1. THKO DAVASI

Derleyen ve Yayna Hazrlayan

Av. HALT ELENK

Birinci bask: Yntem Yaynlar, Mays 1974kinci bask: 68liler Yaynlar, Mays 2008nternet edisyonu: Nisan 2013

NDEKLER

kinci Baskya nsz 4Birinci Baskya Sunu 6Kayseri Cezaevinde Deniz Gezmi ve Arkadalarna Yaplan Yasad Muameleler Hakknda Avukatlarn Bavurusu 13Deniz Gezmi ve Arkadalarnn Savunmanlarnn Ankara Skynetim Komutanlnn 49 Nolu Bildirisi Konusunda Babakan Nihat Erime ektikleri Telgraf 16Deniz Gezmi ve Arkadalarnn Savunmanlarnn Ankara Skynetim Komutanlnn 49 Nolu Bildirisi Konusunda Trkiye Barolar Birlii Bakanlna Yaptklar Duyuru 18Yusuf Aslann Hasta Halde Yataa Zincirlenmesi Konusunda Halit elenkin Adalet Bakan smail Arara ve Trkiye Barolar Birliine Yazd Dilekeler 23Mahkemedeki Savunmalarndan Dolay Deniz Gezmi ve Arkadalarnn Savunmanlar Aleyhinde Alan Dava Nedeniyle Trkiye Barolar Birliine Yaplan Bavuru 271. THKO ddianamesi 30357 Sayl Yasann 16. ve 40. Maddeleri ile 1402 Sayl Yasann 11. Maddesinin 1. ve 2. Fkralarnn 1961 Anayasasna Aykrl Nedeniyle Anayasa Mahkemesine Gtrlmeleri Konusunda Deniz Gezmi ve Arkadalarnn Savunmanlarnn Skynetim 1. Nolu Askeri Mahkemesine Bavuru Dilekeleri 73

Ankara 1. Nolu Skynetim Askeri Mahkemesinin Savunmanlarn Bavuru Dilekelerini Red Karar 89Deniz Gezmi ve Arkadalarnn Yarglandklar 1. THKO Davasnda Savunmanlarn Ankara 1. Nolu Skynetim Askeri Mahkemesine Sunduklar Savunma 91Ankara Skynetim Komutanlnn 49 Nolu Bildirisi 219zmir Skynetim Komutanlnn 26 Nolu Bildirisi 227Deniz Gezmi, Yusuf Aslan ve Sinan Cemgil Tarafndan Karlp Gn Sonra Serbest Braklan Drt Amerikal Askerin Savclk fadelerinden Baz Blmler 230rfan Uar Hakknda Avukatlar Halit elenk ve Niyazi Arnasl Tarafndan Ankara 1 Nolu Skynetim Askeri Mahkemesine Sunulan Tahkikatn Geniletilmesi Talebi 2431. THKO Davasnda Savunmanlarn Ankara 1 Nolu Skynetim Askeri Mahkemesine Sunduklar Soruturmann Geniletilmesi Talebi 24516.7.1971 Tarihinde 1. Skynetim AskeriMahkemesinde Balayan 1. THKO Davas Duruma Tutanaklar 249Yusuf Aslann Ailesine Yazd Mektup 3151. THKO Davasnda Yarglanan Deniz Gezmi ve Arkadalarnn Ankara 1 Nolu Skynetim Askeri Mahkemesinde Yaptklar Savunma 316Halit elenkin Deniz Gezmie Yazd 4.10.1971 Tarihli Mektup 460Deniz Gezmiin Halit elenke Yazd Pusula 461Yusuf Aslann Babas Beir Aslann Babakan Nihat Erime ektii Telgraf 462Yusuf Aslann Babas Beir Aslan ve Deniz Gezmiin Babas Cemil Gezmiin Babakan Nihat Erime ektikleri Telgraf 463Fotoraflar 467

2. BASKIYA NSZ

2008 yl, 68 devrimci genlik devinmesinin 40. yl. Salt takvim belirlemek ve anmsamak asndan deil, 68de verilen bamsz-lk, demokrasi, sosyalizm savamnn hakllna zamann hakem-lik etmi olmas bakmndan da geen bu srenin nemi son dere-ce aktr.

Gerek evrensel, gerekse ulusal boyutta ele aldmzda, 68 genlik devinmesinin o gn koyduu dorular, uruna yaamlar-n hie sayarak verdikleri savamn onurlu kalt, bugnn dnya dzeninin kavranmasna da k tutuyor. Bu n snmemesi ve hatta giderek kapsama alann daha da genileterek varln sr-drmesi, hem tarihsel hem de sosyal adan bugn yaayan 68 ku-ann insanlarna byk grev ve sorumluluklar yklyor.

Bugn, Kreselleme ve Yeni Dnya Dzeni adyla tanmlanan vahi kapitalizmin tek kutuplu ideolojik sarmalna kar yine 68 devrimci belgilerinin nirengisini oluturan Tam Bamsz ve Gerekten Demokratik Trkiye tezleriyle yant aramann hi de gemii yinelemek olduu grnde deiliz. Tersine, iinde yaa-dmz, dne gre daha saldrgan ve azgn emperyalizme ve onun dnya leindeki acmasz kapitalist smrsne kar asl im-di 68lilik demenin bilimsel ve bilimsel olduu denli de tarihsel bir belirleme olduu kansndayz.

Bu belirlemeden yola karak, 68liler Birlii Vakf olarak, 68in 40. ylnda, bu bilin ve cokuyla nostalji yapmann ok tesinde bir dizi etkinlikler yapmay tasarlam bulunmaktayz. te eliniz-deki bu yazl rn, bu etkinlikler kapsamnda, gnmz genlii-ne de k tutacak bir belge olarak okurlarn bilincine kartlmak iin yeniden yaym yaammza kazandrlmtr.

Halit elenk 5

Bu yazl rnn yazar, o gnlerin canl tan ve hukuk sava-s olan Sayn Halit elenke bize bu frsat tand iin teekkr ediyoruz. Teekkr etmenin de ok tesinde 68in bu devrimci hu-kuk ant karsnda Vakf olarak saygyla eiliyoruz.

Snmez Targan

68liler Birlii Vakf Bakan

6 1. THKO Davas

BRNC BASKIYA SUNU

Okuyucuya sunulan bu kitap, Ankara 1 No.lu Skynetim Askeri Mahkemesince lm cezasna mahkm edilen ve 6 Mays 1972 gn afak vakti idam edilen Deniz Gezmi, Yusuf Aslan, Hseyin nan ve arkadalar haklarnda grlen davann belgele-rini bir araya getirmektedir. ddianame, sorgu ifadeleri, sankla-rn ve avukatlarnn savunmalar, mahkeme kararlar, temyiz la-yihalar, Asker Yargtay kararlar, Asker Yargtay Daireler Kurulu karar, tashihi karar layihalar, infazn bekletilmesi istemleri ve Asker Yargtay Basavclk kararlar, CHP Genel Bakan smet nn tarafndan Anayasa Mahkemesine alan dava dilekesi r-nei, Anayasa Mahkemesi karar, Trkiye Byk Millet Meclisi g-rmeleri ile bu mecliste idamlarn lehinde ve aleyhinde oy veren-lerin adlar ve lm cezalarnn infazna ilikin tutanak rnei blm halinde yaymlanacak olan bu kitapta yer almtr.1

Davaya konu olan olaylardan sonra Deniz Gezmi, Yusuf Aslan, Hseyin nan ve arkadalarndan bir ksm tutuklanarak Ankaraya getirilmiler, daha sonra gvenlik mlahazas ile Kayseri Cezaevine gtrlmlerdir. Bu cezaevinde bulunduklar esnada Skynetim ilan edilmi ve sanklar Kayseri Cezaevinden alna-rak Ankarada Mamak 1 No.lu Asker Cezaevine nakledilmilerdir.

Dava Ankarada Tugeneral Ali Elverdinin bakanlnda, du-ruma hkimi Yarbay Ahmet Tetik, ye hkim binba Mehmet Turandan kurulu ve iddia makamnda Binba Keramettin elebi ve Yzba Baki Tu olmak zere 1 Numaral Skynetim Askeri Mahkemesinde, 16.7.1971 gnnde Altndada veteriner okulu binasnda balam ve 9.10.1971 gn, yani 2 ay 23 gn iinde ka-1 Kitap 3 cilt olarak dnlm, ancak sadece 1. cilt yaymlanabilmitir.

Halit elenk 7

rara balanmtr.Bu ksa sre iinde yarglanan 25 kiiden 18i hakknda lm

cezas verilmitir. Yaplan durumal temyiz incelemesi sonun-da, Basavclk makamn, basavc yardmclarndan Albay smail Muratolunun temsil ettii ve Albay K. Erann bakanlnda ye hkim Albay Sleyman Taar, Yaar Yceda, Yaar Sara ve Hakk Erkandan kurulu Asker Yargtay kinci Dairesince Deniz Gezmi, Yusuf Aslan ve Hseyin nan haklarndaki lm cezalar asl fail olduklar kabul edilerek onanm ve dier sanklar haklarndaki hkmler bozulmutur. Davaya bakan Ankara 1 No.lu Skynetim Askeri Mahkemesi, bu bozma kararna uymam, eski kararnda direnerek ikinci kez 18 kiinin lm cezas ile cezalandrlmalar-na karar yermitir. Dosya Asker Yargtay Daireler Kurulunda in-celenmi ve direnme karar Asker Yargtay 2. Dairenin karar y-nnde bozulmutur.

Tmgeneral E. Dounun bakanlnda ye hkim Tugeneral K. Gken, H. Grsel, F. Sirer. M. nululu A. Tzemen, N. Salolu, A. Ayral, N. Alkan, S. Kiriolu, Y. Erylmaz, A. lgener, H. Tavukuolu, N. Darcolu, H. Yavuzel, T. Lleci, S. Tznden kurulu Askeri Yargtay Daireler Kurulu, Direnme kararn Askeri Yargtay 2. Dairesinin bozma karar dorultusunda bozmutur. yelerden Tugeneral Kemal Gken ve Albay Nahit Salolu karara muhalif kalmlar ve sanklarn eylemlerinin TCKnn 146. maddesine de-il, 168. maddesine uygun dt ve haklarnda hafifletici neden kabul edilerek 59. maddenin uygulanmas gerektii gerekesiyle ayrk oy kullanmlardr.

Sonuta Ankara 1. Nolu Skynetim Asker Mahkemesi, Daireler Kurulu kararna kar yeniden direnme hakk olmad-ndan, Deniz Gezmi, Yusuf Aslan ve Hseyin nann lm ce-zas ile cezalandrlmalarna, sanklardan Ahmet Erdoan, Metin Gngrm, Mustafa Yalner ve Hac Tonakn mebbeden ar hapis cezas ile mahkmiyetlerine ve teki sanklar Atill Keskin, Ercan ztrk, Cengiz Baltac, Mustafa ubuk, Metin Yldrmtrk, Recep Sakn, Mehmet Asal, Osman Ark, Semih Orcan, Mehmet Nakibolunun on beer yl sre ile ar hapislerine, rfan Uarn dosyasnn Dev-Gen davas dosyas ile birletirilmesine karar

8 1. THKO Davas

vermitir. Bu karar da sanklar mdafileri tarafndan temyiz edil-mi ve Asker Yargtay kinci Dairesince onanarak kesinlemitir.

Yaplan tashihi karar talepleri ve infazlarn durdurulmas istem-leri Askeri Yargtay Basavcl, Skynetim Askeri Mahkemesi ve Askeri Yargtay tarafndan reddedilmitir.

TBM Meclisinde yaplan grmeler sonunda idam kararlar-nn yerine getirilmesine dair verilen karar hakknda CHP Genel Bakan smet nn tarafndan usule aykrlk nedeniyle Anayasa Mahkemesinde iptal davas alm ve bu yksek mahkemece TBM Meclisinin infazlarn uygulanmasna dair karar usul ynn-den iptal edilmitir.

Bu iptal karar zerine idamlarn infaz konusu ikinci kez TBM Meclisinde grlm, yerine getirilmesine karar verilmi, bu karar Cumhurbakan Cevdet SUNAY tarafndan onaylanm ve resm gazetede ilan edilmitir.

Dava balamadan nce ve davann devam sresince ba-sna, radyo ve televizyona sansr konulmu, Skynetim Komutanlklarnn izni dnda haber yaymlanmasna imkn ve-rilmemi, Askeri Savclarn iddianameleri gerek basnda ve gerek-se radyo ve televizyonda ayrntlaryla yaymlanm, ama mahke-melerde yaplan savunmalarn kamuoyuna duyurulmasna imkn verilmemitir. Bylece kamuoyu tek tarafl verilen haberlerle olu-turulmu, olay ve savunmalar hakknda objektif bir bilgiye sahip olamam, duruma aamalarn gerek yn ile izleyememitir.

te yandan durumalarn izlenmesi de sk formalitelere ba-lanm, her duruma iin bir gn nceden kente 15 kilometre uzaklkta bulunan Mamak Garnizon nizamiyesindeki Skynetim Komutanl Halkla Mnasebetler Dairesine bavurulmas, her duruma iin iki adet fotoraf verilmesi, duruma gn sabah saat 8de Mamak nizamiyesinde bulunmak zorunluluu gibi uy-gulanmas g ve durumalarn ge saatlere kadar srd gn-lerde yerine getirilmesi maddeten imknsz usuller konulmu ve bylece durumalarn halk ve sank yaknlar tarafndan izlenme-si zorlatrlm ve Anayasann Mahkemelerin alenilii ilkesi kstlanmtr.

Bu nedenlerle kamuoyu olayn gerek nitelii, dava, iddia ve sa-vunmalar hakknda yeterli bilgiye sahip olamamtr.

Mdafi olarak mahkemeye gelen avukatlarn stleri, anta

Halit elenk 9

ve evraklar aranm, verilen zel kartlarla mahkeme binalar-na alnmlardr. Yazl istemlerin, itiraz ve savunmalarn hazr-lanmasnda tutuklularla mdafilerin ilikileri savunma hakk ile badamayan formalitelere balanm, tutuklularn cezaevinde hazrladklar savunmalar alarak incelemek, mdafiler tarafn-dan hazrlanan savunmalar tutuklulara vermek ve okutmak ve zamannda geri almak mmkn olamam, bu savunmalar nce Skynetim makamlarnn adl mavirliklerin incelemesine tabi tutulmu, bu uygulama savunma hakkn zorlatrm ve savun-mann mahremiyetini ihlal etmitir. Savunmalar duruma salo-nunda silahlarn glgesinde yaplmtr.

Sank mdafileri mahkemede ar bir manevi bask altnda tu-tulmu, mdafilere adeta sank gzyle baklmtr. Mdafiler ta-rafndan hazrlanan 136 sayfalk yazl savunmadan, bir cmle iinde geen nyarg sz ele alnarak bu szle mahkemede g-revli asker savcya hakaret edildii iddia edilmi ve davay izleyen avukat hakknda Trk Ceza Yasasnn 266. maddesine dayanlarak kamu davas alm, mdafiler Ankara Skynetim Komutanl 3 No.lu Asker Mahkemesi tarafndan er ay hapis ve beer yz lira ar para cezasna mahkm edilmi ve verilen ceza ertelenmemi-tir. Asker Yargtay kinci Dairesi tarafndan bu karar bozulmusa da, karar veren mahkeme bozmaya uymam ve eski kararnda di-renerek mdafileri ikinci kez ayn cezalara mahkm etmitir.

Mahkemelerin aleniyeti ilkesinin kstlanmas, sorgu ve savun-malarn halkoyuna tek tarafl yanstlmas, avukat-tutuklu- sank ilikilerine uygulanan savunmay zorlatrc formaliteler, mda-filerin srekli manevi bask altnda tutulmas, dava devam eder-ken savunma hakknn snrlar iinde savunmalarn yapan m-dafiler hakknda dava alarak mahkm edilmeleri, cezalarnn ertelenmemesi gibi bask yntemleri davann hangi koullar al-tnda grldn, savunma hakkna hangi oranda sayg gsteril-diini, hukuk kurallarna ne derecede itibar edildiini okuyucuya gsterecektir.

Kitapta, mahkeme dosyasndaki tutanak ve belgeler olduu gibi alnm, objektif olma ilkesine uyularak bu belgelerin deer-lendirilmesi ve yargs okuyucuya braklmtr.

HALT ELENK/1974

10 1. THKO Davas

KNC BASKIYA SUNU

Bu kitabn birinci basks 1974 Mays aynda yaplmt. Aradan 34 yl geti. Bu bask ok zor koullarda gereklemiti. Deniz Gezmi ve arkadalar gzaltna alnmlar ve arkasndan sky-netim ilan edilmiti. Skynetimle birlikte geni apl gzaltna al-malar, tutuklamalar, ikenceler balad. Ksa zamanda ortal ar bir bask havas sard. Dernekler, sendikalar, partiler kapatlyor, yneticileri tutuklanyor ve yarglanyorlard. Deniz Gezmi ve ar-kadalarnn davas byle bir ortamda jet hzyla 2,5 ayda karara balanyor ve 18 kiinin idamna karar veriliyordu. Davann tem-yiz aamasnda yaplan savunmalardan sonra, Askeri Yargtay il-gili dairesinde Deniz Gezmi, Yusuf Aslan ve Hseyin nann idam hkmleri onanyor, dier sanklar mr boyu hapis ve ar ha-pis cezalarna arptrlyorlard. Ardndan iktidardaki siyasi parti-lerin temsilcileri verilen idam kararlarn byk bir istek ve hzla Mecliste onaylyorlard. Sonuta 6 Mays 1972 sabah infazlar ya-pld. Ben ve avukat Mkerrem Erdoan, istekleri zerine infaz ge-cesi bu gen insanlar yalnz brakmadk.***

Kamuoyu zerinde estirilen bu terr havasnn yan sra, avukat-lar zerinde de ar basklar uygulanyordu. Avukatlar olarak yaz-dmz 136 sayfalk toplu savunmada geen bir tmcenin iinden bir tek n yarg szc ele alnarak, hakkmzda, grevi banda askeri savcya hakaret suundan dava alyordu. Bu davaya bakan Ankara 3 no.lu Skynetim Askeri Mahkemesi 11 avukat hakkn-da er ay hapis ve 500er lira para cezasna hkmediyor ve ceza-y ertelemiyordu. Bu dava srerken ben, Ankara Hukuk Fakltesi ceza hukuku profesr Faruk Ereme bir mektup yazarak hakaret

Halit elenk 11

davasnn iddianamesi ile savunmamzn bir rneini gnderiyor ve bu savunmada su oluup olumad konusunda mtalaasn soruyorum. Prof. Dr. Faruk Erem bana verdii yantta, savunma di-lekesinde savunma snrlar dna klmadn, savunma hak-k snrlar iinde kalndn bildiriyor. Bu mtalaay mahkeme-ye sunuyorum. Mahkeme bir yandan bu mtalaay reddediyor, te yandan da karar yerinde Prof. Dr. Faruk Eremi eyyamclk (opor-tnistlik) ile suluyor. Oysa Skynetim Askeri Mahkemeleri ver-dikleri birok kararda Prof. Dr. Faruk Eremin kitaplarndan alnt-lar yaparak hkmlerini bunlara dayandryorlard!

te yukarda aklanan bu ve benzeri basklarla kamuoyunda bir ylgnlk yaratlmt. Byle bir bask ortam ve parasal olanak-szlklar iinde hazrladm bu kitabn yaynlanmas ok zorla-mt. te byle bir ortamda Yntem Yaynlar sahibi nci zgden bu belgesel kitab byk bir zveri ve yreklilikle basmaya karar verdi ve Mays 1974teki ilk basm byle gerekleti. Ardndan nci zgden bana telif creti olarak bir miktar para da vermiti. Bu davann ar hapis cezalarna arptrlan sanklar Ankaradan Nide Cezaevine nakledilmilerdi. Onlarn ihtiyalarn karla-ma dncesi ile Nideye giderek, bu paray kendilerine veril-mek zere Nide Cezaevi Mdrne teslim etmitim. Cezaevinde mvekkillerimle grtkten sonra, onlarn cezaevinde yaptkla-r boncuk ilerini, czdanlar, kemerler, kolyeler ve yzkleri ce-zaevi mdr bana verirken unlar sylyordu; Halit Bey, ben Trkiyede ok sayda cezaevinde grev yaptm, hemen hemen b-tn cezaevlerinde boncuk ii yaplr, ancak bu ocuklarn yaptkla-r boncuk ilerine hibir cezaevinde rastlamadm. Bunlarda bon-cuk iinin tesinde bir kltr var. Gerekten ilenen bu boncuk kemerlerde ykler anlatlyordu. Ky delikanllar ile kyl kz-larn eme banda bakmalar, nianlanmalar, harman yerle-rindeki dnleri gibi birok yk bu kemerlerin zerinde yaam buluyordu. Renkli boncuklarla sslenen bu ykler cezaevindeki bu devrimci genlerin duygularn, yreklerini, dnyalarn yans-tyordu. Bu boncuk ilerini eim ekibe ile Ankarada dostlarm-za satp paralarn yeniden Nide Cezaevindeki mvekkillerime ulatryorduk.

12 1. THKO Davas ***Bugn Ankara Barosunun deerli hukuku ve avukatlar ara-

snda yer alan avukat Veli Deveciolunu da Nide Cezaevinde tanmtm. Nide Cezaevinde mvekkillerimle grme ilem-lerini yapmak iin mahkeme kalemine uradmda orada sav-c yardmcs olduunu rendiim Veli Deveciolu bana odasn-da ay ikram ediyor, dava ve mvekkillerimle itenlikle ilgileniyor ve ayrlrken beni adliyenin merdiven bana kadar uurluyordu. Veli Deveciolu daha sonra Adalet Bakanl Ceza ve Tevkif Evleri Genel Mdrl grevine atand, emekli olduktan sonra avukat-la balad. 1979da Mamak Askeri Cezaevine mvekkillerimle grmeye gittiimde, nceden planlanm olduu anlalan, g-r yerinde koularndan kan ve sonradan lkc olduklarn rendiimiz 10-15 kiinin ellerine geirdikleri eylerle saldrs-na uramtk. Bu olaydan sonra saldrganlar hakknda atmz davada avukatlm yapan Veli Deveciolu olmutu.***

nfazlardan bu yana 36 yl geti. O gece sabaha kar idam seh-pas altnda Deniz, Yusuf ve Hseyin son konumalarn yapmlar-d. Deniz Gezmi bu son konumasnda, kendilerinin dnya gr olarak bilimsel sosyalizme inandklarn, Trkiyenin bamszl iin mcadele ettiklerini ve antiemperyalizmi ilke olarak benim-sediklerini haykrmt. O gece infazlar basna kapal olarak yapl-mt. Sivil olarak sadece ben, avukat Mkerrem Erdoan, savc, imam ve doktor vard. nfazlardan 2 gn sonra sehpadaki konu-malar Fransada Le Monde gazetesinde yaynlanmt. Deerli ga-zeteci yazar Doan zgden 2 yl kadar nce bana bu haberi Le Monde gazetesine kendisinin verdiini anlatmt.

Elinizdeki bu bask kitabn ikinci basksdr. Bu kitab yeni-den yaynlamaya karar veren 68liler Birlii Vakf Bakan ve Yneticilerini kutlar ve teekkr ederim.

HALT ELENK/2008

Halit elenk 13

KAYSER CEZAEVNDE DENZ GEZM VE ARKADALARINA YAPILAN YASA DII MUAMELELER HAKKINDA AVUKATLARIN

BAVURUSU

Deniz Gezmi, Yusuf Aslan, Hseyin nan ve dier arkadalar nce Ankaraya getirilmiler ve daha son-ra gvenlik mlahazas ile Kayseri Cezaevine gt-rlmlerdir. Bu cezaevinde tutuklular ayr ayr hc-relere kapatlmlardr. Aadaki dilekeler yasaya ve Cezaevleri Ynetmeliine aykr olan bu ilemin kaldrlmas iin tutuklu avukatlar tarafndan yap-lan bavurular gstermektedir.

3.4.1971

Ankara C. SavclnaMvekkilimiz Deniz Gezmi hakknda muhtelif sulardan t-

r soruturma alm ve sank tutuklanarak Ankara Merkez Cezaevine gnderilmitir.

Deniz Gezmi ile ve Cezaevi mdrl ile yaptmz gr-mede mvekkilimizin ve ayn sulardan sank Hseyin nan ve Kor Koalakn Merkez Cezaevinde tedbir gerekesi ile ayr ayr birer hcreye konulduklarn, hi kimse ile grtrlmedikle-ri gibi birbirleri ile de grtrlmediklerini, hcrenin arkasnda bulunan baheye ve ndeki koridora karlmadklarn renmi bulunuyoruz.

Mvekkilimiz hkml olmayp tutukludur. Her ne kadar Ceza Yarglama Usul Kanununun 116. maddesinde tevkif edilen kim-

14 1. THKO Davas

senin mmkn olduu kadar mahkmlardan ayr bir yere ve ayr bir odaya konulacana dair bir hkm bulunmakta ise de, bu h-km, tutuklunun lehine olarak ve sulularla bir arada kalmasnn ahlak durumunda olumsuz etkilerin domasna engel olmak ve onu kt etkilerden korumak amac ile kabul edilmitir. Maddenin gerekesi de bunu dorulamaktadr. Nitekim bu gerekede yle denilmektedir:

Sululara kar mracaat edilen bir emniyet vasta-s demek olan tevkifin tenfizinde de bu mahiyeti naza-r dikkate alarak zecr muamelttan tefriki iktiza eder. Bu itibarladr ki, sulularn mahkmiyeti hapishane-de infaz edildii halde, mevkuflar aleyhinde mraca-at olunan ihtiyati tedbirler bu messesattan ayr ve tamamen mstakil bir binada tatbik edilir. Bu suretle selmeti tahkikatn iftikar eyledii muamelt evveliye ile mahkmiyetin neticesi olan tenfiz muhaberat arasn-da bulunmas lzmgelen farklar temin olunduktan ba-ka, henz faaliyetleri taayyn etmemi olanlarn mc-rimlerle bir arada bulunmak suretiyle sari ve mtemadi bir tereddiye maruz kalmalarndan tevelld edebilecek mahzurlardan da tevakki edilmi olur. Bu ayrma se-beplerine tamamii ittiba temin iin komisyon, lyihada tevkif edilen kimselerin mahkmlardan ayr bir yere ve mmkn olduu kadar herbirinin mstakil bir oda-ya konmasn tasrih etmekle beraber, tevkiften gzeti-len gayeyi ve tevkifhanenin intizamn muhil olmamak artiyle siyaneti ve istirahat ve itigaltn servet ve va-ziyetine gre tanzimdeki serbestiyi de kabul eylemitir.

te yandan sank, 18.3.1971 gnnde, yani tarihten 15 gn nce tutuklanm olup o gnden beri yukarda aklanan ekilde ve tek bana bir hcrede bulundurulmakta ve cezaevinin inziba-tn ihlal edici bir davran da meydana gelmemi bulunmaktadr.

Aklanan bu duruma gre mvekkilimiz hakknda uygulan-makta olan tedbirin kanuni ve fiili bir dayana grlmemektedir.

Bu nedenlerle sank mvekkilimiz Deniz Gezmi hakknda- ki bu tedbirlerin kaldrlmasn, kalmakta olduu hcre arkasnda

Halit elenk 15

bulunan baheye ve nnde bulunan koridora serbeste kma-sna ve dier ayni olay sanklar Hseyin nan ve Kor Koalakla grebilmesine msaade edilmesini ve okumak zere kendisine gnderilmi ve gnderilecek olan kitap ve dergilerin kendisine ve-rilmesini sayglarmzla ve bilvekle dileriz.

3 Nisan 1971

Sank Vekilleri Avukat Avukat akir Keeli Halit elenk

16 1. THKO Davas

DENZ GEZM VE ARKADALARININ SAVUNMANLARININ ANKARA SIKIYNETM

KOMUTANLIININ 49 NOLU BLDRS KONUSUNDA BABAKAN NHAT ERME

EKTKLER TELGRAF

Bu davann yarglanmas devam ederken Ankara Skynetim Komutanl 49 numaral bir bildiri ya-ynlam ve bu bildiri radyoda iki gn okunmutur. Mahkemelere telkin ve tavsiye nitelii tayan bu bil-diri zerine Babakan Nihat Erime aadaki telgraf ekilmitir.

Sayn Nihat ErimBabakanAnkaraDeniz Gezmi ve arkadalarnn 1 Nolu Skynetim mahke-

mesinde savunmalarnn yapld 27 Eyll akam 19 ajansn-dan balayarak gece ve 28 Eyll sabah ve le ajanslarnda sayn Skynetim Komutan Semih Sancar imzas ile okutulan teblile-rin dikkatlerinden uzak kalmayaca dncesindeyiz.

Bu teblilerin, mahiyeti itibar ile mahkemelere telkin ve tavsiyede bulunulmayacana dair Anayasamzn ak h-kmlerine aykr dt inancndayz. Bamsz mahkeme kararlarna glge drme istidad gsteren bu tr davran-larn nlenmesi ve bu yanl tutumun dzeltilmesi hususunda Skynetim Komutanlna gerekli tavsiyenin yaplmasn sayg-larmzla arz ederiz.

29.9.971

Halit elenk 17

Avukat Niyazi ArnaslAvukat Halit elenkAvukat Kmil SavaAvukat Refik ErgnAvukat Mkerrem Erdoan

18 1. THKO Davas

DENZ GEZM VE ARKADALARININ SAVUNMANLARININ ANKARA SIKIYNETM

KOMUTANLIININ 49 NOLU BLDRS KONUSUNDA TRKYE BAROLAR BRL BAKANLIINA

YAPTIKLARI DUYURU

Bu dava mahkemede devam ederken Skynetim Komutanlklar mahkemelere telkin ve tavsiye nite-lii tayan bildiriler yaynlamlar, tutuklu sanklar yasaya aykr olarak ayr ayr hcrelere kapatlmlar, yaral Yusuf Aslan Numune Hastanesinde hasta ya-tanda zincire vurulmu, mahkemelere ve cezaevle-rine grev yapmak zere gelen avukatlarn antala-r ve stleri aranm, tutuklu mdafi grmelerine snrlar konmu, iddianamenin sanklara tebliinden nce avukatlarn mvekkilleri ile grmesine izin verilmemi, mahkeme salonunda sanklar, grevliler tarafndan cop ve dipikle dvlmtr.

Bu yasa d ilemler mdafi avukatlar tarafndan aadaki dileke ile Trkiye Barolar Birliine duyu-rulmu ve gerekli tedbirlerin alnmas istenilmitir.

5.1.1972

Trkiye Barolar Birlii Bakanlna,1. Trk Ceza Kanununun 146. maddesine aykr eylemde bu-

lunmaktan tr Ankara 1 numaral Skynetim Mahkemesinde 1971/13 esas say ile alan dava, aada imzalar bulunan biz mdafiler tarafndan izlenmitir.

Halit elenk 19

28.9.1971 gnnde, rnei eklice sunulan 136 sayfadan iba-ret savunma Mahkemeye verilmitir. Sz geen mahkemece ibu dava karara balandktan sonra; savunmada geen iki cmleyle devletin manev ahsiyetine ve durumada bulunan savcya haka-ret edildii ve bu suretle Trk Ceza Kanununun 159. ve 266. mad-delerinin ihlal edildii ileri srlerek, hakkmzda Skynetim Komutannn 8.10.1971 tarih ve AD. M. 1971/3024 sayl em-riyle ve Asker Savcln MUH. 1971/360 sayl dosyasyla kovu-turma almtr,

2. Savunmadan alman ve su niteliinde olduu iddia edilen cmleler aadadr:

a) Devlet, anayasal kurallar ierisinde bulunsayd, devleti dev-let olmaktan karma, yani devleti soysuzlatrma abalar olma-sayd, bu olaylar meydana gelir miydi? Bu sorunun cevab ok aktr: bu abalar olmasayd, elbette bu olaylar da olmazd.

b) Demek ki, grlen olaylar devleti soysuzlatrma, anayasay ilga ve ihlal etme abalar deil; grlen olaylar devletin soysuzla-mas ve anayasay ihlal ynndeki abalara kar bir tepkidir. Eer birtakm artlanma ve art niyetlerle pein yarglar bir yana iter-sek, sayn savcnn yanlgsnn, sebep ve neticeyi birbirine kar-trmasnda, gerek nedenlerine inemedii iin de davamz dnda kalan yzeysel doktrin tartmalarna girerek, bu k noktasnn doal sonucu olarak ters sonulara varmasnda ve bu yzden da dayanksz kalmasnda olduunu kabul etmemiz gerekir.

3. A) Savunmann btnnde devleti soysuzlatrma aba-larnda bulunanlarn 1950-1960 dneminde iktidarda bulunan glerle 1965-1971 dneminde iktidarda bulunan gler oldu-u aklanm ve belgelendirilmitir. Yani bu soysuzlatrma aba-larnda bulunan gler, 27 Mays Devrimi tarafndan ve yine 12 Mart Muhtrasnca sulanm olan glerdir.

B) Savunmadan alnan cmlelere gelince:a) Yukarya alman 1. cmlede devletin soysuzlat iddia ve

kabul edilmemi, ancak Demokrat Parti iktidar ile Adalet Partisi iktidar tarafndan bu ynde abalara girildii ifade edilmitir. Bu ynden devletin manev ahsiyetine hakaret sz konusu olama-yaca gibi, Trk Ceza Kanununun 159. maddesinde de devlete

20 1. THKO Davas

hakaret deil, hkmetin manev ahsiyetine hakaret meyyide-lendirilmi olmas asndan da bir su konusu olamaz.

b) Grevde memura hakaret cmlesine gelince:Eer birtakm artlanma ve art niyetlerle pein yarglar bir

yana itersek, sayn savcnn yanlgsnn, sebep ve neticeyi birbiri-ne kartrmasnda...dr cmlesindeki artlanma ve art niyetlerle pein yarglar, savcya muzaf olmayp genel olarak ifade edilmi-tir. Kald ki, bunlar da cmleye gre bir yana itilmitir. Bu ynden grevde memura hakaret de sz konusu olamaz. te yandan farz muhal bu szlerin savcya muzaf olduu kabul edilse bile bunlarn hakaret niteliinde olmad ve hakaret kasdyla ileri srlmedii de aktr.

c) Dier taraftan, bu dnceler, savunmayla ilgili olarak iz-leri srlm olduundan Trk Ceza Kanununun 486. madde-si asndan kovuturma konusu yaplamaz. Yargtay Ceza Genel Kurulunun 29.5.1950 tarih, E. 177/150 sayl itihad da bu d-ncemizi dorulamaktadr.

Sz geen kovuturma, devletin manev ahsiyetine ve g-revli memura hakaret iddiasyla ald ve bu husus soruturma evraknda tespit edilmi olduu halde devlet radyosunda orduya hakaret edildii srarla ilan edilmek suretiyle kamuoyuna yanl bilgi verilmitir.

te hakkmzda alan kovuturmann nitelii budur.Trkiye Barolar Birliinin mensuplar olarak bizler, hakkmz-

da alan bu kovuturmann nitelii konusunda Bakanlnza bil-gi vermek ve muhtemel phe ve tereddtleri gidermek amacyla bu aklamay yapmay uygun bulduk.

imdi de bakanlnza SIKIYNETM MAHKEMELER, ASKER CEZAEVLER, BASIN ve YAYIN YNNDEN KARILAILAN GLKLER ve SANIKLARA UYGULANAN KANUN DII LEMLER hakknda bilgi vermek istiyoruz:

1. Mvekkillerimiz ilk tutuklandklar gnlerde uzun bir sre yasaya aykr olarak ayr ayr hcrelere konulmulardr. imdi ise, haklarnda verilen ceza henz kesinlememi, yani kendileri tu-tuklu statsnde iken adeta mahkm imilercesine halen hcrede bulundurulmaktadrlar.

Halit elenk 21

2. Sanklardan Yusuf Aslan, ar yaral olarak tedavi edil-dii Ankara Numune Hastanesinde hasta yatanda zincire vurulmutur.

Bu iki yasa d ilem, rnekleri eklice sunulan telgraf ve dilek-elerden anlalaca gibi Adalet Bakanna, Ankara Cumhuriyet Savclna ve Birliinize iletilmitir.

3. 353 sayl kanunun 91. maddesi, mdafiin tutuklu ile her za-man grebileceini, iddianamenin Asker Mahkemeye veril-mesinden nce ve tutuklama sebebine gre sank ile mdafi- inin grmesinde asker savc veya yardmcsnn bulunabileceini emrettii halde, bu madde hkm uygulanmam, bazan iddiana-menin mahkemeye verilmesinden nce sank ile mdafii hi g-rtrlmemi, bazan da yasaya aykr olarak bir subay veya ast-subayn nezaretinde grtrlmtr.

ddianamenin mahkemeye verilmesinden sonra mdafi ile m-vekkilinin nezareti olmadan serbeste grebilmesi gerekirken, dava sonuna kadar srekli nezaret altnda grme yaptrlmtr. Savunmayla ilgili olarak yaplan grmeler dinlenmi ve dava ile ilgili evrak ve belgeler nezareti tarafndan kontrol edilmi ve by-lece savunmann mahremiyeti ihlal edilmitir.

4. Asker Savclka kendilerine fotorafl giri kart verildi-i halde, cezaevlerine ve mahkeme salonlarna giren avukatlarn stleri ve evrak antalar her girite ve titizlikle aranmtr.

5. Yarglamalar balamadan nce ve yarglama esnasnda Ankara Skynetim Komutanl tarafndan sanklar sulu ilan edilmi, kamuoyunun sanklarn bir an nce cezalandrlmasn istedii ve avukatlarn usul hkmlerinden yararlanarak davala-r uzattklar ifade edilmitir. Yine kuvvet komutanlar tarafndan verilen beyanatlarda, mahkemeleri etkileyici ve sanklar sulayc ifadeler kullanlmtr. Ayrca, zmir Skynetim Komutanl ta-rafndan hkmler kesinlemeden infaz ilemlerinin balamak zere olduu ifade edilerek Asker Yargtaya telkin ve tavsiye mahiyetinde bir tutum izlenmitir.

6. Devlet radyosunda iddianameler ayrntlaryla verildii hal-de, savunmalara ya hi yer verilmemi veya maksad ifade ede-meyecek bir iki cmle ile yetinilmi ve bylece tarafszlk ihlal

22 1. THKO Davas

edilmitir.7. Durumalar izlemek isteyen dinleyicilerin durumada bu-

lunmak imknlar, konulan ar formaliteler yznden byk l-de kstlanm ve aleniyet ihlal edilmitir.

8. Duruma salonunda ve mahkeme binasnda baz sanklara cop ve dipik vurularak yaralanmlardr.

Yukarda aklanan yasa d ilemler, uygulamalar ve yazl sa-vunmamzda su unsuru bulunmad ve kanunen kovuturma ya-plamayaca halde, hakkmzda soruturma almas gibi davra-nlarn, aslnda savunma hakknn bask altna alnmas amacna ynelik olduu aktr.

Bu durumda Avukatlk Kanununun 76/1., 95/1., 97/6., 110/3, 11, 14., 121/14. ve 123/6. maddelerinin altnda gereinin ya-plmasn takdirlerinize sunarz.

Sayglarmzla.

Avukat Halit elenk Avukat Kmil Sava Avukat zden Timurkaynak Avukat Orhan zzet Kk Avukat Refik ErgnAvukat Niyazi Arnasl Avukat Sadk Aknclar Avukat Kemal Ycel Avukat Mkerrem Erdoan Avukat Zeki Oru ErelAvukat Eren ansal

Halit elenk 23

YUSUF ASLANIN HASTA HALDE YATAA ZNCRLENMES KONUSUNDA HALT ELENKN

ADALET BAKANI SMAL ARARA VE TRKYE BAROLAR BRLNE YAZDII DLEKELER

Yusuf Aslan arklada vurulduktan sonra yara-l olarak Sivas Hastanesine kaldrlm, daha sonra da Ankara Numune Hastanesine nakledilmi, hasta yatanda zincire vurulmutur. Yaral Yusuf Aslan Numune Hastanesinde ziyaret eden ve zincire vu-rulduunu gren avukat Halit elenk, Anayasann demire vurmaya imkn vermediini, Anayasa Mahkemesinin CYU yasasnn buna ilikin hkmn iptal ettiini ileri srerek Adalet Bakanlna ve di-er ilgili yerlere telgrafla durumu bildirmi ve bu i-leme son verilmesini istemitir.

26.4.1971

Sayn smail Arar Adalet Bakan ANKARASavunmalarn zerime aldm Deniz Gezmi ve arkada-

larnn Kayseri Cezaevine gtrlerek ayr ayr hcrelere ko-nul- oluklarn renmi bulunuyorum. Ar yaral olup Ankara Numune Hastanesinde tedavi edilmekte olan sanklardan Yusuf Aslann da hasta yatanda zincire vurulduunu ziyaretim esna-snda bizzat grdm.

Bu ilemler Anayasaya, yasalar ve hukuk devleti ilkelerine ta-

24 1. THKO Davas

ban tabana aykrdr. Tutuklu, hkml deildir. Ceza Yarglama Usul ve infaz yasalarna gre tutuklulara hcre cezas verilemez. Tutuklular ve hkmller demire vurulamaz. Anayasa Mahkemesi demire vurma ilemini iptal etmitir. Mvekkillerimin salklar tehlikededir. Bu yasa d eylemlerden doacak her trl sonutan hkmetinizin sorumlu tutulacan hatrlatmak isterim.

Kald ki, yaynladklar bildiride ve savunmalarnda lkemizin tam bamszl, hkmetinizin de amalad toprak reformu-nun yaplmas, yeralt ve yerst servetlerimizin milliletirilmesi, smr dzenine son verilmesi amacyla devrik iktidara kar si-yasal eyleme getiklerini ifade eden mvekkillerim siyas sank ve tutuklu durumundadrlar.

Anayasa ilkelerini gerekletirmek amacyla grev alan Bakanlnzdan Anayasaya, yasalara ve hukuk devleti ilkelerine aykr bu ilemlerin kaldrlmasn ve olaya derhal mdahale et-menizi rica ederim.

Sayglarmla.Avukat Halit elenk ***

26.4.971Trkiye Barolar Birlii Bakanlna,ANKARABaz sulardan tr haklarnda gyab tutuklama karar veri-

len mvekkillerim Deniz Gezmi, Yusuf Aslan, Hseyin nan ve Kor Koalak tutuklanmlar, bunlardan Deniz Gezmi, Hseyin nan ve Kor Koalak nce Ankara Merkez Cezaevine konulmu ve daha sonra da Kayseri Cezaevine gnderilmilerdir. Ar yaral olan Yusuf Aslan ise, bir sre Sivas Hastanesinde tedavi edildikten son-ra Ankara Cezaevi revirine ve bir gn sonra da Ankara Numune Hastanesine getirilmi ve burada tedavisine devam olunmutur. Bu sank halen de ar yaral olup sz geen hastanede tedavi al-tnda bulunmaktadr.

Ar yaral olan Yusuf Aslana hasta yatanda zincir vurul-mutur. Ceza Yarglama Usul Yasasnn 116. maddesinde evvel-ce mevcut olan demire vurma ilemi Anayasa Mahkemesi tarafn-dan iptal edilerek kaldrlmtr. Kald ki bu ilemin uygulanmas

Halit elenk 25

da sz geen yasada baz koullara balanmtr. Olayda bu ko-ullar da yoktur. Bu, yasaya ve insan haklarna aykr ilem, bir tel yazs ile tarafmzdan Adalet Bakanna bildirilmi ve ilemin kal-drlmas istenmitir.

Dier mvekkillerim Deniz Gezmi, Hseyin nan ve Kor Koalak ise Ankara Cezaevine alnr alnmaz dorudan doruya hcreye konulmulardr. Avukatlar dnda hi kimseyle grt-rlmemilerdir, avukatlar ile grmeleri de haftada bir gn, sal-dan salya olmak zere tespit edilmitir. Hcre kaplarnn da kilidi ancak avukatlar ile grtrldkleri haftann sal gnleri alm ve grmeden sonra da tekrar kilitlenmitir. Bu hcre, iinde tu-valeti, tepe demir parmaklkla kapal kk bir delii olan etraf duvarla kapal, kaps demirden bir hcredir. Bu hcrede bulunan tutuklunun hava almas mmkn deildir. Gnderdiimiz kitaplar, dardan gnderilen yemekler nceleri kendilerine verilmemitir.

Ceza Yarglama Usul Yasasnn 116. ve ilgili dier maddeleri-ne, infaz kanununa ve cezaevleri tzne aykr olan bu durum, dileke ile Ankara Cumhuriyet Savclna iletilmi ve bu yasa d tedbirlerin kaldrlmas istenmitir. Bu bavurmaya ramen ted-birler kaldrlmadndan mvekkillerim alk grevine balamlar ve gn devam eden alk grevinden sonra kaplarnn kilidi al-m, birer birer, ayr saatlerde ayn su sanklarnn bulundukla-r hcrelerin ortak koridoruna karlmlar ve birbirleriyle demir parmaklk arkasndan konumak imknn bulmulardr, kitap-lar verilmi, yemekleri alnmaya balam fakat hava almalarna imkn verilmemi ve hcreden karlmamlardr.

Yukarda sz edilen tel yazs ile bu durum da Adalet Bakanlna bildirilmitir. Bugne kadar Adalet Bakanlna yap-tmz bu mracaata cevap verilmemitir. Ancak gazetelerde bu konuda kan bir aklamadan, Yusuf Aslann emniyet makamla-rna tevdi edildii, bu nedenle ikyetin leri Bakanlna inti-kal ettirildii, dier tutuklular Deniz Gezmi, Hseyin nan ve Kor Koalakn ise tutuklu olmalar sebebiyle hkmllerle kartrl-mamalar gerektii, cezaevi kalabalk olduundan bunlarn ma-hade kesimindeki mstakil odalara konulduklar bildirilmitir.

Tutuklu ar yaral Yusuf Aslana vurulan zincir insan hakla-

26 1. THKO Davas

rna ve yasaya aykrdr. ikyetimize de bugne kadar bir cevap verilmemitir.

Dier mvekkillerim Deniz Gezmi, Hseyin nan ve Kor Koalak hcreye konulmulardr. Adalet Bakanlnn aklama-snda bu cihet itiraf ve kabul edilmektedir. Ceza Yarglama Usul Yasasnn 116. maddesi, hkmllerle tutuklularn ayr ayr yer-lerde bulundurulacan emretmekte ise de, bu hkm, tutuklu-nun lehine bir hkm olup, tutuklunun tecrit edilmesi, dier tu-tuklulardan ayrlmas, baka tutuklularla grtrlmeme- si, kilitli bir hcrede bulundurulmas, nsan ilikilerden yoksun b-raklmas anlamna gelmez. Tutuklu dier tutuklularla bir arada bulundurulabilir, en azndan ayn davann tutuklular, sanklar ile beraber bulundurulabilir. Yaplan aklama, yasann yanl bir yorumudur, yaplan yasa d ilemi, yasal gstermek abasndan baka anlam da tamamaktadr.

Anayasa, Ceza Yarglama Usul Yasas, insan haklan ile bada-mayan bu olay zerinde durularak, olayn halkoyuna duyurulma-sn ve ilgililerin uyarlmasn sayglarmla dilerim.

26.4.1971Avukat Halit elenk

Halit elenk 27

MAHKEMEDEK SAVUNMALARINDAN DOLAYIDENZ GEZM VE ARKADALARININ SAVUNMANLARI ALEYHNDE AILAN DAVA NEDENYLE TRKYE BAROLAR BRLNE

YAPILAN BAVURU

Bu davann mahkemeye verilen 136 sayfalk ya-zl savunmasnda Askeri Savcya hakaret edildi-i iddia edilerek mdafi 11 avukat hakknda kamu davas almtr. Bu hakaret davasnn 16.2.972 g-nnde yaplan ilk durumasnda, dinleyici olarak du-ruma salonuna gelen Avukat etin Gner, Ylmaz Sel ve ekibe elenk grevliler tarafndan salondan karlmlardr. Yarglanan avukatlar durumann aleni olmas gerektiini, salondan dinleyicilerin -karlmasnn bu aleniyeti ihlal ettiini ileri srerek bu ileme itiraz etmilerdir. Aadaki dileke ile bu yasa d ilem Trkiye Barolar Birlii Bakanlna bildirilmitir.

Trkiye Barolar Birlii Bakanlna,Deniz Gezmi ve arkadalar hakknda Ankara 1 Numaral

Skynetim Asker Mahkemesinde alp grlmekte olan dava-da, mahkemeye verdiimiz 136 sayfalk ortak yazl savunmada kullanlan bir cmle ile mahkemede grevli Asker Savcya haka-ret ettiimiz ileri srlerek hakkmzda TCKnn 266. maddesine gre ve sz geen mahkemenin 1972/45 esas sayl dosyas ile bir kamu davas almtr.

28 1. THKO Davas

Daha nce Trkiye Barolar Birliine olay hakknda bilgi vermi ve hakaret ihtiva ettii iddia olunan cmleyi de ieren ortak sa-vunmamzn siyas blmnn bir rneini takdim etmitik.

16.2.1972 gn bu davann ilk durumas balam ve bu dilek-eyi bakanlnza vermemize neden olan, Anayasamza, yasala-rmza ve Adalet ilkelerine aykr u olay meydana gelmitir:

Durumann balad anda, Skynetim Mahkemelerinde e-itli davalar olan Avukat etin Gner ve Ylmaz Sel ile Sank bu-lunan einin durumasn izlemek zere gelen Avukat ekibe elenk, duruma salonunun dinleyiciler blmnde oturmak-ta iken, duruma devam ettii bir srada mahkemenin hibir m-dahalesi olmakszn grevliler tarafndan duruma salonundan karlmlardr.

Bu durum karsnda sank avukatlar durumann aleni oldu-unun duruma tutanana yazlm olmasna ramen, duruma-nn aleniyetinin fiilen ortadan kaldrldn, duruma salonunun boaltldnn, bunun ancak gizli yaplan oturumlarda mmkn olabileceini, gizlilik karar alnmam olduuna gre bu ilemin yasa d keyf bir davran olduunu ve bu nedenle dinleyicilerin salona alnmas gerektiini, aksi halde durumann aklndan sz edilemeyeceini belirtmilerdir. Sank avukatlarn bu itiraz ve szleri duruma tutanana yazlmtr.

Sz edilen itirazlar hakknda dncesi sorulan asker savc Skynetim Komutanl tarafndan dinleyici kart almam olan kiilerin avukat da olsa Skynetim Mahkemelerinde dava izle-mek zere devaml giri kart da alm olsa dinleyici olarak duru-malar izleyemeyeceklerini ifade ederek itirazn reddini istemitir.

Mahkeme savcsnn bu mtalaasna kar sz alan sank avu-katlar, 353 sayl yasann 143. maddesinin de ak olarak belirtti-i gibi duruma salonundaki inzibatn ve alnacak her trl ted-birin mahkeme bakanna ait olduunu, Skynetim Komutanl da olsa hibir mercii ve makamn duruma salonu iinde herhangi bir tedbir almaya yetkisi olmadn, btn merci ve makamlarn yetkilerinin duruma salonunun kapsnda sona ereceini ve bu nedenle de mahkemenin bu konuda bir karar vermesi gerektiini ileri srmlerdir.

Halit elenk 29

Mahkeme, sz edilen konuda bir karar vermek zere duru-may 22.2.1972 gn saat 14.30a ertelemitir.

Anayasamzn 135. maddesi, Birlemi Milletler nsan Haklar Beyannamesinin 10. maddesi ve 353 sayl yasann 138. maddesi karsnda, durumalarn akl ve bunun hukuk asndan ne-mi izahtan varestedir.

Her ne kadar Skynetim Komutanl gvenlik dncesi ile birtakm dar emniyet tedbirleri alabilir ise de, bu tedbirlerin yu-karda da akland gibi ancak duruma salonunun dnda al-nabilecei ve fakat duruma salonunun iinde alnamayaca, duruma salonunda alnacak her trl tedbirin ancak mahkeme bakan tarafndan alnabilecei yasa gereidir. Kald ki, duruma salonunun kapsna kadar gelmesine izin verilmi ve girme hakk-n Avukatlk giri kart ile kazanm olan avukatlarn ak olarak yaplan bir durumann salonundan, bakann hibir emri olma-dan karlmalar yukarda aklanan hukuk ilkelerinin ihlalinden baka bir ey deildir.

Buna benzer bir olay daha nce de meydana gelmi ve Sank lhan Kalaylolu Mdafii Av. Zeki Oru Erel, 2 Numaral Skynetim Asker Mahkemesinde duruma salonunun dinleyi-ciler blmnden mdafaa krssnde bulunabilecei, ancak durumay dinleyiciler blmnden izleyemeyecei duruma hkimi tarafndan sylenerek salondan karlmtr.

Yukarda belirttiimiz rneklerden anlalaca gibi sz geen olaylarla mahkemelerin aleniyeti ihlal edilmitir.

Hukukun ve Yasalarn stnl ilkesi korunarak bu konu-da gerekli giriimlerin yaplmasn ve ayrca durumun barolar ve mensuplarna duyurulmasn rica ederiz.

17.2.1972

Avukat Halit elenk Avukat Niyazi Amasl Avukat Kemal Ycel Avukat Zeki Oru ErelAvukat Refik Ergn Avukat Eran ansalAvukat Orhan zzet Kk Avukat zden TimurkaynakAvukat Mkerrem Erdoan Avukat Sadk Aknclar

30 1. THKO Davas

1. THKO DDANAMES

T.C.SIKIYNETM KOMUTANLII

ASKER SAVCILII ANKARA

29.6.1971Evrak No: 1971/87 Esas No. 1971/60 Karar No. 1971/47

DDANAMEve

KOVUTURMAYA YER OLMADII KARARI

(1. Nolu Askeri Mahkemesine)

SU :Trkiye Cumhuriyeti Anayasasnn tayir, tebdil ve ilgaya ceb-ren teebbs etmek ve bu fiile feran itirak etmek.

SANIKLAR:

1. Mustafa YALINER Rfat olu. 1950 doumlu, zmir nfusunda kaytl, ayn yerde Asansr st 311. Sok. No: 20de oturur. ODT Elektrik Blm 2. snf renciliin-den karlma.

2. Recep SAKIN Haan olu, 1948 doumlu, Bursa, Kemalpaa ilesi, Karaolan ky nfusunda kaytl, Ankara, Demirlibahe afaktepe 2. Blge No: 135te oturur. Ankara niversitesi Fen Fakltesi Kimya Blm 3. snfta renci.

Halit elenk 31

3. Yusuf ASLAN Beir olu, 1947 doumlu, ekerek, Kusaray ky nfusunda kaytl.

4. Deniz GEZM Cemil olu, 1947 doumlu, Erzurum, Ilca Mahallesi zn ky nfusunda kaytl, stanbul, Selimiye Harem skelesi Sok. Karlk Apt. No: 9da oturur.

5. Hseyin NAN Hdr olu, 1949 d.lu, Kayseri, Sarz il-esi Baheli Mahallesi nfusunda kaytl ayn yerde oturur. ODT dari limler 1. snftan karlma.

6. Mehmet NAKPOGLU Mehmet Ali olu, 1947 d.lu, Elbistan, Kprba Mahallesi nfusunda kaytl ayn yer-de oturur. Erzurum Atatrk niversitesi Ziraat Fakltesi 7. snf rencisi.

7. Metin YILDIRIMTRK man olu, 1944 doumlu, Kars, Ortakap Mahallesi Ordu Caddesi kmaz Sokak No. 5/Ada nfusa kaytl ayn yerde oturur. ifti, ilkokul mezunu.

8. Atilla KESKN Safter olu, 1945 doumlu, Afyon, Metli Mah. nfusuna kaytl, ayn yer Fakpaa Mahallesi Sahabeler Sok. No: 10da oturur. ODT dari limler Blm son snf rencisi.

9. Ahmet ERDOAN Ethem olu, 1947 d.lu, Cihanbeyli Yeilz Mah. nfusunda kaytl, ayn yerde oturur. ODT Fen Edebiyat Fakltesi Matematik Blm 2. snfta renci.

10. Ercan ZTRK brahim olu, 1948 doumlu, Kayseri, Develi kazas brahim Aa Mahallesi nfusunda kaytl, Ankara Aa Ayranc, Menevi Sokak No: 31/7de oturur. ODT naat Blm son snf rencisi.

11. Osman ARKI Mehmet olu, 1951 doumlu, Bursa, Orhangazi ilesi Teke Mahallesi nfusunda kaytl, stanbul cadiye Mahallesi Hac Bakkal Sokak Derya Apt. Daire. 5 - Kuzguncukta oturur. ODT Fizik Blm 1. snf rencisi.

12. Metin GNGRM Kemal olu, 1951 d.lu, Tunceli Pak Nahiyesi Putik ky nfusunda kaytl, Ankara, Akta Mahallesinde oturur. Elaz, Devlet Mhendislik ve

32 1. THKO Davas

Mimarlk Akademisi Makina blm rencisi.

13. Semih ORGAN Sleyman olu, 1951 doumlu, stanbul Beylerbeyi Kpce yolu No: 17/3te oturur. Fatih nfusun-da kaytl, ODT Makina Blm 2. Snfta renci.

14. Mehmet ASAL Fikret olu, 1951 doumlu, Antalya, Akseki ilesi brad Nahiyesi nfusunda kaytl, Ankara, Shhiye Cihan Sok. No: 31/17de oturur. ODT Makina Blm 1. Snfta renci.

15. Mustafa UBUK Alibey olu, 1949 doumlu, Malatya, Akada ilesi Blkl ky nfusuna kaytl, ayn yerde oturur. Lise son snf rencisi.

16. Hac TONAK Hseyin olu, 1951 doumlu. Malarya, Akada ilesi, kinciler ky nfusuna kaytl, ayn yerde oturur. Renberlik yapar. Ortaokul mezunu.

17. Hseyin Cemal ZDOAN Mehmet Ali olu, 1951 do-umlu, Malatya, Akada ilesi Krecik Nahiyesi Darca ky nfusunda kaytl, ayn yerde oturur. Ortaokul son s-nfta renci.

18. rfan UAR Tayyar olu, 1947 doumlu, Bolu Sazakkaramanlar ky nfusunda kaytl, Ankara, ankaya Yldz Mahallesi 229 numarada oturur. ODT Makina Blm son snfta renci.

19. Mete ERTEKN Celalettin olu, 1947 doumlu. Bursa nfusunda kaytl, Ankara, Bahelievler 17. Sokak, No: 86/2de oturur. ODT Kimya Blm 1. snftan terk.

20. Kor KOALAK Hilmi olu, 1941 doumlu Bursa nfu-sunda kaytl, Ankara Blblderesi No. 16/2de oturur. Lise mezunu. Grafik ressam.

21. Sevim ONURSAL Bahri kz, 1926 doumlu, Kadky nfusunda kaytl Kavakldere Rza ah Pehlevi Mahallesi, lbank Kooperatifi C. Blok No: 64te oturur.

22. brahim SEVEN Esmer olu, 1948 doumlu, Midyat klar Mahallesi nfusunda kaytl, Ankara, Smer Sokak No: 21/3te oturur. ODT naat Blm 2. snftan terk.

Halit elenk 33

23. Necmettin BACA Bayram olu, 1947 doumlu, Keban Baraj Aa akmak ky nfusunda kaytl, ayn yerde oturur. Atatrk niversitesi Tp Fakltesi 2. snfta renci.

24. Mehmet ZDEMR erif olu, Emineden 1951 doum-lu, Erzincan Kemaliye ilesi, Eknasor kynde nfusa ka-ytl, stanbul Kurtulu Feylasof Sokak No: 61de oturur. Ankara Yksek Erkek Teknik retmen Okulu 2. snfta -renci. Takipsizlik verilmitir.

SU TARH : 15 Ocak 1971 10 Haziran 1971

TEMAS ETT KANUN MADDES: TCKnn 146/1, 146/3

34 1. THKO Davas

TUTUKLAMA TARH:

Deniz GEZM 18.03.1971Yusuf ASLAN 05.04.1971Hseyin NAN 24.03.1971Kor KOALAK 27.03.1971brahim SEVEN 22.01.1971Necmettin BACA 22.01.1971Sevim ONURSAL 18.01.1971rfan UAR 16.01.1971 (Gyabi)Mete ERTEKN 05.03.1971Mehmet NAKPOLU 24.03.1971Mustafa YALINER 14.06.1971Recep SAKIN Osman ARKI Ercan ZTRK Semih ORCAN Ahmet ERDOAN Metin GNGRM Metin YILDIRIM Mehmet ASAL Mustafa UBUK Hseyin Cemal ZDOAN Hac TONAK Atilla KESKN

Yukarda ak kimlikleri ve kendilerine isnat olunan sularn mahiyetleri yazl sanklar hakknda yaplan hazrlk soruturma-s sonunda:

GR

1968 yl Trkiyesindeki kprdanlar, gzle grlr bir du-rum arz ettii halde, gaflet, korku, kurnazlk ve ihtiras ierisinde destekleniyor, sknetle karlanyor, devamnda fayda umuluyor,

Halit elenk 35

samimi ve gereki baklarla karlanyordu. O gnlerden bugne gelindi; basiretliler gelecei grdler, gizli yneticiler kayboldular, kurnazlar lzumlu dersi hafif geitirerek aldlar, gafiller uyand-lar, korkaklar hl yerlerinde, muhterisler umduklarn bulamad-lar; Trk Milleti uyankt.

NEDEN BYLE OLDU

1-Dnyada Geliim

Tarih fetih ve istilalarla doludur. Kavimlerin mill benlik-lerini bulmalar evrensel toplum dzeninde bir dneme-tir. Ezilenlere mit olan ve otoriteye kar uyar tekil eden Musevilik, Hristiyanlk, ezilenleri otorite yoluyla kurtarmaya y-nelen slamiyette doular itibariyle birer dnemetir. Malazgirt Meydan Savann dourucusu Dandanakan, stanbulun fethini hazrlayan Srpsnd ve Nibolu Viyana kuatmasn hazrlayan stanbulun fethi ve Kosovalar da Trk Anadolu iin birer dne-metir. Birok savalar, ihtilaller, isyanlar insanla ayna olmak du-rumunda iken unutulup gitmitir.

kinci Dnya Sava, birincisinin sonucundaki hata ve zorlama-lardan domutur. nsanl bu son genel harp kadar sefil ve pe-rian hale getiren ikinci bir yaygn olay gsterilemez. htiraslar korkuya, zevkler hzne dnrken mitsizlikler ihtirasa, savun-malar taarruza, insani duygular kin ve intikama yneliyordu. Blok devletlerden galipler ve maluplar vard ama, kuvvetler bitkin, in-sanlar a, insanlar bkkn, insanlar ruhen kmt. Onurlar k-rlm, duygularda deiiklikler olmutu. Dnya haritasndaki de-iiklikler yine askda kalm, Birlemi Milletler Cemiyeti ebed sulh gayesiyle kurulmu, Anglo- Amerikan meneli nsan Haklar Evrensel Beyannamesi domutu ama, savan maddi ve manevi kntlerinin brakt derin izler yok edilememi, silinememi-ti. Ykntlar temizleniyor, ehirler yenileniyor, i yerleri ve fabri-kalar yenileniyordu ama, insanlk zerindeki ruh knts si-linemiyordu. Yeni bir genlik bu ruh haleti iinde filizleniyordu.

36 1. THKO Davas

Fransz hmanizmi, Kari Marx ve F. Engels prensipleri zlenilir olmutu. Amerikada, Japonyada, Avrupada serazat yaamak is-teyen bir genlik tryordu. nce otoriteye kar idiler. Erkek-kz bir arada, toplum basksndan uzak bir tabi yaant istiyor-lard. Gnlk yaant artlar ve gelecek onlar iin nemli deildi. Kalplar fuzuli buluyor, uyarlara isyan ediyorlard. Kaytlarn y-klmas, balarn kopmas iin gsteriler, tahripler ve saldrlarda bulunuyorlard. Her devlet kendi sosyal yapsna uygun arelerle bu hareketleri nlemek yollarn aryordu. Nitekim, bu gen zm-renin isteklerini frenlemesini ve d etkilerden artmay bildiler. Artk Avrupa, Amerika BD ve Japonyada sosyal ve ktisad sorun-lar oktan zmlenmiti. Geri kalm lkelerde, bilhassa Gney Amerika ve Arap lkelerinde bambaka bir hava esmeye balam, Marksist-Leninist ilkelerin yerlemesi ynnde nemli teebbs-lerde bulunulmu, bu ilkeler kalknma ve zgrlk iin tek kar yol olarak belirli zmrelerce benimsenmiti.

2- Trkiyede Geliim

a- Genel Oluum

kinci Dnya Sava sresince Trkiye sava d kalmt. Snrlarndan ieri tek yabanc kurunu atlmad. Yaplarnn ze-rine tek bomba dmedi. Sava sebebiyle tek kiinin trnana dahi zarar gelmedi. Ne analar dul ve ocuklar yetim, ne genler sakat kald. Ne var ki, olduka kabark ve kuvvetli bir ordu ile te-yakkuz durumunda bulunuldu. Hatta savaa katlan devletler sa-va sonu, askerlerini terhis edip asgari miktara indirilirken Trk Silahl Kuvvetleri kadro ve yerini aynen muhafaza ediyordu. nk Trkiye, kinci Dnya Savanda katld ittifak anlamalarndaki mttefiklerinin sava yllarndaki ar tekliflerine yanamam ve savaa katlmam olduundan ve yeni mttefikler bulmadndan yalnz kalmt. Bu yalnz ve mahdut sava gerelerine sahip Trk devletinden srarla toprak isteniyordu. arlk Rusyas, en ziyade Trklk aleyhine toprak geniletmiti. Buna ramen lk denizlere kamamt. imdi bir adm daha atmak iin ortam msait gr-yor, Elviyeyi Selase ve Boazlar sorununu yeniden ortaya atyordu.

Halit elenk 37

Bu istekler kesinlikle reddediliyor ve son Trk devletinin varolma, yokolma sava gze alnyordu.

mknlarnn ok stnde savunma hazrlklarn srdren Trkiye periand; ot, yulaf ve kepek yiyerek gnn gn eden, orman aalar ieklerini yiyerek yaantsn srdren aileler sa-ylamayacak kadar oktu. Ama millet onurunu ve mill benliini kaybetmemiti. Halk yabanc arzularna boyun ememeye ruhen hazr ve kararl idi.

Anadolu orak, Anadolu yoz, Anadolu kra arazilerle dolu. Tabiatn bahettii artlar, gelecei dnmeyen topluluklar-ca yok edilmi, verimli topraklar bile toprak rtlerinin tahrip edilmesi sonucu verimsiz hale gelmiti. Osmanl mparatorluu Anadoluya ancak Celalileri ldrmek, ktle kitalleri yapmak iin el uzatmt. Son zamanlarda yaplan imtiyazl demiryollar da belirli mntkalara inhisar ediyor, Anadoluda menfaat gren ya-banc devlet emellerine hizmet edecek tarzda ina ediliyordu. Ftuhatlar duran ve durduka toprak kaybeden mparatorluk be-ceriksiz ellerde ancak d devletlerin denge etkileri ile ayakta du-rabiliyordu. Avrupann reformu, Avrupann rnesans, icatlar ve keifleri mparatorluk bnyesine sinememiti. slami messese-ler, tarikatlarn, eriatlarn elinde kalm, slami ilimler tered-diye, sbjektif llerle deerlendirilmeye, ksr ve karc zmre-ler elinde srdrlmeye, mal kaynaklar ilim ve teknikten yoksun kimselerin elinde kalmaya mahkm olmutu. lmiye snfnn, dar dnya grne saplanmaya balamasyla her ynden zaaf kendi-ni gstermiti. Islahat hareketleri; tanzimat fermanlar kntye mani olamam, Fransz Byk htilalinin milliyetilik prensipleri, mparatorluk bnyesindeki etnik gruplarn kprdanma ve kurtu-lu mcadelelerine sebebiyet verirken, sultanlar hl Trk olduk-larn kabul edecek kesin ifadeyi kullanamam, unsurlar arasnda muvazene salayarak btnl srdrmek arelerini aram-lard. Yabanc devletlerden alnan borlarla saraylar yaplyordu. Oysa Avrupa sanayi alannda dev admlarla ilerliyor, sava gere, ara ve taktiklerinde nem bulular yaplyor, toprak modem usul-lerle ilenerek birim arazi verimi arttrlyordu. Anadolu toprakla-r ise tabiata terk edilmiti.

38 1. THKO Davas

Balkan Sava, Osmanl mparatorluunun en ac tarih sayfa-sdr. Bu sayfa yazlrken padiah etkileyen ve bir darbe ile idare-yi ele alan ttihatlar, devlet dzenini tesis etmeyi dnmeden, eski imparatorluk snrlarna varmak, fazladan ran ve Turan da mparatorluk hudutlar iine almak hayallerine kaplyorlard. Hayalin sonu mparatorluun beklenen enkazn ellerinde grmek oldu. stismarc devletler, Osmanl mparatorluundan kopan top-raklarda yeni smrgecilik sistemi kurmak abasnda idiler, emel-lerine de kavutular.

Kurtulu Sava yoktan var olmadr, dirilitir. Yeni Trk Devleti domutu. Yalnz, fakir ve harapt. Savalara yine Celali denil-mi, o gzle baklmt ama, artk mparator yok, Sultan ve halife vard. Halk azimli idi, istiklal uruna bilinlenmi, istilalar grn-ce liderlerine inan ve umutla balanmt. Padiahn lm fer-manlar, eyhlislamn isyan fetvalar yersel ve nemsiz kalyor-du. stilaclar ciddi mukavemet ve saldrlarla sindirilip kovulunca zgr halk, bamsz Trkiye varln gsterdi. Destekten ve mal kaynaklardan yoksundu. Zaten harap vaziyetteki Anadolu, stelik istilaclar tarafndan yaklp yklarak bir enkaz yn haline ge-tirilmiti. Kurulan mill idare, inklplarla ve imar ileriyle ilerle-me kaydetmeye balad. artlara gre kmsenmeyecek admlar atld. Atatrk idaresi fiiliyatyla nurlu ufuklar gsteriyordu.

kinci Dnya Sava sonunda kurulan Birlemi Milletler Cemiyetine Trkiye de ye oluyor ve ok partili rejime geiyor-du. Sava sresince, savaa giren devletlerden daha bitkin hale ge-len, snrl imknlara sahip Trkiye, demokratik yollardan kalkn-ma arelerini aryordu. Bir taraftan da, d tehlikeye kar mttefik ve ktisad kalknma iin d yardm bulmak abasn gsteriyordu.

14 Mays 1950 Trk tarihinde bir dnemetir. Ulusun tarihin-de ilk defa kan dklmeden ve seim yolu ile iktidar deiiklii oluyordu. Artk CHP iktidar yerine DP iktidar i banda idi. CHP zamannda tedricen balayan d yardmlar yeni devrede hzlan-m ve Trkiye kendisine salam bir ittifak pakt bulmutu: NATO Kuzey Atlantik Pakt ad altnda kurulan bu devletler manzume-sine demokratik Avrupa devletleri yannda ABD de dahildir. Pakt komnist blokuna kar savunma gayesiyle kurulmutu. Artk

Halit elenk 39

Trkiyede ktisad ynden bolluk, politik ynden emniyet duygu-su hkimdi. Bu durum, birka sene sonra yn deitirmeye bala-d. D kredilerden yeteri kadar faydalanlp ktisad kaynaklarda harekete geirilememiti. D yardmlarn kayna ABD yardmlar artl vererek birtakm anlamalar yapmay baarmt. Bu anla-malarn birounun mahiyeti halktan, BM Meclisinden, hatta baz Bakanlar Kurulu yelerinden bile gizli tutulmutu. Partiler aras dayanma, mill kar yolunda birleme yerine ksr ekimeler sryor, liderler birbirlerine hakaret ediyorlard. Bi taraf olduu sylenen devlet bakan, iktidar partisi remzini tayan basto-nu iftiharla tayor ve bu parti lehine propaganda gezilerine k-yordu. Meru yollardan iktidara gelen DP iktidar kaybetmemek iin trl arelere bavuruyor, laiklik ilkeleri ineniyor, vadedi-len zgrlkler daha da takyid ediliyor, tarafsz yarg organlarna ve her kademede idarecilere bask yaplyor, Vatan Cepheleri ku-rularak millet kamplara ayrlyor, muhalefete mensup halk trl arelerle kendi saflarna itilmek isteniyordu. Trkiyenin kaderi-ne hkim olan partinin lideri, Siz isterseniz hilafeti bile getirirsi-niz szlerini kendi grubunun kudretini gstermek iin sarf edi-yor, yapc tenkitlere bile kulan tkyordu. Tarikatlar, eriatlar su yzne kyor, ve yeni bir diktatorya balyordu. Halk ekseri-yeti ve aydn evre tetikte idi. Bu hale kar olan niversite fikren ve fiilen btnyle ilk iareti veriyor ve ordu kademeleri bir az-dan haykryordu. stibdad idaresinden gelmi Trk Milleti, ikin-ci Abdlhamide Byk Han diyerek methiyede bulunanlara ve kan pahasna elde ettii Cumhuriyete, demokratik zgrle son verilmesine ve mill btnlnn zedelenmesine tahamml ede-mezdi. Millet nurlu ufuklar grmek istedike ancak seim nutuk-larnda iitmekten bkmt.

27 Mays 1960 Trk tarihinde yeni bir dnemetir. Kt idare-ye son verilerek, saptm idarecilerin eylemleri mahkeme kara-ryla tescil ediliyordu. dareyi ele alan TS Kuvvetleri demokratik yola dnlmenin gayreti iinde mevzi almakla urayor, Kurucu Meclisin faaliyete gemesini ve 334 sayl Anayasann hazrlanma-sn salyordu. Bir zmreye veya ahsa kar yaplmad, yetkili azlardan mteaddit kereler sylenen 27 Mays ihtilali gerekte

40 1. THKO Davas

kimseyi karsna almyordu ama, menfaati haleldar olan bir zm-re, ihtilalin kendilerine kar yaplm olduunu DP taraftarlar-na empoze etmekten, halk TS Kuvvetleri ile kar karya getir-mek iin kkrtmaktan bir an geri kalmyorlard. Bu nedenledir ki, TSK iindeki huzursuzluklar 22 ubat ve 21 Mays olaylarn douruyordu.

DP kapatlm, onun mirasna konmak isteyen yeni partiler domutu. Yeni Anayasann getirdii teminatlar ve seim siste-mine gre yeni seimlere gidildi. Parlamentoda hibir parti o-unluk salayamadndan koalisyon hkmleri i bana geti. htilalin alkantlar, allmam yeni messeseler, koalisyon ye-lerinin partileri ynnden disipline bal kalmalar, partilerin du-rumu mdrik olmamalar gibi sebepler ar ilemlere, kalknma hamlelerine mani oluyordu. Donmu semen kitlesine sahip CHP dndaki partiler DPnin ve tarafsz vatandalarn oylarn pay-lamlar, en ok DP mirass olduunu belirten AP, en ok oy al-may baarmt. kinci genel seimlerde DP sistemini yerletiren AP, nisb temsil esaslarna ramen, tek bana iktidar salayacak milletvekili ounluu ile Parlamentoya geliyordu. htilal yapan-lar sulamalar, Anayasay deitirerek DP mahkmlarnn aff-na matuf tasavvurlar ana programlarnda yer alyor, himayesinde bulunduklar Anayasa messeselerini yadrgyorlard. TSKy ya-banc gzyle gryorlar, zahir tutumlar bu ocaa kar yakn-lklarnn cal olduunu saklamaya yetmiyordu. Yine din istismar-cl, yine enflasyonist politika, yine seim kazanmak iin trl kurnazlklar sryor, devletin ana kurulular ile hkmet politi-kas muvazi yrtlemiyordu. DPye kar olan gler, imdi APye kar idiler; stelik Anayasal messeselerden kuvvet alarak. D istila tehlikesi nispeten kaybolmu, buna mani olunmak iin ve-rilen tavizler hl ayakta duruyordu. stelik yardmlarn kslma-syla, Kbrs sorununun kmaza sokulmasyla beraber Muhalefet partileri DP devrindeki kadar ykc tenkitlerde bulunmuyorlard, ama ismen parlayp snenlerin kiisel itibar salama gayretleri k-prdanyordu. Bunlarn da idareci zmrenin de durumlarn idrak etmeleri muhaldi.

Halit elenk 41

b- renciler ve Etkilenmeleri

27 Mays douran kuvvetlerden biri niversite ve ykseko-kullar genlii idi. Genliin tamam hkmete kar idi. Saldrsz, silahsz gsterileri, devrim iktidarn rahatsz ediyordu. ktidar sahipleri silahl devlet zabtasn genlik zerine saldrtyor, dev-letle genlii kar karya getirerek polisin itibarn zedeliyordu. Bundan ders alan ve ters ynde deerlendiren o zaman iktidar edenlerinden birinin bu zaman iktidar edenlerine tavsiyesi ku-laktan kulaa fsldanyordu: Genlii blnz! Gerekte bir oyun oynanyor, renciler iki kampa ayrlarak birbirleri ile kyasya vuruuyorlard. Yetkililer korkaklk, kurnazlk iinde seyirci kal-yorlar, yine sylentilere gre bir gruba yardmc oluyorlard. lkin ilerici ve devrimci ynyle temayz eden grup, hkmete kar idi. Hkmete kar dier glerden destek grdkleri iin dier gruptan daha ok seslerini ykseltebiliyorlard. mcadelele-ri sertlemeden nce balayan boykot hareketlerinde kurduklar temsilciler komitelerini karma yaptlar. yi niyetli idiler. renci haklarnn ve niversite sorununun zmlenmesini istiyorlard. lgilenen olmad. Sokaklar yksek tahsil imkn bulamayan on-binlerce Anadolu ocuu ile dolup tayor, ders kitaplar ve dier renim artlar bir problem olarak kalyordu. Genler artk ken-di sorunlar yannda memleket meseleleri ile de ilgileniyorlard. Anadolu hl a, hl kaynaklar tahrik edilemiyor, hl frsat eit-lii verilemiyor, hl miri miranlktan kalma mtegallibe ve bir gnde milyonlar vuranlar, maara halk ile ayn yurt sathnda yan yana yayordu. Pahallk yine ba bo gidiyor, karlkl sayg tari-he karyor, az alp ok kazanan kiiler treten lke oluyorduk. Halkn yar nisbeti aydnlanmak yle dursun, okuyup yazmay bile renememiti. dareciler yine nurlu ufuklar nutuklaryla karn doyurmaya devam ediyorlard.

27 Mays baka gruplar da douruyordu. Bu gruplardan biri, statik hkmetin icraatna kar iyi niyetle ftursuz savaanlar, di-eri devletin messes nizamlarna kar amansz tahrip hareketi-ne girienlerdi. Bu iki grup renci hareketlerini desteklerlerken farknda olmadan ayn izgide birleiyorlar, bilhassa ilerici ren-ci gruplarn tahrik ediyorlard. kinci grup, Trkiyenin, kk ka-

42 1. THKO Davas

ranlklara dalm komnist grubu idi. Bu grup sakllktan yava yava su yzne kyor, artk ortam msait gryordu. Kuzu pos-tuna brnm kurt, meydanlarda rahata kovalamaca oynuyor-du saf dillerde. lerini kolaylatran baka bir grup daha vard ki, bu btn ilerici gleri komnizm kisvesi altnda gstermek is-teyen gerici gruptu. Bir ksm kimseler ileriye sol geriye sa damgasn vuruyordu. Oysa sada ve solda gericiler vard. Sada ve solda gnn adamlar vard. Nihayet sa ve sol deyimleri men-eine aykr mihraplara kurtulan birer sembol haline getirilmiti. Kendilerine ilerici diyen komnist grup Marx ve Lenin devrimcili-ini, Carlos Marighella usuln benimsemilerdi. Bu tarz devrimci olmayanlarn tamam onlarn nazarnda gerici idi.

Trkiyede zamann getirdii irkin politikaclar, muhteris poli-tikaclar, karclar ve utanmaz adamlar vard. Her biri ayr ynde faaliyet gsterirken iktidar gayesinde birleiyorlar, onu elde ede-bilmek iin bavurmadklar ekil kalmyordu. Hkmet edenle-ri devirmek yerine devleti devirmek, iktidar vasta olmaktan -karp gaye edinmekte birleiyorlard. ktidar hrsna kaplanlar, bu glere hizmet ediyorlar, deerler sbjektif olarak ele alnyor, kiisel grler stn klnmak isteniyordu. renci hareketleri balad, niversiteler ilemez hale geldii, retim yeleri snf-lardan kovulup, fakir milletin kan pahasna devlete elde edilen krsleri yaklp tahrip edildii zaman bu hareketlerin masum ol-duunu haykranlar, hareket silahlara dntnde uyanyorlar-d. Halbuki genler o gnk ve bugnk fiilleri arasnda bir fark olmad grne sahiptiler.

Anayasa sosyal adaleti gerekletirici ilkeler koyarken, yrt-me erkinden i bekliyordu. Seneler getii halde ileri bir adm atl-mam, yine ksr politika ekimeleri, rejim mnakaalar srp gidiyordu. Konuan ve kendini yerli yersiz sz sahibi sanan her-kes en iyiyi, en doruyu sylediine, bildiine milleti ikna gayreti iinde idi. Benlik duygular mill duygulara galebe geliyordu. Bir yandan otobsleri evirip faklte ve okullar nne gtren -rencilerin bu haksz fiillerini nlemek durumunda olup da nleye-meyenler, otobs yolcularn halk renci ile mcadeleye arr-ken, dier taraftan baka azlar, kyly aann topran igale

Halit elenk 43

tevik ediyor doa kanunlarndan bahisle, bu kanunun hkm-n icra edeceini bir tabi hukuk limi edasyla savunuyorlar-d. Devlet radyolarndan, devletin temel nizamlarna aykrlk arz eden konumalar ak oturumlar yaynlanyor, yine bu radyodan, devlet kuvvetlerinden kaan kiilerle rportajlar yaplarak yayn-lanyordu. Devlet messesesi devlete karyd. niversite zerkli-i renci yurtlarna temil ediliyor, polis suluyu takiben yurtlara bile giremiyor, yurtlarda rencilikle ilgisi olmayan kiiler aylarca ve hatta senelerce kalabiliyorlard. Baz retim yeleri branlar ile ilgili olmayan komnist kitaplar okutup renciyi bu kitaplar-dan sigaya ekiyorlard.

Mnevver geinen kimseler, vatan, millet, Cumhuriyet kelimele-rini nutuk szc olarak nitelendiriyorlar, konuma ve yazlarn-da bu kelimeleri kullananlar alay mevzuu oluyorlard. Atatrkn, milli benliini bilmesi iin millete kazandrmak istedii mill has-letler kknden inkr edilerek yle bir kenara itiliyordu. Halkn bilmedii szde Trke kelimeler tretilmi, yerlemi, halka mal olmu dou meneli kelimeler szlklerden atlrken, tercmeci-lerin, kopyaclarn, bat zenticilerinin elinde Bat meneli keli-meler dilimizi istila etmeye balyordu. Marx-Engels-Lenin-Mao hakknda konumayanlara bu zmrece cahil gz ile baklyor-du. Hi duyulmam kelimeleri muteber gazetelerin kelerinde halk sk sk gryor, ifade ettikleri anlamlarn geniliini bir trl anlayamyordu.

Anayasa bamsz sendikalar grev ve lokavt gibi messeseleri de getirmiti. Bu haklar 1950lerden nce DP seim beyanname-lerinde vadedildii zaman, eitilmemi iilerin arasna komnist unsurlarn rahata girebilecei, lokavt hakknn isizi ok olan l-kemizde ktye kullanlabilecei gibi noktalardan tenkide ura-mt. DP iktidar bir daha byle messeselerden bahsetmedii gibi szn edenlerin de karsna kmt. Yeni Anayasamz, ii haklarnn yine iiler tarafndan aranmasn temin edici ortam hazrlaynca, iiler kanun rgtlerine kavumulard. yi niyet-li hareketlerinin dardan tahrik edildiini bilahare anlayabilecek kadar uyanklk gsteren ii kurulular ierisine szma abalar olmu ve bu abalar etkisiz kalmtr.

44 1. THKO Davas

Trk kyls cahildir, Trk kyls barnakszdr, Trk kyl-s fakir ve atr ama, uyanktr, akidelerine bal, benliine d-kndr. Saftr, fakat kolay aldanmaz, grgs azdr ama saygnn ne demek olduunu bilir. Ne kendi hakknn inenmesine gz yu-mar ve ne de bakalarnn haklarna saldrr. Genellikle karde ha-yat yaar, misafire garip der ve bir lokma ekmei varsa ona verir bsbtn a kalr, ulunu verir plak, hasrn verir yataksz kalr. Bir kere gocundu mu, tekrar snamaz, bir kere inand m kolay b-rakamaz. Cefakr olduu kadar da vefakrdr.

zah olunan artlar ve ortam ierisinde su yzne kan Marksist-Leninistler ve politika karclar ittifak haline geldiler. Kyde ve ii arasndaki faaliyetleri akim kald. Ne var ki gerek-ten idealist ve sadece milletinin ve yurdunun istikbalini dnen renci kurulularnn ierisine yle rahat nfus ettiler ki, ren-ciler bunlarn gayelerini ve kendilerinin maa yaplmak istenildi-ini ne his ne de kabul ettiler. Meneinde masum renciler ra-hatlkla birer profesyonel devrimci, Marksist-Leninist olduklarn sylyorlard. Kahrolsun Amerikan Emperyalizmi, yaasn tam bamsz ve gerekten demokratik Trkiye derken silahlarla de-mokratik nizam getirilemeyeceini, snglerin stnde oturula-mayacan, istedikleri proleter diktatoryas ile elikiye dtk-lerini bilmiyorlard.

Yeni bir fikir daha ortaya atlyordu: Etnik ynden btnlk arz eden Trk Milleti, blnmek isteniyordu. ktisaden geri kalml-mz bu ynden de istismar ediyorlar, Trkiyede halklar bulun-duunu rahatlkla sylyorlard. ok eski devirlerde, devlet ricali ve ulemann kyl ve cahillere Trk dedikleri gibi Trklk anla-ldktan sonra, aslen Ouz boylarndan olduu ilim otoritelerince kabul edilmi ve Fars dili tesiri altnda kalm bir ksm vatanda-larmza Krt denilerek hakir grlmt. Adeta onlar kendile-rinin ayr bir etnik grup olduklarna inandrlmlard. Bilhassa iki yabanc devletin uydurularyla gramerleri ve lgatleri, yapl-m, isyanlara sevk edilmilerse de, asl ounluk benliini mdrik kalmken, yabanc devletlerin boa kan abalarn imdi yurdu-muzda yaamak ltfuna nail olmu kiiler hortlatmak istiyorlard. Bu fikir bir ksm genlie rahata empoze edilmiti. Genler, yn

Halit elenk 45

psikolojisi itibariyle zevahirin etkisi altnda kalmlard. Onlara gre, bilimsel sosyalizmi benimseyen devrimci, benimsemeyen karsnda olmasa bile kardevrimcidir. Anladklar devrimcilii benimsemeyenler Amerikan ibirlikisi ve mtegallibedir. Genler aldatlmlard. Hem de yle aldatlmlard ki, ikna edilmek kabi-liyetlerini yitirecek kadar. Asrlarn tortusu ve mevcut artlar al-tnda ynszleen bir ksm gen yeni bir yn bulmutu.

c- Tekilatlanma

tedenberi; niversitelerde, rencilerin birtakm ilikileri-ni dzenlemek ve ilemlerini yrtmek zere kurulmu renci demekleri vard. Bunlarn dnda dier kurululara allmamt. renci demeklerinin stndeki birlik ve federasyonlar da mev-cuttu. Federasyonlarn politikaya kaymalar mevzii ve kiisel kal-maktan ileriye gitmez, doktriner grler, hele kanun d davra-nlar bu kurululardan beklenemezdi. nce SBFde Fikir Kulb adnda bir dernek kuruluyor, nceleri rabet grmemekle bera-ber zamanla ve yava yava btn yksekretim kurulularna sryordu. Gelitike kendilerine faaliyet sahas aramaya bala-yan kulbn idarecileri birleerek Fikir Kulpleri Federasyonunu kuruyorlar, Ekim 1969da toplanan kurultaylarnda isim ve t-zk deiiklii yapyorlard. Yeni isim Trkiye Devrimci Genlik Federasyonu, ksaca Dev-Genti. Yeni tzn ikinci madde-sinde, hedefe varmak iin eylem ngrlmt. 3- maddesin-de, Federasyona bal dernekler sosyalizmin bilimini eylem k-lavuzu edinen yelerden oluur ibaresi vardr. Ayn maddeye gre, Federasyona, gdlen amac benimseyen renci kurulula-r dnda, sosyalist ii ve kyllerin kurduu demekler de kat-labilir. Bylece faaliyet alan geniledi ve bilimsel sosyalizm yani Marksizm ana prensip edinildi. darecilerin rnek gsterdikleri nderler Marx, Engels, Lenin, Mao, Che Guevara, Castro gibi kim-selerdi. Trk Solu, i-Kyl, Proleter Devrimci, Aydnlk gibi gaze-telerde, Aydnlk Sosyalist ve leri gibi dergilerde maruf komnist kiilerin yannda rencilerden bazlarnn da yazlar sk sk g-rlr oldu. Komnist nderlerin resimleri bakelerde yer alyor-du. Ad geen gazete ve dergiler hakknda Ankara C. Savclnca

46 1. THKO Davas

alan davalarn saysnn yz akn olduu bilinmektedir.Fikir zgrl ve sosyalizm ynnden Anayasay paravan ya-

panlar, nceleri Atatrk geinirken onun fikir ve ahsiyetini de kk grmeye baladlar. Sadece Mustafa Kemal tarafn be-nimsiyorlard. Atatrk bu soyadn aldktan sonra burjuvalam-t. Komnist ilkelerini yayan kitap ve brorler bol bol tercme ediliyor, bastrlp yaylyordu. Bu kitaplar genlerin eitiminde kullanlyordu. Dier taraftan belirli kimselere, belirli konularda konferanslar verdiriyorlar, bu konferanslar heyecanla takip edi-yorlard. Artk renciler kendilerini bilinlenmi sayyorlar, eyle-me gemek zaman geldiine kani bulunuyorlard. Teorik safha ta-mamlanmt, gei dnemine girmilerdi. Hedefleri birdi. Ancak metotta ayrlklar bagsteriyordu. Bu zaman zarfnda birtakm eylemler srmekte, fikirler arpmakta idi. Yryler, boykot-lar, igaller, tahripler, sa-sol atmalar, ii mitinglerine ve ms-tahsil mitinglerine katlma ve mitingleri tevik ve gayeye ynelt-me, silah kullanma, molotof kokteyli, dinamit ve bomba patlatma olaylar birbirini kovalyordu. Bir taraftan da devrimlerini tahak-kuk ettirmek iin ikinci merhalenin balama noktasnda anlaa-myorlard. Birbirlerini suluyorlar, lider seme ve etnik gruplar istismar konusunda mnakaalar srp gidiyordu. kinci merhale iin eitim ve para noksanlklar vard. Filistinde ve ODTnn ge-ni arazisinde retim yeleri ve idarecilerin gzleri nnde ei-tim noksanlklarn gideriyorlard. Ancak yeterli mali kaynak bu-lamamlard. Bunun iin de soygunlar ve fidyeler imdada yetiti. Artk her devrimci erkek bir SOSO, KOMO, GUEVARA, her devrim-ci kadn bir P- LAR, bir KURUPSKAYA idi. Leninleri pusuda bekli-yor, Plekhanovlar eserlerini seyrediyordu. Trkiye Halk Kurtulu Ordusu rgt ikinci kademeye gemi, ehirlerde balatt ey-lemleri krlara intikal ettirmi, krdan ehre bir dar sistem kur-mutu. rgtn yeleri profesyonel devrimci idi. Hcrelenmeler balam, ilikiler devam ediyordu. THKO ismindeki rgt men-suplarndan fiilleri aada gsterilecek olan grup, DEV-GEN ten bir paradr. Trk Halk Kurtulu Cephesi rgtne doru atlm bir admdr. Cephe faaliyetleri de yurt sathnda hissedilmi, her grup eylem, mnferit dava konusu yaplmtr

Halit elenk 47

OLAYLAR

A- ehir i Olaylar

stanbul niversitesi Hukuk Fakltesi 7-8 smestr renci-si olan Deniz Gezmi, baz kanun d eylemleri nedeniyle okul-dan kartlmtr. fadelerinde belirttiine gre 18.3.1971 tarihin-deki son tutukland ana kadar sekiz kere hapse girip kmtr. Son olarak Bursa Cezaevinden tahliye edilmi, bal bulundu-u Askerlik ubesince askerliine karar alndndan tahliyesi-ni mteakip ayn yer Askerlik ubesine teslim edilmitir. ubece, tertip edildii Sivasa evki srasnda yolda muhafzlardan kur-tularak kam, Ankaraya gelerek Yusuf Aslan bulmu, bu a-hs vastas ile Orta Dou Teknik niversitesi yurduna yerlemi-tir. Arkadalar ile beraber 1969 yl ierisinde Devrimci renci Birlii ad altnda bir rgt kurmular ve bakanla seilmitir. Bu birlik bilahare kapatlmtr. Dev- Gen yesidir. HFde -renci iken, renci lideri olarak tannm ve yine kendi beyanna gre 1966 ylnda TP stanbul tekilatna ye olarak faal grev al-mak istemitir. 1969 ylnda Filistine gitmi, El Fetih rgtnde eitim grm, birka ay sonra gidiinde olduu gibi dnnde de kaak olarak yurda girmitir. ODTnn 2 numaral yurdunun 201 ve 202 numaral odalarn, burada tant dier Dev-Gen yeleri yannda Yusuf Aslan, Sinan Cemgil, Hseyin nan, Alpaslan zdoan, Mustafa Yalner, Recep Sakn isimli kiilerle karargh haline getirmilerdir.

Yusuf Aslan ODT Fizik Blmnde rencidir, Hseyin nan ayn niversitenin dari limler Blmnden karlm ve fa-kat niversite yurdunda kalmaya devam etmitir. Sinan Cemgil, Ankara niversitesi H. Fakltesi rencisi iken tahsili ikmal eden ve Dev-Gen yesi irin Cemgil ile evlidir. Ad geen kiiler Filistin El Fetih rgtnde eitim grmler, Hseyin nan ve bir grup arkadalar dnerken yakalanmlar, Diyarbakr Cezaevinde 8 ay civarnda tutuklu kaldktan sonra tahliye edilmilerdir. Bu sutan yarglanmas devam etmektedir.

48 1. THKO Davas

1- Ersin Bagatr ismindeki ODT rencisinin dvlmesi:28 Aralk 1970 tarihinde, gece ODT yurdu 4. Blok 504 numa-

ral odasnda kalmakta olan mteki, yatandan alnarak 1. Blok 202 numaral odaya gtrlm, oradan da Deniz Gezmi ve be arkada tarafndan merkezi stma sistemi tneline gtrlerek saat 4.30a kadar dvlmtr.

2- Kavaklderede polis kulbesinin kurunlanmas ve iki top-lum polisinin vurulmas:

29.12.1970 tarihinde Dev-Gen yelerinden lker Mansurolunun Fen Fakltesinde mehul kiiler tarafndan vu-rulmas ve mteakiben de lm zerine ayn gn Yusuf Aslann ald steyn tipinde bir arabaya binen Sinan Cemgil, Hseyin nan, Yusuf Aslan ve Deniz Gezmi Kenedi Caddesinden gelip, Atatrk Bulvarndan Kzlaya doru dnerken sol kede bulunan polis kulbesini atee tutmular, kulbeye on kurun isabet etmi, kulbede bulunan grevli toplum polisleri Nuri Seluk ve Vahap nar kol ve bacaklarndan yaralanarak Numune Hastanesine kal-drlmlardr. Arabay Yusuf Aslan kullanmaktadr. Olayn failleri ikrar etmiler, yaynladklar (THKO) bildiride aklamlar ve bu bildirinin yazld yaz makinesi ile karbon ktlar ele gemitir.

3- T. Bankas Emek ube soygunu:1.1.1971 tarihinde saat 16.15te aldklar 06 EF 109 plaka sa-

yl arabayla T. Bankas Emek ubesi nne gelinmitir. Arabay Yusuf Aslan kullanmaktadr. Dier ahslar Sinan Cemgil, Hseyin nan, Deniz Gezmi ve muhtemelen Alpaslan z- doan isminde-ki Dev-Gen yesidir. eriye Sinan Cemgil, Hseyin nan ve Deniz Gezmi girmiler, Yusuf Aslan direksiyon banda hazr beklemi, Alpaslan zdoan da darda kalarak etraf kollamtr. Vezneden 124 bin lira alarak bir antaya doldurduktan sonra kmlar, oto-mobile binerek olay yerinden hzla uzaklamlar, ancak banka il-gililerince arabann plaka numaras tespit edilerek polise bildiril-mitir. (Alpaslan zdoann orada kald ve kendilerine sonradan katld olaylarn seyrinden anlalyor.) Failler doruca ODTye gitmiler, arabay yurtlar civarnda bir yere park etmiler, sonra grlmemesi iin yerini deitirmiler, karargh edindikleri 201

Halit elenk 49

ve 202 numaral odalara kmlardr. Araba idareciler tarafn-dan grlm ve bana beki konulmutur. Bekinin mdahalesi-ne ramen tehdit ederek arabaya binip yola kmlar, fakat biraz ilerleyince tekerlek lastii patladndan arampole dmler, arabadan ayrlarak yrmeye balamlar, Balgat yoluna karak Olca Altnayn evine gitmilerdir. Bu srada saat 02.00dir ve Olca misafirlerini beklememektedir. Olca Altnay Sinan Cemgilin kar-s irinin arkada olup Sinan ve Hseyin nanla tanmaktadr. deolojik ynden de birlemektedirler. Bu vesile ile Sinan Cemgil emin grd Olcann evine arkadalarn gtrm ve onun evin-de saklanmalarn temin etmitir. Fakat orada kalmalarnn phe-yi celb edeceini dnmler, snacak baka yer aramlardr.

Kor Koalak, Sinan Cemgilin arkadadr. Emek Hannda, Stdyo n ad altnda bir messese altrmakta iken, iini terk etmitir. Daha nce Amerikan Haberler Merkezinde almakta iken, ayn yerde alan Sevim Onursalla tanm ve yaknlk pey-da etmitir. Sevim Onursal vastasyla Olca Altnay da tanmtr. ODT Mimar Blmnden ayrlmtr ve Sinan Cemgille samimi-yeti vardr. Bu nedenle Sinan tarafndan hatrlanm ve telefonla aranarak Emek Han asansr antresi buluma yeri olarak gs-terilmitir. Sabahleyin saat 08.00da Olca ve Kor gsterilen yerde bulutuktan sonra Olcann Turgut Reis Caddesindeki evine git-milerdir. Orada, Sinan Cemgil banka soygunu olaym anlatarak saklanacak yer salamasn istemi, Kor Koalak istenileni temin gayesiyle Sevim Onursaln evine gitmitir.

Sevim Onursal, be sene nce kocasndan ayrlmtr. 20 yan-da bir erkek, 17-18 yalarnda iki kz ocuu vardr. Ve kzlar ba-balaryla birlikte oturmakta, erkek ise Almanyada bulunmaktadr. Bir sre nce l Bank Kooperatif evlerinden Blent Akyurt ismin-deki kiiye ait evi devren satn almtr. Kor Koalak bu evi bildii iin Sevime gitmi, grerek durumu anlatm, muvafakati ze-rine evin anahtarlarndan birini alarak arkadalarna gidip onlar iki grup halinde Sevim Onursaln evine getirmitir.

4- Sevim Onursaln evinde cra memuru, Polis, Avukat, ilingir, ofr ve kapcnn balanmas:

Sevim Onursaln devrald evin eski maliki Blent Akyurt,

50 1. THKO Davas

Yaln zkan ve ortaklar Kollektif irketine 2685 lira borludur. Alacakl firma, icra yoluna bavurduundan, ilgili icra memuru Polis ve Avukat, kapnn almamas ihtimalini de dnerek yan-larna aldklar ilingirle beraber, 15.1.1971 tarihinde bir taksiy-le Sevim Onursaln Kavakldere l Bank Kooperatif evlerindeki C. Blok 64 numaral dairesine gelip kapy almlardr. Bu srada saat 14.00tr.

Kor Koalak ve arkadalar, eve yerlemiler ve geceyi orada ge-irmiler, Sevim Onursal kz kardeinin evinde yattktan sonra er-tesi gn sabahleyin kendi evine gelmi, kendisindeki anahtarla ka-py aarak ieri girmi, orada bulunanlara yiyecek temin etmekle megul olmutur. cra ile ilgili kiilerin kapy almalar zerine Sevim Onursal kapy amakta tereddt etmi, ierdekilerin a demeleri zerine de amtr. Gelenlerden durumu renince evin kendisine ait olduunu anlatmak istemi ise de, gsterdii belge-lerin kifayetsizlii nedeni ile ilgililer haciz ilemine bavurmakta srar etmilerdir. Sevim Onursal, tekrar ieriye giderek saklanan-lara durumu anlatp ne yapmas gerektiini sormu, ieriye almas yollu isteklerine uyarak, polis memuru Cemal eker, icra memuru Nihat Aksoy ve Avukat Mehmet Karaaly ieriye almtr. Resm grevliler evdeki eyalar kontrol ederlerken, nihayetteki bir oda-da yer yata zerinde oturan kiileri grmler ve bunlarn kim olduklarn sormulardr. Sevim Onursal size ne, siz buraya hacze mi geldiniz, yoksa hviyet tespitine mi mealinde karlk vermi-tir. Durumu pheli ve tehlikeli gren polis Cemal eker, karakola telefon edip yardm isteyeceini syleyerek giri kaps yannda-ki telefona doru ilerlemitir. O srada dier odalardan birinden kan bir kii elindeki tabancann kabzasyla polisin ka zerine vurmu ve dier bir kii de, sendelemesinden faydalanarak belin-den tabancasn almtr. Bundan sonra, ierdeki kiiyi bala-mlar, darda bulunan ofr, kapc ve ilingiri de Sevim vasta-syla ieriye ararak baladktan sonra, avukatn ftr apkasn, polis memurunun hviyetini ve 170 lira parasyla tabancasn ala-rak evi terk etmilerdir. Gitmeden nce balananlara kapda bir kiinin nbet bekleyeceini, karlarsa kuruna dizileceklerini ve iptal ettikleri telefon ahizesini Cemal ekerin arkasna koyarak

Halit elenk 51

saat kprdamamasn, aksi halde arkasndaki bombann patlaya-can ve hepsinin leceini sylemilerdir. Bu olaylarn cereyan-n salayanlar arasnda Sevim Onursal, Kor Koalak, Sinan Cemgil, Hseyin nan, Yusuf Aslan, Deniz Gezmi, rfan Uar, Necmettin Baca ve brahim Sevenin bulunduklar tehis edilmitir.

Sevim Onursaln evinden, nce bir grup hareket etmi ve Olca Altnayn evine gelmilerdir. Bunlar Yusuf Aslan, Hseyin nan, Kor Koalak ve Sevim Onursaldr. Geceyi geirecek ve saklana-cak emin yer aramlar, hatrlarna Sibel Ay gelmi ve Olcay da alarak saat 21.00 sralarnda Sibel Ayn evine gitmilerdir. O sra-da Tahsin Sara ismindeki kii Sibelin misafiri olarak evde bulun-maktadr. Sibel, Sevim ve Korun arkadadr. Geceyi evinde geir-mek istediklerini Sibele sylemiler, o gece orada kaldktan sonra sabahleyin evi terk etmiler ve birbirlerinden ayrlmlardr. cra memuru ve yanndakileri balayan ikinci grup ahslar sonradan evi terk etmiler ve dalarak eitli yerlere gitmiler, bilahare ODT yurdundaki 201 ve 202 numaral odalarda birlemilerdir. Balama esnasnda Sevim Onursal hari dier kiiler silahldr. Ve silahlarn eve gelenlerin zerine tevcih etmilerdir. Polisin zeri-ni arayp hviyetini ve parasn alan Deniz Gezmi srtna da vura-rak 500 liraya talim yapan Trk Polisi mealinde szler sarf et-mi, Yusuf Aslan da tabancasn almtr.

fadelerden kan neticelere gre orada, Sevim, Kor ve Hseyin dnda daha 6 kii bulunmaktadr. Sinan Cemgil, Yusuf Aslan, Deniz Gezmi ve rfan Uarn bunlar arasnda olduu kesinlikle anlalmakta ise de, brahim Seven ve Necmettin Bacann ahsla-rnda hataya dlm olmas muhtemeldir. Sanklar bu hususta aydnlatc bilgi vermekten kanmlardr.

5- Amerikan polis avuu Jimmy R. Finleyin karlmas:Hseyin nann nceden yapt kefe istinaden 15.2.1971 ta-

rihinde saat 03.30 raddelerinde Balgattaki Amerikan depolar-na giden bir grup tel rgleri keserek ieriye girmi, almak iin depolarda silah aratrmas yapm ve bulamamtr. O srada J.R. Finley, bir arabann iinde nbet tutmaktadr. Etrafn evirerek si-lahlarn zerlerine dorultmular, ngilizce olarak silahlarn bu-lunduu yeri sormular, bu depolarda silah olmad cevabn aln-

52 1. THKO Davas

ca da arabaya atlayarak karmlardr. Aracn nne iki arkasna da be kii binmitir. avua nizamiyede ka kii olduunu sor-mular, bir kii olduu cevabn almlardr. Oysa nizamiyede biri Trk dieri Amerikan olmak zere iki grevli vardr. Onlarn ia-retine ramen nizamiyeden hzla kmlar ve karken de arkada bulunanlardan biri veya birka otomatik silahlarla grevlileri ate-e tutmular, Amerikan avuuna da Bize yalan sylediinden iki kiinin lmne sebep oldun demilerdir.

Konya yolunda, avuu arabadan indirmiler ve yryerek ODT deki kararghlarna gitmilerdir. Amerikallara ait araba-y da Dikmene on kilometre mesafedeki kire ocaklar civarn-da yoldan aa yuvarlayarak terk etmilerdir. Karlan ahs sorguya ekmiler, ABD Trkiyedeki ve Vietnamdaki faaliyetle-ri ve personeli hakknda bilgi istemiler, ABDdeki siyah panter-ce karde olduklarn sylemiler, ertesi gn 20 lira para vererek Bahelievlerde serbest brakmlardr. Ad geen ahs karrken, yannda bulunan telsiz cihazn da birlikte gtrmler ve kul-lanmak zere yanlarnda alakoymulardr. Bu fiile Recep Sakn, Hseyin nan, Sinan Cemgil, Yusuf Aslan, Deniz Gezmi ve muhte-melen tespit edilemeyen iki kii daha katlmlardr.

6- ODT Atlyeler Mdr Nihat okycenin otomobilinin alnmas:

gn saat 08.15 raddelerinde Nihat okycenin evinin kap-s alnm ve kapy aan Nihat okycenin karsna kan iki kii, silah tehdidi ile ieriye girmiler, arabasnn kontak anahta-rn istemilerdir. Anahtar almlar ve biri aaya inerek arabay altrm ve yukarda kalan kii de Nihat ok- yceyi baladk-tan sonra evi terk etmitir. Arabaya binerek oradan uzaklam-lar, otoyu daha nce bir dairesini kiraladklar Ama Apt. civarna brakarak eve gelmilerdir. Durumun polise tespit edilmi oldu-unu telsiz konumalarndan anladklarndan araba ile artk ilgi-lenmemilerdir. Polisin telsiz konumalarn, ellerinde bulunan telsizle daima dinleyebilmektedirler.

Arabann alnmasna Deniz Gezmi, Sinan Cemgil, Hseyin nan ve Yusuf Aslan karar vermiler, Hseyin nan ve Sinan Cemgil eve gitmiler, Hseyin nan Nihat okyceyi tabanca tehdidi ile

Halit elenk 53

balamtr. Bahelievler, 8. Caddedeki T. Bankas ubesini soy-maya matuf planlarn tahakkuk ettirmek iin arabay almlardr.

7- Ahlatlbel Amerikan Radar ssnden dnmekte olan drt Amerikan avuunun karlmas:

3.3.1971 gn saat 24.00 raddelerinde ofr smail Okak idaresindeki Amerikan askerlerine ait arabayla Kepekli-Ahlatl- belde bulunan radar ssnden Ankaraya gitmekte olan Richard Caraszi, Jimmy Sexton, Larry F. Heavmer ve James Cholson, Konya yoluna 100-150 metre kadar mesafe kald srada tabanca tehdi-di ile durdurulan arabadan indirilip baka bir arabaya bindirilerek karlmlardr. Karlanlar silahszdr. Ve yol barikatla kesilmek suretiyle arabalar durdurulmutur.

Drt yabanc avuu bindirdikleri araba Yusuf Aslan tarafn-dan alnmtr. Karlan kiiler faillerin Ama Apt.daki daireleri-ne gtrlmlerdir. Hseyin nan ve Mete Ertekin, direksiyonda Mete Ertekin olduu halde Amerikallara ait araba ile hareketle dier arabaya nce klavuzluk etmiler, birok yerleri dolatk-tan sonra ayrlmlardr. Devriye polisin dikkatini eken araba ya-kalanm, Hseyin nan karanlktan faydalanarak kam, Mete Ertekin teslim olmak mecburiyetinde kalmtr. zerinde bo bir koltuk alt tabanca klf ve arabada haznesinde mermi, horozu kalkk durumda bir adet tabanca bulunmutur. Olaya katlanla-rn alt kii olduu anlalmaktadr. Bunlardan Sinan Cemgil, Yusuf Aslan, Deniz Gezmi, Hseyin nan ve

Mete Ertekin tespit edilebilmi ise de altnc kiinin kim olduu mehul kalmtr.

Rya Caddesi air Nedim Sokak No: 1/3 numaral daire; stanbulda mtemekkin Hlag Can ismindeki bir ahsa aittir. Apartmana Ama ad verilmitir. 15.2.1971 tarihinde Orhan Sel ismindeki ahsa sz konusu daire, deer fiyatnn stnde aylk bin lira mukabili kiralanm ve yazl mukavele yaplmtr. Mukaveleyi yapan Orhan Sel, kendisini ODT Fen Edebiyat Blm rencisi olarak tantm, annesi ve stemen olan kardei ile birlikte otu-racan sylemitir. Kirann bir ksmn demi, bir ksmn da bi-lahare malikin banka hesabna havale etmitir. Orhan Selin Sinan Cemgil olabilecei zerinde durulmu, Yusuf Aslan bu ahsn ken-

54 1. THKO Davas

disi olduunu sylemitir. Yusuf Aslan ismini Mithat Orhan olarak tanttn da ilave etmi ise de, ikisi de olmad, evi kiralayann rfan Uar olduu anlalmtr. Faillerin drt Amerikal avuu g-trdkleri ve tuttuklar yer burasdr.

ODTnn olaylarla faillerinin karargh haline geldii ihbar zerine 5.3.1971 gn usulne uygun arama kararna istinaden zabta kuvvetlerinin yapaca aramaya rencilerce mani olun-mak istenmi ve dokuz saat devam eden msademede renci yurtlarndan devlet kuvvetleri zerine binlerce kurun yadrl-mtr. Bu husus ayr bir soruturma konusu olmakla beraber o gn sanklardan bazlarnn yurt binalarnda bulunduklar ve hi-maye grdkleri kanaati kuvvet kazanmaktadr. ODT Jandarma kontrolne alndktan sonra, burada barnmak imkn kalmad gibi, ehir ii polis aramalarnn sklamas, tannan faillerin sak-lanmalarn zorlatrmtr. Bu nedenlerle, daha nce verilen ka-rarlara istinaden ehirden uzaklap dalarda karargh kuran kr gerillas tekilatna katlmak arelerini aramaktadrlar. Ancak ka-rdklar drt Amerikan avuuna karlk istedikleri drt yz bin dolar tutarndaki fidyeyi almakta kararldrlar. Trkiye Halk Kurtulu Ordusu adna bir bildiri hazrlayarak artlarn bildir-milerdir. Bu bildiride yazl ifadeler u ekilde zetlenebilir: 1- Halk silahl mcadeleye davet, 2- Tam bamsz Trkiye kurmak iin silahl mcadeleye devam, 3- Hak kabul ettikleri eyleri zor-la almak prensiplerini vazettikten sonra, Amerikan Bykelilii karsndaki polis kulbesini kurunladklarn, T. Bankas Emek ubesini soyduklarn, stanbulda bir Amerikan motorunu bom-baladklarn, Amerikan avuu zenci Finleyi karp serbest b-raktklarn, drt Amerikan avuunu kardklarn dercetmiler ve birtakm artlar ileri srmlerdir. Bu artlar ABDnin, kar-lan kiilerin serbest braklmasna karlk drt yz bin dolar fidye vermesi, THKOnun Btn Dnya Halklarna ve Trkiye Halkna balkl bildirisi ile artlarnn TRT 07.30-13.00 ve 19.00 haber-lerinde okunmas, artlarn 4.3.1971 gn saat 06.00da balamak kaydyla 5.3.1971 gn saat 18.00e kadar devam edecei tasrih olunarak bu sre sonunda karlan kiilerin katledilecei kesin ifadesi kullanlmtr. Bir yandan da sanklar Hseyin nan SBF

Halit elenk 55

retim yelerinden Prof. Muammer Aksoya gndererek fidye alnmas konusunda ABD Bykelilii nezdinde teebbse geip araclk yapmasn teklif etmilerdir. u hususu nemle akla kavuturmak gerekir ki, sanklar alnan para iin el koma, ka-rlan kiiler iin esir ve katledilmek yerine de kuruna dizmek deyimlerini kullanmaktadrlar.

artlar yerine getirilmedii halde, 8.3.1971 tarihinde, saat 23.00 raddelerinde 4 Amerikan avuunu Ama Apt.daki dairele-rinde brakan sanklar, eyalarn toplayarak acele evi terk etmi-ler ve kardklar kiilere de 4-5 dakika sonra gidebileceklerini sylemilerdir.

B- ehir D Olaylar

1- rgtlenmePolis Ankara iinde sk arama ilerine girimi su failleri

genellikle tannmtr. Artk ehirde barnamayacaklarn anla-yan sanklar, 1969dan itibaren Malatya dalarnda kamp kura-rak kr gerillas hareketine oradan balamaya kararlydlar. 1971 yl bandan itibaren de Akada-Elbistan yrelerindeki dalar-da karargh kurma hazrlklarna balamlardr. Nisan aynda si-lahlanm olarak yirmi kii civarnda kuvvet yna yapmlar-dr. imdilik yetecek miktarda paray da temin etmiler. Mustafa Yalneri silah temin etmekle grevlendirmilerdir. Sinan Cemgil Amerikal drt avuu brakp katktan sonra arkadalarna ka-tlm ve bu grubun sorumlu liderliini ele almtr. smi zerin-de nemle durulmayan Alpaslan zdoan, ehirle kr arasndaki irtibat salamaktadr. Mustafa Yalmerle birlikte arkadalarn gruplar halinde dadaki yerleme merkezlerine intikal ettirmekte, mahalli halktan destek aramaktadrlar. Nitekim, eitli vesilelerle o civara gidip mahalli halkla temas kurmular, yardm grdkleri kiiler olmu, aralarna Teslim Tre, Hac Tonak, Mustafa ubuk gibi kimseleri katmay baarmlardr. Bilhassa, haha ekimini yasaklayan hkmet kararn protesto iin 1970 yl Eyllnde Malatyada yaplan protesto mitingi ok ilerine yaram, muhit edinmelerine yardmc olmutur. Esasen ilerinden bazlar o bl-

56 1. THKO Davas

genin ocuklardr. Gittike saylarn oaltmak ve silahl tecavz-lerini srdrmek kararndadrlar. Kendi aralarnda, tam bir rgt ve iblm esaslarna uygun hareket etmektedirler. Yarglama sistemi, art-nc birlikleri kurduklar anlalmaktadr. rgtn ismi, Trkiye Halk Kurtulu Ordusudur.

2- Deniz Gezmi ve Yusuf Aslann Yakalanmas

8.3.1971 tarihinde Ama Apt.daki dairelerini terkeden sank-lar, birbirlerinden ayrldktan sonra bir sre izlerini kaybetmeyi baarmlardr. Deniz Gezmi ve Yusuf Aslan aldklar bir moto-sikletle Ankaradan ayrlmlar, arklaya geldiklerinde arala-r arzalanm, bir pikapla pazarlk yaparak motosikleti de yk-leyip hareket edecekleri srada polis memuru Adil elene beki Salih Yldz tarafndan durumlar pheli grld haberi veril-mi ve karakola davet edilmilerdir. Davete uyan sanklar birka adm ilerledikten sonra aniden silahlarn ekerek polis memur