Handbók fyrir nemendur og leiðbeinenduraldarafmaeli.hi.is/files/u14/handbok lokaverkefni.pdf4 1.3...
Transcript of Handbók fyrir nemendur og leiðbeinenduraldarafmaeli.hi.is/files/u14/handbok lokaverkefni.pdf4 1.3...
Lokaverkefni BA/B.Ed./BS Handbók fyrir nemendur og leiðbeinendur
© Menntavísindasvið 2011
2
Efnisyfirlit 1. Lokaverkefni í grunnnámi ............................................................................................... 3
1.1 Hvers konar verkefni? .................................................................................................. 3
1.2 Markmið ....................................................................................................................... 3
1.3 Umfang ........................................................................................................................ 4
2. Hlutverk og samstarf nemanda, leiðsögukennara og umsjónarmanns ........................... 5
2.1 Nemandi ...................................................................................................................... 5
2.2 Leiðsögukennari .......................................................................................................... 5
2.3 Umsjónarmaður ........................................................................................................... 6
3. Vinnulag ........................................................................................................................ 7
3.1 Bygging ritgerðar ......................................................................................................... 7
3.1.1 Skýrsla .................................................................................................................. 8
3.1.2 Greinargerð með lokaverkefni ............................................................................... 8
3.2 Heimildir ...................................................................................................................... 8
3.3 Handbækur .................................................................................................................. 9
3.4 Ritver ........................................................................................................................... 9
3.5 Bókasafn ..................................................................................................................... 9
3.6 Ráðvendni í námi ......................................................................................................... 9
3.7 Reglur um höfundarrétt ................................................................................................ 9
3.8 Vernd þátttakenda í rannsóknum ................................................................................. 9
4. Lokaskil BA-, B.Ed.- og BS-verkefna.............................................................................10
4.1 Ritgerð og greinargerð ................................................................................................10
4.2 Frágangur prentaðra eintaka ......................................................................................10
5. Námsmat ......................................................................................................................12
5.1 Skil á námsmati ..........................................................................................................12
5.2 Matskvarði fyrir talnaeinkunnir ....................................................................................12
Yfirburðaritgerðin (9‒10) ...............................................................................................12
Góða ritgerðin (7‒8) ......................................................................................................12
Ritgerðin sem sleppur (5‒6) ..........................................................................................13
Ritgerðin sem má laga (3‒4) .........................................................................................14
Ritgerðin sem á langt í land (1‒2) .................................................................................14
Misheppnaða ritgerðin (0‒1) .........................................................................................14
5.3 Umsögn um ritgerðir og skýrslur .................................................................................14
6. Viðurkenning .................................................................................................................15
3
1. Lokaverkefni í grunnnámi
Þessi handbók geymir hagnýtar upplýsingar fyrir nemendur í grunnnámi við Menntavísindasvið Háskóla Íslands sem vinna að lokaverkefnum. Jafnframt koma upplýsingar hér að góðum notum fyrir leiðsagnarkennara. Athugið að handbók sem þessi hlýtur ávallt að vera í endurskoðun. Því hvetjum við bæði kennara og nemendur til að senda inn athugasemdir ef einhverjar eru á [email protected] [setja handbók lokaverkefni í subject].
Nemendur sem vinna að lokaverkefni eiga að skrá sig í námskeiðið Lokaverkefni hjá nemendaskráningu HÍ. Einnig þarf að senda inn nánari upplýsingar um verkefni og leiðsögukennara gegnum námskeiðsvef lokaverkefnis í Uglu. Athugið að sérstaklega þarf að skrá sig í brautskráningu hjá kennsluskrifstofu Menntavísindasviðs. Gert er ráð fyrir að nemendur hafi lokið um 120 einingum áður en þeir hefja vinnu við lokaverkefni. Eins er skilyrði að nemendur hafi lokið námskeiði í aðferðafræði hyggist þeir vinna rannsókn.
Skiladagsetningar eru birtar á kennsluvef í Uglu.
1.1 Hvers konar verkefni?
a) Algengasta form lokaverkefnis er hefðbundin rannsóknarritgerð þar sem aflað er gagna úr fræðilegum heimildum. Kafað er í rannsóknir og kenningar á viðkomandi fagsviði og mat lagt á þær.
b) Einnig geta nemendur skrifað rannsóknarskýrslu sem byggist á (a) gagnasöfnun á vettvangi (frumrannsókn), svo sem spurningalistum og viðtölum eða (b) fyrirliggjandi gögnum, s.s. gögnum frá Námsmatsstofnun eða gögnum sem safnað hefur verið í fyrri rannsóknum.
c) Jafnframt geta nemendur unnið að annars konar verkefni, t.d. kennslu- og fræðsluefni, vef eða myndbandi. Í slíkum tilfellum er nauðsynlegt að fylgja efninu úr hlaði með ítarlegri greinargerð þar sem lýst er markmiðum og tildrögum, viðfangsefnið sett í fræðilegt samhengi og greint frá niðurstöðum (sjá nánar í kaflanum Greinargerð með lokaverkefni).
1.2 Markmið
Verkefni miðast við að nemandi dýpki skilning sinn á afmörkuðu efni og tengi það sínu
fræðasviði eða faggrein.Verkefnin skulu hafa gildi á sviði kennslu, þjálfunar, uppeldis eða
umönnunar. Í lokaverkefnum skulu nemendur sýna að þeir hafi:
sett sér raunhæf markmið og afmarkað viðfangsefnið rökstutt gildi verkefnisins valið vinnuaðferðir/rannsóknaraðferðir við hæfi og gert grein fyrir þeim aflað viðeigandi og gildra rannsóknargagna og heimilda unnið úr, greint, rökrætt og ígrundað efnið og sett í fræðilegt samhengi beitt aðferðum, hugtökum og kenningum tiltekins fræðasviðs/fræðasviða sýnt sjálfstæð og vönduð vinnubrögð sett verkefnið fram á skýran, faglegan og skapandi hátt
4
1.3 Umfang
Miðað er við að ritgerð/skýrsla (leið a og b) sem samin er af einum nema sé í kringum 15‒25
blaðsíður miðað við 5‒6 eininga verkefni, 25‒30 blaðsíður miðað við 8‒10 eininga og 35‒40
blaðsíður miðað við 14 eininga verkefni. Ritgerð sem tveir nemendur vinna er að sama skapi
viðameiri.
Velji nemandi að vinna að óhefðbundnu lokaverkefni (leið c) skal fylgja 12–14 síðna
greinargerð ef um 5‒10 eininga einstaklingsverkefni er að ræða en 16‒18 blaðsíður í 14
eininga verkefnum. Greinargerð er skilað ásamt meðfylgjandi efni samkvæmt leiðbeiningum
um skil verkefna.
5
2. Hlutverk og samstarf nemanda, leiðsögukennara og
umsjónarmanns Lokaverkefnið er sjálfstætt verk nemandans undir leiðsögn kennara. Lokaverkefni er að
jafnaði einstaklingsverkefni en umsjónarmaður getur heimilað samvinnu tveggja nemenda í
samráði við leiðsögukennara.
Nemendur velja sér leiðsögukennara með góða þekkingu á því sviði sem verkefni þeirra
fjallar um. Skulu þeir vera úr hópi kennara skólans, að jafnaði innan þeirra deildar/brautar
sem nemandi stundar nám við. Eingöngu má leita til sérfræðinga utan skólans fáist ekki
leiðsögukennari innan skólans og verður í slíkum tilfellum ávallt að leita eftir samþykki
umsjónarmanna lokaverkefna. Sérfræðingar utan skólans skulu að jafnaði hafa
meistaragráðu á viðkomandi fræðasviði til að teljast hæfir leiðsögukennarar. Heimilt er að
skipta leiðsögn milli tveggja leiðsögukennara eftir því sem um semst.
Verkaskipting milli nemanda, leiðsögukennara og umsjónarmanns lokaverkefna er í helstu
atriðum sem hér segir:
2.1 Nemandi
ber ábyrgð á lokaverkefninu og vinnur verkefnið sjálfstætt og af eigin rammleik með
ráðgjöf frá leiðsögukennara
skal hefja undirbúning að lokaverkefni eigi síðar en á fyrri önn þriðja námsárs
velur sér leiðsögukennara meðal kennara skólans
vinnur rannsóknar- og verkáætlun í samráði við leiðsögukennara (sjá eyðublað á
kennsluvef í Uglu)
hefur frumkvæði að því að semja um fundi með leiðsögukennara
skal hafa samband við leiðsögukennara samkvæmt verkáætlun
fylgir leiðsögn leiðsögukennara og rökræðir umhugsunaratriði
ber ábyrgð á skráningu sinni í námskeiðið „lokaverkefni“ hjá nemendaskráningu
skólans
skráir upplýsingar um verkefnið á „Skráning lokaverkefna“ á vefsvæði í Uglu
kynnir sér skilmála og leiðbeiningar um verkefnið í kennsluskrá og í öðru
upplýsingaefni
sýnir fyllstu ráðvendni í skráningu og notkun heimilda
skilar verkefninu samkvæmt leiðbeiningum og innan tilskilinna tímamarka
2.2 Leiðsögukennari
metur efnisval og afmörkun nemanda á efni
leiðbeinir um rannsóknarspurningu/markmið
metur rannsóknar- og verkáætlun og leiðbeinir um hana
leiðbeinir um heimildir og heimildaleit
leiðbeinir um rannsóknaraðferðir, öflun rannsóknargagna, úrvinnslu, greiningu og
framsetningu gagna
leiðbeinir um efnistök og vinnubrögð
fylgist með framvindu verksins og metur það með hliðsjón af rannsóknar‒ og
verkáætlun
aðstoðar við vandamál sem upp geta komið í rannsóknarvinnunni
vísar á aðra sérfræðinga ef nauðsyn ber til
6
sækir lokaverkefnið til kennsluskrifstofu Menntavísindasviðs eða skrifstofu
Íþróttafræðaseturs á Laugarvatni, metur og gefur einkunn og umsögn
skilar lokaverkefninu innan tímamarka aftur til kennsluskrifstofu (eða eftir atvikum til
umsjónarkennara eða á skrifstofu Íþróttafræðaseturs á Laugarvatni) með umsögn og
einkunn
2.3 Umsjónarmaður
hefur yfirsýn yfir framkvæmd og skipulag lokaverkefna á sinni braut
hugar að stefnumörkun og mótun
sér um útgáfu leiðbeininga og upplýsinga
sér um fyrirlestra og kynningar
metur val nemenda á leiðsagnarkennara utan skólans og leiðbeinir um það eftir
þörfum
leiðbeinir um val á verkefni og leiðsögukennara ef nemandi velkist í vafa
leiðbeinir nemendum og kennurum ef upp koma vandamál við vinnu verkefnis
kallar til prófdómara, ef þörf krefur.
7
3. Vinnulag Að skrifa góða rannsóknarritgerð er tímafrekt og krefst einbeitingar og aga. Einnig er
grundvallaratriði að nemandi hafi áhuga á viðfangsefninu. Því eru nemendur hvattir til að
gefa sér góðan tíma við val á viðfangsefni. Hafa skal í huga að rannsóknarspurning og
efnistök geta breyst eftir því sem vinnu miðar áfram. Gagnlegt er að setja snemma niður drög
að efnisyfirliti (efnisgrind) og sjá fyrir sér hvernig ritgerðin og kaflar hennar komi til með að líta
út. Efnisgrindin og kaflaskipting mun síðan þróast og verða markvissari eftir því sem þekking
og skilningur á viðfangsefninu eykst. Góða ráðgjöf varðandi ritgerðarsmíð má finna í
Gagnfræðakverinu (sjá kafla um handbækur).
3.1 Bygging ritgerðar
Miklu skiptir að kaflar í ritgerð myndi góða heild þar sem hver kafli eykur skilning lesenda og
þekkingu á þeim spurningum sem lagt er upp með. Hér er gerð grein fyrir helstu verkþáttum:
Útdráttur (ágrip) er afar hnitmiðuð lýsing á því verki sem fjallað er um í ritgerð eða
greinargerð. Í útdrætti er skýrt frá framlagi verksins, helstu niðurstöðum og túlkun þeirra.
Útdráttur er einn mikilvægasti hluti ritgerðar því hann gefur lesandanum hugmyndir um
heildargæði verksins og hvort það vekur áhuga og athygli eða ekki. Ef um rannsókn er að
ræða er stuttlega gerð grein fyrir aðferðafræði og framkvæmd. Miðað er við að lengd á
útdrætti sé 100–200 orð.
Efnisyfirlit. Efnisyfirlit afmarkar verkið og skýrir mjög ljóslega uppbyggingu þess. Gagnlegt er
að nota efnisyfirlitið sem hjálpartæki við ritgerðarsmíðina, m.a. til að fá góða yfirsýn yfir
kaflana og röklegt samhengi þeirra.
Töflu- og/eða myndayfirlit. Ef ritgerð inniheldur margar töflur og myndir er æskilegt að gera
töflu- og/eða myndayfirlit. Það kemur næst á eftir efnisyfirliti.
Formáli. Á eftir útdrætti má gjarnan setja formála. Þar gefst meðal annars kostur á að koma
þakkarorðum á framfæri.
Inngangur kynnir efni ritgerðar og mikilvægi þess og gerir grein fyrir lykilhugmyndum á
sviðinu. Góð regla er að vanda vel til inngangs því efnistök í upphafi slá tóninn fyrir
lesandann og gefa honum vísbendingu um hve áhugaverð ritgerðin sé. Hér er
rannsóknarspurning sett fram og uppbyggingu ritgerðar lýst.
Meginmálið er ekki sérstakur kafli í ritgerðinni heldur byggist upp á nokkrum köflum með
heitum sem lýsa innihaldi þeirra. Hér er fyrst og fremst gerð grein fyrir fræðilegri umfjöllun um
viðfangsefnið og leitað svara við rannsóknarspurningum. Algeng villa í nemendaritgerðum er
að farið er yfir víðan völl í stað þess að halda sig við þær spurningar sem settar eru fram í
inngangi. Forðast ber að spyrja nýrra spurninga í meginmáli sem ekki er tekist á við að svara.
Ágæt regla er að upphafssetning hvers kafla segi lesanda í stuttu máli um hvað sé fjallað í
kaflanum. Að sama skapi ætti síðasta efnisgrein hvers kafla að draga niðurstöður hans vel
saman.
Niðurlag dregur saman þræði ritgerðar og setur niðurstöður fram á skýran hátt. Álitamál eru
dregin fram og rædd.
8
3.1.1 Skýrsla
Skrif á rannsóknarskýrslu lýtur í meginatriðum sömu reglum og rannsóknarritgerð. Ásamt því
sem fjallað er um fræðilegan bakgrunn rannsóknar er rannsóknaraðferðum lýst í sérstökum
kafla, niðurstöður rannsóknar eru settar fram og að lokum er umræða þar sem niðurstöður
rannsóknar eru ræddar og tengdar við fyrri rannsóknir.
Fræðilegur bakgrunnur. Fjallað er um fyrri rannsóknir og kenningar um efnið. Nemendur
þurfa ávallt að vega og meta hve ítarlega þeir gera grein fyrir öðrum rannsóknum, þ.e. hvaða
upplýsingar eru nauðsynlegar til að lesandinn átti sig á meginatriðum sem snerta
rannsóknarspurningar. Helsta villan hér er að fjalla á almennan hátt um fjölmargar rannsóknir
án þess að nokkur greining fari fram á aðalatriðum eða þeim efnisþáttum sem sýna til dæmis
hvers vegna þörf sé á frekari rannsóknum.
Rannsóknaraðferðir. Hér er val á rannsóknaraðferðum rökstutt, gagnaöflun lýst sem og
greiningu gagna. Gerð er grein fyrir vali á þátttakendum. Einnig er við hæfi að gera grein fyrir
hugsanlegum siðferðilegum álitamálum og hvernig tekist var á við þau.
Niðurstöður. Miklu skiptir að niðurstöður séu settar fram á skýran hátt og ekki skiptir minna
máli að niðurstöðurnar byggi á þeim gögnum sem aflað var.
Umræða. Kafað er frekar í niðurstöður rannsóknar og þær settar í samhengi við fyrri
rannsóknir/kenningar. Jafnframt er æskilegt að takmarkanir rannsóknar séu ræddar, til að
mynda að hve miklu leyti sé hægt að heimfæra niðurstöður á aðra hópa.
3.1.2 Greinargerð með lokaverkefni
Leyfilegt er að gera annað verkefni en hefðbundna ritgerð að aðalefni, t.d. námsefni af ýmsu
tagi svo sem vefsíðu, geisladisk, handbók, bók/bækling. Alltaf þarf þó að fylgja þessu efni úr
hlaði með ítarlegri greinargerð þar sem verkefnið er kynnt og sýnt fram á mikilvægi þess í
ljósi vísinda og fræða. Alla jafna fer best á því að greinargerðin sé á formi hefðbundinnar
ritgerðar. Í einhverjum tilfellum byggir verkefnið á könnun eða rannsókn og þá er fylgt formi
hefðbundinnar rannsóknarskýrslu. Í greinargerð þarf jafnframt að gera grein fyrir helstu
markmiðum verkefnis, hverjum það á að gagnast og á hvaða hátt. Hafi verkefnið verið prófað
eða reynt á einhvern hátt, er gerð grein fyrir því.
3.2 Heimildir
Strax í upphafi er mælt með að nemendur skrái heimildir niður á réttan hátt. Það sparar mikla
vinnu síðar að hafa allar tilvísanir á hreinu sem og upplýsingar um heimildina í heimildarskrá.
Nemendur þurfa að sýna sjálfstæði gagnvart heimildum. Algengt er í nemendaritgerðum að
vísað sé í heimild í lok efnisgreinar (paragrafs). Er þá allt sem í efnisgreininni stendur komið
úr heimildinni en ekkert frá nemandanum? Nemandinn stjórnar sjálfur ferðinni og nýtir
heimildirnar eftir eigin þörfum. Hann rýnir í ólíkar rannsóknir og kenningar sem tengjast
fræðasviðinu og leiðir þannig lesandann til dýpri skilnings á efninu.
Í lok verkefnis skal vera nákvæm heimildaskrá. Til eru nokkur kerfi um skráningu heimilda og
eru þau yfirleitt hvert öðru lík. Oft gera fræðitímarit kröfur um að höfundar noti eitt ákveðið
skráningarkerfi. Nemendur á Menntavísindasviði skulu alla jafna nota APA-skráningarkerfi.
Leiðsögukennari getur þó óskað eftir því að nemandi noti annað skráningarkerfi og leiðbeinir
þá um slíkt.
9
3.3 Handbækur
Mikilvægt er að styðjast við handbækur um ritgerðarsmíð og skráningu heimilda þegar unnið
er að lokaverkefni. Bent er á eftirfarandi handbækur:
American Psychological Association (2001). Publication Manual of the American
Psychological Association (5. útgáfa). Washington: Höfundur.
Friðrik H. Jónsson og Sigurður J. Grétarsson. (2007). Gagnfræðakver handa háskólanemum
(4. útgáfa). Reykjavík: Háskólaútgáfan.
3.4 Ritver
Hægt er að sækja námskeið og ráðgjöf hjá ritveri Menntavísindasviðs. Nemendur og
leiðbeinendur eru jafnframt hvattir til að lesa grein Baldurs Sigurðssonar (2006),
Rannsóknarritgerð, leið til þekkingar, í Hrafnaþingi 3, bls. 155–174.
3.5 Bókasafn
Bókasafnið er þýðingarmikill vinnustaður þeirra sem vinna við lokaverkefni. Þó hægt sé að
finna mikið af heimildum gegnum vefinn, kemur ekkert í stað þess að skoða bækur og tímarit
sem eru í hillum safnsins. Starfsmenn safnsins veita ráðgjöf og eru nemendum innan handar
við heimildaleit. Auk þess er gott að skoða síðu sem Bókasafn Menntavísindasviðs heldur úti
um heimildaleit.
3.6 Ráðvendni í námi
Óheimilt er að nýta sér efni annarra í verkefnum, texta, myndir eða annað, beint eða óbeint,
og leggja fram sem sitt eigið efni án þess að geta sérstaklega um heimildir og vísa til þeirra.
Viðurlög geta varðað endurtöku verkefnis, brottvísun úr námskeiði eða jafnvel úr skóla.
3.7 Reglur um höfundarrétt
Kennurum á Menntavísindasviði er heimilt að vísa öðrum nemendum á lokaverkefni
nemenda svo framarlega sem höfundur færist ekki sérstaklega undan því. Kjósi nemandi að
takmarka aðgang að lokaverkefni sínu skal yfirlýsing um það fylgja skilum.
3.8 Vernd þátttakenda í rannsóknum
Leiðsögukennarar eru ábyrgðaraðilar á rannsóknum sem nemendur vinna undir þeirra
leiðsögn. Nemandi má ekki hefja rannsókn fyrr en leiðsögukennari hefur samþykkt
rannsóknaráætlun. Nemandi skal ráðfæra sig við leiðsögukennara um það hvort rannsókn
beri að tilkynna til Persónuverndar og hvort leita skuli samþykkis siðanefndar.
Kennarar, sérfræðingar og nemendur virði réttindi þátttakenda í rannsóknum og gæti þess að
hagsmunir þeirra njóti ítrustu verndar. Þátttakendur skulu fá upplýsingar um tilgang
rannsóknar, meðferð upplýsinga, ábyrgðaraðila og gert ljóst að þeir geti ávallt hætt þátttöku
óski þeir þess. Ekki er æskilegt að nemendur geri rannsóknir á börnum/ungmennum eða
öðrum einstaklingum sem þurfa á sérstakri vernd að halda eða aðstandendum þeirra (svo
sem sjúklingum, föngum eða einstaklingum með þroskahömlun). Forðast skal að nemendur
sem eru að skrifa lokaverkefni leiti inn í skólana til rannsókna nema sem þátttakendur í
rannsóknum kennara eða nemenda sem eru komnir lengra í námi (meistara- og
doktorsnema).
10
4. Lokaskil BA-, B.Ed.- og BS-verkefna
4.1 Ritgerð og greinargerð
Á auglýstum skiladegi lokaverkefna, eða fyrr, skili nemendur eftirtöldu:
Rafræn skil:
1. Rafrænu eintaki verkefnis í Skemmu (rafrænt gagnasafn). Rafrænt eintak skal vera
að fullu sambærilegt við prentuð eintök. Fylgja skal leiðbeiningum í Skemmu:
http://skemman.is/.
2. Rafrænu eintaki í tölvupósti til leiðsögukennara og til umsjónarmanns ef hann
óskar þess – sama eintaki og skilað er í Skemmu. Leiðsögukennurum er heimilt að
setja verkefni nemenda sinna í gegnum tölvuforrit sem greinir notkun heimilda og er til
varnar ritstuldi.
Skil á skrifstofu:
3. Tveimur prentuðum eintökum. Verkefnum skal skilað í afgreiðslu kennsluskrifstofu
Menntavísindasviðs við Stakkahlíð, 105 Reykjavík eða á skrifstofu Íþróttafræðaseturs
HÍ á Laugarvatni. Póststimpill gildir fyrir þá sem senda lokaverkefni með pósti. Annað
eintakið sækir leiðsögukennari til kennsluskrifstofu/skrifstofu á Laugarvatni en hitt
verður varðveitt á bókasafni Menntavísindasviðs.
a. Nemendur á tómstunda- og félagsmálafræðibraut skili að auki þriðja eintakinu
til formanns námsbrautar.
b. Nemendur á íþrótta- og heilsufræðibraut skili einnig þriðja eintakinu sem
rennur til bókasafns Íþróttafræðaseturs á Laugarvatni.
4. Yfirlýsingu um meðferð lokaverkefna sem er að finna á vef bóksafns
Menntavísindasviðs. Eyðublaðið á að fylgja prentuðu eintökunum.
5. Staðfestingu á rafrænum skilum. Prenta skal út síðuna sem birtist þegar verkefnið
hefur verið vistað í Skemmu (einnig er hægt að fara í „Skemman mín“ eftir skil og
prenta þá síðu út). Staðfestingin á að fylgja prentuðu eintökunum.
6. Vefir og verkefni með fylgihlutum. Greinargerð og öllum öðrum gögnum sem
mögulegt er að vista rafrænt skal skila í Skemmu. Efni vefs skal afritað á geisladisk
eða prentað út á pappír og skilað í einu eintaki sem varðveitt verður á bókasafni
Menntavísindasviðs. Nemendur sem vinna verkefni sem eru námsspil eða hafa
fylgihluti skila einu eintaki af spili/fylgihlut ásamt ljósmyndum af spili/fylgihlut á
kennsluskrifstofu. Að yfirferð lokinni sækja nemendur spilið/fylgihlutinn aftur á
kennsluskrifstofu en ljósmyndirnar verða varðveittar á bókasafni Menntavísindasviðs.
4.2 Frágangur prentaðra eintaka
Uppsetning Verkefnið skal tölvusett á A4 síður. Efri og neðri spássíur skulu vera 2,54 sm en hægri og vinstri spássíur 3–3,5 sm. Nota skal 12 punkta Times-, Times New Roman- eða Calibri-letur. Nota skal eitt og hálft línubil (þetta á við um alla ritgerðina, þ.m.t. útdrátt og tilvitnanir). Þá skal hafa eitt stafabil á eftir greinarmerkjum. Efnisgreinar skulu afmarkaðar með því að draga textann inn um 2–5 stafabil í fyrstu línu. Verkefnið skal allt, að viðaukum meðtöldum, vera með samfelldu blaðsíðutali. Tölusetning hefst með titilsíðu. Blaðsíðutal skal vera neðst á síðu fyrir miðju.
11
Kápa og titilsíða. Nota skal sérstakt sniðmát að útliti kápu og titilsíðu (framhlið og bakhlið)
sem er að finna á vef lokaverkefna í Uglu. Ritgerðin skal bera sérstaka titilsíðu sem kemur
fyrir innan kápuna. Framhlið titilsíðu ber titil verkefnis og nafn höfundar. Fram kemur
prófgráða (BA-próf/B.Ed.-próf/BS-próf) og námsleið, nafn leiðbeinanda, hvaðan stúdent
útskrifast (deild, svið og skóli), og útskriftarmánuður og ártal. Leturgerð á framhlið titilsíðu er
Arial. Titill ætti að innihalda lykilorð verkefnis og vera lýsandi fyrir efni þess og meginhugsun.
Titli má skipta í aðaltitil og undirtitil. Ágæt lengd á titli er 10–12 orð, helst ekki lengri en 15
orð.
Á bakhlið titilsíðu er titill verkefnis skráður eins og hann verður skráður í heimildaskrám
bókasafna. Upplýsingar um prófgráðu og fræðasvið Háskólans (t.d. Menntavísindasvið) eru
endurteknar. Á eftir Copyright-merkinu © er sett ártal útgáfunnar og nafn höfundar. Að
síðustu er getið um prentsmiðju. Leturgerð á bakhlið titilsíðu er sú sama og í ritgerð
(Times/Times New Roman eða Calibri).
Prentun. Nemendur velji annað hvort a) eða b):
a) Líminnbundið. Lokaverkefnið límt inn í plastmöppu og kápan, sem nemendur hafa útbúið, kemur þar inn í. Kápa prentuð í lit á hvítt karton (heppileg þykkt kartons 160 g).
b) Heftað og kjölband límt yfir. Kápa prentuð í lit á hvítt karton (heppileg þykkt kartons 200 g).
Bóksala kennaranema á Menntavísindasviði býður upp á prentun og frágang verkefna. Opnunartími bóksölunnar er kl. 8.15–16.00 ([email protected], s. 525 5990).
12
5. Námsmat
5.1 Skil á námsmati
Eftir að hafa metið verkefnið skilar leiðsögukennari lokaverkefninu með umsögn og einkunn
til kennsluskrifstofu. Leiðsögukennarar á íþrótta- og heilsufræðibraut skila námsmati á
skrifstofu á Laugarvatni eða til umsjónarmanns lokaverkefna. Einkunn er þá færð inn á
námsferil nemanda í Uglu. Nemendur sækja kennaraeintakið með umsögninni til
kennsluskrifstofu. Hægt er að nálgast kennaraeintakið með umsögn í eitt ár frá útskrift á
kennsluskrifstofu. Að þeim tíma liðnum er því fargað. Fyrirspurnum um skil á verkefnum má
beina til fulltrúa kennsluskrifstofu og til umsjónarmanna lokaverkefna
5.2 Matskvarði fyrir talnaeinkunnir
Hér er gefið dæmi um matsviðmið frá Penn State University sem gefur hugmynd um þá þætti
sem horft er til þegar að ritgerð er metin til einkunna. Kvarðinn er þýddur og staðfærður af
Baldri Sigurðssyni, forstöðumanni ritvers.
Yfirburðaritgerðin (9‒10)
Meginhugmynd: Skýrt afmörkuð, trúverðug, frumleg, margslungin, sýnir innsæi og er í góðu
samræmi við titil.
Bygging: Heildarskipulag er skýrt og rökrétt og kemur meginhugmynd vel til skila. Gott
skipulag innan kafla og efnisþátta og sterkt heildarsamræmi. Framúrskarandi tengingar frá
einu atriði til annars og efnisgreinar eru vel skilgreindar og afmarkaðar af lykilsetningum.
Notkun heimilda: Frumheimildir eru notaðar til að styðja hvert atriði með að minnsta kosti
einu dæmi. Dæmi styðja einstaka hluta meginhugmyndar og falla að byggingu efnisgreina.
Eigin texti og tilvitnanir vinna saman hnökralaust. Höfundur sýnir djúpan skilning á
hugmyndum í lesefninu og bregst við þeim eða metur þær á gagnrýninn og greinandi hátt.
Greining: Höfundur tengir eigin niðurstöður eða athuganir sannfærandi við fyrri þekkingu eða
það sem aðrir hafa skrifað með sjálfstæðum og frumlegum hætti. Verkið sýnir gagnrýna
hugsun og höfundur forðast einfaldar lýsingar eða endursögn.
Röklegt samhengi og sannfæring: Flæði og samhengi ritgerðar er gott; röksemdir eru
afmarkaðar, skynsamlegar og traustar. Höfundur gerir sér grein fyrir andstæðum
sjónarmiðum og tekur á þeim af þekkingu, tengir á frumlegan hátt við annað efni (aðra
efnisþætti fagsins eða önnur fög/námskeið) sem varpa ljósi á meginhugmynd hans.
Málfar og frágangur: Viðeigandi fræðilegt málsnið sem hæfir á háskólastigi. Setningagerð,
orðaforði, beygingar og málfar framúrskarandi. Reglum um greinarmerki, tilvitnanir, tilvísanir
og heimildaskrá fylgt nákvæmlega, fáar eða engar stafavillur, alls engar ófullkomnar
málsgreinar eða langlokur. Er að öllu leyti í samræmi við fyrirmæli.
Góða ritgerðin (7‒8) Meginhugmynd: Efnileg en ögn óskýr og afmörkun getur orkað tvímælis. Svolítið vantar á
innsæi eða frumleika. Titill ritsmíðar mætti lýsa betur meginhugmynd eða vekja meiri áhuga.
Bygging: Yfirleitt skipuleg, skýr og viðeigandi, þótt stöku sinnum sé út af brugðið. Tengingar
milli efnisþátta geta stundum verið óljósar, efnisgreinar hafa ekki alltaf skýra afmarkandi
lykilsetningu og ótengd atriði blandast stundum saman innan efnisgreinar.
13
Notkun heimilda: Dæmi eru notuð til stuðnings flestum atriðum. Sum dæmi styðja ekkert
sérstakt eða tengjast ekki samhenginu. Eiginn texti og tilvitnanir tengjast almennt vel. Góður
skilningur á hugmyndunum í lesefninu og brugðist er við þeim og þær oftast metnar á
greinandi og sannfærandi hátt.
Greining: Eigin niðurstöður eða athuganir eru oftast notaðar til stuðnings einstökum atriðum í
málflutningi þótt tengslin séu ekki alltaf mjög skýr. Umfjöllun er yfirleitt lýsandi en gagnrýnin
hugsun má vera meiri.
Röklegt samhengi og sannfæring: Röksemdafærsla er ljós, og flæðir yfirleitt vel og
skynsamlega. Vitund um andstæð sjónarmið er fyrir hendi en ekki tekið nægilega skipulega á
þeim. Stundum eru snjallar tengingar við efni heimilda eða fyrri þekkingu.
Málfar og frágangur: Að mestu viðeigandi fræðilegt málsnið sem hæfir á háskólastigi. Stöku
merki um óformlegt mál eða stílbrot.Setningagerð, orðaforði, beygingar og málfar í góðu lagi
þrátt fyrir stöku frávik. Reglum um greinarmerki, tilvitnanir, tilvísanir og heimildaskrá oftast
fylgt rétt. Nokkrar (minniháttar) stafavillur; hugsanlega stöku ófullkomnar málsgreinar eða
langlokur. Er að flestu eða öllu leyti í samræmi við fyrirmæli.
Ritgerðin sem sleppur (5‒6)
Meginhugmynd: Hefur iðulega sést áður, er hvers-dagsleg, eða geymir fátt nýtt. Hugmynd
getur verið óljós og ekki mikið bitastætt efni sem unnt er að gera úr frumlega ritgerð. Titill er
hversdagslegur eða almennur og helst mjög laust í hendur við meginhugmynd.
Bygging: Almennt óskýr og rök fyrir skipulagi sjást ekki. Höfundur lætur heimildir stundum
taka af sér ráðin í skipulagi. Höfundur fer oft úr einu í annað eða endurtekur. Fáar eða óljósar
tengingar milli efnisþátta og þræðir í samhenginu eru oftast frekar þunnir. Margar efnisgreinar
hafa ekki viðeigandi lykilsetningu.
Notkun heimilda: Málflutningur höfundar er stundum studdur efni heimilda en oft eru
efnisatriði ekki studd heimildum. Stundum er vísað í heimildir án þess að það hafi sérstakan
tilgang en annars staðar vantar tilvísanir. Eiginn texti og tilvitnanir geta verið á skjön. Fram
kemur almennur skilningur á hugmyndum í heimildum og á stöku stað er lagt út af þeim eða
þær metnar á greinandi og sannfærandi hátt.
Greining: Eigin niðurstöður og athuganir eru laustengdar efni heimilda. Iðulega er vitnað í
heimildir án þess að lagt sé út af þeim, þær greindar eða tengdar einstökum hugmyndum
höfundar, eða greiningin bætir engu við tilvitnunina. Gagnrýninni hugsun bregður fyrir en
meira er um hlutlausar lýsingar eða endursagnir.
Röklegt samhengi og sannfæring: Rökstuðningur getur oft verið veikur eða röksemdir óljósar.
Andstæð sjónarmið eru ekki alltaf nefnd né tengt út fyrir efnið.
Málfar og frágangur: Stundum má sjá viðeigandi fræðilegt málsnið eins og hæfir í
háskólaritgerð en þó nokkuð er um óformlegt mál, talmál eða slangur. Vandamál í gerð
setninga, beygingum og málfari (ekki þó alvarleg). Nokkrar villur í stafsetningu, notkun
greinarmerkja, frágangi tilvitnana, tilvísana og heimildaskrár. Ófullkomnar málsgreinar og
langlokur koma fyrir. Fylgir fyrirmælum að miklu leyti.
14
Ritgerðin sem má laga (3‒4)
Meginhugmynd: Erfitt er að greina skýra meginhugmynd eða að hún felur í sér hversdagsleg
og þekkt viðhorf eða sjálfsögð sannindi.
Bygging: Óskýr, oft vegna þess að meginhugmynd er óljós eða engin. Heimildir ráða meiru
um skipulag en höfundur. Tengingar milli atriða geta verið óskýrar eða misvísandi, til dæmis
ef gert er ráð fyrir óréttmætu röklegu samhengi. Fáar burðugar lykilsetningar og efnisgreinar
eftir því sundurlausar.
Notkun heimilda: Efni heimilda er ekki endilega til stuðnings neinni hugmynd eða fullyrðingu.
Tilvitnanir standa eins og eyjar í lesmálinu. Höfundur virðist hafa takmarkaðan skilning eða
misskilja hugmyndir í heimildum og vinnur ekki úr þeim á greinandi og gagnrýninn hátt. Efni
er notað úr heimildum án tilvísunar.
Greining: Eigin niðurstöður og athugandir eru mjög sjaldan tengdar eða studdar efni
heimilda, eða þá sá stuðningur er veikur. Hugsanlega er erfitt að koma auga á röksemdir eða
dæmi sem unnt er að nota. Meira um hlutlausa lýsingu eða endursögn en gagnrýna hugsun.
Röklegt samhengi og sannfæring: Hugmyndir standa stakar, leiða ekki ein af annarri, yfirleitt
vegna þess að það vantar rökhugsun til að fylgja. Sýn á viðfangsefnið er takmörkuð eða
yfirborðsleg og engin tilraun til að sjá efnið frá ólíku sjónarhorni.
Málfar og frágangur: Höfundur notar ekki viðeigandi fræðilegt málsnið heldur er mikið um
óformlegt mál, talmál eða slangur. Mikil vandamál í málfari, gerð setninga og beygingu orða.
Ófullkomnar málsgreinar eða langlokur geta verið margar. Margar alvarlegar villur í
stafsetningu, notkun greinarmerkja og frágangi tilvitnana, tilvísana og heimildaskrár. Fylgir
ekki fyrirmælum um verkefnið.
Ritgerðin sem á langt í land (1‒2)
Er eins og ritgerðin sem má laga en hér eru vandamálin alvarlegri eða algengari.
Misheppnaða ritgerðin (0‒1)
Höfundur hefur eitthvað misskilið tilgang verkefnisins því alla viðleitni skortir til að gera efninu
skil. Gallar í málfari, byggingu og greinandi hugsun draga athygli lesandans frá efninu svo
erfitt er að halda þræði. Ekki er unnt að koma auga á neina meginhugsun. Fylgir ekki
fyrirmælum um gerð eða lengd. Notar efni frá öðrum án þess að geta heimilda.
5.3 Umsögn um ritgerðir og skýrslur
Í umsögn um lokaverkefni er æskilegt að fjallað sé um eftirfarandi fjóra meginþætti: Byggingu
verks, fræðilega umfjöllun og framlag til fagsviðsins, frágang og miðlun, og heildarmat.
15
6. Viðurkenning Minningarsjóður Ásgeirs S. Björnssonar, fyrrum lektors við Kennaraháskóla Íslands, var
stofnaður vorið 1990. Markmið sjóðsins er að efla gerð vandaðra lokaverkefna við
Menntavísindasvið með því að veita viðurkenningu fyrir framúrskarandi verkefni og koma
þeim á framfæri. Viðurkenning sjóðsins skal veitt einu verkefni eða fleirum. Einungis þau
verkefni sem hljóta ágætiseinkunn (9 eða hærra) eða sambærilegan vitnisburð koma til álita.
Leiðsögukennarar geta tilnefnt lokaverkefni til viðurkenningar og þurfa tilnefningar að berast
sjóðsstjórn eigi síðar en hálfum mánuði fyrir brautskráningu að vori. Því er brýnt að
leiðsögukennarar íhugi tímanlega hvort einhver verkefni nemenda þeirra komi til álita.
Tilnefningar skulu vera skriflegar og rökstuddar. Í rökstuðningi komi fram lýsing á ágæti
verksins, einkum með tilliti til þess að það verði gefið út sem námsefni, fræðirit, handbók,
grein í tímariti eða á annan hátt. Getið verði stuttlega um fræðilegar undirstöður, hagnýtt gildi
og hvaða sess verkið skipar meðal annars íslensks efnis á sama sviði.
Sjóðsstjórn hefur skamman tíma til að gera upp á milli verkefna og þar sem þau eru af ólíkum
fræðasviðum er mikilvægt að leiðsögukennarar vandi tilnefningar sínar sem best. Tilnefningu
þarf að fylgja eintak af lokaverkefni.