HARİTA MÜHENDİSLERİNİN KARŞILAŞTIKLARI SORUNLAR

1

ŞEKİL LİSTESİ Şekil 1 Kamu Sektöründe Çalışan Harita Mühendislerinin Karşılaştıkları Sorunlar................59

Şekil 2 Özel Sektörde Çalışan Harita Mühendislerinin Karşılaştıkları Sorunlar......................63

Şekil 3 Kamu ve Özel Sektöründe Çalışan Harita Mühendislerinin Karşılaştıkları Sorunlar..66

2

TABLO LİSTESİ Tablo 1 Kamu Sektöründe Çalışan Harita Mühendislerinin Karşılaştıkları Sorunlar...............58 Tablo 2 Özel Sektörde Çalışan Harita Mühendislerinin Karşılaştıkları Sorunlar.....................62 Tablo 3 Kamu ve Özel Sektöründe Çalışan Harita Mühendislerinin Karşılaştıkları Sorunlar.65

3

İÇİNDEKİLER

Sayfa

ŞEKİL LİSTESİ ..................................................................................................................... 1

TABLO LİSTESİ ................................................................................................................... 2

İÇİNDEKİLER ...................................................................................................................... 3

ÖZET ..................................................................................................................................... 4

ABSTRACT ........................................................................................................................... 4

GİRİŞ……..……………………………………………………………………………………5

1 DÜZENLENEN KURULTAYLARDA ÖNE ÇIKAN SORUNLAR .................... 6

1.1 Harita Bilimsel Kurultaylarında Öne Çıkan Sorunlar ve Çözüm Önerilerileri ....... 6 1.2 Mesleki Sorunların Tartışılması ve Geleceğe Yönelik Politikaların Belirlenmesi.28 1.3 Kalkınma Planlarında Öne Çıkan Sorunlar ve Çözümleri .................................... 30

2 HARİTA MÜHENDİSLERİYLE YAPILAN GÖRÜŞMELER...……………...37

2.1 Kamu Sektörünün Sorunları ve Çözüm Önerileri ................................................ 37 2.2 Özel Sektörün Sorunları ve Çözüm Önerileri ...................................................... 43 3 SONUÇLAR ...................................................................................................... 49 3.1 Harita Bilimsel ve Teknik Kurultay İncelemelerinden Ortaya Çıkan Sonuçlar .... 49 3.2 Harita Bilimsel ve Teknik Kurultaylardaki Sorunların Çözüm Süreci ................. 55 3.3 Harita Mühendisleri İle Yapılan Görüşmelerin Sonuçları .................................... 57 4 ÖNERİLER ........................................................................................................ 69

KAYNAKLAR .................................................................................................................... 71

ÖZGEÇMİŞ ......................................................................................................................... 72

4

ÖZET

Bu araştırma, kamu kurumlarında ve özel sektörde çalışan harita mühendislerinin yaptıkları uygulamalarda karşılaştıkları sorunları belirlemek ve bu sorunların çözüm yollarını araştırmak amacıyla yapılmıştır.

Araştırma ülkemizde düzenlenen çeşitli kurultay ve seminerlerden, kalkınma planlarından ve harita mühendisleri ile birebir yapılan görüşmelerden oluşturulmuştur. Sorun ve çözüm ilişkisi kurularak yapılan araştırma aynı zamanda meydana gelen sorunların tarihsel açıdan değişimini de gözler önüne sermektedir.

Araştırmalardan ve görüşmelerden elde edilen sonuçlar analiz edilmiş, sorunu oluşturan nedenler hem tablosal hem de grafik olarak gösterilmiştir.

Bu çalışma ile harita mühendislerinin hem teknik konularda hem de sosyal hayatta sorunları ve bu sorunların çözüm yolları belirlenmiştir.

ABSTRACT

This research has been made in order to identify the problems that the survey engineers who are working in public and private sectors encounter in practice and to search out solutions for these problems.

The research has been constituted from various councils and seminars, development plans and the interviews made with the survey engineers. The research which is made by correlating the problem with solution displays the change of problems from a historical perspective.

The results obtained from the researches and interviews have been analysed and the reasons causing the problems have been displayed both in tables and charts.

The social and technical problems of the survey engineers and solutions for these problems have been identified with this study.

5

GİRİŞ

İnsan kaynaklı her çalışmada problemler olduğu gibi harita mühendislerinin de yaptıkları çalışmalarda sorunları vardır. Harita mühendislerinin sorunlarını irdelemek ve çözüm önerilerini araştırmak amacıyla yaptığım bu çalışma üç bölümden oluşmaktadır.

Çalışmamın birinci bölümünde, yirmi beş sene boyunca düzenlenen harita kurultaylarında, devlet planlama teşkilatının hazırlamış olduğu kalkınma planlarında ve harita mühendislerinin düzenlemiş olduğu çeşitli panel ve seminerlerde öne çıkan sorunlar incelenmiş ve bu sorunların çözüm yolları belirlenmiştir.

Çalışmanın ikinci bölümünü, sorunlarla karşılaşan ve sorunlar hakkında en kapsamlı bilgile sahip olan harita mühendisleriyle yapılan görüşmeler oluşturmaktadır. Kamu kurumlarında ve özel sektörde çalışan harita mühendisleriyle yaptığım görüşmelerde en çok karşılaştıkları sorunları ve bu sorunların çözümü için yapılması gereken çalışmalar belirlenmiştir.

Çalışmanın üçüncü ve son bölümünde ise sorunların öncelikle bilimsel açıdan tarihsel değişimleri ve mesleğimizin geldiği nokta gözler önüne serildi. Bölümün devamında ise öncelikle kamu ve özel sektör çalışanlarının karşılaştıkları sorunlar ayrı ayrı değerlendirildi daha sonra ise karşılaşılan sorunlar ortak bir sonuçta birleştirildi.

6

1-DÜZENLENEN KURULTAYLARDA ÖNE ÇIKAN SORUNLAR VE ÇÖZÜMLERİ 1.1- Harita Bilimsel ve Teknik Kurultaylarında Öne Çıkan Sorunlar ve Çözüm Önerileri 1. Harita Bilimsel ve Teknik Kurultaylarında Öne Çıkan Sorunlar ve Çözüm Önerileri

Türkiye’nin Harita Kadastro Sektörüne ilişkin sorunlarını, üniversitelerden, kamu kuram ve kuruluşlarından ilgili uzmanların katılımı ile tartışarak bilimsel, bütüncül ve kalıcı çözüm önerileri geliştirmek üzere düzenlenen 1.Harita Kurultayı, 23 Şubat- 27 Şubat 1987 günleri arasında Ankara’nın TCK Konferans Salonunda gerçekleşmiştir. 1.1-Arazi, Bina ve İmar Uygulamaları Hakkındaki Bilgi Sistemleri ve Sorunları 1.1.1-Mülkiyet Durumu İle İlgili Bilgi Sistemleri Sorunları ve Sonuçları Tapu kayıtlarının bilgisayarla aktarılması oldukça yavaş olmaktadır.

Bu sorunun nedenleri; Eski tapu kayıtlarında uygulanan sistem, bilgisayarın kullanılmasındaki şüphecilik ve

meydana gelecek değişikliğe karşı isteksizlik Halen uygulanan sistemlerdeki, geniş çaplı bilgilerin, bilgisayara aktarılması zor ve

zaman alıcı olmakta ve tapu kayıtları eski ve elle yazılı olduğundan okuma zorluğu Bilgi sistemindeki özellik nedeniyle yüksek seviyede bilgisayar teknolojisi ihtiyacı

Sorunun giderilmesi ile elde edilecek kazanımlar; İşlem içindeki yapıyı belirlemekteki zorluğun giderilmesi Temel bilgiler bölgesel olarak dağıtılmıştır. Bu nedenle de dağıtımı düzenlenmiş bilgi

sisteminin oluşturulması Çok amaçlı bilgisayarlaşma için daha geniş bir arazi bilgi sisteminin oluşturulması Tapu kayıtlarının bilgisayara aktarılması ile yapılan işlemler kolay, hızlı ve ucuz hale

gelecek 1.1.2-Kayıt İşleme ve Haritalandırma Uygulamalarında Ortaya Çıkan Sorunlar ve Sonuçları Bilgisayarla tescil sisteminin göründüğünden daha da zor olması Maliyet hesabının belirlenememesi ve tek bir kurumun imkânlarının ötesinde olması

Bu sorunların nedenleri; Bilgi unsurlarının çokluğu ve bunlar arasındaki karmaşık ilişki İstisnai durumların izlenerek sınıflandırılması ve güncelleştirme işleminin çeşitliliği Manüel kayıt sisteminin yetersiz dokümantasyonu En son bilgilere kadar geçmişi de dahil etme ve her iki bilgi arasında ilişkiyi gösterme

gereksinimi

7

Etkileşimli bir sistem kurma isteği ve maddi imkânların yetersizliği 1.1.3-Bilgi Sistemlerindeki Temel Sorunlar Bilgi paylaşımı ve Entegrasyonu Her kurum kendi bilgisini kendi elde ettiği ve bilgi paylaşımı yapmadığı için ortaya

çıkan sorundur. Bunun sonucunda sağlanan ekonomik ve pratik yararlar geniş oranda kaybolur ve sistemin sağladığı faydadan yararlanmak olanaksız olur.

Merkezi idare organları arasındaki bilgi paylaşımı Kurumlar arası iletişimi ve bilgi alışverişini sağlayacak koordinatörlükler ve idari

birimler oluşturma gereksinimi Bilgi toplama ve informasyon sistemlerinin düzenlenmesi İhtiyaç olan bilgiye en yakındaki ve konu ile en ilgili kurumun elde etmesi ve bu

bilgiyi ihtiyaç duyan kurumlarla paylaşması için oluşturulması gereken sistem eksikliğidir

Merkezi idare ile mahalli idareler arasında dağılım Bilgi sistemlerinin düzeltilmesi sonucu bağımsızlıklarını kaybetmek istemeyen

Mahalli idareler ile Merkezi idareler arasında oluşan sorundur. Bilgi sisteminin ülke genelinde etkili olabilmesi için bütün kurum ve idarelerin bütünlük içinde çalışması gerekir.

1.2-Harita ve Kadastro Hizmetlerinde Karşılaşılan Sorunlar ve Öneriler Başlıca Sorunlar; Üretilen haritaların kullanım alanlarının sınırlı olması ve güncelleştirme çalışmalarının

yapılmaması Aynı yere ait çeşitli amaç için üretilen haritalarda kullanılan sistemlerin farklılık

göstermesi. Özellikle hukuki boyut kazandırılması gereken haritalar ile hukuki boyut kazandırılmış haritaların ilişkilendirilmesindeki sorunlar

Kuruluşlar arasında iş bölümü ve koordinasyon yapılması mümkün olmadığından hizmet boşlukları oluşuyor ve mükerrer haritaların oluşturulması ile kaynak israfı oluyor.

Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün ürettiği 1/5000 ölçekli STKH dışında kalan 1/2500 ve daha büyük ölçekli haritalarda bilgi birliği ve standartların olmaması

Harita-Kadastro hizmetlerini ülke genelinde yürütecek ve yönlendirecek merkezi bir kuruluşun olmaması

Kadastro hizmetlerinde, şehir alanları, tarım alanları ve orman alanlarında mülkiyet sahipliliğinde farklı kuralların uygulanması

Çeşitli kuruluşlar tarafından üretilen belgeler ve bilgiler ülke düzeyinde aynı standartları taşımadığından yapımından sonra uygulamada çekişmesiz yerlerde bile doğan anlaşmazlıklar

Öneriler; Toprağa getirilecek her türlü yatırım ve düzenlemelere altlık olacak baz bilgileri içeren

tek tip harita üretimine geçilmelidir. Ülke nirengi nivelman ağına bağlantıyı zorunlu kılacak, bunun dışında harita

üretimine izin vermeyecek düzenleme yapılmalıdır. Askeri amaçlı haritalar hariç, sivil amaçlı harita-kadastro hizmetlerinin yapımında ve

yürütülmesinde tek bir kuruluş sorumlu olmalıdır.

8

Harita-Kadastro hizmetlerinin tamamını kapsayacak bir yasa hazırlanıp, niteliksiz çalışmalara son verilmelidir.

Haritaları yaşatma ve güncel tutma zorunlu hale getirilmelidir. Özel sektör ile birlikte çalışmalar yapılmalı ve özel sektöre gereken kolaylık

gösterilmelidir. 2.Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayında Öne Çıkan Sorunlar ve Çözüm Önerileri

Türkiye’nin Harita Kadastro Sektörüne ilişkin sorunlarını, üniversitelerden, kamu kuram ve kuruluşlarından ilgili uzmanların katılımı ile tartışarak bilimsel, bütüncül ve kalıcı çözüm önerileri geliştirmek üzere düzenlenen 1.Harita Kurultayı, 6 Şubat- 10 Şubat 1989 günleri arasında Ankara’nın DSİ Konferans Salonunda gerçekleşmiştir. 2.1-Orman Kadastrosundaki Sorunlar Orman kadastro için haritacılarla ormancılar arasındaki sorunlar, işbirliği yapmamaları Orman kadastrosu için üretilen yasaların sürekli değişmesi, değişiklikler için meslek

odaları ve üniversitelerden görüş alınmaması Orman kadastrosunun sonuçlandırılması için valilik onayının yasadan çıkarılması Orman kadastro komisyonlarının bağımsızlıklarını yitirmesi ve güvenirliğini yitirmesi Ormandan sürekli araziler çıkarmak, orman vasfındaki yerlerin artık kullanılmaması

2.2-Kadastroda Yer Gösterme (Aplikasyon) Sorunları Yapılacak işlemlerdeki hata payının önceden belirlenmemiş olması Yapılan işlemlere göre belirlenecek yanılma payı ile ilgili herhangi bir hukuksal

düzenlemenin olmaması Aplikasyon verilerinin, uygulamaya geçmeden önce yeterince kontrol edilmemesi ve

tersimat hatalarından arındırılmaması Aplikasyonu yapılan noktaların yeni ölçülerle takviye edilmemesi ve düzenlenen

aplikasyon krokilerinde gösterilmemesidir. Bunun sonucunda sabit tesisleri kaybolmuş ya da kaybolmaya yüz tutmuş paftaların uygulama kabiliyetini yitirmesine neden olmaktadır.

Aplikasyon krokilerinin düzenli bir şekilde arşivlenmemesi 2.3-Kırsal ve Kentsel Alan Düzenlemelerinde Sektörün Sorunları Yapılan çalışmalarda karşılaşılan en büyük sorun üzerinde sıhhatli sabit tesislerin

bulunduğu haritaların hizmete verilmemesidir. Plan ve haritaların eksik ve güncellikten uzak olması vatandaşın kendi işini kendin yap

düşüncesiyle hareket etmesine neden olmuş ve karmaşa doğmuştur. Mülkiyet sorununun kontrol altına alınamaması Halk arasında “Kafa parseli” diye bilinen ve tarlaların hiçbir plan ve tekniğe bağlı

kalınmaksızın parçalara ayrılması sonucu hisseli sorunu oluşmuştur. Çeşitli zamanlarda çıkarılan af yasaları yeni sorunlar ve karmaşayı beraberinde

getirmiştir.

9

Belediyelere imar faaliyetleri için verilen yetkiler kötüye kullanılmış ve adam kayırma, objektif olmama sorunlarını beraberinde getirmiştir.

Kadastrodaki yetersiz altlıklar ve güncellikten uzak olması Tarım alanlarının çok fazla parçalanması ve devamındaki altyapı sorunları Toplulaştırma çalışmalarına yeterince önem verilmemesi

2.4-Özel Sektördeki Sorunlar ve Önerileri Başlıca Sorunlar; Yapılan işlemler sonrasında ihale bedelinin alınamaması Özel sektörün iş alanının genişletilmesi ve fotogrametrik harita ihtiyaçlarının ve

kadastral hizmetlerin yapımının özel sektöre devredilmemesi Harita hizmetlerinin projelerden ayrılarak ihale edilme yönteminin benimsenmemesi

ve sonucunda doğan ekonomik ve uygulama sorunları Özel sektörde serbest çalışan büroların çokluğu ve bunların bir araya gelip sektör

oluşturamaması Kamu kuruluşlarının kontrol işlemleri sırasında işi çıkmaza sokmaları, işi yapıcı ve

kısa sürede standartlara uygun olarak yapımına yardımcı olmaması Kurumlarda yapılan ihalelerde karne şartı aranması Karnesiz büroların çokluğu ve denetim eksikliği İstikrarlı iş akışının sağlanamaması Teknik kadro, teknik eleman, ekipman ve mali yönden örgütlenmemek Yasa ve yönetmeliklerdeki eksiklikler Fotogrametrik yöntemin kullanılmasındaki fizibilite eksikliği ve ihale şartnamelerinde

bu yöntemin kullanılmamasını istemek Özel sektör ve kamu sektörü arasındaki koordinasyon ve eşgüdümün olmaması Bu eşgüdümü sağlayacak herhangi bir kurum ya da bir örgütlenmenin olmaması Yatırımların büyük oranda rizikolu oluşu

Öneriler; İhale yöntem ve şartnamelerinde yapılacak düzenlemelerle özel sektörün personel

donanım ve mali güçlerine göre yeterlilikleri tespit edilmelidir. Karne yönetmeliği hizmet boyutlarını içerecek biçimde düzenlenmeli; özel sektör

tanımlarına yeni boyutlar getirilmelidir. İhale bedeli düşük olan işler birleştirilerek, grup olarak ihaleler yapılmalıdır. Büyük projelerde ve önemli işlerde avans müessesesi geliştirilmeli ve bu konudaki

belirsizlikler giderilmelidir. Kamu kuruluşları ile özel sektörün güç birliği yapacağı işlerle ilgili yöntemler

geliştirilmelidir. Odanın özel sektör üzerindeki denetimini etkinleştirecek kuralları geliştirilmelidir. Harita kadastro hizmetlerinin hızlandırılması için harita kadastro fonu kurulması

sağlanmalıdır. Fotogrametrik yöntemle de büyük ölçekli harita üretme yetkisi özel sektöre tanınmalı;

bunun için kanunlarda gerekli düzenlemeler yapılmalıdır. Nitelik boyutunda geliştirilen kurallara uygun üretim benimsenmeli; grafik üretimden

vazgeçilmelidir. Birim fiyat ve pozları geliştirilmelidir.

10

Özel sektörün diğer ülkelerde hizmet üstlenmesi için kamu kuruluşlarının teşvik ve desteği sağlanmalıdır.

3.Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayında Öne Çıkan Sorunlar ve Çözüm Öneri

Türkiye’nin Harita Kadastro Sektörüne ilişkin sorunlarını, üniversitelerden, kamu kuram ve kuruluşlarından ilgili uzmanların katılımı ile tartışarak bilimsel, bütüncül ve kalıcı çözüm önerileri geliştirmek üzere düzenlenen 3.Harita Kurultayı, 28 Ocak- 1 Şubat 1991 günleri arasında gerçekleşmiştir. 3. Harita Kurultayında bir panel ve üç açık oturum yapılmıştır.

3.1- Kentsel Sorunlar

Plansız yapılaşmanın ve gecekondulaşmanın önlenememesi sonucunda doğan imar ve altyapı sorunları

Kurumların ve belediyelerin ortak çalışmaması sonucunda kentleşme politikası oluşturulmaması ve bunun sonucunda doğan sorunlar

Kent içindeki arazi ve arsa düzenlemelerinde, ortaya çıkan adaletsiz uygulamaları önlemek amacıyla iyi bir taşınmaz değerleme yönteminin geliştirilmemesi

Hazine adına tescil edilen alanların imar planlarının hazırlanmaması ve oluşturulacak arsaların gerçek ihtiyaç sahiplerine uygun koşullarla dağıtımları gerçekleştirilmemesi

Kanalizasyon, su boruları, elektrik ve telefon kabloları, doğalgaz boruları gibi teknik altyapı tesislerinin yer altındaki konumlarının ölçülmemsi ve henüz haritalarının oluşturulmaması

3.2-Tarımsal Sorunlar

Tarımsal verimliliğin artırılabilmesi için Arazi Toplulaştırmasına yeterince önem verilmemesi

3.3-Kadastrodaki Sorunlar

Kadastro bilgi ve belgelerinin kırsal alan düzenlemelerinde, imar planlama ve uygulama faaliyetlerinde ve her tür projelendirme çalışmalarında kullanılabilecek nitelik ve içerikte üretiminin yapılmaması

Halihazır haritalar ile kadastro planları arasında sağlıklı ilişki kurulabilmesi için Ülke Üçüncü Derece Yüzey Ağının henüz oluşturulmaması

Kadastro teknik hizmetlerinin özel sektör olanak ve kaynaklarıyla üretiminden yeterince yararlanamamak

3.4- Gizlilik Sorunu

11

Harita ve Harita Bilgilerinin Gizliliği" konusunun henüz çözümlenememesi Savunma amaçlı olmayan haritalar ve harita bilgileri gizlilik kapsamından

çıkarılmaması

3.5- Yeniden Yapılanma Sorunu

Günümüze kadar harita ve kadastro hizmetleri birbirleri ile bütünleşik hizmetler olarak değerlendirilememesi

Harita kadastro hizmetlerinin tümünden sorumlu ve yetkili bir devlet kuruluşu belirlenmemesi ve yeniden örgütlenme ihtiyacı

4.Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayında Öne Çıkan Sorunlar, Öneri ve Sonuçlar

Türkiye‘nin harita kadastro hizmetlerine ilişkin sorunlarını üniversite üyelerinin ve kamu kurumları uzmanlarının katılımıyla yeni teknolojik yöntemleri sergileyerek, kurumlar ve kişiler arasında deneyim aktarımını sağlayarak ve tartışarak bilimsel, bütüncül ve kalıcı çözüm önerilerini geliştirmek amacıyla düzenlenen 4. Harita Kurultayı 1-4 Şubat 1993 günleri arasında Ankara‘da gerçekleştirilmiştir.

4.1- Kırsal Toprak Sorunları

Tarım topraklarında istenen verim sağlanamamaktadır. Türkiye‘nin % 2.5 dolayında olan nüfus artışı dikkate alınarak ve tarım ürünleri açısından kendine yeter bir ülke konumuna gelebilmesi için, tarım topraklarının çevreyi ve toprak ve su kaynaklarını koruyacak bir yaklaşım için tarımda daha yüksek verim alınabilmesi için; sadece GAP bölgesinde yoğun biçimde uygulanmakta olan arazi düzenleme ve arazi toplulaştırma çalışmaları bütün ülke düzeyine yaygınlaştırılmalı, sulama kanalları ile arazi düzenleme faaliyetleri mutlaka bir eşgüdüm içinde projelendirilmeli ve uygulanmalıdır. Sulama ve düzenleme faaliyetleri bir eşgüdüm içinde projelendirildiğinde haklı ve adil olmayan kamulaştırma işlem ve giderleri de tasarruf edilmiş olacaktır.

4.2- Kentsel Toprak Kullanımı ve İmar Sorunları:

Kamu eliyle yaratılan kentsel rantların yine kamu yararına kullanılmasının ve arsa düzenleme çalışmalarında özellikle meslek örgütlerinin katılmasının ve desteğinin sağlanması yönünde önlemler alınmalıdır.

Konut üretiminde olduğu gibi, arsa üretimi de kredi mekanizmalarıyla desteklenmelidir. Sağlıklı ve ekonomik bir kentleşme yönetimi için asgari koşul olan kent bilgi sistemi yaygınlaştırılmalı ve standartlar geliştirilmelidir.

Taşınmaz malların gerçek değerlerine dayalı değerleme haritaları üretimine başlanmalıdır. Değerleme haritalan yardımıyla alım satım, kredilendirme, Emlak

12

Vergisi, kamulaştırma işlemleri, ipotek ve benzeri işlemlerde kolaylık ve adalet sağlanacak ve bu işlemlerde alınmakta olan harç ve vergiler daha anlamlı değerlere ulaşacaktır.

Kentlerdeki kanalizasyon, içme ve kullanma suyu, telefon, elektrik, doğalgaz ve benzeri teknik altyapı tesislerinin projelendirilmesi ve bu tesislerde meydana gelen arıza yerlerinin belirlenebilmesine olanak verecek, yönlendirici haritaların hazırlanmasına zaman geçirilmeden başlanılmalıdır.

4.3- Kadastrodaki Sorunlar:

Toprak ve mülkiyetle ilişkili tüm sorunlarla doğrudan ilişkili olan kadastronun 6. Beş Yıllık Kalkınma Planında öngörüldüğü biçimde 10 yılda bitirilmesi hedefi de gözetilerek kadastro bilgi ve belgelerinin kırsal ve kentsel topraklardaki her tür düzenleme ve projelendirme çalışmalarında kullanılacak içerik ve standartlara ulaştırılması esas alınmalıdır.

Çeşitli amaçlarla düzenlenen haritalar ile kadastro haritaları arasında sağlıklı ilişki kurulabilmesi için ülke 3. derece yüzey ağı projesi, üretilecek her türlü büyük ölçekli harita ve planlar için dayanak olacak biçimde ve olabildiğince kısa zamanda gerçekleştirilmelidir.

Çağdaş kadastro, toprak-insan ilişkilerini düzenleyen bilgi sistemidir. Bu ilişkiler imardan altyapıya, mülkiyetten yargıya, ulaştırmadan sulamaya, diğer bütün mühendislik hizmetlerine uzanan bir ilişkiler bütünü olarak ele alınmalıdır.

Harita kadastro bilgi sistemi diğer sektörlerde oluşturulacak bilgi sistemlerinin mekân boyutlu altlığını oluşturacak biçimde hazırlanmalıdır.

4.4- Harita ve Harita Bilgilerinin Gizliliği Sorunu:

Uzaktan algılama ve uydu jeodezisindeki gelişmeler, harita ve harita bilgilerindeki gizlilik sorununu ortadan kaldırmıştır. Bu nedenle 6. Beş Yıllık Kalkınma Planında öngörüldüğü biçimde harita ve Harita Bilgilerinin Temin ve Kullanma Yönetmeliği günümüz koşullarına uygun hale getirilmelidir.

5.Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayında Öne Çıkan Sorunlar ve Çözüm Önerileri

Harita-Kadastro Sektörüne ilişkin teknolojik gelişmelerin ve sorunların, üniversiteler, kamu kurum ve kuruluşlarından gelen meslektaşların katılımıyla tartışılarak irdelenmesi, bilimsel ve kalıcı öneriler geliştirmek amacıyla düzenlenen 5.-Harita Kurultayı 31 Ocak - 3 Şubat 1995 günleri arasında Ankara‘da gerçekleşmiş bulunmaktadır.

5.1- İmar Affının Doğurduğu Kentleşme Sorunu:

13

Kamu eliyle yaratılan kentsel rantların kamu yararına kullanılmasının sağlanması yerine yağma olayının gün geçtikçe artması, gerekli önlemlerin alınmaması bunun yerine gerek siyasal gelecek kaygısı gerekse yağmadan nemalananlar için 10 yılda bir gelen imar afları ile büyük oranda alt yapıdan yoksun, çarpık kentleşme sonucu zaten çıkmazda olan kentlere plansız göç özendirilmektedir.

Kamu arazileri ve özel mülkiyetler üzerine imara aykırı yapılaşma ile bu alanlar, büyük rant getiren bölgelere dönüştürülmekte, sahillerimiz ayrıcalıklı kişi ve kuruluşlara doğrudan ya da dolaylı işgal ettirilmekte, özelleştirme maskesi altında yeni yağma alanları yaratıldığı gözlenmektedir.

Çağdaş kentleşmenin imar afları ile değil, öncelikle arsa üretmekten geçmekte olup bu çalışmanın başlangıcının ise harita-kadastro hizmetleri olduğu gözden uzak bulundurulmamalıdır.

5.2- Uydu Ölçme yöntemlerindeki Standart Eksikliği:

Uydu ölçme yöntemlerinin gelişmesi ve mesleğimizde kullanımı için test ve deneme çalışmalarının yoğunlaşmaktadır. Mesleki standartlarda, genel kurullarda ve anlayışlarda büyük bir değişikliğe gidilmesi gerekmektedir. Acil olarak bu yapılmazsa, teknolojik gelişmelerin sunduğu nimetlerden gelişi güzel yararlanılması, kavram ve standart kargaşalarına yol açması doğal olacaktır, Günümüzde hızla gelişen teknoloji özel sektör ve kamu sektörünün kullandığı donanım ve yazılımı büyük çapta değiştirmektedir. Bu gelişme kamu sektörü ve üniversiteleri pahalı donanım ve yazılıma büyük yatırım yapmaya zorlarken, yatırımlarda çok az payı olan özel sektörü zor durumda bırakmaktadır

5.3- Bilgi Sistemi Eksikliğinin Yarattığı Sorunlar:

Toprak-insan ilişkilerinin çözümünde kent bilgi sistemi, coğrafi bilgi sistemi, arazi bilgi sistemi ve benzeri isimlerle tanımlanan sistemlerin kurulması için bütün harita ve kadastro sistemi değişime zorlanmaktadır. Kurumlar bu değişime engel olmamalı yapılan çalışmalara katkıda bulunmalıdır.

5.4- Özel Sektörde Pazarlama Sorunu:

Özel Sektör kendini yeterince tanıtamamaktadır. Yapılan ulusal ve uluslar arası projelerde özel sektörü destekleyici faaliyetlerde bulunulması gereklidir. Toplumun gelişimi için kamu ve özel sektör birlikte eşgüdüm halinde çalışmalıdır.

14


Türkiye‘nin harita kadastro hizmetlerine ilişkin sorunlarını üniversite üyelerinin ve kamu kurumları uzmanlarının katılımıyla yeni teknolojik yöntemleri sergileyerek, kurumlar ve kişiler arasında deneyim aktarımını sağlayarak ve tartışarak bilimsel, bütüncül ve kalıcı çözüm önerilerini geliştirmek amacıyla düzenlenen 6. Harita Kurultayı 03-07 Mart 1997 günleri arasında Ankara’da Hilton Oteli toplantı salonunda yapılmıştır.

6.1- Yeniden Yapılanma Sorunu:

Bu kurultay, sektörde insan kaynaklarından başlayarak kurumsal yapılara kadar kendimizi gözden geçirmemizi gerektiren bir iradeyi ortaya koymuştur. Bizim dışımızdaki koşullar bizi bu yeniden yapılanmaya zorlamaktadır. Var olan yapılarla 21. yüzyılı kucaklamamız olası görünmemektedir. Ortada değişimi zorunlu kılan nedenler vardır. Sorun, bu zorunlu değişimin sahibi olabilme sorunudur.

Kurumsal tanımları yeniden yapılmalıdır. Bu anlamda Harita Genel Komutanlığı bünyesinde yürütülmekte olan harita işlerinin savunma amaçlarıyla sınırlandırılarak, sektörde harita yapımı konusundaki bilgi ve deneyim birikimlerini tek bir çatı altında toplayan sivil bir Harita Genel Müdürlüğü kurulmalıdır.

Başta Türk Medeni Kanunu olmak üzere Kadastro Yasası‘nın, İmar Yasası ve kamulaştırma ile arazi toplulaştırması mevzuatlarının yeni baştan ele alınması gerekmektedir. Yeniden yapılanma, sektörün insan kaynakları düzleminde de yeni yaklaşımları kaçınılmaz kılmaktadır.

6.2- Kırsal ve Kentsel Alanlardaki Oluşan Rantlar:

Harita Kurultayı; kırsal topraklara götürülen altyapı hizmetleri ve baraj,hava alanı vb.tesisler nedeniyle yapılan kamulaştırmalar sonucu oluşan rant konusunu da ele almıştır.

Özellikle GAP Bölgesindeki kamusal yatırımlar bölgede oluşacak rantlar bağlamında incelemiştir. Kırsal toprak düzenlemelerinin taşıdığı önemin dikkate alındığı kurultayda, düzenlemeler yoluyla yaratılacak rantları göz önünde tutarak konuya önemle eğilmek gerektiğini saptamıştır.

Kamu yatırımlarıyla yaratılan rantların bir bölümünün kamuya, topluma döndürülmesi gerekmektedir. Bu nedenle yetkililerin konuyla ilgili olarak bugünlerden değerlendirmeler yapmaları gereği vardır.

Kurultayda, hazinenin mülkiyetindeki tarım topraklarının 4070 ve 4071 sayılı yasalarla elden çıkarılmasının sorunlar yaratacağı dile getirilmiştir.

Özellikle 1985 yılında İmar Yasasın‘da yapılan ve demokratikleşme açısından değer verdiğimiz ancak tek başına yeterli saymadığımız imar planı yapma ve yaptırma konusunda belediye meclislerine ve valiliklere verilen yetkilerin kullanılmasında ortaya çıkan olumsuz sonuçların vurgulanması gerekmektedir.

Topraktaki mülkiyet anlayışı, kendi mülkü üzerinde dilediğini yapma ve para kazanma hakkı olarak görülmektedir. Mülkiyet hakkı kent planlamasını belirleyen temel bir hak

15

olmaktan çıkarılarak, bu hakkın, topraktan yararlanma hakkı olarak kabul edilmeli ve konut hakkının tıpkı eğitim, sağlık vb. temel bir insanlık hakkı olduğu kabul edilerek,"İmar affı " gibi yağmaya dayalı ve kaçak kentleşmeyi kışkırtan uygulamalar sona erdirilmelidir.

6.3- Kırsal ve Kentsel Toprak Düzenlemelerindeki Sorunlar:

Kaçak yapıların ve çarpık kentleşmenin yarattığı sorunlar Kentlerdeki rant kavgalarının oluşturduğu karmaşa ve haksız rekabet sorunları 3194 sayılı İmar Yasası’nın yetersiz olması ve uygulamada yarattığı sorunlar Kırsal toprak düzenlemesi olan arazi toplulaştırması politik düzeyde yeniden ele

alınarak, yasal yönetsel ve teknik boyutu ile bir kırsal kalkınma ve doğa koruma aracı olarak tasarımlanmalıdır

6.4- Teknik konularda ve Mesleki Uygulamalarda Karşılaşılan Sorunlar:

6.4.1- Coğrafi Bilgi Sistemleri

Uygulamalarda bir dağınıklığın vardır bunun sonucunda da sorunlar oluşur. Kurumlarda farklı modeller denenmekte, sonuçlar ve deneyimler konusunda görüş alış-verişinde iletişim noksanı gözlenmektedir buda gereksiz bilgi edinimini ve iletişim sorunlarını doğulur.

Kavramsal olarak ortaya çıkan sorunları aşmak, uygulamada daha sonuç alıcı modeller konusunda çalışmalar yapmak, özellikle belediyelere yönelik olarak daha güçlü sektörel önermeler geliştirmek sorunların en önemli çözümüdür.

6.4.2- Fotogrametri ve Uzaktan Algılama

Fotogrametri ve uzaktan Algılamaya gereken önem verilmeli, gelişen teknolojik çalışmalar takip edilmelidir.

Fotogrametri, teknolojideki gelişmeleri en hızlı biçimde kendine yansıtan ve gelecekte digital fotogrametri teknolojisi ile bilgi sistemlerine gerçek üç boyutta bilgilerin üretilmesinde ana kaynak olacak ve bilgi sistemlerindeki veriden doğan sorunlar çözülebilecektir.

Yerel ve Bölgesel Yönetimler; kıyı alanlarına yönelik planlamalar, su havzaları vb. doğal kaynakların korunması ve kontrolü için yeni teknolojilerden özellikle yüksek doğrulukta ekonomik, hızlı ve çok zamanlı bilginin toplanabildiği ve değerlendirilebildiği,uydu görüntü işleme,sisteminden yararlanmalıdır.

6.4.3- Global Position Sistems (GPS)

GPS sisteminin jeodezik altyapısı oluşturulamadığından, kamu kurum ve kuruluşlarıyla serbest çalışan harita mühendisleri arasında zaman zaman sorunlar oluşmaktadır.

16

GPS ile ilgili uygulama ve yönetsel anlamda yönetmeliğin oluşturulması, bu yönetmeliğin uygulanabilirliğinin sağlanması, kamu kurum ve kuruluşlarında bu bağlamda kontrol mekanizmalarının yaygınlaştırılması gerekmektedir.


Türkiye‘nin harita kadastro hizmetlerine ilişkin sorunlarını üniversite üyelerinin ve kamu kurumları uzmanlarının katılımıyla yeni teknolojik yöntemleri sergileyerek, kurumlar ve kişiler arasında deneyim aktarımını sağlayarak ve tartışarak bilimsel, bütüncül ve kalıcı çözüm önerilerini geliştirmek amacıyla düzenlenen 7. Harita Kurultayı 1-5 Mart 1999 tarihinde Ankara‘da Bilkent Oteli Sakarya Salonu’nda yapılmıştır.

7.1- Yeniden Yapılanma Sorunu:

Kadastro bilgi sisteminin bir an önce yerleşmesi ve kullanılması açısından, yeniden yapılanma sürecine girilmelidir. Kadastro çalışmalarındaki sorunları önlemek için, Uluslararası Ölçmeciler Federasyonu‘nun (FIG) öngördüğü "2014 Projesi" olarak ifade edilen, kadastro çalışmalarının tek bir çatı altında toplanması projesine ilişkin çalışmalara şimdiden başlanmalıdır.

Özel sektörün iş alanı olan belediyelerde yeniden yapılanma başlatılmalıdır. Harita mühendislerinin maddi açıdan karşılaştıkları sorunları önlemek için, anahtar

teslimi mantığıyla yapılan büyük proje hizmetlerinin içinde maddi anlamda küçümsenmeyecek oranda yer eden harita hizmetlerinin ayrı olarak ihale edilmesi için gerekli işlemler, ivedilikle yapılmalıdır.

7.2- Kadastro, İmar ve Mülkiyet İlişkileri

Kadastronun yapılması ve yenilemesindeki en önemli sorun, günümüzde yapılan yenileme çalışmalarının sadece paftaların yenilenmesi amacıyla yapılmasıdır.

Kadastro hizmetlerindeki karışıklığı önlemek için kadastro çalışmalarının tek bir kurumda toplanması ve tek elden yürütülmesi gerekmektedir.

Kentlerdeki yaşam alanlarının planlanmasının uygulanamamasının en önemli nedeni duyarlılık ve yatırımcı kuruluşlar arasındaki koordinasyon eksikliğidir. Bunun sonucunda oluşan sorunları önlemek için koordinasyonu sağlayacak birimler oluşturulmalıdır.

Anayasada kamu mallarının tanımlanmadığı, Medeni Yasa‘da ise açık deniz, akarsu, hava ve benzeri kamunun kullanımına açık olan taşınmazların nitelenmediği, bunun uygulamada büyük boşluk ve sorunlar yarattığı vurgulanmıştır.

17

7.3- Kentleşmedeki Sorunlar:

Ülkemizin önemli bir sorunu gecekondu ve çarpık kentleşmedir. Bu sorunun çözümü ise gecekonduları yasallaştırmak değil, önlemektir.

Kent bilgi sistemlerinin modern kent yönetiminde sağladığı yararlar, kimi belediyelerin yönetimleri tarafından kabul edilmiş görünmekte ve uygulama olanakları araştırılmakla birlikte, pek çok belediye yönetimi henüz konunun farkında bile değildirler. Belediyeleri bu konuda bilgilendirmek ve sorunsuz bilgi sistemleri oluşturulmalıdır.

Kentlerdeki rantlaşmanın önüne geçilmeli yapılan yanlışlıkların ve ranta göz yuman yerel yönetimlerin cezası yasada belirtilmeli bu konuda bir düzenleme yapılmalıdır.

7.4- Coğrafi Bilgi Sistemleri, Uzaktan Algılama ve Fotogrametri

Ülke düzeyinde yapılan CBS çalışmaları yetersizdir. Çalışmaların ülke geneline yayılması ile daha doğru sonuçlar alınacak ve daha verimli kullanımı sağlanacaktır.

Uzaktan Algılama ve Fotogrametrik çalışmalar teknolojinin de gelişmesiyle artmıştır ancak yeterince yaygın değildir. Sayısal Fotogrametri şu an itibari ile değerlemede yeteri kadar iyi değildir. Fotoğrametrik değerlendirmenin operatör tarafından yapılması daha iyi sonuç vermektedir.


Türkiye‘nin harita kadastro hizmetlerine ilişkin sorunlarını üniversite üyelerinin ve kamu kurumları uzmanlarının katılımıyla yeni teknolojik yöntemleri sergileyerek, kurumlar ve kişiler arasında deneyim aktarımını sağlayarak ve tartışarak bilimsel, bütüncül ve kalıcı çözüm önerilerini geliştirmek amacıyla düzenlenen 8. Harita Kurultayı 19-23 Mart 2001 tarihleri arasında Ankara‘da Bilkent Otel’de gerçekleştirilmiştir.

8.1- Yeniden Yapılanma

Bilişim ve İletişim teknolojilerinin hızla geliştiği yeni bir bin yılda nihai ürün haritanın insana hizmet etmesi için evrensel standartlara sahip olacak bu haritanın gerçekleştirilebilmesi yönünde organizasyon ve örgütlenme çalışmalarında, meslek kademeleri, yasa ve yönetmeliklerde görev, yetki ve sorumlulukların belirlenmesi ve buna paralel olarak üretim, hizmet, tanıtım ve eğitim politikalarının oluşturulması birincil sorun olarak öne çıkmıştır.

18

8.2- Bilgi Sistemleri

Bilgi sistemleri konusunda standartların hala oluşmadığı, her kurumun kendi bilgi sistemi kurallarını oluşturduğu, bunun önlenmesi için, öncelikle dünyadaki gelişmeler de dikkate alınarak ulusal bazda bilgi standartlarının oluşturulmasının zorunluluğu vurgulanmıştır.

8.3- Mühendislik Projelerinde Karşılaşılan Sorunlar

Kurultay süresince çeşitli kurum ve kuruluşlarca sürdürülmekte olan projeler, projelerden elde edilen deneyimler, yaşanan sorunlar dile getirilmiş ve şu öneriler ortaya çıkmıştır;

Yeni Büyük Ölçekli Haritaların Yapım Yönetmeliği Bakanlar Kurulu Kararı ve Başbakanlık Onayı ile bir an önce yürürlüğe girmelidir.

Uluslar arası yaklaşımlar ışığında ulusal mesleki politikalar üretmeli ve geliştirilmelidir.

Kamu, Özel sektör ve Üniversiteler birlikte üretmeyi öğrenmelidir.

8.4- Uygulamada Karşılaşılan Etik Sorun

Uygulamada karşılaşılan etik sorunun çıkış biçimleri; İkiyüzlülük, Politik yalan, Siyasetin yozlaşması, Bilimsel çalmalar, Bilimsel yanıltma, Kurusal yozlaşma, Yolsuzluk ve rüşvet şeklindedir.


Türkiye‘nin harita kadastro hizmetlerine ilişkin sorunlarını üniversite üyelerinin ve kamu kurumları uzmanlarının katılımıyla yeni teknolojik yöntemleri sergileyerek, kurumlar ve kişiler arasında deneyim aktarımını sağlayarak ve tartışarak bilimsel, bütüncül ve kalıcı çözüm önerilerini geliştirmek amacıyla düzenlenen 9. Harita Kurultayı 31 Mart-4 Nisan 2003 günleri arasında Ankara Bilkent Hotel’de gerçekleştirilmiştir.

9.1- Mesleki Sorunlar

Mesleki sorunlar şu başlıklar altında toplanmıştır: Öncelikli Hedef, Kamu Alanında Yeni Bir Yapılanma, Eğitim-Öğretim Alanındaki Hedefler, Kamu Sektöründeki Hedefler, Yerel Yönetimlerdeki Hedefler, Özel Sektörle İlgili Hedefler, Sektörün Hukuksal Yapısıyla İlgili Hedefler, Sektörün Genelini Kapsayan Hedefler…

9.2-Taşınmaz Yönetimindeki Sorunlar ve Çözüm Önerileri

19

Mekânsal planların ekonomik olarak değerlendirilmesi, kentsel-kırsal topraklarımızın eşdeğerlik ve değer eşitliği ilkesiyle daha hakça düzenlenebilmesi ve kamu yatırımları sonucu ortaya çıkan rantın tekrar kamuya döndürülmesi, taşınmaz piyasalarının açıklık ve güvene kavuşturulması, hak tesislerinde taraflara yol gösterilmesi, hakça bir taşınmaz vergi sisteminin oluşması, taşınmazların likitidesi, taşınmazların nesnel tarafsız ve güvenilir olarak değerlenmesi ile olasıdır. Ancak ülkemizde taşınmaz değerlemesi alanında denetleyici ve düzenleyici bir işleve sahip, değerlemenin, teknik, etik ve uygulama standartlarını belirleyen uzmanların sorumluluklarını düzenleyen, seçimi, eğitimi ve yetkilendirilmesini sağlayan bütüncül bir sistem ve kurumsal yapılanma henüz oluşturulmamıştır. Sermaye Piyasası Kurulu tarafından 2001 yılında başlatılan çalışmalar bu alanda bir ilk olmasına karşın, ülke koşullarına göre bütüncüllükten uzak, sınırlı ve yetersizdir.

Taşınmaz Değerlemesi uygulamalarının tümü kamu ve özel sektör uygulamalarını kapsayan bütüncül bir sisteme dönüşmesi değerleme alanında çalışacakların teknik ve etik açıdan yeterliliklerin, değerleme veri yöntem belgelerinin bir yasal düzenleme ile standartlaştırılması, toplum yararı ilkesini gözeten bir taşınmaz yönetimi politikasının hedefi olmalıdır.

Toprak düzenlemelerinde başarılı bir yeniden yapılanma, ülke toprak politikası doğrultusunda üst karar organlarınca saptanan bir görev tanımı çerçevesinde kapsamı belirlenen faaliyetlerin; tüze, yöntem ve örgütsel bileşenlerinin bir bütünlük içinde hiç birinde en küçük bir boşluk, belirsizlik, kuşkulu durum, çelişki yada fazlalık ve yineleme bırakmayacak biçimde tasarlanıp somutlaştırılmasını gerektirir. Ülkemiz koşulları için tasarımlanacak bir kırsal toprak düzenleme yasası ve kuruluşu için bu gelişmeler göz önünde tutulmalıdır.

E-Devlete geçiş sürecinde, kamuda yürütülen arazi ve çiftçi kayıt sistemi ve milli emlak otomasyon projelerinin, DSİ Bilgi Sistemi, KGM-BIS ( Karayolları Genel Müdürlüğü Bilgi Sistemi ) ve benzeri projelerin sonuçlarının ulusal coğrafi bilgi sistemlerinin veri tabanına sağlayacağı katkının önemi vurgulanmıştır.

9.3- Kalite Güvenliği ve Yönetmelikteki Sorunlar ve Çözüm Önerileri

Büyük Ölçekli Harita ve Harita Bilgileri Yönetmeliği” nin uygulamaya geçirilmesi, mesleğimizin uygulanmasına bir disiplin getirecektir. Bu disiplin, mesleğimizin, diğer mesleklere göre duruşunu belirleyecektir. Mesleki sorumluluk ve etik standartlara sahip çıkmayı ve tam olarak uygulamayı gerektirir. Bu nedenle, yönetmeliği doğru anlamak ve uygulamak konusunda Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası yanında diğer Kamu Kurumları ve tüm meslektaşlarımızın üzerlerine düşeni yapmaları beklenmektedir.

Yönetmeliğin tanıtılması ve anlaşılmasını sağlama için bir tanıtım – eğitim programı geliştirilmelidir. Açıklamalı yönetmelik hazırlanarak kullanıma sunulmalıdır.

20

Yönetmeliğe uygun birim fiyat analizlerinin yapılıp, gerçekçi maliyetlerin belirlenmesi gerekmektedir.

Yönetmeliğin uygulanması Oda tarafından izlenmeli ve bu izlemeyi sağlayacak mekanizmalar kurulmalıdır.

9.4- Güncel Teknolojilerdeki Sorunlar ve Çözüm Önerileri

9. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayında, bilimsel bilgiden beslenen teknolojik gelişmelere ışık tutan çok sayıda bildiri yer almıştır. Konum bilgilerinin üretilmesine yarayan uzaya yerleştirilen yapay uydu sisteminden yayınlanan sinyalleri değerlendiren Global Konum Belirleme Sistemi (GPS), başka bir yapay uydu sistemi görüntülerini işleyen tarımsal rekolte, deniz kirliliğinin, deniz akıntılarının, su havzalarının izlenmesi ve kontrolüne ulaşım planlamasına olanak veren uzaktan algılama sistemi, kültür varlıklarının dokümantasyonu ile geleceğe taşınmasında büyük yararlar sağlayan lazer tarama tekniklerinin fotogrametrik kullanımı konularında prezisyon ve verimlilik incelenmiş, tartışılmış ve önemli sonuçlara ulaşılmıştır. Donanım, alet ve araçlardaki gelişmelerden başka analiz, yorumlama, hesap yöntemlerinin ele alındığı oturumlarda ölçme teknikleri yanında, matematik modelinin gelişimi ele alınmıştır.

Çözüm Önerileri

Mühendislik ölçmeleri uygulamaları için jeodezik standartlar hazırlanarak uygulamaya konulmalıdır.

oluşturulmasının yanı sıra, bunların uygulaması da yönetmeliklere konulacak maddelerle sağlanmalıdır. Mühendislik ölçmeleri standartlarında mutlaka hidrografik ölçmelere de yer verilmelidir.


Türkiye‘nin harita kadastro hizmetlerine ilişkin sorunlarını üniversite üyelerinin ve kamu kurumları uzmanlarının katılımıyla yeni teknolojik yöntemleri sergileyerek, kurumlar ve kişiler arasında deneyim aktarımını sağlayarak ve tartışarak bilimsel, bütüncül ve kalıcı çözüm önerilerini geliştirmek amacıyla düzenlenen 10. Harita Kurultayı 28 Mart-1 Nisan 2005 tarihleri arasında Ankara‘da ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi’nde gerçekleştirilmiştir.

21

10.1- Coğrafi Bilgi Sistemindeki Çalışmalar ve Karşılaşılan Sorunlar

Kurultayımızda çok farklı alanlarda gerçekleştirilen CBS uygulamaları konusunda bildiriler sunulmuştur. Tarihi eserlerin belgelenmesi, ulaşım planı optimizasyonu, kent bilgi sistemleri, hasta izlenmesi, arz zinciri yönetimi vb. bir dizi konu anılan çalışmalardan bazılarıdır. Kuşkusuz, CBS uygulamalarının yasal bir altlığa kavuşturulması ve ulusal ölçekte kurumsal bir yapıya kavuşturulması, gerek bu uygulamaların kullanımını yaygınlaştıracak, gerekse uygulama birliğinin sağlanması nedeniyle niteliksel bir sıçrama yaratacaktır.

Kurultayda CBS konulu oturumlarda etik konusuna da değinilmiş, etik kavramının günümüzdeki ve gelecekteki yönetsel mekanizmaların koşulsuz yardımcısı olacak ve karar vermede belirleyici desteği sağlayacak olan CBS uygulamalarındaki yeri ve önemi tartışmaya açılmıştır. Ayrıca CBS uygulamalarının doğru ve güvenilir platformlara dönüşmesi için sistemin ve sisteme altlık oluşturan verilerin nitel ve nicel analizlerinin yapılması gerektiğinin altı çizilmiştir.

10.2- Arazi Yönetimdeki Sorunlar

Türkiye’nin;

bırakın mekansal bilgi sistemlerini oluşturmayı, ülke koordinat sistemlerine bağlı tesis kadastrosunu bitirip iyelik sorunlarını çözemediği;

sosyo-ekonomik planlama anlayışının yaşama geçirilmemesinin sonuçları olarak ortaya çıkan yüksek oranda gecekondu ve kaçak yapılaşma ile sağlanan kentleşme;

insan hakları bağlamında ele alınan özel iyeliğin ülke kalkınmasına yönelik yapılarda kamulaştırmaya karşı korunamaması ve kamulaştırmaların devletimize çok yüksek bedellere mal olması;

arazi yönetimi ile ilgili tüm çalışma alanlarında temel araçlardan biri olan taşınmaz değerlemesine yeterli önemin verilmemesi;

arazi idare sistemini oluşturan tüzel altlıklar ve kurumsal yapılaşmadaki çok başlılık, vb. arazi yönetiminin ülkemiz için yaşamsal önemini gösteren somut göstergelerden yalnızca birkaçıdır.

10.3- 2B Sorunu ve Orman Kadastrosundaki Sorunlar, Yapılması Gerekenler

Kurultay kapsamındaki oturumlarda gündeme getirilen ve canlı tartışmaların yaşandığı önemli konulardan biri de “orman vasfını yitirmiş” alanların orman rejimi dışına çıkartılması anlamına gelen 2B uygulamaları ile orman kadastrosu sorunları oldu.

Kurultayda yapılan oturumlar ile orman alanlarının işgali ile yapılaşmanın olduğu alandaki konutların önemli bir bölümünün çiftlik ve/veya malikâne olarak değerlendirildiği tespit edildi. Özetle, 2B uygulaması gerçekte plansız büyümeyi ve kaçak yapılaşmayı özendirmekten başka bir amaca hizmet etmediği kurultay tarafından alınan ortak karardır. Bu

22

tür yapılaşmayı ve ormanların vasfını kaybetmesini önlemek için gerekli mevzuatlar hazırlanıp bu kurallara uyulması gerekir.


Türkiye‘nin harita kadastro hizmetlerine ilişkin sorunlarını üniversite üyelerinin ve kamu kurumları uzmanlarının katılımıyla yeni teknolojik yöntemleri sergileyerek, kurumlar ve kişiler arasında deneyim aktarımını sağlayarak ve tartışarak bilimsel, bütüncül ve kalıcı çözüm önerilerini geliştirmek amacıyla düzenlenen 11. Harita Kurultayı 2-6 Nisan 2007 tarihleri arasında Ankara‘da ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi’nde gerçekleştirilmiştir.

11.1- Kırsal Alan Düzenleme Projelerinde Blok Planlamasından ve Derecelendirme Haritalarından Doğan Sorunlar

Ülkemizin tarımsal kalkınmasındaki en önemli uygulamalardan bir tanesi de kırsal alan düzenlemeleridir. Ülkemizde bu uygulamaların yatırım programına alınması başlı başına bir olaydır. Bu nedenle yatırım programlarına alınan bu projelerin tüm hazırlıklarının yapılıp çok hızlı bir şekilde uygulamaya geçirilmesi gerekmektedir. Projelerin çözümünde ilk bilgilerin doğruluğu çok önemlidir. İlk bilgilerden elde edilen verilere dayanılarak bir takım proje faktörleri elde edilmektedir. Bu proje faktörlerinin en önemlisi derecelendirme haritaları ve blok planlamasıdır. Bu iki proje elemanının çok isabetli yapılması proje çözümlerini kolaylaştırmakta, iş sürelerini azaltmakta; toplumsal olayların kontrol altına alınması başarılmakta ve daha ekonomik maliyetlerle projeler bitirilmektedir. 11.2- Tarım Topraklarının Kentsel Arsa Olarak İmara Açılmasının Getirmiş Olduğu Sorunlar

Şehirleşme, ortaya ekonomik sosyal, fiziksel, politik ve hatta ideolojik bir takım problemler çıkarmıştır. Kentlerin oluşmasında tarım arazilerinin yok olmaması için kentleşme talebinin önünde planlama yapılmalıdır. Kentsel arsa üretiminde imar planına uyulmalıdır. Planlama aşamasında; bölge planı, çevre düzeni, nazım imar planı kararları bölgesel faktöre göre oluşturulmalıdır. Kentsel arsa üretiminde spekülatörler önemli rol oynamaktadır. Tarım topraklarının kentsel arsa haline dönüşmesi sürecinde spekülatörler önce toprağı bugünkü kullanım değeri üzerinden satın almakta ve imar sonucu oluşan değer üzerinden satmaktadırlar. Çoğu kere de kentler planın saptadığı gelişme yönlerinde değil spekülasyona konu olan toprakların bulunduğu yönde gelişmektedir. Tarım arazilerinin kentsel arsaya dönüşüm sürecide yaşanan sorunlara ilişkin çözüm önerileri geliştirilmelidir. 11.3- Yerel Yönetimlerde Mekânsal Veriye Olan İhtiyaçlar, Karşılaşılan Sorunlar

Kente ait altyapı ve üstyapı çalışmaları, planlama faaliyetleri, mühendislik projeleri gibi kentin gelişimine yönelik tüm uygulamalarda mekânsal altlıklar kullanılmaktadır. Kent Bilgi Sistemi oluşturma faaliyetlerinin arttığı günümüzde belediyelerin çoğu mekânsal ve mekânsal olmayan veri toplama çalışmalarına hız vererek birçok veriyi gereksiz yere depolamaya çalışmaktadır. Kent Bilgi Sistemi adı altında toplanan bu verilerin ileride veri çöplüğüne döneceği aşikârdır. Belediyelerin bilgiden yararlanma ihtiyacı, mekânsal veriye olan gereksinimler, veri altyapısı, veri standartları, veri paylaşımı ve kurum içi-dışı

23

koordinasyona yönelik çalışmaların yapılarak ortaya konması faydalı olacaktır. Bu çalışmada, kent bilgi sistemi oluşturmaya yönelik belediyelerde kullanılacak mekânsal veriye olan ihtiyaçlar, veri altyapısı, veri standartları, veri paylaşımı ve koordinasyon gibi konular incelenerek, karşılaşılan sorunlar ve Kent Bilgi Sistemi için önemi verilmeye çalışılmıştır. 11.4- Türkiye Kadastrosunda Örgütlenme Sorunu

Gelişen temel bilgi teknolojileri, kadastro üretim ve yaşatılmasının yeniden yapılanmasını gerekli duruma getirmiştir. 20 yıl önce 3045 sayılı yasa ile görevleri belirlenen ve örgütlenen Tapu ve Kadastro genel Müdürlüğünün hizmet ve örgütü, günümüz gereksinimlerini karşılayamaz duruma düşmüştür ve yeniden yapılandırılması gerekmektedir. Tapu ve Kadastro hizmetlerinin ve bu hizmetleri günümüz teknolojisi ile hızlı, ekonomik ve güncel biçimde yürütecek uygun bir Tapu Kadastro sisteminin ve örgütünün yeniden yapılandırılması, uygun personel sisteminin oluşturulması gerekmektedir. Planlama ve projeleme altlığı olarak ve sağlıklı bir arazi yönetimi için gereksinim duyulan çok sayıda coğrafi veri bulunmaktadır. Bu veriler kümesinin Tapu ve Kadastro hizmetleri ile bütünleştirilmesinin ve arşivlenmesinin de uygun bir yönteminin kurulması gerekmektedir. Tapu ve Kadastro sistemi ve örgütünün yeniden yapılandırılması konusunda yapılan çalışmaları ortaya koymak, irdelemek ve gelişen dünya koşullarında, gelişmiş bazı ülkelerdeki yeniden yapılandırma çalışmalarını da irdeleyerek Türkiye Tapu Kadastro Hizmet ve örgütünün yeniden yapılandırılması konularında öneriler geliştirmek bu sunumun konusudur. 11.5- Kadastro Çalışmalarında Orman Yerlerinin Tespitinde Çıkan Sorunlar

Türkiye kadastrosu yapılırken, çoğu bölgelerde orman arazilerinin bulunduğu yerler en sona bırakıldığı için halâ kadastrosu yapılamamıştır. Bunun başlıca sebebi, mevzuat gereği bu arazilerin çoğunlukla Hazine adına tespit edilmesinden doğan huzursuzluklar ile arazi ölçmelerinde karşılaşılan güçlüklerdir. Bu iki temel sebepten dolayı kadastro teşkilatları ormanla ilişkili çalışma alanlarına temkinli yaklaşmışlardır.

Bu yaklaşımda ayrıca, topoğrafik yapı, iklim ve bitki örtüsü durumuna bağlı olarak; görüş imkânı, çalışma alanlarına ulaşım ve arazide dolaşım şartlarının da etkisi olmuştur. Bu yüzden çoğu merkezlerden uzak orman köylerinde kadastro gecikmiştir. Karadeniz Bölgesi bu gecikmeden en çok etkilenen bölge olmuştur. Özellikle Doğu Karadeniz bölgesinde topoğrafya, iklim ve bitki örtüsü dolayısıyla zaten çok zor yürütülen çalışmalar, orman davalarının çokluğuyla da aksamış ve ihale yoluyla yapılan “hızlı kadastro” da bu hizmetin kısa zamanda tamamlanmasını sağlayamamıştır.

Bölgede sürdürülen kadastro çalışmalarında ölçme ve haritalama teknikleri dolayısıyla yapılan verimli çalışmalara karşılık, itirazlar ve hukuki davalar dolayısıyla istenen başarı sağlanamamıştır. Hemen her çalışma alanında ormanla ilişkili arazilerin varlığı dolayısıyla, sınırlandırma ve tespit çalışmalarında çok sayıda itirazla karşılaşılmaktadır. Bu itirazların çoğu orman idaresi tarafından yapılmakta ve parsel malikleri mahkemelerde süren davalarla uğraşmak zorunda kalmaktadırlar. Bu uğraşılar, zaten zor şartlarda yürütülen kadastro çalışmalarına olan güveni zedelemekte ve kadastro hizmetini yürüten resmi görevlilerin çalışmalarını da olumsuz etkilemektedir.

Bölgede mülkiyet kadastrosu yapılırken aynı anda orman kadastrosu yapılmayışı, orman sınırları dışına çıkartılması gerekli alanlar için 2a ve 2b uygulamalarını geciktirmektedir. Böylece, şimdilik bilim ve fen bakımından orman niteliğini kaybetmiş olsa bile, zamanla bu yerlerin kendiliğinden ormanlaşması kaçınılmaz olacaktır. Çünkü iklim ve toprak yapısı bölgenin kendiliğinden ağaçlanmasına son derece elverişlidir. Bu durum, ileride yapılacak orman kadastrosu çalışmalarının da çok zor geçeceğine bir işarettir.

24

Öte yandan kadastronun gecikmiş olması, tespit ve sınırlandırmada belgelerin yerine uygulanmasını gittikçe zora sokmaktadır. Bazı tapuları yerine uygulamada bilirkişi bulmak kolay olmaktan çıkmıştır. Artık bilhassa köylerde arazilerin sahiplerini ve sınırlarını, yöre ve semt adlarını, eski insanların adlarını bilerek yerine uygulayacak yaşlıları bulmak gün geçtikçe zorlaşmaktadır. Bu nedenle, kadastronun önündeki engeller kaldırılarak çalışmalar bir an önce tamamlanmalıdır. Aksi takdirde bu problemler, ileride çok daha büyüyerek içinden çıkılması imkânsız olacaktır.

Ülkemizin kalkınmasında temel bir hizmet olan kadastro bilgilerinin bütün araziler için toplanması bütün çalışmalardan önce gelmektedir. Kimin, nerede, hangi nitelikte ve ne kadar arazisinin olduğunun bilinmesi ancak kadastronun tamamen yapılmasıyla mümkündür. Kadastronun yapılması mülkiyet arazileri kadar orman, mera ve yaylak arazilerinin belirlenmesi için de gereklidir. Doğu Karadeniz bölgesinde bu üç çeşit arazilerin hukuki durumu henüz tam olarak belirlenmemiştir. Bildiride, bu bölgede kadastro çalışmalarının sürdürüldüğü orman köylerinde karşılaşılan sorunlar dile getirilmiş ve bu sorunların çözümünde hukuki ve teknik açıdan dikkate alınması gereken bazı önerilere yer verilmiştir.


Türkiye‘nin harita kadastro hizmetlerine ilişkin sorunlarını üniversite üyelerinin ve kamu kurumları uzmanlarının katılımıyla yeni teknolojik yöntemleri sergileyerek, kurumlar ve kişiler arasında deneyim aktarımını sağlayarak ve tartışarak bilimsel, bütüncül ve kalıcı çözüm önerilerini geliştirmek amacıyla düzenlenen 12. Harita Kurultayı 11-15 Mayıs 2009 tarihleri arasında ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi‘nde başarıyla gerçekleştirilmiştir.

12.1-Jeodezik ve Çevresel Çalışmalardaki Sorunlar ve Çözüm Önerileri

Depremlerin önceden kestirilmesi ve jeodinamik amaçlı çalışmalarda yerbilimcilerle yaptığı ortak çalışmalarla, afet yönetimi ve deprem sonrası hasar tespit çalışmaları başta olmak üzere uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemi uygulamalarıyla deprem başlığında önemli sorumluluklar üstlenen bir disiplindir. Kurultayımız kapsamında, depremlerin önceden kestirimi amaçlı jeodezik uygulamalar, uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemleri ile deprem hasarlarının belirlenmesi, orman yangınlarının etkilerinin belirlenmesi, afet yönetimi vb. konularda daha etkin çalışmalar yapılmalıdır.

12.2-Fotogrametrik ve Uzaktan Algılama Çalışmalarındaki Çözüm Önerileri

Yersel fotogrametri, dijital fotogrametri, yersel ve uydu bazlı konum belirleme teknikleri ve diğer Harita ve Kadastro Mühendisliği disiplini uygulamaları tarihi ve kültürel değerlerin belgelenmesi sürecinde önemli bir rol üstlenmektedirler. Tarihi ve kültürel değerlerin korunması ve belgelenmesi konusuna eğitim programlarında daha ağırlıklı olarak yer verilmeli ve mesleğimizin uygulama alanına giren bu konuda yetki ve sorumlulukların yasal olarak tanımlanması için uğraş verilmesi istenmiştir.

25

12.3-Kadastro Çalışmalarındaki Sorunlar ve Çözüm Önerileri

Kurultay kapsamında gerçekleştirilen kadastro oturumlarında ülkemizdeki Kadastro algılayışı ve yapısı ile ilgili kapsamlı bir dönüşüm gerekliliği vurgulanmıştır. Arazi yönetimi ve e-devlet çalışmalarının, yasal düzenlemelerde bir ölçüde yer bulduğuna, ulaşılabilir ve sayısal verinin öncelik teşkil ettiğine değinilmiştir. Türkiye Kadastrosunun tamamlanabilmesi için özel sektör desteğinin alınmasına karar verilmesiyle 2004 - 2008 arasında 538 proje sözleşmeye bağlanarak kadastro çalışmalarının yürütüldüğü belirtilmiştir.

3402/22.a kapsamında yapılacak Yenileme, Güncelleme ve Sayısallaştırma çalışmaları sırasında, yükseklik bilgilerinin ve diğer detayların yeniden bir harita yapılmasına gerek kalmayacak şekilde ve günümüz teknik standartlarına uygun biçimde ve Kadastro Kanununun 1 inci maddesinde belirtilen "mekansal bilgi sisteminin alt yapısını oluşturmak" amacını gerçekleştirecek kapsamda ve üç boyutlu yapılmasının gerekli olduğu ifade edilmiştir. Ayrıca kadastronun içereceği bilgiler yönünden çeşitlendirilmesi, nitelik belirlemesi ve arazi kullanımı ile ilgili çalışmalar için, yeni bir yapılandırmaya gidilmesi gerektiği vurgulanmıştır.

Türkiye‘de yaklaşık 8 milyon parselin acilen yenilenmesi gerektiği tespit edilmiş ve ilk etapta Tapu ve Kadastro Modernizasyonu Projesi kapsamında, 3-4 yılda 4,1 milyon parselin yenilenmesinin hedeflendiği belirtilmiştir. Kadastro yenileme çalışmalarının ilk adımda kentsel gelişme alanlarında yapılması hedeflenmiştir. Bu amaçla yürütülen pilot proje çalışmalarında edinilen deneyimler sonucu, yapılan yenilemeye halkı ikna etmenin çok zor olduğu ve bu nedenle bilgilendirme çalışma ve toplantılarının son derece önemli olduğu dile getirilmiştir.

Diğer taraftan Yeraltı hatları (teknik alt yapı) kadastrosu için çalışmalar acil olarak başlatılmalıdır. TKGM kapsamında bir teknik altyapı kadastrosu birimi oluşturulması önerisi yapılmıştır.

Yenileme uygulamalarında taşınmaz malların değer boyutu da belirlenmelidir. Taşınmaz malların değer bilgisini de içerecek şekilde kadastro yenileme çalışmaları, pilot olarak hem kırsal alanda, kırsal alanın özellikleri dikkate alınarak, hem de kentsel alanda ve kentsel alanın özellik ve gereksinimleri dikkate alınarak, yapılması gerekliliği ifade edilmiştir. Yenileme çalışmalarının "Kentsel Alan Düzenlemesi" ile "Arazi Toplulaştırması" çalışmaları yapılan ve yapılması planlanan alanların dışında öncelikle büyük kentlerde ve kentsel gelişme alanlarında başlatılması benimsenmiştir. Taşınmazların değerleme bilgilerinin üretiminde mevzuat dahil gerekli altyapı çalışmalarının TKGM‘nce yürütülmesinin önemi ve gerekliliği vurgulanmıştır.

12.4- Orman Kadastrosundaki Sorunlar ve Çözüm Önerileri

2B sorunu orman kadastrosu güncelliğini korumaktadır. Ormanlar sadece insanlığın değil tüm canlıların ortak yaşam alanıdır. Ormanlar kaynak değil, korunması ve geliştirilmesi gereken doğal varlıklardır. Ormanlarımız 21.2 milyon hektar olup ülke yüzölçümünün %27

26

sine denk gelmektedir. Orman alanlarımızın bugün ancak %20 sinin kadastrosu yapılabilmiştir. Ormanlarımızın korunması ve geliştirilmesi gerekirken yapılan mevzuat düzenlemeleriyle bu alanlar yapılaşmaya ve golf sahalarına özel mülkiyete açılmakta, 2B yasası çerçevesinde yaklaşık 473 bin hektar alanın yerli ve yabancıya satılarak kaynak yaratılması yönünde adımlar atılmak istenilmektedir. Bu politika anlayışlarının derhal terk edilmesi istenmiştir.


Türk Mühendis Mimar Odaları Birliği, Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası tarafından 1987 yılından beri düzenlenen Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı‘nın 13‘üncüsü 18-22 Nisan 2011 tarihleri arasında Ankara‘da, yüksek bir katılımla gerçekleşmiştir.

24 yıllık tarihi boyunca Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayları sektörümüzde bir paylaşım yeri olmuştur. Bu paylaşım, temelde, sektörün farklı alanlarında ulusal ve uluslararası düzeyde görev yapmakta olan meslektaşlarımızın deneyim ve birikimlerinin paylaşımıdır. Söz konusu deneyim ve birikimler kimi zaman mevcut yöntemler ile geliştirilen yeni uygulamaları, kimi zaman yeni yöntem ve kavramları, kimi zaman bilim ve teknolojideki gelişmeleri, kimi zaman da farklı disiplinlerle yapılan ortak çalışmaları içermiştir. Bununla birlikte her ne olursa olsun kurultayların temel hedefi sektör mensuplarımız arasındaki iletişimi güçlendirmek olmuştur.

Kurultayların bir diğer amacı da teknik konuların yanı sıra ulusal ya da evrensel düzeydeki ekonomik, sosyal, siyasal, politik, kültürel vb. gelişmeleri meslektaşlarımızın tartışmasına açarak sosyal ve toplumsal bilincin oluşmasına ve bu bilincin yayılmasına katkıda bulunmaktır. Kurultayımızda düzenlenen iki panel ülkemizde ve dünyada yaşanan bu gelişmeleri anlama ve değerlendirmeye dönüktür.

13.1-Jeodezik Amaçlı Çalışmalardaki Sorunlar ve Çözüm Önerileri

Jeodezik çalışmaların önemli bir ayağını da tektonik hareketlere bağlı yer değiştirmelerin izlenmesi oluşturmaktadır. Yer bilimcilerin tektonik hareketleri yorumlamak için ihtiyaç duyduğu ölçme çalışmaları, hareketi anlamlı şekilde yorumlayabilmek için gereken duyarlılığa sahip olmalıdır. Yersel amaçlarla kurulmuş mikro-jeodezik ağlarda GPS ölçmelerindeki zamansal ve teknik yetersizlikler nedeniyle deformasyon analizi sonuçları yanıltıcı olabilmektedir. Jeodezik ağlarda hız vektörlerinin elde edilmesi uzun zamana yayılan gözlemler ve prezisyonlu çalışmaları gerektirmektedir.

Türkiye Ulusal Düşey Kontrol Ağında referans olarak kullanılan jeoit için yaklaşık 9 cm olarak verilen konum doğruluğu arttırılmalıdır. Bu amaçla, kıyı ve denizlerde uydu

27

altimetresi, karada yersel ölçmelerin yanı sıra havadan gravite ölçmeleri gerçekleştirilmeli, nivelman ağının yenilenmesi çalışmaları yürütülmelidir.

13.2-CBS Çalışmalarındaki Sorunlar ve Çözüm Önerileri

Geçtiğimiz yıllar içerisinde Coğrafi Bilgi Sistemleri kullanımı tüm sektörler düzeyinde yaygınlaşmış, meslek alanımızın ağırlıklı olduğu çok disiplinli bir sektör haline dönüşmüştür. Yaygınlaşmanın sonucu olarak ihtiyaç ve beklentiler yeniden şekillenmektedir. Günümüzde CBS kullanıcıları için veri yerine servis hizmetlerinin sağlanması ihtiyacı daha ön plandadır. Servis yönelimli mimariler ile CBS kullanıcılarına sunulan hizmetin standartları yükselecektir. Türkiye Ulusal CBS altyapısının kurulmasındaki belirsizlikler ise sürmektedir. Yapılmış ihalelerle ilgili süreçler sektörce takip edilerek TUCBS kurulumunun bir an önce hayata geçirilmesine katkı sağlanmalıdır.

Kıt kaynakların etkin kullanımı için kurumlar arası çalışmaların ilke edinilmesinin de ötesinde yasal zorunluluk olarak hayata geçirilmesi gerektiği vurgulanmıştır.

13.3-Arazi Toplulaştırma Çalışmalarındaki Sorunlar ve Çözüm Önerileri

Arazi toplulaştırma çalışmaları son dönemde meslek alanımızın gündeminde önemli bir yer tutmaktadır. Ülkemiz kırsal alanlarındaki parsel boyutlarının işletmeye uygun olmaması dolayısıyla ortaya çıkan düşük verimlilik toplulaştırmaya olan ihtiyacı arttırmaktadır. Toplulaştırma işlemlerinin arazi düzenlemeleri içerisinde kullanımı hızla artış göstermekte, pek çok mühendislik projesi öncesi toplulaştırma çalışmaları yürütülmektedir. Toplulaştırma işlemleri sonrasında sulamada % 60‘lara varan su tasarrufunun sağlandığı, önümüzdeki dönemde çok ciddi miktarda kırsal alan için arazi toplulaştırmasının yapılmasının planlandığı ifade edilmiştir. İhalelerde, konsorsiyum veya mühendislik hizmeti olarak ayrı ihale edilmesinin, arazi toplulaştırma projelerini daha nitelikli kılacağı ve kamu yararına gerçekleşmesini sağlayacağı dile getirilmiştir.

13.4-Kadastro ve Taşınmaz Mal Çalışmalarındaki Sorunlar ve Çözüm Önerileri

Önümüzdeki on yıl içerisinde ciddi miktarda kadastro yenilemesi yapılmasına gereksinim olduğu, yenileme çalışmalarında özel sektöre de önemli görevler düşeceği hatırlatılmıştır. Özel sektörün yapılanmasında ve sağlıklı gelişmesinde önemli rolü olan eşitlik ilkesi, rekabet koşulları ve tekelleşmenin önlenmesi hususunda kamu kurumlarının duyarlı olması vurgulanmıştır.

Türkiye kadastrosu, kamu hizmetlerinin projelendirilmesinde temel altlık olacak, kamu yönetimini kolaylaştıracak bir bilgi sistemine dönüşme aşamasındadır.

28

Kıyı ve deniz alanlarında artan insan kaynaklı kullanımın bu alanlarda mülkiyetin ve sınırların tanımlamasını gerekli kıldığı, bu nedenle deniz kadastrosu kavramının geliştirilmesi vurgulanmış ve bu çalışmalara daha fazla önem verilmelidir.

Taşınmaz değerleme faaliyetlerinin özellikle Almanya ve İspanya uygulamalarına benzer olarak kadastro idarelerine verilmesi ve yasal, kurumsal ve teknik altyapının oluşturulması önerilmiştir.

Taşınmaz değerleme verilerinin ulusal bir veri tabanında tutulması gerektiği belirtilmiş, değerlemede kullanılan matematiksel yöntemlere ilişkin model önerileri sunulmuştur.

1.2-Mesleki Sorunların Tartışılması ve Geleceğe Yönelik Politikaların Belirlemesi Kurultayı

1.Kamu Sektöründeki Genel Sorunlar

1.1-Görev, Yetki ve Sorumluluklar:

Gerek meslek görevlerimizde, gerekse bu hizmeti yapan meslektaşlarımızın görevlerinde, büyük belirsizlikler bulunmaktadır. Yetki ve sorumluluklarda da aynı durum söz konusudur. Bu belirsizliğin sonucunda, meslek grupları birbirlerinin alanlarına girebilmekte, hatta popüler iş alanları birçok meslek grubuna cazip gelebilmektedir. Bu durum, uygulamada karmaşa ve karışıklıklara yol açmakta, haksız rekabete neden olmaktadır. Öte yandan görev, yetki ve sorumlulukların belli olmaması, istihdamı olumsuz etkilemekte, hizmetlerin diğer meslek mensuplarıyla yapılmasına yol açmaktadır. 1.2-Eşgüdüm: Kamu sektörünün çözümlenemeyen önemli sorunlarından birisi, kurumlar arası eşgüdümdür. Kimin, nerede, niye, kiminle, hangi standartlarda üretim yaptığı tam olarak anlaşılamamaktadır. Bunun sonucunda tekrarlı üretimler veya hiç üretilmeyen işler olmaktadır. Standartlarda tam belli olmadığından veya uyulmadığında iki ayrı kurumun ürettiği işler ileri aşamada bütünleşmemektedir. Bütün bunlar kaynak kaybına neden olmaktadır.

29

1.3-İstihdam: Ülkemizde devamlı olarak kamuda çalışan Devlet memuru sayısının fazla olduğu ileri sürülmektedir. Kamuda noksan elemanla iş yapılması sonucunda; mevcut elemanların iş yükü inanılmaz derecede artmaktadır. Ayrıca kamuda çal›şanlar›n kendilerini yetiştirmelerine, eğitmelerine yeterli zaman ayıramamalarına neden olmaktadır. Sonuçta işlerin kalitesi değişmekte ve işin zamanında tamamlanmasında aksaklıklar da olabilmektedir. 1.4-Ücret: Tüm Hükümetler, kamu emekçilerini enflasyon karşısında ezdirmeyeceklerini belirtmelerine karşılık, uygulama IMF ve Dünya Bankasının belirlediği politikalara uygun olarak yapılmıştır. Bunun sonucunda kamuda çalışan mühendislerin ücretlerinin son sekiz yıl baz alındığında, reel olarak % 40 oranında gerilediği gözlenmektedir. Kısaca mühendis ve mimarlar hükümetler tarafından göz ardı edilmektedir. Belediyelerin uygulamaları daha da vahimdir. Belediyeler; kurdukları "İktisadi Teşebbüsleri" aracılığı ile düşük ücret karşılığında mühendis çalıştırma yoluna gidebilmektedirler. Trilyonluk projelerin yapımında, kontrol ve denetimde görev alan mühendislere kanunda verilen ücretin açlık sınırının hemen üstündeki ücret olması düşündürücü bir durumdur. Tüm kamu kurum, kuruluş ve belediyelerde çalışan mühendis ve mimarlara, mühendislik tazminatı verilmesi için gerekli bütün girişimlerde bulunulmalıdır. 1.5-Denetim-Kontrol: Bugünkü yapılanma ile "Yöneticiye bağlı" kaliteli denetim hizmeti yapılması; denetim üretim ilişkisi kurulması olanaklı olmamaktadır. Genç meslektaşlarımızın kontrol hizmetini yürütmelerinin de uygulamada sorunlar yaratılmaktadır. 1.6-Sendikal Haklar: Kamu çalışanlarının sendikal hakları hükümetler tarafından sürekli ertelenmiştir. Son olarak çıkartılan 2001 tarih ve 488 sayılı yasa ise, ulusal yargı kararları ile "uluslar arası" sözleşmelere aykırı olarak grev ve toplu sözleşme haklarından yoksun bir biçimde çıkarılmıştır. Kısaca adı sendika yasasıdır. Böylece kamu emekçilerinin bir örgüt altında toplanıp haklarını aramaları engellenmiş olmaktadır. 2.Özel Sektördeki Genel Sorunlar 2.1-Özel Sektördeki Yapılanma Özel sektörün genel olarak, yeterli sermaye birikimi olmayan, devamlı kadro istihdamını sağlayamayan, gerekli teknolojik donanıma sahip olmayan küçük bürolar, aile şirketleri biçiminde yapılanması büyük projelerin yapılamaması ve ekonomik kalkınmanın önüne geçmektedir. Bunun nedenleri arasında, toplumda ortaklık kültürünün ve ortak çalışma anlayışının yerleşmemiş olmasının, ortaklık ilişkilerinde evrensel değerler yerine feodal ilişkilerin öne çıkmasının, bireysel çıkarların ileri görüşlü olamamanın ve geleceği planlayamamanın olduğu söylenebilir. Özetle ekip çalışmasının başarının anahtarı olduğu, bununda güç birliğinden geçtiği akıldan çıkarılmamalıdır.

30

2.2-Özel Sektörün İş Alanlarının Tanımlanması ve Genişletilmesi Özel sektörün klasikleşmiş harita ve kadastro faaliyetleri dışına çıkması ve mesleki faaliyet alanlarını gelişen teknolojileri de göz önünde tutularak genişletilmesi gereklidir. Böylece ortaya çıkan istihdam sorunu da çözüm bulabilir. Bu yeni alanlar şu şekilde özetlenebilir: Mekansal içerikli bilgi sistemlerine altlık olacak nitelikte sayısal harita yapımının ve

kullanımının yaygınlaştırılması sağlanmalıdır. Eski altlıkların ve grafik verilerin mekansal bilgi sistemlerine hazırlanması. Coğrafi Bilgi Sistemlerini ve Kent Bilgi Sistemlerinin oluşturulması ve kullanılması

sürecinde Harita Mühendislerini bekleyen çok önemli açılımların olduğu bilinmektedir Taşınmaz değerleme konusu son dönemlerde önem kazanan sektörün önemli iş

alanlarından birini oluşturacaktır. Hidrografik ölçmeler konusu, yaygın bir şekilde sektörün gündemine girebilmiş

değildir. Bu konuda standartlar yoktur, birim fiyatları belirsizdir. Deformasyon ve Mühendislik ölçmeleri konusu mesleğin bir açılım alanı olarak

görülüp tanıtılmalıdır. Uzaktan algılama, telsiz haberleşme ağları ve veri iletimi konularında daha etkin

çalışılmalıdır. Sektörümüzde “Müşavirlik-Kontrollük Hizmetleri” sisteminin oluşturulması ve bu

sistemin özel sektör faaliyet alanı içerisinde değerlendirilmesi gerekmektedir. 2.3-Birim Fiyatların Eksikliği ve Yetersizliğinin Oluşturduğu Sorunlar Harita özel sektöründe uygulanan birim fiyat politikası yeniden ele alınmalıdır. Öncelikle iş tanımları tam ve eksiksiz yapılmalıdır. Yapılan işe bağlı olarak değil, üretilen hizmete bağlı olarak fiyat belirleme yolları açılmalıdır. Tüm kamu kurum ve kuruluşlarınca hazırlanan birim fiyatlar arasında eşgüdüm sağlanmalıdır. 3.Kadastro Hizmetlerindeki Sorunlar: Mevcut köy ve kaza verilerine göre ülke kadastrosunun %30’u yapılmamıştır. Kadastronun yapılamamasının yaratığı darboğazlar; "Medeni Yasamızın öngördüğü" modern tapu sicilinin oluşturulması dahil bir çok altyapı hizmetini aksatmaktadır. Bir geçiş yasası olan 3402 sayılı Kadastro Kanununun hükmü bittiğinde, başka bir değişle kadastro bittiğinde, neler yapılacağı konusu da belirsizliğini korumaktadır. Kadastro paftaları, zemin uyuşmazlığı nedeniyle var olan sorunlar yanında, kurulması zorunlu olan Coğrafi Bilgi Sistemlerini kurmak olasılığı da bulunmamaktadır. Kadastro hatalarının giderilmesi mevcut yasa ile yapılamamakta, bu durum uygulamada sorun yaratmaktadır. Kadastro davaları inanılmaz uzun sürmektedir. Orman kadastrosu ile ilgili sorunlar devam etmektedir.

31

1.3-KALKINMA PLANLARINDA ÖNE ÇIKAN SORUNLAR VE ÇÖZÜMLERİ

6. Kalkınma Planı

Amaçlar ve Yapılması Planlanan Çalışmalar

Yatırım projelerinin gerçekleştirilmesinde büyük ölçüde yararlanılan 1 /5000 ölçekli ilk tesis harita üretiminin, Plan döneminde tamamlanması öngörülmektedir.

1987 yılından itibaren, özel kesim teknik imkanlarından da yararlanılarak sürdürülen ilk tesis kadastro yapım çalışmalarının on yıllık dönemde tamamlanması beklenmektedir.

İlk tesis haritalandırma ve kadastro oluşturulması hızlandırılacak ve bu amaçla özel kesim teknik imkanlarından yararlanma çalışmaları yaygınlaştırılarak sürdürülecektir.

Güncelleştirme çalışmaları planlı bir şekilde sürdürülerek, kadastro haritaları aktif halde tutulacaktır.

Kadastro bilgilerinin belli bir merkezde toplanmasını sağlamak amacıyla gerekli çalışmalar yapılacaktır.

Harita ve kadastro yapımında modem makina-techizat ve araç kullanımı artırılacaktır. Tarım arazilerinin küçük parsellere ayrılmış olmaları sulama ve üretim girdi

maliyetlerinin yükselmesine sebep olduğundan, sulama şebekesi götürülmesi planlanan alanlarda öncelikle arazi toplulaştırmasına gidilmesi esas alınacaktır.

Tarım arazilerinin küçük parsellere ayrılmış olmaları sulama ve üretim girdi maliyetlerinin yükselmesine sebep olduğundan, sulama şebekesi götürülmesi planlanan alanlarda öncelikle arazi toplulaştırmasına gidilmesi esas alınacaktır.

Arazi toplulaştırma çalışmalarının, sulamaya açılmış alanlarda tamamlanması hızlandırılacak, sulama sistemi götürülmesi planlanan sahalarda uygulamaya geçilmeden önce toplulaştırma yapılması esas alınacaktır.

Orman alan: varlığının hukuki sınırlarının belirlenmesi için kadastro işlerinin öncelikle tamamlanmasına önem verilecektir.

Şehir imar planları hızla tamamlanacak, arsa üretiminin sağlıklı biçimde artırılması sağlanacak, imar planları dışındaki yapılaşma denetim altında tutulacaktır.

Arazilerin kabiliyetlerine uygun olarak planlı ve dengeli kullanımını sağlamak için toprak etüt ve haritalama işleri ulusal bir program dahilinde ele alınacak, 1., 2. ve 3. sınıf tarım arazilerinin toprak sanayi, alt yapı, iskan ve turizm amacıyla kullanılması önlenecektir. Yol, su, elektrik, petrol, gaz ve boru hatlarının tarım dışı arazilerden geçirilmesine özen gösterilecektir.

32

7. Kalkınma Planı

Mevcut Sorunlar ve Eksiklikler

Orman-köylü-devlet ağında orman sınırlandırma çalışmalarının yetersizliğine çözüm getirecek kadastro faaliyetlerine VI’ncı Plan döneminde yapılan 2,3 milyon hektarlık uygulama ile devam edilmiş ve 1994 sonu itibariyle 20,2 milyon hektar orman alanının yüzde 64'ünün kadastro işlemleri tamamlanmıştır. Bu oran yeterli değildir.

Bilgi altyapısı yetersizdir. Ulusal veritabanları standartları, ulusal bilgi sistemi ve istatistik altyapısı, veri tabanları ve veri iletişimi ile ilgili çeşitli işlemlerde kullanılabilecek metodolojilerin geliştirilmesi ile kullanılması ve gerekli yasal düzenlemelerdeki yetersizlikler sorun alanlarını oluşturmaktadır.

Bilgi toplama, işleme, saklama ve kullanıma sunma konusunda kamu ve özel kuruluşlar arasında yeterli işbirliği ve koordinasyon bulunmamakta; sağlanan bilgi ve verinin kullanıcılara ulaştırılmasında önemli ölçüde gecikmeler yaşanmaktadır.

Kentsel altyapı haritalarının olmaması, içme suyu ve kanalizasyon şebekelerinin bakım ve onarımında darboğaz oluşturmakta ve hizmet maliyetlerini artırmaktadır.

Arazi kullanım planlarının bulunmayışı ve tarım dışı arazi kullanımının artışı nedeni ile tarım alanları azalmakta, arazi mülkiyetindeki dağılımın bozukluğu yasal zorunluluk olmaması nedeniyle, arazi toplulaştırma hizmetleri yeterince gerçekleştirilememektedir.


Ülkemizde, tarımsal alanların marjinal sınırlara ulaştığı göz önüne alındığında üretimin artırılması verimin artırılması ile mümkün olacaktır. Bu sebeple sulama alanlarının genişletilmesi amacıyla Konya Ovası ve Orta Anadolu Bölgesi başta olmak üzere sulanabilir alanların sulanmaları; modern sulama sistemleri ile çevre şartlarına uygun olarak gerçekleştirilecektir.

GAP çerçevesinde sulamaya açılan alanlarda arazi toplulaştırma ve tarla içi geliştirme hizmetleri etkinleştirilecek ve sulama yatırımları ile uyumu sağlanacak, ürün deseninin tespitinde karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olduğumuz ürünlere ağırlık verilecektir.

Tarım sektörü faaliyetlerinde Uzaktan Algılama Yönteminden yararlanılacaktır. Orman alanlarının hukuki sınırlarının belirlenebilmesi ve saha emniyetlerinin

sağlanabilmesi için, VII’nci Plan döneminde 6 milyon hektarlık kadastro çalışması yapılması ve ormanları daha iyi işletmek, korumak ve geliştirmek amacıyla 15 bin km. yeni yol ve 4 bin km. stabilize yol yapılması öngörülmektedir.

Bilgi toplumu olma yönünde gerekli adımları atmak, bilgi üreten, derleyen ve bunları bilgi ağlarıyla kullanıma arz eden bir yapı oluşturmak hedeftir.

Kullanılabilir bilgiyi sağlayabilecek, bilgi otoyollarını da kapsayan hizmet ve teknolojilerden oluşan bilgi altyapısı sisteminin geliştirilmesi çalışmalarına başlanacaktır.

33

Bilgi altyapısı sistemi ile ilgili kurumlar arası organizasyon ve koordinasyona ilişkin sorunların çözümüne yönelik bir yapılanma sağlanacaktır.

Bilginin toplanması, işlenmesi, saklanması ve dağıtımı ile ilgili olarak DİE altyapısı güçlendirilerek söz konusu kurumun Ulusal Bilgi Sistemi içinde bir koordinatör konumu kazanması gerçekleştirilecektir.

Arazi toplulaştırma ve tarla içi geliştirme hizmetleri sulamaya açılmış alanlarda hızla tamamlanacak ve sulama şebekesi yapılması planlanan alanlarda öncelikle arazi toplulaştırmasına gidilecektir.

Köy Hizmetleri ve Tarım Reformu Genel Müdürlüklerince gerçekleştirilmekte olan arazi toplulaştırma hizmetlerinin uyumlu ve etkin şekilde yürütülebilmesi için bu hizmetlerin öngörülen Toprak Yasası içinde yer alması sağlanarak, yönetmelikler çerçevesinde yürütülmesi temin edilecektir.

Tarımsal altyapı faaliyetlerinin daha etkin yürütülmesini sağlamak için, halen Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü bünyesinde yürütülen sulama, toprak muhafaza, arazi toplulaştırma, tarla içi geliştirme ve drenaj hizmetlerini gerçekleştirmek üzere yeni bir Genel Müdürlük oluşturulacaktır.

Mevzii imar planlarının yapımı, imar planı değişiklikleri ve ıslah imar planları uygulamasına ilişkin mevzuatta yeniden düzenleme çalışmaları yapılacaktır.

3194 sayılı İmar Kanunu'nun yeniden düzenlenmesine ihtiyaç bulunmaktadır. Planlama ve uygulama sürecinde yaşanan çok başlılık ve yetki çatışmasını önlemek

maksadıyla merkezi ve yerel yönetimlerin görev dağılımında denge, merkezi yönetim kademesinde koordinasyon ve büyükşehir ile ilçe belediyelerinin imarla ilgili çalışmalarında, imar planlarının hazırlanması, uygulanması, birbirlerine uygunluğu, itiraz süreleri, planların kesinleşmesi ve ancak yasada belirtilen koşullar çerçevesinde değiştirilebileceği gibi hususlar tereddüde yol açmayacak şekilde belirlenecektir.

İmar planlamasının yeni ve çağdaş teknolojilerin katkısıyla daha esnek şekilde ve kısa sürede gerçekleştirilmesini sağlamak; planları yapan, yaptıran ve planlara aykırı hareket edenlerin sorumluluklarını ve uygulanacak müeyyideleri açıklıkla ortaya koymak amaçlarıyla 3194 sayılı İmar Kanunu'nda gerekli değişiklikler yapılacaktır.

İmar planı yapılması, değişiklikleri, mevzii imar planları ve tip imar uygulamalarına ilişkin Yönetmeliklerde, imar planı değişikliği için gerekli şartların açıkça sayılması, mevzii imar planları yapım yetkisinin sadece ilgili kamu yönetimlerine verilmesi, bu planların kentin nazım imar planı ile bütünlüğünün sağlanması, planlama ve uygulamada kentlerin tarihsel, coğrafi ve mimari özelliklerini ön plana çıkaran ve tek tip kentlerin ortaya çıkmasını önleyen esnekliklerin getirilmesi amaçlarıyla değişikliklere gidilecektir.

Günün koşulları itibariyle istenen duyarlılıkta olmayan eski kadastro bilgilerinin bir plan dahilinde yenilenmesine imkan sağlamak üzere 2859 sayılı Tapulama ve Kadastro Paftalarının Yenilenmesi Hakkında Kanun'da gerekli düzenlemeler yapılacaktır.

Toprağa dayalı bilgilerin, daha geniş ve sağlıklı bir şekilde toplanıp istifadeye sunulabilmesi için Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü bünyesinde Tapu ve Kadastro bilgi sistemi kurulacaktır.

34

8. Kalkınma Planı


Tapu hizmetlerinde de otomasyona geçilemediğinden, işlemler yavaş yürümektedir.

Kadastro yapımında önemli darboğazlar ve yetersizlikler görülmekte, ilk yıllarda yapılan kadastro paftaları, bugünkü ihtiyaçları karşılamaktan nitelik olarak uzak bulunmaktadır.

Kadastro yapımında sistemli bir şekilde otomasyona geçilebilmesi için Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi (TAKBİS) Projesinin başlatılması çalışmaları sürmektedir.

CBS.nin sağladığı olanaklar nedeniyle bir çok kurum ve kuruluş hızla bu konudaki alt yapıyı oluşturmuş, yakın bir geçmişe kadar geleneksel yöntemlerle sürdürdükleri çalışmalarda CBS donanım ve yazılımlarından yararlanmaya başlamışlardır. Ancak bu konuda yapılan tüm çalışmalar birbirinden bağımsız bir organizasyon yapısı içerisinde sürdürülmekte, mevcut donanım, yazılım, personel temini ve eğitimi, bunlar için gerekli finans kaynağı, faaliyeti sürdüren kurumların kendi olanakları ile sağlanmaya çalışılmaktadır. Bunun sonucunda bu teknolojiyi benimseyen ve kullanan kurumlar uygulamada bazı sorunlarla karşılaşmaktadır.

Toplulaştırma hizmetlerinin ülke genelinde hızlandırılarak, kapsamlı bir uygulama programı dahilinde etkin, uyumlu ve diğer tarımsal altyapı yatırımları ile koordineli yürütülmesi ihtiyacı devam etmektedir.

Arazi kullanım planlarının bulunmayışı, tarım alanlarının tarım dışı kullanımındaki artış, mevcut arazilerin miras ve satış yoluyla bölünmesi nedenleriyle bir yandan tarım alanlarında azalma ve verim düşüklüğü yaşanırken, diğer yandan yasal düzenlemeye ihtiyaç duyulan arazi toplulaştırma hizmetleri yeterince gerçekleştirilememektedir.


Güncelliğini koruyan; Hazineye ait gayrimenkullerin belirlenmesi, gayrimenkullere dayalı vergi, resim ve harç gelirlerinin tespiti ve tahsili, belediyelerce oluşturulmaya çalışılan arazi ve kent bilgi sistemleri ile gayrimenkule dayalı bilgilerin yargı hizmetlerinde kullanılmak üzere adli birimlere zamanında ve güvenilir bir şekilde iletilmesi, arazi toplulaştırması gibi önemli konularda yürütülmek istenen politikaların gerçekleştirilmesi, bu hizmetleri yürütmekle görevli kamu kuruluşlarında harita, tapu ve kadastro bilgi sisteminin oluşturulması ile mümkün olacaktır.

Ulusal sayısal coğrafi bilgi ve harita üretim-değişim standartları hazırlanacak, sayısal harita üretimleri ve coğrafi bilgi sistemlerinin devamlılığının sağlanması maksadıyla bilgisayar yazılım, donanım ve ağları gelişen teknolojilere uygun hale getirilecektir. Deprem yaratabilecek özelliklerdeki diri faylar karada ve denizde ayrıntılı olarak haritalanacaktır.

35

Mevcut jeodezik kontrol ağlarında modern teknikler kullanılarak güncel uygulamalar gerçekleştirilecek, bütün fotogrametrik üretimlerin, sayısal sistemlerle gerçekleştirilmesi ve ürünlerinin vektör ve raster harita üretimleri ile coğrafi bilgi sistemlerine altlık oluşturması sağlanacaktır.

Analog formdaki hava fotoğraflarının sayısal ortama aktarılması yönünde çalışmalarla beraber foto-arşiv veri tabanının kurulması, yüksek ayırma güçlü uydu görüntüleri ile harita üretim ve revizyonu çalışmaları yaygınlaştırılarak sürdürülecektir.

Tapu hizmetlerinin çağdaş, düzenli ve daha kısa süre içerisinde karşılanmasını sağlamak amacıyla, tüm tapu sicil müdürlüklerinde bilgisayar ve diğer teknolojik donanımlardan daha yoğun bir şekilde yararlanılarak tapu işlemlerinin bilgisayar ortamına aktarılmasına ve iletişim ağının tamamlanmasına çalışılacaktır.

Tesis kadastrosunun tamamlanması ve kadastro paftalarının sayısallaştırılmasına çalışılacaktır. Türkiye’nin büyük bir kısmının kadastrosu tamamlanmıştır. Ancak birçok alanda, kadastro paftaları ülke koordinat sisteminde oluşturulmadığından kenarlaştırma sorunları yaşanmakta, dolayısıyla hem sorunların boyutu bilinememekte, hem de tescil dışı alanların belirlenmesinde büyük problemlerle karşılaşılmaktadır. Bu sebeple, kadastro paftaları ülke koordinat sisteminde sayısal hale getirilecek ve tapu kayıt bilgileriyle beraber bilgisayar ortamına aktarılmaya çalışılacaktır.

Ulusal uzaktan algılama ağının kadastral amaçlar doğrultusunda ve bütçe imkanları çerçevesinde sıklaştırılmasına çalışılacak, kadastro yapımı, dönüşüm ve benzeri amaçlı jeodezik nokta tesis, ölçü ve hesapları gerçekleştirilecektir.

Ülkemizde üretilen bilgileri bilgisayar ortamında kullanıma sunarak, çeşitli sahalardaki planlama, uygulama, izleme ve denetleme faaliyetlerinin temel girdisini teşkil edecek olan Türkiye Ulusal Coğrafi Bilgi Sisteminin (TUCBS) oluşturulmasıyla, birçok alanın yanı sıra harita, tapu ve kadastro hizmetlerinde de bilginin kolay ve hızlı ulaşılabilir, güncelleştirilebilir olması sağlanacaktır.

Coğrafi Bilgi Sistemlerinin ülke çapında oluşturulması ve yaygınlaştırılması amacı ile, kamu kuruluşlarına bağlı tüm merkez, bölge ve taşra teşkilatlarının, üniversitelerin ve özel kesimin koordineli bir işbölümü çerçevesinde çalışması sağlanacak, mevcut veriler ve kullanıcı ihtiyaçları doğru bir şekilde belirlenerek bu bilgilerin Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemiyle entegrasyonu gerçekleştirilecektir.

Ülke temel jeodezik ağlarının iyileştirilmesi ve yaşatılması amacıyla üç veya beş yıllık sürelerle revizyon ölçümleri gerçekleştirilerek jeodezik veri tabanı kurulması, deprem riskinin yüksek olduğu bölgelerde, gerilim parametrelerinin belirlenmesi ve tektonik mekanizmanın daha belirgin olarak ortaya çıkarılması maksadıyla Uzaktan Algılama (UA) çalışmalarının gerçekleştirilmesi ve bu bölgelerde, mevcut haritaların üretilmesi aşamasında yararlanılan yatay kontrol (nirengi) ağı noktalarında uzaktan algılama çalışmaları kapsamında yinelemeli ölçü ve hesaplamaların yapılmasına çalışılacaktır.

36

Güncelliğini yitirmiş tapulama ve kadastro paftalarının yenilenmesi ile tespit dışı Hazine arazilerinin yüzölçümü ve sınırlarının kadastro paftalarına işlenmesi konularında gerekli yasal düzenleme yapılacaktır.

Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün idari teşkilat yapısını yeniden düzenleme çalışmalarına devam edilecektir.

Tarım alanlarının parçalanması, özellikle sulu tarım alanlarının tarım dışı kullanımı, işlemeli tarıma uygun olmayan alanlarda tarım yapılması önlenecek ve arazi toplulaştırma hizmetleri hızlandırılacaktır.

9. Kalkınma Planı


Ağaçlandırılan alanların yaklaşık yüzde 9’u kadar bir alan yangınlarla tahrip olmuş, yüzde 17’si kadar bir alan da orman rejimi dışına çıkartılmıştır. Kaydedilen gelişmelere rağmen sektörde kadastro çalışmalarının ve yol altyapısının tamamlanamaması


Kırsal kesimin en önemli ekonomik faaliyeti olan tarım sektöründeki nispi verimsizlik sorunlarının azaltılması için; arazi toplulaştırma çalışmalarının hızlandırılması, üretici örgütlenmelerinin güçlendirilmesi, eğitim ve yayım faaliyetlerinin etkinleştirilmesi konularının öncelikli olarak ele alınması gerekmektedir.

Tarımsal üretimin rekabet gücüne doğrudan katkıda bulunacak şekilde; yüksek üretim değeri bulunan tarım ürünleri üretiminin artırılması amacıyla maliyet etkin bir biçimde sulama yatırımları ve tarım işletmelerinde gözlenen arazi parçalılığı sorununun hafifletilmesine yönelik olarak toplulaştırma yatırımları yaygınlaştırılacaktır.

Tarım sektöründe toprak piyasalarının işlemesini sağlayan ve tarım politikalarının idare ve kontrolüne altyapı oluşturan kadastro bilgilerinin tamamlanarak sayısallaştırılması çalışmaları bitirilecektir.

Ulaştırma etütlerine temel oluşturması açısından, kentlerdeki mevcut ulaşım sistemi ile yolculuk talebine ilişkin verilerin toplandığı ve düzenli olarak güncellenen Kent Bilgi Sistemlerinin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması sağlanacaktır.

37

2- HARİTA MÜHENDİSLERİYLE YAPILAN GÖRÜŞMELER

2.1-KAMU SEKTÖRÜNÜN SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

1- Tapu-Kadastro Müdürlüğü

1.1- Konya Tapu-Kadastro Bölge Müdürlüğü

Görüşme yaptığım Harita Mühendisi, Konya Tapu-Kadastro Bölge Müdürlüğünün Meram Kadastrosu Biriminde Kontrol Mühendisliği yapan Abdurrahman AYDOĞDU 1997 yılında Selçuk Üniversitesi’nden mezun olmuştur. Yapmış olduğumuz görüşmede hem karşılaşılan sorunlar hem de eğitimdeki değişen ve gelişen durumlar hakkında görüş alışverişinde bulunduk.

1.2- Alanya Tapu-Kadastro Bölge Müdürlüğü

Görüşme yaptığım Harita Mühendisi, Alanya Tapu-Kadastro Birim Sorumlusu görevinde bulunan İbrahim SAMUT 2004 yılında Selçuk Üniversitesi’nden mezun olmuştur. Yapmış olduğum görüşme ile kurum içinde karşılaştıkları sorunlar ve ihale usulü yapılan işlerde özel sektörden kaynaklanan sorunlar hakkında fikir alışverişinde bulunduk.

Karşılaştıkları problemler ve çözüm öneriler:

1-Kadastrosu yapılmış olan birimlerdeki kadastronun güncel olmamasından dolayı sorunlar ortaya çıkmaktadır. Mevcut yönetmelikler gereği kadastro çalışmaları yenileme ve tadilat şeklinde gerçekleşmektedir bu da sorunları beraberinde getirmektedir.

2-Kurumlarda çalışan teknik elemanların yetersizliği nedeniyle kurumlar arası iletişimde karmaşa ve anlaşmazlıklar meydana gelmektedir. Bu sorunun çözümü için ise gereken teknik elemanlar istihdam edilmelidir.

3-Özel Sektörün yaptığı işlerde ticari kaygının üst düzeyde olması sonucu bir takım sorunlar meydana gelmektedir. Yapılan işlerde sorumluluk duygusuyla hareket etmemesi ve mevzuata uymaması sorun oluşturmaktadır.

4-Eğitim sistemindeki eksiklikler sonucu oluşan temel bilgi eksikliğinin yarattığı sorunlar mevcuttur. Bu sorunların çözülmesi içinse eğitim sisteminde daha çok uygulama ve pratik bilgilerin kullanımı sağlanmalıdır. Gelişen teknolojik çalışmalar daha çok takip edilmeli ve bu yönde çalışmalar yoğunlaşmalıdır.

5-Ortak bir koordinat sisteminin olmamasından dolayı sorunlar oluşmaktadır. Bölgelere hatta mahallelere göre koordinat sistemi değişiklik göstermektedir.

6-Odadan kaynaklanan sorunlarda mevcuttur. Oda çalışmaları ile birleştirici unsur olması gerekirken düşünceleri ve yaptığı çalışmalarla mesleki sorunların çözümüne katkıda bulunmu

38

2-Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

Görüşme yaptığım harita mühendisi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığında görev alan Hikmet GEDİK 1983 yılında Selçuk Üniversitesi’nden mezun olmuştur. Yapmış olduğumuz görüşmede yeni kurulan bakanlığın çalışma alanını, ne tür faaliyetlerde bulunduğu ve kurum içinde harita mühendisinin çalışma konumunu değerlendirdik ve mesleki sorunlara teknik ve sosyal bir yaklaşımda bulunduk. Yaptığımız görüşmede daha çok diğer meslek disiplinleri ile karşılaşılan sorunlara değindik. Sosyal sorunların çözüm bulup mesleğimizin hak ettiği konuma kavuşması ile sorunlarında çözüme kavuşacağını dile getirdik.

Mesleki hayatında 28 yıl geçirdiği ve daha önce diğer kurumlarda da çalışma imkanı bulduğu için farklı kurumlarda karşılaştığı problemleri geniş bir yelpazede değerlendirme imkanı bulduk.


1- Harita Mühendisi olarak zor şartlarda arazi çalışmaları yapıyoruz, yapılacak çalışmaların başlangıç basamağını oluşturuyoruz fakat yaptığımız çalışmalarda takdir edilen ya da göz önünde bulunan bir disiplin değiliz. Bunun nedeni ise yaptığımız işlerin görsel olmaması, insanların dikkatini çekmemesi aynı zamanda da harita mühendisleri arasında bir bütünlük olmamasından kaynaklanmaktadır.

2- Ülke genelinde kadastronun tamamlanmaması en büyük problemlerden biridir. Hazırlanan altlıkların oluşturulmasında ve yapılacak çalışmalarda kadastro çalışmalarının tamamlanmaması büyük bir eksikliktir. Gelişmiş ülkelerde kadastronun defalarca güncellenmesine rağmen ülke genelinde kadastro çalışmaları halen devam etmektedir. Kadastro çalışmaları için Lihkaplar yardım amacıyla kuruldu ama kuruluşundaki hukuksuzluk yüzünden onlarda bekleneni veremedi. Öncelikli olarak yoğun bir çalışma ve üretilecek çözümler ile ülke genelinde kadastronun bitirilmesi gerekmektedir.

3- Siyasi çalışmalar hem kurumlar içinde hem de yapılan çalışmalarda oldukça etkindir. Bürokratik engeller kişileri işlerine göre değil düşünce yapılarına göre değerlendirmekte ve bu yönde engeller ortaya çıkarmaktadır. Kurumlar içinde yeterli donanıma sahip mesleki elemanlar ve aletler bulunmamaktadır bu durumda yapılan işlerin kalitesini düşürmektedir.

4-Ülkemizin doğal ve kültürel zenginlikler içinde olduğu için bu durum bazı karmaşalara yol açmaktadır. Bazı yerler doğal sit alanıyken, bazı yerler ise tarihi sit alanı olarak korunmakta ve yapılacak çalışmalarda buna dikkat edilmeliyken Beyşehir Gölü gibi bazı yerlerin hem doğal hem de tarihi sit alanı olarak kabul edilmesi çalışmalarda karmaşaya neden olmaktadır.

39

3-Karayolları Genel Müdürlüğü

Kurum bünyesinde çalışan harita mühendislerinden Durmuş Ali KAPICI, Basri KARGILI ve Ali Özgür ÖZKUL ile yaptığım görüşmede kurum bünyesinde çalıştıkları Etüt Proje Biriminde karşılaştıkları sorunlar hakkında bilgi alışverişinde bulunduk. Yaptıkları çalışmalarda dikkat ettikleri unsurları ve getirdikleri çözüm önerilerini dile getirdiler.

Görüştüğüm Basri KARGILI ve Ali Özgür ÖZKUL’ un Selçuk Üniversitesi mezunu olması nedeniyle geçmişteki ve günümüzdeki eğitim sistemini ve gelişen teknolojik faaliyetleri karşılaştırma imkânı bulduk.


1-Yol ağının geçirilmesi ve güzergâhın belirlenmesinde mevcut yerleşimler ve imar planları göz önünde bulundurulur. Yapılan çalışmada güzergâhlar yerleşimlere uygun değilse güzergâh değişikliğine gidilir. En büyük sorun ise imar planları hazırlanırken ileri görüşlü ve ulaşım ağını göz önünde bulundurulmaması etüt çalışmalarının yeniden yapılmasına ve güzergâhın belirlenmesine neden olmaktadır.

2- Güzergâhın belirlenmesinde ise bazı unsurlara dikkat edilmelidir. Bu unsurların başında ise bölgede milli parkın veya kültür parkın bulunup bulunmadığına bakılır eğer herhangi bir park varsa ya da sit alanları mevcut ise güzergâh değişimi yapılır.

3-Yapılan çalışmalarda hem zemin hem de iklim şartları göz önünde bulundurmak gerekmektedir. Bu durumun yaratacağı sorunları önlemek için duvar önlemleri alınır ve yenileme çalışmaları yapılır eğer ki duvar önlemleri alınmasına rağmen oluşabilecek bir tehlike varsa güzergâh değişimi söz konusu olur.

4-Bir yol güzergâhı geçirirken kurum olarak öncelik verilen unsurlar mevcuttur. Bu unsurları sıralamak gerekirse; güzergâhın gün ışığından yararlanması, imalattaki maliyetine göre, mesafenin uzunluğuna ve kısalığına göre, yol eğimine ve özellikle boyuna eğime dikkat edilir. Güzergâhın geçmesini düşündüğümüz yerde herhangi bir bataklık varsa öncelikli olarak bu bataklığın kurutulmasından ziyade güzergâh değişimine önem verilir. Eğer güzergâh değişimi mümkün değilse son seçenek olarak bataklık kurutulmalıdır.

40

4-Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü

Görüştüğüm harita mühendisi, Devlet Su İşleri 4.Bölge Müdürlüğünde görev yapmakta olan Melike EMEKSİZ 2003 yılında Selçuk Üniversitesi’nden mezun olmuştur. Yapmış olduğumuz görüşmede hem evrak düzenlenmesinde hem de yapılan arazi işlerinde karşılaştıkları sorunlar hakkında fikir alışverişinde bulunduk.

Görüşme sırasında aynı zamanda teknolojik çalışmalar ve gelişen teknolojinin kurum içinde ne derece kullanıldığı hakkında görüş alışverişinde bulunduk.


1-Karşılaşılan en büyük sorun ülke genelinde ortak bir koordinat sisteminin olmamasıdır. Bazı bölgelerde ITRF bazı bölgelerde ED50 verileri mevcuttur bu veriler arasında sürekli dönüşüm yapıyoruz bu da birtakım hataları beraberinde getiriyor. Bu sorunun çözümü için ortak bir koordinat sistemi oluşturulmalıdır. Eğitim kurumlarına bu sorunun çözümü için büyük görevler düşmektedir.

2- Yaptığımız çalışmalarda altlık olarak kullandığımız 1/5000 lik uçuş paftalarında eksiklik bulunmaktadır. Bu eksikliğin giderilmesi ile oluşan altlık sıkıntısının önüne geçmek mümkün olabilir.

3-Yapılan çalışmalarda kullanılan nivelman ağlarının eskimiş olması ve güncellikten yoksun olması sorunları da beraberinde getiriyor. Bu sorunların çözümü için ise ağların güncellenmesi gerekmektedir.

4-Kurum içinde çalışmakta olan ara eleman ve kalifiye eleman eksikliği bir takım sorunları beraberinde getiriyor. Teknikerlerin ataması çok düşük olduğu için tecrübeli elemanlar tecrübesini yeni dönemde çalışacak olan elemanlara aktaramamaktadır. Buna bağlı olarak işlerin aksamaktadır. Yapılan deformasyon çalışmalarında kalifiye eleman eksikliği daha çok hissedilmektedir.

41

5-Konya İlçe Belediyeleri

5.1- Meram Belediyesi

5.1.1-Meram Belediyesi İmar Bürosu

Görüştüğüm harita mühendisi, Meram Belediyesi’nin İmar İşlerinde görev yapan Murat MINIK 2004 yılında Selçuk Üniversitesi’nden mezun olmuştur. 5 yıldır belediye bünyesinde çalışmaktadır.

Belediye bünyesinde yapılmakta olan 15-16-18 uygulamaları ve bu uygulamaların kontrollüğü çalışmalarında bulunmaktadır. Hâlihazır ve kamulaştırma çalışmalarında da bulunmaktadır.


1-Mevzuat ve yönetmeliklerin güncel olmamasından sorunlar ortaya çıkmaktadır. Eğitim kurumlarının ve meslek elemanlarının görüşleri alınarak mevzuat ve yönetmeliklerin güncelliği ve gelişen teknolojik çalışmalara uygunluğu sağlanmalı ve sürekli güncelliğinin korunması gerekir.

2-Yapılan çalışmalarda bürokratik engellerle karşılaşılmaktadır. İmar işlerinde oy kaygısı olduğu için yapılan çalışmaların değişimi ve iptali söz konusu oluyor. İmar uygulamalarının Büyükşehir Belediyesi tarafından onayında da sorunlar yaşanmaktadır.

3-Ülke genelinde kullanılmakta olan ortak bir koordinat sisteminin olmaması sorunlar yaratmaktadır. Hangi bölgede hangi koordinat sisteminin kullanılacağının belli olmaması işlemlerde ve evraklarda karmaşaya yol açmaktadır.

4-Özel sektör tarafından yapılan çalışmaların kontrollüğü sırasında karşılaşılan en büyük sorun evrak düzenlenmesinde karşılaşılan karmaşadır. Evrakların hazırlanmasında bir standart olmasıyla bu sorun çözüme kavuşabilir.

5-Yapılan uygulamaların dava edilmesi sonucu yargı süresi oldukça uzun sürüyor. Yapılan çalışmalar hakkında bilgisi olmayan hâkimlerin ve yeterli düzeyde eğitim almamış bilirkişilerin hazırlamış olduğu raporlar ve verilen kararlar uygulamaları yavaşlatmakta ve yeni sorunlar doğurmaktadır. Asliye ve idari amirlerin eksiklikleri verilecek eğitim ile giderilmelidir.

6-Diğer kurumlar ile gerçekleşen yazışmalarda anlaşmazlıkların oluşması ve kurumlarda yeterince kalifiye elemanın bulunmaması sorunlara neden olmaktadır. Özellikle kadastro müdürlüğünde bulunan mühendislerin yetkileri dışındaki çalışmaları ve eğitim yetersizliklerinden dolayı yaptıkları çalışmalarda standartlık bulunmamaktadır. Bu da yazışmalarda karmaşa ve sorunlara yol açmaktadır.

42

7-Tapu işlemlerinin yavaş olmasından dolayı kısa sürede yapılabilecek işler aylar sonrasında tamamlanmaktadır. Yapılan bir yazışmanın cevabı çok geç gelmektedir. Öyle ki bu sürenin 4-5 ayı bulduğu bile söylenebilir.

8-Harita mühendislerinin sorunlarını çözüme kavuşturmakla yükümlü olan odanın çok pasif olması ve herhangi bir çalışmada bulunmaması sorunların devamına neden olmaktadır.

5.1.2-Meram Belediyesi Kentsel Değişim Birimi

Görüşme yaptığım harita mühendisi, Meram Belediyesi’nin Kentsel Değişik Biriminde çalışmakta olan Fatma TORU 1994 yılında Selçuk Üniversitesi’nden mezun olmuştur.

17 yıllık mesleki tecrübesi bulunmasından dolayı çeşitli konularda karşılaştığı sorunlar hakkında bilgi alışverişinde bulunduk. Belediye bünyesinde de çalıştığı farklı mevkilerde elde ettiği tecrübeleri öğrenebildim.


1-Yasa ve yönetmeliklerden doğan hukuksal sorunlar mevcuttur. Yasa ve mevzuatlarda bulunan kesinti miktarına itirazlar yapılmaktadır. Bu durumda çalışmaları yavaşlatmaktadır. 18 uygulamalarındaki DOP kesintisi artık geçerliliğini korumamaktadır. Bunun yerine güncel yöntemler kullanılmalıdır. Doğal sit alanları da uygulamaları etkilemekte hesaplanan DOP miktarında farklılıklar meydana gelmektedir.

2-Kurumlar arasında bilgi paylaşımı yok denecek kadar azdır. Bu da hem maddi sorunları hem de bilgi karmaşasına neden olmaktadır. Bu sorunun çözümü içinse bir bilgi bankası oluşturulmalı ve her kurum bu bilgi bankasından ihtiyacı olan verileri almalı ve rahatlıklar kullanabilmelidir.

3-İmar uygulamalarında ve yapılan kamulaştırma çalışmalarında sıkıntılar oluşmaktadır. Bölgesel ve bireysel direniş ve mahkeme davalarıyla uygulamalar yavaşlatılmaktadır. Bu sorunlar için hukuki açıdan yaptırım gerçekleşmelidir.

4-Odanın yapmış olduğu çalışmalar da yetersizdir. Odanın harita mühendislerinin sorunlarına daha çok yönelmeli ve çözüm önerilerinde bulunmalıdır.

43

5.2- Selçuklu Belediyesi

Görüşme yaptığım harita mühendisi, Selçuklu Belediyesi’nin İmar İşlerinde çalışmakta olan Osman KARACAN 2002 yılında Selçuk Üniversitesi’nden mezun olmuştur. Belediye bünyesinde 3yıldır çalışmakta olan Osman KARACAN belediye imar işlerinde 18 uygulamalarında ve kontrol işlerinde çalışmaktadır.


1-Yapılan çalışmalarda karşılaşılan en büyük sorun kullanılan ortak bir koordinat sisteminin bulunmaması olarak gösterilmektedir. Koordinatlar arasında dönüşüm yapılmakta bu da bazı hatalara neden olmaktadır.

2-Büyükşehir tarafından elde edilen bilgilerin paylaşımı söz konusu değildir. Kent Bilgi Sisteminin oluşturulması için kurumlar arası bilgi alışverişinin oluşturulması gerekmektedir. Bunun için herkesin erişimine açık ortak bir veri bankası oluşturulmalıdır.

3-Bütün kurumlar kendileri için poligon oluşturmakta buda her tarafta poligon olmasına neden olmaktadır. Karmaşanın önlenmesi için kullanılmakta olan poligonların temizlenmesi ve her kurumun ortak poligon noktalarını kullanması gerekmektedir.

4-Özel sektörün yaptığı işlerde ve oluşturduğu evraklarda standartlığın olmamasından dolayı tekrar tekrar aynı projelerin kontrolünü yapmak zorunda kalıyoruz. Kalifiye eleman eksikliğinin giderilmesi ve eğitim kurumlarının da bu yönde yeterli eğitimi vermesi ile bu sorun çözülebilir.

2.2- ÖZEL SEKTÖRÜN SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

2.1-Hatipoğlu Mühendislik

Şirket bünyesinde çalışan harita mühendisi, 2000 yılı Zonguldak Karaelmas Üniversitesinden mezun olan Ali Rıza KAYACI ile yaptığım görüşme sonucunda yaptıkları uygulamalarda karşılaştıkları problemleri ve bu problemlere getirdikleri çözüm önerilerini konuştuk. Görüşmenin devamında ise güncel sorunlara ve meslekte kullanılan yeni teknolojiler hakkında fikir alışverişinde bulunduk.

Şirketin çalışma alanları; imar çalışmaları ve arazi işleridir. Şirket aynı zamanda Alanya ilçesinde bulunan Harita ve Kadastro Mühendisleri Odasının temsilciliğini yapmaktadır.


1-Ülkemize ait tam bir koordinat bütünlüğünün sağlanamamasından dolayı yapılan çalışmalarda karmaşalar meydana gelmektedir. Kurumlara ve yapılan çalışmalara göre koordinat sistemleri değişmektedir. Bu sorunun çözümü ise ülke genelinde kabul edilecek bir

44

koordinat sisteminde oluşturulmalıdır. Bütün kurumlar yaptıkları ve yaptırdıkları çalışmalarda farklı koordinat sistemleri yerine ortak olan koordinat sistemi kullanılmalıdır. Bu sorunun çözümü için öncelikli iş harita ve kadastro mühendisleri odasına düşmektedir. Yetkili kurumları bu sorun hakkında bilgilendirmeleri ve konunun takibini yapmaları gerekmektedir.

2-Ülke genelinde hala tamamlanan bir kadastronun bulunmamasının getirdiği sorunlar. Gelişmiş ülkeler 3.-4. kadastro çalışmaları bitmesine rağmen ülkemizde henüz bir kadastro bile oluşturulmamıştır. Hukuk sistemimizin de yapılan çalışmalara engelleri vardır. Kadastrodaki yenileme çalışmalara mevcut olan sorunlara yeterince çözüm üretememektedir. Bu sorunun çözümü için öncelikle hukuk sistemindeki engeller, konu hakkında yeterli düzeyde bilgisi olan harita mühendisleri tarafından ortadan kaldırılmalıdır. Herkesin katkılarıyla ülke genelinde kadastro çalışmaları biran önce tamamlanmalıdır.

3-Yargı ve kadastro çalışmaları bir bütünlük içinde olmalıdır. Davalaşan çalışmalardaki hâkim kararlarında hâkimlerin yeterince konuya hâkim olmamasından kaynaklanan sorunlar vardır. Kadastro eğitimi almış hâkimlerin ya da harita mühendislerinden oluşan bir komisyonun bulunması sorunun çözümüne katkı sağlar.

4-Bürokratik engeller yapılan çalışmanın hemen hemen her safhasında bulunmaktadır. Kurumlarda gerçekleşen kadrolaşmalar ve devamında meydana gelen adam kayırmalar yapılan çalışmaları ve insanlardaki adalet duygusunu zedelemektedir. Bunun dışında kurumlarda yüksek mevkilere gelen kişilerin yeterince kendilerini geliştirmemeleri ve kadastro üzerine almış oldukları eğitimin yeteri kadar olmamsından dolayı çalışmaların onaylanmasını ve zamanın etkin kullanımını mümkün kılmamaktadır. Bu sorunların çözümü için kurumlarda kadrolaşmanın önüne geçirmeli ve yeterince bilgi sahibi olmayan kişilerin bu konularda karar vermesini önlemek gerekir. Kurumlardaki yöneticilere çalışmalar hakkında eğitim verilmelidir.

2.2-Tuğra Harita Mühendisliği

Şirket bünyesinde çalışan harita mühendisi Yaşar KÖKLÜ 1981 yılında Selçuk Üniversitesi’nden mezun olmuştur. Yaşar KÖKLÜ ile yaptığım görüşme sonucunda harita mühendislerinin mevcut sorunlarını karşılaştıkları problemleri ve getirdikleri çözüm önerileri hakkında fikir alışverişinde bulunduk. Yaşar KÖKLÜ‘nün de Selçuk Üniversitesi mezunu olmasından dolayı geçmişteki ve şu anki eğitim durumunu karşılaştırma imkânı bulduk.

Şirketin çalışma alanları; imar çalışmaları ve arazi işleridir.


1-Şirket çalışmalarında genellikle Belediyeler ve İl Özel İdareleri ile birlikte çalışmakta ve bu kurumlardan ihale usulü ile iş alıp bunların teslimini gerçekleştiriyorlar. İhale işlerinde karşılaştıkları en büyük sorun ise kurumların istedikleri belgelerdeki farklılıklardır. Her kurum farklı isteklerde bulunuyor ve bir standartlıktan yoksunlar bu yüzden yaptığım çalışmalar ve hazırladığımız belgeler kurumdan kuruma değişmektedir.

45

2-Yürürlükte bulunan mevcut yasaların ve mevzuatların gelişen teknolojilere uygun olmaması ve geçerliliğini kaybetmesi, Büyük Ölçekli Harita Yapım Yönetmeliğinin güncel olmaması sonucunda meydana sorunlar gelmektedir. Bu sorunların çözümü için komisyonlar kurulmalı eğitim kurumlarından ve meslek elemanlarından görüş alınarak geçerli olan yeni yönetmelikler üretilmelidir. Medeni kanunun ve İmar kanununun güncellikten yoksun olması karmaşaya neden olmaktadır. Bu sorunun çözümü içinse siyasi ve mesleki disiplinlerin ortak çalışması gerekmektedir.

3- Ülkemize ait tam bir koordinat bütünlüğünün sağlanamamasından dolayı yapılan çalışmalarda karmaşalar meydana gelmektedir. Kurumlara ve yapılan çalışmalara göre koordinat sistemleri değişmektedir. Kurumlar gereksiz bilgilere önem vermekte ve işlerin yavaşlamasına neden olmaktadır. Üretilen haritalardaki standart eksikliği ve bütünlükten yoksun olmaları en büyük sorunlardan biridir. Bu sorunların çözümü ise ülke genelinde kabul edilecek bir koordinat sisteminde oluşturulmalıdır. Bütün kurumlar yaptıkları ve yaptırdıkları çalışmalarda farklı koordinat sistemleri yerine ortak olan koordinat sistemi kullanılmalıdır. Yapılan haritalarda ve istenen bilgiler iş akışını yavaşlatacak düzeyde olmamalıdır.

4-Mesleki sorunların diğerini ise normalde mesleki sorunların çözüm merkezi olması gereken fakat sorunların çözümünden çok siyasi fikirlerin etkin olduğu harita-kadastro mühendisleri odası oluşturmaktadır. Odanın mesleki sorunlara çözüm bulması ve oluşan sorunları gidermesi gerekirken yaptığı siyasi çıkışlar ile herhangi bir sorunu dile getirmiyor ve mesleki açıdan bir etkinlikte bulunmuyor. Bu sorunun çözümü için mesleki tecrübesi olan ve siyasi fikirlerini mesleki çalışmasına alet etmeyen kişilerin daha üstün konumlara gelmesi ve mevcut yönetimin tasfiye edilmesi gerekmektedir.

2.3-Meram Lihkap Bürosu

Şirket bünyesinde kurucu olarak çalışan harita mühendisi, Erkan GÖKCAN 2003 yılında Selçuk Üniversitesi’nden mezun olmuştur.

Yeni kurulan Tapu-Kadastro Müdürlüğünden lisanslı Lihkapların çalışma koşulları yaptıkları işler ve karşılaştıkları sorunlar hakkında bilgi edindim. Gelişen teknolojik çalışmalar ve sorunların çözümü için fikir alışverişinde bulunduk.


1- Yaptıkları çalışmalarda karşılaştıkları en büyük sorun kullanılan ortak bir koordinat sisteminin olmamasıdır. Farklı koordinat sistemlerinin dönüşümünde çakışma sorunu meydana gelmektedir. Eldeki verilerin kullanımı sonucu bu tür sorunlar oluştuğu için arazide tekrar ölçümler yapılmakta bu da hem zaman kaybına hem de maddi açıdan kayba yol açmaktadır.

46

2-Kurumlardan ihale usulü alınan projelerin tamamlanmasında ve evrakların oluşturulmasında kuruma göre hazırlık yapılmaktadır. Kurumların istedikleri belgelerde bir standartlık yoktur. Bu da uygulamalarda karmaşaya yol açmaktadır. Kurumlar arası uyumsuzluk ve anlaşmazlık yapılan çalışmaları da etkilemektedir.

3-Kırsal yerleşim yerlerinde vatandaşların yapılan uygulama konuşunda yeterince bilinçlenmediği için sorunlar ortaya çıkmaktadır. Vatandaşların bilinçlenmesi ile bu sorunlar çözüm bulabilir.

4- Lihkapların yaptığı işi özel sektörde yapmaktadır. Bu da piyasanın düşmesine neden olmaktadır. Bizim çalışmalarımızda da maddi sorunlara neden olmaktadır. Bu sorunun çözümü ise düzenlenecek yönetmelik ve mevzuatlarla mümkün olabilir.

2.4- Eren Mühendislik

Şirket bünyesinde çalışan ve şirket sahibi olan harita mühendisi Levent EREN 1982 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi’nden mezun olmuştur. Levent EREN ile yaptığım görüşme sonucunda harita mühendislerinin mevcut sorunlarını karşılaştıkları problemleri ve getirdikleri çözüm önerileri hakkında fikir alışverişinde bulunduk. Levent EREN‘nin 20 senedir meslek içinde olmasından dolayı harita mühendisliğinin tarihsel gelişini sorunlarla birlikte değerlendirme imkânı bulduk.

Şirketin çalışma alanları; imar çalışmaları ve arazi işleridir.


1- Yaptıkları çalışmalarda karşılaştıkları en büyük sorun kullanılan ortak bir koordinat sisteminin olmamasıdır. Kurumlar tarafından farklı koordinat değerlerinin istenmesi sürekli dönüşüm yapmayı ve yeni hataların doğmasına neden olmaktadır.

2- Hizmet personelinin yetersiz olması yapılan çalışmaların yavaş kimi zamanda yanlış olmasına neden olmaktadır. Yeteri kadar hizmet personelinin bulunmaması ve görev yapan mühendislerinin eğitimdeki eksiklikleri ve yeteri kadar bilgi donanımına sahip olmamalarından dolayı sorunlar oluşmaktadır.

3-Gerek kamu gerekse özel sektör çalışanlarının yeteri kadar teknolojik gelişmeleri takip etmemelerinden dolayı yapılan işlerde teknolojiden yeterli oranda yararlanılmamaktadır. Mevcut mevzuat ve yönetmeliklerinde güncel olmaması ve teknolojik çalışmalarda geri kalmasından dolayı sorunlar meydana gelmektedir.

4-Harita mühendisleri Odasının yeterli kadar aktif olmaması da sorunların çözümü yerine sürekli var olmasına neden olmaktadır. Odanın siyasi tavrını bırakıp daha birleştirici olmasıyla birlikte sorunların çözümünde ortak hareket edilebilir ve sorunların çözümü kolaylaşabilir.

47

2.5- Empaş Harita

Şirket bünyesinde çalışan harita mühendisi Selda YAĞIZ, 2005 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi’nden mezun olmuştur. Selda Yağız ile yaptığım görüşme sonucunda Enerji nakil hatlarında yaptıkları uygulamalarda karşılaştıkları problemleri ve bu problemlere getirdikleri çözüm önerilerini değerlendirme imkânı bulduk.

Şirketin çalışma alanları; Enerji nakil hatları ve kamulaştırmadır.


1-Yapılan çalışmaların arazi bölümünde en çok iklim ve yer şekillerinin olumsuz olmasından kaynaklanan sorunlarla karşılaşılmaktadır. Enerji nakil hatlarının güzergâh tayininde yapılan ölçümlerin şehir yerleşiminden uzak dağ yamaçlarında yapılmasından dolayı sorunlar meydana gelmektedir. Orman ve sit alanları da ölçüm yapmaya engel durumlardandır. Bu sorunun çözümü içinse gelişen teknolojik çalışmaların hem kişiler hem de kurumlardaki kontrol mühendisleri tarafından takibi gereklidir.

2-Yapılan proje çalışması için hazırlanan evrakların kuruma göre değişmesi ve herhangi bir standart birliği olmamasından dolayı sorunlar meydana gelmektedir. Projenin onaylanması tamamen kontrol mühendisine kalmasından dolayı keyfi davranışlarla karşılaşılmaktadır.

3-Çalışmaların büro bölümünde yapılan kamulaştırma hesabında sorunlar oluşmaktadır. Nüfus Müdürlüklerinden istenen belgelerin geç gelmesi ve kamulaştırma sonucu oluşan itirazlar sorunlara neden olmaktadır. Aynı zamanda nüfus bilgilerinin eksik olması ve adres bilgilerinin yetersiz olmasından dolayı kamulaştırma çalışmasının tamamlanması uzun zaman almaktadır.

2.6- Akel Gayrimenkul Değerleme Şirketi

Şirket bünyesinde çalışan harita mühendisi Okan BEKDİK 2002 yılında Selçuk Üniversitesi’nden mezun olmuştur. Okan BEKDİK ile yaptığım görüşme sonucunda harita mühendislerinin mevcut sorunlarını karşılaştıkları problemleri ve getirdikleri çözüm önerileri hakkında fikir alışverişinde bulunduk. Gelişmekte olan gayrimenkul değerleme üzerine sohbet ettik ve sektörün gelişimi ve harita mühendislerinin sektördeki yeri hakkında görüş alışverişinde bulunduk. Okan BEKDİK‘in de Selçuk Üniversitesi mezunu olmasından dolayı geçmişteki ve şu anki eğitim durumunu karşılaştırma imkânı bulduk.

Şirketin çalışma alanları; taşınmaz ve konut değerlemesi, danışmanlık, inşaat ve doğalgaz çalışmalarıdır.

Karşılaştıkları problemler ve çözüm önerileri:

Resmi kurumlarda bilgi ve belge almakta yaşanan sorunlar

Ekspertiz çalışması esnasında fiyat araştırmalarında karşılaşılan sorunlar.

48

Ekspertiz hizmeti talep eden kişi veya kurumların farklı rapor formatı ve içeriği kullanmaları

Aynı gayrimenkuller için farklı uzmanlar tarafından yapılan değerleme raporları arasında yaşanan tutarsızlıklar

Türkiye Değerleme Uzmanları Biriliği tarafından henüz değerleme standartlarının yayınlanmayışı

Tecrübeli ve SPK lisanslı değerleme uzmanı sayısının yetersizliği

Özellikle finans kuruluşları için yapılan değerlemelerde ekspertiz sürelerinin rekabet konusu edilerek değerleme uzmanları üzerindeki süre baskısı

Değerleme raporlarının objektifliğinin sağlanabilmesi için değerleme hizmeti talep eden kişi veya kurumların baskısından tamamen uzak tutulamaması

Finans kuruluşları için yapılan değerlemelerde ekspertiz değerlerinin rekabet unsuru haline getirilmesi

Değeri etkileyen kriterlerin net olmaması

Değerleme yöntemlerinin yetersizliği

Yasal düzenlemelerdeki aksaklıklar

Kalifiye değerleme uzmanı bulunamaması

Değerleme konusunda yeterli düzeyde eğitimin verilememesi

49

3-SONUÇLAR

Çalışmanın üçüncü bölümünü oluşturan bu bölümde, birinci ve ikinci bölümlerde ortaya çıkan sorunlar değerlendirilmiştir. Sırasıyla Harita Bilimsel ve Teknik Kurultaylar, kamu kurumlarında ve özel sektörde çalışan harita mühendisleriyle yapılan görüşmelerde meydana gelen sorunların dönemin şartları ile değerlendirilmesiyle mesleğimizin kat ettiği yolda gözler önüne serilmektedir.

Çalışmanın bu bölümü sorunların topluca değerlendirilmesi ve kavranması, sorunlara ait getirilen çözümlerin doğruluğunun ve gerçekçiliğinin irdelenmesi açısından önemlidir.

3.1-Harita Bilimsel ve Teknik Kurultay İncelemelerinden Ortaya Çıkan Sonuçlar

Yaklaşık 25 senedir düzenlenen harita kurultaylarında dönemin şartlarında sorunlar tespit edilmiş ve bu sorunlara dönemin şartlarında çözüm önerilerinde bulunulmuştur. Bu sorunların çözümü ile birlikte gerek teknolojik gerekse eğitim standartlarının yükselmesi ile aynı konularda sorunlar devam etmiştir. Teknolojik çalışmalar sonucunda oluşturulan yeni yöntemlerin gerek yönetmelik gerekse de standartlar konusundaki sorunlar çözülmeye çalışılmaktadır.

1987 yılında başlayan harita kurultaylarında belirlenen önemli sorunlar şu şekildedir:

Kadastro ve Altlıklardan Kaynaklanan Sorunlar Bilgi Sistemlerinin Eksikliğinden Kaynaklanan Sorunlar Orman Kadastrosunda Karşılaşılan Sorunlar Yeniden Yapılanmada Meydana Gelen Sorunlar Kırsal ve Kentsel Alanlarda Meydana Gelen Sorunlar

Sorunları ve çözüm sürecini incelemek gerekirse;

1-Kadastro ve Altlıklardan Kaynaklanan Sorunlar

1.Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı

Kadastro ile ilgili en önemli sorun ülke genelinde kadastro çalışmalarının henüz bitirilmemesi ve yapılan kadastro çalışmalarının da güncelleme çalışmalarının istenilen düzeyde olmamasıdır. Aynı zamanda kadastro çalışmalarının şehir, tarım ve orman alanlarında farklı uygulaması sonucu sorunlar ortaya çıkmaktadır.

50


Kadastro ile ilgili çalışmalarda standartların eksikliğinden ve arşivleme işleminin yapılmasından kaynaklanan sorunlar tespit edilmiştir.


Kadastro çalışmalarındaki üretim sayesinin yeterli olmaması, ülke için 3.Derece Yüzey Ağının oluşmasından kaynaklanan sorunlara ve kadastro hizmetlerinde özel sektörünün üretiminden yararlanmamaktan doğan sorunlar belirlenmiştir.


Kadastro ile ilgili çalışmalarda 1. ve 2.kurultayda dile getirilen standartların eksikliğinden ve kadastronun bitirilmemesinden doğan sorunlar tekrar dile getirilmiştir. Bilgi sistemlerine altlık oluşturması gereken kadastronun ülke genelinde bir an önce bitirilmesi gerektiği vurgulanmıştır.


Kadastronun yenileme çalışmaları yapılmış ama bu yenileme çalışmalarının sadece paftalar üzerinde yapılmasından dolayı mevcut sorunlar geçerliliğini korumaktadır. Aynı zamanda kadastro hizmetlerinde oluşan karışıklık sorunlarına çözüm önerileri getirmişlerdir.


Kadastro çalışmaları için örgütlenmenin yenilenmesi ve kurumların yeni teknolojik çalışmalara ve sistemlere ayak uydurmamasından dolayı sorunlar ortaya çıkmaktadır.


Kadastro sorununun çözümü için e-devlet ve özel sektör yardımının geliştirilmesi, kadastro parsellerinde yenilenmesi ve ülke genelinde altlıkların oluşturulmamasından kaynaklanan sorunlar ortaya konulmuştur.

51


Kadastro ile ilgili önceki kurultaylardaki benzer düşüncelere yer verilmiş ve kadastro çalışmalarının sürekli yenilenmesi ve altlık oluşturmada meydana gelen sorunlar dile getirilmiştir.

2-Bilgi Sistemlerinin Eksikliğinden Kaynaklanan Sorunlar


Bilgi Sistemleri ile ilgili bilgilerin bilgisayar ortamına aktarılması ve yeni gelişen bilgisayar teknolojisine duyulan şüpheden doğan sorunlar belirlenmiştir.


Bilgi Sistemleri ile ilgili oluşturulan kent bilgi sistemi ve coğrafi bilgi sisteminin kullanımında kurumların engelleme çalışmalarının yarattığı sorunlar belirlenmiştir.


Bilgi sistemlerinin oluşturulmasında dağınıklığın ve kavramların oluşmamasından kaynaklanan sorunlar belirlenmiştir.


Bilgi Sisteminin yetersizliğinden ve bilgi sistemlerinden yeterince altlık oluşturulmamasından kaynaklanan sorunlar belirlenmiştir.


Bilgi Sistemlerindeki sorun hakkında standartların eksik olmasından ve her kurumun kendi bilgi sisteminden kaynaklanan sorunlar ortaya çıkmıştır.

52


Bilgi Sisteminin oluşturulmasında 8.kurultaydaki kurumların kendi bilgi sistemi oluşturma sorunları devam etmiştir. Bu soruna ek olarak bilgi sistemlerinin yasal altlığının bulunmaması sorunlar meydana gelmiştir.


Bilgi Sistemlerinin mevcut sorunlarının çözüldüğüne ancak tam anlamıyla kurumsal bir düzene kavuşturulamaması ve standartlardaki eksikliklerden sorunlar meydana gelmektedir.

3-Orman Kadastrosunda Karşılaşılan Sorunlar


Orman Kadastrosundaki en önemli sorun haritacılar ile ormancılar arasındaki meydana gelen görüş ayrılığı ve sonucunda meydana gelen kargaşadır. Orman kadastrosu ile ilgili üretilen yasaların ve mevzuatın sürekli değişmesi ve orman alanları üzerinde çıkar çatışmaları sorunları meydana getirmektedir.


2B sorunu ve orman kadastrosunun eksiklikleri belirlenmiş ve 2B arazilerini oluşturduğu sorunlar belirlenmiştir.


Orman yerlerinin tespiti ve kadastrosunun yapılmasındaki sorunlar belirlenmiş, maddi çıkarlar yüzünden ormanlık alanların orman sıfatından çıkarılma nedenleri üzerinde durulmuştur.


2B sorununun hala devam ettiğini ve orman alanlarının ancak %20 sinin kadastrosunun tamamlandığı ve bu eksiklik yüzünden sorunlar oluştuğu belirtilmiştir.

53

4-Yeniden Yapılanmada Meydana Gelen Sorunlar


Yeniden yapılanma da meydana gelen sorunların ana nedeni olarak harita ve kadastro çalışmalarının bir bütünlük olarak tek bir devlet kuruluşunda oluşturulmamasından kaynaklanan karmaşa ve sorunlar meydana gelmektedir.


3.Kurultayda da dile getirilen haritalama işinden tek bir kurumun sorumlu olmasından dolayı sorunlar devam etmektedir. Askeri ihtiyaçların dışında haritalama işinin sivil kullanıcılar tarafından yapılması sorunların çözümüne yardım edeceği vurgulanmıştır. Aynı zamanda mevcut yasa ve yönetmeliklerin yenilenmesi gerektiği söylenmiştir.


Belediye ve kurumlarda harita işlerinin yeniden yapılanmaması ve kurumlarda bilgi sistemi birimlerinin etkin olmamasından dolayı sorunlar belirtilmiştir.


Kurumların ve mevzuatların güncellenip gelişen teknolojik çalışmalara göre düzenlenmesi görüşü hakimdir.

5-Kırsal ve Kentsel Alanlarda Meydana Gelen Sorunlar


Kurultayda bu sorunun ana nedenleri sabit tesislerin bulunduğu haritaların üretilmemiş olması, siyasi açıdan yöneticilerin oy kaygılarının olması, halkın toprak kullanımı hakkında yeterince bilinçli olmaması ve tarım alanları üzerinde hisseli parsellerin oluşması olarak belirlenmiştir.

54


Kentsel sorunlara genellikle plansız yapılaşma ve kurumların birbirleri ile ortak çalışmamaları neden olmaktadır. Ülke genelinde olan bir başka sorun da altyapı tesislerine ait konum ölçmelerinin yapılmamış olması ve kullanılabilecek altlıkların henüz olmamasıdır.


Kırsal sorunların ana nedenini toprağın yeterince verimli kullanılmaması olarak belirlenmiştir. Kırsal alanlarda toplulaştırma çalışmalarının hız kazanması ve bunun sonucunda tarım alanlarının düzgün şekillere, sulama ve yol ağına kavuşmasıyla tarım arazilerinin daha verimli kullanımı mümkün olacaktır. Kentsel sorunun önemli nedenleri ise rant kavgaları ve standartlardaki eksiklikler olarak belirlenmiştir.


Bu kurultayda İmar Affının oluşturduğu kentleşme ve plansız yapılanma sorunlarına değinilmiştir. Kentler de oluşan rantların zararlarına ve imara aykırı yapılara ruhsat verilmesiyle oluşan çarpık kentleşme sorunlarına yer verilmiştir.


Bu kurultayda 4.ve 5.kurultayda da belirtilen kırsal ve özellikle kentsel alanlardaki rant kavgalarının oluşturduğu sorunlar geçerliliğini korumaktadır. Mevcut yönetmeliklerin ve imar yasasındaki eksikliklerin ve hazine arazilerinin elden çıkarılmasının oluşturduğu sorunlar belirlenmiştir.


Bu kurultayda da benzer sorunlar gündeme gelmiş kentlerde oluşan gecekondu ve çarpık kentleşmenin gerek şehir yapısına gerekse de alt yapı sistemlerinin gelişmesinde engel oluşturduğu vurgulanmıştır. Kentsel alanlarda meydana gelen rantlaşma çalışmalarının da devam ettiğinin ve bu durumdan kaynaklanan sorunlara henüz çözüm bulunamadığına yer verilmiştir.

Bu sorunların dışında yapılan kurultaylarda öne çıkan sorunlar teknolojinin gelişmesiyle birlikte harita sektöründe de gelişen teknolojik çalışmalara mevzuat ve standartların ayak uyduramaması, ülke genelinde standart birliği olmaması ve kişilerin gelişen teknolojiden yeterince yararlanmamasından kaynaklanmaktadır.

55

3.2-Harita Bilimsel ve Teknik Kurultaylarında Öne Çıkan Sorunların Çözüm Süreci

Birinci kurultayda öne çıkan mülkiyet durumu ile ilgili bilgi sisteminin eksikliğinden doğan sorun teknolojinin gelişmesi ve kurumlarında gelişen teknolojiden yararlanmasıyla birlikte ikinci kurultaydan önce çözüme kavuşmuştur.

Birinci kurultayda öne çıkan kayıt işleme ve haritalandırma uygulamalarında ortaya çıkan sorunlar karmaşık yapıda bulunan bilginin sadeleştirilmesi ile birlikte ikinci kurultaydan önce çözüme kavuşmuştur.

Birinci kurultayda öne çıkan bilgi sistemlerindeki temel sorunların bir kısmı çözüme kavuşmuştur ancak gelişen teknoloji ile birlikte artan ihtiyaçların karşılanmasında yetersiz kalmıştır. Bu sorun beşinci, altıncı, yedinci, sekizinci, onuncu ve on üçüncü kurultaylarda tekrar gündeme gelmiştir. Hemen hemen bütün kurultaylarda öne çıkan sorun tamamen çözüme kavuşmamıştır.

Birinci kurultayda öne çıkan harita ve kadastro hizmetlerinde karşılaşılan sorunlar kurultaylarda ortaya çıkan en önemli sorunlardandır. Dönemin şartları ile bir takım sorunlar çözüme kavuşmuştur ancak yapılan çalışmalar yetersiz olmuştur. Güncellikten ve standartlıktan yoksun olan çalışmalar günü kurtarmaktan öte gidememiştir. Öyle ki bu sorun ikinci, üçüncü, dördüncü, yedinci, on birinci, on ikinci, on üçüncü kurultayda tekrardan gündeme gelmiştir. Sorunun ana kaynağı ise gelişen teknolojide mevzuatların yetersiz kalması ve ülke genelinde kadastronun eksik ve güncelikten uzak olmasıdır. Bu sorunun da tamamen çözümü 25 yıllık sürede mümkün olmamıştır.

İkinci kurultayda öne çıkan 2B ve orman kadastrosundaki sorunlar genellikle ikili ilişkilerden kaynaklandığı için çözüme kavuşmuştur. Kurultaylardaki bu sorun uzunca bir aradan sonra onuncu kurultayda gündeme gelmiştir. 2B sorunu olarak öne çıkan bu sorun on birinci ve on ikinci kurultaylarda tekrar meydana gelmiştir. Orman vasfının kaybedilmesiyle oluşan bu alanların çıkar amaçlı kullanılmasıyla ortaya çıkan sorun için yeni bir düzenleme yapılmıştır. Yapılan bu düzenlemenin sorunu çözüp çözemeyeceği ise önümüzdeki günlerde belli olacaktır.

İkinci kurultayda öne çıkan kırsal ve kentsel alan düzenlemelerinde meydana gelen sorunlar yapılan haritalama ve kadastro çalışmalarıyla birlikte bazı sorunlar çözüme kavuşmuştur. 3194 sayılı İmar Yasası’nın yetersiz olması ile birlikte kentlerde ve kırsal alanlardaki sorunlar devam etmiştir. Kentlerde meydana gelen plansız yerleşme ve gecekondu yapıları, altyapı tesislerinin yetersiz olması, şehirlerde meydana gelen rantlaşma, imar planlarındaki eksiklikler, imar affının yapılması kentlerde meydana gelen sorunların ana nedenleridir. Kırsal alanlarda meydana gelen tarımsal verimliliği artıracak olan toplulaştırma çalışmalarının yetersiz olması, sulama çalışmalarının yetersiz olması, tarım topraklarının imara açılması, projelerde meydana gelen bloklandırma ve derece haritalarındaki sorunlar da kırsal alanlarda meydana gelen sorunlardır. Bütün kurultaylarda öne çıkan bu sorunlara tamamen çözüm bulunamamıştır.

56

İkinci kurultayda öne çıkan özel sektörün sorunları beşinci kurultayda da öne çıkan bir sorundur. Gizliliğin ortadan kalkmasıyla ve ihalelere standartlık getirilip daha çok özel sektöre iş imkânı verilmesiyle özel sektörün sorunları çözülmştür.

Üçüncü kurultayda öne çıkan gizlilik sorunu dördüncü kurultayda da öne çıkmıştır. Gelişen teknoloji ile birlikte bilgilerin gizliliği ortadan kalkmıştır. Savunma hariç bilgiler sivil kullanıcılara da açılmıştır. Böylece bu sorun dördüncü kurultay ile birlikte çözüme kavuşmuştur.

Üçüncü kurultayda öne çıkan yeniden yapılanma sorunu altıncı, yedinci, sekizinci ve on birinci kurultaylarda da gündeme gelmiştir. Önceleri harita ve kadastro hizmetlerinden sorumlu bir devlet kuruluşu olmamasından kaynaklanan bu sorun şartların değişimiyle birlikte yerini bir sivil kuruluşun eksikliğine bıraktı. Daha sonra ise yapılanma sorununun en büyük kısmını oluşturan kadastrodaki yapılanma sorunları en önemli sorun oldu. Son olarak on birinci kurultayda öne çıkan bu sorun tapu ve kadastro hizmetlerinin yeniden yapılanması ile çözüme kavuşmuştur.

Beşinci kurultayda öne çıkan teknolojinin gelişmesiyle birlikte üretilen yeni yöntemlerdeki sorunlar altınca, dokuzuncu ve on ikinci kurultaylarda da öne çıkmıştır. Teknolojinin gelişmesiyle yeni olan bu yöntemlerdeki sorunlar önceleri standart eksikliğinden kaynaklanırken daha sonra ki kurultaylarda ise yöntemlere gereken önemin verilmemesi ve teknolojinin yeterince takip edilmemesinden kaynaklanmaktadır. Kurultaylarda dile getirilen bu sorunlar ve çözümleriyle birlikte harita mühendisleri de bu sektörde yerini almaya başlamıştır. Henüz yeni olan bu yöntemlerdeki sorunlar gerekli eğilimin gösterilmesiyle birlikte çözüme kavuşacaktır.

Sekizinci kurultayda öne çıkan etik sorunu insanların kişilikleriyle ilgili olduğu için çözüm yolları belirtilmiş ancak tamamen çözümü mümkün olmamıştır. Yapılması gerekenler bellidir ama yapıp yapmamak kişiye kaldığı için bu sorun hiçbir zaman tam anlamıyla çözülemeyecektir.

Dokuzuncu kurultayda öne çıkan taşınmaz yöntemindeki sorunlar taşınmaz değerlemenin ve harita mühendislerinin de bu değerlemeyi yapmaları ile birlikte meydana gelmiştir. Sorunun ana nedeni olarak ülke genelinde bir bütünlük olmaması ve standartların belirlenememesidir. On üçüncü kurultayda da öne çıkan bu sorun kadastro ile birleştirilmiş yapılacak değerlemenin sağlıklı olabilmesi için kadastro yenileme çalışmalarının acilen yapılması vurgulanmıştır. Kadastro çalışmalarının tamamlanıp sürekli güncellenmesiyle birlikte bazı sorunlarda çözüme kavuşabilir.

Son iki kurultayda öne çıkan jeodezik amaçlı çalışmalarda meydana gelen sorunlar doğal afetlerde hasar tespiti ve erken kestirim çalışmalarında uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemlerinin etkin olarak kullanılmamasından kaynaklanmaktadır. Bu sorunun çözümü ise ortak bir çalışma ile gravite ölçmeleri ve nivelman ağının yenilenmesiyle mümkün olabilecektir. Şu an için sorunun çözümü mümkün değildir.

57

3.3-Harita Mühendisleri İle Yapılan Görüşmelerin Sonuçları

1-Kamu Sektöründeki Görüşmelerin Sonuçları

Kamu sektöründe çalışan harita mühendisleri ile yaptığım birebir görüşmelerde mevcut sorunların belirlenmesi ve kendilerine göre çözüm önerileri samimi bir şekilde değerlendirilmiştir. Görüşmenin devamında da harita mühendislerinin sosyal boyuttaki sorunlarına değinilmiş ve Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası ile ilgili fikir alış verişinde bulunduk.

Görüşme yaptığım kamu kuruluşları şu şekildedir:

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tapu ve Kadastro Müdürlüğü Karayolları Genel Müdürlüğü Devlet Su İşleri Müdürlüğü Meram Belediyesi Selçuklu Belediyesi

Görüşmeler sonucunda kamu kurumlarında ortaya çıkan sorunlar Tablo 1’de ve sorunların dairesel grafikte dağılımı Şekil 1’de verilmiştir.

58

Tablo 1.Kamu Sektöründe Çalışan Harita Mühendislerinin Yaptıkları Çalışmalarda Karşılaştıkları Sorunlar ve Karşılaşma Sayıları

KAMU SEKTÖRÜNDE KARŞILAŞILAN SORUNLAR SORUN ADETİ

1- MEVZUATTAN KAYNAKLANA SORUNLAR 2

2- KOORDİNAT SİSTEMİNDEN KAYNAKLANAN SORUNLAR 5

3- ÜST KURUMLARDAN KAYNAKLANAN SORUNLAR 1

4- EVRAKLARDAKİ STANDARTLARDAN KAYNAKLANAN SORUNLAR 1

5- TEKNİK ELEMAN EKSİKLİĞİNDEN KAYNAKLANAN SORUNLAR 3

6- EĞİTİM YETERSİZLİĞİNDEN KAYNAKLANAN SORUNLAR 3

7- BÜROKRATİK VE SİYASİ ENGELLERİN YARATTIĞI SORUNLAR 2

8- ODADAN KAYNAKLANAN SORUNLAR 4

9- DOĞAL AFETLER VE İKLİM ŞARTLARINDAN KAYNAKLANAN SORUNLAR 1

10- YARGI SİSTEMİNDEN KAYNAKLANAN SORUNLAR 2

11- KADASTRODAN KAYNAKLANAN SORUNLAR 2

12- SİT ALANLARINDAN KAYNAKLANAN SORUNLAR 3

13- DONANIM EKSİKLİĞİNDEN KAYNAKLANAN SORUNLAR 1

14- TAKBİSİN KULLANIMINDAN KAYNAKLANAN SORUNLAR 2

15- ALTLIKLARDAN KAYNAKLANAN SORUNLAR 4

16- KURUMLAR ARASI BİLGİ PAYLAŞIMINDAKİ SORUNLAR 2

17- ÖZEL SEKTÖRDEN KAYNAKLANAN SORUNLAR 3

59

Şekil 1.Kamu Sektöründe Çalışan Harita Mühendislerinin Yaptıkları Çalışmalarda Karşılaştıkları Sorunların Grafiksel Dağılımı

1-Ortak Koordinat Sisteminin Eksikliğinden Kaynaklanan Sorunlar

Kamu sektöründe çalışan harita mühendislerinin en çok karşılaştıkları sorun ülke genelinde ortak bir koordinat sistemine sahip olmamamızdır. Bu sorun yapılan ölçümler arasında sürekli dönüşüm yapmaya ve bunun sonucunda da ortaya hataların çıkmasına neden olmaktadır. Bu sorunun çözümü içinse en geçerli yol ülke genelinde kullanılacak ortak bir koordinat sisteminin belirlenmesi ve bundan sonra ölçümlerin bu koordinat sistemi üzerinde yapılmasını sağlamaktır. Kullanılacak koordinat sistemi de kurumlara göre farklılık göstermemeli her kurum ülke genelinde ortak kullanımı olan koordinat sistemini kullanmalıdır.

60

2-Altlıkların Oluşturulmasından ve Kadastrodan Kaynaklanan Sorunlar

Kamu sektöründe çalışanların karşılaştığı önemli bir sorunda ülke genelinde kadastronun tamamlanmamış olması ve projelerde kullanılacak altlıkların eksik olmasıdır. Ülke genelinde güncel ve altlık niteliği taşıyan kadastro çalışmasına sahip olmadığımız için kırsal ve kentsel alan düzenlemesi ve bilgi sistemi oluşturulmasında eksiklikler oluşmaktadır. Bu sorunun çözümü içinse ülke genelinde sürekli yenilenen bir kadastronun oluşması ve buna bağlı olarak altlıklarında sürekli güncellenmesidir.

3-Teknik Eleman Eksikliği ve Eğitim Düzeyinin Yetersizliği

Kamu sektöründe çalışan teknik elemanların devlet atamasıyla gelmiş olması kurum içinde ve kurumlar arasında birtakım sorunlara neden olmaktadır. Gerek yapılan çalışmaların doğruluğu ve hızı gerekse kurumlar arası yazışmaların doğru anlaşılıp sorunun bir an önce çözülmesi için teknik elemanların yeterli sayıda ve tecrübede olma zorunluluğu vardır. Atamaların geç yapılmasıyla edinilen tecrübelerin yeni gelen elemanlara aktarımı sorun olmaktadır. Yeni mezun olan elemanların yeteri kadar donanım sahibi olmaması da eğitim kurumlarında verilen eğitimin yeterli olmadığını göstermektedir. Bu sorunun çözümü ise öncelikle eğitim seviyesinin yükseltilmeli ve donanım sahibi insanların atamalarının daha fazla yapılmalıdır.

4-Harita ve Kadastro Mühendisleri Odasından Kaynaklanan Sorunlar

Kamu sektöründe çalışanlarla yaptığım görüşmede teknik konular kadar sosyal konulardan kaynaklanan sorunlara da değinme fırsatı edindim. Kamu sektöründe çalışanların rahatsız olduğu bir diğer konu ise Harita ve Kadastro Mühendisleri Odasının görevini yeterince yerine getirmemesidir. Harita Mühendisliğinin diğer meslek disiplinleri ile benzer işleri yaptığını ama diğer disiplinlerin daha ön planda olduğunu mesleğin tanıtımı ve öne çıkarılmasında odanın pasif olduğunu düşünmektedirler. Odanın bütünleyici, birleştirici olması gerekirken ayrıştırıcı tavır içinde bulunduğunu, bu durumunda harita mühendislerinin yaptıkları çalışmalarda karşılaştıkları sorunlara çözüm bulmasını engellemektedir. Odanın birleştirici olmasıyla sorunların çözüm bulacağına ve sosyal hayatta diğer meslek disiplinleri gibi önemli bir konuma sahip olacağı düşünülmektedir.

Kamu sektöründe çalışanların karşılaştıkları diğer sorunlar ise önem derecesine göre şu şekilde sıralanabilir:

Sit Alanlarından Kaynaklanan Sorunlar Özel Sektörden Kaynaklanan Sorunlar Mevzuattan Kaynaklanan Sorunlar

61

Bürokratik ve Siyasi Engellerin Yarattığı Sorunlar Yargı Sisteminden Kaynaklanan Sorunlar Kadastrodan Kaynaklanan Sorunlar Takbisin Kullanımından Kaynaklanan Sorunlar Kurumlar Arası Bilgi Paylaşımındaki Sorunlar Üst Kurumlardan Kaynaklanan Sorunlar Evraklardaki Standartsızlıktan Kaynaklanan Sorunlar Doğal Afetler ve İklim Şartlarından Kaynaklanan Sorunlar Donanım Eksikliğinden Kaynaklanan Sorunlar

2-Özel Sektördeki Görüşmelerin Sonuçları

Özel sektörde çalışan harita mühendisleri ile yaptığım birebir görüşmelerde mevcut sorunların belirlenmesi ve kendilerine göre çözüm önerileri samimi bir şekilde değerlendirilmiştir. Harita Mühendislerinin kamu kurumlarından ve Harita ve Kadastro Mühendisleri Odasından beklentilerini dile getirdiler.

Görüşme yaptığım özel sektör büroları şu şekildedir:

Hatipoğlu Mühendislik Eren Mühendislik Meram Lihkap Bürosu Tuğra Harita Ltd. Şti. Empaş Harita Akel Gayrimenkul Değerleme

Görüşmeler sonucunda özel sektörde ortaya çıkan sorunlar Tablo 2’de ve sorunların dairesel grafikte dağılımı Şekil 2’de verilmektedir.

62

Tablo 2. Özel Sektörde Çalışan Harita Mühendislerinin Yaptıkları Çalışmalarda Karşılaştıkları Sorunlar ve Karşılaşma Sayıları

ÖZEL SEKTÖRDE KARŞILAŞILAN SORUNLAR SORUN ADETİ










10- KAMU KURUMLARINDAN KAYNAKLANAN SORUNLAR 3

63

Şekil 2.Özel Sektörde Çalışan Harita Mühendislerinin Yaptıkları Çalışmalarda Karşılaştıkları Sorunların Grafiksel Dağılımı

1-Ortak Koordinat Sisteminin Eksikliğinden Kaynaklanan Sorunlar

Özel sektörde çalışan harita mühendislerinin en çok karşılaştıkları sorun ülke genelinde ortak bir koordinat sisteminin olmamasıdır. Özel sektörde çalışanların yaptıkları dönüşümlerin birbirini tutmaması üzerine arazide tekrardan ölçümler yapılmakta bu durum da hem maddi hem de zaman kaybına neden olmaktadır. Kurumların farklı koordinat sistemini kullanmaları da özel sektörün koordinatlar arasında kuruma göre dönüşüm yapmalarını ve sonucunda hataların oluşmasına neden olmaktadır. Ülke genelinde ortak bir koordinat sisteminin belirlenmesi ile bu sorun çözüm bulabilir.

13%

13%

13%

10%8%

11%

8%

8%

8%

8%

ÖZEL SEKTÖRDE KARŞILAŞILAN SORUNLAR

1- MEVZUATTAN KAYNAKLANA SORUNLAR

2- KOORDİNAT SİSTEMİNDEN KAYNAKLANAN SORUNLAR3- EVRAKLARDAKİ STANDARTLARDAN KAYNAKLANAN SORUNLAR4- TEKNİK ELEMAN EKSİKLİĞİNDEN KAYNAKLANAN SORUNLAR5- EĞİTİM YETERSİZLİĞİNDEN KAYNAKLANAN SORUNLAR6- ODADAN KAYNAKLANAN SORUNLAR

7- YARGI SİSTEMİNDEN KAYNAKLANAN SORUNLAR8- KADASTRODAN KAYNAKLANAN SORUNLAR9- ALTLIKLARDAN KAYNAKLANAN SORUNLAR10- KAMU KURUMLARINDAN KAYNAKLANAN SORUNLAR

64

2-Mevzuattan Kaynaklanan Sorunlar

Özel sektörde karşılaşılan önemli bir diğer sorun mevzuatların güncel olmaması ve dönemin şartlarında geçerliliğini kaybetmiş olmasıdır. Gelişen teknoloji ile ortaya çıkan mevzuat ve standartlık boşluğu akademisyenler ve meslek elemanlarının ortak görüşü ile doldurulabilir. Bu sayede meydana gelen sorunlar çözüm bulabilir.

3-Evraklardaki Standartlardan Kaynaklanan Sorunlar

Özel sektörde çalışanların karşılaştığı önemli sorunlardan biri de hazırlanan evraklardaki standart eksikliğidir. Her kurumun kendine göre standart oluşturması ve özel sektörde çalışanların iş yaptıkları kuruma göre değişik evraklar hazırlamasına neden olmaktadır. Bu sorunun çözümü içinse kurumlarda çalışan harita mühendislerinin mevzuata ve yönetmeliklere uygun davranması gerekmektedir. Bu sayede yapılan çalışmalarda ve hazırlanan evraklarda bir bütünlük ve standartlık olabilir.


Özel sektörde çalışan harita mühendisleri ile yaptığım görüşmelerden elde ettiğim önemli bir sorun da mesleki sorunların çözüm merkezi olan Harita ve Kadastro Mühendisleri Odasının yaratmış olduğu sorundur. Özel sektöre göre oda sadece aidat toplayan ve siyasi görüşlerin esareti altında kalmaktan başka bir iş yapmıyor. Özel sektörde çalışanların haklarını yeterince savunmuyor ve sorunlara çözüm aramakta aciz kalıyor. Odanın mevcut siyasi düşünceler içinde hareket etmeyi bırakıp mesleki sorunlara yönelmesi mesleğimizin daha ön planda ve daha sorunsuz olmasının tek çözüm yoludur.

Özel sektörde çalışanların karşılaştıkları diğer sorunlar ise önem derecesine göre şu şekilde sıralanabilir:

Teknik Eleman ve Eğitimden Kaynaklanan Sorunlar Yargı Sisteminden Kaynaklanan Sorunlar Kadastrodan ve Altlıklardan Kaynaklanan Sorunlar Kamu Kurumlarından Kaynaklanan Sorunlar

3-Kamu ve Özel Sektördeki Görüşmelerin Ortak Sonuçları

Kamu ve Özel sektörde yaptığım görüşmeleri bir havuzda toplayıp mesleğin var olan sorunlarını mesleğin muhatapları ile en iyi şekilde analiz etme fırsatını edindim. Bu

65

görüşmelerden çıkarılacak sonuçlar mevcut sorunların ve bu sorunların çözüm yollarının belirlenmesi adına katkı sağlamaktadır.

Yapılan bütün görüşmeleri ortak bir sonuç içerisinde değerlendirilmesi Tablo 3’de ve sorunların dairesel grafikte dağılımı Şekil 3’de verilmiştir.

Tablo 3.Kamu ve Özel Sektöründe Çalışan Harita Mühendislerinin Yaptıkları Çalışmalarda Karşılaştıkları Ortak Sorunlar ve Karşılaşma Sayıları

KAMU VE ÖZEL SEKTÖRÜN ORTAK SORUNLAR SORUN ADETİ










10- BİRBİRLERİNDEN KAYNAKLANAN SORUNLAR 6

66

Şekil 3.Kamu ve Özel Sektöründe Çalışan Harita Mühendislerinin Yaptıkları Çalışmalarda Karşılaştıkları Ortak Sorunlar Grafiksel Dağılımı

1- Ortak Koordinat Sisteminin Eksikliğinden Kaynaklanan Sorunlar

Kamu ve özel sektörü birlikte değerlendirdiğimiz zaman sektörün en büyük sorunu olarak ülke genelinde ortak bir koordinat sisteminin olmamasıdır. Gerek kamu gerekse özel sektörde karşılaşılan bu sorun ile kimi zaman bölgeden bölgeye kimi zaman da sokaktan sokağa değişen koordinat sistemleri arasında dönüşüm yapılmak zorundadır. Bu dönüşümde hem iş yüküne hem de hatalara neden olmaktadır. Yapılan dönüşümlerin bir bütün oluşturmaması durumunda ise arazide tekrarlanan ölçümler hem maddi hem de zaman kayıplarına ortam hazırlamaktadır. Bu sorunun çözümü içinse ülke genelinde ortak bir koordinat sisteminin oluşturulması, hem kamu kurumlarının hem de özel sektörün oluşturulacak koordinat sistemine göre çalışmalarını yapmaları gerekmektedir.

67

2- Altlıkların Oluşturulmasından ve Kadastrodan Kaynaklanan Sorunlar

Her iki sektörde de bulunan önemli sorunlardan biri de kadastro ve buna bağlı olarak altlıklardan kaynaklanan sorunlardır. Bu sorunun çözümü içinse öncelikle ülke genelinde kadastro çalışmalarının bitirilmesi ve bitirilen kadastronun sürekli yenilenmesi gerekmektedir. Ancak bu sayede kullanıma uygun altlıklar üretilebilir. Yapılacak çalışmaların sadece paftaların güncellenmesi şeklinde değil de aynı zaman da bilgi sistemlerinin de oluşturulması ile ülke genelinde ortak bir bilgi bankası kurulabilecek ve kurulan bu bilgi bankası yapılacak çalışmalarda altlık olarak kullanılabilecektir. Bu sayede yapılacak çalışmalar daha güvenilir olacak ve daha doğru sonuçlar elde edilebilecektir.

3- Teknik Eleman Eksikliği ve Eğitim Düzeyinin Yetersizliği

İki sektör için geçerli olan sorunlardan biri de teknik eleman eksikliği ve elemanlardaki eğitim seviyesinin yetersizliğidir. Bu sorun yapılan işlerin yavaş olmasına, yazışmalardaki sorunlara ve mesleki tecrübelerin aktarımdaki sıkıntılara neden olmaktadır. Bu sorunun çözümü ise eğitim kurumlarında daha donanımlı ve pratik bilgiye sahip elemanların yetiştirilmesiyle mümkündür.

4- Yargı Sisteminden Kaynaklanan Sorunlar

Kamu ve özel sektörün karşılaştığı sorunlardan biri de yargı kurumlarının oluşturduğu sorunlardır. Yapılan çalışmalara itiraz edilmesi ve devamında yargıya taşınması ile meydana gelen sorunlar hem çalışmaları yavaşlatmakta hem de konu hakkında bilgisi bulunmayan hâkimlerin bilirkişi raporları doğrultusunda hareket ederek yanlış kararlar vermesine neden olmaktadır. Bu sorunların çözümü içinse bu konular üzerinde uzmanlaşmış yeni bir yargı kurumunun kurulması ve oluşan sorunlara hem daha hızlı hem de daha doğru çözüm bulması sağlanabilir. Bu mümkün değilse de bu davalara bakan hâkimlere konu hakkında seminer ve kurslar verilmelidir.

5- Mevzuattan Kaynaklanan Sorunlar

Her iki sektörde mevzuatlardan kaynaklanan sorunlarla karşılaşmaktadır. Mevzuatların güncel olmaması ve gelişen teknolojiyle oluşan yeni yöntemlere ait hem mevzuatın hem de standartların oluşmaması sorunları doğurmaktadır. Sorunların çözümü ise ortak bir çalışma ve sürekli güncelleme ile mümkündür.

6- Evraklardaki Standartlardan Kaynaklanan Sorunlar

Her iki sektörün de ortak sorunlarından biri de evraklardaki standartlık sorunudur. Kamu sektörü, özel sektörün hazırlamış olduğu evrakların standartlardan uzak olduğunu düşünürken; özel sektör ise kamu sektöründe kurumların farklı belgeler istemesi ve istenen

68

belgelerin kişiye göre farklılık gösterdiğini düşünmektedir. Her iki sektördeki sorunun çözümü için hem kurumlara hem de özel sektör çalışanlarına büyük görev düşmektedir. Her iki sektördeki çalışanların mevzuatlara uyması ve keyfi çalışma yapmaması ile sorunun çözümü mümkün olabilmektedir.


Her iki sektörün de çalışanlarının teknik sorunlar dışındaki en önemli sorunu Harita ve Kadastro Mühendisleri Odasının yaptığı ve bir o kadar da yapmadığı çalışmalardır. Kamu sektöründeki çalışanlar kurumlarda ve yaptıkları çalışmalarda yeterince ön planda olmamalarından ve sosyal aktivitelerin yetersiz olduğunu düşünürken, özel sektörde çalışanlar ise odanın sorunlara yeterince çözüm bulmadığını, sadece üyelerden aidat alan siyasi görüşleri ön planda tutan bir ticarethane olduğunu düşünmektedirler. Odalarda görevli kişilerin meslek sorunlarını daha çok dinleyip ve bunlara çözüm bulması ile hem meslek çalışanlarının hem de mesleğimizin daha ön planda olması sağlanabilir.

69

4-ÖNERİLER

Bu bölümde, araştırma bulgularının ve yapılan görüşmelerin özeti verilmiştir. Devamında ise elde edilen sonuçlardan yola çıkarak sorunların çözüm için önerilerde bulunulmuştur.

Yapılan çalışmada bilimsel çalışmalar değerlendirilmiş devamında da meslek elemanlarıyla yapılan görüşmeler yer almıştır.

Bu çalışmada harita mühendislerinin karşılaştıkları problemleri yirmi beş yıllık dönemde değerlendirilmiştir.

Düzenlenen kurultaylarda öne çıkan sorunlar ve bu sorunların çözümlerini değerlendirmek gerekirse en önemli sorun olarak ülke genelinde tamamlanmış bir kadastronun olmaması oluşturmaktadır. Kısa vadeli çözümler günü kurtarmakta ve altlık niteliği taşımamaktadır. Standartlık ve bütünlükten uzak olan bu çalışmalar ülke genelinde bilgi sistemi oluşturulmasını da engellemektedir. Kadastronun yarattığı sorunla birlikte orman kadastrosu ve orman arazilerinin değerlendirilmesinde de sorunlar ortaya çıkmaktadır. Sorunların çözümü ise yasal dayanağı olan mevzuat ve kanunları güncel olan ülke genelinde tamamlanmış çağdaş bir kadastronun oluşturulmasıdır. Bu sayede hem bilgi sistemlerinin hem de altyapı ihtiyaçlarının karşılanması mümkün olur.

Bilgi sistemindeki sorunlara da yirmi beş yıllık periyotta oldukça sık rastlanmıştır. Genel olarak standart eksikliğinden kaynaklanan sorunlar yıllar geçmesine rağmen çözüm bulunamamış, toplanan verilerin güncellenmemesinden dolayı sorunlar meydana gelmiştir. Son zamanlarda kurum ve belediyelerinde bilgi sistemi oluşturmaya başlamasıyla birlikte güncellik sorunu çözüme kavuşmuştur. Ancak kurumların kendi bilgi sistemine sahip olması ve bilgi paylaşımına sıcak bakmaması kurumlar arasında sorunlara neden olmaktadır. Düzenlenecek bir mevzuatla birlikte ülke genelinde kurulabilecek bilgi sistemleriyle birlikte ihtiyaçların karşılanması mümkün olabilir.

Kentsel ve kırsal alanların düzenlenmesinde ortaya çıkan sorunların ana nedenleri ise mevzuat ve kadastro eksikliğidir. Yapılacak düzenlemelerin uzun sürmesi kullanılabilecek bir altlığın olmamasından kaynaklanmaktadır. Mevzuatların yetersiz olması ve imar aflarının çıkması çarpık kentleşmeyi önlemek yerine teşvik etmektedir.

Son dönemde ortaya çıkan taşınmaz değerleme çalışmalarında karşılaşılan sorunların ana nedeni ise ülke genelinde belli bir standarttın olmaması ve vergi haritalarının gerçeği yansıtmamasıdır. Kişiye ve yönteme göre değişen değerleme çalışmaların kullanılmak üzere mevzuatlar oluşturulmalı ve yapılacak bilimsel çalışmalar ile birlikte en uygun değerleme yöntemleri belirlenmelidir.

Meslek çalışanlarının en çok karşılaştıkları sorun ise ülke genelinde kullanılan ortak bir koordinat sisteminin olmamasıdır. Bölgeden bölgeye değişen koordinat sistemleri ve kurumların farklı koordinat sistemleri kullanması sorunlara neden olmaktadır. Sürekli

70

koordinatlar arası yapılan dönüşümler hatalara ve zaman kaybına neden olmaktadır. Düzenlenecek mevzuatlar ile kurumların ortak bir koordinat sistemi kullanması sağlanabilir.

Yapılan çalışmanın sonuç bölümünden de anlaşıldığı gibi hem bilimsel çalışmalarda hem de meslek elemanlarıyla yapılan görüşmelerde aynı sorunlar ortaya çıkmaktadır.

Bu sorunlara ortak bir çözümü iki adımda özetlemek gerekirse;

1-Öncelikle yapılacak çalışmalara güncel bir hukuksal altlık hazırlanmalıdır. Düzenlenecek mevzuatlar ve kanunlar ile yapılacak çalışmada olması gereken standartlar belirlenmeli ve hem kurumların hem de özel sektörün bu standartlardan taviz vermemesi sağlanmalıdır. Oluşturulan hukuksal altlığın değişen şartlara ve teknolojik gelişmelere ayak uydurabilmesi için sürekli güncellenmesi gerekmektedir.

2-Yapılacak çalışmalara altlık oluşturması gereken kadastronun ülke genelinde tamamlanıp sürekli güncellenmesi gerekmektedir. Kadastro ile birlikte çalışma yapılan alana ait sözel bilgilerde elde edilmeli ve nitelikli altlıklar oluşturulmalıdır. Sürekli güncelleme ile birlikte doğru ve gerçekçi çalışmalar yapılabilir.

Yapılan çalışmada da görüldüğü gibi 25 yıllık periyotta karşılaşılan problemlere çözüm bulunduğu gibi bazı problemlere ise bir türlü çözüm bulunamamıştır. Kurultayların daha etkin olmasıyla birlikte hem akademisyenlerden hem de meslek elemanlarından görüşler alınarak sorunların çözümü daha gerçekçi bir hal alabilir. Meslek elemanlarının ve sivil toplum örgütlerinin daha etkin olmasıyla birlikte hem mesleğimiz daha değer kazanacak hem de sorunlardan arınacaktır. Karşılaşılan sorunlar birbiri ile ilgili olduğu için öncelikle sorunun temeline ulaşılmalıdır. Ancak bu sayede büyük sorunlara kolay çözümler bulmak mümkün olur.

71

KAYNAKLAR

HKMO, Birinci Harita Kurultayı, Ankara, 1987

HKMO, İkinci Harita Kurultayı, Ankara, 1989

HKMO, Üçüncü Harita Kurultayı, Ankara, 1991

HKMO, Dördüncü Harita Kurultayı, Ankara, 1993

HKMO, Beşinci Harita Kurultayı, Ankara, 1995

HKMO, Altıncı Harita Kurultayı, Ankara, 1997

HKMO, Yedinci Harita Kurultayı, Ankara, 1999

HKMO, Sekizinci Harita Kurultayı, Ankara, 2001

HKMO, Dokuzuncu Harita Kurultayı, Ankara, 2003

HKMO, Onuncu Harita Kurultayı, Ankara, 2005

HKMO, On Birinci Harita Kurultayı, Ankara, 2007

HKMO, On İkinci Harita Kurultayı, Ankara, 2009

HKMO, On Üçüncü Harita Kurultayı, Ankara, 2011

HKMO, Mesleki Sorunların Tartışılması ve Geleceğe Yönelik Politikaların Belirlenmesi Kurultayı, Ankara, 2002

T.C. KALKINMA BAKANLIĞI, Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı (1990-1994)

T.C. KALKINMA BAKANLIĞI, Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1996-2000)

T.C. KALKINMA BAKANLIĞI, Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (2001-2005)

T.C. KALKINMA BAKANLIĞI, Dokuzuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı (2007-2013)

INTERNET KAYNAKLARI

[1]www.hkmo.org.tr

[2]www.dpt.gov.tr

72

ÖZGEÇMİŞ

4 Ocak 1990 yılında Ankara’nın Çankaya ilçesinde dünyaya geldim. İlköğretimin dördüncü sınıfına kadar Ankara’nın Ay Yıldız İlk Okulunda okudum. Beşinci sınıfı Antalya’nın Okurcalar Berat Hayriye Cömertoğlu İlköğretim Okulunda tamamladım. Orta Okulu Antalya’nın Hidayet Görgün İlköğretim Okulunda tamamladım. Lise eğitimimi Antalya’nın Hasan Çolak Anadolu Lisesinde tamamladım. 2008 senesinde Selçuk Üniversitesi Harita Mühendisliği Bölümünde başladığım üniversite eğitimine devam etmekteyim.

HARİTA MÜHENDİSLERİNİN KARŞILAŞTIKLARI SORUNLAR

Documents

Transcript of HARİTA MÜHENDİSLERİNİN KARŞILAŞTIKLARI SORUNLAR