Hava Kirliliği ile Mücadele:Ege Bölgesi Deneyimi Prof.Dr.Ali Osman Karababa

Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı

Ege Çevre ve Kültür Platformu

Türk Toraks Derneği 18. Yıllık Kongresi

1 Nisan 2015, Antalya

İzmir’de hava kirliliği

İzmir’de hava kirliliği

İzmir’in başbelası Aliağa

Türkiye’nin en önemli sanayi bölgelerinden olan Aliağa, farklı endüstrilere ev sahipliği yapmaktadır.

Ülkenin önemli rafineri, petrokimya, demir-çelik, kağıt, gübre, gemi söküm, akaryakıt ve gaz dolum, atık geri kazanım ve enerji tesisleri yanı sıra birçok işkolunda faaliyet gösteren işletmeler Aliağa’da toplanmıştır.

Limanının uygun olması, İzmir’e yakınlık gibi etkenler de bölgenin sanayi adına cazibe merkezi olmasını desteklemiştir.

Bölgede en önemli kirleticiler olarak Kalıcı Organik Kirleticiler, Uçucu Organik Bileşikler, SO2, NOx, O3, Partikül madde, metaller sayılabilir.

SANAYİ TÜRÜ KİRLETİCİLER

Çelikhane PM, Metaller, CO, SOx, NOx, VOC, PAH, PCB, PCDD-PCDF

Haddehane PM, CO, SOx, NOx

Rafineri PM, Metaller, CO, SOx, NOx, VOC, PAH, PCB, PCDD-PCDF

Petrokimya PM, Metaller, CO, SOx, NOx, VOC, PAH, PCB, PCDD-PCDF

Elektrik üretim PM, CO, SOx, NOx

Petrokok kurutma PM, CO, SOx, NOx, VOC, PAH

Solvent geri kazanım VOC, PM, CO, SOx, NOx

Metal geri kazanım PM, metaller

Gübre PM, CO, SOx, NOx, NH3, Asit

Kağıt üretimi PM, CO, SOx, NOx

Gemi sökümü PM, Metaller, CO, SOx, NOx, VOC, PAH, PCB, PCDD-PCDF, Asbest

Akaryakıt dolum-depolama VOC

Gaz dolum-depolama VOC

Kömür depolama ve paket PM

Aliağa’da bulunan sanayi tesisleri ve bu sektörlerden kaynaklanan kirleticiler

İzmir’de hava kirliliği sorunu

Özellikle yaz aylarındaİzmir’in hava kirliliği %80Aliağa kaynaklıdır

Aliağa üçlemesi

Gemi söküm tesisleriAliağa

Yakılan kablolar

Aliağa demir-çelik fabrikaları

Geri (çöp) teknoloji

Aşırı gaz ve katı atık

Çevre kirliliği- Hava- Su

- Toprak- Peyzaj

Aliağa - Horozgediği

ArsenikVanadyum

Selenyum

Kadmiyum

Nikel

Krom

Bakır

CıvaMangan

Çinko

Ağır metaller, metaller, metaloidler

Ağır metaller, metaller, metaloidler

Farklı sistem ve organ kanserleri

Solunum ve dolaşım sistemi hastalıkları

Anemi

Tiroid bezi hastalıkları

Karaciğer ve böbrek işlevlerinde bozukluklar

Sinir sistemi hastalıkları

Hipertansiyon

Düşük doğum ağırlıklı bebekler

Düşükler

BenzidinBenzen

PCB

Akrilonitril

Toluen

Ksilen

Tetrakloretilen

Etilen oksit

PAH

Dioksinler

Furanlar

Metanol

Zararlı kimyasallar

Etken Kanser türüVinil klorür Karaciğer, akciğer, kan

Etilen oksit Kan

Benzen Kan

Benzidin Deri, mesane, böbrek, karaciğer

Akrilonitril Akciğer, prostat, lenf

Tetrakloroetilen Özefagus, lenf

1. Sınıf gayrisıhhi müesseselerimiz

Çİmentaş

Batıçim

Aliağa’da termik santral projesi

20 Kasım 1989, Aliağa'da büyük Miting, pankartlarda, “Burada katliam var”, “Doğadaki soykırıma hayır”

23 Kasım 1989, Konser'e Çağrı, “Termik santrale karşı Entürmanını al Aliağa’ya gel”, dönemin haberleri gazeteci yazar Ümit Otan’dan, Yeşiller Partisi, SHP, Bakırçay Belediyeler Birliği, çevre belediye başkanları ve yaşam savunucuları çevre için harekete geçiyor.

10 Aralık 1989 "Termik Konser", Pankartlarda “Termik santrali yaptırmayacağız” Cem Karaca, Bulutsuzluk Özlemi Nejat Yavaşoğulları, Ayşegül Aldinç…

Aliağa’da büyük miting (20 Kasım 1989)

Aliağa’da termik konser

Aliağa’da termik konser

Aliağa’da termik konser

Termik konser

Aliağa’da termik santral projesi

12 Aralık 1989, "Bisikletlerle İzmir'den Kozbeyli'ye" Termik

Santrale karşı pedal eylemi, İzmir Cumhuriyet Meydanında

başlayan eylemde, pankartlarda ‘Termik santral istemiyoruz’

yazıyor. Aliağa Belediye Başkanı Hakkı Ülkü, Dikili Belediye

Başkanı Osman Özgüven bisiklet başındalar. Çadırlar

kuruluyor. Gazetelerde haber; ‘çadırda sazlı sözlü termik

santrale hayır’, ‘yeşillerin direncini soğuk bile kıramadı’,

‘Aliağa termik santral projesine karşı savaş açan çevre

gönüllülerini soğuk bile durduramıyor’ başlıklarıyla

duyuruluyor.

Aliağa’da termik santral projesi

24 Aralık 1989, Foça'da Termik Santrale Karşı Halkoylaması yapıldı. Liman çevresine yerleştirilen sandıkların çevresinde açılan pankartlarda ‘Balık mı, Termik santral mi?’ yazılı.

24 Aralık 1989, "Gaz Maskeni Al Petkim'e Gel" 14 Ocak 1990, Kilometrelerce süren termik santrallere

karşı ‘At Arabalı Yürüyüş’, gazete manşetleri “Yeşile deh, kirliliğe çüş”

6 Mayıs 1990, İzmir'den Aliağa'ya 50 kilometre boyunca oluşturulan 50.000 kişi ile İnsan Zinciri…

Aliağa’da termik santral projesi

6 Mayıs 1990 İzmir Konak Meydanı'ndan Gencelli'ye kadar oluşturulan 50 kilometrelik insan zinciri, Türkiye'deki en büyük çevre eylemi olarak tarihe geçti.

Mücadele sonucunda Danıştay Dava Daireleri Genel Kurulu, Bakanlar Kurulu'nun termik santralle ilgili verdiği kararı iptal etti.

Türkiye’nin ilk ve en büyük çevre eylemiydi

Çeyrek yüzyıl önce, henüz kirletilmemiş Aliağa’nın eşsiz sahillerine termik santral dikmeye çalışanlara karşı İzmir’den Aliağa’ya el ele insan zinciri oluşturulmuştu.

Eylemin en büyük örgütleyicisi, ışıklar içinde kalsın, Yeşiller Partisi İzmir İl Başkanı Savaş Emek bayrağı açtı.

İktidarın ve sermayenin hesabı tutmayacaktı.

Anımsarım, nasıl bir coşku, çaba, mücadele ve emek...

Bakırçay Belediyeler Birliği’nden yerel yöneticiler Osman Özgüven, Hakkı Ülkü, Nihat Dirim, Sefa Taşkın, Cengiz Uysal, Kadir Yıldırım ve parlamento ayağında, hukuk mücadelesinde Kemal Anadol öncüydüler.

Dönemin İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Yüksel Çakmur büyük destek vermişti.

29 Kasım 2014, Cumhuriyet, Serdar Kızık

Türkiye’nin ilk ve en büyük çevre eylemiydi

Hüseyin Yurttaş, Ayşe Tosuner, Aytek Özel, Osman Tufanginyol, Şule Aksoysal,

Sinan Alasya, Ayşen Erdoğan ve bağışlasınlar adlarını buraya sığdıramayacağım

yüzlerce lider, çevre dostu, duyarlı yurttaş harekete geçti, yollara düştü.

Kimse beklemiyordu, inanılmazdı manzara... İzmir’den Aliağa’ya el ele kol kola...

Gencelli ve Gerenköy’de İlhan İrem, Cem Karaca, Bulutsuzluk Özlemi, Mozaik, on

binlere şarkı söylüyordu, termik santrala karşı.

Gazetelerde sayfa sayfa haberler... Türkiye’yi ayağa kaldırdılar.

Ve kazanıldı... İktidar pes etti, Aliağa’ya santral yapımından vazgeçildi.

Direniş, Türkiye’de çevre mücadelesinin zirvesine, zeytin dallarıyla taçlandırıldı...

EGEÇEP 1. Bileşenler Kurultayı Sonuç Bildirgesi (18 Ocak 2008)

Aliağa’da kurulu bulunan sanayi tesisleri nedeniyle Aliağa ve yöresi

zaten kirliliğin yoğun yaşandığı ve sınır değerlerin fazlasıyla aşıldığı bir

bölge halini almıştı. Başvurusu yapılan Termik Santraller, teknolojik

tüm önlemler alınsa bile, yalnızca Aliağa için değil, İzmir Kenti ile

Kuzey Ege kıyıları ve bölgenin tamamı için büyük bir çevresel

felaket yaratacağı, bilim insanları tarafından vurgulanmaktadır.

Aliağa’ya termik santral yapılmasına 18 yıl önce yaptığımız gibi

yine izin vermeyeceğiz.

Aliağa’ya çevreci santral (2 Şubat 2009)

Enka Enerji Grubu Genel Müdürü Sinan Soydan,

Aliağa Enerji Santrali’nin Avrupa’nın en güvenilir

ve çevreye en saygılı santrallerinden biri olacağına

işaret etti. Soydan, “Aliağa Enerji Santrali’nde

kömürün yakılması sırasında elde edilecek

çevresel değerler, Avrupa Birliği normlarının çok

altında olacaktır. Bu konuda kimse

endişelenmesin” garantisini verdi.

Yıllar sonra Aliağa’da santrale karşı insan zinciri(1 Ağustos 2011)

Eyleme, EGEÇEP, FOÇEP, Batman Doğa Derneği, DOĞÇEKDER, Petrol-İş, Buca Kent Konseyi, Karşıyaka Kent Konseyi, Seferihisar Çevre Koruma Derneği ve Greenpeace üyeleri de katıldı.

İzmir kanser şehri olacak

Coşkulu mitingin açılış konuşmasını "Bir Milyon İzmirli" Organizasyonu dönem sözcüsü Cemal Topçu yaptı. Aliağa'da 7 adet kömür yakıtlı termik santral yapılması planlandığına dikkat çeken Topçu, şöyle konuştu: "Burada İzmir'i gelecek kuşaklara yaşanabilir bir şehir olarak, yaşamın ve sağlığın şehir olarak bırakmak üzere yaşamı ve doğayı savunmak için güçlerimizi birleştirdik. İzmir, EXPO'ya 'Herkes için sağlık-Sağlıklı bir çevre' teması ile aday olmuştur. Termik santrallerin kurulması durumunda, İzmir sağlığın ve yaşamın şehri değil kanserin ve ölümün şehri olacaktır."

6 Mayıs 2012

EGEÇEP Aliağa’nın ve bölgenin yaşamını savunmaya devam ediyor

EGEÇEP, Foça Ziraat Odası, Foça İlçesi Zeytin Üreticileri Birliği,

Çağdaş Hukukçular Derneği ve yurttaşlar tarafından Enka Enerji

Üretim A.Ş. tarafından ithal kömüre dayalı olarak kurulması

planlanan "Isıl Gücü 1721 MWT (800 MWe) Aliağa Enerji Santrali"

projesinin "Çevresel Etki Değerlendirilmesi Olumlu Kararı"nın

iptali istemi ile açılan davada Danıştay 2. İdare Mahkemesi'nin

06.07.2012 günlü, E:2011/692, K:2012/1302 sayılı red

kararırının BOZULMASINA karar verdi.

22 Nisan 2014

Aliağa, 1989 yılından bu yana kurulmak istenen termik santrallere karşı verilen mücadelenin sembolü olmuştur. 25 yıl önce İzmir’den Aliağa’ya kadar oluşturulan insan zinciri ve ardından verilen yargı kararları ile termik santral macerasından vazgeçilmişti.

Buna rağmen 2008 yılında -ilkinden yaklaşık 18 yıl sonra yıl sonra- Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu tarafından ENKA A.Ş.’ye 49 yıllığına üretim lisansı verilmesi üzerine Aliağa’da termik santraller yeniden karşımıza çıkarıldı. Üstelik bu kez Aliağa1989 yılının Aliağa’sı da değil. 18 yıllık süre içinde bölgede kurulan sanayi tesisleri; Demir Çelik Fabrikaları, Petro-kimya tesisleri, Gemi Söküm Tesisleri, haddehaneler ve diğerleri, Aliağa’ya saçılan zehrin sınır değerlerini fazlasıyla aşmasına neden olmuş, tüm canlılara ölüm saçmaktaydı.

Tüm bu yargı kararları sonucunda, EPDK tarafından verilen lisanların da hukuksal dayanakları kalmamıştır. Bu kapsamda geçtiğimiz günlerde EPDK’ya Enka Üretim A.Ş.’ye verilen lisansın hukuksal durumunu sorduk. Kurum tarafından verilen; Enka A.Ş. tarafından kuruma başvuru yapılarak lisansın sona erdirilmesinin talep edildiği, 23.12.2013 tarihinde lisansın sona erdirildiği bilgisi verildi.

Aliağa’yı termik santralların bir tanesinden kurtardık sıra diğerlerinde(30 Kasım 2014)

İzmir Büyükşehir Belediyesi bakanlık aleyhine açtığı davayı geri çekti

İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu, “Milyarlarca liralık yatırıma engel olabileceği endişesiyle yerden göğe kadar haklı olduğumuz bu davadan feragat ediyoruz ancak bakanlığın, tüm yetkileri kendinde toplayan ve sadece masa başında plan yapan bu zihniyetiyle mücadelemiz sonuna kadar devam edecek.” dedi.

İzmir Büyükşehir Belediyesi bakanlık aleyhine açtığı davayı geri çekti (2 Aralık 2014)

Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi (SOCAR)’nin Aliağa ilçesinde yapacağı

yatırımın, İzmir’e tek kalemde yapılan en büyük yatırım olacağının altını

çizen Başkan Kocaoğlu, “Açtığımız davada yerden göğe kadar haklıyız.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, bu bölgeyi özel proje alanı ilan ederek plan

yapma hakkımızı ve yetkimizi kendi uhdesine aldı. Biz de hakkımızı,

yetkimizi korumak için bölgenin özel proje alanı olarak belirlenmesine

karşı dava açtık ama imar planlarına dava açmadık, yani yatırımı uygun

gördük. İki devlet arasındaki siyasi ve ekonomik ilişkileri ve bu yatırımın

istihdama, ihracata sağlayacağı katkıları göz önüne aldığımızda, açtığımız

bu davanın yatırıma engel olabileceği endişesini taşıdık. Belediyemiz,

PETKİM yatırımının gerçekleşmesi konusunda hem ÇED hem de planlama

sürecinde bugüne kadar her türlü desteği vermiştir, vermeye de devam

edecektir.” şeklinde konuştu.

Aliağa halkı Termik Santrallerin yapımının gündeme gelmesine tepki göstererek, “Ağır Sanayi Bölgesi” olarak belirlenen Aliağa’nın doğayı ve yaşamı tehdit edecek boyutta sanayi kentine dönüşmesine isyan ediyor.

Açıklamada, Aliağa’nın 70’li yıllardan itibaren yapılan yatırımlarla rafineri, petrokimya, demir-çelik, kağıt, gübre, gemi söküm, akaryakıt ve gaz dolum, atık geri kazanım ve enerji tesislerinin yanı sıra bir çok iş kolunda faaliyet gösteren işletmelerden oluşan bir sanayi kentine dönüştürüldüğü hatırlatıldı.Çağlar, 2012 TMMOB raporuna göre Aliağa’da 2900 sanayi kuruluşunun yer aldığını ve sanayileşmenin getirdiği çevre kirliliğinden Aliağa’nın yanı sıra, Menemen, Foça, çevre yerleşimler ve İzmir Kent Merkezinin de olumsuz etkilediğine dair raporlar olduğuna vurgu yaptı.

26 Aralık 2014

Aliağa Termik Santral ÇED toplantısı, 12 Şubat 2015

Aliağa Termik Santral ÇED toplantısı, 12 Şubat 2015

Aliağa cehennemin kıyısından döndüSanayi kenti Aliağa tarihinin en büyük tehlikesiyle yüzyüze geldi bugün. Elektrikler kesildiğinde kendi otoprodüktör enerji santralı ile üretimine devam etmesi gereken PETKİM'de enerji santralı devreye alınamadığı için üretimde kullanılan maddeler, tehlikeye yol açmaması için etilen ünitesinin bacasına verildi.

Ancak bir ara gaz sıkışması tehlikesi ortaya çıkınca tesisin boşaltılması talimatının verilmesi gündeme geldi. Zira sıkışan gaz bacadan tahliye edilemezse patlama olasılığı son derece yüksekti.

Kuzey Ege Haber, 31 Mart 2015