ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı...

43
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 0 MASAK Faaliyet Raporu 2008

Transcript of ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı...

Page 1: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 0

MASAK Faaliyet Raporu 2008

Page 2: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 1

MASAK Faaliyet Raporu 2008

İÇİNDEKİLER BAŞKANIN SUNUŞU 2 I. SUÇ GELİRLERİNİN AKLANMASI VE TERÖRÜN FİNANSMANIYLA MÜCADELE

3

II. MASAK HAKKINDA GENEL BİLGİLER 6 Vizyon ve Misyon 6 Görev, Yetki, Sorumluluklar ve Sunulan Hizmetler 6 Birime İlişkin Bilgiler 7 Bakanlık İçindeki Yeri ve Örgütsel Yapı 7 İnsan Kaynakları 11 III. FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELER 12 Mali Bilgiler 12 Performans Bilgileri 13 Düzenleme, Dış İlişkiler ve Koordinasyon Faaliyetleri 13 Veri Toplama Faaliyetleri 22 Aklama Suçuna İlişkin Analiz, Değerlendirme ve İnceleme

Faaliyetleri 25

Terörün Finansmanına İlişkin Analiz ve Değerlendirme Çalışmaları 31 Yükümlülük Denetimi Faaliyetleri 32 Eğitim Faaliyetleri ve Kamuoyu Duyarlılığını Artırmaya Yönelik

Diğer Faaliyetler 36

Proje Bilgileri 37 IV. SONUÇ 39 EKLER 41 TABLOLAR LİSTESİ 41 ŞEKİLLER LİSTESİ 42 GRAFİKLER LİSTESİ 42 KISALTMALAR 42

Page 3: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2

BAŞKANIN SUNUŞU 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun ile suç gelirlerinin aklanmasıyla mücadelede temel kurumlardan birisi olan Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK)’nun görev, yetki ve sorumlulukları yeniden belirlenmiş, anılan Kanun ile aklama suçunun yanı sıra terörün finansmanı suçunun önlenmesi konusunda da görev üstlenen MASAK, bu suçlarla daha etkin mücadele edebilmek için gerekli kurumsal ve yasal altyapı oluşturulmasına yönelik çalışmalarını 2008 yılında da sürdürmüştür.

MASAK Faaliyet Raporu 2008

2008 yılında, suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanı ile mücadele kapsamında;

Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik,

Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine İlişkin Yükümlülüklere Uyum Programı Hakkında Yönetmelik,

5, 6 ve 7 Sıra No.lu MASAK Genel Tebliğleri

yürürlüğe girmiştir. Söz konusu düzenlemelerden, Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine İlişkin Yükümlülüklere Uyum Programı Hakkında Yönetmelik ile bankalar, sermaye piyasası aracı kurumları, sigorta ve emeklilik şirketleri ve bankacılık faaliyetleri ile sınırlı olmak üzere PTT Genel Müdürlüğünden, 5549 sayılı Kanun ve ilgili yönetmelik ve tebliğlere uyumun sağlanması amacıyla kurum politika ve prosedürlerinin oluşturulması, risk yönetimi, izleme ve kontrol, eğitim ve iç denetim faaliyetlerinin yürütülmesi ve uyum birimi oluşturulması tedbirlerini içeren bir uyum programı oluşturmaları istenmiş ve kendilerine söz

konusu uyum programının oluşturulması için de 1 Mart 2009 tarihine kadar süre tanınmıştır. Yükümlülerin, yeni düzenlemeler konusunda bilinçlendirilmesi amacıyla eğitim çalışmaları yoğun bir şekilde sürdürülmüş, bu kapsamda sermaye piyasası aracı kurumları, sigorta şirketleri ve PTT Genel Müdürlüğüne yönelik olarak eğiticilerin eğitimi programları düzenlenmiştir.

Yükümlü gruplarına yönelik eğitim faaliyetleri sonucu oluşan farkındalık, şüpheli işlem bildirimi (ŞİB) sayılarına da yansımış ve 2008 yılı içinde alınan ŞİB sayısı, son beş yılda (2003-2007) alınan ŞİB sayısını (4.908) aşarak 4.924 adede ulaşmıştır. “Karapara Aklama İle Mücadele Kapasitesinin Güçlendirilmesi Projesi”nde önemli bir yer tutan bankaların elektronik ortamda şüpheli işlem bildiriminde bulunmaları çalışmalarında ise sona yaklaşılmış olup, 2009 yılı içinde uygulamaya geçilmesi hedeflenmektedir. MASAK, 2008 yılı içinde, yabancı ülkelerdeki muadil kurumlarla işbirliğini geliştirmeye yönelik çalışmalara da hız vermiş, bu çerçevede Moğolistan, Gürcistan, Afganistan, Suriye, Arnavutluk ve Romanya Mali İstihbarat Birimleri ile aklama ve terörün finansmanı ile mücadelede işbirliğine yönelik mutabakat muhtıraları (MoU) imzalamıştır. MASAK olarak yıl boyunca gerçekleştirdiğimiz faaliyetlere ilişkin bilgilerin yer aldığı 2008 yılı Faaliyet Raporunun, kamuoyunu bilgilendirme görevimizi yerine getirme anlamında başarılı olmasını diliyor, bu vesileyle yürütülen faaliyetlerde emeği geçen tüm çalışma arkadaşlarıma teşekkür ediyorum.

Ankara, 31/03/2009

Adnan ERTÜRK Başkan

Page 4: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 3

MASAK Faaliyet Raporu 2008

I. SUÇ GELİRLERİNİN AKLANMASI VE TERÖRÜN FİNANSMANIYLA MÜCADELE

Aklama kavramı en geniş anlamıyla yasadışı yollardan elde edilen kazançların kaynağının gizlenmesi ve niteliğinin değiştirilmesi suretiyle yasal görüntü kazandırılarak ekonomik sisteme sokulmasıdır. Aklama suçunun, bu suça kaynaklık eden öncül suçtan ayrı bir suç olarak sayılmasındaki asıl amaç, suç gelirlerinden yararlanan kişileri bu gelirlerden mahrum etmek suretiyle, kazanç elde etmek amacıyla işlenen suçların engellenmesidir. Bu nedenle aklama suçu ile mücadele öncül suçlarla mücadelenin de önemli bir aracı olarak görülmektedir. Aklama suçuyla mücadelenin önleyici ve caydırıcı tedbirler olmak üzere iki temel boyutu bulunmaktadır. Hapis cezası, para cezası, müsadere ve tüzel kişiler için güvenlik tedbiri uygulaması gibi caydırıcı tedbirler, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenmiştir. Suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanı ile mücadelenin başarısında suç ve ceza öngören caydırıcı tedbirlerin yanı sıra yükümlülere yönelik olarak getirilen müşterinin tanınması, şüpheli işlemlerin bildirimi, iç kontrol, iç denetim, risk yönetimi ve uyum görevlisi atanması gibi önleyici tedbirlerin ihdası da hayati öneme haizdir. Zira bilişim alanındaki gelişmeler ve finansal araçlardaki çeşitlenmeler, ekonomik sistemin özellikle de finansal faaliyetlerin hızlı, karmaşık ve sınır tanımayan bir boyut kazanmasına neden olmuştur. Bu gelişmeler, aklayıcılar ve terörü finanse edenler için uygun ortamlar

oluşturmuştur. Bu nedenle aklama ve terörün finansmanı ile mücadelede suç gelirlerinin ekonomik sisteme sokulmasının önlenmesine yönelik tedbirler her zamankinden daha önemli hale gelmiştir. Nitekim suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanı ile mücadelede önleyici tedbirlerin önemine uluslararası düzenlemelerde de vurgu yapılmış ve ülkeler bu çerçevede gerekli önlemleri almaları konusunda uyarılmıştır. Sınır aşan örgütlü suçların önlenmesi ve bu çerçevede ülkeler arasındaki işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla 2000 yılında Birleşmiş Milletler nezdinde hazırlanan ve ülkemizin de 30.01.2003 tarihi itibariyle taraf olduğu Sınır Aşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi (Palermo Konvansiyonu) organize suçlarla mücadele amacıyla hazırlanan ilk düzenleme niteliğini haiz olup, aklama ile mücadele amacıyla önleyici tedbirlere de yer vermiş bulunmaktadır. Sözleşmede, bankalar ve banka dışı mali kuruluşlar ile karapara aklamaya müsait diğer kurumlara; kimlik tespiti, kayıtların saklanması ve şüpheli işlem bildirimi yükümlülüklerinin getirilmesi suretiyle konunun önleyici tedbirler boyutuna da değinilmiş ve ülkelerden bu çerçevede gerekli düzenlemelerin yapılması istenilmiştir. Diğer taraftan, terörün finansmanının engellenmesine yönelik etkili önlemlerin oluşturulması ve benimsenmesi amacıyla ülkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi için 1999 yılında Birleşmiş Milletler nezdinde hazırlanan ve ülkemizin de 10.01.2002 tarihi itibariyle taraf olduğu Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Uluslararası Sözleşmede de aynı şekilde terörün finansmanıyla mücadele çerçevesinde önleyici tedbirlere değinilmiş ve bu kapsamda devletler, finansal kurumlar ve benzeri kuruluşları, devamlı

Page 5: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 4

MASAK Faaliyet Raporu 2008

veya arızi müşterilerinin veya lehlerine hesap açılan kişilerin teşhisi için mevcut en etkili yöntemleri kullanmaya, olağandışı veya şüpheli işlemlere özel dikkat göstermeye ve suç teşkil eden bir eylemden kaynaklandığından şüphelenilen işlemleri haber vermeye mecbur eden önlemler almaya çağırılmış ve devletlerin terörün finansmanı suçunun önlenmesi için tüm para transferi kurumlarının denetlenmesini, sermayenin serbest dolaşımını engellemeksizin nakit ve ticaret senetlerinin izlenmesini veya gözetimini sağlayan tedbirleri almaları gerektiği belirtilmiştir. Bu kapsamda, ülkemizde aklama ve terörün finansmanı ile ilgili olarak temel önleyici tedbirlere 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun’da yer verilmiştir. Bu tedbirler için yasal zeminde genel bir çerçeve çizilmiş, finansal araçlardaki çeşitlenmeler ve bunun sonucu olarak aklama yöntemlerine her geçen gün yenilerinin eklenmesi hususu da göz önünde bulundurularak ayrıntılı düzenlemelerin ikincil düzenlemelerle yapılması öngörülmüştür. Bu çerçevede hazırlanan Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik, Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine İlişkin Yükümlülüklere Uyum Programı Hakkında Yönetmelik ile 5, 6 ve 7 Sıra No.lu Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliğleri, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş bulunmaktadır. 09.01.2008 tarihli ve 26751 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik”te önleyici tedbirler ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir. Aklama suçunun önlenmesinde en önemli unsur

olan müşterinin tanınması ilkesi kapsamında, kimlik tespitinin yanı sıra aklama ve terörün finansmanı bakımından yüksek risk taşıyan müşterilerin, iş ilişkilerinin ve işlemlerin belirlenmesi de alınması gereken bir tedbir olarak düzenlemede yerini almıştır. Yönetmelikte ayrıca önleyici tedbirlerin ana unsurlarından olan şüpheli işlem bildirim yükümlülüğünün esasları yeniden düzenlenmiş, yükümlülere karmaşık ve olağandışı büyüklükteki işlemlere özel dikkat gösterme zorunluluğu getirilmek suretiyle bu tür işlemlerin de takibi amaçlanmıştır. Söz konusu yükümlülüklere uyumun yükümlüler nezdinde oluşturulacak bir sistem dâhilinde sağlanmasını teminen hazırlanan ve dayanağını 5549 sayılı Kanun’un “Eğitim, iç denetim, kontrol ve risk yönetim sistemleri ile diğer tedbirler” başlıklı 5’inci maddesinden alan “Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine İlişkin Yükümlülüklere Uyum Programı Hakkında Yönetmelik” ise yükümlülerin risk temelli bir yaklaşımla oluşturacakları uyum programına yönelik hükümler içermektedir. Bu düzenleme esas itibariyle aklama suçuyla mücadelede önleyici mekanizmanın etkinliğini sağlamaya yönelik olup yükümlülerin gerek aklamanın gerekse terörün finansmanının önlenmesi konusunda yeterli dikkat ve özeni göstermelerinin sağlanması amaçlanmıştır. “Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik” ve “Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine İlişkin Yükümlülüklere Uyum Programı Hakkında Yönetmelik” ile ilgili önleyici tedbirlere ilişkin daha detaylı hususlar Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliğlerinde düzenlenmiştir.

Page 6: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 5

MASAK Faaliyet Raporu 2008

Bu çerçevede; yükümlüler tarafından müşterinin tanınması ilkesi kapsamında uyulması gereken “basitleştirilmiş tedbirler” 5 Sıra No.lu Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliğinde, yükümlüler tarafından suç gelirlerinin aklanmasının ve terörün finansmanının önlenmesi kapsamında “şüpheli işlem bildiriminde bulunulması yükümlülüğü”nün etkin, zamanında ve uygun şekilde yerine getirilmesine yönelik

açıklamalar 6 Sıra No.lu Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliğinde, yükümlülerin sürekli iş ilişkisi içinde bulundukları müşterilerinin kimlik tespiti kapsamındaki bilgilerinin Yönetmeliğe uygun hale getirilmesi ile kimlik tespiti kapsamındaki diğer açıklamalar ise 7 Sıra No.lu Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliğinde düzenlenmiştir.

Page 7: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 6

MASAK Faaliyet Raporu 2008

II. MASAK HAKKINDA GENEL BİLGİLER

Vizyon ve Misyon Başkanlığımızın vizyon ve misyonu şöyle belirlenmiştir. Vizyon: Suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanıyla etkili bir şekilde mücadele ederek etkin bir ekonomi ve güvenli bir toplum oluşmasına katkıda bulunan öncü bir kurum olmak. Misyon: Aklama ve terörün finansmanı suçlarının önlenmesi ve tespitine yönelik olarak; politika oluşturulması ve düzenleme yapılmasına katkıda bulunmak, hızlı ve güvenilir bir şekilde bilgi toplamak ve analiz etmek, araştırma ve inceleme yapmak, elde edilen bilgi ve sonuçları ilgili makamlara iletmek.

Görev, Yetki, Sorumluluklar ve Sunulan Hizmetler

4208 sayılı Karaparanın Aklanmasının Önlenmesine Dair Kanun’un 19.11.1996 tarihinde yürürlüğe girmesiyle Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı da kurulmuş ve ülkemiz karaparanın aklanmasıyla mücadele eden ülkeler arasında yerini almıştır. 17 Şubat 1997’de faaliyete geçen Başkanlığımız, doğrudan Maliye Bakanı’na bağlı olarak çalışan, idari nitelikte bir kurum olup, görev ve yetkileri ilk olarak 4208 sayılı Kanunda düzenlenmiştir. Başkanlığımızın görev ve yetkileri, 18 Ekim 2006 tarih ve 26323 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun’un 19’uncu

maddesinde yeniden düzenlenmiş olup, buna göre MASAK, aşağıdaki temel hizmetleri yürütmektedir:

Suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesi amacıyla politika hazırlamak ve uygulama stratejileri geliştirmek, bu amaçla kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyonu sağlamak, ortak çalışmalar yapmak, görüş ve bilgi alışverişinde bulunmak.

Belirlenen politikalar çerçevesinde

kanun, tüzük ve yönetmelik taslakları hazırlamak, 5549 sayılı Kanun ile buna ilişkin Bakanlar Kurulu Kararlarının uygulanması konusunda düzenlemeler yapmak.

Suç gelirlerinin aklanması alanındaki

gelişmeler ile aklama suçunun önlenmesi ve ortaya çıkarılmasına yönelik yöntemler konusunda araştırmalar yapmak.

Suç gelirlerinin aklanmasını önlemek

amacıyla sektörel çalışmalar yapmak, önlemler geliştirmek ve uygulamayı izlemek.

Kamuoyu duyarlılığını ve desteğini

artırmaya yönelik çalışmalar yapmak.

Suç gelirlerinin aklanmasının ve terörün finansmanının önlenmesi kapsamında veri toplamak, şüpheli işlem bildirimlerini almak, analiz etmek ve değerlendirmek.

Değerlendirme sürecinde gerek

duyulduğunda kolluk ve diğer birimlerden kendi görev alanlarında inceleme ve araştırma yapılması talebinde bulunmak.

5549 sayılı Kanun kapsamına giren

işlemler ile ilgili olarak, araştırma ve inceleme yapmak veya yaptırmak.

Page 8: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 7

MASAK Faaliyet Raporu 2008

Yapılan araştırma ve inceleme sonucunda aklama suçunun işlendiği hususunda olguların varlığının tespiti halinde, Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre gerekli işlemler yapılmak üzere Cumhuriyet başsavcılığına suç duyurusunda bulunmak.

Cumhuriyet savcıları tarafından intikal

ettirilen konuları incelemek ve aklama suçunun tespitine ilişkin talepleri yerine getirmek.

Aklama veya terörün finansmanı

suçunun işlendiğine dair ciddi şüphelerin mevcut olması durumunda konuyu ilgili Cumhuriyet savcılığına intikal ettirmek.

Kanun ve ilgili mevzuat kapsamında

yükümlülük denetimi yapılmasını sağlamak.

Kamu kurum ve kuruluşları, gerçek ve

tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan kuruluşlardan her türlü bilgi ve belgeyi istemek.

Bilgi ve ihtisasına ihtiyaç duyulması

halinde, diğer kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanların Başkanlık bünyesinde geçici olarak görevlendirilmelerini talep etmek.

Görev alanına giren konularda

uluslararası ilişkileri yürütmek, görüş ve bilgi alışverişinde bulunmak.

Yabancı ülkelerdeki muadil kurumlarla bilgi ve belge değişiminde bulunmak, bu amaçla uluslararası antlaşma niteliğinde olmayan mutabakat muhtırası imzalamak.

Birime İlişkin Bilgiler 1-Bakanlık İçindeki Yeri ve Örgütsel Yapı MASAK’ın, Maliye Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında 178 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 8’inci maddesinin (g) bendiyle Maliye Bakanlığı bünyesinde “ana hizmet birimi” olduğu, 5549 sayılı Kanunun 19’uncu maddesinde de doğrudan Maliye Bakanına bağlı olarak çalışacağı hüküm altına alınmıştır. Başkanlık, hizmetlerini; Başkana bağlı Başkan Yardımcıları, Daire Başkanları ve bunlara bağlı Dış İlişkiler, Mevzuatı İzleme ve Koordinasyon, Veri Toplama, Veri Girişi, Yükümlülük Denetimi, Kamuoyu Duyarlılığını Artırma, Aklama Suçuna İlişkin Analiz ve Değerlendirme, Aklama Suçu İnceleme, Terörün Finansmanına İlişkin Analiz ve Değerlendirme, Genel Analiz Grupları ile Bilgi İşlem, İnsan Kaynakları, İdari ve Mali İşler Şube Müdürlükleri eliyle yürütmektedir.

Page 9: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 8

MASAK Faaliyet Raporu 2008

Şekil 1- Başkanlığımızın Maliye Bakanlığı İçindeki Yeri

Page 10: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 9

MASAK Faaliyet Raporu 2008

Mali istihbarat birimleri, karaparanın aklanması ve terörün finansmanı ile mücadelenin temel kurumlarından olup, bu mücadelede önemli fonksiyonlar üstlenmektedirler. Mali Eylem Görev Gücü (Financial Action Task Force - FATF), 26’ncı tavsiyesinde; ülkelerden şüpheli işlem bildirimlerini alan, analiz eden ve ilgili birimlere dağıtan ulusal merkezi bir makam oluşturmalarını istemektedir. Bu çerçevede Türkiye’nin mali istihbarat birimi (financial intelligence unit- FIU) olarak kurulan MASAK, temel FIU fonksiyonlarının yanı sıra düzenleyici, denetleyici ve eğitici bir rol de üstlenmiştir. 5549 sayılı Kanunda belirtilen görevlerini daha etkin ve verimli bir şekilde yürütebilmek için MASAK’ın organizasyon yapısında 1 Temmuz 2008’den itibaren geçerli olmak üzere bazı değişiklikler yapılmış olup, görev tanımları Başkanlıkça belirlenen çalışma grupları oluşturulmuştur. Oluşturulan gruplar Şekil 2’de gösterilmiştir.

Yeni organizasyon yapısında terörün finansmanı ile mücadeleye özel bir önem verilmiş ve terörün finansmanına ilişkin analiz ve değerlendirmeden sorumlu ayrı bir grup oluşturulmuştur. Öte yandan aklama ve terörün finansmanıyla mücadelede olayları makro seviyede ele alarak çalışmalar yapacak yeni bir grup tesis edilmiştir. Genel Analiz Grubu olarak adlandırılan bu grubun, ülke genelinde riskli alanların tespiti amacıyla sektörel çalışmalar yapması hedeflenmektedir. Yeni yapılanmayla oluşturulan gruplardan biri de Kamuoyu Duyarlılığını Artırma Grubu olup, aklama ve terörün finansmanı ile mücadelede genelde kamuoyunun, özelde ise yükümlü gruplarının bilgi ve bilinçlendirilmesinin önemine binaen bu alanda çalışmalar yapmak üzere oluşturulmuştur.

Page 11: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 10

MASAK Faaliyet Raporu 2008

Şekil 2- Başkanlığımızın Organizasyon Şeması

Page 12: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 11

2- İnsan Kaynakları MASAK’ta fiilen görev yapan toplam 155 personelin dağılımına ilişkin bilgilere aşağıdaki tabloda yer verilmiştir.

Tablo 1- Personelin Unvanlar Bazında Durumu (31 Aralık 2008)

Unvan Görev Yapan Personel Sayısı

Başkan 1 Başkan Yardımcısı 2 Daire Başkanı 3 Şube Müdürü 5 Bilgi İşlem Merkezi Müdürü 1 Mali Suçları Araştırma Uzmanı 41 Mali Suçları Araştırma Uzm. Yrd. 20 Vergi Denetmeni 5 Gelir Uzmanı 8 Şef 3 Mühendis 3 Çözümleyici 3 Programcı 4 Bilgisayar İşletmeni 2 Veri Hazırlama ve Kontrol İşletmeni 26 Mütercim 4 Memur 12 Teknisyen 2 Dağıtıcı 3 Şoför 1 Y.Hizmetli 6

Grafik 1- Personelin Kadro Bazında Durumu

Kadrolu Personel ; 108

Sözleşmeli Personel ; 7

Geçici Görevli Personel; 40

MASAK Faaliyet Raporu 2008

Page 13: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 12

MASAK Faaliyet Raporu 2008

III. FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELER

Mali Bilgiler Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı’nın son beş yıla ilişkin bütçe ödenek ve harcamalarını gösteren tablo aşağıdaki gibidir. Tablodan da anlaşılacağı üzere, son beş yılda Başkanlık tarafından ödenek sınırları içinde harcama yapılmıştır. Tablo 2- Bütçe Giderlerinin Ekonomik Sınıflandırılması

Ekonomik Sınıf

01 02 03 05 06 07

Yıll

ar Bütçe

Giderinin Türü

Pers

onel

Gid

erle

ri

Sosy

al G

üven

lik

Kur

umla

rına

Dev

let

Prim

i Gid

erle

ri

Mal

ve

Hiz

met

Alım

G

ider

leri

Car

i Tra

nsfe

rler

Serm

aye

Gid

erle

ri

Serm

aye

Tra

nsfe

rler

i

Toplam

Ödenek 2.018.800 115.700 527.046 20.010 202.066 1.914.000 4.797.622

2004

Harcama 2.180.382 126.280 255.769 19.346 0 1.914.000 4.495.777

Ödenek 2.299.000 140.000 545.000 20.974 144.525 321.880 3.471.379

2005

Harcama 2.429.195 158.595 268.134 19.391 0 0 2.875.315

Ödenek 2.722.500 198.800 568.100 21.000 0 0 3.510.400

2006

Harcama 2.587.895 194.382 245.794 18.571 0 0 3.046.642

Ödenek 3.056.500 617.100 727.200 31.000 0 0 4.431.800

2007

Harcama 2.854.782 251.740 372.219 27.937 0 0 3.506.678

Ödenek 3.480.428 293.020 530.500 51.500 0 0 4.355.448

2008

Harcama 3.480.427 285.025 385.148 51.379 0 0 4.201.979

Page 14: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 13

MASAK Faaliyet Raporu 2008

Grafik 2- 2008 Yılı Harcamalarının Yüzde Dağılımı

Personel Giderleri82,8%

Sosyal Güvenlik Kurumlarına Devlet Primi Giderleri6,8%

Mal ve Hizmet Alım Giderleri

9,2%

Cari Transferler1,2%

Bütçe harcamalarının 31.12.2008 tarihi itibariyle bütçe ekonomik kodlarına göre dağılımı yukarıdaki grafikteki gibidir. Grafikte de görüldüğü üzere, giderler içinde en büyük kalem personel giderleri olup toplam giderler içindeki payı %82,8’dir. Diğer harcama kalemlerinin toplam giderlere oranı sırasıyla mal ve hizmet alımları için %9,2, sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri için %6,8 ve cari transferler için %1,2 olarak gerçekleşmiştir. Cari transferler Türkiye’nin (Mali Eylem Görev Gücü ile Egmont Grup) uluslararası kuruluşlara yaptığı yıllık üyelik aidatı ödemeleridir.

Performans Bilgileri 1- Düzenleme, Dış İlişkiler ve Koordinasyon Faaliyetleri 1.1- Düzenleme 11.10.2006 tarihli ve 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi

Hakkında Kanun’un 18.10.2006 tarih ve 26323 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmesiyle birlikte Kanunun uygulanmasına ilişkin hazırlanan ikincil mevzuat çalışmaları kapsamında 2008 yılı içerisinde aşağıdaki Yönetmelik ve Tebliğler yürürlüğe konulmuştur. 1.1.1- Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik Bakanlar Kurulu’nun 10.12.2007 tarih ve 2007/13012 sayılı kararı ile kabul edilen “Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik” (Tedbirler Yönetmeliği) 09.01.2008 tarih ve 26751 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Yönetmelikte, 5549 sayılı Kanunun uygulanmasına yönelik olarak, suç gelirlerinin aklanmasının ve terörün finansmanının önlenmesi amacıyla yükümlüler, yükümlülükler, yükümlülüklere uyumun denetimi, gümrük

Page 15: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 14

MASAK Faaliyet Raporu 2008

idaresine açıklama yapılması ve diğer tedbirlere ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiştir. Yönetmelikle getirilen yeni düzenlemeler aşağıda sıralanmıştır: 1- Yönetmeliğin 4 üncü maddesinde yükümlü grupları sayılmış ve 4208 sayılı Karaparanın Aklanmasının Önlenmesine Dair Kanunun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelikte belirlenen yükümlüler arasında bulunmayan bazı meslek grupları da yükümlüler arasına dahil edilmiştir. Tedbirler Yönetmeliği ile yükümlü grupları arasına dahil edilen yükümlüler aşağıda sıralanmıştır:

Saklama hizmeti ile sınırlı olmak üzere İstanbul Altın Borsası Başkanlığı,

Varlık yönetim şirketleri, Cumhuriyet altın sikkeleri ile

Cumhuriyet ziynet altınlarını basma faaliyeti ile sınırlı olmak üzere Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü,

Emeklilik şirketleri, Belli işlerle sınırlı olmak üzere serbest

avukatlar, serbest muhasebeci ve serbest muhasebeci mali müşavirler ile yeminli mali müşavirler,

Spor Toto Teşkilat Başkanlığı. 2- Yükümlülerin risk temelli yaklaşımla müşterilerini tanımaları amacına yönelik olarak; teyide esas belgelerin gerçekliğinin kontrol edilmesi, gerçek faydalanıcının tanınması ve tüzel kişilere özel dikkat gösterilmesi, özel dikkat gerektiren işlemler, müşteri durumunun ve işlemlerin izlenmesi, teknolojik risklere karşı tedbir alınması, üçüncü tarafa güven ilkesi, işlemin reddi ve iş ilişkisinin sona erdirilmesi, muhabirlik ilişkisi, elektronik transferler ve riskli ülkelerle ilişkilere ilişkin bir dizi tedbir öngörülmüştür. 3- Aklama ve terörün finansmanı riskinin düşük olduğu işlem ve müşteriler

bakımından yükümlülerin müşterilerini tanımaları konusunda daha basit tedbirlerle yetinebilecekleri belirtilmiş, basitleştirilmiş tedbirlerin uygulanabileceği işlem türleri sayılmış ve Bakanlık bu madde kapsamında uygulanabilecek tedbirleri ve sayılanlar dışında işlem türleri belirlemeye yetkili kılınmıştır. 4- Yükümlülük denetimine ve denetimler sonucunda düzenlenecek raporlar ile yapılacak idari işlemlere ilişkin ayrıntılı açıklamalara yer verilmiştir. 5- Gümrük idaresine yapılacak açıklama, mevzuatımız açısından 5549 sayılı Kanunun 16’ncı maddesinde düzenlenen yeni bir konu olması itibarıyla “açıklama”ya ilişkin usul ve esaslar ile yetkilendirme konuları düzenlenmiştir. 6- Kimlik tespiti gerektiren işlemler için belirlenen genel eşik tutar 12.000 TL’den 20.000 TL’ye çıkarılmıştır. 7- Başkası adına hareket edilmesi durumunda adına hareket edilen kimsenin kimlik tespitinde imza sirküleri de geçerli belgeler arasında sayılmıştır. 8- Uygulamada özellikle bankacılık işlemlerinde yaygın olarak yazılı talimatla işlem yapılmasına ihtiyaç duyulduğundan, gerekli kimlik tespitleri yapıldığı durumda yazılı talimatla işlem yapılmasına imkân tanınmıştır. 1.1.2- Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Bakanlar Kurulu’nun 31.03.2008 tarih ve 2008/13460 sayılı Kararı ile kabul edilen “Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”

Page 16: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 15

MASAK Faaliyet Raporu 2008

15.04.2008 tarih ve 26848 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Yönetmelikte, Tedbirler Yönetmeliğinin Geçici 2’nci maddesinde yükümlülere, Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla sürekli iş ilişkisi içinde oldukları müşterilerinin kimlik tespiti kapsamındaki bilgilerini Yönetmeliğe uygun hale getirmeleri için tanınan altı aylık süre 31.12.2008 tarihine kadar uzatılmış ve bu maddenin uygulanması bakımından Maliye Bakanlığına yetki verilmiştir. Diğer taraftan Tedbirler Yönetmeliğinin Geçici 3’ üncü maddesinde 01.04.2008 ile 30.06.2008 tarihleri arasında yapılan işlemlere ilişkin teyidi zorunlu adres ve diğer iletişim bilgilerinin teyidinin de 31.12.2008 tarihine kadar tamamlanacağı belirtilmiştir. 1.1.3- Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine İlişkin Yükümlülüklere Uyum Programı Hakkında Yönetmelik “Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine İlişkin Yükümlülüklere Uyum Programı Hakkında Yönetmelik” (Uyum Yönetmeliği) 16.09.2008 tarih ve 26999 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Anılan Yönetmeliğin 33’üncü maddesinde, yürürlük tarihi 01.03.2009 olarak belirlenmiştir. 5549 sayılı Kanunun “Eğitim, iç denetim, kontrol ve risk yönetim sistemleri ile diğer tedbirler” başlıklı 5’inci maddesine dayanılarak hazırlanan Yönetmelikte, anılan Kanunun uygulanmasına yönelik olarak, suç gelirlerinin aklanmasının ve terörün finansmanının önlenmesi amacıyla yükümlülerin uyum programı oluşturmaları ve uyum görevlisi atamalarına ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiştir.

1.1.4- Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine İlişkin Yükümlülüklere Uyum Programı Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik “Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine İlişkin Yükümlülüklere Uyum Programı Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” 26.09.2008 tarih ve 27009 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Yönetmelikte, uyum görevlisi atayacak olan yükümlülerin söz konusu atama işlemini 01.12.2008 tarihine kadar gerçekleştirecekleri hüküm altına alınmış ve Uyum Yönetmeliğinin, uyum görevlisi atanması, uyum görevlisi atanacaklarda aranan şartlar, uyum görevlisinin görev, yetki ve sorumlulukları, uyum görevlisinin görevinden ayrılması ile ilgili hükümlerinin 01.10.2008 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde, diğer hükümlerinin ise 01.03.2009 tarihinde yürürlüğe gireceği belirtilmiştir. 1.1.5- 5 Sıra No.lu Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliği Tedbirler Yönetmeliğinin 26’ncı maddesi gereğince hazırlanan 5 Sıra No.lu Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliği 09.04.2008 tarih ve 26842 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Müşterinin tanınmasına ilişkin esasların açıklandığı Tedbirler Yönetmeliğinin 26’ncı maddesinde, müşterinin tanınmasına yönelik tedbirler bakımından yükümlülerin daha basit tedbirler almalarına Maliye Bakanlığınca izin verilebileceği ve bu madde kapsamında uygulanabilecek tedbirler ile işlem türlerini belirleme konusunda da Maliye Bakanlığının yetkili olduğu belirtilmiştir.

Page 17: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 16

MASAK Faaliyet Raporu 2008

Bu çerçevede 5 Sıra No.lu Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliğinin konusunu da Yönetmelik uyarınca yükümlü tarafından müşterinin tanınması ilkesi kapsamında uyulması gereken basitleştirilmiş tedbirler ile diğer açıklamalar oluşturmaktadır. Genel Tebliğde ayrıca, Yönetmelik kapsamındaki adres, telefon ve faks numarası, elektronik posta adresinin doğruluğunun teyidi ile müteakip işlemlerde yapılacak kimlik tespitine ilişkin açıklamalara da yer verilmiş bulunmaktadır. 1.1.6- 6 Sıra No.lu Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliği Tedbirler Yönetmeliğinin 27 ve 28’inci maddeleri gereğince hazırlanan 6 Sıra No.lu Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliği 27.09.2008 tarih ve 27010 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Tedbirler Yönetmeliğinin 27’nci maddesinde Başkanlığın şüpheli işlem tiplerini belirlemeye, 28’inci maddesinde ise Maliye Bakanlığının şüpheli işlem bildirim formlarının düzenlenmesine, bildirimlerin elektronik ortam ve bilgi iletişim araçları kullanılarak yapılması zorunluluğu getirilmesine ve bildirimlerde elektronik imza kullanılmasına ilişkin usul ve esasları yükümlüler bazında ayrı ayrı belirlemeye yetkili olduğu belirtilmiştir. Genel Tebliğde, suç gelirlerinin aklanmasının ve terörün finansmanının önlenmesi kapsamında şüpheli işlem bildiriminde bulunulması yükümlülüğünün etkin, zamanında ve uygun şekilde yerine getirilmesine yönelik olarak şüpheli işlem bildirimine ilişkin usul ve esaslar hakkında ayrıntılı açıklamalara yer verilmiştir.

Ayrıca, Genel Tebliğ ekinde, yükümlülerin suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanında araç olarak kullanılmaları riskine karşı ortak bir tutum, anlayış ve işbirliği içinde olmalarının sağlanması ve şüpheli işlemlerin tespitinde yükümlülere yardımcı olunması amacıyla belirlenen şüpheli işlem tipleri yayımlanmıştır. Bu kapsamda, “genel mahiyette”, “sektörel bazda” ve “terörün finansmanı ile bağlantılı” olmak üzere üç ana başlık altında toplam 114 adet (rehber mahiyetinde) şüpheli işlem tipi belirlenmiştir. 1.1.7- 7 Sıra No.lu Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliği 7 Sıra No.lu Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliği 02.12.2008 tarih ve 27072 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Tedbirler Yönetmeliğinin, 15.04.2008 tarihli ve 26848 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelikle değişik Geçici 2’nci maddesinde yükümlülerin, Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla sürekli iş ilişkisi içinde bulundukları müşterilerinin kimlik tespiti kapsamındaki bilgilerini 31.12.2008 tarihine kadar Yönetmeliğe uygun hale getirmeleri gerektiği ve maddenin uygulanmasında yükümlü grupları itibarıyla yapılacak işlemlerin kapsamı, sürelerin yeniden belirlenmesi, uygulamaya ilişkin diğer usul ve esaslar konusunda Maliye Bakanlığının yetkili olduğu belirtilmiştir. Anılan hükmün Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye istinaden çıkarılan 7 Sıra No.lu Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliği ile yükümlülere, 01.04.2008 tarihi itibarıyla sürekli iş ilişkisi içinde bulundukları müşterilerinin kimlik tespiti kapsamındaki bilgilerini Yönetmeliğe uygun hale getirmeleri için Yönetmelikle 31.12.2008 son tarih olarak belirlenen süre yeniden

Page 18: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 17

MASAK Faaliyet Raporu 2008

düzenlenmiş, ayrıca kimlik tespiti kapsamında açıklamalar yapılmıştır. 1.2- Dış İlişkiler 1.2.1- FATF Türkiye III. Tur Karşılıklı Değerlendirme Süreci Suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanı ile mücadele etmek amacıyla uluslararası standartlar koyan, ulusal ve uluslararası düzeyde bu suçlara karşı politikalar geliştiren, hükümetler arası bir organizasyon olan FATF, 1989 yılında kurulmuş olup, şu anda Türkiye dâhil 32 ülke ve 2 bölgesel kuruluş olmak üzere toplam 34 üyesi bulunmaktadır. FATF, faaliyetlerini Paris’teki OECD merkezinde yürütmektedir. 1990 yılında 40 Tavsiye’yi, 2001 ve 2005 yıllarında da terörün finansmanı ile ilgili 9 Özel Tavsiye’yi yayımlayan FATF, karapara aklama ve terörün finansmanı ile mücadelede gerekli standartları belirlemiş bulunmaktadır. Bu standartları esas alan FATF, ülkelerin aklama ve terörün finansmanı ile mücadele mevzuatlarını ve uygulamalarını belirli periyotlarla değerlendirmeye tabi tutmaktadır. Türkiye 1994, 1998 ve 2006 yıllarında olmak üzere bugüne kadar 3 defa FATF tarafından değerlendirmeye tabi tutulmuştur. 1994 yılında yapılan değerlendirmede, aklamayla mücadele mevzuatının olmaması nedeniyle eleştirilen ve 1996 yılında 4208 sayılı Karaparanın Aklanmasının Önlenmesine Dair Kanunu çıkararak karapara aklama ile mücadelede yerini alan Türkiye bu eleştirinin giderilmesini sağlamıştır. 1998 yılında yapılan değerlendirmede, Türkiye’nin karapara aklama ile mücadelede önemli adımlar atmakla

beraber, önleyici nitelikteki tedbirlere ağırlık vermesi ve kurumsal altyapısını güçlendirmesi gerektiği belirtilmiştir. 2006 yılındaki üçüncü tur FATF değerlendirmesi, 2003 yılında yenilenen ve kapsamı genişletilen 40 Tavsiye ve terörün finansmanı ile ilgili 9 Özel Tavsiye esas alınarak yapılmıştır. 2003 yılından itibaren FATF tarafından temel tavsiyeler olarak nitelendirilen 1, 5, 10 ve13’üncü tavsiyeler ile II ve IV’üncü özel tavsiyelere yeterli ölçüde uyum sağlayamadığı değerlendirilen ülkeler ile bu tavsiyelere yeterli uyum sağlamış olmakla birlikte diğer tavsiyelere önemli ölçüde uyum sağlayamadığına FATF Genel Kurulu’nca karar verilen ülkeler, FATF prosedürü gereğince “düzenli izleme” olarak ifade edilen izlemeye tabi tutulmaktadır. Bu izleme yönteminde ilgili ülke, karşılıklı değerlendirme raporunun genel kurulda kabulünü takip eden ikinci yılın sonunda, yetersiz olarak değerlendirilen tavsiyelere ilişkin olarak bir “İlerleme Raporu” sunmaktadır. İlerleme raporunun genel kurulda görüşülmesi sonrası; Ülkenin yeterli ilerleme kaydetmediği sonucuna varılırsa, ülke daha sıkı bir izlemeye tabi tutulmakta bu kapsamda ülkenin bir yıldan daha kısa sürelerle ilerleme raporu sunması (örneğin 4 ayda bir), ilgili bakana durumun ciddiyetini anlatan resmi yazı yazılması, aynı amaçla ülkeye üst düzey ziyaret gerçekleştirilmesi, riskli ülkelerle ilişkileri düzenleyen 21’inci tavsiyenin uygulanması veya ülkenin FATF üyeliğinin sona erdirilmesine kadar gidebilecek bir yaptırım mekanizması söz konusu olabilmektedir. Ülkenin, önemli ilerleme kaydetmiş olmakla birlikte, atması gereken bazı adımlar olduğu sonucuna varılırsa, ilgili ülkeye genel olarak 1 yıllık ilave bir süre

Page 19: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 18

MASAK Faaliyet Raporu 2008

verilmekte ve gelişmeler izlenmektedir. Nitekim FATF tarafından üçüncü tur değerlendirmesi yapılan ülkelerin çok büyük bir bölümü bu şekilde düzenli izlemeye tabi tutulmuştur. Dolayısıyla aralarında Türkiye’nin yanı sıra, Amerika Birleşik Devletleri, İtalya, İngiltere, İsveç, Kanada, Norveç, Danimarka, İspanya gibi ülkelere de uygulanan bu izleme, FATF’ın üçüncü tur değerlendirmeler kapsamında bugüne kadar değerlendirdiği ve “önemli ilerlemeler kaydetmiş olmakla birlikte, atılması gereken bazı adımlar olduğu” sonucuna vardığı ülkelere uyguladığı izleme yöntemidir. Üçüncü tur FATF Türkiye değerlendirmesinde de ülkemizin aklama ve terörün finansmanı ile mücadele mevzuatının yanı sıra bu suçlarla mücadelede uygulama ve etkinlik konuları da ele alınmış ve değerlendirme neticesinde hazırlanan Türkiye Taslak Raporu 21-23 Şubat 2007 tarihinde Fransa’nın Strasbourg kentinde gerçekleştirilen FATF Genel Kurulu’nda görüşülerek kabul edilmiş, Türkiye’nin Raporda belirtilen eksikliklerle ilgili olarak yapılan düzenleme ve uygulamalara ilişkin gelişmeleri Şubat 2009 FATF Genel Kurulu’nda raporlaması istenilmiştir. Şubat 2007 tarihi itibariyle FATF’ın 40+9 Tavsiyesinin, 11’inden uyumsuz, 22’sinden kısmen uyumlu, 12’sinden büyük ölçüde uyumlu, 3’ünden uyumlu ve 1 inden uygulanamaz olarak değerlendirilen Türkiye, Şubat 2007’den itibaren FATF standartlarına uyum sağlamak amacıyla mevzuat ve uygulama alanında önemli ilerlemeler kaydetmiş olup, bu durum kapsamlı bir şekilde hazırlanan Türkiye İlerleme Raporu’na da yansımıştır. Söz konusu İlerleme Raporu, FATF’ın Şubat 2009 Genel Kurulu’nda ele alınmış ve yapılan değerlendirmeler neticesinde

Türkiye hakkında herhangi bir “sıkılaştırılmış takip” (Enhanced Follow-up) uygulanmasına gerek görülmeyerek, Türkiye’nin önemli ilerlemeler gösterdiği hususuna da vurgu yapılmak suretiyle normal izleme sürecinin devamına karar verilmiştir. Böylece ülkemizin, Şubat 2007’den Şubat 2009’a kadar olan dönemde, suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanının önlenmesi alanında önemli ilerlemeler kaydetmiş olduğu, bu alandaki temel uluslararası organizasyon olan FATF tarafından da kabul edilmiş bulunmaktadır.

Page 20: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 19

MASAK Faaliyet Raporu 2008

1.2.2- FATF ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti İlişkileri 2006 yılında, FATF tarafından suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesi ve terörizmin finansmanı ile mücadele konusunda zafiyet gösteren ve etkin bir AML/CFT (Anti- Money Laundering/Combating Terrorist Financing) sistemine sahip olmayan ülkelerin tespit ve takip edilmesi amacıyla yeni bir ülke izleme süreci kabul edilmiş ve bu amaçla FATF nezdinde “Uluslararası İşbirliği Gözden Geçirme Grubu” (ICRG) adı altında yeni bir oluşuma gidilmiştir. 2006 yılı Ekim ayında yapılan FATF Genel Kurulu’nda alınan karar uyarınca ICRG’nin ilk toplantısı, 11–12 Ocak 2007 tarihlerinde Roma’da gerçekleştirilmiş, toplantıda aralarında KKTC’nin de bulunduğu 30 ülke ele alınmış ve bunlardan da 11’inin incelenmesine karar verilmiştir: Angola, Komoros, Libya, Sao Tome and Principe, Sudan, Bahreyn, İran, Kuzey Kore, Türkmenistan, Belarus ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti. 25–29 Haziran 2007 tarihlerinde yapılan FATF Genel Kurulu’nda, KKTC AML/CFT sistemine ilişkin olarak ICRG’nin hazırlamış olduğu Rapor görüşülmüş ve söz konusu raporda tespit edilen eksikliklerin giderilmesini teminen KKTC’nin detaylı bir eylem planı hazırlamasına karar verilmiştir. 8–12 Ekim 2007 tarihlerinde yapılan FATF Genel Kurulu’nda ise KKTC tarafından hazırlanan “Eylem Planı” (Initial Action Plan), FATF Sekretaryasının, Planı analiz etmek için yeterli zamanı olmadığını ifade etmesi üzerine, AB Komisyonunun arabulucu olarak, KKTC’nin 2008 yılı Şubat ayında yapılacak olan Genel Kurul öncesinde Planı nihai hale getirmesine

yardımcı olmasına karar verilmiş, ayrıca isteyen ülkelerin de sürece katkı sağlayabileceği belirtilmiştir. Bu çerçevede, KKTC’nin AML/CFT sistemindeki eksikliklerini gidermesi ve sistemini güçlendirmesi amacıyla MASAK da KKTC yetkilileri ile yaptığı karşılıklı toplantıları artırarak teknik işbirliği ve eğitim çalışmalarına yoğunluk vermiş; teknik yardımlara ilaveten, KKTC’nin AML/CFT alanında kaydetmiş olduğu olumlu gelişmeler hakkında, Türk Dışişleri Bakanlığı’nca da FATF üyesi ülkeler nezdinde bilgilendirme faaliyetleri yürütülmüştür. KKTC, bu süreçte MASAK’la yakın işbirliği içinde sürdürdüğü çalışmalara ilaveten, Avrupa Komisyonu ve bazı FATF üyesi ülkelerden de teknik yardım sağlamıştır. Tüm bu çabaların bir sonucu olarak; • 16–20 Haziran 2008 tarihlerinde yapılan FATF Genel Kurulu’nda, KKTC tarafından hazırlanan güncelleştirilmiş Eylem Planı olumlu karşılanmış olmakla birlikte, AML/CFT açısından hala bazı risklerin devam ettiği zikredilerek FATF’ın gelişmeleri değerlendirmeye devam etmesine, • 13-17 Ekim 2008 tarihlerinde yapılan FATF Genel Kurulu’nda, KKTC’nin FATF tarafından tespit edilen eksiklikleri büyük oranda gidererek AML/CFT açısından önemli bir ilerleme kaydettiği, uygulamaların uygun bir vasıta ile FATF tarafından takip edilmesine, • 23-27 Şubat 2009 tarihlerinde yapılan FATF Genel Kurulu’nda da gösterdiği gelişmelerden dolayı KKTC’nin ICRG sürecinden çıkarılmasına, karar verilmiştir.

Page 21: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 20

MASAK Faaliyet Raporu 2008

Bugün itibariyle KKTC, ICRG sürecine alınmasını gerektiren eksiklikleri büyük oranda gidermiş durumdadır. 1.2.3- Muadil Kurumlarla İmzalanan Mutabakat Muhtıraları 5549 sayılı Kanunun 12’nci maddesi, MASAK’ın görev alanına giren konularda uluslararası bilgi değişimini teminen, yabancı ülkelerdeki muadil kurumlarla uluslararası antlaşma niteliğinde olmayan mutabakat muhtıraları imzalamaya ve imzalanan mutabakat muhtıralarını değiştirmeye Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanı’nı yetkili kılarak imzalanacak mutabakat muhtıralarının ve değişikliklerin Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe gireceğini hüküm altına almıştır. Bu kapsamda, aşağıdaki ülkelerle mutabakat muhtıraları imzalanmıştır.

2006 yılında; K.K.T.C.

2007 yılında;

Endonezya Portekiz İsveç

2008 yılında;

Moğolistan Afganistan Gürcistan Arnavutluk Suriye Romanya

1.2.4- Yurtdışı Toplantılar 2008 yılı içinde;

Paris, Rio ve Londra’da gerçekleştirilen FATF Genel Kurul, Paris’te gerçekleştirilen “Değerlendirmecilerin Eğitimi”

Viyana’da gerçekleştirilen BM

Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesinin Uygulanmasının Gözden Geçirilmesine İlişkin Açık Katılımlı Hükümetlerarası Çalışma Grubu,

Viyana’da gerçekleştirilen SASMUS

IV. Taraf Devletler Konferansı

Brüksel’de gerçekleştirilen Sermayenin Serbest Dolaşımı Faslı Açılış Kriteri

Bükreş’te gerçekleştirilen PAP-T

Uygulaması-NATO Bükreş Zirvesi,

Brüksel’de gerçekleştirilen “Terörizmin Mali Veçheleri ve Terör Örgütlerinin Mali Kaynaklarının Kesilmesi”,

Paris’te gerçekleştirilen OECD

Rüşvetle Mücadele, OECD Rüşvetle Mücadele Çalışma Grubu ve OECD 8 No.lu Alt Çalışma Grubu,

Seul’da gerçekleştirilen Egmont Genel

Kurul,

Bişkek ve Moskova’da gerçekleştirilen EAG Genel Kurul,

Lefkoşa’da KKTC yetkilileriyle

gerçekleştirilen “Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında KKTC Yetkililerinin Bilgilendirilmesi” ve “ Karapara Aklama ve Organize Suç”,

toplantılarına Başkanlığımızdan katılım sağlanmıştır. 1.3- Mali Suçlarla Mücadele Koordinasyon Kurulu 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanunun 20’nci maddesi gereğince, 21.04.2008 ve

Page 22: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 21

MASAK Faaliyet Raporu 2008

20.10.2008 tarihlerinde Mali Suçlarla Mücadele Koordinasyon Kurulu toplantıları gerçekleştirilmiştir. 21.04.2008 tarihinde gerçekleştirilen toplantıda;

18.10.2007 tarihinde yapılan Mali Suçlarla Mücadele Koordinasyon Kurulu toplantısından bu yana gerçekleştirilen çalışmalar,

FATF’ın Şubat 2009 tarihli Genel

Kurul toplantısında görüşülecek olan Türkiye III. Tur Karşılıklı Değerlendirme Raporunda eleştiri konusu yapılan hususlarla ilgili olarak yapılması öngörülen mevzuat

çalışmaları ve bu kapsamda ilgili kurumlarca gerçekleştirilmesi gereken faaliyet ve düzenlemeler,

20.10.2008 tarihinde gerçekleştirilen toplantıda ise;

21.04.2008 tarihinde yapılan Mali Suçlarla Mücadele Koordinasyon Kurulu toplantısından bu yana gerçekleştirilen çalışmalar,

FATF’ın III. Tur Karşılıklı

Değerlendirme Raporunda karşılanmayan tavsiyeler, görüşülmüştür.

Page 23: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 22

MASAK Faaliyet Raporu 2008

2- Veri Toplama Faaliyetleri 2.1- Şüpheli İşlem Bildirimleri

Tablo 3- Şüpheli İşlem Bildirimi Sayıları ve Kaynaklarına Göre Dağılımı*

*Terörün Finansmanına İlişkin Şüpheli İşlem Bildirimleri dahildir.

Grafik 3- Şüpheli İşlem Bildirimlerinin Sayısal Trendi

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

2004 2005 2006 2007 2008

Adet

Yıllar

Şüpheli İşlem Bildirim Kaynağı 2004 2005 2006 2007 2008

Bankalar 289 351 1133 2903 4889 Aracı Kurumlar 1 1 7 40 9 Finansman ve faktoring şirketleri - - - - 15 Sigorta, reasürans ve emeklilik şirketleri - - - 3 10 Noterler - - - - 1

TOPLAM 290 352 1.140 2.946 4.924

Page 24: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 23

MASAK Faaliyet Raporu 2008

Tablo 4- Terörün Finansmanı Konulu Şüpheli İşlem Bildirimi Sayılarının Yıllara Göre Dağılımı

Yıllar 2004 2005 2006 2007 2008

Şüpheli İşlem Bildirimi Sayısı 3 6 13 217 228

2.2- Savcılıklar Tarafından Yapılan İnceleme Talepleri Cumhuriyet savcılıkları, 5237 sayılı TCK’nın 282’nci maddesinde tanımlanan “Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçu”nun işlenip işlenmediğinin tespitine ilişkin taleplerini Başkanlığımıza intikal ettirmektedirler. Tablo 5- Savcılıklar Tarafından Yapılan İnceleme Taleplerinin Yıllara Göre Dağılımı

Yıllar 2004 2005 2006 2007 2008

Savcılıkların İnceleme Talepleri 218 178 93 84 74

Grafik 4– Savcılıklar Tarafından Yapılan İnceleme Taleplerinin Sayısal Trendi

0

50

100

150

200

250

2004 2005 2006 2007

Adet/Yıl

2008

Page 25: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 24

2.3- Diğer Bildirimler Kamu kurum ve kuruluşları, denetim elemanlarınca yapılan incelemeler sonucunda gerekli gördükleri hususları raporla veya yazı ile aklama suçu açısından değerlendirilmek üzere Başkanlığımıza göndermektedirler.

Gerçek ve tüzel kişiler ile yurt dışı muadil kuruluşlar ve basında çıkan bazı haberler de bildirim kaynağı olarak değerlendirilebilmektedir. Bu kapsamda, Başkanlığımıza intikal eden diğer bildirimlerin kaynaklarını gösteren tablo aşağıda yer almaktadır.

Tablo 6- Diğer Bildirimlerin Sayıları ve Kaynaklarına Göre Dağılımı

Diğer Bildirimler 2004 2005 2006 2007 2008

Kamu Kurumları 127 157 117 120 115

Bankalar 30 18 38 8 -

Basın 4 8 4 5 3

Gerçek Kişi / Özel Hukuk Tüzel Kişileri 98 135 304 284 359

Yurtdışı 6 4 7 5 3

TOPLAM 265 322 470 422 480

Grafik 5- Diğer Bildirimlerin Kaynaklarına Göre Dağılım Grafiği

Kamu Kurumları33%

Bankalar5%

Basın1%

Gerçek Kişi / Özel Hukuk Tüzel Kişileri

60%

Yurtdışı1%

MASAK Faaliyet Raporu 2008

Page 26: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 25

MASAK Faaliyet Raporu 2008

2.4- Bilgi Talepleri 9 Haziran 1995 tarihinde, Brüksel’de 24 ülke ve 8 uluslararası örgütün bir araya gelmesiyle “Egmont Grubu” oluşturulmuştur. Egmont Grubu’nun temel amacı; ülkelerin karaparanın aklanmasıyla mücadelede ulusal sistemlerini geliştirebilmelerine yardımcı olmak ve uluslararası bilgi değişiminin önündeki engelleri kaldırmaktır. Söz konusu yardımın kapsamı içerisinde mali istihbarat

birimlerine teknolojik yardım, personelin eğitimi, tecrübe ve bilgi aktarılmasının yanı sıra uluslararası bilgi değişiminin geliştirilip, sistematik bir yapıya kavuşturulması da bulunmaktadır. 31.12.2008 tarihi itibariyle Egmont Grubu’nun, ülkemiz de dahil olmak üzere 107 üyesi bulunmaktadır.

Tablo 7- Egmont Kapsamında Bilgi Alışverişinin Yıllara Göre Dağılımı

Yıl Diğer FIU'ların MASAK'tan Talepleri

MASAK'ın Diğer FIU'lardan Talepleri

2006 136 132 2007 196 59 2008 143 46

3- Aklama Suçuna İlişkin Analiz, Değerlendirme ve İnceleme Faaliyetleri 3.1- 5549 Sayılı Kanun Kapsamında Yapılan Çalışmalar MASAK, suç gelirlerinin aklanmasının tespitine yönelik değerlendirme ve incelemeleri çeşitli kaynaklara dayanarak başlatabilmektedir. Anılan kaynaklar; 5549 sayılı Kanuna göre şüpheli işlemleri bildirmekle yükümlü bulunan mali ya da mali olmayan kurum ve kuruluşlar, Cumhuriyet savcılıkları veya Cumhuriyet savcıları adına zabıta makamları, kamu kurum veya kuruluşları, yurt içindeki veya yurt dışındaki özel ve tüzel kişiler ve basın olarak belirtilebilir. MASAK 5549 sayılı Kanunun 19’uncu maddesine göre, analiz ve

değerlendirmeleri Mali Suçları Araştırma Uzmanları; incelemeleri ise Maliye Müfettişleri, Hesap Uzmanları, Gümrük Müfettişleri, Gelirler Kontrolörleri, Bankalar Yeminli Murakıpları, Hazine Kontrolörleri, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ve Sermaye Piyasası Kurulu Uzmanları vasıtasıyla yerine getirmektedir. 3.2- Değerlendirme MASAK’a intikal eden ihbar ve şüpheli işlem bildirimleri Mali Suçları Araştırma Uzmanları tarafından analiz ve değerlendirmeye tabi tutularak, aklama suçunun varlığı tespit edilenler hakkında doğrudan yetkili ve görevli Cumhuriyet savcılığına suç duyurusunda bulunulmakta, daha ayrıntılı inceleme gerektirenler ise

Page 27: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 26

MASAK Faaliyet Raporu 2008

(Kanunun 2’nci maddesinde sayılan denetim elemanlarınca yapılmak üzere) incelemeye sevk edilmektedir.

Tablo 8- Değerlendirme Dosyalarının Envanteri

Sonuç

Yıl

Önceki Yıldan

Devreden

Açılan Dosya Sayısı

Toplam Dosya Sayısı

Tamamlanan Dosya Sayısı

Kapsam Dışı

Suç** Duyurusu

İnc. Sevk

Sonraki Yıla Devreden

2004 - 407* 407 221 137 5 79 186 2005 186 383 569 283 205 13 65 286 2006 286 406 692 275 185 10 80 417 2007 417 173 590 353 275 12 66 237 2008 237 163 400 324 255 2 67 76

Toplam 1532 1456 1057 42 357 (*) 2003 Yılından devreden 137 dosya, 2004 yılında açılan dosya sayısına eklenmiştir. (**) MASAK’ta yapılan analiz ve değerlendirme sonucunda suç duyurusunda bulunulan dosyalar. 3.3- İncelemeler Yapılan değerlendirmeler sonucunda daha ayrıntılı inceleme yapılması gerektiği belirtilen dosyalar ile Başkanlıkça özelliği sebebiyle doğrudan incelemeye gönderilmesi kararlaştırılan dosyalar, işin gerektirdiği uzmanlık ihtiyaçları da dikkate

alınarak, 5549 sayılı Kanunun 2'nci maddesinde belirtilen denetim elemanlarına sevk edilmektedir. İncelemeye tabi tutulan inceleme dosyalarının yıllar itibariyle seyri Tablo 9’da gösterilmiştir.

Tablo 9 - İnceleme Dosyalarının Envanteri

Sonuç Yıl

Önceki Yıldan

Devreden

Açılan Dosya Sayısı

Toplam Dosya Sayısı

Tamamlanan Dosya Sayısı Kapsam

Dışı Suç

Duyurusu

Sonraki Yıla

Devreden

2004 217 121 338 92 49 43 246

2005 246 74** 320 84 49 35 236

2006 236 86 322 68 39 29 254

2007 254 110 364 112 81 31 252

2008 252 68 320 200 161 39+1* 120

Toplam 459 556 379 177+1* (*) Devam eden dosyalardan suç duyurusu (**) Açılan inceleme dosyalarından bir tanesi ikinci bir inceleme dosyası ile birleşmiştir.

Page 28: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 27

MASAK Faaliyet Raporu 2008

3.4- Değerlendirmelere ve İncelemelere İlişkin Genel Sonuçlar Tablo 10 - Açılan Değerlendirme ve İnceleme Dosyalarından Suç Duyuruları

Suç Duyurusu 2004 2005 2006 2007 2008 Toplam

İnceleme 43 35 29 31 40 178

Analiz ve Değerlendirme 5 13 10 12 2 42

Toplam 48 48 39 43 42 220

01.01.2004-31.12.2008 tarihlerinde MASAK tarafından toplam 220 adet aklama suçundan suç duyurusunda bulunulmuştur. Aklama suçundan dolayı

yapılan suç duyurularının 42’si değerlendirme, 178’i inceleme raporlarına dayanmaktadır.

Tablo 11 - Aklama Suç Duyurularının Talep/İhbar Kaynaklarına Göre Dağılımı

İhbar Kaynağı 2004 2005 2006 2007 2008 Toplam

ŞİB 3 1 3 5 7 19

Savcılık 22 37 26 17 14 116

Diğer 23 10 10 21 21 85

Toplam 48 48 39 43 42 220

Page 29: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 28

MASAK Faaliyet Raporu 2008

3.5- Aklama Suç Duyurularının Öncül Suçlara Göre Dağılımı MASAK tarafından yapılan değerlendirme ile denetim elemanlarınca yapılan incelemeler sonucunda 01.01.2004–

31.12.2008 tarihleri arasında aklama suçuna ilişkin olarak Cumhuriyet Başsavcılıklarına toplam 220 adet suç duyurusunda bulunulmuş olup buna ilişkin hazırlanan ayrıntılı tablo aşağıda sunulmuştur.

Tablo 12- Aklama Suç Duyurularının Öncül Suçlara Göre Dağılımı(2004-2008)

Öncül Suç 2004-2007 2008 Toplam Toplam İçindeki

Payı

Uyuşturucu Madde Ticareti 87 13 100 45,45%

Gümrük Kaçakçılığı 35 8 43 19,55%

Nitelikli Dolandırıcılık ve Hileli İflas 13 12 25 11,36%

Evrakta ve Meşruiyet Belgelerinde Sahtecilik 17 5 22 10,00%

Sahte Belge Düzenleme Kullanma 10 1 11 5,00%

Yağma, Yol Kesme ve Adam Kaldırma 6 2 8 3,65%

Devletin Şahsiyetine Karşı Cürümler 3 3 1,36%

Şahıs Hürriyeti Aleyhinde Cürümler 2 1 3 1,36%

Devlete Ait Mühürlerde ve Damgalarda Taklit 2 2 0,91%

Silah Kaçakçılığı 2 2 0,91%

Eski Eser kaçakçılığı 1 1 0,45%

178 42 220 100,0%

01.01.2004 ile 31.12.2008 tarihleri arasında aklama suçunun işlendiği gerekçesi ile suç duyurusunda bulunulan 220 dosyanın %45,45’inin uyuşturucu madde ticareti; %19.55’inin gümrük

kaçakçılığı; %11,36’sinin nitelikli dolandırıcılık ve hileli iflas; %10,00’unun evrakta ve meşruiyet belgelerinde sahtecilik suçundan kaynaklandığı görülmektedir.

Page 30: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 29

MASAK Faaliyet Raporu 2008

Grafik 6- Aklama Suç Duyurularının Öncül Suçlara Göre Dağılımı (2004-2008)

45,45

11,36 105 3,65 1,36 1,36 0,91 0,91 0,45

19,55

05

101520253035404550

Uyuştu

rucu M

adde

Ticaret

i

Gümrük

Kaça

kçılığı

Nitelik

li Dola

ndırıcılık

ve H

ileli İ

flas

Evrakta

ve M

eşruiy

et Belg

elerin

de Sah

tekarlık

Sahte

Belge D

üzen

leme-K

ullan

ma

Yağma,

Yol Kesm

e ve A

dam K

aldırm

a

Devlet

in Şa

hsiye

tine K

arşı C

ürümler

Şahıs

Hürr

iyeti A

leyhin

de Cürü

mler

Devlet

e Ait M

ühürl

erde v

e Dam

galar

da Tak

lit

Silah K

açakçılığı

Eski Eser

Kaça

kçılığı

Page 31: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 30

MASAK Faaliyet Raporu 2008

3.6- Dava Açılan ve Temyiz Edilen Dosyaların Safahatı (*) Yapılan değerlendirmeler ile incelemeler sonucunda aklama suçunun işlendiğine dair ciddi emare bulunarak savcılıklara iletilen ve savcılıklarca da kamu davası açılan dosyalar ve Yargıtay’a intikal eden dosyalara ilişkin bilgiler Tablo 13’te yer almaktadır. Tablo 13- Aklama Suçundan Dava Açılan ve Temyiz Edilen Dosyaların Safahatı (17.02.1997-31.12.2008)

KARAPARA AKLAMA

İLK DERECE MAHKEMELERİ

1997-2007 2008 TOPLAM

Açılan Davalar 230 34 264

Sonuçlanan Davalar 61 20 81

- Beraat 49 13 62

- Mahkumiyet 12 7 19

Devam Eden Davalar 183

Yargıtay’ca Bozma Kararı Verilmesi Sonucu Tekrar Başlatılan Davalar 1 4 5

Devam Eden Davalar Toplamı 188

TEMYİZ EDİLEN DAVALAR

1997-2007 2008 TOPLAM

Temyiz Edilen Dosya** 54 18 72

Sonuçlanan Dosya 8 6 14

- Mahkumiyeti Onanan 1 1

- Beraati Onanan 7 1 8

- Bozma Kararı 1 4 5

Devam Eden 58 (**) 7 Dava dosyası temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir.

(*) Bu bölümde yer alan aklama suçuna ilişkin dava sayıları Başkanlık tarafından ilgili Savcılıklara gönderilen raporlar gereği açılan dava sayıları olup, Cumhuriyet savcılıklarının, Başkanlığın bilgisi dışında re’sen başlatmış oldukları soruşturma sonucuna göre açılan dava sayılarını içermemektedir.

Page 32: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 31

MASAK Faaliyet Raporu 2008

4- Terörün Finansmanına İlişkin Analiz ve Değerlendirme Çalışmaları MASAK, terörün finansmanıyla ilgili analiz ve değerlendirme çalışmalarını çeşitli kaynaklara dayanarak başlatabilmektedir. Bu kaynaklar; 5549 sayılı Kanuna göre şüpheli işlemleri bildirmekle yükümlü bulunan mali veya mali olmayan kurum ve kuruluşlar, Cumhuriyet savcılıkları veya Cumhuriyet savcıları adına zabıta makamları, kamu kurum veya kuruluşları, yurt içindeki veya yurt dışındaki özel ve tüzel kişiler ve basın olarak belirtilebilir.

MASAK, 5549 sayılı Kanunun 19’uncu maddesine göre, analiz ve değerlendirmeleri Mali Suçları Araştırma Uzmanları; araştırmaları ise bilgi ve ihtisasına göre diğer kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanların Başkanlık bünyesinde geçici olarak görevlendirilmeleri vasıtasıyla yerine getirmektedir. MASAK’a intikal eden ihbar ve şüpheli işlem bildirimleri Mali Suçları Araştırma Uzmanları tarafından analiz ve değerlendirmeye tabi tutularak, terörün finansmanı suçunun varlığı tespit edilenler hakkında doğrudan yetkili ve görevli Cumhuriyet savcılığına suç duyurusunda bulunulmaktadır.

Tablo 14- Analiz ve Değerlendirme Dosyalarının Envanteri

Sonuç

Yıl Önceki Yıldan

Devreden

Açılan Dosya Sayısı

Toplam Dosya Sayısı

Tamamlanan Dosya Sayısı Veri

Tabanına Kayıt

Suç Duyurusu

Aklama Suçuna İlişkin

Analiz ve Değerlendirme Grubuna Sevk

Sonraki Yıla

Devreden

2007 2 2 1 1 1

2008 1 31 32 5 4 1 27

Toplam 33 6 4 2

Page 33: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 32

MASAK Faaliyet Raporu 2008

5- Yükümlülük Denetimi Faaliyetleri 5549 sayılı Kanun ile yükümlülere yönelik olarak; kimlik tespiti, şüpheli işlem bildirimi, eğitim, iç denetim, kontrol ve risk yönetim sistemleri oluşturma, uyum görevlisi atama, devamlı bilgi verme, bilgi ve belge verme ile muhafaza ve ibraz yükümlülükleri getirilmiştir. Aklama ve terörün finansmanı suçlarıyla mücadelede, önleyici tedbirler kapsamında, yükümlülüklere uyum büyük önem arz etmekte ve yükümlülüklere uyumun sağlanması, Başkanlığımız tarafından öncelikle izlenecek konular arasında değerlendirilmektedir.

5549 sayılı Kanun ve ilgili mevzuatla getirilen yükümlülük denetimleri Maliye Müfettişleri, Hesap Uzmanları, Gümrük Müfettişleri, Gelirler Kontrolörleri, Bankalar Yeminli Murakıpları, Hazine Kontrolörleri, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Uzmanları ile

Sermaye Piyasası Kurulu Uzmanları vasıtasıyla yerine getirilmektedir. Yükümlük denetimi; bir veya birden fazla yükümlü veya yükümlünün herhangi bir şube, acente vb. nezdinde yukarıda sayılan yükümlülüklerin herhangi biri veya tümü yönünden yapılan programlı veya münferit yükümlülüklere uyum denetimleri şeklinde veya somut bir olaya istinaden daha önceden tespit edilmiş bir yükümlülüğe aykırı hususun tüm unsurları ile ortaya konulması ve hakkında ceza uygulanacak kişi veya kişilerin tespit edilmesi amacıyla yapılan yükümlülük ihlali incelemesi şeklinde gerçekleştirilir. Buna göre, 2008 yılında yükümlülüklere uyum denetimleri kapsamında 47 banka ve 232 yetkili müessese denetlenmiş olup, söz konusu denetimler sonucunda 18 yetkili müessese hakkında idari para cezası uygulanmıştır. Yükümlülüklere uyum denetimlerine ilişkin tablo aşağıdadır.

Tablo 15- 2008 Yılında Gerçekleştirilen Yükümlülüklere Uyum Denetimleri

Yükümlü Denetlenen Yükümlü Sayısı

Yükümlülük İhlalinde Bulunan Yükümlü Sayısı

Yükümlülük İhlaline Rastlanılmayan Yükümlü Sayısı

MASAK Tarafından Değerlendirmesi

Devam Eden Yükümlü Sayısı

Banka* 47 - 35 12

Yetkili Müessese 232 18 205 9

TOPLAM 279 18 240 21

(*) Genel müdürlük ve şubeleri

Page 34: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 33

MASAK Faaliyet Raporu 2008

2008 yılında, yükümlülük ihlaline ilişkin olarak da toplam 48 adet dosya açılmış olup, bu dosyalardan 5 adedi yükümlülük ihlal incelemesi, 43 adedi ise yükümlülük ihlal değerlendirmesidir. Yükümlülük ihlal incelemesi, yukarıda sayılan denetim elemanlarınca, yükümlülük ihlal değerlendirmeleri ise MASAK bünyesinde Mali Suçları Araştırma Uzmanlarınca yerine getirilmektedir. Yükümlülük ihlal değerlendirmeleri, Başkanlığımıza yapılan yükümlülük ihlal bildirimlerinden, Başkanlık bünyesinde sonuçlandırılabilecekler için açılan dosyalar ile yükümlülüklere uyum denetimi sonucunda düzenlenen

raporlardan ihlal tespit edilenlere ilişkin açılan dosyalardır. 2008 yılında açılan 48 adet dosya kapsamında toplam 67 adet yükümlü, yükümlülük ihlal incelemesine veya yükümlülük ihlal değerlendirmesine tabi tutulmuş olup, bu yükümlülerden 23 adedi banka, 24 adedi yetkili müessese ve 20 adedi aracı kurumdur. Yine, söz konusu 67 adet yükümlü tarafından ihlal edilen toplam yükümlülük sayısı 84 olup, bunun 60’ı kimlik tespiti, 22’si şüpheli işlem bildirimi ve 2’si bilgi verme yükümlülüğüne ilişkindir. Yükümlülük ihlal incelemesi ve yükümlülük ihlal değerlendirmelerine ilişkin tablo aşağıdadır.

Tablo 16- 2008 Yılında Gerçekleştirilen Yükümlülük İhlal İncelemeleri ve Yükümlülük İhlal Değerlendirmeleri

Yükümlülere Göre Dağılımı Yükümlülüklere Göre Dağılımı

Dosya Türü

Yükümlülük İhlalinde Bulunan Toplam

Yükümlü Sayısı

Banka*

Yetkili Müessese

Aracı Kurum

İhlal Edilen

Toplam Yükümlülük

Sayısı

Kimlik Tespiti

ŞİB

Bilgi Verme

Yükümlülük İhlal İncelemesi

7 7 - - 8 7 1 -

Yükümlülük İhlal Değerlendirmesi

60 16 24 20 76 53 21 2

TOPLAM 67 23 24 20 84 60 22 2 (*) Genel müdürlük ve şubeleri Diğer taraftan, 2008 yılında 53 adet dosyanın yükümlülük ihlal incelemesi veya yükümlülük ihlal değerlendirilmesi tamamlanmış olup, bu dosyalardan 16 adedi yükümlülük ihlal incelemesi, 37 adedi ise yükümlülük ihlal değerlendirmesi kapsamındadır. Yükümlülük ihlal incelemesi veya yükümlülük ihlal değerlendirmesi tamamlanan 53 adet

dosya kapsamında, 130 kişi için idari para cezası uygulanmış, 5 kişi ile ilgili olarak savcılığa suç duyurusunda bulunulmuştur. Yükümlülük ihlal incelemesi veya yükümlülük ihlal değerlendirilmesi tamamlanan dosyalara ilişkin bilgiler Tablo 17’de gösterilmiştir.

Page 35: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 34

MASAK Faaliyet Raporu 2008

Tablo 17– 2008 Yılında Yükümlülük İhlal İncelemesi ve Yükümlülük İhlal Değerlendirmesi Tamamlanan Dosyalar Kapsamında Uygulanan Cezalar

Yaptırım Türü Yükümlülük İhlal

İncelemesi Kapsamında Yükümlülük İhlal Değerlendirmesi

Kapsamında Toplam

Hakkında İdari Para Cezası Uygulanan (gerçek ve tüzel) Kişi Sayısı

20 110 130

Hakkında Suç Duyurusunda Bulunulan Kişi Sayısı

1 4 5

5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanunun 3’üncü maddesinde düzenlenen kimlik tespiti ve 4’üncü maddesinin birinci fıkrasında düzenlenen şüpheli işlem bildirimi

yükümlülüklerine aykırı davranılması halinde, Kanunun 13’üncü maddesine istinaden idari para cezası uygulanmaktadır. Bu kapsamda, 2008 yılında uygulanan idari para cezalarına ilişkin tablo aşağıdadır.

Tablo 18- 2008 Yılında Uygulanan İdari Para Cezaları (TL)1

CEZALARIN YÜKÜMLÜLERE VE YÜKÜMLÜLÜKLERE GÖRE DAĞILIMI Uygulanan İdari Para Cezası Kararı Sayısı 157 Banka 30 Yetkili Müessese 74 Aracı Kurum 53 Hakkında Ceza Uygulanan Yükümlü Sayısı 31Hakkında Ceza Uygulanan Görevli Sayısı 126Yükümlülüğe Aykırı Fiil Sayısı 368 ŞİB’de Bulunmamak 13 Kimlik Tespitine Aykırılık 355

TEBLİGAT SONUÇLARI Tebliğ Edilemeyen İPC Karar Sayısı 5Tebliğ Edilen İPC Karar Sayısı 152 Mahkemeye Başvurulmaksızın Ödenen İPC Karar Sayısı 28 Mahkemeye Başvurulan ve Ödenen İPC Karar Sayısı 28 Mahkemeye Başvurulan Ödenmeyen İPC Karar Sayısı 65 Tebliğ Edilen Ancak Sonucu Belli Olmayan 2 31

KESİLEN İDARİ PARA CEZASI TUTARI Kesilen Toplam İdari Para Cezası Tutarı 2.337.210 Yükümlüye Kesilen Toplam İPC Tutarı 1.562.990 Görevliye Kesilen Toplam İPC Tutarı 774.220 Tahsil Edilen İdari Para Cezası Tutarı 992.221

1 2008 yılında uygulanan 157 İPC kararının 130’u 2008 yılında, 27’si ise 2007 yılında tamamlanan dosyalar kapsamındadır. 2 İlgilisine tebliğ edildiği halde ödeme veya itiraza dair bir bilgi gelmeyen İPC Kararları

Page 36: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 35

MASAK Faaliyet Raporu 2008

5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun’un 4’üncü maddesinin ikinci fıkrasında düzenlenen şüpheli işlem bildiriminde bulunulduğunun açıklanmaması, 7’nci maddesinde düzenlenen bilgi ve belge verme ve 8’inci maddesinde düzenlenen muhafaza ve ibraz yükümlülüklerine aykırı davranılması halinde, Kanunun 14’üncü maddesine istinaden adli cezalar uygulanmak üzere

savcılıklara suç duyurusunda bulunulmaktadır. Buna göre, 2008 yılında savcılıklara, bilgi ve belge verme yükümlülüğüne aykırılıktan 9 kişi hakkında suç duyurusunda bulunulmuş olup bunların sekizi banka, biri de sermaye piyasası aracı kurumu görevlisidir.

Tablo 19- 2008 Yılında Yükümlülük İhlal İncelemeleri ve Yükümlülük İhlal Değerlendirmeleri Kapsamında Savcılıklara Yapılan Suç Duyurusu Sayıları3

Yükümlülere Göre Dağılımı Dosya Türü

Hakkında Suç Duyurusunda

Bulunulan Kişi Sayısı Banka Görevlisi Aracı Kurum Görevlisi

Yükümlülük İhlal İncelemesi

5 4 1

Yükümlülük İhlal Değerlendirmesi

4 4 -

TOPLAM 9 8 1

3 2008 yılında hakkında suç duyurusunda bulunan 9 kişiden 5 kişi 2008 yılında, 4 kişi ise 2007 yılında tamamlanan dosyalar kapsamındadır.

Page 37: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 36

MASAK Faaliyet Raporu 2008

6- Eğitim Faaliyetleri ve Kamuoyu Duyarlılığını Artırmaya Yönelik Diğer Faaliyetler

6.1- Hizmet İçi Eğitimler “2008 Yılı Hizmet İçi Eğitim Planı ve Uygulama Esasları” kapsamında, Bakanlığımız Bursa/Uludağ Eğitim ve Dinlenme Tesislerinde, Başkan Yardımcısı, Daire Başkanı ve Şube Müdürlerince; MSA Uzmanı, MSA Uzman Yardımcıları ve Vergi Denetmenlerine yönelik olarak toplam 44 kişiye 17-23 Şubat ve 17-21 Mart 2008 tarihleri arasında, 5’er günlük 2 dönem halinde Mesleki Geliştirme Semineri düzenlenmiştir. Yine aynı kapsamda, Bakanlığımız Marmaris Eğitim ve Dinlenme Tesislerinde Daire Başkanı ve Şube Müdürlerince; Gelir Uzmanı, Şef, VHKİ ve Memurlara yönelik toplam 58 kişiye 19-23 Mayıs ve 26-30 Mayıs 2008 tarihleri arasında 5’er günlük 2 dönem halinde Mesleki Geliştirme Semineri düzenlenmiştir. Ayrıca Başkanlığımızca; 10 Eylül 2008 tarihinde 3’er saat olmak üzere konunun uzmanlarınca “Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik” konusunda MASAK Konferans salonunda MSA Uzmanı, MSA Uzman Yardımcısı, Vergi Denetmeni olmak üzere 44 kişiye; aynı şekilde 17 Eylül 2008 tarihinde “Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine İlişkin Yükümlülere Uyum Programı Hakkında Yönetmelik” Taslağı ile ilgili olarak aynı ünvanlı 57 kişiye eğitim verilmiştir. 6.2- Dış Eğitimler Aklama suçu ile mücadelede en önemli unsur, suç gelirlerinin yasal görüntü kazandırılmak amacıyla ekonomik sisteme sokulmasının önüne geçmektir. Bu noktada

yükümlülerin aklayıcılar tarafından kullanılmasının engellenmesi büyük önem taşımaktadır. Bunun için yükümlü çalışanlarının, önleyici tedbirler olarak bilinen yükümlülükler konusunda bilinçli olmaları gerekmektedir. Başkanlığımız tarafından bu bilincin artırılmasına katkı amacıyla yükümlülere özellikle de bankalara ve sermaye piyasası aracı kurumlarına yönelik olarak yoğun bir şekilde eğitim faaliyetleri düzenlenmiştir. Bu kapsamda, 2008 yılının farklı dönemlerinde başta İstanbul ve Ankara olmak üzere farklı illerde, banka, aracı kurum, sigorta şirketleri ve PTT çalışanlarına yönelik olarak, aklama ve terörün finansmanı ile mücadele kapsamında yürürlüğe konulan yeni düzenlemeler hakkında eğitim faaliyetlerinde bulunulmuştur. Aklama suçu ile mücadelede etkinliği arttırmak ve kurumlar arası işbirliğini geliştirmek amacıyla, 5549 sayılı Kanunun aklama ve terörün finansmanının önlenmesine ilişkin hükümleri ile 5237 sayılı TCK’nın 282’nci maddesinin uygulanmasına ilişkin olarak hâkim ve savcılarla da atölye çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Yine, aklama suçu incelemeleri ile yükümlülük denetimi yapmaya yetkili denetim elemanlarına yönelik bilgilendirme çalışmalarında da bulunulmuştur. 2008 yılında yükümlü grupları, yasa uygulama birimleri, denetim birimleri ve diğer birimlerle yapılan eğitim ve atölye çalışmalarına ilişkin istatistiki bilgiler Tablo 20’de yer almaktadır.

Page 38: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 37

MASAK Faaliyet Raporu 2008

Tablo 20- Eğitim Faaliyetlerinin Sayısı ve Katılımcılar (2008)

Eğitim Faaliyetine Katılan Birimler

Eğitim Faaliyeti

Sayısı

Verilen Eğitim Saati

Eğitici Sayısı

Katılımcı

Sayısı Yükümlü Grupları 16 120 53 790

Yasa Uygulama Birimleri 5 15 9 196 Denetim Elemanları 1 3 1 22

Diğer Birimler 2 4 4 30

Toplam 24 142 67 1038 6.3- Kamuoyu Duyarlılığını Artırmaya Yönelik Diğer Faaliyetler 2008 yılı içinde Başkanlığımız web sitesi, kullanıcılarına daha iyi hizmet sağlamak üzere yeniden dizayn edilmiş, bu anlamda sitemizin sayfaları görüntü ve muhteva bakımından zenginleştirilmiştir. 2008 yılı içinde, yükümlü gruplarından; finansal kuruluşlar ile finansal kuruluşlar dışındaki diğer yükümlü gruplarına ve banka, sermaye piyasası aracı kurumları, sigorta şirketleri, faktoring, finansman ve finansal kiralama şirketleri, ikrazatçılar, döviz büroları ile PTT müşterilerine yönelik olarak suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanı ile mücadelenin araçlarından kimlik tespiti ve müşterinin tanınması konularında broşürler hazırlanmış ve web sitemizde yayımlanmıştır. Ayrıca, 2008 yılı içinde, “Terörün Finansmanı” konulu 12 No.lu MASAK Yayını olarak bir kitabımız yayımlanmıştır. 7- Proje Bilgileri 2002 yılı Türkiye-AB Katılım Öncesi Mali İşbirliği Programı çerçevesinde Başkanlığımız tarafından yürütülmekte olan “Karapara Aklama İle Mücadele

Kapasitesinin Güçlendirilmesi Projesi”nin amacı, Avrupa Birliği müktesebatı ve uygulamaları kapsamında etkili bir yasal, teknik ve kurumsal çerçevenin oluşturulması olmuştur. Bilindiği üzere, mali istihbarat birimlerinin temel fonksiyonları veri toplamak, analiz etmek ve analiz sonuçlarını ilgili birimlere dağıtmaktır. Bunların yapılabilmesi için güçlü bir teknik alt yapıya, veri tabanına ve analiz araçlarına ihtiyaç vardır. Projenin başlangıcındaki temel saik de öncelikle bu ihtiyaçların giderilmesi olmuştur. Proje; eşleştirme (twinning), yatırım ve teknik yardım bölümlerinden oluşmakta olup, eşleştirme ve teknik yardım bölümleri tamamlanmış bulunmaktadır. Yatırım bölümü ise aşağıda belirtilen üç bölümden oluşmuştur;

Hizmet sağlayıcılar, alt yapı ve uygulama yazılımlarının temini,

Büro ekipmanlarının oluşturulması,

Analiz araçlarının alınması ve

güvenlik-denetim hizmetleridir. Yatırım bölümünde geliştirilen uygulama yazılımları, 2007 yılı itibariyle kullanılmaya başlanmış, özellikle evrak ve karapara aklamayla mücadele modülünde

Page 39: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 38

MASAK Faaliyet Raporu 2008

(AML Modülünde) kullanım sonucu ortaya çıkan aksaklıklar giderilmiş, 2008 yılında MASAK’ın tüm işleri, oluşturulan yeni sistem üzerinden yürütülmeye başlanmıştır. 2008 yılı içerisinde “SPSS Clementine”, “Analyst Notebook”, “Business Objects”, “Nams” gibi analiz araçlarının MASAK’ta oluşturulan yeni çalışma gruplarıyla birlikte daha etkin kullanılmasına başlanmıştır. 2008 yılı içerisinde, “E- Kasa Modülü” üzerinden elektronik imza kullanarak ŞİB ve hesap ekstrelerini VPN (Güvenli ağ) bağlantısı ile gönderebilmeleri için belirlenen bankalar ile yapılan testler başarıyla gerçekleştirilmiş olup, 2009

yılında gerçek ortamda elektronik ŞİB ve hesap ekstresi alınması amaçlanmaktadır. 20.10.2006 tarihinde projenin yatırım bölümünün geçici kabulü yapılmış olup, herhangi bir aksaklık olmaması halinde nihai kesin kabul tarihi 20.10.2009’dur. Proje; 5549 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesi, ikincil mevzuatın oluşturulması, yoğun eğitim faaliyetleri ve ŞİB sisteminin güçlendirilmesi gibi çok önemli diğer faaliyetlerin tamamlayıcı bir unsuru olacaktır. Tüm bu faaliyetlerdeki hedef, aklama ve terörün finansmanı ile mücadele sistemimizin, dünyanın en etkin sistemlerinden birisi haline gelmesidir.

Page 40: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 39

MASAK Faaliyet Raporu 2008

IV- SONUÇ 2006 yılında başlayan FATF Türkiye üçüncü tur karşılıklı değerlendirme süreci sonucunda hazırlanan Türkiye III. Karşılıklı Değerlendirme Raporu, Şubat 2007 FATF Genel Kurulu’nda görüşülerek kabul edilmiş ve Türkiye’den, gerek mevzuat gerekse uygulama bazında belirlenen eksikliklerle ilgili olarak yapılan faaliyetleri Şubat 2009’da raporlaması istenilmiştir. Bu çerçevede, FATF tarafından mevzuat ve uygulama bazında belirlenen eksiklikleri gidermeye yönelik çalışmalara, 2007 yılında olduğu gibi 2008 yılında da ağırlık verilmiştir. Aklama ve terörün finansmanı ile mücadele mevzuatımızı, uluslararası standartlar seviyesine yükseltmek amacıyla 2008 yılı içinde;

Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik,

Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine İlişkin Yükümlülüklere Uyum Programı Hakkında Yönetmelik,

5, 6 ve 7 Sıra No.lu MASAK Genel Tebliğleri,

yürürlüğe girmiştir. Tedbirler Yönetmeliği ile 5549 sayılı Kanunla getirilen hükümlere ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiş, 5, 6 ve 7 sıra No.lu MASAK Genel Tebliğleri ile de Tedbirler Yönetmeliği ile getirilen hükümlerden kimlik tespiti ve şüpheli işlem bildirimi yükümlülüğüne ilişkin ayrıntılı açıklamalara yer verilmiştir. Uyum Yönetmeliği ile de yükümlü gruplarından bankalar, sermaye piyasası aracı kurumları, sigorta ve emeklilik şirketleri ve bankacılık faaliyetleri ile sınırlı

olmak üzere PTT Genel Müdürlüğü’nün, 5549 sayılı Kanun ve ilgili yönetmelik ve tebliğlere uyumun sağlanması amacıyla kurum politika ve prosedürlerinin oluşturulması, risk yönetimi, izleme ve kontrol, eğitim ve iç denetim faaliyetlerinin yürütülmesi ve uyum birimi oluşturulması tedbirlerini içeren bir uyum programı oluşturmaları istenmiştir. Aklama ve terörün finansmanı ile mücadelede yükümlülerin bilinçlendirilmesi ve bu alanda farkındalığın arttırılmasına hizmet eden, yükümlülere yönelik eğitim faaliyetleri 2008 yılında da yoğun bir şekilde devam etmiş, başta İstanbul ve Ankara olmak üzere farklı illerde banka, aracı kurum, sigorta şirketleri ve PTT çalışanlarına yönelik, aklama ve terörün finansmanı ile mücadele kapsamında yürürlüğe konulan yeni düzenlemeler hakkında eğitim faaliyetlerinde bulunulmuştur. Bu faaliyetler yükümlü grupları ile sınırlı kalmamış, hakim ve savcılara, yükümlülük denetimi yapmaya yetkili denetim elemanlarına ve diğer kamu kurumu çalışanlarına yönelik bilgilendirme faaliyetleri 2008 yılında da devam etmiştir. Yükümlülük denetimi faaliyetleri kapsamında, 2008 yılı içinde 157 adet idari para cezası kararı alınmış olup, idari para cezasını gerektiren fiillerin büyük bir bölümünü kimlik tespit yükümlülüğüne aykırılık fiili oluşturmuştur. Yasal altyapının güçlendirilmesi, yoğun eğitim faaliyetleri ve yükümlülük denetimleri neticesinde MASAK’a intikal eden şüpheli işlem bildirimi (ŞİB) sayısındaki artış trendi 2008 yılında da devam etmiş ve yıl içinde alınan ŞİB sayısı son beş yılda (2003-2007) alınan ŞİB sayısını (4.908) aşarak 4.924 olarak gerçekleşmiştir.

Page 41: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 40

MASAK Faaliyet Raporu 2008

2008 yılı içinde, Cumhuriyet savcılıklarına denetim elemanları tarafından yürütülen aklama suçu incelemeleri neticesinde 40 adet, Mali Suçları Araştırma Uzmanları tarafından yapılan analiz ve değerlendirme çalışmaları neticesinde 2 adet suç duyurusunda bulunulmuştur. MASAK, 2008 yılı içinde, yabancı ülkelerdeki muadil kurumlarla işbirliğini geliştirmeye yönelik çalışmalara da hız vermiş, bu çerçevede Moğolistan, Gürcistan, Afganistan, Suriye, Arnavutluk ve Romanya Mali İstihbarat Birimleri ile ayrı ayrı aklama ve terörün finansmanı ile mücadelede

işbirliğine yönelik mutabakat muhtırası imzalamıştır. 5549 sayılı Kanunun uygulanmasına ilişkin ikincil mevzuat çalışmaları 2008 yılı içinde büyük ölçüde tamamlanmış olup, bundan sonraki dönemde, söz konusu düzenlemelerin uygulama sonuçlarının takibi, yükümlülüklere yönelik eğitim ve farkındalık oluşturma faaliyetleri ve yükümlülük denetimlerine ağırlık verilecek; MASAK’ın analiz ve değerlendirme kapasitesinin güçlendirilmesine yönelik çalışmalara devam edilecektir.

Page 42: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 41

MASAK Faaliyet Raporu 2008

EKLER

TABLOLAR LİSTESİ

Tablo 1 Personelin Unvanlar Bazında Durumu Tablo 2 Bütçe Giderlerinin Ekonomik Sınıflandırılması Tablo 3 Şüpheli İşlem Bildirimi Sayıları ve Kaynaklarına Göre Dağılımı Tablo 4 Terörün Finansmanı Konulu Şüpheli İşlem Bildirimi

Sayılarının Yıllara Göre Dağılımı Tablo 5 Savcılıklar Tarafından Yapılan İnceleme Taleplerinin Yıllara Göre Dağılımı Tablo 6 Diğer Bildirimlerin Sayıları ve Kaynaklarına Göre Dağılımı Tablo 7 Egmont Kapsamında Bilgi Alışverişinin Yıllara Göre Dağılımı Tablo 8 Değerlendirme Dosyalarının Envanteri Tablo 9 İnceleme Dosyalarının Envanteri Tablo 10 Açılan Değerlendirme ve İnceleme Dosyalarından Suç Duyuruları Tablo 11 Aklama Suç Duyurularının Talep/İhbar Kaynaklarına Göre Dağılımı Tablo 12 Aklama Suç Duyurularının Öncül Suçlara Göre Dağılımı(2004-2008) Tablo 13 Aklama Suçundan Dava Açılan ve Temyiz Edilen Dosyaların Safahatı Tablo 14 Analiz ve Değerlendirme Dosyalarının Envanteri Tablo 15 2008 Yılında Gerçekleştirilen Yükümlülüklere Uyum Denetimleri Tablo 16 2008 Yılında Gerçekleştirilen Yükümlülük İhlal İncelemeleri ve

Yükümlülük İhlal Değerlendirmeleri Tablo 17 2008 Yılında Yükümlülük İhlal İncelemesi ve Yükümlülük İhlal Değerlendirmesi

Tamamlanan Dosyalar Kapsamında Uygulanan Cezalar Tablo 18 2008 Yılında Uygulanan İdari Para Cezaları Tablo 19 2008 Yılında Yükümlülük İhlal İncelemeleri ve

Yükümlülük İhlal Değerlendirmeleri Kapsamında Savcılıklara Yapılan Suç Duyurusu Sayıları

Tablo 20 Eğitim Faaliyetlerinin Sayısı ve Katılımcılar

Page 43: ı Araştırma Kurulu şkanlı 0 - masak.gov.tr · Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 2 BAŞKANIN SUNUŞU . 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı 42

MASAK Faaliyet Raporu 2008

ŞEKİLLER LİSTESİ

Şekil 1 Başkanlığımızın Maliye Bakanlığı İçindeki Yeri Şekil 2 Başkanlığımızın Organizasyon Şeması

GRAFİKLER LİSTESİ

Grafik 1 Personelin Kadro Bazında Durumu Grafik 2 2008 Yılı Harcamalarının Yüzde Dağılımı Grafik 3 Şüpheli İşlem Bildirimlerinin Sayısal Trendi Grafik 4 Savcılıklar Tarafından Yapılan İnceleme Taleplerinin Sayısal

Trendi Grafik 5 Diğer Bildirimlerin Kaynaklarına Göre Dağılım Grafiği Grafik 6 Aklama Suç Duyurularının Öncül Suçlara Göre Dağılımı

KISALTMALAR

AB : Avrupa Birliği AML/CFT : Aklama ve Terörün Finansmanı ile Mücadele (Anti-Money

Laundering/Combating Terrorist Financing) EAG : Eurasian Group (Avrasya Grubu) FATF : Financial Action Task Force (Mali Eylem Görev Gücü) FIU : Financial Intelligence Unit (Mali İstihbarat Birimi) ICRG : International Cooperation Review Group (Uluslararası İşbirliği

Gözden Geçirme Grubu) MASAK : Mali Suçları Araştırma Kurulu MoU : Mutabakat Muhtırası (Memorandum of Understanding) MSA UZMANI : Mali Suçları Araştırma Uzmanı OECD : Organisation for Economic Co-operation and Development

(Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı) SASMUS : Sınıraşan Suçlarla Mücadele Sözleşmesi ŞİB : Şüpheli İşlem Bildirimi