Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

64
HALKLA İLİŞKİLERE GİRİŞ Öğr. Gör. Deniz AKBULUT

description

halkla ilişkilere giriş birinci sınıf hiver öğrencilerine

Transcript of Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

Page 1: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

HALKLA İLİŞKİLERE GİRİŞ

Öğr. Gör. Deniz AKBULUT

Page 2: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

2

HALKLA İLİŞKİLER NEDİR?

İngilizce’de

Public Relations (PR)

public=halk

relations=ilişkiler

Page 3: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

3

Halkla İlişkiler Nedir?

Yıllar boyunca halkla ilişkiler kavramı üzerinde tam bir görüş birliğine varılamamıştır.

1976 yılında Halkla İlişkiler Araştırma ve Eğitim Vakfı (Foundation for Public Relations Research and Education) tarafından yaptırılan bir araştırma ile 65 uzman 472 tanımı analiz edilerek genel bir tanıma ulaşılmıştır. Buna göre,

Page 4: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

4

Halkla İlişkiler Nedir?

Halkla ilişkiler, bir işletme ile hedef kitle arasında karşılıklı iletişimi, anlayışı, kabulü ve işbirliğini sağlayıp sürdürmeye yardımcı

bir yönetim fonksiyonudur.

Page 5: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

5

Halkla İlişkiler Nedir?Diğer örnek tanımlar: Halkla ilişkiler, kişinin ya da bir kurumun halkla

ilgisini geliştirme ve anlama yolundaki çabalardır. (Britanica Ansiklopedisi)

Kişi, şirket ya da bir kurumla halk arasındaki karşılıklı anlayış ve iyi niyeti geliştirme bilim ya da sanatıdır. (Webter’s New Collegiate Dictionary)

Bir sanayi kolu, sendika, şirket, meslek grubu, hükümet ya da bir başka kuruluşun; müşteri, işçi, ortak gibi özel kamu grupları ya da geniş anlamında halk ile, sağlam ve verimli bağlar kurup bunları geliştirerek, kendisini çevresine yerleştirme ve topluma tanıtma için giriştiği çabalar (Webter’s New International Dictionary)

Page 6: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

6

Halkla İlişkiler Nedir? Halkı, haberleşme yoluyla bir kuruluşun lehinde

düşünmeye, onu desteklemeye, güçlüklerle karşılaşsa da onu uzun süre yılmadan denemeye teşvik etmek, bu yolda etkilemek. (Prof. Byron Christian)

PR, güdülecek politikayı, sunulacak hizmetleri, yapılacak işleri, bireyler ve grupların yararlarına uygun şekilde planlamak için sürekli olarak geliştirilen bir oluşumdur. Yararları düşünülen bireyler ve grupların, bu oluşumu gerçekleştirecek kişi ve kurumlara gösterecekleri iyi niyet ve güven, PR çabasının başlıca amacıdır. PR bu düşünceler göz önünde tutularak hazırlanan politikaların, uygulanan hizmetlerin ve çabaların iyice anlaşılmasına, halk tarafından anlayış ve kabul görecek bir iş programının izlenmesine yardım eder. (Prof. Emerson Reck)

Page 7: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

7

Halkla İlişkiler Nedir?

PR, çeşitli insan grupları arasında karşılıklı yararların korunmasını sağlayacak uyumu yerleştirme sanatıdır. Kamu veya özel şirket ya da başka bir kuruluşun, eylem alanına giren kişiler veya gruplarla, karşılıklı yararları göz önünde tutarak güçlü bir denge kurma işlevidir. (Scott M. Cutlip)

Belirtilmiş hedef kitleleri etkilemek için hazırlanmış, planlı, inandırıcı haberleşme çabasıdır. (John Marston, The Nature of Public Relations)

Bir kuruluşu, çalışanlara, müşterilere, ilgili olduğu kişilere sevdirme ve saydırma sanatıdır. (Sam Black, Practical Public Relations)

Page 8: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

8

Halkla İlişkiler Nedir? Halkla İlişkiler, yöneticiliğin, halkın davranışlarını

değerlendiren, kişinin ya da kuruluşun güttüğü politika ve eylemleri kamu yararı ile bağdaştıran ve halkın anlayış ve desteğini kazanacak bir iş programı düzenleyip uygulayan yanıdır. (Public Relations News)

Halkla ilişkiler, özel ya da tüzel kişilerin belirtilmiş kitlelerle dürüst ve sağlam bağlar kurup geliştirerek onları olumlu inanç ve eylemlere yöneltmesi, tepkileri değerlendirerek tutumuna yön vermesi, böylece karşılıklı yarar sağlayan ilişkiler sürdürme yolundaki planları çabaları kapsayan bir yöneticilik sanatıdır. (Alaeddin Asna, Public Relations)

Page 9: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

9

Halkla İlişkiler Nedir?

Kuruluş yöneticilerinin programlarını uygulayabilmek, hem kuruluş hem de halka hizmet verebilmek için eğilimleri, istekleri analiz etmek ve sonuçlarını tahmin etmeye yönelik sosyal bilim ve sanattır. (Moris R. Botman, Public Relations Carrers)

Bir kuruluş ile hedef kitlesi arasında iyi niyet ve karşılıklı anlayışa dayalı ilişkileri sürdürmeye yönelik, önceden planlanmış çabalardır. (Frank Jefkins, Public Relations)

Karşılıklı yarar sağlayan iki yönlü iletişime dayalı dürüst ve sorumlu uygulamalarla, kamuoyunu etkilemeye yönelik planlı çabalardır. (Cutlip, Center ve Broom, Effective Public Relations)

Page 10: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

10

Halkla İlişkiler Nedir? Halkla ilişkiler, kuruluş ile hedef kitlesi arasındaki iletişim

yöntemidir. (James Grunig, Fraiser Seitel, The Practice of Public Relations)

Kişi ya da kuruluşun amaçlarını gerçekleştirmesine yardımcı olan, önem sırası kimi zaman tüketici, kimi zaman dağıtımcı ve çalışanlar gibi, kuruluşun yapısına göre değişkenlik gösteren hedef kitlelerle gerçekleştirilen stratejik iletişim yöntemidir. ( F. Balta Peltekoğlu, Halkla İlişkiler Nedir)

“Türkiye Halkla İlişkiler Derneği” tüzüğünde yer alan halkla ilişkiler tanımı ise şöyledir:“Halkla İlişkiler, özel ve kamu kuruluşlarının, müşteri, işçi, ortak gibi özel gruplar; resmi çevreler veya geniş anlamında halkla sağlam bağlar kurup geliştirerek kendisini çevresine yerleştirme, topluma tanıtma ve çalışmalarına halk oyundan gelen yankıları değerlendirerek tutumuna yön verme konusunda giriştiği planlı çabalardır.”

Page 11: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

11

Halkla İlişkiler Nedir? Halkla ilişkilerin ve iletişimin uygulamaya dönük yanını

IPRA*’nın yayınlamış olduğu “Altın Kitaplar” dizisinde de şöyle bir tanım yer almaktadır (Hutton, 1999:200)

“Halkla İlişkiler organizasyonla hedef kitle arasında karşılıklı anlayış, kabul görme, işbirliği ve iletişimin sağlanıp sürdürülmesine yardım eden, sorunların ve konuların yönetimiyle ilgili, yönetimi kamuoyu konusunda sürekli bilgilendirerek ona karşı duyarlı olmasına yardımcı olan, yönetimin kamu yararına hizmet etme sorumluluğunu tanımlayıp vurgulayan, eğilimlerin önceden saptanmasına yardımcı olmak için bir erken uyarı sistemi görevi yaparak yönetimin değişikliğe ayak uydurmasına ve değişiklikten yararlanmasına yardım eden, araştırma yöntemleriyle sağlıklı ve etik ilkelere uygun iletişim tekniklerinden birincil araçlar olarak yararlanan özgün bir yönetim fonksiyonudur.”

*IPRA: Uluslararası Halkla İlişkiler Derneği

Page 12: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

12

Halkla İlişkiler Nedir?

Halkla İlişkiler tanımlarındaki ortak noktalar:1. Organizasyonlara özgü bir faaliyettir.2. Halkla ilişkilerde hedef kitle (ilgili çevreler)

hem kurum içi hem de kurum dışı çevreleri kapsamaktadır.

3. Halkla İlişkiler bir iletişim çabasıdır.4. Halkla ilişkiler, iletişimde anlayış, kabul ve

işbirliği çerçevesinde gerçekleşir.

Page 13: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

13

Halkla İlişkiler Nedir?

5. Halkla ilişkilerde iletişimin ikna edici şekilde tasarlanıp gerçekleştirilmesi gerekir.

6. Halkla ilişkiler, bir yönetim fonksiyonudur.

7. Halkla ilişkiler bir süreçtir.

Page 14: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

14

Halkla İlişkiler bir süreçtir

Hedef kitleyi iyi tanımak gerekir. Tanıma: Halkla ilişkilerde iyi ve etkili

bir iletişim için, işletmenin hedef kitleyi iyi tanıması gerekir.

Tanıtma: Kurumun yapısı ve işleyişi ile ilgili olarak hedef kitlede hiçbir kuşkuya yer bırakmaksızın bilgi ve haberlerin aktarılmasıdır.

Page 15: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

15

Halkla İlişkiler bir süreçtir

Tanıma:- Hedef kitle analizi Eğitim seviyesi, kültür düzeyi, gelir

durumu, mesleki dağılımları, demografik özellikleri, kurumla ilgili istek ve şikayetleri vb.

- Yöntem: anket, toplantı, basını izleme, danışma, yüzyüze görüşme vb.

Page 16: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

16

Halkla İlişkiler bir süreçtir

Tanıtma: - Kuruluşun yapısı ve işleyişi ile ilgili olarak hedef

kitlede hiçbir kuşkuya yer bırakmaksızın bilgi ve haberlerin aktarılmasıdır.

- Yöntem ve teknikler; yüz yüze ilişkiler, basılı araçlar (yazılı kitle iletişim araçları, işletmenin basılı kaynakları vb), kitle iletişim araçları; radyo, televizyon, işlemenin yayın araçlarının yanı sıra, yarışmalar, fuarlar, sergiler, festivaller, seminerler, işletme gezileri vb. içermektedir.

Page 17: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

17

Halkla İlişkiler bir süreçtir

Halkla ilişkiler sürecini, John Master The Nature of Public Relations adlı kitabında RACE olarak tanımlamıştır. 1. Araştırma (Research) Problem veya durum nedir?2. Eylem (Action) Bu konuda neler yapılabilir?3. İletişim (Communication) Bu konu hedef kitleye nasıl anlatılacak?4. Değerleme (Evaluation) Hedefe ulaşıldı mı? Etkileri ne oldu?

Page 18: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

18

Halkla İlişkiler bir süreçtir

Bu konuda diğer bir yaklaşım ise; altı öğeden oluşan zincirin sonsuz bir süreç olduğu düşüncesine dayanır.

Düzey 1a. Halkla ilişkiler uzmanı birçok kaynağı inceleyerek problemi açıkça ortaya koyar.b. Halkla ilişkiler uzmanı bu verileri analiz ederek yönetime tavsiyelerde bulunur.c. Yönetim taktik ve eylem kararlarını oluşturur.

Düzey 2d. Halkla ilişkiler uzmanı eylem programını uygular.e. Halkla ilişkiler uzmanı eylemin etkilerini değerlendirir.

Page 19: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

19

                                                        

Page 20: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

20

Halkla İlişkiler bir süreçtir

Halkla ilişkiler sürecinin başarılı bir sonuca ulaşmasında bu adımların uygulanması son derece önemlidir.

Uygulama öncesi yapılacak araştırma ve planlamayla doğru hedef kitleye doğru zaman ve araçla etkili bir mesaj göndermek mümkündür.

Uygulama sonrası yapılacak değerlendirme ile programın sürekliliğinin sağlıklı biçimde gerçekleşmesi mümkündür. Ancak bütün bunların gerçekleşmesinde doğru hedef kitleye ulaşmak oldukça önemlidir.

Page 21: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

21

Halkla İlişkilerde Hedef Kitle

Halkla ilişkiler açısından hedef kitleyi Robert Ross; “kuruluşun dikkate alması gereken, ortak beklentileri olan, kuruluşla doğrudan ya da dolaylı bağı olan insan toplulukları” olarak tanımlamaktadır (Aktaran; Peltekoğlu, 2001, s. 143).

Diğer bir deyişle, işletmenin iletişim kurup mesajlarını iletmek istediği kişi ve kuruluşlar hedef kitleyi oluştururlar.

Page 22: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

22

Page 23: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

23

Halkla İlişkilerde Hedef Kitle

Günümüzde yoğun rekabet altında kuruluşlar hedef kitleleri ile işbirliği yapmadan, onların düşüncelerini dikkate almadan ayakta kalamazlar.

Page 24: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

24

Halkla İlişkilerin Uygulama Alanları

Danışmanlık; Bu kavram, kuruluşların üst yöneticilerine stratejik konularda danışmanlık hizmeti verilmesini içerir. Halkla ilişkiler uzmanları kimi zaman kurumlara danışmanlık hizmeti sunarlar. Şüphesiz danışmanlık uzmanlık isteyen bir konudur. Çünkü danışmanlar; kurumu etkileyecek sosyal, ekonomik, politik, teknolojik vb. konuları takip ederler ve bu değişimler karşısında kurumun nasıl etkileneceğini ve yönetimin takip edeceği strateji ve politikaların üretilmesi ile ilgili yönetime önerilerde bulunurlar.

Page 25: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

25

Halkla İlişkilerin Uygulama Alanları

Araştırma; Halkla ilişkiler stratejilerini planlamak için konu ile ilgili tutum ve davranışların belirlemek gerekir. Böyle bir araştırma, ilk olarak karşılıklı anlamayı, ikinci olarak hedef kitleyi etkileme ve ikna etme amacıyla kullanılabilir. Diğer bir deyişle; düzenlenecek kampanyada halkla ilişkiler uzmanı, amaçlarını doğru belirlemek ve hedef kitlesini seçebilmek için bulunulan durumu bütünüyle ve objektif olarak değerlendirmelidir. Böyle araştırma ile oluşturulan halkla ilişkiler kampanyası çok daha iyi planlanacak ve sonuçları etkili olacaktır.

Page 26: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

26

Halkla İlişkilerin Uygulama Alanları Medya İlişkileri; Halkla ilişkiler

uzmanları mesajlarını hedef kitlelerine aktarabilmek için iletişim araçlarına ihtiyaç duyarlar. Öte yandan iletişim araçları da varlıklarını sürdürebilmek için bilgi ve haber gereksinimi içindedirler. İşte bu karşılıklı gereksinim, iyi ilişkilerin geliştirilmesini özellikle halkla ilişkiler adına zorunlu hale getirmektedir.

Halkla ilişkiler uzmanları kurumlarını ilgilendiren olaylarla ilgili olarak medya kuruluşlarındaki kişi ve gruplarla mesaj alışverişi ve etkileşim içerisinde bulunurlar. Burada iletişim araçlarından birini diğerine tercih etmenin ana ölçütü, güvenirliliğini ve hedef kitleyi belli bir tavır veya eyleme motive etme amacı taşırlar.

Page 27: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

27

Halkla İlişkilerin Uygulama Alanları

Medya İlişkileri; İletişim araçlarının belirlenmesinde kurumsal değer ve

standartların halkla ilişkiler uzmanı tarafından göz önüne alınması ve mesajın bu durumla uyum içinde olması, doğru mesajın doğru araçta olduğu anlamına gelmektedir. Halkla ilişkiler uzmanı medya çalışanlarıyla iyi iletişim kurabilmek için, öncelikle kendi kuruluşunu iyi tanımak zorundadır. Medya ile ilişkilerinde güvenilir olmalı, muhabir ve editörlerin işini mümkün olduğunca kolaylaştırmalıdır.

Bary medya ile ilişki kurarken “3 N” adını verdiği temel konulara uyulduğu taktirde gazetecilerle iyi ilişki kurma ve aynı zamanda da mesajı yayınlatma şansının arttığını ifade etmektedir.

Page 28: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

28

Halkla İlişkilerin Uygulama AlanlarıMedya İlişkileri; 3N: - Neden? Medyaya gönderilen mesaj neden gazetecileri ilgilendirsin?

Haber niteliği taşıyor mu? Medyanın okuyucuları/izleyicileri için uygun ve ilgi çekici mi? Örneğin; yeni bir ürün tanıtımı, hizmette yenilik, yeni bir üye, büyüme… Neden basının ilgisi çekilmeye çalışılıyor? Objektif olunduğu taktirde hedefe ulaşmada en can alıcı nokta çözülmüş olur.

- Ne zaman? Yazı veya haberin son teslim tarihi/saati (deadline) nedir? Günlük, haftalık ya da aylık bir yayın mı? Medyaya gönderilen basın bülteni, basın makalesi vs. gazetecinin eline geç ulaşırsa, deadline kaçırılırsa, bültenden belki bir sonraki gün/sayıda yararlanılır belki de hiç yararlanılmaz. Bunun için daha dikkatli olmak, önlem almak gerekir.

- Ne? Gönderilecek basın bültenleri, basın makaleleri vb. ne formatta gazetecilerin eline geçmesi tercih ediliyor? Gazetecilerin tercih ettiği bir yöntem vardır. Örneğin; posta, faks veya e-posta… Tercih edilen yöntem uygulanmazsa, bilgi değerlendirmeye alınmaz veya ellerine ulaşmaz. Bütün basına aynı anda basın bülteni yollamak (Medyanın özelliğine uygun biçim, içerik ve formatta göndermek)

Page 29: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

29

Halkla İlişkilerin Uygulama Alanları

Duyurum; Duyurum, kuruluşla ilgili haberlerin, haber olma değerine bağlı olarak medyada ücretsiz olarak yayınlanmasıdır. İnsanlar yazılı ya da görsel basında çıkan haberlere değer verirler.

Halkla ilişkiler mesajları reklam ve benzeri etkinliklerdeki gibi ticari içerikli olarak algılanmamakta, haber olarak görülmektedir. Şüphesiz bu durum inanılırlık ve güvenilirlik açısından duyurumu çekici kılmaktadır.

Halkla ilişkiler uzmanları, planlanmış mesajları sistemli bir şekilde medyaya gönderirler. Gönderilen bu mesajların medyada yayınlanma olasılığı haber değeri taşımasıyla ilgilidir.

Objektiflik önemli!

Page 30: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

30

Page 31: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

31

Halkla İlişkilerin Uygulama Alanları

Çalışanlarla/Üyelerle İletişim; Bir kuruluş ve çalışanları arasında ilişki kurmaya yönelik çalışmalardır. Çalışanlarla iletişim, çalışanları kurumun çalışmalarından, hedeflerinden varsa problemlerinden haberdar ederek, takım ruhunu oluşturmayı, kurum bilincini yerleştirmeyi amaçlar. Bu amaçla yapılan girişimler, çalışanlar arasındaki sorunları azaltmak, memnuniyeti sağlamak, takım ruhunu oluşturmak, motivasyonu arttırmak gibi çalışmaları içerir.

Diğer bir deyişle, çalışanlar kendilerine değer verildiğini, ihtiyaçlarının göz önüne alındığını hisseder ve işlerinde gerekli olan her türlü bilgiye ulaşabilirlerse üretkenlikleri ve motivasyonları artar.

Page 32: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

32

Halkla İlişkilerin Uygulama Alanları

Yakın Çevre İlişkileri; Bir kuruluşun bulunduğu bölge içinde yaşayan çevre halkla iletişimi ve onlara yönelik yaptığı halkla ilişkiler etkinlikleridir. Burada halkla ilişkilerin hedefi kurumun bir parçası olduğu, içinde yaşadığı çevreyle, komşularıyla, sivil toplum örgütleriyle olumlu iletişiminin sağlanmasıdır. Bu amaçla kurumu toplumsal sorumluluğu konusunda bilinçlendirir. Toplum için önemli olan eğitim, çevre, işsizlik, sağlık gibi konularda aktif rol almasını sağlar.

Kamu Yararına Faaliyetler; Çoğunlukla halkla ilişkilerin yerine kullanılan bu kavram kamu yararının gözetildiği etkinlikleri içerir. Kamu yararına faaliyetler kurumun içinde yaşadığı toplumun menfaatlerine, refahının yükseltilmesine yönelik yapılan çalışmalardır. Şüphesiz bu faaliyetlerle kurum sadece kendini düşünmediğini, içinde yaşadığı toplumu da düşündüğünü ifade etmeye çalışır. Dolayısıyla toplumun gözünde kurumun imajının arttırılması amaçlanır.

Page 33: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

33

Page 34: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

34

Halkla İlişkilerin Uygulama Alanları

Hükümet İlişkileri; Hükümete yönelik olarak planlanan halkla ilişkilerin hedefi, kurumun hükümetle, parlamenterle, bakanlıklarla, çeşitli kamu kuruluşlarıyla iletişiminin güçlendirilmesine çalışılır. Aynı zamanda kurumu ilgilendiren hükümet kararlarında, kurumun görüşünün de alınması sağlanır. Şüphesiz bu konuda halkla ilişkilerin kullanacağı yöntem, kamuoyu etkisini kullanarak, hükümeti belirli konularda karar almaya yönlendirmektir.

Meclisle doğrudan ilişkili ve kurumların adına düzeni oluşturan ajanslar vardır. Lobicilik bu programın bir parçası olarak sayılabilir. Halkla ilişkilerin öğelerinden birisi olan lobi faaliyetleri, belirli bir siyasi konuda değişim sağlamak ya da böyle bir değişimi engellemek için kamu karar mekanizmasını etkilemeye yönelik planlı çabalardır. Halkla ilişkiler uzmanları bu faaliyetleri yürütürken, konuyla ilgili kamu görevlilerini, parlamenterleri belirli bir görüş çerçevesinde ikna etmek için çeşitli prezantasyonlar yaparak konuya farklı yönleriyle de yaklaşmalarını sağlamayı amaçlamaktadırlar. Kuşkusuz bu açıdan lobi faaliyetlerini gerçekleştiren kişilerin kamu kesiminde yasama ve karar alma süreçlerini ve bunlarla ilgili mevzuatı yakından bilmeleri gerekir.

Page 35: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

35

Page 36: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

36

Halkla İlişkilerin Uygulama Alanları

Konu Yönetimi; Sorun yönetimi ya da olay yönetimi olarak da kullanılan bu kavram halkla ilişkiler fonksiyonunun bir parçasıdır.

Konu yönetimi, kuruluşu ve o kuruluşun hedef kitlesini etkileyen kamu politikasını tanımlayan, değerlendiren ve aynı zamanda da cevap veren proaktif bir süreçtir. Bu süreçte, kurumlara problem yaratabilecek sorunlar önceden belirlenir ve bunları aşmak için kuruluşlar adına çözümler üretilerek programlar hazırlanır ve yönetilir. Cutlip and Center, konu yönetimi kavramının kuruluş üzerinde potansiyel etkisi olabilecek sorunları erkenden tespit etmenin mümkün olduğunu ve sorunların sonuçlarından kimi zaman faydalanmak kimi zamanda olumsuz yönlerini en aza indirmek için hazırlanan stratejik cevaplar olduğunu ifade etmektedir.

Page 37: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

37

Halkla İlişkilerin Uygulama Alanları

Finansal Halkla İlişkiler; Kuruluşların ortakları ve diğer iş dünyası ile ilişkilerini düzenleyecek iletişim programlarını içerir. Özellikle yatırımcı ve ortaklara yönelik olarak bilinen bu kavram ile kurumun finansal gücü ve ekonomik hedefleri ile ilgili bilgilendirmelerle olumlu bir imaj yaratılmaya çalışılır. Özellikle kurumun halka açılma ya da özelleştirme öncesinde ve sonrasında yatırımcıları, ekonomi basınını, aracı kurumları, finansal analistleri hedef alan çeşitli etkinlikler düzenleyerek kurumla ilgili bilgilerin medyada yer almasını sağlar. Bu doğrultuda Grunig (1984), finansal halkla ilişkiler çalışanının, finansal tanıtımı (genellikle finansal medya için) kullanmakta, şirketin hisse senedi fiyatını etkileyecek önemli buluşlar veya yeni ürünler, kar-zarar raporları, yeni hisse senetlerinin teklifleri gibi konularda basın bültenleri yazmakta; zaman zaman da şirketin finansal durumu hakkında ilgili kişilerle görüşmeler yapmaktadırlar (Aktaran; Okay, 2001, s.347). Şüphesiz buradaki amaç, kurumun finansal durumuyla ilgili olan grupları en kısa sürede bilgilendirmektir.

Page 38: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

38

Halkla İlişkilerin Uygulama Alanları

Endüstri ile İlişkiler; Kurumun kendi etkinlik sahasındaki diğer firmalarla ve ticari birliklerle olan ilişkileridir. Daha açık bir deyişle, endüstri mal ve hizmetleri kullananlarla yani son tüketici olmayanlarla olan ilişkileri içerir. Kuruluşların hizmet verdikleri sanayi içerisinde yer alan diğer firmalarla da iletişim kurmaları gereklidir.

Gelişme ve Kaynak Sağlama; Özellikle kar amacı gütmeyen kuruluşların kendilerine bağış sağlayanlar ya da üyelerle ilişkilerini kurma ve korumaya yönelik çalışmalarıdır. Kar amacı gütmeyen kurumlarda halkla ilişkilerin hedefi, kurumun amaçlarının kamuoyunda bilinmesinin sağlanması, daha fazla kişinin bu amaca destek vermesi, gönüllülerin, üyelerin sayısının arttırılmasıdır. Bunların yanı sıra kurumun amaçları için maddi kaynak bulunması ve toplumda kurumun etkinliğinin artmasıdır.

Page 39: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

39

Halkla İlişkilerin Uygulama Alanları

Özel Olaylar; Olay, olağandışı, sıra dışı, farklı bir şeylerin olması durumunu çağrıştırır. Bu da sıra dışılığı ve farklılığı ile medyanın dikkatini ve ilgisini çekmede etkili bir fırsat sunar. Hedeflenen etkileşim guruplarına ya da kitlelere ulaşmada ve ilgi çekmede özel olaylardan faydalanılır. Özel olaylar genellikle medyada görünürlük sağlama için uygulanan halkla ilişkiler yöntemlerinden birisidir. Bir etkinlik, örneğin yarışma, kuruluş yıldönümleri, açılışlar gibi olaylarda görünürlük ya da katılım sağlamak için uygulanan halkla ilişkiler yöntemlerindendir. Özel olayları; beklemeden oluşan bir olay ve konunun doğru ve etkin bir şekilde duyurulması (yangın, grev, iş kazası vb. ) ve planlanmış olaylar (piknikler, fabrika turları, devlet adamlarının ziyareti gibi olaylar) olarak iki grup içinde incelemek mümkündür.

Page 40: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

40

Halkla İlişkilerin Uygulama Alanları

Pazarlama İletişimi; Pazarlama iletişimi, ürünün toplam önerisini tüketicilerin amaçlarına ulaşmasına yardımcı olacak hem de kuruluşu kendi amaçlarına yaklaştıracak biçimde, tüketicilerle paylaşmasıdır. Tüketicilerle kuruluş arasında oluşan sürekli bir diyalog olarak da niteleyebiliriz. Bir ürün, hizmet veya fikri satmak için reklam, duyurum, doğrudan pazarlama, promosyon, ticari şovlar ve özel olayları kapsayan tüm etkinliklerdir. Kısacası pazarlama amaçlı her türlü iletişimi içerir. Tutundurma, ürün, fiyat ve dağıtımı içeren bu kavramın amacı hedef kitleyi ikna edici bir iletişimle arzu edilen davranışa yönlendirmektir.

Page 41: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

41

HALKLA İLİŞKİLER VE İLİŞKİLİ OLDUĞU ALANLAR

Halkla İlişkiler ve Reklam Her ikisinin de birer iletişim yöntemi olduğu ve

insanların düşünce ve tavırlarını etkileme amacı güttüğü açıktır.

Reklam, satın almaya ikna edici en iyi mesajı, ürünün veya hizmetin hedef kitlesine ulaştırır. Halkla ilişkiler ise, satış için gerekli olan şartları ve uygun çevreyi yaratma çabasındadır. Bu durumda halkla ilişkiler, ilgili olduğu noktada reklamı ve pazarlama etkinliklerini destekleyen bir faaliyettir. Bununla birlikte birçok kuruluş, gerçekleştirdiği etkinlikte çok yönlü mesaj verebilmek için halkla ilişkilerle reklamı bir arada koordineli olarak kullanır.

Page 42: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

42

Halkla İlişkiler ve Reklam

Reklamda halkla ilişkiler de hedef kitleleri ile iletişim kurarken kitle iletişim araçlarını kullanmalarına rağmen, mesajlarında, formatlarında ve içeriklerinde vermek istedikleri açısından birbirlerinden farklıdırlar. Halkla ilişkilerde hedef kitle ile iletişim kurmada çok kullanılan yöntemlerden birisi olan duyurum; bir kurum, hizmet, olay, kişi veya ürün hakkında bilgi kitle iletişim araçlarında haber veya basın makalesi olarak değerlendirilir. Halkla ilişkiler uzmanları tarafından planlanmış ve sistemli bir şekilde medyaya bilgi akışını içermektedir. Şüphesiz bu bilgileri medyanın değerlendirebilmesi için haber değeri taşıması gereklidir.

Halkla ilişkiler uzmanları tarafından hazırlanan materyaller haber merkezlerine gönderilir. Eşik bekçileri olarak bilinen editörler de materyallerin ya kullanılacağına ya da atılacağına karar verirler. Haberin kullanılacağı yer/süre için ücret ödenmediği için kullanılma garantisi yoktur. Buna karşılık reklamlarda yer ve zaman satın alınır. Dolayısıyla kullanılması garantilidir.

Page 43: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

43

Halkla İlişkiler ve Reklam Halkla ilişkiler. ve reklamcılık arasındaki temel farklılıklar

şöyledir (Peltekoğlu, 2003:126)1. Reklam kısa sürede sonuç almaya yönelik (satış) bir

tanıtım etkinliğidir. Sonuç satışların hemen yükselmesidir. Çünkü kampanya bittikten sonra marka adı unutulmaya başlar. Önemli olan, kampanya boyunca, bu ad tazeyken, malı satabilmektir. Ad unutulduktan sonra, satış söz konusu değildir, çünkü piyasaya başka reklamlarla başka markalar çıkacaktır. Reklam, kısa vadede sonuç getirir, getirmezse başarısızdır. H.İ. ise uzun süreli bir tanıtım etkinliğidir. halkla ilişkilerin amacı ise kuruluş hakkında halk önünde olumlu bir imaj yaratmak, prestijini yükseltmek, genel bir güven ve destek sağlamaktır. Bu amaca ulaşmak bazen yıllar sürebilir. Çünkü halkla ilişkiler planlı bir çalışmadır. Planın uygulanması da zaman alır. halkla ilişkiler sürekli bir çalışmadır. Sonuç alır almaz halkla ilişkiler kampanyası kesilemez. Bilgi toplama-planlama- uygulama- değerlendirme dörtlüsüne yeniden başlamak ve kesintisiz olarak aynı döngüyü sürdürmek demektir.

Page 44: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

44

Halkla İlişkiler ve Reklam

2. Reklam, iletişim araçlarından yer ya da zaman satın alınarak yapılan bir çalışmadır. Yayın garantisi vardır. Yasalara aykırı olmamak, kimseye hakaret etmemek ya da müstehcen olamamak koşuluyla satın aldığınız yerde her şeyi söyleyebilirsiniz. Yayın organı, yayın ilkelerinin aksi bir durumu söz konusu olmadığı sürece aynen reklamı yayınlar. H.İ. ise, haber niteliği taşıyan etkinlikleri iletişim araçlarında ücretsiz yayınlatma çabasıdır. Yayın garantisi yoktur. halkla ilişkiler mesajının basın-yayın organlarına girmesi için ise konunun okuyucu-dinleyici-izleyiciyi ilgilendirmesi ve kamuya yararlı olan bir olayı yansıtması gerekir. Bu yüzden haberi dikkatle seçmek ve hazırlamak gerekir.

Page 45: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

45

Halkla İlişkiler ve Reklam

3. Halkla ilişkiler birimi üst yönetimle ilişkilidir. Her şey satışa dayandığı için, reklamın satış ünitesinin sağ kolu olduğu söylenir. halkla ilişkiler ise, kuruluş politikasının hazırlanması ve uygulanması söz konusu olduğu için kuruluşun en üstündeki yöneticinin sağ koludur. halkla ilişkiler uzmanın yönetici açısından iki fonksiyonu vardır. Birincisi kamuoyundan yöneticiye, ikincisi kuruşun genel politikası ve topluma yararı konusunda kuruluştan kamuoyuna bilgi iletmektir. Bu yüzden halkla ilişkiler yönetimden uzak düşünülemez.

Page 46: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

46

Halkla İlişkiler ve Reklam

4. Reklamda amaç ticaridir, kar elde etmektir. Halkla ilişkilerde belki nihai amaç da yine kar vardır ama öncelikle hedef kitlenin olaylardan haberdar edilmesi önemlidir. Bilgilendirme daha ön plandadır. Halkla ilişkilerde kar elde etmek dolaylı amaçtır. Öncelikle örgütün çevresiyle etkileşimini karşılıklı olarak geliştirme çabaları vardır. Bu ancak uzun sabırlı bir çalışma sonucu gerçekleşebilecektir.

Page 47: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

47

Halkla İlişkiler ve Reklam

5. Reklam etkinliğinin hedef kitlesi sınırlıdır. halkla ilişkiler ise geniş kitleler için stratejiler üretir. Reklam, belirli sosyo-demografik (yaş, cinsiyet, eğitim durumu vs.) veya psikolojik özelliklere sahip gruplara seslenirken, halkla ilişkiler ise çalışandan, kurumun faaliyet gösterdiği yerde yaşayan insanlara kadar geniş bir yelpazeye uzanabilmektedir.

6. Reklamcılık her organizasyon tarafından kullanılmaz fakat her organizasyon halkla ilişkilerle iç içedir. Örn; itfaiye teşkilatı yangın veya kendisinin reklamını yapmaz fakat bazı gruplarla olağan işerinin yanı sıra kamuoyu yararı için iç içedir.

Page 48: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

48

Halkla İlişkiler ve Reklam

7. Reklam araç olarak gazete, dergi, internet, televizyon gibi reklam araçlarını kullanır. H.İ.’de kullanılan araçlar ise, bunların dışında kurum içi yayından, basın toplantılarına, basın gezilerinden intranet uygulamalarına kadar uzanmaktadır.

8. Halkla ilişkilerin karmaşıklığı kendisini başarının ölçümlenmesinde de göstermektedir. halkla ilişkilerin başarısını satış veya kardaki değişiklikleri niceliksel olarak saptamak mümkün değildir. Tutum veya davranış değişiklikleri daha çok niteliksel olarak ölçümlenmektedir. Reklam kampanyalarının başarısının ölçülmesi satış rakamlarına bakılarak tespit edilebilir.

Page 49: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

49

Halkla İlişkiler ve Reklam

9. Reklam kampanyası ile karşılaşan birey, reklamı veren kuruluşu hemen görebilir. Buna karşın bir halkla ilişkiler kampanyasının bir bölümü ile karşılaşan kişi bunu hemen ayırt edemeyebilir. Örneğin, bir kuruluşun açılış ile ilgili haberi gazeteden okuyan bir kişi, bu haberin, o kuruluşun gazeteye gönderdiği bir basın bülteninden hazırlandığını kolay kolay anlayamaz ve bunun gazetenin araştırıp, yazdığı bir haber olduğunu düşünebilir.

10. Halkla ilişkiler reklamı bir araç olarak kullanabilir. Örneğin bir yerin açılışını kamuya bildirirken, gazeteden belli bir alan kiralayarak, bu açıklamayı yapar. Bir örnek de Tukcell’in “Çağdaş Türkiye’nin Çağdaş Kızları” kampanyası olabilir.

Page 50: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

50

Halkla İlişkiler ve Reklamın Karşılaştırılması ( Yavuz, 2006:11)

Karşılaştırma Kriterleri

Halkla İlişkiler Reklam

Konu İşletmenin kendisi İşletmenin çıktısı olan mal ve hizmetler

Amaç İşletmenin prestijini yükseltme, kamuoyunun desteğini alma

Mal ve hizmetin satışını arttırma

Kar Dolaylı bir amaçtır Doğrudan kar elde etmek, talebi arttırmak

Hedef Kitle Bütün kamuoyu Mevcut ve potansiyel tüketiciler

Bütçe Sınırlıdır Büyük rakamlardan oluşur

Uygulama Şekli Gerektiğinde örgüt adını duyuran reklamlar (kurumsal reklam)

Ticari reklamlar

Sonuçlar Uzun vadede alınır Kısa vadede alınır

Süreç Çalışmalar kesintisizdir Kesikli ve dönemseldir

İletişim Çift yönlüdür Tek yönlüdür

Page 51: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

51

Halkla İlişkiler ve Reklam

Kurumsal Reklam Halkla ilişkilerin kullandığı araçlardan biri olan “kurumsal reklam”

kavramını “satış reklam”ı kavramıyla karıştırmamak gerekir. Kurumsal reklamın amacı, ürüne ya da hizmete değil, kuruluşa ilişkin bilgileri kamuoyuna duyurmaktır. Kuruluş, iletişim araçlarından yer ya da zaman satın alarak kendi hazırladığı metni kamuoyuna sunar. Bu tür reklamlar birer duyuru niteliğindedir ve yayınlanacak haberlerde teknik ayrıntıların yer alamayacağı bilindiğinden, bu ayrıntıları kamuoyuna duyurmak amacıyla yayınlanır.

Örneğin bir spor salonu ya da kitaplık yaptırarak kuruluşun bulunduğu kente armağan etmek, topluma yararlı bir halkla ilişkiler çalışmasıdır. Ama basın yayın organlarında yayınlanacak haberde bu yapıların teknik özellikleri ve işi yapmak isteyecek yapım firmalarının nereye başvuracakları, keşif bedeli, teknik özellikleri, saptanan yapım süresi gibi bilgiler yer almayacağından reklamla duyurulacaktır. İşte bu kurumsal reklamdır.

Page 52: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

52

Halkla İlişkiler ve Reklam

Halkla İlişkiler ve Reklam İşbirliği Halkla ilişkiler ve reklam birbirinin yerine değil, birbirini desteklemek

için yapılan iki çalışmadır. Özellikle H.İ.’in pazarlama karışımı içinde yer alması ile birbirine daha çok yaklaşan bu iki çalışma, halkla ilişkilerin reklama, reklamın satışa zemin hazırlaması şeklinde nitelendirilebilir. Sponsorluk ve diğer toplumsal hizmetlerle ürünün adını duyuran H.İ. tüketiciye ayrıntılı bilgi verme işini reklama bırakır.

Alıcı, adını halkla ilişkiler kanalı ile bildiği ürünü satın almaya, reklamda edindiği bilgilere göre karar verir. halkla ilişkilerle verilen ürüne sempati sağlama hizmetini reklamla yapmak bugünün rakamları ile büyük bütçeler gerektirmekte, oysa bir iki sütunluk bir halkla ilişkiler haberinin etkisi birkaç tam sayfa reklam mesajına eşit olmaktadır. İş dünyasının halkla ilişkileri pazarlama karmasının içine çekmesinin nedeni budur. Ürün halkla ilişkilerinin reklamın işlevini tek başına yapması ise mümkün değildir. Bu iki çalışma yan yana, kurum politikası doğrultusunda uygulanırsa başarılı olabilir.

Page 53: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

53

Halkla İlişkiler ve Propaganda

Halkla ilişkilerin karıştırıldığı kavramalardan bir diğeri de propagandadır. Halkla ilişkilerin ortaya çıktığı ilk yıllarda propaganda terimi halkla ilişkiler yerine kullanılıyordu. Günümüzde ise halkla ilişkiler çalışmaları kötülenmek istendiğinde propaganda etiketi yapıştırılarak onun saygınlıktan uzak bir sanat olduğu ima edilmektedir. Bireylerin, grupların veya kitlelerin fikirlerini değiştirmeye yönelik faaliyetleri içeren propaganda da bir ideolojinin aşılanması amaçlanmaktadır.

Propaganda, grupların veya fertlerin düşünce ve davranışlarını, telkin yoluyla kontrol etmeyi amaçlayan sistematik faaliyetlerin bütünüdür. Propaganda doğrudan doğruya kişilerin fikirlerini değiştirmeye yönelik faaliyetleri içermektedir.

Propaganda da amaç, ne pahasına olursa olusun hedef kitleyi kendi yönünde inanç ve eyleme yöneltmektir. halkla ilişkiler ile propagandayı ayıran en önemli etken “doğruluk ve dürüstlük”tür. Halkla ilişkiler kuruluşu kamuoyuna gerçekleri saklamadan, doğru söyleyerek, dürüst yollardan tanıtır. Dürüst olmanın yanı sıra H.İ. her zaman pozitif olmalıdır. Gerçeklerin pratik ve pozitif somut örneklerle açıklanması daha inandırıcı ve yapıcıdır.

Page 54: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

54

Halkla İlişkiler ve Propaganda

Propaganda faaliyetleri tarihte her dönemde insanları etkilemek için kullanılmıştır. Özellikle dinleri yaymak için propaganda faaliyetleri din adamları tarafından çok kullanılmıştır. “Propaganda, telkin ve bu telkinleri ilgilendiren psikolojik yöntemlerle fikirlerin ve değerlerin değiştirilmesi, sonuçta arzu edilen bir çizgiye paralel olarak davranışların değiştirilmesi amacıyla sembollerin planlı ve sistematik olarak kullanılmasıdır” (Brown, 1992:23).

Halkla ilişkiler halkın (yani hedef kitlenin) sesine kulak verme eğiliminden doğmuştur. Propaganda ise tek taraflı bir mesaj bombardımanı, bir beyin yıkama çalışmasıdır. Propaganda “tek yönlü” bir iletişimi esas alırken, H.İ. iki yönlü iletişime dayanır. Propaganda da mesaj iletildikten sonra hedef kitleden bir feedback beklenmeden yeni bir mesaj iletilir, oysa halkla ilişkiler mesaj iletilir, hedef kitlenin tepkisi alınır ve bir sonraki mesaj bu doğrultuda gönderilir ve hatta gerekirse politikasında revizyona gider. Besleyici tepkinin olumsuz gelmesi halinde, bunun nedenleri ve kuruluşun nerelerde yanlış yaptığı araştırılmaktadır. Bunun içindir ki halkla ilişkiler feedback’a muhtaçtır, onsuz çalışamaz.

Page 55: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

55

Halkla İlişkiler ve Propaganda

Arka arkaya iletilen mesajlarla bir propaganda kampanyası kısa sürede insanları etkileyerek sonuç almak ister. halkla ilişkiler kampanyası ise güven oluşturmaya dayandığı ve bunu gerçek bilgilerle yapmaya çalıştığı için uzun vadeli bir çalışmayı gerektirmektedir.

Propaganda faaliyetleri özellikle savaş dönemlerinde yaygınlaşmaktadır. Örneğin propaganda sanatının ustası Hitler, “o kadar şiddetle ve sert çalıştım ki, propagandamız korku ve dehşet saçtı” diyerek propagandanın kötü emellerini çok iyi ifade etmektedir. Halkla ilişkiler için böyle bir şey kesinlikle düşünülemez. Halkla ilişkiler bir kurum veya kişi hakkında iyi niyet yaratmaya çalışan bir yöntemdir.

Page 56: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

56

Halkla İlişkiler ve Propaganda

Propaganda faaliyeti yürütülürken ahlaki ölçütler çok fazla önem taşımamaktadır. Halkla ilişkiler ise saptanmış belli etik kurallara uymak zorundadır. Propagandacı mesajını iletirken tüm bilgiyi iletmez, kendine uygun olan bilgileri kısaca verir. Halkla ilişkiler tüm bilgiyi sunmakla yükümlüdür.

Propaganda faaliyetleri bugün hala çok yaygın olarak uygulanmaktadır. Özellikle günümüz savaşlarında hem kendi vatandaşını hem de savaşılan tarafı etkilemek amacıyla çeşitli ülkeler bu tür faaliyetler uygulamaktadırlar. Bu uygulayıcının öncüsü ABD’dir. (Kuveyt ve Irak savaşları)

Benzerlik noktaları ise bir plan ve program doğrultusunda hedeflere yönlenmeleridir. Öte yandan iki etkinlik alanında da aynı kitle iletişim araçları kullanılarak kamuoyu oluşturma çabası güdülür.

Page 57: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

57

Halkla İlişkiler ve Gazetecilik

Halkla ilişkiler uzmanları ve gazeteciler yazdıkları bazı metinlerde benzer esaslar doğrultusunda hareket etmelerine rağmen halkla ilişkiler ile gazetecilik birbirinden farklıdır. Aslında halkla ilişkiler uzmanı da gazeteci de aynı yöntemleri kullanarak kitle iletişim araçlarında yayınlanmak üzere mesaj üretirler. Fakat her ikisinin de amaçları, hedef kitleleri ve iletişim kanalları birbirinden farklıdır.

Amaçlar: Bir gazetecinin amacı, hedef kitlesini olabildiğince objektif biçimde bilgilendirmektir. Halkla ilişkiler uzmanının yaptığı ise, çalıştığı kurumu savunmaktır. Şüphesiz halkla ilişkiler uzmanı hedef kitlesini hem bilgilendirmek hem de ikna ve motive etmek amacını taşır. Burada halkla ilişkiler uzmanı/yazarı, işe kendine şu soruyu sorarak başlamalıdır. “Yazacağım metin kurumun amaçlarını gerçekleştirmesinde nasıl yardımcı olacaktır?”

Page 58: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

58

Halkla İlişkiler ve Gazetecilik

Hedef Kitleler: Gazeteciler görev yaptıkları medyanın hitap ettiği kitleye, yani tek bir hedef kitleye hitap ederler. Halkla ilişkiler uzmanları farklı farklı hedef kitlelere bazen aynı anda bazen de farklı zamanlarda hitap eder. Durum böyle olunca da hedef kitleyi çok iyi tanımalı, onların ihtiyaçlarını öğrenmeli ve onları en iyi nasıl etkileyebileceğini bilmelidir.

İletişim Araçları: Gazeteci hazırladığı haberi hedef kitle ile paylaşabilmek için sadece görev yaptığı kuruluşun olanağından faydalanabilir. Halbuki iyi bir halkla ilişkiler uzmanı yaptığı işe uygun olarak o an hitap edeceği hedef kitlenin özelliğine göre farklı farklı araçları kullanarak mesajlarını iletir. Medya gündemi belirleme gibi bir özelliğine sahip. Onun için yeni bir konuya kamuoyunun dikkatini çekmeye çalışmakta yarar var. Bu yüzden haber değeri taşıyacak konuları ortaya çıkarmak gerekli (Wilcox ve Nolte, 1990. s. 2-3).

Page 59: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

59

Halkla İlişkiler ve Gazetecilik

Yukarıda anlatıldığı gibi halkla ilişkiler ile gazetecilik arasında bazı farklardan söz etmek mümkündür. Bu farkların yanı sıra bazı meslekler arasında devamlılıktan da söz edilebilir. Halkla ilişkiler uzmanı Bilgin Peremeci’nin de ifade ettiği gibi “halkla ilişkiler mesleği yeni bir soluk almak isteyen gazetecilerin ikinci adresidir.” Öte yandan, halkla ilişkiler uzmanları gazetecilerin ve gazetelerin desteği olmaksızın duyurum yapamazlar. Gazeteciler de halkla ilişkiler uzmanlarının gönderdiği basın bültenleri ile ofislerinden habere ulaşma olanağı bulmaktadırlar.

Page 60: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

60

HALKLA İLİŞKİLER VE PAZARLAMA İLETİŞİMİ (MPR)

Tüketici istek ve beklentilerini anlayıp, bu doğrultudaki adımlardan sapmadan işletmenin pazarlama stratejilerine de uyarak mutlu tüketici, mutlu işletme yaratma yönündeki koordinasyon sürecine pazarlama halkla ilişkileri (marketing public relations- pazarlama iletişimi) denir.

İşletmenin yeni bir ürünü varsa, o ürünlerin pazara sunulması ve yeni kullanıcılar tarafından güven duyulmasının sağlanması, eski ürünlere yeni kullanım alanları yaratmak, ürünlerin zayıf yönlerini tespit ve onarım, tüketicileri yapılan etkinliklerden haberdar etmek gibi çalışmalar MPR etkinliği kapsamındadır. Hızla artan iletişim olanakları karşısında hedef kitleye en etkin şekilde ve doğru kanaldan ulaşmanın güçleşmesi ve maliyetlerin artması ve buna karşın tüketicilerin değişen ve artan iletişim talepleri, şirketlerin iletişim konusundaki arayışlarını hızlandırmış ve bu arayışlar sonucunda pazarlama iletişimi kavramı doğmuştur.

Page 61: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

61

HALKLA İLİŞKİLER VE PAZARLAMA İLETİŞİMİ (MPR)

Pazarlama iletişimi: “Bir kuruluşun var oluşuyla ürün ve hizmetleriyle ilişkide bulunduğu ve bulunacağı kesimlere neler vaadettiği, neler sağlayabileceğini anlatmasını sağlayacak iletişim çabalarının tümüdür”.

Pazarlama amaçlı H.İ., H.İ. tekniklerinin ve yöntemlerinin pazarlamaya uygulanmasıyla ortaya çıkmıştır. Pazarlama amaçlı H.İ., tüketicilerin ilgileri, merakları, istekleri ve ihtiyaçlarıyla şirketleri ve ürünleri teşhis eden, güvenilir bilgi iletişimi ve izlenimleriyle tüketici memnuniyetini ve satın almayı destekleyen programları planlama, yürütme ve değerlendirme sürecidir.

Pazarlama, bir malın, hizmet ya da fikrin tüketicilere ulaşabilmesi ve dolayısıyla bireysel ve kurumsal amaçların yerine getirilebilmesi için yapılan ücretlendirme, promosyon (tutundurma), ürün, dağıtımdan oluşan planlama ve yönetim sürecidir.

Page 62: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

62

HALKLA İLİŞKİLER VE PAZARLAMA İLETİŞİMİ (MPR)

Pazarlama karması ürün (product), fiyat (price), dağıtım (place/distribution) ve tutundurma (promotion) dan yani (4Ps)den oluşur. Halkla ilişkiler de tutundurmanın altında yer alan bir faaliyettir. Diğer tutundurma faaliyetleri ise; reklam (advertising), kişisel satış (personel selling), doğrudan postalama (direct mail), satış promosyonları (sales promotion), sponsorluk (sponsorship)tur.

Özellikle 1980’li yıllardan sonra pazarlama kısımlara ayrılmış ve tüketicilerin direncinin kırılmasının yolları aranmıştır. Reklam kalabalığına sokmadan, bu noktada güvenilir ve etkili, daha çok yaratıcılığa dayanan mesajları iletme yoluna gitmiş ve halkla ilişkiler çalışmalarından daha yoğun olarak yararlanmaya başlamışlardır.

Page 63: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

63

HALKLA İLİŞKİLER VE PAZARLAMA İLETİŞİMİ (MPR)

Bir kuruluşun başarılı bir biçimde ürettiği ürün ve hizmetleri pazarlayamadıkça varlığını devam ettiremeyeceği açıktır. Bu yüzden çeşitli hedef gruplarıyla kuruluşların sürekli iletişim halinde olması kaçınılmazdır. Kuruluşun hedef gruplarından bazıları az veya çok kuruluşun başarısını etkilemekte, fakat piyasadaki başarı da müşterilerle olduğu kadar müşteri olmayan hedef gruplarla kurulacak sağlıklı iletişime bağlıdır.

Bir kuruluşun topluluk ve çevreyle olan ilişkileri piyasayı etkilemektedir. Çünkü insanlar bildikleri ve güvendikleri kuruluşlarla iş yaparlar. Kuruluşun bütün hedef gruplarıyla kuracağı ilişkileri birbirinden ayrılamaz bir biçimde halkla ilişkilerle pazarlamayı birbirine bağlamaktadır. Pazarlama amaçlı halkla ilişkilerin görevi pazarlama amaçlarını desteklemektir.

Page 64: Halkla i̇li̇ski̇lere gi̇ri̇s

64

HALKLA İLİŞKİLER VE PAZARLAMA İLETİŞİMİ (MPR)

Pazarlamanın dört P’sinden yer alan promosyon, tüketicileri satın almaya ikna etmek için ürünün niteliklerini iletmek için kullanılan tüm faaliyetleri içermektedir. Kişisel satış, satış promosyonu, doğrudan pazarlama ve reklamcılık uygulamalarını da beraberinde getirmiştir; bu iletişim araçları bazen birbirinin yetki alanına giren konularda faaliyet gösterebilmektedir.

Yapılan tanımlara bakılarak; pazarlama iletişiminin, pazarlama eylemleriyle beraber; aynı zamanda işletme çevresi, sosyal sorumluluğu ve imajıyla ilgili olan çabalarla doğrudan ya da dolaylı olarak satışların artırılması, giderek ürünün ve işletme ömrünün uzatılması amaçladığı söylenebilir.

Pazarlama amaçlı halkla ilişkilerin fonksiyonel sorumlulukları şöyledir: Ürün tanıtımı, sponsorluk, özel olaylar, kamu hizmeti, yayınlar, medya olayları, basın gezileri, ticari destek .

MPR genellikle şu araçları ve yöntemleri kullanır: Yönetici demeçleri, basın bildirileri, basın toplantıları, ürün bildirileri, makaleler, röportajlar vb.