Historiaurrea

paleolitoa , neolitoa eta metal aroa

Lara moreno DBH1

historiaurrea

• Historiaurrea gizakiarenlehen etapa da. Duela 5.000.000 urte hasi zen

• Historia, duela 5000 urteeta hasi zen idazkeraasmatu zen

• Historiaurren aroak hauekdira : paleolitoa , neolitoaeta metal aroa

Aroak

• Paleolitoa , orain duela 5 miloi urte gizakiak ehizatiketa bilketatik bizi ziren

• Neolitoa duela 11.000 urte inguru , gizakieknekazaritza eta abeltzaintzaasmatu zituzten

• 7.000 urte , hasi zirenmetala erabiltzen eta deintzen zuen metal aroa

Hominizazio prosesua

Noiz hasten da Non agertzen da Zeintzuk dira

ezaugarriak

Zein asmatu zuten

astralupitecusa Duela 5 miloi urte Afrikan

Bi hanketan ibiltzen

duela eskuekin

hartu ahal du

tresnak, (harriak…)

Homo habilisa Duela 2 miloi urte afrikan Labanak,lanabes

konplexuak

Homo erectusa Duela 2 miloi urte Afrika ,europa eta asia Tennte ibiltzen zen Sua asmatu

zuten,hizkuntza sinplea

neandertal

Duela 150.000 urte Kontinenten guztietan Gure antzan

zeukaten txikiagoa Hildakoak ehortzen

Homo sapiens

Duela 130.000 urte Kontinente guztietan

Neandertal baino

altuagoa oso

adimentsuak

lanabes desberdin

agiten

Hizkuntza modernoa

artea asmatu zuten

Paleolitoa noiz eta non hasi zenPaleolitoa : noiz eta non geratu zen.

Paleolitoa lehen gizakia sortu zenetik (duela 5 miloi urte gutxigorabehera ) nekazaritza eta abeltzaintza asmatu (duela 11.000 urte ) pakeolitoan , gizakiak tributan antolatzenbidez lortutakoak jaten zituzten zura, harriak eta hezurrakerabiltzen zituzten lanabesak egiteko

Paleolitoa

• Paleolitoak : duela 5 miloi urte nekazaritza eta abeltzaintzaasmatu zituzten urte duela 11.000 urte inguru .Paleolitoangizakiak tributan antolatzen ziren ehizaren eta biketarenbidez lortutako jaten zituzten ; zura horrak eta hezurrakerabiltzen zituzten lanabesak egitekoa

BIZIMODUA EREMU BEROETAN

• Afrikan 4 miloi urtean (kontinente) klima berokoeremuetan bizi izan ziren. Paleolitoa gaur egungosaturaren antzeko zen . belarri andia ta zuhaitzsakabanatuak. Gizakiak oso animaliakamankutzak batera bizi ziren : lehoiekin, hipopotamorekin , elefanteekin eta kokodriloekin.

BIZIMODUA EREMU HOTZETAN

• Europan,asiaren ,eta ipar amerikan oso klimahotzeko gunetan bizitzera : Aldi luze horieiglaziazioak .Gizakiak hain bizi baldintza gogortaroegokitu ziren eta bizirik irautea lortu zuten –babestutako haranak eta haitzulakoak bilatzenzituzten hotzari eta lurrarri aurregiteko erbiltzenzuten berotzeko janariak prestatzeko eta animaliak uxatzeko . mamutekin dur – oreikin -orainekin hartzak eta bisontekin

PALEOLITOKO LANABESAK

• Paleolito hitzak “harri zaharra” esan nahi du eta aldi honetan gizakien egiteko larruskolanabesak eta aurpegi bikoi. Beste tresnakbatzuk egiten besaterako , orratzak ,arpoiaketa amuak hezurrak eta zura erabiltzenzituzten.

KOMUNITATE - BIZITZA

• Paleolitoko gizakiak familia gutxi batzuek osaturikohogei eta berrogei kide inguruko tributan bizi ziren . tribuko kideeek elkar lagundu eta babesten zuten; maitasun eta elkartasun sentimenduak zituzten. Pertsonan haurtzaroa luzea da ,zaharrek ziren tribukojakintsoenak

BESTE TRIBU BARTZUEKIKO HORIENUNAK

• Tribuak harremanak izaten zituzten elkarrenartean .horrela , giza-emakumeek bestegizon emakume batzuek ezagutu haiekinelkartu eta seme – alabak edukitzen zituzten

BIZITOKIAK

• Paleolitoan pertsonak nomadak ziren ; hauda ez ziren leku finko batean bizi eta aldebatetik bestean ibiltzen ziren janari bila oro hori aintzinara; inguruan eta iburitzenkokatzen.

EHIZA ETA BILKETA

• Paleolito gizakiak bilketatik ; ehizatik eta arrantzatik bizi ziren .batez ere fruituak , landareaketa animaliak txikiak (igela,txoriak ,arratoiakintzektuak ,narrastiak txikian ) makina zorrotsakerabiliz animali handiak (bisonteak,artzak eta mamutak) ez zituzten oso sarritan ehizaten . bestebatzuetan trampak eta hezurrezko arpoi txikiakerabiltzen zituzten.

JANTZIAK

• Jende gizakiak eremu beroetan bizi ziren ; vaina europara,asiara eta amerikara babesteko beharizan zituzten. Jantziak egiteko animalien larruakerabiltzen zituzten hezurrezko orratzez jostenzituzten eta animalia tendoiak erabiltzen zituztenharritsuak.

OSASUNA ETA GAITASUNA

• Paleolitoa bizi modua oso gogorra zen. Animalia baten erasoak ado zeingaixotasunak heriotza eragin zezakeen . zenbait esagutzen zuten broma hala ere harri txiki asko hiltzen ziren , eta gutxieklortzen zuten hogei urtetik guru bizitea.

Sinesmenak eta errituak

• Hainbat espiritu bazirela sinesten zutenehizan laguntzen zieten, ugalkortasunaerrazten zuten . Gaixotasunak eta heriotzaeragizuten espirituak . Errituak egiten zituzten

artea• Duela 35.000 urte inguru ,gizakiek lehen

artelanak egin zituzte

• Paleolitoko pertsonek pinturaz apaintzen zituztenhaitzuloetako hormak eta sabaiak . labar artea(artea haizetan) esaten zaio paleolitoko pinturek .

• Pinturak egiteko mineralak zapatzen zituzten.

artea

• Polikromoak ---> hau da zenbait kolore erabiltzenzituzten irudi berean.

• Pinturak --->oso errealistak dira.

• Oro har ---> animalien irudiak adieraztenj dira.

• Adibidez ---> espainako iparraldean eta frantziakohegoaldean aurkitu dira.