Kocatepe TIp Dergisi The Medical Journal ofKocatepe 7: 43-46 I Mayrs 2006 Afyo n Kocatepe Oniversitesi

Farkh Dezenfektanlarin Atipik Mikobakteriler Uzerine Etkileri*

The Effects ofDifferent Disinfectants On Atypical Mycobacterium

Mustafa ALTINDiS 1, ElifKORCAN2, Veliz C;ETiNKOL1

,

Zafer C;ETiNKAYA I , Ihsan Hakkl C;iFTC;i I, Arzu OZMEN2

J Afyon Kocatepe Universitesi Tip Fakilltesi Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyo loji Anabilim Dalt, Afyo nkarahisar. 2 Afyo n Kocatepe Universitesi Fen-Edebiyat Fakiiltesi Biyoloj i Boliimii, Afyonkarahisar.

OZET: Son ytllarda atipik mikobakterilerin etken oldugu infeksiyonlarda artis lar goz lenme ktedir. Oze llikle immun sis temi baskilanmrs hastalarda lenf bezler i, akciger ve yumusak doku infeksiyonl an gibi bircok one rnli infeksiyonlarm etkenidirler. Atipik mikobakteril er mini­mum besin varhg mda ureyeb ilir ve endos kop kapak ve kanallan , su sise leri veya yikama makinelerinin su born­cuklan nda olusan biyofilmlerde yasayabilirler, Bazi de­zenfektan maddeler, sekresyonlan tespit edip biyofilm olusurnuna zemin hazirlar. Olusan biyofilm dezenfektanla­rm etkisini de enge ller. Bu cahsmada, antiseptik arnacla kullamlan % 1O'luk povidon-i yot, %4 ' lUk klorh eksidin glukonat, %2 ' lik gluteraldehit, %70'lik 2-propanol ve Octenidine hidroklorid ' in bazi atipik mikobakteri susla n na (Mycobacterium avium, M kansasii, M intracellulare, M scrofulaceum, M fortuitum) karst etkinligi farkh sure (5, 10, 20, 30 dakika) ve uretici firma tarafmdan onerilen konsantrasyonl arda modifiye Kelsey-Sykes yontemi kul­larnlarak arastm lmrsnr. Etkinligi arast m lan turn dezenfek ­tanlarm ilk bes dak ika icinde atipik mikobakterile rin ta­mamm a etkili oldugu saptanrmstrr. Anahtar Kelimeler: Dezenfektanlar, atipik mikobakteriler.

ABSTRACT: In recently years , that was observed to in­creasing of infection by atypica l mycobacterium . Espe­cially, there were lymphoid tissue, lung and soft tissue in­fection in immunocomprimise patient s by atypical myco­bacterium . Some disinfectants were fixed secretion and based biyofilm . That biyofilm block the effec t of disinfec­tant s. This study, the effec t of commonly used antiseptics (10% povidone-iod ine; 4% chlorhexidine gluconate ; 2% glu­taraldehyde; 70% 2-propanol; octenidine hydrochloride) were inves tigated agai nst some atypica l Mycobacteri um agents(Mycobacterium avium, M. kansasii, M intracellu­lore, M scrofulaceum, M fo rtuitum)differe nt time(5 , 10, 20, 30 min) were by modi fied Kelsey-Sykes test. As a re­sult of all of the disinfectants were good effected on all mycobacterium in five minutes. Key Words: Disinfectants, atypical mycobacterium.

GiRi1>

Tuberkuloz bu gtln dunyad a en sik goru len en­feks iy on hastaliklanndan biridir. O lgu lan n %95' inden faz las i gelis mekte o lan iilkelerde go rul­mektedir. Ulke m izde tuberkuloz ep idem iyo lojisi ile ilgi li kayitl ar cogu zam an gerce k durumu yansi trnak­tan uzakttr, Bil in en bir gercek iilk emizd e tuberkiilo ­z un, bir so ru n o la ra k one rni ni hal en korudugudur. Atip ik m ik obakteriler de oze llik le immun s is te mi baskilanrms hast al arda lenf bezl eri , akciger ve yu­musak doku infeks iyo nlan n m etke ni o labi lir ler. Atip ik mikobakteriler kolayc a her ortamda iireyebi-

Yaztsma ve upk i bastm icin: Doc. Dr. Musta fa ALTl NDiS Dumlupmar Mah. Alimoglu Apt. No:25 03200 , AFYONKARAHisAR Tel-Fax: 0272-2 14 29 49 (e-mai l : maltindis@hotmail.com)

*4.Ulusal Sterilizasyon ve Dezenfeksiyon Kongresi'nde (20-24 Nisan ~005, Samsun) s6zIU bildiri olarak sunu lrnustur.

lir ve endosko pi k enstriiman la rda, o lusan b iyofilmlerde yasayabi lirler . B iy ofilm o lus u mu, te ­mi zl enme gee yapihrsa veya kan a lia r fi rcalam p or­gani k ati klardan temizl enmezse sekresyon lan n kan al duvarl anna yapismas : so nuc u olusur. Bazi dezenfek­tan maddel er sekresyonlan te sbit edi p b iyofilm o lu­sum una ze m in hazirlar ( I) . Olusan b iyofilm d ezen­fektanlann et k isi ni engelleyeb ilir. Personel e lle ri n ­den ve o pe rasyon odalan ndak i ha vadan da bulasma o lab ilir. M ortal ite ve morbidite artis t ned en iyl e bu firsa tc i m ikroorgan izmal ar ile mii cadel ed e asep si ve anti sepsi ku rallanna d ikkat edilmesi en fe ksiyon kontrol ii ac ismdan buyiik one rn tasrrnakt adir (2). Ca­hsmarru zd a Afyon Kocatepe O niversites i TIp Fakiil ­tesi ha stan esinde kullamlmakta o lan fark h dezenfek­

ta nlan n bazi atip ik m iko bakteri sus lan na karst e tk in ­likleri aras tm lrrnstir.

-- ...._1. :........ _. ~ .. ~: ...

- - -- - -

48 ALTINDiS ve ark.

GEREC; ve YONTEM

Bu calismada antiseptik amacla kullamlan %1O'luk povidon-iyot (ticari isim; 1sosol), %25 eta­no I, klorheksidin glukonat, glutaraldehit, formalde­hit, didesildimetilamonyum kloriir iceren kornbinas­yon (Chlorisprey), %2'lik gluteraldehit (Lysoformin) %70'lik 2-propanol (Descoderm) ve octenidine hidroklorid (Octenisept)'in bazi atipik mikobakteri suslanna (M avium, M kansas ii, M intracellulare, M scrofulaceum, M fortuitum) karsi etkinligi farkh sure (5, 10, 20, 30 dk.) ve uretici fir­ma tarafmdan kullamlmasi onerilen konsantrasyon­larda modifiye Kelsey-Sykes yontemi kullamlarak arastmlrmstrr (3).

Suslann saf kulturlerinden oze ile birkac koloni almarak 0.5 McFarland eseline eslestirilmistir. Daha soma her bir dezenfektan 3'er ml olarak steril tuple­re dagitilrms, dezenfektanlara hazirlanan mycobacterium suspansiyonlanndan I 'er ml eklene­rek hafifce calkalarup, 5, 10, 20 ve 30 . dakikalarda sulandmmlardan mikropipet ile Lowenstein-Jensen besiyerine 0,02 ml'lik 5'er damla ekim yaprlrmstir. Ekimler 37°C'de inkube edildikten soma olusan ko­loniler sayihp uremenin olmadrgi dakika uygulanan dezenfektan diliisyonunun "bakterisit etkinin gorul­dugu minimal temas siiresi' olarak kabul edilmistir, Kontrol amact ile dezenfektansiz-mycobacterisiz LJ besiyeri inkube edilmis, aynca sadece mycobacteri sulandmmlannm birakildigt LJ besiyerlerine ureme acismdan takip edilmistir.

BULGULAR

Etkinligi arastinlan turn dezenfektanlann ilk bes dakika icinde atipik mikobakterilerin tamamma (Mavium, Mkansasii, Mintracellulare, Mscrofulaceum, Mfortuitum) etkili oldugu saptan­rmstir (Tablo I).

TARTISMA

Tuberkuloz hastaligmdaki artrmla birlikte, bir­cogu cevrede yaygm olarak bulunan atipik

mikobakterilerin onemi de goreceliolarak artmaya baslamistrr. Genel olarak atipik mikobakteriler immunitesi yeterli hastalarda nadiren hastahk etkeni iken, AIDS ve kanser hastalan gibi immun supresyonlu konaklarda hastahk nedeni olabilmek­tedirler. Atipik mikobakterilerin ned en oldugu infeksiyonlann bircogu deri ve yumusak doku abseleridir. Bu infeksiyonlar bazen protez implantasyonunu veya akciger infeksiyonunu izleye­rek gelisir. Kontamine materyalin infeksiyonuna bagh olarak iyatrojenik gelisen atipik mikobakteri infeksiyonu epidemileri bildirilmistir (2) .

Ozellikle ekzojen kaynakh hastane infeksiyonlanmn onlenmesinde dezenfeksiyon ve antisepsinin rolii cok onemlidir, Dezenfeksiyon ve sterilizasyon uygulamalanrun etkin bicimde yapil­mast, kontrol girisimleri icinde ana basamaklardan birini olusturmaktadir. Hastanede kullamlacak anti­septik ve dezenfektanlann optimal etkinliginde; de­zenfektanlann uygun dilusyonlarda hazirlamp uygun sartlarda muhafaza edilmeleri ve uygun ortamda kul­lamlmasi kadar etki spektrumlanrnn da bilinmesine gereksinim vardir (4).

Hastanede kullamlacak dezenfektan maddenin ve yonteminin dogru olarak secimi onemlidir. Ge­reksiz dezenfektan kullamrm ekonomik kayiplara neden olmasimn yamnda kullarulan dezenfektanlara bagh direncli patojen suslann seleksiyonuna ve kolonize olmasma sebep olur. Bu nedenle hastanede kullamlan dezenfektanlann sayisi mumkun oldugun­ca aza indirilmeli ve daha once tecriibe edilmis, litaratur destekli olanlar tercih edilmelidir (5) .

Atipik mikobakterilerde yapilan bir cahsmada gluteraldehitin effektif bir dezenfektan oldugu ancak bu mikobakterisidal etkiyi yavas gosterdigi bulun­mustur (6). Leon ve ark. da modifiye Kelsey Maurer testini kullanarak gluteraldehit ve hipokloritin atipik mikobakteriler uzerine olan etkilerini arasnrrmslar­dir. Sonucta hipokloritin dusuk konsantrasyonda et­kili ve daha ucuz olmasma ragmen, koroziv ve oksidan ozelligi gibi dezavantajlanndan dolayi gluteraldehit kullamrmmn daha guvenli olacagiru or­taya koyrnuslardir (7).

Tablo 1. Dezenfektanlann Bazt Atipik Mikobakteri Suslarina Karst Etki Siireleri.

povidon-iyot klorheksidin Gluteraldehit 2-propanol octenidine glukonat hidroklorid

M. avium 5 dk 5 dk 5~ 5~ 5 dk M. kansasii 5 dk 5 dk 5~ 5~ 5 dk M. intracellulare 5 dk 5 dk 5~ 5~ 5 dk M. scrofulaceum 5 dk 5 dk 5~ 5~ 5 dk M. [prtuitum 5 dk 5 dk 5~ 5~ 5 dk

Kocalepe Tip Derg isi , Cilt 7 No: 2. Mayts 2006 .

-

___

49

i

_ ­ I

- i

i

Farklt Dezenfektanlarin Atipik Mikobakteriler Uzerine Etkileri / The Effects of Different Disinfectan ts On Atypical Mycobacterium

Yapilan diger bir cahsmada ise, kantitatif siispansiyon testi ve tasiyici testier kull amlarak Per­safe ve Cidex 'in mikobakteriler iizerindeki etkinligi ara stmlrrns ve test edilen turn suslara her iki dezen­fekt amn da 20-30 dakika icinde etkin old ugu go ster­ilmi stir (8). Gre gory ve ark. yaptig: cahsrnada yeni bir dezenfaktan olan orto-phthalaldehitin(OPA) My­cobacterium bovis, Mycobacterium terrae ve Myco­bacterium Chelonae' ya etkil eri gozden gec iri lmis, Mterrae cok direncli bulunrnustu r (9). iki ayn cal­ismada Fraud ve ark ile Walsh ve ark. OPA, gluter­aldehit ve diger aldeh itlerin at ipik mikobakteriler iizerine etkisini arastmmslar, OPA'nm diger aj anlara gore oldukca etkin bir dezenfaktan oldugunu vurgu­larmslardir (10 , 11). Sir calismada Povidon iyotun Mycobacteriumlara etk inligi cahsilrm s, test edilen tiim basillere etkin bulunrnustur (12) . Bizim cahs­marmzda da povidon iyot da dahil olmak iizere arastmlan turn dezenfaktanlar ilk 5 dk icinde etkili bulunmustur. Middleton ve ark. perasetik asiti (Nu­Cidex) Mycobacterium tuberculosis, Mavium­intracellulare ve M chelonae iceren balgam ile kon­tamine olmus bronkoskoplann dezenfeksiyonunda kullammmi arasurrmslar, basanh bir dezenfeksiyon sagladigim bild irmislerdir (13). lcme ve kullanma sulan ndan da atip ik mikobakterilerin uzakla stml­ma st ile ilg ili bazt cah smalar yapilmrs, ozellikle klorlamamn M gordonae' ya cok ta etk ili olmadrgi, etkin klorlamanm olabilmesi icin dusuk ISI(4-25 C) ve dusuk pH kosullannm sag lanmasi ge rektigi vur­gulanmistir ( 14).

Enfeksiyonlarla miicadelede ilk basamak asepsi ve anti sepsi kurallanna uyulrnasidir. Dezenfeksiyon ve sterilizasyon uygularnalannm etkin bicimde yapilmasr, kontro l girisimleri icind e ana basarnak­lard an birini olu sturmaktadir. Hastanede kullarnla­cak ant iseptik ve dezenfektanlann optimal et­kinliginde; dezenfektanlarm uygun dilii syonlarda hazirlamp uygun sartlarda muhafaza edilmeleri ve uygun ortamda kull amlmasi kadar etki spektrum­lanrun da bil inmesine gereksinim vardir. Ancak etki spektrumunun zamanla degi sim gosterebilecegi goz onune a lmarak dezenfektan etkinliginin belirli peri­yotlarda kontrolii yapilmahdir. Hastane enfeksi­yonlanmn tamamen onlenrnesi miimkiin degildir, Ancak mali yeti dusuk integre enfeksiyon kontrol prograrnlannm etkin bicimde uygulanmasi ile sebep olduklan ek maliyet, uzarrus yatak siiresi ve mor­taliteyi azaltmak ola sidir.

KAYNAKLAR

I . Falk inham JO. Nontuberculous mycobacteria in the environment. Clin Chest Med . 2002; 23: 529-5 1.

2. Bramher J, Hwang Y, Sande MA . Diger Mikob akt eriler. Current Enfeksiyon Hastahklan Tam ve Ted avi. Nobe l Tip Kitabevleri 2004, 653 -61 .

3. Ficrci SE, Dunnaz G, [lhan S, Akgun Y, Kos geroglu N. Yaygm kullamlan antiseptik ve dezenfaktanlann nozok omi yal bakteriyel patoj enler ilzerindeki etkileri ve antibakteriyel ve biyo sit direnc iliskisi . Mikrobiyol Billt 2002 ; 36: 259-69 .

4. Gurler B. Dezenfektan Secirni ve Dezen fekt anlann Kullarurrn Konu sunda Guncel Rehberler. 3. Ster ili­zasyon ve Dezenfeksiyon Kongres i. 2003, 159-168.

5. Sanic A. Sterilizasyon Dezenfeksiyon ve Hastane infeksiyonlan, Simav Yayml an No : I Samsun infeksiyon Hastahklan ve Klin ik Mikrobiyol oj i Aras­tirma Dern egi , 2002 , 9-11.

6. Griffiths PA, Babb JR , Frais e AP. Mycobactericidal ac tivity of selected disin fectants using a quantitative suspension test. J Hosp Infect. 1999 ; 41 : 111-21.

7. Leon CI, Pardo YP , Ramirez CX . Effect o f some biocides on non-tuberculou s mycobacte ria. Biom edica. 2002; 22 : 133-4 .

8. Hernandez A. Martro E, Mata s L, Ausina V. In-vitro evaluation of Pera safe compa red with 2% alkaline glutara ldehyde aga inst Mycob acter ium spp. J Hosp Infect. 2003 ; 54 : 52-6.

9. Gregory AW, Schaa lje GB , Smart JD , Robi son RA.The mycobacteric idal efficacy of orth o­phthalaldehyde and the comparati ve resistances of Mycob acter ium bovis, Mycobacterium terr ae, and Mycobacter ium che lonae . Infect Control Hosp Epidemiol. 1999; 20 : 324-30.

10. Fraud S, Maillard JY , Russell AD. Compariso n of the mycobacter icidal activity of ortho­phthalaldehyde,glutaraldehyde and oth er dialdehyde s by a quan titative suspension test. J Hosp Infec t. 200 1; 48: 214-21.

I I . Wal sh SE, Ma illard JY , Russell AD , Hann AC.P ossible mechani sms for the relat ive efficacies of ortho-phtha laldehyde and glut araldehyde aga inst g lutaraldehyde-resis tant Mycobacterium chelonae . J Appl Microbi ol. 2001 ; 91 : 80-92.

12. Rikimaru T, Kondo M, Kondo S, Oizum i K.Bacteri cidal activiti es of povidone-iod ine aga inst My cobacterium. Derm atolo gy . 1997;195 Suppl 2: 104-6.

13. Middleton AM , Chadwick MV , Gaya H.D isinfection of bronchoscopes, contaminated in vitro with Mycobacterium tuberculosis, Mycobacter ium avi um­intra cellul are and Mycobacterium chelona e in

Kocatepe Tip Dergisi , Cilt 7 No: 2, Mayts 2006.

50 ALTINDiS ve ark.

atypical mycobacteria isolated from a water sputum, using stab ilized, buffered peracetic acid distribution system. Appl Environ Microbiol. 2002; solution ('Nu-Cidex'). J Hosp Infect. 1997; 37: 137­68: 1025-32 43.

14. Le Dantec C, Duguet JP, Montiel A, Dumoutier N, Dubrou S, Vincent V.Chlorine disinfection of

Kocatepe TIp Dergis i, Cil t 7 No: 2. Mayts 2006 .