Hirushi

Hirushi

Tregime me figura është përgatitur nga Qendra për të drejtat e njeriut dhe zgjidhje të

konflikteve në kuadër të programit “Futja e respektimit të dallimeve dhe multikulturalizmit në

zhvillimin e hershëm të fëmijëve në Maqedoni” të Ministrisë për punë dhe politik sociale dhe

UNICEF-it, financuar nga ambasada Britanike në Shkup.

Përmbajtja e këtij materijali nuk pasqyronë domosdoshmërisht qëndrimin apo mendimet e

Ambasadës Britanike në Shkup.

HirushiAutor i tekstit: Filipina Negrievska

Përkthimi dhe adaptimi në gjuhën shqipe: Vehbi Kadriu Ilustrues: Rumena Najçevska

Në një pasdite të nxehtë vere, kur dielli ende digjte e përvëlonte, vetëm Enisa kishte dalë përjashta. Ajo kishte zënë vend te një bankë nën hije dhe po lexonte një tregim me figura. Ishte shumë e hareshme – ajo e lexonte tregimin me figura dhe qeshte. Pas pak dolën përjashta edhe fëmijë të tjerë. Kur i pa Enisa, i thirri të afroheshin se do t’u lexonte përrallën për Hirushin.

Duke menduar se Enisa gaboi, Luani deshi ta përmirësojë: “E ke fjalën për Hirushen!”

4

5

Po Enisa e kundërshtoi duke i shpjeguar se nuk bëhet fjalë për Hirushen, por për Hirushin. Pastaj filloi të lexonte:

“Një herë moti jetonte një djalosh që e kishte emrin Hirush. Ai e kishte lëkurën shumë të lëmuar, kishte flokë kaçurrela dhe do sy të mëdhenj ngjyrë kafe. Kishte një buzëqeshje shumë, shumë të ëmbël. Nëna e tij ishte gjithmonë në punë, kurse njerku dhe dy gjysmëvëllezërit e tij silleshin shumë keq me të. Ata nuk punonin asgjë në shtëpi, po gjithë kohën e detyronin Hirushin të pastrojë, të marrë pluhurat, të gatuajë, të lajë tesha, të lajë enët e çfarëdo pune tjetër.

Njëri nga fëmijët e lagjes me emrin Mateo u shastis fare dhe tha: “Obobo, çfarë përralle – kjo s’është e mundur – mashkulli të lajë, të hekurosë... Jo bre, ato janë punë femrash!”

Markoja u bë nevrik, e shikoi një herë dhe i tha se në familjen e tij nuk ka punë meshkujsh e punë femrash dhe se babai edhe lan edhe gatuan, kurse e ëma pastron enët e fshin pluhurat.

6

7

8

Ndërkohë Enisa vazhdoi të lexonte më tej: “Dy gjysmëvëllezërit vishnin gjithmonë këmishë të reja e të bukura, ata vishnin xhinse e mbathnin këpucë fringo, kurse Hirushi si përherë mbante tesha të vjetra e me rrecka.

Një ditë e dha televizori se Princesha Klara kishte vendosur të martohej. Ajo i kishte ftuar në pallatin e saj të gjithë të rinjtë e mbretërisë që të merrnin pjesë në ballo, ku do të njiheshin me të dhe ajo do ta zgjidhte njërin për burrë.

Babai gjithë shqetësim i bëri gati dy djemtë, i çoi te floktari për t’i qethur, u bleu këmishë e pantallona të reja, ua lustroi këpucët me furçë e me ngjyrë dhe i parfumoi me një erë shumë të këndshme. Ata qenë tamam për në ballo!

Hirushi po i shikonte gjithë pikëllim duke qëndruar anash dhe mezi mori guximin të pyeste: “A ka mundësi të vij edhe unë?!”

Babai vuri buzën në gaz dhe i tha se mund të shkonte edhe ai, por pasi ta pastronte njëherë tarracën, t’i lante qilimat dhe t’i hekuroste teshat. Pastaj i tha duke kukurisur: “Ha-ha-ha, të duhen disa ditë deri sa t’i kryesh të gjitha!”.

9

Vëllezërit shkuan në ballo, kurse Hirushi mbeti vetë në shtëpi me markuçin në dorë! Shumë i prekur e i pikëlluar, ai u shtri në dysheme dhe ia krisi vajit gjithë mërzi. Qau e qau një kohë të gjatë sa e vërshuan lotët dhe iu trandën edhe supet.

Duke dëgjuar përrallën Edvini, një shok shkolle i Enisës, shprehu mospëlqimin e tij me fjalët: “Bah, çfarë rrëfimi qenka ky – të qajë mashkulli!? Meshkujt janë trima, nuk janë qaramanë!”

Enisa ndërpreu leximin dhe menjëherë iu përgjigj: “Në qoftë se qan kur ke ndonjë gulç, kur ke dhembje ose kur ndihesh i fyer, kjo nuk ka të bëjë me trimërinë. Ti mund të jesh edhe trim edhe të qash.”

Këtë e mbështeti edhe Markoja duke thënë se motra e tij, Ana, është shumë trimëreshë dhe s’ka frikë fare nga terrina, madje edhe ai kur është me të hiç nuk trembet.”

10

11

Ndërkaq Enisa e vazhdoi leximin:

“Pa pritur e pa kujtuar u shfaq një Shtojzovall vogëlosh e vezullor!”.

Kaq iu desh Anës, ndaj këlthiti: “Çfarë u shfaq? Shtojzovall? Eh kjo s’është e mundur – ka shtojzovall-E, po jo shtojzovall!!!”.

Edhe Luani u ngut të thoshte mendimin e tij: “E pse të mos ketë – eh sa mirë qenkan kujtuar – si Pitër Pani – veshur i tëri jeshil dhe fluturon! Për mua s’ka më mirë.”

Enisa vijoi aty ku mbeti:

“Shtojzovalli fët e fët ia plotësoi dëshirën – me shkopin e tij magjik sakaq ia shndërroi teshat e leckosura në të reja, në këmishë e pantallona të pastra e të hekurosura, i sajoi edhe një kravatë, pastaj gjashtë minjtë i bëri gjashtë atkina bardhoshe, kurse kungullin e ktheu në karrocë. Hirushi fluturonte nga gëzimi dhe vetëm e falënderonte Shtojzovallin.

Ndërkohë Shtojzovalli i tha: “Tani nisu Hirush dhe të priftë e mbara, por mos harro se duhet të kthehesh para mesnate, pasi magjia atëherë humbet.”

Kur e pa Hirushin në ballo, princesha u josh menjëherë nga bukuria e tij dhe shprehu dëshirën të vallëzonin së bashku. Duke vallëzuar ata biseduan e u njohën dhe u kënaqën me njëri-tjetrin. Po koha kalonte shumë shpejt dhe kur ora ra dymbëdhjetë e natës, Hirushit iu kujtua se duhej të kthehej menjëherë, ndaj me të shpejt u shkëput nga princesha dhe me vrap zbriti shkallët.

Kështu duke ngarë atij i doli njëra këpucë dhe i ra shkallëve, po ai nuk kishte kohë të kthehej ta merrte.

Kur mbërriti në shtëpi sërish e gjeti Shtojzovallin e vjetër pasi magjia ishte mbaruar.12

13

Të nesërmen princesha vendosi ta kërkonte djaloshin bukurosh me të cilin kishte vallëzuar. Atë do ta gjente sipas këpucës që i kishte rënë në pallat.

Princesha urdhëroi rrogëtarët e saj të shkonin derë më derë dhe të gjithë djemtë ta provonin këpucën e gjetur. Djaloshit që do t’i bënte tamam ishte simpatia e saj me të cilin kishte vallëzuar atë mbrëmje.

Rrogëtarët erdhën edhe në shtëpinë e Hirushit. Ata ia dhanë këpucën ta provonte njërit djalë, po i binte e vogël, pastaj ia dhanë edhe tjetrit, po ajo i vinte e madhe. Kur u nisën të shkonin, një mace i tërhoqi për pantallonash dhe i solli te oborri ku ndodhej Hirushi.

Sapo i vërejti babai, u tha: “Mos humbni kohë me të – ai s’ka qenë në ballo!”, po shërbëtorët s’ia varën dhe ia dhanë atij ta provonte këpucën.

Të gjithë mbetën pa mend kur panë se këpuca i binte krejt tamam.

Pastaj Hirushi vajti në pallatin e princeshës për të jetuar së bashku e për t’u njohur më shumë.

Edvini mori fjalën sërish për të shprehur mospajtimin e vet: “Si jo! Të gjitha përrallat mbarojnë me u martuan e jetuan të lumtur deri në fund të jetës, po jo në këtë mënyrë!”

Këtë herë Luani reagoi i befasuar: “Si të martohen, kur nuk njihen!!! Duhet ta njohin pak njëri-tjetrin njëherë!”.

Enisa e mbylli me rrëmbim librin me tregime dhe e la anash: “Ua, njëqind herë më keni ndërprerë! Nuk do t’ju lexoj më përralla të tilla. Ç’kishte për t’u çuditur aq shumë!”.14

15

Botues: UNICEF

Për botuesin: Nora Shabani

Redaktor: Violeta Petroska-Beshka

Autor i tekstit: Filipina Negrievska

Përkthimi dhe adaptimi në gjuhën shqipe: Vehbi Kadriu

Ilustrues: Rumena Najçevska

Dizajni: KOMA

CIP - Каталогизација во публикацијаНационална и универзитетска библиотека "Св. Климент Охридски", Скопје 821.163.3-93-32(084.11) NEGRIEVSKA, Filipina Hirushi / [Autor i tekstit Filipina Negrievska ; përkthimi dhe adaptimi në gjuhën shqipe Vehbi Kadriu ; ilustrues Rumena Najçevska].- Shkup : Zyra e UNICEF-it, 2015. - 20 стр. : илустр. ; 27x22 см. - (Shoqëria MELA) ISBN 978-9989-116-77-3 (ед.)ISBN 978-9989-116-97-1 (кн.)1. Najçevska, Rumena [илустратор] COBISS.MK-ID 98853898

Të gjitha të drejtat për botim të këtij libri me ilustrime i ka � UNICEF 2015

Shoqëria MELA

Gjyshi i verbër

Hirushi

Bajrami

Syzet e Enisës

Garat e shkollës

Andreja dhe macja e vogël

Shëngjergji

Gjuha e Sarës

Gjuhë të ndryshme

Ndodhitë e Enisës

Loja me hije

Markoja në karrocë

Familje të ndryshme

Dasma

Pashkët

Si për vajzat, si për djemtë

Pitër Pani

Flluska sapuni

Të gjitha Tregimet

me figura Shoqëria

MELA