H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website...

100
qhXr gw_Z àW_ ^mfm qhXr HINDI FIRST LANGUAGE 3 Vrgar H jm Third Standard Karnataka Textbook Society (R.) 100 Ft. Ring Road, BSK 3rd Stage, Bengaluru - 560085. HZm©QH gaHma ©KTBS Not to be republished

Transcript of H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website...

Page 1: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

qhXr gw_Z

àW_ ^mfm qhXrHINDI FIRST LANGUAGE

3Vrgar H$jm

Third Standard

Karnataka Textbook Society (R.)100 Ft. Ring Road, BSK 3rd Stage,

Bengaluru - 560085.

H$Zm©Q>H$ gaH$ma

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 2: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

iiii

PrefaceSince June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

engaged in producing new textbooks according to the new syllabiwhich in turn are designed based on NCF – 2005. Textbooksare prepared in 12 languages; seven of them serve as media ofinstruction. From standard 1 to 4 there are EVS, mathematicsand from 5th to 10th there are three core subjects namelymathematics, science and social science.

NCF – 2005 has a number of special features and they are:

• Connecting knowledge to life activities

• Learning to shift from rote methods

• Enriching the curriculum beyond textbooks

• Learning experiences for construction of knowledge

• Making examinations flexible and integrating them withclassroom experiences

• Caring concerns within the democratic policy of thecountry.

• Make education relevant to the present and future needs.

• Softening the subject boundaries, integrated knowledgeand the joy of learning.

• The child is the constructor of knowledge.

The new books are produced based on three fundamentalapproaches namely Constructive Approach, Spiral Approachand Integrated Approach.

The learner is encouraged to think, engage in activities,master skills and competencies. The materials presented inthese books are integrated with values. The new books are notexamination oriented in their nature. On the other hand they

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 3: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

iiiiii

G. S. MudambadithayaCoordinator

Curriculum Revision andTextbook Preparation

Karnataka Textbook Society®Bangaluru, Karnataka

Nagendra KumarManaging Director

Karnataka Textbook Society®Bangaluru, Karnataka

help the learner in the total development of his/her personality;thus help him/her become a healthy member of a healthysociety and a productive citizen of this great country, India.

The most important objectives of teaching language are:listening, speaking, reading, writing and reference work. Theseskills have been given a lot of importance in all the languagetextbooks. Along with the inculcation of these skills,fundamental grammar, opportunities for learners to appreciatebeauty and imbibe universal life values have been integrated inthem. When learners master these competencies, they wouldstop studying textbooks for the sake of passing examinations.In order to help learners master these competencies, a numberof paired and group activities, assignments and project workhave been included in the textbooks. It is expected that theseactivities would help learner master communicative skills.Ultimately, it is expected that students master the art of learningto learn and make use of these competencies in real life.

The Textbook Society expresses its gratitude to thechairpersons, writers, scrutinisers, artists, staff of DIETs andCTEs and the members of the Editorial Board and printers inhelping the Text Book Society in producing these textbooks. Afew works of some writers and poets have been included inthese textbooks. The Textbook Society is extremely grateful tothem for giving their consent for the inclusion of these piecesin the textbooks.

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 4: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

iviv

nmR²>` nwñVH$ aMZm g{_{V H$s Amoa go :

{à` AÜ`mnH$mo,

Amn OmZVo hr h¢ {H$ mfm EH$ {df` r h¡ Am¡a _mÜ`_ r h¡Ÿ& gmWhr h r AmnH$mo {d{XV h¡ {H$ mfm Ho$ Xmo én h¢ - _m¡{IH$ VWm {b{IVŸ&_m¡{IH$ ê$n _| h_ ^mfm gwZVo Am¡a ~mobVo h¢ ; Am¡a {b{IV ê$n _| n‹T>VoAm¡a {bIVo h¢Ÿ& gm_mÝ`V… ~mbH$ {dÚmb` _| AmZo go nhbo r gwZVm Am¡a~mobVm h¡Ÿ& {dÚmb` _| CgH$s gwZZo Am¡a ~mobZo H$s mo½`Vm _| n[aîH$ma Vmo{H$`m OmVm h¡, na dhm± _w»` ê$n go Cgo nT>Zo Am¡a {bIZo H$s {ejm XrOmVr h¡Ÿ& Bg H$maU Bg nwñVH$ Ho$ CÔoí` h¢ …

1. N>mÌm| H$mo ^mfm H$m kmZ XoZmŸ&

2. CZ_| mfm H$m¡ebm| H$m {dH$mg H$aZm ; Wm gwZZm, ~mobZm Am¡a{deofV… n‹T>Zm Am¡a {bIZm &

3. g§ñH$manyU© ì`{ŠVËd H$m {Z_m©U H$aZmŸ&

Bg{bE Amngo AZwamoY h¡ {H$ Bg nwñVH$ H$s nmR²>` gm_J«r H$m Cn`moJCnamoŠV CÔoí`m| H$mo g\$b ~ZmZo Ho$ {bE H$aZo H$m agH$ à`mg H$a|Ÿ& nmR²>`gm_J«r Ho$ M`Z Am¡a Aä`mgm| _| {dÚmWu Ho$ mfmB© {dH$mg H$s g_J«Vm H$moÜ`mZ _| aIm J`m h¡Ÿ& Aä`mgm| _| nmR> H|${ÐV àíZm| H$mo {dñVma XoVo hþE nmR>Ho$ A{V[aŠV kmZ joÌm|§ H$mo r gmW aIZo H$m à`mg {H$`m J`m h¡Ÿ& Bggo h_Amem H$aVo h¢ {H$ ~hþVoao AÜ`mnH$m| na Omo Vmoh_V bJm`r OmVr h¡ {H$ doAnZo g^r nmR>m| H$s V¡ mar nmR²>` nwñVH$ na hr {Z ©a hmo H$a Am¡a CgH$s_µO~yV Xrdmam| _| {Ka H$a hr H$aVo h¢, go Nw>Q>H$mam nm gH|$JoŸ&

E_. Eb. XIZrAÜ`jAÜ`jAÜ`jAÜ`jAÜ`j

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 5: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

vv

AÜ`jlr E_. Eb. XIZr, àmMm © (AdH$me àmá), gaH$mar Am¡a X.^m. qhXr àMma g^mHo$ {ejm _hm{dÚmb`, ~obJmdr.

gXñ`lr_Vr AnUm©, Q>r. Ama., qhXr {e{jH$m, Q´>r{_g dëS>© ñHy$b, hþ{b_§Jbm nmoñQ>,BboŠQ´>m{ZH$ {g{Q>, ~|Jbyé - 560 106.S>m°. JrVm qgh, àdŠVm, g|Q> Šbm°aoQ> H$m°boO, E_.B.Eg [aJ amoS>, Ombhëbr {dboO,~|Jbyé 13lr. dr. Eg. {eahÅ>r_R>, _w»`monmÜ`m`, Eg. dr. hmBñHy$b, hbJbr, _wYmob (Vm),~mJbH$moQ> ({Obm), {nZ- 587121.

H$bmH$malr_Vr e~mZm eoI, {MÌH$bm AÜ`m{nH$m, gaH$mar _mÜ`{_H$ {dÚmb`, Jw§S²>_r, nmoñQ>-gmñVmZm, {Obm - CSw>{n.

n[aerbH$àmo. Q>r. gr. {gÕam_oe, qhXr {d^mJ, Eg.Oo.Ama. _hm{dÚmb`,~|Jbyé - 560 009.

g§nmXH$ _§S>bS>m°. Q>r.Or. à^me§H$a ào_r, nyd© àmo\o$ga Ed§ AÜ`j, qhXr {d^mJ, ~|Jbyé {díd{dX²>`mb`,~|Jbyé-560 056.

àYmZ g§ moOH$ :lr Or.Eg. _wS>§~{S>Îmm`, g§ moOH$, nmR²>` nwñVH$ aMZm g{_{V, H$Zm©Q>H$ nmR²>` nwñVH$g§K, ~|Jbyé - 560 085.

ghm`Vm Am¡a _mJ©Xe©Z :lr. ZmJ|Ð Hw$_ma, à~§Y {ZXoeH$$,$,$,$,$,H$Zm©Q>H$ nmR²> nwñVH$ g§K, ~|Jbyé.lr_Vr gr. ZmJ_{U, , , , , Cn{ZXoeH$, H$Zm©Q>H$ nmR²> nwñVH$ g§K, ~|Jbyé.lr_Vr O`bú_r gr.S>r., ghm`H$ {ZXoeH$, H$Zm©Q>H$ nmR²> nwñVH$ g§K, ~|Jbyé.

nmR²>` nwñVH$ aMZm g{_{V

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 6: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

vivi

¥ÀjµÀÌgÀuÉ PÀÄjvÀÄ

MAzÀjAzÀ ºÀvÀÛ£Éà vÀgÀUÀwAiÀÄ ¥ÀoÀå¥ÀÄ ÀÛPÀUÀ¼À §UÉÎ ¥ÀæPÀlUÉÆAqÀ ÁªÀðd¤PÀC©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀĤ¹ ªÀiÁ£Àå ªÀÄÄRåªÀÄAwæAiÀĪÀgÀÆ CxÀð ÀaªÀgÀÆ DVgÀĪÀ²æà ¹zÀÝgÁªÀÄAiÀÄå£ÀªÀgÀÄ vÀªÀÄä 2014-15gÀ §eÉmï£À°è vÀdÕgÀ À«ÄwAiÀÄ£ÀÄßgÀa ÀĪÀ WÉÆõÀuÉ ªÀiÁrzÀgÀÄ. vÀdÕgÀÄ C£ÀÄ Àj À ÉÃPÁzÀ ªÀÄÆ® D±ÀAiÀĪÀ£ÀÄß»ÃUÉ ºÉýzÀgÀÄ: “¥ÀoÀå¥ÀÄ ÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÁªÀÄgÀ Àå, £ÉÊwPÀªÀiË®åUÀ¼ÀÄ,ªÀåQÛvÀé«PÀ À£À, ªÉÊeÁÕ¤PÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊZÁjPÀ ªÀÄ£ÉÆà sÁªÀ, eÁvÁåwÃvÀvÉ ªÀÄvÀÄÛgÁ¶ÖçAiÀÄ §zÀÞvÉUÀ½UÉ C£ÀĪÁUÀĪÀAvÉ vÀdÕgÀ À«ÄwAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀÄ£ÀgïgÀa À ÁUÀĪÀÅzÀÄ”– EzÀÄ §eÉmï sÁµÀtzÀ°è ¸ÁzÀgÀ¥Àr¹zÀ D±ÀAiÀÄ.

D£ÀAvÀgÀ ²PÀët E¯ÁSÉAiÀÄÄ MAzÀjAzÀ ºÀvÀÛ£Éà vÀgÀUÀwAiÀĪÀgÉV£À¥ÀoÀå¥ÀÄ ÀÛPÀUÀ¼À ¥ÀjµÀÌgÀuÉUÁV 27 À«ÄwUÀ¼À£ÀÄß gÀa¹ ¢£ÁAPÀ: 24.11.2014gÀAzÀÄ DzÉñÀ ºÉÆgÀr¹vÀÄ. F À«ÄwUÀ¼ÀÄ «µÀAiÀĪÁgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀgÀUÀwªÁgÀĪÀiÁ£ÀzÀAqÀPÀÌ£ÀÄUÀÄtªÁV gÀavÀªÁzÀªÀÅ. ««zsÀ ¥ÀoÀ嫵ÀAiÀÄUÀ½UÉ ÀA§A¢ü¹zÀvÀdÕgÀÄ, CzsÁå¥ÀPÀgÀÄ F À«ÄwUÀ¼À°èzÁÝgÉ. FUÁUÀ Éà °TvÀªÁV §A¢gÀĪÀC£ÉÃPÀ DPÉëÃ¥ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «±ÉèõÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ¥Àj²Ã°¹, vÀ¥ÀÄà M¥ÀÄàUÀ¼À §UÉΤtð¬Ä¹ ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjµÀÌj¸ÀĪÀ ºÉÆuɺÉÆvÀÛ F ¸À«ÄwUÀ½UÉ‘CUÀvÀå«zÀÝ°è ¥ÀoÀåªÀ ÀÄÛªÀ£ÀÄß ¥ÀjµÀÌj¹ £ÀAvÀgÀ ¥ÀoÀå¥ÀÄ ÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjµÀÌj ÀĪÀ’¸ÁévÀAvÀæöåªÀ£ÀÄß 24.11.2014gÀ DzÉñÀzÀ Éèà ¤ÃqÀ ÁVvÀÄÛ. D£ÀAvÀgÀ 19.09.2015gÀAzÀÄ ºÉÆ À DzÉñÀ ºÉÆgÀr¹ ‘CUÀvÀå«zÀÝ°è ¥ÀÄ£Àgï gÀa ÀĪÀ’ ¸ÁévÀAvÀæöåªÀ£ÀÄߤÃqÀ Á¬ÄvÀÄ. »ÃUÉ ÀªÀÄUÀæ ¥ÀjµÀÌgÀuÉUÉÆAqÀ ¥ÀoÀå¥ÀÄ ÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß 2016-17gÀ§zÀ®Ä 2017-18£Éà ±ÉÊPÀëtÂPÀ ªÀµÀðzÀ°è eÁjUÉƽ À ÁUÀĪÀÅzÉAzÀÄ EzÉà DzÉñÀzÀ°èw½ À Á¬ÄvÀÄ.

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 7: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

viivii

C£ÉÃPÀ ªÀåQÛUÀ¼ÀÆ ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼ÀÆ ¸ÀéAiÀÄA¥ÉæÃjvÀgÁV ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼ÀªÀiÁ»wzÉÆõÀ, D±ÀAiÀÄzÉÆõÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖªÀiÁr ²PÀët ÀaªÀjUÉ, ¥ÀoÀå¥ÀÄ ÀÛPÀÀAWÀPÉÌ PÀ¼ÀÄ»¹zÀÝgÀÄ. CªÀÅUÀ¼À ¥Àj²Ã®£ÉªÀiÁrzÀÝ®èzÉ, À«ÄwUÀ¼ÁZÉUÉ C£ÉÃPÀÀAªÁzÀUÀ¼À£ÀÄß K¥Àðr¹ «ZÁgÀ «¤ªÀÄAiÀÄ ªÀiÁrPÉÆArzÉÝêÉÉ. ¥ÁæxÀÀ«ÄPÀ

ªÀÄvÀÄÛ ¥ËæqsÀ±Á¯Á CzsÁå¥ÀPÀgÀ ÀAWÀUÀ¼À eÉÆvÉ ZÀað¹zÀÝ®èzÉ ¥Àæ±ÁߪÀ½ ¹zÀÞ¥Àr¹CzsÁå¥ÀPÀjUÉ PÀ½¹ C©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ 滸À¯ÁVzÉ. CzsÁå¥ÀPÀgÀÄ,«µÀAiÀÄ¥Àj«ÃPÀëPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ qÀAiÀÄmï ¥ÁæA±ÀÄ¥Á®gÀ ¥ÀævÉåÃPÀ À sÉUÀ¼À£ÀÄß £Àqɹ«±ÉèõÀuÁvÀäPÀ C©üªÀÄvÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀįÁVzÉ. «eÁÕ£À, ÀªÀiÁd«eÁÕ£À, UÀtÂvÀ,sÁµÉ ¸Á»vÀÀåUÀ½UÉ ÀA§A¢ü¹zÀ vÀdÕjUÉ ªÉÆzÀ Éà ¥ÀoÀå¥ÀÄ ÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß PÀ¼ÀÄ»¹

D£ÀAvÀgÀ À sÉ £Àqɹ ZÀað À ÁVzÉ. ªÀÄ»¼Á ÀAWÀl£É ºÁUÀÆ «eÁÕ£À ÀA§A¢üÀA ÉÜUÀ¼À£ÀÄß DºÁ餹 aAvÀ£É £ÀqÉ À ÁVzÉ. »ÃUÉÀ J¯Áè ªÀÄÆ®UÀ½AzÀ ¥ÀqÉzÀ

Cj«£À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ É ¥ÀoÀå¥ÀÄ ÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß CUÀvÀå«zÀÝPÀqÉ ¥ÀjµÀÌj À ÁVzÉ.

§ºÀĪÀÄÄRåªÁzÀ E£ÉÆßAzÀÄ ÀAUÀwAiÀÄ£ÀÄß E°è ºÉüÀ ÉÃPÀÄ. PÉÃA¢æÃAiÀıÁ¯Á (N.C.E.R.T) ¥ÀoÀå¥ÀÄ ÀÛPÀUÀ¼À eÉÆvÉ gÁdåzÀ ¥ÀoÀå¥ÀÄ ÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß vË®¤PÀªÁVCzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁr À®ºÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ®Ä «eÁÕ£À, UÀtÂvÀ ªÀÄvÀÄÛ ÀªÀiÁd«eÁÕ£ÀPÉÌÀA§A¢ü¹zÀAvÉ vÀdÕgÀ ªÀÄÆgÀÄ À«ÄwUÀ¼À£ÀÄß gÀa À Á¬ÄvÀÄ. F À«ÄwUÀ¼ÀÄ

¤ÃrzÀ vË®¤PÀ «±ÉèõÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ À®ºÉUÀ¼À£ÀÄß DzsÀj¹ gÁdå ¥ÀoÀå¥ÀÄ ÀÛPÀUÀ¼ÀUÀÄtªÀÄlÖªÀ£ÀÄß ºÉaÑ À ÁVzÉ. PÉÃA¢æÃAiÀÄ ±Á¯Á ¥ÀoÀå¥ÀÄ ÀÛPÀUÀ½VAvÀ £ÀªÀÄä gÁdåzÀ¥ÀoÀå¥ÀÄ ÀÛPÀUÀ¼À UÀÄtªÀÄlÖ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀzÀAvÉ PÁAiÀÄÄÝPÉƼÀî ÁVzÉ. eÉÆvÉUÉ DAzsÀæ,vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ, ªÀĺÁgÁµÀÖç gÁdåUÀ¼À ¥ÀoÀå¥ÀÄ ÀÛPÀUÀ¼À eÉÆvÉ £ÀªÀÄä ¥ÀoÀå¥ÀÄ ÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄߥÀj²Ã°¸À¯ÁVzÉ.

E£ÉÆßAzÀÄ ÀàµÀÖ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀ®Ä §AiÀÄ ÀÄvÉÛãÉ. £ÀªÀÄä À«ÄwUÀ¼ÀÄ ªÀiÁrgÀĪÀÅzÀÄ¥ÀjµÀÌgÀuÉAiÉÄà ºÉÆgÀvÀÄ ¥ÀoÀå¥ÀÄ ÀÛPÀUÀ¼À ÀªÀÄUÀæ gÀZÀ£ÉAiÀÄ®è. DzÀÝjAzÀ FUÁUÀ ÉÃ

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 8: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

viiiviii

gÀavÀªÁVgÀĪÀ ¥ÀoÀå¥ÀÄ ÀÛPÀUÀ¼À ÀégÀÆ¥ÀPÉÌ J°èAiÀÄÆ zsÀPÉÌAiÀÄÄAlĪÀiÁr®è. °AUÀvÀéÀªÀiÁ£ÀvÉ, ¥ÁæzÉòPÀ ¥Áæw¤zsÀå, gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ÀªÀÄUÀævÉ, ÀªÀiÁ£ÀvÉ, ¸ÁªÀiÁfPÀ

¸ÁªÀÄgÀ ÀåUÀ¼À »£Éß ÉAiÀÄ°è PÉ®ªÀÅ ¥ÀjµÀÌgÀuÉUÀ¼ÀÄ £ÀqÉ¢ªÉ. »ÃUÉ ¥ÀjµÀÌj ÀĪÁUÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀoÀåPÀæªÀÄ ZËPÀlÄÖ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå ¥ÀoÀåPÀæªÀÄ ZËPÀlÄÖUÀ¼À£ÀÄß «ÄÃj®èªÉAzÀÄw½ À§AiÀÄ ÀÄvÉÛãÉ. eÉÆvÉUÉ £ÀªÀÄä ÀA«zsÁ£ÀzÀ D±ÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄ Àj À ÁVzÉ.À«ÄwUÀ¼ÀÄ ªÀiÁrzÀ ¥ÀjµÀÌgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÉÆÛªÉÄä ¥Àj²Ã° À®Ä «µÀAiÀĪÁgÀÄ

G£ÀßvÀ ¥Àj²Ã®£À À«ÄwUÀ¼À£ÀÄß gÀa¹ C©ü¥ÁæAiÀÄ¥ÀqÉzÀÄ C¼ÀªÀr À ÁVzÉ.

»ÃUÉ PÀæªÀħzÀÞªÁV £ÀqÉzÀ PÉ® ÀPÉÌ vÀªÀÄä£ÀÄß vÁªÀÅ ÀA¥ÀÆtð vÉÆqÀV¹PÉÆAqÀ27 À«ÄwUÀ¼À CzsÀåPÀëgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ÀzÀ ÀågÀ£ÀÄß ºÁUÀÆ G£ÀßvÀ ¥Àj²Ã®£Á À«ÄwAiÀÄÀªÀÄ ÀÛgÀ£ÀÄß PÀÈvÀdÕvɬÄAzÀ £É£ÉAiÀÄÄvÉÛêÉÉ. CAvÉAiÉÄà À«ÄwUÀ¼À PÉ® À ÀÄUÀªÀĪÁV

£ÀqÉAiÀÄĪÀAvÉ ªÀåªÀ ÉܪÀiÁqÀ®Ä PÁAiÀÄðPÀæªÀÄ C¢üPÁjUÀ¼ÁV ¤µÉ׬ÄAzÀ zÀÄrzÀ¥ÀoÀå¥ÀÄ ÀÛPÀ ÀAWÀzÀ J¯Áè C¢üPÁjUÀ¼À£ÀÆß £É£ÉAiÀÄÄvÉÛÉêÉ. ÀºÀPÀj¹zÀ ¹§âA¢UÀÆ£ÀªÀÄä ªÀAzÀ£ÉUÀ¼ÀÄ. C©ü¥ÁæAiÀÄ ¤Ãr ÀºÀPÀj¹zÀ ÀªÀð ÀAWÀl£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛvÀdÕjUÉ zsÀ£ÀåªÁzÀUÀ¼ÀÄ.

¥ÉÆæ. §gÀUÀÆgÀÄ gÁªÀÄZÀAzÀæ¥ÀàÀªÁðzsÀåPÀëgÀÄ

¥ÀoÀå¥ÀÄ ÀÛPÀ ¥ÀjµÀÌgÀt À«ÄwPÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀÄ ÀÛPÀ ÀAWÀ (j)

ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ-85

ºÉZï.J£ï. UÉÆÃ¥Á®PÀȵÀÚªÀåªÀ ÁÜ¥ÀPÀ ¤zÉðñÀPÀgÀÄ

PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀÄ ÀÛPÀ ÀAWÀ (j)ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ-85

©

KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 9: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

ixix

gdm©Ü`j :àmo. ~aJyé am_M§Ðßnm, AÜ`j, H$Zm©Q>H$ amÁ` nmR²> nwñVH$ n[aîH$aU g{_{V, ~|Jbyé.

gh`moJ :lr JmonmbH¥$>îU hoM.EZ, à~§Y {ZXoeH$, H$Zm©Q>H$ nmR²>` nwñVH$ g§K, ~|Jbyé-560085lr Ho$.{O. a§Jæ`m, Cn{ZXoeH$ H$Zm©Q>H$ nmR²>` nwñVH$ g§K, ~|Jbyé.

AÜ`j:S>m°. Zm_Xod. E_. Jm¡S>m, {d^mJmÜ`j, qhXr {d^mJ, _hmamOm H°$mboO, _¡gyé {díd{dX² m{Zb`,_¡gyé-570005

gXñ` :S>m°. am{JZr. Ama, qhXr AÜ`m{nH$m (ñd¡pÀN>H$ AdH$me àmá) 738/4, gmopßnZH$mobm ñQ´>rQ>, H$mern{VAJ«hma, Ho$.Ama. _whëbm, _¡gyé - 24lr_Vr gw_m Eg². Ho$., {df` n[adrjrH$m ({hÝXr) ~|Jbya {d^mJ Am wdVmb`, ~|Jbyé - 01.S>m°. Eg. E. _§OwZmW, ghm`H$ àmo\o$ga Ed§ {d^mJmÜ`j, qhXr {d^mJ, nmo§n¡ H$m°boO, EoH$bm,_§Jbyé-574141S>m°. Eg. {d{O, gh-{ejH$ (qhXr), gaH$mar hmB©ñHy$b, dm|Q>rH$moßnb, _¡gyé-570020lr Or. E_. _§OwZmW, gh-{ejH$ (qhXr), gaH$mar nr. w. H$m°boO, Jm¡Zrnëbr, lr{Zdmgnwam VmëbwH$m,H$mobma {Obm-563161lr_Vr. dg§VHw$_mar ~mB©, gh-{e{jH$m (qhXr), Eg. Eg. nr. Eg. hmB©ñHy$b, H$moßnm VmëbwH$m,{MŠH$_Jbyé {Obm - 577126dmgwXod_y{V© Eg., qhXr AÜ`mnH$, gaH$mar hmB©ñHy$b, Or.~r. gaJyé, EM.S>r.H$moQ>o (Vm),_¡gyé {Obm - 570026.

CÞV n[aerbZ g{_{V :S>m°. H$merZmW A§~bJo, AdH$me àmá àmo\o$ga, Jwb~Jm© {díd{dÚmb`, H$b~wa{J.S>m°. Ho$.E. go~mpñQ>`Z, H«$mBñQ> {díd{dÚmb`, hmogya amoS>, ~|JbyéS>m°. JUoe ndma, AÜ`j, qhXr {d^mJ, AH$Zm©Q>H$ H|$Ðr` {díd{dÚmb`, H$b~wa{J.

H$bmH$ma:lr S>r. EZ. d|H$Q>oe, gaH$mar hmB©ñHy$b, Ca_ma Ho$gbJoao, _§S²>`m {Obm.

H$m ©H«$_ g§ moOH$ :lr_Vr O`bú_r gr.S>r., ghm`H$ {ZXoeH$, H$Zm©Q>H$ nmR²> nwñVH$ g§K, ~|Jbyé.

nmR²>` nwñVH$ n[aîH$aU g{_{V

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 10: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

xx

AZwH«$_{UH$m

H«$.g§. nmR> H$m Zm_ {dYm n¥.g§.1. {H$Vm~ H${dVm 1

2. àm`píMÎm JX²` 6

3. ZmJßnm H$m e§I JX²` 10

4. naN>mB© H${dVm 16

5. K_§S>r XrnH$ JX²` 20

6. ñdV§ÌVm {Xdg JX²` 25

7. Hw$g§J{V go ~M| JX²` 31

8. grImo H${dVm 36

9. H$am_mVr EoZH$ JX²` 40

10. X`mdmZ {gX²YmW©$ JX²` 45

11. gmhgr C{_©bm JX²` 52

12. `h Xoe h_mam H${dVm 58

13. gaXma dëb^^mB© nQ>ob JX²` 62

14. {Ibm¡Zo JX²` 66

15. YaVr ~b H${dVm 72

16. VoZmbram_ JX²` 75

17. Ob hr OrdZ h¡ JX²` 81

18. S>m`ar H$m EH$ nÝZm JX²` 86

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 11: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

1

gmar MrµOm| _| g~go ß`marhmoVr h¡ {H$Vm~,

CbPo-CbPo ha gdmb H$mXoVr h¡ Odm~Ÿ&1Ÿ&

H$moB© N>moQ>r, H$moB© _moQ>r,hmoVr h¡ {H$Vm~,

H$moB© H${R>Z Vmo H$moB© gab,hmoVr h¡ {H$Vm~Ÿ&2&

n‹T>Zm-n‹T>mZm AÀN>r AmXVBgH$mo Vw_ AnZmAmo,

AÜ``Z go ~ZVo BZgmZBggo Z H$VamAmoŸ&3Ÿ&

****H${dVm - gma

{H$Vm~ AWm©V² nwñVH$ h_mao {bE {_Ì O¡gr h¡Ÿ& dh h_mam _mJ©Xe©ZH$aVr h¡Ÿ& h_mao gdmbm| H$m R>rH$-R>rH$ Odm~ XoVr h¡Ÿ& Bg{bE h_|{H$Vm~ go ñZoh H$aZm Mm{hE Am¡a Cggo Xya Zht OmZm h¡Ÿ&

nmR>1 {H$Vm~

Ame` : {H$Vm~m| Ho$ à{V ~ÀMm| Ho$ _Z _| àoaUm CËnÞ H$aZm& ~ÀMm| _|_mZdr`Vm Ho$ JwU {H$Vm~m| Ûmam _mÌ g§ d h¡&

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 12: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

2

OmZmo :CbPo-CbPo - H${R>Z, qMVm; gdmb - àíZ, nyN>Zo H$m ^md;AÜ``Z - n‹T>mB©, H$VamZm - ZµOa ~MmH$a {ZH$b OmZm, Xya OmZm&

Aä`mgI. ~VmAmo :

1) gmar MrµOm| _| ß`mar MrµO H$m¡Z-gr h¡?

2) ha gdmb H$m Odm~ {H$ggo {_bVm h¡ ?

3) H$moB© {H$Vm~ H${R>Z hmoVr h¡, Vmo H$moB© {H$Vm~ H$¡gr hmoVr h¡ ?

4) {H$Vm~| H¡$gr hmoVr h¢ ?

5) H$m¡Z-gr AmXV AÀN>r h¡?

6) BZgmZ H$¡go ~ZVo h¢ ?

II. ghr eãX MwZH$a [aŠV ñWmZ ^amo :

1) g~go ß`mar hmoVr h¡ &

2) ha H$m XoVr h¡ Odm~Ÿ&

3) H$moB© N>moQ>r H$moB© hmoVr h¡ {H$Vm~Ÿ&

4) n‹T>Zm-n‹T>mZm AÀN>r BgH$mo Vw_ AnZmAmoŸ&

5) AÜ``Z go ~ZVo Bggo Z H$VamAmoŸ&

AmXV, BZgmZ, gdmb, {H$Vm~, _moQ>r

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 13: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

3

III. ewÕ ê$n {bImo :

1) ß`mam {H$Vm~ - ß`mar {H$Vm~

2) AÀN>m AmXV -

3) N>moQ>m {H$Vm~ -

4) gmam MrµO -

5) _moQ>m {H$Vm~ -

IV. dmŠ`m| _| à`moJ H$amo :

1) {H$Vm~ : Ÿ&

2) gdmb : Ÿ&

3) BZgmZ : Ÿ&

4) AZn‹T> : Ÿ&

5) AÜ``Z : Ÿ&

6) AmXV : Ÿ&

7) N>moQ>r : Ÿ&

V. AmnHo$ Ka _| H$m¡Z-H$m¡Z {H$Vm~| n‹T>Vo h¡§ ?

(CZHo$ AmJo ghr (✓) {Mh²Z bJmAmo)

1) _mVm ( )

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 14: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

4

2) {nVm ( )

3) ^mB© ( )

4) ~hZ ( )

5) Zm¡H$a ( )6) Zm¡H$amZr( )

VI. {dbmo_ eãX {bImo:

O¡go : gdmb x Odm~

1) N>moQ>r x

2) _moQ>r x

3) x gab

4) x ~war

5) {_Ì x

6) JbV x

VII. AJa Vwåh| Bg H${dVm H$m Zm_ ~XbZo H$mo H$h|, Vmo Vw_ Bgo Š`m Zm_ XmoJo ?

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 15: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

5

H${dVm go AmJo-

{MÌ ~ZmAmo :

1. _moQ>r {H$Vm~

2. H$b_ Am¡a {H$Vm~

3. n‹T>Vo hþE {dÚmWr©

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 16: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

6

nmR>2 àm`píMÎm

-_mohZXmg H$a_M§X Jm§Yr

Ame` : JbVr H$aZm ghO h¡& Cg JbVr H$mo ñdrH$ma H$aZm Am¡a CgHo${bE àm`píMÎm H$aZo H$s àoaUm ~ƒm| H$mo {_bVr h¡&

EH$ ~ma ~mbH$ _mohZXmg Zo AnZo Zm¡H$a H$s Oo~go Hw$N> én o Mwam o Wo& AnZr Bg haH$V na CÝh| ~hþVnN>Vmdm hþAm& CÝhm|Zo _Z _| V` {H$`m "A~ _¢ MmoarZht H$꧰$Jm', bo{H$Z do AnZr ~mV {Z^m Z nm`o&

Jm§YrOr O~ n§Ðh gmb Ho$ Wo V~ CZHo$ ^mB©Hw$g§J _| n‹S>H$a {H$grHo$ H$µO©Xma hmo J`o& CZHo$ ^mB©~mOy~§X nhZVo Wo& Cg_| EH$ gmoZo H$m VmdrµO ~§YmhþAm Wm& CZ XmoZm| Zo Cg VmdrµO _| go Wmo‹S>m-gm gmoZm

H$mQ> {b`m Am¡a Cgo ~oM {X`m& Cggo {_br aH$_ go H$µO© Ho$ nƒrg én`oMwH$m {X o& H$µO© H$m ma Vmo CVa J`m bo{H$Z Jm§YrOr Ho$ D$na nmn ~moY H$m^ma M‹T> J`m& do ~ma-~ma _Z H$mo g_PmVo {H$ AmJo Mmoar Zht H$a|Jo, qH$VwOmo nmn hmo MwH$m Wm dh CZH$mo {XZ-amV H$MmoQ>Vm ahVm&

Jm§YrOr Zo V` {H$`m {H$ do {nVmOr H$mo AnZm AnamY ~Vm X|Jo bo{H$ZCZH$s {hå_V Z n‹S>r& CÝh| ^` Wm {H$ Mmoar H$aZo H$s ~mV go {nVmOr H$moVH$brµ\$ hmoJr& {\$a ^r CÝhm|Zo EH$ H$mJµO na gmar ~mV| {bIH$a H$m±nVohmWm| go Cgo {nVmOr H$mo nH$‹S>m {X`m& Jm§YrOr Zo nÌ _| AnZm AnamYñdrH$ma {H$`m Wm Am¡a {bIm Wm {H$ Cg H$m`© Ho$ {bE CÝh| gµOm {_bZrMm{hE& nÌ _| CÝhm|Zo dMZ {X`m Wm {H$ A~ do H$^r Mmoar Zht H$a|Jo&

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 17: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

7

{nVmOr Zo O~ nÌ n‹T>m CZH$s Am±Im|go Am±gy Q>nH$Zo bJo& CÝhm|Zo nÌ \$m‹S>S>mbm Am¡a do boQ> J o& Jm§YrOr {N>nH$a`h g~ XoI aho Wo& do ^r amoZo bJo&{nVmOr Ho$ ào_ Ho$ CZ Am±gwAm| Zo CZH$mgmam H$bwf Ymo S>mbm& CÝhm|Zo gmoMm Wm{nVmOr ZmamµO hmo OmE±Jo, CZH$mo~wam-^bm H$h|Jo, bo{H$Z AmíM`© {H$ do {~ëHw$b em§V aho& Jm§YrOr Zo g_P{b`m {H$ `h CZH$s JbVr ñdrH$ma H$aZo H$m \$b h¡&

`mX aImo ""JbVr H$mo ñdrH$ma H$aZm ewX²Y àm`píMÎm hmoVm h¡&''

****OmZmo:

haH$V-eamaV, ~wam H$m_; V`-{ZíM`, {Z^mZm-{Zdm©h H$aZm, nyamH$aZm; Hw$g§J-~wam gmW, ~mOy~§X - ~m±h na nhZZodmbm EH$ JhZm, MwH$mZm- AXm H$aZm, ~moY-kmZ, g_P; H$MmoQ>Zm-Mw Zm, J‹S>Zm ; {hå_V-gmhg,VH$br\$-H$ï>, XþI; H$bwf-_¡b, àm`píMÎm-nmn H$m ewX²YrH$aU&

Aä`mgI. EH$ dmŠ` _| CÎma {bImo:

1) EH$ ~ma ~mbH$ _mohZXmg Zo Š`m {H$`m Wm?2) _mohZXmg Zo _Z _| Š`m V` {H$`m?3) CZHo$ ^mB© Š`m| H$µO©Xma hmo J o Wo?4) Jm§YrOr Zo nÌ _| H$m¡Z-gm dMZ {X`m Wm?5) {nVmOr Ho$ ào_ H$m n[aUm_ Š`m hþAm?6) Bg H$hmZr go H$m¡Z-gr grI {_bVr h¡?

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 18: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

8

II. dmŠ` _| à`moJ H$amo:

1) nN>Vmdm hmoZm2) V` H$aZm3) {XZ-amV4) VH$br\$5) AmíM ©

III. eãXm| H$mo ghr T>§J go {bImo:

1) VmN>dmn

2) ~§~mXOy

3) AYnam

4) H$br\$V

5) nH$Q>Zm

IV. AÝ` qbJ eãX {bImo:

1) {nVmOr -

2) Zm¡H$a -

3) ^mB© -

4) - AÜ`m{nH$m

5) - ór

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 19: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

9

V. ^maV Xoe _| _hmË_m Jm§YrOr O¡go AZoH$ _hmZ² Xoe^ŠV n¡Xm hþE&S>m°.~r.Ama. A§~oS>H$a ^r CZ_| go EH$ h¢&

A~ ~VmAmo A§~oS>H$a Or Ho$ ~mao _| Vw_ {H$VZm OmZVo hmo:

1) CZH$m OÝ_ {XZ

2) CZH$m OÝ_ ñWmZ

3) CZHo$ {nVmOr H$m Zm_

4) CZH$s _mVmOr H$m Zm_

5) A§~oS>H$a Or Bg à{gÕ Zm_ go OmZo OmVo h¢

nmR> go AmJo-

* nwñVH$mb` OmH$a Jm§YrOr H$s N>moQr-N>moQ>r H$hm{Z`m± n‹T>mo&

* ^maV Ho$ ñdV§ÌVm goZm{Z`m| H$m {MÌ BH$Q²>R>m H$amo Am¡a EH$Aë~_ ~ZmAmo&

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 20: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

10

Ame` : N>mÌm| H$mo OmZH$mar {_bVr h¡ {H$ MVwamB© go A{YH$Va g_ñ`mAm| H$mg_mYmZ {ZH$mb gH$Vo h¢&

Mma Mmoa WoŸ& do g|Y_mar _| àdrU WoŸ& EH$ amV do EH$ n§{S>V Ho$ Ka _|g|Y_mar H$aZo Ho$ {bE MboŸ& do Mmam| Ka Ho$ nrN>o go g|Y bJmZo bJoŸ& hWm¡‹S>od H$sb| R>mo§H$Zo H$s AmdmµO gwZH$a n§{S>VmBZ H$s Am±I Iwb J`rŸ& CgZo AnZon{V ZmJßnm H$mo OJm`mŸ&

ZmJßnm h‹S>~‹S>mH$a CR>mŸ& nyN>m, ""Š`m ~mV h¡?''""Yrao ~mobmo! gwZmo ! H$moB© Xrdma _| g|Y _ma ahm h¡Ÿ&''ZmJßnm Zo Ü`mZ go gwZmŸ& {\$a JX©Z {hbmH$a ~mobm, ""`h ghr h¡Ÿ&

g|Y_ma hr h¡&''dh gmoMZo bJmŸ& {\$a CgZo H$hm {H$ dh µOam ^r Z K~amEŸ& `{X

CgH$s MrI gwZo Vmo ^mJH$a AmE Am¡a {MëbmE Vm{H$ n‹S>mogr OmJ OmEŸ&ZmJßnm H$s nËZr H¥$îUm Zo {ga {hbm {X`mŸ&

nmR>3 ZmJßnm H$m e§I

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 21: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

11

ZmJßnm Zo EH$ W¡bm {b`mŸ& AnZo ~mbm| Am¡a _y±N>m| H$mo AñV-ì`ñV{H$`mŸ& ~mha Am`mŸ&

CgH$m eH$ ghr {ZH$bmŸ& dh {Z‹S>a hmoH$a CZ Mma g|Y_mam| Ho$ ZµOXrH$J`mŸ&

g|Y_ma Mm¢H$ n‹S>oŸ& do Hw$N> H$hVo BgHo$ nhbo hr ZmJßnm Zo H$hm,""^mB`mo, _¢ ñd § g|Y_ma hÿ±Ÿ& _wPgo S>aZo H$s H$moB© µOê$aV ZhtŸ&''

EH$ Zo H$hm, ""{\$a Vmo AÀN>r ~mV h¡Ÿ&''ZmJßnm h§°gmŸ& ~mobm, ""ImH$ AÀN>r ~mV h¡Ÿ& Aao nmJbmo, `h Vmo EH$

X[aÐ Zmam`U ZmJßnm H$m _H$mZ h¡Ÿ& n§{S>V Ho$ nmg Vmo Hw$N> ^r Zht h¡Ÿ&`O_mZr H$aHo$ `oZ - Ho$Z - àH$maoU AnZm noQ> nmbVm h¡Ÿ& Mbmo, µO_tXmaHo$ Ka Mb|Ÿ& dhm± Iy~ _mb h¡Ÿ& g|Y_mam| H$mo ZmJßnm H$s ~mV R>rH$ bJrŸ& doµO_tXma H$s hdobr J`o& g|Y_mam| Zo Cgo g_Pm`m {H$ nhbo Vw_ hdobr _|OmAmoŸ& Vwåh| hdobr Ho$ Mßno - Mßno H$m nVm h¡Ÿ& {\$a XadmµOm Imob XoZm & h_^rVa Am OmE§°JoŸ&

ZmJßnm Zo BZH$ma Zht {H$`mŸ&`{X dh BZH$ma H$aVm Vmo g§Xoh hmoOmVm CZ g|Y_mam| H$moŸ& Cgo EH$ N>moQ>rXrdma go hdobr _| Hw$Xm {X`m J`mŸ&

ZmJßnm hdobr _| BYa-CYa Ky_ZobJmŸ& Š`m R>mR>-~mQ> Wo, Š`m gånXmWrŸ& Hw$N> g_` ~mX dh AnZo W¡bo _|go e§I {ZH$mbH$a ~OmZo bJmŸ& dhe§I ~OmVm J`m Am¡a ~mha H$s Amoa^mJVm J`mŸ& XadmµOm Imob {X`mŸ&

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 22: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

12

BYa O_tXma Ho$ bR>¡V OmJo Am¡a CYa g|Y_ma ^rVa KwgoŸ&O_tXma H$o AmX{_`m| Zo CÝh| nH$‹S> {b`mŸ&ZmJßnm H$moo XoIH$a O_tXma Zo nyN>m, ""ZmJßnm Vy ?''ZmJßnm Zo gmar ~mV ~Vm XrŸ&O_tXma CgHo$ ~w{Õ - H$m¡eb go ~‹S>m hr àgÞ hþAm Am¡a Cgo YZ

{X`mŸ&

****OmZmo :

g|Y_mar - Mmoar H$aZo Ho$ {b`o Xrdma Vmo‹S>H$a ~Zm`m hþAm N>oX {Og_|go hmoH$a Mmoa Ka _| KwgVm h¡Ÿ, àdrU - {H$gr H$m`© _| {deof ê$n go{ZnwU , AñV-ì`ñV - Aì`dpñWV `m CëQ>m-nwëQ>m , eH$ - g§Xoh, e§H$mŸ;{Z‹S>>a - gmhgr, {Z © ; X[aÐ - Jar~, {ZY©Z; `O_mZr - `k, Ym{_©H$H$m © ; oZ-Ho$Z-àH$maoU - {H$gr-Z-{H$gr àH$ma, Mßnm-Mßnm - ha OJh ,gånXm - YZ, Xm¡bV, Eoíd`©&

Aä`mg

I. H$hmZr go :

1) Ka _| {H$VZo Mmoa AmE Wo?

2) n§{S>VmBZ H$s Am±I Š`m| Iwb JB©?

3) ZmJßnm H$s nËZr H$m Zm_ Š`m Wm?

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 23: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

13

4) g|Y_ma Am¡a ZmJßnm H$hm± OmZo H$m {ZU©` boVo h¢ ?

5) g|Y_ma {H$gHo$ Ka _| Mmoar H$aZo AmVo h¢ ?

6) ZmJßnm Zo W¡bo _| go Š`m {ZH$mbm ?

7) ZmJßnm Ho$ ~w{Õ-H$m¡eb go àgÞ hmoH$a µO_tXma Zo Cgo Š`m {X`m?

II. ghr `m JbV :1) AmR> Mmoa Wo Ÿ& (✗)

2) Mmoa Ka Ho$ AmJo go g|Y bJmZo bJoŸ& ( )

3) n§{S>VmBZ Zo AnZo n{V H$mo Zht CR>m`mŸ& ( )

4) ZmJßnm Zo AnZo ~mbm| Am¡a _±yN>m| H$mo AñV-ì`ñV {H$`mŸ& ( )

5) ZmJßnm H$mo hdobr Ho$ Mßno-Mßno H$m nVm Zht WmŸ& ( )

6) ZmJßnm µO_tXma H$m ^r n§{S>V WmŸ& ( )

7) ZmJßnm AnZo W¡bo _| go e§I {ZH$mbH$a ~OmZo bJmŸ& ( )

III. ghr eãX MwZmo Am¡a [aŠV ñWmZ H$s ny{V© H$amo:

1) do Mmoa Ka Ho$ nrN>o go bJmZo bJoŸ& (g|Y / gwamI)

2) hWm¡‹S>o d H$sb| R>m§oH$Zo H$s AmdmµO gwZH$a H$s Am±IIwb JB©Ÿ& (n§{S>V / n§{S>VmBZ)

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 24: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

14

3) Yrao ~mobmo, gwZmo, H$moB© _| g|Y _ma ahm h¡Ÿ&

(Xrdma / Ûma)

4) ZmJßnm Zo EH$ {b`mŸ& (H$n‹S>m / W¡bm)

5) `h Vmo EH$ Zmam`U ZmJßnm H$m _H$mZ h¡Ÿ&

(X[aÐ/YZr)

6) g|Y_mam| H$mo ZmJßnm H$s ~mV bJrŸ& (JbV/ghr)

IV. ghr Omo‹S>o {_bmAmo :-ZmJßnm e§In§{S>VmBZ n§{S>VW¡bm hdobrµO_tXma H¥$îUm

V. H$m¡Z Š`m h¡ ?e§I, V~bm, Xrdma, {I‹S>H$s, T>mobH$, g|Y_ma, S>H¡$V, _H$mZ,

hdobr, _wabr, bwQ>oam, XadmµOm, g_wÐr S>mHy$, hma_mo{Z`_²

BZ eãXm| Ho$ AW© g_Pmo Am¡a CÝh| ghr ñV§^ _| {bImo:

~mOm Amdmg Mmoar

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 25: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

15

nmR> go AmJo-

* AnZr H$ënZm go :ZmJßnm Zo AnZr ~w{Õ - H$m¡eb go g|Y_mam| H$mo nH$‹S>dm`m & AJa

Vw_ ZmJßnm H$s OJh hmoVo Vmo Š`m H$aVo ?_¢

&

* Z`m erf©H$ :

AJa Vwåh| Bg H$hmZr H$m Zm_ ~XbZo H$mo H$h|, Vmo Vw_ Bgo Š`mZm_ XmoJo?

1)

2)

3)

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 26: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

16

nmR>4

naN>mBª

gwZmo gwZmVm hÿ± EH$ H$hmZrHw$Îmo Zo H$s Š`m ZmXmZramñVo _| n‹S>r EH$ amoQ>r nmH$aZXr Vra na nhþ±Mm OmH$aŸ&

Ob _| XoIm AnZm gm`mgmar eoIr AnZr yb J`mg_Pm Xygam Hw$Îmm CgH$moAm`m {bE _w±h _| amoQ>r H$moŸ&

g_Pm AnZo _Z CgZoAm`m _oar amoQ>r N>rZZoŸ&gmoMm CgH$mo _ma ^JmD±${\$a gwI go _¢ amoQ>r ImD±$Ÿ&

bJm ^m¢H$Zo Am eoIr _|amoQ>r _w§°h go {Jar ZXr _|Ÿ&{~Zm gmoMo H$m_ Omo H$aVo h¢do Eogm hr \$b MIVo h¢Ÿ&&

****

Ame` : AÀN>m \$b nmZo Ho$ {bE h_oem gmoM-g_PH$a H$m_ H$aZm Mm{hE&

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 27: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

17

H${dVm-gmaBg H${dVm _| H${d h_| EH$ Hw$Îmo H$s H$hmZr gwZm aho h¢Ÿ& Bg_| h_mao

{bE EH$ grI h¡Ÿ& Bg{bE `h EH$ Zr{VnaH$ H${dVm h¡Ÿ&EH$ Hw$Îmo H$mo amñVo na n‹S>r EH$ amoQ>r {_bVr h¡Ÿ& amoQ>r H$mo _w§°h _|

nH$‹S>>o dh nmg Ho$ ZXr {H$Zmao OmVm h¡Ÿ& nmZr _| AnZr naN>mBª XoI CgoXygam Hw$Îmm g_PVm h¡Ÿ& gmoMVm h¡ {H$ dh AnZr amoQ>r N>rZZo Am`m h¡Ÿ&Cgo ^JmZo Ho$ {bE ^m¢H$Vm h¡Ÿ& amoQ>r nmZr _| {JaH$a Xya ~h OmVr h¡Ÿ&

h_| R>rH$ gmoMo {~Zm H$moB© H$m_ Zht H$aZm Mm{hEŸ&

OmZmo :naN>mBª - gm`m, N>m`m; ZmXmZr - _mgy{_`V, Vra-{H$Zmam, eoIr -(amoQ>r {_bZo H$m) K_§S>, emZ>&

Aä`mg

I. H${dVm _| T±y>T>mo :

1) Hw$Îmo H$mo Š`m {_bm ?

2) Cgo boH$a dh H$hm± J`m ?

3) ZXr Ho$ nmZr _| CgZo Š`m XoIm ?

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 28: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

18

4) naN>mBª H$mo CgZo Š`m g_Pm ?

5) Hw$Îmm Š`m| ^m¢H$m ?

6) CgH$m ZVrOm Š`m hþAm ?

II. "{~Zm gmoMo - g_Po h_| H$moB© H$m_ Zht H$aZm Mm{hE' Bg ~mV H$mo`mX aImo& Bggo g§~§{YV EH$ N>moQ>r-gr H$hmZr H$jm _| gwZmAmo&

III. ~o_ob eãX nhMmZmo Am¡a {bImo :

1. H$hmZr, ZXr, amoQ>r, amñVm

2. gm`m, J`m, Am`m, eoIr

3. h±ÿ, _°w§h, nh±wMm, _¢

IV. CXmhaU Ho$ AZwgma VwH$dmbo eãX {bImo :

CXm : H$hmZr-ZmXmZr

1. nmH$a -

2. ^JmD±$ -

3. H$aVo -

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 29: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

19

V. nyU© H$amo:bJm

ZXr _|&{~Zm H$m_

\$b &&

VI. BZ eãXm| H$mo n‹T>mo Am¡a {bImo:

1) h±ÿ

2) nh±þMm

3) _w±h

4) ^JmD±$

5) ImD±$$

H${dVm go AmJo-

"Q>monrdmbm Am¡a ~§Xa' H$hmZr n‹T>mo Am¡a H$jm _| gwZmAmo &

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 30: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

20

EH$ Ka _| EH$ nwamZo µO_mZo H$m Xr`m WmŸ& dh XoIZo _| ~‹S>m hr gw§XaWmŸ& amoµO em_ H$mo ^JdmZ Ho$ gm_Zo Cg XrnH$ H$mo Obm`m OmVm WmŸ& OmoH$moB© Cgo XoIVm, CgH$s àe§gm H$aVmŸ&

O¡go - O¡go {XZ ~rVVo JE, Xr`o _| Ah§H$ma nZnZo bJmŸ& dh gmoMZobJm - ""_¢ gy`© - M§Ð go r A{YH$ _hmZ hÿ±Ÿ& Š`m|{H$ gyaO Vmo Ho$db {XZ_| àH$me XoVm h¡Ÿ& Mm±X r Ho$db ~mha Ho$ A±Yoao H$mo Xya H$a nmVm h¡Ÿ& Ka Ho$A±Yoao H$mo Vmo _¢ hr Xya H$aVm hÿ±& Ka H$m ha H$moZm _wPgo hr amoeZ hmoVm h¡Ÿ&''

dh `h ^r gmoMZo bJm - ""_¢ BVZm _hmZ hÿ± {H$ ha {XZ ^JdmZ Ho$gm_Zo _wPo Obm`m OmVm h¡Ÿ& ha g_mamoh H$m lrJUoe _wPo àÁd{bV H$aHo$hr hmoVm h¡Ÿ&

Hw$N> {XZ ~mX Xrnmdbr H$m Ë`mohma Am`m, ha Ka Ho$ Am±JZ _| XrnObmE JEŸ& XrnH$ H$m A{^_mZ `h gmoMH$a Am¡a ^r ~‹T> J`m {H$ CgHo$Zm_ H$m Vmo Ë`mohma ^r _Zm`m OmVm h¡Ÿ&

{XZ na {XZ CgH$m K_§S> ~‹T>Vm hr Om ahm WmŸ& hdm, Xr o _| hmoZodmbo Bg~Xbmd H$mo XoI ahr WrŸ& CgH$mo XrnH$ H$m K_§S>r ^md ng§X Z Am`mŸ& CgZogmoMm {H$ Xr o H$mo _whmdao Ho$ AW© h¡Ÿ& dh ghr Adga H$s àVrjm H$aZo bJrŸ&

K_§S>r XrnH$nmR>5

Ame` : K_§S> ha MrµO H$mo nVZ H$s Amoa bo OmVm h¡& K_§S> AmZo go ñd`§ H$mì`{ŠVËd Zï> hmo OmVm h¡&

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 31: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

21

EH$ {XZ Xr o H$mo ObmH$a Xohar na aImJ`m WmŸ& XrnH$ K_§S> go BVamVo hþE Mm±X H$sAmoa {ga D±$Mm H$aHo$ XoIZo bJmŸ& V^r hdm H$mhëH$m Pm|H$m bJm Am¡a Xr`m [ga ZrMm H$aHo$~wP J`mŸ& CgHo$ _mWo na YwE± H$s H$mbr aoIm~Z JB©Ÿ&

V^r hdm éH$s Am¡a Xr`o go ~mobr - XrnH$ ^mB©, AmOH$b _¢ XoI ahrWr {H$ Vw_ Hw$N> Á`mXm Ah§H$mar hmo aho WoŸ& AnZr VwbZm gyaO Am¡a Mm±X goH$aZo bJo WoŸ& na XoImo Vmo, a{d-e{e H$m àH$me Am±Yr-Vyµ\$mZ go ^r Zht{_Q> nmVm Am¡a Vw_ _oao EH$ hëHo$ Pm|Ho$ go hr {_Q> JE Am¡a Vwåhmao _mWo naH$b§H$ ^r bJ J`mŸ&

hdm H$s `o ~mV| gwZH$a XrnH$ e{_ªXm hþAm Am¡a ~mobm {H$ AmJo go dhH$^r ^r K_§S> Zht H$aoJmŸ&

****OmZmo :

K_§S>r - Ah§H$mar, amoeZ - àH$me, lrJUoe hmoZm - àma§ hmoZm,àVrjm - B§VµOma, e{_ªXm - b{ÁOV, Xohar - XhbrO, BVamZm - K_§S>H$aZm &

I. H$hmZr go:1. ^JdmZ Ho$ gm_Zo ha amoµO Š`m Obm`m OmVm Wm ?

2. bmoJ {H$gH$s àe§gm H$aVo Wo ?

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 32: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

22

3. Xr`m AnZr VwbZm {H$ggo H$aZo bJm Wm ?

4. ha g_mamoh Ho$ Ama§^ _| Š`m H$aVo h¢ ?

5. Xrnm| H$m Ë`mohma {H$go H$hVo h¢ ?

6. Xr`o H$mo {H$gZo g~H$ {gIm`m ?

7. Bg H$hmZr go h_| Š`m grI {_bVr h¡ ?

II. ZrMo Xr JB© dñVwE± amoeZr XoZodmbr h¢Ÿ& BZHo$ Zm_ {bImo:

III. {bImo :

Xrnm| H$m Ë`mohma Xrnmdbr

a§Jm| H$m Ë`mohma

^mB©-~hZ H$m Ë`mohma

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 33: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

23

IV. ~VmAmo, BÝh| Am¡a Š`m H$hVo h¢ ?

Xr`mXrn

K_§S>Ah§H$ma

gyaO

Mm±X

V. ~mobmo :Xrnmdbr Ë`mohma H¡$go _Zm`m OmVm h¡ ?

VI. Xrnmdbr Ë`mohma Ho$ ~mao _| {MÌm| H$m g§J«h H$amo&

VII.AmnH$mo H$m¡Z-gm Ë`mohma A{YH$ ng§X h¡? {MÌ g{hV nm±M dmŠ`{bImo…

1.

2.

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 34: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

24

3.4.

5.

nmR> go AmJo-

Mma {d{^Þ AmH$ma Ho$ Xrnmo§ H$m {MÌ ~ZmAmo:

1. 2.

3. 4.

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 35: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

25

nmR>6

ñdV§ÌVm {Xdg

Ame` : ñdV§ÌVm {Xdg Ho$ Am`moOZ H$s _hÎmm H$m n[aM` {_bVm h¡ &

ha amoµO H$s Vah AmO ^r gw~h {dÚmb` _| àmW©Zm hþB©Ÿ& CgHo$ µ\$m¡aZ~mX àYmZmMm ©Or Zo nyN>m :

""~ÀMmo ! `h AJñV H$m _hrZm h¡Ÿ& Bg _hrZo _| _Zm`m OmZodmbmamï´>r` Ë`mohma H$m¡Z-gm h¡? `mX h¡ Z ?g^r N>mÌ : Or hm±Ÿ& h_| `mX h¡Ÿ& ñdV§ÌVm {XdgŸ&

àYmZmMm`© : ñdV§ÌVm {Xdg H$m Š`m AW© h¡ ?

Jmonr : h_mam Xoe Cg {XZ ñdV§Ì hþAmŸ&

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 36: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

26

_mohZ : BgH$m Š`m _Vb~ h¡, ga ?

àYmZmMm`© : Cg {XZ h_mam Xoe g{X`m| H$s Jwbm_r Ho$ ~mX ñdV§Ì hþAm WmŸ&dh {XZ Wm 15 AJñV 1947Ÿ& Bgr{bE h_ 15 AJñV H$moà{Vdf© ñdV§ÌVm {Xdg Ho$ ê$n _| ~‹S>>r Yy_Ym_ go _ZmVo h¢Ÿ&

Am_ra : Or ga ! h_ ^r ñdmV§Í`moËgd Yy_Ym_ go _Zm`|JoŸ&g^r : (C_§J go) Or hm± ga !àYmZmMm`© : CgHo$ {bE Š`m-Š`m V¡ m[a`m± H$aZr h¢ ?Xr{nH$m : ga, h_ AnZr ñHy$b H$mo gOm |Jo, g±dma|JoŸ& Am°§JZ H$mo gmµ\$-

gwWam H$a|Jo Am¡a a§J{~a§Jo H$mJµOm| go ~§XZdma ~ZmH$a gOm |JoŸ&hare : ÜdO ñV§^ H$mo ^r gOm`|JoŸ& {à`m§H$m gw§Xa a§Jmobr aMoJrŸ&

15 AJñV H$m {XZ Am`mŸ& g^r ~ÀMo gdoao hr CR>H$a ñZmZ H$aHo$y{Z\$m_© nhZH$a ñHy$b Am oŸ& g^r AÜ`mnH$ r Am oŸ& àYmZmMm © n§Mm`V

AÜ`j Ho$ gmW nYmaoŸ&ÜdOñV§^ Ho$ gm_Zo emar[aH$ {ejm Ho$ AÜ`mnH$ lr ndma Or H$s

gyMZm Ho$ AZwgma g^r ~ÀMo H$Vma| ~ZmH$a I‹S>>o ahoŸ&n§Mm`V Ho$ AÜ`j Or Zo ÜdOmamohU {H$`mŸ& EH$ gmW g~Zo P§S>m d§XZ

{H$`m Am¡a amï´>JmZ Jm`mŸ& {Va§Jm gw~h H$s hdm _| emZ go bhamZo bJmŸ&n§Mm`V Ho$ AÜ`j Or Zo ñdV§ÌVm H$m _hËd ~Vm`mŸ& H$hm {H$ h_|

g§H$ën H$aZm h¡ {H$ h_ AnZr AmµOmXr na Am°§M Z AmZo X|JoŸ&^mfU H$s g_m{á Ho$ ~mX AÜ`j Or Zo VrZ ~ma "O` qhX' H$m Zmam

bJm`m Am¡a ~ÀMm| Zo Xwham`mŸ& Cggo Mmam| {XemE± Jy§°Om`_mZ hmo J`r§Ÿ&""ñdV§ÌVm H$mo ~Mm`o aIZm h_mam H$V©ì` h¡Ÿ&''

****

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 37: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

27

g_Pmo :µ\$m¡aZ - Vwa§V, gXr - gm¡ df©, Jwbm_r - namYrZVm, XmgËd;

nYmao - Am o, g§H$ën - H$moB© H$m_ H$aZo H$m nŠH$m B>amXm, Am§°M Z AmZo XoZm- Hw$N> hm{Z Z hmoZo XoZm, Jy§°Om`_mZ - à{VÜd{ZV>&

Aä`mgI. EH$ dmŠ` _| CÎma {bImo :

1) àYmZmMm ©Or Zo ~ÀMm| go Š`m nyN>m ?

2) AJñV Ho$ _hrZo _| H$m¡Z-gm amï´>r` Ë`mohma _Zm`m OmVm h¡?

3) {à`m§H$m Š`m H$aoJr ?

4) ~ÀMo ÜdOñV§^ Ho$ gm_Zo {H$g Vah I‹S>>o aho ?

5) ÜdOmamohU {H$gZo {H$`m ?

II. BÝh| gñda n‹T>mo :ñdV§ÌVm, µ\$m¡aZ, àYmZmMm ©, amï´>r` Ë`mohma, Yy_-Ym_, ~§XZdma,ÜdOñV§^, AmµOmXr, g§H$ën, Jy§°Om`_mZ

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 38: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

28

III. n‹T>H$a A§Va g_Pmo :

EH$ (EH$dMZ) AZoH$ (~hþdMZ)

~ÀMm ~ÀMo

_hrZm _hrZo

H$Vma H$Vma|

{Xem {XemE±

IV. aoIm§{H$V eãXm| H$m {dbmo_ eãX {bImo:

1) AmO ^r gw~h àmW©Zm hþB©&

2) Or hm±& h_| `mX h¡&

3) Am±JZ H$mo gm\$ H$a|Jo&

4) ÜdOñV§^ Ho$ gm_Zo a§Jmobr aMoJr &

5) h_ AnZr AmµOmXr na Am±M Z AmZo X|Jo&

V. [aŠV ñWmZ ^amo:

1) ha H$s Vah {dX²`mb` _| àmW©Zm hþB© &

2) h_mam Xoe g{X`m| H$s Ho$ ~mX ñdV§Ì hþAm&

3) à{Vdf© ñdV§ÌVm {Xdg ~‹S>r go _ZmVo h¢&

4) h_ AnZr ñHy$b H$mo gOm`|Jo, &

5) Ho$ AÜ`j Or Zo ñdV§ÌVm H$m _hËd ~Vm`m&

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 39: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

29

VI. "ñdV§ÌVm {Xdg' h_mam amï´>r` Ë`mohma h¡& AÝ` amï´>r` Ë`mohmam| H$sgyMr ~ZmAmo, CZH$mo _ZmZo Ho$ {XZm§H$ {bImo:

amï´>r` Ë`mohma {XZ1. ñdV§ÌVm {Xdg 15 AJñV2.3.4.

5.

nmR> go AmJo -

eãX Iob :

a§ Jm

b

ê$

V

hmo

1 2 3

4

7

5

6

©

KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 40: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

30

D$na go ZrMo

2. ÜdOñV§ Ho$ gm_Zo {à`m§H$m Zo gOm`m3. VmH$V4. Adí`6. dµOZ7. eara

~m`o§ go Xm`|

1. h_mam amï´>ÜdO

4. nmZr

5. a§Jm| H$m Ë`mohma

6. h_mam Xoe

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 41: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

31

nmR>7

Hw$g§J{V go ~M|- lr{Zdmg Ho$. n§Mm[a`m

Ame` : Xþ>ï>m| H$s Hw$g§J{V go Xÿa ahZo H$s grI {_bVr h¡&

nwamZo µO_mZo H$s ~mV h¡Ÿ& EH$ amÁ` _| EH$ amOm WmŸ& {H$gr H$maU godh AÝ` Jm±d OmZm MmhVm WmŸ& EH$ {XZ dh AnZo YZwf-~mU g{hV n¡Xbhr Mb n‹S>mŸ& MbVo-MbVo amOm WH$ J`mŸ& AV… dh amñVo _| hr EH${demb no‹S> Ho$ ZrMo ~¡R> J`mŸ& amOm AnZo YZwf-~mU ~Jb _| aIH$a AnZmCÎmar` Amo‹T>>H$a gmo J`mŸ& Wmo‹S>r hr Xoa _| Cgo Jhar ZtX Am J`rŸ&

Cgr no‹S> H$s S>mbr na EH$ H$m¡Am ~¡R>m hþAm WmŸ& CgZo ZrMo gmo`o amOmna ~rQ> H$a XrŸ& ~rQ> go amOm H$m CÎmar` J§Xm hmo J`m & amOm Iam©Q>o bo ahmWmŸ& Cgo nVm Zht Mbm {H$ CgH$m CÎmar` H¡$go Iam~ hmo J`m h¡Ÿ&

Hw$N> g_` Ho$ níMmV²> H$m¡Am dhm± go C‹S> H$a Mbm J`m Am¡a Wmo‹S>r - Xoa_| EH$ h§g C‹S>Vm hþAm Am`mŸ& h§g Cgr S>mbr na Am¡a Cgr OJh na ~¡R>m,

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 42: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

32

Ohm± nhbo dhm± H$m¡Am ~¡R>m hþAmWmŸ& amOm H$s ZtX Iwbr Vmo CR>Vohr CgZo AnZm CÎmar` XoImŸ& amOmñd^md go ~‹S>m H«$mooYr WmŸ& CgH$sZµOa D$nadmbr S>mbr na JB©, Ohm±h§g ~¡R>m hþAm WmŸ& amOm Zo g_Pm{H$ `h g~ Bgr h§g H$s AmoN>rhaH$V h¡Ÿ& BgrZo _oam CÎmar` J§Xm{H$`m h¡Ÿ&

H«$moYr amOm Zo Amd XoIm Z Vmd,D$na ~¡R>o h§g na ~mU Mbm H$a CgoKm`b H$a {X`mŸ& h§g ~oMmam Km`bhmoH$a ZrMo {Ja n‹S>m Am¡a V‹S>nZo bJmŸ&dh V‹S>nVo hþE amOm go H$hZo bJm - ""ho amOZ²> ! _¢Zo Eogm H$m¡Z-gm AnamY {H$ m,{Oggo Vw_ Zo _wPo AnZo VrIo ~mUm| H$m {ZemZm ~Zm`m h¡? _¡§ Vmo {Z_©b Ob _|ahZodmbm njr hÿ±Ÿ& B©ída H$s H¡$gr brbm ! {g\©$ EH$ ~ma H$m¡E O¡go Xwï> njr H$s OJhna ~¡R>Zo _mÌ go hr ì`W© _| _oao àmU Om aho h¢, Vmo {\$a Xwï>m| H$m ghdmg H$aZodmbm|H$m Š`m hmb hmoVm hmoJm ?''

h§g Zo àmU N>mo‹S>Zo go nyd© H$hm - "amOZ²! Xwï>m| H$s g§J{V Zht H$aZmŠ`m|{H$ CZH$s g§J{V H$m \$b r Eogm hr hmoVm h¡Ÿ&' amOm H$mo AnZo AnamYH$m ~moY hmo J`m>&

****g_Pmo:

AÝ` - AbJ (Xygam), {demb - ~‹S>m, ~Jb _| - ~mOy _|, CÎmar`- H$n‹S>>o Ho$ D$na Amo‹T>Zodmbm H$n‹S>m, ~rQ> - n{j`m| H$m _b, Iam©Q>o -ZtX _| ZmH$ m _w±h go AmZodmbr AmdmO, níMmV²> - ~mX _|, AmoN>r -Iam~ (VwÀN>), {Z_©b - n{dÌ, brbm - Iob, ì`W© - \$mbVy, ~oH$ma;ghdmg - g§J{V, \$b - n[aUm_, ~moY - kmZŸ&

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 43: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

33

Aä`mgI. Ü`mZ _| aho :

qhXr _| Hw$N> eãX {ZË` ~hþdMZ hmoVo h¢ mZo h_oem ~hþdMZ ê$n _| hrà`wŠV hmoVo h¢, O¡go - àmU, Ho$e, ~mb, Xe©Z, hñVmja Am{XŸ&

II. _m¡{IH$ - nhbo, {bImo - ~mX _| :1) amOm H$hm± OmZm MmhVm Wm ?

2) no‹S> H$s S>mbr na Š`m Wm ?

3) amOm H$m ñd^md H¡$gm Wm ?

4) amOm H$mo AnZr JbVr H$m ~moY H¡$go hþAm?

III. Imbr OJh ^amo :

1) MbVo - MbVo amOm J`mŸ&

2) amOm bo ahm WmŸ&

3) amOm go ~‹S>m H«$moYr WmŸ&

4) H$s H¡$gr brbm!

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 44: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

34

IV. {b{IV :

1) amOm H$hm± Am¡a Š`m| ~¡R> J`m ?

2) amOm H$m CÎmar` J§Xm Š`m| hþAm ?

3) amOm Zo h§g na ~mU Š`m| Mbm`m ?

4) Xwï> H$s g§J{V H$m Š`m n[aUm_ hþAm ?

V. BZ _| go ~o_ob eãX Ty>±T>mo Am¡a {bImo :O¡go - amOm, _hmamOm, MH«$dVr©, {^ImarŸ {^Imar

1) Am_, Ho$bm, A§Jya, no‹S>mŸ

2) Jm`, ~¡b, _moa, ^¢gŸ

3) D±$Q>, H$m¡Am, hmWr, Hw$ÎmmŸ

4) EH$, gm¡, hmW, VrZŸ

VI. ""a'' Ho$ VrZ ê$n hmoVo h¢ :

1) O¡go - Iam©Q>o, {g\©$, ì`W©, AWm©V²>Ÿ

2) O¡go - H«$moY, ào_, MH«$, àmUŸ

3) O¡go - amï´>, S´>m_m, Q´>H$, Q´>§H$Ÿ

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 45: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

35

VII. ghr dV©Zr {bImo:1) {Z_b 2) XeZ 3) nmUr 4) H$moY 5) S>_

VIII. BZH$m {MÌ ~ZmAmo Am¡a a§J ^amo:

1) H$m¡Am

2) _moa

3) h§g

4) _wJm©

5) ~ÎmI

nmR> go AmJo -* Eogr hr Am¡a H$hm{Z`m± Ty>§‹°T>mo Am¡a n‹T>moŸ&* H$jm _| "Hw$g§J{V H$m \$b' H$hmZr gwZmAmoŸ&

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 46: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

36

nmR>8

grImo

Ame` : ha dñVw go grI àmá H$aZm, OrdZ H$mo gw§Xa ~ZmZo H$s àW_gr‹T>>r h¡&

\y$bm| go {ZV h±gZm grImo,^m¡am| go {ZV JmZm&

Vé H$s PwH$s S>m{b`m| go,{ZV grImo ere PwH$mZm&grI hdm Ho$ Pm|H$m| go bmo,H$mo_b ^md ~hmZm&XÿY Am¡a nmZr go grImo,{_bZm Am¡a {_bmZm&

gyaO H$s {H$aUm| go grImo,OJZm Am¡a OJmZm&bVm Am¡a no‹S>m| go grImo,g~ H$mo Jbo bJmZm&Am¡a YwE± go grImo haX_,D$±MmB© na M‹T>Zm&

****

- lrZmW qgh

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 47: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

37

H${dVm-gmaàñVwV H${dVm _| H${d Zo g§Ho$V {H$`m h¡ {H$ Bg g§gma Ho$ àË`oH$ dñVw goAdí` Hw$N>-Z-Hw$N> grIZo H$mo {_bVm h¡& \y$bm| go, ^m¡am| go, Vé H$sS>m{b`m| go, hdm Ho$ Pm|H$m| go, XÿY Am¡a nmZr go gyaO H$s {H$aUm| go VWmYwE± Am{X go _Zwî` H$mo g§gma _| H¡$gm ì`dhma H$aZm Mm{hE `h grI{_bVr h¡&

OmZmo :{ZV> - h_oem, gXm; Vé$-noS>, d¥j; H$mo_b md - _¥Xþ md, _Ywa md;

bVm-~ob, OJZm-OmJ¥V hmoZm, gMoV ; Jbo bJmZm-ß`ma H$aZm, ere -{ga, ere PwH$mZm - {dZ_« ahZm&

Aä`mgI. ~VmAmo…

1) bVm Am¡a no‹S>m| go Š`m grI {_bVr h¡?2) ere PwH$mZm h_ {H$ggo grI gH$Vo h¢?3) XÿY Am¡a nmZr go Š`m grI {_bVr h¡?4) YwE± go h_| H$m¡Z-gr grI {_bVr h¡?5) gyaO H$s {H$aU| h_| Š`m {gImVr h¢?

II. CXmhaU Ho$ AZwgma {bImo:O¡go : grIZm - {gImZm

1) PwH$Zm -2) ~hZm -

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 48: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

38

3) {_bZm -

4) OJZm -

5) M‹T>Zm -

III. dmŠ`m| _| à`moJ H$amo:

1) ere PwH$mZm :

&

2) H$mo_b ^md :

&

3) Jbo bJmZm :

&

IV. Ka _| h_ g~Ho$ gmW {_bH$a ahVo h¢& A~ Vw_ ~VmAmo {H$ Ka _|BZgo Š`m grIVo hmo:

1) {nVmOr go

2) _mVmOr go

3) ~‹S>o mB© go

4) N>moQ>r ~hZ go

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 49: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

39

V. [aŠV ñWmZ ^amo :

1) \y$bm| go {ZV grImo&

2) hdm Ho$ Pm|H$m| go ~hmZm&

3) {_bZm Am¡a {_bmZm XÿY Am¡a go grImo&

4) YwE± go grImo na M‹T>Zm&

5) gyaO H$s {H$aUm| go Am¡a OJmZm grImo&

6) ^m¡am| go grImo {ZV &

VI. {MÌ ~ZmAmo:

1) ^m¢am

2) \y$b

3) no‹S>

4) gy m}X`

H${dVm go AmJo-

* Eogr hr EH$ AÝ` H${dVm H$jm _| gwZmAmo Am¡a gm{W`m| H$mo AW© g_PmAmo&

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 50: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

40

nmR9> H$am_mVr EoZH$

Ame` : n‹T>mB© Ho$ à{V àoaUm OJmZm& n‹T>mB© Ho$ {~Zm _Zwî` H$mo b{ÁOV hmoZmn‹S>>Vm h¡ Bg Amoa g§Ho$V {_bVm h¡&

hmoar EH$ AZn‹T> J§°dma Wm, AWm©V²> dh{bIZm-n‹T>Zm Zht OmZVm WmŸ& d¡go CgHo$ _m±-~mn Zo Cgo ñHy$b _| ^oOm Wm na hmoar H$mogrIZo H$s {~ëHw$b r BÀN>m Zht WrŸ& Bg{bEdh H$moam hr ah J`mŸ&

EH$ {XZ hmoar Zo S>m{H$`o H$mo XoIm Omo IVHo$ nVo H$mo n‹T>Zo go nhbo AnZr Oo~ go EoZH${ZH$mbr Am¡a nhZrŸ& ~mX _| ^r CgZo ~hþVgmao bmoJm| H$mo Eogm H$aVo XoImŸ& ñHy$b Ho$ _mñQ>aOr, Jm§°d Ho$ gan§M, Am¡a n§gmar g~ Ho$ g~EoZH$ nhZVo Am¡a {H$Vm~ `m AI~ma n‹T>>VoŸ&

""dmh ! H¡$gr H$am_mV h¡ !'' hmoar ZogmoMm ""EoZH$ BÝh| Omo Mmho n‹T>Zo Ho$ {bE g_W©~Zm XoVr h¡!'' Cgr nb hmoar Zo V` {H$`m {H$ AJbr ~ma O~ dh ehaOm oJm Vmo EoZH$ µOê$a IarXoJmŸ&

""_¢ ^r n‹T>> gHy±$Jm'' ~‹S>>r Iwer go hmoar Zo AnZo Amn go H$hmŸ& Hw$N>{XZ ~mX Hw$N> ~aVZ IarXZo hmoar eha J`mŸ& dhm± nmg hr CgZo EH$ Mí_oH$s XyH$mZ XoIrŸ& hmoar XyH$mZ Ho$ A§Xa J`mŸ&

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 51: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

41

""n‹T>Zo Ho$ {bE H$moB© AÀN>m gm Mí_m{XImZm'', hmoar Zo emZ go XyH$mZXma go H$hmŸ&XyH$mZXma Zo hmoar H$mo H$B© EoZH$ {XIm o Am¡an‹T>Zo Ho$ {bE EH$ nwñVH$ ^r XrŸ& ~hþV à`ËZH$aZo na r hmoar EH$ Aja VH$ Zht n‹T>> gH$mŸ&

""`o g^r EoZH$ ~oH$ma h¢Ÿ&'' nhZo hþEEoZH$ H$mo Q>o~b na nQ>H$Vo hþE hmoar{Mëbm`mŸ& _¢ Hw$N> ^r Zht n‹T> nm ahm hÿ±Ÿ&

XyH$mZXma Zo Ame§H$m go hmoar H$s AmoaXoImŸ& CgZo XoIm {H$ hmoar Zo nwñVH$ H$mo CëQ>m nH$‹S>m h¡Ÿ&

""em`X Vw_ n‹T>Zm Zht OmZVo'' CgZo Yrao go H$hmŸ& ""{~ëHw$bŸ& _¢Zht OmZVmŸ& Bgr{bE Vmo _¢ EoZH$ MmhVm hÿ±Ÿ Vm{H$ Xygam| H$s Vah, {OÝh|Mí_m bJm o _¢Zo n‹T>Vo XoIm h¡, _¢ r n‹T>> gHy±$&''Ÿ hmoar Zo {ZarhVm go H$hmŸ&

AnZr h§°gr H$mo X~mVo XyH$mZXma ~mobm ""Vw_ Vmo {~ëHw$b ^mobo hmoŸ&EoZH$ Vwåh| n‹T>Zo _| ghm`Vm Zht H$aVrŸ& dh Vmo Vwåh| R>rH$ XoIZo _| _XXH$aVr h¡Ÿ& nhbo Vmo Vwåh| n‹T>Zm grIZm hmoJmŸ&'' Am¡a {Zame hþE hmoar H$snrR> Wn-Wnm`rŸ&

****g_Pmo :

H$am_mVr - M_ËH$mar, EoZH$ - Mí_m, J±dma-_yI©, H$moam-Imbr, n§gmar -{H$amZm ~oMZodmbm, emZ- gå_mZ, Ame§H$m-g§Xoh, {ZarhVm-CXmgrZVm,_XX - ghm`Vm&

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 52: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

42

Aä`mgI. ghr Omo‹S>>o ~ZmAmo :

{H$amZm Hw$N> r Zht n‹T>Zm-{bIZm Zht~oMZodmbm grIZm OmZZodmbm

EoZH$ J§°dma H$moam

XohmVr Mí_m n§gmar AZn‹T>>

II. ~VmAmo - {bImo :1. hmoar H¡$gm AmX_r Wm ?

2. n‹T>>Zoo go nhbo CgZo {H$Z-{H$Z H$mo EoZH$ nhZVo XoIm?

3. hmoar Š`m g_P ~¡R>m ?

4. CgZo Š`m H$aZo H$m {Zü` {H$`m ?

5. dh eha Š`m| J`m ?

6. CgZo dhm± H$m¡Z-gr XyH$mZ XoIr ?

7. XyH$mZXma go CgZo Š`m {XImZo H$mo H$hm ?

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 53: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

43

8. "" o g~ EoZH$ ~oH$ma h¢'' - hmoar Zo Eogm Š`m| H$hm ?

9. XyH$mZXma Zo H¡$go g_Pm {H$ hmoar AZn‹T>> h¡ ?

10. hmoar H$mo CgZo Š`m g_Pm`m ?

III. OmZmo :""EoZH$ n‹T>>Zo Ho$ {bE g_W© ~ZmVr h¡Ÿ&'' h hmoar H$s JbV\$h_r WrŸ&

BZ_| JbV\$h_r h¡-(✓) `m (×) {Mh²Z bJmAmo :n‹T>mB© {H$E {~Zm _¢ narjm nmg H$a gH$Vm hÿ±Ÿ& ( )AÞ _| Z_H$ Á`mXm hmo Vmo Im`m Zht OmVm Ÿ& ( )AmO h_ {g\©$ {XZ Ho$ COmbo _| hr {H«$Ho$Q> Iob gH$Vo h¢Ÿ& ( )

IV. A§Va g_Pmo Am¡a {bImo:EH$ AZoH$

(EH$dMZ) (~hþdMZ)O¡go : IV IV|

1. Oo~2. {H$Vm~3. AI~ma4. XÿH$mZ5. nwñVH$

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 54: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

44

V. {dbmo_ AW©dmbo eãX MwZH$a {bImo :(Jm±d, H$_, ~oMZm, grYm, Ag_W©, JbV, XþI)1. ~hþV x

2. g_W© x

3. eha x

4. Iwer x

5. IarXZm x

6. CëQ>m x

5. R>rH$ x

VI. dmŠ` nyU© H$amo:1. hmoar EH$ AZn‹T> Wm&2. EH$ {XZ hmoar Zo H$mo XoIm&3. g~Ho$ g~ nhZVo Am¡a {H$Vm~ n‹T>Vo&4. o g^r EoZH$ h¢&5. XyyH$mZXma Zo go hmoar H$s Amoa XoIm&

nmR> go AmJo -~yPmo Am¡a ~Šgo _| CgH$m {MÌ ~ZmAmo :"M‹T>>o ZmH$ na nH$‹S>o H$mZ', ~mobmo ~mobmo Š`m h¡ Zm_ ?

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 55: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

45

nmR>10

X`mdmZ {gÕmW©

Ame` : qhgm Ho$ ~Xbo Aqhgm H$mo loð> {gÕ H$aZm& _mZdr` JwUm| H$s ñWmnZmH$aZm&

(g§Ü`m H$m g_`, amOHw$_ma {gÕmW© amO_hb Ho$ gm_Zo ~JrMo _| Q>hb ahm h¡Ÿ&AMmZH$ CgHo$ gm_Zo EH$ h§g njr Km`b hmoH$a Am {JaVm h¡Ÿ& {gÕmW© Cgo CR>mboVm h¡Ÿ&)

{gÕmW© - Amoh ! Bg njr H$mo {H$gr Zo _mam h¡; IyZ ~h ahm h¡Ÿ& _¢ BgH$sajm H$ê±$JmŸ&

(njr H$mo boH$a CgH$m Kmd YmoVm h¡Ÿ& Cgo nmZr {nbmVm h¡Ÿ& BVZo _| CgH$m MMoam^mB© XodXÎm dhm± AmVm h¡Ÿ& dh Jwñgo _| h¡Ÿ& hmW _| Vra-H$_mZ h¢Ÿ&)

XodXÎm - (amOHw$_ma go) Amoh ! _oam {eH$ma Vwåhmao nmg h¡Ÿ& _¢ {H$VZr Xoago Ty>§°‹T>> ahm hÿ±Ÿ&

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 56: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

46

{gÕmW© - XodXÎm ! Š`m Vw_Zo Bgo _mam h¡?

XodXÎm - hm±! _¢ Zo hr Bgo Vra go _ma {Jam`m h¡Ÿ&

{gÕmW© - ^mB©, Vw_Zo AÀN>m Zht {H$`mŸ& {ZanamY Ord H$mo _maZm Y_©ZhtŸ& g~ Ordm| na X`m H$aZm _Zwî` Y_© h¡Ÿ&

XodXÎm - XoImo mB©, _¢ X`m-Y_© Am{X Zht gmoMVmŸ& h njr _oam {eH$mah¡Ÿ& Bgo _wPo Xo XmoŸ& (XodXÎm h§g H$mo N>rZ boZo hmW ~‹T>mVm h¡Ÿ& h§g `go H$m§°nVo hþE amOHw$_ma H$s JmoX _| Xw~H$ OmVm h¡Ÿ&)

{gÕmW© - (h§g Ho$ eara na ß`ma go hmW \o$aVo hþE) XoImo XodXÎm ! VwåhmamH$hZm R>rH$ h¡Ÿ& Vw_Zo Bg h§g H$mo _mam h¡Ÿ& bo{H$Z _¢ Zo VmoBgH$s OmZ ~Mm`r h¡Ÿ& Bg{bE `h h§g _oam h¡Ÿ&

XodXÎm - (H«$moY àH$Q> H$aVo hþE) Zht, `h _oam hr h¡Ÿ& _¢ Bgo boH$a hrahÿ±JmŸ& (h§g H$mo boZo AmJo ~‹T>Vm h¡Ÿ& {gÕmW© nrN>o hQ>Vm h¡Ÿ&)

{gÕmW© - _¢ Bgo Vwåho§ Zht Xy±JmŸ&

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 57: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

47

XodXÎm - V~ _¢ _hmamO go {eH$m`V H$ê±$JmŸ&

{gÕmW© - R>rH$ h¡ Mbmo, CÝht go nyN>Vo h¢ {H$ h§g na {H$gH$m hH$ h¡Ÿ& (BVZo_| _hmamO Am¡a _§Ìr ~mV| H$aVo hþE dhm± AmVo h¢Ÿ& ~ÀMm| H$mo XoIH$anyN>Vo h¢Ÿ&)

_hmamO - Š`m ~mV h¡ ~ÀMmo ? `hm± Š`m H$a aho hmo ?

_§Ìr - _hmamO, bJVm h¡ {H$ XmoZm| _| H$moB© PJ‹S>m Mb ahm h¡Ÿ&

_hmamO - Š`m| XodXÎm ? PJ‹S>o H$m Š`m H$maU h¡ ?

{gÕmW© - PJ‹S>m Zht h¡, _hmamO ..............

_hmamO - XodXÎm, Vw_ ~mobmo Š`m ~mV h¡ ?XodXÎm - _hmamO, amOHw$_ma _oam {eH$ma Zht Xo aho h¢Ÿ& _¢Zo CgH$mo Vra

go _ma {Jam`m h¡Ÿ&_hmamO - {gÕmW©, Š`m `h gM h¡ ?{gÕmW© - hm± _hmamO, `h h§g Km`b hmoH$a V‹S>n ahm WmŸ& _¢Zo CR>mH$a

BgH$m Kmd Ymo m Am¡a nmZr {nbm`mŸ& A~ h§g _oam h¡Ÿ& Š`m|{H$_¢Zo BgH$s OmZ ~Mm`r h¡Ÿ&

_hmamO - amOHw$_ma, Š`m Vw_ _mZVo hmo {H$ XodXÎm Zo h§g H$m {eH$ma {H$`mh¡?

{gÕmW© - Or hm±, _mZVm hÿ±Ÿ&_hmamO - V~ Vmo `h {eH$ma XodXÎm H$mo {_bZm Mm{hEŸ&_§Ìr - Zht _hmamO ! Bg ~mV H$m {ZU©` ñd`§ h§g hr H$aoJmŸ&_hmamO - dh H¡$go?

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 58: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

48

_§Ìr - Eogo ! ({gÕmW© Ho$ hmW go h§g H$mo AnZo hmW _| boH$a) XoImo, _¢ BgoZrMo N>mo‹S>Vm hÿ±Ÿ& Vw_ XmoZm| Cgo ~wbmAmoŸ& {OgHo$ nmg AmEJm,h§g CgH$m hmoJmŸ&(XmoZm| Hw$_ma _mZVo h¢Ÿ&)

_hmamO - XodXÎm, OmAmo, Vw_ h§g H$mo ~wbmAmo, AJa dh Vwåhmar Vaµ\$Am`m Vmo h§g µOê$a Vwåhmam hmoJmŸ&

(`h gwZH$a XodXÎm hmW ~‹T>mVm h¡Ÿ& bo{H$Z h§g S>aH$a nrN>o hQ>Vo-hQ>VoEH$X_ {gÕmW© H$s Va\$ VoµOr go$ MbZo bJVm h¡Ÿ& Cgr g_` {gÕmW©hmW ~‹T>mVm h¡Ÿ& h§g H$mo AnZr JmoX _| boVm h¡Ÿ&)

_§Ìr - PJ‹S>m gwbP J`m & h§g H$mo XodXÎm Zo _mam WmŸ& bo{H$Z {gÕmW©Zo ~Mm`m WmŸ& Bg{bE h§g CgHo$ nmg J`mŸ&

_hmamO - gM h¡Ÿ& _maZodmbo go ~MmZodmbm ~‹S>m hmoVm h¡Ÿ&(_hmamO Am¡a _§Ìr amO_hb H$s Amoa MbVo h¢Ÿ& XodXÎm Jwñgo _| AmH$a~JrMo go ~mha {ZH$bVm h¡, {gÕmW© h§g H$s nrR> na hmW \o$aVoo hþE~JrMo _| Q>hbZo bJVm h¡Ÿ&)

****OmZmo :V‹S>nZm - AË §V Xw…Ir hmoZm, ~mU - Vra, ea; Jwñgm - H«$moY, PJ‹S>m -b‹S>mB©, Y_© - H$V©ì`, ~JrMm - N>moQ>m ~mJ &

Aä`mgI. EH$ go Á`mXm - n‹T>>mo Am¡a {bImo :

~ÀMm - ~ÀMoPJ‹S>>m - PJ‹S>o

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 59: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

49

~mV - ~mV|

VmoVm - VmoVo

Hw$Îmm - Hw$Îmo

II. Imbr OJh _| Š`m AmEJm ?(h§g, X`m H$aZm, _maZm, ~MmZodmbm)

1) g~ Ordm| na _Zwî` Y_© h¡Ÿ&

2) _maZodmbo go ~‹S>m hmoVm h¡Ÿ&

3) {ZanamY Ord H$mo Y_© ZhtŸ&

4) A~ _oam h¡Ÿ&

III. gmoMmo Am¡a {bImo :

1) {gÕmW© H$m¡Z Wm ?

2) XodXÎm H$m¡Z Wm?

3) {gÕmW© Zo {H$g H$mo nmZr {nbm`m?

4) Jwñgo _| H$m¡Z Wm ?

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 60: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

50

5) {H$gZo h§g H$s OmZ ~Mm`r?

6) {eH$m`V {H$gZo H$s?

7) h§g H$mo {H$gZo _mam Wm?

8) h§g {H$gHo$ nmg J`m? Š`m|?

IV. n‹T>mo Am¡a {bImo:

O¡go : {JaZm - {JamZm O¡go : WH$Zm - WH$mdQ>1) CR>Zm - ~ZZm -2) ~‹T>Zm - éH$Zm -3) hQ>Zm - {bIZm -4) ~MZm -5) H$aZm -

V. dmŠ`m| H$m H«$_ nhMmZH$a CZH$s H«$_ g§»`m {bImo:1) g§Ü`m H$m g_` h¡&

2) h§g njr {gÕmW© H$s JmoX _| OmVm h¡&

3) XodXÎm H$hVm h¡ {H$ njr na CgH$m hH$ h¡&

4) h§g njr Km`b hmoH$a Am {JaVm h¡&

1

2

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 61: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

51

5) BgH$m {ZU©` ñd`§ h§g njr hr H$aVm h¡&

6) {gX²YmW© CgHo$ Kmd YmoH$a nmZr {nbmVm h¡&

7) XodXÎm h§g njr H$m {eH$mar h¡&

8) _maZodmbo go ~MmZodmbm ~‹S>m hmoVm h¡&

VI. g_Pmo Am¡a {bImo:

O¡go : njr - {M{‹S>`m

1) IyZ - 2) nmZr -3) Jwñgm - 4) Vra -5) H$_mZ - 6) àmUr -7) Va\$ -

VII.dmŠ` _| à«`moJ H$amo:1) amO_hb 2) MMoam mB© 3) {ZanamY4) {eH$m`V 5) ~JrMm

nmR> go AmJo-* amOHw$_ma {gX²YmW© Zo h§g njr H$s ajm H$s& g_Pmo Bgr àH$ma

Vwåhmao Ka Ho$ nmg H$moB© Hw$Îmm Km`b hmo J`m h¡& Vw_ CgH$s ghm`VmH¡$go H$amoJo? VrZ dmŠ` ~VmAmo&

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 62: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

52

nmR>11

Ame` : C{_©bm Ho$ gmhgr JwU H$m n[aM` H$amZm& ~ÀMm| _| C{_©bm O¡go ~ZZoH$s bbH$ n¡Xm H$aZm&

~mJbH$moQ> {Obo Ho$ Amb_Q²>Q>r Jm±d _| ñH$mCQ>-JmB©S> H$m {e{~a bJmhþAm WmŸ& {e{~a _| amÁ` Ho$ H$B© mJm| go AmE N>mÌ - N>mÌmAm| H$mo à{ejU{X`m Om ahm WmŸ&

em_ H$mo gmao ñH$mCQ> d JmB©S> gm§ñH¥${VH$ H$m ©H«$_ Ho$ {bE BH$Q²>R>o hþEŸ&V^r AÜ`m{nH$m EH$ ~m{bH$m H$mo AnZo gmW boH$a AmBªŸ& g~H$s Am±I| Cgna {Q>H$s WtŸ&

AÜ`m{nH$m Zo g~ N>mÌm| H$mo XoIH$a H$hm - "~ÀMmo, `h h¡ C{_©bmŸ&

gmhgr C{_©bm

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 63: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

53

~‹S>r gmhgr, ~hmXwa Am¡a hmo{e`maŸ& BgZo AnZo gmhg go AnZr ghobr H$sOmZ ~MmB©Ÿ&

EH$ JmB©S> Zo CR>H$a nyN>m - Q>rMa Or, CÝhm|Zo `h gmhg H¡$go {H$`m,h_| ^r ~VmBEŸ!

AÜ`m{nH$m Zo H$hm {H$ g~ Bg KQ>Zm Ho$ ~mao _| C{_©bm go hr gwZ|Ÿ&

C{_©bm I‹S>>r hmoH$a H$hZo bJr - "_wPo AmO ^r `mX h¡Ÿ& h_ g~{e{~amWu Cg {XZ N>moQ>r-gr nhm‹S>r na ~‹S>r gmdYmZr go M‹T> aho WoŸ& AMmZH$_oar ghobr g{dVm {\$gbH$a {Ja n‹S>rŸ& nhm‹S>r H$s VbhQ>r _| EH$ Zha ~hahr WrŸ& g{dVm Zha _| Om {JarŸ& Cgo V¡aZm Zhr§ AmVm Wm, D$na go nmZr H$m~hmd VoµO WmŸ& dh Sy>~ ahr Wr Am¡a ghm`Vm Ho$ {bE hmW ~‹T>m ahr WrŸ& g~K~amH$a XoIZo bJoŸ& Cgr jU _¢ ^r {\$gbVo hþE Zha _| Hy$XrŸ&

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 64: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

54

VoµO aµµâVma go ~hVo hþE nmZr _| V¡aZm Am¡a g{dVm H$mo nH$‹‹S>ZmH${R>Z bJ ahm WmŸ& EH$ nb Ho$ {bE Vmo bJm {H$ _¢ IwX Sy>~ ahr hÿ±Ÿ& na_¢Zo gmhg ~Q>moam Am¡a g{dVm H$s Amoa AnZm hmW ~‹T>m`mŸ& g{dVm H$moItMH$a _¢ VQ> na bo AmB©Ÿ& CgZo ~hþV nmZr nr {b`m Wm Am¡a ~ohmoe hmo JB©WrŸ& _¢ ^r WH$H$a Mya hmo JB© WrŸ& V~ VH$ h_mao AÜ`mnH$ Am¡a {_Ì ^rdhm± Am nhþ±MoŸ&

g~go nhbo AÜ`m{nH$m Zo g{dVm H$mo noQ> Ho$ ~b na {bQ>mH$a CgHo$ noQ>_| ^ao nmZr H$mo {ZH$mbmŸ& Wmo‹S>r hr Xoa _| Cgo hmoe Am`mŸ& g~Zo h_ XmoZm|H$mo {e{~a VH$ nhþ±Mm`mŸ&'

C{_©bm Zo O¡go hr h gmar KQ>Zm H$h gwZmB©, Mmam| Amoa go Vm{b`m| H$sAmdmµO Jy±O CR>rŸ&

{\$a AÜ`m{nH$m Zo H$hm - C{_©bm Ho$ Bg gmhg Ho$ {bE Cgo amï´>r`draVm nwañH$ma Ho$ {bE Zm_m§{H$V {H$`m J`mŸ& 26 OZdar Ho$ {XZ {Xëbr _|hmoZodmbo JUV§Ì {Xdg g_mamoh _| Cgo amï´>n{V Ho$ hmWm| h nwañH$ma {_bmŸ&h_mao {bE CgH$m hm± AmZm Jd© H$s ~mV h¡Ÿ& gmam {e{~a A~ Vm{b`m| H$sÜd{Z _| Sy>~ J`m WmŸ&

****g_Pmo :

{e{~amWu - {e{~a _| ahZodmbo, jU - nb, aµµâVma- J{V,~Q>moaZm- BH$Æ>m H$aZm, VbhQ>r - ZrMo&

Aä`mgI. nmR> go Ty>±‹T>mo Am¡a {bImo :

1. ñH$mCQ> Am¡a JmB©S>> H$m {e{~a H$hm± bJm hþAm Wm ?

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 65: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

55

2. AÜ`m{nH$m AnZo gmW {H$go boH$a AmBª ?

3. C{_©bm H$s ghobr H$hm± {Jar ?

4. C{_©bm H¡$gr ~m{bH$m Wr?

5. C{_©bm Zo Cgo H¡$go ~Mm`m ?

6. C{_©bm H$mo H$m¡Z-gm nwañH$ma {_bm ?

II. BZ eãXm| H$s b‹S>r ~ZmAmo :

~m {b H$mH$m J O

O

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 66: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

56

III. 26 OZdar H$mo JUV§Ì {Xdg _Zm`m OmVm h¡Ÿ& h_mao Xoe _| _ZmEOmZodmbo AÝ` amï´>r` Ë`mohmam| Ho$ Zm_ CÝh| _ZmZodmbo {XZm| Ho$gmW Omo‹S>mo :1. ~mb{Xdg 5 {gV§~a2. ñdV§ÌVm {Xdg 14 Zd§~a3. {ejH$ {Xdg 2 AŠVy~a

4. Jm§Yr O §Vr 15 AJñV

IV. ghr eãX MwZH$a {bImo :

1. g{dVm H$mo Xoa _| hmoe Am`mŸ& (Wmo‹S>m/Wmo‹S>r)

2. VoµO aµµâVma _| ~hVo hþE nmZr _| V¡aZm H${R>Z bJ WmŸ&(ahm/ahr)

3. C{_©bm Zo KQ>Zm H$h gwZmB©Ÿ& (gmar/gmam)

V. C{_©bm Ho$ gmhg H$mo XoIH$a bmoJ Cgo gmhgr H$hVo WoŸ& ZrMo {XEJE JwUm|dmbo ì`pŠV`m| H$mo Š`m H$hVo h¢ ?

1. _ohZV -

2. CËgmh -

3. A{^_mZ -

4. K_§S> -

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 67: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

57

VI. {dbmo_ eãX {bImo :O¡go : MVwa x _yI©1. {_Ì x

2. àgÞ x

3. x Xÿa4. x XþO©Z

nmR> go AmJo-Vwåhmao ñHy$b _| H$moB© gm§ñH¥${VH$ H$m`©H«$_ MbVm hmoJm:

gm_y{hH$ Z¥Ë`

JmZm ZmQ>H$$H${dVm dmMZ

EH$nmÌm{^Z`

BZ_| go Vw_ {H$g_| mJ boZm MmhVo hmo? ~VmAmo&Bgr àH$ma Vwåhmar AÝ` à{V^mAm| H$s gyMr ~ZmAmo&

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 68: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

58

nmR>12

`h Xoe h_mam- S>m°. nadrZ ~mZy \$méH$s

Ame` : ~ÀMm| _| Xoe^{ŠV H$s ^mdZm ^aZm& Xoedm{g`m| _| gË` Ho$ _mJ© naMbZo H$s Amg OJmZm&

`h Xoe h_mam eyam| H$m,`h Xoe h_mam dram| H$mŸ&

`ht hþAm h¡, OÝ_ ~mny H$m,`ht hþAm h¡, OÝ_ ^JV H$mŸ&gw§Xa gnZm Wm BZ g~H$m,CÁÁdb hmo {dî` maV H$mŸ&&

Š`m-Š`m {gIm JE do kmZr,yb JE h_ CZH$s ~mZrŸ&

gË` _mJ© go ^Q>H$ JE h_,amJ AmJ _| ~Xb {XE h_Ÿ&&

A~ Vmo ybmo oX-^md H$mo,A~ Vmo N>mo‹S>mo X²>dof-Šboe H$moŸ&Km`b Z H$amo AnZo Xoe H$mo,g_PmAmo Bg {µOX²>Xr _Z H$moŸ&&

H${dVm-gmaH$d{`Ìr H$m H$hZm h¡ {H$ h_mam Xoe dram| H$m Am¡a eyam| H$m h¡Ÿ& ht

~mnyOr Am¡a JVqgh Or H$m OÝ_ hþAm WmŸ& CÝhm|Zo maV Ho$ CÁÁdb^{dî` H$m gnZm XoIm WmŸ&CÝhm|Zo gË` Am¡a ào_ H$m nmR> {gIm`m Wm na§Vw AmO h_ BZH$mo yb ~¡R>o

h¢Ÿ& AnZo _Z H$mo h_ g_Pm | Am¡a Amngr ^mB©-Mmao go AnZo Xoe H$mogwa{jV ~Zm |&

OmZmo :

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 69: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

59

OmZmo :~mny - _hmË_m Jm§YrOr, JV - JV qgh, BÝhm|Zo Xoe Ho$ {bE AnZrOmZ Xr; ~mZr - dmUr, ~mV|; ^Q>H$ JE - (R>rH$) amñVo go Xya J o,amJ - ào_, AmJ - (`hm±) Ûof&

Aä`mgI. H${dVm n>‹T>mo Am¡a {bImo :

1) h_mam Xoe H¡$go bmoJm| H$m h¡ ?

2) h_mao Xoe _| OÝ_o Xmo ì`{ŠV`m| Ho$ Zm_ H${dVm _| {X o J o h¢Ÿ& CZHo$Zm_ {bImoŸ&

3) CZH$m Š`m gnZm Wm ?

4) h_ AmO {H$g amñVo go Q>H$ J`o h¢ ?

5) h_| Š`m ybZm h¡ ? Am¡a Š`m N>mo‹S>Zm h¡ ?

6) h_Zo {H$gH$mo AmJ _| ~Xbm h¡ ?

II. ghr eãX MwZH$a dmŠ` nyU© H$amo:(~hþ, g_¥X²Y, Z{X`m±, H$ÞS>, maV, H$Zm©Q>H$)1) _¢ dmgr h±ÿ&

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 70: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

60

2) _oam amÁ` h¡&

3) _oar àm§Vr` ^mfm h¡&

4) _oam amÁ` ^mfr amÁ` h¡&

5) `hm± AZoH$ ~hVr h¢&

6) h_mam Xoe h¡&

III. BZ n§{ŠV`m| H$m Ame` ñnï> H$amo:

A~ Vmo ybmo oX-^md H$mo,

A~ Vmo N>mo‹S>mo X²dof-Šboe H$mo&

Km`b Z H$amo AnZo Xoe H$mo,

g_PmAmo Bg {µOX²Xr _Z H$mo&&

IV. BZ eãXm| Ho$ g_mZmW©H$ eãX H${dVm _| go T>±y‹T>H$a {bImo:

1) Iy~gyaV -

2) àH$me_mZ -

3) ~mV -

4) gÀMm _mJ© -

5) ào_ -

6) hR>r -

V. Bg H${dVm H$mo H§$R>ñW H$amo&

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 71: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

61

VI. ^maV Xoe _| AZoH$ ^mfmE± ~mobr OmVr h¢& "qh§Xr' h_mar amï´>^mfmh¡& A~ ~VmAmo -

1) H$Zm©Q>H$ H$s àm§Vr` mfm h¡

2) _hmamï´> H$s àm§Vr` ^mfm h¡

3) JwOamV H$s àm§Vr` ^mfm h¡

4) CÎmaàXoe H$s àm§Vr` ^mfm h¡

H${dVm go AmJo-* H$^r Vw_Zo H$moB© gnZm XoIm h¡? AnZo XmoñVm| H$mo dh gnZm gwZmAmo&* Ka _| Vw_Zo {H$gr ~mV Ho$ {bE {µOX²X H$s h¡? H$jm _| ~VmAmo {H$ dh

{µOX²X {H$g{bE Wr? CgHo$ ~Xbo _| Vwåh| Š`m {_bm?

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 72: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

62

nmR>13

gaXma dëb^^mB© nQ>ob

Ame` : ^maV Ho$ _hmZ {d^y{V`m| H$s OmZH$mar XoZm& ~ÀMm| _| g§JR>Z MmVw`© H$m{dH$mg H$aZm&

gaXma dëb^^mB© nQ>ob ^maV Ho$ ""bm¡h nwéf'' Ho$Zm_ go OmZo OmVo h¢Ÿ& CZH$m OÝ_ 31 AŠQy>~a 1875 H$moZ§{X`m‹S> (JwOamV) _| hþAm WmŸ& _¡{Q´>H$ H$s narjm _|CÎmrU© hmoZo Ho$ ~mX CÝhm|Zo dH$mbV H$s narjm nmg H$abrŸ& BgHo$ ~mX JmoYam _| dH$mbV H$m H$m © H$aZo bJoŸ&

H${R>ZmB`m± CÝho§ PwH$m Zht gH$Vr Wt, ` CÝh| S>amZht gH$Vm WmŸ& O~ do ~mbH$ Wo V~ ^r CZ_| `hr {Z^r©H$Vm WrŸ& CZHo$~MnZ H$s EH$ KQ>Zm h¡ - CZH$s H$m±I _| EH$ µµ\$mo‹S>m hþAm WmŸ& EH$ J±dmad¡Ú Zo Xdm ~VmB©-"bmohm J_© H$aHo$ µµ\$mo‹S>o _| ^m|H$ XmoŸ&' ~mbH$ dëb^^mB©PQ> V¡`maŸ& bmohm J_© hþAmŸ& ^m|H$Zodmbo Zo Cgo AnZo hmW _| {b`m, naCgH$m {Xb Bg H$mo_b ~mbH$ H$mo XoIH$a H$m±n J`mŸ& dh {hM{H$MmZo bJmŸ&~mbH$ Pw§Pbm CR>m, ""Š`m XoI ahm h¡ mB©? bmohm R>§S>m hmo ahm h¡Ÿ& bo VwPgoZht ~ZVm, Vmo _¢ ^m|H$ by±Ÿ&'' ^m|H$Zodmbm X§J ah J`mŸ&

gaXma dëb^^mB© nQ>ob ñdV§ÌVm Am§XmobZ _| H$B© ~ma Oob JEŸ& gZ²>1931 _| H$amMr H$m±J«og A{YdoeZ H$s CÝhm|Zo AÜ`jVm H$sŸ& ñdV§ÌVmAm§XmobZ _| CÝhm|Zo ~‹T>-M‹T> H$a mJ {b`mŸ& dëb^^mB© EH$ Hw$eb g§JR>ZH$Îmm©^r WoŸ& AmµOmXr Ho$ ~mX 556 N>moQ>r - N>moQ>r [a`mgVm| H$mo CÝhm|Zo maV Xoe_| em{_b H$adm`mŸ& gZ²> 1947 go gZ²> 1950 VH$ do maV Ho$ Cn àYmZ_§ÌrAm¡a J¥h_§Ìr r ahoŸ& gaXma dëb^^mB© µÁ`mXm ~mobVo Zht WoŸ& do ~mobVo H$_Wo, H$aVo A{YH$ WoŸ& do JaOZo dmbo _oK Zht, ~agZodmbo _oK WoŸ& CZH$s_wI_wÐm go CZH$s Am§V[aH$ e{ŠV H$m nVm MbVm WmŸ&

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 73: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

63

gaXma dëb^^mB© EH$ `moÕm, EH$ g\$b goZmZr Am¡a EH$ {gnhgmbmaWoŸ& 15 {Xg§~a 1950 H$mo CZH$m Xohm§V hmo J`mŸ& _aUmonam§V CÝh| maV-aËZH$s Cnm{Y go gå_m{ZV {H$`m J`mŸ&

****OmZmo :

bm¡h nwéf - bmoho O¡gm nwéf AWm©V²> Ñ‹T> BÀN>m e{ŠVdmbm ì`{ŠV,{Z^uH$Vm - {ZS>aVm, ^`hrZ; H$m±I - ~mhþ_yb Ho$ ZrMo H$m JS²>‹T>m,~Jb ; µ\$mo‹S>m - eara H$m _dmX wŠV Kmd, m|H$Zm - Y§gmZm, {hM{H$MmZm- H$moB© H$m_ H$aZo go nhbo Ame§H$m Ho$ H$maU Hw$N> éH$Zm, Pw§PbmZm - H«w$Õ Ed§ ì`{WV hmoH$a ~mobZm, X§J - AmíM © _| n‹S>m hþAm,hŠH$m - ~ŠH$m; ~agZm - S>m±Q>Zm-S>nQ>Zm, JaOZm - J§ ra Ed§ Vrd«Üd{Z H$aZm, {MëbmZm; {gnhgmbma - goZmn{V, _aUmonam§V - _aZo Ho$~mX&

Aä`mgI. n‹T>mo Am¡a ~mobmo :

dëb^^mB© H$m±I H$m±nZmbm¡h nwéf Pm|H$Zm V‹S>nZm_wI_wÐm ^m|H$Zodmbm Omo{I_[a`mgV Hw$eb à{V{Z{Yì`mHw$b {Z_§ÌU

II. Z_yZo Ho$ AZwgma eãX ~ZmAmo :gwYmagwYmagwYmagwYmagwYma ----- gwYmaH$gwYmaH$gwYmaH$gwYmaH$gwYmaH$

1. àMma - 2. {dMma -3. CÕma - 4. narjm -

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 74: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

64

III. Z_yZo Ho$ AZwgma H$moð>H$ _| go eãX MwZH$a dmŠ` nyam H$amoŸ:Z_yZm :Z_yZm :Z_yZm :Z_yZm :Z_yZm : _mohZ Hw$gu na h¡Ÿ& (~¡R>m)

_mohZ Hw$gu na ~¡R>m h¡Ÿ&(~¡R>m, ~¡R>o, I‹S>o, boQ>o, I‹S>r)

1) A{_V Or {~ñVa na h¢Ÿ&2) ~§Xa N>V na h¡Ÿ&3) _mVmOr H$m°a Ho$ nmg h¢Ÿ&4) Vw_ `hm± Š`m| hmo ?5) Hw$N> ~ÀMo ^r dhm± h¢Ÿ&

IV. àíZm| Ho$ CÎma {bImo :1) gaXma dëb^^mB© nQ>ob {H$g Zm_ go OmZo OmVo h¢ ?

2) J±dma d¡Ú Zo µ\$mo‹S>o Ho$ BbmO Ho$ {bE Š`m Xdm ~VmB© ?

3) gaXma dëb^^mB© nQ>ob Zo dH$mbV H$m H$m`© H$hm± go ewê$ {H$`m ?

4) AmµOmXr Ho$ ~mX dëb^^mB© nQ>ob Zo {H$g nX na H$m`© {H$`m ?

5) {H$VZr [a`mgVm| H$mo CÝhm|Zo ^maV _| em{_b H$adm`m?

6) CÝh| {H$g Cnm{Y go gå_m{ZV {H$`m J`m ?

7) gaXma dëb^^mB© Or H$m OÝ_ H$~ Am¡a H$hm± hþAm ?

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 75: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

65

V. [aŠV ñWmZ ^amo :1) gZ²> 1931 _| H$amMr H$m±J«og A{YdoeZ H$s CÝhm|Zo H$sŸ&2) do ~mobVo H$_ Wo, H$aVo WoŸ&3) gaXma dëb^^mB© EH$ moÕm, EH$ g\$b goZmZr Am¡a EH$ WoŸ&4) bmohm J_© H$aHo$ µµ\$mo‹S>o _| XmoŸ&5) H$mo CZH$m Xohm§V hmo J`mŸ&

VI. ZrMo {bIo eãXm| H$m dmŠ`m| _| à`moJ H$amo :1) narjm Ÿ&2) ~MnZ &3) ñdV§ÌVm Ÿ&4) d¡Ú &5) bmohm Ÿ&6) _oK Ÿ&

VII. aoIm ItMH$a {_bmAmo :1) gaXma dëb^^mB© nQ>ob ~agZm2) JmoYam d¡Ú3) H$m±I dH$mbV4) J±dma bm¡h nwéf5) bmohm µ\$mo‹S>m6) JaOZm J_©

nmR> go AmJo-* AnZo Xoe Ho$ {bE Vw_ Š`m H$aZm MmhmoJo-Mma dmŠ` {bImo&

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 76: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

66

nmR>14 {Ibm¡Zo

Ame` : ñWmZr` H$bm H$m n[aM` H$ZmZm &

A{Zb AnZo {nVmOr Ho$ gmW ~|Jbyégo _¡gyé ~g go Om ahm WmŸ& CgZo {I‹S>>H$sHo$ nmgdmbr grQ> na ~¡R>Zo H$s {µOX H$s,Cgo ~mha Ho$ gmao Ñí` Omo XoIZo Wo !{nVmOr Zo {I‹S>>H$s Ho$ ~mha hmW-{ga ZS>mbZo H$s {hXm`V XoH$a Cgo {I‹S>H$s Ho$nmg ~¡R>Zo {X`mŸ&

~g AmJo ~‹T>rŸ& A{Zb H$mo {~Obr Ho$Iå~o, no‹S>-nm¡Yo Xm¡‹S>>Vo {XI aho WoŸ& ~mha Ho$ Ñí` XoIVo-XoIVo H$~ CgH$s Am±IbJ JB©, Cgo nVm hr Z MbmŸ&

AMmZH$ O~ H$§S>ŠQ>a Zo µOmoa go H$hm- "MÞnQ²>Q>Um _| CVaZodmboCV[aE, ~g `hm± Xg {_ZQ> Ho$ {bE éH$Zodmbr h¡' Vmo A{Zb H$s ZtX IwbJB©Ÿ& dh Am±I| _bVo hþE CR>mŸ& {nVmOr Mm` nrZo Ho$ {bE CVa aho Wo, dh^r CZHo$ gmW CVamŸ&

dhm± H$mR> Ho$ {Ibm¡Zm| H$s H$B© XwH$mZ|Wt {OZ_| H$B© gw §Xa {Ibm¡Zo WoŸ&A{Zb {Ibm¡Zo IarXZo Ho$ {bE _MbCR>mŸ& CgZo {nVmOr go {Ibm¡Zm |H$s _m±J H$sŸ& {nVmOr Zo Cgo ~§Xa Am¡a~¡bJm‹S>>r {XbmB©Ÿ& ~g Ho$ MmbH$ Zo µOmoa

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 77: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

67

go m|ny (hmZ©) ~Om`r Vmo o XmoZm| ~g H$s Amoa bnHo$Ÿ& BZHo$ M‹T>Vo hr ~g{ZH$b n‹S>rŸ&

A~ A{Zb H$m gmam Ü`mZ AnZo {Ibm¡Zm| na WmŸ& CgHo$ _Z _| H$B©gdmb CR> aho WoŸ& CgZo nyN>m- {nVmOr `o gw§Xa {Ibm¡Zo H$m¡Z ~ZmVm h¡ ?

{nVmOr ~mobo - ~oQ>m, `o {Ibm¡Zo Bg MÞnQ²>Q>Um eha _| hr ~ZVo h¢Ÿ&`hm± bJ^J N>… hµOma bmoJ {Ibm¡Zo ~ZmZo H$m hr H$m_ H$aVo h¢Ÿ& H$ar~ T>mB©gm¡ gmb nhbo Q>rny gwëVmZ Zo n{e©©`m Xoe go H$marJam| H$mo ~wbm`m Am¡añWmZr` bmoJm| H$mo `h hþZa {gImZo H$s ì`dñWm H$s WrŸ&

A{Zb - na ~ZmVo H¡$go h¢ ? `h Vmo ~VmBEŸ!{nVmOr _wñHw$amVo hþE ~mobo - Aao ~m~m ! g~ ~VmVm hÿ±Ÿ& `o {Ibm¡¡Zo

M§XZ, ere_, gmJdmZ Am{X bH${‹S>>`m| go ~ZmE OmVo h¢Ÿ& {Ibm¡Zo ~ZmZo H$mH$m_ H$ar~ N>… MaUm| _| {H$`m OmVm h¡ - bH$‹S>r _wh¡`m H$amZm, CgogwImH$a nw»Vm ~ZmZm, dm§{N>V AmH$mam| _| H$mQ>Zm, {Ibm¡Zo J‹T>Zm, a§JZmAm¡a M_H$mZmŸ& BZ {Ibm¡Zm| H$s EH$ Am¡a {deofVm `h h¡ {H$ BZHo$ a§JàmH¥${VH$ h¢ {Oggo ~ÀMm| H$mo hm{Z Zht hmoVrŸ&

A{Zb - h Vmo ~‹S>r _ohZV H$m H$m_ h¡Ÿ& na {nVmOr, Š`m o {Ibm¡ZoIarXZo Ho$ {bE h_| ha ~ma MÞnQ²>Q>Um AmZm n‹S>>oJm ?

{nVmOr - Zht ~oQ>m, `o {Ibm¡Zo Vmo AmOH$b ha OJh {_bVo h¢Ÿ& `hm±VH$ {H$ {dXoem| _| ^r BZH$s ~‹S>r _m±J h¡Ÿ&

A{Zb Am¡a {nVmOr o g~ ~mV| H$a aho Wo {H$ ~g _¡gyé Ho$ ~g AÈ>o nanhþ±M J`rŸ& do XmoZm| CVaoŸ& A{Zb AnZo XmoñVm| H$mo {Ibm¡Zo {XImZo Ho$ {bEAm¡a MÞnQ²>Q>Um Ho$ ~mao _| ~VmZo Ho$ {bE CVmdbm hmo ahm WmŸ&

****OmZmo :

{µOX - hR>, {hXm`V - {ZX}e, Am±I bJZm- ZtX AmZm, _wh¡ m H$amZm- CnbãY H$amZm, nw»Vm ~ZmZm - H$‹S>m AWdm g»V ~ZmZm, hþZa - H$m¡eb,dm§{N>V - BÀN>m Ho$ AZwgmaŸ&

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 78: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

68

Aä`mgI. nmR> go Ty>°§‹T>mo :

1) A{Zb AnZo {nVm Ho$ gmW H$hm± Om ahm Wm ?

2) dh {I‹S>H$s Ho$ nmgdmbr grQ> na Š`m| ~¡R>Zm MmhVm Wm ?

3) ~g Mm` Ho$ {bE H$hm± éH$s ?

4) A{Zb Zo {nVmOr go {H$gH$s _m±J H$s ?

5) {nVmOr Zo Cgo H$m¡Z-H$m¡Z-go {Ibm¡Zo {XbmE ?

II. A{Zb AnZo {_Ìm| Ho$ gmW {Ibm¡Zo ~Zm ahm WmŸ& na dh MaUm| H$mH«$_ ^yb J`mŸ& R>rH$ H«$_ Ho$ AZwH«$_m§H$ H$moð>H$ _o§ {bIH$a CgH$sghm`Vm H$amoŸ:1. bH$‹S>>r gwImH$a nw»Vm ~ZmZm [ ]

2. a§JZm [ ]

3. bH$‹S>r _wh¡ m H$amZm [ ]

4. M_H$mZm [ ]

5. {Ibm¡Zo J‹T>Zm [ ]

6. dm§{N>V AmH$mam| _| H$mQ>Zm [ ]

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 79: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

69

III. CXmhaU g_Pmo Am¡a {bImo :EH$ (EH$dMZ) AZoH$ (~hþdMZ)1. {Ibm¡Zm {Ibm¡Zo2. {I‹S>H$r3. bH$‹S>r4. ~ÀMm5. ~mV6. XwH$mZ

IV. aoIm§{H$V eãXm| Ho$ {dbmo_mW©H$ H$m à`moJ H$aVo hþE dmŠ` {bImo:O¡go - A{Zb ~g go Om ahm Wm&

A{Zb ~g go Am ahm Wm&1. Cgo ~mha Ho$ gmao Ñí` XoIZo Wo&

2. dh Am±I| _bVo hþE CR>m&

3. H§$S>ŠQ>a Zo Omoa go H$hm&

4. MÝZnQ²>Q>Um _| CVaZodmbo CV[aE&

5. A{Zb {Ibm¡Zo IarXZm Mmhm&

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 80: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

70

V. ewÕ CÀMmaU Ho$ gmW n‹T>mo Am¡a {bImo:

1. ~|Jbyé

2. _¡gyé

3. Ñí`

4. H§$S>ŠQ>a

5. MÞnÅ>Um

6. _m±J

7. ^m|ny

8. n{e© m

9. dm§{N>V

10. àmH¥${VH$

VI. BZ {Ibm¡Zm| Ho$ Zm_ {bImo :

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 81: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

71

VII. {Ibm¡Zo ~ZmZo _| `o CnH$aU ghH$mar h¢Ÿ& {MÌm| Ho$ gmW CZHo$Zm_ Omo‹S>mo:

Amar

N>oZr

a§Xm

hWm¡‹S>m

nmR> go AmJo -* Vw_ Ohm± ahVo hmo dhm± H$s ñWmZr` H$bm H$s MMm© AnZo XmoñVm| go H$amo&

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 82: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

72

nmR>15

YaVr-~b

Ame` : AmBµOH$ Ý`yQ>Z Ho$ Am{dîH$ma H$m n[aM` H$amZm&

EH$ wdH$ Wm JwUr _hmZAmBµOH$ Ý yQ>Z CgH$m Zm_Ÿ&

~¡R>m Wm dh ~mJ Ho$ ~rMgmoM ahm Wm Hw$N> _mWm ^tMŸ&

AmJo {Jam go~ VËH$mbnH$m hþAm, gw§Xa gm bmbŸ&

CR>H$a CgZo go~ CR>m`m_ZZ {H$`m, {\$a Ü`mZ bJm`mŸ&

Am{Ia go~ {Jam Š`m| ZrMo ?MrµOm| H$mo YaVr Š`m| Ir§Mo ?

CgZo ImoOm, nVm bJm`mŸ&gmar Xw{Z`m H$mo ~Vbm`m Ÿ&

g~ MrµOm| na XoH$a µOmoaYaVr ItMo AnZr AmoaŸ&

`hr µOmoa YaVr-~b OmZmoYaVr H$mo M§w~H$-gm _mZmoŸ&

****

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 83: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

73

H${dVm-gmaBg H${dVm _| Cg KQ>Zm H$m dU©Z hþAm h¡ {Oggo _hmZ d¡km{ZH$

AmBµOH$ Ý`yQ>Z Zo YaVr-~b Ho$ ~mao _| A{YH$ Am{dîH$ma {H$`m Am¡a^m¡{VH$ {dkmZ H$mo EH$ ZB© {Xem XrŸ& AmBµOH$ Ý`yQ>Z go~ H$mo YaVr na{JaVo XoIH$a gmoMZo bJo {H$ ha dñVw H$mo YaVr AnZr Amoa Š`m| ItMVrh¡Ÿ& EH$ gm_mÝ` KQ>Zm ^r Ý`yQ>Z H$mo EH$ ZB© ~mV gmoMZo Ho$ {bE ào[aVH$aVr h¡Ÿ&

g_Pmo :VËH$mb - Cgr g_`, YaVr - y{_, Mw§~H$ - bmoho H$s MrµOm| H$mo AnZr

Amoa ItMZodmbr YmVw, _ZZ H$aZm - {dMma H$aZm, gmoMZm&

Aä`mgI. H${dVm go Ty>±‹T>mo Am¡a {bImo :

1. JwUr wdH$ H$m Zm_ Š`m Wm ?

2. CgHo$ gm_Zo {Jam go~ H¡$gm Wm?

3. go~ H$mo {H$gZo ZrMo ItMm Wm ?

4. YaVr-~b Š`m h¡ ?

II. XoImo Vmo BZ_| H$m¡Z-gm eãX Jm`~ h¡ :1. EH$ wdH$ Wm _hmZŸ&

2. CR>H$a CgZo CR>m`mŸ&

3. _ZZ {H$`m {\$a bJm`m Ÿ&

4. YaVr H$mo gm _mZmoŸ&

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 84: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

74

^mfm Iob :III. VwH$dmbo eãXm| H$mo Omo‹S>>H$a {bImo:(bmb, ItMo, ^tM, _mZmo, Amoa)

1. ~rM → 2. VËH$mb →3. ZrMo → 4. µOmoa →5. OmZmo →

IV. Š`m Vw_ OmZVo hmo ? d¡km{ZH$ Am{dîH$ma1. AmBµOH$ Ý yQ>Z YaVr-~b2. Wm_g Amëdm E{S>gZ ~ë~3. _¡S>_ Š`yar ao{S>`_4. ga.OJXreM§Ð ~mog noS>-nm¡Ym| _| OmZ h¡

V. AÝ` dMZ eãX {bImo:1. `wdH$ 2._hmZ3. ~mJ 4.godm

VI. BZ n§{ŠV`m| H$mo nyU© H$amo:g~ µOmoa

ItMo &`hr YaVr

_mZmo&

H${dVm go AmJo -* ^maVr` d¡km{ZH$m| Ho$ {MÌ BŠQ²>R>m H$amo Am¡a EH$ Aë~_ ~ZmAmo&

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 85: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

75

nmR>16

VoZmbram_

Ame` : VoZmbram_ H$s Vah MVwa ~ZZo H$s àoaUm XoZm&

VoZmbram_ amOm H¥$îUXodam` H$m Xa~mar WmŸ& dh ~hþV MVwa Am¡a~w{Õ_mZ WmŸ& Bgr H$maU amOm H¥$îUXodam` CgH$m ~hþV gå_mZ d {dídmg{H$`m H$aVo WoŸ& VoZmbram_ H$s MVwamB© H$m Xya-Xya VH$ bmohm _mZm OmVmWmŸ& amOm H¥$îUXodam` Ho$ g_j O~ ^r H$moB© H${R>Z g_ñ`m I‹S>r hmoVr, doVoZmbram_ H$mo ~wbm oOVoŸ& VoZmbram_ r Cg g_ñ`m H$m H$moB© Z H$moB© hbAdí` {ZH$mb boVoŸ&

EH$ ~ma H$s ~mV h¡Ÿ& amOm H¥$îUXodam` Zo amÁ` Ho$ Hw$N> ^Ð nwéfm| H$moAnZo _hb _| ^moOZ na Am_§{ÌV {H$`mŸ& AmE hþE A{V{W`m| H$mo gmoZo Ho$~V©Zm| _| ^moOZ H$am`m & ^moOZ H$aVo hþE EH$ A{V{W Zo gmoZo H$m Må_MCR>m`m Am¡a MwnHo$ go AnZr Oo~ _| aI {b`mŸ&

amOm H¥$îUXodam` VWm VoZmbram_ Zo A{V{W H$mo Må_M Oo~ _| aIVo hþEXoI {b`mŸ& amOm H¥$îUXodam` Zo VoZmbram_ H$mo Bemam {H$`mŸ& VoZmbram_ Vwa§Vg_P JE {H$ A{V{W H$m An_mZ {H$E {~Zm hr Må_M {ZH$bdmZm h¡Ÿ&

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 86: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

76

O~ g~ bmoJ moOZ H$a MwHo$ Vmo VoZmbram_ AnZo ñWmZ na I‹S>o hmoH$a~mobo, ""gÁOZmo ! A~ Amn g~Ho$ _Zmoa§OZ Ho$ {bE _¢ EH$ OmXy H$m Iob{XImD±$JmŸ& Xo{IE _¢ `h gmoZo H$m Må_M AnZr Oo~ _| aIy±Jm Am¡a AmnbmoJm| _| go {H$gr EH$ H$s Oo~ go {ZH$mby±JmŸ&''

A{V{W`m| Zo Vm{b`m± ~OmBªŸ& VoZmbram_ Zo Må_M AnZr Oo~ _| aImŸ&{\$a CÝhm|Zo Am±I§o ~§X H$s Am¡a _Z-hr-_Z Hw$N> ~w‹S>~w‹S>mZo bJo, O¡go H$moB© _§Ì

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 87: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

77

n‹‹T> aho hm|Ÿ& Wmo‹S>r Xoa ~mX CÝhmo§Zo AnZr Am±I| Imobt Am¡a H$hm ""A~ Må_M_oar Oo~ _| go {H$grH$s Oo~ _| Mbm J`m h¡Ÿ& XoIVo h¢ {H$ {H$gH$s Oo~ _|h¡Ÿ&'' BVZm H$hH$a VoZmbram_ ~mar-~mar go àË`oH$ A{V{W Ho$ nmg OmVoAm¡a _Z-hr-_Z Hw$N> ~w‹S>~w‹S>mVoŸ& A§V _| Cg A{V{W Ho$ g_j Om I‹S>o hþE{OgZo Må_M Mwam`m WmŸ& do Hw$N> ~w‹S>~w‹S>mE Am¡a ~mobo, ""{_Ì, _oam OmXy~Vm ahm h¡ {H$ Må_M AmnH$s Oo~ _| h¡Ÿ& H¥$n`m AnZr Oo~ Xo{IEŸ&''A{V{W Ho$ nmg ~MZo H$m H$moB© Cnm` Vmo Wm ZhtŸ& Z MmhVo hþE ^r CgoAnZr Oo~ _| hmW S>mbZm n‹S>mŸ& CgZo Oo~ go Må_M {ZH$mbm Am¡a VoZmbram_H$mo Xo {X`mŸ& g^r A{V{W`m| Zo VoZmbram_ Ho$ OmXyB© M_ËH$ma H$mo XoIH$aVm{b`m± ~OmBªŸ& amOm H¥$îUXodam` VoZmbram_ H$s MVwamB© na ~hþV àgÞhþEŸ& CÝhm|Zo VoZmbram_ H$mo Iy~ gmam BZm_ {X`mŸ&

****OmZmo :Xa~mar - amOm Ho$ Xa~ma (AmO Ho$ _§Ìr _§S>b O¡gm) _| ahZodmbm, MVwamB©- ~w{Õ_Îmm, X« nwéf - loð> bmoJ, gå_m{ZV bmoJ; Iy~ gmam - ~hþV gmam,~w‹S>~w‹S>mZm - Yrao go Añnï> ê$n go Hw$N> ~mobZm&

Aä`mgI. ~VmAmo Am¡a {bImo :

1) VoZmbram_ {H$gHo$ Xa~mar Wo ?

2) amOm H¥$îUXodam` {H$g na {dídmg H$aVo Wo ?

3) H¥$îUXodam` Zo A{V{W`m| H$mo Š`m| Am_§{ÌV {H$`m Wm ?

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 88: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

78

4) amOm H¥$îUXodam` Zo VoZmbram_ H$mo {H$g MrµO Ho$ {bE Bemam{H$`m?

5) VoZmbram_ Zo A{V{W`m| H$mo H$m¡Z-gm Iob {XImZo H$s KmofUm H$s ?

6) VoZmbram_ Zo dh Iob Š`m| Iobm ?

7) VoZmbram_ H$s MVwamB© na amOm H¥$îUXodam` Zo CÝh| Š`m {X`m ?

II. ghr H$mo (✓) Am¡a JbV H$mo (✗) {ZemZ bJmAmoŸ:

1) VoZmbram_ ~hþV _yI© WoŸ& ( ✗ )

2) amOm H¥$îUXodam` Zo A{V{W`m| H$mo Mm±Xr Ho$ ~V©Z _| ^moOZH$am`mŸ& ( )

3) VoZmbram_ amOm Wo& ( )

4) VoZmbram_ ha g_ñ`m H$m hb {ZH$mb boVo WoŸ& ( )

5) EH$ A{V{W Zo Må_M AnZr Oo~ _| aI {b`mŸ& ( )

6) A{V{W`m| Zo OmXy H$m Iob XoIH$a Vm[b`m± Zht ~OmB©Ÿ& ( )

7) VoZmbram_ H$mo Iy~ gmam BZm_ {X`m J`mŸ& ( )

8) Må_M A{V{W H$s Oo~ _| Zht WmŸ& ( )

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 89: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

79

III. [aŠV ñWmZm| H$s ny{V© H$amo :-

1) A{V{W`m| H$mo Ho$ ~V©Zm| _| ^moOZ H$am`m J`mŸ&(gmoZo/Mm±Xr)

2) A{V{W`m| Zo OmXy Ho$ {bE ~OmB©Ÿ& (Vmbr/grQ>r)

3) VoZmbram_ Zo n‹T>Zo H$m ~hmZm {H$`m& ({H$Vm~/_§Ì)

4) VoZmbram_ ~mar-~mar go Ho$ nmg OmVoŸ& (A{V{W/Mmoa A{V{W)

5) A{V{W Zo AnZr Oo~ go {ZH$mbm Am¡a VoZmbram_H$mo Xo {X`mŸ& (Mm~r/Må_M)

6) A{V{W Zo Oo~ _| aI {b`mŸ& (Må_M/H$bN>r)

7) g^r A{V{W VoZmbram_ Ho$ OmXyB© H$mo XoIH$aVm{b`m± ~OmZo bJoŸ& (M_ËH$ma/Iob)

IV. Omo‹S>H$a {bImo :VoZmbram_ H¥$îUXodam`amOm MVwa Xa~marMmoar gmoZo Ho$ ~V©Z^moOZ Oo~BZm_ OmXy H$m IobMå_M Vm{b`m±A{V{W MVwamB©

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 90: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

80

V. ~hþdMZ eãX {bImo:

1. Vmbr -

2. {_Ì -

3. gÁOZ -

4. g_ñ`m -

5. amOm -

VI. VoZmbram_ Zo _Zmoa§OZ Ho$ {bE OmXÿ {XIm`r& Vw_ _Zmoa§OZ Ho$ {bEŠ`m H$amoJo? H$moB© nm±M {df` ~VmAmo&

nmR> go AmJo-* AH$~a - ~ra~b H$s H$hm{Z`m± n‹T>mo Am¡a H$jm _| gwZmAmo&

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 91: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

81

nmR>17

Ob hr OrdZ h¡

Ame` : Ob _yb H$mo ~MmZo H$s àoaUm XoZm& Ob AmYw{ZH$ `wJ _| A_¥V go ^r~‹T>H$a h¡ - Bg Amoa g§Ho$V H$aZm&

Cg {XZ A§{H$V H$jm _| Am`m Vmo ~hþV CXmg bJ ahm WmŸ& O~AÜ`m{nH$m H$jm _| AmBª Vmo g~ ~ÀMm| Zo CR>H$a CZH$m A{^dmXZ {H$`mŸ&A§{H$V r AZ_Zo md go I‹S>m hþAmŸ& AÜ`m{nH$m Zo g~ ~ÀMm| H$mo ~¡R>Zo Ho${bE H$hm Am¡a A§{H$V go nyN>m - ""A§{H$V Vw_ Š`m| CXmg hmo ?''

A§{H$V I‹S>o hmoH$a ~mobm - ""AmO _wPo _m± go Iy~ S>m°§Q> ImZr n‹S>r,Q>rMa !

AÜ`m{nH$m - ""dh Š`m|'' ?A§{H$V ~mobm - ""AmO Xm±V

_m±OVo g_` _¢Zo Zb ImobHo$ aImWm Am¡a ~mX _| Cgo ~§X H$aZmyb J`m, Bg{bE & _m± H$hVr h¡

{H$ h_| Ob ~MmZm Mm{hE Am¡aCgH$m Anì`` Zht H$aZmMm{hEŸ&''

AÜ`m{nH$m - ""Vwåhmar _m±R>rH$ H$hVr h¢¡ ~oQ>m ! AmO haOJh nmZr H$s ~‹S>r g_ñ`m hmoahr h¡Ÿ&

A§{H$V - ""na Q>rMa AmnZoVmo H$hm Wm {H$ Bg YaVr na 71à{VeV nmZr h¡Ÿ& {\$a nmZr H$sH$_r Š`m| hmoZo bJr ^bm !''

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 92: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

82

AÜ`m{nH$m - ""Bg YaVr na nmZr Vmo ~hþV h¡Ÿ& na Cg_| Ho$db EH$à{VeV nmZr hr h_mao Cn`moJ Ho$ bm`H$ h¡Ÿ& ~mH$s gmam nmZr m Vmo gmJam|_| h¡, Omo {H$ Imam hmoVm h¡ `m {\$a {h_ Ho$ ê$n _| O_ J`m h¡Ÿ&''

A§{H$V - ""Vmo Q>rMa, h_mao Cn`moJ Ho$ bm`H$ nmZr H$hm± go {_bVm h¡ ?''AÜ`m{nH$m - ""~ÀMmo h_ Ho$db ZXr, Vmbm~, nmoIa, Hw±$E go Am¡a

Q²>`y~dob Ûmam A§VO©b Ho$ nmZr H$m Cn`moJ H$a gH$Vo h¢ &''em{bZr … ""Q>rMa, h_mao Ka Ho$ nmg EH$ Vmbm~ h¡ Am¡a dh BVZm J§Xm

h¡ {H$ h_ CgH$m Cn`moJ Zht H$a gH$VoŸ& dh BVZm ~X~yXma h¡ ! Nr… !''H$_bm … ""Q>rMa, h_mar ZmZr Ho$

Jm±d Ho$ Vmbm~ _| Vmo bmoJ AnZo H$n‹S>>o,~aVZ, OmZda, Jm{‹S>`m± g~ Hw$N> YmoVoh¢ Am¡a Cgo J§Xm H$aVo h¢Ÿ& dhm± VmoQ²> y~dobm| _| ^r nmZr Zht AmVmŸ&''

AÜ`m{nH$m … ""hm± ~ÀMmo, AmOgmao ObòmoV bJmVma H$bw{fV {H$E Om aho h¢ Am¡a nmZr H$m Xwén`moJ ^r{H$`m Om ahm h¡ {Oggo bmoJm| Ho$ amoµOmZm Cn`moJ Ho$ {bE, H$maImZm| H$sAmdí`H$Vm Ho$ {bE Am¡a IoVr~m‹S>>r Ho$ {bE nmZr H$s ~‹T>Vr _m±J H$mo nyamH$aZm Xy^a hmo ahm h¡Ÿ& H$B© OJhm| _| Vmo Xmo-VrZ {XZ _| EH$ ~ma Zbm| _|nmZr Am ahm h¡Ÿ&

{Za§Va dZm| H$s H$Q>mB© Ho$ H$maU dfm© _| H$_r Am JB© h¡ Am¡a A§VO©b rH$_ hmoVm Om ahm h¡Ÿ& Bgr{bE ~ÀMmo, h_| Mm{hE {H$ ha ~y±X nmZr H$m h_gmoM-g_PH$a Cn`moJ H$a| Am¡a nmZr H$mo J§Xm hmoZo go ~MmE±Ÿ& dfm© Ho$ nmZr Ho$g§J«h H$aZo Ho$ ~mao _| bmoJm| H$mo OmJ¥V H$aZm r ~hþV Amdí`H$ h¡Ÿ& g_Po ?''

g~ ~ÀMo : h_ g_P JE Q>rMa, A~ h_ nmZr ì`W© Zht H$a|Jo Am¡a`h ~mV g~H$mo ~VmE±JoŸ&

****

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 93: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

83

OmZmo :CXmg - XwIr, A{^dmXZ - àUm_, Z_ñH$ma; Anì`` - ì`W© IM©H$aZm, Imam - Z_H$sZ, A§VO©b - ^y{_ Ho$ A§Xa H$m Ob, H$bw{fV- J§Xm, òmoV - _yb, AmH$a; amoµOmZm - à{V{XZ, Xy a - H${R>Z, {Za§Va- bJmVma, dfm© - ~m[ae, g§J«h - BH$Æ>m&

Aä`mg

I. nmR> n‹T>>H$a ~VmAmo Am¡a {bImo :1. A§{H$V Š`m| CXmg Wm ?

2. Cgo _m± Zo Š`m| S>m§°Q>m ?

3. YaVr na {H$VZm à{VeV nmZr h¡ ?

4. bmoJ Vmbm~ Ho$ nmZr H$mo {H$g àH$ma J§Xm H$aVo h¢ ?

II. A§{H$V Zo Zb ImobH$a nmZr ~hm`m {OgHo$ H$maU Cgo S>m°§Q> ImZrn‹S>>rŸ& Eogo H$B© H$m_ hmoVo h¢ {OZHo$ {bE h_mar àe§gm hmoVr h¡ Am¡aHw$N> H$m_m| Ho$ {bE h_mar qZXmŸ& ZrMo {XE JE {MÌm| Ho$ AmJoàe§gZr` H$m_m| Ho$ {bE H$m {Mh²Z Am¡a JbV H$m_m| Ho$ {bE {Mh²Z H$m à`moJ H$amo:

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 94: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

84

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 95: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

85

III. "e' AWdm "f' H$mo MwZH$a eãX nyam H$amo :Xmo XmofXoà{V VH$bw V

IV. EH$-go AW© XoZodmbo eãXm| H$mo Omo‹S>mo :

CXmg nmZr ZXrXwIr Ob g[aVm

g_wÐ H$_rgmJa A^md

V. ObòmoVm| H$m _yb "dfm©' h¡& A~ ~VmAmo "dfm©' H¡$go hmoVr h¡?1. gy © Ho$ go g_wÐ H$m nmZr ~ZH$a D$na CR>Vm h¡&2. dhr ^mn _| ~mXb ~Z OmVm h¡&3. ~mXb EH$ Xÿgao go Q>H$amH$a hmoVr h¡&4. dfm© H$m nmZr _| _| {_b OmVm h¡&(ZXr , dfm©, ^mn, Vmn, Amg_mZ, gmJa)

VI. dmŠ` _| à`moJ H$amo:1. A{^dmXZ 2. Anì`` 3. Cn`moJ 4. Amdí`H$Vm

nmR> go AmJo -* Ob H$s Vah Am¡a H$m¡Z-gr Eogr MrO| h¢ {OZHo$ {~Zm h_ Or Zht gH$Vo? CZH$s EH$ gyMr ~ZmAmo&

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 96: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

86

nmR>17

S>m`ar H$m EH$ nÞm

Ame` : N>mÌ Jar~m| Ho$ à{V AmXa ^mdZm aIZm grIVo h¢&

{X : 31-12-2017, gmo_dmaAmO _wPo EH$ AX²^wV AZw^d hþAm& _¢ Bgo H$^r ^yb Zht gH$Vm&AmO _¢ AnZo {_Ì amOrd Ho$ `hm± J`m Wm& {_Ì Zo Mm` {nbm`r& h_

bmoJ Mm` nrH$a ~JrMo _| Q>hbZo J o& Hw$N> Xoa Q>hbZo Ho$ ~mX {\$a Ka Ho$ A§Xadmng Am o& _wPo bJm {H$ _¢ AnZr H$b_ H$mo Mm` H$s _oµO na aIH$a J`m Wm,bo{H$Z dhm± dh Zht {_br& H$b_ Z`r Wr Am¡a nMmg én o H$s Wr&

dhm± EH$ Zm¡H$a Wm& _wPo g§Xoh hþAm {H$ CgZo H$b_ br hmoJr& nyN>m VmoCgZo H$h {X`m {H$ CgZo H$moB© H$b_ ZhtXoIr, bo{H$Z _oam g§Xoh Xÿa Zht hþAm& Š`mH$꧰$? _Z hr _Z Zm¡H$a H$mo H$mogVm hþAm AnZoKa Ho$ {bE {ZH$b n‹S>m&

Wmo‹S>r hr Xÿa J`m Wm {H$ dh Zm¡H$a mJVm-^mJVm _oao nrN>o Am`m Am¡a H$hZo bJm {H$"" ¡ m Or! h AmnHo$ H$b_ Am¡a ~Qw>Am ~JrMo_| n‹S>o {_bo& O~ nm¡Ym| H$mo nmZr XoZo J`m V~ {_bo& br{OE!'' _¢Zo ~Qw>E _|Xmo gm¡ én`o aIo Wo& _¢Zo ~Qw>E H$mo Imobm Vmo Xmo gm¡ én`o gwa{jV Wo& _¢e{_ªXm hmo J`m&

Cgo YÝ`dmX XoVo hþE _¢Zo Xg én`o H$m ZmoQ> CgH$s Amoa ~‹T>m`m& CgZoH$hm {H$ ""Zht ^¡`m Or, _¢ _ohZV H$m ImVm h±ÿ& B©_mZXmar Ho$ {bE n¡goH¡$go?'' _¢ Xþ~mam e{_ªXm hmo J`m&

_wPo bJm {H$ Jar~m| H$m AmXa H$aZm grIZm h¡& _¢ A~ H$^r Jar~m| H$mAZmXa Zht H$ê±$Jm&

****

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 97: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

87

Aä`mg

I. nmR> go Ty>±‹T>H$a CÎma {bImo:

1. boIH$ {H$gHo$ gmW H$hm± Q>hbZo J o?2. boIH$ H$mo H$b_ Ho$ ~mao _| Š`m bJm?3. Zm¡H$a Zo boIH$ go Š`m H$hm?4. boIH$ AnZo Ka H¡$go {ZH$b n‹S>o?5. boIH$ H$mo e{_ªXm H$aZodmbr ~mV| H$m¡Z-H$m¡Z gr h¢?6. boIH$ Ho$ H$b_ Am¡a ~Qw>Am H$hm± {Ja J`o Wo?7. Bg nmR> go h_| Š`m grI {_bVr h¡?

II. Z_yZo H$o$ AZwgma {dbmo_ eãX {bImo:Ka Ho$ A§Xa Ka Ho$ ~mha&

1. Hw$N> Xoa Q>hbZm2. EH$ Zm¡H$a3. nrN>o Am`m4. H$b_ Z`r

III. Z_yZo Ho$ AZwgma eãX ~ZmAmo:1. Zm¡H$a Zm¡H$amZr2. Xoda3. OoR>4. goR>

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 98: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

88

IV. Z_yZo Ho$ AZwgma {H«$`m ê$n ~ZmAmo:

Q>hbZm Q>hbmZm1. {bIZm2. {_bZm

3. ~‹T>Zm4. H$aZm5. n‹T>Zm

V. Z_yZo Ho$ AZwgma eãX ~ZmAmo:~Qw>Am ~Qw>E _|

1. ~JrMm2. Q>hbZm3. ^mJZm4. nm¡Ym5. én`m

VI. Z_yZo Ho$ AZwgma eãX ê$n ~ZmAmo:_oµO _oµO|

1. H$b_2. Am±I3. ~hZ

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 99: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

89

nm¡Ym nm¡Yo1. ~Qw>Am

2. én`m

3. n¡gm

VII. ghr eãX go dmŠ` nyam H$amo:(bo{H$Z, Am¡a, {H$, Vmo)

1. _¢Zo ~Qw>E H$mo Imobm Xmo gm¡ én`o gwa{jV Wo&

2. Wmo‹S>r hr Xÿa J`m Wm dh Zm¡H$a ^mJVm-^mJVm _oaonrN>o Am`m&

3. _¢ AnZr H$b_ H$mo Mm` H$s _oµO na aIH$a J`m Wm dhm± dh Zht {_br&

4. `h AmnHo$ H$b_ ~Qw>Am ~JrMo _| n‹S>o {_bo&

VIII. Z_yZo Ho$ AZwgma eãX ~ZmAmo:nm¡Ym nm¡Ym| H$mo

1. _oµO

2. H$b_

3. Zm¡H$a4. {_Ì

©KTBS

Not to

be re

publi

shed

Page 100: H$Zm©Q>H$ gaH$ma qhXr be republished gw Zktbs.kar.nic.in/new/website textbooks/class3/3rd-language-hindi.pdf · ii Preface Since June 2010 the Textbook Society, Karnataka has been

90

IX. Z_yZo Ho$ AZwgma eãX H$m AW© ~VmAmo:B©_mZXma Omo àm_m{UH$Vm H$m OrdZ

{~VmVm h¡ dh B©_mZXma h¡&1. AZw dr2. e{_ªXm3. _ohZVr4. Jar~

nmR> go AmJo -* AnZo AZw^d H$s EH$ N>moQ>r-gr KQ>Zm gwZmAmo Am¡a Cgo {bImo&

©KTBS

Not to

be re

publi

shed