουν επίσης τα µπρόκολα, τα κουνουπίδια, τα λάχανα, οι µπάµιες, ο χαλβάς, το σου-σάµι, το γάλα σόγιας και τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά. Σηµαντικό είναι και το γεγο-νός πως η µη κατανάλωση κρέατος κατά την περίοδο της νηστείας µειώνει και τα επί-πεδα σιδήρου. Όσοι νηστεύ-ουν πρέπει να επιχειρήσουν την διατήρηση των επιπέδων σιδήρου µέσω οσπρίων ( φα-κές & φασόλια µαυροµάτικα έχουν τη µεγαλύτερη περιε-κτικότητα), ξηρών καρπών, εµπλουτισµένων δηµητρια-κών, σπανακιού και αποξηρα-µένων φρούτων. Οι ειδικοί συ-νιστούν µεγάλη προσοχή στην αυστηρότητα της νηστείας και συνεργασία µε τον θεράποντα γιατρό ώστε να αποφευχθούν δυσάρεστες καταστάσεις. .


Ο Ακάθιστος Ύµνος είναι ο µόνος ανάµεσα στους πολυάριθµους ύµνους,-

που διασώθηκε όλοκληρος σε Ακολουθία της Ανατολικής Εκ-κλησίας. Γράφτηκε προς τιµήν της Υπεραγίας Θεοτόκου,που λύτρωσε την Κωνσταντινούπολη από πολλά δεινά. Αποτελείται από το προοίµιο: «Το προσταχθέν µυστικώς λαβών εν γνώσει...»,-που σήµερα αντικαταστάθηκε µε το κοντάκιο: «Τη Υπερµάχω στρα-τηγώ τα νικητήρια...» και από 24 οίκους. Λέγεται Ακάθιστος Ύµνος,γιατί ψάλλοντάς τον οι Χριστιανοί όλη τη νύχτα έµειναν όρθιοι,κανείς τους δεν κάθησε! «Ορθοστά-δην τω τότε πας ο λαός κατά την νύκταν εκείνην τον ύµνον τη του Θεόυ Λόγου Μητρί γηθόµενος έµελψαν». Ο Ακάθιστος Ύµνος λέγεται και ‘’Χαιρετισµοί της Πα-ναγίας’’ επειδή περιέχει πολλά «Χαίρε».Είναι χαιρετισµός,µαζί και προ-σευχή στην Παναγία. Χιλιάδες κόσµου,άνδρες,γυναίκες και νέοι πάρα πολλοί,κατακλύζουν τους Ιερούς Ναούς. Ο λαός µας ευλαβείται πολύ την Παναγία. Τη νοιώθει πολύ κοντά του. Ιδιαι-τέρως αυτές τις µέρες,αυτό τον καιρό,των δοκιµασιών, της αγω-νίας και των σοβαρών προβληµά-

των,οι Ορθόδοξοι Έλληνες, Την αποζητούν και αισθάνονται την κραταιά προστασία της. Και στη συνείδησή µας, των Ορθοδόξων,-παραµένει η Αγαθή προστάτης και Βοηθός «των καταφευγόντων εν πίστει».Αλλά και στο υποσυνείδητό µας, όταν µάς ξεφεύγει σχεδόν αυτό-µατα -χωρίς την τροχοπέδη της ανθρωπαρέσκειας- εκείνο το«Παναγιά µου!»,γίνεται φανε-ρό πως όση αµφισβήτηση κι αν µας κατατυραννεί στους καιρούς µας,όσοι λογισµοί εγκόσµιας αυταπάτης και αν αφιονίζουν το είναι µας,σε στιγµές «απιστίας» η Παναγία Μαρία της Ναζαρέτ εί-ναι και θα παραµένει η Μάνα των Ορθοδόξων,η Μάνα αυτών που προστρέχουν σε Αυτήν,αλλά και η Μάνα αυτών που µε οποιονδή-ποτε τρόπο την «καθυβρίζουν»...και µαζί Της τον Γιο Της και την Εκκλησία Του... Ο πατέρας της Εκκλησίας µας, Ηλίας Μηνιάτης, µιλώντας στην Παναγία, µεταξύ άλλων την καθικετεύει λέγοντας: «Λοιπόν, εύσπλαγχνε Μαριάµ, έως πότε το γένος των Ελλήνων έχει να ευρί-σκεται εις τα δεσµά µιας ανυπο-φέρτου δουλείας; Έως πότε να του πατεί τον ευγενικόν λαιµόν ο βάρβαρος; Αχ Παρθένε!! Ενθυ-µήσου πως στην Ελλάδα πρότε-

Ο Ακάθιστος Ύμνος ξεσηκώνει καρδιές

ΘΕΣΗ

του πρωτοπρεσβύτερου Γ.Ι.ΤΣΕΛΑΛΙΔΗ

ρον,παρά εις άλλον τόπο, έλαµψε το ζωηφόρον φως της αληθινής πίστεως.Το ελληνικόν γένος στά-θηκε πρώτον οπού άνοιξε τας αγκάλας και εδέχθη το Θείον Ευαγγέλιον του µονογενούς σου Υιού. Τούτο έδωσε στον κόσµο τους ∆ιδασκάλους που φώτισαν τας ηµαυρωµένας διανοίας των ανθρώπων.Ετούτο τους Ποιµέ-νες που µε την ποιµαντική ράβδο εξώρισαν τους λύκους από το εκκλησιαστικόν ποίµνιο...Ετούτο τους µάρτυρες όπου µε τον ίδιον αίµα τους έβαψαν την πορφύραν της Εκκλησίας...». Αριστούργηµα πατριωτικού και θρησκευτικού λυρισµού που συνέχει τις καρδιές µας και ανεβάζει τις ψυχές µας σε πνευµατικά ύψη δυσθεώρητα. Προς γνώση και πράξη στη ζωή του καθενός µας και χωρίς συµ-βιβασµούς και υποτέλεια στην «παγκοσµοιοποιηµένη» κοινωνί-α,που επιλέγει να προσκυνά πα-ντός είδους «βαρβάρους» και όχι την Παναγία και τον Χριστό µας... Αυτές τις άγιες µέρες της Αγί-ας και Μεγάλης Σαρακοστής,ας κάνουµε ένα βήµα λίγο ψηλότερα από τη χαµοζωή,αγκαλιάζοντας την Μάνα του Γιου του Θεού,για-τί είναι η Μάνα όλων µας και το καταφύγιό µας σε κάθε θλίψη και δοκιµασία της ζωής.

Ο πρωτοπρεσβύτερος π. Γεώργιος Ι. Τσελαλίδης είναι εφημέριος στον ιερό ναό αγίου

Διονυσίου Αρεοπαγίτου πολιούχου Αθηνών

ΦΩ

ΤΟ: Χ

ρήστ

ος Μ

πόνη

ς

Η ΑΠΟΨΗ ΣΑΣ ΕΙΝΑΙ

ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ

Δίνουμε ιδιαίτερη βαρύτητα στις απόψεις των αναγνωστών μας. Άλλωστε ο στόχος της

προσπάθειάς μας είστε εσείς και η ενημέρωσή σας. Αν νομίζετε λοιπόν πως έχετε να μας προτείνετε

κάτι, το οποίο θα μας κάνει καλύτερους θα χαρούμε να το διαβάσουμε.

Στείλτε τα γράμματα σας στην διεύθυνση[email protected]

][


Αποδομώντας τον «ρωσικό

κόσμο»του αρχιµανδρίτη Κυρίλλου Γοβορούν

Το ιδεολόγηµα του «ρω-σικού κόσµου» είναι το κλειδί για την κατανόηση

της στρατιωτικής σύγκρουσης στην ανατολική Ουκρανία. Η δύ-ναµή του είναι παρόµοια µε εκεί-νη άλλων ιδεολογιών, οι οποίες προκάλεσαν τις περισσότερες συγκρούσεις του εικοστού αιώνα στην Ευρώπη. Ο «ρωσικός κό-σµος» έφερε στον εικοστό πρώτο αιώνα τη µορφή, εάν όχι και το περιεχόµενο, των κλασικών ιδεο-λογιών του παρελθόντος, µαζί µε τα ίδια είδη συγκρούσεων που η Ευρώπη είχε βιώσει µερικές δε-καετίες νωρίτερα. Για να κατανοή-σουµε καλύτερα την αναπτυξιακή τροχιά του «Ρωσικού κόσµου», θα πρέπει να δούµε ένα άλλο παρόµοιο σχέδιο, που είχε ανα-πτυχθεί δύο αιώνες νωρίτερα, ας το ονοµάσουµε «γερµανικό κό-σµο», δεδοµένου ότι µεταξύ των

δύο «κόσµων» υπάρχουν πολλές εντυπωσιακές οµοιότητες. Μετά τους Ναπολεόντειους πολέµους, τα πριγκιπάτα της Γερµανίας ήταν πολιτικά κατακερµατισµένα και ταπεινωµένα. Με παρόµοιο τρό-πο, πολλοί Ρώσοι αντιλαµβάνο-νται τη δική τους κατάσταση µετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.Αρκετοί Γερµανοί στοχαστές

είχαν µελετήσει αυτόν τον κατα-κερµατισµό µε βάση τη γλώσσα και τον πολιτισµό. Οι Johann Gottfried von Herder (1744-1803) και Johann Gottlieb Fichte (1762-1814) πίστευαν ότι η γλώσ-σα καθορίζει την ταυτότητα ενός έθνους και εξασφαλίζει την κυ-ριαρχία του. Αντιλαµβάνονταν τη γλώσσα ως µια ευρύτερη έννοια του πολιτισµού και επέµεναν ότι η πολιτιστική κυριαρχία του Γερµα-νικού λαού θα πρέπει να θεωρη-

θεί ως ανώτερη από την πολιτική κυριαρχία του. Ο Georg Wilhelm Friedrich Hegel (1770-1831) προχώρησε ένα βήµα µπροστά. Υποστήριξε τη σύσταση ενός ενω-µένου Γερµανικού Nationalstaat, µε βάση τη γλώσσα και τον πολι-τισµό, το οποίο θα είχε ένα ισχυρό κέντρο και στρατό.Μερικοί από τους οπαδούς

του Hegel τροποποίησαν τη φιλοσοφία του σε µια ατζέντα Realpolitik. Έτσι, ο Heinrich von Treitschke (1834-1896) ισχυρί-στηκε ότι το θέληµα του Θεού ήταν οι λαοί µε όχι τόσο ανεπτυγ-µένο πολιτισµό, να υποτάσσονται στα πιο ισχυρά, από πολιτισµική άποψη, έθνη. Ένας άλλος µαθη-τής του Hegel, ο Richard Rothe (1799-1867) πρόσθεσε σε αυτό το ιδεολογικό κατασκεύασµα την Εκκλησία. Πίστευε ότι η Εκκλη-σία και το κράτος αποτελούν δύο

Ο αρχιμανδρίτης Κύριλλος Γοβορούν είναι επιστημονι-

κός συνεργάτης στο Πανεπιστήμιο του Yale

ΑΝΑΛΥΣΗ


διαστάσεις του ίδιου θεϊκά διορι-σµένου οργανισµού ο οποίος κα-λείται να µετατρέψει το ήθος της Εκκλησίας σε ισχύ για το κράτος. Αυτή η νεο-Εγελιανή σύνθεση του κράτους και της Εκκλησίας είχε υιοθετηθεί από τους Πρώσους πολιτικούς και στρατηγούς. Μία από τις πιο εξέχουσες προσω-πικότητες της Γερµανικής Αυτο-κρατορίας και συν-ιδρυτής της, ο Στρατάρχης Helmuth von Moltke (1800-1891) υποστήριξε, πάνω σ αυτή τη βάση, την άποψη ότι ο πό-λεµος µπορεί να δικαιολογηθεί, και µάλιστα να θεωρηθεί απα-ραίτητος, όταν αυτός εξυπηρετεί ιδεαλιστικούς στόχους. Γι αυτόν, µια τόσο «πνευµατική» χώρα όπως ήταν η Γερµανία, είχε δίκαιο να πολεµήσει τις άλλες «λιγότε-ρο πνευµατικές» χώρες, όπως η Γαλλία, η οποία, έτσι νόµισαν στη Γερµανία, είχε µολυνθεί µε τον ιό του ρεπουµπλικανισµού και του αθεϊσµού.Αυτή η ιδεολογία, µε όλες τις

πολεµικές επιπτώσεις της, υπο-στηρίχθηκε από θεολόγους, όπως ο Ferdinand Kattenbusch (1851-1935). Γι ‘αυτόν, η στρατιωτική επέµβαση, όταν επιτελείται για τη διόρθωση των αµαρτιών και πνευµατικών αδυναµιών ενός γει-τονικού έθνους, εκπληρώνει την εντολή του Χριστού για την αγάπη προς τον πλησίον. Ο Kattenbusch πίστευε ότι κάθε έθνος έχει µια ψυχή, και δεδοµένου ότι οι ψυχές κάποιων εθνών είναι διεφθαρ-µένες, η στρατιωτική επέµβαση είναι µια θεραπεία γι αυτές. Έτσι, αν υποτεθεί ότι η γερµανι-κή ψυχή ήταν η πιο φωτισµένη µεταξύ όλων των εθνών, ο λαός αυτός είχε το δικαίωµα να κρίνει ποια χώρα πρέπει να διορθωθεί, µεταξύ άλλων και µέσω της στρα-τιωτικής επέµβασης.Όποιος παρακολουθήσει προ-

σεκτικά τη ρητορική των Ρώσων πολιτικών και εκκλησιαστικών παραγόντων τα τελευταία χρόνια, εύκολα θα διαπιστώσει πόσο εντυπωσιακά µοιάζει µε τις το-ποθετήσεις του von Moltke και Kattenbusch. Αντίστοιχα µε τους

για τη θεωρία αυτή. Ο Αµερικά-νος λόγιος υποστήριζε ότι µετά το τέλος του ψυχρού πολέµου, οι συγκρούσεις θα συµβαίνουν για πολιτισµικούς λόγους, και όχι για ιδεολογικούς, όπως παλαιότερα. Ήταν, εποµένως, σκεπτικός για το ενδεχόµενο στρατιωτικής σύ-γκρουσης µεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας. Ωστόσο, και οι δύο πόλεµοι που

ξέσπασαν στην Ευρώπη τον 21ο αιώνα, αντίθετα από όσα υποστή-ριζε η θεωρία του Huntington, ήταν εντός του ίδιου υποθετικού Ορθόδοξου πολιτισµού: µεταξύ της Ρωσίας και της Γεωργίας το 2008, καθώς και µεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας το 2014. Ήταν, ουσιαστικά, πόλεµοι όχι µεταξύ των πολιτισµών, αλλά µεταξύ των δύο πολιτικών νοο-τροπιών. Μία από αυτές τις νοο-τροπίες τονίζει τον κυρίαρχο ρόλο του κράτους στη ζωή των πολιτών και τάσσεται υπέρ ενός πολιτικού συστήµατος που τρέφεται από τη διαφθορά και την ευνοιοκρατία. Αντίθετα, η άλλη προωθεί την ευθύνη των πολιτών για το κοινό καλό ενώ το κράτος υπηρετεί το λαό και όχι ο λαός το κράτος. Εάν, όµως, κάποιος ήθελε να περιγρά-ψει τη σύγκρουση στην Ουκρανία µε την ορολογία του πολιτισµού, θα µιλούσε για µια σύγκρουση όχι του Ορθοδόξου εναντίον του µη πολιτισµού, αλλά του νεο-σοβιε-τικού και του µη-σοβιετικού. Αυτό σηµαίνει ότι ο νέος «ρωσικός κόσµος», ο οποίος υποτίθεται ότι συγκρούεται µε τη ∆ύση, είναι στην πραγµατικότητα ένας «σο-βιετικός» κόσµος. Η Ορθοδοξία σε αυτό τον πολιτισµό έχει µετα-τραπεί σε µια πολιτική θρησκεία που συγκροτείται από διάφορα στοιχεία δανεισµένα από την αυ-τοκρατορική περίοδο (όπως π.χ. η Μόσχα ως Τρίτη Ρώµη) και από τη σοβιετική περίοδο (συµπερι-λαµβανοµένης της λατρείας του Στάλιν).Παραδόξως, και στις δύο πλευ-

ρές που συγκρούονται στην Ου-κρανία, οι περισσότεροι από τους αντιπάλους µιλούν Ρωσικά και

παράγοντες του «γερµανικού κό-σµου» κατά τον 19ο αιώνα, οι φο-ρείς του «ρωσικού κόσµου» στο γύρισµα του 21ου αιώνα εργαλει-οποίησαν τη γλώσσα, τον πολιτι-σµό και τη θεολογία και έκαναν το ίδιο για τους πολιτικούς σκοπούς. Και στις δύο περιπτώσεις, αυτά τα τρία στοιχεία χρησιµοποιήθηκαν για την ανοικοδόµηση µιας και-νούργιας αυτοκρατορίας. Και οι δύο «κόσµοι» εκµεταλλεύθηκαν την ηθική ατζέντα, κατανοούµενη πολύ περιορισµένα, για να διεκ-δικήσουν την υπεροχή έναντι των άλλων εθνών. Η Εκκλησία, δυ-στυχώς, συνέβαλε στην επίτευξη του στόχου αυτού και ενίσχυσε σηµαντικά την νεο-αυτοκρατορι-κή ιδεολογία. Όλα αυτά, και στις δύο περιπτώσεις, κατέληξαν σε αιµατοχυσία.Αξίζει να σηµειωθεί ότι οι Εκ-

κλησίες δεν έκαναν τίποτα για να αποφευχθεί αυτό το σενάριο. Αντίθετα, και στις δύο αυτές χώ-ρες ενθάρρυναν τις κυβερνήσεις τους να υιοθετήσουν το ήθος της αντιπαράθεσης και του µίσους. Στη Ρωσία, συγκεκριµένα, η Εκ-κλησία ενέπνευσε το κράτος και το λαό για µια σταυροφορία ενα-ντίον της ∆ύσης, µε την οµόδοξη και αδελφική Ουκρανία να έχει επιλεγεί ως το πεδίο της µάχης των «πολιτισµών». Ο «πολιτι-σµός» αποτελεί µια βασική κα-τηγορία που είναι χρήσιµη για την κατανόηση των κινήτρων πίσω από το «ρωσικό κόσµο». Ο όρος αυτός χρησιµοποιείται τόσο από την πολιτική όσο και από την εκ-κλησιαστική ηγεσία της Ρωσίας. Αλλά φαίνεται ότι η Εκκλησία έχει περισσότερη ευθύνη για την ενίσχυση του κατασκευάσµατος του «ρωσικού κόσµου» βασιζό-µενου στην ιδέα του πολιτισµού. Οι εκκλησιαστικοί παράγοντες δανείστηκαν την ιδέα αυτή από το δοκίµιο του Samuel Huntington «Η σύγκρουση των πολιτισµών» που δηµοσιεύθηκε το 1993 στο Αµερικάνικο περιοδικό Foreign Affairs. Ωστόσο, η εφαρµογή της θεωρίας του Huntington στη Ρω-σία αποτέλεσε µείζονα πρόκληση

Ο νέος «ρωσι-κός κόσμος», ο οποίος υποτίθεται ότι συγκρούεται με τη Δύση, είναι στην πραγματι-κότητα ένας «σοβιετικός» κόσμος. Η Ορθοδοξία σε αυτό τον πολιτισμό έχει μετατραπεί σε μια πολιτική θρησκεία

““

ΑΝΑΛΥΣΗ


πηγαίνουν στις ενορίες του Πατρι-αρχείου Μόσχας. Αυτό µας οδηγεί στο παράδοξο συµπέρασµα ότι η σύγκρουση στην ανατολική Ου-κρανία δεν είναι µια σύγκρουση του «ρωσικού κόσµου» µε τους άλλους πολιτισµούς. Στην πράξη, συµβαίνει µέσα στον ίδιο «ρωσι-κό κόσµο», αν τον εκλάβουµε ως µια κοινοπολιτεία των ανθρώπων που µιλούν την ίδια γλώσσα και πηγαίνουν στην ίδια εκκλησία. Η σύγκρουση στην Ουκρανία είναι πράγµατι µια εµφύλια διαµάχη, αλλά όχι µεταξύ των πολιτών του Ουκρανικού κράτους, όπως το παρουσιάζει η ρωσική προπαγάν-δα, αλλά µεταξύ ανθρώπων που πληρούν τα τυπικά κριτήρια του «ρωσικού κόσµου». Και, όµως, οι άνθρωποι αυτοί πολεµούν και

σκοτώνουν ο ένας τον άλλο. Η µία πλευρά το κάνει στο όνοµα του «ρωσικού κόσµου», ενώ η άλλη πλευρά, επειδή αρνείται να ταυ-τιστεί µε τον «ρωσικό κόσµο». Αυτό αποδεικνύει ότι ο κόσµος αυτός είναι µια φαντασιακή κοι-νότητα που διαµορφώνεται από µια ιδεολογία που χωρίζει τους ανθρώπους και τους παρακινεί να σκοτώνουν ο ένας τον άλλον. Για να σταµατήσουν οι εχθροπρα-ξίες στην ανατολική Ουκρανία, η έννοια του «ρωσικού κόσµου» θα πρέπει να αποδοµηθεί. Η Θεολο-γία, που έχουν εκµεταλλευθεί για να κατασκευάσουν την ιδέα του «ρωσικού κόσµου», θα πρέπει να απελευθερωθεί από την ιδεολογι-κή αιχµαλωσία. Το ίδιο πρέπει να συµβεί και µε την Εκκλησία..

ΑΝΑΛΥΣΗ


Η νηστεία θέλει οργάνωσηΜαζί με μια φίλη της έγραψε ένα βιβλίο με νηστίσιμες συνταγές για να καλύ-ψουν δικές τους ανάγκες. 27 εκδόσεις μετά, η κυρία Γεωργία Κοφινά εξακο-λουθεί να αναζητά την καλή γεύση της νηστείας, δίνοντας λύσεις και απαντή-σεις σε πάνω από 85.000 μάγειρες και μαγείρισσες..

ΓΕΩΡΓΙΑ ΚΟΦΙΝΑ

Στον Γιώργο Δ. Φερδή Υπάρχει µια αντίληψη σύµφω-να µε την οποία η νηστεία λει-τουργεί εις βάρος της γεύσης. Ποια είναι η δική σας άποψη;Είναι σαν να λέµε ότι η γεύση

περιορίζεται στα αρτύσιµα φα-γητά, δηλαδή τα κρεατικά, γαλα-κτερά, αυγά και ψαρικά, και ότι τα νηστίσιµα δεν προσφέρουν ιδιαίτερη γεύση. Γεύση, όµως, υπάρχει σε όλα τα συστατικά που χρησιµοποιούµε για να φτιάξου-µε ένα φαγητό. Αρκεί να ξέρει κανείς πώς να µαγειρέψει για να

αναδεικνύονται καλύτερα αυτές οι γεύσεις. Όπως και µε τα αρτύ-σιµα φαγητά προσθέτουµε άλλα συστατικά να εµπλουτίσουµε την γεύση, έτσι και στα νηστίσιµα. Και µάλιστα, στα νηστίσιµα φαγητά δεν κρύβουµε γεύσεις ενός φα-γητού µαγειρεύοντας µε βούτυρο ή προσθέτοντας κρέµα γάλακτος ή άλλα γαλακτοκοµικά προϊόντα που είναι µια τεχνική όπου µπο-ρούµε να κάνουµε ένα άγευστο συστατικό να έχει γεύση. Όταν µαγειρεύουµε µε λάδι δεν σκεπά-

ΑΦΙΕΡΩΜΑΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Η κα. Γεωργία Κοφινά (δεξιά) μαζί με την συν-συγγραφέα του βιβλίου κα. Μαριγούλα Κοκκίνου


Με την πλούσια ποικιλία των τροφίμων που υπάρχουν σήμερα μαζί με την τάση της σύγχρονης γαστρονομίας να εστιάζει σε μια πιο υγιεινή διατροφή, δεν μπορούμε να πού-με ότι δεν έχουμε επιλογές στο τι μπορούμε να φάμε όταν θέλουμε να νηστέψουμε.

ζουµε την γεύση ενός συστατικού. Αντιθέτως το λάδι εµπλουτίζει την γεύση ενός φαγητού και την ελευθερώνει επιτρέποντας να αναµιχθεί µε τα άλλα συστατικά. Βέβαια πρέπει να ήµαστε προσε-κτική, όπως και µε το βούτυρο ή άλλο µαγειρικό λίπος, να µην το αφήνουµε να κάψει σε υψηλές θερµοκρασίες γιατί όχι µόνο θα πάρει το φαγητό µια άσκηµη γεύ-ση, αλλά µπορεί να βλάψει και την υγεία µας.

Πόσο εφικτό είναι για κάποιον που ζει στους ρυθµούς της σύγ-χρονης καθηµερινότητας να νη-στέψει;Το πρόβληµα µε τον ρυθµό της

σύγχρονης καθηµερινότητας εί-ναι ότι, γενικά, δεν τρεφόµαστε σωστά. Όλο και λιγότερα µαγει-ρεµένα σπιτικά φαγητά τρώµε γιατί µε τον τρόπο ζωής που ακο-λουθούµε δεν έχουµε την δυνα-τότητα να ξοδεύουµε πολύ χρόνο στην κουζίνα. Και έτσι έχουµε περιοριστεί σε «κάτι γρήγορο» που δεν θέλει πολύ χρόνο αλλά να είναι και χορταστικό. Σίγουρα τα αρτύσιµα φαγητά µε κρέας, γαλακτοκοµικά, αυγά και ψάρια µπορεί να θεωρηθούν ότι είναι µια «γρήγορη λύση». Αλλά, µε την πλούσια ποικιλία των τροφί-µων που υπάρχουν σήµερα στην αγορά µαζί µε την τάση της σύγ-χρονης γαστρονοµίας να εστιάζει σε µια πιο υγιεινή διατροφή, δεν µπορούµε να πούµε ότι δεν έχου-µε επιλογές στο τι µπορούµε να φάµε όταν θέλουµε να νηστέψου-µε. Και µάλιστα, βλέπω όλο και πιο πολλά προϊόντα σε περιόδους νηστείας που προβάλλονται και διευκολύνουν την επιλογή το να νηστεύει κανείς.

Όπως και το πρόγραµµα για µια σωστή υγιεινή διατροφή θέλει οργάνωση, έτσι και µε την νηστεία. Μπορούµε να προµηθευτούµε µε κάποια βασικά υλικά που θα µας καλύψουν τις διατροφικές ανάγκες στην νηστεία, όπως το ταχίνι, το µέλι, ξηρούς καρπούς, παξιµάδια και ζυµαρικά ολικής αλέσεως, και διάφορα νηστήσιµα

σνακ, και να τα έχουµε πρόχειρα στην κουζίνα µας. Όσο για τα λα-δερά φαγητά, υπάρχουν άφθονα κατεψυγµένα λαχανικά και ακόµα έτοιµα για µαγείρεµα µίγµατα που µπορούµε να τα έχουµε πάντα στην κατάψυξη µας.

Μπορεί να πει κανείς ότι ένα πρόβληµα είναι και το τι µπορού-µε να φάµε για «κολατσιό» σε πε-ρίοδο νηστείας όταν ήµαστε στην δουλειά ή στο σχολείο. Όλο και πιο πολύ αυξάνονται τα νηστίσιµα σνακ στα λεγόµενα φαστφουντά-δικα. Και να θέλουµε να πάρουµε κάτι µαζί µας από το σπίτι, όπως θα κάναµε τον κόπο να φτιάξου-µε, για παράδειγµα, µια τυρόπιτα σπιτική, µε τον ίδιο κόπο θα φτιά-χναµε και µια νηστίσιµη πίτα, που, τελικά, τρώγεται και χωρίς να την ζεστάνουµε. Λύσεις υπάρχουν πολλές αρκεί να οργανώσουµε λίγο την κουζίνα.

Έχετε συγγράψει ένα από τα πλέον διαδεδοµένα βιβλία νη-στίσιµης µαγειρικής. Τι ήταν αυτό που σας οδήγησε σε αυτό;Κάποια Μεγάλη Σαρακοστή

όταν βρεθήκαµε οικογενειακώς µε την συν-συγγραφέα µου την Μαριγούλα Κοκκίνου, συζητού-σαµε τι µπορούµε να µαγειρέ-ψουµε για τις οικογένειες µας. Ο ∆ηµήτρης Κόκκινος, σύζυγος της Μαριγούλας και εκδότης των εκ-δόσεων Ακρίτας, µας πρότεινε να συνάψουµε ένα βιβλίο µε παλιές παραδοσιακές σαρακοστιανές συνταγές που θα συλλέγαµε από



φίλους και συγγενείς από όλοι την Ελλάδα και το εξωτερικό. Και, έτσι, µαζέψαµε τις πρώτες συντα-γές µας και για ένα χρόνο τις µα-γειρεύαµε, τις δοκιµάζαµε και τις αλλάζαµε για να έχουν µια ενιαία διάταξη και µορφή. Φτιάξαµε και δικές µας για να ανταποκριθούµε στα γούστα και της διατροφικές ιδιαιτερότητες της νεώτερης γε-νιάς. Επιµελήθηκε και ο σύζυγός µου, ο π. Σταύρος Κοφινάς, τα πατερικά κείµενα και τον πίνα-κα µε τις ηµέρες νηστείας όλο το χρόνο που περιέχει το βιβλίο. Και έτσι ξεκίνησε αυτό το βιβλίο και ταξίδεψε και στο εξωτερικό µε την µετάφραση που έκανα το 1993. Από τότε µέχρι τώρα έχουνε πουληθεί πάνω από 85.000 έντυ-πα και βρισκόµαστε σήµερα στην 27η έκδοση µε πρόσθετες συντα-γές, νέο φωτογραφικό υλικό και πρακτικές οδηγίες.

Τι συµβουλές σας ζητά περισ-σότερο ο κόσµος;Οι συµβουλές που ζητάει ο

κόσµος ποικίλουν. Αλλά από το πώς να οργανώσουν ένα σαρα-κοστιανό τραπέζι µέχρι το πώς µπορούνε να προσελκύσουν τα παιδιά για να φάνε νηστίσιµα φα-γητά. Όπως έχουµε χωρίσει το βιβλίο σε κεφάλαια, είναι εύκολο να οργανώσει κανείς ένα σαρακο-στιανό τραπέζι από το να σερβί-ρουν µεζέδες µέχρι και το γλυκό που θα σερβίρουν στο τέλος του

γεύµατος. Όσο αφορά τα παιδιά, έχουµε

πολλές συνταγές που τους αρέ-σουν όπως πίτσες, πιτάκια, ζυ-µαρικά µε σάλτσες, και βέβαια, πολλά γλυκά όπως κέικ, κουλου-ράκια, και γλυκές πίτες. Βέβαια, συνιστώ στις µητέρες ότι ο καλύ-τερος τρόπος να προσελκύσουν τα παιδιά είναι να τους αφήσουν να συµµετέχουν στην ετοιµασία των φαγητών. Πολλές φορές µας ρωτάει ο κόσµος για την επιλο-γή το να φτιάχνουν τα γλυκά µε ελαιόλαδο αντί σπορέλαιο. Επί το πλείστον χρησιµοποιούµε σπορέ-λαιο στα γλυκά γιατί τα κάνει πιο ελαφρά στη γεύση. Αλλά κάποια παραδοσιακά γλυκά γίνονται απο-κλειστικά µε ελαιόλαδο, όπως το έχουµε σηµειώσει σε αυτές τις συνταγές. Για αυτούς που προ-τιµούν να χρησιµοποιούν µόνο ελαιόλαδο, υπάρχει και το απαλό ελαιόλαδο στην αγορά που είναι πιο ουδέτερη η γεύση του.

Κλείνοντας θέλω να µου απο-καλύψετε την αγαπηµένη σας νηστίσιµη συνταγήΕίναι δύσκολα να διαλέξω µόνο

µια ανάµεσα στις 387 συνταγές που έχουµε στο βιβλίο! Αλλά από τις πιο αγαπηµένες µου είναι το Καροτοκέικ. Αρέσει σε µικρούς και µεγάλους! Για τα παιδιά µπο-ρούµε να το φτιάξουµε σε ατοµι-κά µικρά φορµάκια. .

ΑΦΙΕΡΩΜΑΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΚΑΡΟΤΟΚΕΪΚ

1 φλιτζάνι καρότο χοντροτριµµένο1 φλιτζάνι µήλα χοντροτριµµένα1 φλιτζάνι ζάχαρη1 φλιτζάνι σπορέλαιο1 φλιτζάνι µαύρες σταφίδες (προαιρετικά)1 φλιτζάνι χυµό πορτοκαλιού3 φλιτζάνια αλεύρι που φουσκώνει µόνο του1 κουταλάκι του γλυκού κανέλα¼ φλιτζανιού κονιάκΞύσµα πορτοκαλιού

Χτυπάµε λίγο το λάδι µε τη ζάχαρη και προσθέτουµε ένα-ένα όλα τα υλικά. Τελευταίο προσθέ-τουµε το αλεύρι. Ανακατεύουµε καλά τα υλικά και ρίχνουµε το µείγµα σε µέτριο λαδωµένο τα-ψάκι. Το ψήνουµε σε προθερµασµένο µέτριο φούρνο για 45 λεπτά έως 1 ώρα. Πριν κρυώσει τελείως το περιχύνουµε µε γλάσο άσπρο και το γαρνίρουµε µε φέτες πορτοκαλιού.

Για το γλάσο άσπρο:2 φλιτζάνια άχνη5 κουταλιές σούπας χυµό πορτοκαλιού ή λεµονιού1 κουταλάκι του γλυκού σπορέλαιο

Ανακατεύουµε όλα τα υλικά µαζί µέχρι να γίνει το µείγµα ένα παχύρρευστο γλάσο. Πριν κρυώ-σει εντελώς το κέικ απλώνουµε πάνω του το γλάσο.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΓΕΩΡΓΙΑ ΚΟΦΙΝΑ

][Στείλτε μας email ζητώντας να γίνετε κι εσείς συν-δρομητής του πρώτου ψηφιακού περιοδικού εκκλησι-αστικής ενημέρωσης και λάβετε απευθείας στον υπο-λογιστή σας κάθε έκδοση του περιοδικού μας καθώς και πολλά άλλα ενδιαφέροντα

[email protected]


&χειροτονία των γυναικών ορθόδοξη θεολογία

ΔΙΑΚΟΝΙΣΣΕΣΠριν από 60 ακριβώς

χρόνια ο οµότιµος καθ. Ευάγγελος Θεοδώρου,

93 ετών σήµερα, άνοιξε τη συζήτηση στους Ορθόδοξους θεολογικούς κύκλους πάνω στο ακανθώδες ζήτηµα της χειροτονίας των γυναικών µε την διδακτορική του διατριβή για τις διακόνισσες. Τιµώντας τον πρωτεργάτη αυτόν της νε-ότερης ελληνο-Ορθόδοξης θεολογίας το Κέντρο Οικου-µενικών, Ιεραποστολικών και Περιβαλλοντικών Μελετών «Μητρ. Παντελεήµων Πα-παγεωργίου» (CEMES) ορ-γάνωσε διεθνές ηλεκτρονικό σεµινάριο, χρησιµοποιώντας την ηλεκτρονική πλατφόρµα BigBlueButton του Αριστοτε-λείου Πανεπιστηµίου Θεσσα-λονίκης.

Το σκεπτικό H Ορθόδοξη Εκκλησία εδώ και αρκετές δεκαετίες έχει διατυπώσει µε το περίφη-µο διορθόδοξο συνέδριο της Ρόδου το 1988 µια πάγια θε-ολογική θέση γύρω από το ζήτηµα της χειροτονίας των γυναικών. Προσφάτως, όµως, η αναθεώρηση των απόψεων του Μητροπολίτου ∆ιοκλείας Καλλίστου Ware, του πρώτου σύγχρονου Ορθόδοξου θεολό-γου που διατύπωσε συστηµα-τικά θεολογικές απόψεις για το θέµα αυτό, οι µελέτες της Elizabeth Behr-Sigel, αλλά και παλαιότερα του Ορθοδό-ξου δογµατολόγου αειµνήστου Νικολάου Ματσούκα, όπως και ορισµένες διδακτορικές διατριβές και µεταδιδακτο-ρι-κές µονογραφίες Ορθοδό-ξων επιστηµόνων, όπως του Κ. Γιοκαρίνη και της Μαρίας McDowell, έχουν κάνει επι-τακτική την ανάγκη καλύτερης θεολογικής τεκµηρίωσης της επίσηµης θέσης της Ορθόδο-ξης (αλλά και της Ρωµαιο-Κα-θολικής) Εκκλησίας.Απευθυνόµενος στην αγγλι-κανική κοινωνία κατά τη διάρ-

κεια του τακτικού συνεδρίου της στο Λάµπεθ πριν από αρ-κετά χρόνια, εκπροσωπώντας το Οικουµενικό Πατριαρχείο, ο Μητροπολίτης Περγάµου επέστησε την προσοχή όλων, ότι η λύση στο ακανθώδες αυτό πρόβληµα που ταλανίζει τον χριστιανικό κόσµο και έχει διαιρέσει καθέτως και οριζο-ντίως τις διάφορες χριστια-νικές οµολογίες δεν µπορεί να βρεθεί ούτε µε βάση επι-χειρήµατα από την κοινωνική εξέλιξη (arguments from sociology) ούτε µε βάση επι-χειρήµατα από την παράδοση (arguments from tradition). Αυτό που χρειάζεται είναι κυ-ρίως θεολογικά επιχειρήµατα.Το σεµινάριο, το οποίο άρχισε τον Οκτώβριο του 2013 µε την παραδοσιακή µορφή, είχε ως σκοπό την λεπτοµερή ανάλυ-ση όλων των θεολογικών επι-χειρηµάτων, υπέρ ή κατά, της δυνατότητας συµµετοχής των γυναικών στην µυστηριακή ιε-ρωσύνη, µε σκοπό να παρου-σιάσει στην Ορθόδοξη Εκκλη-σία, αλλά και την παγκόσµια χριστιανική κοινότητα, όλα τα αυθεντικά θεολογικά (και όχι

ΘΕΟΛΟΓΙΑ

απλώς κοινωνιολογικά ή πα-ραδοσιακά) επιχειρήµατα επί του θέµατος.

Κωδικοποίηση ερωτηµάτωνΠροκειµένου να συµβάλουµε στον δηµόσιο διάλογο για το εξαιρετικά σηµαντικό αυτό θέµα παραθέτουµε την σύ-νοψη και κωδικοποίηση των ερωτηµάτων και προβληµατι-σµών που διατυπώθηκαν.

1. Πόσο σηµαντικό για το θεολογικό οπλοστάσιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας είναι το γεγονός ότι ο θεσµός των διακονισσών έχει οικουµενι-κή συνοδική και νοµοκανονι-κή θεµελίωση, που µάλιστα ουδέποτε καταργήθηκε από µεταγενέστερη συνοδική από-φαση;2. Αν η διακόνισσα εγκαθί-στατο στο λειτούργηµά της µε χειροτονία, η οποία είναι ίδιον του ανωτέρου κλήρου, και όχι µε χειροθεσία, και η χειροτο-νία της έχει απόλυτη οµοιότη-τα ως προς την µορφή και το περιεχόµενο µε τις χειροτο-νίες των ανώτερων βαθµίδων


σύµβολο του Αγίου Πνεύµα-τος, είχε ανώτερη θέση και από αυτούς τους πρεσβύτε-ρους, που εθεωρούντο σύµ-βολα των Αποστόλων, πόσο µπορεί να επηρεάσει την ανα-βάθµιση της θέσης της γυναί-κας αναφορικά µε το θεολο-γικά θεµιτό της συµµετοχής των γυναικών στην ανώτερη µυστηριακή διακονική ιερω-σύνη;6. Μπορούν οι Ορθόδοξοι επίσκοποι ανά πάσα στιγµή, χωρίς άλλη σχετική συνοδική απόφανση, να χειροτονούν δι-ακόνισσες και να τις αποδέχο-νται στον ανώτερο κλήρο;7. Αν το ιδιάζον χαρακτηρι-στικό της Ορθόδοξης Εκκλη-σίας είναι η λειτουργική (και ευχαριστιακή) θεολογία, πόσο απαραίτητη στη σηµερινή εποχή είναι η αναβίωση του θεσµού των χειροτονηµένων διακονισσών, για την απαραί-τητη ιεραποστολική µαρτυρία της, κυρίως στον τοµέα της διακονίας;8. Αν το ανθρώπινο πρόσωπο προσδιορίζεται από την σχέση του µε τους άλλους, και αν η ευχαριστιακή κοινότητα απο-

τελεί για τους Ορθοδόξους το κυρίαρχο πλαίσιο εποικοδο-µητικών και ενάρετων σχέ-σεων, οι οποίες είναι πλήρως δυνατές τόσο από τους άνδρες όσο και από τις γυναίκες, µε ποια θεολογικά επιχειρήµατα µπορεί κανείς να αποκλείσει τις γυναίκες ακόµη και από την διακονική µυστηριακή ιε-ρωσύνη;9. Μήπως η παρουσία δαιµο-νικών στοιχείων (π.χ. αντιλή-ψεων περί κατάρας της γυναί-κας ως υπαίτιας της πτώσης και αιώνιας καταδίκης της, µε την υποταγή της στον άνδρα, περί ακαθαρσίας της, µε επα-κόλουθο την περιθωριοποί-ησή της στη λατρευτική ζωή και τη διοίκηση της Εκκλη-σίας κλπ.), υποβαθµίζουν την µαρτυρία της Εκκλησίας στον κόσµο, εγείροντας επί πλέον και τεράστιο ηθικό πρόβληµα;10. Στην µακραίωνη ιστορία του ∆υτικού χριστιανικού κό-σµου διαπιστώνεται ιστορικά σταδιακή, ίσως ασυνείδητα, υποβάθµιση των γυναικών στον σε τρία ζητήµατα: της θέ-σης της Μαρίας της Μαγδα-ληνής, της Αγίας Ιουνίας, αλλά και του θεσµού των διακονισ-σών. Αντίθετα στη µακραίωνη παράδοση της Ανατολής, είναι πλέον επιστηµονικά αποδε-δειγµένο, ότι η Εκκλησία σε-µνύνεται τα παραπάνω πρό-σωπα και θεσµούς. Πόσο θα µπορούσε αυτό να επηρεάσει τη θέση της Ορθόδοξης Εκ-κλησίας;11. Η αδιαµφισβήτητη πλέον επιστηµονικά ύπαρξη στην Κ.∆. και στους πρώτους χρι-στιανικούς αιώνες σηµαινό-ντων γυναικών «αποστόλων» (π.χ. Ιουνία) πόσο µπορεί να επηρεάσει την Ορθόδοξη θε-ολογική επιχειρηµατολογία στο θέµα της χειροτονίας των γυναικών;12. Αν ακόµη και µεγάλοι θεολόγοι ιεράρχες, όπως ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος και ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυ-

ΘΕΟΛΟΓΙΑ

του ανώτερου κλήρου, µή-πως η απροθυµία ορισµένων Ορθοδόξων Αυτοκεφάλων Εκκλησιών να προχωρήσουν στην αναβίωση του θεσµού των διακονισσών επηρεάζει την µαρτυρία της εκκλησίας στο σύγχρονο κόσµο;3. Η σαφής διαβεβαίωση στις αρχαίες ευχές, ότι ο Χριστός δεν απαγόρευσε στις εκκλη-σίες να έχουν λειτουργικά καθήκοντα και οι γυναίκες (βλ. το «ο µηδέ γυναίκας…λει-τουργείν τοις αγίοις οίκοις σου αποβαλλόµενος), πόσο µπο-ρεί να βοηθήσει την Ορθόδο-ξη Εκκλησία να προχωρήσει αµέσως στην ανασύσταση του θεσµού των διακονισσών;4. Η προτεινόµενη διάκριση της ανώτερης χειροτονίας και ιερωσύνης σε «διακονική» και «ιερουργική», διάκριση δηλαδή ποσοτική και κατα-µερισµατική, και όχι ποιοτική, θα µπορούσε να βοηθήσει την Ορθόδοξη Εκκλησία να ανα-συστήσει την αρχαία παραδο-σιακή πρακτική και να χειρο-τονεί διακόνισσες;5. Η ερµηνεία στις κανονικές πηγές, ότι η διακόνισσα, ως


ΘΕΟΛΟΓΙΑ

σόστοµος αναφορικά µε την ιερωσύνη χρησιµοποιούν µε-ταφορές που βασίζονται όχι σε ανδρικά πατρικά µοντέλα, αλλά σε πρότυπα αρετών για την κοινότητα, και επί πλέον αµφότεροι χρησιµοποιούν τόσο αρσενικές όσο και θη-λυκές µεταφορές για να πε-ριγράψουν την µέθοδο και το λειτούργηµα της ιερωσύνης, µε ποια θεολογικά επιχειρή-µατα µπορεί να δικαιολογηθεί ο αποκλεισµός από αυτήν των γυναικών, ακόµη και από την διακονική ιερωσύνη;13. Η αναφορά του Γρηγορί-ου Πατριάρχη Αντιοχείας στη σύνδεση των γυναικών, µέχρι και τον 6ο µ.Χ αι., τόσο µε το αποστολικό αξίωµα, όσο και µε την χειροτονία («Μαθέτω Πέτρος ο αρνησάµενός µε, οτι δύναµαι και γυναίκας αποστό-λους χειροτονείν» PG 88 στ. 1864b), µήπως αποδεικνύει ότι δεν είναι παντελώς αµάρ-τυρη στην Ανατολική χριστια-νική παράδοση διαφορετική στάση της Εκκλησίας αναφο-ρικά µε την λειτουργική θέση των γυναικών;14. Αποτελεί η αποκλειστική «ανδρική ιερωσύνη», λόγω της ιστορικά αδιαφιλονίκητης άρρενος µορφής του εναν-θρωπήσαντος Θεού, δεσµευ-τικό στοιχείο της θείας Χάρης; πόσο ισχυρό θεολογικά επι-χείρηµα µπορεί να είναι κάτι τέτοιο, και πόσο σύµφωνο µε το δόγµα της Χαλκηδόνας;15. Ιστορικά ο αποκλεισµός των γυναικών από την µυστη-ριακή ιερωσύνη είναι «θείω δικαίω» (de jure humano) ή «ανθρωπίνω δικαίω» de jure divino);16. Η στενή σύνδεση από πλευράς ορολογίας, και µάλι-στα επανειληµµένως, «διακο-νίας» και «ιερουργίας» στην αρχαία αναφορά του Μ. Βασι-λείου, τι συνέπειες µπορεί να έχει για τον λειτουργικό ρόλο των γυναικών;17. Για το ακανθώδες ζήτηµα

της χειροτονίας των γυναικών η Ορθόδοξη Εκκλησία και θεολογία θα πρέπει να χρη-σιµοποιεί λειτουργικά, νοµο-κανονικά, τριαδολογικά, χρι-στολογικά, εκκλησιολογικά, εσχατολογικά ή κοινωνιολογι-κά κριτήρια;18. Μήπως στην επιλογή των θεολογικών κριτηρίων θα πρέπει να δίνεται προτεραιό-τητα στην µακραίωνη «πρωτο-γενή» λειτουργική παράδοση της Εκκλησίας, έναντι των διαφόρων εκ των υστέρων διατυπωθεισών δογµατικών εκφράσεων;19. Είναι θεολογικά θεµιτή η χρησιµοποίηση ανθρωπίνων, βιολογικών εννοιών για το φύλο και την δήθεν ανδρική ή θηλυκή υφή εκάστου των προσώπων της Αγίας Τριάδος;20. Πώς και σε ποιο βαθµό η βασική θεολογική θέση, ότι στα έσχατα δεν θα υπάρχει η διάκριση µε βάση το βιολογι-κό φύλο, µπορεί να επηρεάσει

τη συζήτηση για τον λειτουργι-κό και µυστηριακό ρόλο των γυναικών;21. Μήπως η επίκληση στοι-χείων οντολογικής έκπτωσης, διαίρεσης και µερισµού του ανθρώπου σε δύο ιεραρχικά τοποθετούµενα φύλα, αναιρεί το δόγµα της Θείας ενανθρω-πήσεως και ακυρώνει τους στόχους της;22. Αν αρχέτυπο του ανθρώ-που κατά την Ορθόδοξη χρι-στιανική ανθρωπολογία είναι ο Χριστός, η επίκληση του άρρενος φύλου του Λόγου του Θεού έχει θεολογικά, νοµοκα-νονικά ιστορικο-κριτικά, αλλά και λειτουργικά ερείσµατα για τον αποκλεισµό της γυναίκας ακόµη και από την διακονική µυστηριακή ιερωσύνη;23. Αν το κάθε ανθρώπινο πρόσωπο δηµιουργήθηκε µοναδικό, ακέραιο και ελεύ-θερο, προορισµένο µε την ενάρετη βιωτή του να επιτύχει την θέωση, πως είναι δυνατόν

θεολογικά να προσδιορίζε-ται η φύση του ανθρώπου, ή ακόµη και η ενάρετη ζωή του, µε βάση το φύλο; ∆εν συνε-πάγεται κάτι τέτοιο άρνηση του πληρώµατος της ανθρώ-πινης φύσης στην κορωνίδα της δηµιουργίας, αλλά και της κλήσης της προς το«καθ’ οµοίωσιν»;24. Αν αναφορικά µε την δια-κονία της ιερωσύνης, µήπως η επιλεκτική χρήση µεταφορών και πρακτικών βασισµένων στο φύλο – που θεολογικά και ανθρωπολογικά οδηγούν στην αποµείωση του ανθρώπινου προσώπου – ουσιαστικά υπο-σκάπτεται παρά ενθαρρύνεται η επίτευξη του Ορθόδοξου ιδεώδους της θεώσεως;.ΓΙΑ ΟΛΑ ΤΑ ΑΚΑ∆ΗΜΑΪΚΑ ΝΕΑ ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ

blogs.auth.gr/moschosg

Πριν από αρκετά χρόνια, ο Μητροπολίτης Περγάμου επέστησε την προσοχή όλων, ότι η λύση στο ακανθώδες αυτό πρόβλημα δενμπορεί να βρεθεί ούτε με βάση επιχειρήματα από την κοινωνική εξέλιξη ούτε με βάση επιχειρήματα από την παράδοση. Αυτό που χρειάζεται είναι κυρίως θεολογικά επιχειρήματα.


Το Άγιον Όρος στο... άγριον όρος!

Ο ΜΑΝΩΛΗΣ ΜΕΛΙΝΟΣ ΓΡΑΦΕΙ ΣΤΟ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ INFO ΓΙΑ...

ΠΙΣΤΗ & ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Η αθωνική κορυφή των 2.033 µέτρων!.. Φωτο: Μ. Μελινός

Το Άγιον Όρος, αγαπητές και αγα-πητοί µου αναγνώστες της «Ορ-θοδοξία info» είν’ ένας βράχος που έγινε ζωή. Ένας καλλιεργη-µένος βράχος είναι, που συνάµα καλλιεργεί· Ένας βράχος γεµάτος καρπούς γλυκύτατους, όπως προ ετών σηµείωσε στο βιβλίο προσκυ-νητών της Ιεράς Μονής Σίµωνος Πέτρας ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυµος. Η κάθε µέρα στον κραταιόν Άθωνα, καταυγασµένη από το φως του Πα-λαιού των ηµερών και η κάθε νύκτα του, χρόνος εµπειρίας µυστικής... Ηρεµία και γαλήνη από την µια· Εγρήγορση και προσευχή από την

άλλη. Κάτω από τον αστερόεντα ή ασέληνον ουρανόν, εξασφαλίζεται –κερδίζεται, πιο σωστά– η αλή-θεια της ζωής και της αθανασίας. Αυτές κυρίως τις στιγµές, ο Μο-ναχός εισπνέει Θεόν! Ο Αιώνιος διαθλάται µέσα στον θνητόν! Εδώ νιώθεις έντονα ενώπιος Ενωπίω. Εδώ µαθαίνεις ότι µε ένα «ευλόγη-σον», απονευρώνεται στην ουσίαν η ενέργεια του σατανά, καθώς το «ευλόγησον» θεωρείται Μυστή-ριον, όπως θα εξηγήσουµε σε άλλα δηµοσιεύµατα, αποκωδικοποι-ώντας την γοητευτική «µυστική» ορολογία των Μοναχών.



Ο Γέρων ∆ανιήλ Κατουνακιώτης στην ∆άφνη. Φωτο: Μ. Μελινός


Εδώ µαθαίνεις ότι η επιστή-µη της αγίας υπακοής είναι πραγµατικά µεγίστη! Εδώ µαθαίνεις ότι χρειάζεται προ-σευχή εντατική, για να ανοί-ξουν τα πνευµατικά µάτια, ώστε να δούµε την υπεροχή της επιστήµης της χριστιανι-κής υπακοής. Μαθαίνοντας, ο Μοναχός στο Άγιον Όρος και αλλού, να αποδέχεται εσωτερικώς τις σκέψεις και το θέληµα των άλλων προσώ-πων, µαθαίνει συγχρόνως να ζει τις διάφορες καταστάσεις όχι µόνον ως ατοµικές, αλλά σαν αποκάλυψη για όσα συµ-βαίνουν στον κόσµο µας. ∆εν ζει, «εγωιστικά» µόνο τα δικά του παθήµατα, τα δικά του βά-σανα, τις δικές του επιτυχίες σαν κάτι το ατοµικόν, αλλά πνευµατικώς µεταφέρεται στο πάθος όλων των ανθρώπων, διότι κάθε στιγµήν εκατοµµύ-ρια συνάνθρωποι βρίσκονται σε κατάσταση παρόµοια µε την δική µας. Έτσι, ο Μοναχός, οδηγείται φυσικά και αβίαστα στην προσευχή για τον κό-σµον όλον. Προσευχόµενοι οι Αγιορείται πατέρες για τους ζώντες –για όλες και όλους εµάς– µοιράζονται την χαρά της αγάπης µας ή την φρίκη της απογνώσεώς µας. ∆οκι-µάζοντας τον πόνον, ο Αγιο-ρείτης Γέροντας, προσεύχεται για όλους τους πάσχοντες του κόσµου και σκύβει νοερώς εις την κλίνην όσων πεθαίνουν θλιµµένοι, εγκαταλελειµµένοι και αβοήθητοι µπροστά στον τρόµο του θανάτου. Μνηµο-νεύοντας τους κεκοιµηµέ-νους, ο Μοναχός, νοερώς µεταφέρεται στα βάθη των αιώνων, συνοδοιπορώντας –ωσάν Κυρηναίος– µε τις χι-λιάδες ψυχές οι οποίες εγκα-ταλείπουν το σώµα τους µέσα σε απερίγραπτη αγωνίαν... Έτσι αναπτύσσεται στην ψυχή του η αδελφική συµπάθεια για όλη την ανθρωπότητα και η προσευχή του γίνεται φορεύς ολοκλήρου του κόσµου, δηλα-

ΦΩΤΟ: M.Μελινός

δή «υποστατική», παροµοία µε την Προσευχή του Χριστού στην Γεθσηµανή. Με αυτή την προσευχή του, ο Μοναχός, αιθάνεται την ενότητά του µε όλη την ανθρωπότητα και η αγάπη του για τον πλησίον, για τον κάθε συνάνθρωπον, απο-βαίνει φυσική. Ε, µία τέτοια προσευχή, ασφαλώς, συντελεί στην σωτηρία του κόσµου!Πολλές ανάλογες σκέψεις

συνωθούνται στην... καρδιά του υπογράφοντος πριν, κατά και µετά την ανάβασή του εις το «Όρος Κυρίου»· Πριν, κατά και µετά την ανεκτίµητη επι-κοινωνία του µε τους «Μωυ-σείς» που το ανεβοκατεβαί-νουν, κοµίζοντας εις όλους εµάς που ιλιγγιούµε µπροστά στο πνευµατικόν ύψος –γι’ αυτό συχνά το αποφεύγουµε– τα σωτηριώδη µηνύµατα του... βάθους. Λευκασµένοι Γέροντες και

µαυρογένειοι πατέρες –παι-δαριογέροντες– αυταπαρ-νητικώς φέρουν Χριστόν, τρώγουν και πίνουν Χριστόν, ευαρεστούν εις Αυτόν και Τον δοξάζουν έργοις, λόγοις, φωναίς αισίαις, ασκήσει, βίω αγγελικώ! Συ, απλώς, λες «ευλογείτε» και αµέσως σε λούζει ο κρουνός της χάριτος, της αγάπης, του ελέους, των οικτιρµών και της φιλανθρω-πίας!.. «Τοις ερηµικοίς ζωή µακαρία εστί, θεϊκώ έρωτι πτερουµένοις». Αυτή η ρήση προσιδιάζει απολύτως εις τους πατέρας του αθωνικού στοιχείου. Ενδεδυµένοι όλες τις αρετές, κατάφορτοι από την χάρη και την ευλογία του ∆ωρεοδότου Κυρίου, αγω-νίζονται συνεχώς τον αγώνα τον καλόν, µε αποτέλεσµα την απόκτηση του ενδύµατος της ουρανίου πνευµατικότητος και ζωής. Περπατώντας εις την αυχµηράν αγιορειτικήν έρη-µο, µπορεί να νιώσεις µέσα από µία συστάδα θάµνων, από το άνοιγµα σπηλαίων ή εκ παραθαλασσίων ακροτόµων

Λευκασμένοι Γέροντες και μαυρογένειοι πατέρες

παιδαριογέροντες αυταπαρνητικώς φέρουν Χριστόν



Στον Άθωνα, όπως έλεγε ο Άγιος Παΐσιος ασκούνται δεκάδες Άγιοι!.. Δεν φαίνονται, ασφαλώς, διότι η αγιότης –όπως την ζει η Ορθόδοξη Εκκλησία μας– δεν κάνει επι-δείξεις·

““


Ο Μανώλης Μελινός είναι Θεολόγος συγγραφέας,διευθυντής Βιβλιοθήκης της Ι. Συ-νόδου της Εκκλησίας της Ελλάδοςhttp://www.manolismelinos.com

Πολλές έγχρωµες εικόνες και φωτογραφίες Αθωνιτών Αγίων και Γερόντων, αγιορειτικών χώρων, Θεοµητορικών και λοιπών Εικόνων, τιµίων Λει-ψάνων Αγιορειτών και άλλων Αγίων, καθώς και διαφόρων ιερών αντικειµένων βοηθούν τον αναγνώστην –άνδρα και γυναίκα– στην γόνιµη «περι-πλάνησή» του στα αγαπητά Σκηνώµατα του Κυρίου, στον ευώδη Κήπο της Κυρίας Θεο-τόκου, τον Άθωνα.Με τα βαθύτατα –από πλευ-

ράς, φυσικά, Γερόντων– κεί-µενα διαλόγου και το πλουσι-ώτατο φωτογραφικόν υλικόν, γίνεται προσπάθεια να φέρου-µε το Άγιον Όρος έξω, στο... άγριον όρος της πεζής καθη-µερινότητος ή µάλλον να µετα-φέρουµε όλες και όλους εσάς, εις τον Άθωνα, συνοµιλητές οσίων κοινοβιατών, ερηµιτών, πρωταθλητών της ασκήσεως και κολοσσών της αρετής... Αν κατορθώνεται η «µεταφορά» αυτή, αυτό ασφαλώς οφεί-λεται σε όλους τους αγίους Γέροντας, οι οποίοι «κόβουν» την µεγάλη καρδιά τους και αυταπαρνητικώς την καταθέ-τουν εις τον καθένα προσωπι-κώς! .

σχισµών, µυστική θεσπέσιαν ευωδίαν, απο την χάρη τόσων και τόσων Αγίων!.. Άνθη µυρί-πνοα του αθωνικού παραδεί-σου, εγκατεσπαρµένα από το χέρι του Θείου Κηπουρού, στο Περιβόλι της Κυρίας Θεοτό-κου! Θα αναφέρουµε πολλές συγκλονιστικές περιπτώσεις ευθέτω χρόνω.Όταν περιδιαβαίνουµε τα

µυροβόλα µονοπάτια του Αγί-ου Ορους, είτε στη νότια είτε στην βόρεια πλευρά είτε στα βουνά είτε στα παράλια και συναντούµε τους Αθωνίτες –άλλοι ασκητές, άλλοι κοινοβι-άτες, άλλοι ερηµίτες– παρατη-ρούµε ότι αυτό που τους κρατά προσαρµοσµένους ωσάν τα στρείδια πάνω στον βράχο, εί-ναι η πίστη τους! Αυτή, η θέρ-µη της πίστεώς των τους δίνει αυτήν την απαντοχήν, αυτήν την ελπίδα, αυτήν την ηρεµίαν! Αυτές οι µορφές της υποµο-νής και της επιµονής, δεί-χνουν ότι αυτοί οι άνθρωποι πιστεύουν αληθινά και αυτή την πίστη τους την αποδεικνύ-ουν και την φανερώνουν µε αυτή την συνεχή, την διηνεκή «βία», µε αυτήν την επιµονή να παραµένουν σ’ έναν «απα-ρήγορο» τόπο, προσδοκώντας την παρηγοριά από τον Θεόν, από εκεί όπου είναι η ανεξά-ντλητη πηγή της πίστεώς των. Αυτές οι γαλήνιες µατιές, αυ-τές οι ειρηνικές κινήσεις των Μοναχών φανερώνουν την µε-γάλην εµπιστοσύνη, την άγκυ-ρα που έχουν ρίξει στο λιµάνι του Θεού, έχοντας ολόκληρη την καρδιά τους δοσµένη σ’ αυτή την πίστη, που δείχνει αφιέρωση ολοκληρωτική...Στον Άθωνα, όπως έλεγε ο

Άγιος Παΐσιος ασκούνται δε-κάδες Άγιοι!.. ∆εν φαίνονται, ασφαλώς, διότι η αγιότης –όπως την ζει η Ορθόδοξη Εκ-κλησία µας– δεν κάνει επιδεί-ξεις· Αγαπά την κρυφιότητα, φιλεί την κρυφιότητα, όπως λέγουν οι Πατέρες. Κάτω από ένα χιλιοµπαλωµένο ράσο

–εδώ στο Όρος– κάτω από τα µπερδεµένα µαλλιά, κάτω από την αλουσία κάποιων, κάτω από την απότοµη συ-µπεριφορά ενός ερηµίτη που ενδεχοµένως θα αντιµετωπί-σουµε στην πρώτη επίσκεψή µας, κατά κανόνα κρύβεται µεγάλος πνευµατικός θησαυ-ρός, εκουσία µωρία! ∆όξα τω Θεώ, υπάρχουν πολλά τέτοια Γεροντάκια!.. Ευλογία Κυρίου και έλεος

η προσωπική επικοινωνία µε αυτούς τους Αγιορείτες πα-τέρες. Μακάριος αποδέκτης της ευλογίας, του ελέους, των οικτιρµών και της φιλανθρω-πίας αυτής, ο γράφων, κατ’ επανάληψιν ευτυχής επισκέ-πτης-ταπεινός προσκυνητής του Περιβολιού της Παναγίας, θιασώτης του πολυκάρπου και καλλικάρπου Άθωνος. Τακτικώς «ανηφορίζει» στο Όρος, εξασφαλίζοντας πολύ-τιµα πνευµατικά εφόδια για τις δύσκολες και επικίνδυνες ανωφέρειες και κατωφέρει-ες της καθηµερινής ζωής... Πολυτιµοτάτη η δια ζώσης επικοινωνία του µε ψυχωµέ-νους ασκητές της αγιορειτικής ερήµου, «στρουθία µονάζοντα επί δώµατος» –των οποίων η στέγη αποτελείται από ανοιγ-µένους... γκαζοτενεκέδες– µε µοναστηριακούς διακριτικούς Γέροντες, µε σκητιώτες χαλ-κέντερους αγωνιστές, µε κελ-λιώτες πατέρες.Θεωρώντας την επικοινω-

νίαν αυτή τάλαντο σε καµία περίπτωσιν αποκρύψιµον, ο υπογράφως σας παραθέτει αγαπητές και αγαπητοί ανα-γνώστες του περιοδικού «Ορ-θοδοξία info», όπως το κάνει και στα δώδεκα βιβλία της αγιορειτικής Σειράς του «Πεί-ρα Πατέρων» πλουσιώτατους αποκαλυπτικούς διαλόγους, έτσι όπως κατεγράφησαν σε κυρίαρχα Μοναστήρια, σε σκήτες, σε ασκητήρια, σε ερηµητήρια και κελλιά της αγιωτάτης αθωνικής γης.


Έκλεισε αισίως τα 75, την Κυριακή της Ορθοδοξίας, ο Οικουµενικός Πατριάρ-χης κ.κ. Βαρθολοµαίος. Αν βέβαια κάνει χρήση της δυνατότητας που του δίνει η δίσεκτη ηµεροµηνία του -έχει γεννηθεί στις 29 Φεβρουαρίου- τότε µπορεί να δηλώνει 18. Μεταξύ µας, κάπου τόσο πρέπει να νιώθει πως είναι. Το πρόγραµ-µα, οι δραστηριότητες και ο καθηµερινός φόρτος εργασίας του σίγουρα θα έκαναν ακόµη και κάποιον πολύ νεότερο του να πει... στοπ! Ακµαίος και δυνατός, ο Πανα-γιώτατος συνεχίζει να δαπανά το σύνολο της ζωής του για την αποστολή που έχει αναλάβει, να κρατήσει αναµµένο το φως στο φανάρι των Ρωµιών. Η φωτογραφία είναι από την σελίδα της κας. Ντόρας Μπακογιάννη στο Facebook. Η τ. υπουρ-γός δείπνησε το βράδυ της 1ης Μαρτίου µε τον Πατριάρχη ο οποίος απλός και χαρούµενος έσβησε τα κεριά της τούρ-τας. Όσο για την ευχή που έκανε... Αν την πούµε δεν θα πιάσει .

ΓΕΝΝΗΜΕΝΟΣ ΣΤΙΣ 29 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1940

ΤΑ ΓΕΝΕΘΛΙΑ του Πατριάρχη

ΦΩΤΟ: Facebook / DoraBakoyannis

ΕΙΚΟΝΕΣ


ΕΙΔΗΣΕΙΣΡΕΠΟΡΤΑΖΑΝΑΛΥΣΗΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑΠΡΟΣΩΠΑ

Γίνετε συνδρομητής τώρα

ΕΚΚΛΗΣΙΑΠΟΛΙΤΙΚΗ

ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

ΘΕΟΛΟΓΙΑ

ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΨΗΦΙΑΚΟ ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΟ

ΣΤΟΝ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ

ΕΙ∆ΗΣΕΟΓΡΑΦΙΑΣ

ΕΙΝΑΙ ΓΕΓΟΝΟΣ

INFO · ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ INFO Ο κληρικός του μέλλοντος είναι part time...

Documents

Transcript of INFO · ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ INFO Ο κληρικός του μέλλοντος είναι part time...