به نام خدا

خودآموز برق صنعتي

ان:لفمؤ مسعود شاهدي مهندس

مهندس ميالد قيدي

خودآموز برق صنعتي

مهندس مسعود شاهدي : انمؤلف مهندس ميالد قيدي

مؤسسه فرهنگي هنري ديباگران تهرانناشر: شبنم هاشم زاده:آرايي حروفچيني و صفحه

مجتبي حجازيطرح روي جلد: صدف چاپ:

سوم نوبت چاپ: ١٣٩٨ تاريخ نشر:

جلد ١٠٠تيراژ:

ريال ٩٥٠٠٠٠قيمت: ٩٧٨-٦٠٠-١٢٤-٥٣٥-٠ شابك:

ISBN: ٠-٥٣٥-١٢٤-٦٠٠-٩٧٨ ميدان انقالب، ،تهران واحد فروش: نشاني

خ كارگر جنوبي، روبروي پاساژ مهستان، ١٢٥١پالك ٢٢٠٨٥١١١-٦٦٤١٠٠٤٦تلفن:

ديباگران تهران :فروشگاههاي اينترنتي WWW.MFTBOOK.IR

www.dibagarantehran.com www.mftdibagaran.ir

dibagaranetehranbot@لینک ربات دیباگران : mftbook@نشانی تلگرام: دیباگران تهران را از سایت هاي اینترنتی دیباگران دریافت نمایید.یکیشن لاپ

-1322شاهدي ،مسعود، :سرشناسه

خودآموز برق صنعتی /مولفان :عنوان و نام پدید آور :مسعود شاهدي ، میالد قیدي

1395-دیباگران تهران -مشخصات نشر: تهران

ص356مشخصات ظاهري:

978-600-124-535-0شابک :

وضعیت فهرستنویسی : فیپا

الکترونیک صنعتی موضوع:

Industrial electronicsموضوع :

کاربردهاي صنعتی —برقموضوع :

Electricity—Industrial applications موضوع:

-1365شناسه افزوده : قیدي ،میالد،

TK 7881ش/ 2خ 9 1395رده بندي کنگره:

381/621 رده بندي دیویی :

4558282شماره کتابشناسی ملی :

فصل اول :تاسیسات الکتریکی

3

فهرست مطالب 15 ........................................................................................ اول فصل

15 ..........................................................................الکتریکی تأسیسات 15 ................................................................................. فازه سه جریان با آشنایی

16........................................................................... فازه سه سیستم در اتصال انواع

19 ....................................................................................... فاز سه مدار در توان

20 ................................................................................. توان گیري اندازه روشهاي

22 ..........................................................................تابلویی گیرياندازه دستگاههاي

32 ............................... )ترمینال( کلم تخته به فازه سه الکتروموتور یک پیچهاي سیم اتصال

33 ................................................................................... فازه سه سیستم مزایاي

35 ............................................................................................ الکتریکی انرژي

37 ............................................................... الکتریکی تأسیسات گوناگون سیستمهاي

37 ........................................................................................ شبکه بندي تقسیم

38 ...................................................... نرژيا توزیع و انتقال شبکه دهنده تشکیل اجزاي

40 ................................................................................................. کابلها عایق

41 .................................................................................... کابلها اختصاري عالیم

42 ......................................................................................................... فیوز

46............................................................................................ فیوز نوع انتخاب

aM ......................................................................... 51 و gG يوزهایف نیب انتخاب

52 ........................................................................ منبع سمت در شبکه اتیخصوص

53 ................................................................................................ مدار طیشرا

DC..........................................................................................56 در يوزگذاریف

63........................................................................................ عیسر فوق يوزهایف

ان برق صنعتی / موسسه فرهنگی هنري دیباگران تهرخود آموز

4

63............................................................................... عیسر فوق يوزهایف انتخاب

66 .................................................................................................... يبند پله

68................................................................. وزیف و انیجر اضافه دیکل نیب يبند پله

68......................................................................وزیف و کیاتومات دیکل نیب يبند پله

72 ........................................................................................... وزهایف يبند پله

74 .............................................................................. کابل انتخاب در موثر عوامل

74 ...................................................................... يهاد انتخاب در ینام ولتاژ یبررس

75 ...................................................................... ها کابل یده انیجر تیظرف یبررس

75 ............................................................. هایهاد انیجر ینام تیظرف در موثر عوامل

79 ............................................................................................ کابل دفن عمق

79 .......................................................................... کابل یحرارت مخصوص مقاومت

80 ............................. کامل یبارده ینام مقدار حیتصح يبرا ینام بیضرا و استاندارد طیشرا

81 ....................................................... نیزم در میمستق طور به شده دهیکش يها کابل

82 .......................................................................... کابل در مجاز ولتاژ افت یبررس

84 .................................................................................... شعاعی شبکه محاسبه

88 ......................................................... لکاب توسط کوتاه اتصال انیجر تحمل یبررس

89 ......................................................................................یکش کابل يها روش

90 .............................................................................. اتصاالت و مفصل و سرکابل

91 ........................................................................................... ها لکاب یابی بیع

93 ................................................................................... آلترناتورها بستن موازي

94 ............................................................................... آلترناتورها سنکرونیزاسیون

98 ...................................................................................... دوم صلف 99 .......................................................................... ساده کنترل وسایل

99 ...................................................................................................... کلیدها

فصل اول :تاسیسات الکتریکی

5

103 ......................................... ساده کلیدهاي از استفاده با روموتورالکت اندازي راه روشهاي

.................................................................................................. 107 108..................................................................................... سوم فصل

109 .............................................................................. مرکب کلیدهاي 109 ................................................................................................. رله تعریف

109 .......................................................................................... کنتاکتور تعریف

111 ...................................................................................... کنتاکتور مشخصات

118 ......................................................................................... اختصاري عالمت

118 ................................................................................ ازکنتاکتور استفاده روش

119 .................................................................................. کنتاکتور معادل جدول

123 ......................................................................................... آن انواع و شستی

124 .................................................................................... مرکب و دوبل شستی

126 ................................................................................... شناسایی عالمت و کد

127 ................................................................ شستی از استفاده با کنتاکتور کار روش

129 .................................................................................... فرمان مدار کار اصول

130 ................................................................................................ حرارتی رله

132 ............................................................................................ مغناطیسی رله

133 ............................................................................................. سیگنال المپ

135 ....................................................... الکتروموتور براي نیاز مورد کابل و فیوز انتخاب

138 ............................................................................................... ایمنی نکات

140 .............................................................................................. میکروسوئیچ

143 ............................................................................ )فشار تابع کلید( گازي کلید

148 ................................................................................................. ترموستات

150 ............................................................................................. فاز کنترل رله

ان برق صنعتی / موسسه فرهنگی هنري دیباگران تهرخود آموز

6

151 ................................................................................................. نقشه انواع

154 .................................................................................. چهارم فصل 155 .................................... )آسنکرون( القایی موتورهاي کنترل و اندازيراه

155 ................................................................................ مستقیم اندازي راه ـ الف

159 .......................................... کنتاکتور از استفاده با فاز سه موتور در گردش جهت تغییر

167 ......... )راستگرد ـ چپگرد( گردش جهت تغییر با مثلث ـ ستاره روشبه الکتروموتور اندازي راه

168 .......................................................................... حرارتی رله و کنتاکتور انتخاب

175 ...................................................................... القایی موتورهاي در سرعت تنظیم

176 .................................................................. قطب تغییر از استفاده با سرعت تغییر

179 .................................................................................. داالندر موتور اندازي راه

183 .......................................................................... القایی الکتروموتورهاي در ترمز

189 ................................................................................. فاز تک موتور اندازي راه

207 ................................................................................... پنجم فصل 207 ............................................................. صنعتی ماشینهاي با آشنایی 207 ....................................................................................... )دریل( مته ماشین

210 ....................................................................................... دار پایه مته ماشین

213 .............................................................................................. تراش ماشین

216 ...................................................................................... تراش صفحه ماشین

216 ......................................................................... تراش صفحه ماشین اندازي راه

218 ................................................................................................ فرز ماشین

219 .................................................................................... فرز ماشین در حرکت

220 .................................................................................... فرز ماشین اندازي راه

221 .............................................................................................. پرس ماشین

223 ................................................................................................... کار طرز

فصل اول :تاسیسات الکتریکی

7

223 ........................................................................................... محرکه سیستم

223 ......................................................................................... هیدرولیکی پرس

224 ............................................................................................ مکانیکی پرس

226 .................................................................................... مرکز از خارج محرك

227 .................................................................................. پرس ماشین زياندا راه

228 .................................................................................. )گیوتین( قیچی ماشین

229 ................................................................................. قیچی ماشین اندازي راه

231 .............................................................................. اتوماتیک قالویززنی ماشین

231 ................................................................................................. مدار شرح

233 .................................................................................. ششم فصل 233 .................................................................... کوتاه اتصال محاسبات

233 .....................................................................................................فیتعار

234 .................................................................... منبع کوتاه اتصال انیجر ي محاسبه

237 .................................... یکیالکتر ساتیتأس از يا نقطه در کوتاه اتصال انیجر ي محاسبه

246 ............................................................................................... عیسر روش

246 ............................................................................................هایهاد حفاظت

246 ..................................................................................................بارها باس

247 ........................................................................................ روکشدار يهایهاد

248 .............................................................................. شده حفاظت طول حداکثر

253 .................................................................................. هفتم فصل 253 ..................................................................... ياضطرار يژنراتورها

253 ..................................................................................................... اتیکل

256 ......................................................................... تیظرف ي کننده محدود عوامل

ان برق صنعتی / موسسه فرهنگی هنري دیباگران تهرخود آموز

8

259 .................................................................................. هشتم فصل 259 ................................................................................... ترانسفورمر

259 ..................................................................................................... مقدمه

259 .................................................................................. یکنندگ خنک ستمیس

261 .............................................................................................. يبردار گروه

262 .......................................................................................... تلفات و راندمان

263 ............................................................................... کوتاه اتصال انیجر و ولتاژ

267 ................................................................................................. يبند قیعا

268 ................................................................. نصب محل ارتفاع و طیمح يدما ریتأث

270 ........................................................................................ طیمح يدما ریتأث

270 .................................................................................. نصب محل ارتفاع ریتأث

272 ...................................................................................... ترانسفورمر حفاظت

273 .......................................................................................... یداخل يخطاها

275 .............................................................................................. هسته يخطا

277 ................................................................................................. چنجر تپ

278 ............................................................................... ترانسفورمر تیظرف نییتع

279 ........................................................................... ترانسفورمر ولتاژ افت محاسبه

286 ......................................................................................... عیتوز نسفورمرترا

287 .....................................................................................نهم فصل 287 ............................................. خدمت به آماده توان نیتام يها ستمیس

287 ..................................................................................................... کاربرد

288 ................................................................... یعموم هیتغذ ستمیس اعتماد تیقابل

289 ......................................................... خدمت به آماده توان نیتام يها ستمیس انواع

289 ......................................................................................يمولد يها مجموعه

فصل اول :تاسیسات الکتریکی

9

291 .................................................... هیثان 5/0 از کمتر مجاز یقطع با توان نیتام منابع

292 ................................................................... چرخان وقفه نبدو توان نیتام منابع

294 ........................................................................................... يباتر ساتیتاس

295 ............................................................. )درونسوز يموتورها( يمولد يها مجموعه

295 ..................................................................................................... کاربرد

295 ................................................................................ يبردار بهره و کاربرد انواع

298 ................................................................................ يبردار بهره يبرا یآمادگ

300 ....................................................................... ترمز بدون مجموعه مختلف انواع

301 ...................................................................................... متعلقات و ژنراتورها

Thryipart ............................................................................ 303 کیتحر ستمیس

303 ...................................................................................... راسازیم یچیپ میس

304 ................................................................................... يمولد يواحدها نصب

306 ........................................................................................ يباتر يها ستمیس

310 ..................................................... يستوریریتا کننده میتنظ يدارا يها کننده شارژ

315 .................................................................................................... ها يباتر

318 ................................................................................................ شناور شارژ

323 ......................................................................................... ها عبارت تعاریف

324 ................................................................................. ساکن UPS يها ستمیس

335 .................................................................................... دهم فصل 335 ....................................................................... قدرت بیضر اصالح 335 ....................................................................................... ویراکت و ویاکت توان

335 ................................................................................. ولتاژ افت از یناش تلفات

335 ...................................................................................... قدرت بیضر اصالح

336 ............................................................................ یاصل هیتغذ ستمیس مقررات

ان برق صنعتی / موسسه فرهنگی هنري دیباگران تهرخود آموز

10

336 ...................................... يمواز يها خازن توسط یخط يبارها يبرا توان بیضر اصالح

336 .............................................................................................. يظاهر توان

336 ............................................................................................... توان بیضر

337 ......................................................................................... يوازم يها خازن

337 ..................................................................................... ازین مورد خازن توان

٢cosتوان بیضر 337 ............................................................................ مطلوب

337 .............................................................................................. اصالح اضافه

337 ................................................................................. خازن یاسم توان نییتع

339 ...........................................................................سنجش لیوسا با يریگ اندازه

340 .................................................................................................... ها خازن

342 ............................................................... توان بیضر حیتصح مختلف يها بیترک

343 .......................................................................... توان بیضر حیتصح يواحدها

345 ........................................................................................... ترانسفورماتورها

347 ...................................................................................... آسنکرون يموتورها

347 ..................................................................... مثلث -ستاره يکنتاکتور يواحدها

349 ...................................................................................... فلورسنت يها المپ

350 ....................................................................... یکیالکترون کننده مهار يواحدها

350 .......................................................... ییویدرا يهافرکانس مسدودکننده يمدارها

350 ................................................................................. هاخازن توسط يبارگذار

351 ................................................... لترهایف توسط مبدل با شده هیتغذ يبارها حیتصح

351 ....................................................فاز سه پل يهامبدل از یناش ستمیس در اغتشاش

351 ................................................................................ مبنا فرکانس راکتیو توان

351 ......................................................................... دیتشد و کیهارمون يها انیجر

353 ..............................................................................سلف با شده بافر يهاخازن

فصل اول :تاسیسات الکتریکی

11

355 ................................................................................. مرکب يبارها با ستمیس

356 ........................................................................................ لترهایف ای هاخازن

مقدمه ناشر

���� ���� د����ان ��ان � �� ���ب� �����45 ا3$ 2 01/ا.- ,+ *(� )'&%$ ا#رات �

ن ���� د��. 8/ا�67� ������ و ���� ���ر را � �� ا� ��� %$ # روز !

منان را كه با الطاف بيكران خود اين توفيق را به ما ارزاني داشت تا بتوانيم در راه حمد و سپاس ايزد

ارتقاي دانش عمومي و فرهنگي اين مرز و بوم در زمينه چاپ و نشر كتب علمي دانشگاهي، علوم پايه و

ر عهده هايي هرچند كوچك برداشته و در انجام رسالتي كه ب به ويژه علوم كامپيوتر و انفورماتيك گام

داريم، مؤثر واقع شويم.

گستردگي علوم و توسعه روزافزون آن، شرايطي را به وجود آورده كه هر روز شاهد تحوالت اساسي

چشمگيري در سطح جهان هستيم. اين گسترش و توسعه نياز به منابع مختلف از جمله كتاب را به

نمايد. رساني، بيش از پيش روشن مي العترين راه دستيابي به اطالعات و اط ترين و راحت عنوان قديمي

در اين راستا، واحد انتشارات مؤسسه فرهنگي هنري ديباگران تهران با همكاري جمعي از اساتيد،

مؤلفان، مترجمان، متخصصان، پژوهشگران، محققان و نيز پرسنل ورزيده و ماهر در زمينه امور نشر

ع كمبودها و نيازهاي موجود، منابعي پربار، معتبر و هاي مستمر خود براي رف درصدد هستند تا با تالش

با كيفيت مناسب در اختيار عالقمندان قرار دهند.

و تالش " مهندس ميالد قيدي -آقايان مهندس مسعود شاهدي"كتابي كه در دست داريد با همت

شكر و قدرداني جمعي از همكاران انتشارات ميسر گشته كه شايسته است از يكايك اين گراميان ت

كنيم.

زهره قزلباش كارشناسي و نظارت بر محتوا:

نمايد با مراجعه به آدرس پژوه گرامي درخواست مي در خاتمه ضمن سپاسگزاري از شما دانش

dibagaran.mft.info ارتباط با مشتري) فرم نظرسنجي را براي كتابي كه در دست داريد تكميل و)

داند، ارسال نموده، انتشارات ديباگران تهران را كه جلب رضايت و وفاداري مشتريان را هدف خود مي

ياري فرماييد.

اميدواريم همواره بهتر از گذشته خدمات و محصوالت خود را تقديم حضورتان نماييم.

انتشاراتمدير

مؤسسه فرهنگي هنري ديباگران تهران

Publishing@mftmail.com

به نام خداانمقدمه مؤلف

خواننده گرامی هاي مندرج در که در اختیار شما قراردارد ضمن استفاده ازکتابها، کاتالوگها و نقشه کتاب برق صنعتی

ویژه با استفاده ازتجربه کارهاي عملی و تدریس سالهاي متمادي درصنعت برق و الکترونیک در فهرست مأخذ، به زیرتهیه و تدوین شده است . شرح ده فصل به

فازه محاسبات ، موارد مقدماتی ازتأسیسات الکتریکی، آشنایی با برق صنعتی، جریان سه فصل اول:انتخاب فیوزو کابل مورد گیري تابلویی، هاي توزیع و انتقال، دستگاههاي اندازه استفاده مختصري درباره شبکه

اي القایی با استفاده از جدولها و با توجه به افت ولتاژ مجازبا تمرینهاي الزم اندازي انواع الکتروموتوره نیازبراي راه می باشد.

ساختمان و انواع کلیدهاي ساده، کاربرد و موارد استفاده آنها درصنعت به همراه فصل دوم : هاي الزم مورد بحث قرارگرفته است . نقشه

رله ، کنتاکتور ... کاربرد و موارد استفاده :ساختمان و طرزکار انواع کلیدهاي مرکب فصل سوم : هاي مربوطه در فصل سوم به نگارش درآمده است . هرکدام به همراه عالیم و نقشه

فاز با استفاده ازکلیدهاي اندازي کنترل انواع الکتروموتورهاي القایی سه فازه و یک راه فصل چهارم : هاي مختلف و جدولهاي مورد نیاز بیان شده است. همراه نقشه مرکب، فرمانهاي ساده، اتوماتیک و طراحی به

آشنایی مختصردرمورد ماشینهاي صنعتی ( افزار ) شرح ساختمان طرزکار و همچنین فصل پنجم : ه است.هاي عملی حقیقی مورد دقت قرارگرفت اندازي هرکدام با استفاده نقشه کنترل و راه

ي منبع، محاسبه کوتاه اتصال جریان محاسبهال کوتاه، آشنایی با تعاریف اولیه اتص :فصل ششم روکشدار، حداکثر سریع، حفاظت هادي ها، باس بارها، هادیهاي ، روششبکه از اي نقطه در کوتاه اتصال جریان شرح داده شده است. شده حفاظت طول

به و نحوه طراحی ظرفیت ي کننده محدود عواملتعاریف اولیه ژنراتورهاي اضطراري، فصل هفتم: بیان شده است. طور مختصر

جریان و تلفات، ولتاژ و برداري، راندمان گروه واع سیستم خنک کاري ترانسفرمرها،ان فصل هشتم:نصب، محل ارتفاع محیط، تأثیر دماي نصب، تأثیر محل ارتفاع و محیط دماي بندي، تأثیر کوتاه، عایق اتصال

ولتاژ افت ترانسفورمر، محاسبه ظرفیت چنجر، تعیین هسته، تپ داخلی، خطاي خطاهاي ترانسفورمر، حفاظت به طور کامل توضیح داده شده است. توزیع ترانسفورمر، ترانسفورمر

عمومی، انواع تغذیه سیستم اعتماد قابلیتکاربرد سیتم تامین توان اماده به خدمت، فصل نهم: چرخان، مجموعه وقفه بدون توان تامین مولدي، منابع هاي مجموعهخدمت، به آماده توان تامین هاي سیستم

کننده باتري، شارژ هاي مولدي، سیستم واحدهاي متعلقات، نصب و ژنراتورها، )درونسوز موتورهايمولدي ( هاي بیان شده است. ها تایریستوري، باتري کننده تنظیم داراي هاي

سیستم قدرت، مقررات ضریب ولتاژ، اصالح افت از ناشی راکتیو، تلفات و اکتیو توان فصل دهم: خازن، ترکیب اسمی توان موازي، تعیین هاي خازن توسط خطی بارهاي براي توان ضریب اصلی، اصالح تغذیهفیلترها، توسط مبدل با شده تغذیه بارهاي خازنها، تصحیح توسط توان، بارگذاري ضریب تصحیح مختلف هاي

مرکب، بارهاي با تشدید، سیستم و هارمونیک هاي فاز، جریان سه پل بدلهايم از ناشی سیستم در اغتشاش شرح داده شده است. فیلترها یا خازنها

هاي کمی، کیفی و یا حتی هایی از جنبه اي ممکن است نارسایی نوشته یا ترجمه دانیم که هرمی و با ایمیل چاپی داشته باشد، لذا تقاضا دارم درصورت برخورد، آنها را یادآورد شده

gheydi.m@gmail.comویژه برقکاران نظر و اهل فن به . همچنین امیدواریم افراد صاحبدر میان بگذارید پیشنهادات و انتقادهاي سازنده خود ما را یاري نمایند. با سابقه و کارآموزان و دانشجویان عزیز با ارائه نظرات،

اي درخشان براي صنعت کشورعزیزمان ایران. امید موفقیت براي همه و آینده به