Het toeristje zomer 2014

België P.B.

3070 Kortenberg 2/1190

Het Toeristje

Activiteitenkrantje vtbKultuur Kortenberg • juli, augustus, september 2014 • driemaandelijks 43ste jaar • nr 3 • periodieke uitgave P708498 • afgiftekantoor 3070 Kortenberg •

Verantw. Uitg. Guido Craps, Guldendellestraat 80, 3070 Kortenberg

Aperitiefconcert met het Trio InEdito Foto: Herman Sorgeloos

2

Hopelijk hebt u genoten van de laatste activiteiten van de lente: Diest en het optreden van ‘t Kliekske origineel be-leefd? En ja, ondertussen is het eigenlijk al zomer. Zo ziet u maar dat seizoenen geen invloed hebben op onze activi-teiten. Cultuur ontdekken en beleven doen wij het hele jaar door. Het thema 100 jaar Groote Oorlog beleven wij nog twee keer: tijdens onze 4-daagse ‘Gaume en Verdun’ in juli en de daguitstap ‘In de sporen van de klaprozen’ naar Péron-ne en omgeving einde augustus. Niet alleen aan Brussel schenken wij aandacht maar ook de Vlaamse rand blijft ons boeien. Een tweede culturele wandeling in Kraainem brengt ons naar het rijkere deel van deze gemeente. Wezembeek-Oppem bezochten wij ook al. De andere faciliteitengemeenten komen de vol-gende jaren aan bod. Als Vlaamse organisatie hebben wij daar aandacht voor. In Brussel zelf bezoeken wij de basiliek van Koekelberg en het stadhuis van Brussel. Het vierde luik rond de Red Star Line is onze 9-daagse vtbKultuur-trip naar New-York. Voordien organiseerden wij een lezing met Alex Van Haecke (schrijver), bezochten het nieuwe museum en woonden het toneelstuk van Alex Van Haecke bij. In maart vierden wij het 40-jaar bestaan van onze dans-cursus met een grandioos dansfeest. In september start de volgende lessenreeks. Een gezonde ontspanning! In het najaar maken wij kennis met de Bulgaarse wijnen en proeven wij rode wijn bij chocolade. Een uitdaging.

Als eerste van de beeldreportages komt Albanië aan de beurt. Te weinig gekend. Daarom stellen wij die avond onze vtbKultuur-trip naar Albanië in 2015 voor. Op die avond kan ingeschreven worden. In oktober volgt de re-portage over Madeira en Porto-Santo. Vanaf nu krijgt onze provinciale hoofdstad Leuven meer aandacht. Wij beginnen met een bezoek aan de Abdij van Keizersberg. In 2015 wordt Leuven toonaangevend in onze werking. Het aperitiefconcert wordt weer een hoogtepunt in onze jaarwerking. En dat etentje nadien in de Oude Abdij wordt een traditie. Samen genieten van cultuur maar ook van het culinaire. Op onze activiteiten is iedereen welkom! Met vriendelijke groet, Guido Craps Voorzitter vtbKultuur Kortenberg.

P.S. Alle vertrekken van op het De Walsplein worden verplaatst naar de parking van OC Berkenhof!

Beste Cultuurliefhebber

‘Het Toeristje’ • vtbKultuur Kortenberg 43ste jaar, nr 3 • juli, augustus, september 2014 Driemaandelijks activiteitenblad Hoe ‘Het Toeristje’ ontvangen?

Wie deelneemt aan een activiteit van vtbKultuur Kortenberg (met vooraf inschrij-ving) ontvangt het lopende en volgende jaar ‘Het Toeristje’ gratis. Wie niet deel-neemt, betaalt een jaarlijkse bijdrage van € 7,00. ‘Het Toeristje’ wordt ook (uiteraard gratis) verzonden via elektronische post. Oplage: 600 ex. in kleur op papier, 950 ex. via elektronische post. Kortingen bij de aangekondigde activiteiten gelden alleen voor leden (het lidmaatschap vtbKultuur is begrepen in VAB). Informatie en inschrijvingen activiteiten: vtbKultuur Kortenberg Guldendellestraat 80, 3070 Kortenberg huistelefoon 02 759 84 66, zaktelefoon 0475 31 57 29 fax 02 757 69 75 - e-post: [email protected]

Kijk ook eens op www.vtbkultuur.be/kortenberg Bank: BE07 2300 4448 8866 vtbKultuur Kortenberg BELANGRIJK: © vtbKultuur Kortenberg Overname uit ‘Het Toeristje’ is slechts toegestaan na schriftelijke toestemming van de auteur en/of van de uitgever.

Lid worden van vtbKultuur en onze partner VAB: • vtbKultuur-pas (nieuw!) Korting op alle vtbKultuuractiviteiten? Een heel jaar lang… voor maar € 10,00 Abonnement op ‘Het Toeristje’ inbegrepen! • vtbKultuur-lidmaatschap Gratis UIT-Magazine Alle cultuur- en vrijetijdsvoordelen € 31,00 • VAB-lidmaatschap “basisformule Pech-Plus” Gratis pechverhelping ter plaatse bij pech of ongeval met de wagen in de hele Benelux Gratis sleep zonder kilometerbeperking Gratis VAB-tankkaart, gratis VAB-Magazine vtbKultuurlidmaatschap inbegrepen € 116,00 Als tweede wagen € 89,00 • VAB-lidmaatschap “vervangwagen” Alle voordelen van de Pech Plus formule Gratis vervangwagen bij onverwachte immobiliteit (tot max. 5 dagen) € 169,00 Als tweede wagen € 142,00 • VAB-pakketten: Reisbijstandspakket vanaf € 81,00 Annulatiepakket vanaf € 135,00 Bijstandspakket vanaf € 202,00 Vakantiepakket vanaf € 188,00 Multipakket vanaf € 309,00

Het Toeristje

Activiteitenkalender

3

Donderdag 3 juli

Gaume en Verdun (bus) 4-daagse vtbKultuur-trip n.a.v. 100 jaar Groote Oorlog

OC Berkenhof Kortenberg

07.30 uur

Zondag 13 juli

Het groene Kraainem Culturele wandeling


09.30 uur

Zondag 20 juli

Het groene Kraainem Culturele wandeling


09.30 uur

Zaterdag 23 augustus

In de sporen van de klaprozen (bus) De tweede Sommeslag (Noord-Frankrijk)


07.00 uur

Maandag 25 augustus

New-York, in het spoor van de Red Star Line 9-daagse vtbKultuur-trip

Luchthaven Zaventem

07.00 uur

Vrijdag 12 september

Danscursus Opendeuravond

GC Colomba Kortenberg

20.00 uur

Maandag 15 september

Danscursus Kennismakingsles


20.00 uur

Donderdag 18 september

Basiliek van Koekelberg Gegidst bezoek


09.15 uur

Maandag 22 september

Danscursus Aanvang nieuwe lessenreeks


19.00 uur

Dinsdag 23 september

Kennis maken met de Bulgaarse wijnen Wijn(proef)avond


20.00 uur

Donderdag 25 september

Basiliek van Koekelberg Gegidst bezoek


09.15 uur

Vrijdag 26 september

Albanië, mooi maar onbekend Beeldreportage


20.00 uur

Zondag 28 september

Abdij Keizersberg Gegidst bezoek


15.30 uur

Donderdag 2 oktober

Abdij Keizersberg Gegidst bezoek


09.30 uur

Zaterdag 4 oktober

Zeeuws-Vlaanderen (bus) Portaal van Vlaanderen, Staats-Spaanse Linies


07.15 uur

Zondag 5 oktober

Namiddagconcert Paleis voor Schone Kunsten Brussel Mozart en Mahler

Station Kortenberg

13.45 uur

Zondag 19 oktober

Aperitiefconcert met het Trio InEdito CPE Bach, Mozart, Beethoven

Oude Abdij Kortenberg

10.30 uur

Dinsdag 21 oktober

Stadhuis van Brussel Gigidst bezoek

Station Kortenberg

09.00 uur

Dinsdag 21 oktober

Chocolade met rode wijn Wijn(proef)avond


20.00 uur

Woensdag 22 oktober

Stadhuis van Brussel Gegidst bezoek

Station Kortenberg

09.00 uur

Donderdag 23 oktober

Stadhuis van Brussel Gegidst bezoek

Station Kortenberg

09.00 uur

Vrijdag 24 oktober

Madeira en Porto-Santo Beeldreportage


20.00 uur

Vrijdag 7 november

Barcelona per fiets 5-daagse vtbKultuur-trip

Luchthaven Zaventem

04.30 uur

Vrijdag 5 december

Aube-en-Champagne 3-daagse vtbKultuur-trip


06.00 uur

4

Culturele wandeling o.l.v. Jos Vanderstappen Zondag 13 juli • OC Berkenhof Zondag 20 juli • OC Berkenhof

Als u ideeën voor een nieuw voortuintje wilt, moet u met ons langs de hoogste kadasters van Vlaanderen wande-len.

Na Knokke-Heist is Kraainem de duurste gemeente van Vlaanderen. Tijdens onze eerste wandeling was daar he-lemaal niets van te merken. Deze keer bewonderen we de imposante villa’s van de Baron Albert d’Huartlaan en het park van Kraainem tot Stokkel. Het groene Kraainem of het park van Kraainem ligt hele-maal in het zuiden van de gemeente. Baron Albert d’Huart erft het Stokkelbos dat hoorde bij het pachthof van de Norbertijnenabdij van Park Heverlee. Zijn erfgenamen zullen vanaf het interbellum, en vooral na de Tweede We-reldoorlog het gebied ontsluiten en omvormen tot één groot villagebied. Onderweg komen we namen van grote architecten tegen: modernisten zoals Willy Van der Mee-ren, Renaat Braem, maar ook Jacques Dupuis, architect van de bekende Expo'58-gevel van het Heizelpaleis 5 en Henri Vaes, de architect van de nieuwe abdij van Orval. Ook Brand Whitlock, de Amerikaanse ambassadeur die België hielp de eerste wereldoorlog te overleven, woonde langs het traject. We wandelen over de echte "vierarmen" waar iedereen al van hoorde maar weinigen echt weten liggen. Deelname: € 9,00 • leden € 8,00 Inbegrepen: vtbKultuur-gids, eigen audiofoonsysteem Afspraak: Kortenberg, OC Berkenhof 09.30 uur Kraainem, hoek Albert D’Huartlaan/St-Dominicuslaan (St-Dominicuskerk) 10.00 uur Meerijden kan (€ 2,00). Vooraf inschrijven.

Het groene Kraainem

Nieuwe danscursus

Vrijdag 12 september • opendeuravond • 20 uur, met dansdemonstraties ‘alle dansen’ Maandag 15 september • kennismakingsles • 20u. Maandag 22 september • nieuwe lessenreeks Goed en toch goedkoop leren dansen? Het kan al meer dan 40 jaar bij vtbKultuur Kortenberg. vtbKultuur Kortenberg organiseert tweemaal per jaar nieu-we lessenreeksen ‘alle dansen’: quickstep, trage wals, tango, vlugge wals, cha cha cha, jive (swing), disco-swing en salsa. Lessenreeks Elke cursus bestaat uit 14 lessen die telkens op maan-dagavond gegeven worden in het GC Colomba, Wijngaardstraat 1, Kortenberg Beginners 19.00 uur tot 20.15 uur Gevorderden 20.15 uur tot 21.30 uur Vergevorderden 21.30 uur tot 22.45 uur

En wat kost het?

Cursus 14 weken: € 95,00 Leden vtbKultuur: € 90,00 Wie vooraf inschrijft tijdens de opendeuravond of de kennismakingsles: korting van € 5,00

Geen show, geen acrobatie, geen competitie, geen medailles, … alleen maar een gezonde portie plezier.

5

Péronne, Pozières, Thiepval, Beaumont-Hamel, Albert, …

Gids: Bernard Delvoye

Zaterdag 23 augustus • busuitstap

De Tweede Sommeslag Volkomen onverwacht brak op 21 maart 1918, even na 5 uur, een hevige beschieting los op de Britse linies tussen Arras (Artezië) en La Fère (Aisne). De Duitse loopgraafar-tillerie schoot duizenden goedgerichte ‘Minen’ van 100 kg in de eerste en tweede linies, waarmee de prikkeldraad werd opgeruimd en de mitrailleursnesten werden vernie-tigd. De Duitsers probeerden dus een nieuwe techniek. Ze zorgden voor een korte maar uiterst hevige precisiebe-schieting op de observatie- en commandoposten, tele-fooncentrales, batterijen, spooremplacementen, munitie-depots en vliegvelden. De Duitse aanvoerder, Erich Ludendorff, opende zijn Len-teoffensief om 9.40 u. In slechts vier dagen tijd vorderden ze 27 km en was Péronne, een jaar eerder door hen ont-ruimd, weer in hun bezit en bedreigden ze Amiens. Er werd gebruik gemaakt van langeafstandskanonnen met een bereik tot 120 km die Parijs met 20 cm-granaten be-schoten om het moreel van de bevolking te breken. Het werd een groot succes maar het strategische doel werd niet bereikt. Het 17de Duitse leger onder von Below, dat tussen Arras en Albert de beslissing moest forceren, boekte niet het gewenste resultaat en Ludendorff koos verkeerdelijk om een wig tussen het Franse en het Engel-se leger te drijven boven de uitschakeling van het Britse leger. Zo dacht hij dat hij vlug zou kunnen doorstoten naar Parijs. Hij moest evenwel zijn te vlug opgerukte troepen reorganiseren en even wachten op de bevoorrading. Ondertussen was het Britse 5de leger (aan de Somme) zo goed als vernietigd en onenigheid tussen de Fransen en de Britten over de inzet van reserves verhinderde een gecoördineerde verdediging. De controverse werd ten slotte beëindigd door de benoeming in extremis, op de Conferentie van Doullens (26 maart 1918), van Generaal (de latere Maarschalk) Ferdinand Foch als coördinator en

opperbevelhebber van alle geallieerde strijdkrachten in Noord-Frankrijk. De Duitse pauze liet toe ook de wanor-delijke geallieerde strijdkrachten te reorganiseren en te motiveren. Foch kon nu tevens alle beschikbare Britse en Franse reserves inzetten. Zo kon toch uiteindelijk de Duit-se opmars op 5 april 1918 en wel op 10 km vóór Amiens (de Australiërs in Villers-Bretonneux) tot stilstand ge-bracht worden. De Duitsers waren over een 75 km breed front 60 km diep opgerukt. De Britten hadden wel weer 160.000 man verlo-ren, de Fransen meer dan 200.000. Maar de Brits-Franse eenheid was hersteld. Bij Ieper kon Veldmaarschalk Sir Douglas Haig het Duitse Lenteoffensief (van 9 april tot 29 april 1918) bij Ieper tot staan brengen terwijl Generaal Herbert Plumer ook bij de Leie (bij Armentiers) de Duitsers uiteindelijk een halt toe-riep.

PRAKTISCH Deelnameprijs: € 39,00 • leden € 35,00 Inbegrepen: busvervoer, tweede chauffeur, fooi chauffeurs, koffie bij aankomst, toegangen en gids Middagmenu: (facultatief) tegen € 25,00 Oeuf poché sur céleris rémoulade et magret de canard fumé • duo de poisson à l’oseille • crème brûlée vanille • expresso • wijnen en water inbegrepen Opstap: Leuven, Hubo, Brusselsesteenweg 6 06.45 uur Veltem-Beisem, halte ‘steenweg’ 06.50 uur Kortenberg, OC Berkenhof 07.00 uur Zaventem, Kerkplein 07.15 uur Terug in Kortenberg rond 22.00 uur Vooraf inschrijven.

In het spoor van de klaprozen

6

Gegidst bezoek o.l.v. Jos Vanderstappen Donderdag 18 september • OC Berkenhof Donderdag 25 september • OC Berkenhof

De Basiliek van Koekelberg, die niemand mooi vindt maar niemand echt kent, is een waar meesterwerk dat tot het werelderfgoed behoort.

De échte naam is de Nationale basiliek van het Heilig Hart. Het eerste ontwerp naar aanleiding van de 75stever-jaardag van de Belgische onafhankelijkheid en de wens van koning Leopold II, was van de Leuvense architect Pierre Langerock, ook de ontwerper van de nieuwe kerk van Kortenberg. Na de eerste wereldoorlog werd dit ontwerp afgevoerd en koos men voor de Gentse selfmade architect Albert Van Huffel, vriend en buur van Henry van de Velde in Tervu-ren. Van Huffel ontwierp een traditionele Latijnse kerk, mo-menteel de vijfde grootste ter wereld. Het werd een beton-nen kerk met binnenin vooral terracotta als verloren bekis-ting, in eenheid met de kleur van het metselwerk en opge-vrolijkt door sierlijke art-decomotieven. Met wat geluk schijnt de zon en blinkt niet alleen de keramische muurbe-kleding maar ook de speciale glasramen. Een hoogte-punt, fysiek dan, komt er boven op het panorama van de basiliek. Ooit door ons aller steun en mijn zilverpapier in de kleuterschool gesponsord. Paul Rome, die de nieuwe vleugel van onze abdij bij-bouwt, mag de basiliek afwerken. Deelname: € 13,00 • leden € 12,00 Inbegrepen: vtbKultuur-gids, eigen audiofoonsysteem, bezoek aan het panorama Afspraak: Kortenberg, OC Berkenhof 09.15 uur Parking basiliek Koekelberg 10.00 uur Middagmenu in het restaurant ‘Le Basilic’ is mogelijk Meerijden kan (€ 4,00) • Vooraf inschrijven.

Basiliek van Koekelberg

Bulgaarse wijnen

Wijn(proef)avond door Valentina Grueva

Dinsdag 23 septembert • OC Berkenhof Bulgarije kent al wijn-bouw sinds meer dan drieduizend jaar. Wijn-gaarden liggen ver-spreid over heel het land, met uitzondering van het bergachtige midden. Rond 1900 begon de moderne Bulgaarse wijnbouw door coöpe-

raties van kleine wijnboeren. Na WO II brachten de com-munisten deze onder in grote bedrijven die voor export naar de Sovjetunie produceerden. Niettemin was Bulgarije het eerste Oostblokland dat zijn wijnindustrie afstemde op de markt in Noordwest-Europa. Al in de jaren '60 werden wijngaarden met 'internationale' druivensoorten aangeplant. Voor het merendeel hebben de Bulgaarse wijngebieden

een continentaal klimaat met warme zomers en een vrij strenge winter. Alleen langs de Zwarte Zee is het klimaat meer mediterraan van karakter. Er zijn in totaal vijf regio's: het Noorden, langs de Donau, produceert zowel wit als rood, o.a. in Suhindol. Het Oos-ten met de matigende klimatologische invloed van de Zwarte Zee brengt hoofdzakelijk witte wijnen voort. De Sub-Balkan, met o.a. Sliven, is een heuvelachtig gebied aan de voet van het Balkangebergte. Het Zuiden is de belangrijkste regio van Bulgarije en produceert goede ro-de wijnen (o.a. Merlot) in Haskovo, Stambolovo en Assen-ovgrad. Het Zuidwesten tenslotte is het gebiedje rond Melnik en Harsovo, tegen de grens met Griekenland en Macedonia. Binnen deze vijf regio's liggen 28 herkomst-gebieden voor kwaliteitswijn. Het succesvolle huwelijk van een uniek klimaat, terrein, traditie en moderne technologie maakt van de Bulgaarse wijn een gezonde en aangename aanvulling bij elke maal-tijd. Deelname: € 24,00 • leden vtbKultuur € 22,00 Inbegrepen: documentatie, analytisch proeven van 7 wijnen OC Berkenhof, Beekstraat 25, 3070 Kortenberg, 20 uur • Vooraf inschrijven.

7

De schone onbekende Beeldreportage door Paul Coessens

Vrijdag 26 september • OC Berkenhof Wie Albanië met eigen wagen wil bezoeken komt langs het Sjkodra-meer binnen. Een rondrit langs dit meer is een absolute aanrader. Het land is zeer bergachtig: de weg van de stad Sjkodra naar Valbona in de Albanese Alpen is ook heel prachtig. In de hoofdstad Tirana kan de bezoeker de mooie Ethem-Bey moskee bewonderen, want 2/3e van de inwoners zijn moslim. Tijdens de com-munistische periode werd godsdienst verboden, kerken en moskeeën gesloten en in de steden wilde despoot Hoxha afbreken om mooier herop te bouwen. Maar enke-le steden bleven gespaard: de bazaar van Kruja heeft zijn ziel teruggevonden en de stad Girokastra bewaart oude wijken en hoge Turkse huizen. Maar Berat, de "stad met 1000 vensters" is zeker de mooiste. In Apollonia en Butrint vindt u Byzantijnse kerken en Grieks-Romeinse ruïnes. Albanië heeft een "riviera" maar op het platteland zijn er overal beelden uit de vroegere tijden. Dit alles is Albanië, met bovenop vriendelijke mensen, want zo zijn de Albanezen.

Deelname: € 6,00 • leden vtbKultuur € 5,00 OC Berkenhof, Beekstraat 25, 3070 Kortenberg, 20 uur Voorstelling afdelingsreis 2015.

Albanië

Chocolade en rode wijn

Wijn(proef)avond door Jacqueline Govaerts

Dinsdag 21 oktober • OC Berkenhof Centho Origine-chocolade staat voor chocolade vervaardigd uit cacaobonen afkomstig uit één enkel land, soms zelfs uit één enkele regio. De typische omgeving, de grond en het klimaat waar de cacaoboom groeit, geeft de origine-chocolade zijn unieke smaak. Lokale gebruiken alsook de methode om de bonen te drogen en te fermenteren, spe-len een definiërende rol in de smaak, waarin toetsen van tropisch fruit tot bloemen, kruiden en specerijen duidelijk herkenbaar zijn. Origine is voor chocolade wat single malt is voor whisky.

Chocolade en rode wijn. De uitdaging bestaat er in om rode wijn te combineren met chocolade (pralines van Centho uit Duisburg). Niet de zoete of verzoete versie, maar gewoon de wijn die wij met onze gerechten drinken en degusteren. Wij proeven zeven goede rode wijnen met zeven smaken chocolade. Deelname: € 28,00 • leden vtbKultuur € 25,00 Inbegrepen: proeven van 7 rode wijnen samen met 7 smaken chocolade OC Berkenhof, Beekstraat 25, 3070 Kortenberg, 20 uur • Vooraf inschrijven.

8

Gegidst bezoek

Zondag 28 september • OC Berkenhof Donderdag 2 oktober • OC Berkenhof

Historische schets Aan het einde van de negentiende eeuw beslisten de Be-nedictijnen van Maredsous om een studiehuis op te rich-ten in Leuven. Dom Gerard van Caloen (1853-1932), rec-tor van de abdijschool van Maredsous, stichtte in 1889 in een huis in de Onze-Lieve-Vrouwestraat een pedagogie voor leerlingen van de school die na hun middelbare stu-dies aan de universiteit kwamen studeren. Later rijpte in Maredsous ook de idee om in Leuven een nieuwe abdij te stichten, die ook als studiehuis voor de eigen monniken moest dienen. Met het oog op de stichting van een nieu-we abdij werd tussen 1889 en 1895 stapsgewijs grond aangekocht op de Keizersberg, waar toen nog enkele res-tanten van de oude grafelijke burcht en de commanderij van de Johannieten te zien waren. De bouwwerken voor de nieuwe abdij in neo-romaanse stijl startten in 1897 op basis van plannen van dom Hilde-brand de Hemptinne, abt van Maredsous, en onder lei-ding van architect P. Langerock uit Leuven. Onder leiding van Dom Robert de Kerkchove d’Exaerde, eerste prior van de nieuwe abdijgemeenschap, vertrokken in april 1899 veertien monniken uit Maredsous naar Leuven. Ze betrokken er de reeds afgewerkte noordvleugel van de nieuwe abdij, in 1898 canoniek opgericht als Abbatia Re-ginae Coeli de Castro Lovaniensi. Dom de Kerckhove werd reeds in augustus 1899 tot abt gewijd. In 1904 en 1908 werden de oosten zuidvleugel van de abdij afgewerkt. De plannen voor een imposante basiliek werden nooit uitgevoerd. Wel werd in 1906 een monu-mentaal Mariabeeld opgetrokken in de tuin van de abdij. Pas in 1927 kon ook de westvleugel, met klokkentoren, worden voltooid. De abdijkerk was intussen, eerst voorlo-pig, later definitief, ondergebracht in de ruimte die oor-spronkelijk tot abdijbibliotheek was voorbestemd. Ondanks de aanhoudende bouwwerken, werden in de abdij van Keizersberg al snel vele activiteiten ontplooid. In 1907 werd het knapenkoor ‘Choristes de Mont-César’ op-gericht. Ook de eerste oblaten – priesters en leken die de

Benedictijnse monastieke geest in hun eigen leven wilden vorm geven – maakten in die periode kennis met de abdij. In 1909-1910 begon dom Lambert Beauduin (1873-1960) bovendien met zijn activiteiten die aan de grondslag lagen van de ‘liturgische beweging’, waarin de abdij van Kei-zersberg een toonaangevende rol speelde. Dom Beau-duin’s inspanningen promootten een grotere zorg voor de liturgische zang en een terbeschikkingstelling van liturgi-sche teksten in de volkstaal. De hele abdijgemeenschap van Keizersberg werd in zijn plannen ingeschakeld, onder meer door de redactie en uitgave van het tijdschrift La Vie Liturgique/Het Kerkelijke Leven. Uit die prille initiatieven groeiden andere liturgische tijdschriften, cursussen en de succesvolle ‘Semaines liturgiques/Liturgische Weken’. Tijdens de eerste maanden van de Eerste Wereldoorlog verbleef de abdijgemeenschap van Keizersberg op bevel van de bezetter in de Duitse abdij van Maria Laach. De abdijgebouwen in Leuven ontsnapten intussen ternauwer-nood aan de vernietiging die vele andere Leuvense ge-bouwen te beurt viel. Tijdens de Tweede Wereldoorlog vonden vele vluchtelingen, Leuvenaars en soldaten een onderkomen in de abdij. In mei 1944 werd Keizersberg echter zo zwaar gebombardeerd dat iedereen op de vlucht moest. De schade aan het hoofdgebouw was aan-zienlijk. De gebouwen van de oude commanderij die dienst deden als abdijboerderij raakten zelfs onherstel-baar beschadigd. In 1968 trad de abdij van Keizersberg toe tot de Vlaamse provincie van de Benedictijnencongregatie van Subiaco. Voor 1921 behoorde de abdij tot de congregatie van Beu-ron. Na de Eerste Wereldoorlog werd de associatie met de Duitse moederabdij van onder meer Maredsous niet meer gesmaakt en ging de Leuvense Benedictijnenabdij – samen met Maredsous en Zevenkerken – deel uitmaken van de congregatie van Onze-Lieve-Vrouw Boodschap. De langzame vervlaamsing van de abdij van Keizersberg in de jaren 1960 maakte de overgang naar de Vlaamse provincie van de congregatie van Subiaco tot een logi-sche stap. Diezelfde taalperikelen zorgden ook voor een vertrek van de meeste Franstalige monniken uit de abdij in de jaren 1960. De verkleinde abdijgemeenschap van Keizersberg koos voor een aantal aanpassingen. Er werd meer plaats vrijgemaakt voor de huisvesting van studenten. Ook het gemeenschappelijke noviciaat van de Vlaamse provincie van Subiaco werd een tijdlang in Keizersberg onderge-bracht. De site van Keizersberg werd in 2010 beschermd als mo-nument. Deelname: € 12,00 • leden € 11,00 Inbegrepen: gids pater Maurice, eigen audiofoonsys-teem, degustatie van Abdijbier en Abdijkaas Keizersberg. Afspraak op zondag 28 september: Kortenberg, parking OC Berkenhof 15.30 uur Abdij Keizersberg 16.00 uur Afspraak op donderdag 2 oktober: Kortenberg: parking OC Berkenhof 09.30 uur Abdij Keizersberg 10.00 uur Meerijden kan (2,00). Vooraf inschrijven.

Abdij Keizersberg Leuven

9

Portaal van Vlaanderen (Terneuzen) Museum Het Bolwerk Rondrit Staats-Spaanse Linies

Zaterdag 4 oktober • busuitstap Zeeuws-Vlaanderen 200 jaar Op 20 juli 1814 tekende koning Willem I het besluit waar-door Staats-Vlaanderen toegevoegd zou worden aan Zeeland. Die dag markeert het begin van Zeeuws-Vlaanderen en daarmee ook van de huidige provincie Zeeland. Meer nog: van het huidige Nederland, ter onder-streping van de bijzondere positie van Zeeuws-Vlaanderen. Het besluit werd op 19 september van kracht en Staats-Vlaanderen werd Zeeuws-Vlaanderen gedoopt.

Portaal van Vlaanderen We krijgen een rondleiding in het sluizencomplex met be-zoek aan brugkelder en radartoren. Het sluizencomplex vormt de onmisbare schakel tussen de Westerschelde en het kanaal van Gent naar Terneuzen, één van de drukst bevaren kanalen die Europa rijk is. Jaarlijks passeren bij-na 70.000 zee- en binnenvaartschepen de sluizen. Ga mee op excursie en ontdek de werking van een sluisbrug in de 18 meter diepe brugkelder, geniet van een magni-fiek uitzicht vanaf de radartoren en bewonder de grote zeeschepen die rakelings langs varen. Neem een kijkje in ons interactieve informatiecentrum en bekijk de interes-sante film over de Kanaalzone.

Museum Het Bolwerk Museum Het Bolwerk toont hoe de bewoners van de streek zich in de loop der eeuwen verdedigden tegen vij-andige aanvallen. De geschiedenis begint in de eerste eeuwen van onze jaartelling toen de Romeinen rond Aar-denburg een castellum bouwden om zich tegen zeerovers

te beschermen. Halverwege de negende eeuw kwamen de Vikingen op rooftocht. Ter verdediging legde de bevol-king toen zogenaamde ringburgwallen aan. Oostburg is hier een goed voorbeeld van. Rond 1100 verrezen de eer-ste mottekastelen, vestingwerken in aarde en hout. In de middeleeuwen werden ter verdediging stenen burchten of kastelen gebouwd in onder andere Cadzand, Coxijde, Groede, Heille, Oostburg, Sluis en Zuidzande. De Staats-Spaanse Linies De Staats-Spaanse Linies zijn de restanten van zestiende- en zeventiende-eeuwse militaire verdedigings-werken die werden aangelegd in de periode van de Tach-tigjarige Oorlog (1568-1648) tot aan de Franse Tijd (1794). Het stelsel van verdedigingswerken strekte zich aan beide zijden van de landsgrens uit van Knokke-Heist in het westen tot en met Antwerpen in het oosten. De Li-nies hebben niet alleen een belangrijke rol gespeeld in de bepaling van de landsgrenzen tussen Nederland en Bel-gië, maar ook in de verdere geschiedenis van de twee landen. Een groot deel van deze linies en vestingen is in het landschap terug te vinden. PROGRAMMA Voormiddag: Onthaal met koffie/thee en Zeeuwse boluskoek • bezoek aan het sluizencomplex Terneuzen. Middag: facultatief voor € 25,00 (Vlaamse stoverij à volonté of vispotje -te kiezen- met Vlaamse frietjes en grootmoeders sla • vanille-roomijs met warme Callebout-chocolade • koffie/thee) Namiddag: Bezoek aan het museum Het Bolwerk • rondrit met als thema de Staats-Spaanse Linies. PRAKTISCH Deelname: € 47,00 • leden € 42,00 Inbegrepen: busvervoer, kosten en fooi chauffeur, Onthaal met koffie/thee met koek, toegangen en gidsen, eigen audiofoonsysteem Opstap: Leuven, Hubo, Brusselsesteenweg 6 07.00 uur Veltem-Beisem, halte ‘steenweg’ 07.05 uur Kortenberg, parking OC Berkenhof 07.15 uur Zaventem, Kerkplein 07.30 uur Terug in Kortenberg rond 20.00 uur. Vooraf inschrijven.

Zeeuws-Vlaanderen 200 jaar

10

Verjaardagsprogramma 1714-2014 Carl P. E. Bach, Mozart en Beethoven

Zondag 19 oktober • Oude Abdij In 2014 vieren muziekminnaars de 300ste verjaardag van Carl Philipp Emanuel Bach, Johann Sebastians twee-de zoon. Inedito keert met deze componist terug naar de bron van het klaviertrio: de triosonate en de begeleide sonate. Ver-wacht het onverwachte: een werveling aan bruuske wen-dingen, gedurfde harmonieën en ongewone melodische capriolen. Carl Philipps beroemdste bewonderaar, Wolfgang Ama-deus Mozart, is vertegenwoordigd met één van zijn mooi-ste klaviertrio's. Van Ludwig van Beethoven hoort u vroe-ge en bijzonder frisse muziek. De kamermuziekgroep Inedito is weg van Haydn, Mozart en van Beethoven. Ze toetst deze passie aan de histori-sche uitvoeringspraktijk. Fortepianotrio Inedito wordt gevormd door Els Flement – fortepiano, Dirk Vandaele – viool en Thomas Luks – cello.

Dirk Vandaele studeerde viool aan het Lemmensinstituut te Leuven en behaalde er het Hoger Diploma viool in de klas van Bernadette Bracke. Hij was violist bij het Helios-ensemble en concerteerde daarnaast in diverse orkesten, als het BRT-orkest, Sinfo-nia en het Nieuw Belgisch kamerorkest. Nadien specialiseert hij zich meer en meer in het bespe-len van de barokviool en wordt lid van het barokorkest Il Fondamento, o.l.v. Paul Dombrecht waar hij momenteel concertmeester is. Dirk Vandaele concerteerde in gans Europa, de USA, Ja-pan, Canada, Rusland en Israel en werkte mee aan diver-se klankopnames (Il Fondamento, La Pastorella, ensem-ble explorations, Helios-ensemble,..). Dirk Vandaele doceert instrumentaal ensemble aan het muziekconservatorium van Leuven.

Thomas Luks studeerde aan het Koninklijk Conservatori-um van Brussel en behaalde zijn eerste prijs in de klas van Roel Dieltiens. Tegelijkertijd volgde hij de lessen ou-de muziek van Paul Dombrecht. Hij vervolmaakte zich verder op barokcello bij Lidewij Scheifes in Amsterdam en tijdens masterclasses bij o.a. Bruno Cocset. Thomas Luks is lid van La Chambre Philharmonique (Emmanuel Krivine) en stichtend lid van Il Fondamento (Paul Dombrecht). Hij verleent eveneens zijn medewerking aan tal van en-sembles in binnen- en buitenland, zoals Stradivaria, Les Arts Florissants, Les Agrémens, Anima Eterna, Ricercar, La Petite Bande of Les Ambassadeurs. Met deze ensembles concerteerde hij in heel Europa, Ja-pan, de Verenigde Staten en Canada, en nam hij deel aan een honderdtal CD-opnamen. Daarnaast speelt Thomas Luks in talrijke kamermuziek-formaties (Il Gardellino, Bachplus, …) en is hij regelmatig te horen in theater- en dansproducties (ensemble Lepo-rello, compagnie Ovaal, …) Els Flement studeerde piano bij Chantal Bohets aan het Conservatoire Royal de Liège. Ze is ook kandidaat in de musicologie (KU Leuven). Steeds gefascineerd door het volledige spectrum aan kla-vierinstrumenten, legde ze zich specifiek toe op de forte-piano. Ze kreeg voor dit instrument een masteropleiding aan het Koninklijk Conservatorium van Antwerpen bij Jos van Immerseel. Verder studeerde ze klavecimbel bij Ewald Demeyere en volgde ze masterclasses bij o.a. A. Lubimov en Menno Van Delft. Els is actief als pianiste, als klaveciniste en vooral als for-tepianiste. Ze geeft les aan de SAMWD Lier en aan de MA’GO Antwerpen en musiceert solo, als basso-continuospeelster en in kamermuziekverband. Els kiest voor elk programma met zorg een instrument, waarbij ze vaak kan gebruik maken van haar prachtige kopie door C. Kelecom van een J.A. Stein.-fortepiano (1788). PRAKTISCH Deelname: € 17,00 • leden € 15,00 Inbegrepen: concert, aperitief Herfstmenu: aansluitend mogelijkheid voor het herfst-menu in de Oude Abdij tegen € 42,00 Carpaccio van rund Hoofdgerecht, keuze tussen: • zalm met pittig tomatensausje, seizoensgroenten, puree • lamskroontje met aardappelgratin en seizoensgroenten Trio van chocolade Oude Abdij (barokke kapel) Abdijdreef 22, 3070 Kortenberg, 10.30 uur Parkeren doet u aan GC Colomba. Vooraf inschrijven.

Aperitiefconcert door het Trio InEdito

Foto: Herman Sorgeloos

11

Gegidst bezoek in kleine groep door Jos Vanderstappen

Dinsdag 21 oktober • station Kortenberg Woensdag 22 oktober • station K’berg Donderdag 23 oktober • station K’berg Volgens Victor Hugo is het stadhuis van Brussel één van de wereldwonderen. Buiten een schrijn van beelden dat onze ganse geschiedenis vertelt en binnen versierd met de portretten van de voornaamste heersers. We geraken hopelijk in de kamer waar het charter van Kortenberg werd bewaard. Freddy Thielemans heeft na 12 jaar zijn bureau overgelaten aan Majeur maar wij mo-gen zijn bodes lastig vallen in de wachtzaal. Onderweg langs de zalen lopen we langs bustes en beelden van Charles Vanderstappen. De Staten van Brabant vergader-den in de huidige schepenzaal. In de gotische trouwzaal, met de originele Vlaamse teksten op de balken, vinden we sporen van art-nouveau. Deelname: € 12,00 • leden vtbKultuur € 11,00 Inbegrepen: vtbKultuur-gids, eigen audiofoonsysteem, toegang stadhuis.

Afspraak: Kortenberg, station (trein 09.39 uur) 09.30 uur Stadhuis Brussel 10.15 uur Mogelijkheid tot mossellunch (of alternatief) in de buurt Vooraf inschrijven.

Stadhuis Brussel

Madeira en Porto-Santo

Beeldreportage door Jan en Mieke Demarsin

Vrijdag 24 oktober • OC Berkenhof

Madeira, parel in de Atlantische Oceaan, drijvende tuin, bloemenparadijs. Deze omschrijvingen dankt het eiland aan zijn mild klimaat. Toen het eiland in de 15e eeuw ge-koloniseerd werd onder impuls van Hendrik De Zeevaar-der, was het dicht begroeid met bomen en struiken, van-daar de naam "Madeira", wat "hout" betekent. Madeira werd een druk centrum waar suiker en kleurstoffen ver-handeld werden. Vlaanderen was één van zijn belangrijk-

ste handelspartners. In musea en kerken treft u nu nog Vlaamse schilderijen en beeldhouwwerken uit de 16e eeuw aan. Op de berghellingen zijn terrassen aangelegd om aan landbouw te kunnen doen. Madeirawijn is alom bekend. Een uitgebreid netwerk van kanalen of levada’s zorgt voor de bevloeiing. Toerisme is de grootste bron van inkom-sten voor Madeira. Het is een paradijs voor wandelaars. De tocht van de Pico Ruivo naar de Pico do Arieiro is een topper. Naast Madeira, op een 40-tal kilometer naar het noord-oosten toe, ligt er een kleiner eiland: Porto-Santo. Het gouden zand en het blauwe water maken van dit eiland een paradijs voor zonnekloppers

Deelname: € 6,00 • leden vtbKultuur € 5,00 OC Berkenhof, Beekstraat 25, 3070 Kortenberg, 20 uur

12

5-daagse vtbKultuur-trip o.l.v. Luc Vanmarcke

Vrijdag 7 november tot dinsdag 11 november

In de 1 mei-vakantie van 2009 maakten we met vtbKul-tuur, afdeling Kortenberg, een fietsreis naar Berlijn. Het was er effenaf schitterend weer. Wegens het grote succes werd deze reis in 2010, 20 jaar na de val van de Berlijnse Muur, herhaald. Bij wijlen regende het oude wijven. In de grote vakantie 2011, een jaar voor de Olympische Spelen er plaatsvonden, fietsten we door Londen. We hadden de weergoden aan onze zijde. Behalve een on-waarschijnlijke plensbui, was het genieten van een leuk zonnetje, in een voor het overige volkomen verregende juli-maand. In de loop van de herfstvakantie 2012 trokken we naar de Zuid-Spaanse stad Valencia. Om er te fietsen. Het was best terrasjesweer. Van 7 november tot en met 11 november 2014 gaat vtbKultuur, afdeling Kortenberg, fietsen in de Catalaanse hoofdstad Barcelona. Zodoende groeit een hoe langer hoe meer vaste traditie, tweejaarlijks een meerdaagse fietsreis naar een buiten-landse miljoenenstad in te richten. Het wordt uitzien naar een enigszins verlate indian sum-mer. In de herfstvakantie 2004 maakten we al eens een citytrip naar Barcelona. We verkenden dan de stad te voet, ge-bruik makend van het voortreffelijk georganiseerde open-baar vervoer. 2004, precies tien jaar terug dus: dringend tijd voor een nauwgezette check up. Wat is er geworden van de vele stedenbouwkundige en architecturale projecten, die we een decennium geleden bezocht hebben? Hoe staat het vandaag met de toentertijd groots gekoesterde plannen ter zake? Welke toekomst tekent zich verder voor de stad af, op sociaal-economisch gebied, inzake politiek, en wat stadscultuur en urbanisme betreft?

We opteren ervoor, tijdens ons verblijf in Barcelona, te logeren in een hotel aan het oostelijke punt van de Mid-dellandse-Zeedijk, in de onmiddellijke omgeving van het congressencomplex Fòrum, een nieuwbouw uit 2004 van het Zwitserse architectenduo Herzog en De Meuron. Zodoende kunnen we gerieflijk onze huurfietsen veilig stallen. Luc Vanmarcke. Dag 1 • vrijdag 7 november 2014 De locatie betekent eveneens een nagenoeg perfect start-punt voor een eerste-dag fietsverkenning langs de haast negen kilometer lange kuststrook, die Barcelona telt, over alleen maar autovrije fietswegen. We fietsen onder meer langs het Parc de Diagonal-Mar, het Parc del Poblenou, de Plaça Prim, de Vila Olímpica en het Hospital del Mar tot aan het hotel W, beter gekend onder de denominatie ‘Vela’, een pronkbouwsel uit 2009 van de Catalaans-Parijse architect Ricardo Bofill. Die hards zetten door tot aan het justitiepaleis, Ciutat de la Justícia, van het bureau David Chipperfield uit 2010.

Dag 2 • zaterdag 8 november 2014 Een tweede carril bici, fietsparcours, leidt ons langs de west-oost-as van de stad. We volgen voor een belangrijk eind de Avinguda de la Diagonal, tot aan de Torre Agbar – uit 2005 en van Jean Nouvel – en de Disseny HUB Bar-celona (DHUB)-hoofdkwartieren, om door te steken tot de volkse stadswijk Gràcia, in Barcelona wereldberoemd om-wille van de romans van Mercè Rodoreda, niet in het minst La plaça del diamant (1962) – Colometa in Neder-landse vertaling –, die er hun scenerie, setting, vinden. De terugweg loopt langs het Parc de la Ciutadella en de Rambla del Poble Nou. Dag 3 • zondag 9 november 2014 De volgende dag van ons verblijf in Barcelona is het op-zet, prille of vernieuwende bezienswaardigheden en initia-tieven allerhande te ontdekken. Wat dat wordt, blijft voor-lopig nog lichtelijk koffiedik kijken. We spelen immers scherp op de bal – hoe kan het anders in een stad waar

Barcelona per fiets

Hotel Vela

13

het voetbal integrerend deel van het collectieve geheugen en van de historische trots uitmaakt – ; en het vooruitzicht bestaat, op vraag van de deelnemers, dienaangaande een volkomen tailor made-programmadeel aan te maken.

Dag 4 • maandag 10 november 2014 Uiteraard kunnen hoogst evidente must see-plekken op onze vijfdaagse trip naar Barcelona niet ontbreken. Er zijn er veeleer te veel dan te weinig. Namen noemen is hier derhalve een niet te beginnen karwei – en ten slotte ook onbeduidend. Hoe dan ook kan een – hopelijk geleid – bezoek aan de, na tientallen jaren restauratiewerkzaamheden, vorig jaar heropende Mercat del Born niet op het programma ont-breken.

Dag 5 • dinsdag 11 november 2014 Interessanter weliswaar dan het stereotiep aandoen van alle mogelijke toeristische plichtnummers, is een stadsex-ploratie off the beaten track. De deelnemers aan de reis Barcelona 2014 krijgen een uitgebreide lijst aangeboden van nieuwe stadswijken, merkwaardige gebouwen en van stadsvernieuwingspro-

jecten, van bijzondere restaurants en eethuisjes, en van cafés en bars van alle slag. Nagekeken wordt welke be-langwekkende tentoonstellingen lopen tijdens ons verblijf in Barcelona. Alvast gaan we bij het CaixaForum – ook ‘Casamora’ geheten – langs. Voor wie wil, behoort – in-dien thuis wordt gespeeld – het bijwonen van een wed-strijd van FC Barcelona evengoed tot de mogelijkheden.

Kostprijs: • € 735,00 per persoon in een 2-persoonskamer, bij inschrijving van minimum 20 deelnemers • Toeslag 1-persoonskamer: € 235,00 Inbegrepen: • Rechtstreekse vlucht met Brussels Airlines naar Barce- lona en terug • Vervoer van de luchthaven naar het hotel en terug • Verblijf in Hotel Attica 21**** op basis van kamer met ontbijt • Fietshuur, het brengen en ophalen van de fietsen • Veilige fietsstalling in het hotel • Eigen audiofoonsysteem • Vlaamse reisbegeleiding van vertrek tot aankomst door Luc Vanmarcke en vtbKultuur Kortenberg • Fooien Niet inbegrepen: • Middag- en avondeten (Luc doet ter plaatse interessante voorstellen), persoonlijke uitgaven • Eventuele toegangen • Annulerings- en bijstandsverzekering (sterk aanbevolen, kan via vtbKultuur Kortenberg) • Indien geen lid: toeslag van € 10,00 voor de vtbKultuur-pas (gezinslidmaatschap) Gezamenlijk taxivervoer van Kortenberg naar luchthaven Zaventem en terug is mogelijk tegen € 15,00 per persoon Een goed idee van vtbKultuur Kortenberg, praktisch uitgewerkt door Jetaircenter Perfect Travel Tienen, verg. A5124 Programma-aanpassingen blijven mogelijk • programma 01/04/2014 • ©vtbKultuur Kortenberg

Museum of Contemporary Art

Sagrada Familia

Barcelona per fiets

14

3-daagse vtbKultuur-trip

Vrijdag 5 tot en met zondag 7 december

Dag 1 • vrijdag 5 december Samenkomst aan het OC Berkenhof (Beekstraat 25 te Kortenberg) waar wij reeds om 6 uur vertrekken (voldoende parking). Na een stop onderweg bereiken wij in de late voormiddag het champagnehuis Lanson in Reims (285 km). Na een bezoek aan de kelders proeven we een van hun champagnes. ’s Middags voorzien wij de nodige tijd voor een vrije lunch in het centrum van Reims. Een kort bezoek aan de kerst-markt is mogelijk. In de namiddag rijden we verder naar Aube-en-Champagne (150km) waar wij in Chaource het kaasmu-seum bezoeken. Dit museum bevat een verzameling in-strumenten uit de 18de, 19de en 20ste eeuw voor het ma-ken van kaas en boter. Wij sluiten het bezoek af met een degustatie van chaource in combinatie met een glas witte wijn. Avondmaal en overnachting in Hotel Le Royal. Champagne Lanson werd in 1760 opgericht door François Delamotte en is daarmee een van de oudste champagne-huizen. Sinds 1848 zetelt het bedrijf in Reims, de majestueuze hoofdstad van Champagne. Van-af zijn oprichting is Champagne Lanson trouw gebleven aan de essentiële principes die topkwaliteit van gewone middelmaat onderscheiden: hoogste kwaliteitseisen, het beste druivenmateriaal, strikte procesbewaking en een eigentijdse marketing. Champagne Lanson is de favoriete champagne van Alain Ducasse, gevierd Frans sterrenkok, die champagne perfect weet in te zetten bij zijn tongstre-lende creaties. De chaource: de kaas der kazen. Chaource is een mooi dorpje in de Aube, gelegen aan de bron van de Armance. Het dorp is in de wijde omtrek bekend om zijn ambachte-lijke, handgeschepte kaas op basis van rauwe koemelk. Deze heerlijke ronde, cilindervormige kaas is herkenbaar

aan zijn geaderde korst, zijn zachte massa en zijn unieke smaak. De chaource heeft in 1977 zijn AOC-keurmerk (Appellation d'Origine Contrôlée,) nu AOP gekregen.

Dag 2 • zaterdag 6 december Na het ontbijt vertrekken wij richting Lusigny-sur-Barse waar we de Distillerie Didier Barbe bezoeken. Na het de-gusteren van een ratafia als aperitief vervolgen wij onze route naar Les Riceys. Na de vrije lunch brengen wij een bezoek aan het huis Champagne Morize Père & Fils en proeven er de lekkere rosé-champagne en een stille rosé-wijn. Onderweg bezoeken wij een ‘cadole’. We sluiten de dag af met een bezoek aan L’Espace Re-noir. De gids neemt ons mee voor een wandeling langs de werken van Renoir en eindigt met een bezoek aan zijn atelier. Avondmaal en overnachting in Hotel Le Royal. De gemeente Les Riceys, met 870 hectare het grootste champagnegebied, is de enige in Frankrijk met drie AOP-keurmerken. Champagne, Coteaux Champenois en Rosé-des-Riceys. De goedgekeurde 350 hectaren met rosé des Riceys zijn kleine valleitjes beplant met pinot noir met ranken van gemiddeld twintig jaar oud. Door de geografi-sche ligging van de wijngaard en de toepassing van zeer strenge eisen, kunnen de wijnbouwers niet elk jaar rosé des Riceys produceren. Slechts een tiental wijnbouwers mag dit originele keurmerk gebruiken en de productie be-draagt zelden meer dan 50.000 flessen. Door zijn zeld-zaamheid en zijn specifieke karakter behoort hij tot de beste rosé van Frankrijk.

Aube-en-Champagne

Chaource

Les Riceys

15

Champagne Morize. Gewaarschuwd door een grappig bord, gaan wij door de grote poort naar een grote binnen-plaats, omgeven met prachtige gebouwen en uitgebreid met een park. Sinds vier generaties is dit het eigendom van Morize. De enorme ontvangstruimte en proeverij stra-len een barokke, bijna religieuze sfeer uit. Merkwaardig is het glas-in-lood-raam, waarop Saint-Vincent, de be-schermheilige van de wijnbouwers, omgeven met 3 gene-raties van de familie Morize, de twee kerken van Les Ri-ceys en de drie seizoenen van de wijnrank te zien zijn. Bij de afdaling in de wijnkelder ontdekken we een geweldig souvenir: achter een zware deur ontvouwen zich weelde-rige cisterciënzer gewelven uit de 11de en de 12de eeuw. De 'cadoles' zijn kleine hutjes, gemaakt van losse stenen, die door de wijnboeren twee eeuwen geleden zijn ge-bouwd om zich te beschermen tegen de extreme weersin-vloeden. De manier waarop ze gebouwd zijn, is simpel: de wijnboeren stapelden platte stenen kegelvormig op elkaar. In de zomer zorgde de cadole voor koelte en in de winter kon je er een vuurtje stoken.

Essoyes, de vluchthaven van Renoir. De schilder Pierre-Auguste Renoir, een van de grote meesters van het impressionisme, leefde tijdens de mooiste periodes van zijn leven in Essoyes. Hier deed hij inspiratie op voor de sfeer, het decor, het licht en de kleuren van zijn schil-deringen.

Dag 3: zondag 7 december Na het ontbijt brengen wij onze bagage op de bus en ver-kennen het middeleeuwse stadje Troyes met zijn vele vakwerkhuizen en smalle straatjes. Tegen de middag bezoeken wij Champagne Veuve Dous-sot in Noë-les-Mallets, gevolgd door een degustatie. Hier ronden wij deze 3-daagse af met een heerlijk champagne-menu. In de late namiddag rijden we huiswaarts (450 km). Als stad van kunst en historie heeft Troyes in de loop der eeuwen haar bijzondere historische erfgoed weten te be-houden. Wandelend door de geplaveide straten van de hoofdstad van de Aube, ontdekken we vakwerkhuizen, renaissance-herenhuizen en gotische kerken en kathe-dralen. Een middeleeuws juweel! Champagne Veuve Doussot. Uit een familie van wijn-bouwers uit Noé-les-Mallets, sinds 1746, heeft Georges Joly het huis in 1973 gesticht, zoals we dat vandaag de dag kennen, en gewijd aan Ernestine Doussot, een mar-kant persoon uit de familie. In dit huis van een duurzame en innovatieve familietraditie, is het vandaag Stéphane, Grand argentier de la Commanderie du Saulte Bouchon, mede-opgericht door zijn vader Guy, die de leiding heeft over de vinificatie en de commercialisatie van de cham-pagnes Veuve Doussot. De toeristische animatie wordt verzorgd door Sylvie, de zus van Stéphane, gediplomeerd in hôtellerie-restauratie. Kostprijs: - € 335,00 per persoon in een 2-persoonskamer, bij inschrijving van minimum 25 deelnemers - Toeslag 1-persoonskamer € 85,00 Inbegrepen: - Busvervoer vanuit Kortenberg, fooi en kosten chauffeur - Verblijf in half pension in Hotel Le Royal in Troyes - Reisbegeleiding Marc Niemegeers - Bezoeken, toegangen en degustaties volgens programma - Eigen audiofoonsysteem Niet inbegrepen: - Middagmalen, dranken en persoonlijke uitgaven - Champagnemenu tegen € 55,00 (champagne inbegrepen) - Annulerings- en/of bijstandsverzekering, kan via vtbKultuur Kortenberg - Indien geen lid: toeslag van € 10,00 voor de vtbKultuur- pas (gezinslidmaatschap) Een goed idee van vtbKultuur Kortenberg, praktisch uitge-werkt door Jetaircenter Prefect Travel Tienen, verg. A5124 Programma-aanpassingen blijven mogelijk Programma 25/05/2014 - © vtbKultuur Kortenberg.

Espace des Renoir

Aube-en-Champagne

16

Terugblik

1. Veel interesse op de wijnavond Vlaamse wijnen

2. Culinaire wijnavond Griekenland

3. Spektakel-musical 14-18 in de Nekkerhal

4. Tentoonstelling ‘14-18, dit is onze geschiedenis

Busuitstap ‘Langs Limburgse wijngaarden’:

5. Wijnkasteel Genoels-Elderen

6. Wijndomein Hoenshof in Hoepertingen

7. Wijndomein Pietershof in Voeren.

1

2

3

4

5

6

7

17

De Vlaamse Toeristenbond tijdens het interbellum

Het VTB-VAB-archief bij het ADVN Vandaag lijkt reizen eerder een evidentie dan een uitzon-dering. We nemen routineus onze auto, een vliegtuig of een boot naar alle uithoeken van de wereld. Dat was al-lerminst het geval begin vorige eeuw in Vlaanderen. Rei-zen als vrijetijdsbesteding was toen weggelegd voor een relatief beperkte groep, die kon genieten van het badtoe-risme en een ruim aanbod van kuuroorden. Daarnaast werd toerisme ook ingericht door zuilgebonden organisa-ties zoals mutualiteiten, vakbonden en sociaal-culturele verenigingen. Zij organiseerden vakantiekolonies, kuur-verblijven of kindervakanties voor de verschillende lagen van de bevolking. Tijdens het interbellum kende het toe-risme in Vlaanderen zijn grote doorbraak. Zeker na de wet op jaarlijks betaalde vakantie (1936) kon het massatoeris-me groeien. Meer en meer ontdekte de arbeidersklasse de mogelijkheden van toerisme en vakantie als invulling van haar vrije tijd. Ruim tien jaar eerder ontstond de Vlaamse Toeristenbond (VTB), de eerste toeristische ver-eniging die zich inzette voor de Vlaamse strijd en die ge-heel Vlaanderen overkoepelde. Vandaag staan de VTB, vtbKultuur en VAB nog steeds bekend om hun reizen, cultuurparticipatie, reisbijstand, autorijscholen, autover-koop en pechdienst.

Een snelle start In 1912, kort voor de Grote Oorlog, was er een eerste maal sprake van het oprichten van een Vlaamse Touring Club. De poging kwam vanuit de toeristische afdeling bin-nen het ANV (Algemeen Nederlands Verbond), onder lei-ding van Hippoliet Meert, stichter van het verbond en lan-ge tijd secretaris voor ANV-België. De nieuwe Vlaamse toeristenvereniging zou een waardige tegenhanger vor-men voor de Franstalige Touring Club de Belgique. Door het uitbreken van de oorlog kreeg het initiatief echter

geen kans. Pas in 1921 werd de idee voor een Vlaamse Toeristenbond opnieuw opgepikt door drie zielsverwan-ten: Chris De Does, een Nederlandse uitgever en ANV-medewerker, Frits Henderickx, Antwerpenaar en partijlid van het Vlaamsche Front en Constant (Stan) Leurs, een Vlaams academicus actief in de studentenbeweging. Op 9 juni 1921 organiseerde het trio een publieke vergadering waarin een voorlopig comité werd opgericht voor het uitte-kenen van de krachtlijnen van de nieuwe organisatie en het ronselen van leden. Zes maanden later, op 29 januari 1922, was de stichting van de VTB een feit. De feitelijke stichting liep nochtans niet van een leien dakje. Onenig-heid over hun opvattingen leidde tot hoogoplopende con-flicten tussen het drietal en zorgde ervoor dat Henderickx de oprichtingsakte niet ondertekende.

Van bij de stichting telde de VTB 1 117 leden, een aantal dat vervijfvoudigd was na slechts één jaar werking (5 520 leden). Bijna de helft van de leden kwam uit het Antwerp-se, waar de hoofdzetel werd gevestigd. De sterkte van de vereniging lag onder andere in het groot aantal lokale ver-tegenwoordigers. Het eerste jaar alleen al werden er 58 afdelingen opgericht. De groep van vertegenwoordigers werd op tien jaar tijd drie keer zo groot. Op 15 maart 1922 verscheen de eerste editie van het bondsblad De Toerist, later Toerisme. De organisatie nam dus een snelle start en het succes bleef aan: reeds in 1930 schreef de VTB zijn 100 000ste lid in.

Grenzeloos reizen

Tijdens de belle époque focuste het toerisme zich vnl. op de kust en de kuuroorden. (ADVN, A215)

In 1927 kondigde de VTB met fierheid tijdens zijn lustrum-viering het 50 000ste lid aan. (ADVN VQT6/4)

Van de binnen- en buitenlandse groepsreizen bleven honderden foto’s bewaard. (ADVN, VQT13/53)

18

In 1924, kort na de oprichting van de VTB, werd onder impuls van industrieel en medeoprichter van het Vlaams Economisch Verbond Lieven Gevaert de Vlaamse Auto-mobielbond, later de Vlaamse Automobilistenbond (VAB) gesticht. De VAB kende een eerder moeilijke start, maar vond al snel aansluiting bij de VTB. Beide verenigingen werkten nauw samen. Uiteindelijk zouden ze in septem-ber 1940 samensmelten en van dan af bekend staan als de VTB-VAB, later gingen beiden afzonderlijk opereren.

Toerisme en propaganda De objectieven van de VTB waren tweeërlei. Naast het ontwikkelen van toerisme stond ook de emancipatie van het Vlaamse volk centraal. Men formuleerde het als volgt: “op alle wijze het toerisme onder de Vlamingen en het reizen in het Vlaamse land bevorderen, alsook de alge-mene culturele belangen van het Vlaamse volk beharti-gen.” Door het ontplooien van een ruime waaier aan acti-viteiten, kwam de Toeristenbond tegemoet aan zijn doel-stellingen. De VTB slaagde in zijn opzet, het volkstoeris-me groeide aan een snel tempo en vond aansluiting bij een brede laag van de bevolking. Jaarlijks vond er een algemene vergadering plaats onder de noemer van ‘Landdag’ of ‘Vlaamse Toeristendag’. De VTB organiseer-de voordrachten en filmavonden, cursussen en congres-sen, wandelingen, daguitstappen en meerdaagse binnen- en buitenlandse groepsreizen. Verder gaf de organisatie Nederlandstalige kaarten, gidsen, wandelboekjes en an-dere toeristische publicaties uit. De bond startte met een toeristische boekhandel en een dienst die privéreizen aanbood. Daarnaast was er ook aandacht voor de ontwik-keling van de toeristische infrastructuur in Vlaanderen; er kwamen wandelpaden en uitkijk-torens. Innovatief was de oprichting van commissies onder meer ter bescherming van monumenten, natuur en folklore of ter verbetering van het wegennet en het verkeer.

De propagandawerking van de VTB was voornamelijk gericht op de ledenwerving en de organisatie van evene-menten. Het bondsblad was het propagandamiddel bij uitstek. Daarnaast werd veel aandacht besteed aan de verspreiding van het VTB-logo, onder de vorm van allerlei souvenirs en prullaria. Er werd op geen inspanning geke-ken om de beleving van de Vlaamse cultuur en het Vlaamse verleden te promoten. Karakteristiek voor de VTB-propaganda waren onder andere de vele foto- of tekenwedstrijden en uitreiking van diploma’s, de VTB-vlaggen voor fietsers, motors en auto’s, het uitstippelen van VTB-wandelpaden en sterritten voor fietsers, zingen-de wandelaars en een fietserzangkoor, radiotoespraken, massabijeenkomsten en georkestreerde herdenkingen. Wie is wie De Vlaamse Toeristenbond werd bestuurd door een zeer heterogene groep uit de middenklasse, bij wie heel wat ‘cultuurflaminganten’. De eerste voorzitter was Edward Léonard, medeoprichter van de VTB en bediende in het fotobedrijf van Lieven Gevaert. Hij had belangstelling voor architectuur, archeologie en kunstgeschiedenis, waarover hij veelvuldig publiceerde, en was bestuurslid van de Ver-eniging van Natuur- en Stedeschoon. In 1923 werd hij opgevolgd door Berten Pil, scheikundig onderzoeker bij Gevaert in Mortsel. Pil was actief in de Frontbeweging en in het naoorlogse Vlaams-nationalisme. Vijf jaar later nam ingenieur-architect en docent, later hoogleraar kunstge-schiedenis, Stan Leurs het roer over. Leurs was medeop-richter van de VTB en had reeds de redactionele leiding over het bondsblad, hij was sinds 1926 de algemeen se-cretaris. Als zijn rechterhand werd Jozef Van Overstrae-ten aangesteld, een bestuurslid van de organisatie. Van Overstraeten klom in geen tijd van propagandist op tot hoofdredacteur (1926), ondervoorzitter (1928), algemeen secretaris (1931) en afgevaardigd bestuurder (1933). In 1952 werd hij voorzitter; hij was ruim een halve eeuw (tussen 1926 en 1980) de spilfiguur van de VTB. Van Overstraeten waakte over de algemene werking van de organisatie, coördineerde activiteiten en trad op als con-tactpersoon voor de samenwerking met andere verenigin-gen. Bovendien verplaatste hij het redactiesecretariaat van het bondsblad naar zijn privéwoning. Hij lag ook aan de basis van de toeristenmarsen, de sterritten voor fiet-sers, de VTB-wandelpaden en de vele herdenkingen.

Het VTB-hoofdkantoor was 12 jaar lang gevestigd aan de Antwerpse Paardenmarkt. Het secretariaat ontplooide zich tot een volwaardig reisbureau. In het dagelijks be-stuur zetelden o.m. Jozef van Overstraeten (uiterst links) en Stan Leurs (midden), 1930. (ADVN, VQT7/5)

Grenzeloos reizen

19

De VTB en de Vlaamse beweging Van Overstraeten was Vlaams-nationaal geïnspireerd maar nam geen partijpolitiek engagement op. Toch zorg-de hij ervoor dat de VTB samenwerkte met andere Vlaamsgezinde initiatieven door samen activiteiten te or-ganiseren of hen financieel bij te staan. De VTB steunde onder meer de IJzerbedevaarten, het Vlaams Nationaal Zangfeest, de 11-juliviering en het taalgrenscomité van Flor Grammens. Dit laatste vloeide voort uit een diep-gaande interesse voor de taalkwestie in Vlaanderen. Voor de vernederlandsing van het openbaar leven, vonden de VTB, het ANV, het Vlaams Verbond voor Brussel en het Vlaams Economisch Verbond elkaar. Op cultureel vlak werkte de VTB dan weer samen met het Davidsfonds, het Verbond van Vlaamse Oud-Strijders (VOS) en de Vlaam-se Wetenschappelijke Congressen.

De vereniging wist een zeer ruime achterban te mobilise-ren die weliswaar Vlaamsvoelend maar niet noodzakelijk Vlaams-nationaal was. Ondanks die gematigde opstelling, kan de werking van de VTB toch omschreven worden als een vorm van cultuurnationalisme. Daarenboven lag de klemtoon binnen de culturele werking sterk op het volks-opvoedende aspect: de leden werden aangespoord ken-nis te maken met het Vlaamse landschap, de Vlaamse geschiedenis, de Vlaamse cultuur en het Vlaamse volk. Een mooi voorbeeld hiervan zijn de honderden standbeel-den, gedenkplaten, grafmonumenten of zitbanken voor de pioniers uit de Vlaamse beweging of het Vlaamse culture-le verleden die door de VTB plechtig werden ingehuldigd. Tweede Wereldoorlog en nasleep Aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog daalde het aantal buitenlandse reizen en het budget van de VTB-leden gestaag. Hierdoor wijzigde de Toeristenbond licht-jes zijn koers. De bond richtte zich meer op culturele acti-viteiten, lokale uitstappen en voordrachten of cursussen. Tijdens de oorlog poogde voorzitter Van Overstraeten een overkoepelende vereniging op te richten voor het culturele leven in Vlaanderen, zonder succes. In 1941 stichtte hij wel het Verbond voor Heemkunde, dat zich pas na de bezetting zou losmaken van de VTB-VAB. Hoewel Van Overstraeten de VTB grotendeels buiten de collaboratie

hield, leidde de zuivering nadien tot de onbeschikbaarheid van heel wat kaderleden en vertegenwoordigers die al dan niet gestraft werden. Van Overstraeten zelf werd on-der meer voor zijn lidmaatschap van het Vlaams Natio-naal Verbond elf maanden geïnterneerd, maar uiteindelijk volledig vrijgesproken. In 1948 nam hij zijn vooroorlogse functies terug op en leidde hij de VTB doorheen in wat bekend werd als het ‘Van Overstraetentijdperk’.

Het VTB-archief Sinds 2002 bevindt een belangrijk deel van het VTB-VAB-archief zich in het ADVN (BE ADVN AC453). Het gaat om 133 strekkende meter en bestaat voor de overgrote meer-derheid uit themadossiers. Hoewel er stukken zijn terug te vinden uit het interbellum, is het archief voornamelijk voor de periode na 1945 zeer rijk gedocumenteerd. Tot het archief behoort eveneens een aanzienlijke verzameling van boeken, periodieken en audiovisuele stukken. Deze laatste verdienen bijzondere aandacht. Het gaat namelijk om tienduizenden foto’s en verder om affiches, voorwer-pen, geluidsopnames, tekeningen, prenten, plannen enz. Sophie Gyselinck Bronnen bij deze bijdrage: M. Beyen, Historische grootheid binnen handbereik. De Vlaamse Toeristenbond (VTB) als schepper van lieux de mémoire, in: F. Seberechts (red.), Duurzamer dan graniet. Over monumenten en Vlaamse beweging, Tielt, 2003, pp. 155-170; M. Limbourg, Toerisme en politiek. De Vlaamse Toeristenbond (VTB), Brussel, 1987, (onuitgegeven licen-tiaatsverhandeling); P. Gunst, De Vlaamse Toeristen-bond. Tussen zuilvorming en cultureel nationalisme, in: ADVN-Mededelingen, nr. 22, 2008, pp. 4-8; Ba. De We-ver, Vlaamse Toeristenbond-Vlaamse Automobilisten-bond (VTB-VAB), in: NEVB, Tielt, 1998, dl. 3, pp. 3478-3483.

Met dank aan het ADVN voor tekst en foto’s.

Het VTB-vliegtuigje bracht een groet aan de bedevaar-ders en strooide bloemen over de IJzervlakte, 18 augus-tus 1929. ‘ADVN, VFF31/475)

Inhuldiging van een VTB-gedenkplaat voor de Vlaamse schrijver en dichter Pol De Mont aan zijn geboortehuis in Wambeek, 25 juni 1939. (ADVN, VQT10/3)

Grenzeloos reizen

20

Deze sponsors steunen ons, steunen wij hen?

21

De inval en het optreden van de Duitsers ontketenden paniek bij de bevolking. Honderdduizenden burgers vluchtten naar het buitenland zoals Nederland, Frankrijk, en zelfs Engeland. Velen, vooral uit Nederland, keerden weer toen het ergste gevaar geweken was. Anderen ble-ven noodgedwongen weg tot na de oorlog. Het was voor de meeste vluchtelingen een lijdensweg met veel ontbe-ringen. Ondertussen begonnen de Duitse soldaten ons land stel-selmatig te plunderen. Dat bestond vooral in het opeisen van levensmiddelen voor de soldaten, wat de bevoorra-ding van de eigen bevolking in gevaar bracht. Voor de oorlog was België voor zijn voedselvoorziening afhankelijk van import uit het buitenland. Nu waren de voorraden na een paar maanden opgebruikt en dreigde er hongersnood. Er werden hulpcomités opgericht die buiten soepbedelin-gen niet veel konden doen. Maar als de nood het hoogst is, is de redding nabij, zegt het spreekwoord. De Amerika-nen Herbert Hoover, zijn vriend Brand Whitlock, en de Spaanse gezant te Brussel, de markies de Villalobar, sloegen de handen in elkaar om de Belgen te helpen. Op 1 november 1914 kwam de eerste scheepslading met graan, meel en bonen aan als voedselhulp voor de bevol-king. Deze steun werd tot einde 1918 volgehouden en heeft miljoenen mensen bij ons in leven gehouden. Dankzij de-ze gulle hulp heeft onze bevolking de oorlog overleefd. Als blijk van dankbaarheid is de Graanmarkt te Leuven na de oorlog herdoopt tot Herbert Hooverplein en heeft Brus-sel een Brand Whitlocklaan erbij gekregen. De Duitsers verdeelden ons land in drie gebieden. Men had een militaire zone onderverdeeld in twee gebieden. Het eerste was het "Operationsgebiet”, zeg maar de front-zone, met daarachter het "Etappegebiet". Dit waren echte legerzones onder militair bestuur. Daarachter lag dan het “Okkupationsgebiet”, bezet België, dat ongeveer driekwart van ons land besloeg, met een "Zivilverwaltung”, dat in plaats van de koning, een gouverneur-generaal had, die rechtstreeks onder het gezag van de Duitse keizer stond.

De grens met Nederland werd bewaakt en afgezet met prikkel- en elektrische draad zodat het bezette land een grote reusachtige gevangenis was onder Duits schrikbe-wind. Deze toestand zal ongewijzigd blijven tot einde 1918. De ellende van de bevolking werd nog vergroot door de plagerijen van de plaatselijke “Kommandantur". Hier bij ons was die gevestigd te Leuven en de acties van "het Brilleke" werden maar matig gewaardeerd. De man die vermoedelijk Kötter heette, zoals hij op de drukwerken vermeld werd, was beter gekend met zijn toenaam "het Brilleke" en was zeer gevreesd wegens zijn hard optre-den. In Everberg hadden verscheidene ingezetenen niet vol-daan aan de opeisingen van de Kommandantur en er volgden harde maatregelen. Zij werden opgepakt en te Leuven in “het kot" opgesloten, waar ze tot inkeer konden komen. Een van de eersten die vrijkwam was Dore Huenaerts, een kreupele schoenlapper. Toen ging Pauli-ne, de vrouw van Evarist Alaerts, een andere gevangene, hem snel thuis bezoeken. Over de toestand van "het kot" te Leuven gaf Dore uitleg en over het voedsel trachtte hij de vrouw als volgt gerust te stellen: "Wij kregen daar alle dagen soep, heel goei, gemaakt van koeiberres". De vrouw was daarmee helemaal niet gerustgesteld. "Koeiberres" is de volkse benaming van de nageboorte bij een koe die pas gekalfd heeft. Een andere maatregel die de Duitsers troffen was het in-voeren van een "Schein" die iedere Belg op zak moest dragen. Tot dan hadden de Belgen geen "pas" zoals dat ding nu noemt. Met de oorlog kwam ook daar verandering in. Toen de Duitsers in 1914 te Brussel een koppel tegenhiel-den en de man beweerde dat hij Jan Kweddel heette en zijn vrouw Marie Lawijt, wonende te Brussel in de Melk-weg nr 100, bleken die daarna onvindbaar. Om die plaag te keren voerden zij een ”Schein” in met pasfoto en naam en adres van de drager. Deze maatregel was zo efficiënt dat hij na de oorlog in voege bleef tot vandaag. Een andere maatregel van de Duitsers was het verbod om vuurwapens in bezit te hebben. Voor schelmen en bandieten kwamen er gouden tijden in het verschiet. Want niemand kon zich verdedigen als er ergens ingebroken werd ‘s nachts. Bij wijlen reed er ’s nachts als het goed duister was een voerman met een karreke door Everberg, langs de Zipt en zo naar de Achterenberg. Op zekere nacht deed het "dievenkarreke", zo noemden de mensen dit voertuig, zijn ronde. In de Achterenberg was er een durfal die buiten ging kijken maar hij werd door de schel-men neergeschoten. Daarmee zat de schrik er diep in en kwam niemand meer buiten kijken naar het “dievenkarreke”. De winter van 1915-16 was zeer streng zodat de IJzer begon dicht te vriezen. De Belgische officieren waren op hun hoede en lieten het ijs stuk schieten om te voorko-men dat de vijand hen over de bevroren IJzer zou aanval-len. Zij dachten aan de inval van de Fransen in Nederland

1914-1918 (vervolg)

22

in 1795. De Franse generaal Pichegru overweldigde de Nederlanders in de winter nadat de rivieren dichtgevroren waren en het water hem niet kon tegenhouden. Terwijl er in het Westen door de stellingenoorlog weinig veranderde was er in Zuid-Europa veel beweging. De Ita-lianen, die tot dan neutraal waren gebleven, sloten zich aan bij de Fransen en de Engelsen. Op 23 mei 1915 ver-klaarden zij de oorlog aan Oostenrijk. Op 23 juni 1915 trokken de Italianen op naar de slag bij de Isonzo in de Alpen. Onder leiding van hun generaal Cadorna vochten ze vier dagen lang tegen de Oostenrij-kers en verloren 250.000 soldaten en hun vijanden, die het terrein in hun voordeel hadden, 165.000 man. Het offensief eindigde op een patstelling. In maart 1916 probeerde Cadorna door de Oostenrijkse lijnen te breken met weinig resultaat maar wel met verlies van 147.000 man. In augustus 1917 begonnen de Duitsers en Oostenrijkers een offensief tegen de Italianen en op 24 oktober braken ze door de Italiaanse verdediging te Caporetto. Deze overwinning had tot gevolg dat de Italianen hun leger 110 kilometer terugtrokken tot aan de Piave. Er vielen 40.000 doden en gewonden en 275.000 krijgsgevangenen. Het Italiaanse leger was in feite verslagen. Het zou duren tot het einde van de oorlog vooraleer ze terug in actie zullen komen. Op 6 september 1915 trokken de Bulgaren ten strijde te-gen Servië met de Duitsers en bondgenoten. Samen met de Oostenrijkers veroverden ze dit ganse land. De Servi-sche troepen vluchtten toen naar Albanië vanwaar ze door hun geallieerden met Britse schepen naar het Griek-se Thessaloniki werden overgebracht. De Duitsers be-schouwden dit als verkeerd gelegerde troepen en noem-den Thessaloniki “het grootste geallieerde internerings-kamp”. Deze soldaten bezorgden hun geen last daar Thessaloniki in Griekenland lag, een land dat neutraal gebleven was. Roemenië, een buurland van Rusland en Bulgarije, koos voor de geallieerden en op 27 augustus 1916 verklaarden zij de oorlog aan de Oostenrijkers. Zij werden verslagen en op 5 december viel hun hoofdstad Boekarest in de handen van de centralen. Het Roemeense leger trok zich terug in de afgelegen bergen van Moldavië. Met 350.000 doden en gewonden waren ze uitgeschakeld. Het was een van de grootste nederlagen van de geallieerden. Wat bij Roemenië en Bulgarije opvalt is dat de Roemeen-se koning, lid van de familie von Hohenzollern en verwant met de Duitse keizer, tegen Duitsland vocht. Bulgarije waar de koning, lid van de familie von Saksen-Coburg-Gotha, tegen de Britse regering ten strijde trok. De ver-wantschap tussen de vorstenhuizen kon niet verhinderen dat ze tegen hun verwanten optraden. Daarmee werd de theorie naar de bliksem geholpen dat verwantschap tus-sen vorstenhuizen de beste waarborg was tegen het oor-logsgevaar.

De Portugezen hadden Duitse schepen in beslag geno-men en wilden die niet vrij geven. Daarom verklaarde Duitsland op 9 maart 1916 de oorlog aan Portugal, dat. soldaten stuurde naar het westelijk front waar ze samen met de Engelsen tegen de Duitsers vochten. Hierbij ziet men dat Portugal, toen al een republiek, met de Britten, een koninkrijk, samen kon optreden. In 1915 trachtten de Turkse troepen het Suezkanaal te veroveren. De Britten trokken op langs de Sinaï-woestijn en zo verder naar Palestina. De Britten vorderden lang-zaam daar de watervoorziening hun veel zorgen baarde. Het duurde tot in 1916 voordat ze El-Arish binnentrokken waarmee het Suezkanaal tot op 145 km beschermd was. In het begin van de oorlog was er een treffen tussen de Britse en Duitse vloot op 28/08/1914 waarbij de Britten verscheidene Duitse schepen kelderden. De voornaamste zeeslag greep plaats op 31 mei 1916 in de Noordzee nabij Jutland. Bij dit gevecht verloren de Britten drie slagkruisers, drie kruisers en acht destroyers met daarbij 6.800 doden en gewonden. De Duitsers verlo-ren een slagschip, een slagkruiser, vier lichte kruisers en vijf destroyers en daarbij 3.100 doden en gewonden. De Royal Navy bleef baas op de Noordzee. De Duitse Hochseeflotte ging afmeren in haar thuisha-vens en heeft de Britse heerschappij op zee niet meer betwist. De Duitsers gingen zich nog meer toeleggen op onder-zeeërs, de beruchte U-boten. In 1917 hadden de Duitsers 154 U-boten van superieure kwaliteit in dienst. De haven van Zeebrugge werd omgebouwd tot thuishaven van deze armada, die zeer gevreesd werd. De Duitse onderzeeër U-75 dropte zeemijnen in de Noordzee. Op 5 juni 1916 liep de Britse kruiser Hampshi-re tegen zo’n zeemijn en zonk. Onder de vele doden telde men ook Lord Kitchener, de Britse minister van oorlog. Hij was op weg naar tsaar Nikolaas II om de bevoorrading tussen Rusland en Engeland te bespreken. In het Westen was de oorlog vastgelopen op een vaste verdedigingslinie waar weinig beweging aan te brengen was. De Duitse generaal Von Falkenhayn vatte het plan op om rond de stad Verdun duizenden kanonnen neer te zetten. De Franse soldaten zouden onophoudelijk onder vuur genomen worden. Daarmee wilde hij het Franse le-ger laten doodbloeden Zijn plan bracht de oorlog aan het westelijk front tot zijn essentie: de uitputting van de vijand! Op 21 februari 1916 begon het Duitse offensief tegen de Fransen met als inzet Verdun. Deze slag zou duren tot 28 februari. Onder druk werd er afgeweken van het oor-spronkelijk plan en werd besloten de stad Verdun in te nemen, wat mislukte. Het fort van Douaumont viel wel in Duitse handen. Op 6 maart hernamen de gevechten rond Verdun en ze duurden in totaal tien maanden. De Fransen verloren 400.000 man en de Duitsers 350.000 man.

1914-1918 (2)

23

Op 24 juni 1916 begonnen de Britten hun offensief aan de Somme met het afschieten van een orkaan van granaten op de Duitsers. Deze beschieting ging een week door. Op 1 juli rukten de Britten op naar de Duitse loopgraven waar ze op felle weerstand botsten. Die dag verloren de Britten 57.000 doden en gewonden en het Somme-offensief was een fiasco. Op 14 juli herbegon het Britse offensief maar het leverde weinig op.

Op 15 september volgde een nog feller offensief aan de Somme waarbij de Britten negen en een halve kilometer oprukten. Hierbij gebruikten de Engelsen tanks om door het front te breken. In bijna vijf maanden strijd verloren de Britten 420.000 man, de Fransen 200.000 en de Duitsers 450.000 soldaten. In Groot-Brittannië waren velen ge-schokt door de zinloosheid van de strijd. Ook de Duitsers trokken lessen uit hun verliezen. Hinden-burg en Ludendorff vroegen zich af hoe lang Duitsland zulke hoge verliezen nog kon dragen. Aan het westfront trokken de Duitsers zich terug op een voorbereide stelling gekend als de "Hindenburglinie". In Duitsland zelf kwamen er tekenen van oorlogsmoeheid. Op 1 mei 1916 werden Karl Liebknecht en Rosa Luxem-burg gearresteerd bij een oorlogsprotest van 10.000 Ber-lijnse arbeiders. Op 21 november 1916 overleed op 86-jarige leeftijd keizer Frans-Jozef van Oostenrijk. Hij speelde een grote rol bij het ontstaan van de “Groote Oorlog”. Hij werd opgevolgd door zijn achterneef, de 26 jaar oude aartshertog Karl, die tevens de laatste keizer van Oostenrijk werd. Hij overleed in 1922 in ballingschap. Karl werd later op 3 oktober 2004 door paus Johannes Paulus II zalig verklaard, raar maar waar. De geweldige verliezen aan het front, zoals de strijd om Verdun, veroorzaakte een grote oorlogsmoeheid bij de Fransen. Op 3 mei 1917 begonnen Franse soldaten in het gebied van de Aisne te muiten. Andere legereenheden kwamen ook in opstand. Uiteindelijk waren er vierenvijftig divisies aan het muiten. Dertigduizend soldaten deser-

teerden. De Franse soldaten hadden genoeg van de no-deloze offers. Daarbij kwamen het minderwaardig voedsel en de slechte wijn hun tegenzin nog vergroten. Kortom de Franse soldaat voelde zich miskend. Generaal Pétain greep in en maakte een einde aan de muiterij. Een vijftigtal muiters werden terechtgesteld. Pétain voerde enkele veranderingen door waarmee de onvrede wegebde en de toestand van het Franse leger terug onder controle kwam. De Duitsers waren niet op de hoogte van de Franse mui-terij. Enkele krijgsgevangen Franse soldaten hadden in-lichtingen gegeven over de muiterij. De Duitsers dachten dat het een paar kleine gevallen waren die niet veel aan-dacht verdienden. Indien zij ten volle de omgang van de muiterij hadden ingeschat, zou de oorlog anders verlopen zijn. Paus Benedictus XV richtte op 1 augustus 1917 een drin-gende oproep tot de oorlogvoerenden om de “onnodige slachting” zo spoedig mogelijk te beëindigen en voegde concrete voorstellen bij zijn verzoek. Duitsland verklaarde ze niet ontvankelijk. Rusland, Frankrijk en Italië meldden er zelfs geen ontvangst van. In het besef dat hij de vrede niet kon brengen, deed Benedictus al het mogelijke om de slachtoffers van de oorlog, vooral uitgehongerde kin-deren, te helpen. Paus Benedictus XV heeft toen in juni 1917 aan de litanie van Loretto als laatste aanroeping “Koningin van de vre-de” toegevoegd. Deze smeekbede is er tot vandaag nog altijd bij. In Portugal, ook een oorlogvoerend land, verscheen in 1917 O.-L.-Vrouw te Fatima verscheidene keren aan drie kinderen. Op 13 juli 1917 kondigde de H. Maria het einde van de oorlog aan. Tevens waarschuwde zij dat de men-sen zich moesten beteren. Anders zou er onder het ponti-ficaat van paus Pius XI nog een oorlog volgen, nog erger dan de vorige! Wordt vervolgd. Evarist Maes vtbKultuur Kortenberg.

1914-1918 (3)

24

Deze sponsors steunen ons, steunen wij hen?

25

Terugblik ‘Istanbul Ekspress’

1. Groepsfoto aan de oude stadsmuur

2. Waterreservoir

3. Boottocht op de Bosporus, verbindt de

Middellandse Zee met de Zwarte Zee

4. De Blauwe Moeskee

5. Paleis langs de Bosporus

6. Het Topkapi Paleis

7. Verkiezingskoorts

1

2

3

4

5

6

7

26

Naam:

Adres:

Postnr + gemeente:

Telefoon:

E-adres:

Lidnummer:

Opstap:

wenst deel te nemen aan volgende activiteiten:

O Zondag 13 juli: Het groene Kraainem Aantal deelnemers: O Zondag 20 juli: Het groene Kraainem Aantal deelnemers: O Zaterdag 23 augustus: bus Spoor Klaprozen Aantal deelnemers: Aantal middagmenu: O Donderdag 18 september: Basiliek Koekelberg Aantal deelnemers: Aantal plaatsen restaurant: O Dinsdag 23 september: Bulgaarse wijnen Aantal deelnemers: O Donderdag 25 september: Basiliek Koekelberg Aantal deelnemers: Aantal plaatsen restaurant: O Zondag 28 september: Abdij Keizersberg Aantal deelnemers:

O Donderdag 2 oktober: Abdij Keizersberg Aantal deelnemers; O Zaterdag 4 oktober: Bus Zeeuws-Vlaanderen Aantal deelnemers: Aantal middagmenu: O Zondag 5 oktober: Middagconcert Bozar (NOB) Aantal deelnemers: O Zondag 19 oktober: Aperitiefconcert Aantal deelnemers: Aantal herfstmenu vis: Aantal herfstmenu vlees: O Dindag 21 oktober: bezoek stadhuis Brussel Aantal deelnemers: Aantal plaatsen restaurant: O Dinsdag 21 oktober: chocolade/rode wijn Aantal deelnemers: O Woensdag 22 oktober: bezoek stadhuis Brussel Aantal deelnemers: Aantal plaatsen restaurant: O Donderdag 23 oktober: bezoek stadhuis Brussel Aantal deelnemers: Aantal plaatsen restaurant: O Vrijdag 7 november: 5 daagse Barcelona per fiets Aantal deelnemers: O Vrijdag 5 december: 3-daagse Champagnestreek Aantal deelnemers:

Deelnameformulier

Activiteiten november 2014 tot januari 2015

• Vrijdag 7 november: 5-daagse vtbKultuur-trip ‘Barcelona per fiets’ o.l.v. Luc Vanmarcke • Vrijdag 14 november: ‘Bolivië’, beeldreportage door Dirk Rosseel • Zondag 23 november: culturele Brusselwandeling ‘Confrontatie Van de Velde met Horta en Hankar’ • Vrijdag 28 november: culinaire wijnavond, 6-gangen Siciliaanse hapjes met aangepaste wijnen • Vrijdag 5 december: 3-daagse vtbKultuur-trip ‘Aube-en-Champagne’ (bus) • Vrijdag 12 december: ‘Namibië’, beeldreportage door Guido Boeken • Zaterdag 13 december: tentoonstelling ‘De Vikingen’ in het Gallo-Romeins museum Tongeren, vooraf le zing door historicus dr. Jan Vaes (bus)

• Zondag 5 januari: Nieuwjaarsconcert Bozar door het Nationaal Orkest van België • Zondag 11 januari: Nieuwjaarsbijeenkomst, met terugblik 2014 en voorstelling programma 2015 • Vrijdag 16 januari: opendeuravond danscursus met dansdemonstraties ‘alle dansen’ • Maandag 19 januari: kennismakingsles danscursus • Maandag 26 januari: aanvang nieuwe lessenreeks danscursus • Dinsdag 27 januari: wijn(proef)avond (onderwerp nog te bepalen) • Vrijdag 30 januari: ‘Zuid-China’, beeldreportage door Guido Vervoort Alle vertrekken van op het De Walsplein worden verplaatst naar de parking van OC Berkenhof!

Het toeristje zomer 2014

Documents

Transcript of Het toeristje zomer 2014